DIBIHIG

BED[J@BI\@ HIJ\@I

Ehkg ?

BKHEDSEB ;

9. LEBE]AI IN[JN LIJA]I MK]IQGI (90<==<937)

=. @D IAK A @]NI ^ (90<==<9=3)
<. IGP[A@ J@ B KQ[Q A (90<==<9<6)
1. @IG I S]@IJ@ (90<==<9<>)
J@ H[G NKAK IJQI]@ SI^@Q]@
;. J@ S[Q[ K]JI \[\IJQ@ (90<==<91>)
6. J@ S [Q[ J ES@JA]I^IQ@ (90<==<910)
>. J@ ^ IPIJ J EV@I B ]@\Q@JI (90<==<9;9)
7. J@ ^ IPIJ S []^IJ@JN\@G (90<==<9;=)

0. SIJAK D IAK M IP[ ^ . (90<==<9;7)

S]EN]ID \Q[A@ \9 @HD[ BKSK]I^IQIJ

\Q@BK\ ^@]I DKA@BI MIH@

QIG[J =3=3

9
 BIQI SKJNIJQI] 

Suj` syubur bid` pijjitbij bkpiai Qugij Pijn Digi Ksi itis tkrskhksi`bijjyi

Dibihig akjnij juauh Beduj`bis` piai Hijs`i. Dibihig `j` a`susuj ujtub dkdkjug` tunis
buh`ig Beduj`bis` Bkpkriwitij skrti dkdmijtu dkjnkdmijnbij bkdidpuij pkdigidij

 pkdmili tkrgiaip Beduj`bis` Qkripkut`b piai pis`kj Hijs`i.

Aihid dkjyusuj dibihig `j`, bid` mijyib dkjaipitbij mijtuij m`dm`jnij air`
 mkrmini` p`gib, ujtub `tu dkhihu` bkskdpitij `j` bid` dkjnulipbij tkr`di bis`g
bkpiai Aeskj Diti Buh`ig Bkpkriwitij Nkrejt`b skrti rkbij-rkbij yijn tkhig mijyib
dkdmijtu aij yijn tkhig dkdmkr`bij disubij-disubij aihid pkjyusujij dibihig `j`.

A`aihid dibihig `j` aipit bid` tkdubij `jferdis` yijn mkrnuji ujtub dkjnktigu`

aij dkjidmig wiwisij disyiribit tkjtijn Beduj`bis` Qkripkut`b piai Sis`kj Hijs`i.
Dibihig `j` jiug air` biti skdpurji, dibi air` `tu pkjuh`s dkdmutugbij br`t`b aij sirij
yijn dkdmijnuj.

Oibirti, =; Fkmruir` =3=3

  Skjuh`s

`
 AIFQI] @\@

LEVK]

BIQI SKJNIJQI] .......................................................................................................................... `

AIFQI] @\@ ......................................................................................................................................... ``

MIM @ ? SKJAIG[H[IJ

9.9 Hitir Mkhibijn ........................................................................................................................ 9

9.= ]udusij Disihig .................................................................................................................. 9
9.< Qujuij Disihig ....................................................................................................................... =

MIM @@ ? Q@JOI[IJ S[\QIBI

=.9 Bejskp Beduj`bis` Siai Hijs`i ...............................................................................................<

  =.9.9 Skjnkrt`ij Beduj`bis` Qkripkut`b ...................................................................................<

  =.9.= Dijfiit Beduj`bis` Qkripkut`b ........................................................................................<

  =.9.< Beduj`bis` Qkripkut`b Siai Hijs`i .................................................................................<

  =.9.1 Bktkridp`hij Beduj`bis` Siai Hijs`i ............................................................................1

  =.9.; Sr`js`p Nkrejtehen` aihid Beduj`bis` ...........................................................................;

  =.9.6 Biribtkr`st`b Beduj`bis` Qkripkut`b Siai Hijs`i ........................................................>

  =.9.> Skjakbitij Skriwitij Hijs`i aihid Bejtkbs Beduj`bis` .........................................>

  =.9.7 Qkbj`b Beduj`bis` Siai Hijs`i .......................................................................................7

  =.9.0 Qkbj`b Beduj`bis` Hijs`i Siai ]kibs` Skjehibij ......................................................93

  =.9.93 Gih-Gih Pijn Skrhu A`pkrgit`bij \iit Mkr`jtkribs` Siai Hijs`i ............................93

  =.9.99 Disihig aij Gidmitij Beduj`bis` Siai Hijs`i .......................................................99

MIM @@@ ? SKJ[Q[S

<.9 Bks`dpuhij .............................................................................................................................. 96

  <.= \irij .......................................................................................................................................... 96

AIFQI] S[\QIBI

`
 MIM @
SKJAIG[H[IJ

9.9 Hitir Mkhibijn

Beduj`bis` skmkjirjyi iaihig presks yijn bedphkbs yijn dkh`mitbij t`jnbig hibu
aij gumujnij skrti dkdujnb`jbij `ja`v`au mkrises`is` akjnij erijn hi`j aij akjnij
h`jnbujnij skb`tirjyi. Beduj`bis` dkrupibij suitu khkdkj aisir air` `jtkribs` dijus`i
yijn dkdujnb`jbij skskerijn ujtub dkjktipbij, dkdpkrtigijbij aij dkj`jnbitbij
bejtrib akjnij erijn hi`j. [jtub dkdpkrmi`b` `jtkrprktis` pis`kj tkrgiaip
pksij,
 pkriwit girus t`aib tkrmuru-muru aij dkjnurijn` bkm`s`jnij aij a`stribs`. Bih`dit yijn
 jkhis aij duaig a`dkjnkrt` a`pibi` ujtub dkjyidpi`bij pksij birkji irt` suitu
biti skr`jn bih` tkhig hupi itiu iai bksuh`tij aihid dkjnernij`sis` aij
dkjnkbsprks`bij
 p`b`rij. @jstrubs` yijn mkrurutij aij skakrgiji aipit a`pibi` ujtub dkjn`jnitbij pis`kj
aij skr`jn sijnit dkdmijtu. (Mrujkr & \uaairt, =339? 977).
\iit `j` prepers` pepuhis` hijs`i rkhit`f dkj`jnbit a` mija`jn pepuhis` us`i duai.
Oudhig hijs`i yijn b`j` ibij dkjjia` =;,; juti piai tiguj =3=3, itiu skmksir 99,<>
 pkrskj air` judhig pkjauaub. Qkraipit mijyib mubt` migwi bkskgitij yijn ept`dih piai
 pis`kj hijjut us`i t`aib gijyi mkrnijtujn piai bkmutugij m`edka`s ibij tktip`
juni tkrnijtujn air` pkrgit`ij tkrgiaip bkiaiij ses`ih, kbejed`, buhturih aij
ps`behen`s
 pis`kj tkrskmut. ^ihiupuj pkhiyijij bkskgitij skliri dka`s piai pis`kj hijjut us`i tkhig
lubup mi`b tktip` dkrkbi tktip dkdkrhubij beduj`bis` yijn mi`b skrti kdpit` skmini`
 min`ij pkjt`jn aihid pkjijnijij pkrseihij bkskgitij dkrkbi. Beduj`bis` yijn mi`b `j`
ibij sijnit dkdmijtu aihid bktkrmitisij bipis`tis fujns`ejih, ses`ih, kbejed`,
pkr`hibu kdes` yijn him`h piai pis`kj hijjut us`i (^`hh`id kt ih. , =33>).
\kskerijn dujnb`j dkjnihid` bksuh`tij ujtub dkjnkrt` ipi yijn a`bitibij erijn
hi`j itiu ujtub dkjnitibij ipi yijn pis`kj p`b`rbij aij `jn`jbij siit
dkjnihid` bkp`bujij. Gih `j` sijnit dkjnklkwibij aij dkdm`jnujnbij pis`kj
aij pkdmkr` isugij. ehkg birkji `tu, pkriwit pkrhu dkjl`ptibij beduj`bis` yijn
duaig. (^igjua`
 Junrege, =337)

=.= ]udusij Disihig

9
 Air` pkjjkhisij a`itis, aihid pkdmigisij dibihig beduj`bis` bkpkriwitij `j`, ibij
dkdmigis tkjtijn beduj`bis` piai hijs`i, mi`b `tu air` skn` bejskp beduj`bis` piai
hijs`i aihid bkhedpeb aij aihid bkhuirni diupuj disihig “disihig
diupuj gidmitij yijn udud tkrjia` aihid mkrbeduj`bis` akjnij hijs`i

9
=.< Qujuij Skjuh`sij
=.<.9 Qujuij [dud
Qujuij udud air` pkjyusujij dibihig `j` iaihig inir skmini` digis`swi
bkpkriwitij aipit dkjkripbij Beduj`bis` Siai Hijs`i skg`jnni
aipit

dkjniph`bis`bijjyi aihid pribt`b.

=.<.= Qujuij Bgusus
Qujuij Bgusus air` pkjuh`sij dibihig `j` iaihig?
9. Digis`swi aipit dkjjkhisbij Bejskp Beduj`bis` piai Hijs`i
aihid bkhedpeb diupuj aihid bkhuirni
=. Digis`swi aipit dkjjkhisbij disihig “disihig diupuj gidmitij
yijn udud tkrjia` aihid mkrbeduj`bis` akjnij hijs`i

=
 MIM @@
Q@JOI[IJ S[\QIBI

=.9 Bejskp Beduj`bis` Qkripkut`b piai Hijs`i

=.=.9 Skjnkrt`ij Beduj`bis` Qkripkut`b 

  @jariwit` (=33<) dkjnkdubibij migwi beduj`bis` tkripkut`b
iaihig beduj`bis` yijn a`rkjlijibij skliri siair, mkrtujuij aij
bkn`itijjyi a`pusitbij ujtub bkskdmugij pis`kj. Beduj`bis` tkripkut`b
iaihig gumujnij bkrji sidi yijn a`tijai` akjnij tubir dkjubir pkr`hibu,
pkrisiij, f`b`rij aij
 pkjnihidij aihid dkdm`ji gumujnij `jt`d tkripkut`b. Beduj`bis` akjnij
hijs`i girus dkdpkrgit`bij fibter f`s`b, ps`behen`, h`jnbujnij aihid
s`tuis`
`ja`v`au girus dkjniph`bis`bij bktridp`hij beduj`bis` yijn tkpit. a`sidp`jn
`tu juni dkdkrhubij pkd`b`rij pkjug skrti dkdpkrgit`bij wibtu yijn tkpit.

(\tuirt aij \ujakkj, =39<)

=.=.= Dijfiit Beduj`bis` Qkripkut`b 

  Dijfiit beduj`bis` tkripkut`b iaihig ujtub dkjaerejn
aij dkjnijjurbij bkrji sidi ijtiri pkriwit aij pis`kj dkhihu` gumujnij
pkriwit aij pis`kj. Dkjn`akjt`f`bis`. dkjnujnbip pkrisiij aij dkjnbij`
disihig aij kvihuis` t`jaibij yijn a`hibubij ehkg pkriwit (@jariwit`, =33< ?
;3).

=.=.< Beduj`bis` Qkripkut`b piai hijs`i

Dkjurut ^igjua` Junrege (=337) Beduj`bis` akjnij hijs`i iaihig

 presks pkjyidpi`ij pksij itiu ninisij air` pktunis itiu pkriwit bkpiai
hijjut us`i aij a`pkrehkg tijnnipij air` hijjut us`i skg`jnni a`pkrehkg
bkskpibitij tkjtijn `s` pksij beduj`bis`.
  Beduj`bis` yijn mi`b pksijjyi s`jnbit, jkhis, hkjnbip aij skakrgiji.
\iriji beduj`bis` dkh`put` pijli `jari dijus`i (diti, duhut, tijnijaij jir`)
aij muitij dijus`i (QV, ]ia`e, surit bimir). \`bip pkjyidpi`ij pksij girus
aihid jirib akbit, suiri jkhis, t`aib tkrhihu lkpit, dkjnnujibij bih`dit pkjakb,

<
wijig mkrskr`-skr`, sidm`h dkjitip hijs`i, simir, tkhitkj, t`aib tkrmuru-muru, aiai

ska`b`t dkdmujnbub aij jkdpeh tijnij mkrs`bip dkdpkrs`higbij. Gih-gih yijn

 pkrhu a`pkrgit`bij inir beduj`bis` mkrjihij hijlir iaihig dkjnuisi` migij itiu

<
  pksij yijn ibij a`sidpi`bij, dkjnuisi` migisi sktkdpit, t`aib tkrmuru-
muru, dkd`h`b` bkyib`jij, mkrsuiri hkdmut, pkrliyi a`r`, ridig, aij
sepij. H`jnbujnij yijn dkjaubujn beduj`bis` iaihig suisiji tkrmubi, ibrim,
sijti`, dkjjini tktip ridig, pes`s` dkjngerdit`, aij dkdigi` bkiaiij
hijjut us`i. (^igjua` Junrege, =337)

=.=.1 Bktkridp`hij Beduj`bis` Qkripkut`b Siai Hijs`i

Dkjurut H`h`b Di‐ir`fituh Iz`zig (=399) Bktkridp`hij beduj`bis` tkripkut`b 
 piai hijjut us`i aipit dkh`put` ?
9. Skriwit dkdmubi wiwijliri akjnij dkdkrbkjihbij a`r` aij
dkjjkhisbij tujuij aij hidi wiwijliri.
=. Mkr`bij wibtu yijn lubup bkpiai pis`kj ujtub dkjjiwim mkrbi`tij akjnij
 pkdujaurij bkdidpuij ujtub dkrkspej vkrmih.
<. Nujibij biti-biti yijn t`aib is`jn min` bh`kj sksui` akjnij hitir mkhibijn

ses`buhturihjyi.
1. Nujibij pkrtijyiij yijn pkjakb aij jkhis birkji pis`kj hijs`i
bksuh`tij aihid mkrf`b`r imstrib.
;. Skriwit aipit dkdpkrh`gitbij aubujnij aij pkrgit`ij akjnij
dkdmkr`bij rkspej jejvkrmih skpkrt` bejtib diti skliri hijnsujn, auaub
aij dkjykjtug
 pis`kj.
6. Skriwit girus lkrdit aihid dkjn`akjt`f`bis` tijai-tijai bkpr`mia`ij
pis`kj aij a`strks yijn iai.
>. Skriwit t`aib mehkg mkrisuds` migwi pis`kj dkdigid` tujuij
air`

beduj`bis` aij t`jaibij.

7. Skriwit girus dkdpkrgit`bij rkspej pis`kj akjnij dkjakjnirbij
akjnij lkrdit aij tktip dkjnemskrvis`.
0. Qkdpit dkwiwijliri` a`girusbij t`aib piai tkdpit yijn miru aij is`jn
 min` pis`kj.
93. H`jnbujnij girus a`muit jyidij, burs` girus a`muit skjyidij dujnb`j.
99. H`jnbujnij girus a`dea`f`bis` sksui` akjnij beja`s` hijs`i yijn skjs`t`vk,
suiri mkrfrkbukjs` t`jnn` itiu pkrumigij bkdidpuij pkjnh`gitij.
9=. Skriwit girus dkjnbejsuhtis` gis`h wiwijliri bkpiai bkhuirni pis`kj.

1
9<. Dkdpkrgit`bij beja`s` f`s`b pis`kj piai wibtu wiwijliri.

1
 ]kspej pkr`hibu juni girus a`pkrgit`bij, birkji pkr`hibu dkrupibij
aisir yijn pih`jn pkjt`jn aihid pkrkjlijiij bkpkriwitij piai
hijs`i. Skrumigij pkr`hibu dkrupibij nkjihi pkrtidi aihid mkmkripi
nijnnuij f`s`b  aij dkjtih. O`bi dujnb`j, pkjnbij`ij girus a`hkjnbip`
akjnij beja`s` h`jnbujnij rudig, `j` dkjjia` deaih piai fibter
h`jnbujnij yijn aipit

dkjnurijn` bklkdisij piai hijs`i. Skjnbij`ij t`jnbig hibu

tkrdisub  dkjakf`j`s`bij t`jnbig hibu, frkbukjs`jyi, auris` aij filter
prks`p`tis`.
Bkt`bi tkrjia` pkrumigij pkr`hibu `j` sijnit pkjt`jn ujtub a`ijih`s`s.

=.=.; Sr`js`p Nkrejtehen`s [jtub Beduj`bis`

Dkjurut ^igjua` Junrege (=337) Hijjut us`i yijn dkjnihid` pkjurujij
aiyi `jnit dkjnihid` bksuh`tij ujtub dkjnkrt` ipi yijn a`bitibij erijn hi`j.
Gih `j` sijnit dkjnklkwibij aij dkdm`jnujnbij hijs`i aij pkriwit ehkg
birkj
`tu, pkrhu a`l`ptibij beduj`bis` yijn duaig ijtiri hi`j ?

9. Muit pkrlibipij yijn ibrim.

i. \kmutbij jidi erijn tkrskmut ujtub dkjir`b pkrgit`ijjyi
 m. M`liri hijnsujn piai erijn tkrskmut aij mkrtitip dubi hijnsujn.
l. \kjtug hkjnijjyi inir `i tkrfebus pkpiai pkdm`liriij
=. Sibi`hig bih`dit yijn pkjakb aij skakrgiji
i. Nujibij bih`dit yijn s`jnbit aij duaig a`dkjnkrt`
 m. M`liri akjnij s`jnbit aij jkhis
<. [hijn` bih`dit skliri tkpit.
i. Ipim`hi erijn tkrskmut t`aib dkjnkrt` suitu biti, nijt` akjnij biti hi`j

yijn dkdpujyi` irt` sidi.

 m. [hijn` ipi yijn tkhig a`bitibij aij nujibij biti-biti yijn sidi, nkrib,
jiai yijn sidi puhi.
1. Mkrbiti yijn tkpit
i. Bitibij, ‘`j` mumurdu—, mubij ‘skbirijn wibtu ujtub siripij—
 m. Bitibij, ‘bibkb, `j` biliditidu5—, mubij ‘bibkb mutug `j`5—
l. G`hijnbij biti-biti ‘bidu dis`g `jnit5—
;. Mkr` p`h`gij yijn skakrgiji.

;
i. Ijubij pkrtijyiij yijn dkdkrhubij jiwimij ‘`yi— itiu ‘t`aib—.

 m. Mitis` p`h`gij aihid pkrtijyiij skpkrt` ‘ ipibig bibkb diu d`jud
tkg5—, mubij ‘ipibig bibkb diu d`jud sksuitu5—

;
6. Sibi`hig kt`bkt, Qkdpkhbij kt`bkt piai mirijn-mirijn yijn skr`jn
a`pibi`, d`sihjyi ?
i. Nidmir te`hkt piai p`jtu ^L
 m. Nidmir bkpihi a`nuyur i`r niyujn yijn a`tkdpkh a`p`jtu bidir dija`
l. Nidmir dijnbub siyur yijn a`tkdpkh piai p`jtu hkdir` dibij.

>. Sibi` `siyirit, mubij biti-biti

i. Hidmi`bij tijnij itiu skjtug hkjnijjyi akjnij hkdig hkdmut
ujtub  dkdmkr` sihid.
 m. \kjyud aij dkjnijnnubij bkpihi ujtub dkjyitibij migwi
ijai dkjnkrt` dibsuajyi
l. Dkdmkr` `syirit akjnij hkjnij ujtub dkjnijib `but skrti aihid
suitiu bkn`itij
a. Nujibij skjtugij ipim`hi `i m`jnujn.
k. H`git aij akjnirbij ipibig iai ‘nkhinit— aihid `jnbig hibujyi birkji

`i skr`jn dejair-dija`r, mkrirt` `i pkrhu bkte`hkt.

f. \iair` migisi tumug itiu kbsprks` wijig, jiai suiri, aij s`bip
miaij ijai birkji bh`kj dujnb`j t`aib dkjnkrt` ipi yijn ijai
bitibij, tktip`
`i ibij dkjnkrt` tijai jejvkrmih.
7. Muit bkputusij yijn tkpit
i. Mkrgkjt` mkrm`liri aij akjnirbij ipi yijn a`bitibij bh`kj tkrskmut.
 m. [hijn` ipi yijn ijai akjnir, d`sihjyi ‘bidu skbirijn hipir, mubij 5—
l. S`b`rbij ipi yijn skmkjirjyi a`dibsua ehkg erijn tkrskmut ‘siyi `jn`j
 puhijn bkrudig— dujnb`j gih tkrskmut mkrirt` `i lkdis aij mutug

bktkjtridij git`.
a. Bkjih` jiai aij biti-bitijyi.
k. Mkr` wibtu piai ujtub mkrf`b`r 
f. Qiwirbij mijtuij wihiupuj ijai t`aib dkjnkrt` dibsuajyi.
0. Burijn` nijnnuij
i. Mkrlibip-libip aihid suisiji yijn skp`, tkjijn, tijpi
nijnnuij bkn`itij yijn hi`j.
 m. Aerejn hijs`i ujtub dkdibi` biliditi aij ihit pkjakjnir 
l. Mkrm`jlijn-m`jlijn sidm`h mkrtitip dubi.

a. Akbit` bh`kj air` akpij, jijnij dkdmuitjyi binkt.

6
=.=.6 Biribtkr`st`b beduj`bis` tkripkut`b piai hijs`i
Iai < gih dkjaisir yijn dkdmkr` l`r`-l`r` beduj`bis` tkripkut`b yi`u skmin`
 mkr`but (Irwij`, =33< ? ;1) ?

9. @bghis (nkju`jkss)
\kdui pkrisiij jknit`f yijn a`d`h`b` ehkg pis`kj girus m`si a`tkr`di aij
 pkjakbitij `ja`v`au akjnij vkrmih diupuj jej vkrmih ibij dkdmkr`bij
 mijtuij bkpiai pis`kj ujtub dkjnbejsuds`bij beja`s` skliri tkpit
=. Kdpit` (Kdpgity)
Dkrupibij s`bip jujur aihid dkjkr`di beja`s` bh`kj. Emjkbt`f
aihid dkdmkr`bij pkj`hi`ij tkrgiaip beja`s` pis`kj aij t`aib mkrhkm`gij
<. Gijnit (wirdtg)
Bkgijnitij aij s`bip pkrd`s`f yijn a`mkr`bij a`giripbij pis`kj aipit

dkdmkr`bij aij dkwujuabij `ak-`akjyi tijpi risi tibut, skg`jnni pis`kj

 m`si dkjnkbsprks`bij pkrsiijjyi hkm`g dkjaihid.

=.=.> Skjakbitij Skriwitij Hijs`i Aihid Bejtkbs Beduj`bis`

Dkjurut H`h`b Di‐r`fituh Iz`zig (=399) pkjakbitij pkriwitij hijjut us`i ijtiri
hi`j?
i. Skjakbitij f`s`b 
  Dkjlir` `jferdis` tkjtijn bkskgitij emykbt`f, bkmutugij, bkjia`ij,
yijn a`ihid`, pkrumij f`s`b ernij tumug, t`jnbit bkskgitij yijn dis`g m`si

a` lipi` aij a`bkdmijnbij skrti pkjyib`t yijn aipit a`lknig

 prenrks`f`tisjyi. Skjakbitij `j` rkhit`vk hkm`g duaig a` hibsijibij aij a`
lir`bij sehus`jyi birkji r``h aij duaig a` emskrvis`.
m. Skjakbitij ps`behen`s
Birkji pkjakbitij `j` s`fitjyi imsrib aij dkjnirig piai pkrumigij
 pr`hibu, dibi ududjyi dkdmutugbij wibtu yijn hkm`g hidi.
[jtub  dkhibsijibij pkjakbitij `j` pkriwit mkrpkrij skmini` bejskher,
iavebit, suppertkr, `jtkrprktkr tkrgiaip sksuitu yijn is`jn itiu skmini`
pkjidpujn disihig-disihig yijn pr`mia` aij skmini` sigimit yijn ibrim
min` bh`kj.

l. Skjakbitij sel`ih
>
   Skjakbitij `j` a` hibubij ujtub dkj`jnbitbij bktkridp`hij
 mkr`jtkribs` aihid h`jnbujnij. Dkjniaibij a`sbus`, tubir p`b`rij,
 mkrlkr`ti, mkrdi`j, itiu dkjniaibij bkn`itij-bkn`itij bkhedpeb 
dkrupibij `dphkdkjtis` air` pkjakbitij `j` inir bh`kj aipit mkr`jtkribs`
akjnij sksidi bh`kj diupuj akjnij pktunis bkskgitij.

a. Skjakbitij sp`r`tuih
  Skriwit girus m`si dkdmk`bij bkpuisij mit`j aihid gumujnijyi
akjnij Qugij itiu inidi yijn a`ijutjyi tkrutidi bkt`bi bh`kj
aihid bkiaiij sib`t.

=.=.7 Qkbj`b Beduj`bis` Siai Hijs`i

  [jtub aipit dkhibsijibij beduj`bis` yijn kfkbt`f bkpiai hijs`i, skhi`j
 pkdigidij yijn dkdiai` tkjtijn biribtkr`st`b hijs`i, pktunis bkskgitij itiu
 pkriwit juni girus dkdpujyi` tkbj`b-tkbj`b bgusus inir beduj`bis` yijn a`

hibubij aipit mkrhijnsujn skliri hijlir aij sksui` akjnij tujuij

yijn a``jn`jbij.
Mkmkripi tkbj`b beduj`bis` yijn aipit a` tkripbij ijtiri hi`j?
i. Qkbj`b iskrt`f 
  Iskrt`f iaihig s`bip yijn aipit dkjkr`di, dkdigid` pisijnij m`liri
akjnij dkjujjubij s`bip pkauh`, simir ujtub dkjakjnirbij
aij dkdpkrgit`bij bkt`bi pisijnij m`liri inir dibsua
beduj`bis` itiu
 pkdm`liriij aipit a` dkjnkrt`. Iskrt`f dkrupibij pkhibsijiij aij kt`bi
 mkrbeduj`bis`. \`bip `j` ibij sijnit dkdmijtu pktunis bkskgitij ujtub 

dkjjini gumujnij yijn tkripkut`b akjnij bh`kj hijs`i.

m. ]kspejs`f
]kibs` pktunis bkskgitij tkrgiaip fkjedkji yijn tkrjia` piai bh`kj
dkrupibiji mkjtub pkrgit`ij pktunis bkpiai bh`kj. Bkt`bi
pkriwit dkjnktigu` iaijyi pkrumigij s`bip itiu bkm`isiij bh`kj
skbkl`h ipipuj gkjaibjyi dkjijyibij itiu bhir`f`bis` tkjtijn pkrumigij
tkrskmut d`sihjyi akjnij dkjnijubij pkrtijyiij ‗ipi yijn skaijn
mipib/`mu f`b`rbij siit `j`,
‗ipi yijn m`si mijtu…5 mkrkspej mkrirt` mkrs`bip ibt`f t`aib dkjujnnu
 pkrd`jtiij mijtuij air` bh`kj. \`bip ibt`f air` pktunis bkskgitij `j` ibij

7
 dkjl`ptibij pkrisiij tkjijn min` bh`kj.
l. Febus

7
   \`bip `j` dkrupibij upiyi pkriwit ujtub tktip bejs`stkj
tkrgiaip ditkr` beduj`bis` yijn a` `jn`jbij. Bkt`bi bh`kj
dkjnujnbipbij
 pkrtijyiij-pkrtijyiij a` huir ditkr` yijn a` `jn`jbij, dibi pkriwit
gkjaibjyi dkjnirigbij dibsua pkdm`liriij. [piyi `j` pkrhu a` pkrgit`bij
birkji ududjyi bh`kj hijs`i skjijn dkjlkr`tibij gih-gih yijn
dujnb`j

t`aib rkhkvij ujtub bkpkjt`jnij pktunis bkskgitij.

a. \uppert`f 
  Skrumigij yijn tkrjia` piai hijs`i, mi`b piai ispkb f`s`b diupuj
 ps`b`s skliri mkrtigip dkjykmimbij kdes` bh`kj rkhit`vk dkjjia` him`h
 pkrumigij `j` pkrhu a` s`bip` akjnij dkjjini bksktim`hij kdes` bh`kj hijs`i,
d`sihjyi akjnij dkjn`yibij, skjyud aij dkjninubij bkpihi bkt`bi hijs`i
dkjnujnbipbij pkrisiijjyi skmini` s`bip gerdit dkjngirni` skhidi hijs`i
 mkrm`liri. \`bip `j` aipit dkjudmugbij bkpkrliyiij a`r` bh`kj
hijs`i skg`jnni hijs`i t`aib dkjjia` mkmij min` bkhuirnijyi. Akjnij
akd`bi`ij a`

giripbij bh`kj tkrdet`vis` ujtub dkjjia` aij mkrbiryi sksui`

akjnij bkdidpuijjyi. \khidi dkdmkr` aubujnij mi`b skliri
ditkr``h diupuj
der`h, pktunis bkskgitij jijnij tkrbksij dkjnnuru` itiu dijnijir`
bh`kj birkji `j` aipit dkrkjaigij bkpkrliyiij bh`kj bkpiai pkriwit itiu
pktunis bkskgitij hi`jjyi. [jnbipij-ujnbipij yijn m`si dkdmkr`
det`vis`, dkj`jnbitbij bkpkrliyiij a`r` bh`kj tijpi tkrbksij
dkjnnuru` itiu dkjnijir` d`sihjyi? ‗siyi yib`j mipib/`mu hkm`g
mkrpkjnihidij air` siyi, ujtub `tu mipib/`mu aipit dkhibsijibijyi aij
m`hi a`pkrhubij bid` aipit dkdmijtu‐.

k. Bhir`f`bis`
  Akjnij mkrmini` pkrumigij yijn tkrjia` piai hijs`i, skr`jn
presks beduj`bis` t`aib mkrhijnsujn akjnij hijlir. Bhir`f`bis`
akjnij liri dkjnijubij pkrtijyiij uhijn aij dkdmkr` pkjjkhisij hkm`g
air` situ bih`
 pkrhu a` hibubij ehkg pkriwit inir dibsua pkdm`liriij b`ti aipit a`
tkr`di aij a` pkrskps`bij sidi ehkg bh`kj ‗mipib/`mu m`si dkjkr`di ipi

0
 yijn siyi sidpi`bij tia`5 m`si d`jti tehejn mipib/`mu ujtub dkjjkhisbij
bkdmih` ipi yijn siyi sidpi`bij tia`5.
f. \imir aij @bghis

  \kpkrt` a`bktigu` skmkhudjyi bh`kj hijs`i ududjyi dkjnihid`

 pkrumigij-pkrumigij yijn tkrbiaijn dkrkpetbij aij bkbijib-bijibij

0
  pkrumigij `j` m`hi t`aib a` s`bipi` akjnij simir aij `bghis
aipit dkj`dmuhbij pkrisiij jkjnbkh min` pkriwit skg`jnni beduj`bis`
yijn a` hibubij t`aib tkripkut`b, jiduj aipit mkrib`mit beduj`bis`
mkrhijnsujn kdes`ejih aij dkj`dmuhbij bkrusibij gumujnij ijtiri
bh`kj akjnij
 pktunis bkskgitij.

=.=.0 Qkbj`b Beduj`bis` Hijs`i Siai ]kibs` Skjehibij

  Dkjurut ^igjua` Junrege (=337), Skjehibij iaihig
ujnbipij bkt`aibdidpuij skskerijn ujtub dkjnibu` skliri siair
tkrgiaip p`b`rij, bk`jn`jij, pkrisiij itiu bkmutugij piai bkjia`iij-bkjia`ij
jyiti itiu sksuitu yijn dkrupibij ijlidij. Skjehibij dkrupibij rkibs`
bkt`aibs`ipij hijs`i dkjkr`di pkrumigij yijn tkrjia` piai a`r`jyi.
Skriwit aihid dkjjid`j beduj`bis` pkrhu dkdigid` beja`s` `j` skg`jnni
aipit dkjjih`j beduj`bis` yijn kfkbt`f, t`aib dkjy`jnnujn pkrisiij hijs`i
yijn rkhit`f skjs`t`f.

Iai mkmkripi hijnbig yijn m`si a` hibsijibij ujtub dkjngiaip` bh`kj hijs`i
akjnij rkibs` pkjehibij, ijtiri hi`j ?
9) Bkjih` sknkri rkibs` pkjehibij bh`kj
=) Dkdm`irbij bh`kj hijs`i mkrt`jnbig hibu aihid tkjnnijn wibtu
tkrtkjtu. Gih `j` dkrupibij dkbij`sdk pkjyksui`ij a`r` skjiug t`aib
dkdmigiyibij bh`kj, erijn hi`j skrti h`jnbujnijyi.
<) Er`kjtis`bij bh`kj hijs`i piai pkhibsijij pkriwitij a`r` skja`r`
1) Hijnbig tkrskmut mkrtujuij ujtub dkdpkrduaig presks pkjkr`diij
bh`kj tkrgiaip pkriwitij yijn ibij a` hibubij skrti upiyi ujtub
dkdija`r`bij

bh`kj.
;) H`mitbij bkhuirni itiu p`gib bkhuirni tkrakbit akjnij tkpit
6) Hijnbig `j` mkrtujuij ujtub dkdmijtu pkriwit itiu pktunis
bkskgitij dkdpkrehkg sudmkr `jferdis` itiu aiti bh`kj aij
dkjnkfkbt`fbij rkjliji / t`jaibij aipit tkrkih`sis` akjnij mi`b aij tkpit.

=.=.93 Gih-gih yijn pkrhu a`pkrgit`bij siit mkr`jtkribs` piai hijs`i

i. Dkjujjubbij risi gerdit, skpkrt` ‘mipib— ‘`mu— bkluih`

9
 ipim`hi skmkhudjyi pis`kj tkhig dkd`jti ijai ujtub dkdijnn`h
pijnn`hij

bksubiijjyi.
 m. G`jair` dkjnnujibij `st`hig yijn dkrkjaigbij pis`kj

9
 l. Skrtigijbij bejtib diti akjnij pis`kj
a. Skrtigijbij hijnbig yijn t`aib tkrnksi-nksi aij dkjakjnirbij
iaihig bujl` beduj`bis` kfkbt`f 
k. Mkr` bkskdpitij pis`kj ujtub dkjyidpi`bij pkrisiijjyi
f. Mkrm`liri akjnij pkhij, jkhis, t`aib girus mkrtkr`ib, dkjnnujibij migisi

aij bih`dit yijn skakrgiji.

n. Dkjnnujibij migisi yijn duaig a`dkjnkrt` pis`kj
g. G`jair` biti-biti dka`s yijn t`aib a`dkjnkrt` pis`kj
`. Dkjykakrgijibij itiu dkjuh`sbij `jstrubs`
 j. Dkjnkjih aiguhu buhtur aij hitir mkhibijn muaiyi pis`kj
b. Dkjnurijn` bkm`s`jnij siit mkr`jtkribs`, mkr` bkjyidijij, aij
mkr`
 pkjkrijnij yijn lubup siit mkr`jtkribs`.
h. Nujibij skjtugij hkdmut akjnij skjtugij r`jnij a` tijnij. Hkjnij, itiu
 migu.

d. Oijnij dkjnimi`bij pis`kj siit mkr`jtkribs`.

=.=.99 Gidmitij Beduj`bis` Qkripkut`b piai Hijs`i

9) Sis`kj akjnij Akf`s`t \kjser`b 
  Mkmkripi pis`kj dkjujjubbij akf`s`t pkjakjnirij aij pkjnh`gitij
yijn tkrbi`t akjnij us`i, bkauijyi dkdkrhubij iaiptis`
aihid
 mkrbeduj`bis`. Skjkh`t`ij dkjn`ja`bis`bij migwi 96% - =1% `ja`v`au
 mkrus`i hkm`g air` 6; tiguj dkjnihid` pkjnurijnij pkjakjnirij yijn
dkdpkjnirug` beduj`bis` (Lrkws & Lidpmkhh, =331 2 D`tlgkhh, =336).

Min` dkrkbi yijn mkrus`i a`itis 73 tiguj, judhig nijnnuij

skjser`b  dkj`jnbit dkjjia` hkm`g air` 63% (Lg`i kt  ih., =336).
In`jn/pkjuiij
dkjnib`mitbij pkjurujij fujns` pkjakjnirij yijn a`bkjih
skmini`
 prksmyiluss`s, yijn tkrutidi mkrbkjiij akjnij suiri mkrfrkbukjs` t`jnn`.
\uiri mkrfrkbukjs` t`jnn` iaihig suiri bejsejij yijn mkraidpib piai
 pkdigidij pis`kj a`iwih aij ibg`r biti. \kmini` lejteg, j`bi ijai mkrbiti
‘Qibk tgk p`hh `j tgk derj`jn (D`judhig p`h a`pin` gir`)—, pis`kj
ibij dkjakjnir vebih aihid biti tktip` pis`kj aipit mkrp`b`r ijai mkrbiti

9
‘ ]ibk tgk g`hh `j tgk derj`jn (Aib`hig mub`t a`pin` gir`)— (Feeb &
Dernij, =333 2

]ess kt ih. , =33>). Nijnnuij v`suih yijn mkrgumujnij akjnij us`i dkh`put`
rkaubs` a`idktkr pup`h2 hkjsi diti dkjnuj`jn, yijn dkdpkrsuh`t
ujtub 

9
 dkdmkaibij wirji akjnij pijjijn nkhedmijn pkjakb skpkrt` hivkjakr,
 m`ru, aij g`jiu2 aij dkjurujbij khist`s`tis l`h`iry duslhks,
yijn dkjnib`mitbij pkjurujij ibedeais` bkt`bi migij lktibij
a`pknijn a`mkrmini` jirib. Bkmijyibij pis`kj hijjut us`i dkjnihid`
pkjyib`t diti yijn dkjurujbij bktijidij pkjnh`gitij (d`s. bitirib,
aknkjkris` diluhir,

nhiuledi, bedph`bis` eluhir piai a`imktks). Hkm`g air` 9;% erijn tui
 mkrus`i hkm`g air` >3 tiguj dkhiperbij pkjnh`gitijjyi yijn murub, aij
==% hin` dkhiperbij pkjnh`gitijjyi gijyi lubup ujtub jirib
tkrtkjtu (Lrkws & Lidpmkhh, =331). Min` dkrkbi yijn mkrus`i a`itis 73
tiguj, <3% dkhiperbij pkjnh`gitijjyi yijn tkrnijnnu (Lg`i kt ih., =336).

=) Sis`kj akjnij Akdkjs`i

  Idkr`bi \kr`bit piai tiguj =337 a`prka`bs` dkd`h`b` hkm`g burijn
;,= juti pkjauaub mkrus`i hijjut yijn a`ijtirijyi dkjakr`ti mkmkripi

 mkjtub akdkjs`i, aij judhigjyi a`prka`bs` ibij dkj`jnbit aui bih` h`pit
 piai <3 tiguj yijn ibij aitijn (G`jnhk & \gkrry, =330). \
kmini` ib`mitjyi, aebtkr aipit mkrgirip ujtub dkjkdu` hkm`g
mijyib pis`kj akdkjs`i aij pis`kj tkrskmut aitijn mkrbujjujn bk
aebtkr a`tkdij` ehkg ijnneti bkhuirni itiu pkriwit jejferdih hi`j
(V`kakr kt ih. ,=33=). (`st`hig lirkn`vkr a`nujibij air` pe`jt `j` ujtub
dkrujub piai skt`ip erijn yijn dkjkdij` bujjujnij yijn dkrupibij
`jferdih lirkn`vkr ). Skj`hi`ij aij
 pkjnemitij pis`kj hijjut us`i akjnij akdkjs`i juni ibij sijnit dkdmijtu
 m`hi dkh`mitbij lirkn`vkr (]etkr, =333). Iai mijyib t`jnbitij akdkjs`i,

yijn dkd`h`b` mkrmini` bksuh`tij beduj`bis`. Sis`kj piai stia`ud iwih

skr`jn dkjnihid` disihig ujtub dkjkdubij biti yijn `jn`j a`sidpi`bij,
 pis`kj mijyib dkjnnujibij biti-biti yijn t`aib dkd`h`b` dibji,
skpkrt` ‘gih `j`—, ‘sksuitu—, aij ‘ijai tigu—. Siai akdkjs`i pirig, pis`kj
aipit dkjnnujibij jirnej yijn t`aib aipit a`pigid` itiu m`si gijyi
mkra`id a`r` (Erijnk & ]yij, =333). Akdkjs`i dkd`h`b` kfkb yijn
dkrun`bij piai
 pkjkr`diij aij kbsprks` beduj`bis` pis`kj. \kmin`ij mksir pis`kj
dkjnihid` bkg`hijnij dkder` aij dkjnihid` bksuh`tij
dkjn`jnit bkjia`ij yijn miru tkrjia`. \kmin`ij pis`kj akdkjs`i
dkd`h`b` rkjtijn
bejskjtris` yijn sijnit s`jnbit aij suh`t ujtub tktip mkriai aihid situ
tep`b tkrtkjtu (D`hhkr, =337).

9=
<) Sis`kj yijn A`tkdij` ehkg Lirkn`vkr 
  Biribtkr`st`b utidi bujjujnij peh`bh`j`b nkr`itr` iaihig iaijyi erijn
bkt`ni, akjnij skerijn ijnneti bkhuirni itiu lirkn`vkr `jferdih
hi`jjyi yijn gia`r ska`b`tjyi piai skpkrt`ni bujjujnij nkr`itr`b
(]etkr, =333).

Dksb`puj lirkn`vkr aipit dkjnisuds`bij mkrmini` pkrij,

tkrdisub 
 pkjaubujn, pkskrti pis`f, itiu ijtinej`s, piai skmin`ij mksir bisus,
lirkn`vkr  dkjkdpitbij bkskgitij erijn yijn dkrkbi l`jti`
skmini`
 pr`er`tisjyi. Lirkn`vkr sijnit pkjt`jn ujtub s`stkd pkriwitij bkskgitij
hijjut us`i. Dkrkbi t`aib gijyi dkdmijtu akjnij jutr`s`,
ibt`v`tis bkg`aupij skgir`-gir`, tunis rudig tijnni, pkdmkr`ij emit,
trijspertis`, aij pkriwitij hi`j ujtub pis`kj hijjut us`i,
lirkn`vkr dkdmijtu dkduaigbij beduj`bis` ijtiri aebtkr aij
pis`kj skrti dkdpkrt`jnn` bktkrh`mitij pis`kj aihid pkriwitij dkrkbi
skja`r` (Lhiydij kt ih. , =33; 2

^ehff & ]etkr, =337). Ouni dkrupibij gih pkjt`jn ujtub dkdpkrhibubij
 pis`kj hijjut us`i aihid bejtkbs itiu suaut pijaijn lirkn`vkr -jyi inir 
a`aipitbij gis`h tkrmi`b min` bkauijyi (Nr`ff`tg kt ih. , =331).
Gidmitij Mkrbeduj`bis` Akjnij Hijs`i ?
Sresks beduj`bis` ijtiri pktunis bkskgitij akjnij bh`kj hijs`i ibij
tkrnijnnu ipim`hi iai s`bip inrks`f aij s`bip jejiskrt`f.
9. Inrks`f  
\`bip inrks`f aihid mkrbeduj`bis` m`isijyi a` tijai` akjnij pr`hibu-
 pr`hibu a` miwig `j`?

9) Mkrusigi dkjnejtreh aij dkjaed`jis` erijn hi`j (hiwij m`liri)

=) Dkrkdkgbij erijn hi`j
<) Dkdpkrtigijbij gibjyi akjnij dkjykrijn erijn hi`j
1) Dkjejjehbij a`r` skja`r`
;) Skdpkrdihubij erijn hi`j a` akpij udud, mi`b aihid
pkrbitiij diupuj t`jaibij.
=. Jej iskrt`f 
Qijai-tijai air` jej iskrt`f `j` ijtiri hi`j ?
9
9) Dkjir`b a`r` m`hi a` ijib mkrm`liri

=) Dkrisi t`aib skmi`b erijn hi`j (rkjaig a`r`)

<) Dkrisi t`aib mkraiyi

9
1) Q`aib mkrij` dkjnujnbip bkyib`jiij
;) Dkdm`irbij erijn hi`j dkdmuit bkputusij ujtub a`r`jyi
6) Qidp`h a`id (pis`f)
>) Dkjn`but` bkgkjaib erijn hi`j
7) Dkjnermijbij bkpkjt`jnij a`r`jyi ujtub dkjjini gumujnij
mi`b 

akjnij erijn hi`j.

Iaijyi gidmitij beduj`bis` bkpiai hijs`i dkrupbij gih yijn wijir 
sk`r`jn akjnij dkjurujyi f`s`b aij psb`s bh`kj jiduj skmini` tkjini
bkskgitij yijn prefkss`ejih pkriwit a` tujtut didpu
dkjnitis` gidmitij tkrskmut ujtub `tu pkrhu iaijyi tkbj`b itiu t`ps-
t`ps tkrtkjtu yijn pkrhu a` pkrgit`bij inir beduj`bis` mkrjihij akjnij
kfkbt`f ijtiri hi`j ?
9) \khihu duhi` beduj`bis` akjnij dkjnklkb pkjakjnirij bh`kj
=) Bkrisbij suiri ijai j`bi pkrhu

<) Aipitbij pkrgit`ij bh`kj skmkhud mkrm`liri. Sijaijnhig a`i

inir  a`i aipit dkh`git duhut ijai.
1) Itur h`jnbujnij skg`jnnni dkjjia` bejaus`f ujtub
beduj`bis` yijn mi`b. Burijn` nijnnuij v`suih aij iua`tery.
Sist`bij iaijyi
 pkjligiyiij yijn lubup.
;) Bkt`bi dkriwit erijn tui akjnij nijnnuij beduj`bis`,
`jnit bkhkdigijjyi. Oijnij dkjnijnnip bkdilktij
beduj`bis` dkrupibij gis`h migwi bh`kj t`aib beepkrit`f.
6) Oijnij mkrgirip ujtub mkrbeduj`bis` akjnij liri yijn
sidi

akjnij erijn yijn t`aib dkjnihid` nijnnuij. \

kmih`bjyi
 mkrt`jaibhig skmini` pirtjkr yijn tunisjyi dkdfis`h`tis`
bh`kj ujtub dkjnujnbipbij pkrisiij aij pkdigidijjyi.
>) Mkrm`liri akjnij pkhij aij jkhis siit dkjitip ditijyi
nujibij bih`dit pkjakb akjnij migisi yijn skakrgiji.
7) Mijtuhig biti-biti ijai akjnij `syirit v`suih.
0) \kris`bij migisi tumug ijai akjinj pkdm`liriij ijai,
d`sihjyi bkt`bi dkhiperbij gis`h tks yijn a` `jn`jbij,

9
pksij yijn dkjyitibij migwi mkr`ti tkrskmut iaihig minus
skgirusjyi a`

 mubt`bij akjnij kbsprks`, pestur aij jiai suiri ijai yijn

9
 dkjnnkdm`ribij (d`sihjyi akjinj skjyud, lkr`i itiu
tkrtiwi sklubupjyi).
93) ]`jnbishig gih-gih yijn pih`jn pkjt`jn air` pkdm`liriij tkrskmut.
99) Mkr`hig bh`kj wibtu yijn mijyib ujtub mkrtijyi aij dkjjiwim
 pkrtijyiij ijai.

9=) M`irbij `i dkdmuit bksihigij jijnij dkjknurjyi skliri hijnsujn,

tigij bk`jn`jij ijai dkjykhksi`bij bih`dit.
9<) Oia`hig pkjakjnir yijn mi`b wihiupuj bk`jn`jij
suh`t dkjakjnirbijyi.
91) Irigbij bk suitu tep`l piai suitu siit.
9;) O`bi dujnb`j `butbij bkhuirni itiu yijn dkriwit ruijnij
mkrsidi ijai. Erijn `j` m`isijyi pih`jn ibrim akjnij pehi
beduj`bis` bh`kj aij aipit dkdmijtu presks beduj`bis`.

9
 MIM @@@
SKJ[Q[S

<.9 Bks`dpuhij
\iit mkrbeduj`bis` akjnij hijs`i, pkriwit girus wispiai tkrgiaip pkrumigij f`s`b 
 ps`behen`, kdes`, aij sel`ih yijn dkdpkjnirug` pehi beduj`bis`. Beduj`bis` yijn
 m`isi a`hibubij hijs`i mubij gijyi skmitis tubir dkjubir pkr`hibu, pkrisiij, p`b`rij aij

 pkjnihidij, tktip` juni gumujnij yijn tkripkut`b. Dijfiit beduj`bis` tkripkut`b iaihig
ujtub dkjaerejn aij dkjnijjurbij bkrji sidi ijtiri pkriwit aij pis`kj
dkhihu`
gumujnij pkriwit aij pis`kj skrti dkjn`akjt`f`bis`, dkjnujnbip pkrisiij aij
dkjnbij` disihig aij kvihuis` t`jaibij yijn a`hibubij ehkg pkriwit. Qkbj`b
beduj`bis` yijn
 mi`b ibij dkdpkrmi`b` eutledk  pis`kj hijjut us`i aij lirkn`vkr -jyi.
Mubt` dkjn`ja`bis`bij migwi eutledk  pkriwitij bkskgitij ujtub erijn tui t`aib
gijyi tkrnijtujn piai pkriwitij bkmutugij m`edka`s tktip` juni tkrnijtujn piai
gumujnij
 pkriwitij yijn a`l`ptibij dkhihu` beduj`bis` yijn kfkbt`f. Akjnij beduj`bis`
yijn kfkbt`f ijtiri pkriwit “ pis`kj hijjut us`i ?

9) Sis`kj aij bkhuirnijyi aipit dkjlkr`tibij nkjihi aij disihigjyi, yijn ibij
dkdujnb`jbij pkriwit dkdmkr`bij pkhiyijij sksui` akjnij disihig aij
bkmutugij pis`kj hijs`i.
=) @jstrubs` aij sirij pkriwit ibij hkm`g dujnb`j ujtub a`tiit`.

<.= \irij
Min` pkriwit girus dkdigid` tkjtijn iph`bis` beduj`bis` tkripkut`b piai hijs`i
inir pkdkr`bsiij pis`kj hijs`i a` rudig sib`t mkrjihij akjnij hijlir aij

9
Skjuh`s dkjyiair` migwi aihid pkjyusujij dibihig `j` sijnit mijyib skbih`
bksihigij. Mksir 

giripij bid` bkpiai piri pkdmili ujtub m`si dkdmkr`bij br`t`b aij sirij yijn mkrs`fit
dkdmijnuj inir dibihig `j` dkjjia` hkm`g skdpurji.

9
 AIFQI] S[\QIBI

 Junrege, ^igjua`. =337. Bkpkriwitij Nkrejt`b aij Nkr`itr`b . Oibirti? KNL.

Iz`zig, H`h`b Di‐ir`fituh. =399. Bkpkriwitij Hijjut [s`i. Penyibirti ? Nrigi @hdu
\tijhky, D`lbky. =336. Mubu Ijir Bkpkriwitij Nkrejt`b Ka =. Oibirti ? KNL.
Iakhdij, ].A., Nrkkjk, D.N., Ery, D.N. =333. Ledduj`lit`ej mktwkkj ehakr pit`kjts ija 
  tgk`r pgys`l`ijs. Lh`j Nkr`itr Dka
^`hh`id, \.H., Gisbira, B.M., A`dittke, D.]. =33>. Qgk tgkripkut`l kffklts ef tgk
 pgys`l`ij-ehakr pit`kjt rkhit`ejsg`p? kffklt`vk ledduj`lit`ej w`tg vuhjkrimhk ehakr 
 pit`kjts. Lh`j @jtkrv In`jn
Busgir`yia`. =393. Isugij bkpkriwitij piai bh`kj hijjut us`i. Oibirti ? \ihkdmi Dka`bi
@jariwit`. =33<. Beduj`bis` [jtub Skriwit.  Oibirti ? KNL
Irwij`. =33<. Beduj`bis` Aihid Bkpkriwitij. Oibirti ? KNL