Chapter 3

భాగవతం
 E.O Grade III
Paper II
Chapter 3
ధ్రు మదాద్భాగవతం
4. చ ర్థ స్కంధం
Part 1
i) సవ్వుయంభువ మనువు సంతతి
ii) సవ్వుయంభువ మనువు మా లు స్తా , వారి సంతతి
■ అకూతి
■ దేవహూతి
■ ప్రసూతి
iii) దక్ష ప్ర పతి - ఈశవ్వురుల వైరం
Contents
iv) సతీ దేవి శాపం మరియు దేహతాజ్యాగం
v) వీరభద్రుడి అవతరణ - దక్షుడి మరణం
v) సవ్వుయంభువ మను మారులు, వారి సంతతి
■ ధ్రువ మహారాజు చరి
■ వెనుడి సంహరణ
■ పృథు మహారాజు పుటుట్టాక
 i) స్వయంభువ మనువు సంతతి

➢ వ్వుయంభువ మనువు బ్రహత్మ శకి స్తా నుండి

జనిత్మంచిన వాడు.
➢ వ్వుయంభువ మనువు(M) + శత్రూప(F)

2 మారులు(ప్రియవ్రత, ఉతస్తానపద)
3 పుత్రికలు (అకూతి, దేవహూతి, ప్రసూతి)
ii) స్వయంభువ మనువు
కుమా ర్తె లు, వారి సంతతి
● అకూతి
● దేవహూతి
● పధ్రు సూతి (దా క్షు యణి)
 రుచి మహరిర్షి - ఆకూతిల సంతతి
➢ అకూతి లాంటి ఇంకో వార డు కావాలని,
ఆ ను రుచి మహరిర్షా కి ఇవవ్వుగా తపశశ్శకి స్తాతో

రుచి మహరిర్షా (M) + అకూతి (F)

మారుడు యజజ్ఞ ( క్షా స్తా వి ష్ణు వు సవ్వురూపం)

మా స్తా ద ణ ( క్షా స్తా లక్ష్మీదేవి) పుడతారు
రుచి మహరిర్షి - ఆకూతిల సంతతి
➢ వి ష్ణు సవ్వురూపు న
ౖ యజజ్ఞ మరియు లక్ష్మి దేవి
అవతార ౖ న ద ణ 12 మారులు
జనిత్మ స్తా రు.
➢ వీరినే షిత భగవానులు(12 మంది) అం రు

యజజ్ఞ(M) + ద ణ (F)

తోష, ప్రతోష, సంతోష, భద్ర, శాంతి, ఇదసప్పుతి,

ఇదత్మ, కవి, విభు, వ్వుహత్ని, దేవ, చన
 కర్ద ముడు - దేవహూతిల సంతతి
➢ దేవహూతిని కరద్ద మ ప్ర పతికి ఇచిచ్చి వివాహం
చేయగా 9 మా లు స్తా మరియు కపిలుడు
జనిత్మ స్తా రు.
➢ 9 మా ల స్తా ను మహరుర్షాలలోకలాళ్లి
ఉతస్తామమ ౖ న 9 మహరుర్షాల ఇచిచ్చి వివాహం
చే స్తా డు కరద్ద ముడు.

కరద్ద మ ప్ర పతి(M) + దేవహూతి (F)

కపిలుడు + 9 మా లు
స్తా
కర్ద ముడు - దేవహూతిల సంతతి
 దకుక్షుడు - పధ్రు సూతిల సంతతి
➢ ప్రసూతిని సపస్తాఋ లలో ఒక న
ౖ దక్ష ప్ర పతికి ఇచిచ్చి వివాహం చే స్తా రు.
దక్ష ప్ర పతి(M) + ప్రసూతి (F)

దక్షప్ర పతికి 16 మంది మా లు ౖ

దక్షుని మా ల స్తా గురించి వివిధ పురాణాలోళ్లి వివిధ రకాలుగా చెపప్పుబడింది.
వీరిలో ముఖజ్యా ౖ న వారు
■ దితి
■ అదితి
■ కద్రు
■ మూరిస్తా
■ సతీదేవి
 దకుక్షుడు - పధ్రు సూతిల సంతతి
➢ దితి, అదితి మరియు కద్రులను కశజ్యాప మహరిర్షా కి ఇచిచ్చి వివాహం చే స్తా డు.
 దకుక్షుడు - పధ్రు సూతిల సంతతి
వీరిలో మూరిస్తాకి(F) + ధరత్మ దేవుడు(M)

నర నారాయణులు జనిత్మంచారు.

వీరు ఇదద్ద రు కలిపితే వి ష్ణు వు

అవతారం అని భావి స్తా రు. తరువాత
వీరే శ్రీ కృషష్ణు , అరుర్జునులుగా జనిత్మంచారు
అని కూడా భావి స్తా రు.
 దకుక్షుడు - పధ్రు సూతిల సంతతి

⇒ సతీదేవిని శివునికి ఇచిచ్చి వివాహం చే స్తా డు

➢ అయితే దక్షుడు మరియు శివుని వైరం వాళళ్ళ

సతీదేవి అగిత్నికి ఆహుతి అవు ంది. అందుకే
ఆ సంతానం ఉండరు.

➢ అపుప్పుడే దక్షుడు కూడా మరణి స్తా డు.

 iii) దకక్షు పధ్రు జాపతి - ఈశ్వరుల వైరం

➔ ఒకనాడు దేవతలు అందరూ బ్రహత్మ ఆధవ్వురజ్యాంలో

ఒక మహాయ జ్ఞ నిత్ని తలపెడతారు.
➔

➔ త్రిమూరుస్తా లు మరియు దేవ దేవతలు అందరూ

ముందుగానే విచేచ్చి స్తా రు.

➔ కానీ దక్షుడు ఆలసజ్యాంగా వ స్తా డు.

➔ అతనికి దేవతలందరూ లేచి నమసక్కరించి

గౌరవం ఇ స్తా రు.కానీ శివుడు అతనికి
నమసక్కరించడు , కనీసం లేవడు.
 iii) దకక్షు పధ్రు జాపతి - ఈశ్వరుల వైరం
➔ అది చూసి దక్షుడు, ఏంటి నీ అహంకారం
అని శివుడిని ప్రశిత్ని స్తా డు.

➔ అపుప్పుడు శివుడు ఈ మహాయజజ్ఞం

నిరవ్వుహి స్తా ంది త్రిమూరుస్తా ల ౖ న మేము,
మీరే మా గౌరవం ఇవావ్వులి అని
అం డు.

➔ మునులు, ఋ లు, దేవదేవతల మధజ్యాలో

అవమానపడి దక్షుడు యజజ్ఞ ప్రదేశం
నుండి వె ళ్లి పోతాడు.
 iii) దకక్షు పధ్రు జాపతి - ఈశ్వరుల వైరం
ప్రతీకారంతో దక్షుడు కూడా మహాయ జ్ఞ నిత్ని
ఏరాప్పుటు చేసి, దేవతలను అందరిని ఆహావ్వుని స్తా డు
ఒకక్క మహాశివుని తపప్పు.

తండ్రి నిరవ్వుహి స్తా నత్ని య జ్ఞ జ్ఞ్యానికి వెళళ్లి డానికి

అనుమతించమని శివుడిని కోరు ంది క్షాయని
(సతీదేవి)
“ నీ ఎపుప్పుడూ అనుమతి ఉంటుంది, కానీ
పిలవని పేరం నికి వె స్తా అవమానం జరగచుచ్చి”
అని హెచచ్చిరించి, తోడుగా నందిని, కొంత ప్రమథగణానిత్ని
పంపి స్తా డు శివుడు. (followers of shiva)
 iv) సతీ దేవి శాపం మరియు దేహ త్యాగం
సతీదేవిని యజజ్ఞ ప్రదేశంలో తన ంత తలిళ్లి ప్రసూతి
మరియు తన అకక్క చె ళ్లి లు ఎదు నా
ౖ కూడా కనీసం
పలకరించరు.

దక్షునికి నమసక్కరించగా అతను

"నినుత్ని ఎవరు ఆహావ్వునించారు" అని ప్రశిత్ని స్తా డు.
ఎంతో ప్రేమతో వ స్తా మీరు ఇలా ప్రవరిస్తా స్తా రా అని,
ఆగ్రహంతో కాలి బొటన వేలుతో గీత గీయగా అగిత్ని
పుటుట్టాకొ స్తా ంది.

“ ఈ యజజ్ఞవాటిక వలళ్లి కాడుగా మారాలి ” అని శపించి

ఆ అగిత్నికి ఆహుతి అవు ంది.
 v) వీరభ ధ్రు డి అవతరణ - దకుక్షుడి మరణం
➢ నితో నంది మరియు ప్రమథగణం
యజజ్ఞవాటికలో భీభతస్సుం సృసిట్టా స్తా రు.

➢ విషయం తెలు నత్ని శివుడు తన జడలో ఒక

జ ట్టా నిత్ని(hair) తీసి కింద భూమి పైకి వే స్తా డు.
నినుండి భయంకర ౖ న రూపంతో
అవతరించిన వాడే వీరభద్రుడు.

➢ వీరభద్రుడు యజజ్ఞ వాటికలో అందరినీ

ముపుప్పుతిపప్పులు పెటిట్టా నిజంగానే వలళ్లి కాడుగా
మారు స్తా డు.
 v) వీరభ ధ్రు డి అవతరణ - దకుక్షుడి మరణం
➢ తరువాత దక్షుని వెంబడి స్తా డు, అతనిత్ని ఎవరూ
ర ంచ లేక పోతారు.
➢ శివుడు వచేచ్చిలోపే వీరభద్రుడు దక్షుని శిర స్సు
ఖండి స్తా డు.

➢ దేవ దేవతల పుప్పు మరియు గౌరవం ందిన

దక్షప్ర పతి అంతటివాడే ఇలా మరణించాడు.

➢ కావున త్రిమూరుస్తా ల ఎపుప్పుడు గౌరవం ఇసూ

స్తా
భకి స్తాతో లగాలి.

➢ ఆఖరికి బ్రహత్మ వచిచ్చి శివుడిని శాంతింపచే స్తా డు.

vi) స్వయంభువ మను కుమారులు,
వారి సంతతి
 ధ్రు వ మహారాజు వృ త్తా ంతం
వ్వుయంభువ మనువు బ్రహత్మ శకి స్తా నుండి జనిత్మంచిన వాడు.
 ధ్రు వ మహారాజు వృ త్తా ంతం
➢ సవ్వుయంభువ మనువు ఇదద్ద రు మారులు
i) ప్రియపుత్రుడు
ii) ఉతస్తానపదుడు
➢ ఉతస్తానపదుడికి ఇదద్ద రు భారజ్యాలు ఒకరు నీతి.
మరొకరు చరి.
➢ ఈ నీత మారుడే ధ్రువుడు, చరి
మారడు ఉతస్తాముడు.
➢ ఉతస్తానపదుడు నీత దగగ్గ ర కంటే సూచరిపై
ఎ క్కవ మ క్కవ చూపేవాడు.
 ధ్రు వ మహారాజు వృ త్తా ంతం
ఒక జు ఉతస్తానపదుడు చరి ఇం ళ్లి ఉండగా,
ఉతస్తానపదుడు ధ్రువుడుని తనపై చ్చిపెటుట్టా ం డు.
ఇది చరికి ఏ మా ం కూడా నచచ్చిక, గోడవ గోడవ
చే స్తా ంది. అపుప్పుడు ధ్రువుడు తన తలిళ్లి నీతి దగగ్గ ర
వెలిళ్లి చెపప్పుగా నువువ్వు వి ష్ణు వుని జ్యానించు అని చెపుస్తా ంది.

➢ ంతో ధ్రువుడు. వి ష్ణు వుని జ్యానించి

“ మంచి జరగాలని, ఉనత్నిత స్థా యికి వె ళ్లి లని,
నక్షత్రాలలో ధ్రువతారగా వెలగాలని ” వరం
ందుతాడు.
 ధ్రు వ మహారాజు వృ త్తా ంతం
➢ అందుకే ధ్రువ నక్ష ం అని పేరు.
➢ రా జ్యానికి తిరిగి వచిచ్చిన ధ్రువునిత్ని ఉతస్తానపదుడు
రాజుగా చేసి వానప్ర స్థా నికి వె ళ్లి మరణించాడు.

➢ చరి మారుడు ఉతస్తాముడు వేట వె ళ్లి

మరణి స్తా డు. ఆ బాధతో చరి కూడా మరణి స్తా ంది.

➢ ధ్రువుడు ఆఖరి దశలో ఆతత్మతాజ్యాగం చేసి, దివజ్యా ౖ న

కాంతిగా మారి ఆకాశానిత్ని చేరి ఒక ధ్రువతారగా
మారతాడు.
 అంగపు ్ర డైన వేనుని చరిత్ర
➢ అంగ మహారాజు ధ్రువ మహారాజు సంతతి.
అంగ మరియు నీతల మారుడు వేనుడు.
అంగ + నీత → వేనుడు

వేనుడు ప్ర కంఠ డు. అతని రాజజ్యాంలో ప్రజలు

ఎంతో బాధతో, కరువుకాటకాలతో, వరార్షాలు లే ండా
ప స్తా లతో జీవించేవారు. చివరికి మునులను,
ఋ లను కూడా ఇబ ంది పెటట్టా డం మొదలు పె ట్టా డు.

అపుప్పుడు ముణులు, ఋ లు కలిపి వేనుడిని

సంహరించారు.
 పృథు మహారాజు జననం

➢ కాని చంపిన తరువాత రా జ్యానికి రాజులే ంటే

ఎలా అని తిరిగి ప్రాణం పోయడానికి
ప్రయతిత్ని స్తా రు.

➢ తొడలను మ ంచగా నిషదుడు (చెడు అంశం)

వేరు ఐపోతాడు.
➢ తరువాత చేతిని మ ంచగా క్షా స్తా
వి ష్ణు రూపుడు అయినటువంటి పృథు మహారాజు
ఉదద్భవి స్తా డు.
Thank You