You are on page 1of 61

Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Chæång 5
CHOÜN CAÏC THIÃÚT BË ÂIÃÛN CHÊNH
TRONG NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN VAÌ TRAÛM BIÃÚN AÏP

5.1. Xaïc âënh doìng âiãûn laìm viãûc tênh toaïn


5.1.1. Caïc tçnh traûng laìm viãûc cuía thiãút bë âiãûn (TBÂ)
Caïc thiãút bë âiãûn (TBÂ) coï 2 tçnh traûng laìm viãûc: Tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng
vaì tçnh traûng laìm viãûc cæåîng bæïc, tæång æïng våïi hai tçnh traûng naìy coï 2 doìng âiãûn laì
doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng vaì doìng âiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc.
1. Tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng
Tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng laì tçnh traûng laìm viãûc våïi giaí thiãút trong khu væûc
âang xeït khäng coï pháön tæí naìo cuía hãû thäúng bë càõt mäüt caïch bàõt buäüc.
Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng cæûc âaûi (Ibtmax) laì doìng âiãûn låïn nháút coï thãø åí tçnh
traûng naìy vaì thæåìng âæåüc duìng âãø choün tiãút diãûn dáy dáùn vaì caïp theo âiãöu kiãûn kinh tãú.
Vê duû: Âäúi våïi âæåìng dáy keïp tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng laì caí 2 âæåìng dáy
cuìng mang taíi, doìng âiãûn bçnh thæåìng cæûc âaûi bàòng 1/2 doìng âiãûn phuû taíi cæûc âaûi.
2. Tçnh traûng laìm viãûc cæåîng bæïc
Tçnh traûng laìm viãûc cæåîng bæïc laì tçnh traûng laìm viãûc våïi giaí thiãút trong khu væûc
âang xeït coï pháön tæí cuía hãû thäúng bë càõt mäüt caïch bàõt buäüc.
Vê duû : Âæåìng dáy keïp laìm viãûc våïi mäüt dáy mang taíi.
Doìng âiãûn cæåîng bæïc thæåìng låïn hån doìng laìm viãûc bçnh thæåìng vaì noï âæåüc duìng
âãø choün caïc thiãút bë âiãûn theo âiãöu kiãûn phaït noïng láu daìi
5.1.2. Xaïc âënh doìng âiãûn laìm viãûc tênh toaïn
1. Maïy phaït âiãûn vaì maïy buì âäöng bäü
- Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng: Ibt = IâmF
- Doìng âiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc: Ibt = 1,05.IâmF
2. Maïy biãún aïp âiãûn læûc
a. Maïy biãún aïp näúi bäü våïi maïy phaït :
- Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng: Ibt = IâmF
- Doìng âiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc: Ibt = 1,05.IâmF
b. Caïc maïy biãún aïp laìm viãûc song song (Traûm coï hai MBA):
- Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng âæåüc xaïc âënh æïng våïi luïc hai maïy biãún aïp
laìm viãûc song song vaì phuû taíi chung cuía chuïng âaût cæûc âaûi.
S pt max
I bt =
3.K qt .U âm

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 79
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

- Doìng âiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc cuía caïc maïy biãún aïp xaïc âënh æïng våïi luïc mäüt maïy
biãún aïp bë hoíng (B2), luïc âoï phuû taíi váùn cæûc âaûi nhæng khäng thãø væåüt quaï khaí nàng quaï
taíi cuía maïy biãún aïp.
S pt max
I cb =
3.U âm

B1 B2 B1

Sptmax Sptmax
c. Traûm chè coï mäüt maïy biãún aïp:
Âäúi våïi traûm coï mäüt maïy biãún aïp doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng æïng våïi luïc phuû
taíi cæûc âaûi khäng væåüt quaï khaí nàng quaï taíi cuía biãún aïp vaì åí âáy khäng coï tçnh traûng
cæåîng bæïc.
S pt max
I bt =
3.U âm
3. Âæåìng dáy taíi âiãûn
- Âæåìng dáy âån : Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng bàòng doìng phuû taíi cæûc âaûi,
khäng coï tçnh traûng cæåîng bæïc.
Ibt = Iptmax
- Âäúi våïi âæåìng dáy keïp : + Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng Ibt = Iptmax/2.
+ Doìng âiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc Icb = Iptmax.
4. Thanh goïp
Tuìy thuäüc så âäö kãút cáúu cuía maûng vaì phuû thuäüc vaìo cäng suáút truyãön taíi. Trong
tênh toaïn mäüt säú træåìng håüp coï thãø láúy gáön âuïng nhæ sau:
- Thanh goïp cáúp âiãûn aïp maïy phaït doìng laìm viãûc bçnh thæåìng bàòng doìng âënh mæïc
cuía mäüt maïy phaït hoàûc maïy biãún aïp coï cäng suáút låïn nháút näúi vaìo thanh goïp. Doìng âiãûn
cæåîng bæïc tênh theo cäng suáút låïn nháút truyãön qua maïy biãún aïp hay cäng suáút låïn nháút
do maïy phaït phaït ra trong âiãöu kiãûn laìm viãûc cæåîng bæïc.
- Thanh goïp cáúp âiãûn aïp cao - trung cuía nhaì maïy âiãûn vaì thanh goïp âiãûn aïp tháúp
cuía caïc traûm giaím aïp thç láúy bàòng doìng âënh mæïc qua maïy biãún aïp coï cäng suáút låïn nháút
tæång æïng våïi cáúp âiãûn aïp âoï.
- Âäúi våïi thanh goïp cuía traûm biãún aïp trung gian thç khäng thãø láúy nhæ trãn maì phaíi
xeït âãún cäng suáút chaûy qua thanh goïp traûm naìy âãø âãún traûm tiãúp theo.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 80
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

5.2. Daûng ngàõn maûch tênh toaïn vaì âiãøm ngàõn maûch tênh toaïn
5.2.1. Daûng ngàõn maûch tênh toaïn
- Khi choün khê cuû âiãûn vaì caïc pháön coï doìng âiãûn chaûy qua, ta cáön phaíi biãút doìng
âiãûn ngàõn maûch chaûy qua noï âãø kiãøm tra äøn âënh nhiãût vaì äøn âënh âäüng cho caïc thiãút bë
âaî choün. Riãng âäúi våïi maïy càõt doìng ngàõn maûch duìng âãø kiãøm tra khaí nàng càõt cuía maïy
càõt.
- Trong pháön tênh toaïn ngàõn maûch ta âaî biãút coï khi doìng âiãûn ngàõn maûch mäüt pha
hoàûc hai pha låïn hån doìng âiãûn ngàõn maûch ba pha. Nhæng trong tênh toaïn thiãút kãú pháön
âiãûn trong nhaì maïy âiãûn ta thæåìng sæí duûng daûng ngàõn maûch ba pha âäúi xæïng, trong
nhæîng træåìng håüp âàûc biãût måïi tênh toaïn kiãøm tra theo caïc daûng ngàõn maûch khaïc .
5.2. 2. Âiãøm ngàõn maûch tênh toaïn ( Så âäöì nhæ hçnh 5-1)

HT
N1 110-500 KV N2 35- 110

B1 B2 B3

N3
K1 K2

PÂI PÂII PÂIII


N4
N5 N7' N6 N7 N8

N’5 N’6
∼ ∼ ∼ ∼
F1 F2 Hçnh 5-1 F3 F4

a. Cáúp âiãûn aïp cao ( ≥ 35 KV)


ÅÍ cáúp âiãûn aïp naìy doìng ngàõn maûch thæåìng beï nãn caïc khê cuû âiãûn âæåüc choün
thæåìng âaím baío äøn âënh nhiãût. Âäöng thåìi âãø âaím baío vãö màût caïch âiãûn thç khoaíng caïch
giæîa caïc thiãút bë âiãûn phaíi âuí låïn, do âoï thæåìng âaím baío äøn âënh âäüng. Noïi caïch khaïc
âäúi våïi khê cuû âiãûn cao aïp: Iäâââm vaì Iäânâm låïn nãn thæåìng âaím baío âiãöu kiãûn äøn âënh

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 81
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

âäüng vaì äøn âënh nhiãût. Vç váûy åí cáúp âiãûn aïp naìy thæåìng choün mäüt loaûi maïy càõt vaì dao
caïch ly cho dãù váûn haình nãn chè cáön tênh mäüt âiãøm ngàõn maûch.
- Choün âiãøm ngàõn maûch tênh toaïn laì N1.
- Taïc duûng: Duìng âãø choün vaì kiãøm tra khê cuû âiãûn vaì dáy dáùn caïc maûch phêa cao
aïp.
- Nguäön cung cáúp gäöm táút caí maïy phaït cuía nhaì maïy vaì hãû thäúng.
Så âäö duìng âãø tênh toaïn ngàõn maûch tæång æïng våïi luïc táút caí caïc maïy phaït, maïy
biãún aïp vaì hãû thäúng âang váûn haình.
b. Cáúp âiãûn aïp trung (≥ 35 KV)
- Choün âiãøm ngàõn maûch tênh toaïn laì N2.
- Taïc duûng: Duìng âãø choün vaì kiãøm tra khê cuû âiãûn vaì dáy dáùn caïc maûch phêa trung
aïp.
- Nguäön cung cáúp gäöm táút caí maïy phaït cuía nhaì maïy vaì hãû thäúng
Så âäö duìng âãø tênh toaïn ngàõn maûch tæång æïng våïi luïc táút caí caïc maïy phaït, maïy
biãún aïp vaì hãû thäúng âang laìm viãûc bçnh thæåìng.
c. Cáúp âiãûn aïp maïy phaït
• Âiãøm ngàõn maûch N3:
- Taïc duûng : Duìng âãø choün vaì kiãøm tra caïc khê cuû âiãûn maûch haû aïp maïy biãún aïp
liãn laûc.
- Nguäön cung cáúp gäöm táút caí caïc maïy phaït cuía nhaì maïy vaì hãû thäúng.
Så âäö duìng âãø tênh toaïn ngàõn maûch tæång æïng våïi luïc táút caí caïc maïy phaït vaì hãû
thäúng âang váûn haình chè coï maïy biãún aïp B1 nghè.
*Thæûc tãú : Sau khi sæía chæîa maïy biãún aïp B1 xong ngæåìi ta âoïng maïy càõt phêa haû
aïp âãø kiãøm tra khäng taíi maïy biãún aïp thç xaíy ra ngàõn maûch, luïc naìy IMC = IN3 laì doìng
âiãûn ngàõn maûch låïn nháút chaûy qua maïy càõt.
• Âiãøm ngàõn maûch N4:
- Taïc duûng: Duìng âãø choün vaì kiãøm tra caïc khê cuû âiãûn maûch phán âoaûn.
- Nguäön cung cáúp gäöm táút caí caïc maïy phaït cuía nhaì maïy vaì hãû thäúng træì maïy
phaït F1.
- Tçnh traûng så âäö : Maïy biãún aïp B1 vaì maïy phaït F1 nghé caïc maïy phaït coìn laûi vaì
hãû thäúng laìm viãûc bçnh thæåìng.
Thæûc tãú maïy phaït F1 váùn laìm viãûc bçnh thæåìng nhæng thaình pháön do maïy phaït F1
cung cáúp cho âiãøm ngàõn maûch N4 khäng âi qua maûch phán âoaûn nãn ta giaí thiãút F1
nghé. Maïy biãún aïp B1 nghé thç doìng ngàõn maûch do hãû thäúng vaì caïc maïy phaït khaïc cung
cáúp cho âiãøm ngàõn maûch N4 âi qua maûch phán âoaûn laì låïn nháút .
• Caïc âiãøm ngàõn maûch N5, N5', N6, N6':
- Taïc duûng : Duìng âãø choün vaì kiãøm tra caïc khê cuû âiãûn maûch maïy phaït.
- Tçnh traûng så âäö:

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 82
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

+ Âiãøm N5: Chè coï maïy phaït F1 laìm viãûc.


+ Âiãøm N5': Maïy phaït F1 nghé, caïc maïy phaït coìn laûi vaì hãû thäúng laìm viãûc bçnh
thæåìng.
+ Âiãøm N6: Chè coï maïy phaït F2 laìm viãûc.
+ Âiãøm N6': Maïy phaït F2 nghé, caïc maïy phaït coìn laûi vaì hãû thäúng laìm viãûc bçnh
thæåìng.
Nãúu caïc maïy phaït F1, F2 coï cuìng cäng suáút thç INtt = max(IN5, IN6', IN5') ngæåüc laûi
thç INtt1 = max(IN5, IN5), INtt2 = max(IN6, IN6),
• Caïc âiãøm ngàõn maûch N7, N7' vaì N8:
- Taïc duûng : Duìng âãø choün vaì kiãøm tra caïc khê cuû âiãûn maûch tæû duìng vaì maûch
âæåìng dáy phuû taíi cáúp âiãûn aïp maïy phaït.
- Tçnh traûng så âäö : Táút caí caïc maïy phaït vaì hãû thäúng laìm viãûc bçnh thæåìng.
Chuï YÏ : Theo så âäö vaì caïc giaí thiãút tênh toaïn ngàõn maûch ta coï :
IN3 = IN4 + IN5
IN7 = IN5 + IN5'
IN7' = IN6 + IN6'
5. 3. Choün maïy càõt âiãûn
5.3.1. Khaïi niãûm - phán loaûi
1. Khaïi niãûm
Maïy càõt âiãûn aïp cao ( >1000V) laì mäüt loaûi khê cuû âiãûn duìng âãø âoïng càõt caïc maûch
âiãûn luïc khäng taíi, coï taíi cuîng nhæ khi ngàõn maûch.
Yãu cáöu cuía maïy càõt âiãûn laì phaíi coï khaí nàng càõt låïn, thåìi gian càõt ngàõn, khi âoïng
càõt khäng âæåüc gáy chaïy näø vaì phaíi coï khaí nàng âoïng càõt mäüt säú láön nháút âënh måïi âem
ra sæía chæîa, kêch thæåïc vaì troüng læåüng maïy càõt phaíi goün nheû, kãút cáúu âån giaín, giaï thaình
haû.
Nhåì coï maïy càõt âiãûn maì caïc tçnh traûng sæû cäú trong hãû thäúng âæåüc loaûi træì nhanh
choïng, âaím baío äøn âënh hãû thäúng.
2. Phán loaûi
Tuyì theo caïc phæång phaïp dáûp tàõt häö quang vaì caïc biãûn phaïp caïch âiãûn giæîa caïc bäü
pháûn ngæåìi ta chia maïy càõt ra laìm caïc loaûi sau :
- Maïy càõt âiãûn nhiãöu dáöu: Dáöu âæåüc âæåüc duìng âãø laìm váût liãûu caïch âiãûn âäöng
thåìi âãø sinh khê dáûp tàõt häö quang.
- Maïy càõt âiãûn êt dáöu: Dáöu duìng âãø sinh khê dáûp tàõt häö quang, coìn caïch âiãûn laì caïc
âiãûn mäi ràõn.
- Maïy càõt tæû sinh khê: Duìng âiãûn mäi ràõn âãø laìm nhiãûm vuû caïch âiãûn vaì dáûp tàõt häö
quang, khi nhiãût âäü cao cháút ràõn naìy coï khaí nàng sinh khê låïn vaì coï taïc duûng dáûp tàõt häö
quang.
- Maïy càõt âiãûn khäng khê: Häö quang âæåüc dáûp tàõt nhåì khäng khê neïn, caïch âiãûn

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 83
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

giæîa caïc bäü pháûn bàòng âiãûn mäi ràõn.


- Maïy càõt âiãûn khê: Häö quang âæåüc dáûp tàõt trong mäi træåìng khê coï âäü bãön âiãûn
cao vaì khaí nàng dáûp tàõt häö quang låïn (khê SF6 - elãga ).
- Maïy càõt âiãûn âiãûn tæì : Häö quang âæåüc âáøy vaìo khe håí heûp bàòng phæång phaïp låüi
duûng læûc âiãûn tæì vaì åí âoï häö quang âæåüc dáûp tàõt mäüt caïch dãù daìng.
- Maïy càõt âiãûn chán khäng: Häö quang âæåüc dáûp tàõt trong mäi træåìng chán khäng,
caïc tiãúp âiãøm cuía maïy càõt âæåüc âàût trong buäöng dáûp häö quang coï mäi træåìng laì chán
khäng nãn khaí nàng dáûp tàõt häö quang låïn.
- Maïy càõt âiãûn phuû taíi : Khaïc våïi caïc loaûi maïy càõt âiãûn trãn maïy càõt naìy chè coï thãø
âoïng, càõt doìng âiãûn phuû taíi nhæng khäng càõt âæåüc doìng âiãûn ngàõn maûch. Buäöng dáûp häö
quang laìm bàòng váût liãûu tæû sinh khê.
5.3.2. Caïc tham säú cuía maïy càõt
Caïc tham säú cå baín laì : Uâm, Iâm, Iäâââm, Iäânâm.
Ngoaìi ra coìn mäüt säú tham säú sau :
a. Doìng âiãûn càõt âënh mæïc (Icâm): Do nhaì chãú taûo quy âënh vaì âàût træng cho khaí
nàng càõt cuía maïy càõt.
Doìng âiãûn càõt âënh mæïc laì doìng âiãûn ngàõn maûch ba pha hiãûu duûng låïn nháút (taûi
thåìi âiãøm måí tiãúp âiãøm) maì maïy càõt coï thãø càõt âæåüc khi âiãûn aïp phuûc häöi giæîa caïc pha
bàòng âiãûn aïp âënh mæïc nhæng khäng laìm hæ hoíng maïy càõt vaì coï thãø tiãúp tuûc âoïng càõt
nhæîng láön sau maì khäng phaíi sæía chæîa gç.
Khi ngàõn maûch mäüt pha N(1) cho pheïp càõt doìng bàòng 1,15 Iâm vç luïc naìy âiãûn aïp
phuûc häöi trãn caïc pha beï hån træåìng håüp ngàõn maûch ba pha N(3).
Doìng âiãûn càõt âënh mæïc cuía maïy càõt âæåüc xaïc âënh bàòng thæûc nghiãûm. Trong váûn
haình nhiãöu khi maïy càõt phaíi âoïng càõt mäüt säú láön liãn tuûc. Vç váûy khi thê nghiãm âoìi hoíi
táút caí caïc maïy càõt phaíi càõt âæåüc doìng âiãûn càõt âënh mæïc theo chu trçnh sau :
C - 180 - ÂC - 180 - ÂC
- C : Kê hiãûu càõt doìng ngàõn maûch.
- ÂC: Thao taïc âoïng maïy càõt khi dang ngàõn maûch vaì sau âoï càõt maïy càõt ra ngay.
- 180 (s) laì thåìi gian giæîa hai láön thao taïc liãn tuûc.
Âäúi våïi caïc maïy càõt coï thiãút bë TÂL yãu cáöu chu trçnh thê nghiãûm coìn nàûng nãö hån
tuìy theo yãu cáöu TÂL 1 láön hay hai láön.
b. Cäng suáút càõt âënh mæïc cuía maïy càõt: Noï cuîng âàûc træng cho khaí nàng càõt cuía
maïy càõt vaì âæåüc xaïc âënh båíi biãøu thæïc sau :
Scâm = 3 Uâm . Icâm.
Cäng suáút càõt âënh mæïc chè laì mäüt âaûi læåüng coï tênh cháút qui æåïc, noï khaïc våïi cäng
suáút biãøu kiãún khi ngàõn maûch vç trong cäng thæïc trãn chuïng ta láúy doìng âiãûn vaì âiãûn aïp åí
nhæîng thåìi âiãøm khaïc nhau.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 84
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

c. Doìng âiãûn âoïng âënh mæïc (Iââm): Iââm âàût træng cho khaí nàng âoïng cuía maïy càõt
âiãûn khi âang ngàõn maûch. Âoï laì doìng âiãûn ngàõn maûch ba pha hiãûu duûng toaìn pháön låïn
nháút hay biãn âäü doìng âiãûn xung kêch låïn nháút maì maïy càõt âiãûn coï thãø âoïng âæåüc nhæng
khäng laìm cho caïc âáöu tiãúp xuïc bë haìn dênh laûi, hay coï nhæîng hæ hoíng khaïc khi âiãûn aïp
bàòng âiãûn aïp âënh mæïc vaì theo quy trçnh thê nghiãûm. Cho nãn Iââm phuû thuäüc chuí yãúu
vaìo cáúu taûo cuía bäü truyãön âäüng vaì hãû thäúng tiãúp âiãøm.
Thæåìng âäúi våïi maïy càõt : Iââm = Iäââm.
Trong caïc maïy càõt ngæåìi ta thæåìng chãú taûo : Iââm ≥ Icâm.
5.3.3. Choün maïy càõt âiãûn trong hãû thäúng âiãûn
• Âiãöu kiãûn choün:
- UâmMC ≥ Uâmmaûng
- IâmMC ≥ Icb
- ICâmMC ≥ INt
hay Scâm ≥ SNt
Trong âoï doìng âiãûn ngàõn maûch taûi thåìi âiãøm t âæåüc xaïc âënh:
INt = I 2 NCKt + I 2 NKCKt
Thåìi gian t tênh tæì luïc bàõt âáöu ngàõn maûch cho âãún luïc âáöu tiãúp xuïc måí ra hoaìn
toaìn: t = tbv + tmc
Trong âoï : tbv laì thåìi gian taïc âäüng cuía tên hiãûu baío vãû råle
tbv = (0,02 - 0,05) sec.
tmc laì thåìi gian taïc âäüng cuía maïy càõt
tmc = (0,1 - 0,12) sec
Theo tênh toaïn ngàõn maûch ta coï: INt = α. I"
Trong âoï α = f ( x/r , t )
Âäúi våïi maïy càõt cao aïp : tmin = 0,1 sec
Ta coï: IN0,1 = I 2 ck 0,1 + + I 2 kck 0,1
Thæûc tãú tênh toaïn cho tháúy: IN0,1 ≈ I" nãn âiãöu kiãûn choün maïy càõt theo khaí nàng càõt
coï thãø viãút: Icâm ≥ I"
hay Scâm ≥ 3 Uâm .I"
• Âiãöu kiãûn kiãøm tra :
- Kiãøm tra äøn âënh âäüng :
Iââm ≥ Ixk
Hay iââm ≥ ixk
- Kiãøm tra äøn âënh nhiãût :
Bnhâm= I2nhâm.tnhâm BN ≈ I2∞ . Ttâ≥
Âäúi våïi maïy càõt coï Iâm > 1000A khäng cáön kiãøm tra äøn âënh nhiãût.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 85
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

• Xaïc âënh Ttâ:


Giaï trë Ttâ âæåüc choün sao cho diãûn têch giåïi haûn båíi âæåìng cong I2ckt trong khoaíng
thåìi gian ngàõn maûch t våïi truûc hoaình bàòng âuïng diãûn têch hçnh chæî nháût coï diãûn têch
bàòng I2∞ . Ttâ.
I2ck

I2∞
t
0
t Ttâ
Ttâ phuû thuäüc vaìo thåìi gian ngàõn maûch t vaì tyí säú giæîa giaï trë hiãûu duûng doìng ngàõn
maûch thaình pháön chu kyì ban âáöu ( giaï trë hiãûu duûng doìng ngàõn maûch siãu quaï âäü thaình
pháön chu kyì) vaì giaï trë hiãûu duûng doìng ngàõn maûch äøn âënh thaình pháön chu kyì β= I”/ I∞
Ttâ = f ( t,β ) vaì xaïc âënh theo âæåìng cong xaïc âënh thåìi gian taïc duûng nhiãût tæång
âæång Ttâ ( trang 109 - saïch Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp- Âaûi hoüc
BKHN).
5. 4. Choün dao caïch ly
5.4.1. Khaïi niãûm, nhiãûm vuû vaì cäng duûng
• Dao caïch ly laì mäüt thiãút bë âiãûn cao aïp duìng âãø âoïng càõt caïc maûch âiãûn cao
aïp luïc khäng coï doìng âiãûn hay cho pheïp âoïng càõt doìng âiãûn nhoí theo qui âënh.
• Nhiãûm vuû : Nhiãûm vuû chuí yãúu laì taûo khoaíng caïch an toaìn träng tháúy âæåüc âãø
âaím baío an toaìn cho nhán viãn sæía chæîa caïc thiãút bë âiãûn hay trong mäüt säú træåìng håüp
noï duìng âãø thao taïc så âäö trong mäüt säú så âäö näúi âiãûn.
• Cäng duûng : Nhåì coï dao caïch ly maì ta coï thãø tiãún haình sæía chæîa caïc pháön tæí
cuía caïc maûch âiãûûn maì khäng laìm ngæìng caïc pháön tæí phán phäúi âiãûn khaïc.
- Khi sæía chæîa caïc thiãút bë âiãûn âãø âaím baío an toaìn ngæåìi ta phaíi näúi âáút thiãút bë
cáön sæía chæîa nãn dao caïch ly coï bäú trê thãm dao näúi âáút an toaìn vaì coï liãn âäüng våïi
nhau.
Khi dao caïch ly måí thç dao caïch ly näúi âáút coï thãø âoïng laûi vaì ngæåüc laûi, chuï yï âuïng
thæï tæû.
Caïc dao caïch ly thæåìng bäú trê åí hai âáöu maïy càõt, vç âiãöu kiãûn laìm viãûc nheû nhaìn
hån maïy càõt nãn dao caïch ly thæåìng khäng coï buäöng dáûp häö quang cho nãn khäng càõt
âæåüc doìng âiãûn låïn.
- Nãúu dao caïch ly coï buäöng dáûp häö quang thç khaí nàng càõt cuía noï tàng lãn:

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 86
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

IC = (1 - 1,25 ) Iâmcl.
Khi nháöm láùn duìng dao caïch ly âãø âoïng càõt maûch âiãûn coï doìng âiãûn låïn chaûy qua
thç häö quang phaït sinh coï thãø phaï hoíng dao caïch ly, gáy nguy hiãøm cho ngæåìi thao taïc
vaì coï thãø häö quang lan traìn giæîa caïc pha taûo ra ngàõn maûch nhiãöu pha.
- Khi coï hai dao caïch ly laìm viãûc song song trãn mäüt maûch ( hçnh veî) thç cho pheïp
âoïng càõt dao caïch ly thæï hai khi dao caïch ly thæï nháút âang âoïng maì khäng gáy nguy
hiãøm vç træåïc vaì sau khi âoïng, càõt dao caïch ly thæï hai thç hai âáöu tiãúp xuïc cuía noï cuìng
âiãûn aïp.
I I

Khi dao caïch ly bäú trê keìm maïy càõt thç chè cho pheïp càõt dao caïch ly sau khi maïy
càõt âaî càõt.
* Kinh nghiãûm váûn haình cho pheïp âoïng càõt dao caïch ly trong caïc træåìng håüp sau:
- Doìng khäng taíi cuía MBA âiãûn læûc:
10KV SBA ≤ 1750 KVA
20KV SBA ≤ 3200 KVA
35KV SBA ≤ 20000 KVA
110KV SBA ≤ 31500 KVA
Våïi âiãöu kiãûn ba dao caïch ly phaíi coï bäü truyãön âäüng ba pha âoïng càõt âäöng thåìi. Vç
khi âoïng càõt tæìng pha riãng reî seî xuáút hiãûn doìng cán bàòng.
- Cho pheïp âoïng càõt doìng âiãûn khäng taíi cuía âæåìng dáy trãn khäng (càõt doìng âiãûn
âiãûn dung cuía âæåìng dáy ):
35KV l ≤ 30 km
110KV l ≤ 20 km
≤ 20KV l khäng haûn chãú
- Cho pheïp âoïng càõt doìng âiãûn khäng taíi cuía âæåìng dáy caïp (càõt doìng âiãûn âiãûn
dung cuía âæåìng dáy caïp):
Uâm ≤ 10KV l ≤ 10 km
- Càõt doìng âiãûn phuû taíi cuía maïy biãún âiãûn aïp âo læåìng (BU).
- Âoïng càõt doìng âiãûn khäng cán bàòng åí trung tênh MBA âiãûn læûc coï cuäün dáûp häö
quang.
- Âoïng càõt doìng khäng cán bàòng cuía âæåìng dáy âæåüc cung cáúp tæì hai phêa våïi
âiãöu kiãûn âiãûn aïp giæîa hai âáöu tiãúp xuïc cuía dao caïch ly sau khi càõt khäng væåüt quaï 2%
Uâm.
- Âoïng càõt doìng âiãûn chaûm âáút mäüt pha trong caïc maûng ba pha trung tênh caïch
âiãûn våïi âáút :
5A U = (20 - 35) KV
10A U ≤ 10 KV

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 87
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

* Yãu cáöu cå baín âäúi våïi dao caïch ly :


- Caïc tiãúp âiãøm cáön phaíi laìm viãûc âaím baío khi coï doìng âiãûn âënh mæïc láu daìi chaûy
qua vaì coï khaí nàng laìm viãûc täút åí nåi coï âiãöu kiãûn thiãn nhiãn khàõc nghiãût.
Caïc tiãúp âiãøm vaì caïc pháön coï doìng âiãûn chaûy qua phaíi âaím baío äøn âënh âäüng vaì
äøn âënh nhiãût.
-Dao caïch ly vaì bäü truyãön âäüng phaíi âaím baío tin cáûy, cáön giæî væîng åí vë trê âoïng
khi coï doìng âiãûn ngàõn maûch chaûy qua, khi åí vë trê càõt cáön phaíi cäú âënh chàõc chàõn.
- Dao caïch ly phaíi âaím baío khoaíng caïch an toaìn giæîa caïc tiãúp âiãøm khi càõt âãø
traïnh hiãûn tæåüng phoïng âiãûn khi âiãûn aïp tàng cao.
- Cå cáúu cå khê cuía dao caïch ly phaíi âæåüc näúi liãn âäüng våïi maïy càõt âãø dao caïch ly
chè âæåüc âoïng càõt sau khi maïy càõt âaî càõt (Dao caïch ly bäú trê åí hai âáöu maïy càõt).
- Kãút cáúu âån giaín thuáûn tiãûn trong váûn haình vaì sæía chæîa.
5.4.2. Dao ngàõn maûch vaì dao caïch ly tæû âäüng
Âãø giaím giaï thaình thiãút bë phán phäúi åí caïc traûm biãún aïp cuäúi âæåìng dáy hay maûch
reî nhaïnh ta duìng dao ngàõn maûch keìm dao caïch ly tæû âäüng.

DCLtâ
a. Dao ngàõn maûch : DNM
Trong nhiãöu træåìng håüp sæû cäú åí cuäúi âæåìng dáy hoàûc sau maïy biãún aïp doìng ngàõn
maûch khäng âuí låïn laìm cho baío vãû råle cuía caïc maïy càõt åí âáöu dáy khäng taïc âäüng. Luïc
naìy ngæåìi ta âàût dao ngàõn maûch âãø taûo ngàõn maûch nhán taûo, trong hãû thäúng coï doìng
ngàõn maûch låïn thåìi gian taïc âäüng cuía dao ngàõn maûch tæì (0,4 - 0,5)sec.
Dao ngàõn maûch laì loaûi dao caïch ly coï læåîi dao bçnh thæåìng åí vë trê måí vaì seî tæû
âäüng âoïng laûi dæåïi taïc duûng cuía cå cáúu loì xo khi coï baío vãû rå le âæa tên hiãûu âãún, læåîi
dao seî âæåüc càõt bàòng tay.
Khi coï hæ hoíng trong maïy biãún aïp hoàûc sau maïy biãún aïp thç baío vãû rå le nhæ baío
vãû so lãûch, baío vãû rå le håi seî taïc âäüng âoïng DNM taûo ra ngàõn maûch nhán taûo coï doìng
ngàõn maûch låïn laìm baío vãû rå le åí âáöu âæåìng dáy taïc âäüng càõt maïy càõt.
Dao ngàõn maûch chè cáön bäú trê mäüt pha nãúu maûng coï trung tênh træûc tiãúp näúi âáút coìn
maûng trung tênh caïch âiãûn våïi âáút thç phaíi âàût trãn hai pha.
b.Dao caïch ly tæû âäüng :
Laì mäüt dao caïch ly coï khaí nàng âoïng càõt doìng khäng taíi cuía maïy biãún aïp vaì noï
cuîng âæåüc chãú taûo nhæ dao caïch ly thæåìng nhæng coï keìm theo bäü truyãön âäüng væìa tæû
âäüng væìa bàòng tay âãø càõt tæû âäüng dao caïch ly, âoïng bàòng tay. Thåìi gian taïc âäüng thæåìng
≤ 1 s.
Trong thæûc tãú váûn haình ngæåìi ta thæåìng sæí duûng dao caïch ly tæû âäüng kãút håüp våïi
dao ngàõn maûch âãø thay thãú maïy càõt cuäúi dæåìng dáy trong âiãöu kiãûn kyî thuáût cho pheïp
nhàòm giaím giaï thaình xáy dæûng traûm.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 88
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Ngoaìi ra ngæåìi ta duìng dao caïch ly tæû âäüng trong caïc så âäö cáöu, yãu cáöu coï mäüt säú
liãn âäüng sau: Dao caïch ly tæû âäüng vaì dao ngàõn maûch coï liãn âäüng âãø caïch ly tæû âäüng
khäng âæåüc âoïng khi dao ngàõn maûch âang âoïng.
5.4.3. Choün dao caïch ly
* Dao caïch ly âæåüc choün theo âiãöu kiãûn sau :
Uâmcl ≥ Uâmmaûng
Iâmcl ≥ Icb
* Kiãøm tra :
- ÄØn âënh nhiãût :
I2nhâm . tnhâm ≥
BN ≈ I2∞ . tTâ
Nãúu dao caïch ly coï doìng âënh mæïc låïn hån 1000A khäng cáön kiãøm tra äøn âënh
nhiãût.
- ÄØn âënh læûc âäüng âiãûn :
iââm ≥ ixk
hay Iââm ≥ Ixk
Ngoaìi ra cáön chuï yï vë trê âàût cuía dao caïch ly trong nhaì hay ngoaìi tråìi, loaûi dao caïch
ly coï læåîi quay trong màût phàóng thàóng âæïng hay quay trong màût phàóng nàòm ngang vaì
xem loaûi dao caïch ly coï keìm dao näúi âáút hay khäng.
5. 5. Khaïng âiãûn
5.5.1. Khaïi niãûm vaì phán loaûi
1. Khaïi niãûm
Khaïng âiãûn laì mäüt cuäün dáy âiãûn caím khäng coï loîi theïp coï âiãûn khaïng ráút låïn so
våïi âiãûn tråí, duìng âãø haûn chãú doìng âiãûn ngàõn maûch hoàûc haûn chãú doìng âiãûn khåíi âäüng
cuía âäüng cå trong caïc maûch cäng suáút låïn nhàòm choün âæåüc khê cuû âiãûn haûng nheû. Ngoaìi
ra khaïng âiãûn âæåìng dáy coìn coï taïc duûng náng cao âiãûn aïp dæ trãn thanh goïp khi ngàõn
maûch trãn âæåìng dáy.
2. Phán loaûi
- Theo vë trê âàût: Khaïng âiãûn phán âoaûn (K1, K2) vaì khaïng âiãûn âæåìng dáy (KI,
KII, KIII).
- Theo cáúu taûo : Khaïng âiãûn âån (KI, KIII ) vaì khaïng âiãûn keïp (KII).
Khaïng âiãûn âån vaì khaïng âiãûn keïp âãöu coï chung mäüt kiãøu cáúu taûo nhæng chè khaïc
laì khaïng âiãûn âån chè coï hai âáöu coìn khaïng âiãûn keïp coï ba âáöu (mäüt âáöu åí giæîa cuäün
dáy). Cuîng coï thãø noïi ràòng khaïng âiãûn keïp coï hai cuäün dáy, maì mäùi cuäün dáy coï hãû säú
tæû caím L vaì giæîa hai cuäün dáy coï häø caím M.
Ngoaìi ra âãø thiãút bë phán phäúi âåî cäöng kãönh thæåìng duìng mäüt khaïng cho mäüt säú
âæåìng dáy goüi laì khaïng nhoïm.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 89
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

B1 B2

MC1 K1 MC2 K2

PÂI PÂII PÂII

KII
KII KIII
~ ~ ~
F1 F2 F3

Khaïng âiãûn âãø haûn chãú doìng âiãûn ngàõn maûch thæåìng âæåüc âàût trãn caí 3 pha, trãn
âæåìng dáy hay trãn thanh goïp. Trong nhæîng maûng ba pha trung tênh træûc tiãúp näúi âáút
ngæåìi ta coï thãø duìng khaïng âiãûn mäüt pha.
Chuï yï: Khi tênh doìng ngàõn maûch âãø choün khê cuû âiãûn thæåìng tênh våïi âiãøm ngàõn
maûch sau maïy càõt âæåìng dáy.
5.5.2. Cáúu taûo khaïng âiãûn
Do yãu cáöu âàût tuyãún V-A tuyãún tênh nghéa laì XL = const trong phaûm vi biãún thiãn
räüng cuía doìng âiãûn I ( Iâm → Inm= (20-30) Iâm) cho nãn caïc cuäün dáy cuía khaïng âiãûn
khäng quáún trãn loîi theïp maì âæåüc quáún trãn caïc truû bã täng vç nãúu coï loîi theïp thç khi
doììng âiãûn tàng ( khi ngàõn maûch, khåíi âäüng âäüng cå) seî laìm cho loîi theïp baío hoìa vaì
giaím âiãûn khaïng cuía khaïng âiãûn nhæ váûy khaïng âiãûn khäng coìn coï taïc duûng haûn chãú
doìng ngàõn maûch.
Âiãûn caím cuía khaïng âiãûn âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc :
∂ψ K
LK =
∂i K
di
u K = LK K
dt
Khi cuäün dáy khäng quáún trãn loîi theïp thç âàûc tênh LK(iK) hoàûc ΨK(i) xaïc âënh nhæ
hçnh a. Khi cuäün dáy âæåüc quáún trãn loîi theïp thç âàûc tênh LK(iK) hoàûc ΨK(i) xaïc âënh nhæ
hçnh b.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 90
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Ψ, L Ψ (i)
Ψ, L
ϕ(i) L(i)

L(i)

i i
0 0
a) b)

Coï hai loaûi khaïng âiãûn laì khaïng âiãûn bã täng vaì khaïng âiãûn dáöu trong âoï khaïng
âiãûn bã täng sæí duûng räüng raîi.
Khaïng âiãûn bã täng chuí yãúu sæí duûng våïi âiãûn aïp nhoí hån bàòng 35 KV vaì chãú taûo
theo tæìng pha riãng reí. Cuäün dáy laìm bàòng dáy dáùn nhiãöu såüi bàòng âäöng hoàûc nhäm,
caïch âiãûn bàòng giáúy caïch âiãûn, tiãút diãûn dáy quáún thæåìng tæì (70-185) mm2 coï khi tiãút
diãûn âaût tåïi 240 mm2. Âãø caïch âiãûn giæía caïc pha våïi nhau vaì pha våïi âáút ngæåìi ta duìng
sæï âåî. Trë säú âiãûn khaïng XK% = (3-12)%, mäùi cuäün dáy cuía khaïng âiãûn âãöu coï âaïnh dáúu
sàôn caïc thæï tæû pha vaì caïc kiãøu làõp âàût. Khaïng âiãûn bã täng tuy chãú taûo âån giaín, coï âäü
bãön cå vaì âäü bãön âiãûn cao nhæng kêch thæåïc vaì troüng læåüng låïn nãn giaï tiãön âàõt.
Khi cáúp âiãûn aïp ≥ 35 KV sæí duûng khaïng âiãûn dáöu, khaïc våïi khaïng âiãûn bã täng laìm
maït bàòng khäng khê khaïng âiãûn dáöu laìm maït bàòng dáöu.
P1
5.5.3. Täøn tháút âiãûn aïp trãn khaïng âiãûn
∼ cosϕ
1. Khaïng âiãûn âån
Trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng trãn
khaïng âiãûn coï täøn tháút âiãûn aïp :
. . . UP!
∆U PK = U P1 − U P2 UP2
. .
Trong âoï: U P1 , U P 2 âiãûn aïp pha træåïc vaì sau khaïng âiãûn. Giaí sæí boí qua âiãûn khaïng cuía
khaïng âiãûn, dæûa vaìo âäö thë veïc tå âiãûn aïp giaïng trãn khaïng âiãûn :
→ . . → → →
∆ U PK = U P1 − U P 2 = Oa − Ob = ba UP1 a
ψ j.I.X
→ b
ba laì veïc tå suût aïp pha cuía khaïng âiãûn. O c d
ϕ UP2
∆ Upk = ba
Vç ψ thæûc tãú ráút beïï nãn coï thãø xem bc ≈ bd. ∆UPK
Trong tam giaïc vuäng abd ta coï :
∆ Upk ≈ bd = ab sinϕ = I.XkSinϕ
Täøn tháút âiãûn aïp dáy trãn khaïng:
∆ UdK = 3 . IXK.Sinϕ

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 91
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

U dm
Chuï yï : XK = XK %
3.100%.I dm
∆U dK 3.I K X K . sin ϕ X %.I K
Do âoï : ∆U K % = .100% = .100% = K sin ϕ
U âm U âm I âm
Nhæ váûy våïi mäüt âiãûn khaïng nháút âënh thç âäü suût aïp ∆ U% phuû thuäüc Sinϕ vaì doìng
âiãûn qua khaïng.
Khi váûn haình bçnh thæåìng våïi Cosϕ cao thç Sinϕ tháúp vaì doìng âiãûn qua khaïng beï
nãn ∆U beï (∆Ubt ≤ ∆Ucp= 2%)
Khi ngàõn maûch ϕ ≈ Π/2 vaì doìng âiãûn qua khaïng låïn (IK = IN) nãn ∆Ukmax ráút låïn,
chênh læåüng ∆U naìy seî duy trç trãn thanh goïp mäüt læåüng âiãûn aïp dæ khi ngàõn maûch sau
khaïng âiãûn.
X %.I nmK
∆U K % = K ( Sin ϕ ≈ 1)
I âm
Ngæåìi ta qui âënh Udæ% > Udæcp = 60%. Nãúu Udæ% = (65 - 70)% tråí lãn âaím baío
äøn âënh âäüng cuía caïc maïy phaït laìm viãûc song song trong nhaì maïy vaì âaím baío âiãöu kiãûn
tæû måí maïy caïc âäüng cå, traïnh sæû cäú nàûng nãö cho hãû thäúng.
Tuy váûy nãúu Udæ beï thç baío vãû rå le seî càõt nhanh ngàõn maûch vaì giaím thåìi gian haû
tháúp âiãûn aïp trãn thanh goïp nhoí nãn cuîng haûn chãú taïc haûi cuía Udæ beï.
2. Khaïng âiãûn keïp
Âaûi læåüng âàûc træng cho khaïng âiãûn keïp laì âiãûn caím L vaì häù caím M, hãû säú ngáùu
håüp tæì : K = M/ L
Trong âån vë tæång âäúi våïi læåüng cå baín laì âënh mæïc âiãûn khaïng cuía mäüt nhaïnh :
3.I âm .X L
XL =
*
U âm
3.I âm .X M
XM =
*
Âiãûn khaïng häù caím :
U âm
Iâm laì doìng âiãûn âënh mæïc cuía mäüt nhaïnh.
Âiãûn khaïng täøng cuía khaïng âiãûn keïp phuû thuäüc vaìo chiãöu doìng âiãûn chaûy trong caïc
nhaïnh.
• Doìng âiãûn trong 2 nhaïnh bàòng nhau vaì ngæåüc chiãöu :
Trong træåìng håüp naìy tæì thäng häù caím ngæåüc 0
chiãöu våïi tæì thäng tæû caím do âoï âiãûn aïp trãn caïc 2I
nhaïnh giaím xuäúng. I I
∆U = (XL - XM ) I = XL.I ( 1 - XM/XL) * *

∆U1 = XL.I (1 - K ) 1 M 2

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 92
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

XM
Trong âoï: K = laì hãû säú ngáøu håüp tæì vaì thæåìng bàòng (0,4 - 0,5)
XL
Do váûy âiãûn khaïng cuía mäüt nhaïnh trong træåìng håüp naìy:
Xnh = (1 - K) XL
(1 − K ).X L
Âiãûn khaïng tæång âæång cuía khaïng âiãûn keïp: X 1K =
2
XL
Nãúu K = 0,5 thç: X1K = nghéa laì âiãûn khaïng tæång tæång cuía khaïng
4
âiãûn keïp seî giaím 4 láön so våïi khaïng âiãûn âån.
• Khi trong hai nhaïnh coï cuìng mäüt doìng âiãûn chaûy qua :
Tæì thäng häù caím cuìng chiãöu våïi tæì thäng tæû caím. 0
Suût aïp trãn hai nhaïnh : ∆U2 = 2.( XM + XL) I
∆U2 = 2.XL (1 + K ) I I I
* *
Âiãûn khaïng täøng : X2K = 2 XL(1 + K )
Nãúu K = 0,5 thç ∆U2K = 3.XL.I 1 M 2

Váûy nãúu k = 0,5 thç âiãûn khaïng täøng håüp cuía khaïng âiãûn tàng gáúp 3 láön so våïi khaïng
âiãûn âån.
* Doìng âiãûn chè chaûy trong mäüt nhaïnh:

Luïc naìy ∆ U = XL.I 0


I
Khaïng âiãûn keïp laìm viãûc giäúng khaïng âiãûn I
âån. * *
Ta coï: X 3 = XL a

Âiãûn khaïng pháön tràm cuía mäùi nhaïnh, khi khäng M 2


1
coï doìng âiãûn chaûy trong nhaï.nI h kia:
3.X K dmK .100%
XK % =
U dmK
Luïc naìy xuáút hiãûn hiãûn tæåüng quaï âiãûn aïp do trong maûch håí xuáút hiãûn sæïc âiãûn
âäüng häø caím EM : EM = XM.I
E a = U0 + E M
Khi coï ngàõn maûch sau nhaïnh mäüt ta coï :
U0 = IN.XL
Váûy Ua = U0 + EM = (XM + XL).IN
Ua = (1 + k) XL.IN
Khi ngàõn maûch IN ráút låïn laìm trong maûch håí xuáút hiãûn quaï âiãûn aïp tæì (1,2 - 1,35)
Uâm. Nhæng vç thåìi gian täön taûi ngàõn maûch beï nhåì coï BVRL càõt nhanh cho nãn hiãûn
tæåüng quaï âiãûn aïp khäng gáy nguy hiãøm cho caïch âiãûn.
Tæì kãút quaí trãn ta âæa ra så âäö thay thãú täøng cho khaïng âiãûn nhæ sau:
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 93
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

0
0
- KXL

(1+ KXL) (1+ KXL)

1 2

Nháûn xeït: Qua phán têch caïc tçnh traûng laìm viãûc cuía khaïng âiãûn keïp coï thãø so saïnh
giæîa khaïng âiãûn keïp vaì âån nhæ sau:
- ÅÍ traûng thaïi laìm viãûc bçnh thæåìng täøn tháút âiãûn aïp trãn khaïng âiãûn keïp nhoí hån
nhiãöu so våïi khaïng âiãûn âån:
I − KI nh2
∆U Knh1 % = X K %( nh1 ).sinϕ
I âm
- Khi ngàõn maûch trãn mäüt âæåìng dáy naìo âoï sau khaïng, khaïng âiãûn keïp seî laìm viãûc
nhæ khaïng âiãûn âån nghéa laì doìng ngàõn maûch âãöu haûn chãú båíi âiãûn khaïng XL (XL laì âiãûn
khaïng cuía khaïng âiãûn âån cuîng laì âiãûn khaïng mäüt nhaïnh cuía khaïng âiãûn keïp).
Váûy khi haûn chãú doìng ngàõn maûch cho âæåìng dáy sau khaïng âiãûn coï xu hæåïng choün
khaïng âiãûn keïp cho nhiãöu âæåìng dáy thç täút hån nhæng khi säú âæåìng dáy êt maì XK% cuía
khaïng âiãûn âån nàòm trong vuìng cho pheïp thç nãn choün khaïng âiãûn âån vç noï reí tiãön hån.
5.5.4. Læûc âäüng âiãûn trong khaïng âiãûn
Læûc âäüng âiãûn sinh ra trong khaïng âiãûn gäöm hai thaình pháön : Fââtrong vaì Fâângoai .
1- Læûc âäüng âiãûn trong
Læûc âäüng âiãûn trong do taïc duûng cuía doìng âiãûn trong cuìng mäüt pha sinh ra, gäöm
hai thaình pháön :
- Do taïc duûng tæång häù giæîa caïc pháön khaïc nhau cuía mäüt voìng taûo nãn læûc phán bäú
âãöu theo chu vi vaì hæåïng theo phæång baïn kênh.
- Do taïc duûng tæång häù giæîa caïc doìng âiãûn trong hai maûch voìng sinh ra coï xu
hæåïng keïo caïc voìng dáy laûi saït våïi nhau. Khi thiãút kãú vaì chãú taûo ngæåìi ta âaî cho doìng
âiãûn äøn âënh âäüng âënh mæïc, nãn âäúi våïi ngæåìi sæí duûng ta chè quan tám âãún læûc âäüng
âiãûn ngoaìi.
2- Læûc âäüng âiãûn ngoaìi
Læûc âäüng âiãûn ngoaìi do taïc duûng tæång häù cuía doìng âiãûn giæîa caïc pha khaïc nhau
sinh ra.
Theo âënh luáût baío toaìn nàng læåüng ta coï :
∂M [ N ]
Fx = i 1 .i 2 .
∂x
Fx = ω 2 .i 1 .i 2 .ψ [ KG ]
1 ∂M
Trong âoï : ψ = 0,102. . (KG/A2)
ω 2
∂x
W laì säú voìng dáy cuía khaïng âiãûn .

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 94
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Nhæ váûy våïi khaïng âiãûn coï kêch thæåïc nháút âënh thç læûc âäüng âiãûn ngoaìi chè
phuû thuäüc caïch bäú trê cuía khaïng âiãûn. Âäúi khaïng âiãûn coï caïc phæång phaïp âàût sau
(caïch âàût khaïng do nhaì chãú taûo quy âënh):
A
S
b/
a/ B A

C B C

A B C

c/
a- Phæång phaïp âàût chäöng.
b- Phæång phaïp âàût kãö.
c- Phæång phaïp âàût nàòm ngang.
Âäúi våïi phæång aïn a vaì b læûc âäüng âiãûn khi ngàõn maûch N(2), N(3) coï xu hæåïng âáøy
pha trãn taïch råìi pha dæåïi, do âoï sæï seî laìm viãûc trong tçnh traûng chëu keïo, vç khaí nàng
chëu keïo cuía sæï tháúp cho nãn âãø khàõc phuûc ngæåìi ta âàût caïc gäúi tæûa hay sæï cheìn åí trãn,
hoàûc duìng phæång phaïp âäøi chiãöu dáy quáún cuía pha B, hoàûc âäøi chiãöu dáy ra cuía pha B
âãø âäøi chiãöu læûc âäüng âiãûn.
Âäúi våïi phæång aïn c khi ngàõn maûch caïc sæï luän luän chëu uäún cho nãn nhaì chãú taûo
cho sàôn Smin âãø âaím baío äøn âënh âäüng.
Phæång aïn a chè thêch håüp våïi khaïng âæåìng dáy coï doìng âënh mæïc 1000 A tråí
xuäúng vaì XK% ≤ 6%. Âàût ba pha chäöng lãn nhau coï æu âiãøm laì giaím âæåüc diãûn têch toaì
nhaì nhæng chiãöu cao toaì nhaì laûi tàng lãn.
Phæång aïn b thêch håüp våïi nhæîng khaïng âæåìng dáy coï doìng âënh mæïc vaì âiãûn
khaïng låïn hån phæång aïn a, khi âoï coï thãø giaím chiãöu cao toaì nhaì nhæng diãûn têch laûi
tàng lãn khoaíng hai láön so våïi phæång aïn a.
Våïi caïc khaïng coï doìng vaì âiãûn khaïng ráút låïn nhæ khaïng phán âoaûn thç phaíi bäú trê
nhæ phæång aïn c.
Xung quanh khaïng coï tæì træåìng ráút låïn nãn noï khäng âæåüc âàût gáön caïc cáúu truïc
bàòng theïp hay bã täng cäút theïp. Khoaíng caïch nhoí nháút tæì khaïng âãún cáúu truïc bàòng theïp

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 95
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

hay bã täng cäút theïp phaíi tuán theo quy âënh cuía nhaì chãú taûo nhæng khoaíng caïch naìy
khäng nhoí hån baïn kênh cuía khaïng.
5.5.5. Choün khaïng âiãûn
Khaïng âiãûn âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau :
1 - UâmK ≥ Uâmmaûng ( Âiãûn aïp âënh mæïc cuía khaïng phaíi tæång æïng våïi âiãûn aïp
âënh mæïc cuía maûng).
2 - IâmK ≥ Icbmax
3 - Choün XK%: ( Xaïc âënh nhæ pháön sau).
4. Kiãøm tra âiãöu kiãûn täøn tháút âiãûn aïp:
- Khaïng âiãûn âån:
X %.I K
∆U K % = K sin ϕ ≤ ∆Ucp
I âm
X %.I nh1 X %.K.I nh 2
- Khaïng âiãûn keïp: ∆U K1 % = K sin ϕ1 − K sin ϕ 2 ≤ ∆Ucp
I âmK I âmK
( ∆Ucpmax = 2% trong chãú âäü laìm viãûc bçnh thæåìng; ∆Ucpmax = 5% trong chãú âäü
laìm viãûc cæåîng bæïc)
4 - Kiãøm tra äøn âënh âäüng: ixk ≤ iädd ( ixk laì doìng âiãûn xung kêch)
5 - Kiãøm tra äøn âënh nhiãût: B N ≤ I nh.dm t nh.dm
+ BN laì xung læåüng nhiãût cuía doìng ngàõn maûch, KA2.s
+ Inh.âm, tnhâm laì doìng âiãûn äøn âënh nhiãût âënh mæïc vaì thåìi gian äøn âënh nhiãût âënh
mæïc.
Xaïc âënh XK%:
HT HT
Âiãûn khaïng cuía khaïng âiãûn âæåìng dáy hay
khaïng âiãûn phán âoaûn (XK%) âæåüc N6 10,5KV
choün xuáút phaït tæì âiãöu kiãûn haûn chãú doìng K1 XHT
ngàõn maûch âãø coï thãø sæí duûng caïc khê cuû âiãûn
N6
âoïng càõt haûng nheû vaì âaím baío âiãöu kiãûn äøn MC1
âënh nhiãût cho caïp âàût phêa sau khaïng âäöng XK
thåìi phaíi âaím baío âiãûn aïp dæ trãn thanh goïp. N’6
- Âãø choün khaïng âiãûn phán âoaûn ngæåìi ta tæû S1 XC1
choün XK% = ( 8% - 12%) räöi kiãøm tra täøn tháút
âiãûn aïp trãn khaïng vaì tênh doìng ngàõn maûch.
Nãúu XK% âaî choün maì thoaî maîn yãu cáöu täøn MC2 N'6
tháút âiãûn aïp vaì doìng ngàõn maûch tênh âæåüc
thoaí maîn yãu cáöu âãö ra thç viãûc choün XK% N”6
S2
ban âáöu laì âaût yãu cáöu, nãúu khäng phaíi chènh

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 96
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Caïp âiãûn læûc coï tiãút diãûn S1 vaì S2 (nhæ hçnh)


Âiãûn khaïng täøng cuía hãû thäúng tênh âãún âiãøm ngàõn maûch N3:
I
X HT = "cb3
I N6
Trong âoï:
- Icb3 doìng âiãûn cå baín âæåüc choün khi tênh toaïn ngàõn maûch åí cáúp âiãûn aïp 10,5 KV.
- I"N6 laì giaï trë hiãûu duûng doìng ngàõn maûch siãu quaï âäü thaình pháön chu kyì khi ngàõn
maûch ba pha taûi N6.
Caïc giaï trë âiãûn khaïng XHT, Xc1, Xc2 âæåüc xaïc âënh trong hãû âån vë tæång âäúi våïi
âaûi læåüng cå baín âaî choün (Scb vaì Ucb = Utb):
S
X C = x 0 .l 2cb
U tb
Våïi : x0 laì âiãûn khaïng âån vë theo chiãöu daìi (Ω / km)
l laì chiãöu daìi cuía caïp (km).
Âãø âaím baío âiãöu kiãûn càõt cuía maïy càõt vaì âaím baío äøn âënh nhiãût cho caïp S1 thç
doìng ngàõn maûch taûi N'6 phaíi coï giaï trë : I"N'6 ≤ min (ICâmMC1, InhC1).
S .C
InhC1 laì doìng äøn âënh nhiãût cuía caïp S1: I nhC1 = 1 (A)
tC
C laì hãû säú ( Ccu =141 A2/s; CAl= 85 A2/s )
tC laì thåìi gian càõt cuía maïy càõt ( bao gäöm thåìi gian taïc âäüng cuía baío vãû råle)
Âãø maïy càõt MC1 âaím baío laìm viãûc vaì caïp S1 äøn âënh nhiãût thç âiãûn khaïng tæång
âäúi cå baín tæì nguäön cung cáúp âãún âiãøm ngàõn maûch N'6 seî laì:
I
X ∑ = "cb3
I N '6
I"N6 laì giaï trë hiãûu duûng doìng ngàõn maûch siãu quaï âäü thaình pháön chu kyì khi ngàõn
maûch åí âáöu âoaûn caïp S1.
Màût khaïc tæì så âäö ta coï :
XΣ = XHT + XK + XC1
Æ XK = XΣ - XHT - XC1
Vç ngàõn maûch coï thãø laì åí âáöu cæûc maïy càõt nãn: XC1 ≈ 0.
Æ XK = XΣ - XHT
X .I .100%
Æ X K % = K dmK
I cb3
U
X K . cb3
I cb3 X .I .100%
( XK % = U .100% = K dmK ) ( Ucb3 = Utb)
dmK I cb3
I dmK

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 97
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Nãúu XK% > 8% thç ta duìng khaïng âiãûn keïp. Âãø bäú trê âån giaín vaì kinh tãú, ngæåìi
ta duìng khaïng âiãûn nhoïm hay khaïng âiãûn keïp. Nãúu XK% > 16% thç ta phaíi tàng khaïng
âiãûn âæåìng dáy näúi våïi phán âoaûn âoï. Sau khi choün âæåüc khaïng âiãûn ta phaíi kiãøm tra laûi
khaí nàng càõt cuía maïy càõt.
I cb
IN =
X HT + X K
5.6. Choün cuäün dáûp häö quang
Cuäün dáûp häö quang âæåüc choün theo âiãöu kiãûn sau :
Uâm ≥ Uph maûng
Q ≥ Qtt
Trong âoï : Qtt = n . Ic . Uph
Våïi : - Uph laì âiãûn aïp pha cuía maûng ( KV)
- n : hãû säú tênh âãún sæû phaït triãøn cuía maûng choün bàòng 1,25.
- Ic : Doìng âiãûn chaûm âáút mäüt pha vaì âæåüc xaïc âënh theo cäng thæïc kinh
nghiãûm sau :
U .l
+ Âäúi våïi âæåìng dáy trãn khäng : I C = d ∑ [A]
350
U .l
- Âäúi våïi âæåìng dáy caïp : I C = d ∑ [ A ]
10
våïi lΣ laì täøng chiãöu daìi âæåìng dáy .

5.7. Maïy biãún âiãûn aïp ( BU , TU )


5.7.1. Khaïi niãûm vaì cäng duûng
- Khaïi niãûm: Maïy biãún âiãûn aïp laì mäüt maïy biãún aïp âo læåìng duìng âãø biãún âäøi âiãûn
aïp tæì trë säú báút kyì thaình mäüt trë säú thêch håüp (UâmT = 100 V hay UâmT = 100/ 3 V) âãø
cung cáúp cho caïc duûng cuû âo læåìng, baío vãû rå le vaì tæû âäüng hoaï.
Nguyãn tàõc laìm viãûc cuía BU giäúng maïy biãún aïp thæåìng nhæng cäng suáút âënh mæïc
thæåìng ráút nhoí tæì vaìi chuûc âãún vaìi tràm (20 - 200) VA, täøng tråí maûch ngoaìi thæï cáúp BU
ráút låïn do âoï coï thãø xem tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng cuía BU laì khäng taíi.
- Cäng duûng:
+ Baío âaím an toaìn cho ngæåìi phuûc vuû vç caïc duûng cuû vaì thiãút bë näúi vaìo phêa thæï
cáúp âæåüc caïch ly hoaìn toaìn våïi âiãûn aïp cao aïp. Cuäün dáy thæï cáúp luän luän näúi âáút an
toaìn âãø âãö phoìng khi caïch âiãûn giæîa cao aïp vaì haû aïp bë choüc thuíng seî gáy nguy hiãøm cho
ngæåìi váûn haình vaì duûng cuû åí maûch thæï cáúp.
+ Táút caí caïc duûng cuû âo læåìng, baío vãû rå le vaì tæû âäüng hoaï âæåüc cung cáúp tæì thæï
cáúp cuía BU (âiãûn aïp 100V hay 100/ 3 V) nãn caïc thiãút bë naìy âãöu âæåüc chãú taûo våïi Uâm
= 100V hay Uâm = 100/ 3 V. Vç váûy thiãút bë âån giaín, giaï thaình haû, laìm viãûc âaím baío.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 98
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

5.7.2. Caïc thäng säú cuía BU


1. Tè säú biãún âäøi âënh mæïc
Tè säú biãún âäøi âënh mæïc laì tè säú giæîa âiãûn aïp âënh mæïc så cáúp vaì âiãûn aïp âënh mæïc
thæï cáúp cuía BU.
U
K dm = 1dm (1)
U 2 dm
Âiãûn aïp âënh mæïc så cáúp U1âm cuía BU âæåüc tiãu chuáøn hoaï theo âiãûn aïp âënh mæïc
cuía maûng âiãûn.
Âiãûn aïp så cáúp âo âæåüc nhåì BU thäng qua âiãûn aïp thæï cáúp âæåüc xaïc âënh gáön âuïng
bàòng: U1 ≈ Kâm.U2 (2)
Thæåìng âãø thuáûn tiãûn caïc thang âo cuía âäöng häö näúi vaìo BU ngæåìi ta chia theo trë
säú Kâm.U2.
Mäüt âaûi læåüng âàûc træng khaïc cuía BU laì tè säú voìng dáy giæîa cuäün så vaì cuäün thæï :
ω
Kω = 1 (3)
ω2
Chuï yï : K ω khaïc våïi Kâm mäüt êt. Âãø buì laûi täøn tháút âiãûn aïp khi taíi âiãûn caím vaì tàng
âäü chênh xaïc ngæåìi ta choün Kâm låïn hån K ω mäüt êt.
2. Sai säú cuía BU
. .
Do coï täøn tháút cäng suáút trong BU nãn : Kâm. U 2 ≠ U 1 caí vãö goïc pha láùn âäü låïn.
Hiãûu säú caïc âiãûn aïp så vaì thæï cáúp sau khi âaî quy âäøi vãö thæï cáúp âæåüc goüi laì sai säú cuía
BU. Sai säú vãö âäü låïn cuía BU âæåüc xaïc âënh nhæ sau : ∆U = KâmU2 - U1 (4)
∆U coï thãø ám hoàûc dæång vaì thæûc tãú thæåìng tênh theo pháön tràm nhæ sau:
K .U − U 1
∆U% = dm 2 .100% (5)
U1
. .
Ngoaìi ra coìn coï sai säú goïc pha δU giæîa U 1 vaì Kâm. U 2 âæåüc goüi laì sai säú goïc cuía BU
. .
(hçnh 1), δU cuìng coï thãø ám hoàûc dæång. Nãúu Kâm. U 2 væåüt træåïc U 1 thç sai säú goïc âæåüc
goüi laì dæång, ngæåüc laûi sai säú goïc laì ám.
. .
Trong nhiãöu træåìng håüp âãø thuáûn tiãûn ngæåìi ta duìng säú U1 K âm . U 2
phæïc âãø biãøu diãùn sai säú cuía BU: δu
. .
. K dm . U 2 − U 1
∆U= .
= ∆U K + jδU K (6) Hçnh 1
U1

3. Phuû taíi vaì cäng suáút âënh mæïc cuía BU


Phuû taíi cuía BU laì cäng suáút biãøu kiãún åí maûch thæï cáúp våïi giaí thiãút laì âiãûn aïp thæï
cáúp laì âënh mæïc vaì âæåüc xaïc âënh nhæ sau :

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông . 99
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

U 22.dm
S= (VA) (7)
Z
Trong âoï: Z = r 2 + x 2 laì täøng tråí maûch ngoaìi maûch thæï cáúp tênh bàòng Ω.
Khi cho phuû taíi thæï cáúp laì cäng suáút biãøu kiãún thç phaíi keìm theo Cosϕ2, vç coï âáöy âuí
hai âaûi læåüng naìy måïi xaïc âënh âáöy âuí täøng tråí maûch thæï cáúp.
2
U
Z = 2dm r = z. cos ϕ 2 x = z. sin ϕ 2
S

Phuû taíi âënh mæïc cuía BU laì phuû taíi låïn nháút maì khäng laìm cho sai säú BU væåüt quaï
trë säú cho pheïp.
Khi màõc caìng nhiãöu thiãút bë vaìo BU seî laìm giaím täøng tråí z vaì tàng phuû taíi S dáùn
âãún sai säú tàng lãn cho nãn khäng âæåüc tuìy tiãûn màõc thãm duûng cuû vaìo maûch thæï cáúp cuía
BU.
4. Cáúp chênh xaïc cuía BU
Cáúp chênh xaïc cuía BU laì sai säú âiãûn aïp låïn nháút cuía BU khi BU laìm viãûc trong
âiãöu kiãûn: - Táön säú f = 50 Hz .
- Phuû taíi thæï cáúp biãún thiãn tæì ( 0,25 ÷ 1 ) S2âm våïi Cosϕ2 = 0,8.
- Âiãûn aïp phêa så cáúp biãún âäøi trong khoaíng: (0,9 ÷ 1,1 ) U1âm.
Caïc maïy biãún âiãûn aïp âæåüc chãú taûo våïi 4 cáúp chênh xaïc nhæ sau:
Tãn cáúp chênh xaïc Sai säú âiãûn aïp cæûc âaûi (%) Sai säú goïc cæûc âaûi (phuït)
0,2 ± 0,2 ± 10
0,5 ± 0,5 ± 20
1 ± 1,0 ± 4,0
3 ±3 Khäng quy âënh
BU cáúp chênh xaïc 0,2 duìng cho caïc âäöng häö máùu hoàûc duìng trong phoìng thê
nghiãûm, BU cáúp chênh xaïc 0,5 duìng cho caïc cäng tå. Cáúp 1,0 vaì 3,0 duìng cho duûng cuû
âãø baíng.
Âäúi våïi caïc thiãút bë baío vãû rå le vaì tæû âäüng hoaï ta coï thãø duìng cáúp chênh xaïc 0,5
hoàûc 1,0 hoàûc 3,0 tuyì theo yãu cáöu cuía tæìng loaûi baío vãû .
5.7.3. Så âäö näúi dáy cuía maïy biãún âiãûn aïp
Trong hãû thäúng âiãûn ba pha cáön phaíi âo læåìng nhæîng âaûi læåüng âiãûn aïp dáy, âiãûn
aïp pha vaì âiãûn aïp thæï tæû khäng khi mäüt pha chaûm âáút. Âiãûn aïp dáy duìng âãø cung cáúp cho
caïc duûng cuû âo læåìng vaì BVRL, âiãûn aïp pha vaì âiãûn aïp thæï tæû khäng duìng âãø cung cáúp
cho BVRL hay âãø baïo tên hiãûu khi mäüt pha chaûm âáút trong maûng coï doìng chaûm âáút beï.
Så âäö näúi dáy vaì kiãøu biãún âiãûn aïp phaíi phuì håüp våïi nhiãûm vuû cuía noï. Âãø âo læåìng caïc
âiãûn aïp trãn ngæåìi ta duìng BU coï thãø näúi theo caïc så âäö sau:
1. Duìng hai BU mäüt pha näúi theo så âäö V/V( så âäö hçnh V/V )

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .100
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Så âäö naìy duìng hai BU mäüt pha coï A B C


U1âm = Ud vaì U2âm = 100V. A a a
- Så âäö chè cho pheïp âo dæåüc âiãûn
aïp dáy maì khäng cho pheïp âo âiãûn aïp
X x b
pha.
A a
- Så âäö âæåüc sæí duûng räüng raîi trong
maûng coï doìng chaûm âáút beï vaì khi phuû
c
taíi chuí yãúu laì caïc duûng cuû âo læåìng
X x
âàûc biãût laì caïc cäng tå vaì Watmet.
Æu âiãøm :
- Do hai BU hoaìn toaìn giäúng nhau cho nãn dãù phán bäú âãöu caïc phuû taíi laìm tàng âäü
chênh xaïc, làõp raïp kiãøm tra âån giaín.
- Xaïc âënh phuû taíi vaì sai säú dãù daìng vç caïc duûng cuû âãöu màõc vaìo caïc BU riãng reî.
.
Trong træåìng håüp cáön thiãút váùn coï thãø âo âæåüc âiãûn aïp dáy U AC :
. . .
U AC = −( U AB + U BC )
Tuy nhiãn khi màõc duûng cuû âo læåìng vaìo hai âáöu a,c thç duûng cuû âo læåìng âæåüc
cung cáúp tæì hai BU khaïc nhau, khi âoï goïc lãûch pha giæîa doìng âiãûn so våïi âiãûn aïp tæång
æïng khäng giäúng nhau do âoï sai säú seî tàng lãn vç váûy ngæåìi ta khäng màõc caïc duûng cuû
vaìo caïc pha a vaì c.
2 - Duìng ba BU mäüt pha näúi theo så âäö Y0 / Y0/
Khi duìng ba BU mäüt pha näúi theo så âäö naìyta coï thãø âo âæåüc âiãûn aïp dáy, âiãûn aïp
pha vaì âiãûn aïp thæï tæû khäng. Cuäün dáy thæï cáúp chênh näúi Y0 âãø cung cáúp cho âäöng häö âo

Th

RU

A B C

c
0

læåìng vaì BVRL, cuäün dáy phuû näúi âãø cung cáúp cho råle baïo tên hiãûu khi coï chaûm âáút
mäüt pha trong maûng coï doìng chaûm âáút beï. Âäúi våïi loaûi naìy chè cáön mäüt âáöu sæï phêa så

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .101
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

cáúp chëu âæåüc âiãûn aïp pha coìn âáöu kia näúi âáút. Cuäün dáy så cáúp chè cáön thiãút kãú våïi âiãûn
100 35.000 100
aïp pha, coìn U2âm= (V), vê duû loaûi / vaì chè cáön mäüt âáöu sæï cuäün så cáúp
3 3 3
chëu caïch âiãûn toaìn bäü âiãûn aïp pha vaì âáöu kia näúi âáút. Loaûi BU nhæ váûy âån giaín vaì reí
tiãön, khi âiãûn aïp så cáúp caìng cao æu âiãøm naìy caìng näøi báût.
* Trong hai maûng âiãûn coï trung tênh caïch âiãûn hay näúi âáút qua cuäün dáûp häö quang
vaì trung tênh træûc tiãúp näúi âáút thç tçnh traûng laìm viãûc cuía så âäö cuîng khaïc nhau.
- Maûng trung tênh caïch âiãûn :
Khi mäüt pha chaûm âáút thç âiãûn aïp hai pha coìn laûi seî tàng lãn bàòng âiãûn aïp dáy do
âoï BU näúi vaìo hai pha khäng hæ hoíng coï âäü tæì caím B tàng laìm chuïng phaït noïng. Do
âáy laì tçnh traûng laìm viãûc láu daìi cho pheïp âäúi våïi maûng âiãûn nãn BU cuîng bë âäút noïng
láu daìi. Vç váûy âäúi våïi caïc BU naìy phaíi choün tæì caím (æïng våïi U1âm ) nhoí hån caïc BU
thæåìng.
- Maûng trung tênh træûc tiãúp näúi âáút:
Khi ngàõn maûch mäüt pha thç âiãûn aïp hai pha kia tàng lãn (1,2 ÷ 1,3) Uf vaì baío vãû rå
le taïc âäüng càõt nhanh ngàõn maûch mäüt pha cho nãn tçnh traûng phaït noïng cuía BU trong
træåìng håüp naìy khäng nhiãöu vaì khäng gáy nguy hiãøm cho BU.
Så âäö naìy âæåüc sæí duûng räüng raîi cho cáúp âiãûn aïp U ≥ 35 KV.
3 - Maïy biãún âiãûn aïp ba pha
BU 3 pha thæåìng chãú taûo våïi U ≤ 20KV vaì coï hai loaûi laì BU ba pha ba truû vaì ba
pha nàm truû.
- Loaûi ba pha ba truû näúi theo Y/Y0- 0.
Âiãøm trung tênh cuía cuäün cao aïp bàõt buäüc laìm viãûc våïi tçnh traûng caïch âiãûn våïi âáút
nãn trãn nàõp thuìng BU loaûi naìykhäng bäú trê âáöu ra cuía âiãøm trung tênh cuäün dáy cao aïp
âãø traïnh nháöm láùn khi sæí duûng BU. ( nãúu coï näúi âáút doìng thæï tæû khäng taûo ra tæì thäng
thæï tæû khäng, khäng coï âæåìng taín Æ âäút noïng loîi theïp)
BU ba pha, ba truû sæí duûng trong læåïi coï doìng chaûm âáút beï, cung cáúp cho duûng cuû
âo læåìng âiãûn aïp dáy khäng cáön chênh xaïc cao. Caïc cuäün dáy så cáúp cuía BU naìy phaíi
âæåüc thiãút kãú theo âiãûn aïp dáy ( Vç BU laìm viãûc trong maûng coï doìng chaûm âáút beï).
BU ba pha ba truû khäng duìng âãø âo âiãûn aïp pha hay kiãøm tra caïch âiãûn. Vç khi âoï
phaíi näúi âáút âiãøm trung tênh cuía cuäün dáy så cáúp nhæng âiãöu âoï khäng cho pheïp vç khi
coï mäüt âiãøm chaûm âáút trong maûng âiãûn trung tênh caïch âiãûn hay näúi âáút qua cuäün dáûp häö
quang âiãûn aïp thæï tæû khäng trong maûng naìy låïn coï thãø bàòng Upha nãn tæì thäng thæï tæû
khäng låïn vaì cuìng chiãöu, chuïng phaíi kheïp maûch qua dáöu hay khäng khê coï tæì tråí låïn nãn
doìng thæï tæû khäng låïn laìm BU bë âäút noïng ráút maûnh. Vç váûy khäng âæåüc näúi âáút âiãøm
trung tênh cuía så cáúp BU ba pha ba truû.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .102
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Loaûi BU ba pha nàm truû näúi theo så âäö Y-o/Y-o/ , trung tênh láúy ra ngoaìi vaì näúi
âáút, cäng duûng cuía noï giäúng ba BU mäüt pha näúi theo så âäö Y-o/Y-o/ nhæng noï chè
chãú taûo våïi âiãûn aïp ≤ 20 KV, cho pheïp âo âiãûn aïp pha, âiãûn aïp dáy, baío vãû rå le vaì âo caí
âiãûn aïp thæï tæû khäng nhåì cuäün dáy .
Loaûi BU ba pha nàm truû tæì thäng thæï tæû khäng seî âæåüc kheïp maûch qua hai truû
khäng coï dáy quáún, do maûch tæì coï tæì tråí beï nãn doìng thæï tæû khäng cuîng ráút nhoí, coìn
trong täø ba BU 1 pha thç tæì thäng thæï tæû khäng cuía pha naìo seî kheïp maûch trong loîi theïp
pha âoï.
5.7.4. Choün maïy biãún âiãûn aïp
Maïy biãún âiãûn aïp âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau :
- Vë trê âàût : Trong nhaì hay ngoaìi tråìi.
- Choün så âäö näúi dáy vaì kiãøu biãún âiãûn aïp: Phuì håüp våïi nhiãûm vuû cuía noï.
- Âiãûn aïp âënh mæïc BU: UâmBU ≥ UâmHT.
- Cáúp chênh xaïc: Choün phuì håüp våïi muûc âêch sæí duûng.
- Cäng suáút : SâmBU ≥ Spt
2
S pt = ∑ Pdc
2
+ ∑ Qdc
Trong âoï : ∑ Pdc = ∑ S dc . cos ϕ dc ∑ Q dc = ∑ S dc . sin ϕ dc
Nãúu khäng thoía maîn phaíi choün laûi BU hoàûc giaím båït duûng cuû màõc vaìo maûch thæï
cáúp.
Khi choün BU phaíi chuï yï âãún caí váún âãö choün dáy dáùn näúi giæía maïy biãún âiãûn aïp vaì
duûng cuû âo: Tiãút diãûn dáy dáùn âæåüc choün sao cho täøn tháút âiãûn aïp trãn noï khäng væåüt
quaï giåïi haûn cho pheïp ∆U ≤ ∆ Ucpmax (Khi khäng coï cäng tå thç ∆ Ucpmax = 3%, khi
coï cäng tå thç ∆ Ucpmax = 0,5%). Âäöng thåìi âãø âaím baío âäü bãön cå hoüc cho caïc dáy dáùn
phaíi choün tiãút diãûn dáy dáùn theo âiãöu kiãûn sau :
SAl ≥ 2,5 mm2 , SCu ≥ 1,5 mm2.

5.8. Maïy biãún doìng ( BI,TI )


5.8.1. Cäng duûng vaì âàc âiãøm chung
1. Cäng duûng
Maïy biãún doìng laì mäüt maïy biãún aïp âo læåìng duìng âãø biãún âäøi mäüt doìng âiãûn låïn
thaình mäüt doìng âiãûn beï thêch håüp (thæåìng laì 5A, træåìng håüp âàûc biãût laì 1A hay 10A) âãø
cung cáúp cho thiãút bë âo læåìng, råle vaì tæû âäüng hoaï. Yãu cáöu sai säú doìng âiãûn vãö âäü låïn
vaì goïc pha âãöu beï.
Nhåì coï BI maì maûch cao aïp vaì caïc duûng cuû âo màõc vaìo maûch thæï cáúp âæåüc taïch biãût
âaím baío an toaìn cho nhán viãn váûn haình. Hån næîa vç doìng thæï cáúp (IâmT) cuía BI thæåìng
laì 5A (Coï træåìng håüp âàûc biãût laì 1A hay 10A ) cho duì doìng âiãûn så cáúp coï giaï trë báút kyì

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .103
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

nãn táút caí caïc thiãút bë âo læåìng âãöu chãú taûo våïi Iâm = 5A, do âoï giaï thaình giaím, cáúu taûo
âån giaín vaì âäü chênh xaïc cao.
Cuäün thæï cáúp cuía BI luän luän âæåüc näúi âáút âãø âãö phoìng âiãûn aïp cao xám nháûp
sang thæï cáúp (caïch âiãûn giæîa Uc vaì Uh bë choüc thuíng) gáy nguy hiãøm cho ngæåìi phuûc
vuû vaì duûng cuû phêa thæï cáúp.
2. Âàûc âiãøm chung
Nguyãn lyï laìm viãûc cuía BI cuîng giäúng nhæ maïy biãún aïp âiãûn læûc, nhæng coï nhæîng
âàûc âiãøm sau:
- Cuäün så cáúp âæåüc näúi tiãúp våïi maûch nháút thæï, coï säú voìng beï (W1), khi doìng så
cáúp I1 = (400 - 600) A hoàûc cao hån thç W1 = 1 (voìng), âäúi våïi I1âm nhoí hån giaï trë trãn ta
coï thãø chãú taûo hai hay nhiãöu voìng. Coìn cuäün dáy thæï cáúp coï säú voìng dáy nhiãöu hån.
- Phuû taíi thæï cáúp ráút nhoí do âoï coï thãø coi BI laìm viãûc trong tçnh traûng ngàõn maûch
vaì âáy laì tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng cuía BI.
- Doìng thæï cáúp âënh mæïc khäng phuû thuäüc doìng så cáúp.
Læu yï: Træåìng håüp khäng taíi phaíi näúi tàõt cuäün thæï cáúp âãø traïnh quaï âiãûn aïp cho BI.
5.8.2. Caïc tham säú cuía BI
Ngoaìi caïc thäng säú cå baín giäúng nhæ thiãút bë âiãûn khaïc nhæ Iâm, Uâm, Iäânâm, Iäâââm
maïy biãún doìng coìn coï caïc thäng säú sau:
1 - Hãû säú biãún âäøi doìng âiãûn âënh mæïc vaì tè säú voìng dáy cuía BI
I1dm
K dm =
I 2dm
Trong âoï : I1âm vaì I2âm laì doìng âiãûn âënh mæïc phêa så vaì thæï cáúp cuía BI. I1âm âæåüc
tiãu chuáøn hoïa theo tæìng cáúp, coìn I2âm = 5A. Khi khoaíng caïch tæì BI âãún duûng cuû âo
læåìng låïn ta coï thãø duìng loaûi Iâm = 1A âãø giaím tiãút diãûn dáy dáùn phêa thæï cáúp. Vaì âãø
cung cáúp cho caïc bäü truyãön âäüng cuía maïy càõt ta thæåìng duìng loaûi BI coï I2âm=10 A.
Doìng så cáúp âo âæåüc nhåì BI âæåüc xaïc âënh nhæ sau:
I1âm = Kâm.I2âm
Trong âoï: I1 laì doìng så cáúp cáön âo læåìng, I2 laì doìng htuï cáúp âo læåïng âæåüc.
Thæåìng caïc thang âo cuía âäöng häö näúi vaìo BI ngæåìi ta chia theo trë säú Kâm.I2âm .
Mäüt âaûi læåüng âàûc træng khaïc cuía BI laì tyí säú voìng dáy giæîa cuäün dáy så cáúp vaì thæï
cáúp:
ω1
Kω = ≠ K âm
ω2
Âãø buì laûi doìng tæì hoïa cho maïy biãún doìng vaì tàng âäü chênh xaïc thæåìng ngæåìi ta
choün Kâm > K ω mäüt êt.
2 - Sai säú cuía BI

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .104
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Giaï trë Kâm.I2 âo âuåüc thæåìng khaïc doìng âiãûn så cáúp cáön âo vãö caí âäü låïn vaì goïc
pha, hiãûu säú cuía hai âaûi læåüng naìy vãö trë säú goüi laì sai säú vãö doìng âiãûn cuía BI.
∆I = Kâm. I2 - I1âm
.
K .I − I I1
∆I%= dm 2 1 .100 .
I1 K âm . I 2
∆I coï thãø ám hoàûc dæång. δI
Goïc lãûch pha giæîa caïc vectå doìng âiãûn så cáúp vaì thæï
Hçnh 1
cáúp goüi laì sai säú goïc cuía BI (δI), noï coï thãø dæång hoàûc
ám, nãúu KâmI2 væåüt træåïc I1 thç δI dæång vaì ngæåüc laûi thç
sai säú goïc laì ám.
3 - Phuû taíi cuía BI
Phuû taíi cuía BI laì täøng tråí cuía táút caí caïc duûng cuû vaì dáy dáùn näúi vaìo maûch thæï cáúp
cuía noï tênh bàòng Ω :
Z = x 2 + r 2 = Zduûng cuû + Zdáy dáùn .
Khi cho z cáön phaíi cho cosϕ2.
Khi tàng thãm caïc duûng cuû âo læåìng näúi thæï cáúp thç phuû taíi BI caìng tàng vç duûng cuû
âo læåìng näúi vaìo BI theo phæång phaïp näúi näúi tiãúp.
Phuû taíi âënh mæïc : Laì phuû taíi låïn nháút maì khäng laìm cho sai säú cuía BI væåüt quaï
giaï trë qui âënh âäúi våïi cáúp chênh xaïc âang xeït.
SâmT = Zâm.I22âm (VA)
4 - Cáúp chênh xaïc cuía BI
Cáúp chênh xaïc cuía BI laì sai säú låïn nháút vãö doìng âiãûn khi noï laìm viãûc trong caïc âiãöu
kiãûn:
-Táön säú 50 Hz.
- Phuû taíi thæï cáúp thay âäøi tæì (0,25 - 1)Sâm.
- Doìng så cáúp tæång æïng cáúp chênh xaïc cho trong baíng sau:
Cáúp chênh xaïc I1% ( so våïi I1 âënh mæïc ) ∆Imax(%) δImax ( phuït)
10 ± 0,5 ± 20
0,2 20 ± 0,35 ± 15
100-200 ± 0,2 ± 10
10 ± 1,0 ± 60
0,5 20 ± 0,75 ± 50
100-200 ± 0,5 ± 40
10 ± 0,2 ± 120
1 20 ± 0,15 ± 100
100-200 ± 0,1 ± 80
3 50-120 ±3 Khäng quy âënh
10 50-120 ± 10 Khäng quy âënh

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .105
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Maïy biãún doìng coï cáúp chênh xaïc 0,2 âãø cung cáúp cho caïc âäöng häö máùu vaì duìng
trong phoìng thê nghiãûm .
Cáúp chênh xaïc (1, 3) duìng âãø cung cáúp cho caïc duûng cuû âo læåìng âãø baíng, riãng âäúi
våïi cäng tå duìng cáúp chênh xaïc 0,5. Cáúp chênh xaïc 10 duìng cho caïc bäü truyãön âäüng cuía
maïy càõt.
Riãng âäúi våïi Råle tuyì theo yãu cáöu loaûi baío vãû maì duìng cáúp chênh xaïc cuía BI cho
thêch håüp.
5 - Bäüi säú äøn âënh âäüng âënh mæïc
Khaí nàng äøn âënh âäüng cuía maïy biãún doìng âæåüc âàût træng bàòng bäüi säú äøn âënh
âäüng âënh mæïc. Âoï laì tyí säú giæîa doìng âiãûn äøn âënh âäüng âënh mæïc vaì biãn âäü doìng så
cáúp âënh mæïc:
I
K oddm = ddm
I1dm
6 - Bäüi säú äøn âënh nhiãût âënh mæïc
Bäüi säú äøn âinh nhiãût âënh mæïc laì tyí säú doìng âiãûn äøn âënh nhiãût âënh mæïc våïi thåìi
gian äøn âënh nhiãût âënh mæïc laì 1 giáy vaì doìng âiãûn så cáúp âënh mæïc. Âàûc træng cho khaí
nàng äøn âënh nhiãût cuía BI:
I
Knhdm = nhdm
I1dm
5.8.3. Så âäö näúi dáy cuía maïy biãún doìng
1. Så âäö BI näúi tæìng pha riãng reî
Så âäö duìng âãø cung cáúp nguäön cho caïc thiãút A B C
bë âo læåìng mäüt pha hay caïc thiãút bë baío vãû rå le
l
mäüt pha.
Chiãöu daìi tênh toaïn cuía dáy dáùn laì: ltt = 2. l A
( l laì chiãöu daìi tæì chäø âàût BI âãún chäø âàût duûng cuû
âo)
Dæûa vaìo chiãöu daìi tênh toaïn ta tênh âæåüc Zdd.
2. Så âäö näúi BI theo kiãøu sao khuyãút
Så âäö naìy duìng âãø cung cáúp nguäön cho caïc thiãút bë âo læåìng trong maûch ba pha vaì
cung cáúp cho thiãút bë baío vãû rå le chäúng doìng ngàõn maûch nhiãöu pha.
A B C I a
Khi phuû taíi åí caïc pha âäúi xæïng hay khäng âäúi
Ic
xæïng thç doìng trong dáy tråí vãö : a
. . . . c
I 0 = I a + I c = I a .e
j.60
A A
Suût aïp trong dáy dáùn:
I0
l

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .106
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

. ρ.l . .
U a0 = (I a + I 0 )
S

ρ.l . ρ.l. .
= . I a (1 + e j.60 ) = 3 . I a .e j.30
S S

Do âoï chiãöu daìi tênh toaïn : ltt = 3 .l


3. Så âäö BI näúi theo kiãøu sao hoaìn toaìn
A B C Ia
Så âäö naìy duìng âãø cung cáúp
nguäön cho caïc thiãút bë âo læåìng ba pha Ib
hay cung cáúp cho caïc thiãút bë baío vãû Ic
råle chäúng ngàõn maûch nhiãöu pha. a b
c
Khi phuû taíi näúi vaìo ba pha âäúi A A A
xæïng thç doìng trong dáy tråí vãö:
. . . .
I0 = Ia + Ib + Ic = 0 I0
Do âoï chiãöu daìi tênh toaïn: ltt = l l

5.8.4. Choün maïy biãún doìng


Choün theo caïc âiãöu kiãûn sau:
- Theo vë trê âàût : Trong nhaì hoàûc ngoaìi tråìi.
- Cáúp chênh xaïc : Tuìy theo muûc âêch sæí duûng (âäúi våïi cäng tå cáúp chênh xaïc 0,5).
- Âiãûn aïp : UâmBI ≥ U HT
I cb
- Doìng âiãûn : IâmBI ≥
1,2
Vç BI cho pheïp quaï taíi láu daìi 20% so våïi doìng âënh mæïc.
- Phuû taíi cuía BI :
Sau khi choün âæåüc BI theo caïc âiãöu kiãûn trãn, dæûa vaìo så âäö näúi dáy cuía BI vaì caïc
duûng cuû näúi vaìo BI ta kiãøm tra âiãöu kiãûn phuû taíi: Z2BI ≤ Z2âmBI nhàòm âaím baío sai säú
nàòm trong giåïi haûn cho pheïp. Trong âoï Z2 laì phuû taíi tênh toaïn
Z2 = Zdc + Zdd
Zdc laì täøng tråí cuía toaìn bäü caïc duûng cuû näúi vaìo maûch thæï cáúp âæåüc xaïc âënh theo så
âäö näúi dáy cuía caïc duûng cuû näúi vaìo BI .
Zdd chênh laì täøng tråí cuía dáy dáùn maûch thæï cáúp. Vç dáy dáùn coï tiãút diãûn beï nãn coï
thãø boí qua âiãûn khaïng, ta coï:
Zdd ≈ Rdd ≤ Z2âm - Zduûng cuû
l l tt
R dd = ρ tt → S ≥ ρ
S Z 2âm − Z dc

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .107
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Âãø âaím baío âäü bãön cå hoüc caïc dáy dáùn maûch thæï cáúp phaíi thoía maîn âiãöu kiãûn :
SCu ≥ 1,5 mm2; SAl ≥ 2,5mm2.
Nhæng khi cung cáúp cho cäng tå thç yãu cáöu: SCu ≥ 2,5mm2 ; SAl ≥ 4 mm2
* Âiãöu kiãûn kiãøm tra :
+ Kiãøm tra äøn âënh âäüng : 2 . kâ.I1âm≥ ixk
Trong âoï: kâ - laì bäüi säú äøn âënh âäüng cuía BI.
I1âm-laì d9oìng âënh mæïc så cáúp cuía BI.
Riãng âäúi våïi BI kiãøu sæï âåî, âiãöu kiãûn äøn âënh âäüng : Fcp ≥ Ftt
Trong âoï : Fcp vaì Ftt laì læûc taïc duûng cho pheïp vaì læûc taïc duûng tênh toaïn trãn âáöu sæï
cuía BI.
Fcp do nhaì chãú taûo cho sàôn æïng våïi khoaíng caïch a giæîa caïc pha vaì khoaíng caïch l
tæì âáöu sæï BI âãún âáöu sæï gáön nháút.
Nãúu khäng xeït âãún dao âäüng thç:
1 l − 2
F tt = . 1 , 76 . i (3 ) 2
xk . . 10 ( KG )
2 a
Nãúu xeït âãún dao âäüng thç:
P l
F tt = . 1 , 76 . i (xk3 ) 2 . . 10 − 2 ( KG )
2 a
( 1/2 do âáöu sæï Bi chè chëu 1/2 læûc so våïi dáy dáùn, P laì hãû säú xeït âãún dao âäüng)
+ Kiãøm tra äøn âënh nhiãût :
(k nhâm Inhdm.) 2 .t nh ≥ B N = I∞2 .t tâ
Våïi knhâm - Bäüi säú äøn âënh nhiãût âënh mæïc æïng våïi thåìi gian äøn âënh nhiãût tnh.
Khi BI coï doìng âënh mæïc I1âm ≥ 1.000 A thç ta khäng cáön kiãøm tra äøn âënh nhiãût.
5. 9. Choün thanh dáùn - thanh goïp
5.9.1. Khaïi niãûm chung
Thanh dáùn laì nhæîng dáy dáùn tráön hay mäüt hãû thäúng dáy dáùn âæåüc gàõn chàût trãn sæï,
taûo sæû liãn hãû vãö âiãûn giæîa caïc pháön tæí cuía thiãút bë âiãûn.
Trong caïc thiãút bë âiãûn âiãûn aïp dæåïi 35 KV ta thæåìng duìng thanh dáùn cæïng, coìn caïc
thiãút bë âiãûn âiãûn aïp tæì 35 KV tråí lãn thç thæåìng duìng thanh dáùn mãöm gäöm nhiãöu dáy
dáùn nhiãöu såüi bàòng nhäm hoàûc bàòng nhäm loîi theïp hay bàòng âäöng.
Âãø gàõn chàût caïc thanh dáùn cæïng ta duìng sæï âåî, âäúi våïi thanh dáùn mãöm ta duìng sæï
treo.
Hiãûn nay trong thiãút bë phán phäúi âiãûn åí caïc cáúp âiãûn aïp ngæåìi ta duìng räüng raîi
thanh dáùn nhäm, thanh dáùn âäöng chè duìng cho vuìng ven biãøn, buûi cäng nghiãûp nhiãöu.
Dáy dáùn theïp chè duìng åí thiãút bë doìng âiãûn beï ( 200 ÷ 300 ) A ( vç coï hiãûn tæåüng tæì trãø vaì
doìng âiãûn xoaïy ).
* Hçnh daïng thanh dáùn:

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .108
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Trong caïc thiãút bë phán phäúi âiãûn, ngæåìi ta duìng caïc thanh dáùn coï tiãút diãûn khaïc
nhau. Hçnh daïng tiãút diãûn thanh dáùn phaíi âaím baío sao cho hãû säú hiãûu æïng màût ngoaìi nhoí
nháút, taín nhiãût täút, momen chäúng uäún låïn, làõp raïp âån giaín.
Âäúi våïi thanh dáùn cæïng ta coï caïc loaûi sau: h
- Thanh dáùn tiãút diãûn hçnh chæî nháût :
b
Thiãút bë phán phäúi âiãûn trong nhaì ngæåìi ta ráút räüng raîi loaûi thanh dáùn hçnh chæî
nháût. Âäúi våïi thanh dáùn naìy thæåìng tyí säú b/h = (1/5-1/12). Thanh dáùn naìy coï hiãûu æïng
màût ngoaìi nhoí, momen chäúng uäún khaï låïn, näúi caïc thanh dáùn chæî nháût våïi nhau vaì våïi
caïc thiãút bë âiãûn ráút âån giaín.
2
Nhæîng æu âiãøm naìy chè coï yï nghéa khi tiãút diãûn thanh dáùn beï hån (120 x 10) mm ,
0
doìng âiãûn cho pheïp laì 2.650A âäúi våïi âäöng vaì 2.070A âäúi våïi nhäm (khi t = 25 C vaì o

thanh dáùn âæåüc sån). Vç váûy khi doìng âiãûn laìm viãûc låïn hån, phaíi duìng thanh dáùn chæî
nháût gheïp bàòng mäüt säú thanh chæî nháût hay duìng thanh dáùn coï hçnh daûng khaïc.
Khi doìng âiãûn laìm viãûc låïn hån duìng thanh dáùn gheïp, mäùi pha gäöm hai thanh dáùn
tråí lãn, giæîa hai thanh coï thãø âàût miãúng âãûm vaì bãö daìy táúm âãûm bàòng bãö daìy thanh dáùn.
Khi doìng âiãûn låïn hån (2000 ÷ 3000)A, ngæåìi ta duìng thanh dáùn räùng tiãút diãûn vuäng
hay troìn hoàûc thanh dáùn hçnh maïng.
Âäúi våïi thanh dáùn chæî nháût gheïp thç khoaíng caïch giæîa hai thanh caûnh nhau bàòng
bãö räüng cuía mäüt thanh. Khi tàng säú læåüng thanh dáùn trãn mäüt pha khaí nàng taíi cuía
thanh dáùn gheïp coï tàng nhæng khäng tyí lãû våïi säú thanh dáùn gheïp do coï hiãûu æïng gáön.
(caïc thanh åí giæîa mang doìng âiãûn beï hån caïc thanh ngoaìi ráút nhiãöu.Vç váûy doìng âiãûn
cho pheïp cuía thanh dáùn gheïp khäng tè lãû báûc nháút våïi säú thanh âaî gheïp). Hån næîa do læûc
âiãûn âäüng sinh ra trong mäüt pha låïn nãn khoï âaím baío äøn âënh âäüng. Nãúu tàng khoaíng
caïch thç seî tàng doìng âiãûn cho pheïp, nhæng luïc áúy thiãút bë seî cäöng kãönh. Vç váûy ngæåìi ta
khäng gheïp quaï hai thanh.
0.5 0.5 0.4 0.2 0.4 0.4 0.1 0.1 0.4

b b b b b b b b b
Gheïp hai Gheïp ba thanh Gheïp bäún thanh

y yo y

x r x
c h

h d y yo y
H\ D\
Vuäng räùng Troìn räùng b
Hçnh maïng
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .109
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Âäúi våïi loaûi thanh dáùn hçnh maïng vaì hçnh äúng thç hiãûu æïng màût ngoaìi cuía chuïng
tæång âäúi nhoí, momen chäúng uäún låïn nãn âäü bãön vãö cå cao, khaí nàng trao âäøi nhiãût våïi
bãn ngoaìi tàng. Trong thiãút bë phán phäúi âiãûn ngæåìi ta thæåìng duìng thanh dáùn hçnh maïng
gäöm hai næîa âäúi xæïng nhau qua truûc thanh dáùn, âæåüc haìn laûi bàòng mäüt säú mäúi haìn phán
bäú âãöu, taûi caïc mäúi haìn âàût caïc táúm âãûm, giæîa hai mäúi haìn gáön nhau coï khe håí. Loaûi
thanh dáùn hçnh maïng bàòng nhäm âæåüc sæí duûng thuáûn låüi nháút vç làõp raïp dãù daìng.
Chuï yï våïi âiãûn aïp låïn hån hoàûc bàòng 110 KV khäng âæåüc duìng thanh dáùn hçnh
maïng hay hçnh äúng vç hiãûn tæåüng váöng quang ráút maûnh.
Thanh dáùn cæïng âæåüc sån bàòng ãmy theo caïc pha tiãu chuáøn: Pha A maìu vaìng, pha
B maìu xanh, pha C maìu âoí. Trung tênh maìu tràõng ( nãúu laì trung tênh caïch âiãûn) hay maìu
têm nãúu laì trung tênh træûc tiãúp näúi âáút. Dáy dáùn mãöm chè sån caïc âáöu nàõp sæï.
5.9.2. Choün thanh dáùn mãöm vaì dáy dáùn mãöm
Trong caïc thiãút bë phán phäúi åí cáúp âiãûn aïp låïn hån 35 KV ngæåìi ta duìng caïc thanh
dáùn mãöm cáúu taûo tæì dáy AC vaì ACO. Âäúi våïi dáy dáùn mãöm duìng cho maûch näúi maïy
phaït vaì maïy biãún aïp ( 6-10 ) KV ta duìng boï dáy dáùn, 2 dáy trong boï ta duìng dáy nhäm
loíi theïp âãø tàng cæåìng âäü bãön cå, caïc dáy coìn laûi duìng dáy nhäm âãø dáùn âiãûn. Tiãút diãûn
caïc dáy dáùn riãng leí coï thãø choün låïn ACO-500, ACO-600 âãø giaím säú læåüng vaì giaï thaình
dáy dáùn.
Tiãút diãûn thanh dáùn mãöm choün theo máût âäü doìng kinh tãú ( khi chiãöu daìi thanh dáùn
ngàõn thç choün theo âiãöu kiãûn phaït noïng cho pheïp)
I
S = bt [mm2]
J kt
Sau âoï kiãøm tra theo caïc âiãöu kiãûn :
a. Kiãøm tra âiãöu kiãûn phaït noïng: I lv max ≤ I CP
b. Kiãøm tra äøn âënh nhiãût :
ϑ Ncap ≤ ϑ cp max
BN
Æ S ≥ S min =
C
c. Kiãøm tra äøn âënh âäüng:
Âäúi våïi caïc thiãút bë phán phäúi ngoaìi tråìi khoaíng caïch giæîa caïc pha låïn nãn læûc
âäüng âiãûn beï khäng cáön kiãøm tra äøn âënh âäüng.
Cáúp âiãûn aïp Khoaíng caïch pha giæîa Khoaíng caïch pha giæîa caïc thanh
(KV) caïc thanh dáùn (m) goïp (m)
35 1,5 2
110 2 3
220 2,5 5,5
500 5,5 6

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .110
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Tuy nhiãn nãúu trë säú cäng suáút ngàõn maûch âaût âãún caïc trë säú sau âáy cáön kiãøm tra
äøn âënh âäüng.
Uâm [KV] 110 150 220 330 500
SN [MVA] 4000 6000 8000 12000 18000
Phæång phaïp kiãøm tra nhæ sau:
Vç khi ngàõn maûch hai pha lán cáûn thç caïc dáy dáùn seî âáøy xa nhau, nhæng do dao
âäüng nãn khi ngàõn maûch caïc dáy dáùn seî tiãún saït laûi nhau, chuïng caìng tiãún saït laûi våïi
nhau nãúu khoaíng caïch caïc pha beï âäü voîng låïn, thåìi gian vaì doìng ngàõn maûch caìng låïn.
Læûc taïc duûng lãn mäüt âån vë daìi do doìng ngàõn maûch hai pha laì:
2
I"( 2)
−7
f = 2.10 . N [N/m]
D
3 (3)
I"(N2) = I"N
2
2
I"(3)
Æ f = 1,5. N .10 −7 [N/m]
D
Troüng læåüng tênh cho 1met dáy dáùn laì g = 9,8. M
Våïi M khäúi læåüng 1m dáy dáùn .
Láûp tè säú f/g vaì h /ttâ
Våïi h laì âäü voîng cæûc âaûi cuía âæåìng dáy (2÷2,5) m .
ttâ = t + 0,05 [sec]
Trong âoï : ttâ laì thåìi gian tæång âæång cuía baío vãû råle càõt ngàõn maûch hai pha.
t : Thåìi gian täön taûi ngàõn maûch.
0,05 : Kãø âãún aính hæåíng cuía thaình pháön phi chu kyì.

Dæûa vaìo âäö thë trãn hçnh veî ta xaïc âënh âæåüc b vaì α .
Cáön so saïnh b våïi bcp
D − d − a cp
b ≤ b cp =
2

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .111
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

a- Khoaíng caïch träng tháúy âæåüc giæîa hai dáy dáùn gáön nhau .
Âäúi våïi cáúp âiãûn aïp maïy phaït :
6 ÷ 10KV acp = 0,2 m
110KV acp = 0,45 m
220KV acp = 0,95 m
500KV acp = 2 m
Nãúu tênh toaïn maì b ≥ bcp cáön phaíi giaím âäü voîng âæåìng dáy hoàûc tàng khoaíng caïch
D. Khi giaím h thç æïng suáút trong váût liãûu tàng lãn, coìn tàng D seî laìm cho thiãút bë phán
phäúi cäöng kãönh. Cho nãn trong mäüt säú træåìng håüp ngæåìi ta duìng nhæîng thanh âãø chäúng
caïc dáy dáùn våïi nhau.
* Kiãøm tra âiãöu kiãûn váöng quang
Dáy dáùn mãöm sæí duûng åí cáúp âiãûn aïp 110 KV tråí lãn phaíi kiãøm tra âiãöu kiãûn váöng
quang.
Uvq ≥ UHT
Trong âoï: Uvq laì âiãûn aïp tåïi haûn phaït sinh váöng quang.
Nãúu ba pha bäú trê trãn caïc âènh cuía tam giaïc âãöu thç giaï trë UVq trong âiãöu kiãûn tiãu
chuáøn (thåìi tiãút khä raïovaì saïng suía, aïp suáút khäng khê 760 mm Hg, nhiãût âäü mäi træåìng
250C) coï thãø xaïc âënh bàòng cäng thæïc sau:
a
U Vq = 84.m.r. lg [KV]
r
Trong âoï: r - baïn kênh ngoaìi cuía dáy dáùn [cm]
a - Khoaíng caïch giæîa caïc truûc dáy dáùn [cm]
- m : hãû säú xeït âãún âäü xuì xç bãö màût dáy dáùn. Âäúi våïi dáy dáùn mäüt såüi vaì thanh dáùn
âãø láu ngaìy trong khäng khê m= (0,93-0,98) vaì âäúi våïi dáy nhiãöu såüi xoàõn m= (0,83-
0,87).
Nãúu ba pha bäú trê trãn cuìng màût phàóng thç Uvq cuîng tênh theo cäng thæïc (3-36)
nhæng våïi pha giæîa giaím âi 4% vaì hai pha bãn tàng 6%.
5.9.3. Choün thanh dáùn cæïng
Tiãút diãûn thanh dáùn âæåüc choün theo âiãöu kiãûn máût âäü doìng âiãûn kinh tãú, sau âoï
kiãøm tra âiãöu kiãûn phaït noïng cho pheïp láu daìi, äøn âënh nhiãût, äøn âënh âäüng vaì âäúi våïi
maûng âiãûn aïp låïn hån 110 KV phaíi kiãøm tra âiãöu kiãûn váöng quang.
I 2
Skt = bt (mm )
J kt
Trong âoï :
Ibt - Doìng âiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng cuía thanh dáùn, (A).
2
Jkt - Máût âäü doìng âiãûn kinh tãú cuía thanh dáùn (A/mm ).

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .112
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Máût âäü doìng âiãûn kinh tãú phuû thuäüc vaìo váût liãûu thanh dáùn vaì thåìi gian sæí duûng
cäng suáút cæûc âaûi Tmax cho trong baíng sau :

Jkt [A/mm2] æïng våïi Tmax [ h ]


Tãn dáy dáùn
1000 ÷ 3000 3000 ÷ 5000 5000 ÷ 8760
Dáy dáùn trãn khäng vaì thanh dáùn näúi caïc thiãút bë phán phäúi
Cu 2,5 2,1 1,8
Al 1,3 1,1 1,0
Caïp caïch âiãûn bàòng giáúy táøm
Cu 3,0 2,5 2,0
Al 1,6 1,4 1,1
Càn cæï vaìo tiãút diãûn âaî tênh ra, ta choün tiãút diãûn thanh dáùn gáön nháút theo tiãu
chuáøn.
Tiãút diãûn choün âæåüc cáön phaíi kiãøm tra laûi theo âiãöu kiãûn phaït noïng luïc bçnh thæåìng.
Icp ≥ Icb
Trong âoï :
- Icp laì doìng âiãûn cho pheïp cuía thanh dáùn âaî choün (âaî tênh âäøi vãö âiãöu kiãûn nhiãût
âäü mäi træåìng xung quanh).
- Icb laì doìng âiãûn cæåîng bæïc qua thanh goïp.
Chuï yï: Âäúi våïi thanh dáùn ngàõn, thanh dáùn duìng laìm thanh goïp, ngæåìi ta khäng
choün tiãút diãûn theo máût âäü doìng kinh tãú , vç choün nhæ váûy khäng mang laûi hiãûu quaí kinh
tãú, maì ngæåìi ta choün theo doìng âiãûn phaït noïng láu daìi cho pheïp xuáút phaït tæì doìng âiãûn
laìm viãûc cæåîng bæïc.
Icp ≥ Icb
1. Kiãøm tra äøn âënh âäüng cuía thanh dáùn theo phæång phaïp âån giaín hoïa
Theo phæång phaïp naìy ta coi mäùi mäüt nhëp cuía thanh dáùn (pháön thanh dáùn giæîa hai
sæï gáön nháút ) laì mäüt dáöm ténh, khi ngàõn maûch seî chëu mäüt læûc khäng âäøi vaì bàòng læûc cæûc
âaûi khi ngàõn maûch ba pha tênh våïi pha giæîa.
a- Âäúi våïi thanh dáùn âån: Thanh dáùn âån laì thanh dáùn mäùi pha chè coï mäüt thanh.
Trong pháön tênh toaïn læûc âäüng âiãûn ta âaî biãút âæåüc læûc cæûc âaûi khi ngàõn maûch ba
pha âäúi våïi pha giæîa nhæ sau :
2
Fmax = 2,86 . A . I max
.
Trong âoï :
2.l
A = 1,02.10 − 2 .
a
i(xk3)
I(max
3)
= (xem hãû säú xung kêch bàòng 1,8).
1,8

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .113
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Læûc âäüng âiãûn seî âæåüc xaïc âënh nhæ sau:


2
2.l ⎛ i(xk3) ⎞ 2 l
F = 2,86.1,02.10 . ⎜⎜ ⎟⎟ = 1,8.10 − 2 . i(xk3)
−2
[KG]
a ⎝ 1,8 ⎠ a
Trong âoï :
(3)
- i xk laì doìng âiãûn xung kêch khi ngàõn maûch ba pha [ KA]
- a Khoaííng caïch giæîa caïc pha thanh dáùn [cm ]
- l Chiãöu daìi nhëp thanh dáùn [cm]
Theo giaïo trçnh cå æïng duûng ta coï momen uäún taïc duûng lãn thanh dáùn khi säú nhëp
khäng låïn hån hai bàòng :
F.l
M= [KG.cm]
8
F.l
Vaì khi säú nhëp låïn hån hai : M = [KG.cm]
10
Tæì âoï, tênh âæåüc æïng suáút trong váût liãûu thanh dáùn nhæ sau :
M
σ tt = [KG/cm2]
W
Trong âoï : W laì momen chäúng uäún cuía thanh dáùn [cm3]
Mämen chäúng uäún phuû thuäüc vaìo hçnh daïng, tiãút diãûn vaì caïch bäú trê thanh dáùn caïc
pha .( Xem hçnh veî)

Khi âàût caïc thanh dáùn theo phæång aïn I, dæåïi taïc duûng cuía læûc âäüng âiãûn, chuïng seî
bë uäún theo phæång thàóng goïc våïi truûc x - x vaì khi âoï momen chäúng uäún bàòng:
b.h 2
Wx − x =
6
Khi âàût theo phæång aïn II, mämen chäúng uäún bàòng :

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .114
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

b 2 .h
Wy − y =
6
Khi âàût theo phæång
aïn I-a, II-a sæï caïch âiãûn
chëu neïn, khi âàût theo
phæång aïn I-b, II-b sæï
caïch âiãûn chëu uäún. Cáön
chuï yï sæï chëu neïn täút hån
chëu uäún .

Âäúi våïi caïc thanh dáùn räùng tiãút diãûn troìn hay vuäng , âàût theo phæång aïn I hay II thç
mämen chäúng uäún cuía chuïng cuîng nhæ nhau vaì bàòng:
D 3
− d 3

Âäúi våïi thanh dáùn troìn räùng : W =


32
Trong âoï : - D laì âæåìng kênh ngoaìi cuía thanh dáùn troìn räùng.
- d laì âæåìng kênh trong cuía thanh dáùn troìn räùng .
H 3
− h 3

Âäúi våïi thanh dáùn vuäng räùng : W =


6
Trong âoï : H - Caûnh ngoaìi cuía thanh dáùn vuäng räùng.
h - Caûnh trong cuía thanh dáùn vuäng räùng .
Mämen chäúng uäún cuía caïc thanh dáùn hçnh maïng cho trong taìi liãûu kyî thuáût.
Thanh dáùn äøn âënh âäüng khi thoía maîn âiãöu kiãûn : σ tt ≤ σcp
Trong âoï : σtt vaì σcp laì æïng suáút tênh toaïn vaì æïng suáút cho pheïp cuía váût liãûu thanh
dáùn.
2
Âäúi våïi âäöng σcpCu = 1400 [KG/cm ]
2
nhäm σcpAl = 700 [KG/cm ]
2
theïp σcpTh = 1600 [KG/cm ]
Nãúu âiãöu kiãûn σtt ≤ σcp khäng âæåüc thoía maîn, seî giaíi quyãút bàòng caïc biãûn phaïp
nhæ sau:
* Thay âäøi caïch âàût âãø tàng mämen chäúng uäún.
* Giaím l hoàûc tàng a âãø giaím læûc âäüng âiãnû, biãûn phaïp naìy bë haûn chãú båíi vç laìm
cho kêch thæåïc thiãút bë phán phäúi cäöng kãönh. Våïi âiãûn aïp (6-20) KV ngæåìi ta láúy a =
(20 - 150) cm vaì l = (80 - 200) cm .
* Tàng tiãút diãûn thanh dáùn.
* Duìng váût liãûu coï æïng suáút låïn hån.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .115
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

b- Thanh dáùn gheïp bàòng hai thanh chæî nháût


Khi duìng thanh dáùn gheïp bàòng hai thanh, æïng suáút trong thanh dáùn gäöm hai
2
thaình pháön : σtt = σ1 + σ2 [KG/cm ]
Trong âoï: σ1 - ÆÏng suáút do læûc âäüng âiãûn giæîa caïc pha sinh ra.
σ2 - ÆÏng suáút do læûc âäüng âiãûn giæîa hai thanh dáùn cuía cuìng mäüt pha
sinh ra.
Thaình pháön σ1 xaïc âënh giäúng nhæ âäúi våïi thanh dáùn âån âaî trçnh baìy åí trãn, trong
âoï xem hai thanh cuía mäüt pha gheïp chàût cæïng våïi nhau nhæ mäüt thanh âäöng nháút, do âoï
mämen chäúng uäún cuía thanh dáùn gheïp gáúp hai láön momen chäúng uäún cuía mäüt thanh.
Thaình pháön σ2 xaïc âënh nhæ sau, træåïc hãút phaíi xaïc âënh læûc taïc duûng giæîa hai
thanh cuía mäüt pha khi ngàõn maûch ba pha, âãø xaïc âënh ta xem nhæ læûc âäüng âiãûn trong
træåìng håüp ngàõn maûch hai pha dæûa vaìo cäng thæïc tênh læûc âäüng âiãûn cæûc âaûi khi ngàõn
maûch hai pha:
2) 2
F = 3,3.A. I(max
Trong âoï :
2l 1 (3)
A = 1, 02 . 10 − 2 ; I (max
2)
= I max ; a = 2.b
a 2
Læu yï cáön phaíi xeït âãún hãû säú hçnh daïng Khd vç khoaíng caïch giæîa hai thanh
dáùn nhoí.
Ta coï :
−8 2 .1 I (max
3)
f = 3,3 .1,02 .10 ( ) 2 .K hd
2 .b 2

2 1 −8
= 0 ,842 .K hd .I (max
3)
10 [ KG / Cm ]
b
i (xk3 )
Khi tênh I
(3)
max = [ KA ] thay vaìo biãøu thæïc trãn ta âæåüc:
1, 8
2 l
f = 0,256.K hd . i(xk3) . 10 − 2 [KG/cm]
b
Âãø giaím æïng suáút
trong thanh dáùn, trãn caïc
nhëp ngæåìi ta âàût caïc miãúng
âãûm caïch âãöu nhau mäüt
khoaíng l1. Læûc taïc duûng lãn
thanh dáùn trãn âäü daìi l1.
2 l1
F = f .l1 = 0,842.K hd . I(max
3)
. .10 − 2 [KG]
b

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .116
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

l1 2
hay F = f.l1 = 0,256.K hd . i(xk3) ..10 − 2 [KG]
b
Mämen uäún trãn âäü daìi l1 giæîa hai miãúng âãûm laì:
F .l 1 f .l 12
M 2 = = [ KG .Cm ]
12 12
ÅÍ âáy máùu säú chuïng ta
thay 10 båíi 12, vç khi uäún tiãút
diãûn ngang taûi chäù tæûa (miãúng
âãûm) khäng âäøi (Xem hçnh
veî) .
Tæì âoï, tênh âæåüc æïng suáút do læûc âäüng âiãûn trong näüi bäü cuía mäüt pha sinh ra.
M 2 f .l 12 2
σ2 = = [ KG / Cm ]
W y−y 12 . W y − y
Trong thæûc tãú ngæåìi ta thæåìng xaïc âënh âäü daìi låïn nháút cho pheïp giæîa hai miãúng
âãûm xuáút phaït tæì æïng suáút cho pheïp cuía váût liãûu nhæ sau:
Giaí thiãút âaî tênh âæåüc æïng suáút täøng trong thanh dáùn bàòng æïng suáút cho pheïp cuía váût
liãûu : σcp = σ1 + σ2cp
Tæì âoï ruït ra âæåüc æïng suáút låïn nháút cho pheïp do læûc âäüng âiãûn giæîa hai thanh dáùn
cuìng mäüt pha sinh ra: σ2cp = σcp - σ1
f . l12max
Thay l1 = l1max vaìo biãøu thæïc tênh σ2 ta âæåüc: σ 2cp =
12.Wy − y
Tæì hai biãøu thæïc trãn ta ruït ra âæåüc:
(σ cp − σ1 ).12.Wy − y
l1 max = [ Cm ]
f
Âãø cho thanh dáùn âaím baío äøn âënh âäüng, chiãöu daìi giæîa hai miãúng âãûm phaíi nhoí
hån hoàûc bàòng l1max. Tæì âoï xaïc âënh âæåüc säú miãúng âãûm cáön thiãút cho mäüt nhëp :
l
n= −1
l1 max
Chuïng ta phaíi choün n laì säú nguyãn, låïn hån hay bàòng trë säú tênh theo cäng thæïc
trãn, nãúu ngæåüc laûi æïng suáút tênh toaïn seî væåüt quaï trë säú cho pheïp.
c . Thanh dáùn hçnh maïng
Læûc âäüng âiãûn giæîa hai pháön cuía thanh dáùn hçnh maïng tênh trãn 1 cm chiãöu daìi
cuîng xaïc âënh nhæ pháön trãn nhæng åí âáy coï thãø láúy Khd= 1 vaì mäüt caïch gáön âuïng xem
b ≈ h/2 , ta coï :
2 1
f = 1,684. I(max
3)
. .10 − 2 [KG/cm]
h1

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .117
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

2 1
Hay: f = 0,51. i(xk3) . .10 − 2 [KG/cm]
h1
Sau khi xaïc âënh âæåüc f quaï trçnh tênh toaïn giäúng nhæ âaî tiãún haình âäúi våïi thanh
dáùn gheïp tæì hai thanh hçnh chæî nháût.
Mämen chäúng uäún caïc
thanh dáùn hçnh maïng âaî cho
trong caïc taìi liãûu kyî thuáût æïng
våïi caïc truûc yo-yo, y-y vaì x-x laì
Wyo- yo, Wy- y , Wx - x.
Khi thanh dáùn bäú trê theo
phæång aïn a/ nãúu hai pháön âæåüc
haìn tháût chàût våïi nhau thç khi
tênh æïng suáút σ1 ta láúy Wyo- yo,
nãúu khäng haìn chàût thç láúy Wy - y.
Khi bäú trê theo phæång aïn b/ thç
duì haìn chàût hay khäng cuîng láúy
Wx-x . Khi tênh æïng suáút σ2 ta láúy
Wy - y .
2. Kiãøm tra äøn âënh âäüng cuía thanh dáùn coï xeït âãún dao âäüng
Læûc âäüng âiãûn laì mäüt haìm säú theo thåìi gian dao âäüng våïi táön säú ω vaì 2ω nãn
thanh dáùn vaì sæï cuîng dao âäüng, khäng phaíi laì mäüt dáöm ténh chëu læûc khäng âäøi nhæ giaí
thiãút åí trãn.
Cho nãn khi tênh choün thanh dáùn cáön âaím baío táön säú riãng thanh dáùn khaïc våïi táön
säú ω vaì 2ω trong phaûm vi ± 10%. Vç khi táön säú riãng bàòng ω thç æïng suáút âäüng tàng lãn
2 láön, coìn khi táön säú riãng bàòng 2ω seî coï cäüng hæåíng vaì æïng suáút âäüng coï thãø tàng lãn
âãún 5 láön so våïi æïng suáút tènh.
Táön säú riãng cuía thanh dáùn coï hçnh daûng báút kyì, coï thãø xaïc âënh theo cäng thæïc
sau:
3,56 E.J.10 6
fr = 2
l S.γ
ÅÍ âáy : l : âäü daìi thanh dáùn giæîa hai sæï (khaïc l1)[ cm ].
E : Mäâun âaìn häöi cuía váût liãûu thanh dáùn .
6 2 6 2
ECu = 1,1.10 [KG/cm ] ; E = 0,65.10 [KG/cm ]
Al

J
: Mämen quaïn tênh cuía tiãút diãûn thanh dáùn âäúi våïi truûc thàóng goïc
4
våïi phæång uäún [cm ].
S : Tiãút diãûn ngang cuía thanh dáùn [ cm2 ] .
γ : Khäúi læåüng riãng cuía váût liãûu thanh dáùn .

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .118
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

3 3
γCu = 8,93 [g/cm ] vaì γAl = 2,74 [g/cm ]
Âäúi våïi thanh dáùn tiãút diãûn chæî nháût.
S = b.h
3
b .h
J =
12

Trong âoï :
b - caûnh tiãút diãûn ngang cuía thanh dáùn song song våïi phæång dao âäüng [cm].
h - caûnh tiãút diãûn ngang cuía thanh dáùn vuäng goïc våïi phæång dao âäüng [cm].
Thay caïc giaï trë vaìo biãøu thæïc tênh táön säú dao âäüng riãng, ta tênh âæåüc táön säú dao
âäüng riãng cuía thanh dáùn chæî nháût nhæ sau :
b
Thanh dáùn bàòng âäöng : f rCu = 3,62.10 5. 2 [Hz]
l
b
Thanh dáùn bàòng nhäm : f rCu = 5,02.10 5. 2 [Hz]
l
Nhæ váûy âãø traïnh hiãûn tæåüng cäüng hæåíng chuïng ta thay âäøi táön säú riãng bàòng caïch
thay âäøi b hoàûc l. Nhæng nãúu thay âäøi b seî bë giåïi haûn båíi tiãút diãûn thanh dáùn, do váûy ta
quan tám âãún viãûc thay âäøi l. Vuìng cäüng hæåíng âäúi våïi caïc chiãöu daìi nhëp nhæ sau :
lAl = (37 - 123) [cm] ; lCu = ( 31 - 95 ) [cm]

5.10. Choün sæï vaì caïp âiãûn læûc


5.10.1. Choün sæï caïch âiãûn
1. Khaïi niãûm chung
Sæï laì mäüt loaûi khê cuû âiãûn duìng âãø bàõt chàût caïc thanh dáùn vaì âãø caïch ly caïc pháön
mang âiãûn våïi nhau hay âäúi våïi âáút. Sæï yãu cáöu âaím baío âäü bãön âiãûn, âäü bãön cå vaì coï
khaí nàng chäúng buûi báøn vç khi bãö màût bë báøn âäü bãön âiãûn seî giaím xuäúng.
Sæï trong nhaì vaì sæï ngoaìi tråìi khaïc nhau, sæï âàût trong nhaì coï bãö màût phàóng coìn sæï
âàût ngoaìi tråìi coï bãö màût tàng cæåìng âãø âaím baío âäü bãön cáön thiãút vãö âiãûn khi bë báøn hay
bë mæa. Âäü bãön cå hoüc cuía sæï âæåüc âàût træng bàòng læûc phaï hoaûi vaì læûc naìy âàût vaìo âáöu
sæï, vuäng goïc våïi truûc, tuyì theo nhiãûm vuû phán ra ba loaûi sau : Sæï âåî, sæï treo, sæï xuyãn.
2. Choün sæï
Sæï âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau :
- Vë trê âàût : Âàût trong nhaì hay ngoaìi tråìi.
- Chuíng loaûi: Sæï âåî, sæï xuyãn, sæï treo.
- Âiãûn aïp âënh mæïc cuía sæï : UâmS ≥ UHT
Sau âoï kiãøm tra äøn âënh âäüng cuía sæï bàòng caïch so saïnh læûc taïc duûng lãn âáöu sæï vaì
læûc phaï hoaûi cho pheïp cuía sæï : Fcp = 0,6 .Fphaï hoaûi

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .119
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Khi tênh toaïn ta qui âäøi læûc taïc duûng


thæûc tãú åí tám thanh dáùn vãö âáöu sæï :
F.H'
Ftt =
H
Ftt ≤ Fcp

Riãng âäúi våïi sæï xuyãn cáön kiãøm tra doìng âiãûn âënh mæïc qua sæï :
IâmS ≥ Ilvmax
5.10.2. Choün caïp âiãûn læûc
Trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp thç caïp âiãûn læûc âæåüc duìng âãø näúi caïc maïy
phaït hay maïy biãún aïp coï Sâm ≤ 15 MVA våïi thanh goïp (6 - 10) KV vaì cung cáúp cho caïc
maûch tæû duìng .
Caïp âæåüc choün theo caïc âiãöu kiãûn sau :
1. Theo kãút cáúu cuía caïp : 1 loîi, 2 loîi, 3 loîi, 4 loîi ; caïch âiãûn bàòng giáúy táøm dáöu, cao
su, nhæûa PVC, v.v. . .
2. Theo âiãûn aïp âënh mæïc : UâmC ≥ UHT
3. Tiãút diãûn cuía caïp choün theo máût âäü doìng kinh tãú, xuáút phaït tæì doìng âiãûn laìm
viãûc bçnh thæåìng :
I
S = bt [mm2]
J kt
Càn cæï vaìo tiãút diãûn âoï choün caïp tiãu chuáøn coï tiãút diãûn gáön nháút.
4. Kiãøm tra âiãöu kiãûn phaït noïng luïc bçnh thæåìng xuáút phaït tæì doìng âiãûn cæåîng bæïc:
K1 .K2 .Icp ≥ Icb
Trong âoï :
Icp : Doìng âiãûn cho pheïp cuía caïp åí mäi træåìng quy âënh vaì åí riãng mäüt mçnh.
K1 : Hãû säú hiãûu chènh khi nhiãût âäü mäi træåìng khaïc våïi quy âënh.
K2 : Hãû säú xeït âãún hiãûu æïng gáön khi coï nhiãöu caïp laìm viãûc song song, khi säú
caïp tàng thç K2 giaím.
Theo quy trçnh thiãút bë âiãûn, âäúi våïi caïp caïch âiãûn bàòng giáúy táøm dáöu âiãûn aïp U ≤
10 KV. Nãúu trong âiãöu kiãûn laìm viãûc bçnh thæåìng doìng âiãûn laìm viãûc khäng quaï 80%
doìng âiãûn cho pheïp thç khi sæû cäú coï thãø cho pheïp caïp quaï taíi 130% trong thåìi gian
khäng quaï nàm ngaìy âãm.
130%. K1. K2. Icp ≥ Icb
5- Kiãøm tra äøn âënh nhiãût cuía caïp:
ϑ Ncap ≤ ϑ cp max
BN
hoàûc: S ≥ S min =
C

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .120
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Chæång 6
TÆÛ DUÌNG TRONG NHAÌ MAÏY ÂIÃÛN VAÌ TRAÛM BIÃÚN AÏP
6.1. Khaïi niãûm vãö tæû duìng trong nhaì maïy âiãûn
6.1.1. Khaïi niãûm
Trong nhaì maïy âiãûn ngoaìi caïc thiãút bë chênh nhæ loì håi, tuabin, maïy phaït, . . . coìn
coï nhiãöu loaûi cå cáúu khaïc nhau âãø phuûc vuû hay tæû âäüng hoïa quaï trçnh cäng taïc cuía caïc täø
maïy. Táút caí nhæîng cå cáúu naìy cuìng våïi caïc âäüng cå âiãûn keïo chuïng, maûng âiãûn, thiãút bë
phán phäúi, maïy biãún aïp giaím aïp, nguäön nàng læåüng âäüc láûp, hãû thäúng âiãöu khiãøn, tên
hiãûu, thàõp saïng . . . taûo thaình hãû thäúng tæû duìng cuía nhaì maïy.
* Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn (sæí duûng nhiãn liãûu laì than) coï caïc cå cáúu tæû duìng
chênh sau :
- Caïc cå cáúu phuûc vuû cho quaï trçnh chuáøn bë nhiãn liãûu:
+ Caïc cå cáúu cuía thiãút bë âáûp than : maïy saìn than, âáûp than.
+ Caïc cå cáúu chãú biãún than bäüt : Maïy nghiãön than, maïy cáúp than nguyãn.
- Caïc cuía kho nhiãn liãûu vaì váûn chuyãøn nhiãn liãûu vaìo loì: Cáön truûc, maïy xuïïc than,
bàng taíi, . . .
- Caïc cå cáúu cuía loì håi: Maïy cáúp than bäüt, quaût gioï, quaût khoïi, båm næåïc cáúp, . . .
- Caïc cå cáúu cuía täø maïy - tua bin: Båm ngæng tuû, båm tuáön hoaìn, båm dáöu cuía hãû
thäúng âiãöu chènh, laìm maït, bäi trån.
* Trong nhaì maïy thuíy âiãûn coï caïc cå cáúu tæû duìng chênh sau :
- Caïc cå cáúu cuía tuabin næåïc - maïy phaït: Båm dáöu cuía hãû thäúng âiãöu chènh bäi
trån cho caïc täø maïy, båm næåïc cuía hãû thäúng laìm maït maïy phaït vaì laìm maït dáöu bäi trån.
- Caïc cå cáúu phuûc vuû cho âáûp, caïc cæía âáûp, gian maïy, . . .
Ngoaìi caïc cå cáúu âãø phuûc vuû cho quïa trçnh cäng nghãû chênh trãn, coìn coï caïc cå cáúu
laìm nhiãûm vuû phuû nhæ: Båm cáúp næåïc kyî thuáût, båm chæîa chaïy, thiãút bë neïn khê, maïy
naûp àõc quy, hãû thäúng âiãöu khiãøn, tên hiãûu, thàõp saïng, . . .
Tênh âaím baío cuía hãû thäúng tæû duìng quyãút âënh âãún sæû laìm viãûc âaím baío cuía toaìn
bäü nhaì maïy âiãûn. Vç váûy hãû thäúng tæû duìng phaíi yãu cáöu coï âäü tin cáûy cao, nhæng phaíi
âäöng thåìi âaím baío tênh kinh tãú.
Tuìy theo vai troì trong quaï trçnh cäng nghãû, ngæåìi ta chia caïc cå cáúu tæû duìng
chênh thaình caïc cå cáúu tæû duìng quan troüng vaì khäng quan troüng. Caïc cå cáúu quan
troüng laì caïc cå cáúu maì khi ngæìng laìm viãûc, duì chè trong thåìi gian ráút ngàõn cuîng laìm
giaím âiãûn nàng hay nhiãût nàng phaït ra hay ngæìng laìm viãûc caïc täø maïy.
Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn laì båm tuáön hoaìn, båm ngæng tuû, båm dáöu laìm maït bäi
trån, båm cáúp næåïc, quaût gioï, quaût khoïi, bäü pháûn cáúp than bäüt . . . Trong nhaì maïy thuíy

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .121
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

âiãûn laì : Båm dáöu aïp læûc cuía thiãút bë âiãöu täúc cho täø maïy, båm dáöu cuía hãû thäúng bäi trån
äø truûc, båm næåïc laìm maït maïy phaït.
Ngoaìi ra, ngæåìi ta coìn chia tæû duìng thaình hai pháön: Tæû duìng chung cho toaìn bäü
nhaì maïy vaì tæû duìng riãng cho tæìng täø maïy.
Âãø truyãön âäüng caïc maïy cäng taïc trong nhaì maïy âiãûn ngæåìi ta sæí duûng chuí yãúu caïc
âäüng cå âiãûn. Vç âäüng cå âiãûn coï tênh âaím baío cao, kinh tãú vaì váûn haình âån giaín. Khi
truyãön âäüng bàòng âäüng cå âiãûn viãûc tæû âäüng hoïa quaï trçnh cäng nghãû trong nhaì maïy âån
giaín ráút nhiãöu.
Cäng suáút vaì âiãûn nàng tiãu thuû cho tæû duìng cuía nhaì maïy âiãûn phuû thuäüc vaìo loaûi
nhaì maïy, cäng suáút nhaì maïy vaì âäúi våïi nhaì maïy nhiãût âiãûn coìn phuû thuäüc vaìo daûng
nhiãn liãûu, phæång phaïp âäút nhiãn liãûu, thäng säú håi, . . . Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn cäng
suáút âiãûn tæû duìng thæåìng chiãúm khoaíng (5 - 8)% cäng suáút nhaì maïy, âäúi våïi nhaì maïy
thuíy âiãûn cäng suáút tæû duìng ráút tháúp, chiãúm khoaíng mäüt vaìi pháön tràm cäng suáút nhaì
maïy.

6.1.2. Nguäön cung cáúp âiãûn vaì caïc cáúp âiãûn aïp tæû duìng trong nhaì maïy âiãûn
Âiãûn aïp tæû duìng âæåüc sæí duûng chuí yãúu laì cáúp 6 KV vaì 0,4 KV (380V/220V). Cáúp
6KV âæåüc duìng âãø cáúp cho caïc âäüng cå cäng suáút låïn hån 200 KW, cáúp 0,4 KV cáúp cho
caïc âäüng cå cäng suáút beï hån, thàõp saïng, tên hiãûu, . . .
Cáúp âiãûn aïp 3 KV khäng duìng vç giaï thaình âäüng cå 3 KV vaì 6 KV khäng lãûch
nhau nhiãöu nhæng phê täøn kim loaûi maìu vaì täøn tháút trong maûng 3KV låïn hån ráút nhiãöu so
våïi cáúp 6KV. Hån næîa duìng cáúp 6KV coìn coï æu âiãøm laì :
- Tàng âæåüc cäng suáút âån vë cuía caïc âäüng cå.
- Tàng âæåüc cäng suáút cuía MBA chênh nãn coï thãø choün säú læåüng MBA êt hån.
- Âiãöu khiãøn tæû måí maïy täút hån.

a/ b/ c/
Hçnh 6-1
Nguäön âiãûn tæû duìng laìm viãûc trong nhaì maïy âiãûn thæåìng láúy træûc tiãúp tæì baín thán
nhaì maïy. Nãúu åí nhaì maïy âiãûn coï xáy dæûng thiãút bë phán phäúi cáúp âiãûn aïp maïy phaït thç

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .122
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

âiãûn tæû duìng âæåüc láúy ngay tæì thanh goïp âiãûn aïp maïy phaït qua maïy biãún aïp tæû duìng
hoàûc qua khaïng âiãûn. Nãúu cáúp âiãûn aïp tæû duìng bàòng cáúp âiãûn aïp maïy phaït thç ngæåìi ta seî
láúy qua khaïng âiãûn, ngæåüc laûi ta phaíi láúy qua maïy biãún aïp tæû duìng. (H.61.a).
Trong nhaì maïy âiãûn sæí duûng så âäö bäü MF - MBA, thç âiãûn tæû duìng coï thãø trêch tæì
âáöu cæûc maïy phaït hoàûc láúy tæì TBPP âiãûn aïp cao nhæ hçnh (H.61.b, c).
Khi cäng suáút cuía bäü låïn thç cäng suáút tæû duìng låïn. Maì MBA tæû duìng coï cäng suáút
caìng låïn thç doìng ngàõn maûch trong hãû thäúng tæû duìng caìng låïn, do váûy laìm cho thiãút bë tæû
duìng laìm viãûc ráút nàûng nãö, âàõt tiãön. Âãø khàõc phuûc, coï thãø duìng MBA coï âiãûn aïp ngàõn
maûch Un% låïn hoàûc duìng MBA coï cuäün dáy phán chia åí cáúp 6 KV (H.61.c). Khi maïy
biãún aïp tæû duìng coï cäng suáút tæì 25 MVA tråí lãn, theo qui phaûm phaíi duìng MBA coï
cuäün dáy phán chia phêa haû.
Ngoaìi ra trong nhaì maïy
nhiãût âiãûn coï thãø duìng täø TB -
MF phuû nhæ hçnh (H.62.a). Håi
âæåüc láúy tæì tuabin chênh, coìn
maïy phaït thç âäüc láûp, khäng näúi
våïi caïc maïy phaït chênh cuía nhaì
maïy. a/ b/
Hçnh 6 - 2
Hoàûc duìng maïy phaït phuû näúi âäöng truûc våïi maïy phaït chênh (H.62.b).
Phæång aïn naìy coï hiãûu suáút cuía tuabin chênh cao hån, tiãút kiãûm hån nhiãöu so våïi
phæång aïn âàût tua bin riãng, vaì âæåüc sæí duûng räüng raîi åí caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn khu væûc
vaì nhaì maïy âiãûn nguyãn tæí.
Táút caí caïc nguäön âiãûn tæû duìng theo phæång aïn trãn cuîng khäng thãø tuyãûût âäúi âaím
baío tin cáûy cung cáúp âiãûn cho tæû duìng âæåüc. Vç khi sæû cäú trong maïy phaït, hay trãn thanh
goïp UF hay trong pháön TBPP tæû duìng thç nguäön tæû duìng cuîng bë máút.
Vç váûy ngoaìi nguäön tæû duìng laìm viãûc, coìn phaíi coï nguäön tæû duìng dæû træî. Âoï coï thãø
laì caïc MBA näúi våïi thanh goïp âaïp cao coï liãn laûc våïi hãû thäúng. Trong træåìng håüp naìy
nãúu caí NMÂ bë máút âiãûn thç váùn coìn âiãûn tæû duìng dæû træî láúy tæì hãû thäúng vãö. Nhæng
træåìng håüp sæû cäú NMÂ truìng våïi sæû cäú hãû thäúng thç máút toaìn bäü âiãûn tæû duìng. Vç váûy
trong NMÂ coìn phaíi âàût thãm caïc nguäön âäüc láûp nhæ àõc quy, maïy phaït âiãûn, tua bin khê.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .123
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

6.2. Choün säú læåüng vaì cäng suáút maïy biãún aïp tæû duìng

6.2.1. Choün maïy biãún aïp tæû duìng laìm viãûc


Âãø cung cáúp cho caïc thiãút bë tæû duìng phaíi xáy dæûng thiãút bë phán phäúi åí 2 cáúp âiãûn
aïp 6 KV vaì 0,4 KV, vç váûy cáön phaíi duìng 2 loaûi maïy biãún aïp :
Maïy biãún aïp tæû duìng báûc 1: Tæì cáúp âiãûn aïp MF xuäúng cáúp 6KV.
Maïy biãún aïp tæû duìng báûc 2: Tæì cáúp 6KV xuäúng 0,4KV.
Phuû taíi cuía hãû thäúng tæû duìng âæåüc phán phäúi âãöu cho caïc phán âoaûn. Mäùi phán
âoaûn âæåüc näúúi våïi nguäön tæû duìng laìm viãûc, caïc phuû taíi tæû duìng riãng cuía tæìng täø maïy loì
håi - tua bin âæåüc láúy tæì phán âoaûn tæû duìng riãng reí. Caïc phuû taíi tæû duìng chung nhæ váûn
chuyãøn than, chuáøn bë nhiãn liãûu, coï thãø âæåüc chia âãöu cho caïc phán âoaûn tæû duìng. ÅÍ caïc
TTNÂ thæåìng coï thanh goïp tæû duìng âàûc biãût âãø cáúp âiãûn cho tæû duìng chung, nhæng khi
âoï säú læåüng MBA seî tàng lãn.
Cäng suáút âënh mæïc cuía MBA tæû duìng laìm viãûc âæåüc cung cáúp tæì TBPP tæû duìng
6KV âæåüc xaïc âënh gáön âuïng theo biãøu thæïc sau :
K1
S 1 ≥ ∑ P1 . + ∑ S 2 .K 2
η 1 . cos ϕ 1
Trong âoï :
S1 : Cäng suáút âënh mæïc cuía MBA tæû duìng laìm viãûc báûc 1 .
ΣP1 : Täøng cäng suáút tênh toaïn trãn truûc cå cuía caïc maïy cäng taïc coï âäüng cå cáúp
6KV näúi vaìo phán âoaûn âang xeït.
K1 : Hãû säú âäöng thåìi.
η1, cosϕ1 : Hiãûu suáút vaì hãû säú cäng suáút trung bçnh cuía caïc âäüng cå 6KV.
∑S2 : Täøng cäng suáút âënh mæïc cuía caïc maïy biãún aïp báûc 2 näúi vaìo phán âoaûn âang
xeït.
K2 : Hãû säú âäöng thåìi cuía caïc maïy biãún aïp báûc 2.
Tyí säú K1/η1. cosϕ1 thæåìng choün bàòng 0,9
K2 cuîng láúy gáön bàòng 0,9 nãn ta coï :
S1 ≥ (∑P1 + ∑S 2).0,9
Træåìng håüp phaíi âàût khaïng âiãûn thay cho MBA báûc 1 thç khaïng âiãûn âæåüc choün
theo doìng âiãûn cæûc âaûi qua khaïng.
Maïy biãún aïp báûc 2 coï nhiãûm vuû cung cáúp cho caïc âäüng cå 380/220V vaì thàõp saïng.
Phuû taíi tæû duìng cáúp 0,4KV åí caïc NMNÂ khoaíng (10-30)% tæû duìng täøng, coìn åí caïc
TTNÂ thç coï thãø cao hån. MBA 6/0,4 KV thæåìng âàût åí caïc tám phuû taíi nhæ gian maïy,
gian loì, åí thiãút bë phán phäúi . . .

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .124
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Maïy biãún aïp 630KVA vaì 1.000KVA âæåüc duìng phäø biãún. Maïy biãún aïp trãn
1.000KVA khäng sæí duûng vç seî laìm doìng ngàõn maûch trong maûng 0,4KV ráút låïn vaì väún
âáööu tæ cho thiãút bë åí maûng âiãûn naìy tàng lãn. Våïi (5 - 6) maïy biãún aïp tæû duìng laìm viãûc
thæåìng âàût mäüt maïy biãún aïp dæû træî nguäüi.
Thanh goïp 0,4KV âæåüc phán âoaûn âãø haûn chãú doìng ngàõn maûch vaì náng cao âäü tin
cáûy cung cáúp âiãûn. Caïc phán âoaûn naìy âæåüc cung cáúp bàòng biãún aïp tæû duìng laìm viãûc vaì
nguäön dæû træî.
Maïy biãún aïp báûc 2 cuîng âæåüc choün nhæ maïy biãún aïp báûc 1: Cäng suáút âënh mæïc
cuía maïy biãún aïp laìm viãûc báûc 2 coï thãø xaïc âënh nhæ sau :
S2 ≥ ΣP2 . K2/η2 . cosϕ2
ΣP2 : Täøng cäng suáút tênh toaïn cuía caïc maïy laìm viãûc våïi âäüng cå 380V vaì caïc phuû
taíi khaïc näúi våïi maïy biãún aïp âang xeït [KW].
K2 : Hãû säú âäöng thåìi cuía caïc thiãút bë cáúp 0,4 KV.
η2 vaì cosϕ2 : Hiãûu suáút vaì hãû säú cosϕ trung bçnh cuía âäüng cå 380V.
K2/η2.cosϕ2 = (0,35 - 0,85) tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn cuía caïc âäüng cå.

6.2.2. Choün säú læåüng vaì cäng suáút MBA tæû duìng dæû træî
Nhæ âaî trçnh baìy åí trãn, âãø náng cao âäü tin cáûy cung cáúp âiãûn cho tæû duìng ngoaìi tæû
duìng chênh coìn phaíi coï nguäön âiãûn tæû duìng dæû træî. Trong nhaì maïy nhiãût âiãûn trêch håi
coï thiãút bë phán phäúi åí cáúp UF, maïy biãún aïp tæû duìng laìm viãûc âæåüc näúi våïi thanh goïp cáúp
UF coï liãn hãû våïi hãû thäúng qua biãún aïp liãn laûc B1 (H.6-3).
Trong træåìng håüp maïy phaït F1 bë
càõt ra thç tæû duìng váùn âæåüc cung cáúp qua
BATD. Khi BATD bë sæû cäú thç hai maïy
càõt MC2 vaì MC3 càõt ra, sau âoï tæû âäüng
âoïng nguäön tæû duìng dæû træî (TÂD) âæa
tên hiãûu âoïng MC6 vaì MC4, BATD dæû
træî âæåüc âæa vaìo laìm viãûc âãø cung cáúp
âiãûn cho tæû duìng. Khi ngàõn maûch trãn
thanh goïp cáúp UF thç MC1 vaì MC7 bë
càõt ra, luïc naìy baío vãû rå le âiãûn aïp tháúp
seî càõt MC3, MC2 sau âoï TÂD âæa tên
hiãûu âoïng MC6 vaì MC4.
Hçnh 6 - 3
Chuï yï: Khi maïy biãún aïp tæû duìng laìm viãûc bë sæû cäú thç maïy biãún aïp tæû duìng dæû træî
phaíi âæåüc âoïng tæïc thåìi âãø duy trç sæû laìm viãûc bçnh thæåìng cho thanh goïp tæû duìng do âoï

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .125
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

yãu cáöu täø näúi dáy cuía maïy biãún aïp tæû duìng laìm viãûc vaì tæû duìng dæû træî phaíi phäúi håüp våïi
nhau sao cho âiãûn aïp trãn thanh goïp tæû duìng dæû træî vaì âiãûn aïp trãn thanh goïp tæû duìng
laìm viãûc phaíi âäöng pha.
ÅÍ caïc TTNÂ coï sæí duûng thiãút bë phán phäúi cáúp UF, khi säú biãún aïp tæû duìng laìm viãûc
nhoí hån hoàûc bàòng 6 thç chè cáön âàût 1 MBATD dæû træî, coìn nãúu låïn hån 6 thç choün 2
MBATD dæû træî.
ÅÍ TTNÂ dæû træî cho cáúp 0,4 KV cuîng âæåüc láúy qua MBA 6/0,4KV. Säú læåüng maïy
biãún aïp âæåüc choün theo nguyãn tàõc trãn, vaì choün cäng suáút MBA ≤ 1.000KVA.
Trong caïc nhaì maïy nhiãût âiãûn näúi bäü , thç maïy biãún aïp tæû duìng dæû træî âæåüc näúi vaìo
thanh goïp âiãûn aïp cao (H.6-4).

MBA tæû duìng dæû træî


phaíi thay thãú âæåüc báút
kyì mäüt MBA laìm viãûc
naìo khi cáön sæía chæîa. Vê
duû, nãúu BATD1 bë càõt ra
khoíi bäü, bäü B1 laìm viãûc
våïi toaìn bäü phuû taíi, thç
khi âoï phán âoaûn tæû
duìng PD1 âæåüc cung
cáúp tæì BATD dæû træî.
Hçnh 6 - 4
Tçnh traûng laìm viãûc naìy coï thãø keïo daìi trong suäút thåìi gian sæía chæîa BATD1, trong
luïc naìy nãúu xaíy ra sæû cäú mäüt bäü khaïc, chàóng haûn B2, âãø âaím baío cho bäü naìy ngæìng laìm
viãûc thç âaím baío cung cáúp âiãûn cho haìng loaût caïc cå cáúu tæû duìng cuía bäü naìy. Do âoï
MBATD dæû træî phaíi taíi thãm læåüng cäng suáút naìy. Sau khi bäü säú 2 ngæìng, phaíi khåíi
âäüng täø maïy khaïc âang nghè, chàóng haûn B3, âãø khåíi âäüng B3 thç phaíi láúy âiãûn tæû duìng
tæì BATD dæû træî. Vç váûy maïy biãún aïp naìy khäng chè laìm nhiãûm vuû dæû træî cho MBA tæû
duìng laìm viãûc maì coìn phaíi âaím baío cáúp âiãûn tæû duìng khi dæìng hay khåíi âäüng mäüt täø
maïy khaïc, nãn noï coìn goüi laì maïy biãún aïp tæû duìng dæû træî khåíi âäüng.
Âãø âaím baío âiãöu kiãûn naìy, cäng suáút BATD dæû træî phaíi choün låïn hån hoàûc bàòng
1,5 láön cäng suáút phuû taíi cæûc âaûi cuía TD laìm viãûc, vaì phaíi chuï yï âãún khaí nàng quaï taíi
bçnh thæåìng cuía BATD dæû træî vç noï thæåìng nghè hoàûc non taíi.
Ngoaìi ra coìn phaíi chuï yï âãún âiãöu kiãûn tæû khåíi âäüng caïc âäüng cå tæû duìng.
Khi BATD laìm viãûc bë càõt ra (khi âoï caïc âäüng cå váùn coìn näúi vaìo phán âoaûn tæ
duìng) täúc âäü âäüng cå giaím dáön, thåìi gian tæû duìng máút âiãûn thæåìng tæì (1 - 2,5)s. Khi
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .126
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

nguäön tæû duìng dæû træî âæåüc âoïng vaìo dæåïi taïc duûng cuía thiãút bë tæû âäüng âoïng nguäön dæû
phoìng TÂD (ABP) thç caïc âäüng cå khäng bë càõt ra âäöng thåìi tàng täúc âäü. Hiãûn tæåüng
naìy goüi laì hiãûn tæåüng tæû khåíi âäüng cuía caïc âäüng cå. Doìng khåíi âäüng cuía caïc âäüng cå
khäng âäöng bäü ráút låïn dáùn âãún tàng täøn tháút âiãûn aïp trong cuäün dáy cuía maïy biãún aïp tæû
duìng dæû træî, do váûy âiãûn aïp trãn phán âoaûn tæû duìng giaím nhiãöu so våïi âënh mæïc coï thãø
laìm caïc âäüng cå khäng tæû khåíi âäüng âæåüc, dáùn âãún viãûc phaíi dæìng caí bäü. Âãø âaím baío
âiãöu kiãûn tæû khåíi âäüng cuía caïc âäüng cå cáön phaíi giaím ngàõn thåìi gian máút âiãûn, khi càõt
BATD chè cho pheïp coìn âoïng mäüt säú âäüng cå cuía caïc cå cáúu tæû duìng quan troüng, coìn
nhæîng âäüng cå khäng quan troüng phaíi càõt ra vaì cáön phaíi giaím âiãûn khaïng cuía maïy biãún
aïp tæû duìng dæû træî. Nhæng âiãöu naìy laûi máu thuáøn våïi viãûc haûn chãú doìng ngàn maûch, vaì
vç váûy chè duìng caïc BATD coï Un% ≥ 13%.
Phæång phaïp dæû træî cho tæû duìng nhæ trãn goüi laì dæû træî roî (nguäüi) vç coï MBA dæû
træî riãng bçnh thæåìng khäng laìm viãûc.
Ngoaìi ra coìn coï phæång phaïp dæû træî kên (noïng), bçnh thæåìng caïc MBATD laìm
viãûc song song, nhæng khi mäüt MBA sæû cäú thç caïc maïy coìn laûi våïi khaí nàng quaï taíi sæû
cäú cho pheïp váùn âaím baío taíi âæåüc caí cäng suáút tæû duìng cuía phán âoaûn væìa máút.
6.3. Så âäö näúi âiãûn tæû duìng cuía nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

6.3.1. Så âäö näúi âiãûn tæû duìng cuía nhaì maïy nhiãût âiãûn khu væûc
Hçnh 6-5 laì så âäö cung cáúp âiãûn tæû duìng cho nhaì maïy nhiãût âiãûn khu væûc coï 4 täø
maïy, caïc MBA tæû duìng BATD1, BATD2, BATD3, BATD4 laì caïc biãún aïp tæû duìng laìm
viãûc cung cáúp cho caïc phán âoaûn tæû duìng 6 KV vaì láúy tæì caïc phán âoaûn khaïc nhau cuía
nhaì maïy hoàûc trêch tæì âáöu cæûc maïy phaït. Coìn MBA tæû duìng dæû træî näúi qua maïy càõt
thæåìng måí, MBA tæû duìng dæû træî âæåüc näúi vaìo haû aïp maïy biãún aïp liãn laûc våïi hãû thäúng .
Âãø giæî âiãûn aïp cáön thiãút trãn caïc thanh goïp tæû duìng cuía caïc MBA tæû duìng laìm viãûc
vaì dæû træî phaíi duìng MBA coï âiãöu aïp dæåïi taíi. Täø näúi dáy cuía MBA tæû duìng laìm viãûc vaì
dæû træî phaíi choün sao cho coï cuìng thæï tæû pha vaì cuìng pha âãø coï thãø âoïng laìm viãûc song
song ngàõn haûn khi âæa nguäön tæû duìng tæì tæû duìng laìm viãûc sang tæû duìng dæû træî vaì ngæåüc
laûi.

HT
TBPP 110 TBPP 35 KV
Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .127
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

6.3.2. Så âäö tæû duìng cuía nhaì maïy thuíy âiãûn

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .128
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Do âàûc âiãøm cuía nhaì maïy thæíy âiãûn, pháön tæû duìng âån giaín vaì nhoí hån nhiãöu so
våïi nhaì maïy nhiãût âiãûn. ÅÍ nhaì maïy thuíy âiãûn ngæåìi ta phán ra hai loaûi tæû duìng : tæû duìng
riãng cho caïc täø maïy vaì tæû duìng chung cho nhaì maïy. Hçnh 6 - 6 laì så âäö tæû duìng cuía
mäüt nhaì maïy thuíy âiãn cäng suáút låïn, gäöm 4 täø maïy cäng suáút 200MVA âæåüc näúi bäü lãn
hãû thäúng.

Hçnh 6 - 6
Caïc maïy biãún aïp BATD9, BATD10 cung cáúp cho pháön tæû duìng chung cuía
nhaì maïy vç caïc phuû taíi chung åí xa nhaì maïy nhaì maïy. Tæû duìng riãng cuía caïc täø maïy
âæåüc cung cáúp tæì BATD5, BATD6, BATD7, BATD8, tæû duìng dæû træî láúy tæì BATD3,
BATD4. Nguäön cung cáúp tæû duìng dæû træî seî âæåüc láúy tæì traûm biãún aïp åí gáön nhaì
maïy, noï âæåüc xáy dæûng trong quaï trçnh thi cäng nhaì maïy. Trong caïc nhaì maïy thuíy
âiãûn låïn coï thãø näúi caïc maïy biãún aïp tæû duìng riãng tæì thanh goïp tæû duìng 6 KV hay åí
âáöu cæûc maïy phaït .
6.3.3. Så âäö tæû duìng cuía traûm biãún aïp
* Âäúi våïi traûm khäng coï ngæåìi træûc phuû taíi tæû duìng beï tháûm chê khäng coï. Phuû
taíi tæû duìng trong caïc traûm biãún aïp naìy chè duìng mäüt læåüng nhoí âãø phuûc vuû cho caïc
thiãút bë båm laìm maït MBA hay duìng âãø thàõp saïng khi kiãøm tra sæía chæîa.
* Âäúi våïi nhæîng traûm coï ngæåìi træûc thæåìng xuyãn phuû taíi tæû duìng gäöm coï:
Thàõp saïng, quaût laìm maït MBA, maïy naûp accu, nãúu duìng maïy càõt khäng khê thç coï

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .129
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

thiãút bë neïn khê, âiãûn tæû duìng coìn duìng âãø cung cáúp næåïc trong mäüt säú træåìng håüp
coï maïy buì âäöng bäü.
Caïc traûm BA coï cäng suáút khoaíng (50 - 200) MW coï âàût maïy buì âäöng bäü hay
cung cáúp cho khu dán cæ lán cáûn thç tæû duìng coï thãø låïn hån. Tæû duìng quan troüng
nháút laì quaût laìm maït, hãû thäúng thäng tin liãn laûc vaì thàõp saïng sæû cäú. Trong traûm BA
coï cäng suáút beï, âiãûn aïp (6 - 10) KV cuîng nhæ traûm BA vaì traûm phán phäúi coï âiãûn
aïp cao âãø cung cáúp cho tæû duìng ta duìng MBA coï cáúp âiãûn aïp 0,4 KV hay 0,2 KV.
Âãø cung cáúp cho thàõp saïng thäng tin liãn laûc, tên hiãûu âiãöu khiãøn coï thãø duìng BU
thay cho BA .
Trong hçnh 6-7 duìng BU thay
cho MBA näúi vaìo træåïc âæåìng dáy
cung cáúp. Tæû duìng váùn coï thãø sæí
duûng âæåüc khi maïy càõt åí cuäúi traûm
âang åí vë trê càõt. St = Sgh cuía BU (åí
âáy khäng quan tám âãún váún âãö sai
säú)
Hçnh 6 - 7
* Âäúi våïi traûm BA coï ngæåìi træûc thæåìng xuyãn âiãûn aïp så cáúp lån hån 110KV
vaì nhæîng traûm BA cäng suáút låïn coï âiãûn aïp låïn hån35KV âãø cung cáúp cho tæû duìng
ta phaíi duìng hai MBA näúi vaìo thanh goïp cuía traûm åí hai phán âoaûn khaïc nhau (H.6-
8).
* Âäúi våïi traûm BA giaím aïp coï âæåìng dáy âi ra âæåüc cung cáúp qua khaïng âiãûn
thç BA tæû duìng nãn näúi vaìo sau khaïng âiãûn (H.6-8).

Hçnh 6 - 8

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .130
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Chæång 7
THIÃÚT BË PHÁN PHÄÚI ÂIÃÛN
7.1. Khaïi niãûm chung
7.1.1. Khaïi niãûm
Thiãút bë phán phäúi âiãûn (TBPP) laì mäüt cäng trçnh duìng âãø thu nháûn vaì phán
phäúi âiãûn nàng. Noï gäöm caïc khê cuû âiãûn thao taïc, dáy dáùn vaì caïc thiãút bë phuû.
TBPP coï thãø phán loaûi nhæ sau :
1- TBPP trong nhaì (kên)
Trong TBPP trong nhaì táút caí khê cuû âiãûn âãöu âàût trong nhaì vaì coï thãø chia laìm
hai loaûi: Làõp gheïp vaì troün bäü.
Khi xáy dæûng loaûi làõp gheïp ngæåìi ta âæa khê cuû âiãûn âãún nåi thi cäng nhæ nhaì
maïy âiãûn hay traûm biãún aïp räöi måïi làõp gheïp laûi thaình tæìng maûch cuía TBPP. Âäúi
våïi loaûi troün bäü thç caïc khê cuû âiãûn cuía tæìng maûch ( maïy càõt, dao caïch ly, BI, ...)
âaî âæåüc làõp sàôn thaình tæìng tuí, khi xáy dæûng chè cáön làõp gheïp caïc tuí laûi våïi nhau.
2- TBPP ngoaìi tråìi (håí)
Trong TBPP naìy, táút caí caïc khê cuû âiãûn âãöu âàût ngoaìi tråìi. Noï cuîng coï thãø
chia laìm hai loaûi : Làõp gheïp vaì troün bäü.
Æu âiãøm cuía TBPP trong nhaì laì caïc khê cuû âiãûn âæåüc baío vãû chäúng mæa nàõng
vaì caïc taïc âäüng khaïc cuía mäi træåìng (buûi, håi áøm, nháút laì caïc håi àn moìn nhæ axêt,
kiãöm, ...). Nhæng väún âáöu tæ xáy dæûng cao nãn thæåìng xáy dæûng våïi cáúp âiãûn aïp U
≤ 20KV. ÅÍ caïc vuìng ven biãøn hay gáön nhaì maïy hoaï cháút caïc TBPP âiãûn aïp 35,
110 KV cuîng âæåüc xáy dæûng trong nhaì .
Ngæåüc laûi, trong TBPP ngoaìi tråìi caïc khê cuû âiãûn phaíi chëu moüi taïc âäüng cuía
thåìi tiãút vaì mäi træåìng. Buì laûi noï âæåüc xáy dæûng nhanh, giaï thaình haû. TBPP ngoaìi
tråìi thæåìng xáy dæûng våïi cáúp âiãûn aïp U ≥ 35KV. Tuy nhiãn âäúi våïi caïc TB khäng
quan troüng nhæ åí vuìng näng thän cuîng coï thãø xáy dæûng TBPP ngoaìi tråìi våïi cáúp
âiãûn aïp (6 -15) KV.
7.1.2. Caïc yãu cáöu âäúi våïi TBPP
Yãu cáöu âäúi våïi TBPP laì laìm viãûc âaím baío, kinh tãú, váûn haình thuáûn tiãûn, coï
khaí nàng phaït triãøn, khäng gáy hoía hoaûn. Caïc TBPP cáön phaíi âaím baío an toaìn cho
caïc nhán viãn træûc nháût, khäng gáy ngàõn maûch giæîa caïc pha vaì våïi âáút, khäng cho
caïc sæû cäú lan truyãön, thay thãú hoàûc sæía chæîa thiãút bë cuía mäüt maûch khäng phaï hoaûi
sæû laìm viãûc bçnh thæåìng cuía caïc maûch khaïc. Ngoaìi ra cáön phaíi cho pheïp sæí duûng
caïc phæång tiãûn cå giåïi khi tiãún haình sæía chæîa vaì thay thãú thiãút bë. Caïc kãút cáúu
xáy dæûng âàût gáön caïc pháön dáùn âiãûn khäng âæåüc nung noïng quaï 500C khi cho pheïp
0
ngæåìi tiãúp xuïc våïi noï vaì khäng quaï 70 C trong træåìng håüp ngæåüc laûi.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .131
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Âãø âaím baío an toaìn cho ngæåìi, coï thãø chia TBPP thaình tæìng ngàn, tæìng
buäöng bàòng caïc táúm ngàn, haìng raìo bã täng hoàûc læåïi, âàût chuïng åí âäü cao cáön
thiãút, näúi âáút an toaìn caïc bäü pháûn bàòng kim loaûi khäng mang âiãûn.
Tênh kinh tãú cuía TBPP chuí yãúu quyãút âënh båíi väún âáöu tæ ban âáöu: Säú læåüng
thiãút bë, chuíng loaûi thiãút bë, váût liãûu tiãu hao, kêch cåî cuía cäng trçnh xáy dæûng.
7.1.3. Khoaíng caïch cho pheïp nhoí nháút trong TBPP
1. Khoaíng caïch cho pheïp giæîa caïc pháön maûng âiãûn våïi nhau vaìvåïi âáút
Ngæåìi ta càn cæï vaìo âiãûn aïp phoïng âiãûn thê nghiãûm trong khäng khê âãø qui
âënh khoaíng caïch cho pheïp nhoí nháút trong caïc TBPP. Âäúi våïi cáúp âiãûn aïp ≤ 220
KV duìng âiãûn aïp phoïng âiãûn thê nghiãûm xung kêch coìn âäúi våïi âiãûn aïp 330 KV tråí
lãn duìng âiãûn aïp táön säú cäng nghiãûp. Do täøng chiãöu daìi cuía dáy dáùn vaì thanh dáùn
trong TBPP låïn nãn âãø giaím xaïc xuáút phoïng âiãûn giæîa chuïng khi quy âënh khoaíng
caïch cho pheïp phaíi tênh âãún hãû säú an toaìn. Ngoaìi ra cáön phaíi læu yï khoaíng caïch
giæîa caïc pha våïi nhau låïn hån khoaíng caïch giæîa caïc pha våïi âáút khoaíng 10 %.
Âäúi våïi thiãút bë phán phäúi ngoaìi tråìi âiãûn aïp 35KV tråí lãn ngæåìi ta tiãu chuáøn
hoaï hai âaûi læåüng : Khoaíng caïch giæîa caïc pha våïi âáút Ap-â vaì giæîa caïc pha våïi
nhau Ap-p nhæ trong baíng sau B7-1.
Âäúi våïi TBPP trong nhaì âiãûn aïp tháúp hån ngæåìi ta khäng phán biãût khoaíng
caïch giæîa caïc pha våïi nhau vaì våïi âáút maì qui âënh chung, vç åí âáy khoaíng caïch
chuí yãúu quyãút âënh båíi yãu cáöu äøn âënh âäüng khi ngàõn maûch (Baíng B7-2).
B7-1 B7-2
Âiãûn aïp âënh mæïc (KV) Ap.â (cm) Ap.p (cm) Âiãûn aïp âënh mæïc (KV) A (cm)
35 40 44 3 7,5
110 90 100 6 10
154 130 140 10 12,5
220 180 200 20 18
330 250 280 35 29
500 375 430 110 80

Caïc khoaíng caïch cho trong baíng laì khoaíng caïch träng tháúy âæåüc trong khäng
khê, vç váûy khi thiãút kãú TBPP cáön chuï yï âãún âæåìng kênh vaì sæû âu âæa cuía dáy dáùn
khi coï gioï laìm cho khoaíng caïch giaím âi.
Cáön læu yï laì khoaíng caïch cho trong baíng B7-1 vaì B7-2 laì khoaíng caïch nhoí
nháút cho pheïp. Trong thæûc tãú âãø âaím baío an toaìn nguåìi ta láúy caïc khoaíng caïch låïn
hån caïc trë säú cho trong baíng âãún hai hoàûc ba láön.
2- Khoaíng caïch giæîa caïc bäü pháûn trong TBPP trong nhaì

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .132
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Trong TBPP trong nhaì, caïc khê cuû vaì dáy dáùn trong caïc buäöng håí cáön phaíi
âæåüc raìo laûi vãö phêa haình lang phuûc vuû bàòng læåïi kim loaûi. Chiãöu cao haìng raìo
khäng âæåüc nhoí hån 1,7 m
(xem hçnh 8-1). Khoaíng caïch
giæîa caïc pháön maûng âiãûn âãún
haìng raìo bàòng læåïi F cáön phaíi
låïn hån khoaíng caïch Ap.â êt
nháút laì 10cm, tæïc laì :
F = Ap.â + 10cm
Caïc dán dáùn coï thãø åí
ngoaìi buäöng, chàóng haûn chaûy
åí phêa trãn haình lang nhæng
khi âoï khoaíng caïch C tæì dáy
dáùn âãún saìn nhaì (H.8-1) phaíi
tuán theo quy âënh, nãúu
Hçnh 7 - 1 : Khoaíng caïch trong thiãút bë
khoaíng caïch C nhoí hån quy
phán phäúi trong nhaì
âënh phaíi che chàõn bàòng læåïi
hay caïc táúm ngàn kên.
Ngoaìi ra âãø âaím baío an toaìn khi sæía chæîa caïc khê cuû âiãûn cuía mäüt maûch maì
maûch bãn caûnh váùn coï âiãûn phaíi ngàn caïc maûch bàòng caïc buäöng riãng.
Bäú trê caïc thanh goïp phaíi âaím baío an toaìn khi sæía chæîa mäüt phán âoaûn maì
phán âoaûn bãn caûch váùn coï âiãûn. Trãn hçnh 7-1 thanh goïp bãn traïi vaì bãn phaíi
thuäüc hai phán âoaûn khaïc nhau. Âãø âaím baío an toaìn khoaíng caïch D giæîa hai
HTTG theo màût phàóng nàòm ngang khäng âæåüc beï hån trë säú quy âënh. Khoaíng
caïch beï nháút trong TBPP trong nhaì theo yãu cáöu an toaìn cho trong baíng 8-3.
KHOAÍNG CAÏCH NHOÍ NHÁÚT TBPP TRONG NHAÌ THEO YÃU CÁÖU AN TOAÌN ( B.8-3).

ÂIÃÛN AÏP [KV]


TÃN KHOAÍNG CAÏCH VAÌ KYÏ HIÃÛU
3 6 10 20 35 110
+ Khoaíng caïch tæì dáy dáùn phêa trãn haình
lang âãún sán nhaì khi khäng coï læåïi 250 250 250 275 275 350
baío vãû C (cm)
+ khoaíng caïch tæì dáy dáùn âãún haìng raìo 17,5 20 22,5 28 39 90
bàòng læåïi F (cm)
+ khoaíng caïch nhoí nháút theo màût phàóng
nàòm ngang giæîa caïc dáy dáùn thuäüc caïc bäü 200 200 200 220 220 300
pháûn khaïc nhau D (cm)

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .133
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

+ Khoaíng caïch nhoí nháút tæì dáy dáùn åí âáöu


vaìo toìa nhaì TBPP âãún màût âáút khi khäng 450 450 450 475 475 550
coï raìo ngàn (cm)
3- Khoaíng caïch giæîa caïc bäü pháûn trong TBPP ngoaìi tråìi
Trong TBPP ngoaìi tråìi ngæåìi ta khäng ngàn caïc maûch våïi nhau vaì noïi chung
caïc khê cuû cuîng khäng coï haìng raìo ngàn caïch. Âãø âaím baío an toaìn trong TBPP
ngoaìi tråìi ngæåìi ta âàût caïc khê cuû vaì dáy dáùn cuìng våïi caïch âiãûn trãn caïc giaï âåî coï
chiãöu cao âuí låïn cáön thiãút.

Hçnh 8-2 : Khoaíng caïch trong TBPP ngoaìi tråìi .

Ta nghiãn cæïu så âäö màût càõt cuía mäüt TBPP ngoaìi tråìi nhæ hçnh 8-2. Khoaíng
caïch C tæì dáy dáùn âãún màût âáút âäúi våïi thiãút bë phán phäúi:
- Âiãûn aïp U ≤ 220KV laì C = Apâ + 275 cm
- Âäúi våïi thiãút bë coï âiãûn aïp U = (330 ÷ 500)KV: C = Apâ + 220 cm
KHOAÍNG CAÏCH NHOÍ NHÁÚT TBPP NGOAÌI TRÅÌI THEO YÃU CÁÖU AN TOAÌN

Tãn khoaíng caïch Âiãûn aïp âënh mæïc LKVJ


vaì kyï hiãûu 35 110 154 220 330 500
+ Khoaíng caïch tæì dáy dáùn âãún màût âáút C
310 360 400 450 470 600
(cm)
+ Khoaíng caïch theo phæång ngang giæîa
caïc dáy dáùn thuäüc hai pháön caûnh nhau 240 290 330 380 450 575
cuía thiãút bë âiãûn D (cm)
+ Khoaíng caïch theo phæång thàóng âæïng
thuäüc hai pháön caînh nhau cuía thiãút bë 115 165 205 255 280 420
âiãûn B (cm)

Nãúu dáy dáùn âàût åí âäü cao nhoí hån qui âënh phaíi âæåüc raìo laûi bàòng læåïi kim
loaûi. Trong TBPP ngoaìi tråìi chäúng seït van thæåìng âàût åí âäü cao khäng thoía maîn
kêch thæåïc qui âënh nãún cáön âæåüc raìo laûi.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .134
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Khoaíng caïch theo phæång nàòm ngang giæîa caïc pháön mang âiãûn thuäüc hai bäü
pháûn khaïc nhau bàòng :
D = Apâ + 200 cm
Khoaíng caïch nhoí nháút theo phæång thàóng âæïng giæîa nhæîng bäü pháûn mang
âiãûn thuäüc caïc bäü pháûn caûnh nhau âàût trãn nhau cuîng nhæ khoaíng caïch nhoí nháút tæì
dáy dáùn âãún caïc thiãút bë âang chuyãn chåí: B = Apâ + 75 cm.
7.2. Thiãút bë phán phäúi trong nhaì
7.2.1. Thiãút bë phán phäúi làõp gheïp
Trong TBPP làõp gheïp, pháön låïn caïc khê cuû âæåüc âàût trong buäöng håí, giæîa
thanh goïp vaì thanh dáùn caïc pha khaïc nhau thæåìng khäng coï táúm ngàn. Khi xáy
dæûng TBPP làõp gheïp pháön låïn caïc khê cuû âæåüc làõp gheïp våïi nhau taûi nåi xáy dæûng.
1- Qui trçnh xáy dæûng TBPP trong nhaì kiãøu làõp gheïp
a. Buäöng âàût thiãút bë
Trong TBPP trong nhaì caïc khê cuû cuía tæìng maûch âæåüc âàût trong caïc buäöng
kên, buäöng håí hay buäöng chäúng näø.
b. Thanh goïp vaì dao caïch ly thanh goïp
Âáy laì mäüt trong nhæîng bäü pháûn quan troüng nháút cuía TBPP. Thanh goïp âæåüc
âàût åí pháön trãn cao cuía TBPP, ba pha âàût nàòm ngang, nàòm nghiãng, thàóng âæïng
hay âàût trãn âènh tam giaïc. Trong âoï phæång phaïp âàût ngang âæåüc sæí duûng räüng
raîi nháút .
Dao caïch ly thanh goïp âàût dæåïi thanh goïp, giæîa thanh goïp vaì dao caïch ly
thanh goïp thæåìng coï táúm ngàn bàòng váût liãûu chëu häö quang. Thæåìng læåîi dao caïch
ly âàût vãö phêa haình lang âiãöu khiãøn âãø quan saït .
c. Âàût maïy càõt âiãûn
Phæång phaïp âàût maïy càõt phuû thuäüc chuí yãúu vaìo kiãøu maïy càõt vaì læåüng dáöu
trong noï. Nhæîng maïy càõt nhiãöu dáöu thæåìng âàût trong buäöng chäúng näø.
Nhæîng maïy càõt âàût åí táöng hai thæåìng coï häú thu dáöu bàòng bãtäng åí dæåïi
chuïng âãø dáöu khäng bë vung vaîi khi bë chaíy tæì maïy càõt ra.
Maïy càõt êt dáöu âæåüc âàût trãn tæåìng hay trãn caïc cáúu kiãûn bàòng theïp hoàûc âàût
trãn saìn nhaì .
d. Bäü truyãön âäüng cuía maïy càõt
Bäü truyãön âäüng thæåìng âàût trãn tæåìng væîng chàõc ngàn caïch våïi maïy càõt âãø
âaím baío an toaìn cho caïc nhán viãn khi thao taïc caïc maïy càõt vaì sæía chæîa bäü truyãön
âäüng cuía chuïng. Bäü truyãön âäüng phaíi âàût vãö phêa haình lang âiãöu khiãøn.
e. Bäü truyãön âäüng cuía dao caïch ly
Âãø âoïng càõt dao caïch ly thæåìng duìng bäü truyãön âäüng bàòng tay, chuïng coï thãø
âàût cuìng táöng hay khaïc táöng våïi dao caïch ly.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .135
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Âàût bäü truyãön âäüng cuía caïc dao caïch ly åí caïc táöng khaïc nhau âiãöu khiãøn
chung taûi mäüt táöng thç thao taïc thuáûn tiãûn vaì an toaìn, nhæng thiãút bë phán phäúi
phæïc taûp vaì âàõt tiãön.
f. Âàût khaïng âiãûn
Trong thiãút bë phán phäúi trong nhaì thæåìng duìng khaïng âiãûn bã täng. Chuïng
coï thãø âàût trong buäöng kên hay håí vaì thæåìng åí táöng thæï nháút. Khaïng âiãûn coï thãø
âàût chäöng, âàût kãö hay âàût nàòm ngang. Xung quanh khaïng âiãûn coï tæì træåìng ráút låïn
nãn noï khäng âæåüc âàût gáön caïc cáúu truïc bàòng theïp hay bãtäng cäút theïp.
g. Âàût biãún doìng vaì biãún âiãûn aïp
Trong thiãút bë phán phäúi trong nhaì thæåìng duìng biãún doìng kiãøu xuyãn âàût
cuìng mäüt buäöng våïi maïy càõt. Biãún doìng kiãøu xuyãn thæåìng låüi duûng âãø laìm sæï
xuyãn qua tæåìng hay vaïch ngàn. Biãún âiãûn aïp 35KV tråí laûi thæåìng âàût trong
buäöng coï læåïi che.
Biãún âiãûn aïp 110KV cuîng âàût trong buäöng håí coï læåïi che. Do læåüng dáöu
nhiãöu nãn phêa dæåïi phaíi coï læåïi raíi âaï dàm daìy 25cm.
h. Âàût caïp âiãûn læûc vaì caïp âiãöu khiãøn
Caïp âiãûn læûc tæì trong TBPP chui ra ngoaìi qua caïc äúng bàòng gäúm, nhæûa, theïp
v.v ... hay qua haìo caïp. Khi säú læåüng caïp nhiãöu phaíi xáy dæûng háöm caïp coï thäng
gioï tæû nhiãn hay cæåîng bæïc.
Caïp âiãöu khiãøn cuîng âàût trong háöm caïp.
i. Haình lang vaì cæía ra vaìo :
Trong TBPP trong nhaì coï thãø coï ba loaûi haình lang : haình lang phuûc vuû, haình
lang âiãöu khiãøn vaì haình lang chäúng näø.
Ngoaìi ra âãø váûn haình thuáûn tiãûn vaì an toaìn cho ngæåìi, TBPP cáön coï mäüt säú
cæía ra vaìo.
Trong TBPP coï nhiãöu táöng caïc cæía phuû åí táöng hai tråí lãn phaíi måí ra ban
cäng coï thang gaïc.
j. Pháön xáy dæûng
Kãút cáúu pháön xáy dæûng cuía toaì nhaì phuû thuäüc vaìo kiãøu maïy càõt duìng cho
TBPP.
2- Thiãút bë phán phäúi (3 - 6) KV
TBPP âiãûn aïp (3 - 6)KV thæåìng duìng så âäö mäüt hãû thäúng thanh goïp khäng
coï khaïng âiãûn, âáy laì nhæîng thiãút bë cäng suáút nhoí âæåüc xáy dæûng trong nhaì mäüt
táöng. Buäöng âæåüc chia laìm ba ngàn: ngàn trãn âãø dao caïch ly thanh goïp, ngàn giæîa
âãø maïy càõt, ngàn dæåïi âãø dao caïch ly âæåìng dáy. Thanh goïp âæåüc âàût ngoaìi buäöng
phêa trãn. Ngaìy nay ngæåìi ta saín xuáút sàôn caïc buäöng tiãu chuáøn, khi xáy dæûng
TBPP chè viãûc gheïp näúi caïc buäöng theo âuïng så âäö näúi dáy.

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .136
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

TBPP hai hãû thäúng thanh goïp coï khaïng âiãûn coï thãø xáy dæûng trong nhaì mäüt
táöng hay hai táöng : Táöng trãn âàût thanh goïp vaì dao caïch ly thanh goïp, táöng dæåïi
âàût maïy càõt vaì dao caïch ly âæåìng dáy, giæîa hai thanh goïp coï tæåìng ngàn caïch.
3- Thiãút bë phán phäúi âiãûn aïp 35 vaì 110KV
TBPP trong nhaì âiãûn aïp 35KV cuîng thæåìng coï hai hãû thäúng thanh goïp khäng
phán âoaûn vaì thæåìng khäng coï thanh goïp âæåìng voìng.
TBPP 35KV coï hai hãû thäúng thanh goïp âæåüc xáy dæûng trong nhaì hai táöng;
Thanh goïp vaì dao caïch ly thanh goïp âàût táöng trãn, maïy càõt vaì dao caïch ly âæåìng
dáy âàût åí táöng dæåïi. Trong TBPP 35KV thanh goïp thæåìng âæåüc âàût trãn âènh tam
giaïc vuäng.
TBPP 110KV cuîng thæåìng coï hai hãû thäúng thanh goïp vaì khi xáy dæûng trong
nhaì thæåìng khäng coï thanh goïp voìng. Trong TBPP trong nhaì 110KV thæåìng duìng
dao caïch ly mäüt cäüt âàût trãn saìn cuía táöng hai.
7.2.2. Thiãút bë phán phäúi trong nhaì kiãøu troün bäü
Khaïc våïi TBPP làõp gheïp, trong TBPP troün bäü toaìn bäü caïc khê cuû så cáúp vaì
thæï cáúp cuía tæìng maûch âæåüc làõp sàôn thaình tæìng tuí goüi laì tuí troün bäü. Khi xáy dæûng
TBPP chè cáön gheïp caïc tuí våïi nhau theo så âäö näúi âiãûn, do âoï xáy dæûng ráút nhanh
choïng.
Tuí troün bäü coï voí bàòng kim loaûi cho kên toaìn bäü caïc khê cuû vaì thanh goïp bãn
trong, do âoï traïnh âæåüc buûi vaì ráút an toaìn cho ngæåìi phuûc vuû.
1. Baíng phán phäúi
Baíng phán phäúi laì mäüt loaûi TBPP troün bäü âån giaín nháút duìng cho âiãûn aïp U
≤ 1000V. Coï hai caïch âàût baín : Âàût caïch tæåìng (tæû do) vaì âàût saït tæåìng.
2. Thiãút bë phán phäúi cåí nhoí- maïy càõt di âäüng
Trong TBPP cåí nhoí maïy càõt âæåüc âàût trãn bãû coï baïnh xe nhåì váûy khi sæía
chæîa coï thãø keïo maïy càõt ra khoíi tuí. Trong TBPP kiãøu troün bäü ngæåìi ta hay duìng
dao caïch ly kiãøu càõm. Khi keïo ra hoàûc âáøy vaìo cuìng våïi maïy càõt caïc dao caïch ly
kiãøu càõm âæåüc càõt ra hay âoïng laûi.
3. TBPP troün bäü låïn, maïy càõt cäú âënh
TBPP loaûi naìy duìng cho caïc nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp âiãûn aïp U ≤
35KV. Thanh goïp coï doìng âënh mæïc I = (3000 + 5000)A vaì cao hån, caïc maïy càõt
coï cäng suáút càõt âãún 2500 MVA. Kêch thæåïc vaì troüng læåüng caïc maïy càõt ráút låïn
nãn khäng thãø âàût trong caïc tuí coï baïnh xe di âäüng. Trong caïc tuí troün bäü loaûi naìy
ngæåìi ta duìng dao caïch ly loaûi thäng thæåìng.
7.3. Thiãút bë phán phäúi ngoaìi tråìi
7.3.1.Thiãút bë phán phäúi làõp gheïp
1. âàûc âiãøm chung

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .137
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Khi xáy dæûng TBPP ngoaìi tråìi kiãøu làõp gheïp ngæåìi ta cuîng làõp gheïp caïc khê
cuû taûi cäng træåìng. Âàûc diãøm cuía TBPP làõp gheïp ngoaìi tråìi laì khäng coï táúm ngàn
giæîa caïc maûch våïi nhau cuîng nhæ giæîa caïc pháön mang âiãûn cuía cuìng mäüt maûch.
2- Mäüt säú qui trçnh xáy dæûng
a. Dáy dáùn vaì sæï caïch âiãûn
Trong TBPP làõp gheïp ngoaìi tråìi thanh goïp vaì caïc dáy näúi coï thãø laì thanh dáùn
cæïng hay dáy mãöm.
Dáy mãöm âæåüc treo trãn caïc giaï âåî nhåì caïc chuäøi sæï treo, coìn dáy dáùn cæïng
âæåüc giæî trãn giaï âåî nhåì sæï âåî.
Âãø giaím âäü voîng cuía dáy mãöm, khoaíng caïch (nhëp) giæîa hai sæï gáön nháút
khäng âæåüc quaï (30 - 50)m. Âäúi våïi thanh dáùn cæïng chiãöu daìi cuía nhëp quyãút âënh
båíi âiãöu kiãûn äøn âënh âäüng vaì våïi âiãûn aïp U ≤ 110KV, chiãöu daìi nhëp l ≤ 8m.
b. Giaï âåî
Giaï âåî cuía TBPP ngoaìi tråìi laìm bàòng gäù, theïp, hay bãtäng cäút theïp, âäü sáu
cuía moïng xaïc âënh båíi âiãöu kiãûn âëa cháút vaì bàòng khoaíng (1,5 - 3)m. Moïng cuía
maïy càõt âæåüc xáy nhä lãn khoíi màût âáút êt nháút 10cm, coï hai thanh theïp chæî I giæî
chàût trãn truû moïng. Moïng maïy biãún aïp khäng nhä lãn vaì coï 2 âæåìng ray âãø coï thãø
âáøy maïy biãún aïp âãún nåi sæía chæîa.
Âãø cho dáöu khäng bë tung toïe , phêa dæåïi maïy càõt dáöu vaì maïy biãún aïp phaíi coï
låïp âaï dàm daìy 25 cm vaì raîi räüng hån âaïy maïy.
c. Maïy càõt êt dáöu, maïy càõt khäng khê vaì dao caïch ly
Caïc khê cuû naìy cuìng våïi maïy biãún âiãûn aïp vaì maïy biãún doìng âæåüc âàût trãn
nhæîng giaï âåî riãng. Giaï âåî phaíi coï âäü cao âaím baío an toaìn cho ngæåìi qua laûi dæåïi
dáy dáùn vaì âaím baío näúi caïc khê cuû våïi nhau âæåüc thuáûn tiãûn. Tay cáöm cuía bäü
truyãön âäüng dao caïch ly âæåüc âàût åí âäü cao khoaíng 1,5m so våïi màût âáút.
d. Chäúng seït van, dáy chäúng seït vaì cäüt chäúng seït
Chäúng seït van âæåüc âàût trãn giaï nhæ dao caïch ly.
Dáy chäúng seït baío vãû chäúng seït âaïnh vaìo âæåìng dáy âæåüc näúi vaìo cäüt âáöu
cuía TBPP. Cäüt chäúng seït baío vãû chäúng seït âaïnh træûc tiãúp vaìo TBPP, noï laì nhæîng
thanh theïp troìn âàût thàóng âæïng trãn caïc cäüt cuía TBPP.
e. Caïp âiãûn læûc vaì caïp kiãøm tra
Âæåüc âàût trong háöm hay haìo coï nàõp âáûy bàòng váût liãûu khäng chaïy.
g. Bäú trê caïc pháön tæí cuía TBPP ngoaìi tråìi
Âæåüc bäú trê thaình tæìng maûch mäüt. Bãö räüng cuía caïc maûch do âiãûn aïp quyãút
âënh. Bæåïc cuía TBPP ngoaìi tråìi 35KV bàòng (4 - 6)m , 110KV bàòng (8 - 9)m,
220KV bàòng ( 14 - 15)m, 400KV bàòng 28m.
h. Chuyãn chåí thiãút bë

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .138
Män hoüc: Pháön âiãûn trong nhaì maïy âiãûn vaì traûm biãún aïp

Âãø chuyãn chåí maïy càõt, dao caïch ly, biãún âiãûn aïp vaì biãún doìng, chäúng seït vaì
biãún aïp nhoí khi làõp raïp, thay thãú hay sæía chæîa, trong TBPP phaíi coï âæåìng ätä. Âãø
chuyãn chåí maïy biãún aïp âiãûn læûc låïn phaíi coï âæåìng ray.
i. Haìng raìo
Trong TBPP ngoaìi tråìi, ngæåìi ta chè raìo nhæîng thiãút bë naìo âàût tháúp hån mæïc
qui âënh. Bãö cao cuía haìng raìo naìy khäng âæåüc tháúp hån 1,7m. Ngoaìi ra coìn coï
haìng raìo toaìn bäü TBPP våïi chiãöu cao khoaíng 2,5m. TBPP ngoaìi tråìi coï thãø chia
laìm hai loaûi: tháúp, cao. Trong TBPP tháúp, toaìn bäü khê cuû âæåüc âàût trãn mäüt màût
phàóng nàòm ngang trãn caïc giaï âåî riãng tæång âäúi tháúp.Trong TBPP cao caïc khê cuû
âæåüc âàût trãn mäüt säú màût phàóng nàòm ngang, dao caïch ly thanh goïp âàût phêa trãn
maïy càõt vaì thanh goïp âàût phêa trãn dao caïch ly thanh goïp.
7.3.2.Thiãút bë phán phäúi kiãøu troün bäü
TBPP ngoaìi tråìi troün bäü coï thãø duìng cho âiãûn aïp báút kyì. Æu âiãøm cuía noï so
våïi thiãút bë làõp gheïp laì ráút chàõc chàõn, baío vãû âæåüc caïch âiãûn khoíi buûi. Thiãút bë troün
bäü chiãúm thãø têch xáy dæûng êt hån vaì xáy dæûng nhanh choïng hån.
7.4. Giåïi thiãûu mäüt säú så âäö thiãút bë phán phäúi
(Giaïo viãn giåïi thiãûu trãn baín veî A0)

Nhoïm Nhaì maïy âiãûn - Bäü män Hãû thäúng âiãûn - ÂHBK Âaì Nàông .139

You might also like