Giói Thi U Hâc PH N TH NG Kê Xã Hài H C: Khoa Toán Tin

GiÓi thiªu hÂc ph¶n
TH»NG KÊ XÃ HÀI H≈C
Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 1 / 73

MÎt sË vßn ∑ th¸c t∏
Làm th∏ nào ∫ bi∏t cân n∞ng trung bình cıa tr¥ sÏ sinh  mÎt ‡a ph˜Ïng?

MÎt nhà i∑u tra th˚ tính cân n∞ng trung bình cıa 50 tr¥ sÏ sinh  mÎt ‡a
ph˜Ïng thì ˜Òc k∏t qu£ là 3,1kg. Có th∫ nói gì v∑ cân n∞ng cıa tr¥ sÏ sinh
toàn ‡a ph˜Ïng ó?

MÎt nhà qu£n l˛ cho r¨ng cân n∞ng trung bình cıa tßt c£ các tr¥ sÏ sinh 
‡a ph˜Ïng ó là 3,3kg. Tuyên bË cıa nhà qu£n l˛ có úng không?

Làm th∏ nào ∫ so sánh hiªu qu£ cıa hai phác Á i∑u tr‡ cho mÎt bªnh nào
ó?

Làm th∏ nào ∫ so sánh hiªu qu£ cıa hai phác Á i∑u tr‡ cho mÎt bªnh nào
ó?
Có hai phác Á i∑u tr‡ cho cùng mÎt bªnh. Trong 200 bªnh nhân i∑u tr‡
theo phác Á 1 có 150 kh‰i bªnh. Trong 50 ng˜Ìi i∑u tr‡ theo phác Á 2 thì
có 40 ng˜Ìi kh‰i bªnh. H‰i phác Á 2 có th¸c s¸ tËt hÏn phác Á 1 hay
không?

Con cıa b§n s≥ cao bao nhiêu cm?

Con cıa b§n s≥ cao bao nhiêu cm?

Chi∑u cao cıa con b‡ £nh h˜ng bi chi∑u cao cıa bË hay chi∑u cao cıa mµ?
Chi∑u cao cıa bË/mµ và con liên quan nh˜ th∏ nào ∏n nhau?
Bi∏t chi∑u cao cıa bË/mµ thì có th∫ d¸ oán ˜Òc chi∑u cao cıa con không?

ThËng kê là gì?
ThËng kê là khoa hÂc v∑ viªc thu th™p, x˚ l˛, bi∫u diπn, phân tích m®u sË liªu thu
th™p ˜Òc t¯ mÎt qu¶n th∫ ∫ rút ra ˜Òc các k∏t lu™n có Î tin c™y cho toàn bÎ
qu¶n th∫ ó.
CÏ s khoa hÂc cıa ThËng kê là L˛ thuy∏t xác sußt.

NÎi dung hÂc ph¶n
1 Ch˜Ïng 1: MÎt sË ki∏n th˘c xác sußt cÏ s

2 Ch˜Ïng 2: M®u ng®u nhiên
3 Ch˜Ïng 3: Kho£ng ˜Óc l˜Òng
4 Ch˜Ïng 4: Ki∫m ‡nh gi£ thuy∏t thËng kê
5 Ch˜Ïng 5: HÁi quy

Mˆc tiêu cıa hÂc ph¶n
1 Hi∫u ˜Òc ˛ nghæa và tính ˜Òc xác sußt, kì vÂng, ph˜Ïng sai trong mÎt sË
tr˜Ìng hÒp Ïn gi£n.
2 V™n dˆng phân phËi nh‡ th˘c và phân phËi chu©n gi£i quy∏t mÎt sË bài toán
th¸c t∏.
3 Hi∫u ˜Òc ph˜Ïng pháp lßy m®u ng®u nhiên.
4 Bi∏t phân lo§i sË liªu và tính toán các ∞c trñg cıa m®u sË liªu. Trình bày
sË liªu d˜Ói d§ng bi∫u Á cÎt, bi∫u Á qu§t.
5 Hi∫u ˜Òc ˛ nghæa và tính kho£ng ˜Óc l˜Òng cho trung bình và tø lª.
6 Hi∫u ˜Òc ˛ nghæa bài toán ki∫m ‡nh gi£ thuy∏t. V™n dˆng ∫ so sánh tø lª
và trung bình. Ki∫m ‡nh tính chu©n cıa m®u.
7 Hi∫u ˜Òc ˛ nghæa và gi£i quy∏t ˜Òc bài toán hÁi quy tuy∏n tính Ïn.

CH◊ÃNG I
MÀT S» KIòN THŸC XÁC SUáT CÃ S–
Khoa Toán Tin

Tr˜Ìng §i hÂc S˜ ph§m Hà NÎi

‡nh nghæa xác sußt

Phép th˚ ng®u nhiên
Phép th˚: viªc th¸c hiªn mÎt tÍ hÒp các hành Îng nào ó.
Phép th˚ ng®u nhiên: phép th˚ mà ta không bi∏t tr˜Óc ˜Òc k∏t qu£ cıa nó

Không gian m®u và Bi∏n cË sÏ cßp
Không gian m®u là t™p hÒp tßt c£ các k∏t qu£ có th∫ x£y ra cıa phép th˚.
Ta th˜Ìng kí hiªu không gian m®u bi ⌦.
Bi∏n cË sÏ cßp là mÎt ph¶n t˚ cıa không gian m®u.

Ví dˆ
Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Hãy xác ‡nh không gian m®u và sË bi∏n cË sÏ cßp cıa các phép th˚ sau:
a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp.
b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp.
c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp.
d) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp, xem màu, tr£ l§i hÎp rÁi l§i lßy ra ng®u nhiên 1
bi n˙a.

a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = X, ,V .

b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = {X , }, {X , V }, { , V } .

Ví dˆ
c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp

n o
⌦ = X , XV , X , V , VX , V
n
= (X , ), (X , V ), ( , X ),
o
( , V ), (V , X ), (V , )

Ví dˆ
bi n˙a
n o
⌦ = XX , X , XV , X , V , , VX , V , VV
n
= (X , X ), (X , ), (X , V ), ( , X ),
o
( , ), ( , V ), (V , X ), (V , ), (V , V ) .

T¯ khoá
Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Hãy liªt kê tßt c£ các k∏t qu£ có th∫ x£y ra cıa các phép th˚ sau:
a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp.
b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp.
c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp.
bi n˙a.

Bi∏n cË
Bi∏n cË là mÎt s¸ kiªn liên quan ∏n phép th˚. MÎt bi∏n cË có th∫ x£y ra
ho∞c không x£y ra sau khi phép th˚ ˜Òc th¸c hiªn. MÈi bi∏n cË là mÎt t™p
con cıa không gian m®u.
Bi∏n cË ch≠c ch≠n là bi∏n cË luôn x£y ra.
Bi∏n cË rÈng (trËng) là bi∏n cË luôn không x£y ra.

Ví dˆ
Xét phép th˚ gieo hai con xúc x≠c cân Ëi.
Hãy xác ‡nh không
gian m®u và bi∫u diπn các bi∏n cË sau d˜Ói d§ng t™p hÒp.
A là b/c xußt hiªn hai m∞t 1 chßm.
B là b/c xußt hiªn hai m∞t 4 chßm.
C là b/c xußt hiªn hai m∞t cùng chßm.
D là b/c tÍng sË chßm b¨ng 8.
E là b/c tích sË chßm xußt hiªn là sË l¥.

Không gian m®u
⌦ = {(1, 1), (1, 2), . . . , (6, 6)}

= {(i, j) : 1  i, j  6}

Ví dˆ
A = {(1, 1)}.
B = {(4, 4)}.
C là b/c xußt hiªn hai m∞t cùng chßm
C = {(1, 1), (2, 2), (3, 3), (4, 4), (5, 5), (6, 6)}.
D là b/c tÍng sË chßm b¨ng 8
D = {(2, 6), (3, 5), (4, 4), (5, 3), (6, 2)}.
E là b/c tích sË chßm xußt hiªn là sË l¥
E = {(1, 1), (1, 3), (1, 5), (3, 1), (3, 3), (3, 5), (5, 1), (5, 3), (5, 5)}.

Phép toán trên các bi∏n cË
A [ B: HÒp cıa hai bi∏n cË A và B.

A \ B = AB: Giao cıa hai bi∏n cË A và B.
A \ B: Hiªu cıa hai bi∏n cË A cho B.

Trong phép th˚ gieo hai con xúc x≠c, hãy

xác ‡nh bi∏n cË hÒp, giao và hiªu cıa các bi∏n cË C và D.

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË

Bi∏n cË A ˜Òc gÂi là thu™n lÒi cho bi∏n cË B n∏u khi A x£y ra thì B cÙng
x£y ra.
A⇢B
Bi∏n cË A ˜Òc gÂi là xung kh≠c vÓi bi∏n cË B n∏u khi A x£y ra thì B không
x£y ra và ng˜Òc l§i. Hai bi∏n cË xung kh≠c không th∫ Áng thÌi cùng x£y ra.
A\B =;

Trong
các bi∏n cË A, B, C , D, E  phép th˚ gieo hai con xúc x≠c
hãy chø ra bi∏n cË nào thu™n lÒi cho bi∏n cË nào;
hãy chø ra các c∞p bi∏n cË xung kh≠c.

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË
Bi∏n cË A và B là Ëi nhau n∏u luôn chø có úng mÎt trong hai bi∏n cË x£y
ra.
(
A\B =;
, A = ⌦ \ B.
A[B =⌦
Kí hiªu bi∏n cË Ëi cıa bi∏n cË A là Ā.
Hai bi∏n cË A và B ˜Òc gÂi là Áng kh£ nńg n∏u chúng có kh£ nńg xußt
hiªn nh˜ nhau trong mÈi phép th˚.

Trong phép th˚ gieo hai con

xúc x≠c, hãy xác ‡nh bi∏n cË Ëi cıa các bi∏n cË C , D, E .

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n
Gi£ s˚ mÎt phép th˚ có n k∏t qu£ khác nhau và có cùng kh£ nńg x£y ra, trong
ó có m k∏t qu£ thu™n lÒi cho bi∏n cË A. Khi ó xác sußt ∫ bi∏n cË A x£y ra là
SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

P(A) = = .
TÍng sË k∏t qu£ n

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n
Gi£ s˚ mÎt phép th˚ có n k∏t qu£ khác nhau và có cùng kh£ nńg x£y ra, trong
ó có m k∏t qu£ thu™n lÒi cho bi∏n cË A. Khi ó xác sußt ∫ bi∏n cË A x£y ra là
SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

P(A) = = .
TÍng sË k∏t qu£ n

Ví dˆ
Gi£ s˚ hai con xúc x≠c là cân Ëi và Áng chßt.

1 Tính xác sußt cıa các bi∏n cË A, B, C , D, E .
2 Tính
xác sußt cıa các bi∏n cË C \ D, C [ D, C \ D, D \ C .

Tính chßt cıa xác sußt
VÓi mÂi bi∏n cË A:

0  P(A)  1.
VÓi mÂi bi∏n cË xung kh≠c A và B:
P(A [ B) = P(A) + P(B).
VÓi mÂi bi∏n cË A:

P(Ā) = 1 P(A).

‡nh nghæa xác sußt theo thËng kê
Th¸c hiªn l∞p i l∞p l§i phép th˚ n l¶n và gÂi m là sË l¶n bi∏n cË A xußt hiªn
trong n l¶n th˚.
m
Tø sË n ˜Òc gÂi là xác sußt th¸c nghiªm cıa bi∏n cË A trong n l¶n th˚.
N∏u xác sußt th¸c nghiªm m n hÎi tˆ ∏n mÎt giá tr‡ p0 nào ó thì ta nói p0 là
xác sußt cıa bi∏n cË A theo nghæa thËng kê.

S¸ Îc l™p
S¸ Îc l™p
Tung mÎt Áng xu hai l¶n. N∏u bi∏t ˜Òc k∏t qu£ l¶n gieo th˘ nhßt thì có oán
˜Òc k∏t qu£ l¶n gieo th˘ hai hay không?

S¸ Îc l™p
Hai bi∏n cË Îc l™p
Hai bi∏n cË A và B ˜Òc gÂi là Îc l™p n∏u viªc A có x£y ra hay không cÙng
không £nh h˜ng tÓi kh£ nńg x£y ra cıa B và ng˜Òc l§i. Theo xác sußt thì
P(A \ B) = P(A)P(B).
Ví dˆ: Tung mÎt Áng xu hai l¶n. GÂi A và B l¶n l˜Òt là bi∏n cË l¶n tung th˘
nhßt và th˘ hai xußt hiªn m∞t sßp thì A và B là hai bi∏n cË Îc l™p.

S¸ Îc l™p
Hai bi∏n cË Îc l™p
N∏u A và B Îc l™p thì các c∞p bi∏n cË sau cÙng Îc l™p:

Ā và B;
A và B̄;
Ā và B̄.

S¸ Îc l™p
Dãy bi∏n cË Îc l™p
Dãy bi∏n cË A1 , A2 , . . . , An ˜Òc gÂi là Îc l™p n∏u viªc mÎt bi∏n cË Ai nào ó
trong dãy có x£y ra hay không cÙng không £nh h˜ng tÓi kh£ nńg x£y ra cıa các
bi∏n cË còn l§i và ng˜Òc l§i. Theo xác sußt thì
P(Ai1 \ Ai2 \ . . . \ Aik ) = P(Ai1 )P(Ai2 ) . . . P(Aik ),
vÓi mÂi 2  k  n, mÂi 1  i1 < i2 < . . . < ik  n.
Ví dˆ: Gieo hú ho§ mÎt con xúc x≠c n l¶n, gÂi Ak là bi∏n cË l¶n gieo th˘ k ˜Òc
m∞t 6 chßm. Khi ó A1 , A2 , . . . , An là dãy các bi∏n cË Îc l™p.

S¸ Îc l™p
Dãy phép th˚ Bernoulli
MÎt dãy phép th˚ ˜Òc gÂi là dãy phép th˚ Bernoulli n∏u
K∏t qu£ cıa mÈi phép th˚ ho∞c là thành công, ho∞c là thßt b§i.
Xác sußt thành công cıa mÈi l¶n th˚ ∑u b¨ng nhau.
K∏t qu£ cıa t¯ng l¶n th˚ là dãy bi∏n cË Îc l™p.
Ví dˆ:
Gieo 3 h§t giËng và quan sát s¸ n£y m¶m cıa mÈi h§t.
L¶n l˜Òt chÂn ng®u nhiên hÁ sÏ s˘c kho¥ cıa 10 tr¥ 4 tuÍi và ki∫m tra xem
tr¥ có b‡ suy dinh d˜Ông hay không?

S¸ Îc l™p
Ví dˆ
Gieo 3 h§t giËng. Xác sußt n£y m¶m cıa mÈi h§t là 0,8. Tính xác sußt ∫
1 C£ 3 h§t ∑u n£y m¶m.
2 C£ 3 h§t ∑u không n£y m¶m.
3 Có úng 2 h§t n£y m¶m.

S¸ Îc l™p
LÌi gi£i
GÂi Ak là bi∏n cË h§t th˘ k này m¶m, k = 1, 2, 3.
1 Xác sußt c£ 3 h§t ∑u n£y m¶m là
P(A1 A2 A3 ) = P(A1 )P(A2 )P(A3 ) = 0, 83 .

S¸ Îc l™p
LÌi gi£i
P(A1 A2 A3 ) = P(A1 )P(A2 )P(A3 ) = 0, 83 .
2 Xác sußt c£ 3 h§t ∑u không n£y m¶m là
P(Ā1 Ā2 Ā3 ) = P(Ā1 )P(Ā2 )P(Ā3 ) = 0, 23 .

S¸ Îc l™p
LÌi gi£i
P(A1 A2 A3 ) = P(A1 )P(A2 )P(A3 ) = 0, 83 .
2 Xác sußt c£ 3 h§t ∑u không n£y m¶m là
P(Ā1 Ā2 Ā3 ) = P(Ā1 )P(Ā2 )P(Ā3 ) = 0, 23 .
3 Xác sußt có úng 2 h§t n£y m¶m là
P(Ā1 A2 A3 ) + P(A1 Ā2 A3 ) + P(A1 A2 Ā3 ) = 3 ⇥ 0, 82 ⇥ 0, 2.

S¸ Îc l™p
Công th˘c xác sußt nh‡ th˘c
GÂi p là xác sußt thành công trong mÈi l¶n th˚.

Xác sußt ∫ có úng k l¶n thành công trong n l¶n th˚ Îc l™p là
Cnk p k (1 p)n k
, 0  k  n.

S¸ Îc l™p
Luyªn t™p
Tø lª tr¥ 4 tuÍi b‡ suy dinh d˜Ông trong mÎt cÎng Áng là 5%. L¶n l˜Òt chÂn ng®u
nhiên hÁ sÏ s˘c kho¥ cıa 10 tr¥ 4 tuÍi. Tính xác sußt cıa các bi∏n cË
1 C£ 10 tr¥ ∑u không b‡ suy dinh d˜Ông.
2 Có úng 2 tr¥ b‡ suy dinh d˜Ông.
3 Có ít nhßt 2 tr¥ b‡ suy dinh d˜Ông.

S¸ Îc l™p
Luyªn t™p
Trong trò chÏi "B¶u, cua, cá, cÂp, gà, tôm" nhà cái s≥ gieo ba con xúc x≠c. MÈi
con xúc x≠c sáu m∞t ˜Òc dán bi sáu hình "B¶u, cua, cá, cÂp, gà, tôm". Ng˜Ìi
chÏi s≥ chÂn mÎt hình ∫ ∞t c˜Òc (chØng h§n hình cá).
1 Tính xác sußt ∫ có 3 m∞t cá xußt hiªn.
2 Tính xác sußt ∫ không có m∞t cá nào.
3 Tính xác sußt ∫ có ít nhßt 1 m∞t cá.

Giói Thi U Hâc PH N TH NG Kê Xã Hài H C: Khoa Toán Tin

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giói Thi U Hâc PH N TH NG Kê Xã Hài H C: Khoa Toán Tin

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GiÓi thiªu hÂc ph¶n

TH»NG KÊ XÃ HÀI H≈C

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 1 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 2 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 3 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 4 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 5 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 5 / 73

Con cıa b§n s≥ cao bao nhiêu cm?

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 6 / 73

Con cıa b§n s≥ cao bao nhiêu cm?

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 6 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 7 / 73

1 Ch˜Ïng 1: MÎt sË ki∏n th˘c xác sußt cÏ s

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 8 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 9 / 73

Khoa Toán Tin

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 10 / 73

‡nh nghæa xác sußt

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 11 / 73

Phép th˚ ng®u nhiên

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 12 / 73

Không gian m®u và Bi∏n cË sÏ cßp

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 13 / 73

Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 14 / 73

a) Lßy ra ng®u nhiên 1 bi t¯ hÎp

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 15 / 73

b) Lßy ra ng®u nhiên Áng thÌi 2 bi t¯ hÎp

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 16 / 73

c) Lßy ra l¶n l˜Òt 2 bi t¯ hÎp

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 17 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 18 / 73

Trong hÎp có 1 bi xanh, 1 bi ‰ và 1 bi vàng.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 19 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 20 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 21 / 73

Không gian m®u

⌦ = {(1, 1), (1, 2), . . . , (6, 6)}

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 22 / 73

D là b/c tÍng sË chßm b¨ng 8

E là b/c tích sË chßm xußt hiªn là sË l¥

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 23 / 73

Phép toán trên các bi∏n cË

A [ B: HÒp cıa hai bi∏n cË A và B.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 24 / 73

Trong phép th˚ gieo hai con xúc x≠c, hãy

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 25 / 73

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 26 / 73

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 27 / 73

MËi quan hª gi˙a các bi∏n cË

Kí hiªu bi∏n cË Ëi cıa bi∏n cË A là Ā.

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 28 / 73

Trong phép th˚ gieo hai con

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 29 / 73

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n

SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 30 / 73

‡nh nghæa xác sußt cÍ i∫n

SË k∏t qu£ thu™n lÒi cho A m

Khoa Toán Tin XÁC SUáT CÃ S– K69 31 / 73

Gi£ s˚ hai con xúc x≠c là cân Ëi và Áng chßt.