Monitoring i ocena stanu środowiska przyrodniczego, wykład I, 3.03.2022r.

Maciej Gąbka, gmaciej@uam.edu.pl

Zaliczenie: na ostatnich zajęciach krótki test wyboru + otwarte

Czym jest monitoring?

To system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska, zmierzających do ujawnienia i
wyjaśnienia zmian zachodzących w biosferze pod wpływem działalności człowieka.

Monitoring przyrody to regularne obserwacje i pomiary wybranych elementów przyrody

żywej, prowadzone dla uzyskania informacji o zmianach tych elementów w czasie. Zadaniem
monitoringu przyrody jest określenie wpływu zmian środowiskowych na organizmy dla
zapobiegania negatywnym skutkom tych zmian w przyrodzie, a więc uzyskania danych dla
zorganizowania skutecznej ochrony gatunków i układów ekologicznych.

Badania monitoringowe muszą spełniać następujące kryteria:

 Pomiary muszą być wykonywane cyklicznie
 Metodyki pomiarów muszą być ujednolicone
 Sprzęt i aparatura muszą być zunifikowane (kalibracja, legalizacja)
 Wyniki muszą być gromadzone, przetwarzane i interpretowane w jednakowy sposób

Monitoring to nie badania naukowe, nawet te w laboratorium akredytowanym, ponieważ nie

podaje się konkretnej wartości, a zakres „od do”, ale tylko on, prowadzony nawet prostymi
metodami, może dostarczyć sygnał ostrzegawczy, że coś źle się dzieje.
Na pierwsze miejsce wśród głównych funkcji monitoringu przyrody wysuwa się szybkie
uzyskiwanie informacji zwrotnej pozwalającej modyfikować wykonywanie działania i cały
program ochrony.

Elementami programu ochrony są zwykle cele do osiągnięcia zdefiniowane w sposób

mierzalny i tak precyzyjny, że może to nawet sprawiać wrażenie przesady, np. „podniesienie
liczebności lęgowych derkaczy do 20 par”, a nie „zwiększenie liczebności derkacza”. Jest to
po to, by wyniki dały się precyzyjnie ocenić.

GDOŚ – zarządzanie, wydawanie decyzji, wykonywanie

GIOŚ – monitoring, zbieranie danych, działania inspekcyjne

PMŚ realizowany jest na podstawie:

 Wieloletnich programów opracowanych przez GIOŚ i zatwierdzonych przez ministra
do spraw środowiska.
 Wojewódzkich programów monitoringu opracowany przez GIOŚ i zatwierdzony przez
Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Czym jest Państwowy Monitoring Środowiska?

Stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia,
przetwarzania i rozpowszechnienia informacji o środowisku.
Informacje wytworzone w ramach PMŚ wykorzystywane są także do celów monitorowania
skuteczności działań i strategicznego planowania w zakresie ochrony środowiska.
PMŚ ma wspomagać realizację polityki ekologicznej państwa.

Główne cele:
 Zapewnienie zdrowej wody pitnej w aglomeracjach miejskich
 Przeciwdziałanie ekstremalnym zanieczyszczeniom powietrza w dużych
aglomeracjach miejskich
 Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego na granicach państwa
  Zmniejszenie zagrożeń dla zdrowia ze strony skażonych produktów żywnościowych
 Ograniczenie uciążliwości komunikacji
 Ograniczenie uciążliwości odpadów niebezpiecznych

Sieć krajowa – tworzy się ją w celu śledzenia w skali kraju trendów zmian poszczególnych
wskaźników jakości środowiska dla potrzeb oceny realizacji polityki ekologicznej państwa,
jak i do realizacji zobowiązań międzynarodowych.

Sieci regionalne – mają za zadanie dokumentować zmiany zachodzące w środowisku w

celu dokonania oceny skuteczności ochrony środowiska w regionie.

Sieci lokalne – mają za cel śledzenie i kontrolowanie wpływu najbardziej szkodliwych źródeł
punktowych lub obszarowych na lokalny poziom zanieczyszczeń.