CHƯƠNG 3

LẠM PHÁT – THẤT NGHIỆP

 ?
Lạm phát và thất
? nghiệp là hai căn
bệnh cố hữu của
nền kinh tế.
?
?

3
Lạm phát như những tên trộm
đêm lấy cắp tiền của những người
lao động. Bạn làm việc rất chăm
chỉ, tiết kiệm, nhưng tốc độ mất giá
của đồng tiền lại nhanh hơn số tiền
bạn kiếm được hàng năm và cuối
cùng bạn vẫn là người thua cuộc.
 Mục tiêu “ổn định
giá cả” là gì? Khi nào một người
bị thất nghiệp?
Ai bị hại (hoặc có
lợi) do lạm phát?
Chi phí thất
nghiệp là gì?

Lạm phát
là gì? Mục tiêu “việc
làm đầy đủ”
thích hợp là gì?

5
3.1. Khái niệm lạm phát – phân loại
3.1.1. Khái niệm

6
3.1.2. Phân loại

7
Sieâu laïm phaùt ôû Ñöùc

Sau chieán tranh theá giôùi thöù I, nöôùc Ñöùc

traûi qua moät cuoäc sieâu laïm phaùt.
Ñöùc buoäc phaûi traû nhöõng khoaûn boài
thöôøng chieán tranh khoång loà
 Ngaân saùch thaâm huït lôùn
 Chính phủ phải phaùt haønh moät khoái
löôïng lôùn tieàn (IN)
3.2 Đo lường lạm phát
Dùng mức giá nào?

Tỷ trọng hàng hóa lấy ở thời điểm nào, so

với cái gì?

9
10
3.2.1. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI)

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI – Consumer Price

Index) phản ánh tốc độ thay đổi giá của các mặt
hàng tiêu dùng chính

CPI 
 pit qi0
x100
p 0
i
0
q
i

11
TD: Tính LP06, bieát CPI05=150; naêm goác laø 2001 vaø
caùc soá lieäu sau:
(ñ.v.t: 1.000ñ)

Naêm goác Naêm hieän

STT Teân haøng Khoái 2001 haønh 2006
löôïng
Ñôn CPTD Ñôn CPTD
giaù giaù
1 Gaïo 400Kg 4 1.600 7 2.800
2 Thòt 200Kg 25 5.000 35 7.000
3 Rau 300Kg 2 600 4 1.200
4 Dòch vuï 15.000 25.000
Σ 22.200 36.000
3.2.2. Chỉ số điều chỉnh GDP (GDP deflator)

Chỉ số điều chỉnh GDPdef phản ánh tốc độ

thay đổi giá của tất cả các loại hàng hóa
được sản xuất.

GDPdefn  GDPdef n 1
LPn  x100%
GDPdef n 1

13
3.2.3. So sánh chỉ số giá tiêu dùng và chỉ số điều chỉnh
GDP

14
Naêm Gía saùch Löôïng saùch Giaù buùt Löôïng buùt
(1000 ñ) (cuoán) (1000 ñ) (caùi)
2007 2,0 100 1,0 100
2008 2,5 90 0,9 120
2009 2,75 105 1,0 130

1. Tính CPI caùc naêm 2007, 2008vaø 2009.

2. Tính GDPdef caùc naêm 2007, 2008vaø 2009
3. Laïm phaùt 2008, 2009 theo 2 cách.
3.3. Nguyên nhân gây ra lạm phát
3.3.1. Lạm phát cầu kéo
Lạm phát cầu kéo (demand – pull
inflation) xảy ra khi tổng cầu tăng trong
khi tổng cung không tăng hoặc tăng
chậm hơn tổng cầu.

16
Tổng cầu tăng lên do:
 Khu vực tư nhân tư động tăng chi tiêu (C,I)
 Người trong nước giảm mua hàng nước ngoài,
người nước ngoài tăng mua hàng trong nước.
 Chính phủ tăng chi tiêu hoặc giảm thuế.
 Ngân hàng Trung ương thay đổi chính sách
tiền tệ.

17
 Yp AS
P
Lạm phát

P1
E0
P0 AD1

AD0

Y0 Y1 Y
Tăng trưởng kinh tế
Lạm phát do cầu tăng, cung không đổi

18
3.3.2. Lạm phát chi phí đẩy

Chi phí sản xuất tăng có thể do sự gia tăng tiền lương
danh nghĩa, giá nguyên vật liệu, thuế….

19
 AS1 Yp AS0

E1
Lạm phát

P1
E0
P0

AD

Y1 Y0 Y
Suy thoái kinh tế
Lạm phát do cung giảm, cầu không đổi

20
 3.3.3 Do söùc yø cuûa neàn kinh teá

P↑ ñeàu vôùi tyû leä khoâng ñoåi trong thôøi gian daøi,
cung, caàu khoâng thay ñoåi ñaùng keå.
=> Daân chuùng seõ coù döï ñoaùn tyû leä LP töông töï
cho naêm tieáp theo
=> Daân chuùng seõ coäng theâm tröôït giaù vaøo caùc
chæ tieâu tieàn teä coù lieân quan
=> LP dieãn ra gaàn ñuùng döï ñoaùn: LP yø (LP döï
ñoaùn)
 3.4. Tác động của lạm phát
Hiệu ứng của Ảo tưởng về
cải tiền tệ
Những hiệu ứng
giá cả Hiệu ứng thu
nhập

Những căng Nỗi tuyệt

thẳng xã hội vọng

Ảnh hưởng
tái phân phối
của lạm phát

22
3.4.2. Những hậu quả vĩ mô

Tình trạng
không chắc
chắn

Đóng thuế lũy

tiến theo thu nhập

Suy yếu thị

Giảm sự cạnh trường vốn
tranh với nước
ngoài
Phát sinh chi phí
điều chỉnh giá

23
 Naêm Gía saùch Löôïng saùch Giaù buùt Löôïng buùt
(1000 ñ) (cuoán) (1000 ñ) (caùi)
2006 10 50 3 100
2007 12 70 3 120
2008 14 70 4 120
1. Tính GDP danh nghóa vaø GDP thöïc naêm 2006,
2007, 2008.
2. Tính chæ soá ñieàu chænh cuûa naêm 2007, 2008.
3. Laïm phaùt 2007, 2008.
4. Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá 2008.
3.6. Thất nghiệp

 Khi nào một người bị thất

nghiệp?
 Chi phí thất nghiệp là gì?
 Mục tiêu “việc làm đầy đủ”
thích hợp là gì?
 Mối quan hệ giữa “ việc làm
đầy đủ” và lạm pháp

25
 3.6.1. Lực lượng lao động
.

Lực lượng lao động gồm những người

trong độ tuổi lao động đang làm việc
cộng với những ai chưa có việc nhưng
đang tích cực tìm việc

26
 Nguồn lao động XH ở Việt
Nam
Những người trong Những người ngoài độ
độ tuổi lao động có tuổi lao động ở một giới
khả năng lao đông hạn nhất định thực tế có
ở Việt Nam: tham gia lao động:
 Nam :  Nam :
 Nữ :  Nữ :
 Trẻ em :
3.6.2. Định nghĩa thất nghiệp
TN laø nhöõng ngöôøi:
- Trong haïn tuoåi lao ñoäng
- Coù söùc khoûe ñeå tham gia lao ñoäng
- Tìm vieäc
- Khoâng tìm ñöôïc vieäc
LLLÑ + ngoaøi LLLÑ = DS
Coù vieäc TN
TN
%TN  x100%
LLLD
 Định luật Okun
Theo P.A Samuelson và W.D. Nordhaus:
“Khi sản lượng thực tế thấp hơn sản lượng tiềm
năng 2% thì thất nghiệp thực tế tăng thêm 1%”
Công thức
Yp  YT
UT  U n  x50
YP
 Định luật Okun
Theo R.Dornbusch và S.Fischer:
 “Khi sản lượng thực tế tăng nhanh hơn sản lượng tiềm năng
2,5% thì thất nghiệp thực tế giảm bớt 1%”
 Công thức:
UT (t )  UT (t  1)  0,4( y  p)
 y: laø % taêng cuûa saûn löôïng thöïc teá ôû naêm t so vôùi naêm t-1
 p: laø % taêng cuûa saûn löôïng tieàm naêng ôû naêm t so vôùi naêm t-1
 Baøi 1
Tyû leä thaát nghieäp naêm 2006 laø 20%,
toác ñoä taêng cuûa saûn löôïng tieàm naêng
trong naêm 2007 laø 5%. Muoán ñeán
naêm 2007, tyû leä thaát nghieäp chæ coøn
16%, saûn löôïng thöïc teá phaûi taêng
bao nhieâu %?
 Baøi 2

Bieát Un = 4%, Yp = 10.000 tyû,

YT = 9.500 tyû (naêm 2006)
a/ Tyû leä thaát nghieäp 2006 ?
b/ Muoán tyû leä thaát nghieäp 2007 laø 5%,
saûn löôïng thöïc teá phaûi taêng bao nhieâu
%? Bieát Yp (07) laø 11.000 tyû
 Baøi 3

Saûn löôïng tieàm naêng laø 100 tyû, tyû leä thaát
nghieäp töï nhieân laø 5%, saûn löôïng thöïc teá
ñang thaáp hôn saûn löôïng tieàm naêng laø 12%.
a/ Xaùc ñònh saûn löôïng thöïc teá?
b/ Tyû leä thaát nghieäp thöïc teá?
3.6.3. Các loại thất nghiệp

34
3.6.4. Nguyên nhân gây ra thất nghiệp

35
 Tìm kiếm việc làm
Tìm kiếm việc làm là quá trình để công nhân
tìm được việc làm thích hợp.
-Công nhân cần có thời gian tìm kiếm việc làm
mới.
- Do chính sách trợ cấp thất nghiệp.
 Thất nghiệp do tiền lương cao hơn cân
bằng...
Tlương
Dư lao động = Cung
Thất nghiệp Lao động
Tlương
tối thiểu
WE

Cầu
Lao động

0 LD LE LS Lượng lao
động
 Công đoàn
Công đoàn là một dạng các-ten, cùng nhau
hành động để áp đặt sức mạnh thị trường của
họ.
 Quá trình công đoàn và DN thỏa thuận về
các điều kiện lao động được gọi là thương
lượng tập thể.
 Lý thuyết tiền lương hiệu quả

• Lý thuyết tiền lương hiệu quả cho rằng doanh

nghiệp sẽ hoạt động có hiệu quả hơn nếu tiền
lương ở trên mức cân bằng.
 Lý thuyết tiền lương hiệu quả

 Sức khỏe công nhân: công nhân được thù lao

tốt hơn sẽ có một chế độ ăn đầy đủ hơn và do
đó năng suất sẽ cao hơn.
 Sự luân chuyển công nhân: công nhân càng
được trả lương cao càng ít bỏ việc.
 Lý thuyết tiền lương hiệu quả
 Nỗ lực của công nhân: tiền lương cao hơn làm cho
công nhân cố giữ được việc làm và do đó kích
thích họ nỗ lực hết mình.
 Chất lượng công nhân: Trả lương cao, DN sẽ thu
hút được lao động có trình độ đến xin việc.
 3.6.5. Đo lường thất nghiệp
 Thước đo trực tiếp:
 Số người thất nghiệp = lực lượng lao động – số người
có việc hay ( U = LF – J)
 Tỷ lệ thất nghiệp = số người thất nghiệp /lực lượng lao
động hay (UR = U/LF)
 Ut = Ut-1 + It – Ot
Ut: mức thất nghiệp tại thời điểm t
Ut-1: mức thất nghiệp tại thời điểm t-1
It và Ot là lượng người gia nhập và ra khỏi lượng
thất nghiệp trong thời kỳ t.

42
Thước đo gián tiếp:
LFPR = J + PLW / Dân số trưởng
thành

J: số người có việc.
LFPR: tỷ lệ tham gia lực lượng lao động.
PLW: số người đang tìm việc.

43
3.6.6. Ảnh hưởng của thất nghiệp

1 2 3

Đối với cá Đối với xã hôị: Đối với nền

nhân gia đình tốn chi phí cho
kinh tế: làm
người bị thất đội quân thất
cho nền
nghiệp là tình nghiệp, phải
đương đầu các kinh tế hoạt
trạng mất thu động kém
tệ nạn xã hội
nhập do thất nghiệp hiệu quả
gây ra.
44
3.6.7. Biện pháp giảm tỷ lệ thất nghiệp

45
Thất nghiệp tự nhiên
Tăng cường hoạt động của dịch vụ về giới
thiệu việc làm.
Tăng cường sự hoạt động của các cơ sở đào
tạo.
Tạo thuận lợi trong việc di chuyển địa điểm cư
trú.
Tạo việc làm cho những người khuyết tật.
Tăng cường đầu tư cho vùng nông thôn.
46
3.6.8. Mối quan hệ lạm phát và thất nghiệp
Tỷ lệ lạm
phát
B
6

2 A
Đường Phillips

0 4 7
Tỷ lệ thất
nghiệp

Đường Phillips

47
 (a) Mô hình tổng cung và tổng cầu Tỷ lệ (b) Đường Phillips
lạm
Giá 3. …và làm phát 4…. Các nhà chính sách
giá tăng … đối mặt với sự đánh đổi
Tổng cung ít thuận lợi hơn giữa
AS2 lạm phát & thất nghiệp
AS1
B
p2
B
A 1. Một cú sốc bất
p1 lợi với tổng cung… A
PC2
AD PC1
0 Y2 Y1 Sản lượng 0 Tỷ lệ thất nghiệp

2….Sản lượng
thấp hơn…

Cúc sốc đối với tổng cung

48
 (a) Mô hình tổng cung và tổng cầu Tỷ lệ (b) Đường Phillips
lạm
Mức phát Đường Phillips dài
Giá Đường AS dài hạn
3….và làm tăng tỷ lệ
lạm phát….
1. Tăng cung tiền B
làm tăng tổng cầu...
p2
A
p1 AD2
Tổng cầu AD1
0 Sản lượng tự Sản lượng 0
Tỷ lệ thất nghiệp
2….làm tăng
mức giá… 4….nhưng sản lượng và thất
nghiệp không đổi ở mức tự nhiên

Đường Phillps dài hạn

49
Click to edit company slogan .