ြပည်ေထာင်

ထ စုသမ္မတြမန်မာနိ
ာ ုင်ငံေတာ်ာ်အစိုးရ

လူမှုဝန်ထမ်
ထ း၊ ကယ်
ယ်ဆယ်ေရးနှနှင့်ြပန်လည်
ညေနရာချထားေရးဝ
ထ န် ကီးဌာန

လူမှုဝဝန်ထမ်းဦးစီစီးဌာန

လူမှုဝဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည် ညေနရာာချထားေေရးဝန် ကီးဌာန

နှင့်
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနတိ
ဌ ု့ ြဖစ်ေပါ်လ
လာပုံသမုမိငု ်း

၂၀၁၄၄ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၇)ရက်
လ က်
 မာတိကာ
စဥ် အေက
ြ ာင်းအရာ စာမျက်နှာ
နိဒါန်း ၁
၁။ အခန်း(၁) လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ၂-၃
ဝန် ကီးဌာနနှင့် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနဖ
ြ စ်ေပါ်လာပုံ
၂။ အခန်း(၂) ြမန်မာမင်းများေခတ် ၄-၇
(သေရေခတ္တ ရာေခတ်မှ ကုန်းေဘာင်ေခတ်အထိ)
၃။ အခန်း(၃) ကိုလိုနီေခတ်(၁၈၂၄-၁၉၄၇) ၈-၉
- ေစတနာ့ဝန်ထမ်းပရဟိတများေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း။ ၉ - ၁၂
- လူအိုရု(ံ ဘိုးဘွားရိပ်သာ)များေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း။ ၁၂ - ၁၄
- မျက်မြမင်နှင့်ဆွံ့အနားမက
ြ ားေကျာင်းများေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း။ ၁၄ - ၁၅
- အမျိုသမီးလူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း။ ၁၅ - ၁၉
၄။ အခန်း(၄) လွတ်လပ် ြပီးေခတ်(၁၉၄၈-၁၉၆၂) ၂၀ - ၂၁
- လူထုပညာေရးေကာင်စီ။ ၂၁ - ၂၈
- ြပည်ေထာင်စုလူမှုဝန်ထမ်းေကာင်စီ။ ၂၈ - ၃၇
- လူမှုဝန်ထမ်းဌာန၏လုပ်ငန်းများစတင်ေဆာင်ရွက်ြခင်း။ ၃၇ - ၄၄
- လူထုပညာေရးေကာင်စီကိုလူမှုဝန်ထမ်းဌာနနှင့်ပူးေပါင်းြခင်း။ ၄၅ - ၄၆
- မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးနှင့်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး။ ၄၆ - ၄၇
- မူးယစ်ေဆးဝါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရး။ ၄၇ - ၄၈
- လူမှုဝန်ထမ်း၊ ဒီပလိုမာသင်တန်းဖွင့်လှစ်ြခင်း။ ၄၈ - ၄၉
- ြပည်ပသို့ပညာသင်ေလ့လာေရးေဆွးေနွးပွဲ။ ၄၉
ကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ် ြခင်း။
၅။ အခန်း(၅) ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီေခတ်(၁၉၆၂-၁၉၇၄) ၅၀ - ၅၁
- ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၅၁ - ၅၄
- လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၅၄ - ၅၇
- အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၅၇ - ၆၀
 - မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၆၀ - ၆၆
- သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၆၆ - ၆၇
- ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါး ၆၇ - ၆၈
ပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း။
- ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအား ၆၈ - ၆၉
ေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း။
- လူမှုဝန်ထမ်းဌာနပိုင်၊ ပဲခူးတိုင်းဘုရားကီး ၆၉ - ၇၀
ေကျးလက်လူထုဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်းေမ
ြ ေနရာကို
အခ
ြ ားဌာနများသို့လွှဲေြပာင်းေပးအပ်ြခင်း။
- မူယစ်ေဆးဝါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရး။ ၇၀ - ၇၁
- ြပည်ပသို့ ပညာသင်/ေလ့လာေရး/ေဆွးေနွးပွဲ ၇၁
ကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ် ြခင်း။
၆။ အခန်း(၆) ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ် သမ္မတ ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ေခတ် ၇၂ - ၇၃
(၁၉၇၄-၁၉၈၈)
- လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၇၃ - ၇၇
- ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၇၈ - ၈၆
(၁၉၇၉ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ်ကျင်းပခ
ြ င်း)
- အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၈၆ - ၉၀
- သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၉၀ - ၉၁
- မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၉၂ - ၉၇
- ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၉၇ - ၁၀၁
(ဂဠုန်စီမံချက် ၁၈/၇၉ တွင်ပါဝင်ေဆာင်ရွက်ြခင်း)
- ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအားေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၀၁ - ၁၀၃
- မူယစ်ေဆးဝါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရး။ ၁၀၃ - ၁၀၉
- လူမှုဝန်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းဖွင့်လှစ် ြခင်း။ ၁၁၀ - ၁၁၃
 - ြပည်ပသို့ပညာသင်၊ေလ့လာေရး၊ေဆွးေနွးပွဲ ၁၁၃
ကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ် ြခင်း။
၇။ အခန်း(၇) နိုင်ငံေတာ်ြငိမ်၀ပ်ပိြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့ကာလ ၁၁၄-၁၁၅
(၁၉၈၈-၁၉၉၇)
- ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၁၅-၁၁၉
- လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၁၉-၁၂၄
- အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၂၄-၁၂၅
- အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းများ ၁၂၅-၁၂၉
လွှဲေြပာင်းရယူြခင်း။
- သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၂၉-၁၃၀
- မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၃၀-၁၃၄
- ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၃၅-၁၃၆
- ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအား ေထာက်ပံ့ေရးနှင့် ၁၃၆
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးလုပ်ငန်း။
- မူယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၃၇-၁၃၉
- နယ်စပ်ေဒသနှင့်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဖွံ့ြဖိုးေရးလုပ်ငန်း။ ၁၄၀-၁၄၂
- ြပည်ပသို့ပညာသင်ေလ့လာေရးေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များ ၁၄၂
ေစလွှတ် ြခင်း။
၈။ အခန်း(၈) နိုင်ငံေတာ် ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီကာလ ၁၄၃
(၁၉၉၇-၂၀၁၀)
- မူဝါဒများ ၁၄၃-၁၄၄
- ရည်ရွယ်ချက် ၁၄၄
- ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၄၅-၁၅၄
- လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၅၄-၁၅၆
- လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းနှင့်ပတ်သက်သည့် ၁၅၆
ထူးြခားေသာ ေဆာင်ရွက်ချက်များ
- သင်တန်းေကျာင်းများတွင် လက်ခံထိန်းသိမ်းထားေသာ ၁၅၆-၁၅၇
ကေလးများအတွက်ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာ
ကုလသမဂ္ဂညီလာခံသေဘာတူစာချုပ်အားလက်ေတွ့
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေရးစီမံချက်
- နဝမအ ကိမ်အာဆီယံလူငယ်ေန့ အစည်းအေဝးကျငး် ပခ
ြ င်း။ ၁၅၇-၁၅၈
- တတိယအကိမ်အာဆီယလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများံ ၁၅၈-၁၅၉
အစည်းအေဝးကျင်းပခ
ြ င်း။
- အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၆၀
- ဇီးပင် ကီးအိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင် ၁၆၁-၁၆၃
ေကျာင်းဖွင့်လှစ်ြခင်း။
- အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန(တွံေတး) ၁၆၃-၁၆၅
ဖွင့်လှစ်ြခင်း။
- သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၆၅
- အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ကျင်းပခ
ြ င်း ၁၆၅-၁၇၀
- မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၇၀-၁၇၃
- စစ်ကိုင်းမျက်မ ြမင်ေကျာင်းဖွင့်လှစ်ြခင်း။ ၁၇၃-၁၇၆
- ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၇၆-၁၇၇
- မရမ်းေချာင်ေကျးရွာပရဟိတေဂဟာလွှဲေြပာင်း ၁၇၇
လက်ခံရယူြခင်း။
- ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအားေထာက်ပံ့ေရးနှင့် ၁၇၈-၁၇၉
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးလုပ်ငန်း။
- မူယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း။ ၁၇၉-၁၈၂
- ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာသင်တန်းများ။ ၁၈၂-၁၈၅
- လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများေပ
ြ ာင်းလဲေခါ်ေဝါ်သတ်မှတ် ြခင်း။ ၁၈၅-၁၈၇
- မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့် ေန့ကေလးထိနး် ဌာနများအား ၁၈၇
အမည်တေပ
ြ းညီသတ်မှတ် ြခင်း။
 - လူမှုေရးေစာင့်ေရှာက်မှုဌာန(Social Care Centre) ၁၈၇-၁၈၈
သစ်တစ်ခုဖွင့်လှစ်ရန် စီစဥ်ေဆာင်ရွက် ြခင်း။
- ြပည်ပသို့ပညာသင်ေလ့လာေရးေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များ ၁၈၈
ေစလွှတ် ြခင်း။
- လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန- နှစ်(၅၀)ြပည့်ေရွှရတုသဘင်ကျင်းပခ
ြ င်း။ ၁၈၈-၁၈၉
- ဖွဲ့စည်းပုံတိုးချဲ့ ြခင်း။ ၁၈၉-၂၀၃
- ေနပ
ြ ည်ေတာ် ခရိုင်ရုံးဖွင့်လှစ် ြခင်းနှင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်း ၂၀၃-၂၀၄
(၃)ေကျာင်း ဖွင့်လှစ်ြခင်း။
- လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်နှင့်ေဆာင်ပုဒ် ၂၀၄-၂၀၆
နိဂုံး ၂၀၆-၂၀၇
ကိုးကားေသာစာအုပ်စာတမ်းများ
ေနာက်ဆက်တွဲများ
 ြပည်ေထာင်စုသမ္မတြမန်မာနိုင်ငံအစိုးရ
လူမှုဝန်ထမ်းကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
ြမန်မာနိုင်ငလ
ံ ူမှုဝန်ထမ်းသမိုင်း
နိဒါန်း
ေအးချမ်းသာယာပ
ြ ီးေခတ်မဖီ ့ံွ ြဖိုးတိုးတက်ေသာနိုင်ငံေတာ်သစ် ကီးကိတ
ု ည်ေဆာက်ေရး
သည် ြမန်မာတစ်မျိုးသားလုံး၏ အမျိုးသားေရး ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်ြဖစ်သည်။ အဆိုပါ
ရည်မှန်းချက်နှင့် လုပ်ငန်းစဥ်များ ေအာင် ြမင်ေရးအတွက် လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်
ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန လက်ေအာက်ရှိ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် လူမှု
ဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းရပ်များနှင့် လူမှုေရးဖွံ့ြဖိုးမှုလုပ်ငန်းများကို တစ်တပ်တစ်အားပါဝင်
ေဆာင်ရွက်ြခင်းြဖင့် နိုင်ငံေတာ်၏ အမျိုးသားေရး ရည်မှန်းချက်အတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ
ပါဝင်ထမ်းရွက်လျက်ရှိသည်။
ြမန်မာနိုင်ငံ လူမှုဝန်ထမ်းသမိုင်းေက
ြ ာင်းကို ြပန်ေြပာင်း ေလ့လာက
ြ ည့်လျှင် ေရှး ြမန်မာ
မင်းများေခတ်ကပင် လူမှုဝန်ထမ်းသေဘာတရားများ ရှင်သန်ဖွံ့ ြဖိုးခဲသ
့ ည်ကို ေတွ့ရှိရ၏
အချင်းချင်း ရိုင်းပင်းေထာက်ပံ့ြခင်း တည်းဟူေသာ ပရဟိတသဂဟ
င်္ လုပ်ငန်းများသည်
ြမန်မာနိုင်ငံသားများ၏ ရိုးရာဓေလ့ထုံးစံများနှင့် သဟဇာတ ြဖစ်ခဲ့သည်။ ကိုးကွယ်ယုံ ြကည်ရာ
ဘာသာတရားအေပါ် အေခ
ြ ခံ၍ ြဗဟ္မစိုရ်တရားကို အရင်း ြပုကာ သဒ္ဓါတရားလှုံေဆာ်မှု ြဖင့်
ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။ ဒါန- ေပးကမ်း ြခင်း၊ ပီယဝါစာ- ချစ်စဖွယ်စကားဆိုြခင်း၊ အတ္တ စရိယ-
အကျိုးေဆာင် ြခင်း၊ သမာနတ္တ တာ-မိမိနှင့် တန်းတူဆက်ဆံ ြခင်း တည်းဟူေသာ သဂဟတရား
င်္
ေလးပါးသည် လူမှုဝန်ထမ်းသေဘာတရား၏ အေခ
ြ ခံပင် ြဖစ်သည်။ ဤမွန် ြမတ်ေသာ
လူမှုဝန်ထမ်း အေခ ြ ည်တစ်ဝန်းလုံးတွင် ယေန့တိုင်တည်တံ့
ြ ခံ သေဘာတရားများသည် ြမန်မာပ
ခိုင် ြမဲေနဆဲြဖစ်သည်။
ေခတ်အဆက်ဆက် ယွင်းမပျက်ခဲ့ေသာ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများသည် နိုင်ငံအစိုးရ၏
အားေပးကူညီမှု၊ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖန်တီး
ကိုးပမ်းမှုများေက
ြ ာင့် ြမန်မာေမ
ြ ေပါ်တွင် ယေန့ထက်တိုင်ေအာင် ရှင်သန်ဖွံ့ ြဖိုးလျက်ရှိသည်။
မျက်ေမှာက် ေခတ်တွငလ
် ည်း လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်
ြပန်လည်ေနရာ ချထားေရး ဝန် ကီးဌာနက လူမှုဝန်ထမ်းဆိုင်ရာ မူဝါဒများနှင့်အညီ စနစ်တကျ
စီမံေဆာင်ရွက်လျက်ရှိရာ ြမန်မာနိုင်ငံ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများ ေပ
ြ ာင်းလဲတိုးတက်မှု သမိုင်း
ြဖစ်စဥ်ကို ေခတ်ကာလများ ပိုင်း ြခား၍ ေဖာ်ထုတ်တင် ြပအပ်ပါသည်။
 ၂
အခန်း(၁)
လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနနှင့် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနဖ
ြ စ်ေပါ်လာပုံ
၁၉၄၇ခုနှစ်တွင်အမျိုးသားယာယီအစိုးရက"အမျုိ းသမီးများနှငက
့် ေလးများတိးု တက်ေရး
အဖွဲ့''ကိုဖွဲ့စည်းတည်ေထာင်ခဲ့သည်။၁၉၄၉ခုနှစ်တွင်ထိုအဖွဲ့ကိ'ု 'အမျိုးသမီးများနှင့်ကေလးများ
ေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန”ဟူ၍ အစိုးရက တိုက်ရိုက်အုပ်ချုပ်ေသာဌာနအဖ
ြ စ် ေပ
ြ ာင်းလဲခဲ့သည်။
၁၉၅၃ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ အမျိုးသမီးများနှင့်ကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန၏
လုပ်ငန်းအချို့ဖ
ြ စ်ေသာ (၁)သူနာပ
ြ ုသင်တန်း၊ (၂)၀မ်းဆွဲသင်တန်း၊ (၃)မိဘနှင့်ကေလးများ
ေစာင့်ေရှာက်ေရးဆရာမအတတ်သင်တန်း၊(၄)မိခင်နှင့်ကေလးများ ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
များကို ကျန်းမာေရးဌာနသို့လွှဲေြပာင်းေပးခဲ့သည်။
ကျန်လုပ်ငန်းများဖ
ြ စ်ေသာ(၁)သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရး(၂)ကေလးသူငယ်များ
ထိန်းသိမ်းေရး (၃)ေစတနာ၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များမှဖွဲ့စည်းထားသည့် လူအိုရုံ၊ မျက်မြမင်
ေကျာင်း၊ နားထိုင်းဆွံ့အသူများေကျာင်း၊ ခိုကိုးရာမဲ့ေဂဟာတို့တွင် မှီခိုေနထိုင်သူများအတွက်
ေထာက်ပ့ံေရး လုပ်ငန်းများနှင့် ေနာင်ေပါ်ေပါက်လာမည့် အလားတူေစာင့်ေရှာက်ေရး လုပ်ငန်း
များကိုနိုင်ငံတကာနှင့်ရင်ေပါင််တန်း၍ ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် လူမှုေရးရာကီးပွားေရးဌာနဟူေသာ
ဌာနသစ်ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။လူမှုေရးရာဝန် ကီးဌာနသည်စတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်ကကျန်မာေရးဝန် ကီး
ဌာနလက်ေအာက်ခံ ြဖစ်ြပီး ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၁၅)ရက်ေန့မှစ၍ ကယ်ဆယ်ေရး၊
ြပန်လည်ေနရာချထားေရးနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနသို့ေရာက်ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ခုနစှ ်၊
နို၀င်ဘာလ(၂၅)ရက်ေန့တွင် လူမှုေရးရာ ကီးပွားေရးဌာနအမည်မှ '' လူမှု၀န်ထမ်းဌာန ''
ဟုေြပာင်းလဲေခါ်တွင်ခဲ့သည်။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ယခု ၂၀၁၄ခုနှစ်တွင် နှစ်ေပါင်း
(၆၁)နှစ် တင်းတင်း ြပည့်ေြမာက်ခဲ့ြပီ ြဖစ်သည်။
ထိုေခတ်ကြပည်ေထာင်စုအစိုးရအဖွဲ့၀င်၊ လူနည်းစုေရးရာနှင့် ကယ်ဆယ်ေစာင့်ေရှာက်
ေရးဌာန၀န် ကီးဦးဘေစာသည် ၁၉၅၂ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ ကယ်ဆယ်
ေစာင့်ေရှာက်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဌာနကို စတင်၍ ဖွဲ့စည်းေဆာင်ရွက်ခဲ့သည့်
အချိန်တွင် ဝန် ကီး တာဝန်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၇)ရက်ေန့
မှစ၍ ကယ်ဆယ်ေရး၊ ြပန်လည်ေနရာချထားေရးနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနဝန် ကီး တာ၀န်
ကိုယူခဲ့သည်။ ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ လူမှုေရးရာ ကီးပွားေရးဌာန
 ၃

ညွှန် ြကားေရး၀န်အြဖစ် တာ၀န်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ေသာ ၀ဏ္ဏေကျာ်ထင် ဦးေအာင်မင်း (ယခင်လူမှု

ေရးရာစီမံကိန်းေကာ်မရှင်ဥက္က ဌ)သည်လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၏ပထမဦးဆုံးေသာ(ညွှန် ြကားေရးဝန်)
ြဖစ်လာခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနဖ
ြ စ်ေပါ်လာပ
ြ ီးေနာက် ေခတ်အဆက်ဆက်တွင် တာ၀န်ထမ်းေဆာင်
ခဲ့ ြကေသာအစိုးရအဖွဲ့၀င်၊ ဝန် ကီးများအမည်စာရင်းကို ေနာက်ဆက်တွဲ(က)ြဖင့် လည်းေကာင်း၊
ဒုတိယ၀န် ကီး အမည်စာရင်းများကို ေနာက်ဆက်တွဲ(ခ)ြဖင့်လည်းေကာင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာန (ညွှန် ြကားေရးဝန်) ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်များ၏ အမည်စာရင်းကို ေနာက်ဆက်တွဲ(ဂ) ြဖင့်
လည်းေကာင်း ေဖာ် ြပအပ်ပါသည်။
 ၄
အခန်း(၂)
ေရှးြမန်မာမင်းများေခတ်(သေရေခတ္တ ရာေခတ်မှ ကုန်းေဘာင်ေခတ်အထိ)
ြမန်မာလူမျိုးတို့၏ ပင်ရင်းစိတ်ဓာတ်သည် သူတစ်ပါး၏ဒုက္ခကိုလက်ပိုက် ြကည့်
မေနနိုင်ရုံ မျှမကမတိုက်တွန်းရဘဲကူညီေလ့ရှိေသာစိတ်ဓာတ်မျိုးဖ
ြ စ်သည်။ ဤသို့ ေထာက်ပံ့
ကူညီတတ်ေသာလူမှုဝန်ထမ်းစိတ်ဓာတ်ကို ြမတ်ဗုဒ္ဓ၏ လူ့ကျင့်ဝတ် အဆုံးအမတရား ြဖစ်သည့်
မဂလသု
င်္ တ်က မျိုးေစ့ချေပးခ
ြ င်း ြဖစ်သည်။ ၁၉၆၅ခုနှစ်က သေရေခတ္ထရာမ
ြ ို့ရိုးေဟာင်း တံခါးဝ
ြမို့ရိုး၏အဝင် လက်ဝဲဘက်တွင်ြမို့ရိုးနှင့် ကပ်လျက်တွင် တူးေဖာ်ေတွ့ရှိရေသာ ပျူကမ္ဗည်းစာ
အေရးအသားပါေကျာက်စာတိုင်ေအာက်ပိုင်းတွင်မဂလသု
င်္ တ်ပရိတ်ေတာ်ကို ေရးထိုးထားသည်။
ဤသည်ကို ေထာက်ချင့် ြခင်းအားဖ
ြ င့် ပျူမ
ြ ို့ပ
ြ နိုင်ငံသားများသည် မဂလသု
င်္ တ်ကို ေကာင်းစွာ
နားလည် ြကေက
ြ ာင်းထင်ရှားသည်။ မဂလသု
င်္ တ်ကိုနားလည် ြကလျှင် (၃၈)ြဖာမဂလာတရားမျ
င်္ ား
ကိုလည်း နားလည် ြကမည်ဟု ယုံ ြကည်ရသည်။ မဂလာတရားမျ
င်္ ားကို နားလည် ြကလျှင်
သိဂါေလာဝါဒသု
င်္ တ်လာတရားများလည်းသိရှိ နားလည်ကျင့် ကံ ြကမည်မှာ မလွဲေပ။
ြမန်မာနိုင်ငံသမိုင်းကို ြကည့်လျှင် တေကာင်းေခတ်၊ ပျူေခတ်၊ သုဝဏ္ဏဘူမိေခတ်၊
ပုဂံေခတ်မှစ၍ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်စပ်လျဉ်းေသာ ကိုးကွယ်မှုများစတင်ကျင့်သုံးခဲ့ေ ြကာင်း ေတွ့ရေပ
သည်။ အိန္ဒိယတွင်ဘီစ(ီ ၆)ရာစုနှစ်၌ ေဂါတမဗုဒ္ဓပွင့်ေတာ်မူေလရာ ြမန်မာနိုင်ငံသည် ထိုအချိန်
မှစ၍ အိန္ဒိယနှင့် ဆက်နွယ်ြပီး ဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်မှုများနှင့် အဆုံးအမများရှိလာခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓအဆုံးအမ ကျင့်ဝတ်များကို ကျင့်သုံးေဆာက်တည်လာရာမှ ြမန်မာ့လ့ူ ေဘာင်တွင် ေလာကီ
ယဉ်ေကျးမှု၊ ေလာကုတ္တရာ ယဉ်ေကျးမှု ဟူ၍စတင် ေပါ်ေပါက်လာခဲ့သည်။ ြမန်မာ့ယဉ်ေကျးမှု
ြ စ်စဉ်တွင် ရဟန်းပုဂ္ဂိုလ် ၊ လူပုဂ္ဂိုလ် ပညာရှိများက လူ့ေဘာင်ေလာက အကျိုးစီးပွား
ဘဝဖ
အတွက် ေလာကီေရးရာများ၊ ကီးပွားေရးရာ၊ လိမ္မာေရးရာ သွန်သင် ဆုံးမချက်များကို
ေဆာင်ရန် ေရှာင်ရန်များဖ
ြ င့် ဆိုဆုံးမခဲ့ ြကသည်။
ဤသို့အားဖ
ြ င့် ြမန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် မိနှင့်ဖ၊ သားသမီး၊ ဆရာတပည့်၊ ဇနီးခင်ပွန်း၊
ေဆွမျိုးမိတ်သဂဟ
င်္ တို့ေစာင့်ထိန်းရမည့် ကျင့်ဝတ်၊ လိုက်နာရမည့် စည်းကမ်း၊ ထမ်းေဆာင်
ရမည့် တာဝန်များကို သတ်မှတ် ြပဌာန်းထားခဲ့ြပီးြဖစ်သည်။ ြမန်မာ့လူ့ေဘာင်၏ထူး ြခားေသာ
ဝိေသသ တစ်ခုမှာ ကိုယ်နှုတ်နှလုံးေစာင့်ထိန်းြပီး လူ့ကျင့်ဝတ်နှင့် မိသားစုတန်ဖိုးကို ြမတ်နိုးကာ
 ၅
ရိုင်းပင်း ကူညီတတ်ေသာ စိတ်ဓာတ်ကိုမျိုးဆက်တစ်ခုမှ မျိုးဆက်သစ်တစ်ခုသို့လက်ဆင့်ကမ်း
သင် ြကားေပးခ
ြ င်းပင်ြဖစ်သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံတွင်ပုဂံေခတ်မတိုင်မီက ဘာသာအယူဝါဒကိုးကွယ်မှုအမျိုးမျိုးရှိခဲ့သည်။
ေအဒီ ၁ဝ၄၄ခုနှစ်တွင် အေနာ်ရထာမင်းနန်းတက်ခဲ့ြပီး ဤမင်းလက်ထက်တွင်ပင် ရှင်အရဟံ
မေထရ်ြမတ် ကေရာက်လာခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က မဟာယန ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် နတ်ကိုးကွယ်မှု ေရာေထွး
ေနသည် ြဖစ်ရာ ရှင်အရဟံမေထရ် ြမတ်နှင့် အေနာ်ရထာမင်း ကီးတို့က ေထရဝါဒသာသနာကို
သက်ဝင်ယုံ ြကည် ေစပ
ြ ီး ထွန်းကား ြပန့်ပွားေအာင် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။
ေထရဝါဒ ဗုဒ္ဓ အဆုံးအမများတွင် ဒါန၊ သီလ၊ ဘာဝနာတရားတို့ကို ကျင့် ကံ အားထုတ်
ြ ဟ္မစိုရ်တရား(၄)ပါးကို ထိန်းသိမ်း
လျှက် ေမတ္တ ာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပက္ခာတည်းဟူေသာဗ
ေစာင့်ေရှာက် ြခင်း တို့ပါဝင်သည်။ ဤဗုဒ္ဓဝါဒအေခ
ြ ခံများနှင့်အညီ ရှင်အရဟံမေထရ် ြမတ် ကီး
၏ အဆုံးအမအရ၊ အေနာ်ရထာမင်း ကီးသည်မရှိဆင်းရဲေသာနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများအား
စွန့် ကဲေပးကမ်းလှူဒါန်းြခင်း တည်းဟူေသာဒါနကိုလူမှုေရးလုပ်ငန်း တစ်ရပ်အ ြဖစ် ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
ခရစ်သက္က ရာဇ် ၁၀၈၆ခုနှစ်က ကျန်စစ်သားမင်း ကိီးေရးထိုးလှူဒါန်းခဲ့ေသာ ေရွှစည်းခုံ
မွန် ေကျာက်စာ၌-
''အလုံးစုံေသာ ကာယဝစီမေနာ ဒုစရိုက်အညစ်အေက
ြ းကို
စင် ြကယ်ေသာသီလတည်း ဟူေသာ ေရစင်ြဖင့် ေဆးေက
ြ ာလတ္တ ံ့။
ချစ်သူအေပါင်းမှကွဲကွာကုန်ေသာသူတို့၏မျက်ရည်ကို လက်နှင့်တူေသာ ေမတ္တ ာစိတ်ြဖင့်
သုတ်ပစ်လတ္တ ံ့။
စိတ်နှလုံးပူေဆွးသူတို့၏ နှပ်ရည်ကို ေရနှငတ
့် ူေသာ ကရုဏာဖ
ြ င့် ေဆးေက
ြ ာပစ်လတ္တ ံ့။
လက်ယာလက်ြဖင့် ြပည်သူအေပါင်းအား ထမင်း၊ မုန့်ေပးလတ္တ ံ့။လက်ဝဲလက်ြဖင့်
ြပည်သူအေပါင်းအား ပစ္စညး် ဥစ္စာ၊ အဝတ်ပုဆိုးေပးလတ္တ ံ့''ဟူ၍ ေရးထိုး ထားသည်။
ဤသည်ကို ေထာက်ရှု ြခင်းအားဖ
ြ င့် ြမန်မာနိုင်ငံ ေရှး ြမန်မာမင်းများ လက်ထက်
လူမှုဝန်ထမ်း လုပ်ငန်းများသည် ေထရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ ယုံ ြကည်သက်ဝင်မမှု ှ တစ်ဆင့် ဆင်းသက်
လာခ
ြ င်းြဖစ်ေ ြကာင်းယုံမှားသံသယ ြဖစ်ဖွယ်မရှိေပ။ ေခတ်အဆက်ဆက်ြမန်မာဘုရင်များသည်
 ၆
လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း ကိုကုသိုလ်ေရးအေနဖ
ြ င့် (လူမှုေရးရာတို့တွင်အကူအညီလိုသည်ကို
အကူအညီေပးခ
ြ င်းဟုသေဘာထား၍) အသိအမှတ်ြပုေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။
ပင်းယကို တည်ေထာင်ေသာ တစ်စီးရှင်သီဟသူသည် ြပည်ေထာင်မင်းချင်းသာမက
တိုင်းသူြပည်သားတို့ကို သဂဟတရားေလးပါးဝတ္ထ
င်္ ု ြဖင့် ချီးြမှင့်သည်။ ထိုသဂဟတရားသည်
င်္
လူမှုဝန်ထမ်းစိတ်ဓာတ်၏အေခ
ြ ခံသေဘာတရား ြဖစ်ေပရာအဆိုပါမင်းလက်ထက်တွင် ြပည်ေန
ြပည်သားစိတ်ဓာတ်၊ ြပည်ေထာင်စုစိတ်ဓာတ်ကိုသာမက လူမှုဝန်ထမ်းစိတ်ဓာတ်ကိုပါ ြပုစုပျိုး
ေထာင်ေပးခဲ့ ြခင်း ြဖစ်သည်။ အင်းဝေခတ် သာလွန်မင်း(ခရစ်သက္က ရာဇ် ၁၆၃၄) လက်ထက်တွင်
သက် ကီးရွယ်အိုများအား ေထာက်ပံ့ြပုစု ြခင်းကို မင်းကုသိုလ်အြဖစ် သတ်မှတ်ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
ဘိုးေတာ်ဘုရားလက်ထက်တွင် လူဦးေရစစ်တမ်းေကာက်ယူခဲ့ ြပီး သက် ကီးရွယ်အို
ဘိုးဘွားများအတွက် သာမက ကယ်ဆယ်ေရးလုပ်ငန်း၊ ေဆးေပး၊ ေဆးကု လုပ်ငန်းအစရှိသည့်
ြပည်သူတစ်ရပ်လုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည့် လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ သူအို
သူနာများနှင့်အာဂန္တုများကို ြကည့်ရှုေစာင်မပုံကို စာဆိုရှင် တရားစစ် မေနာ်ေဒဝက ခရစ်
သက္က ရာဇ် ၁၇၉၄တွင် ဂုတ္တိလပျုိ့၌ အကျယ်တဝင့် ေရးသားစပ်ဆုိခဲ့သည်ကို ေတွ့ရှိရသည်။
ခရစ်သက္က ရာဇ်၁၈၁၂ကထုတ်ြပန်ေသာဘုိးေတာ်ဘုရားအမိန့်ြပန်တမ်း၌ ''သူအိုသူနာ
ြကည့်မှုကိုေတာင်ငူမင်း အတွင်းဝန် ဥဒိန်ေဇယျေကျာ်က ေဆးကုေစ၊ အရူးတို့ကို ပုသိမ်မင်း
အတွင်းဝန်ေကျာ် ေခါင်လကျ်ာကအသီးသီးတဝတည်းထိန်းသိမ်း ြကည့်ရှုကုသေစ''ဟု ေတွ့ရှိရ
ပါသည်။ ဤသည်ကို ေထာက်ရှုြခင်းအားြဖင့် ထုိေခတ်အချိန်ကတည်းက လူမှုေရးလုပ်ငန်းများ
အေပါ် နိုင်ငံေတာ်က အမိန့်ြပန်တမ်းထုတ်၍ တာဝန်ခွဲေဝထမ်းေဆာင်ေစခဲ့သည်မှာ ထင်ရှား
လှေပသည်။
ပဥ္ခမသဂါယနာတင်
င်္ မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်တွင်လည်း ေရှးမင်းများ၏အစဉ်အလာကို
ဆက်လက် ကျင့်သုံးခဲ့သည်။ လူအုိလူမင်းများအား ဥပုသ်ေတာ်အဖွဲ့များဖွဲ့စည်း၍ ရပ်ကွက်
အလိုက် ဓမ္မာရုံများ ေဆာက်ကာ ဝတ်တက်၊ ဝတ်ကပ်ြပုေစခဲ့သည်။ ခရစ်သက္က ရာဇ် ၁၈၅၉
တွင်ရတနာပုံ ေရွှ ြမို့ေတာ်အတွင်း ေလးမျက်နှာသင့်ရာအရပ်တွင် ဝင်းအိမ်ေဆာက်လုပ်
ေစသည်။ အရာရှိ၊ အေဆာင်အြမဲ၊ အကီးအက
ြ ပ်နှင့် ဆန်၊ ဆား၊ ငါးပိ၊ အမဲဟင်းလျာ၊
အဝတ်အစားအသုံးအေဆာင်များ လုံေလာက်ေအာင် ေထာက်ပံ့ေကျွးေမွးေစသည်။ သူနာတို့၏
 ၇

တိုက်များတွင်လည်း သမားေတာ်(၃) ေယာက်စီခန့်ထား ကုသေစသည်။ နန်းေတာ်ေတာင်

သူနာတိုက်အိမ် တွင်ကုလားေဆးသမားမာဘိအား တာဝန်ေပးကာသူအုိတို့ကို ကုသေစသည်ဟု
ကုန်းေဘာင်ဆက်မဟာရာဇဝင်၌ေဖာ်ြပထားသည်။
မန္တေလးေတာင်ေြခကုသိုလ်ေတာ် ကီး အေနာက်ေစာင်းတန်း၌ ပန်းချီဆရာြမက''သူအုိ၊
သူနာ တို့ကို ေရွှြမို့ေတာ်ေလးမျက်နှာတွင် အိမ်ေဆာက်လုပ်ရန် လုံေလာက်စွာ ေကျွးေမွးကာ
သမားေတာ် သုံးေယာက်စီထားပ
ြ ီး ကုသေတာ်မူဟန်'' ပန်းချီကားကိုေရးဆွဲကာ ရတနာပုံေခတ်
လူမှုေရး လုပ်ငန်းများကို တင်ြပထားသည်။ အဆိုပါ ပန်းချီကားကို ယေန့တိုင် ေတွ့ြမင်နိုင်ေပ
သည်။ သို့ြဖစ်၍ သူအို၊ သူနာပ
ြ ုစုြခင်းတည်းဟူေသာ ထာဝရကုသလ
ုိ ်ြဖစ် လုပ်ငန်း ကီးသည်
သာလွန်မင်းတရားကီး လက်ထက်မှသည် ြမန်မာထီးနန်းညှိုးနွမ်းသည့်တိုင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်
ခဲ့ေသာ လူမှုဝန်ထမ်း လုပ်ငန်း ကီး တစ်ရပ် ြဖစ်ခဲ့သည်။
ဤသို့အားဖ
ြ င့် သေရေခတ္တ ရာ၊ ပုဂံ၊ ြမင်းစိုင်း၊ ပင်းယ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝ၊ ဟံသာဝတီ၊
ေတာင်ငူ၊ ေညာင်ရမ်း၊ ကုန်းေဘာင်ေခတ် အဆက်ဆက်တို့တွင် ''လူမှုဝန်ထမ်းစိတဓ် ါတ်''
များရှင်သန် ထွန်းကားခဲ့ေပသည်။
 ၈

အခန်း(၃)
ကိုလိုနီေခတ် (၁၈၂၄-၁၉၄၇)
ကိုလိုနီေခတ်တွင် ြဗိတိသျှအစိုးရသည် အရင်းရှင်စီးပွားေရးစနစ်နှင့် ဆီေလျာ်ေသာ
လူမှုေရးလုပ်ငန်း အချို့ကိုနည်းသစ်၊ စနစ်သစ်တို့ြဖင့် ြမို့နယ်များတွင် တီထွင်ေပးခဲ့သည်။
ထိုနည်းသစ် စနစ်သစ်တို့မှာ ပညာေရးနှင့် ကျန်းမာေရးလုပ်ငန်းများနှင့်သာ သက်ဆိုင်သည်။
နိုင်ငံေတာ် အတွင်းသို့ ခရစ်ယာန် သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့များေရာက်ရှိလာချိန်တွင် ၎င်းတို့ယူေဆာင်
လာခဲ့ေသာ အေနာက်နိုင်ငံ နည်းစနစ်များဖ
ြ င့် လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ရာ၌ ထိုက်သင့်
အားေလျာ်စွာ ေအာင် ြမင်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၇ခုနှစ်ခန့်မှစ၍ ြမန်မာနိုင်ငံြမို့ကီး အချို့တွင်
ဗုဒ္ဓဘာသာ အဖွဲ့အစည်း အသင်းအပင်းများစတင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဘာသာေရးကိုအရင်းခံကာ
လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။
၁၉ဝ၆ခုနှစ် ဗုဒ္ဓဘာသာတိုးတက်ေရး၊ စာရိတ္တမ ိုင် ြပုပ
ြ င်ြမှင့်တင်ေရး၊ ေပါင်းသင်း
ဆက်ဆံေရး၊ ပညာေရးနှင့်ကိုယ်လက် ကံ့ခိုင်ေရးတို့ ေဆာင်ရွက်ရန်ဟူေသာ ရည်ရွယ်ချက်
များဖ
ြ င့် ဗုဒ္ဓဘာသာကလျာဏယုဝအသင်း(ဝိုင်အမ်ဘီေအ)ေပါ်ေပါက်လာသည်။ ၁၉၁၁ခုနှစ်မှ
စ၍မိခင်နှင့် ကေလးေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်းများ ေပါ်ေပါက်လာခဲ့ြပီး ကိုယ်ဝန်ေဆာင်မိခင်
ေလာင်းများ၊ သားသည်မိခင်များ၊ (၅)နှစ်ေအာက်ကေလးသူငယ်များ၏ ယုံ ြကည်အားကိုးရာ
အသင်းများ ြဖစ်လာခဲ့သည်။ ြပည်သူလူထု၏ အသိအလိမ္မာ၊ ဥာဏ်ပညာတိုးတက် ေကာင်းမွန်
ေရး၊ ကိုယ်ကျင့်တရား တိုးတက်ေကာင်းမွန်၍ လူမှုဝန်ထမ်း စိတ်ဓာတ်ဖွံ့ြဖိုး ြပန့်ပွားေစရန်
ရည်ရွယ်ချက်များဖ
ြ င့်၁၉၂၆ခုနှစ်တွင်လူငယ်များ ကီးပွားေရးအသင်းေပါ်ေပါက်လာသည်။
၁၉၃ဝပ
ြ ည့်နှစ်တွင် ေကျးလက်ေတာရွာ ြပုပ
ြ င်ေရး အသင်းေပါ်ေပါက်လာသည်။
သမဝါယမ အသင်းများ၊သမဝါယမဘဏ်များ၊ အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းများနှင့် သက် ကီးပညာ
သင် ြကားေရးေကျာင်းများကို ဖွင့်လှစ်တည်ေထာင်ခဲ့သည်။ ဤသို့ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများ
နိုင်ငံတွင်းေတွ့ ြမင်ေနရချိန်တွင် ၁၉၃၉ခုနှစ်၌ စတင်ေသာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မီးေက
ြ ာင့် လူမှုေရး
နှင့်စီးပွားေရး လုပ်ငန်းများ ဆုတ်ယုတ် ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ စစ်ေဘးစစ်ဒဏ်ေ ြကာင့် နိုင်ငံေတာ်
အတွင်း အလုပ်လက်မဲ့ ြပဿနာများ၊ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ြပဿနာများ၊ စစ်ေြပးဒုက္ခသည်များနှင့် ပညာ
သင် ြကားေရး ြပဿနာများ ေပါ်ေပါက်ခဲ့သည်။
 ၉

ဂျပန်ေခတ်တွင် ြမန်မာ့လူမှုေရးမှာ လွန်စွာနိမ့်ကျခဲ့သည်။ ြမို့ေနလူထုသည် စစ်ေဘး

အန္တရာယ်ကိုတိမ်းေရှာင်ရန်ေကျးလက်ေတာရွာများသို့ေြပာင်းေရွှ့ေနထိုင် ြကသည်။ဘာသာေရး
နှင့်လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကိုလည်း စုေပါင်းလုပ်ကိုင် ြကသည်။ ြမန်မာအမျိုးသမီးတို့ ယဉ်ေကျးမှု
တိမ်ေကာပေပျာက် ြခင်း မရှိေစရန်နှင့် အမျုိးသားကာကွယ်ေရး လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ရန်
ဂျပန်အုပ်ချုပ်ေရးနှင့် သီးြခားြဖစ်ေသာ ''ဗမာ့ဝန်ထမ်းဌာန'' ဟူေသာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်ေပါ်
ေပါက်လာသည်။ ေကျးလက်ေတာရွာအနှံ့အြပားတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ေသာ ဗမာ့ဝန်ထမ်းတပ်များက
ေကျးရွာလူထုေကာင်းစားေရးနှင့် အမျုိးသားကာကွယ်ေရးလုပ်ငန်းများကို ပူးတွဲေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်။
ဤသို့ြဖင့် ြကမ်းတမ်းရက်စက်ေသာ ဖက်ဆစ်လက်ေအာက်၌ပင် လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း
များကိုတတ်အားသမျှကိုးပမ်းလုပ်ကိငု ်ခ့ဲ ြကသည်သာြဖစ်သည်။ ကိုလိုနီေခတ်အတွင်း ေစတနာ့
ဝန်ထမ်းပရဟိေတဂဟာများ၊ လူအိုရုံ(ဘိုးဘွားရိပ်သာများ)၊ မျက်မြမင်၊ ဆွံ့အနားမက
ြ ား
ေကျာင်းများ၊ အမျုိးသမီးလူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များ ေပါ်ေပါက်လာမှုအေခ
ြ အေနကို ေအာက်
တွင် ဆက်လက်ေဖာ်ြပအပ်ပါသည်။
ေစတနာ့ဝန်ထမ်းပရဟိေတဂဟာများေပါ်ေပါက်လာြခင်း
ြမန်မာနိုင်ငံတွင်အေစာဆုံးတည်ေထာင်ခဲ့သည့် မိဘမဲ့ကေလးများေဂဟာမှာ ရန်ကုန်ြမို့
ေကာ်မစ်ရှင်နာနှင့်စိန်ဂျွန်းကွန်ဗင်းေကျာင်းဝင်းရှိ ဂွတ်ရှက်ပတ်(Goodhephed Orphanage)
ေဂဟာဖ
ြ စ်သည်။ ယင်းေဂဟာကို ဗရင်ဂျီဘာသာဝင် သာသနာပ
ြ ုပုဂ္ဂိုလ်များက ၁၈၆၅ခုနှစ်
တွင် တည်ေထာင်ခဲ့သည်။ မိဘမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးေသာ မိန်းကေလးများကို လက်ခံ
ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။ တက္က သိုလ်ဝင်တန်းအထိပညာသင် ြကားေပးပ
ြ ီး ကူးသန်းေရာင်းဝယ်
ေရးပညာ နှင့် အိမ်သူ့နီတိများကို သင် ြကားေပးပ
ြ ီးအလုပ်အကိုင်များရှာေဖွေပးသည်။
၁၉ဝဝပ
ြ ည့်နှစ်တွင် ေမာ်လြမိုင်ြမို့ မစ်ရှင်လမ်း၊ အမှတ်(၁၁)တွင် ြမန်မာပ
ြ ည်လုံး
နှစ် ြခင်း မိဘမဲ့ကေလးများေကျာင်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ချို့တဲ့နွမ်းပါးေသာ ခရစ်ယာန်နှစ် ြခင်း
အသင်းဝင်မိဘမဲ့ကေလးများကိုသာလက်ခံသည်။ ၁၉၁၅ခုနှစ်တွင်ရန်ကုန် ြမို့၊ဘိဂန်းဒက်လမ်း၊
အမှတ် (၁၇၆/၁၇၈) ကယ်တင် ြခင်းတပ် (Salvation Army) အမည်ရှိ ခိုကိုးရာမဲ့ ကေလး
ေဂဟာ တစ်ခုကို တည်ေထာင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
 ၁၀
အလားတူ ရန်ကုန်ြမို့၊ အင်းယားလမ်း၊ အမှတ-် ၃ဝ(ေအ)တွင် ရန်ကုန်ြမို့ေစာင့်
ေရှာက်ေရးအသင်းကို ဖွဲ့စည်းသည်။ ခိုကိုးရာမဲ့နှင့် မိဘမဲ့ကေလးများအတွက် အမှတ် - ၄၉၊
ဒူဗန်းလမ်းတွင် ေဂဟာတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ကာ အသက်(၁၆)နှစ်ေအာက် မိန်းကေလးနှင့်
အသက်(၆)နှစ်ေအာက် ေယာကျ်ားေလးများကို လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၀ ြပည့်နှစ်
တွင် ခရစ်ယာန်ဘုန်းေတာ် ကီး ဘရာသာဂျွန်က ေကာ့မှူးမ
ြ ို့နယ် ငှက်ေအာ်စမ်းေကျးရွာတွင်
ဒီလာဆာ သာသနာပ
ြ ုေကျာင်းကို တည်ေထာင်ကာ မိဘမဲ့ကေလးသူငယ်များကို ြပုစုပျိုး
ေထာင်ခဲ့သည်။
၁၉၂၆ခုနှစ်တွင် မန္တေလးမ
ြ ို့၊ စီပီလိုင်းသစ်၌ ဆရာေတာ်ဦးပရဝက ြမန်မာပ
ြ ည် ဗုဒ္ဓ
ဘာသာ မိဘမဲ့ ကေလးများ ေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်းကို တည်ေထာင်ြပီး၊ မိဘမဲ့ကေလးများ
ေဂဟာကို ထူေထာင်ခဲ့သည်။ မရှိဆင်းရဲ၍ ဒုက္ခေရာက်ေနေသာ ကေလးသူငယ်များကို လူမျိုး
ဘာသာမေရွး လက်ခံကာ အတန်းပညာများသင် ြကားေပးခဲ့သည်။
၁၉၂၇ခုနှစ် ရန်ကုန်ြမို့ တက္က သိုလ်ရိပ်သာအင်းယားလမ်းအမှတ် (၁၁၄)တွင် ကေလး
များ ကူညီေရးနှင့် ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရး (Children’s Aid and Protection Society )
ကို တည်ေထာင်သည်။ စတင်တည်ေထာင်သူ ေဒါ်တီတီလူး(စ်)သည် ေလလွင့်ေနေသာ
ကေလးများအတွက် ေဂဟာတစ်ခုဖွင့်လှစ်ြပီး ေဂဟာထိန်းမိခင်အြဖစ်တာဝန်ယူကာ အသက်
(၁၈)နှစ်ေအာက်ေယာကျ်ားေလးများကိုလက်ခံထိန်းသိမ်းေပးခဲ့သည်။ အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်း
ပညာများကို သင် ြကားေပးပ
ြ ီး အလုပ်အကိုင် ရှာေဖွေနရာချထားေပးခ
ြ င်းစေသာ လုပ်ငန်းများ
ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့ သည်။ (အထက်ပါေကျာင်းကို ၂၉.၂.၆၄ေန့တွင် အင်းလျားလူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်းအမည် ြဖင့် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနက တာဝန်ယူ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး ၁၈.၉.၉၇ ရက်ေန့တွင်
ကျိုက်ဝိုင်းဘုရားလမ်းသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့၍ ကျိုက်ဝိုင်းလူငယ်သင်တန်းအမည် ြဖင့် ဖွင့်လှစ်ထား
သည်၊)
၁၉၂၈ခုနှစ်တွင် ြမန်မာနိုင်ငံသို့ေရာက်ရှိလာေသာ အဂလန်
င်္ နိုင်ငံမှ ေထာင်မင်း ကီးချုပ်
က ရန်ကုန်ြမို့ေပါ်ရှိ ေလလွင့်လူငယ်များအေက
ြ ာင်းကို ေလ့လာပ
ြ ီး သိမ် ကီးေစျးတစ်ဝိုက်မှ
ေလလွင့် ဆိုးသွမ်းေနေသာ လူငယ်များကို ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်၍ ပညာေပးေလ့ကျင့်ရန်
အကံြပုခဲ့သည်။ အဆိုပါ အကံ ြပုချက်အရ ဝိုင်အမ်ဘီေအ လူငယ်ေလ့ကျင့်ေရးဌာန၊
အတွင်းေရးမှူး မစ္စတာ အိပ်(ချ်)ေအပီက ရန်ကုန်ြမို့လူငယ်များေဂဟာအုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့
 ၁၁

(Rangoon Boy’s Home Trust)ကို ၁၉၂၉ခု၊ နိုဝင်ဘာ(၃)ရက်ေန့တွင် စတင်တည်ေထာင် ြပီး

ယာယီေစာင့်ေရှာက်ေရးေဂဟာ တစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါေဂဟာကို ယာယီ
ေစာင့်ေရှာက်ေသာ ေဂဟာအဖ
ြ စ်မှ အမ
ြ ဲတမ်း ေစာင့်ေရှာက်ေသာ ေဂဟာအဖ
ြ စ်ေြပာင်းလဲ၍
၁၉၃၉ခုနှစ်တွင် အမှတ်(၃၂ဝ)၊ အေနာ်ရထာလမ်းမှ ေဘာင်ဒရီလမ်း (ယခုဓမ္မေစတီလမ်း)သို့
ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၁၉၅၄ခုနှစ်တွင် ြပည်ေတာ်သာစီမံကိန်းအရ ယင်းေဂဟာ အေဆာက်အအုံကို ပညာေရး
ဌာနသို့ လွှဲေ ြပာင်းေပးအပ်ရ ြပီး အမှတ်(၆၄)၊ ကမ္ဘာေအးေစတီလမ်းရှိ ေမ
ြ ေနရာအသစ်
လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာန၏မတည်ေငွ ြဖင့် ရန်ကုန်ြမို့၊ လူငယ်များစံ ြပေဂဟာ အေဆာက်အအုံ
ကို ေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ေဂဟာအား လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီး ဦးဘေစာမှ အုတ် ြမစ်ချေပး
ခဲ့သည်။
အဆိုပါေဂဟာကို ၁၉၆၂ခုနှစ်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနက လွှဲေြပာင်းလက်ခံြပီး
ကမ္ဘာေအး လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းအဖ
ြ စ် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ေနာင်တွင် ေကျာင်းေဆာင်သစ်
များထပ်မံ တိုးချဲ့ေဆာက်လုပ်ြပီး ပင်မအေဆာက်အအုံကို လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန (ရုံးချုပ်)
အဖ
ြ စ် ၁၉၈၆ခုနှစ်မှစ၍ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
ကိုလိုနီေခတ်က ြမန်မာနိုင်ငံတွင် မိဘမဲ့ေဂဟာများ၊ အကျင့်ပျက် သက်ငယ်ြပုပ
ြ င်ေရး
ေဂဟာများ၊ ေကျာင်းများအများအပ
ြ ားတည်ေထာင်ခဲ့ ြကေသာ်လည်း အစိုးရက ဦးစီးဦးေဆာင််
ြပု၍ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာဌာနဟူ၍ မရှိခဲ့ေပ။ ြမန်မာဘုန်းေတာ် ကီးများ၊ ခရစ်ယာန်သာသနာပ
ြ ု
အသင်းများ အခ
ြ ားဘာသာေရးဆိုင်ရာ အသင်းအဖွဲ့များနှင့် လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များက ကမ
ကထပ
ြ ုှု တည်ေထာင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာ ဌာနများသာလျင်ရှိခဲ့သည်။
သို့ရာတွင် ၁၉၃ဝပ
ြ ည့်နှစ် ြပစ်မှုကျူးလွန်သူ လူငယ်များအက်ဥပေဒ(The Young
Offender’s Act 1930) ကို အစိုးရကပ
ြ ဌာန်းေပးခဲ့သည်။ ရာဇဝတ်ြပစ်မှုကျူးလွန်ေသာ
အကျင့်ပျက် သက်ငယ်များကို ြပုပ
ြ င်ေပးရန် ၁၉၃၁ခုနှစ်၊ ဇွန်လ(၁)ရက်ေန့တွင် သရက်ြမို့
အထက် တစ်မိုင်ခန့်အကွာ ေတာေကျာင်းအရပ် (The Combine Borstal and Senior
Training School) သရက်ေဘာ်စတယ် ေကျာင်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ (အဆိုပါေကျာင်းကို
၁.၃.၇၄ ရက်ေန့တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနမှလွှဲေြပာင်းရယူြပီး ရန်ကုန်တိုင်း၊ ေကာ့မှူး
 ၁၂
ြမို့နယ် ငှက်ေအာ်စမ်းလူငယ်သင်တန်းေကျာင်းသို့ ၁၉၇၅ခုနှစ်၊ဧပ
ြ ီလတွင် ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်
ခဲ့သည်။)
လူအိုရုံ(ဘိုးဘွားရိပ်သာ)များေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း
၁၈၈၉ခုနှစ်က ြပင်သစ်ဗရင်ဂျီဂိုဏ်းေထာက်ဘုန်းေတာ် ကီး ဘီဂင်ဒတ် တည်ေထာင်ခဲ့
ေသာ ရန်ကုန်ြမို့ စေတာ့ကိတ်လမ်း၊ အမှတ-် ၂၁၃ရှိ လူအိုရုံသည် ကိုလိုနီေခတ်က ြမန်မာ
နိုင်ငံတွင် ေဂဟာစနစ်ြဖင့် ေရှးဦးစွာ ေဆာင်ရွက်ေသာ သက် ကီးရွယ်အို ေစာင့်ေရှာက်ေရး
လုပ်ငန်း ြဖစ်သည်။ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရေထာက်ပံ့ေ ြကး၊ ေကာက်ပဲသီးနှံရုံးနှင့် ရန်ကုန်ြမင်းပွဲ
အသင်းမှ ေထာက်ပံ့ေ ြကးနှင့် အ ြခားအလှူေငွများဖ
ြ င့် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ေနာင်တွင် ြပင်သစ်
သီလရှင်ဂိုဏ်းသို့လွှဲေြပာင်းခဲ့ရာ လစ်တဲစစ်စတာေအာက်(ဖ်)သည် ပူးဝါး(The Little Sisters
of the Poor သက် ကီးေဂဟာ)အမည် ြဖင့် ဆက်လက်ရပ်တည်ခဲ့သည်။
မန္တေလး ပတ္တ ြမားအုတ် ေကျာင်းအမကီး ေဒါ်ဦးဇွန်းသည် ရန်ကုန် ြမို့သို့ ဘုရားဖူးလာ
သည့် အခိုက်အဆိုပါ လူအိုရုံသို့ အကိမ် ကိမ်အခါခါသွားေရာက် ေလ့လာသည်။ ြမန်မာ
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဦးေဆာင်ဖွင့်လှစ်ေသာ ဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနများ ြမန်မာနိုင်ငံတွင်
အမှန်တကယ်လိုအပ်ေနပ
ြ ီကို သိြမင်ခဲ့ေသာ ဘွားဦးဇွန်းသည် မန္တေလးသို့ ြပန်ေရာက်ြပီး
ကတည်းက ဝံသာနုရက္ခိတ တရားများပ
ြ န့်ပွားေစသည့်အဆိုပါလုပ်ငန်း ကီးကို ေဆာင်ရွက်နိုင်
ရန် နည်းလမ်းရှာေဖွ ကိုးပမ်းအားထုတ် ခဲ့သည်။ထိုစဉ်ကြမန်မာနိုင်ငံတွင် နယ်ခဲျ့စနစ်၌ ဖိနှိပ်
ချုပ်ချယ်မှုနှင့် အတူစစ်ေဘးစစ်ဒဏ်ေ ြကာင့် ခိုကိုးရာမဲ့ ြဖစ်ရေသာ ဘိုးဘွားများ နိုင်ငံအနှံ့
ရှိေနေပ သည်။
အသက်(၄ဝ)ေကျာ်အရွယ်သာရှိေသးေသာ ေဒါ်ဦးဇွန်းသည် သက် ကီးရွယ်အို ေစာင့်
ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို ေဇာက်ချလုပ်ကိုင်ရန် ဆုံးြဖတ်ထားသည်နှင့်အညီ စစ်ကိုင်းေတာင်ရိုး
အရိယမဂ္ဂင်ေကျာင်းဆရာေတာ် ကီးခွင့်ြပုချက်အရ မင်းကွန်းေစတီနှင့် မင်းကွန်းေခါင်းေလာင်း
ကီး အက
ြ ားရှိ ေမ
ြ ကွက်ကို ရှင်းလင်းခုတ်ထွင်ခဲ့ ြပီး ကမ္မဋ္ဌာန်းေကျာင်းငယ်(၃)ေကျာင်း
ေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။ တစ်ေကျာင်း၌ ဘွားဦးဇွန်းနှင့် အေဖာ်မိန်းမငယ်တစ်ဦးေနကာ ကျန်နှစ်
ေကျာင်းတွင် ဘိုးဘွားများ ေနရန် စီစဉ်သည်။ ဤသို့ ြဖင့် ြမန်မာမင်းများလက်ထက်ကတည်းက
ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည့် သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းသည် ၁၂၇၇(၁၉၁၅)ခုနှစ်၊
ြ ၌ ြပန်လည်ေပါ်ထွန်းလာသည်။
ြပာသိုလြပည့်ေကျာ် (၁၂)ရက်ေန့တွင် ြမန်မာနိုင်ငံမင်းကွန်းေမ
 ၁၃
ဘွားဦးဇွန်း၏ကီးမားေသာေစတနာ၊ မေလျာ့ေသာဇွဲလု့ံလဝီရိယတို့ေ ြကာင့် မင်းကွန်း
လူအိုရုံသည် တဖ
ြ ည်း ြဖည်းလူသိများလာသည်။ ဘွားဦးဇွန်းသည် မန္တေလး ေကျာက်ေသွးတန်း
ရှိ ၄င်း၏တိုက်တွင် အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးပါဝင်ေသာ ဗုဒ္ဓဘာသာလူအိုရုံအသင်းကို ၁၂၈ဝ (၁၉၁၈)
ခုနှစ်တွင် ထူေထာင်ဖွဲ့စည်း ြပီး ရုံးတရားဝင် မှတ်ပုံတင်သည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ငါးဦးတွင် နာယက
ဘွားဦးဇွန်း၊ ကျားေဆးတိုက် ကိုယ်စားလှယ် ဦးဘိုးလွင်၊ ဘီအိုင်ေအ ဦးေမာင် ကီး (စာရင်းစစ်)၊
ဦးလှကနွ း် (ေငွထိန်း)၊ ဦးလှေကျာ်(အတွင်းေရးမှူး)နှင့် ဦးဘိုးရင် တို့ပါဝင်သည်။
မင်းကွန်းလူအိုရုံကို ေကာင်းေအာင်ြပု၍ ေရှးအစဉ်အဆက်ကပင်ရှိခဲ့ေသာ သက် ကီး
ရွယ်အုိ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး စိတ်ဓာတ်၊ ဝံသာနုရက္ခိတတရားေတာ်တို့ ဆထက်ထမ်းပိုး နိုး
ြကားလာေအာင် ြမို့နယ်များ၏ ပန် ြကားကမ်းလှမ်းချက်အရ ဘွားဦးဇွန်း၊ ဦးေမာင် ကီးနှင့်
ဦးလှကွန်းတို့သည် ၁၂၈၆ (၁၉၂၃)ခုနှစ်တွင် သထုံ ြမို့နယ်၊ ြမသပိတ်ေတာင်ေြခရင်း၌
လည်းေကာင်း၊ ၁၂၉၁(၁၉၂၉)ခုနှစ်တွင် ေပါင်းတည် ြမို့၌ လည်းေကာင်း၊ လူအိုရုံများ တည်
ေဆာက်ေပးခဲ့သည်။ အသက်(၆ဝ)ြပည့်ြပီြဖစ်ေသာ ေဒါ်ဦးဇွန်းသည် ေပါင်းတည်လူအုိရုံ
လူဝတ်ေ ြကာင်ဘဝမှ သီလရှင်ဘဝသို့ ကူးေြပာင်းြပီး ေဒါ်သုမာလာဘဲွ့ကိုခံယူခဲ့သည်။ သို့ရာ
တွင် တုိင်းြပည်ကမူ ေဒါ်ဦးဇွန်းအဖ
ြ စ်သာ လူသိများခဲ့သည်။
၁၂၉၅ (၁၉၃၃)ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် ြမို့၊ သကန်င်္ းကျွန်းနှင်းဆီကုန်း၌ လူအိုရုံတစ်ရုံနှင့်
၁၂၉၉ (၁၉၃၇)ခုနှစ်တွင် ပခုက္ကူ၌ လူအိုရုံတစ်ရုံကို ထပ်မံတည်ေဆာက်ခဲ့သည်။ ထုိသို့
လူအိုရု(ံ ၅)ရုံကို မေမာနိုင်မပန်းနိုင်တည်ေဆာက်ရာတွင် သူမပိုင်စိန်ေရွှရတနာသိန်း(၂ဝ)ဖုိးခန့်
ကို စွန့်လွှတ်မတည်၍ ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဘီအိုင်ေအ ဦးေမာင် ကီးသည် ဘုိးဘွားရိပ်သာများ
တည်ေဆာက်ရာတွင် ဘွားဦးဇွန်းနှင့်အတူ အချိန်ြပည့်ေစတနာ့ဝန်ထမ်း ကူညီခဲ့သူ ြဖစ်သည်။
ေဒါ်ဦးဇွန်း၏ မွန် ြမတ်ေသာလူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းြဖစ်သည့် လူအိုရုံများတည်ေထာင်ြခင်း
ကို ချီးကျူးဂုဏ် ြပုသည့်အေနဖ
ြ င့် အဂလိ
င်္ ပ်အစိုးရက (TPS Taing-kyo- Pyikyo -Saung)
(တိုင်းကျိုးပ
ြ ည်ကျိုးေဆာင်) ဘွဲ့အပ်နှင်းခဲ့သည်။ ြမန်မာတိုင်းရင်းသားများထဲမှ ပထမဆုံး
သက် ကီးရွယ်အို ေစာင့်ေရှာက်ြခင်းလုပ်ငန်းကို မျိုးေစ့ချေပးခဲ့သူ ေဒါ်ဦးဇွနး် (သီလရှင်ဘွား
သုမာလာ)သည် ေကာဇာသက္က ရာဇ်၁၃ဝ၆ခု (ခရစ်နှစ်၁၉၄၄) ေမလ(၁၁)ရက်၊ အသက်(၇၆)
အရွယ်တွင် သူမ ြမတ်နိုးလှေသာ ဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းအေခ
ြ တည်ရာ မင်းကွန်း
လူအိုရုံ၌ပင် ကွယ်လွန်အနိစ္စေရာက်သည်။ ဘွားဦးဇွန်း၏စံ ြပုေလာက်ေသာ စွမ်းစွမ်းတမံ
 ၁၄
ေဆာင်ရွက်မှုများသည် ြမန်မာတိုင်းရင်းသားတို့၏ရှိရင်းစွဲ ေစတနာသဒ္ဓါတရားနှင့် လူမှုဝန်ထမ်း
စိတ်ဓာတ်ကို လှုံ့ေဆာ်ေပးခဲ့သည်။
မျက်မြမင်နငှ ့် ဆွံ့အနားမက
ြ ားေကျာင်းများေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း
၁၉၁၄ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၄)ရက်ေန့တွင် “The Society For the Propagation of the
Gospel in Foreign Parts”အမည်ရိှ သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့မှ မျက်မြမင်အနည်းငယ်ြဖင့်
ြကည့်ြမင်တိုင် ြမို့နယ်တွင် ရှင်မိေက္ခလ မျက်မြမင်ေကျာင်းကို စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။ ၁၉၁၇ခုနှစ်
တွင် အဂလိ
င်္ ပ်မျက်မြမင်ဘုန်းေတာ် ကီး ဖာသာဂျက်ဆင်(Father Jackson)က ေကျာင်းအုပ်
အဖ
ြ စ် ေဆာင်ရွက်၍ မျက်မြမင်ကေလးများကိုစာေပနှင့် အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းပညာ
သင် ြကားေပးပါသည်။ ပညာပ
ြ ည့်စုံသူများအား ေကျာင်းအတွင်းတွင်ြဖစ်ေစ၊ မိမိေနရပ်ေဒသ
ြပန်၍ြဖစ်ေစ လုပ်ကိုင်ေဆာင်ရွက်နိုင်ေစရန် ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးပါသည်။ ရန်ကုန် ြမို့တွင်
ခရစ်ယာန်သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့မှ မျက်မြမင်များအား ေစာင့်ေရှာက်ပညာသင် ြကားေပးေရးကို
ေဆာင်ရွက်ခဲ့ြပီး၊ ၁၉၃၇ခုနှစ်တွင် ပခုက္ကူ ြမို့၊ ေပါက်လမ်းရပ်၊ ေကျာင်း ကီးဆရာေတာ်
ဦးပညာဝံသသည် ြပည်ေထာင်စု ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မျက်မြမင်ဒုက္ခသည်များအား ကယ်တင်
ေစာင့်ေရှာက်ပညာသင် ြကားေရးအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်း၍ မျက်မြမင် များအတွက် စား၀တ်ေနထိုင်ေရး၊
စာေပပညာသင် ြကားေရး၊ ဂီတပညာသင် ြကားေရး၊ လက်မှုပညာကိမ်ထိုးြခင်း စသည်တို့ကို
သင် ြကားေပးပါသည်။ မျက်မြမင်စာေရးနည်း လက်စမ်းစာ(Braille)စနစ် ြဖင့်ဗျည်း(၃၃)လုံးကို
တီထွင်ြပီး ပါဠိေတာ် ကီးများကို ကူးေရးရာ (၁၀)ကျမ်းအထိြပီးစီးခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ မျက်မြမင်
ေကျာင်းသည် အလှူခံရေငွနှင့် အစိုးရေထာက်ပံ့ေငွ ြဖင့် မျက်မြမင်များအား ြပုစု ေစာင့်ေရှာက်
ပညာသင် ြကားေပးသည်။
၁၉၄၉ခုနှစ်တွင်မျက်မ ြမင်များ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးအတွက် မျက်မြမင်အလုပ်သမား
များကို ကာကွယ်ေကျွးေမွးေစာင့်ေရှာက်ရန်နှင့် အလုပ်အကိုင်ရှာေဖွေပးရန်၊ အလုပ်မလုပ်
တတ်ေသးေသာသူများအား ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးရန် ''မျက်မြမင်အလုပ်သမားများေဂဟာ''
ကို အမှတ(် ၃၄၇)၊ ြပည်လမ်းတွင် ြကည့်ြမင်တိုင်မျက်မြမင်ေကျာင်းမှ ေကျာင်းသား(၈)ဦးဖ
ြ င့်
ေဒါက်တာဦးသိန်းက စတင် တည်ေထာင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
မျက်မြမင်များေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်သည့်နည်းတူ ၁၉၂၁ခုနှစ်
တွင် အမှတ် (၂)၊ တင့်လမ်း၊ (ယခုသံတမန်လမ်း)ရန်ကုန် ြမို့၌ ခရစ်ယာန်သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့မှ
 ၁၅
Miss Mary Chapman နှင့် Miss Malder တို့သည် ဟသာတမ
င်္ ြ ို့မှ နားမက
ြ ားသူ
ေကျာင်းသားငယ်တစ်ဦးဖ
ြ င့် စတင် တည်ေထာင်ခဲ့သည်။ ၁၉၂၃ခုနှစ်တွင် ေမရီချက်(ပ်)မင်း
ဆရာဖ
ြ စ်သင်ေကာလိပ်နှင့် နားထိုင်းဆွံ့အသူများစာသင်ေကျာင်းအမည်ြဖင့် နားထိုငး် ၊ ဆွံ့အသူ
များအား စာေပပညာသင် ြကား ေပးရန်နငှ ့် နားထိုင်းဆွံ့အသူများအား စာသင်ေပးမည့် ဆရာ
ြဖစ်သင်ေကာလိပ်ကို ပူးတွဲဖွင့်လှစ်ထားရှိပါသည်။ အဆိုပါေကျာင်းသည် ြမန်မာပ
ြ ည်ရှိ
နားထိုင်းနှင့် ဆွံ့အသူများအား ခရစ်ယာန် သာသနာဖ
ြ န့်ရန် ရည်ရွယ်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြခင်းြဖစ်သည်။
အထက်ေဖာ်ြပပါ မျက်မြမင်နှင့် နားထိုင်းဆွံ့အသူများအား ြပုစုေစာင့်ေရှာက်မှုြပုသကဲ့
သို့ ကိုယ်အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများ(တစ်ဦးချင်း) နာတာရှည် ေဝဒနာခံစားေနရေသာ ခိုကိုးရာမဲ့
ေဝဒနာရှင်များအား ကူညီေစာင့်ေရှာက်ရန်၊ ၁၉၂၇ခုနှစ်တွင် အမှတ(် ၁၁၀)၊ ဟံသာ၀တီလမ်း၊
ြကည့်ြမင်တိုင်၌ ဘီးေရှာ့(ပ်)ဘိဂန်ဒက်ေဂဟာ (နာတာရှည်ေဆးရု)ံ ကို ဖွင့်လှစ်ထားရှိသည်။
အဆိုပါ ေဂဟာတွင် ကုတင်(၁၂၀)ထားရှှိ၍ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက ခန့်အပ်ေသာ အုပ်ချုပ်ေရး
အဖွဲ့က ကီး ြကပ် အုပ်ချုပ် သည်။
ထိုေခတ်ကာလအတွင်း မျက်မြမင်နှင့်နားမက
ြ ားဆွံ့အသူများအား ဘာသာေရးအဖွဲ့
များက တည်ေထာင်ဖွင့်လှစ်၍ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့ ြကြပီးနိုင်ငံေတာ်၊ ပုဂ္ဂလိကစီးပွားေရး
အဖွဲ့အစည်း များနှင့် ြပည်သူများ၏ထည့်၀င် လှူဒါန်းေငွြဖင့် ရပ်တည်ခဲ့ ြကသည်။
အမျိုးသမီးလူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များေပါ်ေပါက်လာခ
ြ င်း
ြမန်မာအမျိုးသမီးထု၏သာသနာေရး၊ လူမှုေရးနှင့်ပညာေရးလုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်
ရန် အဓိက ရည်ရွယ်ချက် ြဖင့် ဖွဲ့စည်းေသာ ''ကုမ္မာရီအသင်းများ''သည် ၂၀ရာစုအေစာပိုင်းတွင်
ြမန်မာနိုင်ငံအနှံ့အ ြပား၌ေပါ်ထွန်းခဲ့သည်။ အဆိုပါအသင်းများအနက် ြမန်မာအမျိုးသမီးသမဂ္ဂ
(Burmese Women’s Union )ကို ၁၉၁၈ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်ြမို့၌ စတင်တည်ေထာင်ခဲ့သည်။
အသင်း၏ဥက္က ဌမှာ အေရးပိုင်ဦးဘိုးေသာင်း၏ဇနီးေဒါ်စု ြဖစ်၍အတွင်းေရးမှူးမှာ ေဒါ်ဖွားသစ်
ြဖစ်သည်။ ပထမတွင် အမျိုးဘာသာ သာသနာဖွံ့ ြဖိုးေရးအတွက် တည်ေထာင်ခဲ့ေသာ်လည်း
ေနာင်အခါတွင် ဝိုင်အမ်ဘီေအအသင်းနှင့် ဆက်သွယ်ြပီး နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ေရးလုပ်ငန်းများတွင်
ပါ၀င် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ြမန်မာအမျိုးသမီးသမဂ္ဂနှင့် ေခတ်ြပိုင်အသင်းမှာ ''ဒါနသုခ'' အသင်း ြဖစ် သည်။
အသင်း၏ ဥက္က ဌမှာ ေဒါ်က
ြ င်အိမ်ြဖစ် ြပီး၊ အတွင်းေရးမှူးမှာ ေဒါ်လှခင် ြဖစ်သည်။ မူလ
 ၁၆
ရည်ရွယ်ချက်မှာ အမျိုးဘာသာ သာသနာအတွက် ေဆာင်ရွက်ရန် ြဖစ်ေသာ်လည်း ဂျီစီဘီေအ
အသင်းချုပ် ကီး ေပါ်လာေသာအခါ ၀ံသာနုကုမ္မာရီအသင်း ဟူေသာအမည် ြဖင့် နိုင်ငံေရး
လုပ်ငန်းများတွင် ပါ၀င်လှုပ်ရှားခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ရန်ကုန်ြမို့ေပါ်တွင် ၀ံသာနုကုမ္မာရီအသင်း
ကိုးသင်းမျှရှိ ြပီး နယ်များတွင် လည်း အသင်းခွဲများရှိသည်၊။ ၎င်းအသင်းများသည် ဒိုင်အာခီ
အုပ်ချုပ်ေရးကို သပိတ်ေမှာက်ေသာ ပင်မဂျီစီဘီေအအသင်း ကီးနှင့် လက်တွဲေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်။ ဂျီစီဘီေအ အဖွဲ့ချုပ် ကီးြပိုကွဲသွားေသာအခါ ကုမ္မာရီအသင်းများသည် တဖ
ြ ည်းြဖည်း
အင်အားယုတ်ေလျာ့ ြပီး ေမှးမှိန်သွားခဲ့သည်။
အထက်ပါ အသင်းများအပ
ြ င် ၁၉၀၀ြပည့်နှစ်တွင် တည်ေထာင်ေသာ ခရစ်ယာန်
အမျိုးသမီးပျိုများအသင်း၊ ၁၉၂၆ခုနှစ်တွင် ြမန်မာပ
ြ ည်အမျိုးသမီးများေကာင်စီအဖွဲ့၊ ၁၉၃၀
ြပည့်နှစ်တွင် မင်းကေတာ် ကီးများဖွဲ့စည်းေသာ ြမန်မာအမျိုးသမီးေနရှင်နယ်ေကာင်စီ
(National Council of Women of Burma) နှင့် ြမန်မာအမျိုးသမီးများအသင်းတို့ကို
ဖွဲ့စည်းတည်ေထာင်ခဲ့သည်။ ြမန်မာအမျိုးသမီးေနရှင်နယ်ေကာင်စီ၏ ဥက္က ဌမှာ မင်း ကီး
ကေတာ် ေဒါ်မ
ြ ေမ ြဖစ်၍ အတွင်းေရးမှူးမှာ ပညာအုပ်ေဒါ်မ
ြ ေရွှ ြဖစ်သည်။ ြပည်ထဲေရး၀န် ကီး
ဦးေဖေအာင်၏သမီး ေဒါ်မ
ြ စိန်၊ ေဒါ်သန်းတင် စသည်တို့မှာ အမှုေဆာင်လူ ကီးများ ြဖစ် ြက
သည်။ အသင်း၀င်များမှာ အစိုးရအရာရှိကေတာ်များ၊ ကုန်သည်ပွဲစားစသည့် လူတန်းစားတို့၏
ဇနီးများဖ
ြ စ်ြပီး၊ နိုင်ငံေရး လုပ်ငန်းများလုံး၀မေဆာင်ရွက်ဘဲ လူမှုေရးကိုသာ ဦးစားေပးေဆာင်
ရွက်ေသာ အသင်းြဖစ်ခဲ့သည်။ အသင်း ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်မှုေ ြကာင့် ၁၉၃၁ခုနှစ်တွင်၊ လန်ဒန်
ြမို့၌ ကျင်းပေသာ မျက်နှာစုံညီအစည်းအေဝး(Round Table Conference)သို့ အမှု
ေဆာင် ေဒါ်မ
ြ စိန် တက်ေရာက်ခွင့် ရရှိခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်အဆိုပါ အသင်းသည် ေက
ြ းရတတ်
လူကုံထံ အသိုင်းအဝိုင်း၏ သီးသန့်အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုသာဖ
ြ စ်ခဲ့၍ တိုးတက်ြခင်း မရှိခဲ့ေပ။
'' ြမန်မာအမျိုးသမီးအသင်း''မှာမူ စစ် ကိုေခတ်က အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ကို စိတ်ပါဝင်စားေသာ မင်းကေတာ် ကီးများစုစည်း၍ ဖွဲ့စည်းထားေသာ ေစတနာ့ဝန်ထမ်း
အဖွဲ့အစည်း တစ်ခု ြဖစ်သည်။ အသင်းဥက္က ဌအဖ
ြ စ် တရားဝန် ကီးချုပ်ကေတာ် ေဒါ်ေစာတင်
ြဖစ်ြပီး၊ အတွင်းေရးမှူးမှာ ေဒါ်မမေအာင်ြဖစ်သည်၊အမှုေဆာင်အဖွဲ့ဝင်များအဖ
ြ စ်ေဒါ်ခင်မမ၊
ေဒါ်ခင်ဖွား(ေဒါက်တာချန်တိတ်၏ဇနီး)၊ ေဒါ်မ
ြ ြမ(တရားဝန် ကီးဦးအုံးေဖ၏ဇနီး)၊ ဦးေအာင်ချိန်
၏ဇနီး၊ ဦးဘတ်တေလစ်၏ဇနီးစသည့် အမျိုးသမီး ကီးများပါဝင် ြကသည်။ အဆိုပါအသင်း
 ၁၇
သည်၁၉၃၉ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် ြမို့၊ နယူးလင်းလမ်းတွင် အိမ်တစ်ေဆာင်ငှားရမ်း၍ အမျိုးသမီး
ေဂဟာတစ်ခုကို စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကီးြပီးဆုံးေသာအခါ ေစာင့်ေရှာက်မှု
ေပးရေသာအမျိုးသမီးဦးေရများပ
ြ ားလာသည်။ သို့ြဖစ်၍ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက အမှတ(် ၁၁၃)၊
ဝင်ဒါမီယာလမ်းရှိ စူနီရမ်ေပါ်တာပိုင် သိမ်းဆည်းအေဆာက်အဦသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ေစခဲ့ ြပီး
ဝင်ဒါမီယာအမျိုးသမီးေဂဟာဟု ေခါ်တွင်ခဲ့သည်။
၎င်းေဂဟာကို ြပည့်တန်ဆာနှိပ်ကွပ်ေရးအက်ဥပေဒအရ အဖမ်းခံရေသာ မိန်းကေလး
များ နှင့် ြပစ်ဒဏ်ကျခံရေသာ မိန်းကေလးများထားရန် အသိအမှတ် ြပုေဂဟာအဖ
ြ စ်
သတ်မှတ်၍ တစ်ဦးလျှင် စားစရိတ်တစ်လ ၃ဝိ/-နှုန်း ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ ေတာ်လှန်ေရး
ေကာင်စီေခတ်၊ ၁.၄.၁၉၆၂ ေန့တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနက အသိအမှတ်ြပုရမန်ေဂဟာ
အဖ
ြ စ်မှရပ်စဲခဲ့သြဖင့် ခိုကိုးရာမဲ့ အမျိုးသမီးများကိုသာ လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေသာေဂဟာ
တစ်ခု ြဖစ်လာခဲ့သည်။ ြမန်မာအမျိုးသမီးအသင်းက ၄င်းတို့ဆန္ဒအေလျာက် လွှဲေြပာင်းေပးအပ်
ေသာ အဆိုပါေဂဟာကို ၄.၉.၁၉၆၄ေန့တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဌာနက လွှဲေြပာင်းလက်ခံြပီး “အမျိုး
သမီးရိပ်သာ”အမည် ြဖင့် ဆက်လက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၂၀.၅.၁၉၉၈ေန့မှစ၍ အမျိုးသမီးများ
ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာန (ရန်ကုန်) အမည်သို့ေြပာင်းလဲေခါ်တွင်ခဲ့သည်။
ကိုလိုနီေခတ်အတွင်း ြပည်တွင်း/ ြပည်ပသာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့များ က ဦးေဆာင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့
ေသာ အမျိုးသမီး လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
စဉ် ခုနစှ ် တည်ေထာင်ေသာ တည်ေနရာ
အသင်းအဖွဲ့အမည်
(က) ၁၉၃၅ ဂွတ်ရှက်ပတ်မိန်းကေလးများေဂဟာ ၂၉၁၊ ြပည်လမ်း၊ရန်ကုန်ြမို့
( ခ) ၁၉၄၆ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာဗမာမွတ်စလင် ၁၈၂၊စေတာ့ဂိတ်လမ်း၊
အမျိုးသမီးအဖွဲ့ချုပ် ရန်ကုန် ြမို့
( ဂ) ၁၉၄၇ ြမန်မာပ
ြ ည်တရုတ်အမျိုးသမီးများအသင်း ၅၀၊၁၈လမ်း၊ ရန်ကုန်ြမို့
၁၉၄၇ခုနှစ်၊စက်တင်ဘာလတွင်ဗမာပ
ြ ည်လွတ်လပ်ေရးအမျိုးသမီးအစည်းအရုံး၊ရဲအမှု
ထမ်းများအသင်း၊ ဗမာမွတ်စလင်အမျိုးသမီးများအဖွဲ့၊ ဆရာ၀န်များသမဂ္ဂ၊ ကုန်သည် ကီးများ
အသင်းမှ ကိုယ်စားလှယ်များစိတ်ပါ၀င်စားေသာတစ်ဦးချင်းပုဂ္ဂိုလ်များ၊ သတင်းစာဆရာများ၊
လူမျိုးစုေခါင်းေဆာင်များ စုေပါင်းေဆွးေနွး၍ မက
ြ ာမီလွတ်လပ်ေတာ့မည့် ြပည်ေထာင်စု
 ၁၈
ြမန်မာနိုင်ငံ၏လူမျိုးေရး၊ စီးပွားေရးများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ရာတွင် တစ်တပ်တစ်အား ပါ၀င်
ေဆာင်ရွက်နိုင်ေသာအမျိုးသမီးကေလးများေပါ်ထွက်လာနိုင်ရန်ရည်ရွယ်၍''ဗမာပ
ြ ည်အမျိုးသ
မီးကေလးများကယ်တင်ေရးအဖွဲ့ချုပ်'' အမည် ြဖင့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုေပါ်ေပါက်ခဲ့သည်။
အဆိုပါအသင်းအေနဖ
ြ င့် သီး ြခားေဂဟာတစ်ခုမထူေထာင်နိုင်မီ ရဲအမှုထမ်းများ
အသင်း၏ ခွင့် ြပုချက်အရ ပန်းပဲတန်းလူပျိုလိုင်းကို ၁၉၄၇ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလမှ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊
ေဖေဖာ်၀ါရီလ (၅)ရက်ေန့အထိ အမျိုးသမီးများလက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန အဖ
ြ စ်အသုံး
ြပုခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၅)ရက်ေန့တွင် ဗဟန်း ြမို့နယ်၊ ဝကပါလမ်
င်္ း၊ အမှတ်
(၁၇)သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်၊၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၂၉)ရက်ေန့တွင် ဗမာပ
ြ ည်အမျိုးသမီးများ
ကယ်တင်ေရးဌာနချုပ်၊ ဗမာနိုင်ငံအမည်ြဖင့် ဆိုင်းဘုတ်တင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့
အမည်ကို ၁၉၅၀ ြပည့်နှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလတွင် အမျိုးသမီး ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့ချုပ်
အမည်သိ့ု ေပ
ြ ာင်းလဲခဲ့သည်။
၁၉၅၀ ြပည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၁)ရက်ေန့တွင် တရားေရးဌာနက အသိအမှတ်ြပုေသာ
ေဂဟာဖ
ြ စ်လာသည်။ ြပည့်တန်ဆာအက်ဥပေဒအရတရားရုံးမှ အပ
ြ စ်ေပးခ
ြ င်းခံရသည့်
အမျိုးသမီးများ၊ အရွယ်မေရာက်သူကိုခိုးယူေပါင်းသင်းမှုများ၊ ြဖားေယာင်းေသွးေဆာင်မှုများ၊
ပုဒ်မ(၃၆၂/ ၃၆၆/၃၇၆) အမှုများတွင် တရားခံ၊ တရားလိ၊ု သက်ေသအဖ
ြ စ်ပါ၀င်သည့် အမျိုး
သမီးများကို ထိန်းသိမ်း ေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့ချုပ်ကို တရားေရး၀န် ကီးဌာနက
လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနသို့ ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် လဲွှေြပာင်းေပးသည်။ လူမှု၀န်ထမ်း
ဌာနက ၁၉၅၃-၅၄ခုနှစ်မှ စ၍ ေထာက်ပံ့ေ ြကးေငွနှင့် ဆန်များစတင်ေထာက်ပံ့သည်။
ေဂဟာမှူး(၂)ဦး ခန့်ထားပ
ြ ီးတစ်ဦးကို အပ
ြ စ်ဒဏ်ခံရသူများ အုပ်ချုပ်ရန်နှင့် တစ်ဦးကို မိဘမဲ့
ကေလးများအုပ်ချုပ်ရန် တာ၀န်ေပးခဲ့သည်။
၁၉၆၀ ြပည့်နှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၁)ရက်ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက ရန်ကုန်ြမို့၊ နတ်ေမာက်
လမ်း အမှတ်(၁၈)တွင်အမျိုးသမီးရမန်ေဂဟာတစ်ခုကိုဖွင့်လှစ်သည်။ အဆိုပါ ရမန်ေဂဟာသို့
ဝကပါ
င်္ အမျိုးသမီးေဂဟာမှ ြပစ်ဒဏ်ကျနှင့် အမှုစစ်ေဆးဆဲအမျိုးသမီး(၂၅)ဦးကို လဲွှေြပာင်း
ေပးခဲ့သည်၊။ ထိုအချိန်မှစ၍ ဝကပါေဂဟာတွ
င်္ င် အကျင့်စာရိတ္တ ချို့ယွင်းေလလွင့်ေနသူများ
မရှိေတာ့ဘဲ မိဘမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့ ဆင်းရဲသူအမျိုးသမီးများကိုသာ လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပး
ခဲ့သည်။ သင်တန်းသူများကို အေခ
ြ ခံပညာနှင့် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများသင် ြကား
 ၁၉

ေပးပ
ြ ီး၀င်ေငွရရှိေသာလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။၁၉၉၈ခုနှစ်တွင် ြမန်မာအမျိုးသမီး
များ ဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးအသင်း (ဝကပါ)
င်္ (MYANMAR WOMEN’S DEVELOPMANT
ASSOCIATION) အမည်သို့ ေပ
ြ ာင်းလဲ၍ ယေန့တိုင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ အသင်း
တစ်ခု ြဖစ်သည်။
 ၂၀

အခန်း(၄)
လွတ်လပ်ြပီးေခတ်(၁၉၄၈-၁၉၆၂)
ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ြပီးဆုံးချိန်တွင် ြမန်မာနိုင်ငံ၏လူမှုေရးမှာ ကျဆင်းလျက်ရှိသည်။
ေသာင်းကျန်းသူများရန််ေ ြကာင့် ေတာမှလူအများမ
ြ ို့များသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့လာ၏။ ြမို့များတွင်
လူေန ြကပ်တည်း ကျဉ်းေမ
ြ ာင်းလာသည်နှင့် အမျှစားဝတ်ေနေရးမှာလည်း ြကပ််တည်းလာ
သည်။ ဖဆပလအစိုးရက ြပည်သူ့အိုးအိမ်အဖွဲ့ကိုတည်ေထာင်လျက် ေနထိုင်မှုြပဿနာကို
ေဖ
ြ ရှင်းရန် ကိုးစားေသာ်လည်း အိုးအိမ် ြပဿနာ ေပ
ြ လည်မှုမရှိေပ၊။ ေလလွင့်လူငယ်များ
နှင့်ခိုကိုးရာမဲ့အမျိုးသမီးများအတွက် ေဂဟာများဖွင့်ေပးပ
ြ ီး အသက်ေမွးဝမ်းေကျာင်းပညာရပ်
များသင် ြကားေပးသည်။ ြမို့အချို့၊ စက်ရုံအချို့တွင် လူမှုဖူလုံေရးအဖွဲ့များဖွဲ့သည်။ သက် ကီး
ရွယ်အိုများ၊ မိခင်နှင့်ကေလးများကိုေစာင့်ေရှာက်ေပးသည်။ ဖဆပလအစိုးရ၏ ၁၉၅၂ခုနှစ်
တွင် ပထမဆုံးအကိမ်ကျင်းပေသာ ြပည်ေတာ်သာညီလာခံတွင် အခ
ြ ားစီမံကိန်းများနှင့်အတူ
ဘဝသစ်ဖန်တီးမှု ပညာေရးကို တင်ြပေဆွးေနွးြပဌာန်းသည်။ ဘဝသစ်ဖန်တီးမှု ပညာေရး၏
ရည်ရွယ်ချက်များတွင် နိုင်ငံသားတိုင်းအသုံးလုံးေက
ြ ေစရန်၊ နိုင်ငံထူေထာင်မှုနှင့် ဖွံ့ြဖိုးမှု
အတွက်လိုအပ်ေသာ စက်မှုလက်မှုပညာရှင်များ အလုံအေလာက်ေမွးထုတ်ေပးရန် ဗလ
ငါးတန်နှင့် ြပည့်စုံေသာသူများ ေမွးထုတ်ေပးရန် စသည်တို့ပါဝင်သည်။ နိုင်ငံထူေထာင်ေရး နှင့်
ဆက်စပ်၍ လူထုပညာေရးလုပ်ငန်းကို ေဆာင်ရွက်သည်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်တွင် လူထုပညာေရး
ေကာင်စီကိုစတင်ဖွဲ့စည်းသည်။ လူထုပညာေရးနှင့်ပတ်သက်၍ ထားရှိေသာ ရည်ရွယ်ချက်
များတွင်နိုင်ငံသားတိုင်းဗဟုသုတ ကယ်ဝေစရန်၊ ကျန်းမာ ကံ့ခိုင် ြကရန်၊ ပရဟိတ ဝန်ထမ်း
စိတ်ေမွး ြမူေစရန်၊ ြပည်သူြပည်သားေကာင်းအရည်အချင်းနှင့် ြပည့်စုံေစရန် စသည်တို့ပါဝင်
သည်။ ၁၉၄၉ခုနှစ်မှစ၍ လူထုပညာေရးမှူးများကိုေလ့ကျင့်ပျိုးေထာင်၍ ေကျးရွာလူထ၏
ု
ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ ေပါင်းသင်းဆက်ဆံေရးနှင့် စီးပွားေရးတို့ကိုပိုမို တိုးတက်ေအာင်
ေဆာင်ရွက်ရန်တာဝန်ေပးအပ်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်၏လူအများစုမှာေကျးလက်ေတာရွာများ၌ ေနထိုင် ြကသူများဖ
ြ စ်ရာ လူေနမှု
အဆင့် အတန်း ြမှင့်တင်ေရးကိုေဆာင်ရွက်ရာတွင် ေကျးလက်ေဒသများရှိ အများစုအတွက်
အဓိကထား၍ ေဆာင်ရွက်ေပးရန်လိုအပ်လာသည်။ ထို့ေ ြကာင့်နိုင်ငံေတာ် လူမှုေရးရာ ကီးပွား
 ၂၁
တိုးတက်မှုအတွက် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနက ေအာက်ပါ လူမှုဝန်ထမ်း
လုပ်ငန်းစဉ်များကို ချမှတ်အေကာင်အထည်ေဖာ်ခဲ့သည်-
(က) ေကျးလက်ေတာရွာေန လူများစုအတွက် ေကျးလက် စည်ပင်သာယာေရးနှင့်
ေကျးလက်ဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရး လုပ်ငန်းစဉ်ြဖစ်သည့် လူထုပညာစီမံကိန်းကို
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
(ခ) လူထုပညာစီမံကိန်းအရ ေကျးလက်ေတာရွာေန ကေလးတိုင်း ပညာသင် ြကား
နိုင်သည့် အခွင့်အေရးကို ြမန်မာ့ထုံးထမ်းစဥ်လာအရ ဘုန်းေတာ် ကီးေကျာင်း
များတွင် စီစဥ်ေပးခ
ြ င်း။
(ဂ) ဖွံ့ြဖိုးခ
ြ င်းမရှိေသးသည့် လူေနမှုအဆင့်အတန်းနိမ့်ကျေသာ ေဒသများတွင်
အဖက်ဖက်မှ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်လာေစရန်၊ လူထုပညာဘဝသစ် ဖန်တီးေရးအဖွဲ့
များ ေစလွှတ်၍ လုပ်ငန်းများေဆာင်ရွက်ြခင်း။
(ဃ) ေကျးလက်သန့်ရှင်းေရးနှင့် ေရရရှိေရးအဖွဲ့က နိုင်ငံေတာ်အနှံအြပားတွင် စက်
ေရတွင်းများ တူးေဖာ်ေရးစီမံကိန်းနှင့် စနစ်ကျနေသာ အိမ်သာများ ေဆာက်လုပ်
ေရး စီမံကိန်းကို အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
(င) နိုင်ငံေတာ်၏ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများကိုေခတ်မီ၍ စနစ်တကျေဆာင်ရွက်သွား
နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံြခားသို့ အလုပ်သင်နှင့် ပညာေတာ်သင်များအဖ
ြ စ် ေရွးချယ်
ေစလွှတ် ြခင်း။
(စ) လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာန လက်ေအာက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဌာနတစ်ခု သီး ြခား
ဖွဲ့စည်းထားရှိ ြခင်း။
လူထုပညာေရးေကာင်စီ
၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ြမန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ေရးရပ
ြ ီးစအချိန်တွင် ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ဝန် ကီးချုပ်
ဦးနုပါဝင်ေသာ ြမို့မေကျာင်းသားေဟာင်းတစ်စုက ြပည်သူ့သားေကာင်းစီမံချက်နှင့် ြပန် ြကား
ေရးဝန် ကီးဌာနက ေရးဆွဲေသာ ပညာေရးတပ်မေတာ်စီမံကိန်းနှစ်ရပ်ကို ေပါင်းစပ်၍ လူထု
ပညာေရး စီမံကိန်း ေပါ်ေပါက်လာခဲ့သည်။
 ၂၂

လူထုပညာသင် ြကားေရးေကာင်စီအက်ဥပေဒကို ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ(၄) ရက်ေန

တွင် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက အတည်ြပုထုတ် ြပန်ြပဋ္ဌာန်း ြပီး လူထုပညာေရးေကာင်စီကို
၁၉၄၉ခုနှစ်၊ မတ်လ (၂၀)ရက်ေန့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
လူထုပညာေရးေကာင်စီ၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ နိုင်ငံသားတိုင်းသည်-
(က) ပညာဗဟုသုတ ကယ်ဝေစခ
ြ င်း
( ခ) ကျန်းမာကံ့ခိုင်ြခင်း
(ဂ) သက်ေမွးမှုအလုပ်အကိုင်များအေက
ြ ာင်းကို သိနားလည် ြခင်း
(ဃ) စုေပါင်းေနထိုင် ြကရာတွင် အများ၏ချမ်းသာမှုကို ေရှးရှု၍ ေဆာင်ရွက် လိုေသာ
ဆန္ဒတို့ြဖင့်ရပ်ရွာကို တိုးတက်ေစလိုေသာ ပရဟိတ ဝန်ထမ်းစိတ်ဓာတ်များ
ေမွး ြမူခ
ြ င်း
(င) စည်းကမ်းေသဝပ်မှုကိုနားလည် ြခင်း
စသည့် ြပည်သူ့ ြပည်သားေကာင်း ဂုဏ်အဂါင်္ အရည်အချင်းတို့နှင့် ြပည့်စုံေစရမည်။
လူထုပညာေရးေကာင်စီကို ဖွဲ့စည်းစဥ်က ပညာေရးဝန် ကီးဌာနလက်ေအာက်တွင် ထား
ရှိခဲ့ေသာ်လည်း၊ ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ အက်ဥပေဒပ
ြ င်ဆင်ချက်အရ လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာန ေအာက်
တွင် ထားရှိခဲ့သည်။ လူထုပညာေရးေကာင်စီသည် လူထုပညာေရးသင်တန်းေကျာင်းကို ၁၉၄၉
ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၁၈)ရက်ေန့၌ရန်ကုန်ြမို့၊ ဗွိုင်လမ်း(ယခုဦးဝိစာရလမ်း)အမှတ်(၄၀)၊
ဂူဂျာရတီေကျာင်းတွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဒုတိယပတ်သင်တန်းမှ ပဥ္စမပတ်သင်တန်းထိ
အမှတ်(၁၄) တင့်လမ်းသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ပဥ္စမပတ်သင်တန်းတွင် အမျိုးသမီး
သင်တန်းသူများ စတင်လက်ခံခဲ့သည်။ အမှတ်(၁)၊ကင်(ပ်)(CAMB)လမ်းရှိ အမျိုးသား
ပညာေရးအဖွဲ့ပိုင် အေဆာက်အဦကို အမျိုးသမီးေဆာင်အ ြဖစ်အသုံးြပုခဲ့သည်။ ဆဌမပတ်မှ
အဌမပတ်အထိသင်တန်းကိုေချာ်တွင်းကုန်းရှိ လူထုပညာသင်တန်းစခန်းတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
ပထမပတ်မှ အဌမပတ်အထိ အမျိုးသား(၇၇၇)ဦး၊ အမျိုးသမီး(၁၈၂)ဦး၊ စုစုေပါင်း(၉၅၉)ဦးကို
လူထုပညာေရးမှူးများအဖ
ြ စ် ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပး ခဲ့သည်။
လူထုပညာေရးလုပ်ငန်းသည် ေကျးလက်လူထုအား ပညာဗဟုသုတဖွံ့ြဖိုးေစပ
ြ ီး လူေန
မှုအဆင့်အတန်းတိုးတက်လာေစရန်၊ ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေပါင်းသင်း
ဆက်ဆံေရးဟူ၍ အဓိကလုပ်ငန်း ကီး (၄)ရပ်သတ်မှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
 ၂၃
ခရိုင်(၃၅)ခရိုင်၊ လူထုဌာနေပါင်း (၂၉၂)ဌာန၊ မဖွံ့ြဖိုးေသးေသာ နယ်ြခားေဒသဖွံ့ြဖိုး
ေရး အတွက်ဘဝသစ်အဖွဲ့ (၂ဝ)ဖွဲ့စည်း ေစလွှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ရှမ်းြပည်နယ်နှင့် ကချင်
ြပည်နယ်တို့တွင် လူထုပညာေရးေကာင်စီခွဲများ ဖွဲ့စည်း ြပီး ရှမ်းြပည်နယ်တွင် လူထုဌာန(၁ဝ)
ဌာန၊ လူထုပညာေရးမှူး(၃၉)ဦး၊ ကချင်ြပည်နယ်တွင် လူထုဌာန(၄)ဌာနနှင့် လူထုပညာေရးမှူး
(၁၅)ဦးတို့ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၅ဝပ
ြ ည့်နှစ်မှ ၁၉၅၈ခုနှစ်အတွင်း စာဖတ်ခန်း(၁၅၁၆)ခု၊
လူထုဌာနစာက
ြ ည့်တိုက(် ၁၂၁)ခုဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။
စာမတတ်သူပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
၁၉၅ဝပ
ြ ည့်နှစ်မှ ၁၉၅၂ခုနှစ်အထိ ခရိုင်(၁၄)ခုမှ ြမို့နယ်(၄၄)ခု ေကျးရွာအုပ်စု (၁၂၅)ခု
တို့တွင် စာမတတ်သူတစ်ေသာင်းေကျာ်ကို 'အ'သုံးလုံးတတ်ေြမာက်ေအာင် လူထုပညာေရး
နည်းစနစ် ြဖင့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၂ခုနှစ်တွင်နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက ြပည်ေတာ်သာ စီမံကိန်း
အရ ြပည်ေထာင်စုသားမှန်သမျှ အနည်းဆုံးအသုံးလုံးတတ် ေမ
ြ ာက်ေစရန် လူထုပညာေရး
ေကာင်စီကို တာဝန်ေပးခဲ့သည်။
ေရှ့ေပ
ြ းစီမံကိန်းအဖ
ြ စ်၁၉၅၃ခုနှစ်၊ စာမတတ်သူပေပျာက်ေရးနှင့် ေနွရာသီ လူမှု
ဝန်ထမ်းသင်တန်းစခန်းကို အင်းစိန်ခရိုင်၊ လှည်းကူး ြမို့ကိုဗဟိုြပုလျက်ေကျးရွာ (၁၅)ရွာတို့တွင်
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ (၂)လအတွင်း အသုံးလုံးတတ်ေြမာက်သူ(၁၈၂၈)ဦး၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာတတ်ေြမာက်သူ (၅၀၁)ဦး၊ ကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရး(၃၇၄)ဦးတို့ကို တတ်ေြမာက်ေအာင်
သင် ြကားေပးခဲ့သည်။
၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ဒုတိယအကိမ်လှည်းကူးခရိုင်၊ ဘုရား ကီးရွာကို ဗဟိုြပုလျက်ပတ်၀န်းကျင်
ေကျးရွာ(၉)ရွာ၌ ဖွွင့်လှစ်ခဲ့ရာ အသုံးလုံး(၁၇၀၄)ဦး၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ(၂၄၄၃)ဦး၊
ဗဟုသုတ(၆၇၁)ဦး ၊ ကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရး(၂၃၄)ဦး တတ်ေြမာက်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၅ခုနှစ်တွင်
တတိယအကိမ် သာယာ၀တီခရိုင်၊ လက်ပံတန်း ြမို့နယ်၊ ေဂွးေကာက်ကျင်နှင့်အနီး အုပ်စု၀န်း
ကျင်ေကျးရွာများ၊ အုတ်ဖို ြမို့နယ် လွှစင်ကုန်းရွာကို ဗဟိုြပုလျက် ၀န်းကျင်ေကျးရွာများ တွင်
အသုံးလုံး(၄၆၆)ဦး၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း(၃၅၀)၊ ဗဟုသုတ (၁၃၂၀)၊ ကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရး
(၅၀၄)ဦး တတ်ေြမာက်ခဲ့သည်။ တပ
ြ ိုင်တည်းတွင် အခ
ြ ားခရိုင်ေပါင်း (၂၀)တွင်ပါ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ
အသုံးလုံး တတ်ေြမာက်သူ (၄၁၃၄၉)ဦးရှိလာခ
ြ င်းေက
ြ ာင့် စာတတ်ေြမာက်သွားသူ စုစုေပါင်း
(၇၈၁၁၂)ဦးရှိခဲ့သည်။
 ၂၄
ဘုန်းေတာ် ကီးသင်ပညာေရး
ဘုန်းေတာ် ကီးေကျာင်းပညာသင် ြကားေရးကို နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက လူထုပညာေရး
ေကာင်စီ သို့တာ၀န်ေပးအပ်ခဲ့သည်။ ေကာင်စီမှ၁၉၅၂ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလမှ၁၉၅၈ခုနှစ်၊
စက်တင်ဘာလ ေကာင်စီသက်တမ်းကုန်ဆုံးသည်အထိ မှတ်ပုံတင်ဘုန်းေတာ် ကီးေကျာင်း
(၅၅၄၅)ေကျာင်းကို မှတ်ပုံတင်ခဲ့သည်။ စာအုပ်စာတမ်း၊ ေကျာက်သင်ပုန်း၊ ေကျာက်တံ၊ ခဲတံ၊
ေကျာင်းသုံး ဗလာစာအုပ်များကို ဘုန်းေတာ် ကီးေကျာင်း(၄၆၃၂)ေကျာင်းသို့ လှူဒါန်းေပးနိုင်
ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ေကျာင်းများမှ စတုတ္တတန်း ေအာင် ြမင်သူ (၅၈၅၄)ဦး ရှိခဲ့သည်။
ေကျးရွာလူထုလူမှုဖွံ့ြဖိုးေရး
လူထုပညာေရးမှူးများသည် ေဆးေသတ္တ ာကို ထမ်းလျက်တာ၀န်ကျရာ ေကျးရွာများသို့
သွားေရာက်ခါေဆးေပးခန်းများဖွင့်လှစ်ြခင်းြဖင့် ေကျးရွာေစတနာ့၀န်ထမ်းသူနာပ
ြ ုေဆးေပးခန်း
(၈၉၁)ခု ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ တစ်ကိုယ်ေရသန့်ရှင်းေရး၊ အိမ်ြခံ၀င်းသန့်ရှင်းေရး၊ ရွာလုံးကျွတ်
သန့်ရှင်းေရးများကို စည်းရုံးလှုံေဆာ် ေဆာင်ရွက်နိုင်မှုေ ြကာင့် ယင်လုံအိမ်သာ (၄၉၂၅၁)၊ စံ ြပ
အိမ်သာ(၃၃၂၀၉)ေဆာက်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ေရေကာင်းေရသန့်ရရှိေရးနှင့် ေသာက်သုံးေရ
ဖူလုံေစေရးအတွက် လက်ဆွဲစက်ေရတွင်းေပါင်း(၆၂၈)တွင်း တူးေဖာ်ေပးနိုင်ခဲ့သည်။
ေကျးလက်ေန ြပည်သူများ စီးပွားေရးလုပ်ငန်း ေဆာင်ရွက်တတ်ေစရန်အတွက် ေကျးရွာ
စံ ြပ စိုက်ခင်း (၁၁၈၈)ခင်း၊ စံ ြပေမွး ြမူေရးခ
ြ ံများ(၁၄၅)ြခံ၊ စံ ြပစိုက်ခင်း (၁၁၈၈)၊ အိမ်တွင်း
လက်မှုဖွံ့ြဖိုးေရးအသင်း(၁၇၇၇)ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်။ ဇာထိုးပန်းထိုး၊ အချုပ်အလုပ်၊ ယက္က န်း
သင်တန်းေကျာင်းများ ဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးပ
ြ ီး ေချွတာစုေဆာင်းြခင်းဓေလ့ကို ရရှိရန်
ကျပ်စု ြပားစု အသင်းများဖွဲ့စည်း ြခင်းမှ ေငွစုေငွေချးသမ၀ါယမအသင်း (၂၁၅)သင်းအထိ
ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။
လူထုပညာေရးမှူးများသည် လူမှုေပါင်းသင်းဆက်ဆံေရးလုပ်ငန်းြဖစ်သည့် ဓမ္မစ ြကာ
၀တ်အသင်း၊ ပရိတ်ဝတ််အသင်းများဖွဲ့စည်းေရး၊ ဘာသာေရးအခမ်းအနားများ၊ စုေပါင်းရှင် ြပုပွဲ၊
ရဟန်းခံပွဲကျင်းပခ
ြ င်း၊ ဘာသာေရးသင်တန်းများဖွင့်လှစ်ေပးခ
ြ င်း၊ ဘိန်းစားပေပျာက်ေရး၊
ြပည့်တန်ဆာ ပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ကာလ၊ေဒသနှင့် အညီေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ေထာက် ကံ့ စံြပေကျးရွာ တည််ေထာင်ြခင်းကို မူတည်၍ ြမန်မာနိုင်ငံအတွင်းစံ ြပေကျးရွာေပါင်း
(၂၅)ရွာအထိ တည်ေဆာက်ေပးနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ခုနှစ်မှစ၍ အကျဉ်းေထာင်များ၌ အသုံးလုံး
 ၂၅
သင်တန်း၊ မဂလာသင်
င်္ တန်း၊ ဗဟုသုတသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ြခင်းကို အကျဉ်းဦးစီးဌာနနှင့်
ပူးေပါင်း ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
ကယ်ပါဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရးနှင့် လူသစ်ဖန်တီးေရးစီမံကိန်း
“လူအားလုံးသည် ဥပေဒအရာ၌ တန်းတူရည်တူရှိ ြကြပီး ဥပေဒ၏ တန်းတူကာကွယ်
ေစာင့်ေရှာက်မှုကို မည်သည့်ခွဲ ြခားဆက်ဆံမှုမျှ မရှိေစဘဲခံစားခွင့်ရှိသည်။ ဤေက
ြ ညာစာတမ်း
ကို ေဖာက်ဖျက်၍ ခွဲ ြခားဆက်ဆံ ြခင်းမှလည်းေကာင်း၊ ထိုသို့ ခွဲြခားဆက်ဆံရန် လှုံ့ေဆာ်ြခင်းမှ
လည်းေကာင်း၊ တူညီိေသာကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှုကို ခံစားပိုင်ခွင့်ရှိသည်” ဟု ကမ္ဘာ့လူ့
အခွင့်အေရး ေက
ြ ညာစာတမ်း ကီးတွင် ေဖာ်ြပထားသည်။
ြမန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ(၄)ရက်ေန့မှစ၍ လွတ်လပ်ေသာနိုင်ငံ
ြ စ်သို့ေရာက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါေန့က ထုတ်ြပန်ေသာ နိုင်ငံေတာ်သမ္မတ ကီးစပ်ေရွှသိုက်၏
အဖ
အမိန့်တွင် ''ြပည်ေထာင်စု ြမန်မာပ
ြ ည်သည် ယေန့တွင် လွတ်လပ်ေသာ ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်
ြဖစ်သည်နှင့်အညီ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ေက
ြ ာက်ရွံ့ြခင်း၊ တစ်ဦးကိုတစ်ဦးကို နှိပ်စက် ြခင်းမှစ၍
မေကာင်းေသာ အကျင့်ဆိုးများကို လုံး၀ပယ်ဖျက်ရန် ကျွနု်ပ်အစိုးရက ရည်ရွယ်သည်။ ရာဇ၀င်
တွင် ေရှးေရှးေသာအခါမှစ၍ ေရှးမင်းများ အာဏာစက်ေ ြကာင့် ဒွန်းစ ား၊ သူေတာင်းစား၊
ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်၊ ကယ်ပါ၊ သဂျင်္ီစသည့် လူတန်းစား အနှိမ်ခံရသူတို့လည်း ရှိေန ြက
သည်။ ဤကဲ့သို့ လူတန်းစားအနှိမ်ခံ ြကရ ေသာ ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်၊ သဂျင်္ီစသည်တို့ကို
ယေန့မှစ၍ ေရှးမင်းများတို့၏ အာဏာစက် ကိုကျွနု်ပ်ပယ်ဖျက်၍ ထိုလူတို့၏ သေဘာအတိုင်း
လုပ်လိုေသာအလုပ်မျိုးစုံတို့ကို လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင် ြကေစပါ ကျွနု်ပ် အမိန့်ချမှတ်သည်”
ဟုေဖာ် ြပထားသည်။ ဒွန်းစ ား၊ သူေတာင်းစား၊ ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်၊ ကယ်ပါ၊ သဂျင်္ီ
စသည့်အဓိပ္ပါယ်အား ေနာက်ဆက်တွဲ(ဃ)ြဖင့် ေဖာ် ြပပါ သည်။)
ထိုသို့ လွတ်လပ်ေရးရသည့်ေန့မှာပင် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများအား အေနှာင်
အဖွဲ့ အားလုံးမှလွတ်ကင်းေစရန်လမ်းဖွင့်ေပးခဲ့ေသာ်လည်း မျိုးရိုးအစွဲအလန်း ကီးသူတို့မှာ
ကယ်ပါဘ၀ကို စွန့်လွှတ်ြခင်းမပ
ြ ုနိုင်ဘဲရှိေနက
ြ သည်။ ထိုစဉ်က လူထုပညာေရးမှူးများသည်
လူေနမှု အဆင့်အတန်းနိမ့်ကျေသာ ေကျးလက်လူထုကို လူေနမှုအဆင့်အတန်း ြမှင့်တင်ရန်
ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက် လျက်ရှိ ြကသည်။၁၉၅၃ခုနှစ်က သရက်ခရိုင်၊ မင်းလှ လူထုဌာနမှ
လူထုပညာေရးမှူးများသည် လုပ်ငန်း များ ေဆာင်ရွက်ရင်း အမှတ်မထင်အိမ်ေြခ(၂၆)အိမ်၊
 ၂၆
အိမ်ေထာင်စု(၃၀)ေကျာ်ရှိသည့် မင်းလှ ြမို့၊အေနာက်ဖက်တွင်ကပ်လျက်ရှိေသာ မန်ကျည်းကုန်း
ကယ်ပါရွာေလးကို အမှတ်မထင် စတင်ေတွ့ရှိခဲ့ သည်။
ထိုသို့ေတွ့ရှိေသာရွာကေလးတွင် လူထုပညာေရးလုပ်ငန်းကို စတင်ဝင်ေရာက် စည်းရုံး
ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေလသည်။ ထိုသို့ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ၎င်းတို့၏လူေနမှုအဆင့်အတန်း ြမင့်မားေရး၊
ကယ်ပါဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရးများကို လူထုပညာေရးမှူးနှင့် ေကျးရွာေခါင်းေဆာင်များသည်
အခက်အခဲေပါင်းများစွာ ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ (၆)လအက
ြ ာတွင် ထိုရွာကေလးမှာ အပယ်ခံ
ဘ၀မှ လုံး၀လွတ်ေြမာက်သွားခဲ့သည်။
ထိုရွာကေလး၏ ေအာင် ြမင်မှုကိုမူတည်၍ ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ မေကွးတိုင်း
အတွင်းရှိ ကယ်ပါေနထိုင်ေသာစကု ြမို့ေတာင်ရွာ၊ ပွင့်ြဖူမ
ြ ို့ ေကျာင်းေတာ်ရာရွာ၊ စလင်းြမို့
ေမ
ြ ာက်စုရွာ၊ အမရပူရ ြမို့ ရွာြဖူရွာ၊ ပခုက္ကူ ြမို့ စ ာလရပ်ကွက်၊ သီဟိုဠ်ရှင်ရပ်ကွက်၊
ေရစကို ြမို့ ြပည်သာယာရွာ စသည်တို့တွင် ေအာင်ြမင်မှုများဆက်တိုက်ရရှိခဲ့သည်။ ထိုထူးြခား
ေသာ လူမှုေတာ်လှန်ေရး ေအာင် ြမင်မှု ကီးတစ်ရပ်ကို တစ်ြပည်လုံးအတိုင်းအတာတွင် လုပ်ကိုင်
ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် လူထုပညာေရးေကာင်စီသည် လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံ
ေတာ်အစိုးရသို့ တင်ြပခဲ့ရာ နိုင်ငံေတာ်၏ခွင့် ြပုချက်ြဖင့် ''ကယ်ပါဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရးစီမံ
ကိန်း''ကို အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ အထက်ေဖာ်ြပပါ စီမံကိန်းအရ ပထမ
အကိမ် ကယ်ပါဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရး နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲကို မင်းဘူးခရိုင်၊ ပွင့် ြဖူမ
ြ ို့နယ်
ေကျာင်းေတာ်ရာရွာ၌ ၁၉၅၅ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၂၉)ရက်မှ(၃၁)ရက်အထိ ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ခဲ့သည်။
ထိုနှီးေနှာဖလှယ်ပွဲကို လူထုပညာေရးေကာင်စီ ဥက္က ဌ၊ လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီး ဦးဘေစာ
ကိုယ်တိုင် တက်ေရာက််ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။ ဒုတိယအ ကိမ် နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲကို မန္တေလးတိုင်း၊
ြမင်း ြခံခရိုင်၊ ေညာင်ဦးမ
ြ ို့နယ်၊ ပုဂံ ြမို့သရပါ တံခါးအနီး သေဗ္ဗညုေစတီေတာ်ေရှ့တွင် ၁၉၅၆
ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၉)ရက်မှ(၃၁)ရက်အထိ ကျင်းပပ
ြ ုလုပ် ခဲ့သည်။
ဒုတိယအကိမ်နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲတွင် ပထမအ ကိမ်နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲအ ြပီး တစ်နှစ်အတွင်း
ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာလုပ်ငန်းများ၏ေအာင် ြမင်မှုကို ြပန်လည်သုံးသပ်ြခင်း၊မန္တေလးတိုင်း၊စစ်ကိုင်း
တိုင်း၊ မေကွးတိုင်းအတွင်းရှိ ကယ်ပါရွာများစာရင်းဇယားေကာက်ယူေရး၊ စည်းရုံးေဆာင်ရွက်
ေရးကိုတင်ညှိနိှုင်း ေဆွးေနွးမှုများကို နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲတွင် တင်ြပ ြခင်းများေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
၄င်းတို့၏ ဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရးအတွက် ၄င်းတို့၏ဘ၀ေဟာင်း လုပ်ငန်းများကို စွန့်လွှတ်ပွဲများ
 ၂၇
ကျင်းပေစပ
ြ ီးလျှင် လူသစ်ဖန်တီးေရး စီမံကိန်းအရ လူထုပညာေရးမှူးများ၊ ေကျးရွာ
ေခါင်းေဆာင်များ၊ ဌာနဆိုင်ရာတို့၏ ပူးေပါင်းကူညီမှု ြဖင့် (၂)နှစ်အတွင်း ြပည်ေထာင်စု
တစ်၀န်းလုံးရှိ ရွာေပါင်း၊ ရပ်ကွက်ေပါင်း(၂၉)ေဒသ၊ လူဦးေရ (၃၀၀၀၀) ေကျာ်တို့သည်
ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်၊ ကယ်ပါ၊ စ ာလ၊ သူေတာင်းစားဘ၀မှ လုံး၀လွတ်ေြမာက်သွားခဲ့
ြကသည်။
အထက်ပါလုပ်ငန်းကို ၁၉၅၅ခုနှစ်မှ ၁၉၅၈ခုနှစ်အထိ ထိေရာက်စွာ ေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့
ေသာ်လည်း လူထုပညာေရးေကာင်စီနှင့် လူမှုဝန်ထမ်းဌာနတို့ (၁.၁၀.၅၈)ေန့တွင် ပူးေပါင်း
ဖွဲ့စည်း လိုက်သည့်အချိန်တွင် လုပ်ငန်းများတန့်သွားခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ခုနှစ်မှ ၁၉၅၉ခုနှစ်အထိ
လူမှု၀န်ထမ်းမှူးများ အလုပ်ရပ်စဲခံရသည့်တိုင်ေအာင် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်း ေဆာင်ရွက်ခ့ဲ ြက
ေသာ်လည်း အဆိုပါ လုပ်ငန်းကို စည်းရုံးမှုေပးနိုင်ေသာ၀န်ထမ်းများ မရှိေတာ့သြဖင့်
ရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့ရသည်။ ယခင်က ပညာေပးစည်းရုံးခဲ့၍ ကယ်ပါများနှင့် ေတာင်းစားသူများ
ဘ၀လွတ်ေြမာက်ေရးရရှိခဲ့ေသာ်လည်း ေနာက်ပိုင်းတွင် ေလျာ့ရဲကာ လုပ်ငန်းကျဆင်းခဲ့ရသည်။
လူထုပညာေရးေကာင်စီမှြပည်ပနိုင်ငံများသို့ လူမှုေရးပညာေတာ်သင်များေစလွှတ်ြခင်း
လူမှုြပဿနာများေဖ
ြ ရှင်းေရးနှင့် လူမှုဖွံ့ ြဖိုးေရးလုပ်ငန်းများေဆာင်ရွက်ရာတွင် အခက်
အခဲများ ေကျာ်လွှား၍ ပိုမိုထိေရာက်ေစရန်အတွက် ကမ္ဘာေပါ်ရှိနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတိုင်းလူမျိုး
မေရွး၊ ဘာသာမေရွး လူမှုဘ၀သုခ ခံစားရရှိေစရန် ရည်ရွယ်၍ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ ကီးက
လူမှုေရးအထူးသင်တန်းတစ်ခုကို (၁၉၅၃-၅၄)ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
အထက်ပါသင်တန်းကို ြဗိတိန်နိုင်ငံ၊ ေဝလနယ်ရှိ ဆွမ်ဆီ ြမို့၊ ဆွမ်ဆီလူမှုေရးတက္က သိုလ်
တွင် ဖွင့်လှစ် ြခင်း ြဖစ်ရာ ဒုတိယပတ်သင်တန်းမှစ၍ ဦးလှေရွှ(လူထုပညာေရးေကာင်စီ)၊
ေဒါ်သန်းရင် (သာသနာေရးယဉ်ေကျးမှုဌာနနှင့် အမျိုးသားစီမံကိန်းဌာန)သို့ တက်ေရာက်ခွင့်
ရခဲ့သည်၊၊ တတိယပတ်သင်တန်းသို့ လူထုပညာေရးေကာင်စီမှ တာ၀န်ခံဦးဘိုနှင့် ဦးေဖေအာင်
တို့ တက်ေရာက်ခဲ့ ြက သည်။ ၄င်းသင်တန်းမှာ ကုလသမဂ္ဂမှ ကီးမှူးဖွင့်လှစ်ေသာ လူမှုေရး(၁)
နှစ်သင်တန်းြဖစ် ြပီး အဆိုပါသင်တန်းတွင်(၁) လူမှုဖွံ့ြဖိုးေရးပညာ၊ (၂) လူမှုေရးစိတ္တေဗဒ
ပညာ၊ (၃) လူမှုေရးသေဘာတရား နှင့်အုပ်ချုပ်ေရး၊ (၄) လူမှုေရးရာသမိုင်းနှင့် (၅) လူမှုေရးရာ
ြပဿနာေဖ
ြ ရှင်းေရးပညာရပ်များကို စာေတွ့လက်ေတွ့သင် ြကားေပးသည်။
 ၂၈
၁၉၅၄ခုနှစ်တွင် အမျိုးသမီးကင်းေထာက်အဖွဲ့မှ ေဒါ်ညွန့်ညွန့်စိန်အား အေမရိကန်
ြပည်အိုဟိုင်ရိုနယ်ကိုလန် ဘတ်(စ်)ြမို့ရှိ အိုဟိုင်ရိုယူနီဗာစီတီ တွင် အိမ်တွင်းသိပ္ပံ ပညာရပ်ကို
(၂)နှစ် ေလ့လာဆည်းပူးရန် ေစလွှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၅ခုနှစ်တွင် လူမှု၀န်ထမ်းသင်တန်းစခန်းမှ
ကထိက ေဒါ်စိန်စိန်ကို ကေနဒါနိုင်ငံသို့ ေစလွှတ်ခဲ့သည်။
၁၉၅၇ခုနှစ်တွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းတိုင်းမှူးဦးေအာင်သန်းနှင့် ဧရာ၀တီတိုင်း တိုင်းမှူး
ဦးတင်ေရွှ တို့အား ကုလသမဂ္ဂကျွမ်းကျင်မှုအကူအညီြဖင့်လည်းေကာင်း၊ ပဲခူးတိုင်းမှ ဦးလှေရွှ၊
တနသာရီ
င်္ တငုိ ်း မှ ဦးေအးေသာင်း၊ ဘ၀သစ် ကီး ြကပ်ေရးမှူး ဦး၀င်းြမင့်နှင့် အမျိုးသမီးတိုင်းမှူး
ေဒါ်ခင်မ ကီးတို့အား ကိုဘံဘိုစီမံကိန်းအေထာက်အပံ့ ြဖင့်လည်းေကာင်း၊ အဂလန်
င်္ နိုင်ငံ၊ ဆွမ်ဆီ
တက္က သိုလ်တွင် လူမှုေရးရာပညာရပ်များေလ့လာရန်ေစလွှတ်ခဲ့သည်။ ထို့အြပင် မေကွးတိုင်းမှ
ဦးစိုးသိန်း၊ ချင်း ြပည်နယ်မှ ဦးခွာဟတ်တို့ကို အေမရိကန်နိုင်ငံ ဗီချီကန်တက္က သိုလ် သို့
ေစလွှတ်ခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ
ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၏စီးပွားေရးနှင့် လူမှုေရးတို့မှာ အမ
ြ ဲတမ်း ဆက်စပ်ယှဉ်တွဲလျက် ရှိ
သည် ြဖစ်ရာ လူေနမှုအဆင့်အတန်းတိုးတက်ေစရန် စီးပွားေရးကို ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ရသကဲ့
သို့ လူမှုေရး လုပ်ငန်းရပ်များကိုလည်း ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ရန်လိုအပ်လာသည်။ သို့ြဖစ်၍
ြပည်သူလူထုအေပါင်း ဗလငါးတန် ြမှင့်တင်ေရးဖ
ြ စ်ေသာ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို အေကာင်
အထည်ေဖာ်နိုင်ရန် ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၄)ရက်ေန့တွင် ြပည်ေတာ်သာညီလာခံ ကီးကို
ြ ုလုပ်ခဲ့သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံး ၏စီးပွားေရး၊ လူမှုေရး၊ နိုင်ငံေရးလုပ်ငန်းများကို ြပန်လည်
ကျင်းပပ
ြပုပ
ြ င်တည်ေဆာက်နိုင်ရန် စီမံကိန်း (၁၀)ရပ်ကို ချမှတ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါစီမံကိန်းများအရ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည် ြပည်သလ
ူ ထ
ူ အ
ု တွက် လူမှုေရး
ကိုးပမ်းမှုများကို စီစဉ် ြပုလုပ်ရန် သုံးစွဲနိုင်ခွင့်ရှိေသာရန်ပုံေငွများဖ
ြ င့် နှစ်ချင်းေပါက်
ြပည်ေတာ်သာလုပ်ငန်းများကို အေကာင်အထည်ေဖာ်ခဲ့သည်။ စီးပွားေရးနှင့် လူမှုေရးပ
ြ ဿနာ
အရပ်ရပ်တို့ ေဆာင်ရွက်နိုင် ေရးအတွက် နိုင်ငံေတာ်၀န် ကီးချုပ် ဥက္က ဌအဖ
ြ စ် ပါ၀င်ေသာ
''ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ် စီးပွားေရးနှင့် လူမှုေရးရာ ဘုတ်အဖွဲ့'' ကို ၁၉၅၂ခုနှစ်တွင်
ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
 ၂၉
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည် ြပန်လည်ထူေထာင်လျက်ရှိေသာ စီးပွားေရးပ
ြ ဿနာများနှင့်
အတူ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများကို စတင်ေြဖရှင်းခဲ့သည်။ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများမှာလည်း အချိန်
အခါ အားေလျာ်စွာ ထူးေထွများပ
ြ ားလာခဲ့သည်။ ထိုများပ
ြ ားေသာ ြပဿနာအမျိုးမျို းပေပျာက်
ေရးအတွက် ေငွေ ြကးအကူအညီေပးခ
ြ င်း၊ ခက်ခဲေသာပ
ြ ဿနာများကို ေဖ
ြ ရှင်း ြခင်းစသည့်
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ရန် လိုအပ်လာသည်။ ထိုအချိန်က လူမှု၀
န်ထမ်းလုပ်ငန်း၌ ၀ါသနာပါက
ြ သူတို့က လူအင်အား၊ ေငွအင်အား၊ ပညာအား၊ ေစတနာအား
တို့ြဖင့် အသင်းအဖွဲ့များစွာကို စုေပါင်းတည်ေထာင်ခဲ့ ြကသည်။ သို့ရာတွင် ထိုအသင်းအဖွဲ့
တို့မှာ အားလပ်ေသာ အချိန်များ၌သာ တာ၀န်ထမ်းေဆာင်နိုင်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များဖ
ြ င့်
ြ င်း ြဖစ်၍ လူမှုေရး ြပဿနာများကို ထိေရာက်ေအာင်ြမင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်နိုင်
ဖွဲ့စည်းထားခ
ြခင်း မရှိခဲ့ေပ။
ထို့ေ ြကာင့်နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက လူမှုဖွံ့ ြဖိုးေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ထို
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များ အကူအညီကိုလက်ခံ၍ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို
ထိေရာက်စွာ အေကာင်အထည်ေဖာ်နိုင်မည့်နည်းလမ်းများကို ကံဆခဲ့သည်။
ထိုသို့ေတွးေတာကံဆရာတွင် လူမှု ကီးပွားေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ တိုးတက်ေရး၊ အလုပ်
သမားများ၏ ဘ၀ ြမှင့်တင်ေရး၊ လူထုပညာတိုးတက်ေရးစသည့် လူမှုေရးရာကိစ္စအ၀၀ကို
နိုင်ငံေတာ်နှင့် သင့်ေလျာ်သည့် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းစဉ်များဖ
ြ င့် စနစ်တကျ အေကာင်အထည်
ေဖာ် ေဆာင်ရွက် လုပ်ကိုင်နိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို စူးစမ်းေလ့လာခဲ့သည်။
ြပည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံး၏ အကျိုးခံစားခွင့်ကိုေရှးရှု၍ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းများ၊ တိုးချဲ့
လုပ်ကိုင်လာသည်နှင့်အမျှ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကိုလည်းတစ်ပါတည်း တိုးတက်ေအာင်
ေဆာင်ရွက်ရန် ရည်မှန်း၍ ကုလသမဂ္ဂမှ ''လူမှုေရးမစ်ရှင်အဖွဲ့'' တစ်ခုကို ဖိတ် ြကားရန်
ဆုံး ြဖတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ မစ်ရှင်အဖွဲ့သည် နိုင်ငံေတာ်၏ လူမှု ကီးပွားေရး စီမံကိန်းကို
ေရးဆွဲရာ၌ တိုင်း ြပည်၏ယဉ်ေကျးမှုနှင့် အေတွးအေခါ် အယူအဆများကို ေသချာကျနစွာ
သိမှသာလျှင် နိုင်ငံေတာ်နှင့် သင့်ေလျာ်သည့် စီမံကိန်းများ ေရးဆွဲနိုင်မည်ြဖစ်ေသာေက
ြ ာင့်
မစ်ရှင်အဖွဲ့ကိုအ ကံေပးရန် ၁၉၅၂ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၁)ရက်ေန့၌ ဥက္က ဌ ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်
ဦးေအာင်မင်းနှင့် အတွင်းေရးမှူး ဦးဘခင်တို့ ပါ၀င်ေသာ ''လူမှုေရးစီမက
ံ ိနး် ေကာ်မရှင် '' ကို
ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
 ၃၀
ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည် ြမန်မာနိုင်ငံ၏ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ
ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးအတွက်ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ ကီးနှင့်လက်ေအာက်ခံအထူးအဖွဲ့အစည်းများ
မှအကူအညီေပးရန်နှင့်လိုအပ်သည့်အ ကံ ြပုေထာက်ခံချက်များကူညီပံ့ပိုးေပးရန် ေမတ္တ ာရပ်ခံ
ချက်အရ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်မှ ေအာက်ပါပုဂ္ဂိုလ်များပါ၀င်ေသာအဖွဲ့သည် ြမန်မာနိုင်ငံ၏
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ၁၉၅၂ ခုနှစ်၊ ေအာက်တုိဘာလ(၉)ရက်ေန့မှစ၍ ၁၉၅၃ခုနှစ်၊
ဇွန်လ အထိ(၉)လက
ြ ာေလ့လာမှုြပုခဲ့ပါသည်။အဖွဲ့တွင်ပါ၀င်ေသာပုဂ္ဂိုလ်များမှာ ေအာက်ပါ
အတိုင်းြဖစ်သည်-
(၁) Dr.JF Bulsara. Head of the Mission, United Nations
(၂) Miss.K.H Cama, United Nations
(၃) Dr.J.Jakobsen,International Labour Organization
(၄) Dr.K.W.C Sinclai-Loutit, MBE World Health Organization
(၅) P-Manniche, United Nations Educational Scientific and Cultural
Organization
(၆) W.H Wickwar,Deputy Head of the Mission , United Nations
ထိုအဖွဲ့ရည်မှန်းချက်များမှာ ြမန်မာနိုင်ငံရှိ လူမှုေရးပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းများ
ြ စ်များနှင့် ြပဿနာများကို ကွင်းဆင်းေလ့လာရန်၊ ြမန်မာ
ြဖည့်ဆည်းေပးနိုင်သည့် အရင်းအမ
နိုင်ငံရှိ လူမှုေရး၀န်ေဆာင်မှုလုပ်ငန်းအသီးသီး၏ ေပါင်းစပ်ညှိနိှုင်းမှု အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်
၍သုံးသပ်အ ကံြပုချက်များချမှတ်ရန်၊ လူမှုေရး၀န်ေဆာင်မှုလုပ်ငန်းများနှင့်ဆက်သွယ်ေနေသာ
ဌာန၊ အဖွဲ့အစည်းများ၏ စီမံခန့်ခွဲေရးနှင့်ပတ်သက်၍ ေလ့လာသုံးသပ်ရန်၊ ထိုက အသီးသီး
တွင် အစိုးရကေဆာင်ရွက်ရမည့်လုပ်ငန်းစဉ်များေပါင်းစပ်ညှိနိှုင်းေရး နည်းလမ်းများချမှတ်ရန်
နှင့် အစိုးရက ဦးစားေပးေဆာင်ရွက်ရမည့် လူမှုေရး၀န်ေဆာင်မှုအမျိုးအစားများ သတ်မှတ်ရန်
တို့ြဖစ်သည်။
ကုလသမဂ္ဂလူမှုေရးကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့သည် ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ် အစိုးရ
က ဖွဲ့စည်းေပးထားေသာ အကံေပးအဖွ့ဲ များနှင်အ
့ တူ ြပည်နယ်တိုင်းအသီးသီးသို့ သွားေရာက်
၍ ေအာက်ပါ က များကို ကွင်းဆင်းေလ့လာခဲ့ ြကသည်-
(က) အေထွေထွလူမှုေရးလုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်မှု
 ၃၁
( ခ) အလုပ်သမားနှင့် အလုပ်ရုံသက်သာေချာင်ချိေရး
( ဂ) လူမှုေရးပညာေပးေရး
(ဃ) ြပည်သူ့ကျန်းမာေရးနှင့် ေဆးကုသေရးလုပ်ငန်းများ
ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့သည် လိုအပ်သည့် က များကို(၉)လက
ြ ာ ေလ့လာပ
ြ ီးေနာက်
စာမျက်နှာ (၇၅၀)ပါရှိေသာ အစီရင်ခံစာကို ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်အစိုးရသို့ ၁၉၅၃
ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလတွင် တင်သွင်းခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည် ထိုအစီရင်ခံစာမူ ြကမ်းကိုလက်ခံခဲ့ြပီး လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ
ကိုအစိုးရနှင့် ြပည်သူလူထုပူးေပါင်း၍အေကာင်အထည်ေဖာ်နိုင်ရန် လူမှုေရးစီမံကိန်းေကာ်မရှင်
ကို တာ၀န်ေပးအပ်ခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂလူမှုေရးမစ်ရှင်အဖွဲ့ေခါင်းေဆာင် ေဒါက်တာဘိုလ်ဆာရာ Dr.Bulsara
အကံြပုချက်နှင့်အညီ လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ ြဖစ်ေပါ်လာေရးအတွက် လူမှု၀န်ထမ်း ပထမ
အကိမ်ပဏာမညီလာခံကို ၁၉၅၃ခုနှစ်၊ေမလ(၁၆)ရက်ေန့တွင် ရန်ကုန်ဆိပ်ကမ်းအုပ်ချုပ်ေရး
အဖွဲ့ရုံး၌ ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ ပဏာမညီလာခံသို့ လူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ၊ ေဂဟာ
များမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။ ညီလာခံတွင်ေကာင်စီ၏ စည်းမျဉ်းများ
ေရးဆွဲရန် ပုဂ္ဂိုလ်(၁၃)ဦးပါ၀င်ေသာ အဖွဲ့ငယ်တစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းတာ၀န်ေပးအပ်ခဲ့သည်။
၁၉၅၃ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၂၉)ရက်ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်း၊ ဒုတိယအ ကိမ် ပဏာမညီလာခံ
ကို ထပ်မံ ကျင်းပရာတွင် အဆိုပါအဖွဲ့ငယ်က လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ၏ စည်းမျဉ်းမူ ြကမ်းကို
ေရးဆွဲတင်ြပခဲ့သည်။ စည်းမျဉ်းမူ ြကမ်းကို ပဏာမညီလာခံကလက်ခံြပီး နိုင်ငံတစ်၀န်းလုံးရှှိ
လူမှု၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များ၊ ေဂဟာများမှ ကိုယ်စားလှယ်များပါ၀င်ေသာ ညီလာခံ ကီးတစ်ခု
ကျင်းပနိုင်ရန် ထိုအဖွဲ့ငယ်ကို ထပ်မံတာ၀န်ေပးအပ်ခဲ့သည်။ ညီလာခံစီစဥ်ေရးအဖွဲ့၏
ကိုးပမ်းမှု၊ နိုင်ငံေတာ် အစိုးရ၏ ကူညီပံ့ပိုးမှု၊ ြမန်မာနိုင်ငံအတွင်းလူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို
ေဆာင်ရွက်ေနက
ြ သူများ၏ တက်ေရာက် အားေပးမှု ြဖင့် ၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ(၂၅)ရက်ေန့မှ
(၂၉)ရက်ေန့အထိ ပထမအကိမ် ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းညီလာခံ ကီးကို ရန်ကုန်ြမို့၊
ြပည်လမ်း(၆)မိုင်၊ ေချာ်တငွ း် ကုန်းရှိ ကမ္ဘာေအးလူထုပညာသင်တန်းခန်းမတွင် ေအာင်ြမင်စွာ
ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါ ညီလာခံသို့ နိုင်ငံတစ်၀န်းလုံးရှိ လူမှု၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့
ကိုယ်စားလှယ် (၃၀၀)ဦးနှင့် ေလ့လာသူ (၁၈၁)ဦး စုစုေပါင်း(၄၈၁)ဦး တက်ေရာက်ခဲ့ပါသည်။
 ၃၂
ထိုညီလာခံ ကီးတွင် လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ စည်းမျဉ်းမူ ြကမ်းကို လက်ခံအတည် ြပုကာ
နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ လူမှု၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များ၏သေဘာတူညီချက်ြဖင့် ၁၉၅၄ခုနစှ ၊်
ဇန်န၀ါရီလ (၂၆) ရက်ေန့တွင် ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ၏ ရည်ရွယ်ချက်များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်
သည်-
(က) ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်အတွင်း ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ လူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်လာေစရန် စနစ်တကျေလ့လာစုေဆာင်း၍ စီစဉ်
ေဆာင် ရွက်ြခင်း၊
( ခ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများနှင့် လူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ အကျိုးငှာ လူမ
ှုေရးရာ ပညာဗဟုသုတဖလှယ်သည့် ဌာနအဖ
ြ စ်ေဆာင်ရွက်ြခင်း၊
( ဂ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကို ြပည်သူအများ သိရှိနားလည်ေစရန် ဆိုင်ရာပညာရပ်
များ အကံဥာဏ်များ ြဖန့်ချိြခင်း၊
(ဃ) လူမှု၀န်ထမ်းညီလာခံများ စီစဉ်ြပုလုပ် ြခင်းနှင့် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ ညီလာခံသို့
ကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ် ြခင်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ြခင်း၊
( င) လူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ များပ
ြ ားလာေစရန် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ပူးေပါင်း
ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်စီစဉ်ြခင်း၊
( စ) တိုင်း ြပည်လူထုအား လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းရပ်များကို အချိန်ြပည့်လုပ်ငန်းရပ်
အေနဖ
ြ င့် စိတ်ပါ၀င်စားေစ၍ တာ၀န်ထမ်းေဆာင်နိုင်ရန်သင်တန်းများ၊
ေဆွးေနွးပွဲများ၊ ဗဟုသုတ ဖလှယ်ပွဲများ ကျင်းပခ
ြ င်း၊ ြဖန့် ြဖူးသင် ြကားေပးခ
ြ င်း။
ပထမအ ကိမ် ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းညီလာခံကို ြပည်ေထာင်စုလူမှုေရးစီမံကိန်း
ေကာ်မရှင်မှ ကမကထပ
ြ ု ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ခဲ့ ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။ ညီလာခံဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားသို့
နိုင်ငံေတာ်၀န် ကီးချုပ် ဦးနုနှင့် အစိုးရအဖွဲ့၀င်၀န် ကီးများ၊ နိုင်ငံေတာ်တရားလွှတ်ေတာ်ချုပ်
တရား၀န် ကီးချုပ် သတိုးသီရိသုဓမ္မ ဦးသိန်းေမာင်၊ လူမျိုးစုံလွှတ်ေတာ်နာယက စ၀်ေရွှသိုက်၊
ြပည်သူ့လွှတ်ေတာ် ဥက္က ဌ ဗိုလ်မှူးေအာင်၊ နိုင်ငံြခားသံရုံးများမှ သံအမတ် ကီးများ၊ လွှတ်ေတာ်
အမတ်များ၊ လူထုလူမျိုးေရး အဖွဲ့ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အစိုးရအရာရှိများ တက်ေရာက်ခဲ့
ြကသည်။ အဆိုပါဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် အမျိုးသားစီမံကိန်း၊ သာသနာေရးနှင့် ယဉ်ေကျးမှု
 ၃၃
ဌာန၀န် ကီး ဦး၀င်းက သဘာပတိအ ြဖစ် ေဆာင်ရွက်၍ လူမှုေရးစီမံကိန်းေကာ်မရှင်အဖွဲ့၀င်
ဦးေအးေမာင်က အခမ်းအနားမှူး အဖ
ြ စ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ အခမ်းအနားတွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာန ၀န် ကီး ဦးဘေစာတင်ြပေသာ
လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာ မူ၀ါဒများမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်သည်-
(က) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများက ထူေထာင် ြပုစုထားေသာ ေဂဟာများကို
တည် ြမဲေအာင် ေငွအား၊ လူအားဖ
ြ င့် ကူညီေပးခ
ြ င်းြဖင့် ေဂဟာများ စနစ်တကျ
တည်တံ့ခိုင်ြမဲ၍ ေဂဟာေန ဒုက္ခိတများအား အကျိုးဖ
ြ စ်ထွန်းေစေရး၊
( ခ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကိုေဆာင်ရွက်ေနက
ြ ေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်း
များ နှင့် အစဉ်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်၍ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို အားေပးကူညီ
ေရး၊
( ဂ) လူမှု၀န်ထမ်း၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များက မပ
ြ ုစုနိုင်ေသးေသာ
လုပ်ငန်းများကို အေရး ကီးလျှင် ကီးသလို အစိုးရကစတင်တည်ေထာင်
တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်ေရး၊
လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီတွင် အထက်ရည်ရွယ်ချက်လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် အကျုံး၀င်သည့်
လုပ်ငန်းရပ်များကို ေဆာင်ရွက်ေသာလူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူမှုေရးလုပ်ငန်းဌာန
များမှ ကိုယ်စားလှယ်များပါ၀င်သည်။ ေကာင်စီအုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့တွင် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ
ကိုယ်စားလှယ် (၁၀)ဦး၊ တိုင်းအလိုက် ကိုယ်စားလှယ(် ၈)ဦး၊ ြပည်နယ်အလိုက် ကိုယ်စားလှယ်
(၄)ဦးနှင့် ေကာင်စီမှ သတ်မှတ်ထားေသာ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကိုယ်စားလှယ် (၁၈)ဦးမှ
(၂၈)ဦးအထိ ပါ၀င်သည်။
အထက်ပါပ
ြ ည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီတွင် အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့၀င် ပုဂ္ဂိုလ်ေပါင်း
(၅၀) ဦးပါ၀င် ြပီးေအာက်ေဖာ် ြပပါပုဂ္ဂိုလ်များပါ၀င်ေသာ အလုပ်အမှုေဆာင်အဖွဲ့ကို ေရွးချယ်
တင်ေြမာက် ခဲ့သည်-
(က) မဟာသီရိသုဓမ္မေဒါ်ခင် ြကည် ဥက္က ဌ
( ခ) ၀န် ကီးမန်းဘခိုင် ဒုတိယဥက္က ဌ
( ဂ) ဦးဘကယ် ဒုတိယဥက္က ဌ
(ဃ) ေဒါ်နှင်းလှ ဒုတိယဥက္က ဌ
 ၃၄
( င) ဦးဘခင် အကျိုးေဆာင်အတွင်းေရးမှူး
( စ) ဦးသိန်း( ကီးပွားေရး) အကျိုးေဆာင်ဘ ာေရးမှူး
(ဆ) မစ္စတာအိပ်(ချ)ကီလီ အမှုေဆာင်
( ဇ) ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်ဦးေအာင်မင်း(ညွှန် ြကားေရးဝန်)အမှုေဆာင်
( စျ) ေဒါ်လှ ြကည် အမှုေဆာင်
(ည) ဦးထင်ဖတ်(ဆရာေမာင်ထင်) အမှုေဆာင်
( ဋ) သီရိပျံချီဦးတင်လှ အမှုေဆာင်
ေကာင်စီ၏လုပ်ငန်းကိစ္စများကို ပိုမိုတွင်ကျယ်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ြမန်မာအမျိုးသမီး
များ အဖွဲ့မှ ေဒါ်မမနှင့်လူမှုေရးစီမံကိန်းေကာ်မရှင်အဖွဲ့၀င် ဦးေအးေမာင်တို့ကို (၁၁.၂.၅၄)
ရက်ေန့မှစ၍ လည်းေကာင်း၊ လူမှုေရးစီမံကိန်းေကာ်မရှင်အဖွဲ့၀င် ဦးကိုကိုအား (၁၃.၅.၅၄)
ရက်ေန့မှလည်းေကာင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနမှ ဒုတိယအတွင်း၀န် ဦးဘ၀င်းအား
(၈.၇.၅၄)ရက်ေန့မှစ၍လည်းေကာင်း၊ အလုပ်အမှုေဆာင်အဖွဲ့၀င်များအဖ
ြ စ် တိုးချဲ့တာ၀န်ေပး
ခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီသည် ေကာင်စီစည်းမျဉ်းအရ ြပည်ေထာင်စုအတွင်း
လူမှုေရးလုပ်ငန်းများတွင် ြပန့်နှံ့ေရးကိုေရှးရှု၍ ခရိုင်ေကာင်စီခွဲများကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ကေလး
သူငယ်တို့၏ အကျိုးကို အဖက်ဖက်မှ ထိေရာက်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ေစေရးအတွက် ၁၉၅၄ခုနှစ်၊
ြသဂုတ်လ(၂၇)ရက်ေန့တွင် ကေလးသူငယ်အကျိုးေဆာင်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့တွင် လူမျိုးစုလွှတ်ေတာ် နာယက စဝ်ေရွှသိုက်ေခါင်းေဆာင်၍ ကရင်
ြပည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့၀င် ၀န် ကီးမန်းဘခိုင်က အလုပ်အမှုေဆာင်အဖွဲ့၏ သဘာပတိ အဖ
ြ စ်
ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့မှ ဦးေဆာင်၍ ၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၃)ရက်ေန့တွင်
''ကမ္ဘာ့ကေလးများေန့'' ကို ကျင်းပပ
ြ ု လုပ်ခဲ့ပါသည်။
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရလူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနမှ ထုတ်ေပးေငွ(၁၈၉၈၅၀ိ/-) ြဖင့် အထက်
ြမန်မာပ
ြ ည်တွင် မရှိေသးေသာ အမျိုးသမီးကယ်ဆယ်ေရးေဂဟာတစ်ခုကို မန္တေလးမ
ြ ို့တွင်
တည်ေဆာက်ခဲ့သည်။ ခရိုင်ေကာင်စီခွဲများ၏ အကူအညီ ြဖင့် ကိုယ်လက်မသန်မစွမ်းေသာ
ဒုက္ခိတ များစာရင်းကိုေကာက်ယူခဲ့သည်။ မျက်မြမင်ေဂဟာများမှ ထုတ်လုပ်ေသာ ကုန်ပစ္စည်း
များ တွင်ကျယ်စွာေရာင်းချနိုင်ေရးအတွက် စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့ပါသည်။ လူမှု၀န်ထမ်း
 ၃၅
၀န် ကးီ ဌာနမှ ဖွဲ့စည်းသည့် မသန်မစွမ်းေသာ စစ်မှုထမ်းေဟာင်းများ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာသင် ြကားေရးဌာန အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့တွင်ေကာင်စီ၏ ကိုယ်စားလှယ်၊ အလုပ်အမှုေဆာင်
အဖွဲ့၀င်အြဖစ် ဦးကိက
ု က
ုိ ပါ၀င်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီမှ ကီးမှူး၍ ေစတနာ့၀န်ထမ်းများအတွက် လူမှ
ု၀န်ထမ်း သင်တန်းကိ(ု ၂၁.၈.၅၄)မှ(၂၅.၉.၅၄)ေန့အထိ စေနေန့တိုင်း ညေန(၁း၃၀)နာရီမှ
(၄း၃၀)နာရီ အထိ ရန်ကုန်ြမို့ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရဗဟိုတန်းြမှင့်ေကျာင်း ဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးခဲ့
သည်။ ထိုသင်တန်းသို့ ရန်ကုန် ြမို့ေပါ်ရှိ လူမှု၀န်ထမ်း အသင်းအဖွဲ့ေဂဟာများမှ ေစတနာ့
၀န်ထမ်းေပါင်း(၁၀၄)ဦး တက်ေရာက် ခဲ့ြပီး ဘာသာရပ်ေပါင်း(၈)ခု သင် ြကားပို့ချေပး ခဲ့သည်။
နိုင်ငံတကာဆက်ဆံေရး
(၂၇.၆.၅၄)မှ (၂.၇.၅၄)ေန့အထိ ကေနဒါနိုင်ငံ၊ တိုရန်တို ြမို့တွင်ကျင်းပေသာ
''အပ
ြ ည်ြပည် ဆိုင်ရာလူမှု၀န်ထမ်းညီလာခံ''သို့ မစ္စတာအိပ်(ချ်)အိပ်(ချ်)ကီလီ (အတွငး် ၀န်၊
လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန)၊ ဦးဘခင်(အတွင်းေရးမှူး၊ လူမှုေရးစီမံကိန်းေကာ်မရှင)် ၊ ေဒါ်မမ
(လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ အလုပ် အမှုေဆာင် အဖွဲ့၀င်)၊ မစ္စတာဘာဘရာေစာေအာင်၊ ဦးစိုးညွန့်
တို့ တက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။
ညီလာခံ၌ တိုင်း ြပည်အသီးသီး၏ လူမှုေရးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာပ
ြ ပွဲတွင် ြမန်မာနိုင်ငံ က
လည်း ပါ၀င် ြပသခဲ့သည်။ ညီလာခံတက်ေရာက်လာသူတိုင်း စိတ်ပါ၀င်စားစွာ ြကည့်ရှုခဲ့
ြကသည်။ နိုင်ငံေတာ်၏ ကိုယ်ထူးကိုယ်ချွန်ေဆာင်ရွက်ေနေသာ ြပည်ေတာ်သာလုပ်ငန်းများ၊
လူထုပညာေရး လုပ်ငန်း၊ သမ၀ါယမလုပ်ငန်း၊ ကျန်းမာေရးစီမံကိန်း၊ အခလွတ်ပညာသင် ြကား
ေရး၊ ဘာသာပ
ြ န် လုပ်ငန်း၊ အမျိုးသားကိုယ်လက် ကံ့ခိုင်ေရးေကာင်စီ၏လုပ်ငန်း၊ အိုးအိမ်
ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း၊ လူငယ်လုပ်ငန်း၊ ကိုယ်အဂါချိ
င်္ ု့ယွင်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
များကိုေဆွးေနွးတင် ြပခဲ့သည်။
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ လူမှု၀န်ထမ်းညီလာခံ ၁၉၅၄-၅၆ခုနှစ်၊ အလုပ်အမှုေဆာင်အဖွဲ့တွင်
ြမန်မာကိုယ်စားလှယ် ဦးဘခင်ေရွးချယ် ြခင်းခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါညီလာခံသို့ ြမန်မာနိုင်ငံ
အေနဖ
ြ င့် လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ ဖွဲ့စည်းြပီး ြဖစ်၍သာ ေကာင်စီ၏ကိုယ်စားလှယ်အြဖစ်
တက်ေရာက်ခွင့် ရရှိခဲ့ြခင်း ြဖစ်သည်။ ြမန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီဖွဲ့စည်း ြခင်း
မပ
ြ ုရေသးေသာ အေရှ့ေတာင် အာရှနိုင်ငံများ ြဖစ်သည့် ပါကစ္စတန်၊ ယိုးဒယား၊ သီဟိုဋ်၊
 ၃၆
အင်ဒိုနီးရှား၊ မာလာယုအစ ရှိေသာနိုင်ငံတို့မှာ ေလ့လာသူအြဖစ် ြဖင့်သာ တက်ေရာက်ခွင့်ရခဲ့
ြကသည်။
(၃၀.၈.၅၄)မှ (၄.၉.၅၄) ေန့ အထိ ယူဂိုဆလားဗီးယားနိုင်ငံ၊ ဇာဂရက် ြမို့၌ကျင်းပေသာ
''အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးသူငယ် အကျိုးေဆာင်ညီလာခံ''သို့ေကာင်စီ၏ ကိုယ်စားလှယ်များ
အဖ
ြ စ် မိခင်နှင့်ကေလးများ ေစာင့်ေရှာက် ေရးအဖွဲ့ချုပ်မှေဒါ်လှသွင်နှင့် လူမှုေရးစီမံကိန်း
ေကာ်မရှင် သုေတသနအရာရှိ ေဒါ်ခင်သီတာတို့ တက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။
ကုလသမဂ္ဂမှ ကီးမှူးကျင်းပေသာ လူမှုလုံြခုံေရးဗဟုသုတဖလှယ်ပွဲကို ရန်ကုန်ြမို့၌
(၂၅.၁၀.၅၄)မှ(၆.၁၁.၅၄)ေန့အထိ အိမ်ရှင်နိုင်ငံအြဖစ် ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဗဟုသုတ
ဖလှယ်ပွဲသို့ နိုင်ငံေပါင်း(၁၄)နိုင်ငံမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်ေလ့လာသူများ တက်ေရာက်ခဲ့ ြက
သည်။ ြမန်မာနိုင်ငံ၏ ကိုယ်စားလှယ်များအဖ
ြ စ် ေကာင်စီဥက္က ဌ ေဒါ်ခင် ြကည်၊ ရန်ကုန်ခရိုင်
လူမှု၀န်ထမ်း ေကာင်စီခွဲဥက္က ဌဦးဘစံ၊ ကေလးသူငယ်အကျိုးေဆာင်အဖွဲ့ အလုပ်အမှုေဆာင်
သီရိပျံချီ ဦးဘသိန်းနှင့်ဦးခင်ေမာင်ေမာင်၊ ေကာင်စီအလုပ်အမှုေဆာင်အဖွဲ့၀င် ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်
ဦးေအာင်မင်း၊ ကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း အတွင်းေရးမှူး ေဒါ်တီတီလု(စ်)တို့
တက်ေရာက်ခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီ ဒုတိယအ ကိမ်ညီလာခံကို ၁၉၅၄ခုနှစ်တွင်
ကမ္ဘာေအး လူထုပညာသင်တန်းစခန်း၌လည်းေကာင်း၊ တတိယအကိမ် ြပည်ေထာင်စု
လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီညီလာခံကို ၁၉၅၅ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် မန္တေလးမ
ြ ို့ ရေသ့ ကီး ဦးခန္ဓီ
တိုက်ေကျာင်းတွင် လည်းေကာင်း ကျင်းပခဲ့သည်။ အလားတူ ညီလာခံများကို ၁၉၆၂ခုနှစ်
ဆဌမအကိမ်အထိ နှစ်စဉ် ကျင်းပခဲ့သည်။
ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၏ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာ ေဖ
ြ ရှင်းေရး၊ လူေနမှု ြမှင့်တင်ေရး
တို့သည် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရနှင့်ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းတို့ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်မှု အေပါ်
တွင် လည်းေကာင်း၊ အဖွဲ့အစည်း ၊ ေဂဟာဌာန အချင်းချင်းလုပ်ငန်းညှိနိှုင်း ေဆာင်ရွက်
မှုအေပါ်တွင် လည်းေကာင်း၊ ၀န်ထမ်းများအေရအတွက်နှင့် အရည်အချင်းတိုးတက်မှုအေပါ်
တွင် လည်းေကာင်း တည်မှီေနေပသည်။
''လူမှုေရးရာတို့ဝန်တာ'' ဟူေသာေဆာင်ပုဒ်ကို လက်ကိုင် ြပု၍ အဆိုပါအချက်များကို
အားသွန် ခွန်စိုက် ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ ြပည်ေထာင်စုလူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီသည်
 ၃၇
နိုင်ငံေတာ် အစိုးရ၊လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၏ အတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့ ကီးသဖွယ် အသိအမှတ်
ြပုခ
ြ င်းခံခဲ့ရေပသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၏လုပင် န်းများစတင်ေဆာင်ရွက်ြခင်း
ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒတွင် ခွင့်ြပု သတ်မှတ်
ထားသည့်အတိုင်း ြပည်သူလူထုအတွက် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများတိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်ေရး
ရည်ရွယ်ချက်များနှင့်အညီ လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၊ ညွှန် ြကားေရးဝန်သည် ေအာက်ပါဌာနငယ်များ
၏ လုပ်ငန်းများကို စတင် တာ၀န်ယူ ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန(၁)ခု၊
( ခ) ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ(၂)ခု၊
( ဂ) ဘိုးဘွားေဂဟာ(၁)ခု၊
(ဃ) ေစတနာ့၀န်ထမ်း လူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများအား ကီး ြကပ်၍ ေထာက်ပံ့
ြ းများ ေပးေရး၊
ေက
( င) ရာဇ၀တ်မှုယုတ်ေလျာ့ကာကွယ်ေရးနှင့် ကေလးသူငယ် ကီး ြကပ်ေရး၊
( စ) အမျိုးသမီး၀န်ထမ်းလုပ်ငန်း၊
(ဆ) လူမှုေရးစစ်တမ်းထုတ်ြခင်းနှင့် လူမှုေရးပညာရပ်များဖ
ြ န့်ြဖူးေရး၊
( ဇ) အဂါချ
င်္ ုိ့ယွင်းသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး၊
( ဈ) လူမှုဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်းအေကာင်အထည်ေဖာ်ေရး၊
ထိုစဉ်က လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကို စိတ်ပါ၀င်စား ြကေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်းပုဂ္ဂိုလ်
အချို့သည် ဆင်းရဲအတိဒုက္ခ ေရာက်ေနက
ြ ေသာ မျက်မြမင်များကိုလည်းေကာင်း၊ ဆွံ့အနားမ
ြကားများကို လည်းေကာင်း၊ မိဘမဲ့ကေလးများနှင့် ခိုကိုးရာမဲ့အမျိုးသမီးများကိုလည်းေကာင်း၊
သက် ကီးရွယ်အိုများကိုလည်းေကာင်း၊ မသန်စွမ်းသူများကိုလည်းေကာင်း၊ ေကျွးေမွး ေစာင့်
ေရှာက်ရန် အသင်းအဖွဲ့ များဖွဲ့စည်း၍ေဂဟာများ တည်ေထာင်ထားသည်။ ထိုေဂဟာများမှာ
ေစတနာသဒ္ဒါအေလျာက် လှူဒါန်းေသာ အလှူေငွများကိုသာ အားထားေနရသည် ြဖစ်၍
မှီခိုေနသူများ၏စား၀တ်ေနေရးမှာ ဆင်းရဲ ြကပ်တည်း လျက်ရှိ ြကသည်။
ထို့ေ ြကာင့် အဆိုပါ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့ေဂဟာများရှိ မှီခိုသူဦးေရအလိုက်
စားစရိတ်နှင့် ၀တ်စရိတ်များကို လူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှ နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ (၁၉၅၃-၅၄)ခုနှစ်
 ၃၈
လူငယ်များေဂဟာ ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့နှင့် နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွား ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့တို့
အား အေဆာက်အဦအသစ်များ ေဆာက်လုပ်ရန်(၃)သိန်းစီ ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ မသန်စွမ်းေသာ
စစ်မှု ထမ်းေဟာင်းများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးအတွက် ေငွ(၃)သိန်းေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ အထက်
ြမန်မာပ
ြ ည်မန္တေလး၊ အမျိုးသမီးများ ေစာင့်ေရှာက်ေရးေဂဟာတစ်ခု ဖွင့်လှစ်ရန်အတွက်ေငွ
(၁၈၉၈၅၀ိ/-) ကို လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီမှတစ်ဆင့် ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် ၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလတွင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ေသာ ြပည်ေထာင်စု
လူမှု၀န်ထမ်းေကာင်စီနှင့်ပူးေပါင်း၍ ေအာက်ေဖာ် ြပပါလုပ်ငန်းများတွင် ပါ၀င် ေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်-
(က) ဆန်လုံးညိုစားသုံးေရးေကာ်မတီ၊
( ခ) ြမို့ေတာ်၀န်၏ ဒုက္ခိတကယ်ဆယ်ေရးေကာ်မတီ၊
( ဂ) ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့၊
(ဃ) လူမှုေရးေ၀ါဟာရအဖွဲ့၊
( င) ေစတနာ့၀န်ထမ်းများအတွက်သင်တန်း၊
( စ) နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့၊
(ဆ) လူငယ်များေဂဟာအုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့၊
( ဇ) ရန်ကုန်ြမို့အေရှ့ပိုင်းနှင့် အေနာက်ပိုင်းကျန်းမာေရးအသင်းများ၊
( ဈ) အစမ်းလူမှုေရးစစ်တမ်းထုတ်ြခင်း၊
(ည) ဘုရား ကီးလူမှုဖွံ့ ြဖိုးေရးစီမံကိန်း၊
( ဋ) ကိုးခန်းနယ်ဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်း၊
( ဌ) ဒုက္ခိတရဲေဘာ်ေဟာင်းများေစာင့်ေရှာက်ေရး၊
( ဍ) ကုဌနူနာသည်များအားထိန်းသိမ်းေရး၊
ဖဆပလအစိုးရသည် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို တိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်သွားရန်
ရည်မှန်းထား သည့်အေလျာက် ရန်ကုန်ြမို့တွင် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ ကေလးများပ
ြ ုစုေရး
ေဂဟာ၊ လူငယ်များ ေဂဟာ၊ အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက် ေရးအသင်း၊ ဆွံ့အ၊ ကျိုးကန်း၊ ေလလွင့်၊
အိုနာ၊ ခိုကိုးရာမဲ့၊ ဒုက္ခိတများ ကယ်ဆယ်ေရး ရာဇ၀တ်မှုယုတ်ေလျာ့ေရး၊ လုပ်ငန်းများကို
နယ်များတွင်လည်း တိုးချဲ့ တည်ေထာင်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။
 ၃၉
ထို့အြပင် နိုင်ငံေတာ်တွင်မရှိေသးသည့် ေအာက်ေဖာ် ြပပါ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းသစ်
များ ကိုလည်း တီထွင် လုပ်ကိုင်ရန် ကံရွယ်ခဲ့သည်-
(က) ကေလးလမ်းညွှန်ဌာနများ၊
( ခ) မိသားစုတိုးတက်ေရးလုပ်ငန်းများ၊
( ဂ) လူထုတိုးတက် ကီးပွားေရးစခန်းများဖွင့်လှစ်ေရး၊
(ဃ) လူမှုေရးအကံေပးဌာနများဖွင့်လှစ်ေရး၊
( င) လူထုဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်းများေဆာင်ရွက်ေရး၊
( စ) လူမှုေရး ရန်ပုံေငွစုေပါင်းေကာက်ခံမှုစနစ်ကျင့်သုံးေရး၊
အထက်ပါလုပ်ငန်းရပ်များကို ချဲ့ထွင်ေဆာင်ရွက်မည့် အပ
ြ င်လူမှု၀န်ထမ်းဗဟုသုတ
နှီးေနှာ ဖလှယ်ပွဲ ကီးများကျင်းပခ
ြ င်း၊ လူမှု၀န်ထမ်းေကျာင်းများတည်ေထာင် ြခင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ စာရွက်စာတမ်းများ ထုတ်ေဝခ
ြ င်း၊ သုေတသန စစ်တမ်းထုတ် ြခင်းနှင့်
စမ်းသပ်ေဆာင်ရွက်ြခင်း၊ နလံထများအတွကေ် ဂဟာတည်ေထာင် ြခင်းစသည်တို့ တီထွင်
ေဆာင်ရွက်ရန် ရည်မှန်းချက် ထားရှိခဲ့ သည်။
ထိုသို့ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်များထားရှိခဲ့ေသာ်လည်း ဖဆပလ
အစိုးရ ေခတ်အတွင်း အထက်ပါလုပ်ငန်းသစ်များကို အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်
နိုင် ြခင်းမရှိခဲ့ေပ။ သို့ရာတွင် ြပည်ေထာင်စ(ု ပထစ)အစိုးရေခတ်တွင် လူငယ်များ ကီးပွားေရး
အသင်းနှင့်ရန်ကုန်ြမို့ေတာ် လူမှု၀န်ထမ်းအဖွဲ့ချုပ်တို့ပူးေပါင်း၍ ကေလးသူငယ်ဆိုင်ရာ
နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲတစ်ရပ်ကို ၁၉၆၀ ြပည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၃၀)နှင့်(၃၁)ရက်ေန့များက
ရန်ကုန် ြမို့ အမှတ်(၃၂၅)ပန်းဆိုးတန်းလမ်းတွင် ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါနှီးေနှာဖလှယ်ပွဲ
သည် ကေလးသူငယ်များအကျိုးအတွက် ြမန်မာနိုင်ငံ တွင် ပထမဦးဆုံး အကိမ် တီထွင်ကျင်းပ
ေသာ နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲ (Seminar) ြဖစ်သည်။
''မိဘများကလည်းေကာင်း ၊အမျုိ းသား / အမျိုးသမီးများက တစ်ဦးချငး် အေနဖ
ြ င်လ
့ ည်း
ေကာင်း၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်းများကလည်းေကာင်း၊ ေဒသန္တရအာဏာများက
လည်းေကာင်း၊ အစိုးရကလည်းေကာင်း၊ လူ့ေဘာင်အဖွဲ့အစည်း၀င် သားေကာင်းရတနာဖ
ြ စ်
ေမ
ြ ာက်လာေစရန် မည်သို့ေဆာင်ရွက်နိုင်ေ ြကာင်း''ကို အစုအဖွဲ့(၃)ခုခွဲ၍ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ
ေခါင်းစဉ်(၃)ရပ်ကို ေဆွးေနွးခဲ့ ြကသည်-
 ၄၀
(က) ကေလးသူငယ်ကို လူ့ေဘာင်အဖွဲ့အစည်းနှင့် အသုံး၀င်ေသာ လူသားတစ်ဦး
ြဖစ်လာေအာင် ပညာသင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊
( ခ) ကေလးသူငယ်ကိုပညာေပးလမ်းညွှန်ြပသေရးအတွက် တာ၀န်ယူြခင်း၊
( ဂ) ကေလးသူငယ်အားကစားနည်းနှင့် အပမ်းေဖ
ြ နည်းတို့ ြဖင့် စိတ်ေပျာ်ရွှင်မှု
ရရှိေစခ
ြ င်း၊
အဆိုပါ နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲသို့ ြပည်သူ့လွှတ်ေတာ် ဥက္က ဌမန်းဘခိုင်တက်ေရာက်၍ ဖွင့်ပွဲ
မိန့်ခွန်းေပ
ြ ာက
ြ ားခဲ့သည်။ သဘာပတိအြဖစ် ရန်ကုန် ြမို့ လူငယ်များကီးပွားေရးအသင်းဥက္က ဌ
ဦးေကျာ်ြမင့် (ဘီေအ-ဘီအယ်)က ေဆာင်ရွက်ခဲ့ြပီး နိုင်ငံေတာ်၀န် ကီးချုပ် ဦးနု၏သဝဏ်လွှာ၊
နယူးေယာက် ြမို့ ကုလသမဂ္ဂကေလးများရန်ပုံေငွအဖွဲ့၏ အလုပ်အမှုေဆာင်ဒါရိုက်တာ
ေမာရစ္စ်ပိတ်၏ သဝဏ်လွှာ၊ ဂျီနီဗာမ ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများ ေစာင့်ေရှာက်ေရး
ြ ို့၊ အပ
ယူနီယံ ဒုတိယအတွင်းေရးမှူးချုပ် မစ္စေအအီးမိုးဆား သဝဏ်လွှာများကို ဖတ် ြကားခဲ့သည်။
နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲ၏ ရည်ရွယ်ချက်များကို ပညာေရးဌာန ညွှန် ြကားေရးဝန် ဦးဘမ
ြ င့်က
ေဟာေပ
ြ ာခဲ့ ြပီး လူငယ်များ ကီးပွားေရးအသင်းမှပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ရန်ကုန် ြမို့ေတာ် လူမှု၀န်ထမ်း
အဖွဲ့ချုပ်မှ ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ လူမှု၀န်ထမ်း အရာရှိများ၊ အစိုးရဌာနများမှ ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ေစတနာ့
၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များ၏ ေဂဟာများမှ ပုဂ္ဂိုလ်များက သက်ဆိုင်ရာအစုအဖွဲ့များတွင် ပါ၀င်
ေဆွးေနွးခဲ့ ြကသည်။ ဧည့်သည်ေတာ်များ အေနဖ
ြ င့် ယူနီဆက်ဖ်မှ မစ္စတာမီေကဂို့ရ်၊ ကမ္ဘာ့
ကျန်းမာေရးအဖွဲ့မှ ေဒါက်တာအာရ်အယ်လ်တူလီ၊ ကုလသမဂ္ဂ ြပန် ြကားေရး ညွှန် ြကားေရးဝန်
ဦးေမာင်ေမာင်ေလးနှင့် အာရှေဖာင်ေဒးရှင်းမှ မစ္စတာဂျိန်းေဂျေဒါ်လတန်တို့ တက်ေရာက်ခဲ့
ြ စ် ကီးပွားေရး ဦးသိန်း(ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်)
ြကသည်။နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲ၏ အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာအဖ
က ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ထိုစဉ်က နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ၏ေထာက်ပံ့ေ ြကးေငွကို ရယူ၍လည်းေကာင်း၊ မရယူဘဲ
အသင်းပိုင် ေငွြဖင့်လည်းေကာင်း ဖွဲ့စည်းေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်း
အဖွဲ့ များမှာ ေအာက်ပါ အတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) ြမန်မာနိုင်ငံ ကင်းေထာက်အသင်း၊(၁၁၁)ဆင်းဒ၀စ်လမ်း၊ ရန်ကုန်
( ခ) ြမန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသမီးကင်းေထာက်အသင်း၊ (၆၅)၊ေယာက်လမ်း၊ ရန်ကုန်
( ဂ) ြမန်မာပ
ြ ည်အိုလံပစ်အသင်း၊ ေအာင်ဆန်းကစားကွင်း၊ ရန်ကုန်၊
 ၄၁
(ဃ) ြမန်မာပ
ြ ည် ြကက်ေြခနီအသင်း၊ တရားလွှတ်ေတာ်အေဆာက်အဦ၊ ရန်ကုန် ြမို့၊
( င) မျက်မြမင်အလုပ်သမားများေဂဟာ၊ ၃၄၇၊ ြပည်လမ်း၊ ရန်ကုန်၊
( စ) နှင်းဆီကုန်းလူအိုရုံ၊ ၅၈၊ ချာချီလမ်း၊ ရန်ကုန်၊
(ဆ) မိခင်နှင့်ကေလးေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း၊ ကမာရွတ်၊ ရန်ကုန်၊
( ဇ) ရန်ကုန်ရဲအဖွဲ့၊မိခင်နှင့်ကေလးေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း၊ ရန်ကုန်လက်နက်ကိုင်
ရဲဌာနချုပ်၊ ြပည်လမ်း၊ ရန်ကုန်၊
(စျ) ြမန်မာနိုင်ငံ မျက်မြမင်ေကျာင်း၊ ြကည့်ြမင်တိုင်၊ ရန်ကုန်၊
(ည) လူငယ်များကီးပွားေရးအသင်း၊ ပန်းဆိုးတန်း၊ ရန်ကုန်၊
( ဋ) ဗုဒ္ဓဘာသာအမျိုးသားအသင်း၊ (၇၇)ေရကေျာ်လမ်း၊ ပုဇွန်ေတာင်၊ ရန်ကုန်၊
( ဌ) ဗုဒ္ဓဘာသာအမျိုးသမီးအသင်း၊ (၇၇)ေရေကျာ်လမ်း၊ ပုဇွန်ေတာင်၊ ရန်ကုန်၊
( ဍ) အမျိုးသမီးလက်နက်ကိုင်တပ်ေပါင်းစုံချီး ြမှင့်ေရးအသင်း၊၁၆၊၀င်ဒါမီယာလမ်း၊
ရန်ကုန်၊
( ဎ) ကေလးသူငယ်ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ကာကွယ်ေရးအဖွဲ့၊ ၁၁၄၊ အင်းယားလမ်း၊
ရန်ကုန်
(ဏ) လူငယ်များေဂဟာ၊ ၂၄၁၊ ေဘာင်ဒရီလမ်း၊ ရန်ကုန်၊
(တ) ရန်ကုန်ကုဌနူနာေဂဟာ၊ ဟံသာ၀တီလမ်း၊ ြကည့်ြမင်တိုင်၊
(ထ) သက် ကီးတက္က သိုလ်၊ ပုဇွန်ေတာင်ရပ်၊ ရန်ကုန်၊
( ဒ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း၊ ၁၇၊ ဝကပါလမ်
င်္ း၊ ရန်ကုန်၊
( ဓ) ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာအမျိုးသမီးေကာင်စီ၊ ၅၈၊ ၀င်ဒါမီယာ၊ ရန်ကုန်၊
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှ (၁၉၅၃-၅၄) ဘ ာေရးနှစ်မှစ၍ ေထာက်ပံ့
ေက
ြ းေပးခဲ့သည့် ေဂဟာများမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
(က) မိဘမဲ့ကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရး
(၁) မိဘမဲ့ကေလးများစက်မှုလက်မှုပညာသင်ဌာန(ကျားေကျာင်း၊
ကမာရွတ်)၊
(၂) ဇိနတ္တ ူအစ္စလန်လူငယ်များေဂဟာ(ကေနဒီလမ်း)၊
(၃) ခိုကိုးရာမဲ့ကေလးများကယ်တင်ရာဌာန(၈၅၊ စက်ရုံလမ်း)၊
 ၄၂
(၄) ကယ်တင်ြခင်းတပ်၊ ကေလးများေဂဟာ(လိမ်းလမ်း)၊
(၅) ခိုကိုးရာမဲ့ကေလးများကယ်တင်ရာဌာန(ကံသုံးဆင့်၊ ကိုးဆူလမ်း၊ ပုသိမ်)၊
(၆) မိဘမဲ့နှင့်ဆင်းရဲနွမ်းပါးေသာကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့
(မုပွန်ရပ်၊ ေမာ်လြမိုင်)၊
(၇) ေခမာသီ၀ံ၊မိဘမဲ့ဆင်းရဲေသာကေလးများကယ်ဆယ်ေရးဌာန
(ပျဉ်းမနား)၊
(၈) ေအာင်ပင်လယ်ဦးသိန်းေဖ၏ မိဘမဲ့များေကျာင်း၊ ဖျာပုံ၊
(၉) ခိုကိုးရာမဲ့ကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့(ကွမ်သဲရွာ၊ ဘီလူးကျွန်း)၊
(၁၀) ဦးပရ၀တည်ေထာင်သည့်ဗုဒ္ဓဘာသာမိဘမဲ့ကေလးများေကျာင်း
(မန္တေလးမ
ြ ို့)
( ခ) ေလလွင့်ေနေသာကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရး
(၁) ေလလွင့်ေနေသာကေလးများကယ်တင်ေရးဌာန(၁၁၄၊အင်းယားလမ်း၊
ရန်ကုန် ြမို့)
( ဂ) လူငယ်များေဂဟာ
(၁) လူငယ်များေဂဟာ(အမှတ်၊ ၂၄၁၊ ေဘာင်ဒရီလမ်း၊ ရန်ကုန)်
(ဃ) ဒုစရိုက်ပေပျာက်ေရးနှင့် အမျိုးသမီးေဂဟာ
(၁) ဗမာမွတ်စလင်အမျိုးသမီးအဖွ့ဲ ချုပ်၊မိန်းကေလးများေဂဟာ
(၂၀၅၊စေတာ့ကိတ်လမ်း)
(၂) ြမန်မာအမျိုးသမီးအဖွဲ့ ခိုကိုးရာမဲ့အမျိုးသမီးများေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန၊
၀င်ဒါမီယာလမ်း
(၃) မိန်းကေလးများကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း၊ (၄၉၊ ဂျူးဘန်းလမ်း၊
ရန်ကုန်)
(၄) အမျိုးသမီးနည်း ြပအုပ်ချုပ်ေရးဌာန(၂၁၊ ၀င်ဒါမီယာ၊ ကရဲဆင့်၊
ရန်ကုန် ြမို့)
(၅) ကယ်တင်ြခင်းတပ်၊ အမျိုးသမီးများ စက်မှုလက်မှုပညာသင်ဌာန
(ဗျိုင်းေရအိုးစင်လမ်း၊ ရန်ကုန)်
 ၄၃
(၆) အထက် ြမန်မာပ
ြ ည် အမျိုးသမီးအဖွဲ့(ဓာတ်နန်းရပ်၊ ြပည် ကီးေပျာ်ဘွယ်
အေရှ့ပိုင်း၊ မန္တေလး)
( င) လူအိုရုံများ(ယခုဘးုိ ဘွားရိပသ
် ာများ)
(၁) နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့၊ ရန်ကုန်
(၂) လစ်တယ်(လ်)စစ္စတာလူအိုရု(ံ စေတာ့ကိတ်လမ်း၊ ရန်ကုန်)
(၃) မင်းကွန်းဗုဒ္ဓဘာသာအသင်းလူအိုရု(ံ ေကျာက်ေသွးတန်း၊ မန္တေလး)
(၄) ေပါင်းတည်ဗုဒ္ဓဘာသာလူအိုရုံအသင်း(ေပါင်းတည် ြမို့)
(၅) ေဒါ်ဦးဇွန်းလူအိုရ(ုံ ပခုက္ကူ ြမို့)
(၆) နိဗ္ဗန္ဒသုခလူအိုရု(ံ ပျဉ်းမနားမ
ြ ို့)
( စ) မျက်မြမင်၊နားမက
ြ ား၊ဆွံ့အသူများ
(၁) မျက်မြမင်အလုပ်သမားများေဂဟာ(၃၄၇၊ ြပည်လမ်း၊ရန်ကုန်ြမို့)
(၂) ြကည့်ြမင်တိုင်မျက်မြမင်ေကျာင်း(ရန်ကုန်ြမို့)
(၃) မျက်မြမင်အလုပ်သမားေဂဟာ(ဟံသာ၀တီလမ်း၊ ရန်ကုန် ြမို့)
(၄) ေမရီချက်ပ်မင်း ဆွံ့အနားမက
ြ ားသူများေကျာင်း(ရန်ကုန်ြမို့)
အထက်ေဖာ်ြပပါလုပ်ငန်းများအတွက် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာေကျာင်း၊ ေဂဟာများသို့
စားစရိတ်၊၀တ်စရိတ်၊ အုပ်ချုပ်ေရးနှင့်ပစ္စည်းကရိိယာစရိတ်နှင့် ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစရိတ်
များကို ေထာက်ပံ့ခဲ့ရာ(၁၉၅၃-၅၄)ခုနှစ်အတွက် ေထာက်ပံ့ေ ြကးေငွေပါင်း(၂၅၅၃၁၀ိ/-)
ေထာက်ပံ့ေပးပါ သည်။
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရအေနဖ
ြ င့် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ေကျးလက်ေတာရွာများတွင်
ေနထိုင်ေသာ လူထုေကာင်းစားေရးအား ေရှ့ရှုလျက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ အထူးသဖ
ြ င့်
ေကျးလက်ေတာရွာလူထုအား လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ဦးစွာနားလည်ေစရန်ရည်ရွယ်၍
လူမှု၀န်ထမ်း ေနွရာသီသင်တန်းများဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးခဲ့ပါသည်။ လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန
၀န် ကးီ ေခါင်းေဆာင်ေသာအဖွဲ့သည် ၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ေမလ၌ ပဲခူးတိုင်း၊ ဘုရား ကီးရွာနှင့်
ပတ်၀န်းကျင် ေကျးရွာများသို့သွားေရာက်၍ ေကျးလက်ေရရရှိေရးအတွက် ေကျးရွာေန
လူထုနှင့် ေဆွးေနွး ညှိနိှုင်း ြပီးေရေကာင်းေရသန့်လုံေလာက်စွာရရှိေစရန် စီမံ ေဆာင်ရွက်
 ၄၄
ေပးခဲ့သည်။ ဘုရား ကီး ေကျးရွာတွင် ဖွင့်လှစ်ထားေသာ လူမှု၀န်ထမ်းေဆးေပးခန်းသို့
သွားေရာက် ြကည့်ရှု့အားေပးခဲ့သည်။
၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလတွင် မိတ္တီလာခရိုင်၊ ၀မ်းတွင်း ြမို့နယ်၊ သဖန်းေကျးရွာေနွရာသီ
လူမှု၀န်ထမ်း သင်တန်းဖွင့်လှစ်ရာ လူေပါင်း(၁၀၀၀)ဦး တက်ေရာက် သင် ြကားခဲ့ပါသည်။
သာစည် ြမို့နယ်၊ ြကက်ေမာက်ေကျးရွာတွင်လည်း သင်တန်းဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာလူေပါင်း (၂၅၀၀)ဦး
တက်ေရာက်ခဲ့ေပသည်။
ဤသို့လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ြမို့နယ်ေကျးရွာများတွင် ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့ရာ
နိုင်ငံေတာ်ရှိ ြပည်သူလူထုကလည်း လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကို စိတ်ပါ၀င်စား၍ ပိုမိုအားေပး
လာက
ြ သည်။ ြပည်သူလူထု၏ လူေနမှုစနစ်ကို ြပုပ
ြ င်ေြပာင်းလဲခဲ့ရာတွင်လည်းေကာင်း၊ ဘ၀
အေခ
ြ အေန ကိုြမှင့်တင်ေပးရာတွင် လည်းေကာင်း၊ အက
ြ မ်းမဖက် ေသွးထွက်သံယိုမပါ
ြဗဟ္မစိုရ် တရားကိုေရှ့တန်းတင်ကာ ေဆာင်ရွက် ြခင်း ြဖင့် ေအာင်ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့ ြခင်းကို
လူထုပညာေပး လုပ်ငန်းများက သက်ေသပ
ြ ုခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၏ပံ့ပိုးကူညီမှု၊ လူထု
ပညာေရးမှူးများ၏ နိုး ြကားတက် ကမှုတို့ြဖင့် အား ကိုးမာန်တက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ ကယ်ပါ
ဘ၀ လွတ်ေြမာက်ေရး (သို့မဟုတ်)လူသစ်ဖန်တီးေရး၊ မဖွံ့ြဖိုးေသးေသာေဒသများ၌ ပညာ၊
ကျန်းမာ၊ စီးပွားနှင့် လူမှုေရးရာ လုပ်ငန်းများတိုးတက်ေရး၊ နာဂ၊ ရှမ်း၊ ကချင်၊ ကယား၊
ပေဒါင်၊ ဝ အစရှိေသာ ေတာင်တန်းသား တို့၏လူေနမှုအဆင့်အတန်း တိုးတက်ေြပာင်းလဲေရး
လုပ်ငန်း ကီး (၃)ရပ်မှာ ေအာင်ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။ အထက်ပါ လုပ်ငန်း ကီး(၃)ရပ်ကို အထူး
ေအာင် ြမင်စွာ ေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့သြဖင့် ၁၉၅၇ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၇)ရက်ေန့က
နိုင်ငံေတာ်သမ္မတအိမ်ေတာ်၌ ကျင်းပေသာ ြပည်ေထာင်စုြပည်ေတာ်သာ ဆုေပးပွဲသဘင်တွင်
လူထုပညာေရးေကာင်စ၏
ီ ပင်မြဖစ်ေသာ လူမှု၀န်ထမ်းနှင့် သာသနာေရး၀န် ကီးဌာနသည်
ဆန္ဒအေလျာက်မဟုတ်ေသာ လုပ်ငန်းများအတွက် ပထမဆုချးီ ြမှင့်ြခင်းခံရသည်။ အဆိုပါဆုရ
ေအာင်ပွဲအထိမ်းအမှတ်ညစာစားပွဲကို ၁၉၅၇ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၈)ရက်ေန့တွင် ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်
ခဲ့ ြပီး ညပိုင်းတွင် စိန်လိပ်ြပာအင
ြ ိမ့်အဖွဲ့ြဖင့် ကပ
ြ ေဖျာ်ေြဖခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့စဉ်က အတွင်း၀န်ရုံးတွင် ရုံးဖွင့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြပီး
၁၉၅၈ ခုနှစ်၌ အမှတ(် ၁၁၆)၊ ပန်းဆိုးတန်းလမ်းသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
 ၄၅
လူထုပညာေရးေကာင်စက
ီ ို လူမှု၀န်ထမ်းဌာနနှင့်ပူးေပါင်းြခင်း
၁၉၄၈ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလ(၄)ရက်ေန့တွင် အတည် ြပုပ
ြ ဌာန်းေပးခဲ့ေသာ လူထုပညာ
သင် ြကား ေရးေကာင်စီအက်ဥပေဒကို ၁၉၅၈ခုနှစ်၊ မတ်လ(၈)ရက်ေန့တွင် အက်ဥပေဒ
အမှတ်(၆)ြဖင့် ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ ြမန်မာနိုင်ငံေကျးလက်လူထုအတွက် ''လူသစ်တည်၍
ြပည်သစ်ေဆာက်အံ့'' ဟူေသာေဆာင်ပုဒ်ကို လက်ကိုင်ြပု၍ ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာပညာေရး၊
ကျန်းမာေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေပါင်းသင်းဆက်ဆံေရးနှင့် လူသစ်ဖန်တီးေရး၊ ဘ၀သစ်
ဖန်တးီ ေရးစေသာ လုပ်ငန်းရပ်များ ရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂ လူမှုေရးေကာ်မရှင်
ကလည်း လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ပိုမိုကျစ်လစ်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် လူထုပညာေရး
ေကာင်စီ ကို လူမှု၀န်ထမ်းဌာနနှင့်ေပါင်းစည်းရန် အကံေပးခဲ့သည်။
အဆိုပါအကံြပုချက်အရ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက လူထုပညာေရးေကာင်စီကို လူမှု
၀န်ထမ်းဌာနနှင့် ပူးေပါင်းြပီး နိုင်ငံေတာ်အစိုးရဌာနအဖ
ြ စ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ လူထုပညာေရး
ေကာင်စီတွင် တာ၀န်ထမ်းေဆာင်လျက်ရှိ ြကေသာ ပုဂ္ဂိုလ်များကို ၁၉၅၈ခုနှစ်၊ ေအာက်တို
ဘာလ(၁)ရက်ေန့ နံနက်ပိုင်းမှစ၍ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနတွင် ခန့်အပ်တာ၀န်ေပးခဲ့ရာ
လူထုပညာေရးေကာင်စီ အုပ်ချုပ်ေရးမှူးဦးဘ၀မ်းသည် ဒုတိယညွှန် ြကားေရးဝန်အြဖစ်
လည်းေကာင်း၊ ဒုတိယအုပ်ချုပ်ေရးမှူး ဦးခင်ညိုနှင့် ဦးတင်တို့သည် လက်ေထာက်
ညွှန် ြကားေရး၀န်များအဖ
ြ စ်လည်းေကာင်း၊ သင်တန်းမှူး ဦးစိုးတင်၊ ေဒါ်က
ြ ည် ြကည်၊ စာေစာင်
အယ်ဒီတာ ဦးအုန်းြမင့်၊ သင်တန်းဆရာ၀န် ဦးထွန်းေဖတို့သည် အရာထမ်းများအဖ
ြ စ်
လည်းေကာင်း တာ၀န်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကသည်။
အလားတူ ဆွမ်ဆီလူမှုေရးတက္က သိုလ် ေကျာင်းဆင်းများဖ
ြ စ် ြကေသာ ဦးဘို၊
ဦးေဖေအာင်၊ ဦးစိးု သိန်း၊ ဦးလှေရွှ၊ ဦးတင်ေရွှ၊ ဦးေအာင်သန်း၊ ဦး၀င်းြမင့်၊ ဦးေအးေသာင်း၊
ဦးခွာဟတ်စသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များကို လူမှု၀န်ထမ်းဌာန လက်ေအာက်ရှိ တိုင်း/ခရိုင်ရုံးများတွင်
လူမှု၀န်ထမ်းအရာရှိများ အဖ
ြ စ် ခန့်အပ်တာ၀န်ေပးခဲ့သည်။ ကျန်လူထုပညာေရးမှူးများကို
လည်း ၎င်းတို့၏ ဆန္ဒနှင့်အညီ အေထွေထွအုပ်ချုပ်ေရးဌာနတွင် လက်ေထာက် ြမို့ပိုင်များ
အဖ
ြ စ်လည်းေကာင်း၊ ပညာေရးဌာနတွင် ေကျာင်းဆရာ/ဆရာမအဖ
ြ စ်လည်းေကာင်း တာ၀န်
ထမ်းေဆာင်နိုင်ရန်ကူညီေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ လူထုပညာေရးမှူးအချို့မှာ အစိုးရဌာန
 ၄၆
အသီးသီးတွင် ဝင်ေရာက်တာ၀န်ထမ်း ေဆာင်ခဲ့ ြကသည်။ အချို့မှာ နှုတ်ထွက်၍ အနားယူခဲ့
ြကသည်။ အချို့မှာ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနတွင် ဆက်လက်တာ၀န် ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကသည်။
မသန်မစွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးနှင့်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
လွတ်လပ်ေရးမရမီ ေခတ်ကာလအတွင်း မသန်မစွမ်းသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးနှင့်
ပတ်သက်၍ ဘာသာေရး၊ လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များမှ ထိန်းသိမ်း ြပုစုေစာင့်ေရှာက်၍ အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများကို သင် ြကားေပးခဲ့သည်။ လွတ်လပ် ြပီးေနာက်ပိုင်းတွင် အဆိုပါ
ေကျာင်းများ၊ ေဂဟာများအတွက် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှအသိအမှတ်ြပု၍ ေထာက်ပံ့ေ ြကးများ
ေပးအပ်ခဲ့သည်။
၁၉၅၄ခုနှစ်တွင် မသန်မစွမ်း ြဖစ်လာသူများ လူစဥ်မှီေရးနှင့် အလုပ်အကိုင်ရရှိေရး
လုပ်ငန်းကို ေဆာင်ရွက်ရန် ၀န် ကီး ဦးဘေစာဥက္က ဌအဖ
ြ စ် ပါ၀င်သည့်အဖွဲ့၀င်(၁၂)ဦး
ပါေသာအဖွဲ့ကို ကယ်ဆယ်ေရး နှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရးနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၏
(၃၀.၈.၅၄)ေန့စွဲပါ အမိန့်ေ ြကာ် ြငာစာ(၉) ြဖင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
အဖွဲ့၏ရည်ရွက်ချက်မှာ တိုင်း ြပည်အတွက် သက်စွန့် ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ
မသန်မစွမ်း ရဲဲေဘာ်ေဟာင်းများကို လိုအပ်သလို ေဆး၀ါးအခမဲ့ကုသေပးပ
ြ ီးေနာက် ေခ
ြ တု၊
လက်တုများ တပ်ဆင် ေပး၍ သင့်ေလျာ်ေသာ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာသင် ြကားေပး
ရန်နှင့် အိမ်ေထာင်ရှိေသာ ရဲဲေဘာ်ေဟာင်းများနှင့် ဇနီးသားသမီးများကိုလည်း သင်တန်း
ေကျာင်း၀င်း အတွင်း ေနအိမ်များ ေပးကာ ေကျွးေမွး ြပုစု ေစာင့်ေရှာက်ထားရန် ြဖစ်သည်။
ဤရည်ရွယ်ချက်ေအာင်ြမင်ေစရန် ရန်ကုန်တိုင်း၊ မရမ်းကုန်း ြမို့နယ်၊ ကျိုက်ဝိုင်း
ြ ကွက်အမှတ်(၂၅)အကျယ်အ၀န်း ၅၀ ဒသမ ၉၅၃ဧကတွင် အသက်ေမွး၀မ်း
ဘုရားလမ်း ရှိ ေမ
ေကျာင်းပညာရပ် ြဖစ်ေသာ စက်ချုပ်၊ လက်သမား၊ ဆံသနှင့်လက်နှိပ်စက်သင်တန်းများ
ဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးပ
ြ ီး ေနထိုင်ေရးပါစီစဉ်ေဆာင်ရွက်ေပးသည်။
၁၉၅၅ခုနှစ်တွင် ကာကွယ်ေရးဝန် ကီးဌာနသည် တပ်မေတာ်မှအနားယူခါနီး ရဲေဘာ်များ
အတွက်မဂလာဒု
င်္ ံစစ်ေဆးရုံတွင် ေဆးကုသမှု ြဖင့်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်းများကို
ေဆာင်ရွက်၍ တပ်မေတာ်နာလန်ထစခန်းတွင် ကိမ်၀ါးသင်တန်း၊ လက်သမားနှင့် စက်ချုပ်
သင်တန်းစေသာ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများကိုသင် ြကားေပးသည်။ ၁၉၅၈ခုနှစ်တွင်
နိုင်ငံေတာ်မှ မသန်မစွမ်း ြဖစ်လာသူများ အလုပ်အကိုင်ရရှိေရး အက်ဥပေဒအမှတ်( ၃၃/၅၈)
 ၄၇
ြဖင့်ြပဌာန်းခဲ့ြပီး ၁၉၅၉ခု၊ ေအာက်တုိဘာလ(၁၀)ရက်ရက်စွဲပါ အမိန့်ေ ြကာ် ြငာစာဖ
ြ င့် မသန်
မစွမ်းြဖစ်လာသူ စစ်မှုထမ်းေဟာင်းများ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားေရးဌာန၊
အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါသည်။ ၎င်းအဖွဲ့ေဟာင်းအစား မသန်မစွမ်းြဖစ်လာသူ
အရပ်သားများ အပါအ၀င်မသန်မစွမ်းသူများ လူစဥ်မှီေရးနှင့် အလုပ်ရရှိေရးအဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်း၍
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းကို ဆက်လက် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရး
ြဗိတိသျှနယ်ချဲ့အစိုးရသည် စစ်ေရး၊ နိုင်ငံေရး၊ စီးပွားေရးအရ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခဲ့သည်
သာမက နယ်ချဲ့ကိုလိုနီယန္တရားသက်စိုးရှည် ြကာ တည်တံ့နိုင်ရန်အတွက် ြမန်မာပ
ြ ည်ဖွား
တိုင်းရင်းသားများ အား လူမျိုးေရး၊ လူမှုေရး၊ ဘာသာေရးအရလည်း နက်ရိှုင်းစွာေသွးခွဲ၍
အုပ်ချုပ်ခဲ့ ြခင်းြဖစ်သည်။ ဤေဆာင်ရွက်ချက်များေက
ြ ာင့် ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ လွတ်လပ်ေရးရချိန်မှ
စ၍ ြပည်တွင်းလက်နက်ကိုင် ဆူပူေသာင်းကျန်းမှုများ၊ ြပည်ပစွက်ဖက်မှုများ အစပျိုး
ေပါ်ေပါက်လာခဲ့သည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်သည်လည်း ြပည်တွင်းလက်နက်ကိုင်ေသာင်းကျန်းမှုများ၊
ြပည်ပ စွက်ဖက်မှုများနှင့်အတူ စစ်ေရး၊ နိုင်ငံေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးနယ်ပယ်အသီးသီးတွင်
ကျယ် ြပန့်သည်ထက် ကျယ် ြပန့်စွာ ကီးထွားလာရာလွတ်လပ်ြပီးေခတ်တစ်ေလျှာက် အစိုးရ
အဆက်ဆက်သည် လွတ်လပ်ေရးနှင့်အချုပ်အ ြခာအာဏာကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်လျက်
တစ်ဆက်တည်းတွင် မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်တိုက်ဖျက်ေရးကို ဦးလည်
မသုန်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။ ြမန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ေရးရပ
ြ ီးချိန်မှစ၍ မူးယစ်ေဆး၀ါး
အန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရးလုပ်ငန်းများကို မိမိ အင်အားဖ
ြ င့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၁၁)ရက်ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၌ ြပုလုပ်ေသာ
ြ င်း၊ ဘိန်းရှု ြခင်းများကို (၅)နှစ်အတွင်း အပ
အစည်းအေဝးက ြမန်မာနိုင်ငံတွင် ဘိန်းစားခ ြ ီး
အပိုင် ရှင်းလင်းရန် ဆုံး ြဖတ်ချက်ချ၍ စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ေရှးဦးစွာ ရန်ကုန်၊
ဟံသာ၀တီ(ယခု-သန်လျင်)၊ အင်းစိန်နှင့် ပဲခူးခရိုင်များမှ မူးယစ်ေဆးစွဲသူများအား ေဆးကုသ
ရန် ရန်ကုန်တံတား ကေလး စိတ္တဇေဆးရုံ၌ ေဆးကုသေဆာင် တစ်ခုဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၀
ြပည့်နှစ်တွင် ဘိန်းခန်းများ နှိပ်ကွပ်ေရးအက်ဥပေဒကို ြပဌာန်းခဲ့ြပီး ေဖာ်ြပပါခရိုင်(၄)ခုတွင်
သက်၀င်လှုပ်ရှားေစခဲ့သည်။
 ၄၈
၁၉၅၁ခုနှစ်တွင် ဖဆပလအစိုးရက ဘိန်းစုံစမ်းေရးေကာ်မတီကိုဖွဲ့စည်းခဲ့ ြပီး ဘိန်းစား
သုံးမှု တိုက်ဖျက်ေရး၊ ဘိန်းအစားထိုးစိုက်ပျိုးေရး၊ မူးယစ်ေဆးစွဲသူ များ ြပန်လည် ထူေထာင်
ေရးနှင့် ရှမ်းြပည်နယ်တွင် ြမန်မာနိုင်ငံဘိန်းဥပေဒအကျိုးသက်ေရာက်ေရးတို့ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်။ ၁၉၅၅ ခုနှစ်တွင် ဘိနး် စားသုးံ သူများ မှတ်ပုံမတင်မေနရ အက်ဥပေဒ အကျိုး
သက်ေရာက်ေရးတို့ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၅ခုနှစ်တွင်ဘိန်းစားသုံးသူများ မှတ်ပုံ
မတင်မေနရ အက်ဥပေဒ ကို ြပဌာန်းခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါကာလက ြပည်တွင်း
ေသာင်းကျန်းမှု ြပဿနာ၊ ဘ ာေငွ မလုံေလာက် မှု ြပဿနာနှင့် အဓိကကူမင်တန် ြပဿနာ
များေက
ြ ာင့် မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရယ် နှိမ်နင်းေရးကို ထိေရာက်စွာအေကာင်အထည်ေဖာ်
ေဆာင်ရွက်နိုင်ြခင်းမရှိ ြဖစ်ခဲ့ရသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဒီပလိမု ာသင်တန်းဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ၊ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနခွဲနှင့် အာရှေဖာင်ေဒးရှင်းတို့ ပူးေပါင်း၍
လူမှု၀န်ထမ်း ဒီပလိုမာ(၂)နှစ် သင်တန်းကို ၁၉၆၀ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာ(၂၅)ရက်ေန့တွင်
ေချာ်တွင်းကုန်း လူမှု၀န်ထမ်းသင်တန်းခန်းမ၌ ပထမဦးဆုံးအကိမ်စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
သင်တန်းသို့ြပင်ပ ပုဂ္ဂိုလ် သင်တန်းသား/သူ (၅၀)ဦးတက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။ သင်တန်းကာလ
(၂)နှစ်အတွင်း ေအာက်ပါ ဘာသာရပ်များကို သင် ြကားေပးခဲ့သည်-
(က) လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာအေခ
ြ ခံဘာသာရပ်များ
( ခ) လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာဘာသာရပ်များ
( ဂ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းနည်းနိသျများ
(ဃ) ေကျးလက်စည်ပင်ဖွံ့ ြဖိုးေရးလုပ်ငန်း
( င) လူမှုဆက်ဆံေရးလုပ်ငန်းများ
( စ) ရိုးရာယဉ်ေကျးမှု
(ဆ) အေထွေထွဘာသာရပ်များ
အထက်ပါဘာသာရပ်များကို စာေတွ့လက်ေတွ့ေလ့လာသင် ြကားသကဲ့သို့ လက်ေတွ့
စိုက်ပျိုး ေမွး ြမူေရးပညာကို တပ်မေတာ်စိုက်ပျိုးေရးေကျာင်း (ေမှာ်ဘ)ီ တွင် တက်ေရာက်
သင် ြကားခဲ့ ြကသည်။ မိမိတက်ေရာက်ရသည့် ဘာသာရပ်များအေပါ်အေခ
ြ ခံ၍ သုေတသန
စာတမ်း တစ်ေစာင်စီေရးသားပ
ြ ုစု ြကရသည်။ အဆိုပါသင်တန်းသည် ၁၉၆၂ခုနှစ်၊ ေအာက်တို
 ၄၉
ဘာလ (၂၄)ရက်ေန့တွင် ြပီးဆုံးခဲ့၍ လူမှုေရးဒီပလိုမာနှင့်ညီမျှေသာ ေအာင်လက်မှတ်
ချီးြမှင့်ခဲ့သည်။ အဆိုပါသင်တန်းမှ ေမွးထုတ်ခဲ့ေသာ သင်တန်းသား/သူ(၁၁)ဦးမှာ
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနတွင် ဝင်ေရာက် တာ၀န်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကသည်။ ၄င်းတို့မှာ ဦးေသာင်းေရွှ၊
ဦးကျန်ထွနး် ၊ ဦးေအာင်ေဖ၊ ဦးတင်လှုိင၊် ဦးလှ ြမင့်၊ ဦးလှ၀င်း၊ ဦးမ
ြ ကယ်၊ ေဒါ်စန်းရီ၊
ေဒါ်ေအးချို၊ ေဒါ်အမာရီနှင့် ေဒါ်သိန်းတင်တို့ြဖစ် ြကသည်။
ြပည်ပသို့ပညာသင်၊ ေလ့လာေရး၊ ေဆွးေနွးပွက
ဲ ယ
ုိ ်စားလှယမ် ျားေစလွှတ်ြခင်း
၁၉၅၃ခုနှစ်၊ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနစတင်ေပါ်ေပါက်သည်မှ ၁၉၆၂ခုနှစ်အတွင်း ဌာန
၀န်ထမ်းများအား လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာ အေတွ့အကုံ
ြ င်း၊
များ ရရှိေစေရးအတွက် ပညာေတာ်သင်ေစလွှတ်ြခင်း၊ သင်တန်းများတက်ေရာက်ေစခ
ေဆွးေနွးပွဲများ တက်ေရာက်၍ ပါ၀င်ေဆွးေနွးေစခ
ြ င်းနှင့် နိုင်ငံတကာတွင် ေဆာင်ရွက်လျက်
ရှိေသာ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကိုေလ့လာရန် ေစလွှတ်ြခင်းများ ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
ထိုကာလအတွင်း လူမှု၀န်ထမ်း ဌာနမှ ြပည်ပသို့ သွားေရာက်ခဲ့ေသာ ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို
ေနာက်ဆက်တွဲ(င) ြဖင့် ေဖာ် ြပအပ် ပါသည်။
 ၅၀
အခန်း(၅)
ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီေခတ်(၁၉၆၂-၁၉၇၄)
၁၉၆၂ခုနှစ်၊ မတ်လ(၂)ရက်ေန့တွင် တပ်မေတာ်က နိုင်ငံေတာ်အာဏာကို ထိန်းသိမ်း
ေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။ (၃၀-၄-၆၂)ရက်ေန့တွင် ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီသည် ၀ါဒသေဘာထား
များကိုထုတ် ြပန်ေ ြက ြငာခဲ့ြပီး၊ ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ကိုစတင်ချမှတ်ခဲ့သည်။ (၄-၇-၆၂)တွင်
ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီကို ဖွဲ့စည်းတည်ေထာင်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်၏ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်မှာ ဆိုရှယ်လစ်လူ့ေဘာင် တည်ေဆာက်ေရးဖ
ြ စ်ြပီး
နိုင်ငံေတာ်၏ စီးပွားေရးစနစ်သည်ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရးစနစ်ြဖစ်သည်။ ဆိုရှယ်လစ် စီးပွားေရး
စနစ် ေအာင် ြမင်လာသည်နှင့်အမျှ‘‘ေရမ
ြ င့်- ြကာတင်”့ ဆိုသကဲ့သို့ လူမှုေရးကိစ္စရပ်များ တိးု တက်
ထွန်းကား ေရးကိုရည်မှန်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည်တစ်ဖက်မှ ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရး
စနစ်ေအာင် ြမင်လာေစရန် အားသွန်ခွန်စိုက် ကိုးပမ်းလျက် တစ်ဖက်မှလည်း လူမှုေရးကိစ္စရပ်
များ တိးု တက်ထွန်းကား ေရးကို ကံေဆာင်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက ဗဟိုလုံ ြခုံေရးနှင့်အုပ်ချုပ်မှုေကာ်မတီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အဆိုပါ
ေကာ်မတီ လက်ေအာက်တွင် လူမှုေရးနှင့်လုံ ြခုံမှုထိန်းသိမ်းေရး အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ထပ်မံဖွဲ့စည်း
ကာ ြပည်နယ်နှင့်တိုင်း အသီးသီးတွင်လည်း အဆင့်ဆင့်ေသာ လူမှုေရးအလုပ်အမှုေဆာင်
ေကာ်မတီများကို ဖွဲ့စည်း၍ တာ၀န်ဝတ္တ ရားများကို သတ်မှတ်ေပးခဲ့သည်။ အဆိုပါလူမှုေရး
အလုပ်အမှုေဆာင် ေကာ်မတီများသည် လူမှုေရး လုပ်ငန်းရပ်များကို ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ
အစိုးရဌာနအသီးသီး၏ လုပ်ငန်းရပ်များတွင် ကူညီေဆာင်ရွက် ြကသည့်နည်းတူ၊ ဌာနအသီးသီး
ြ န်အလှန် အကူအညီေပးခ
ကလည်း အဆိုပါ ေကာ်မတီများကို အပ ြ င်း ြဖင့် လူမှုေရးပ
ြ ဿနာ
များကို ေဖ
ြ ရှင်းခဲ့သည်။
ထိုစဉ်ကလူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှ ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ လုပ်ငန်းရပ်များမှာ ေအာက်ပါ
အတိုင်း ြဖစ်ပါသည်-
(က) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
( ခ) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
( ဂ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(ဃ) သက် ကီးရွယ်လွန်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
 ၅၁
( င) မသန်မစွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
( စ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(ဆ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအား ေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း၊
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် ယင်း၏လက်ေအာက်ရှိေန့ကေလးထိန်းဌာနနှင့် မူလတန်း ကို
ေကျာင်းများ၌သင် ြကားပို့ချမည့် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများ၊ အေခ
ြ ခံ ဂဏန်းသချင်္ာ၊ သင်ရိုးမာတိကာ
များ၊ ကဗျာများကိုသတ်မှတ် ြပဌာန်းေပးခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှ ေစတနာ၀န်ထမ်းေဂဟာ
များအတွက် ေထာက်ပံ့မှုများရရှိရန် ေလျှာက်ထားနည်းများကို သတ်မှတ်ထုတ်ြပန်ေပးခဲ့သည်။
၁၉၆၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ခုနှစ်အတွင်း ေန့ကေလးထိန်းနှင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်း ဆရာမများ
အတွက် ဌာနတွင်းလုပ်ငန်း သင်တန်း(၃၄) ကိမ်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ၌ ဆရာမ(၇၀၂)ဦး တက်ေရာက်ခဲ့
သည်။ အလားတူ အိမ်တွင်းမှု နည်း ြပဆရာမသင်တန်း (၂၅) ကိမ် ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့ရာ သင်တန်းသူ
(၇၄)ဦးတက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။
ကေလးသူငယ်ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ြမန်မာနိုင်ငံသည် ယဉ်ေကျးမှုအစဉ်အလာအရ၊ မိဘကသား/သမီးများကို စွန့်ပစ်သည့်
ထုံးစံမရှိခဲ့ေသာ်လည်း၊ တစတစေပ
ြ ာင်းလဲလာေသာ ယဉ်ေကျးမှု၊ စီးပွားေရးဘ၀နှင့်လူေနမှု
စနစ်တို့ေ ြကာင့် ကေလးစွန့်ပစ်မှုများေပါ်ေပါက်လာခဲ့သည်။ အိမ်ေထာင်ပျက်၊ အိမ်ေထာင်ကွဲ
များေက
ြ ာင့် လည်းေစာင့်ေရှာက်မှုလိုအပ်ေသာ ကေလးဦးေရတိုးတက်လာခဲ့သည်။ ေပ
ြ ာင်းလဲ
လာေသာစီးပွားေရးစနစ်အရ အမျိုးသမီးများ အလုပ်ခွင်သို့ ဝင်ေရာက်မှုနှုန်း တိုးလာခဲ့သည်။
အိမ်ရှင်မများအေနဖ
ြ င့် လင်ေယာကျာ်းြဖစ်သူ၏လုပ်ခနှင့်မလုံေလာက်သြဖင့် စက်ချုပ် ြခင်း၊
ေစျးေရာင်းြခင်းစေသာ၀င်ေငွရသည့်လုပ်ငန်းများကိုတစ်ဖက်တစ်လမ်းမှလုပ်ကိုင်လာက
ြ သည်။
အဆိုပါအေခ
ြ အေနများေက
ြ ာင့် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် ၁၉၆၂ခုနှစ် ေနာက်ပိုင်းတွင်
ြ ုစုေရးဌာန(၂)ခု၊ ေန့ကေလးထိနး်
ကေလး (၁၀၀)ဦးစီ လက်ခံေစာင့်ေရှာက်နိုင်ေသာ ကေလးပ
ဌာန(၂၃)ခု၊ မူလတန်း ကိုေကျာင်း (၁၀)ေကျာင်းကို တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
 ၅၂
ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
(က) ေချာတ
် ငွ း် ကုန်းကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန(ယခုေရွှဂုံတိုင်ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန)
(၁) ရန်ကုန်ြမို့၊ တာ၀ါလိန်းလမ်းအမှတ(် ၃၂)ရှိ အမျိုးသမီးများ ေဆးရုံတွင်
တွဲဖက်၍ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာမှေနရာကျဉ်း ြကပ်မှုေ ြကာင့်ရန်ကုန်ြမို့၊ တာေမွလမ်း
အမှတ(် ၅၁)သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့၍ (၅.၁၀.၁၉၅၂)ေန့တွင် ဖွင့်လှစ်သည်။
(၂) ေမွးစမှ(၅)နှစ်အထိ ကေလးများကို (၅၀)ဦးအထိလက်ခံ၍ (၂၄)နာရီ
ပတ်လုံး ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေပးသည်။
(၃) အခိုက်အတန့်မကျန်းမာသည့်မိခင်၏ကေလးများ၊ ေဆးရုံများ၊ လမ်းေဘး
များတွင် မိဘစွန့်ပစ်သွားသည့် ကေလးများ၊ အိမ်ေထာင်ကွဲ မိဘများ၏
ကေလးများနှင့်ဖခင်(သို့)မိခင်ကွယ်လွန်သွားေသာ ကေလးများကို လက်ခံ
ေစာင့်ေရှာက် ေပးသည်။
(၄) ေနရာအဆင့်ဆင့် ေပ
ြ ာင်းလဲခဲ့ြပီးေနာက် အီသီယိုးပီးယားဘုရင် ေဟဘီ
လက်စီ၏လှူဒါန်းေငွကျပ်ငါးေသာင်းကိုမတည်၍ရန်ကုန်တိုင်း၊မရမ်းကုန်း
ြမို့နယ်၊ ေချာ်တွင်းကုန်း၊ ရွာေမ
ြ တိုင်းရပ်ကွက် အမှတ(် ၅၁)၊ ကန်ဘဲ့
ေမ
ြ ကွက် အမှတ်(၄) ရှိ ၁၆ဒသမ၄၂၅ ကျယ်၀န်းေသာ ေမ
ြ ကွက်ေပါ်တွင်
အေဆာက်အဦများ ေဆာက်လုပ်ြပီး ၁၉၆၃ခုနှစ် တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ခ) မန္တေလးကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
(၁) မန္တေလးမ
ြ ို့၊ ြပည် ကီးမျက်ရှင်ရပ်ကွက်၊ (၆၃)လမ်းနှင့်လမ်း(၃၀)ေထာင့်
တွင် တည်ရှိသည်။
(၂) စီေကေကဦးေကျာ်ညွန့်နှင့် ေဒါ်မ
ြ စိန်ပိုင်ေြမကွက်အမှတ်(၈၉၇)၊ ဦးပိငု ်
အမှတ် (၇)၊ (၈)၊ အစိုးရက
ြ ားလမ်း အပါအ၀င်ဧရိယာ ၁ဒသမ၅၂ကို
မန္တေလးမ
ြ ို့၊ ခရိုင်၀န်ရုံး အခွန်ဌာနက သိမ်းယူ ြပီး ၁၉၆၇-၆၈ခုနှစ်တွင်
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက ေဆာက်လုပ်ေသာအေဆာက်အဦဖ
ြ စ်သည်။
(၃) ကမ္ဘာ့ကေလးများရန်ပုံေငွအဖွဲ့၏ ေထာက်ပံ့မှု ြဖင့် ကေလး(၁၀၀)ဦးဆန့်
ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနကို ၁၉၇၁ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၂၀)ရက်ေန့တွင်
စတင် ဖွင့်လှစ်သည်။
 ၅၃
ြမန်မာ့လူမှု၀န်ထမ်း လုပ်ငန်းသမိုင်းတွင် ေမွးကင်းစမှ အသက်(၅)နှစ်အရွယ်ရှိ
အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် မိဘများ၏ပ
ြ ုစုေကျွးေမွးမှုကုိ မခံစားရေသာကေလးငယ်များကို
ဌာနတစ်ခုတွင်စုေပါင်း၍ပ
ြ ုစုပျိုးေထာင်ေပးေသာလုပ်ငန်းသည် ပထမဦးဆုံးအကိမ်ြဖစ်သည်။
၁၉၅၂ခုနှစ် မတိုင်မီက ေစတနာ့၀န်ထမ်း ဘရင်ဂျီဘာသာ၀င်သီလရှင်များက စွန့်ပစ်ခံရေသာ
ကေလးငယ်များအားဤကဲ့သို့ ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးခဲ့ေသာ်လည်းမည်မည်ရရေဆာင်ရွက်နိုင်ြခင်း
မရှိခဲ့ေပ။ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ေဇာက်ချလုပ်ကိုင်ရန် သီးသန့်ဌာနတစ်ခု မဖွင့်လှစ်မီက
ပင် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရကတာ၀န်ယူ၍ စတင်ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့ ြခင်းြဖစ်သည်။
ထိုစဉ်ကေဆးရုံနှင့်သားဖွားခန်းများတွင်စွန့်ပစ်ြခင်းခံရေသာ ကေလးများကိုသာလက်ခံ
ြပုစုေပးခ
ြ င်းြဖစ်ေသာ်လည်း လူမှု၀န်ထမ်းဌာန ေပါ်ေပါက်လာပ
ြ ီးေနာက် လူမှုေရးဒုက္ခသည်
များကို ပိုမိုကျယ်ြပန့်စွာ ကိုင်တွယ်ရေသာအခါ အဆိုပါကေလးများကိုသာမက မိဘနာတာရှည်
ေရာဂါ စွဲကပ်၍ေသာ်လည်းေကာင်း၊ မိဘနှစ်ဦးစလုံး(သို့) မိဘတစ်ဦးဦးေသဆုံး၍ ကျန်ရစ်သူ
များက ြပုစုပျိုးေထာင်နိုင်စွမ်းမရှိေသာ ကေလးများကိုလည်းေကာင်း၊ အိမ်ေထာင်ြပိုကွဲ၍
မှီခိုအားထားရမည့်သူမရှိေသာကေလးများကိုလည်းေကာင်း၊ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာတစ်ခုခုေ ြကာင့်
ေစာင့်ေရှာက် နိုင်စွမ်းမရှှိ လာေရာက်အပ်နှံေသာ ကေလးများကိုလည်းေကာင်းလက်ခံခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၏ (၁၅.၉.၁၉၆၅)ရက်စွဲပါ စာအမှတ် ၄၃-ဒဆ-၆၅(စီမ)ံ ြဖင့်
(၁.၁၀.၁၉၆၅)ေန့မှစ၍ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနနှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာနများတွင် လက်ခံထား
ေသာကေလးများအတွက်တတ်နိုင်ေသာမိဘများထံမှ အချိုးကျေငွေ ြကးများ ေကာက်ခံရန်ကိစ္စ၊
ေငွစာရင်း ေခါင်းစဉ် များသတ်မှတ်ချက်ကို ြပုစုေရးဌာနများတွင် ကေလးလက်ခံေရးစည်းမျဉ်း၊
ကေလး လက်ခံေသာ ကာလအပိုင်းအခ
ြ ား၊ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက လုံး၀တာ၀န်ယူလိုက်ရေသာ
ကေလးများကို ေမွးစား ခွင့်ြပုခ
ြ င်းအစရှိသည်များကို သတ်မှတ်ညွှန် ြကားခဲ့သည်။
ကေလးေမွးစားေရးလုပ်ငန်း
ကေလးေမွးစားေရးလုပ်ငန်းသည် မိဘအရင်းများက အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်
စွန့်ပစ်ေသာ ကေလးတစ်ဦးအား သဘာ၀အကျဆုံး ြဖစ်သည့် ချစ်ခင်ယုယ ြကင်နာမှု ေပးနိုင်
ေသာမိသားစုအတွင်း ကီးထွားလာနိုင်ရန်စီစဉ်ေပးခ
ြ င်းြဖစ်သည်သာမကသားသမီးမထွန်းကား
သဖ
ြ င့် အိမ်ေထာင်သာယာမှုကို အပ
ြ ည့်အ၀ မခံစားရေသာ ဇနီးေမာင်နှံများအတွက် စိတ္တသုခ
ခံစား ခွင့်ရရှိရန် စီစဉ် ေပးေသာလုပ်ငန်းရပ်တစ်ခု ြဖစ်သည်။
 ၅၄
ေမွးစားရန်ေပးေသာ ကေလးများသည် ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနရှိ နိုင်ငံေတာ်က လုံး၀
တာ၀န်ယူေသာ ကေလးများနှင့် ေဆးရုံများတွင် စွန့်ပစ်ခဲ့ြခင်းနှင့် လွှဲအပ်ြခင်းခံရေသာ ကေလး
များ ြဖစ်သည်။ ကေလးေမွးစားလိုေ ြကာင်း ေလျှာက်လွှာတင်သည့် ဇနီးေမာင်နှံသည် ြမန်မာ
တိုင်းရင်းသား ြဖစ်၍ ကေလး၏စား၀တ်ေနေရး၊ ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရး အပါအ၀င် ဘ၀
လုံြခုံမှုကို အဘက်ဘက်မှ တာ၀န်ယူနိုင်စွမ်းရှိသူများဟုတ်မဟုတ် အဆင့်ဆင့်စိစစ်မှုများပ
ြ ု၍
ကေလးေမွးစား ေပးေရးအဖွဲ့၏ဆုံး ြဖတ်ချက်ြဖင့် အစမ်း ေမွးစားခွင့်ြပုသည်။
ထိုဇနီးေမာင်နှံကို သုံးလေမွးေစ၍ေကျနပ်မှုရှိပါက မှတ်ပုံတင်ရုံးတွင် စာချုပ်ချုပ်
ေမွးစားေစသည့် စနစ်ကိုကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ကေလးေမွးစားေရးလုပ်ငန်းစတင်ချိန်မှ ၁၉၇၂ခုနှစ်
အထိ ကေလး (၁၁၀)ဦးကို ေမွးစားခွင့်ြပုခဲ့သည်။
ေန့ကေလးထိန်းဌာနနှင့်မူလတန်း ကိုေကျာင်းများဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
ယခင်ေခတ်ကေန့ကေလးထိန်းဌာန(၂)ခုသာရှိခဲ့ရာမှ (၂၃)ခုအထိ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်၍
ကေလး(၂၀၀၀)ေကျာ်ကို လက်ခံထိန်းသိမ်းေပးခဲ့သည်။ မူလတန်း ကိုေကျာင်း (၁၀)ေကျာင်း
ဖွင့်လှစ်၍ ကေလး(၁၆၀၀)ေကျာ်ကို လက်ခံထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ (၁၉၆၅-၆၆)ခုနှစ်မှ စ၍
ေစတနာ့၀န်ထမ်းေန့ကေလးထိန်း ဌာနများေပါ်ေပါက်ေရးအတွက် သင်တန်းများဖွင့်လှစ် ေပးခဲ့
ရာပ
ြ ည်သူလူထုနှင့် ပူးေပါင်းဖွင့်လှစ်ေသာ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ(ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး)ေန့ကေလး
ထိန်းဌာနေပါင်း(၇၆)ခုကို စည်းရုံးေဖာ်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းအေနဖ
ြ င့်ေအာက်ေဖာ်ြပပါ လုပ်ငန်းအမျိုးအစား နှစ်ခု
ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ၁၉၅၅ခုနှစ်၊ ကေလးသူငယ်အက်ဥပေဒ၊ ပုဒ်မ(၄၄)အရ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
များ ဖွင့်လှစ်ေပးခ
ြ င်း။
( ခ) ကေလးသူငယ်များ ေလလွင့်ဆိုးသွမ်း၍ ရာဇ၀တ်မှု ကျူးလွန် ြခင်းမရှိေစရန်
ေစတနာ့၀န်ထမ်း မူလတန်းညေကျာင်းများ၊ အားကစားလုပ်ငန်းများနှင့် လူငယ့်
ရိပ်သာများ တည်ေထာင်ဖွင့်လှစ်ေပးခ
ြ င်း။
၁၉၅၅ခုနှစ်၊ ကေလးသူငယ်အက်ဥပေဒသည် မန္တေလး၊ စစ်ကိုင်း၊ ေကျာက်ဆည်၊
ြမင်း ြခံ၊ မိတ္ထလ
ီ ာ၊ ရန်ကုန်၊ ဟံသာ၀တီ၊ ေမှာ်ဘီ၊ ပဲခူး၊ သာယာ၀တီ နှင့်ေမာ်လြမိုင် စသည့် ခရိုင်
 ၅၅
(၁၁)ခုသာ အာဏာတည်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအက်ဥပေဒပါပုဒ်မ(၃)ကို ၁၉၆၁ခုနှစ်၊ ကေလး
သူငယ်များ ( ြပင်ဆင်ချက်)အက်ဥပေဒဖ
ြ င့် (၁၄.၉.၁၉၆၁)ရက်ေန့တွင် အစားထိုး ြပင်ဆင်
ခဲ့သည်။ ၄င်းဥပေဒမှာ ၁၉၅၅ခုနှစ်ကပင် ြပဌာန်းခဲ့ြခင်း ြဖစ်ေသာ်လည်း အထက်ပါေဒသ အချို့
တွင် စမ်းသပ်ကျင့်သုံး နိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းေဒသများတွင် ကေလးသူငယ်မှုခင်းများကို တရားေရး
၀န်ထမ်းကအထူးတရားသူ ကီးအဖ
ြ စ် စစ်ေဆးစီရင်သည်။ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ၀န်ထမ်းတရား
သူ ကးီ (ကေလးသူငယ်မှုခင်းဆိုင်ရာ)နှစ်ဦးသာ ရှိခဲ့သည်။ ထို့ေ ြကာင့်ဥပေဒ၏ အကျိုးသက်
ေရာက်မှုသည်ပျံ့နှံ့ ြခင်းမရှိဘဲ ၀န်ထမ်းနှစ်ဦး နှင့်လည်းမလုံမေလာက် ြဖစ်ခဲ့ရသည်။
ကေလးသူငယ်အက်ဥပေဒကို ြပည်ေထာင်စု ြမန်မာနိုင်ငံတစ်၀ှမ်းလုံးတွင် ၁၉၇၃ခုနှစ်၊
ဇူလိုင်လ(၁)ရက်ေန့မှစ၍အာဏာသက်ေရာက်ေ ြကာင်း လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနက ထုတ်ြပန်
ေက
ြ ညာခဲ့သည်။ ဥပေဒ၏အကျိုးသက်ေရာက်မှုသည် နိုင်ငံတစ်၀ှမ်းလုံးသို့ပျံ့ခဲ့ြပီး ကေလး
သူငယ်မှုခင်းကိစ္စတို့ကို ြပည်သူ့တရားသူ ကီးအဖွဲ့များက ကိုင်တွယ်စစ်ေဆးခဲ့ ြကသည်။
ကေလးသူငယ်မှုခင်းများကို ကိုင်တွယ်ရာတွင်မှုခင်း၏ ပမာဏကို ြကည့်သည်ထက် ကေလး
သူငယ်၏ အေခ
ြ အေနနှင့်၎င်းအား ြပုပ
ြ င်ရင်း၊ ၎င်း၏ဘ၀ကိုြပန်လည်ထူေထာင်ေပးကာ နိုင်ငံ
သားေကာင်း ြဖစ်လာေစေရးစသည်တို့ကို ေရှးရှု၍ကေလးသူငယ်ဥပေဒ၏ အနှစ်သာရကို
ကိုးပမ်းေဖာ်ေဆာင်ခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ကေလးသူငယ်အက်ဥပေဒအရ ကေလးတရားရုံးများမှ
ပို့လွှတ်ေသာ ကေလးများကိုလက်ခံေစာင့်ေရှာက်နိုင်ရန် ရန်ကုန် ြမို့ရှိ ေစတနာ့၀န်ထမ်း
အဖွဲ့အစည်းများကဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီးြဖစ်ေသာ ကေလးသူငယ်၊ လူငယ်ေဂဟာ(၃)ခုကို လွှဲေြပာင်း
ရယူခဲ့ြပီး မန္တေလးနှင့် ေမာ်လြမိုင်ြမို့ကီးများတွင် ေအာက်ေဖာ်ြပပါ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
များကို ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်-
(က) အင်းလျားလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း(ယခု၊ ကျိုက်ဝိုင်းလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း)
(၁) ေလလွင့်ေနေသာ ကေလးများအား ကူညီကာကွယ် ေစာင့်ေရှာက်ရန်
ရည်ရွယ်၍ ရန်ကုန် ြမို့၊ အင်းယားလမ်း၊ အမှတ်-၁၁၄တွင် ကေလးများ
ကူညီေရးနှင့် ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း (Children's Aid and
Protection Society) ကို ၁၉၂၇ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ေထာင်ခဲ့သည်။
 ၅၆
(၂) အဆိုပါေဂဟာ၌ပင် ကေလးများ ေဂဟာတစ်ခု ဖွင့်လှစ်၍ ေလလွင့်
ေနေသာေယာကျာ်းကေလးများ၊ ၁၉၃၀ ြပည့်နှစ် ြပစ်မှုကျူးလွန်သည့်
ကေလးများ၊ (ကာကွယ်ေရး) အက်ဥပေဒအရ အဖမ်းခံရသူများနှင့် အပ
ြ စ်
ေပးခံရသူများကို လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့သည်။ အေခ
ြ ခံပညာနှင့်
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာများကို သင် ြကားေပးပ
ြ ီး ထိုက်သင့်ေသာ
အလုပ်အကိုင်များ ရှာေဖွေပးသည်။
(၃) အဆိုပါေဂဟာကို ၁၉၆၄ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၂၉)ရက်ေန့တွင် လူမှှု
၀န်ထမ်း ဌာနကလွှဲေြပာင်းရယူြပီး၊ အင်းလျားလူငယ် သင်တန်းေကျာင်း
အမည်ြဖင့်အသက် (၁၂)နှစ်ေအာက် ေယာကျာ်းေလး(၁၅၀)ဦးကို လက်ခံ
ေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့သည်။
(၄) ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၁၈)ရက်ေန့တွင် မရမ်းကုန်းြမို့နယ်၊
ကျိုက်ဝိုင်းဘုရားလမ်းရှိ ေကျာင်းအေဆာက်အဦသစ်သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့
ဖွင့်လှစ်သည်။
( ခ) ကမ္ဘာေအးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
(၁) ၁၉၂၉ခုနှစ်တွင် တည်ေထာင်ဖွဲ့စည်းေသာ “ရန်ကုန်လူငယ်ေဂဟာ

ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့”(Rangon Boys Home Trust)သည်

၁၉၅၄ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၁၅)ရက်ေန့တွင် အစိုးရေထာက်ပံ့ေငွ ၅၁၂၀၀၀ိ/-
နှင့် ြပည်သူများ ထည့်၀င်လှူဒါန်းမှုြဖင့် အမှတ်(၆၄) ကမ္ဘာေအးဘုရား
လမ်း၊မရမ်းကုန်း ြမို့နယ်တွင် ''ရန်ကုန်လူငယ်များစံြပေဂဟာ'' အေဆာက်
အဦ ကို ေဆာက်လုပ် ခဲ့သည်။
(၂) အစိုးရေထာက်ပံ့ေငွြဖင့် ေကျာင်းအေဆာက်အဦ ေဆာက်လုပ်ြခင်းြဖစ်
ေသာ် လည်း၊ အုပ်ချုပ်ေရးပိုင်းကို ''ရန်ကုန်လူငယ်ေဂဟာများအုပ်ချုပ်ေရး
အဖွဲ့''က တာ၀န်ယူခဲ့သည်။
(၃) ၁၉၆၂ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ နိုင်ငံေတာ်မှ တာ၀န်ယူြပီး၊
အသက်(၁၂)နှစ်မှ(၁၆)နှစ်အထိ ကေလးေပါင်း(၂၀၀)ကို လက်ခံေစာင့်
ေရှာက်ခဲ့သည်။
 ၅၇
( ဂ) မန္တေလးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
၁၉၆၃ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၁)ရက်ေန့တွင် မန္တေလးမ
ြ ို့၊ ေအာင်ေတာ်မူ၊ ဆန်တန်း
လမ်း၊ အေရှ့ ြပင်အရပ်၌ စတင်ဖွင့်လှစ်ြပီး၊ အသက်(၆)နှစ်မှ(၁၆)နှစ် အထိ
ကေလး(၅၀) ဦးကို လက်ခံ ေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။
(ဃ) ေမာ်လြမိုင်လငူ ယ်သင်တန်းေကျာင်း
၁၉၆၃ခုနှစ်၊ ဇွန်လ(၁)ရက်ေန့တွင် ေမာ်လြမိုင်ြမို့၊ ေဒါ်လန်းရပ်၊ အမှတ်
(၆)တပ်ေြမအေရှ့လမ်းတွင်စတင်ဖွင့်လှစ်ြပီး အသက်(၅)နှစ်မှ(၁၆)နှစ်အထိ
ကေလး(၅၀)ဦး ကိုလက်ခံေစာင့် ေရှာက်ခဲ့သည်။
( င) အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်း(ရန်ကနု )်
(၁) ခိုကိုးရာမဲ့ကေလးများနှင့် မိဘမဲ့ကေလးများအား ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်
ကူညီရန် ရည်ရွယ်၍ ရန်ကုန်ြမို့၊ အင်းယားလမ်း၊ အမှတ်-၃၀(ေအ)တွင်
''ရန်ကုန် ြမို့ ေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း'' (Vigilance Society) ကို ၁၉၁၅
ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ေထာင်သည်။
(၂) ကေလးများေဂဟာတစ်ခုကို ရန်ကုန် ြမို့၊ ဒူဗန်းလမ်း(ယခု-ေမလိခလမ်း)၊
အမှတ် (၄၉)တွင်ဖွင့်လှစ်ကာ အသက်(၁၆)နှစ်ေအာက် မိန်းကေလးများ
နှင့် အသက်(၆)နှစ်ေအာက် ေယာကျာ်းေလးများကို လက်ခံေစာင့်ေရှာက်
သည်။ ငယ်ရွယ်သူကေလးများကို ြမန်မာ-အဂလိ ြ င့် '' အ''
င်္ ပ်နှစ်ဘာသာဖ
သုံးလုံးပညာသင် ြကားေပးပ
ြ ီးအသက် ကီးေသာ မိန်းကေလးများကို ဇာထိုး၊
ပန်းထိုး၊ စက်ချုပ် နှင့် အိမ်တွင်းမှုအတတ်တို့ကို သင် ြကားေပးသည်။
(၃) အမျိုးသမီးကေလးများ၏ ကာယ၊ ဥာဏ၊ စာရိတ္တပိုင်းဆိုင်ရာများကို
စနစ်တကျ ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးနိုင်ရန်အတွက် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက
၁၉၆၂ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၁)ရက်ေန့တွင် လွှဲေြပာင်းရယူ ြပီး အမျိုးသမီး
ကေလးများသင်တန်း ေကျာင်းအဖ
ြ စ် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ထိုစဉ်က ြမန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးေရတစ်၀က်ေကျာ်မှာ အမျိုးသမီးများဖ
ြ စ် ြကသည်။
ယင်းတို့ အနက် အသက်(၁၅)နှစ်မှ (၅၀)နှစ်အတွင်းရှိဦးေရမှာ ၇ ဒသမ ၉၁၅ သန်းရှိပါသည်။
 ၅၈
အမျိုးသမီးအများစုမှာ အေရှ့တိုင်းယဉ်ေကျးမှု ဓေလ့ထုံးစံအရလည်းေကာင်း၊ ရင်ဆိုင်ခဲ့
ရေသာ စီးပွားေရး စနစ် များအရလည်းေကာင်း၊ မှီခိုသူများဖ
ြ စ် ြက၍ ပညာေရး၊ လူမှုေရးနှင့်
အေတွးအေခါ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တို့တွင် များစွာအားနည်းခဲ့သည်။
စစ်ေဘးဒဏ်ခံခဲ့ရ ြခင်း၊ ြပည်တွင်းဆူပူမှုများရှိေနခ
ြ င်း၊ စီးပွားေရး ြကပ်တည်းြခင်းတို့
ေက
ြ ာင့် အကျင့်စာရိတ္တပျက် ြပားေသာ အမျိုးသမီးများ၊ ခိုကိုးရာမဲ့အမျိုးသမီးများ ေပါများခဲ့
သည်။ သာမန်ခိုကိုးရာမဲ့ြဖစ်သူ အမျိုးသမီးများအတွက် အမည်အမျိုးမျိုးဖ
ြ င့် တည်ေထာင်
ထားေသာ ေစတနာ့ ၀န်ထမ်းေဂဟာ များကိုေထာက်ပံ့ေ ြကးေပးခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် ဘ၀ရပ်တည်မှု အာမခံချက် မရှိေသးေသာ အမျိုးသမီးများ၊
အကျင့် စာရိတ္တပျက် ြပားေသာ အမျိုးသမီးများ၊ ြပည့်တန်ဆာ အက်ဥပေဒအရ အေရးယူ ြခင်း
ခံရေသာ အမျိုးသမီးများကို လက်ခံေစာင့်ေရှာက်နိုင်ရန် ေအာက်ေဖာ် ြပပါ အမျိုးသမီး
ေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနများ ဖွင့်လှစ်၍ တာ၀န်ယူ ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်-
(က) အမျိုးသမီးသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်း(ရန်ကနု )် (ယခု-အမျိုးသမီးသက်ေမွး
အတတ် ပညာသင်ေကျာင်း)
(၁) ဝကပါအမျ
င်္ ိုးသမီးများ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးေဂဟာမှ ြပစ်ဒဏ်ကျ
နှင့် အမှုစစ်ေဆးဆဲအမျိုးသမီး(၂၅)ဦးကို လွှဲေြပာင်းလက်ခံ၍ (၁.၄.၆၀)
ြပည့်ေန့တွင် ရန်ကုန်ြမို့၊ နတ်ေမာက်လမ်း၊ အမှတ်(၁၈)တွင် အမျိုးသမီး
ရမန်ေဂဟာအဖ
ြ စ် စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။ အဆိုပါအေဆာက်အဦကို
(၁၁.၉.၁၉၅၃)ေန့တွင် Mr.H.Hughes ထံမှ ၃၅၀၀၀ိ/- ြဖင့်၀ယ်ယူ ခဲ့ြခင်း
ြဖစ်သည်။
(၂) ၁၉၆၃-၆၄ခုနှစ်တွင် ယိုးဒယားနိုင်ငံမှ လှူဒါန်းေငွ ၉၄၉၈၇ိ/၄၀ါးနှင့်
နိုင်ငံေတာ်မှ ထည့်၀င်ေငွ ၈၇၅၁၂ိ/၁၆ါး စုစုေပါင်း ၁၈၂၄၉၉ိ/၅၆ါး ြဖင့်
အေဆာင်သစ်တစ်ခု ထပ်မံေဆာက်လုပ်သည်။
(၃) ၁၉၇၃ခုနှစ်အထိ၊ အမျိုးသမီး(၁၀၀)ဦးသာလက်ခံခဲ့ရာမှ ၁၉၇၄ခုနှစ်တွင်
(၁၅၀)ဦး အထိ တိုး ြမှင့်လက်ခံသည်။
 ၅၉

( ခ) အမျိုးသမီးသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်း(မန္တေလး) (ယခုအမျုိ းသမီးသက်ေမွး

အတတ်ပညာသင်ေကျာင်း)
(၁) ၁၉၅၆ခုနှစ်တွင် မိခင်နှင့်ကေလးေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်းက မန္တေလးမ
ြ ို့၊
ချမ်းေအးသာဇံ ြမို့နယ်၊ နယူးစီဗီလိုင်း၊ လမ်း၃၀နှင့် ၆၄လမ်းတွင်
ရုံးအေဆာက်အဦေဆာက်လုပ်သည်။
(၂) အဆိုပါအေဆာက်အဦကိုလူမှု၀န်ထမ်းဌာနက(၁.၃.၆၃)ေန့တွင် လွှဲေြပာင်း
ရယူ၍ အမျိုးသမီးရမန်ေဂဟာ အဖ
ြ စ်စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး၊ အမျိုးသမီး
(၅၀)ဦးဆံ့ အမျိုးသမီးသက်ေမွးသင်တန်းေကျာင်းအဖ
ြ စ် အမည်ေြပာင်းလဲ
ခဲ့သည်။
မန္တေလး အေနာက်ေြမာက်ြမို့နယ် (ယခု-ေအာင်ေြမသာစံြမို့နယ်)၊ ဘုန်းေတာ်တိုးရပ်
ြ ကွက်ကို ဦးထွန်းလိှုင် (လူမှုထူးချွန် တတိယဆင်)့ က
ကွက်ရှိ ၄ဒသမ ၆၁ ဧကကျယ်၀န်းေသာေမ
နစ်နာေက
ြ းေပးေချ၍ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသို့ လှူဒါန်းခဲ့သည်။ အဆိုပါေမ
ြ ေပါ်တွင် ေကျာင်း
အေဆာက်အဦများကို ေဆာက်လုပ်ြပီးမူလေနရာမှေြပာင်းေရွှ့၍ (၃.၄.၁၉၈၇)ေန့တငွ ် စတင်
ဖွင့်လှစ်သည်။
( ဂ) အမျိုးသမီးရိပ်သာ(ရန်ကုန)် (ယခု-အမျိုးသမီးများဖွံ့ြဖိုးတိးု တက်ေရးဌာန)
(၁) ၁၉၃၀ ြပည့်နှစ်က ဖွဲ့စည်းတည်ေထာင်ေသာ ြမန်မာအမျိုးသမီးများ
အသင်းက ရန်ကုန်ြမို့၊ ၀င်ဒါမီယာ၊ အမှတ(် ၁၁၃)တွင် ၁၉၃၉ခုနှစ်မှစ၍
အမျိုးသမီး ေဂဟာတစ်ခုကုိ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) ၁၉၄၈ခုနှစ်၊ ြပည့်တန််ဆာနှိပ်ကွပ်ေရးအက်ဥပေဒအရ အဖမ်းခံရေသာ
ြ စ်ရေသာ အမျိုးသမီးများထားရန် အစိုးရ အသိ
အမျိုးသမီးများနှင့် အပ
အမှတ် ြပုေဂဟာတစ်ခု ြဖစ်လာခဲ့သည်။
(၃) (၄.၉.၆၄) ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက လွှဲေြပာင်းလက်ခံြပီး အသက်
(၁၈)နှစ်အထက် အမျိုးသမီးများကို ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ေသာ
အမျိုးသမီးရိပ်သာအမည် ြဖင့် ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
 ၆၀
ထိုေခတ်က လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက ေထာက်ပံ့ခဲ့ေသာ အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရး
ေဂဟာ များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
(က) အမျိုးသမီးများကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့ (ဝကပါလမ်
င်္ း၊ ဗဟန်း)
( ခ) ဗမာမွတ်ဆလင် အမျိုးသမီးများအဖွဲ့ချုပ်၊ မိန်းကေလးေဂဟာ၊ သိမ်ြဖူလမ်း၊
ရန်ကုန်ြမို့
( ဂ) ေဇယျာသီရိ မိဖမဲ့အမျိုးသမီးကေလးများေဂဟာ၊ ထီးနီကုန်းေတာင်ငူ
(ဃ) ဗုဒ္ဓဘာသာမိဘမဲ့မိန်းကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့၊ ြမိတ်ြမို့
မသန်မစွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကီး ြဖစ်ြပီးသည့်ေနာက်ပိုင်းတွင် ေရာဂါစမ်းသပ်ေရးနှင့် ကုသေရးဆိုင်
ရာ ကျွမ်းကျင်မှုများ တစ်ဟုန်တည်းတိုးတက်လာခဲ့ရာ ယခင်က လူကိုေသေစေလာက်ေသာ
ဒဏ်ရာနှင့် ေရာဂါအချို့ကို ကုသနိုင်စွမ်းရှိလာသည်။ သို့ရာတွင် လူနာသည်မေသေသာ်လည်း
ေရာဂါေပျာက်ေသာအခါ ကိုယ်ခန္ဓာမသန်မစွမ်းပဲ ကျန်ရစ်တတ်သြဖင့် မသန်မစွမ်းသူ ဦးေရ
သည် လည်းတိုးပွားလာခဲ့သည်။ ထိုစဥ်က ြမန်မာနိုင်ငံရှိ မသန်မစွမ်းသူများ၏ အေခ
ြ အေနမှာ
ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်ပါသည်-
(က) မျက်ခမ်းစပ်ေရာဂါေက
ြ ာင့်လူေပါင်း ၃၅၀၀၀ခန့်မှာ လုံး၀မျက်စိမြမင်ဘဲ လူေပါင်း
၂၀၀၀၀၀ခန့်မှာလုပ်ကိုင်စားေသာက်နိုင်ေအာင် မျက်စိ ြမင်သူများမဟုတ် ြကေပ။
( ခ) အနာကီးေရာဂါသည် ၄၈%ခန့်မှာ မသန်မစွမ်းသူများဖ
ြ စ်လာနိုင်သည်။
( ဂ) ၁၉၆၀ ြပည့်နှစ်မှ ၁၉၇၀ ြပည့်နှစ်အတွင်း ရန်ကုန်ကေလးေဆးရုံနှင့် ကူးစက်
ေရာဂါကု ေဆးရုံများတွင်အေက
ြ ာေသ(ပိုလီယို)ေရာဂါသည်ေပါင်း (၁၁၂၆)ဦိးကို
လက်ခံကုသခဲ့ရြပီး၊မသန်စွမ်းသူများေဆးရုံ(သမိုင်း)တွငပ် လ
ုိ ယ
ီ ေုိ ရာဂါလူနာေပါင်း
(၁၃၈၂)ဦးကို ြပန်လည်ထူေထာင်ေပးလျက်ရှိသည်။
(ဃ) ခွဲစိပ်ကုသမှုေ ြကာင့် ေခ
ြ လက်အဂါမစု
င်္ ံလင်သူ(၁၁၂၈)ဦး၊ ေမွးရာပါေခ
ြ လက်
မစုံလင်သူ (၁၉၈)ဦး၊ ဦးေနှာက်ချို့တဲ့သူ(၄၆၆)ဦး၊ ဦးေနှာက်ေသွးေက
ြ ာ ချို့ယွင်း
သူ (၅၆၃)ဦးကို မသန်စွမ်းသူများ ေဆးရု(ံ သမိုင်း)တွင် လက်ခံကုသေပးခဲ့သည်။
( င) ၁၉၆၅ခုနှစ်အတွင်း အမျိုးသမီးေဆးရုံ၊ ကေလးေဆးရုံ၊ ြပည်သူ့ေဆးရုံ ကီး
(ရန်ကုန်)နှင့် ြမို့နယ်ေဆးရုံများတွင် အတွင်းလူနာေပါင်း(၆၀၃၄)ဦးကို အရိုးခွဲ
 ၆၁
စိတ်ကုသေပးခဲ့ရာ လူနာ (၃၄၇)ဦးကို ေခ
ြ နှင့်လက်များဖ
ြ တ်ေတာက်၍ ကုသေပး
ခဲ့ရသည်။၁၉၆၉ခုနှစ်မှ ၁၉၇၀ ြပည့်နှစ်အထိ (၃)နှစ်အတွင်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာ
ရေသာ အလုပ်သမားေပါင်း (၈၇၈)ဦးရှိခဲ့သည်။
( စ) ြမန်မာနိုင်ငံ လူဦးေရ ၂၈ဒသမ ၇သန်းအနက် ေယဘုယျအားဖ
ြ င့် လူေပါင်း
၅၇၄၀၀၀သည် နားေလးနားထိုင်းသူများဖ
ြ စ် ြကသည်။
အေက
ြ ာင်း အမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် မသန်မစွမ်း ြဖစ်ရသူ ဦးေရမှာ များပ
ြ ားလှသည် ြဖစ်၍
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက ေအာက်ေဖာ်ြပပါ မသန်မစွမ်းသူများ ေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနများကို
ဖွင့်လှစ် ေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့သည်-
(က) မသန်မစွမ်းသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်း(ရန်ကနု )်
(၁) ကယ်ဆယ်ေရး ြပန်လည်ေနရာချထားေရးနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၏
(၃၀.၈.၅၄) ရက်စွဲပါအမိန့်ေ ြကာ်ြငာစာအမှတ်(၉) ြဖင့်၊ ၀န် ကီးဦးဘေစာ
ဥက္က ဌ အဖ
ြ စ်ပါ၀င်ေသာ ''မသန်မစွမ်းြဖစ်လာသူများ၊ လူစဉ်မှီေရးနှင့်
အလုပ်အကိုင် ရရှိေရး'' ဘုတ်အဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းသည်။
(၂) အဆိုပါအဖွဲ့က ရန်ကုန်တိုင်း၊ မရမ်းကုန်း ြမို့နယ်၊ ကျိုက်ဝိုင်းဘုရားလမ်း
ေမ
ြ ကွက်အမှတ်(၂၅)တွင်တိုင်း ြပည်အတွက်သက်စွန့် ကိုးပမ်း ေဆာင်ရွက်
ခဲ့ရသဖ
ြ င့်မသန်မစွမ်းြဖစ်သူရဲေဘာ်ေဟာင်းများကို အခမဲ့ေဆး၀ါးကုသ
ေပးပ
ြ ီး၊ ေခ
ြ တုလက်တုများတပ်ဆင်ေပးသည်။ သင့်ေလျာ်ေသာ အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများသင် ြကားေပးသည်။
(၃) ၁၉၅၉ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၁၀)ရက်ေန့ ရက်စွဲပါ အမိန့် ေက
ြ ာ်ြငာစာ
ြဖင့် မသန်မစွမ်း ြဖစ်လာသူ စစ်မှုထမ်းေဟာင်းများအတွက် အသက်ေမွး
၀မ်းေကျာင်းပညာ သင် ြကားေရးဌာန၊ အုပ်ချုပ်ေရးအဖွဲ့ကို ဖျက်သမိ ်း
သည်။ အသစ် ြပန်လည် ဖွဲ့စည်းသည့် အဖွဲ့သည် မသန်မစွမ်းြဖစ်လာသူ
(အရပ်သားများ အပါအ၀င်) မသန်မစွမ်းြဖစ်လာသူများ လူစဉ်မှီေရးနှင့်
အလုပ်ရရှိေရးေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၄) ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီ အစိုးရလက်ထက် (၂၇.၁၁.၆၂)ေန့တွင် ဌာန
တာ၀န်ခံဗိုလ်မှူး ကီးေစာမ
ြ င့် ဥက္က ဌအဖ
ြ စ် ပါ၀င်ေသာ မသန်မစွမ်း ြဖစ်သူ
 ၆၂
များ လူစဉ်မှီေရးနှင့် အလုပ်ရရှိေရးအဖွဲ့အမည်ြဖင့် ြပန်လည် ဖွဲ့စည်းကာ
ဆက်လက် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၅) ေကျာင်း၀န်းအတွင်းရှိ ေခ
ြ တုလက်တုအလုပ်ရုံနှင့် ေဆးရုေံ ဆာက်ထား
ေသာေမ
ြ ဧက(၁၅.၂၀၉)ဧကကို (၁.၁.၆၅)တွင် ကျန်းမာေရးဌာနသို့
လွှဲေြပာင်း ေပးခဲ့ပါသည်။
(၆) လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနသည် မသန်မစွမ်းဌာန၏ လုပ်ငန်းတာ၀န်များ၊
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားမှုပိုင်းဆိုင်ရာများနှင့် ေမ
ြ ၃၅
ဒသမ ၇၄၄ ဧကကို (၃.၁၂.၆၅)ေန့မှစ၍ လွှဲေြပာင်းလက်ခံရယူြပီး
''လူမှု၀န်ထမ်း သင်တန်း'' ဟုေခါ်တွင်ကာ၊ မသန်မစွမ်း ြဖစ်သူများ အတွက်
အသက်ေမွး၀မ်း ေကျာင်းပညာသင်တန်းနှင့် လူမှုေရးသင်တန်းများကို
ဖွင့်လှစ် ခဲ့သည်။
( ခ) မသန်မစွမ်းသက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်း(ရန်ကနု )်
(၁) နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ ဘာလင် ြမို့ရှိ Humboldt တက္က သိုလ်
သို့ မသန်မစွမ်းကေလးများ သင် ြကားနည်းပညာ မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့အတွက်
ေစလွှတ်ေသာ ပညာသင်တစ်ဦးဖ
ြ စ်သူ ေဒါ်လီလီယံ ကီး(ယခု-အင
ြ ိမ်းစား
ေကျာင်းအုပ)် သည် ၁၉၇၀ ြပည့်နှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် ြပန်လည်ေရာက်ရှိလာ
သည်။
(၂) (၆.၁၀.၇၁)ေန့တွင် အထက်ပါပုဂ္ဂိုလ်အား တာ၀န်ခံအြဖစ်ေဆာင်ရွက်ေစ
ြပီး၊ မသန်မစွမ်းသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်းနှင့်တွဲဖက်၍ မသန်မစွမ်း
သက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်းကို မသန်မစွမ်းကေလးငယ်(၉)ဦးဖ
ြ င့် စတင်
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ဂ) မျက်မြမင်ေကျာင်း( ြကည့်ြမင်တိုင)်
(၁) မျက်မြမင်ေကျာင်းကို ၁၉၁၄ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၄)ရက်ေန့မှစ၍ The
Society for the Propagation of the Gospel in Foreign Parts
အမည်ရှိ အဂလိ
င်္ ပ်သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့မှ စတင်တည်ေထာင်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၇
ခုနှစ်တွင် အဂလိ
င်္ ပ်မျက်မြမင် ဘုန်းေတာ် ကီး ဖာသာဂျက်ဆင် (Father
 ၆၃

Jackson)က ေကျာင်းအုပ်အြဖစ် တာ၀န်ယူသည်။ ၁၉၃၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ

လ(၆)ရက်ေန့တွင် (Father Jackson) ကွယ်လွန် ြပီးေနာက် ရှင်မိေက္ခလ
သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့မှ ဆက်လက်တာ၀န်ယူခဲ့သည်။
(၂) ၁၉၆၃ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလ(၁)ရက်ေန့တွင် မျက်မြမင်များအတွက် ေနထိုင်
စားေသာက်ေရး ခက်ခဲသ ြဖင့် နိုင်ငံေတာ်မှ တာ၀န်ယူ ေဆာင်ရွက်ရန်
လွှဲေြပာင်း ေပးခဲ့သြဖင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်။
(၃) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက်စဉ် မျက်မြမင်ကေလးများ
အားစာေပပညာသင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊လက်မှုပညာ(အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း)
သင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊ လူမှုေရးအရ ြပန်လည်ထူေထာင်မှု ေပးခ
ြ င်းနှင့်
အလုပ်အကိုင်ေနရာချထားေပးခ
ြ င်းကိုေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
(၄) မျက်မြမင်စာေပကိုေလ့လာခဲ့ရာတွင် အားနည်းချက်များ၊ မူကွဲများေတွ့ရှိ
ရသည်။ ထိုအားနည်းချက်၊ ချို့ယွင်းချက်များကိုြပင်ဆင်နိုင်ရန် ၁၉၆၇
ခုနှစ်တွင် မျက်မြမင်ပုဂ္ဂိုလ်ဆရာများ၊ စာေပပညာရှင်များဖိတ် ြကား၍
ြမန်မာအက္ခရာ ကိအ
ု ေခ
ြ ခံေသာ ြမန်မာ့မျက်မြမင်စာကိစု စ်စစ်ြပုစုခဲ့သည်။
ေဆွးေနွးပွဲ(၃) ကိမ် ကျင်းပပ
ြ ီး အကိမ် ကိမ်စမ်းသပ်ကာ ြမန်မာမျက်မြမင်
စာမူသစ်ကို ြပဌာန်းေပးနိုင်ခဲ့သည်။
ထိုစဉ်ကလူမှု၀န်ထမ်းဌာနကေထာက်ပံ့ခဲ့ေသာမျက်မြမင်နှင့်ဆွံ့အနားမက
ြ ားေဂဟာများ
မှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) မျက်မြမင်အလုပ်ရုံ၊ ဟံသာ၀တီလမ်း၊ ြကည့်ြမင်တိုင်၊
( ခ) ဆွံ့အနားမက
ြ ားကေလးများေကျာင်း၊ လင်(့ ခ)လမ်း၊ ရန်ကုန်၊
( ဂ) ဗုဒ္ဓဘာသာမျက်မ ြမင်ေကျာင်း၊ ပခုက္ကူြမို့၊
မသန်မစွမ်းြဖစ်သူများအလုပ်အကိုင်ရရှိေရးေဆာင်ရွက်ချက်
(၁၉၇၀-၇၁) ခုနှစ်ေနာက်ပိုင်းတွင် '' မူလတန်းပညာမှသည်ထုတ်လုပ်ေရးဆီသို့ ''ဟူ
ေသာဦးတည်ချက်အရအေခ
ြ ခံပညာမူလတန်းေအာင် ြမင်ြပီးသူများကိုအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာများ ဆက်လက်သင် ြကားေပးသည်။ ထို့ေနာက်မိဘရပ်ထံသို့ ြပန်လည်အပ်နှံခဲ့သည်။
 ၆၄

အစိုးရမျက်မ ြမင်ေကျာင်းတွင်ေကျာင်းသားလက်ခံရာ၌အသက်(၁၆)နှစ်ေအာက်ကိုသာ
လက်ခံေသာေကျာင်း ြဖစ်၍ ေခတ်ကာလက
ြ ာ ြမင့်လာသည်နှင့်အမျှ မျက်မြမင်ေကျာင်းသား/
သူများပ
ြ န်လည်ေနရာချထားေရးလုပ်ငန်း၏အခက်အခဲများရှိခဲ့သည်။ အသက်(၁၈)နှစ် ြပည့်ြပီး
သူများအား မိဘထံ ြပန်လည်အပ်နှံရာတွင် စီးပွားေရးက
ြ ပ်တည်းေသာ မိဘများအေနဖ
ြ င့်
မျက်မြမင်တစ်ေယာက်ကို ြပန်လည် လက်ခံ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ရန် အခက်အခဲများရှိလာသည်။
သို့ြဖစ်၍ဘ၀အာမခံချက်လးံု ၀မရှေိ သာမှခီ သ
ုိ ူဘ၀သိ့ု ြပန်လည်သက်ဆင်းရသူများရှလ
ိ ာခဲသ
့ ည်။
သို့ြဖစ်၍ အလုပ်ေနရာချထားေပးရန် အေခ
ြ ခံပညာအထက်တန်း(က)သို့မဟုတ်
(ခ)ေအာင်သည့်တိုင် အလုပ်သွင်းေပးရန်ခက်ခဲလှေပသည်။ အေခ
ြ ခံပညာေရးအထက်တန်း
ေအာင်သူများ အနက်(၃)ဦးကို မျက်မြမင်ေကျာင်းတွင် စာသင်ဆရာများအဖ
ြ စ် ြပန်လည်
ခန့်ထားေပးနိုင်ခဲ့သည်။
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ တတ်ေြမာက်ေသာ်လည်းအလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံများတွင်
အလုပ်ရရှိမှုမှာ ခက်ခဲခဲ့ရသည်။ မျက်မြမင်များကို သာမန်အလုပ်သမားများကဲ့သို့ အလုပ်လုပ်
ကိုင်နိုင်မှု ရှိ/မရှိကို (၁၉၆၈-၆၉)ခုနှစ်အတွင်း စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ၊ စီးကရက်စက်ရုံ၊
ဂုံေလျှာ်စက်ရုံ အလုပ်ဌာနများတွင် စမ်းသပ်လုပ်အားေပးေစသဖ
ြ င့် စက်ကရိယာမသုံးဘဲ၊
လက်ြဖင့်စမ်းသပ် ကိုင်တွယ်ရေသာ လုပ်ငန်းများတွင် ေအာင် ြမင်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ေ ြကာင်း
ေတွ့ရှိရသဖ
ြ င့် ၁၉၇၀ ြပည့်နှစ်တွင် ေမာင်ရန်ကင်းဆိုသူ မျက်မြမင်ေကျာင်းသားအား လင်းကွန်း
ေဆးတံေသာက်ေဆး စက်ရုံတွင် ေန့စားအလုပ်သမားအဖ
ြ စ် ပထမဆုံး အလုပ်သွင်းေပးနိုင်ခဲ့
သည်။
သို့ေသာ်သန်စွမ်းေသာအလုပ်သမားများကိုသာ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်ေရး ရှုေထာင့်
ြဖင့်ပိုမိုလိုအပ်ေနေသာကာလတွင်သွားလာေရး၊ သယ်ယူပို့ေဆာင်ေရး၊ သင့်ေတာ်ေသာလုပ်ငန်း
ြ ာင့် မျက်မြမင်များအလုပ်အကိုင်ရရှိမှု ေနှးေကွးခဲ့ေလသည်။
ေရွးချယ်မှု အခက်အခဲများေက
မသန်မစွမ်းသူများကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်း( ြကည့်ြမင်တိုင်)
အထက်ေဖာ်ြပပါအေခ
ြ အေနေက
ြ ာင့် မျက်မြမင်များ၊ မသန်မစွမ်းသူများ အချင်းချင်း
စုစည်းေသာ ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းအားနှင့် ဘ၀ရပ်တည်မှုရရှိနိုင်ေ ြကာင်းသိရှိလာ၍ (၁၉၇၀-၇၁)
ခုနှစ်တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာန သင်တန်းေကျာင်းသား/သူများအလုပ်ရှာေဖွေရးနှင့် အလုပ်ေနရာ
 ၆၅

ချထားေပးေရးအဖွဲ့မှ သင်တန်းေကျာင်းအသီးသီးတွင် လုပ်ကိုင်ေဆာင်ရွက်နိုင်ေသာ လုပ်ငန်း

များကို လက်ခံေဆာင်ရွက်ေစခဲ့သည်။ (၁၉၇၁-၇၂)ခုနှစ်တွင် မျက်မြမင်ကုန်ထုတ်သမ၀ါယမ
အသင်း ေဖာ်ထုတ်ေရးစီမံကိန်းကို ၀န် ကီးဌာနသို့ တင်ြပခွင့် ြပုချက်ရယူ ြပီး ၁၉၇၃ခုနှစ်ကို
စီမံကိန်းကာလအဖ
ြ စ် သတ်မှတ် ြပီး ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ ၁၉၇၄ခုနှစ်၊ မတ်လ(၃)ရက်ေန့
တွင် မသန်မစွမ်း ြဖစ်သူများကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်း ြကည့်ြမင်တိုင်ကို ဖွဲ့စည်းေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။ (အဆိုပါအသင်းသည်ယက္က န်းလုပ်ငန်း၊ စက္က ူလုပ်ငန်း၊ ကိမ်၀ါးလုပ်ငန်းများကို
ေဆာင်ရွက်သြဖင့် ၁၉၇၄ခုနှစ်၊ မတ်လအထိ အသားတင်အ ြမတ် ၁၃၄၁၅ိ /၃၉ါး ရရှိခဲ့ေလ
သည်။၁၉၇၄ခုနှစ်၊ ေမလ(၁)ရက်ေန့မှစတင်၍ြပန် ြကားေရး၀န် ကီးဌာန၊ သတင်းနှင့်စာနယ်ဇင်း
ေကာ်ပိုေရးရှင်းအကူအညီ ြဖင့်သတင်းစာဖ
ြ န့်ချိေရးကိုစတင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေပသည်။မသန်မစွမ်း
အသင်း၀င်(၄၀)ဦး အလုပ်သင် အသင်းသား (၉)ဦးကိုလက်ခံ၍ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေပသည်။
မျက်မြမင်များအတွက် စုေပါင်းေဆာင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းများ ေဖာ်ေဆာင်ေပးသကဲ့သို့
အခ
ြ ား မသန်မစွမ်း ြဖစ်သူများအတွက်လည်းစီစဉ် ေဆာင်ရွက်ထားခဲ့သည်။ ၁၉၇၁ခုနှစ်၊
ေအာက်တိုဘာလ(၆)ရက်ေန့တွင် Pilot Project ြဖင့် ဖွင့်လှစ်ထားေသာ မသန်မစွမ်း
သက်ငယ်ကေလးများေကျာင်းကိုဆက်လက်ဖွင့်လှစ်ထားရှိြပီး မသန်မစွမ်းေဆးရုံမှ ပို့အပ်ေသာ
ေကျာင်းသား/ ေကျာင်းသူများကို တစ် ကိမ်လျှင် (၉)ဦးစီ လက်ခံေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးလျက်
ရှိသည်။
မသန်မစွမ်းသူများကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်း(မရမ်းကုန်း)
လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနသည်၁၉၆၅ခုနှစ်မှစ၍ ကျိုက်ဝိုင်းဘုရားလမ်းရှိ၊ လူမှု၀န်ထမ်း
သင်တန်းေကျာင်းတွင် မသန်မစွမ်းသူများဌာန ဖွင့်လှစ်ထားရှှိ၍ မသန်မစွမ်းသူများအတွက်
မသန်မစွမ်းသူများ သက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်းနှင့် မသန်မစွမ်းသူများ သက် ကီးသင်တန်း
ေကျာင်းကိုပူးတွဲဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ မသန်မစွမ်းသူများသက် ကီး သင်တန်းေကျာင်းတွင် အသက်
(၁၈)နှစ် မှ(၄၀)နှစ်အတွင်း သင်တန်းသားများကိုလက်ခံ၍ ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးသည်။
သင်တန်းများမှာ (၁)လက်သမားသင်တန်း (၂)နှစ် (၁၅)ဦး၊ (၂)စက်ချုပ်သင်တန်း (၁)နှစ်
(၁၅)ဦး၊ (၃)စာအုပ် ချုပ်သင်တန်း (၁)နှစ် (၁၀)ဦးနှင့် (၄)ေရဒီယိုစက်ြပင်သင်တန်း (၁)နှစ်
(၁၀)ဦး၊စုစေု ပါင်း (၅၀)ဦး ကို ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးသည်။
 ၆၆
သင်တန်းဆင်း ြပီးေသာသူများအား အစိုးရဌာနများ အလုပ်အကိုင်၀င်ေရာက်နိုင်ရန်
အလုပ်ရှာေဖွေပးခ
ြ င်းနှင့်မိမိကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်လိုပါက လုပ်ကိုင်နိုင်ေအာင် စီစဉ်
ေပးသည်။ သင်တန်းဆင်း ြပီး (၆)လသင်တန်းေကျာင်းတွင် ေနထိုင်ခွင့်ြပုခဲ့သည်။ သို့ေသာ်
အလုပ်အကိုင် ေနရာချထားေပးနိုင်မှုမှာ နည်းပါးခဲ့သည်။ သို့ြဖစ်၍ ၁၉၇၃ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ
(၁)ရက်ေန့မှ ၁၉၇၄ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၃၁)ရက်ေန့အထိ မသန်မစွမ်းသူများ ကုန်ထုတ်
သမ၀ါယမ ေရှ့ေပ
ြ းစီမံကိန်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြပီး၊ စီမံကိန်း၀င် ေကျာင်းသားများအားအစုရှယ်ယာ
ထည့်၀င်ေစ၍ ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဤစီမံကိန်းကို စာအုပ်ချုပ်နှင့် စက်ချုပ်သင်တန်းနှစ်ခုမှ
သင်တန်းသားများဖ
ြ င့် စမ်းသပ်ေဆာင်ရွက်ရာ လုံး၀ေအာင် ြမင်မှုရရှိ၍ ၁၉၇၄ခုနှစ်၊
ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၁၅)ရက်ေန့မှစ ြပီးမသန်မစွမ်းသူများကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်း(မရမ်းကုန်း)
ကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၇၄ခုနှစ်၊ ေမလ(၁)ရက်ေန့မှစ၍လက်ေပွ့ေရာင်း သတင်းစာ
ြဖန့် ြဖူးေရးကို စတင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကိုလူမှု၀န်ထမ်းဌာနကတိုက်ရိုက်ေဆာင်ရွက်
ခဲ့ ြခင်းမရှိဘဲ ေစတနာ့၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်းများကသာ ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က
ြမန်မာနိုင်ငံတွင် အသက်(၆၀)နှင့်အထက်အဘိုးအဘွားဦးေရမှာ ၁၇၃၅၀၀၀ခန့်ရှိသည်ဟု
ခန့်မှန်းချက်ရှိေသာ်လည်း ြမန်မာလူမျိုးတို့၏ယဉ်ေကျးမှု ဓေလ့ထုံးစံနှင့် လူေနမှုစနစ်ပုံ
သ ာန်အရ ဘိုးဘွားရိပ်သာများသို့ ေရာက်ရှိလာေသာ ဘိုးဘွားဦးေရမှာ(၉၀၀) နီးပါးခန့်သာ
ရှိခဲ့သည်။
သက် ကီးရွယ်အိုများေစာင့်ေရှာက်ေရးသည် ြမန်မာနိုင်ငံတွင် ေလာေလာဆယ်အားဖ
ြ င့်
ြပဿနာတစ်ရပ်အေနဖ
ြ င့် မယူဆနိုင်ေသးသဖ
ြ င့် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက တိုက်ရိုက် ကိုင်တွယ်
ြခင်း မပ
ြ ုေသးဘဲ၊ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ ဘိုးဘွားေဂဟာများအတွက် ဆန်၊ ေငွနှင့်အုပ်ချုပ်ေရးမှူး
လစာ အစရှိသည်များကို အဆင့်အလိုက်နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဘိုးဘွားရိပ်သာ
များမှာ ေအာက်ေဖာ် ြပပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားရိပ်သာ၊
( ခ) လစ််တယ်လ်စစ္စတာ လူအိုရုံ၊ သိမ် ြဖူလမ်း၊ ရန်ကုန်၊
( ဂ) ဗုဒ္ဓဘာသာ လူအိုရုံအသင်း၊ ေပါင်းတည်ြမို့၊
 ၆၇
(ဃ) ဘိုးဘွားရိပ်သာေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့၊ ြဖူးမ
ြ ို့၊
( င) ဘိုးဘွားေဂဟာ၊ ေမာ်လ ြမိုင်ြမို့၊
( စ) ဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်း၊ သထုံြမို့၊
(ဆ) ေဒါ်ဦးဇွန်းဘိုးဘွားရိပ်သာ၊ ပခုက္ကူြမို့၊
( ဇ) မင်းကွန်းဗုဒ္ဓ ဘာသာလူအိုရုံအသင်း၊
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
ေရှးမင်းများ၏အာဏာစက်ကို အေက
ြ ာင်း ြပု၍လည်းေကာင်း၊ မျိုးရိုးအနွယ်ဇာတိိကို
အေက
ြ ာင်းြပု၍လည်းေကာင်း၊မဆက်ဆံ၊မေရာမပ
ြွ မ်းထိုက်သူြဖစ်သည်ဟုြပည်သူများ၏
အယူအဆ အစွဲအလမ်းများကို အေက
ြ ာင်း ြပု၍လည်းေကာင်း၊ စ ာလ၊ သုဘရာဇာ၊ ကယ်ပါ
သူေတာင်းစား စသည့်အမည်များဖ
ြ င့် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများရှိခဲ့ေပသည်။
လွတ်လပ်ေရးပ
ြ ီးကာလတွင် အဆိုပါေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများအား အေနှာင်အဖွဲ့
အားလုံးမှလွတ်ကင်းေစလျက် မိမိတို့ဆန္ဒအတိုင်း လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း လွတ်လပ်စွာ
လုပ်ကိုင်ရန်လမ်းဖွင့်ေပးခဲ့သည်။လက်ေတွ့လုပ်ငန်းအစီအစဉ်များချမှတ်၍ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
သို့ရာတွင် စ ာလ၊သုဘရာဇာတို့မှာသုဿန်အလုပ်သမားများအဖ
ြ စ်ေရာက််ရှိြပီး ေတာင်းရမ်း
စားေသာက်မှု ေလျာ့နည်းသွားေသာ်လည်း မျိုးရိုးအစွဲအလမ်း ကီးေသာ ကယ်ပါများနှင့် အခ
ြ ား
ေတာင်းရမ်းစား ေသာက်သူများမှာမူ ရှိတန်သေလာက် ရှိေနေပေသးသည်။
ေတာ်လှန်ေရး ေကာင်စီလက်ထက်တွင်လည်း မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူ
ကယ်ပါ ရွာများကိုဖျက်သိမ်း၍အခ
ြ ားမ
ြ ို့ရွာများ၏ရပ်ကွက်အြဖစ် အစုအဖွဲ့အလိုက် သွတ်သွင်း
ကာ ရပ်ကွက် အမည်သစ်များေပးခဲ့သည်။ ၁၉၆၅ခုနှစ်တွင်လူမှု၀န်ထမ်းအရာရှ(ိ အကီးတန်း)
တစ်ဦးကို ပုဂံ ြမို့၌ ရုံးစိုက်ေစပ
ြ ီး ယင်းလုပ်ငန်းကို ြပန်လည်စည်းရုံးေဆာင်ရွက်ရန် တာ၀န်
ေပးအပ်ခဲ့သည်။ ပုဂံ ြမို့စွန် သုဿန်အနီးရှိ ေတာင်ရွာကေလးေခါ်ကယ်ပါရွာကိုဖျက်သိမ်းြပီး
ေညာင်ဦးမ
ြ ို့၏ ရပ်ကွက်တစ်ခု အဖ
ြ စ် မဂလာသာစည်
င်္ ရပ်ကွက်ကို စနစ်တကျတည်ေထာင်
ေပးခဲ့သည်။ ကယ်ပါများကို ေဒသအေလျှာက် အလုပ်ေနရာချထားေပးခဲ့သည်။
မင်းဘူးခရိုင်တွင်လူမှု၀န်ထမ်းအရာရှ(ိ အငယ်တန်း)တစ်ဦးကိုတာ၀န်ချထား ေဆာင်ရွက်
ေစခဲ့ရာပိုမိုထိေတွ့စည်းရုံးနိုင်သည်နှင့်အမျှ ဆိုင်ရာေဒသအတွင်းရှိ ကယ်ပါပေပျာက်ေရး
လုပ်ငန်းများ သိသာထင်ရှားစွာတိုးတက်လာသည်။ အခ
ြ ားမ
ြ ို့နယ်များတွင်မူ စည်းရုံး ပညာေပး
 ၆၈
နိုင်သည့် ၀န်ထမ်းမရှိသြဖင့် ထိေရာက်စွာ ေဆာင်ရွက်နိုင် ြခင်းမရှိခဲ့ေချ။ မင်းဘူးခရိုင်၊
စကု ြမို့နယ်၊ ပွင့် ြဖူ ြမို့နယ်၊ စလင်းြမို့နယ်များရှိကယ်ပါေကျးရွာရပ်ကွက်(၉)ခုတို့တွင်(၁၉၆၈-
၆၉)နှင့်(၁၉၇၁-၇၂)ခုနှစ် စာရင်း ဇယားများအရ ေတာင်းရမ်းစားသူ ရာခိုင်နှုန်း သိသိသာသာ
ေလျာ့နည်းသွားခဲ့သည်။
ကယ်ပါေကျးရွာများမှာ မူလကထက်စာလျှင်များစွာ တိုးတက်လာသည်ဟု ဆိုရမည်
ြဖစ်ေသာ်လည်း ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုဆက်ဆံေရးအပိုင်းများတွင် အများစု
မှာ အလွန်နိမ့်ကျလျက်ရှိေနေသးသည်။ ကယ်ပါများဘ၀ လွတ်ေြမာက်ေရးအတွက် အစိုးရဌာန
ေပါင်းစုံနှင့်လုပ်သားပ
ြ ည်သူအေပါင်း၏ တက် ကေသာ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်မှုနှင့် စိတ်၀င်စားမှု
ြ င်းကလုပ်ငန်းအခက်အခဲကို ြဖစ်ေပါ်ေစခဲ့သည်။ မျိုးရိုးအစွဲအလန်း ကီးသူ ကယ်ပါ
နည်းပါးခ
များ၊ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူဦးေရထက် သာမန်ြပည်သူများက အရေချာင်၍ ကျန်းမာသန်
စွမ်းပါလျက်ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူဦးေရကပိုများကာဒုစရိုက်မှုများကျူးလွန်ခ့ဲ ြကသည်။
ြမန်မာနိုင်ငံတွင် အနာကီးေရာဂါစွဲကပ်သူများလည်း များေသာအားဖ
ြ င့် ေတာင်းရမ်းစား
ေသာက်သူများ အဖ
ြ စ်သို့ေရာက်ရှိသွားက
ြ သည်။ ယခင်အနာကီးေရာဂါပေပျာက်ေရးကို
ထိေရာက်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ြခင်းမရှိခဲ့သ ြဖင့် ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီလက်ထက်တွင် အနာကီး
ေရာဂါတိုက်ဖျက်ေရးစီမံကိန်းကိုစနစ်တကျေဆာင်ရွက်ရာေရာဂါတိုးတက်မှုေနှးေကွးသွားခဲ့သည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအားေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း
ဤလုပ်ငန်းသည် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန စတင်ဖွဲ့စည်းစကပင် စတင်ေဆာင်ရွက်
ေသာလုပ်ငန်း ြဖစ်သည်။ လူမှုေရးလုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်ေနေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့
များအား ေထာက်ပံ့ရာတွင် ေအာက်ပါအတိုင်း အဆင့်ခွဲ ြခား၍ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ပထမအဆင့်တွင် စားသုံးရန်ဆန်များေထာက်ပံ့သည်။
( ခ) ဒုတိယအဆင့်တွင် ဆန်နှင့် စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်များေထာက်ပံ့သည််။
( ဂ) တတိယအဆင့်တွင် ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နှင့် ေဂဟာမှူးလစာများ
ေထာက်ပံ့သည််။
(ဃ) တတိယအဆင့်ရှိေသာအသင်းအဖွဲ့အတွက် အထက်အပိုဒခ် ွ(ဲ ဂ)ပါ ေထာက်ပံ့မှု
များ အပ
ြ င် အေဆာက်အဦအတွက် လည်းေကာင်း၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
 ၆၉
ပညာသင်ပစ္စည်းကရိယာများ၀ယ်ယူရန်အတွက်လည်းေကာင်း သင့်ေလျာ်ေသာ
ေငွများ ေထာက်ပံ့ေပးသည်။
(၁၉၆၁-၆၂)ခုနှစ်တွင ေဂဟာေပါင်း(၁၃၂)ခုအား ဆန်အိတ်ေပါင်း(၉၀၄၅)နှင့်
ေငွေပါင်း(၄၄၃၀၅၆ကျပ်)ကိုေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီ အစိုးရတက်ြပီးေနာက်
စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ် ေထာက်ပံ့ေ ြကးေငွကို တိုး ြမှင့်ေထာက်ပံ့ေပးခဲ့သည်။ (၁၉၆၅-၆၆)
ခုနှစ်တွင် ေစတနာ့ ၀န်ထမ်းေဂဟာေပါင်း(၁၁၇)ခုအတွက် ဆန်အိတ်ေပါင်း(၁၀၄၉၂) အိတ်နှင့်
ေငွေပါင်း (၈၈၉၀၄၈ိ/ ၈၀ါး) ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ (၁၉၇၁-၇၂)ခုနှစ်တွင် ေဂဟာေပါင်း (၁၂၁)ခု
အတွက် ဆန်အိတ်ေပါင်း (၁၅၂၂၀)နှင့် ေငွေပါင်း (၉၀၈၁၁၀ိ/-) ေထာက်ပံ့ေပးခဲ့သည်။
ထိုနှစ်က ေထာက်ပံ့ မေပးခဲ့ရေသာ ေဂဟာများမှာ မိဘမဲ့ေဂဟာ (၁၀၅)ခု၊ လူငယ်ေဂဟာ(၂)ခု၊
မျက်မြမင် ေဂဟာ(၁)ခု၊ လူအိုရု(ံ ၇)ခု နှင့် အမျိုးသမီးေဂဟာ(၅)ခု ြဖစ်သည်။
အထက်ပါေဂဟာများသည် ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီအစိုးရမတိုင်မီကပင် နိုင်ငံေရး
အမ
ြ င်၊ လူမှုေရးအမ
ြ င်များဖ
ြ င့်ဖွဲ့စည်း ြဖစ်ေပါ်ခဲ့သည်ြဖစ်ရာ အချို့မှာလူမှုေရးအမ
ြ င်၊ လူမှုေရး
နည်း သက်သက် ြဖင့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ်လည်းအချို့မှာလူမှုေရးအမ
ြ င်၊ နိုင်ငံေရးစည်းရုံးမှုများ
ေဆာင်ရွက်လာခဲ့ ြကသည်။ ပါတီစုံစနစ်ကိုကျင့်သုံးေသာ ယခင်ကာလတွင် အေခ
ြ ခံအေက
ြ ာင်း
မျိုးစုံြဖင့် ေပါ်ေပါက်ခဲ့ ြက ြပီး အရင်းရှင်စီးပွားေရးစနစ်ေအာက်တွင် ကုန်သည်ပွဲစားပုဂ္ဂလိက
စီးပွားေရး သမားတို့၏ အလှူေငွကို ေကျာေထာက် ေနာက်ခံြပု၍ ရပ်တည်ခဲ့ ြကသည်။ သို့ရာ
တွင် အသွင် ကူးေပ
ြ ာင်းလာေသာ ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရးစနစ်ေအာက်၌ ေထာက်ပံ့ကူညီသူများ
ကိုယ်တိုင် အေခ
ြ အေနယိမ်းယိုင်လာသည် ြဖစ်လျက် ေဂဟာများစွာမှာ အေခ
ြ အေနပျက်ြပား
ကာ ေငွေ ြကး အင်အား နည်းပါးလာက
ြ သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနပိုင် ပဲခူးတိုင်း၊ ဘုရားကီးေကျးလက်လူထုဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်းေမ
ြ ေနရာကို
အခ
ြ ားဌာနများသို့လွှဲေြပာင်းေပးအပ်ြခင်း
ပဲခူးတိုင်း၊ ဘုရားကီးေကျးလက် လူထုဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံကိန်းအတွက် ၎င်းေဒသကွင်းအမှတ်
(၅၄၂)ရှိ လယ်ေြမဧက ၃၁၉ ဒသမ ၂၂ဧကကို ဖဆပလအစိုးရက ၁၉၅၄ခုနှစ်တွင် သိမ်း
ယူခဲ့သည်။ ၁၄၁ဒသမ၅၅ဧကမှာ ကုန်းြမင့်ပိုင်း ြဖစ် ြပီး ကျန် ၁၇၇ ဒသမ ၆၇ဧကမှာ လယ်ေြမ
ြဖစ်သည်။ ေရွှမင်းဂံြမို့သစ်တိုးချဲ့ရန်အတွက် ၈ဒသမ၄၉ဧကကိုလွှဲေြပာင်းေပးပ
ြ ီး ကုန်းြမင့်ပိုင်း
ေမ
ြ ဧရိယာ အနက် ၁၈ဒသမ၆၃ဧကကို ေလျာ်ေက
ြ းေငွ ၁၆၄၂ိ/-ေပးခဲ့ရသည်။
 ၇၀
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနက ၁၉၅၄-၅၅ခုဘ ာေရးနှစ်အတွင်း ြပည်သူ့အိုးအိမ် ြပန်လည်ထူ
ေထာင်ေရးနှင့် ြမို့ရွာစည်ပင်ေရးအဖွ့ဲသို့ ေငွကျပ်(၁၀)သိန်းေပးေချ၍ အေဆာက်အဦများ
ေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။ ထို့ေနာက်စိုက်ပျိုးေရးနှင့် ေမွးြမူေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ်
လည်းေအာင် ြမင်မှုမရှိသြဖင့်(၁-၁၀-၁၉၅၈)ရက်ေန့တွင် စီမံကိန်းကိုရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ သို့ြဖစ်၍
(၅-၅-၁၉၆၅)ရက်ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနအတွင်း၀န်ရုံးခန်းတွင် ကျင်းပေသာ အစည်းအေဝး
ဆုံး ြဖတ်ချက်အရ ေအာက်ေဖာ် ြပပါေမ
ြ ဧရိယာ ၃၁၀ ဒသမ ၇၃ဧကနှင့် ၄င်းေမ
ြ ေပါ်ရှိ
အေဆာက်အဦ(၁၄၇)လုံးကို ကျန်းမာေရးဌာန၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးေရးနှင့် သစ်ေတာဌာနသို့
(၂၇-၅-၁၉၆၅)ရက်ေန့တွင် လဲွှေြပာင်း ေပးခဲ့သည်-
(က) အမှတ(် ၃၁)ထွန်စက်စခန်းအေဆာက်အဦ ၅၅ လုံး ၅၈.၉၃ဧက
( ခ) ေမွး ြမူေရးနှင့်နို့ထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်း
ြကက်ေမွး ြမူေရးအေဆာက်အဦ ၅၆ လုံး ၁၃၅.၉၀ဧက
၀က််ေမွးြမူေရးအေဆာက်အဦ ၂၃ လုံး ၉၂.၄၆ဧက
( ဂ) ေဆးရုံအေဆာက်အဦ ၁၁ လုံး ၁၁.၉၅ဧက
(ဃ) အမှတ(် ၉၀)သစ်စက် ၄.၅၈ဧက
( င) ဘုရား ကီးသုဿန်ေြမ ၃.၉၀ဧက
( စ) လူေနကျူးေကျာ် ၃.၀၁ဧက
(ဆ) လမ်းတံတားအေဆာက်အဦ ၂ လုံး
စုစုေပါင်း ၁၄၇ လုံး ၃၁၀.၇၃ဧက
မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်တားဆီးကာကွယ်ေရး
ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီအစိုးရသည် မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ေရးကို
စွမ်းအားရှိသမျှကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ ၁၉၆၂ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၁၅)ရက်ေန့တွင် ဘိန်းစုံစမ်း
ေရး ေကာ်မတီကိုဖွဲ့စည်းြပီးမူးယစ်ေဆးစွဲသူများေဆး၀ါးကုသေရး၊ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးနှင့်
ေခတ်မမီေတာ့သည့် ဘိန်းဥပေဒများပ
ြ င်ဆင်ေရးတို့ကို ေဆာင်ရွက်ေစခဲ့ သည်။ မူးယစ်ေဆး၀ါး
အန္တရာယ်ကို ပိုမိုထိေရာက်စွာ နှိမ်နင်းရန်စီမံချက်များချမှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ ကုလသမဂ္ဂဌာန
ချုပ်မှ ပါ၀င်ကူညီ ေဆာင်ရွက်လိုေ ြကာင်း ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ ထို့ေက
ြ ာင့် ကုလသမဂ္ဂနှင့်
 ၇၁
လက်တွဲေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် အတွက် ၁၉၆၁ခုနှစ်၊ မူးယစ်ေဆး၀ါးဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်းတွင်
အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံအ ြဖစ် ၁၉၆၃ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၂၉)ရက်ေန့တွင် ၀င်ေရာက်ခဲ့သည်။
၁၉၆၄ခုနှစ်တွင် အေမရိကန်ြပည်ေထာင်စုမှ ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ပူးေပါင်း၍ ဘိန်း
စိုက်ပျိုးသည့် ေဒသများကို ေလ့လာခဲ့ ြကသည်။ ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှု ပေပျာက်ေစေရးအတွက်
ရှမ်းြပည်နယ် ကိုးကန့်ေဒသဖွံ့ ြဖိုးေရး အစီအစဉ်များေရးဆွဲရန် ေကာ်မတီတစ်ရပ်ဖွဲ့စည်း
တာ၀န်ေပးခဲ့သည်။ ထိုကာလအတွင်းေသာင်းကျန်းသူများက ဘိန်းနှင့်ဘိန်းထွက်ပစ္စည်းများကို
ေရာင်း၀ယ်ေဖာက်ကားမှုစတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ ြကသည်။ ချက်လုပ် ြပီး မူးယစ်ေဆး၀ါးများကို နယ်စပ်
တေလျှာက်တွင် သယ်ယူပို့ေဆာင်မှု များပ
ြ ုခဲ့ ြကသည်။ အဆိုပါေဒသတွင် ယခင်ကဘိန်းြဖူ
မရှိခဲ့ေသာ်လည်းေသာင်းကျန်းသူများချက်လုပ်သည့်ဘိန်းြဖူေက
ြ ာင့်လူငယ်ထုအတွင်း စမ်းသပ်
သုံးစွဲသည့်အေလ့အထ စတင်လာခဲ့သည်။ ဤသို့လူမျိုးကိုပါ အန္တရာယ်ြပုလာသည့် မူးယစ်
ေဆး၀ါးအန္တရာယ်တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီက''၁၉၇၄ခုနှစ်၊ မူးယစ်ထုံထိုင်း
ေဘးဖ
ြ စ်ေစတတ်ေသာ ေဆး၀ါးများ ဥပေဒ'' ကို (၂၀-၂-၇၄)ေန့တွင် ြပဌာန်းခဲ့သည်။
ြပည်ပသို့ပညာသင် /ေလ့လာေရး/ေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ်ြခင်း
ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီအစိုးရလက်ထက်ကာလအတွင်း ြပည်ပနိုင်ငံများသို့ ပညာသင်၊
ေလ့လာေရး၊ ေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များအဖ
ြ စ်သွားေရာက်ခဲ့ ြကသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို
ေနာက်ဆက်တွဲ(စ) ြဖင့် ေဖာ် ြပအပ်ပါသည်။
ေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီအစိုးရလက်ထက်တွင်လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည်''လူေရးလူမှုဒို့ေရှး
ရှု'' ဟူေသာေဆာင်ပုဒ်နှင့်အညီလူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းေဆာင်တာများကို ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့
ေပသည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနခွဲကိုရန်ကုန် ြမို့၊ ပန်းဆိုးတန်းတွင်ရုံးဖွင့်လှစ်ထားခဲ့ြပီး ၁၉၆၂ခုနှစ်၌
ြ စ်သည့် ဖိုက်ချ်လမ်း(ယခု-မူလတန်း ကိုေကျာင်း၊အမှတ်-၄)သို့
လူထုပညာရုံး အေဆာက်အဦဖ
ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ် ခဲ့သည်။ ရုံးနှင့်မူလတန်း ကိုေကျာင်းတွဲဖက်ေနရာမှ ၁၉၆၈ခုနှစ်တွင်
ရန်ကုန် ြမို့ (၁၈) လမ်းသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
 ၇၂
အခန်း(၆)
ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတြမန်မာနိုင်ငေံ တာ်ေခတ်(၁၉၇၄-၁၉၈၈)
နိုင်ငံေတာ်၏ဦးေဆာင်ပါတီြဖစ်သည့် ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ၏ ဦးေဆာင်မှု ြဖင့်
ဆိုရှယ်လစ်လူ့ေဘာင်ကို တည်ေဆာက်လျက်ရှိရာတွင် လူလူချင်းေခါင်းပုံ ြဖတ်၊ မတရား
အမ
ြ တ်ရှာ စားမှုကင်းလျက် တိုင်းရင်းသားပ
ြ ည်သူအချင်းချင်း အတ္တ ဟိတ၊ ပရဟိတမျှတေသာ
လူမှုဆက်ဆံေရးဖ
ြ င့်တစ်ဦးအကျိုးကိုတစ်ဦးက ကူညီသယ်ပိုးရာတွင် လူမှုေရးနည်း ြဖင့် စည်းရုံး
ေဆာင်ရွက်သွားရန် ေမျှာ်မှန်းခဲ့သည်။ ဤေမျှာ်မှန်းချက်အတိုင်း နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက ေအာက်
ေဖာ်ြပပါ “မူ၀ါဒ ရည်မှန်းချက်”များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတြမန်မာနိုင်ငံေတာ်တွင်အနှစ(် ၂၀)ကာလအတွင်း
အေခ
ြ တည်မှီေသာ ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရး အေဆာက်အအုံနှင့်အညီ လူမှုေရး
အေခ
ြ ခံအေဆာက်အအုံများတည်မိေစရန်။
( ခ) လူမှုေရးက အသီးသီး၏လူမှုေရးမူ၀ါဒများတစ်ခုနှင့်တစ်ခုညီညွတ်မှုရှိေစရန်။
( ဂ) ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရးစနစ်တည်ေဆာက်ရာတွင်အေနှာင့်အယှက်အဟန့်အတား
ြဖစ်ေစသည့် လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများေပ
ြ လည်ေလျာ့ပါးသွားရန်။
(ဃ) ဆိုရှယ်လစ်လူ့ေဘာင်တွင် မလိုလားအပ်ေသာ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများ မဖ
ြ စ်ေပါ်
ေစေရး အတွက် ကိုတင်စီစဉ်ချက်များဖ
ြ င့် ဟန့်တားေဆာင်ရွက်သွားရန်။
( င) တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏လူမှုေရးကိစ္စများတွင် အချိုးတူကျ တိုးတက်မှုရှိေစရန်။
( စ) နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ လူမှု၀န်ထမ်းဌာနသည် တိုင်းရင်းသားပ
ြ ည်သူတို့လူမှု၀န်ထမ်း
ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများကို တိုက်ရိုက်ေဆာင်ရွက် ြခင်း၊ ကီး ြကပ််ကွပ်ကဲ ြခင်း၊ စီစဉ်
ေဆာင်ရွက်ြခင်း နည်းတို့ြဖင့် တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက်ရန်။
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဟုဆိုရာတွင်မတူကွဲြပားေသာ ေအာက်ပါလုပ်ငန်းများကို ေပါင်းရုံး
ေဖာ်ဆိုထားခ
ြ င်း ြဖစ် ြပီး လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများတွင် အကျုံး၀င်သည့်ေအာက်ပါ လုပ်ငန်းများ
နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်မူ၀ါဒများကို ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီဗဟိုေကာ်မတီဌာနချုပ်က
(၁၀-၁၁-၇၅) ရက်ေန့တွင် ေရးဆွဲချမှတ်ေပးခဲ့သည်-
(က) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( ခ) ကေလးလူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
 ၇၃
( ဂ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(ဃ) သက် ကီးရွယ်လွန်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( င) မသန်မစွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( စ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
(ဆ) ေစတနာ၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအားေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း
ထိုစဉ်ကနိုင်ငံေတာ်တွင် ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်အရ ဆိုရှယ်လစ်လူ့ေဘာင်ကို
တည်ေဆာက်လျက်ရှိသည် ြဖစ်ရာ တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏ စီးပွားေရးကို စနစ်တကျ စီမံကိန်း
များေရးဆွဲ၍ အေကာင်အထည်ေဖာ်ခဲ့သည်။ ထို့အတူ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများ ြဖစ်သည့်
ပညာေရး၊ ကျန်းမာေရးစသည့် လုပ်ငန်းများကိုလည်း နိုင်ငံေတာ်၏ နိုင်ငံေရးအေဆာက်အအုံ၊
လူမှုေရး အေဆာက်အအုံတို့နှင့် အံ၀င်ဂွင်ကျဖ
ြ စ်ေအာင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ လူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်းရပ်များကိုလည်း ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်နှင့်အညီ အံ၀င်ဂွင်ကျဖ
ြ စ်ေအာင်
ေဆာင်ရွက်ရန်လိုအပ်ခဲ့သည်။ သို့ြဖစ်၍ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံေတာ်ကလည်းေကာင်း၊
နိုင်ငံေတာ်နှင့်ြပည်သူလူထု ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက် ြခင်းအားဖ
ြ င့်လည်းေကာင်း၊ လုပ်ေဆာင်
သွားရန်နှင့် ေနာင်တွင်နိုင်ငံေတာ်နှင့် လူထုလူတန်းစား အဖွဲ့အစည်းများကသာ လူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်းကိုလုံး၀တာ၀န်ယူသွားနိုင်ရန် လုပ်ငန်းရပ်တစ်ခုချင်းစီအတွက် ''မူ၀ါဒရည်မှန်းချက'် '
များကိုေရးဆွဲချမှတ်ခဲ့ ြခင်း ြဖစ်သည်။
ထို့အြပင်အဆိုပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များ ေအာင်ြမင်ေရးကို လက်ေတွ့ အေကာင်
အထည် ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ရာတွင် လိုက်နာကျင့်သုံးနိုင်ရန် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းရပ် တစ်ခုချင်းစီ
အတွက် မူ၀ါဒ လုပ်ငန်းစဉ်များကိုပါ တပါတည်းသတ်မှတ်ခဲ့သည်။
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူငယ်လူရွယ်များ ေလလွင့်ဆိုးသွမ်းမှုနည်းေစရန် ကိုတင်ကာကွယ် ြခင်းနှင့် ေလလွင့်
ဆိုးသွမ်းလာပါကကုစားေဖ
ြ ရှင်းြခင်းလုပ်ငန်းနှစ်ရပ်စလုံးမှာထိုစဉ်ကတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ြဖစ််ေပါ်
ေနသည့် ပကတိအေခ
ြ အေနများနှင့် နိှုင်းစာလျှင်လွန်စွာအားနည်းေနေပသည်။ ေရှ့အဖို့တွင်
ပိုမိုထိ ေရာက်ေအာင် ြမင်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများရှာေဖွ ေဆာင်ရွက်သွားနိုင်ရန်လည်းေကာင်း၊
လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများအား လူငယ်စုေပါင်းထုတ်လုပ်ေရးလုပ်ငန်းများ အဖ
ြ စ်သို့
 ၇၄
ေပ
ြ ာင်းလဲေရးအတွက်လည်းေကာင်း၊ ေရရှည်ေမျှာ်မှန်းချက်ထားရှှိ၍ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ မူ၀ါဒ
ရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) တိုင်း ြပည်အရန် အင်အားစု ြဖစ်ေသာ လူငယ်ထုတစ်ရပ်လုံး တေပ
ြ းညီစွာ
တိုးတက်မှု ရှိေစရန်၊
(ခ) အေက
ြ ာင်းေက
ြ ာင်းေက
ြ ာင့် ြပုပ
ြ င်ပညာေပးေစာင့်ေရှာက်ရန် လိုအပ်ေသာ
လူငယ်များအား ြပုပ
ြ င်ပညာေပးေစာင့်ေရှာက်ြပီး တိုင်း ြပည်အရန် အင်အားစု
အတွင်းပါ၀င် လာေစရန်၊
( ဂ) လူငယ်ြပုစုပျိုးေထာင်မှုလုပ်ငန်းသည် နိုင်ငံအကျိုးဖ
ြ စ်ေအာင် ဖွံ့ြဖိုးေရး
လုပ်ငန်းများကို တိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်ရန်၊
(ဃ) လူငယ်များပျက်စီးေလလွင့်မှုကို ကာကွယ်တားဆီးနိုင်မည့် လူငယ်လုပ်ငန်းများ
အားအစီအစဉ်ရှိရှိေဆာင်ရွက်ြခင်းြဖင့် အကျင့်စာရိတ္တ ြပုပ
ြ င်ေပးရေသာ လူငယ်
ြ ည်း ြဖည်း ပေပျာက်သွားေစရန်၊
သင်တန်းေကျာင်း တဖ
မူ၀ါဒများ
အထက်မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များကို ေပါက်ေရာက်ေအာင်ြမင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်
အတွက် ေအာက်ပါမူ၀ါဒများကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ ဥပေဒများကို ေခတ်နှင့် အညီေရးဆွဲထားရန်။
( ခ) ေကျးရွာ၊ ရပ်ကွက်၊ ြမို့နယ်အတွင်းလူငယ်လုပ်ငန်းများ၊ လူငယ်ရိပ်သာများ၊
လူမှုေရး လုပ်ငန်းများကို သက်ဆိုင်ရာပ
ြ ည်သူ့ေကာင်စီများက တိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်
ေပးရန်။
(ဂ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများကို အကျင့်စာရိတ္တအေခ
ြ အေနအလိုက် သင့်ေတာ်
သလို အမျိုးအစားခွဲ ြခားမှုဖွင့်လှစ်ရန်။
(ဃ) မူလတန်းပညာမသင်နိုင်သည့် ကေလးသူငယ်များအား စနစ်တကျစာရင်း
ေကာက်၍ပညာသင် ြကားနိုင်ေရးအတွက်လူမှုေရးနည်း ြဖင့် အကူအညီေပးရန်။
( င) ဉာဏ်ရည်ချို့တဲ့ေသာလူငယ်များပ
ြ ုစုမှုကိုေဆာင်ရွက်ရန်။
( စ) လူငယ်ေစတနာ၀န်ထမ်း ကီး ြကပ်ေရးမှူးများနှင့် လူမှု၀န်ထမ်းမှူးများ ခန့်ထား
ေဆာင်ရွက်ရန်။
 ၇၅
(ဆ) ေလလွင့်ေနေသာလူငယ်များအား ရှာေဖွစုံစမ်း၍ လိုအပ်ေသာ အကူအညီ
များကို စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ေပးရန်။
( ဇ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများကိုသွားလာဆက်သွယ်မှုလွယ်ကူ ြပီး ကုန်ထုတ်လုပ်
မှုအတွက် အေထာက်အကူ ြပုေစမည့် ေနရာေဒသများ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ရန်။
(စျ) သင်တန်းေကျာင်းအတွင်းရှိ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများသည် ေကျာင်းဖွံ့ ြဖိုး
တိုးတက်ေရးနှင့် ေကျာင်းသား၊ ေကျာင်းသူအကျိုးခံစားခွင့် အတွက်ပါ အကျိုး
ြဖစ်ထွန်းေစပ
ြ ီး ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကို အေထာက်အကူြပုသည့် ဌာနများဖ
ြ စ်ေအာင်
ေဆာင်ရွက်ရန်။
(ည) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများတွင် အထက်တန်းစာေပနှင့် အသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်းဆိုင်ရာ ဘာသာရပ်များကို လက်ေတွ့ယှဥ်တွဲသင် ြကားေပးရန်။
(ဋ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများ၏ စိတ်ဓါတ်၊ အကျင့်စာရိတ္တတို့ကို ြပုပ
ြ င်နိုင်ရန်
အတွက် ေဆွးေနွးပွဲများ၊ ေဟာေပ
ြ ာပွဲများ၊ ေဖျာ်ေြဖပွဲများ၊ ပညာေပး
စာက
ြ ည့်ေဆာင်များ စသည်တို့ကိုလိုအပ်သလိုေဆာင်ရွက်ေပးရန်။
( ဌ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းတွင်တာ၀န်ထမ်းေဆာင်မည့်၀န်ထမ်းများအား သေဘာ
တရားပ
ြ ည့်၀မှုခံယူချက်၊ ယုံ ြကည်ချက်မှန်ကန်ေရး၊ ေခါင်းေဆာင်မှုအရည်
အေသွးများ ြပည့်ဝလာေရးအတွက် သင်တန်းေပးေလ့ကျင့်ထားရန်။
( ဍ) သင်တန်းေကျာင်းမှ ထွက်ခွာသွားမည့် လူငယ်များအတွက် အလုပ်အကိုင်ေနရာ
ချထားမှုကို တတ်နိုင်သေရွ့အစီအစဉ်ရှိရှိြဖင့် ေဆာင်ရွက်ေပးရန်။
(ဎ) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို ထိေရာက်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက်
ြမန်မာ့ ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပါတီကဦးေဆာင်ဖွဲ့စည်း
ထားေသာ လူထုလူတန်းစား အဖွဲ့အစည်းများနှင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံေတာ်
အာဏာပိုင်အဖွဲ့ အစည်းများ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက် ြကရန်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ပါမူ၀ါဒများနှင့်အညီ လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရး
ြ ီးြဖစ်ေသာ အင်းလျားလူငယ် သင်တန်းေကျာင်း၊
လုပ်ငန်းကို ယခင်ေခတ်က ဖွင့်လှစ်ထားပ
ကမ္ဘာေအး လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း၊ မန္တေလးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း၊ ေမာ်လ ြမိုင် လူငယ်
သင်တန်းေကျာင်း၊ ရန်ကုန်အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်း၊ အသိအမှတ် ြပု သင်တန်း
 ၇၆
ေကျာင်းများဖ
ြ စ်သည့် ေမှာ်ဘီနှင့်လက်ပံတန်းေကျာင်းတို့ကို အေခ
ြ ခံ၍ ၁၉၅၅ ခုနှစ်ကေလး
သူငယ်အက်ဥပေဒ ပုဒ်မ(၄၄)အရ '' ကုစားခ
ြ င်း''နည်းလမ်း ြဖင့် ဆက်လက် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
အသက်(၁၂)ေအာက်ကေလးများကိုလက်ခံထားေသာ အင်းလျားလမ်းလူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်းတွင်မူလတန်းပညာကိုသင် ြကားေစပ
ြ ီးအသက်(၁၂)နှစ်အထက် ကေလးများကိုလက်ခံ
ေသာ ကမ္ဘာေအးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်းတွင် အလယ်တန်းနှင့် အထက်တန်းပညာကို
သင် ြကားေပးသည့်အြပင် သံြဖူလုပ်ငန်း၊ လက်သမားလုပ်ငန်း၊ ဆံပင်ညှပ်ပညာ၊ ယွန်းပညာနှင့်
စိုက်ပျိုးေရးပညာများကိုသင် ြကားေပးခဲ့သည်။ေမာ်လြမိုင်နှင့်မန္တေလးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
များတွင်လည်း မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနှင့် အထက်တန်းပညာများအပ
ြ င် လက်သမားပညာ၊
စိုက်ပျိုးေရး ပညာများကိုသင် ြကားေပးသည်။ လက်ပံတန်းေဂဟာတွင် အတန််းပညာကို အဓိက
ြ ီး ေမှာ်ဘီေကျာင်းတွင် စိက
ထား သင် ြကားေပးပ ု ်ပျိုးေရးပညာကို အဓိကထား၍ သင် ြကား
ေပးသည်။ ရန်ကုန် အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်းတွင် အချုပ်အလုပ်နှင့်အိမ်တွင်းမှု
ပညာကို အဓိကထား၍ မူလတန်းပညာသင် ြကားေပးသည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ တိုက်ရိုက်
အုပ်ချုပ်ေသာေကျာင်းများ အတွက် စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်၊ ေနရာထိုင်ခင်းများ တိုးချဲ့မှုကို
ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ အသိအမှတ် ြပုေကျာင်းများအတွက် ေထာက်ပံ့ေ ြကးများေပးခဲ့သည်။
ယခင်ေခတ်က ဖွင့်လှစ်ြပီး ြဖစ်ေသာ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း(၅)ေကျာင်း အပ
ြ င်
ေအာက်ေဖာ် ြပပါ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း(၂)ေကျာင်းကို အသစ်ထပ်မံဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်-
(က) ငှက်ေအာ်စမ်းလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
(၁) ၁၉၃၀ ြပည့်နှစ်လူငယ်များပ
ြ စ်မှုကျူးလွန်ြခင်းမှကာကွယ်ေရးအက်ဥပေဒ
အရဗ
ြ ိတိသျှအစိုးရကသရက် ြမို့အထက်တစ်မိုင်ခန့်အကွာေတာေကျာင်း
အရပ်ရှိေဘာ်စတယ်လ်နှင့်စီနီယာထရိန်နင်(THE COMBINE BORSTAL
AND SENIOR TRAINING SCHOOL)ေကျာင်းကို (၁.၆.၁၉၃၁)ေန့တွင်
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) လွတ်လပ်ေရးရပ
ြ ီးေနာက်ပိုင်းတွင်အဆိုပါသင်တန်းေကျာင်းသည်တရား
ေရး၀န် ကီးဌာန လက်ေအာက်တွင် ကေလးေထာင်အသွင် ြဖင့်တည်ရှိ
ခဲ့သည်။
 ၇၇
(၃) တရားေရး၀န် ကီးဌာနလက်ေအာက်ရှိသရက် ြမို့ေဘာ်စတယ်နှင့် လူငယ်
များ အထက်တန်းေကျာင်းကို လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန လက်ေအာက်သို့
၁၉၇၄ခုနှစ်၊ မတ်လ (၁) ရက်ေန့မှစ၍ လွှဲေြပာင်းေပးခဲ့သည်။
(၄) အဆိုပါသင်တန်းေကျာင်းကို ၁၉၇၅ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလတွင် သရက်ြမို့မှ
ရန်ကုန်တိုင်း၊ ေကာ့မှူး ြမို့နယ်၊ ငှက်ေအာ်စမ်းေကျးရွာရှိ ယခင်ဒီလာဆာ
မိဘမဲ့သာသနာပ
ြ ုေကျာင်း အေဆာက်အဦသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်သည်။
( ခ) မန္တေလးအမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်း
(၁) မန္တေလးမ
ြ ို့၊ချမ်းေအးသာဇံြမို့နယ်၊ နယူးစီဗွီလိုင်းလမ်း(၃၀)နှင့် (၆၄)
လမ်းေထာင့်တွင်တည်ရှိသည်။ ေတာင်ေြမာက်(၂၆၉)ေပ၊ အေရှ့
အေနာက် (၂၂၃၀)ေပ ကျယ်၀န်းသည်။
(၂) ၁၉၅၆ခုနှစ်တွင် မိခင်နှင့်ကေလးများ ေစာင့်ေရှာက်ေရးအသင်းကရုံး
အေဆာက်အအုံကိုေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။
(၃) (၁၉၆၃-၆၄)ခုနှစ်တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဌာနလက်ေအာက်သို့ ေရာက်ရှိခဲ့ြပီး
အမျိုးသမီးသက် ကီး အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း သင်တန်းေကျာင်းဟု
ေခါ်တွငခ် သ
့ဲ ည်။
(၄) ၁၉၅၅ခုနှစ် ကေလးသူငယ် အက်ဥပေဒပုဒ်မ(၂၉)နှင့် (၆၂)တို့ ြဖင့်
ေရာက်ရှိလာေသာ မိန်းကေလးများအား သီးြခားေစာင့်ေရှာက်နိုင်ရန်
အမျိုးသမီးကေလး(၅၂)ဦးဖ
ြ င့်အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်း
ကို (၁.၂.၁၉၈၁)ရက်ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။
၁၉၅၅ခုနှစ် ကေလးသူငယ်ဥပေဒသည် ေခတ်နှင့်ေလျာ်ညီသင့် ြမတ်မှုမရှိေတာ့သ ြဖင့်
ြပုပ
ြ င် ြပဌာန်းရန် ရည်ရွယ်ချက်ရှိခဲ့ေသာ်လည်း အဆိုပါေခတ်အတွင်း ေဆာင်ရွက် နိုင်ြခင်း
မရှိခဲ့ေပ။ လူငယ်များေလလွင့်ပျက်စီးြခင်းကို '' ကိုတင်ကာကွယ်မှု''လုပ်ငန်းအဖ
ြ စ် ြပည်နယ်နှင့်
တိုင်းများရှိ ြမို့နယ်အချို့တွင် လူငယ်ရိပ်သာစုစုေပါင်း(၂၈၀)ခုနှင့် ေစတနာညေကျာင်း (၁၆၁)
ေကျာင်း၊ ေစတနာဆရာ(၅၃၀)ဦးနှင့် ေကျာင်းသား(၁၁၀၀၀)ေကျာ် တက်ေရာက်ပညာ
သင် ြကားနိုင်ရန်ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်။
 ၇၈
ကေလးသူငယ်များပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ြမန်မာနိုင်ငံတွင် ေန့ကေလးထိန်းဌာနနှင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်းများသို့သွားနိုင်ေသာ
အသက်အရွယ်အပိုင်းအခ
ြ ားရှိကေလးဦးေရမှာထိုစဉ်က(၅)သန်းနီးပါးမျှရှိသည်။အစိုးရကဦးစီး
ဖွင့်လှစ်ထားေသာ ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ၊ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများ၊ ေစတနာ၀န်ထမ်းေန့
ကေလးထိန်းဌာနများကလက်ခံေစာင့်ေရှာက်နိုင်ေသာကေလးဦးေရမှာ(၁၀၀၀၀)နီးပါးမျှသာရှိ
သည်။ ေပ
ြ ာင်းလဲလာေသာ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုပုံစံအရ အမျိုးသမီးများ အလုပ်ခွင်သို့ ၀င်ေရာက်မှု
တိုးလာပ
ြ ီး အလုပ်သွားေသာ မိခင်များ၏ ကေလးများကိုထိန်းေပးရန် လိုအပ်မှုမှာ တစ်ေန့
တခ
ြ ား ပိုမိုလာခဲ့သည်။
ြမို့ပ
ြ လူဦးေရ တိုးလာသည်နှင့်အမျှ လူမှုေရးအေခ
ြ အေနများလည်း ေပ
ြ ာင်းလဲလာခဲ့
သည်။ အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် ကေလးစွန့်ပစ်မှုများရှိလာသကဲ့သို့ အိမ်ေထာင်ပျက်၊
အိမ်ေထာင်ကမဲွ ျားေက
ြ ာင့််ေစာင့်ေရှာက်မှု ြပုရန်လိုအပ်ေသာကေလးဦးေရတိုးပွားလာခဲ့သည်။
ြ အေနများသည် ကေလးသူငယ်ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း တိုးချဲ့ ေဆာင်ရွက်
အဆိုပါအေခ
ရန် တွန်းအားေပးေန သည် ြဖစ်၍ ေအာက်ေဖာ် ြပပါမူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) ကုန်ထုတ်စွမ်းအား ြမင့်မားတိုးတက်ေရးအတွက် အလုပ်လုပ်ေသာမိဘများ ပိုမို
လုပ်အားေပးနိုင်ေစရန် ကေလးသူငယ်များအား ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေပးရန်။
(ခ) ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၏
အနာဂတ်လုပ်သားေကာင်းများ ြဖစ်လာေစရန်အတွက် ကေလးသူငယ်များ၏
ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ တို့ကို ြမှင့်တင် ေပးရန်။
( ဂ) မူလတန်းေကျာင်းများသို့ ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တအေခ
ြ ခံေကာင်းများဖ
ြ င့်
ဝင်ေရာက် နိုင်ေစေရးအတွက် ကိုတင်ြပင်ဆင်ေပးရန်။
(ဃ) အမျိုးသားစီးပွားေရးအေခ
ြ အေနတိုးတက်ေကာင်းမွန်လာသည်နှင့်အမျှ ကေလး
သူငယ်ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးတာ၀န်ကို နိုင်ငံေတာ်ကတစ်စတစ်စ တိုးချဲ့ တာ၀န်
ယူ ေဆာင်ရွက်သွားရန်။
မူ၀ါဒများ
အထက်ပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များ ေအာင် ြမင်ေစေရးအတွက် ကေလးသူငယ် ြပုစု
ေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ မူ၀ါဒများကို ေအာက်ပါအတိုင်း ချမှတ်ခဲ့သည်-
 ၇၉
(က) ကေလးသူငယ် ြပုစု ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို အစိုးရမှ တိုက်ရိုက်ဦးစီး၍
လည်းေကာင်း၊ ပါတီ၊ လူထုလူတန်းစား အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အစိုးရဌာနများ
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ြခင်းအားဖ
ြ င့်လည်းေကာင်း၊ပ
ြ ည်သူ့ေကာင်စီတို့၏ဦးေဆာင်
မှု ြဖင့် ြပည်သူလူထုက ကိုယ်ထူကိုယ်ထစနစ်ြဖင့် စုေပါင်းေဆာင်ရွက်၍
လည်းေကာင်း လုပ်ေဆာင်သွားရန်။
( ခ) ေမွးစမှ မူလတန်းေကျာင်းမေနမီအထိ ကေလးသူငယ်များအား လိုအပ်သလို
အဆင့် များခွဲ၍ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်သွားရန်။
( ဂ) စက်ရုံ/အလုပ်ရုံများတွင် လုပ်သားများ၏ ကေလးသူငယ် ေစာင့်ေရှာက်ေရး
လုပ်ငန်းကိုေဆာင်ရွက်ရန်ဘ ာေရးခွင့် ြပုချက်များ သတ်မှတ်ြပဌာန်း ထားရန်။
(ဃ) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်မှုအတွက် လိုအပ်ေသာကုန်ကျမှုများကို
ြပည်သူလူထု၏ ပူးေပါင်းပါ၀င်ေဆာင်ရွက်မှု ြဖင့် ေဖ
ြ ရှင်းသွားရန်။
( င) ပုဂ္ဂလိကကိုယ်ပိုင် ကေလးထိန်းေဂဟာများနှင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်းများ
သတ်မှတ်ထားေသာ စည်းကမ်းချက်များအတိုင်း လိုက်နာေစရန်။
( စ) ကေလးများအတွက် အာဟာရဓါတ်ြပည့်စုံေသာ အစာအာဟာရ၊ ကျန်းမာေရး၊
ေပျာ်ရွှင်ေရး၊ ပတ်၀န်းကျင်ေကာင်းများကို ဖန်တီးေပးရန်။
(ဆ) လူမှု၀န်ထမ်းေရးရာမူ၀ါဒနှင့်ကိုက်ညီေသာသင်ရိုးညွှန်းတမ်းများကိုတစ်ြပည်လုံး
တွင် တစ်ပုံစံတည်း ြဖစ်ေစရန်။
( ဇ) ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှု ပုံသ ာန်များကို ချမှတ်ထားသည့်အတိုင်း တေပ
ြ းညီ ြဖစ်
ေစရန်။
( ဈ) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ရာ
တွင် သက်ဆိုင်ရာဌာန အသီးသီးပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရန်။
(ည) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ နှီးေနှာဖလှယ်ပွဲများကျင်းပခ
ြ င်း၊
သုေတသန ြပုလုပ်ြခင်းနှင့် နှစ်ရှည်နှစ်တို စီမံချက်များေရးဆွဲ ြခင်း တို့ကိုအခါ
အားေလျာ်စွာ ေဆာင်ရွက်ရန်။
(ဋ) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ ဥပေဒများ၊ နည်းဥပေဒများကို
လိုအပ်သလို ြပဌာန်းသွားရန်။
 ၈၀
( ဌ) အနာကီးေရာဂါသည်များ၊ ဉာဏ်ရည်ချို့တဲ့ေသာကေလးများ၊ မျက်စိမ ြမင်
ေသာကေလးများ၊ဆွံ့အနားမက
ြ ားေသာကေလးများ၊နာတာရှည်ေရာဂါသည်များ
၏ ကေလးများအတွက် သီး ြခား ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး ဌာနများဖွင့်လှစ်ေပးရန်။
( ဍ) စက်ရုံအလုပ်ရုံများတွင် ဖွင့်လှစ်ထားေသာ ကေလးထိန်းဌာနများ အတွက်
သက်ဆိုင်ရာ အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံများရှိ လုပ်သားပ
ြ ည်သူများ၏ ပူးေပါင်းပါ၀င်
ကူညီမှု ြဖင့် ေဖ
ြ ရှင်းသွားရန်။
( ဎ) ေထာက်ပံ့ေ ြကးေပးေနေသာ ေစတနာ၀န်ထမ်းေဂဟာများအား အစိုးရ၏ မူ၀ါဒ
ရည်မှန်းချက်နှင့်ညီညွတ်ြခင်းရှိ၊မရှိ သက်ဆိုင်ရာမ
ြ ို့နယ်ြပည်သူ့ေကာင်စီများ၏
အကူအညီြဖင့် စစ်ေဆးပ
ြ ီးမှ ေထာက်ပံ့ကူညီသွားရန်။
(ဏ) ကေလးသူငယ်များအား တိုင်း ြပည်ချစ်စိတ်၊ လူမှု၀န်ထမ်းစိတ်၊ ဆိုရှယ်လစ်
အသိစိတ်၊ စည်းကမ်းေသ၀ပ်မှုနှင့် ရဲရင့်မှုစေသာ စိတ်ဓါတ်ေကာင်းများ
သွတ်သွင်း သင် ြကား ေပးရန်။
(တ) ကေလးသူငယ်များအား ြပုစုေစာင့်ေရှာက်မည့်ဆရာမများ၊ ၀န်ထမ်းများအား
ေရွးချယ် ရာတွင် လိုအပ်သည့်မူများချမှတ်၍ ေရွးချယ်ရန်။
(ထ) ြပည်သူလူထုမှ ပူးေပါင်းလာေစေရးအတွက် စည်းရုံးေဆာင်ရွက်ရာ၌
နည်းအမျိုးမျိုးဖ
ြ င့် ပညာေပး လှုံ့ေဆာ်ရန်။
( ဒ) ကေလးသူငယ်များအတွက် လိုအပ်သည့်အ၀တ်အစား၊ အသုံးအေဆာင်ပစ္စည်း
များ၊ ကစားစရာပစ္စည်းများ၊ အားကစားပစ္စည်းများကို အလွယ်တကူ၀ယ်ယူရရှိ
ေစေရး အတွက် သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့် ညှိနိှုင်းစီစဉ်ေဆာင်ရွက်ရန်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ေဖာ် ြပပါ ကေလးသူငယ်များပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး
မူ၀ါဒများ နှင့်အညီ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများ၊ ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ၊
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများကို ြပည်နယ်နှင့် တိုင်းအသီးသီးတွင် တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်-
ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများအသစ်တိးု ချ့ဲ ဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
အဆိုပါေခတ်ကာလအတွင်းေချာ်တွင်းကုန်း ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန(ရန်ကုန်)နှင့် မန္တေလး
ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနတို့အ ြပင် အသစ်ထပ်မံတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများမှာ
ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
 ၈၁
(က) ကျိုင်းတုံကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
(၁) ဌာနအေဆာက်အဦမှာ ကျိုင်းတုံ ြမို့ ယန်းခမ်းအထက်ရွာရှိ စိန်ဂျိုးကွန်
ဗင့်ေကျာင်းကို၁၉၆၅ခုနှစ်တွင် ပညာေရးဌာနက ြပည်သပူ ုိင် သိမ်းြပီး
အ-မ-က(၃) အဖ
ြ စ်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ ေကျာင်းသားအင်အား အနည်းငယ်
ရရှိခဲ့သည်။
(၂) သို့ြဖစ်၍ ရှမ်း ြပည်နယ်အတွင်း ေသာင်းကျန်းသူများ၏ ေဘးေက
ြ ာင့်
လည်းေကာင်း၊ ေမှာင်ခိုစီးပွားေရးလုပ်ငန်းေက
ြ ာင့်လည်းေကာင်း၊ အတိ
ဒုက္ခေရာက်ရှိ ြကေသာကေလးငယ်များကို ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ရန် အထက်
ပါအေဆာက်အအုံတွင် (၁-၁-၇၈)ရက်ေန့မှစ၍ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနကို
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ခ) ေထာက် ြကန့်ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
(၁) ေထာက် ြကန့် ြမို့၊ လမ်းဆုံရပ်ကွက်၊ အမှတ(် ၁၁၃)ရှိ ပုဂ္ဂလိက ေနအိမ်ကို
တစ်လလျှင် ကျပ်တစ်ေထာင်နှုန်း အိမ်လခေပး၍ (၁၂-၃-၇၈)ရက်ေန့
တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) အလှူရှင်ေဒါ်သိန်းရီက ေထာက် ြကန့်ေတာင်ပိုင်းရပ်ကွက် ဦးပိုင်အမှတ်
(၆၈) ရှိေြမ ၁ဒသမ ၅၉ဧကကိုလည်းေကာင်း၊ ဦးပိုင်အမှတ(် ၆၉)ရှိေြမ
၂ဒသမ၃၉ဧကကို လည်းေကာင်း ေမ
ြ ကွက်နှစ်ခုစလုံးကို လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနကို လှူဒါန်းသဖ
ြ င့်(၂၉-၇-၈၁)ရက်ေန့တွင် ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ ဖွင့်လှစ်
ခဲ့သည်။
(၃) လက်ရှိအေဆာက်အအုံများကို (၁၉၈၁-၈၂)ခုဘ ာေရး ခွင့် ြပုရန်ပုံေငွ
(၃.၅) သိန်းြဖင့် အသစ်ေဆာက်လုပ်ခဲ့ြပီး (၁-၄-၈၄)ေန့တွင် ေပ
ြ ာင်းေရွှ့
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ဂ) ေမာ်လြမိုင်ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
(၁) ေမာ်လြမိုင်ြမို့ ေမာင်ငံရပ်ေန့ကေလးထိန်းဌာန အေဆာက်အအုံတွင်
(၃၁-၃-၈၁)ရက်ေန့မှစ၍ (၁၄-၃-၈၉)ရက်ေန့အထိ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး
 ၈၂
(၁၅-၃-၈၉)ရက်ေန့တွင် ေမာင်ငံရပ် အိမ်ယာေတာ်လမ်းရှိ နှစ်ဧက
ကျယ်၀န်းေသာ ေမ
ြ ကွက်အမှတ(် ၇၂)သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) စတင်ဖွင့်လှစ်စဉ်က ရန်ကုန်ေချာ်တွင်းကုန်း ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနမှ
ကေလး(၁၇)ဦးကို လွှဲေြပာင်းလက်ခံြပုစု ေစာင့်ေရှာက်ေပးခ
ြ င်း ြဖစ်ြပီး
ကေလး(၁၀၀)ဦးကိုလက်ခံနိုင်ေသာ ဌာနတစ်ခု ြဖစ်သည်။
(ဃ) မေကွးကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
(၁) မေကွး ြမို့၊ ဆားစည်ရပ်၊ ေဈးလမ်း၊ အမှတ်(၁၇၆)ရှိ ပုဂ္ဂလိကပိုင်
အေဆာက်အအုံကိုငှားရမ်း၍(၂၂-၃-၇၂)ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) စတင်ဖွင့်လှစ်စဉ်ကေချာ်တွင်းကုန်းကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနမှ ကေလး (၁၃)
ဦး၊ မန္တေလးကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနမှ ကေလး(၁၁)ဦး စုစုေပါင်း(၂၃)ဦးကို
လွှဲေြပာင်းလက်ခံ၍ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေပးခ
ြ င်းြဖစ်သည်။
(၃) မေကွး ြမို့နယ် ြပည်သူ့ေကာင်စီက မေကွး ြမို့ ေအာင်ရတနာရပ်ကက
ွ ်
တွင် ေမ
ြ ၅ဧကချထားေပးသဖ
ြ င့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကခွင့်ြပုေငွ
၁၁၈၀၀၀၀ိ/-(ကျပ်တစ်ဆယ့်တစ်သိန်းရှစ်ေသာင်း)ြဖင့် အေဆာက်အအုံ
များ ေဆာက်လုပ်ေပးခဲ့ြပီး (၂၆-၁၁-၈၇) ေန့မှစ၍ အေဆာက်အအုံသစ်
သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
ြ ုစုေရးဌာန(၆)ခုတွင် မိဘမဲ့စွန့်ပစ်ကေလးများကို ေမွးစမှအသက်
အထက်ပါ ကေလးပ
(၅) နှစ်အထိ ကျား၊မ မေရွးလက်ခံြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့သည်။ ကေလးများ၏ ကာယ၊
ဉာဏ၊ စာရိတ္တဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးကို ေဆာင်ရွက်ေပးပ
ြ ီးတိုင်းြပည်က လုံး၀တာ၀န်ယူ
ရေသာ ကေလးများအဖ
ြ စ် သတ်မှတ် ြခင်းခံရေသာ ကေလးများကို ေအာက်ပါအချက်များနှင့်
ြပည့်စုံသူများကို ေမွးစားခွင့်ြပုခဲ့သည်-
(က) ြမန်မာတိုင်းရင်းသားလူမျိုးဖ
ြ စ်ရမည်။
( ခ) ကေလး၏စား၀တ်ေနေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ ပညာေရးနှင့် ဘ၀လုံြခုံေရး
စသည်များကို တာ၀န်ယူနိုင်သူြဖစ်ရမည်။
(ဂ) မှတ်ပတ
ံု င်စာချုပ် ြဖင့်အေမွစား၊ အေမွခံသားသမီးအဖ
ြ စ် တာ၀န်ယူနိုင်သူ ြဖစ်ရ
မည်။
 ၈၃
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာနများတိုးချဲ့ ဖွင်လ
့ ှစ်ြခင်း
ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ် သမ္မတ ြမန်မာနိုင်ငံေတာ် ဖွဲ့စည်းပုံအေခ
ြ ခံဥပေဒ ပုဒ်မ(၁၀)
တွင် နိုင်ငံေတာ်သည် လူငယ်များ ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးအတွက်
ြပုစု ပျိုးေထာင်ေပးရမည်ဟု ြပဌာန်းထားသည်။ အဆိုပါ ြပဌာန်းချက်အရ ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်
လမ်းစဉ်ပါတီ၏ ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး မူ၀ါဒနှင့်အညီ ယခင်ေခတ်က ဖွင့်လှစ်
ထားပ
ြ ီး ြဖစ်ေသာ ေကျာင်းများအပ
ြ င် ြမန်မာပ
ြ ည်တစ်၀န်းလုံး၌ ေကျာင်းသစ်များထပ်မံတိုးချဲ့
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၄ခုနှစ်မှ၁၉၈၈ခုနှစ်အတွင်း ေန့ကေလးထိန်းဌာန(၃၀)ခု၊ မူလတန်း ကို
ေကျာင်း(၁၆)ေကျာင်း၊ ေစတနာ၀န်ထမ်းေန့ကေလးထိန်း/ မူလတန်းေကျာင်း (၅၆၉) ေကျာင်း
အထိ တိးု ချ့ဲ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၁၉၆၆ခုနှစ်တွင်တစ် ကိမ်၊ ၁၉၇၁ခုနှစ်တွင် တစ် ကိမ်ေရးဆွဲခဲ့ေသာ သင်ရိုးညွှန်းတမ်း
နှင့် မာတိကာများေပါ်တွင်အေခ
ြ ခံ ြပု၍ (၁၄-၂-၁၉၇၃)ေန့က လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၊
၀န် ကီးရုံးတွင်ကျင်းပေသာ အစည်းအေဝးက သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနှင့်သင်ရိုးမာတိကာပ
ြ င်ဆင်ေရး
အဖွဲ့ငယ်ကို ဖွဲ့စည်းေပးခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့ငယ်က ေအာက်ေဖာ်ြပပါ ရည်ရွယ်ချက်များဖ
ြ င့်
ေရးဆွဲခဲ့ေသာမူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့်ကေလးထိန်းေကျာင်းများ(ကိုယ်ထူကိုယ်ထေစတနာ့
၀န်ထမ်းေကျာင်းများအပါအ၀င်)၏ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနှင့်သင်ရိုးမာတိကာ (၁၉၇၇)ခုနှစ်ကို
ြပဌာန်းခဲ့သည်-
(က) မူလတန်းေကျာင်းများသို့မ၀င်ေရာက်မီအသက်(၃)နှစ်မှ(၅)နှစ် ြကားကေလးများ
ကို ကိုတင် ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးရန်။
( ခ) ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တအေခ
ြ ခံေကာင်းများ အသက်အရွယ် အလိုက်ရရှိေစရန်။
( ဂ) ကိုယ်ကာယ ကျန်းမာဖွံ့ြဖိုးခ
ြ င်း၊ စိတ်၏ချမ်းေမ
ြ ့ေပျာ်ရွှင်ြခင်းတို့ ရရှိ ြပည့်စုံ
ေစရန်။
(ဃ) မိမိနိုင်ငံနှင့်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအား ချစ်ခင်ြမတ်နိုးေသာ အေခ
ြ ခံစိတ်ဓါတ်
များရရှိေစရန်။
၁၉၇၉ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ်ကျင်းပခ
ြ င်း
၁၉၇၆ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၂၁ ရက်ေန့တွင်ကျင်းပေသာ (၃၁) ကိမ်ေြမာက် ကုလသမဂ္ဂ
အေထွေထွညီလာခံ၏ (၁၀၆) ကိမ်ေြမာက် မျက်နှာစုံညီအစည်းအေဝး၌ ၁၉၇၉ခုနှစ်သည်
 ၈၄

ကုလသမဂ္ဂကေလးများ အခွင့်အေရး ေက
ြ ြငာချက်စာတမ်း၏ အနှစ်(၂၀)ေမ
ြ ာက်သို့ ေရာက်ရှိ
သည်ကို အထိမ်းအမှတ် ြပုေသာအားဖ
ြ င့် “၁၉၇၉ခုနှစ်ကို အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ”်
အဖ
ြ စ် ေက
ြ ညာသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့၀င်ြဖစ်သည့် ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ်
ြ င့်လည်း ‘‘ ြမန်မာနိုင်ငံ အပ
သမ္မတ ြမန်မာနိုင်ငံအေနဖ ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ ကေလးများနှစ် ကျင်းပ
ေရး အမျိုးသား ေကာ်မရှင်”ကို ၁၉၇၈ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ (၃)ရက်တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
အဆိုပါ ေကာ်မရှင်တွင် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနနှင့် အလုပ်သမား၀န် ကီးဌာန ၀န် ကီးဥက္က ဌ
အဖ
ြ စ်ေဆာင်ရွက်ြပီး လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်က အတွင်းေရးမှူး အဖ
ြ စ်
ပါ၀င်သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံရှိ ကေလးများ ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရး လုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံေတာ်၏
စီးပွားေရး နှင့်လူမှုေရးလုပ်ငန်းစီမံချက်များနှင့် လိုက်ေလျာညီေထွ ြဖစ်ေအာင် စီမံေဆာင်ရွက်
ရန် နိုင်ငံတစ်၀န်းလုံးတွင်၁၉၇၉ခုနှစ်မှစ၍ အထူး ြပုလှုပ်ရှားကာ စဉ်ဆက်မြပတ် ဆက်လက်
ေဆာင်ရွက်သွားရန် ရည်ရွယ်ချက် ြဖင့် ေအာက်ပါလုပ်ငန်းစဉ်များကို ချမှတ်ေပးခဲ့သည်-
(က) ကေလးများ၏ ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရး လုပ်ငန်း
များကို ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
( ခ) သာမန်အားြဖင့် အသက်(၁၂)နှစ်ေအာက် ကေလးများ ပါ၀င်လှုပ်ရှားေသာ
လုပ်ငန်းများကို ဦးစားေပးေဆာင်ရွက် ြခင်း။
( ဂ) မျက်မြမင်၊ ဆွံ့အ၊ နားမက
ြ ား အပါအ၀င် မသန်စွမ်းေသာ ကေလးများအား
အထူးအေလးေပး၍ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ြခင်း။
(ဃ) မိဘမဲ့ကေလးများ၊ စွန့်ပစ် ြခင်းခံရေသာကေလးများ၊ ကူးစက်ေရာဂါသည် မိဘ
များ၏ ကေလးငယ်များနှင့် အလွန်ဆင်းရဲနွမ်းပါးေသာ ကေလးများအား
အထူးအေလးေပး၍ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ြခင်း။
( င) လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာ ေန့ကေလးထိန်းနှင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့် သက်ဆိုင်
ေသာ လုပ်ငန်းရပ်များကို စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံ၊ လုပ်ငန်းဌာန၊ လုပ်ငန်းခွင်၊ တပ်ရင်း၊
တပ်ဖွဲ့များနှင့် ရပ်ကွက်ေကျးရွာများတွင် တိုးတက်ေဆာင်ရွက် ြခင်း။
( စ) ြပည်သူများ၏ လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာ ကေလးများနှင့် ပတ်သက်ေသာ ကိုယ်ထူ
ကိုယ်ထ ေစတနာ့၀န်ထမ်း လုပ်ငန်းများကို တိုးတက်ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
 ၈၅
(ဆ) ကေလးပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး အေလ့အထများ တိုးတက်ေကာင်းမွန်ေစေရး
အတွက် လိုအပ်ေသာ ပညာေပးလုပ်ငန်းများကိုေဆာင်ရွက်ြခင်း။
( ဇ) ကေလးများ၏ ကာယ ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်ေရးအတွက်
ကေလး စာေပ၊ ကေလးပန်းချီ၊ ေတးဂီတနှင့် ယဉ်ေကျးမှု၊ အားကစားနှင့်
ကာယပညာပ
ြ ပွဲ၊ ြပိုင်ပွဲ၊ ကပွဲများ ြပုလုပ်ေပးခ
ြ င်း။
( ဈ) ကေလးရုပ်ရှင်၊ ကေလးကစားကွင်းနှင့် အားကစားရုံ၊ အားကစားပစ္စည်းများ
ြပုလုပ် ဖန်တီးေပးခ
ြ င်း။
(ည) ကေလးသူငယ်တိုင်းစာတတ်ေြမာက်ေရး လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
(ဋ) ကေလးများကျန်းမာေရးဆိုင်ရာ ေရာဂါကုသေရး၊ ကာကွယ်ေရးနှင့် အာဟာရ
ဓါတ်ြပည့်၀ေရး လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
( ဌ) မိခင်နှင့်ကေလး ကျန်းမာသန်စွမ်းေရးနှင့် သက်ဆိုင်ေသာ လုပ်ငန်းများကို
ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
( ဍ) ကေလးများနှင့်ပတ်သက်ေသာ စည်းရုံးေရး၊ လူမှုေရးဆိုင်ရာ လမ်းစဉ်လူငယ်
နှင့် ြကက်ေြခနီ လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ြခင်း။
အထက်ပါ လုပ်ငန်းစဉ်များ စနစ်တကျေအာင် ြမင်စွာအေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်
နိုင်ေရးအတွက် အမျိုးသားေကာ်မရှင်သည် ြပည်နယ်/ တိုင်းေကာ်မရှင်၊ ြမို့နယ်ေကာ်မရှင်နှင့်
အေခ
ြ ခံလုပ်ငန်းအဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်းေပးကာ ေကာ်မရှင်အဆင့်ဆင့်၏ လုပ်ငန်းတာ၀န်များကို
သတ်မှတ်ေပးခဲ့သည်။ ၁၉၇၉ခုနှစ် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ ကေလးများနှစ် အထိမ်းအမှတ်
အခမ်းအနားကို ၁၉၇၉ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ (၁)ရက်ေန့တွင် ရန်ကုန်ြမို့ ဖိုက်ချ်လမ်း
(ယခုဗဟိုလမ်း)၊ အမှတ်(၄၇)ရှိ မူလတန်း ကုိ ေကျာင်းအမှတ်(၄) ြမက်ခင်း ြပင်၌ကျင်းပရာ
အမျိုးသားေကာ်မရှင်ကျင်းပေရး ဥက္က ဌ၊ လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာနနှင့် အလုပ်သမား၀န် ကီးဌာန
၀န် ကးီ ဦးမန်းစံြမတ်ေရွှ တက်ေရာက်၍ မိန့်ခွန်းေပ
ြ ာက
ြ ားခဲ့သည်။ အဆိုပါ အခမ်းအနားသို့
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ လက်ေအာက်ခံအဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ေရာက် အားေပး
ခဲ့သည်။ အလားတူ အခမ်းအနားများနှင့် ပန်းချီ၊ ပုံေြပာ၊ သီချင်းဆို၊ ကဗျာ၊ အကပ
ြ ိုင်ပွဲများကို
ြမန်မာပ
ြ ည် တစ်၀န်းလုံးရှိ ြမို့နယ် အသီးသီးတွင် ကျင်းပ ြပုလုပ်ခဲ့သည်။
 ၈၆
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ ကေလးများနှစ် အထိမ်းအမှတ်အြဖစ် အသုံး ြပုခဲ့သည့်ဒီဇိုင်းမှာ
ဒိန်းမတ်နိုင်ငံမှ အဲရစ်ဂျာရီေချာ(Erik Jerichau) ေရးဆွဲေသာဒီဇိုင်းြဖစ်သည်။ ‘‘ကေလးငယ်
တစ်ဦးအား လူ ကီးတစ်ဦးက ယုယပိုက်ေထွးပုံ” ကိုသရုပ်ေဖာ်ထားပ
ြ ီး ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ အမှတ်
အသားဖ
ြ စ်သည့် သံလွင်ရွက်ကို ေဘးတစ်ဘက်စီမှ ဝိုင်းရံထားသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ
လက်ေအာက်ခံ ယူနီဆက်ဖ် အဖွဲ့ ကီးသည် ကမ္ဘာ့ကေလးများ ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးကို
စနစ်တကျ စီမံကိန်းချမှတ်၍ ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ နိုင်ငံအသီးသီးတွင် ကေလးများ၏ ကာယ၊
ဉာဏ၊ စာရိတ္တ စေသာအရည်အချင်းေကာင်းများကိုတိုးတက်ေစခဲ့သည်။ လုပ်ငန်းများ ပိုမို
ေအာင် ြမင်ေစရန်အတွက် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှ ကေလးစိတ်ပညာပါရဂူ ေဒါက်တာအက်တီဖား
နယားအယ်ဘားလင်ဖ်ကို ကိုယ်စားလှယ်ခန့်၍ နိုင်ငံအချင်းချင်း ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးကို
ညှိနိှုင်းေပးသည်။ ထို့ေ ြကာင့် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ် လုပ်ငန်းများကိုပိုမိုသွက်လက်
ခဲ့သည်။
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ်ကျင်းပေရးေကာ်မရှင်၏ ဦးေဆာင်လမ်းညွှန်မှု၊ လူမှု
၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏အားထုတ် ကိုးပမ်းမှုတို့ြဖင့် အထက်ေဖာ်ြပပါ လုပ်ငန်းတာ၀န် ၁၃ ရပ်ကို
အရှိန်အဟုန် ြမင့်မားစွာေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့ရာ ြပည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးကပါ ပူးေပါင်းပါ၀င် ကူညီ
ခဲ့ ြကသည်။ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ ကီးက ချမှတ်ေပးေသာ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်
တစ်ရပ်ကို ေအာင် ြမင်စွာ ေဖာ်ေဆာင်နိုင်ေသာ နိုင်ငံတစ်ခုအ ြဖစ် ဂုဏ်ယူနိုင်ခဲ့ေပသည်။
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ယခင်ေခတ်များကပင်ရှိခဲ့ေသာအမျိုးသမီးများပျက်စီးေလလွင့်မှုြပဿနာကိုမ ကီးထွား၊
မတိုးပွားေစရန်လည်းေကာင်း၊ ေလာေလာဆယ် ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ေနေသာ အမျိုးသမီး
သင်တန်းေကျာင်းများ၊အမျိုးသမီးရိပ်သာများမှအမျိုးသမီးများကိုစက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ၊ လုပ်ငန်း
ဌာနများတွင် အလုပ်အကိုင်ေနရာချထားေပးရန်လည်းေကာင်း၊ အမျိုးသမီးများ၏ စွမ်းေဆာင်
ရည်အားကိုဆိုရှယ်လစ်စနစ်တည်ေဆာက်ေရးအတွက်အကျိုးရှိစွာအသုံးြပုနိုင်ရန်လည်းေကာင်း
ေအာက်ေဖာ် ြပပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) အေက
ြ ာင်းေက
ြ ာင်းေက
ြ ာင့် ေစာင့်ေရှာက်မှု လိုအပ်ေသာ အမျိုးသမီးများအား
ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှုေပးရန်။
 ၈၇
( ခ) ဆိုရှယ်လစ်စီးပွားေရးစနစ် တည်ေဆာက်ေအာင် ြမင်နိုင်ရန် ကုန်ထုတ်စွမ်းအား
တိုးတက်ေရးအတွက် အမျိုးသမီးများ၏ လုပ်အားကို စနစ်တကျပ
ြ ုစု ပျိုးေထာင်
အသုံး ြပုရန်။
( ဂ) အမျိုးသမီးအားလုံး၏ အေတွးအေခါ်အသိဉာဏ် ဗဟုသုတစသည့် အေထွေထွ
ဖွံ့ြဖိုးမှု တိုးတက်လာေစရန်။
(ဃ) နိုင်ငံအတွက်အကျိုးပ
ြ ုမည့် ြပည်သူ့သမီးေကာင်းများ၊ မိခင်ေလာင်းများအဖ
ြ စ်
ရပ်တည် နိုင်ေစရန်။
မူ၀ါဒများ
အထက်ပါမူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များ ေအာင်ြမင်ေစရန်အတွက် ေအာက်ပါမူ၀ါဒများကို
ချမှတ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) အမျိုးသမီးများအားလုံး အေတွးအေခါ်အသိဉာဏ် ဗဟုသုတတိုးတက်ေစရန်
အတွက် အေတွးအေခါ် ေပ
ြ ာင်းလဲေရးနှင့် အေထွေထွဖွံ့ ြဖိုးမှု လုပ်ငန်းများ
ေဆာင်ရွက်ရန်။
ြ င့် လုပ်ကိုင်စားေသာက်လိုေသာစိတ်၊
( ခ) ကိုယ့်ခွန်၊ ကိုယ့်အားနှင့် တရားသဖ
အလုပ် ဂုဏ်ယူတတ်ေသာစိတ်မရှိေသးေသာ အမျိုးသမီးများအား လှုံ့ေဆာ်
ပညာေပးရန်။
( ဂ) အမျိုးသမီးများ၏ အေထွေထွအားနည်းချက်အေပါ် အမ
ြ တ်ထုတ်ချယ်လှယ်
ေခါင်းပုံ ြဖတ်မှု၊ အနိုင်ကျင့်မှုများမဖ
ြ စ်ေပါ်ေစရန်၊ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရး
ဆိုင်ရာ ဥပေဒများထုတ် ြပန်ရန်။
(ဃ) အမျိုးသမီးများ အကျင့်စာရိတ္တ ပျက် ြပားမှုကို ကာကွယ်ေရးအတွက် ေခတ်နှင့်
ေလျာ်ညီေသာ အက်ဥပေဒ၊ နည်းဥပေဒများကိုထုတ် ြပန်ရန်။
( င) အကျင့်စာရိတ္တပျက် ြပားသူ အမျိုးသမီးများနှင့် အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်
ခိုကိုးရာမဲ့ ြဖစ်ေသာ အမျိုးသမီးများအတွက် သင်တန်းေကျာင်းများကို သီး ြခားစီ
ဖွင့်လှစ်ေပးရန်။
( စ) အမျိုးသမီးသင်တန်းေကျာင်းများသည် ြပည်သူတို့အား အကျိုးပ
ြ ုသည့် စုေပါင်း
ြ စ် ေရာက်ရှိေအာင်ေဆာင်ရွက်ရန်၊
ကုန်ထုတ် လုပ်ငန်းဌာနများအဖ
 ၈၈
(ဆ) လုပ်ငန်းမှရရှိေသာ၀င်ေငွများကိုသင်တန်းေကျာင်းဖွံ့ြဖိုးေရးနှင့်ကိုယ်ပိုင်အကျိုး
ခံစားခွင့် ရရှိေရးအတွက် ြဖစ်ေစရန်။
( ဇ) ေစတနာ၀န်ထမ်းေဂဟာများကို ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲြခင်း၊ စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်
ေပးခ
ြ င်း စသည်တို့ကို ြပုလုပ်ရန်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ေဖာ်ြပပါမူ၀ါဒများနှင့်အညီ အမျိုးသမီးများ
ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို အသက်အရွယ်နှင့်အမျိုးအစားအလိုက် ေအာက်ပါဌာနငယ်များ
တွင် လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးပ
ြ ီး အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများကို သင် ြကားေပးခဲ့သည်-
(က) အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်းများ၊
( ခ) အမျိုးသမီးသက် ကီးသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း သင်တန်းေကျာင်းများ၊
( ဂ) အမျိုးသမီးရိပ်သာများ၊
အမျိုးသမီးကေလးများ သင်တန်းေကျာင်းများ
မိဘေဆွမျိုးအုပ်ထိန်းသူကင်းမဲ့ ြပီး ခိုကိုးရာမဲ့အမျိုးသမီးများနှင့် မိဘေဆွမျိုး အုပ်ထိန်း
သူများရှိေသာ်လည်း အဆင်ေြပမှုမရှိေသာ အမျိုးသမီးများအားလည်းေကာင်း ေစာင့်ေရှာက်
နိုင်ရန်ရန်ကုန်နှင့်မန္တေလးမ
ြ ို့တို့တွင်ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီးြဖစ်ေသာ အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်း
ေကျာင်း(၂ )ေကျာင်းတွင် လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးသည်။
အမျိုးသမီးသက် ကီးသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း သင်တန်းေကျာင်းများ (ယခုအမျိုးသမီးသက်ေမွး
အတတ်ပညာသင်ေကျာင်း)
၁၉၄၉ခုနှစ်၊ ြပည့်တန်ဆာအက်ဥပေဒအရ ြပစ်မှုကျူးလွန်သူများကို အမှုစစ်ေဆးဆဲ
ကာလတွင်လည်းေကာင်း၊ စာရိတ္တ ြပုပ
ြ င်ရန်အတွက်တရားရုံးမှပို့အပ်သူများကို လည်းေကာင်း၊
စာရိတ္တြပုပ
ြ င်ရန်အတွက် ရန်ကုန်ြမို့၊ မန္တေလးမ
ြ ို့များတွင် ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီးြဖစ်ေသာ ြမန်မာ
အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်းများတွင် လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးသည်။
အမျိုးသမီးရိပ်သာများ(ယခုအမျိုးသမီးဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာနများ)
အကျင့်စာရိတ္တ ေကာင်းမွန် ြပီး မိမိ၏ဘ၀ရပ်တည်မှုများကို မိမိလုပ်အားဖ
ြ င့် မလုပ်
ေဆာင်နိုင်ေသးေသာ အမျိုးသမီးများ (သို့မဟုတ်)မိမိ၏ဘ၀ရပ်တည်မှုကို မိမိကာယ၊ ဉာဏ
ြ င့် လုပ်ေဆာင်လျက် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ြပုနိုင်ေသာ်လည်း အုပ်ထိန်းသူကင်းမဲ့၍
အားဖ
လည်းေကာင်း၊ အားကိုးအားထားမရှိ၍လည်းေကာင်း၊ ခိုကိုးရာမဲ့ ြဖစ်ေနသည့် အမျိုးသမီးများ
 ၈၉
ကို လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ရန်အတွက် ရန်ကုန်အမျိုးသမီးရိပ်သာအပ
ြ င် မန္တေလးမ
ြ ို့၊ ချမ်းေအး
သာဇံ ြမို့နယ် ြပည် ကီးမျက်ရှင်ရပ်ကွက်၊ ၆၄လမ်းနှင့်လမ်း၃၀/၃၁ ြကားရှိ အမျိုးသမီးအသက်
ေမွးသင်တန်းေကျာင်းကို ၁၉၈၀ ြပည့်နှစ်တွင် မန္တေလးအမျိုးသမီးရိပ်သာအမည်ြဖင့် ေပ
ြ ာင်းလဲ
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ အမျိုးသမီးရိပ်သာများတွင် ေအာက်ပါစည်းမျဉ်းများဖ
ြ င့် လက်ခံ
ေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်-
(က) သာမန်အားဖ
ြ င့်အသက်(၁၆)နှစ် ြပည့်ြပီး စီးပွားေရးအက
ြ ပ်အတည်းနှင့် ရင်ဆိုင်
ရ၍ လူမှုေရး အခက်အခဲေ ြကာင့် ခိုကိုးရာမဲ့ ြဖစ်ေနေသာအမျိုးသမီးများ။
( ခ) အမျိုးသမီးကေလးသင်တန်းေကျာင်းမှသတ်မှတ်ထားေသာအသက်အပိုင်းြပည့်
ြပီး ြဖစ်ေသာ်လည်း အုပ်ထိန်းသူမရှိ၍ ခိုကိုးရာမဲ့ြဖစ်ေနေသာအမျိုးသမီးများ။
( ဂ) အမျိုးသမီး သက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်းများမှ သတ်မှတ်ထားသည့်
အချိန်ကာလ လွန်ေြမာက် ြပီးေသာ်လည်း ြပင်ပတွင်ေနထိုင်ရန်အားကိုးရာမဲ့၊
မိဘအုပ်ထိန်းသူမဲ့အမျိုးသမီးများ။
(ဃ) အထက်ပါေကျာင်းတွင် ထိန်းသိမ်းထားရန် သတ်မှတ်ထားသည့် အချိန်ကာလ
မပ
ြ ည့်ေသးေသာ်လည်း အကျင့်စာရိတ္တ ေကာင်းမွန်သြဖင့် ရိပ်သာတွင်ေနထိုင်
ခွင့် ြပုသည့် အမျိုးသမီးများ။
ပညာသင် ြကားေရး
အမျိုးသမီးသက်ေမွး အတတ်ပညာသင်ေကျာင်းများနှင့် အမျိုးသမီးရိပ်သာများရှိ
အမျိုးသမီးများကို 'အ'သုံးလုံးပညာသင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊ ဗဟုသုတေဟာေပ
ြ ာေဆွးေနွးမှုများ
ြပုလုပ်ေပးသည့် အပ
ြ င်အပ်ချုပ်၊ အချက်အ ြပုတ်၊ ဇာထိုးပန်းထိုး၊ ရက်ကန်းအစရှိေသာ
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာများကို သင် ြကားေပးသည်။
အလုပ်နှင့်သင်တန်း
လုပ်အားတန်ဖိုး ချစ် ြမတ်နိုး၍ မိမိ၏ဘဝအာမခံချက်ကို ြပည်သူတစ်ဦး တစ်ေယာက်
ကိုမျှအားကိုး ြခင်း မပ
ြ ုဘဲ၊ မိမိလုပ်အားဖ
ြ င့်၀မ်းစာရှာြပီးလုပ်ကိုင်စားေသာက်လိုသည့် စိတ်ဓါတ်
များကို ြဖည့်စွမ်းေပးလျက် ကျန်းမာေရး ေဆးေပးခန်း၊ ကေလးေဆးရုံ၊ အေထွေထွကုေဆးရုံ
များတွင် သူနာပ
ြ ုေစာင့်ေရှာက်ေရး လုပ်ငန်းများကို သင် ြကားေပးခဲ့သည်။
 ၉၀
ြပန်လည်ေနရာချထားေရး
ယင်းကဲ့သို့အလုပ်ခွင်များတွင် အချိန်ကာလအားေလျာ်စွာပညာများ သင် ြကားေပးပ
ြ ီး
အဆိုပါဌာနများ၏ ရာထူးလစ်လပ်မှုအေပါ်မူတည်၍ အလုပ်များရရှိခဲ့ ြကသည်။ ဤကဲ့သို့ ဘ၀
အာမခံချက် ရရှိသူများကို မိဘေဆွမျိုးများထံြပန်လိုက ြပန်ခွင့်ြပုပ
ြ ီး မိသားစုအတွင်း လုပ်ကိုင်
စားေသာက်ေစခဲ့သည်။ မိဘေဆွမျိုးကင်းမဲ့ေသာ အမျိုးသမီးများကို အမျိုးသမီးရိပ်သာ၌ပင်
ဆက်လက်ေနထိုင်ခွင့်ြပုခဲ့သည်။ ၄င်းတို့၏ဘ၀ခရီးတွင်အိမ်ေထာင်ဘက်များေတွ့ရှိပါက ဌာန
က ေသချာစွာ ေမးမ
ြ န်းစုံစမ်း ြပီး မိဘအေနဖ
ြ င့် ထိမ်း ြမားမဂလာေဆာင်
င်္ ခွင့် ေပးခဲ့သည်။
သက် ကီးရွယ်လွန်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ြမန်မာနိုင်ငံတွင်ရှိသည့် ဘိုးဘွားဦးေရအနက် အလွန်နည်းသည့် အေရအတွက်သာ
ဘိုးဘွားေဂဟာများသို့ေရာက်ရှိသည် ြဖစ်ရာနိုင်ငံေတာ်အစိုးရ တိုက်ရိုက်တာ၀န်ယူ ေဆာင်ရွက်
ရန်မလိုအပ်ေပ။ သို့ရာတွင်ခိုကိုးရာမဲ့ြဖစ်ရေသာဘိုးဘွားများသည်၎င်းတို့ေနထိုင်ရာ ြပည်နယ်/
တိုင်းအတွင်း၌ပင် ေနထိုင်နိုင်ရန် ြပည်နယ်နှင့် တိုင်းတစ်ခုတွင် ဘိုးဘွားေဂဟာတစ်ခုကျ
ေပါ်ေပါက်ေရးကိုေဆာင်ရွက်ရန်လိုအပ်လာသည်။ လက်ရှိ ေဆာင်ရွက်ေနေသာ ဘိုးဘွား
ရိပ်သာများတွင် ဘာသာေရးသက်သက် သို့မဟုတ် အနားယူမှု သက်သက်ေဆာင်ရွက်ေနမှု
အမျိုးအစား ရနိုင်သမျှေသာ အချိနတ
် ွင် ဘိုးဘွားများ၏ ငယ်စဉ်ဘ၀ အေတွ့အကုံ ဗဟုသုတ
များကို ေဖာ်ထုတ်ေပးနိုင်ရန် ေအာက်ေဖာ် ြပပါမူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ရန်လိုအပ်ေနသည့် သက် ကီး
ရွယ်လွန်များအား ကူညီေစာင့်ေရှာက်သွားရန်။
( ခ) နိုင်ငံစီးပွားေရး အေခ
ြ အေနတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံေတာ်က တာ၀န်ယူ
ေဆာင်ရွက်ရန်။
မူ၀ါဒများ
အထက်ပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များေပါ်တွင် အေခ
ြ ခံ၍ ချမှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည့် မူ၀ါဒ
များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
(က) နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲ ဦးေဆာင်မှု ြဖင့် သက် ကီးရွယ်လွန်
ေစာင့်ေရှာက်ေရး လုပ်ငန်းများအဖ
ြ စ် ေဆာင်ရွက်ေစ၍ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက
သင့်ေလျာ်ေသာ ေထာက်ပံ့ေ ြကးနှင့် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှုေပးရန်။
 ၉၁
( ခ) လိုအပ်သည့်ေနရာများတွင်ဘိုးဘွားရိပ်သာများကို ဖွင့်လှစ်ကူညီ ေစာင့်ေရှာက်မှု
များ ေပးသွားရန်။
( ဂ) သက် ကီးရွယ်လွန်များအားေစာင့်ေရှာက်ရာတွင် ကျန်းမာေရး၊ စိတ်ေပျာ်ရွှင်ေရး
နှင့် ၀ါသနာပါရာ လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးတို့ကို ကူညီေဆာင်ရွက်ေပးရန်။
(ဃ) သက် ကီးရွယ်လွန် ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းအတွက် ကျွမ်းကျင်သူများ ရရှိေစ
ရန်အတွက် လိုအပ်သည့်သင်တန်းများေပးသွားရန်နှင့် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှုကို
စနစ်တကျ ြပုပ
ြ င်ေပးရန်။
( င) နိုင်ငံ၏စီးပွားေရးအေခ
ြ အေနတိုးတက်ေြပာင်းလဲလာသည်နှင့်အမျှ လူမှုေရး
ပုံစံများလည်း ေပ
ြ ာင်းလဲလာသည် ြဖစ်ရာ ယင်းသို့ေြပာင်းလဲသည် နှင့်အညီ
သက် ကီးရွယ်အို ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကိုြပန်လည်သုံးသပ်၍ လိုအပ်သလို
ြပုပ
ြ င်ေဆာင်ရွက်ရန်။
ထိုေခတ်ကြမန်မာနိုင်ငံတွင် အသက်(၆၀)အထက် လူဦးေရမှာနှစ်သန်းနီးပါးခန့် ရှိေပ
သည်။ ြမန်မာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ယဉ်ေကျးမှုထုံးစံများအရ သားသမီးများက မိဘများကို ြပုစု
ေစာင့်ေရှာက်ေသာ အေလ့အထ ရှိြပီးြဖစ်သြဖင့် သက် ကီးရွယ်အိုများ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ရသည့်
ြပဿနာမှာ အခ
ြ ားတိုင်းြပည်များမှာကဲ့သို့ ကီးထွားမှု မရှိခဲ့ေပ။ ခိုကိုးရာမဲ့ဘိုးဘွားများအား
လုပ်သားပ
ြ ည်သူများက ေစတနာေဂဟာများ ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ေပးေနသဖ
ြ င့် နိုင်ငံေတာ်
အစိုးရက လူအိုရိပ်သာများဖွင့်လှစ် ေဆာင်ရွက်ြခင်းမရှိခဲ့ေပ။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် သက် ကီးရွယ်လွန်ေစာင့်ေရှာက်ေရးဆိုင်ရာ မူ၀ါဒများနှင့်
အညီ ခိုကိုးရာမဲ့ ဘိုးဘွားများ၊ သက်ဆိုင်ရာ ြပည်နယ်/တိုင်းများအတွင်း၌ပင် ေနထိုင်နိုင်ရန်
ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းတစ်ခုတွင် ဘိုးဘွားေဂဟာ တစ်ခုကျဖ
ြ စ်ေပါ်လာေစရန် သက််ဆိုင်ရာပါတီ
ြ ည်သူများကို စည်းရုံးလှုံ့ေဆာ်ခဲ့ရာ ရန်ကုန်၊ မင်းကွန်း၊ ြဖူး၊
အဖွဲ့အစည်း များနှင့်လုပ်သားပ
သထုံ၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊ ေပါင်းတည်၊ ပခုက္ကူဘိုးဘွားရိပ်သာတို့အ ြပင် ြမန်မာတစ်ြပည်လုံးတွင်
ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၂၂ ခု အထိ တိုးပွားလာခဲ့သည်။ အဆိုပါ ဘိုးဘွားရိပ်သာများအနက် သတ်မှတ်
ထားေသာ ေထာက်ပံ့ေ ြကးစည်း မျဉ်းနှင့်ညီညွတ်ေသာ ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၁၅ ခုကိုလိုအပ်သည့်
ေထာက်ပံ့မှု များပ
ြ ုခဲ့သည်။
 ၉၂
မသန်မစွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
မသန်မစွမ်းသူများအား လူ့ပတ်၀န်းကျင်အတွင်း မိမိကိုယ်မိမိအားကိုး နိုင်ေလာက်
ေအာင် ြပန်လည်ထူေထာင်ေပးခ
ြ င်းမပ
ြ ုပါက ၄င်းတို့သည် လူေနမှုစနစ်နှင့် လူအေဆာက်အအုံ
ကို အန္တရာယ် ြဖစ်ေစနိုင်ေပသည်။ ထိုစဉ်က မသန်မစွမ်းသူများအား ကူညီေဆာင်ရွက်ရမည့်
လုပ်ငန်း များကို ြပည်သူလူထုအတွင်း သိရှိနိုး ြကားလာေစရန် စည်ရုံးလှုံ့ေဆာ်မှုမှာလည်း
အားနည်းခဲ့သည်။ မသန်မစွမ်းသူများအတွက် နိုင်ငံေတာ်က စိုက်ထုတ်ကုန်ကျနိုင်မည့်
လူအင်အား၊ ေငွအင်အားကို ချိန်ဆ၍လည်းေကာင်း၊ ြပည်သူလူထု၏ ေစတနာအေလျာက်
ပါ၀င်ကူညီမှုကို ရယူနိုင်ရန် လည်းေကာင်း၊ မသန်မစွမ်းမှု အမျိုးအစားအလိုက်၊ အသက်
အုပ်စုအလိုက်၊ မသန်မစွမ်းေသာ အေခ
ြ အေနပ
ြ င်းထန်မှုအလိုက်၊ အရပ်ေဒသအလိုက်ခွဲြခား၍
သင့်ေတာ်ေသာ အစီအမံများ ြပုလုပ် ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် လည်းေကာင်း ေအာက်ေဖာ်ြပပါ
မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များ ကိုချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) မသန်မစွမ်းသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်မှုကို ခံယူနိုင်ေစရန်အတွက်
နည်းလမ်း အမျိုးမျိုး ရှာေဖွေဆာင်ရွက်ရန်။
( ခ) မသန်မစွမ်းသူများသည် ြပန်လည်ထူေထာင်မှု ခံယူ ြပီးေနာက် ကုန်ထုတ်
လုပ်ငန်းတွင် တစ်တပ်တစ်အား ပါ၀င်လုပ်အားေပးနိုင်ေစရန်။
( ဂ) မသန်မစွမ်းသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်ေပးခ
ြ င်းြဖင့် မိမိကိုယ်မိမိအားကိုး
လိုေသာစိတ်များ ေပါ်ေပါက်လာပ
ြ ီး ေရသာခိုစားေသာက်မှုများနှင့် အခ
ြ ားသူ
များ အေပါ်တွင် အမ
ြ ဲတမ်းမှီခိုအားထားလိုေသာစိတ်များပေပျာက်ေစရန်။
မူ၀ါဒများ
အထက်ပါမူ၀ါဒရည်မှန်းချက်အတိုင်းေပါက်ေရာက်ေအာင် ြမင်ေစရန်အတွက်ေအာက်ပါ
မူ၀ါဒများကို ချမှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) မသန်မစွမ်းသူများဦးေရ၊ အမျိုးအစားနှင့် အသက်အုပ်စုသိရှိနိုင်ရန် လွှမ်း ြခုံ
ေလ့လာေရးအစီအစဉ်တစ်ခုချမှတ်ေဆာင်ရွက်ြပီးမှတပ် တ
ံု င်ြခင်းြပုလုပ်ထားရန်။
( ခ) မှတ်ပုံတင်သူများအား တိကျေသာေဆး၀ါးကုသမှု၊ ခွဲစိတ်ကုသမှု၊ ပညာသင်
ေပးမှု၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာေပးမှု၊ အလုပ်အကိုင်ေနရာချေပးမှုတို့ကို
ြပုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် လိုအပ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းများကို ဖွဲ့စည်းေဆာင်ရွက်ရန်။
 ၉၃
( ဂ) အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာနှင့် အခ
ြ ားပညာများတိုး ြမှင့် သင် ြကားေပးရန်
အတွက် အစီအစဉ်များ ေရးဆွဲချမှတ်ရန်။
(ဃ) ြပန်လည်ထူေထာင်မှုနှင့်ေစာင့်ေရှာက်မှုကိုေကျာေထာက်ေနာက်ခံ ြပုမည့် ဥပေဒ
များ ြပဌာန်းရန်။
( င) မသန်မစွမ်းသူများ၏ ကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်းများဖွဲ့စည်းေပးရန်။
( စ) မသန်မစွမ်းသူများ သွားလာေနထိုင်မှု ေပ
ြ လည်ေစရန်အတွက် လိုအပ်ေသာ
အေထာက်အကူ ပစ္စည်းများရရှိေစရန်။
(ဆ) မသန်မစွမ်းသူများထံမှ အလုပ်လုပ်နိုင်သူများအား သင့်ေတာ်သည့် အလုပ်
အကိုင်များတွင် ေနရာချထားေပးရန်။
( ဇ) လူေကာင်းများနှင့်ေရာေနှာ၍ အလုပ်လုပ်ေသာ မသန်မစွမ်းသူများစက်ရုံ၊
အလုပ်ရုံများနှင့် ရုးံ များတွင်လည်းေကာင်း၊ မသန်မစွမ်းမှု လွန်ကဲ၍ သီးသန့်
အလုပ်ရုံများတွင်သာ အလုပ်လုပ်နိုင်သူများအတွက် လည်းေကာင်း သီးသန့်
အခွင့်အေရး နှင့် အကူအညီများရရှိေရးကို စီစဉ်ေပးရန်။
(ဈ) မသန်မစွမ်းသူများ ဗဟုသုတ ရရှိေရးနှင့် ေဖ
ြ ေဖျာ်မှုအတွက် လိုအပ်သလို အစီ
အစဉ်များ ြပုလုပ်ေပးရန်။
(ည) မသန်မစွမ်းသူများနှင့် ပတ်သက်၍ အေထာက်အကူေပးခ
ြ င်း၊ စီစဉ်လမ်းညွှန်မှု
များပ
ြ ုလုပ်ေပးခ
ြ င်း၊ ပညာေပးခ
ြ င်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ရန်။
(ဋ) မသန်မစွမ်းသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းအတွက် အစစ်အမှန်
အချက်အလက်ရရှိေရး၊ မသန်မစွမ်းသူများကို ပညာသင် ြကားေပးေရး၊ စက်မှု
လက်မှု၊အိုးအိမ်နှင့်အ ြခားအသုံးအေဆာင်များတီထွင်ေရးတို့အတွက်သုေတသန
လုပ်ငန်း များေဆာင်ရွက်ရန်။
(ဌ) လုပ်သားပ
ြ ည်သူများ၏ ပူးေပါင်းကူညီမှု ရရှိေစရန်အတွက် လှုံ့ေဆာ်ပညာ
ေပးခ
ြ င်း၊ စည်းရုံးြခင်း လုပ်ငန်းများေဆာင်ရွက်ရန်။
( ဍ) အစိုးရဌာနချင်းချင်း ပူးေပါင်းညှိနိှုင်း ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရး အလွတ်အစီအစဉ်များ
ချမှတ်ထားရန်။
 ၉၄
(ဎ) မိမိဖာသာရပ်တည်နိုင်ေရးအတွက် မိမိဖာသာမည်သည့်နည်းလမ်းနှင့်မျှ တာ၀န်
မယူနိုင်သူများအား အေခ
ြ အေနနှင့် အသက်အုပ်စုအလိုက် ကူညီေစာင့်ေရှာက်
ေပးရန် ေရရှည်စီမံကိန်း ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ရန်။
၁၉၆၂ခုနှစ်မှ ၁၉၇၄ခုနှစ်အတွင်း မသန်မစွမ်းေဆးရုံများသို့ ေဆး၀ါးကုသမှုခံယူရန်
အတွက်ေရာက်ရှိလာေသာ ကေလးဦးေရမှာ (၅၀၀၄)ဦးရှိပါသည်။ ၁၀နှစ်တာကာလအတွင်း
ေဆးရုံမှ သာမန်ေကျာင်းများသို့ ြပန်လည်၀င်ဆန့်ေသာ ကေလးဦးေရမှာ (၁၀၈) ေယာက် ြဖစ်
သည်။ ကျန်ရှိေသာ ကေလးများသည် သာမန်ေကျာင်းသို့ သွားေရာက် ပညာသင် ြကားနိုင်
ေအာင်သန်စွမ်းမှုမရှိသြဖင့် မိမိတို့၏ေနအိမ်များ၌ သာေနက
ြ ရသည်။ သို့ ြဖစ်၍ မသန်မစွမ်း
သူကေလးသူငယ်များနှင့် လူငယ်လူရွယ်များအတွက်မသန်မစွမ်းသင်တန်းေကျာင်းများ ဖွင့်လှစ်
ေပးရန်လိုအပ်လာသည် ြဖစ်ရာ ရန်ကုန် ြမို့၊ လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ပူးတွဲ
ဖွင့်လှစ်ထားေသာမသန်မစွမ်းသက် ကီးေကျာင်းကို ၁၉၇၈ခုနှစ်တွင်လည်းေကာင်း၊ မသန်မစွမ်း
သက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်းကို ၁၉၈၃ခုနှစ်တွင် လည်းေကာင်း သီးြခားစီဖွင့်လှစ် ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ြကည့်ြမင်တိုင်မျက်မ ြမင်ေကျာင်းသည် အသက် ၆ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်
အတွင်း မျက်စိလုံး၀မမ
ြ င်သူများ၊ မျက်စိအြမင်အားထက် နိမ့်ကျသူများကို လူမျိုး/ဘာသာ/
ကျား/မ မေရွးလက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးခဲ့သည်။ ေကျာင်းသို့ေရာက်ရှိလာေသာ ြပည်နယ်/ တိုင်း
အသီးသီးမှ မျက်မြမင်ေကျာင်းသား/သူများကို မျက်မြမင်စာဖ
ြ င့် မူလတန်းအဆင့် (စတုတ္တတန်း
ေအာင်)အထိသင် ြကားေပးခဲ့ ြပီး အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများဖ
ြ စ်ေသာ ကိမ်ထိုးလုပ်ငန်း၊
ရက်ကန်းလုပ်ငန်း၊ ဇာထိုးပန်းထိုး လုပ်ငန်းများကို ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးခဲ့သည်။
မသန်မစွမ်းေကျာင်းများနှင့် မျက်မြမင်ေကျာင်းမှ သက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာသင်ယူ
ြပီးေနာက် ကိုယ်အားကိုယ်ကိုး ဘ၀ရပ်တည်မှုရရှိေရးအတွက် မသန်မစွမ်းသူများ ကုန်ထုတ်
သမ၀ါယမအသင်း(၂)သင်းကို ြကည့်ြမင်တုိင် ြမို့နယ်မျက်မြမင်ေကျာင်းကိုအေခ
ြ ြပု၍တစ်သင်း၊
မရမ်းကုန်းြမို့နယ်တွင် ကိုယ်အဂါမသန်
င်္ မစွမ်းသူများကို အေခ
ြ ြပု၍ တစ်သင်းဖွဲ့စည်းတည်
ေထာင်ေပးခဲ့သည်။
မသန်မစွမ်းသူများကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်း(၂)သင်းမှ ထုတ်လုပ်ေသာ ကုန်ပစ္စည်း
များနှင့် လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများ၊ အမျိုးသမီးကေလးသင်တန်းေကျာင်းများမှ ထုတ်လုပ်
 ၉၅
ေသာကုန်ပစ္စည်းများကို ဗိုလ်ချုပ်ေဈးတွင် ဖွင့်လှစ်ေသာ မသန်မစွမ်းသူများ ကုန်ထုတ်
သမ၀ါယမအသင်းဆိုင် တွင်ေရာင်းချေပးခဲ့ရာ ြပည်သူလူထုကလည်း နှစ်ြခိုက်စွာ အားေပး
၀ယ်ယူခဲ့ ြကသည်။
ဆွံ့အနားမက
ြ ားကေလးများေကျာင်း(မန္တေလး)(ယခုနားမက
ြ ားေသာကေလးများေကျာင်း)
ယခင်ေခတ်ကခရစ်ယာန်သာသနာပ
ြ ုအဖွဲ့ကဖွင့်လှစ်ေသာ ရန်ကုန် ြမို့ ေမရီချပ်မင်း
ဆွံ့အနားမက
ြ ားကေလးများေကျာင်း တစ်ေကျာင်းသာရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၄ခုနှစ်မတိုင်မှီက
မန္တေလးမ
ြ ို့ရှိ ခရစ်ယာန်သာသနာပ
ြ ု အသင်းပိုင်ေကျာင်းတစ်ေကျာင်းြဖစ်ေသာ ဒိုင်အိုသံတဲ
ေကျာင်း(ယခုအ.ထ.က-၁၀)၌ေစတနာရှင်မစ္စတာစမစ်ဆိုသူမှ ဆွံ့အနားမက
ြ ားကေလးများကို
စတင်၍စာေပသင် ြကားေပးသည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်နှင့်တွဲ၍ ဆရာဦးသိန်းနိုင်ကပါ၀င် ေဆာင်ရွက်
ေပးခဲ့ သည်။
၁၉၆၄ခုနှစ်ေနာက်ပိုင်းတွင်ပုဂ္ဂလိကနှင့်အသင်းအဖွဲ့ပိုင်စာသင်ေကျာင်းများ ြပည်သူပိုင်
သိမ်းေသာအခါ ယင်းေကျာင်းလည်းပါ၀င်ခဲ့သည်။ ဦးသိန်းနိုင်က ဆွံ့အနားမက
ြ ား ကေလးများ
ကို အဆိုပါေကျာင်းရှိ အခန်းတစ်ခန်းတွင် သင်တန်းဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးခဲ့သည်။ ကုန်ကျေငွ
ကိုေစတနာရှင်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖ
ြ စ်ေသာေဒါက်တာရှားမား၏ရန်ပုံေငွနှင့်အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်း
အဆက်ဆက်က ရှာ ကံေပးခဲ့သည်။
၁၉၇၆-၇၇ခုနှစ်တွင်မန္တေလးတိုင်း ြပည်သူ့ေကာင်စီကချထားေပးေသာ ချမ်းြမသာစည်
ြ ေနရာတွင် (၆၁၊x၁၅၊) ရှိ အေဆာက်အဦသို့ ေပ
ေတာင်ရပ်ကွက် ေမ ြ ာင်းေရွှ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
၁၉၇၈ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ(၂၉)ရက်ေန့တွင်ကိုယ်အားကိုယ်ကိုးစနစ် ဆွံ့အနားမက
ြ ားကေလး
များေကျာင်းအဖ
ြ စ်ေြပာင်းလဲဖွင့်လှစ်ကာမန္တေလးတိုင်း ြပည်သူ့ေကာင်စီက ကီး ြကပ်ေဆာင်ရွက်
ေပးခဲ့ သည်။ ေန့ေကျာင်းသား(၉)ဦးနှင့်ညအိပ် ေကျာင်းသား/သူ ၂၅ ဦးကိုလက်ခံ ြပုစုခဲ့သည်။
ေစတနာရှင်၊ အလှူရှင်များ အလှူေငွနှင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ေသာ
ဆန်နှင့် ေငွများဖ
ြ င့် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။
အဆိုပါေကျာင်းသည် နိုင်ငံေတာ်၏ တတိယေလးနှစ် စီးပွားေရးစီမံကိန်းနှစ်အတွင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနမှ ဖွင့်လှစ်ရန် လျာထားသတ်မှတ်ခံရေသာေကျာင်းြဖစ်၍ နိုင်ငံေတာ်မှ
နှစ်အလိုက် ခွဲေဝချထားေသာေငွ၊ မန္တေလးေဈးချိုေဈးသူေဈးသားများမှ လှူဒါန်းေငွနှစ်သိန်း
ြ င့် ေကျာင်းအေဆာက်အဦများကို
ငါးေသာင်း၊ ေစတနာရှင် ြပည်သူများ၏ ထည့်၀င်ေငွများဖ
 ၉၆
စနစ်တကျ ေဆာက်လုပ် ြပီး ၁၉၈၁ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ(၁၉)ရက်ေန့တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာနမှ လွှဲေြပာင်းလက်ခံ၍ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်းမျက်မြမင်ေကျာင်းများတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ြခင်း
မျက်မြမင်များ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးအတွက် နိုင်ငံေတာ်မှ မျက်မြမင်ေကျာင်း
( ြကည့်ြမင်တိုင)် ကိုဖွင့်လှစ်၍စာေပပညာအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများ ေလ့ကျင့်သင် ြကား
ေပးလျက်ရှိေသာ်လည်းေကျာင်း၏ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ေကျာင်းသား/သူ(၁၀၀)သာ လက်ခံနိုင်ခဲ့
သည်။ ၁၉၇၀-၇၁ခုနှစ် ေနာက်ပိုင်းတွင် ‘‘မူလတန်းပညာမှသည် ထုတ်လုပ်ေရး ဆီသို့” ဟူေသာ
ဦးတည်ချက်သို့ေြပာင်းလဲလာခဲ့သည်။ မူလတန်းပညာသင်ယူြပီးေနာက် အလယ်တန်း၊ အထက်
တန်း ပညာဆက်လက်သင် ြကားနိုင်ရန် ေကျာင်းများမရှိြခင်း၊ ၁၉၇၃ခုနှစ်၊ ြမန်မာနိုင်ငံလူဦးေရ
စာရင်းအရ လူဦးေရ(၂၈)သန်းတွင် မျက်မြမင်ဦးေရ (၁၉၆၀၂၀)ဦးရှိေနခ
ြ င်း၊ မျက်မြမင်ဦးေရ
နှင့် မျက်မြမင်သင်တန်းေကျာင်း မျှတမှုမရှိြခင်းစေသာ အေက
ြ ာင်းများသည် မျက်မြမင်တို့ လူမှု
ဘ၀တိုးတက်ေရးကိုအဟန့်အတား ြဖစ်ေစခဲ့သည်။ သို့ ြဖစ်၍ အစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်း
များက မျက်မြမင်များ ြပန်လည်ထူေထာင် ေရးလုပ်ငန်းကို ပိုမို ေဆာင်ရွက်လာခဲ့ ြကသည်။
၁၉၇၅ခုနှစ် ြသဂုတ်လ(၅)ရက်ေန့တွင် ြမန်မာနိုင်ငံခရစ်ယာန်အသင်းေတာ်မှ မျက်မြမင်
များ စုေပါင်း၍ ြမန်မာနိုင်ငံခရစ်ယာန်မျက်မြမင််များ မိဿဟာယ(မခမမ)ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
ထို့ေနာက် ရန်ကုန်မျက်မ ြမင်ေကျာင်းကို ၁၉၇၇ခုနှစ် ဇွန်လတွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ကာ
လက်မှုပညာသင် ြကားေပး ခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ခုနှစ် ဇွန်လ(၃၀)ရက်ေန့မှစ၍ ရန်ကုန်တိုင်း၊
သမိုင်းခ၀ဲြခံတွင် ဖွင့်လှစ်ြပီး မျက်မြမင်များအား စာေပ၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာနှင့်
ဂီတသုခုမပညာများကို ေလ့ကျင့် သင် ြကားေပးသည်။ အဆိုပါအဖွဲ့ကမ
ြ စ် ကီးနား
ခရစ်ယာန်မျက်မြမင်ေကျာင်းကို ၁၉၈၁ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ (၁၇)ရက်ေန့တွင် ထပ်မံတိုးချဲ့
ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
မသန်မစွမ်းသူများအတွက် အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲများကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ေပးခ
ြ င်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် မသန်မစွမ်းသူများအတွက် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေစေရးကိုလည်းေကာင်း၊ မသန်မစွမ်းသူများအချင်းချင်းချစ် ြကည်ရင်းနှီးမှု ရရှိ
ေစရန်လည်းေကာင်း၊ မသန်မစွမ်းသူများ၏စွမ်းရည်ကို ထုတ်ေဖာ် ြပသခွင့် ရရှိေရးအတွက်
လည်းေကာင်း ရည်ရွယ်၍ ၁၉၇၄ခုနှစ်မှ စတင်ကာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ မသန်မစွမ်း
 ၉၇
သူများေဆးရုံ (ကျန်းမာေရး)နှင့် တပ်မေတာ်မသန်မစွမး် သူများ(နာလန်ထစခန်း) တို့ ပူးေပါင်း
၍ ြမန်မာနိုင်ငံ မသန်မစွမ်း သူများအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲကို နှစ်စဉ်ကျင်းပေပးခဲ့သည်။
ထိုြပိုင်ပွဲများမှ ထူးချွန်အားကစားသမားများကို ြပည်ပမသန်စွမ်းသူများ အားကစား
ြပိုင်ပွဲများဖ
ြ စ်သည့် အေရှ့ဖျားနှင့် ေတာင်ပစိဖိတ်ေဒသဆိုင်ရာ မသန်မစွမ်းသူများ အားကစား
ြပိုင်ပွဲ၊ မသန်မစွမ်းသူများအိုလံပစ်အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲနှင့် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမသန်မစွမ်းသူများ
အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲများသို့ (၆) ကိမ် ေစလွှတ်ယှဉ်ြပိုင်ေစခဲ့ရာ ဆုတံဆိပ်များစွာရရှိခဲ့ြပီး နိုင်ငံ့
ဂုဏ်ေဆာင်နိုင် ေသာ မသန်စွမ်းအားကစားသမားများ ေပါ်ထွန်းလာခဲ့သည်။
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရး
မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူကယ်ပါပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်းကို လူထုပညာေရး
ေကာင်စီလက်ထက်မှလူမှု၀န်ထမ်းဌာနေပါ်ေပါက် ြပီးေတာ်လှန်ေရးေကာင်စီ ေခတ်တိုင်ေအာင်
ချမှတေ် ဆာင်ရက
ွ ခ် ေ့ဲ သာ်လည်းလုပ်ငန်းအရှနိ မ် ာှ တိးု တက်မလာဘဲကျဆင်းသွားခဲသ
့ ည်။စာေတွ့
လုပ်ငန်းသာများ၍လက်ေတွ့ေအာင်ြမင်သည့်လုပ်ငန်းကနည်းခဲ့သည်။ မျိုးရိုး အစွဲအလန်း ကီး
သူကယ်ပါများမဟုတ်ဘဲ သာမန် ြပည်သူများအတွင်းမှ ကျန်းမာသန်စွမ်းပါလျက် ၀င်ေငွအရ
ေချာင်၍ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်ေနသူများလည်းရှိေနသည်။ ၎င်းအေရအတွကမ် ှာ ပိုမိုများ
ြပားလာသည်နှင့် အမျှ ဒုစရိုက်မှုများကိုပါပူးတွဲလုပ်ကိုင်လာတတ် ြကသည်။ အဆိုပါ အပ
ြ ုအမူ
သည် ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်နှင့် လုံး၀ဆန့်ကျင်ရုံမျှမက နိုင်ငံေတာ်၏ ဆုံးရှုံးမှုတစ်ခု ြဖစ်၍
လည်းေကာင်း၊အနာကီးေရာဂါသည်များ၏ ဒုက္ခသည် ေတာင်းရမ်းစား ေသာက်သူအေရးတွင်
လည်း တစ်နည်းတစ်လမ်းအားဖ
ြ င့် ပါ၀င်ပတ်သက်ေနသဖ
ြ င့်လည်းေကာင်း ေအာက်ေဖာ် ြပပါ
မူ၀ါဒ ရည်မှန်းချက်များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) ပေဒသရာဇ်ေခတ်မှစ၍အစွဲအလမ်း ကီးမားလာေသာမျိုးရိုးအရေတာင်းရမ်းစား
ေသာက်သူကယ်ပါများအား ြမန်မာ့လူ့ေဘာင်အဖွဲ့အစည်းတွင် ဤအစွဲအလန်း
မျိုးကို လုံး၀ပေပျာက်ေစရန်။
( ခ) ေရသာခိုအလွယ်လိုက်နည်း ြဖင့်ေတာင်းရမ်းစားေသာက်ေနသူများပေပျာက်ေရး
ကို နည်းလမ်း အမျိုးမျိုးဖ
ြ င့် ေဖ
ြ ရှင်းရန်။
 ၉၈
( ဂ) ေဖာ်ြပပါ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်ေနသူများ၏ အေဟာသိကြဖစ်ေနေသာ
ကာယ၊ ဉာဏစွမ်းအားများကို တိုင်း ြပည်အကျိုးပ
ြ ုလုပ်ငန်းများ၌
အံ၀င်ဂွင်ကျအသုံးချရန်။
မူဝါဒ
အထက်ပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များကို ထိေရာက်ေအာင်ြမင်ေအာင် ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်
အတွက် ေအာက်ပါ မူ၀ါဒများကို ချမှတ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူတားမ
ြ စ်ေရးဥပေဒကို ြပဌာန်းေပးရန်။
( ခ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်ေနသူများ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အေတွးအေခါ် ေပ
ြ ာင်းလဲ
ေရးနှငပ့် တ်၀န်းကျင် လုပ်သားပ
ြ ည်သူ၏ (ယင်းတိ့ု အေပါ်) သေဘာထား
ေပ
ြ ာင်းလဲလာေရးအတွက် ပညာေပး စည်းရုံးရန်။
( ဂ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများအားလယ်ယာေမ
ြ သစ်တိုးချဲ့သည့် နယ်ေ ြမသစ်
များ၌လည်းေကာင်း၊ တိုးချဲ့စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ၌လည်းေကာင်း၊ သမ၀ါယမ
လယ်ယာများ၌လည်းေကာင်းအလုပ်ေနရာချထားေပးေရးအစီအစဉ်များချမှတ်
ေဆာင်ရွက်ရန်။
(ဃ) မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူကယ်ပါများ အစုအေဝးနှင့် သီးြခား
ရွာတည်ေထာင်ေနခ
ြ င်းကို ပယ်ဖျက်၍ မိသားစုအလိုက်အြခားပ
ြ ည်သူများနှင့်
တဖ
ြ ည်းြဖည်း ေရာေနှာသွားေစခ
ြ င်းတို့ကို ေဒသဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်များနှင့်
ညှိနိှုင်းေဆာင်ရွက်ရန်။
( င) မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူ ကယ်ပါများ၏ လူေနမှုအဆင့်အတန်း
နိမ့်ကျမှု ကိပု တ်၀န်းကျင် လုပသ
် ားပ
ြ ည်သမူ ျားနှင့် များစွာကွာဟမှု မရှိေစေရး
အတွကပ် ညာေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုဆက်ဆံေရးအပိုင်းများတွင်
တိုးတက်လာေအာင် ပညာေပးစည်းရုံးေဆာင်ရွက်သွားရန်။
( စ) အနာကီး ေရာဂါစွဲကပ်ေနသည့် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ အေရးကို
နည်းလမ်းများ ရှာေဖွ ေဆာင်ရွက်ရန်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ပါမူ၀ါဒများနှင့်အညီ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူ
ပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း အေကာင်အထည်ေဖာ်ေရးလမ်းညွှန်ချက်ကို ၁၉၇၇ခု၊ ေအာက်တိုဘာ
 ၉၉
လတွင် ထုတ် ြပန်ညွှန် ြကားခဲ့သည်။ အဆိုပါလမ်းညွှန်ချက်၌ ကိုယ့်ခွန်ကိုယ့်အားဖ
ြ င့် ၀ါယမ
စိုက်ထုတ်၍ လုပ်ကိုင်မစားဘဲ သူတပါး၏လုပ်စာကို အေချာင်စားချင်ေသာစိတ်၊ ေရသာခိုချင်
ေသာစိတ်၊ တစ်ကိုယ်ေကာင်းဆန်ေသာစိတ်တို့ ြဖင့် ေတာင်းရမ်းစားေနသူများအား အလုပ်လုပ်
ချင်၍ အလုပ်လုပ်တတ်ေသာ အေလ့အထများရရှိေရး၊ မှားယွင်းေသာ အေတွးအေခါ်
အယူအဆ၊ အစွဲအလန်းများ၊ အေလ့အကျင့်များကို နည်းအမျိုးမျိုးဖ
ြ င့် ြပုပ
ြ င်ေြပာင်းလဲ
ေပးရာတွင် ရပ်ကွက်/ေကျးရွာအုပ်စု အဆင့်၊ ြမို့နယ်အဆင့်၊ ြပည်နယ်/တိုင်းအဆင့်တို့က
ေဆာင်ရွက်သင့်သည့်လုပ်ငန်းများကို အေသး စိတ် ေဖာ် ြပထားသည်။
မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူ ကယ်ပါများမှာ အိမ်ေထာင်စုအလိုက်
ေတာင်းရမ်းစား ေသာက်မှုမရှိေတာ့ေသာ်လည်း တစ်ဦးစနှစ်ဦးစထွက်၍ ေတာင်းရမ်း ြခင်း၊
ြ ၍ ထွက်ေတာင်း ြခင်း၊ ဘုရားပွဲ၊ အလှူပွဲများ၌ မျိုးရိုး အစွဲအလန်း
အလုပ်အကိုင်အဆင်မေပ
အရ ေတာင်းရမ်း ြခင်းစသည်များ ြပုလုပ် ြကဆဲြဖစ်သည်။ မျိုးရိုးအစွဲအလန်း ကီးသူ ကယ်ပါများ
မဟုတ်ဘဲ သာမန် ြပည်သူများအတွင်းမှ ၀င်ေငွအရေချာင်၍ ကျန်းမာသန်စွမ်းပါလျက်
ေတာင်းရမ်းစား ေသာက်ေနသူများလည်း ရှိေနခဲ့သည်။
ဂဠုန်စီမံချက် ၁၈/၇၉တွငပ် ါ၀င်ေဆာင်ရက
ွ ်ြခင်း
ထိုစဉ်က ရန်ကုန် ြမို့ေတာ် လူစည်ကားရာမ
ြ ို့နယ်များ၏ေဈးများ၊ ရုပ်ရှင်ရုံများနှင့် လမ်း
ေထာင့်များတွင်ေလလွင/့် အေခ
ြ အေနမဲ့သူများသည် မိသားစုအလိုက်ေသာ်လည်းေကာင်း၊ အဖွဲ့
လိုက်ေသာ်လည်းေကာင်း ေနထိုင် ြကကာ အေခ
ြ အေနေပးလျှင်ေပးသလို မေကာင်းမှု ဒုစရိုက်
လုပ်ငန်းများကိုလုပ်ကိုင်ေနက
ြ သည်။ အနာကီးေရာဂါသည်များနှင့်ေတာင်းရမ်း စားေသာက်သူ
များသည် လမ်းဆုံလမ်းခွများနှင့် မီးပွိုင့်များတွင် ကေလးသူငယ်များကို လူသွားစ ကင်္န်များတွင်
ချထား၍ ေတာင်းရမ်းေစခဲ့ ြကသည်။ ထို့အြပင် စိတ်ေဝဒနာသည်များ၊ သက် ကီးရွယ်အို
အေခ
ြ အေနမဲ့များမှာလည်း လူစည်ကားရာေနရာများတွင် သွားလာလှုပ်ရှားခ
ြ င်း ြဖင့် လုပ်သား
ြပည်သူများကို အေနှာင့် အယှက်ြဖစ်ေစခဲ့သည်။
ထိုသို့ေသာ အေခ
ြ အေနအရပ်ရပ်တို့ေ ြကာင့် နိုင်ငံေတာ်၏ ြမို့ေတာ်အ ြဖစ် သတ်မှတ်
ထားေသာရန်ကုန်ြမို့ေတာ်ကိုနိုင်ငံတကာအဆင့်အတန်းမီ ြမို့ေတာ်အဂါရပ်
င်္ နှင့်အညီ ြဖစ်ေစေရး
အစီအမံတစ်ရပ်အ ြဖစ်ေလလွင့်/အေခ
ြ အေနမဲ့/အနာကီးေရာဂါသည်များနှင့် ေတာင်းရမ်းစား
ေသာက်သူများ ပေပျာက်ေရး လုပ်ငန်းစနစ် တစ်နည်းအားဖ
ြ င့် ဂဠုန်စီမံချက် (၁၈/၇၉)ကို
 ၁၀၀

ရန်ကုန်တိုင်း ြပည်သူ့ေကာင်စီက ၁၉၇၉ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ ချမှတ်အေကာင်

အထည်ေဖာ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါလုပ်ငန်းစီမံချက်ကို စနစ်တကျေအာင် ြမင်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်
လူမှု၀န်ထမ်းဌာန၊ ကျန်းမာေရးဌာန၊ ြမို့ေတာ်စည်ပင်သာယာေရးအဖွဲ့၊ ြပည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့
တို့မှ၀န်ထမ်းများ၊ ြမို့နယ်/ရပ်ကွက်ြပည်သူ့ေကာင်စီ၀င်များ၊ ြမို့ေတာ်ေန လုပ်သားပ
ြ ည်သူ
များပါ၀င်ေသာ တိုင်း / ြမို့နယ်/ ရပ်ကွက်/ လမ်းအဆင့် ကီး ြကပ်မှုအဖွဲ့များကို အဆင့်ဆင့်
ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
ကီး ြကပ်မှုအဖွဲ့များသည်(၁)ေလလွင့်လူငယ်များပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း၊ (၂)အေခ
ြ အေန
မဲ့ များရှင်းလင်းေရးလုပ်ငန်း၊ (၃)ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း၊ (၄)
အနာကီးေရာဂါသည်များ ရှင်းလင်းေရးလုပ်ငန်းများကို အေခ
ြ အေနပ
ြ န်လည် ြပုပ
ြ င်ေရးကာလ၊
လုပ်ငန်း အရှိန်အဟုန် ြမှင့်တင်ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးကာလ၊ အေခ
ြ အေနဆက်လက်ထိန်းသိမ်းေရး
ကာလဟူ၍ ကာလ(၃)ရပ် ပိုင်း ြခားေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ တိုင်းအဆင့် ကီး ြကပ်ေရးအဖွဲ့၏
တိုက်ရိုက် ကီး ြကပ်မှုြဖင့် အဖွဲ့ငယ်(၅)ဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ ရန်ကုန်တိုင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးမှူး ဦးေဆာင်ေသာ အဖွဲ့သည် လူစည်ကားရာ ြမို့လယ်ေဒသရှိ ေလလွင့်အေခ
ြ အေနမဲ့
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများအား ဌာနဆိုင်ရာ ေမာ်ေတာ်ယာဉ် ြဖင့် လှည့်လည် သယ်ယူ၍
သက်ဆိုင်ရာမ
ြ ို့နယ် ြပည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့သို့ ပို့အပ် ြခင်း၊ အခ
ြ ားမ
ြ ို့နယ်များသို့သွားေရာက် ပူးေပါင်း
ပံ့ပိုးြခင်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ဂဠုန်စီမံချက်အရ အေရးယူ၍ ေဆာင်ရွက်မှုများပ
ြ ုရာတွင် အသက်(၁၆)နှစ်ေအာက်ရှိ
အုပ်ထိန်းသူကင်းမဲ့လျက် အေခ
ြ အေနမဲ့ေလလွင့်လူငယ်များနှင့် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူ
ကေလး ငယ်များကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန လက်ေအာက်ရှိ ေအာက်ေဖာ် ြပပါဌာနငယ်များတွင်
လက်ခံ ထိန်းသိမ်းေပးခဲ့သည်-
(က) ၃ နှစ်မှ ၅ နှစ်အထိကေလးများ ေချာ်တွင်းကုန်းကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
နှင့်ေထာက် ြကန့် ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန
( ခ) ၆ နှစ်မှ ၁၂ နှစ်အထိ(ကျား) အင်းလျားလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
( ဂ) ၆နှစ်မှ၁၆နှစ်အထိ(မ) ရန်ကုန်အမျိုးသမီးကေလးများ
သင်တန်း ေကျာင်း
 ၁၀၁
(ဃ) ၁၃ နှစ်မှ ၁၆ နှစ်အထိ (ကျား) ကမ္ဘာေအးနှင့်ငှက်ေအာ်စမ်းလူငယ်
သင်တန်းေကျာင်း
( င) ၁၆ နှစ်မှ ၂၁ နှစ်အထိ (မ) ရန်ကုန်အမျိုးသမီးရိပ်သာနှင့်ဝကပါ
င်္
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန
ထို့အြပင် အသက်(၁၈)နှစ်အထက်ြဖစ်ေသာ အေခ
ြ အေနမဲ့များကို ြပစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပေဒ
အရ လည်းေကာင်း၊ ကေလးသူငယ်များအား ေတာင်းရမ်းစားေသာက်မှုြပုရန် ေစခိုငး် သူ
လူ ကးီ များအား ကေလးသူငယ်အက်ဥပေဒအရလည်းေကာင်း အေရးယူေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးကို
ကူညီေဆာင်ရွက် ေပးခဲ့သည်။ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်ေနက
ြ ေသာ အသက်(၇၀)နှင့်အထက်
သက် ကီးရွယ်အိုများကို ကန်ေတာ်ကေလး ဘိုးဘွားရိပ်သာသို့လည်းေကာင်း၊ ေလလွင့်
ြ အေနမဲ့ စိတ်ေ၀ဒနာရှင်များကို စိတ်ေရာဂါအထူးကုေဆးရုံသို့လည်းေကာင်း ပို့အပ်ေရး
အေခ
ကို သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့်ညှိနိှုင်း ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
အဆိုပါစီမံချက်သည် ြပည်သူလူထုအတွင်းမှ လူမှုေရးချို့တဲ့သူများကို လူမှု၀န်ထမ်းနည်း
ြဖင့် ကုစားေဖ
ြ ရှင်းြခင်းမဟုတ်ဘဲ စီမံခန့်ခွဲေရးနည်းလမ်းြဖင့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြခင်းြဖစ်သည်။
ေတာင်းရမ်း စားေသာက်သူများအား ၎င်းတို့၏ အေတွးအေခါ်အယူအဆနှင့် စိတ်ေနစိတ်ထား
များကို ြပုပ
ြ င် ေပးရုံသာမက ၎င်းတို့၏လိုအပ်ချက်ကိုပါဖ
ြ ည့်ဆည်းေပးပ
ြ ီး ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး
စနစ် ြဖင့် လုပ်ကိုင် နိုင်ေအာင် ဝိုင်း၀န်းအားေပးကူညီမှသာ ေအာင် ြမင်မှုရရှိနိုင်မည် ြဖစ်သည်။
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများရခ
ြ င်း၏အဓိကအေက
ြ ာင်းရင်းများတွင်ေပးကမ်းစွန့် ကဲသူများ
ြပားခ
ြ င်းကလည်း တစ်ချက်ပါ၀င်ေပသည်။ ေတာင်းစားေနသူများပ
ြ ဿနာသည် လွယ်လွယ်နှင့်
သနားတတ်သည့် သေဘာထားရှိေသာ ြပည်သူအများနှင့်ဆက်စပ်ေနသည့် ြပဿနာဖ
ြ စ်သည့်
အားေလျာ်စွာ အဆိုပါစီမံချက်က အထိုက်အေလျာက် ေလျာ့နည်းသွားေအာင်သာ ေဆာင်ရွက်
နိုင်ခဲ့သည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအားေထာက်ပံ့ေရး
အချို့ေသာအရပ်ေဒသများတွင် မိဘမဲ့ကေလးများ၊ သက် ကီးရွယ်အိုများစသည်တို့ကို
ေစတနာ့၀န်ထမ်း လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့များက တာ၀န်ယူေစာင့်ေရှာက်လျက်ရှိသည်။ အဆိုပါ
အသင်းအဖွဲ့များကိုနိုင်ငံေတာ်အစိုးရအေနဖ
ြ င့်အဆင့်သုံးဆင့်ခွဲ၍ ေထာက်ပံ့မှုများပ
ြ ုလျက်ရှိြပီး
 ၁၀၂
ေရရှည်လုပ်ငန်းအဖ
ြ စ် ဆက်လက် ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ေအာက်ေဖာ် ြပပါ မူ၀ါဒ ရည်မှန်းချက်
များကို ချမှတ်ခဲ့သည်-
(က) ေစတနာ့၀န်ထမ်းေဂဟာများကို လုပ်သားပ
ြ ည်သူများ၏ ပူးေပါင်းကူညီမှု၊
နိုင်ငံေတာ် အစိုးရ၏ ေထာက်ပံ့ကူညီမှုြဖင့် ဆက်လက်လုပ်ေဆာင်ရန်။
( ခ) ေရရှည်တွင် နိုင်ငံေတာ်ကတာ၀န်ယူနိုင်ေရးအတွက် ကိုးပမ်းရန်။
မူ၀ါဒများ
အထက်ပါ မူ၀ါဒ ရည်မှန်းချက်များအရေဆာင်ရွက်ရာတွင် ထားရှိခဲ့သင့်သည့် မူ၀ါဒများ
မှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) ေစတနာ့၀န်ထမ်း ေဂဟာများကို သက်ဆိုင်ရာမ
ြ ို့နယ် ြပည်သူ့ေကာင်စီများ
အကူအညီြဖင့် ေသချာစွာစစ်ေဆးပ
ြ ီးမှ ေထာက်ပံ့ကူညီမှုေပးရန်။
( ခ) ယင်းအသင်းအဖွဲ့/ေဂဟာများသည် အစိုးရ၏ မူ၀ါဒ ရည်မှန်းချက် စည်းမျဉ်း၊
စည်းကမ်းတို့နှင့် ညီညွတ် ြခင်း ရှိ၊ မရှိ စိစစ် ြပီးမှ ေထာက်ပံ့ရန်။
( ဂ) ေထာက်ပံ့ေ ြကး ေပးေနေသာေဂဟာများ၊ အသင်းအဖွဲ့များ၏ လုပ်ငန်းများကို
နိုင်ငံေတာ်နှင့်လူထုလူတန်းစားအဖွ့ဲ အစည်းများကတိုက်ရိုက်တာ၀န်ယူနိုင်သည်
အထိ ေမျှာ်မှန်းထားရန်။
အထက်ေဖာ်ြပပါမူ၀ါဒများနှင့်အညီ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် သတ်မှတ်ထားေသာ
စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းများနှင့် ကိုက်ညီေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများကို နှစ်စဉ်
ေထာက်ပံ့မှုေပးလျက်ရှိရာ ၁၉၇၄ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ခုနှစ်အတွင်း ေထာက်ပံ့ခဲ့ေသာအဖွဲ့အစည်း
ဦးေရ၏ ေထာက်ပံ့ေငွေပါင်းမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်။ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ လူမှုေရး
အဖွဲ့အစည်းများကိုအေထာက်အပံ့ ြပုနိုင်ခဲ့သည်-
စဉ် ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်း ဦးေရ ေထာက်ပံ့ေငွ
ကျပ်သိန်းေပါင်း
(က) လူငယ်ရိပ်သာ ၁၃၈
၁၃.၁၃
( ခ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းညေကျာင်း ၁၆၁
( ဂ) လူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးေရးပရဟိတေဂဟာ ၁၁၅ ၂၁၁.၉၄
(ဃ) အမျိုးသမီးေဂဟာ ၇ ၁၉.၄၁
 ၁၀၃
( င) ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၁၅ ၄၂.၇၅
( စ) မျက်မြမင်ပညာသင်ေကျာင်း ၁ ၁.၅၇
စုစုေပါင်း ၄၃၇ ၂၈၇.၈၀
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်သည်တစ်မျိုးသားလုံးကို လူညွန့်တုံးေစနိုင်သြဖင့် ယင်းမူးယစ်
ေဆး၀ါး အန္တရာယ်ကို တားဆီးကာကွယ်နိုင်ေရးအတွက် ၁၉၇၄ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၂၀)
ရက်ေန့ တွင် ''မူးယစ်ထုထ
ံ ငုိ း် ေဘးဖ
ြ စ်ေစတတ်ေသာ ေဆး၀ါးများဥပေဒ''ကို ြပဌာန်းခဲ့သည်။
၁၉၇၅ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၂၈)ရက်ေန့တွင်ကျင်းပေသာ ပထမအ ကိမ် ြပည်သူ့လွှတ်ေတာ်
စတုတ္ထအစည်းအေဝးက မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ေရးကို အမျိုးသားေရး
ြ င်ြဖင့် တစ်မျိုးသား လုံး ပါ၀င်ေဆာင်ရွက်ရန် ဆုံးြဖတ်ခဲ့သည်။
အမ
အဆိုပါဆုံး ြဖတ်ချက်နှင့်အညီ ၁၉၇၅ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၂)ရက်ေန့တွင် ၀န် ကီးအဖွဲ့၏
(၄၇) ကိမ်ေြမာက် အစည်းအေဝး၌သေဘာတူညီချက်ြဖင့် မူးယစ်ေဆး၀ါးအန္တရာယ်တားဆီးေရး
ဗဟိုအဖွဲ့၏ လုပ်ငန်းအဖွဲ့များကို ဖွဲ့စည်း ြပီး လုပ်ငန်းများစတင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ြပန်လည်
ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်းအဖွဲ့တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်က ဥက္က ဌအဖ
ြ စ်
တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက် ြပီး သမ၀ါယမဦးစီးဌာန၊ စက်မှုစိုက်ပျိုးနှင့် သက်ေမွးပညာဦးစီးဌာန၊
အိမ်တွင်း စက်မှုလက်မှုဦးစီးဌာနနှင့် ကျန်းမာေရးဦးစီးဌာနတို့မှ ညွှန် ြကားေရးမှူးများက
အဖွဲ့၀င်အြဖစ်ပါ၀င်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
မူးယစ်(ဗဟိ)ု သည် ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ေဆး၀ါးထိန်းချုပ်ေရးရန်ပုံေငွအဖွဲ့ (UNFDAC)
နှင့်ပူးေပါင်း၍ က ေပါင်းစုံအတွက် ငါးနှစ်စီမံကိန်း အဆင့်သုံးခုကို ေအာက်ပါအတိုင်း
သတ်မှတ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ပထမ(၅)နှစ်စီမံကိန်း ၁၉၇၆-၈၁
( ခ) ဒုတိယ(၅)နှစ်စီမံကိန်း ၁၉၈၁-၈၆
( ဂ) တတိယ(၅)နှစ်စီမံကိန်း ၁၉၈၆-၉၁
အထက်စီမံကိန်းအရ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းအဖွဲ့သည် ပထမ(၅)နှစ်စီမံကနိ ်း
ကာလ(၁၉၇၆-၈၁)အတွင်း မူးယစ်ေဆးစွဲသူများအား စည်းရုံးေဖာ်ထုတ်ြခင်း၊ ေဆးကုသမှု
ခံယူရန် ေဆးရုံသို့ပို့ြခင်း၊ ေဆးကုသမှု ခံယူေနေသာေဆးစွဲသူများ လူမှုေရးလိုအပ်ချက်များကို
 ၁၀၄
တတ်စွမ်းသမျှ ြဖည့်ဆည်းေပးခ
ြ င်း၊ ေဆးကုသမှု ခံယူသူ ြပီးသူများအား မူးယစ်ေဆးပ
ြ န်လည်
သုံးစွဲ ြခင်း မပ
ြ ု ေစရန်နှင့် ပုံမှန်ဘ၀သို့ေရာက်ရှိကာ ေကာင်းမွန်စွာ လုပ်ကိုင်စားေသာက်နိုင်ရန်
ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ ေဆးစွဲသူေပါင်း (၁၂၄၉၃)ဦးကို စည်းရုံးေဖာ်ထုတ်မှတ်ပုံတင်ေပးခဲ့ြပီး
လူမှုေရးလိုအပ်ချက်များကို တတ်စွမ်းသမျှ ြဖည့်ဆည်းေပးခဲ့သည်။
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းများကို ေကျာက်မဲ၊ ကျိုင်းတုံ၊ ေတာင် ကီး(နမ့်လတ်)၊
ရန်ကုန် လူငယ်ေလ့ကျင့်ေရးစခန်းတို့တွင်ဖွင့်လှစ်ေပးပ
ြ ီး၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်း ကီး ြကပ်ေရးမှူး
(၆၀)ဦးအား သင်တန်းေပးရန် ကူညီေဆာင်ရွက်ေစခဲ့သည်။ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
အတွက် ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ေဆး၀ါးထိန်းချုပ်ေရး ရန်ပုံေငွအဖွဲ့က အေမရိကန်ေဒါ်လာ
(၁ ဒသမ ၀၂၃)သန်း ြမန်မာအစိုးရကကျပ(် ၁ ဒသမ ၈၂၇)သန်း ထည့်၀င်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ဒုတိယ(၅)နှစ်စီမံကိန်းကာလ(၁၉၈၁-၈၆)အတွင်းပထမအဆင့် စီမံကိန်းကာလလုပ်ငန်း
များအပ
ြ င် ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်းများကိုထိေရာက်စွာ ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ြပည်ြမို့နယ်
၀က်ထီးကန်စိုက်ပျိုးေရး၊ ေမွး ြမူေရးစခန်းနှင့် ဖယ်ခုံြမို့နယ် ကသဲကွင်းစခန်းများကို ဖွင့်လှစ်ြပီး
ေဆးကုသြပီးသည့်ေဆးစွဲလူနာများအား ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ြပန်လည်ထူေထာင်
ေရး လုပ်ငန်းများကိုေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ ဒုတိယအဆင့်စီမံကိန်းကာလအတွင်း ၀က်ထီးကန်
စခန်းတွင် (၂၇၆၄)ဦး၊ ဖယ်ခုံစခန်းတွင် (၉၅)ဦး၊ ကျန်စခန်းများတွင် (၁၉၇)ဦးကို စခန်းသွင်း
ေလ့ကျင့်ေပး နိုင်ခဲ့သည်။
ေဆး၀ါးကုသေရးလုပ်ငန်းအတွက် ရက်သတ္တ ပတ် ၁၀ ပတ်၊ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
အတွက်ရက်သတ္တ ပတ်၃၆ပတ်ေဆာင်ရွက်ေပးပ
ြ ီး ေနာက်ဆက်တွဲေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းများ
ကို တစ်နှစ် ကာလသတ်မှတ်၍ေဆာင်ရွက်ေပးသည်။ အဆိုပါေနာက်ဆက်တွဲ ေစာင့်ေရှာက်ေရး
လုပ်ငန်းအတွက်ေစတနာ့၀န်ထမ်း ကီး ြကပ်ေရးမှူး (၃၂၉)ဦးဖ
ြ င့်ေလ့ကျင့် ေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့ သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှတာ၀န်ရှိသူများကို ြပည်ပေလ့လာေရးသင်တန်းများ ေစလွှတ်ေပးသည့်
အပ
ြ င်ြပည်ပမှ ကျွမ်းကျင်သူအ ကံေပးများ ေခါ်ယူေဆွးေနွး ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ ယင်း
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်းများ အတွက်ကုလသမဂ္ဂမူးယစ်ေဆး၀ါး ထိန်းချုပ်ေရး ရန်ပုံေငွ
အဖွဲ့ကအေမရိကန်ေဒါ်လာ(၄ ဒသမ ၄၇) သိန်း၊ ြမန်မာနိုင်ငံအစိုးရက ကျပ်(၅ ဒသမ ၃)သန်း
ထည့်၀င်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
 ၁၀၅
တတိယ(၅)နှစ်စီမံကိန်းကာလ (၁၉၈၆-၉၁)တွင်ပထမဆင့်နှင့် ဒုတိယအဆင့်စီမံကိန်း
ကာလလုပ်ငန်းများကိုဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့အ ြပင်ကမ္ဘာေအး လူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်းတွင် ေမာ်ေတာ်ယာဉ်စက် ြပင်၊ ေရေဆးဆီထိုးလုပ်ငန်း၊ စက်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ ဓါတ်ပုံနှင့်
ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းစသည့် အသက်ေမွး ၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များကို ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးခဲ့၍
ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူလူငယ်များကိုအလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများရှိေစခဲ့သည်။ အလားတူ မန္တေလး
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းတွင်လည်းအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများ သင် ြကားေပးသည်။
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းများတွင် တစ်ဦးချင်းနှင့်မိသားစုအလိုက် အကံေပးေဆွးေနွးမှု၊
ေနအိမ်များသို့လှည့်လည် ေဆွးေနွးမှု၊ ဘာသာေရးနှင့် ယဉ်ေကျးမှုဆိုင်ရာ စိတ်၀င်စားဖွယ်
များအား ေလ့လာက
ြ ည့်ရှုေစမှု အစရှိေသာ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်
ေပးခဲ့သည်။ တာ၀န်ရှိသူများကို ြပည်ပေလ့လာေရးသင်တန်းများသို့ေစလွှတ်ြခင်း ကျွမ်းကျင်သူ
အရာရှိများေခါ်ယူ ြခင်းတို့ကိုလည်းေဆာင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။ စီမံကိန်းကာလအတွင်း ကုလသမဂ္ဂ
မူးယစ်ေဆး၀ါးထိန်းချုပ်ေရးရန်ပုံေငွအဖွဲ့မှအေမရိကန်ေဒါ်လာ(၈ဒသမ၀၄)သိန်း၊ ြမန်မာနိုင်ငံ
အစိုးရကကျပ(် ၁၇ ဒသမ ၄) သန်း ထည့်၀င် သုံးစွဲခဲ့သည်။
ေနာက်ဆက်တွဲေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်ရန်ေစတနာ့ ၀န်ထမ်း ကီး ြကပ်ေရး
မှူး၂၉ ဦးအား သင်တန်းေပးေလ့ကျင့်ေပးခဲ့ ြပီး တတိယအဆင့်ကာလအတွင်း ြပန်လည်
ထူေထာင်ေပး နိုင်ခဲ့သည့် သင်တန်းသား ဦးေရမှာ (၈၁၈)ဦးဖ
ြ စ်ပါသည်။
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအတွက် ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းများဖွင့်လှစ်ြခင်း
မူးယစ်ေဆး၀ါးေက
ြ ာင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှုရှိသူများကို
"ဘ၀သစ် ေအာင်အားသစ်ေဆာင်ေပးသည်"့ ေအာက်ေဖာ်ြပပါပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရး စခန်းများ
ကိုလူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်-
(က) ကျိုင်းတုံြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၁) ရှမ်းြပည်နယ်၊ အေရှ့ပိုင်း၊ ကျိုင်းတုံ ြမို့ ေနာင်ဖာရပ် ကမ်းနားလုံေကျးရွာ
အနီးတွင် တည်ရှိသည်။
(၂) ၎င်းစခန်းကိ(ု ၁၂-၁၀-၈၀)ြပည့်ေန့တွင်စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး အေခ
ြ အေန
အမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်(၂.၁၂.၉၅)ေန့မှစ၍ယာယီပိတ်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၉၂ခုနှစ်
တွင် စခန်းအတွက် ေမ
ြ ေနရာ အသစ်ထပ်မံရှာေဖွသတ်မှတ်၍ လိုအပ်
 ၁၀၆
ေသာ အေဆာက်အအုံများ ေဆာက်လုပ်ြပီး ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ မတ်လမှ
စ၍ ြပန်လည် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၃) မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုေဆးရု(ံ ကျိုင်းတုံ)မှေဆးကုသမှုခံယူလိုသူများနှင့်
မိမိဆန္ဒအေလျာက် ြပန်လည်ထူေထာင်မှုခံယူလိုသူများကို သင်တန်းသား
အဖ
ြ စ်လက်ခံကာစိုက်ပျိုးေရးပညာရပ်ကိုအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ
အဖ
ြ စ် သင် ြကားေပးသည်။
( ခ) နမ့်လတ်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၁) ရှမ်းြပည်နယ်ေတာင်ပိုင်း၊ ေတာင် ကီးြမို့နယ်၊ ကွန်လုံေကျးရွာအုပ်စု၊
ေရပူေကျးရွာ တွင်တည်ရှိသည်။
(၂) ၎င်းစခန်းကို (၁၅-၁-၈၁)ေန့တွင် ဖွင့်လှစ်သည်။
(၃) မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုေဆးရု(ံ ေတာင် ကီး)မှေဆးကုသမှုခံယူြပီးသူများ
ကိုလက်ခံကာစိုက်ပျိုးေရးနှင့်ေမွးြမူေရးလုပ်ငန်းများကိုအသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်းပညာရပ်အြဖစ် သင် ြကားေပးသည်။
( ဂ) ရန်ကုန်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၁) ရန်ကုန်တိုင်း၊မရမ်းကုန်းြမို့နယ်၊ ကမ္ဘာေအးေစတီလမ်း၊ အမှတ်(၆၄)၀င်း
အတွင်း တည်ရှိသည်။
(၂) ၁၉၈၇ခုနှစ် UNDCP ၏ အကူအညီ ြဖင့် ကားေရေဆး ဆီထိုးအလုပ်ရုံကို
တည်ေဆာက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၁ခုနှစ် ေအာက်တိုဘာလ ၁၇ရက်ေန့မှ စ၍
ကိုတင် ြပင်ဆင်မှု လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ကာ ရန်ကုန်ြပန်လည်
ထူေထာင်ေရး စခန်းအဖ
ြ စ် (၁၇-၁-၉၂)ရက်ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်
ခဲ့သည်။
(၃) မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုေဆးရု(ံ ရန်ကုန်)မှေပးပို့ေသာေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ၊
မိမိဆန္ဒအေလျာက် ြပန်လည်ထူေထာင်မှုခံယူလိုသူများကို သင်တန်းသား
အဖ
ြ စ် လက်ခံသည်။
(၄) ကားေဘာ်ဒီလုပ်ငန်းနှင့် ကားေရေဆး ဆီထိုးလုပ်ငန်းကိုေဆာင်ရွက်ြပီး
ပိုးဇာ ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းကို သင် ြကားေလ့ကျင့်ေပးသည်။
 ၁၀၇
(ဃ) မန္တေလးပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၁) မန္တေလးေမ
ြ ာက်ြပင်၊ ေအာင်ေြမသာဇံြမို့နယ်၊ ရတနာပုံတိရိစ္ဆာန်ဥယျာဥ်
အနီးတွင် တည်ရှိသည်။
(၂) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက(၁၄-၂-၈၃)ေန့တွင် ''လူငယ်ေလ့ကျင့်ေရး
စခန်း''အဖ
ြ စ် စတင်ဖွင်လ
့ ှစ်ြပီး ေဆးရုံမှေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများကို ေလ့ကျင့်
ပညာေပး ခဲ့သည်။
(၃) အဆိုပါလူငယ်ေလ့ကျင့်ေရးစခန်းနှင့် ရန်ကုန် ြမို့(၁၈)လမ်း အလုပ်ရုံကို
ပူးေပါင်း၍မန္တေလးပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းကို (၁၇-၅-၉၁)ေန့တွင်
စတင် ဖွင့်လှစ်သည်။
(၄) မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုေဆးရု(ံ မန္တေလး)နှင့်မိမိဆန္ဒအေလျာက် ြပန်လည်
ထူေထာင်လိုသူများကို သင်တန်းသားအဖ
ြ စ်လက်ခံကာ ပိုးဇာပုံနှိပ်
လုပ်ငန်း၊ ပုံနှိပ်နှင့် မိတ္တူကူးလုပ်ငန်းများကို အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာရပ်များ အဖ
ြ စ် သင် ြကားေပးသည်။
( င) ြမစ် ကီးနားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၁) ကချင် ြပည်နယ်၊ ြမစ် ကီးနားမ
ြ ို့ လယ်ကုန်းေကျးရွာ အုပ်စုတွင် တည်ရှိ
သည်။
(၂) ၎င်းစခန်းကိ(ု ၃၁-၁-၈၄)ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။
(၃) မူးယစ်ေဆးစွဲ ေရာဂါကုေဆးရု(ံ ြမစ် ကီးနား)မှ ေဆးဖ
ြ တ်ြပီး သူများကို
လွှဲေြပာင်းလက်ခံသည်။ ဖားကန့်မှေဆးစွဲလူငယ်များကိုလည်းကွင်းဆင်း
စည်းရုံး၍ ေဆးရုံတက်ကုသမှုခံယူေစပ
ြ ီး အဆိုပါစခန်း၌ သင်တန်းသား
အဖ
ြ စ် လက်ခံသည်။
(၄) ၎င်းစခန်းတွင်လျှပ်စစ်ဆက်သွယ်ြခင်းပညာနှင့် အိမ်သုံးလျှပ်စစ်ပစ္စည်း
များ ြပုပ
ြ င်ြခင်းဘာသာရပ်၊ စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းတို့ကို အသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်း ပညာရပ်အြဖစ် သင် ြကားေပးသည်။
 ၁၀၈
( စ) ၀က်ထီးကန် စိုက်ပျိုးေမွးြမူေရးစခန်း (ယခု ေရွှြပည်သာလူငယ်များ ြပုစု
ပျိုးေထာင်ေရး စခန်း)
(၁) ပဲခူးတိုင်း၊ ြပည် ြမို့၊ ၀က်ထီးကန်ေကျးရွာအနီးတွင် တည်ရှိသည်။
(၂) ၄င်းစခန်းကို စိုက်ပျိုးေမွး ြမူေရးစခန်း(၀က်ထီးကန်) ဟူေသာအမည် ြဖင့်
(၂၀-၁၀-၈၂)ေန့တငွ စ် တင်ဖငွ လ
့် စှ သ
် ည်။သင်တန်းအမှတစ် ဉ်(၁)မှ(၄၆) ၊
(၁၅-၁၂-၉၅)အထိ ဆက်တိုက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ သင်တန်းသား စုစုေပါင်း
(၃၈၇၇)ဦးကို သင်တန်းဆင်းေပးခဲ့သည်။
(၃) ၁-၆-၉၉ေန့တွင် ေရွှ ြပည်သာေဆးစွဲသူများကုသေရးနှင့် ြပန်လည်
ထူေထာင်ေရးစခန်းအမည်ြဖင့် မူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲသူ အကျဉ်းသားများ
ြဖင့် သင်တန်း အမှတ်စဉ် (၄၇/၉၉)ကို ြပန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၄) ၆-၁၀-၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်မှစ၍ ေရွှြပည်သာလူငယ်များ ြပုစုပျိုးေထာင်ေရး
အမည် ြဖင့် ေပ
ြ ာင်းလဲဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၅) မူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲမှုဥပေဒပုဒ်မ(၁၅)အရ ြပစ်ဒဏ်ကျေသာလူငယ်များ
(တစ်နှစ်မှ နှစ်နှစ်အထိ ြပစ်ဒဏ်ကျသူများ) မိမိဆန္ဒအေလျာက်နှင့်
မိဘက လာေရာက် အပ်နှံသူများကို သင်တန်းသားအဖ
ြ စ်လက်ခံသည်။
(၆) မူးယစ်(ဗဟိ)ု ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှုြဖင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ြပန်လည်
ထူေထာင်ေရးအပိုင်းကိုတာ၀န်ယူြပီးြမန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ကအုပ်ချုပ်ေရး၊
လုံ ြခုံေရး၊ ေထာက်ပံ့ေရး လုပ်ငန်းများကိုေဆာင်ရွက်သည်။ ကျန်းမာေရး
ဦးစီးဌာနက ေဆးကုသေရးကို ေဆာင်ရွက်ြပီး ေမွး ြမူေရးနှင့် ကုသေရး
ဦးစီးဌာန၊ ြမန်မာ့စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်း၊ သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာဌာနတို့က
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များကို သင် ြကားေပးသည်။
(ဆ) ဖယ်ခုံစိုက်ပျိုးေမွးြမူေရးစခန်း (ယခုေရွှြပည်ေအးလူငယ်များ ြပုစုပျိုးေထာင်ေရး
စခန်း)
(၁) ရှမ်းြပည်နယ်ေတာင်ပိုင်း၊ ဖယ်ခုံနှင့် ပင်ေလာင်း ကားလမ်းေဘးရှိ
ကသဲရွာ အနီးတွင် တည်ရှိသည်။
 ၁၀၉
(၂) ဖယ်ခုံကသဲကွင်း ''ဘက်စုံစံ ြပစိုက်ပျိုးေမွးြမူေရးစခန်း'' အမည် ြဖင့်
သင်တန်းအမှတ်စဉ် (၁)ကို(၁၆-၁၀-၈၃)ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။
(၃) သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၂၀)အထိ ဆက်တိုက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး (၂-၁၀-၂၀၀၀)
ေန့တွင်ဖွင့်လှစ်ေသာ သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၂၁)မှစ၍ ''ေရွှ ြပည်ေအး
လူငယ်များ ြပုစုပျိုးေထာင်ေရးစခန်း''အမည် ြဖင့် ေပ
ြ ာင်းလဲဖွင့်လှစ်ခဲ့
သည်။
(၄) ရှမ်းြပည်နယ်ေတာင်ပိုင်း ြမို့နယ်များရှိ ြမန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ စခန်းများမှ
ေပးပို့ေသာမူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲသူများနှင့်မိမိဆန္ဒအေလျာက် ေဆးကုသ
မှုနှင့်ြပန်လည်ထူေထာင်မှုခံယူလိုသူများကို သင်တန်းသားအဖ
ြ စ် လက်ခံ
သည်။
(၅) မူးယစ်(ဗဟိ)ု ၏ ကွပ်ကဲ ကီး ြကပ်မှုြဖင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးအပိုင်းကို တာ၀န်ယူ ြပီး ြမန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့က
အုပ်ချုပ်ေရး၊ လုံြခုံေရး၊ ေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်
သည်။ ကျန်းမာေရး ဦးစီးဌာနကေဆးကုသေရးကို ေဆာင်ရွက်ြပီး
ြမန်မာ့စိုက်ပျိုးေရးလုပ်ငန်းနှင့်ေမွးြမူေရးအစားအစာနှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်း
လုပ်ငန်းတို့က အသက်ေမွး၀မ်း ေကျာင်းပညာများကို သင် ြကားေပး
သည်။ စက်မှုသက်ေမွးနှင့် နည်းပညာ ဦးစီးဌာနက လက်သမား၊ သံြဖူ၊
ပန်းပဲ၊ အုတ်၊ သဲ၊ ေကျာက်စသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများကို လက်ေတွ့
ေဆာင်ရွက်ေပးသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ပါစခန်းအသီးသီးရှိ သင်တန်းသားများကို ြပုစုပျိုး
ြ င်း၊ နှစ်သိမ့်ေဆွးေနွး
ေထာင်ေပးရာတွင် သင်တန်းသားတစ်ဦးချင်းအေပါ် အကဲ ြဖတ်ေလ့လာခ
အကံေပးလမ်းညွှန် ြခင်း၊ ဘာသာေရးအဆုံးအမဖ
ြ င့် ြပုပ
ြ င်ေပးခ
ြ င်း၊ စိတ်အပန်းေဖ
ြ မှု
ရရှိေအာင် ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်း၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာများသင် ြကားေပးခ
ြ င်း စသည့်
နည်းလမ်းများ ြဖင့် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
 ၁၁၀
လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပေ္ပံ ကျာင်းဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် မရမ်းကုန်း ြမို့နယ်၊ ကျိုက်ဝိုင်းဘုရားလမ်း၊ အမှတ(် ၆၅)ရှိ
လူမှု၀န်ထမ်းသင်တန်းေကျာင်းကို ေအာက်ေဖာ် ြပပါရည်မှန်းချက်များဖ
ြ င့် ၁၉၇၇ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီ
လ(၁)ရက်ေန့တွင်လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းဟုအမည်ေြပာင်းလဲ၍ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်-
(က) ဌာနတွင်း၀န်ထမ်းများ အရည်အေသွးတိုးတက်ြမင့်မားလာေစရန်နှင့် လုပ်ငန်း
များကို ထိေရာက် ေအာင် ြမင်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်ေစရန်။
( ခ) နိုင်ငံေတာ်၏ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ေနက
ြ ေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်း
သမားများအားလူမှု၀န်ထမ်းသေဘာတရားနှင့် ေဆာင်ရွက်ရမည့် နည်းလမ်းများ
ကို ြဖန့်ြဖူးေပးခ
ြ င်းအားဖ
ြ င့် လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို တိုးတက်ထိေရာက်ေအာင်
ေဆာင်ရွက်နိုင်ေစရန်။
( ဂ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ရာတွင် တစ်ေကျာင်းတစ်ဂါထာ၊
တစ်ရွာတစ်ပုဒ်ဆန်း မဖ
ြ စ်ေစဘဲ တေပ
ြ းညီစွာစနစ်တကျေဆာင်ရွက်နိုင်ေစရန်။
အဆိုပါေကျာင်းသည် လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီးဌာန၏ (၂၇-၁၀-၆၅)ရက်စွဲပါစာအမှတ်၊ ၁၂
- ဒဆ - ၆၅ စီမံအရ မသန်မစွမ်းဌာန၏လုပ်ငန်းတာ၀န်များ၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ
သင် ြကားမှုပိုင်းဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ေမ
ြ ၃၅ ဒသမ ၇၄၄ဧကကို (၃-၁၂-၆၅)
ရက်ေန့တွင်လွှဲေ ြပာင်းရယူခဲ့ြပီး မသန်မစွမ်းသူများ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင်တန်း
နှင့် လူမှုေရးပညာသင်တန်းများကို ဖွင့်လှစ်ပို့ချေပးခဲ့ ြခင်း ြဖစ်သည်။ ၁၉၇၈ခုနှစ်၊
ြသဂုတ်လတွင်မသန်စွမ်းသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်းနှင့် မသန်စွမ်းသက်ငယ်သင်တန်း ေကျာင်း
တို့ကိုသီး ြခားခွဲ၍ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီးလူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းကို သီး ြခားဖွင့်လှစ်ေဆာင်
ရွက်ခဲ့သည်။ (ယခုအချိန်တွင် ကျိုက်ဝိုင်းလူငယ်သင်တန်းေကျာင်းကို ပါထပ်မံေဆာက်လုပ်
ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီး လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံဝန်းအတွင်း ေမ
ြ တိုင်းရပ်ကွက်အမှတ်(၂၅)
သမိုင်းရှိ အစိုးရပိုင်ေြမ၊ ေမ
ြ ကွက် အမှတ(် ၅၊၆၊၇၊၁၁)မှ ၂၀ ဒသမ ၃၆၉ဧကနှင့် ပုဂ္ဂလိကပိုင်
ေမ
ြ ကွက်အမှတ်(၃၊၄၊၈၊၉၊၁၀)မှ ၈ ဒသမ ၉၃၉ဧကသည် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန အမည်ေပါက်
ေမ
ြ ြဖစ်သည်။)
 ၁၁၁
သင်တန်းများဖွင့်လှစ်သင် ြကားရာတွင် ဌာနတွင်း၀န်ထမ်းများသင်တန်းနှင့် ေစတနာ့
၀န်ထမ်းလူမှု၀န်ထမ်းသမားများသင်တန်းဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲ ြခားဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ သင်တန်းအမျိုးအစား
များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးအရာရှိ(အကီးတန်း)သင်တန်း(ယခုဦးစီးအရာရှိ၊စီမံ-၂နှင့်စီမ-ံ ၃)
( ခ) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးအရာရှ(ိ အငယ်တန်း)သင်တန်း(ယခုလူမှု၀န်ထမ်း- ၁ နှင့် ၂)
( ဂ) အေဆာင်မှူး/လက်ေထာက်အေဆာင်မှူးများသင်တန်း(ယခုလူမှု၀န်ထမ်း-၃နှင့် ၄)
(ဃ) မူလတန်း ကို / ေန့ကေလးထိန်းဆရာများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( င) မူလတန်း ကို / ေန့ကေလးထိန်းတာ၀န်ခံဆရာမများစီမံခန့်ခွဲမှုသင်တန်း
( စ) မူလတန်း ကို / ေန့ကေလးထိန်းဆရာမများအဂလိ
င်္ ပ်စာသင်တန်း
(ဆ) ကေလး ြကည့် / ကေလးထိန်းဆရာမများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( ဇ) ထမင်းချက်၀န်ထမ်းများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( ဈ) ေငွစာရင်းတာ၀န်ခံစာေရးများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
(ည) မူးယစ်ေဆး၀ါးများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( ဋ) ေမာ်ေတာ်ယာဉ်ေမာင်းများအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( ဌ) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအလုပ်ခွင်သင်တန်း
( ဍ) ေစတနာမူလတန်း ကို/ေန့ကေလးထိန်းနည်းြပဆရာမများသင်တန်း
( ဎ) ေစတနာမူလတန်း ကို/ ေန့ကေလးထိန်းတာ၀န်ခံများစီမံခန့်ခွဲမှုသင်တန်း
(ဏ) ေစတနာအမျိုးသမီးအိမ်တွင်းမှုနည်း ြပဆရာမသင်တန်း
(တ) ေစတနာလူငယ် ကီး ြကပ်ေရးမှူး(မူးယစ်)သင်တန်း
(ထ) ြမို့နယ်အဆင့်ေစတနာလူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းသင်တန်း
( ဒ) ေစတနာလူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးေရးပရဟိတာေဂဟာမှူးသင်တန်း
သင်တန်း အမျိုးအစားအလိုက် ပို့ချေပးခဲ့ေသာ ဘာသာရပ်များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း
ြဖစ်သည်-
(က) လူမှု၀န်ထမ်းဘာသာရပ်များ
(၁) လူမှု၀န်ထမ်းအေခ
ြ ခံသေဘာတရား
(၂) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ထုံးလုပ်နည်း
 ၁၁၂
(၃) လူမှုေရးဥပေဒ
(၄) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ
(၅) လူမှုေရးသိပ္ပံဘာသာရပ်
( ခ) ဖွံ့ြဖိုးေရးဘာသာရပ်များ
(၁) အိမ်တွင်းမှုသိပ္ပံ
(၂) သင် ြကားမှုဘာသာရပ်
(၃) စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှုဘာသာရပ်
(၄) အေခ
ြ ခံကျန်းမာေရးနှင့် အာဟာရဓါတ်ဖွံ့ြဖိုးေရး
(၅) ေရှးဦးသူနာပ
ြ ုစုနည်းဘာသာရပ်
(၆) အေခ
ြ ခံမီးသတ်ပညာ
(၇) ကိုယ်လက် ကံ့ခိုင်ေရး
အထက်ပါဘာသာရပ်များကိုလူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှတာ၀န်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များ၊ လူမှုေရးဆိုင်
ရာ မဟာ၀ိဇ္ဇာဘွဲ့ရနှင့် ဒီပလိုမာဘွဲ့ရပညာရှင်များ၊ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ ဌာန
ငယ် များမှကျွမ်းကျင်သူများ၊ အခ
ြ ားဦးစီးဌာန အဖွဲ့အစည်းများမှ ကျွမ်းကျင်သူ ပုဂ္ဂိုလ်များက
သင် ြကား ပို့ချေပးခဲ့ ြကသည်။ သင်တန်းသားများအတွက် စာက
ြ ည့်တိုက်တစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ထား
ြပီး လူမှု၀န်ထမ်း ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာစာအုပ်၊စာတမ်းများ၊ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက သတ်မှတ်သည့်
မူ၀ါဒနှင့်ဆိုင်ေသာ စာအုပ်၊စာတမ်းများ၊ ဗဟုသုတ ြဖစ်ဖွယ်စာအုပ်များ၊ လစဉ်ထုတ်မဂ္ဂဇင်းများ
စသည့် စာအုပ်များ ကိုစုေဆာင်းထားသည်။
ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီေခတ် (၁၉၇၄-၈၈)အတွင်း လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်
သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဖွင့်လှစ်ပို့ချခဲ့ေသာ သင်တန်းအချို့နှင့် သင်တန်းသားဦးေရစာရင်းမှာ
ေအာက်ပါ အတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
စဉ် သင်တန်းအမည် ဖွင့်လှစ်သည့်အ ကိမ် သင်တန်းသားဦးေရ
၁။ အိမ်တွင်းမှုနည်း ြပဆရာမသင်တန်း (၃၀) ကိမ် ၈၂၂ ဦး
၂။ ေန့/ထိန်းနည်း ြပဆရာမသင်တန်း (၂၈) ကိမ် ၈၈၂ ဦး
၃။ ြမို့နယ်အဆင့်လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်း (၂၅) ကိမ် ၆၇၁ ဦး
ဆိုင်ရာသင်တန်း
 ၁၁၃
၄။ လူမှု၀န်ထမ်း(အကီးတန်း)သင်တန်း ( ၄) ကိမ် ၅၈ ဦး
၅။ လူမှု၀န်ထမ်း(အငယ်တန်း)သင်တန်း ( ၃) ကိမ် ၅၆ ဦး
၆။ မူးယစ်ေဆး၀ါးပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရး ( ၅) ကိမ် ၂၁၁ ဦး
ေစတနာ့၀န်ထမ်းသမားများသင်တန်း
၇။ မူးယစ်ေဆး၀ါးပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရး ( ၂) ကိမ် ၅၆ ဦး
ေစတနာ့၀န်ထမ်းသမားများ။ ဉာဏ်သစ်
ေလာင်းသင်တန်း
၈။ ေန့ကေလးထိန်း /မူ ကိုေကျာင်းဆရာမ (၁၃) ကိမ် ၂၁၀ ဦး
များဌာနတွင်းလုပ်ငန်းသင်တန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၀န်ထမ်းအင်အားဖွဲ့စည်းမှု
ေတာ်လှန်ေရး ေကာင်စီေခတ်က အရာထမ်း(၄၈)ဦး၊ အမှုထမ်း(၉၄၆)ဦး၊ စုစုေပါင်း
(၉၉၄)ဦးဖ
ြ င့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ်လည်းလူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏လုပ်ငန်းတာ၀န်များ ပိုမိုများပ
ြ ား
လာသဖ
ြ င့် (၁၅-၁၂-၇၆)ေန့တွင်အရာထမ်း(၇၉)ဦး၊ အမှုထမ်း(၁၆၅၉)ဦး စုစုေပါင်း(၁၇၃၈)
အထိ တိုးချဲ့ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ (၁၇-၄-၈၇)ေန့တွင်အရာထမ်း(၂)ဦး၊ အမှုထမ်း(၂၉၂)ဦးကို ထပ်မံ
ခန့်အပ်ခွင့်ရရှိခဲ့သ ြဖင့် အရာထမ်း(၈၁)ဦး၊ အမှုထမ်း(၁၉၅၁)ဦး၊ စုစုေပါင်း(၂၀၆၅)ဦးဖ
ြ င့်
လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနတွင် တိုးချဲ့ခန့်ထားေသာ ၀န်ထမ်း
အင်အားနှင့် များပ
ြ ားလာသည့် လုပ်ငန်းတာ၀န်များေက
ြ ာင့် ေနရာထိုင်ခင်း ကျဉ်းေမ
ြ ာင်း
လာသဖ
ြ င့် လမ်းမေတာ်ြမို့နယ်၊ (၁၈)လမ်းတွင် ရုံးစိုက်ရာမှ မရမ်းကုန်း ြမို့နယ်၊ ကမ္ဘာေအး
ေစတီလမ်း၊ အမှတ(် ၆၄)ရှိ (ကမ္ဘာေအးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း ပင်မအေဆာက်အဦ)သို့
၁၉၈၅ခုနှစ်၊ ေမလတွင် ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
ြပည်ပသို့ပညာသင်/ ေလ့လာေရး/ေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များေစလွတ်ြခင်း
ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီေခတ်အတွင်း ြပည်ပနိုင်ငံများသို့ ပညာသင်/
ေလ့လာေရး/ေဆွးေနွးပွဲ ကိုယ်စားလှယ်များအဖ
ြ စ် သွားေရာက်ခဲ့ ြကေသာ ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို
ေနာက်ဆက်တွဲ (ဆ)ြဖင့် ေဖာ်ြပအပ်ပါသည်။
 ၁၁၄
အခန်း(၇)
နိုင်ငံေတာ်ြငိမ်၀ပ်ပိြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့ကာလ(၁၉၈၈-၁၉၉၇)
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိ ြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့သည် ၁၉၈၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၁၈)
ရက်ေန့တွင် နိုင်ငံေတာ်တာ၀န်ကိုယူခဲ့ြပီးေနာက် နိုင်ငံေတာ်၏ နိုင်ငံေရး၊ စီးပွားေရးနှင့်
လူမှုေရး အေခ
ြ အေနကို ြပန်လည်တည် ြငိမ်မှုရရှိလာပ
ြ ီး ပိုမိုတိုးတက် ေကာင်းမွန်လာေစရန်
အတွက် အားသွန် ခွန်စိုက် ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ေအးချမ်းသာယာ၍ ေခတ်မီဖွံ့ ြဖိုး
တိုးတက်လာေသာ နိုင်ငံေတာ်သစ် ကီး တည်ေဆာက်ေရးအတွက် နိုင်ငံေရးဦးတည်ချက်(၄)ရပ်၊
စီးပွားေရးဦးတည်ချက် (၄)ရပ်၊ လူမှုေရးဦးတည်ချက(် ၄)ရပ်ကို ချမှတ်ေဆာင်ရွက် ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ် အမျိုးသားေရး ဦးတည်ချက်(၁၂)ရပ်အနက် လူမှုေရးဦးတည်ချက(် ၄)ရပ်မှာ
ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်သည်-
(က) တစ်မျိုးသားလုံးစိတ်ဓါတ်နှင့် အကျင့်စာရိတ္တ ြမင့်မားေရး
( ခ) အမျိုးဂုဏ် ဇာတိဂုဏ် ြမင့်မားေရး၊ ယဉ်ေကျးမှုအေမွအနှစ်များ၊ အမျိုးသားေရး
လက္ခဏာများ မေပျာက်ပျက်ေအာင်ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ေရး
( ဂ) မျိုးချစ်စိတ်ဓါတ်ရှင်သန်ထက်ြမတ်ေရး
(ဃ) တစ်မျိုးသားလုံးကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရးနှင့် ပညာရည်ြမင့်မားေရး
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိ ြပားမှု တည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့က လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ ပိုမို
ထိေရာက် ေအာင် ြမင်စွာ အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးအတွက် ''လူမှု၀န်ထမ်း
၀န် ကးီ ဌာန''ကို ''လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန''အဖ
ြ စ်
၁၉-၂-၉၂ ရက်စွဲပါ အမိန့်ေ ြကာ် ြငာစာအမှတ် ၁၄/၉၂ ြဖင့် ေပ
ြ ာင်းလဲဖွဲ့စည်းေပးခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန လက်ေအာက်ရှိ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် နိုင်ငံေတာ်လူမှုေရးဦးတည်များနှင့်အညီ ြပည်သူများအား လူမှုေရး
ဆိုင်ရာအခွင့်အေရးများ တန်းတူညီမျှရရှိေစမှုကို ေရှးရှု၍ ေအာက်ပါလုပ်ငန်းရပ်များကို
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ကေလးသူငယ် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( ခ) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( ဂ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
 ၁၁၅

(ဃ) သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း

( င) မသန်စွမ်းသူများေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
( စ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ ေလျာ့ပါးပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
(ဆ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များအား ေထာက်ပံ့ေရး လုပ်ငန်း
( ဇ) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
ကေလးသူငယ်ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(က) ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများ
(၁) မိဘမဲ့၊ စွန့်ပစ်နှင့် လူမှုေရးအခက်အခဲရှိေသာ ေမွးစမှ ၅နှစ်အရွယ်အထိ
ကေလးငယ်များကိုယခင်ေခတ်များက ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီး ြဖစ်သည့် ကေလး
ြပုစုေရးဌာနများဖ
ြ စ်ေသာ ေချာ်တွင်းကုန်း၊ ေထာက် ြကန့်၊ မန္တေလး၊
ကျိုင်းတုံ၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊ မေကွးတို့တွင် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။
(၂) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနပိုင်ေြမ ၁၆.၄၂၅ဧကအနက်မှ ေချာ်တွင်းကုန်း
ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနက အသုံးြပုထားေသာေမ
ြ ၁.၃၄ဧကနှင့်
အေဆာက်အဦ(၁၁)လုံးကို ကာကွယ်ေရး ဝန် ကီးဌာနသို့ လွှဲေြပာင်း
အပ်နှံြပီး ေရွှဂုံတိုင်လမ်းမကီးေဘး၊ ဗဟန်း ြမို့နယ်၊ ေမ
ြ တိုင်း ရပ်ကွက်
(၂ေအ)ေမ
ြ ကွကအ
် မှတ်(၅၃၄/၅၃၅)ေမ
ြ အကျယ်အ၀န်း၄ဒသမ၄၁၆ဧက
ရှိေြမကွက်တွင် အေဆာက်အဦသစ်များ ေဆာက်လုပ်ကာ ၁၀-၉-၉၃ ေန့
တွင်ေရွှဂုံတိုင်ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနအမည် ြဖင့်ေြပာင်းလဲ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ခ) ကေလးေမွးစားခ
ြ င်းလုပ်ငန်း
ကေလးသူငယ်များသည် မိသားစုရင်ခွင်တွင် ပုံမှန်ရှင်သန် ကီး ြပင်း
နိုင်ေရးအတွက်တည်ဆဲကိတ္ထိမသားသမီးေမွးစားေရးမှတ်ပုံတင်အက်ဥပေဒအရ
လူမှု ၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ကေလးများ အနာဂတ်ေကာင်းကျိုးကို ရည်ရွယ်ကာ
စာချုပ် ချုပ်ဆို၍ ေမွးစားခွင့်ြပုခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၈ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ခုနှစ်အတွင်း
ကေလး (၈၂)ဦးကို စာချုပ်ချုပ်ဆို ေမွးစားခွင့်ြပုခဲ့ပါသည်။
 ၁၁၆

( ဂ) မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ြခင်း
(၁) အသက်(၃)နှစ်မှ(၅)နှစ်အရွယ် ကေလးငယ်များအား မူလတန်းေကျာင်း
များသို့ ကာယ၊ ဥာဏ၊ စာရိတ္တ အေခ
ြ ခံေကာင်းများဖ
ြ င့် ဝင်ေရာက်နိုင်
ေရးအတွက် ကိုတင်ြပင်ဆင်နငုိ ရ
် န်နငှ အ
့် လုပလ
် ုပ်ေသာမိခင်များလုပ်ငန်း
ခွင်တွင် လုပ်အားအပ
ြ ည့်အ၀ေပးနိုင်ေရးအတွက် မူလတန်း ကို ေကျာင်း
များ၊ ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ ဖွင့်လှစ်၍ ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးခဲ့သည်။
(၂) အဆိုပါေကျာင်းများတွင် ကေလးငယ်များ ကာယဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှု၊
ဘာသာစကား ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှု၊ တစ်ကိုယ်ရည် ထိန်းသိမ်းတတ်မှု၊
ေပါင်းသင်းဆက်ဆံေရးဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်မှု၊ အာရုံသိမှုများဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်မှု
စသည်တို့အတွက် စီမံချက်များချမှတ်၍ ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
(၃) ၁၉၈၈ခုနှစ်မှ ၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်း မူလတန်း ကိုေကျာင်းေပါင်း(၁၇)
ေကျာင်းနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနေပါင်း(၃၂)ဌာနရှိရာမ ၁၉၉၇ခုနှစ်တွင်
မူလတန်း ကိုေကျာင်း(၂၀)နှင့် ေန့ကေလးထိနး် ဌာနေပါင်း(၄၁)ဌာန၊
စုစုေပါင်း (၆၁) ေကျာင်းအထိတိုးတက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(ဃ) ေစတနာ၀န်ထမ်းမူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ
(၁) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ဖွင့်လှစ်ထားေသာ မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်
ေန့ကေလးထိန်းဌာနများအပ
ြ င် နိုင်ငံရှိကေလးဦးေရနှင့် အချိုးညီမျှကို
အတတ်နိုင်ဆုံး ြဖည့်ဆည်းေပးနိုင်ေရးအတွက် လည်းေကာင်း၊ ကေလး
ငယ်များ ြပုစုပျိုးေထာင်မှု နည်းပညာများ ြပည်သူလူထုအတွင်း ြပန့်ပွား
ေစရန်ရည်ရွယ်၍လည်းေကာင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ြပည်သူ
တို့ ပူးေပါင်းပါ၀င်မှုြဖင့် ေစတနာ့၀န်ထမ်း မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်
ေန့ကေလးထိန်းဌာနများကို စည်းရုံးဖွင့်လှစ်ကာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန
က လိုအပ်ေသာ အတတ် ပညာနည်းပညာများကို ကူညီပံ့ပိုးေပးခဲ့သည်။
(၂) ၁၉၈၈မှ ၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်း ေကျာင်းေပါင်း(၅၉၅)ေကျာင်းရှိခဲ့ရာမှ
၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ေကျာင်းေပါင်း(၆၆၀)အထိ တိုးတက်လာခဲ့သည်။
 ၁၁၇

(၃) အဆိုပါေကျာင်းများအနက်မှ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ေထာက်ပံ့ေ ြကး

စည်းမျဉ်းနှင့် ညီညွတ်သည့် ေကျာင်း(၄၂၄)ေကျာင်းကို ေထာက်ပံ့ေ ြကး
များ ေပးခဲ့ပါသည်။
(၄) ကေလးငယ်အား ြပုစုပျိုးေထာင်ရာတွင် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများတေပ
ြ းညီ
ြဖစ်ေစေရးနှင့်စာသင်ဆရာမ၊ တာ၀န်ခံဆရာမများအရည်အချင်း ြမင့်မား
ေရးအတွက်ကျွမ်းကျင်မှုသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးခဲ့
ပါသည်။
( င) ကာယ/ဉာဏဘက်စုံြပိုင်ပွဲများကျင်းပခ
ြ င်း
(၁) ကေလးငယ်များ၏ ကာယ/ဉာဏ၊ စာရိတ္တ ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးကို
ရည်ရွယ်၍ ကာယ/ဉာဏဘက်စုံြပိုင်ပွဲများကို ေကျာင်းအသီးသီးတွင်
နှစ်စဉ် ကျင်းပခဲ့သည်။
(၂) ကာယစွမ်းရည် ြပိုင်ပွဲများတွင် ရိုးရိုးအေပ
ြ းပ
ြ ိုင်ပွဲ၊ အာလူးေကာက်ေြပးပွဲ၊
အေရာင်ေရွး၊ အကျင်္ီ၀တ်ေ ြပးပွဲ၊ လက်ဆင့်ကမ်းြပိုင်ပွဲများပါ၀င် ြပီး ဉာဏ
စွမ်းရည် ြပိုင်ပွဲများတွင် ပုံေြပာပ
ြ ိုင်ပွဲ၊ သီချင်းဆိုြပိုင်ပွဲ၊ ပန်းချီ ြပိုင်ပွဲများ၊
ကဗျာရွတ်ြပိုင်ပွဲ၊ အကပ
ြ ိုင်ပွဲများ ပါ၀င်သည်။
(၃) ေကျာင်းဦးေရများေသာ ရန်ကုန်တိုင်းတွင် ေကျာင်းေပါင်းစုံဘက်စုံ ြပိုင်ပွဲ
ကိုနှစ်စဉ်ကျင်းပေပးသည့်အြပင် ေကျာင်းပတ်၀န်းကျင် စိမ်းလန်း စိုေြပ
ေရး၊ ေကျာင်းတွင်း လုပ်ငန်းစွမ်းရည်ြပိုင်ပွဲကို ပါထည့်သွင်း ေဆာင်ရွက်
ေပးခဲ့ပါသည်။
( စ) ြပည်တငွ း် /ြပည်ပ ကေလးပန်းချီြပိုင်ပွဲများတွင်၀င်ေရာက် ယှဉ်ြပိုင်ြခင်း
၁၉၉၆ခုနှစ်မှစတင်၍လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် TODAYစာအုပ်တိုက်
ကထုတ်ေဝေသာပလုတ်တုတ်ကေလးဂျာနယ်တို့ဦးစီးကာ ပထမအ ကိမ်ကေလး
ပန်းချီ ြပိုင်ပွဲြပုလုပ်ခဲ့သည်။ ြပိုင်ပွဲ၀င် ပန်းချီကား(၁၀၅)ကားအနက် အဆင့်မီ
ပန်းချီကား (၃၅)ကားကို ေရွးချယ်၍ ဂျပန်နိုင်ငံမှ (၂၇) ကိမ်ေြမာက်နိုင်ငံတကာ
ကေလးပန်းချီ ြပိုင်ပွ(ဲ ၁၉၉၇)သို့ ေပးပို့ြပိုင်ပွဲ၀င်ေစခဲ့ရာပ
ြ ိုင်ပွဲမှ အထူးဆု
(Supreme) တစ်ဆု၊ ေငွတံဆိပ(် Silver)တစ်ဆု၊ ေက
ြ းတံဆိပ် (Bronze)သုံးဆု
 ၁၁၈
စုစုေပါင်း(၅)ဆုကို ြမန်မာနိုင်ငံက ဆွတ်ခူးရရှိခဲ့ပါသည်။ ရလဒ်ေကာင်းကို
ထိန်းသိမ်းသည့်အေန ြဖင့် ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလတွင် မူ ကိုကေလး
ပန်းချီြပိုင်ပွဲကို ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ခဲ့ ြပီး ြပိုင်ပွဲမှ အဆင့်မီ ပန်းချီကားများကို စိစစ်
ေရွးချယ်၍ဂျပန်နိုင်ငံ(၂၈) ကိမ်ေြမာက်နိုင်ငံတကာကေလးပန်းချီ ြပိုင်ပွဲ(၁၉၉၈)
သို့ေပးပို့ ြပိုင်ပွဲ၀င်ရန် စီစဉ်ခဲ့ပါသည်။ ပထမအ ကိမ် ြပိုင်ပွဲ ကျင်းပစဉ်က
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန လက်ေအာက်ရှိေကျာင်းများသာ ြပိုင်ပွဲ၀င်ခဲ့ေသာ်လည်း
ဒုတိယအ ကိမ်တွင်မူ ေစတနာ့၀န်ထမ်းေကျာင်းများကိုပါဖိတ်ေခါ်ပ
ြ ိုင်ပွဲ၀င်ေစခဲ့
ပါသည်။
(ဆ) ချစ်စရာ့အရွယ်ကစားက
ြ မယ်အစီအစဉ်များရိုက်ကူးြခင်း
မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့် ေန့ကေလးထိနး် ေကျာင်းမှ ကေလးများ
ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ၊ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေစရန်ရည်ရွယ်၍ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနနှင့် ြမန်မာ့ရုပ်ြမင်သံ ြကားနှင့် အသံလွှင့်ဦးစီးဌာနတို့ စဉ်ဆက်မြပတ်
ပူးေပါင်းရိုက်ကူးေသာ''ချစ်စရာ့အရွယ်ကစားက
ြ မယ်''အစီအစဉ်ကို ၁၉၉၇ခုနှစ်
မှစတင်၍ ြမန်မာ့ရုပ်ြမင်သံ ြကား အစီအစဉ်မှ အပတ်စဉ် စေနေန့တိုင်း
ထုတ်လွှင့် ြပသခဲ့သည်။
( ဇ) သုံးမွှာပူးနှင့်အထက်ေမွးဖွားေသာ မိခင်နှင့်ကေလးများအားေထာက်ပံ့ြခင်း
သုံးမွှာပူးနှင့်အထက် ေမွးဖွားေသာ မိခင်အတွက် မိခင်ဆု(၅၀၀)ကျပ်၊
ကေလးများအတွက် တစ်ဦးလျှင် ပထမနှစ်(၇၅)ကျပ်၊ ဒုတိယနှစ်(၅၀)ကျပ်၊
တတိယနှစ် (၂၅)ကျပ်နနှု ်း ြဖင့် (၃)နှစ်ဆက်တိုက်ေထာက်ပံ့ေပးခဲ့သည်။ ၁၉၈၈
ခုနှစ်မှ၁၉၉၇ခုနှစ်အတွင်းေထာက်ပံ့ေပးေငွ စုစုေပါင်းမှာ ၄၅၂၁၃၈ိ/- ြဖစ်သည်။
( ဈ) တက်သစ်စကေလးငယ်ဖွံ့ြဖိုးေရးစီမခံ ျက(် Early Childhood Development
Project)
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် ကုလသမဂ္ဂ ကေလးသူငယ်ရန်ပုံေငွအဖွဲ့
(UNICEF)တို့ ပူးေပါင်း၍ ၁၉၉၁ခုနှစ်မှစတင်ေဆာင်ရွက်ေသာ စီမံချက် ြဖစ်
သည်။ စီမံချက်၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးတိုးတက် ေစရန်
ြဖစ်ြပီး ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးမှုဆိုင်ရာ သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ြခင်း၊ ကေလး
 ၁၁၉

သူငယ် ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးမှုဌာနများ (ECD Centres) ဖွင့်လှစ်ြခင်း၊ သင် ြကားမှု

အေထာက်အကူြပုပစ္စည်းများထုတ်ေဝေပးခ
ြ င်း၊ မိဘများအား ကေလးသူငယ်
ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးမှု အသိပညာေပးခ
ြ င်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ စီမံချက်အရ
၁၉၉၇ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလအထိ သင်တန်း(၃၂)ခု၊ ေဆွးေနွးပွ(ဲ ၄) ခုဖွင့်လှစ် ေပးခဲ့
ြပီးကေလးသူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးမှုဌာန( ECD Center) (၁၄)ခုဖွင့်လှစ် ေပးနိုင်ခဲ့သည်။
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို ကိုတင်ကာကွယ်ေရး၊ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးနှင့်
အလုပ်အကိုင်ေနရာချထားေရးဟူ၍ က ခွဲ ြခားေဆာင်ရွက်ေစခဲ့သည်။ လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်း
များကို UNICEF,ESCAP စသည့်အဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) ကိုတင်ကာကွယ်ေရး
(၁) လူငယ်ေလလွင့်မှုကို ကိုတင်ကာကွယ်သည့်အေနဖ
ြ င့် အားလပ်ချိန်များ
ကို အကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်ေရးအတွက် ြပည်သူလူထု ပူးေပါင်း ပါ၀င်မှု
ြဖင့် လူငယ်ရိပ်သာေပါင်း(၁၄၃)ခုကို ြပည်နယ် တိုင်းအသီးသီးတွင်
ဖွင့်လှစ် ေပးခဲ့ သည်။
(၂) အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် ေကျာင်းမေနနိုင်ေသာလူငယ်များအေခ
ြ ခံ
မူလတန်းပညာသင်ယူခွင့်ရရှိေစရန်ေစတနာမူလတန်းညေကျာင်း ေပါင်း
(၉၂)ေကျာင်းဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့ ြပီး ေကျာင်းသားဦးေရ(၇၀၃၀)ကို ေစတနာ့
၀န်ထမ်းဆရာများကအေခ
ြ ခံမူလတန်းပညာသင် ြကားေပးခဲ့သည်။
( ခ) ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(၁) အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ရန် လိုအပ်ေသာ
လူငယ်များအတွက် လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများကို ရန်ကုန်တိုင်းတွင်
(၄)ေကျာင်း၊ မန္တေလးတိုင်းတွင(် ၂)ေကျာင်း၊ မွန်ြပည်နယ်တွင(် ၁)
ေကျာင်း၊ ရှမ်း ြပည်နယ်တွင(် ၂)ေကျာင်း စုစုေပါင်း (၉)ေကျာင်း ဖွင့်လှစ်
ထားပါသည်။
(၂) သင်တန်းေကျာင်းများတွင် လူငယ်များ ကိုယ်ကျင့်တရားေကာင်းမွန်ေရး၊
အသိအြမင် မှန်ကန်ေရးတို့အတွက် ေလ့ကျင့်ပညာေပးခ
ြ င်း၊ လမ်းညွှန်
 ၁၂၀
သွန်သင် ြခင်းများကို ေဆာင်ရွက်ေပးပါသည်။ စာေပပညာသင် ြကားေရး
အတွက်သင်တန်းေကျာင်း၀င်းအတွင်းတွင်မူလတန်းေကျာင်းများဖွင့်လှစ်
သင် ြကားေစပ
ြ ီး မူလတန်းေအာင်ြမင်ပါက နီးစပ်ရာအလယ်တန်း၊
အထက်တန်းေကျာင်းများတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ယူေစခဲ့ပါသည်။
(၃) စာေပပညာသင် ြကားခ
ြ င်း မပ
ြ ုလိုေသာလူငယ်များကို မိမိဘ၀ကို မိမိ
ဘာသာရပ်တည်ထူေထာင်နိုင်ေစရန်အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာများ
သင် ြကား ေပးသည်။
(၄) ေလ့ကျင့်ြပုပ
ြ င်ြပီး အကျင့်စာရိတ္တ ေကာင်းမွန်လာေသာလူငယ်များအား
မိဘ အုပ်ထိန်းသူများထံြပန်လည်အပ်နှံြခင်း၊ အလုပ်အကိုင်ေနရာချထား
ေပးခ
ြ င်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ေပးပါသည်။ မိဘမဲ့ေသာ အမျိုးသမီးငယ်များ
အားအမျိုးသမီးဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာနသို့ေြပာင်းေရွှ့ေစာင့်ေရှာက်ေပး
ပါသည်။ ြပည်သူလူထုနှင့်ထိေတွ့ဆက်ဆံမှုရရှိေစေရးအတွက် သင်တန်း
ေကျာင်း စိုက်ပျိုးေရး၊ ေမွး ြမူေရးစသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများတွင်
လည်းေကာင်း၊ ပစ္စည်းအေရာင်းဆိုင်များတွင် လည်းေကာင်းပါ၀င်
ေဆာင်ရွက် ေစခဲ့သည်။
(၅) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး လက်ေအာက်ရှိ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများတွင်
တစ်ဦးလျှင် စားစရိတ်တစ်ေန့ (၆ ိ/-)နှုန်းမှ (၁-၄-၉၆)ေန့တွင် ၁၀ိ/- နှုန်း
အထိ နိုင်ငံေတာ်မှတိုး ြမှင့်ခွင့် ြပုခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံေတာ်မှကျခံေငွအြပင်
ေကျာင်းသားတစ်ဦးလျှင် တစ်ေန့ (၁၅ိ/-) နှုန်းထပ်ေဆာင်း ေကျွးေမွးနိုင်
ရန် ေစတနာရှင် ြပည်သူလူထုထံမှ အလှူေငွများ တိုးတက်ရရှိေရးနှင့်
ဖွံ့ြဖိုးေရးလုပ်ငန်းများကိုတိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ရရှိေသာ ၀င်ေငွ
များကို ၁၉၉၄ခုနှစ်မှ စတင်၍သင်တန်းေကျာင်း(၁) ေကျာင်းလျှင်
ေငွပေဒသာပင်(၁၀)သိန်းစီ စိုက်ထူခဲ့ ြပီး ရရှိေသာအတိုးေငွမှ စားစရိတ်
ထပ်ေဆာင်း ေကျွးေမွးခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၆-၉၇ ခုနှစ်တွင်ပထမဆင့် အဖ
ြ စ်
သင်တန်းေကျာင်း(၂၄)ေကျာင်းကိ(ု ၁)ေကျာင်းလျှင်ေငွပေဒသာပင်(၁၀)
သိန်းစီ ရရှိေအာင်စီမံေပးခဲ့ြပီး ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလအထိ သင်တန်း
 ၁၂၁
ေကျာင်း(၁၇)ေကျာင်းအားတစ်ေကျာင်းလျှင် ေငွပေဒသာပင် အနည်းဆုံး
သိန်း(၂၀)စီစုေဆာင်းေပးခဲ့ြပီးကျန်(၇)ေကျာင်းကိုသိန်း(၂၀)စီ စုေဆာင်း
နိုင်ေရးအတွက် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ သည်။
(၆) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများကလည်း မိဘမဲ့နှင့် ခိုကိုးရာမဲ့လူငယ်
များအတွက် ပရဟိတေဂဟာများ ထူေထာင် ဖွင့်လှစ်ကာ ထိန်းသိမ်း
ေစာင့်ေရှာက်ထားပါသည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက သတ်မှတ်ေသာ
ပရဟိတေဂဟာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ညီညွတ်သည့် ပရဟိတ
ေဂဟာ (၁၃၅)ခုကို ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နှင့်ေဂဟာမှူးလစာတို့ကို
နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ေပးခဲ့သည်။
( ဂ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ြခင်း
(၁) လားရိှုးလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
(ကက) လားရိှုး ြမို့၊ အမှတ်(၁၀)ရပ်ကွက်၊ ဘူတာရုံလမ်း ၊(အ-ထ-က(၄)
အေနာက်ဘက်)တွင် တည်ရှိသည်။
( ခခ) လားရိှုး ြမို့တွင်ယခင်က ြမို့မပရဟိတေဂဟာနှင့်ေခးနှင်းပရဟိတ
ေဂဟာများနှစ်ခုရှိခဲ့ြပီး ဆရာေတာ်များက စီမံအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။
( ဂဂ) အဆိုပါ ပရဟိတေဂဟာများကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက
(၂၈-၂-၁၉၉၁)ေန့တွင် လွှဲေြပာင်းရယူြပီး (၆-၃-၁၉၉၅) ေန့မှစ၍
ေကျာင်းသား(၁၅၀)ဆန့်လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း အဖ
ြ စ်ဖွင့်လှစ်
ခဲ့သည်။
(ဃဃ) စတင်လဲွှေြပာင်းရရှိစဉ်ကေမ
ြ အကျယ်အ၀န်း ၁ဒသမ ၄ဧက သာ
ရှိခဲ့ ေသာ်လည်းယခုအချိန်တွင်၅ ဒသမ ၄ဧကထိ ရရှိခဲ့သ ြဖင့်
ဌာနခွင့်ြပု ေငွကျပ်(၁၀)သိန်းြဖင့် အေဆာက်အဦများကိုတိုးချဲ့
ြပင်ဆင်ခဲ့သည်။
 ၁၂၂
(၂) ကျိုင်းတုံလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း
(ကက) ကျိုင်းတုံေစာ်ဘွားနှင့် ြမို့မိြမို့ဖတို့၏ ဝိုင်းဝန်းကူညီမှု ြဖင့်
စဝ်ခွန်သီရိ ဆရာေတာ် ဦးကု လက ၁၉၅၇ခုနှစ်၌ ယန်းစည်း
အထကရွာတွင် မိဘမဲ့ေကျာင်းအဖ
ြ စ် စတင်တည်ေထာင်သည်။
( ခခ) ၁၉၆၄ခုနှစ်၊ နယ်စပ်ေဒသအုပ်ချုပ်ေရးကာလတွင် ဗလငါးတန်
ြပည့်စုံေရး ပရဟိတေဂဟာ အမည် ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ြပီး
(၉-၂-၁၉၆၆)ေန့တွင် လက်ရှိ ေနာင်ဖာရပ်သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
( ဂဂ) ၁၉၈၈ခုနှစ် ေနာက်ပိုင်းတွင် အေခ
ြ အေန အမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်
ဆက်လက် ရပ်တည်ရန်အခက်အခဲများရှိခဲ့ရာလူမှု၀န်ထမ်း ဦးစီး
ဌာနက(၄-၃-၁၉၉၁)ေန့တွင် လွှဲေ ြပာင်းရယူ၍ လူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်း အဖ
ြ စ် ဆက်လက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(ဃဃ) ထို့ေနာက်(၁၉၉၅-၉၆)ခုနှစ်တွင်နယ်စပ်ေဒသနှင့် တိုင်းရင်းသား
လူမျိုးများဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးနှင့်စည်ပင်သာယာေရးဝန် ကီးဌာန
လက်ေအာက်သို့ လွှဲေ ြပာင်းေပးခဲ့သည်။
(ဃ) အလုပ်အကိုင်ေနရာချထားေရး
အကျင့်စာရိတ္တေကာင်းမွန်၍ (၁၈)နှစ် ြပည့်ြပီးေသာလူငယ်များ အလုပ်
အကိုင်ရရှိေရး အတွက်အ ြခားေသာဌာန/အဖွဲ့အစည်း၊ စက်ရုံ /အလုပ်ရုံများနှင့်
ဆက်သွယ်ညှိုနိှုင်းေပးခဲ့သည်။ ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလအထိ လူငယ်(၂၅၂)ဦး
ကို အလုပ် အကိုင်ေနရာချထားေပးနိုင်ခဲ့သည်။
( င) ကုလသမဂ္ဂကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာစီမံချက်(Convention on
the Rights of the Child Project)
(၁) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် UNICEF တို့ပူးေပါင်း၍ ၁၉၉၃ခုနှစ်မှ စတင်
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၂) စီမံချက်၏ရည်ရွယ်ချက်မှာကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂကေလးသူငယ်အခွင့်အေရး
များဆိုင်ရာ သေဘာတူစာချုပ်အပိုဒ်(၄၄)ပါ ြပဋ္ဌာန်းချက် နှင့်အညီ
 ၁၂၃
အမျိုးသား အဆင့်အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းေရးနှင့် ကေလးသူငယ် ဥပေဒ
(၁၉၉၃)ကိုြပဋ္ဌာန်း ၍ ဆက်လက် ေဆာင်ရွက်ရန် ြဖစ်သည်။
(၃) ထိုသို့ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးအတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ ကေလးသူငယ်များ
အခွင့်အေရးဆိုင်ရာသေဘာတူစာချုပ်က (၄)ရပ်ြဖစ်ေသာအသက်ရှင်
သန်ကျန်ရိှေရး(Survival)၊ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရး(Development)၊ အကာ
အကွယ်ေပးေရး(Protection)နှင့် ပါ၀င်ေဆာင်ရွက်ခွင့် ရရှိေရး
(Participation) က များအတွက် အသိပညာေပးေရးလုပ်ငန်းများ
ေဆာင်ရွက်ြခင်း၊ ကေလးသူငယ် ကီး ြကပ်ေရးမှူးများအား သင်တန်း
ဖွင့်လှစ်ေပးခ
ြ င်းနှင့် အလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲများ ကျင်းပခ
ြ င်း တို့ကို
ေဆာင်ရွက် ခဲ့သည်။
(စ) အထူးခက်ခဲေသာအေခ
ြ အေန ကေလးသူငယ်များအား ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှု
စီမခံ ျက်(Children in Especially Difficult Circusmstance Project)
(၁) လမ်းေပါ်ေနကေလးများ(Street Children) အလုပ်လုပ်ေသာ ကေလး
များ(Working Children) တို့အတွက်ရည်ရွယ်၍ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီး
ဌာနနှင့် UNICEF တို့ ပူးေပါင်း၍ ၁၉၉၆ခုနှစ်တွင်စတင်ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
(၂) စီမံချက်အရကေလးသူငယ်များေစာင့်ေရှာက်သူသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်
ပညာေပးခ
ြ င်း၊ အလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲများ ကျင်းပခ
ြ င်းနှင့် ရပ်ရွာလူထု
အေခ
ြ ြပုကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးCommunity Based Protection
လုပ်ငန်း များကို ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
(ဆ) လူငယ်ေလလွင့်မှု ကိုတင်ကာကွယ်ေရးစီမံချက် (Pilot Project on Prevention
of Juvenile Deliquency)
(၁) လူငယ်ေလလွင့်မှုြပဿနာကို ကိုတင်ကာကွယ်ေရးအတွက် ရည်ရွယ်၍
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ေဒသ စီးပွားေရးနှင့်
လူမှုေရး ေကာင်မရှင် (Economic and Social Commission for
Asia and Pacific) တို့ပူးေပါင်း ေဆာင်ရွက်ေသာ စီမံချက် ြဖစ်သည်။
 ၁၂၄
(၂) ၁၉၉၆ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလတွင်စတင်၍စမ်းသပ်နယ်ေြမများ ေရွးချယ်
ြခင်း၊ စီမံချက် အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်မည့် နယ်ေြမခံများအား
သင်တန်းဖွင့်လှစ်ေလ့ကျင့်ေပးခ
ြ င်း၊လူငယ်ေလလွင့်ရြခင်း၏ အေက
ြ ာင်း
အရင်းကို စစ်တမ်းေကာက်ယူ ြခင်း၊ စစ်တမ်းရလဒ် အေပါ်မူတည်၍
အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့် ေန့ေကျာင်းတက်ခွင့် မရေသာ လူငယ်များ
အား ေစတနာမူလတန်းညေကျာင်းများ ဖွင့်လှစ်ေပးခ
ြ င်းနှင့် လူငယ်
ရိပ်သာများထူေထာင်ေပးခ
ြ င်း လုပ်ငန်းတို့ကို ေအာင် ြမင်စွာ ေဆာင်ရွက်
နိုင်ခဲ့သည်။
( ဇ) အာရှနိုင်ငံများပညာေရး၊ လူမှုေရးနှင့်ယဥ်ေကျးမှု ပူးေပါင်းဖလှယေ် ရး
အစီအစဥ်သို့ တက်ေရာက်ြခင်း
(၁) မေလးရှားနိုင်ငံအစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုြဖစ်သည့် (Xim
Phou Mon)အဖွဲ့မှ ကီးမှူး၍ အာရှနိုင်ငံများ၊ ပညာေရး၊ လူမှုေရးနှင့်
ယဉ်ေကျးမှု ပူးေပါင်းဖလှယ်ေရး အစီအစဉ်တွင် အိမ်ရှင်မေလးရှားနိုင်ငံ
အပါအ၀င်ထိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်၊ စကာပူ
င်္ ၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ြမန်မာ
စုစုေပါင်း(၇)နိုင်ငံတို့ကို ဖိတ် ြကားခဲ့သည်။
(၂) အဆိုပါအစီအစဉ်ကိ(ု ၁၈-၁-၉၇)မှ(၂၃-၁-၉၇)ေန့ထိကျင်းပခဲ့ရာ၊ ြမန်မာ
နိုင်ငံမှ ကီး ြကပ်သူ အရာထမ်း(၂)ဦးနှင့် လူငယ်ကျား(၁၀)ဦး၊ မ(၁၀)ဦး၊
ေပါင်း(၂၀)ဦး တက်ေရာက်ခဲ့သည်။
(၃) တက်ေရာက်သူလူငယ်(၂၀)ဦးတွင်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန လက်ေအာက်
ရှိ သင်တန်းေကျာင်းမှပညာအရည်အချင်း၊ စတုတ္ထတန်း အသက်(၁၂)
နှစ်(၁၈)နှစ် ြကားရှိ မိဘမဲ့ကေလး (၁၅)ဦးနှင့်ေစတနာ၀န်ထမ်း ပရဟိတ
ေဂဟာ များမှ လူငယ်(၅)ဦးတို့ ပါ၀င်ခဲ့သည်။
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းကို ကိုတင်ကာကွယ်ေရးနှင့် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်
ေရး (ကုစားေရး)ဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲ ြခားေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
 ၁၂၅
(က) ကိုတင်ကာကွယ်ေရးလုပ်ငန်း
(၁) အမျိုးသမီးများသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ြပုနိုင်ရန်နှင့် မလိုလားအပ်ေသာ
လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများမဖ
ြ စ်ေပါ်နိုင်ေစရန်ရည်ရွယ်၍အေခ
ြ ခံ အိမ်တွင်းမှု
သင်တန်းများနှင့်အေခ
ြ ခံေစတနာ ေန့ကေလးထိန်း ဆရာမသင်တန်း
များကို ြပည်နယ်/တိုင်းများတွင်ဖွင့်လှစ် ေပးခဲ့သည်။
(၂) အမျိုးသမီးအိမ်တွင်းမှု နည်းြပများသင်တန်းနှင့် ေစတနာ၀န်ထမ်း
ေန့ကေလးထိန်းနည်းြပ၊ဆရာမသင်တန်းများကိုရန်ကုန်ြမို့၊ လူမှု၀န်ထမ်း
အတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဖွင့်လှစ် သင် ြကားပို့ချေပးခဲ့သည်။
( ခ) အိမ်တွင်းမှုအသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းများ လဲွှေြပာင်းရယူြခင်း
(၁) ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ စက်မှုစိုက်ပျိုးနှင့် သက်ေမွးပညာဦးစီးဌာန
လက်ေအာက်ရှိအိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင် ေကျာင်းများဖ
ြ စ်
ေသာရန်ကုန်၊ မန္တေလး၊ ပဲခူး၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊ ြမစ် ကီးနား၊ ပုသိမ်တို့မှ
အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းစုစုေပါင်း(၆) ေကျာင်း
ကို (၁-၁-၁၉၉၇)ရက်ေန့တွင်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ လွှဲေြပာင်း လက်ခံ
ရယူခဲ့သည်။
(၂) အဆိုပါေကျာင်းများ တည်ေနရာနှင့် စတင်ဖွင်လ
့ ှစ်သည့် ေန့ရက်များမှာ
ေအာက်ပါ အတိုင်းြဖစ်သည်-
စဉ် ေကျာင်း တည်ေနရာ စတင်
အမည် ဖွင့်သည့်ေန့
၁။ ရန်ကုန် ၁၃၅၊ ဓမ္မေစတီလမ်း၊ ဗဟန်း ြမို့နယ် ၂၆-၃-၇၃
၂။ ပုသိမ် အမှတ်(၂)ရ၀တနယ်ေြမ၊မင်း ကီးလမ်း၊ ၁၂-၃-၈၂
ပုသိမ် ြမို့
၃။ မန္တေလး ၁၆၉(၈၃)လမ်း၊ ၂၅ x ၂၆လမ်း ြကား ၂၈-၆-၈၂
ေအာင်ေြမသာဇံြမို့နယ်
၄။ ေမာ်လြမိုင် ေရွှေတာင်တန်းရပ်၊ အထက်လမ်းမကီး ၂၈-၆-၈၂
ေမာ်လြမိုင်ြမို့
 ၁၂၆
၅။ ြမစ် ကီးနား ရှမ်းစုေြမာက်ရပ်ကွက်၊ ြမစ် ကီးနားမ
ြ ို့ ၂၆-၆-၈၂
၆။ ေတာင်ငူ စည်သူလမ်း(ယခင်ဘူတာရုံလမ်း)၊ ၂၆-၃-၉၀
(၁၈)ရပ်ကွက်၊ ေတာင်ငူြမို့
(၃) အထက်ပါ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်း ပညာသင်ေကျာင်းများတွင်
အချုပ်အလုပ်၊ အချက်အ ြပုတ်နှင့်မုန့်မျိုးစုံ ြပုလုပ်နည်း သင်တန်းများကို
ေအာက်ေဖာ် ြပပါ ရည်ရွယ်ချက်များဖ
ြ င့် စဉ်ဆက်မြပတ် ဖွင့်လှစ်
သင် ြကား ေပးလျက်ရှိသည်-
(ကက) “သက်ေမွးပညာကိုယ်စီပါဟူေသာ’’ေဆာင်ပုဒ်နှင့်အညီ သင်တန်း
တက်ေရာက်သူများ အချိန်တိုအတွင်း အပ်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ အစား
အစာလုပ်ငန်း ြဖင့် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာရပ်များ
တတ်ေြမာက်ေစရန်။
( ခခ) မိသားစုအိမ်တွင်း တစ်နိုင်စီးပွားေရးပ
ြ ုလုပ် ြခင်းြဖင့် အပို၀င်ေငွ
ရရှိေစရန်နှင့် အိမ်တွင်းမှုအတတ်ပညာဖ
ြ င့် ြခိုးခ
ြ ံေြွခတာ၍
ကျန်းမာေပျာ်ရွှင်ေသာမိသားစု ဘ၀ကို ထူေထာင်ေစရန်။
( ဂဂ) နိုင်ငံေတာ်၏နိုင်ငံေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေရးစနစ်များနှင့် အညီ
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာရပ်များကို လိုအပ်သလို တိုးချဲ့
သင် ြကားေပးရန်၊
(ဃဃ) နိုင်ငံေတာ်ကို ချစ် ြမတ်နိုးသည့် အသိစိတ်ဓါတ်ြဖင့် ခံယူချက်
ြပည့်၀ေသာအတတ်ပညာရှင်များ၊ ကျွမ်းကျင်သူများဖ
ြ စ်ေအာင်
ြပုစု ပျိုးေထာင်ေပးရန်။
( ဂ) အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်း
၁၉၄၆ခုနှစ်၊ ြပည့်တန်ဆာနှိပ်ကွပ်ေရး ဥပေဒအရ အေရးယူ ြခင်းခံရ
ေသာအမျိုးသမီးများနှင့် အကျင့်စာရိတ္တြပုပ
ြ င်ရန် လိုအပ်ေသာ အမျိုးသမီးများ
အတွက် အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်းများကို ရန်ကုန်ြမို့ နှင့်
မန္တေလးမ
ြ ို့တို့ရှိေကျာင်းများအပ
ြ င်ြမိတ်ြမို့နှင့်ကျိုင်းတုံ ြမို့တို့တွင်တစ်ေကျာင်းစီ
အသစ်ထပ်မံ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ သင်တန်းေကျာင်း (၄) ေကျာင်းတွင်
 ၁၂၇
စာရိတ္တြပုပ
ြ င်ေပးခ
ြ င်း၊ စာမတတ်သူများအတွက် စာေရးစာဖတ် သင် ြကားေပး
ြခင်း၊ မှန်ကန်ေသာ အသက်ေမွးများပ
ြ ုနိုင်ရန်အတွက် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာသင် ြကားေပးကာ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတစ်ရပ်အသွင် ြဖစ်လာေအာင်
ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။ အကျင့်စာရိတ္တ တိးု တက် ေကာင်းမွန်လာသူများနှင့်
တရားရုံးလွတ်မိန့်များအရ လွှတ်ရက် ြပည့်သူများကို မိဘေဆွမျိုး၊ အုပ်ထိန်းသူ
များထံ ြပန်လည်အပ်နှံေပးခဲ့သည်။
(၁) ြမိတ်အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်း
ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ စက်မှုစိုက်ပျိုးနှင့် သက်ေမွးပညာဦးစီး
ဌာန၊ စိုက်ပျိုးေမွး ြမူေရးအထက်တန်းေကျာင်းေမ
ြ ေနရာ ၁၀၆ ဒသမ ၆၅
ဧကနှင့်ေြမေပါ်ရှိအေဆာက်အဦ(၂၃)လုံးကိုလက်ခံရယူြပီး၊ ၁၈-၂-၉၁
ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်အမျိုးသမီး သက်ေမွးသင်တန်းေကျာင်း ေကျာင်းခွဲ
အဖ
ြ စ် ေကျာင်းသူ (၁၅)ဦးဖ
ြ င့် ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့ြပီး ၁-၁-၉၄ ေန့တွင် ြမိတ်
အမျိုးသမီးသက်ေမွး အတတ်ပညာသင်ေကျာင်းအဖ
ြ စ် စတင်ဖွင့်လှစ်
ခဲ့သည်။
(၂) ကျိုင်းတုံအမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်း
(ကက) ကျိုင်းတုံ ြမို့မှ သုံးမိုင်ကွာေ၀းေသာ ကျိုင်းတုံ လွယ်ေမွသွား
ကားလမ်းေဘးရှိ ၀မ်းတုံရွာအနီး မိုင်းလတ်ေကျးရွာ အုပ်စုတွင်
တည်ရှိသည်။
( ခခ) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏၁၉၉၄-၉၅ခုဘ ာေရးနှစ် ခွင့်ြပုရန်ပုံ
ေငွ ၂၁၀၀၀၅၀ိ/-၊ ၁၉၉၅-၉၆ခုဘ ာေရးနှစ် ခွင့် ြပုရန်ပုံေငွ
၄၄၀၀၀၀၀ိ/- ြဖင့် ေကျာင်းအေဆာက်အဦများ ေဆာက်လုပ်ြပီး
၁၉၉၇ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(ဃ) အမျိုးသမီးရိပ်သာများ
(၁) အသက်(၁၈)နှစ် အထက်ခိုကိုးရာမဲ့နှင့် အေက
ြ ာင်း အမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်
ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ရန် လိုအပ်ေသာ အမျိုးသမီးများအတွက်
 ၁၂၈
ရန်ကုန်နှင့်မန္တေလးတိုင်းတွင်အမျိုးသမီးရိပ်သာ(၂)ခုဆက်လက်ဖွင့်လှစ်
ထားသည်။
(၂) အမျိုးသမီးရိပ်သာများတွင် အေခ
ြ ခံပညာမှ တက္က သိုလ်သည်အထိ
သင် ြကားေပးပ
ြ ီး ယက္က န်း၊ စက်ချုပ်၊ ဇာထိုး၊ ပန်းထိုး၊ ေရွှြခည်ထိုးနှင့်
အ၀တ်ေလျှာ် လုပ်ငန်းများကို “ေလ့ကျင့်ရင်း ကုန်ထုတ်ကုန်ထုတ်ရင်း
ေလ့ကျင်”့ ဟူေသာ ေဆာင်ပုဒ်နှင့်အညီ ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးခဲ့သည်၊
(၃) ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများတွင် ပါ၀င်ေဆာင်ရွက်မှု အချိုးကျရရှိသည့်
လုပ်အားခများကို စုေဆာင်းေပးခ
ြ င်း၊ အလုပ်အကိုင်များ ေနရာချထား
ေပးခ
ြ င်း တို့ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်၊
(၄) ရန်ကုန်အမျိုးသမီးရိပ်သာတွင် ြပင်သစ်နိုင်ငံ SETRACOကုမ္ပဏီနှင့်
အကျိုးတူပူးေပါင်း၍ လက်၀တ်ရတနာများ ြပုလုပ် ြခင်းလုပ်ငန်းကို
ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိရာသင်တန်းေကျာင်းများမှအမျိုးသမီးငယ်များ ပါ၀င်
ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
( င) ေစတနာ၀န်ထမ်းအမျုိ းသမီးေဂဟာများ
ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းအချို့တွင်မိဘမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့နှင့်လူမှုေရးအကူအညီ
လိုအပ် သူအမျိုးသမီးငယ်များအား လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ထားသည့် ေစတနာ့
၀န်ထမ်းအမျိုးသမီးေဂဟာ(၆)ခုကို လုပ်ငန်းများေအာင်ြမင်ေစရန် လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနက ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နငှ ့် ေဂဟာမှူးလစာများကို နှစ်စဉ်
ေထာက်ပံ့ ေပးခဲ့ပါသည်။
( စ) နယ်စပ်ေဒသမှ ြပန်လည်ေရာက်ရှိလာေသာ အမျိုးသမီးများနှင့်ပတ်သက်ေသာ
ေဆာင်ရက
ွ ခ် ျက်များ
(၁) နယ်စပ်ေဒသမှ ြပန်လည်ေရာက်ရှိလာေသာ အမျိုးသမီးများအား
ကျန်းမာေရးစစ်ေဆး၍ ေရာဂါပိုးရှိသူနှင့်မရှိသူကို ခွဲြခားကာစာရင်း
ြပုစုထားပါသည်။
(၂) ၄င်းတို့အား ခွဲ ြခားဆက်ဆံမှုမြပုေစဘဲ အခ
ြ ားအမျိုးသမီးများနှင့်အတူ
လူမှု အခွင့်အေရးတန်းတူရရှိေစပါသည်။
 ၁၂၉
(၃) အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများ သင် ြကားေပးေနစဉ်မှာပင် ကျန်းမာ
ေရးနှင့်ဘာသာေရးဆိုင်ရာပညာေပးေဟာေပ
ြ ာခ
ြ င်း၊ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာနမှ နှစ်သိမ့်ပညာေပး ေဆွးေနွးြခင်းတို့ကို ြပုလုပ်ေပးသည်။
(၄) ၄င်းတို့စား၀တ်ေနေရးအတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အေထာက်အကူ
ြဖစ်ေစရန်အတွက်လည်းေကာင်း၊ ကိုယ်အားကိုယ်ကိုးစိတ် ရှိေစရန်နှင့်
ကျန်းမာေရးအတွက်ေလ့ကျင့်ေပးသည့်အေနဖ
ြ င့်လည်းေကာင်း စိုက်ပျိုး
ေမွး ြမူေရး လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ေဆာင်ရွက်ေစသည်။
(၅) အမျိုးသမီးသက်ေမွး သင်တန်းေကျာင်းများတွင် (၃)လမှ (၆)လအထိ
ထားရှိ ြပီး ေရာဂါပိုးမရှိသူများကို ယုံ ြကည်စိတ်ချရေသာ အေခ
ြ အေန
ေရာက်ေသာအခါ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထား ေရးဦးစီး
ဌာန၊ လူ၀င်မှု ကီး ြကပ်ေရးနှင့် ြပည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာနနှင့် ြမန်မာနိုင်ငံ
ရဲတပ်ဖွဲ့တို့၏ အကူအညီ ြဖင့် မိဘရပ်ထံသို့ ြပန်လည်အပ်နှံေပးခဲ့သည်။
(၆) မိဘေဆွမျိုးသားချင်းများနှင့် အဆက်အသွယ်မရရှိေသးေသာ အမျိုး
သမီးများအား လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနရှိ အမျိုးသမီးသက် ကီး သင်တန်း
ေကျာင်းများတွင် ဆက်လက် ေစာင့်ေရှာက်ထားပ
ြ ီး အသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်းပညာရပ်များကို သင် ြကားေပးသည်။
သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ဘာသာေရးအဖွဲ့အစည်းများ၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများက တည်ေထာင်
ဖွင့်လှစ်သည့် ဘိုးဘွားရိပ်သာများမှာ ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းအသီးသီး၌၁၉၈၈ခုနှစ်က (၂၂)ခုသာ
ရှိခဲ့ရာမှာ ၁၉၉၇ခုနှစ်တွင် (၃၀)ခုအထိ တိုးပွားလာသည်။ ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းအလိုက်ရှိ ဘိုးဘွား
ရိပ်သာများမှာ ကချင်ြပည်နယ်တွင် (၁)ခု၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းတွင် (၂)ခု၊ တနသာရီ
င်္ တိုင်းတွင(် ၁)ခု၊
ပဲခူးတိုင်းတွင်(၇)ခု၊ မေကွးတိုင်းတွင(် ၂)ခု၊မန္တေလးတိုင်းတွင်(၅)ခု၊ မွန်ြပည်နယ်တွင် (၃)ခု၊
ရခိုင်ြပည်နယ်တွင်(၁)ခု၊ ရန်ကုန်တိုင်းတွင် (၃)ခု၊ ရှမ်း ြပည်နယ်တွင် (၁)ခု၊ ဧရာ၀တီတိုင်းတွင်
(၄)ခုြဖစ်သည်။
အဆိုပါ ဘိုးဘွားရိပ်သာများတွင် အသက်(၆၀)နှင့်အထက် ခိုကိုးရာမဲ့ဘိုးဘွားများ
ေသာကကင်း၍ စိတ်ချမ်းသာစွာ ေနထိုင်နိုင်ေရး ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်း၊ ကျန်းမာေရး
 ၁၃၀
ေစာင့်ေရှာက်ေပးခ
ြ င်း၊ နှစ်သက်ယုံ ြကည်ရာကုသိုလ်တရားပွားများနိုင်ရန် ဘာသာေရး လုပ်ငန်း
များကိုေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်းအစရှိသည့်ေ၀ယျာ၀စ္စအြဖာဖ
ြ ာတို့ကို ဘိုးဘွားရိပ်သာေစာင့်ေရှာက်
ေရးအဖွဲ့များက ြဖည့်ဆည်းေပးလျက်ရှိသည်။ ဘိုးဘွားရိပ်သာများတွင် ခိုကိုးေနထိုင်သူ
ဘိုးဘွား(၁၅၀၀)ေကျာ်ရှိရာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နှင့်
ေဂဟာမှူး လစာများ ေထာက်ပံ့ ေပးလျက် ရှိသည်။
၁၉၈၈ခုနှစ်မှ ၁၉၉၇ခုနှစ်အတွင်း ယခင်ေခတ်က ေထာက်ပံ့ေ ြကးေပးခဲ့ေသာ ဘိုးဘွား
ရိပ်သာ (၁၅)ခု အပ
ြ င် ဗန်းေမာ်၊ ရွာေတာင်၊ သေပ
ြ ကုန်း၊ ေကတုမတီ၊ေရွှဆယ်၀တီ၊ ဇီးကုန်း၊
ဖန်ခါးေမ
ြ ၊ ြမင်း ြခံ၊ ပျဉ်းမနား၊ စစ်ေတွ၊ ခရမ်း၊ ကန်ေတာ်မဂလာ
င်္ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၁၂)ခုကို
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ေ ြကးများ ေပးလျက်ရှိသည်။
မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
မျက်မြမင်၊နားမက
ြ ား၊ ဥာဏ်ရည်မမီနှင့် ကိုယ်လက်အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများအား မိမိဘဝ
ရပ်တည်ထူေထာင်နိုင်ေရးနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အံ၀င်ခွင်ကျ၀င်ဆံ့နိုင်ေရး အတွက်
ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းနှင့် ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲြခားကာ
ေဆာင်ရွက် ေပးသည်-
(က) ေစာင်ေ့ ရှာက်ေရးလုပ်ငန်း။ ကိုယ်ခန္ဓာမသန်စွမ်းေသာကေလးများနှင့်
ဥာဏ်ရည် မမီေသာကေလးများအတွက် မသန်စွမ်းသက်ငယ်သင်တန်း ေကျာင်း
(၁)ေကျာင်းနှင့် အသက်(၁၈)နှစ်အထက် မသန်စွမ်းသူများအတွက် မသန်စွမ်း
သက် ကီး သင်တန်းေကျာင်း(၁)ေကျာင်းတို့ကို ရန်ကုန်တိုင်း၊ မရမ်းကုန်းြမို့နယ်၊
လူမှု၀န်ထမ်းအတတ် သင်သိပ္ပံေကျာင်း၀င်းအတွင်းတွင် လည်းေကာင်း၊ အသက်
(၆)နှစ်မ(ှ ၂၀)နှစ်အထိ မျက်မြမင် ကေလးသူငယ်များအတွက် မျက်မြမင်
သင်တန်းေကျာင်းကို ရန်ကုန်တိုင်း၊ ြကည့် ြမင်တိုင်ြမို့နယ်တွင် လည်းေကာင်း၊
ဆွံ့အနားမက
ြ ားေသာ ကေလးသူငယ်များအတွက် နားမက
ြ ားေသာ ကေလးများ
ေကျာင်းကိုမန္တေလးမ
ြ ို့တွင်လည်းေကာင်းဖွင့်လှစ်ကာစာေပပညာသင် ြကားေပး
သည့်အြပင် မသန်စွမ်းသူအမျိုးအစားနှင့် လိုက်ေလျာညီေထွမှုရှိေသာ အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများကို သင် ြကားေပးခဲ့ သည်။
 ၁၃၁
( ခ) ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း။ မသန်စွမ်းသူများ ြပန်လည်ထူ
ေထာင်ေရးလုပ်ငန်းအတွက် မသန်စွမ်းကုန်ထုတ် သမ၀ါယမအသင်းများကို
ဖွဲ့စည်းေပးလျက် စက်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ စာအုပ်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ သတင်းစာဖ
ြ န့်ချိ
ေရးလုပ်ငန်းနှင့် ကိမ-် ၀ါးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ေစခဲ့သည်။ အဆိုပါ
အသင်းများသည် ြမို့ရွာဖွံ့ြဖိုးေရး စီမံကိန်းအရ ရန်ကုန်တိုင်း၊ မရမ်းကုန်း
ြမို့နယ် လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်း၀င်းအတွင်း ကျူးေကျာ် ေနထိုင်
ြကေသာ မသန်စွမ်းသူများအား လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ စီမံချက်ေရးဆွဲ၍
ေရွှြပည်သာမ
ြ ို့သစ်သို့ေြပာင်းေရွှ့ေနရာချထားေပးခဲ့သည်။ အိမ်ေထာင်စုတစ်ခု
အတွက်ေငွကျပ် ၃၁၆၀ိ/-ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။ ထို့ြပင် ရန်ကုန်တိုင်း၊ ြကည့်ြမင်တိုင်
ြမို့နယ်၊ မျက်မြမင်ေကျာင်း၀င်းအတွင်း ကျူးေကျာ်ေနထိုင် ြကသူ မျက်မြမင်
အိမ်ေထာင်စု(၂၀)ကိုလည်း သဃန်င်္ းကျွန်းြမို့နယ်ရှိ ေမ
ြ ကွက်များကို ေပ
ြ ာင်းေရွှ့
ေနရာချထားခဲ့ ြပီးသက်ဆိုင်ရာမ
ြ ို့နယ်သမ၀ါယမဦးစီးဌာနေအာက်သို့လွှဲေ ြပာင်း
ေပးခဲ့ ြပီး သမ၀ါယမ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့်အညီ ေဆာင်ရွက်ေစခဲ့သည်။
( ဂ) မျက်မြမင်များအတွက် ေရာယှက်ပညာေရး စနစ် (Integrated Education
System)ကျင့်သုံးြခင်း။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် မျက်မြမင်များအတွက်
မျက်မြမင်ေကျာင်းကို ရန်ကုန်ြမို့တွင် ဖွင့်လှစ်ထားရှိြပီး၊ အသက်(၆)နှစ်မှ (၁၈)
နှစ် အထိရှိ မျက်မြမင်များအား စာေပပညာကို မျက်မြမင်စာ(Braille)ေရးသား
နည်းစနစ် ြဖင့် သင် ြကားေပးခဲ့သည်။
ယခင်မျက်မြမင်များအတွက် ‘‘မူလတန်းပညာမှသည် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း
ဆီသို့” ဟူေသာ ဦးတည်ချက်ြဖင့် ေဆာင်ရွက်သြဖင့် မျက်မြမင်ကေလးများ
မူလတန်းအဆင့်အထိသာ ပညာသင် ြကား ခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၉၂-၉၃ခု ပညာ
သင်နှစ်မှစ၍ပညာလိုလားသူစတုတ္ထတန်းေအာင်ေကျာင်းသား(၄)ဦး၊ေကျာင်းသူ
(၁)ဦး စုစုေပါင်း(၅)ဦးအားပဥ္စမတန်းတွင်သင် ြကားေပးပါသည်။ ထိုအချိန်က
ေကျာင်းတွင်း တွင်သင် ြကားေပး၍ ြကည့်ြမင်တိုင် ြမို့နယ် အလယ်တန်းေကျာင်း
အမှတ်(၄)တွင် စာေမးပွဲဝင်ေရာက်ေြဖဆိုခဲ့ရာ အားလုံးေအာင် ြမင်ခဲ့ ြကသည်။
 ၁၃၂
၁၉၉၃-၉၄ခုနှစ်တွင် ပဥ္စမတန်းနှင့် ဆဌမတန်းကို ဆက်လက်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ
ေအာင် ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။
သို့အတွက် ၁၉၉၄-၉၅ပညာသင်နှစ်မှ စတင်၍ သက်ဆိုင်ရာ ပညာေရး
ဌာနနှင့် ညှိနိှုင်းကာ မျက်မြမင် ေကျာင်းသားများအား အမ
ြ င်များနှင့်အတူ
ေရာယှက်ပညာသင် ြကားနိုင်ရန် စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့သင် ြကား
နိုင်ရန် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းစာအုပ်များကို မျက်မြမင်စာ (Braille) ြဖင့်ဘာသာပ
ြ န်
ထုတေ၀ေပးခ
် ြ င်း၊ ေန့စဉ်ေကျာင်းတက်စဉ်စာသင် ြကားရာ၌ ေတွ့ ကုံရေသာ
အခက်အခဲများကို ေဖ
ြ ရှင်းေပးနိုင်ရန် မျက်မြမင်ေကျာင်းမှ စာသင်ဆရာမများ
ကို (Resource Teacher) သင်ေထာက်ကူဆရာမများအဖ
ြ စ် တာ၀န်ေပး
ေဆာင်ရွက်ြခင်းြဖင့် ေအာင်ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၉၆-၉၇ခု ပညာသင်နှစ်
တွင် ေကျာင်းသား/ ေကျာင်းသူ စုစုေပါင်း (၁၅)ဦးတို့ ေရာယှက်ပညာေရး
စနစ် ြဖင့် ပညာသင် ြကားခဲ့သည်။
(ဃ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ။ မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်
ေရးလုပ်ငန်းတွင် နိုင်ငံေတာ်ကသာမက ြပည်သူလူထုကပါ ပူးေပါင်းပါ၀င်
ေဆာင်ရွက်သည့်အေနဖ
ြ င့် အစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းများက မျက်မြမင်
ပညာသင်ေကျာင်း(၃)ေကျာင်းနှင့် နားမက
ြ ားေသာ ကေလးများေကျာင်း(၁)
ေကျာင်းကို တည်ေထာင်ဖွင့်လှစ်ထားပါသည်။ ထိုေကျာင်းများတွင်လည်း
မျက်မြမင်များနှင့် နားမက
ြ ားသူများကိုစာေပပညာနှင့် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာများသင် ြကားေပးခဲ့ပါသည်။ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများမှ ဖွင့်လှစ်
ထားေသာမျက်မ ြမင်ပညာသင်ေကျာင်း (၃)ေကျာင်းနှင့်နားမက
ြ ားေသာ ကေလး
များေကျာင်း (၁)ေကျာင်းတို့ကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ဆန်၊ စားစရိတ်၊
၀တ်စရိတ်နှင့် ေဂဟာမှူး လစာတို့ကို နှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ ေပးလျက်ရှိပါသည်။
( င) အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမသန်စွမ်းသူများေန့ကျင်းပခ
ြ င်း။ (၄၈) ကိမ်ေြမာက်
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂညီလာခံ၏ဆုံးြဖတ်ချက် အပိုဒ်၄၈/၉၇အရ နှစ်စဉ် ဒီဇင်ဘာလ
(၃)ရက်ေန့ကို အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများေန့ အဖ
ြ စ်ကျင်းပရန်
သတ်မှတ်ခဲ့သ ြဖင့် ြပည်ေထာင်စု ြမန်မာနိုင်ငံသည် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံြဖစ်
 ၁၃၃
သည်နှင့်အညီ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများေန့ကို ၁၉၉၄ခုနှစ်၊
ဒီဇင်ဘာလ(၃)ရက်ေန့မှ စတင်၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ လူ့အဖွဲ့အစည်း
အတွင်းမသန်စွမ်းသူများ ပိုမိုပါ၀င်ေဆာင်ရွက်လာေစခ
ြ င်းြဖင့် နိုင်ငံေတာ်၏
အကျိုးစီးပွားများကို တစ်ဘက်တစ်လမ်းမှ အေထာက်အကူြပုလာက
ြ ေစရန်
ရည်ရွယ်လျက် "မသန်စွမ်းသူေဖးမကူ ြပည်သူတိုင်းက ကူညီ ြက" ဟူေသာ
ေဆာင်ပုဒ်နှင့်အညီ ကျင်းပခဲ့ြခင်း ြဖစ်ပါသည်။ ပန်းချီ ြပိုင်ပွဲ၊ စက်ချုပ် ြပိုင်ပွဲ၊
ကိမ်ထိုးြပိုင်ပွဲ၊ မျက်မြမင်ေဘာလုံး ြပိုင်ပွဲ၊ နားမက
ြ ားေသာကေလးများနှင့်
ဥာဏ်ရည်မမီေသာ မသန်စွမ်းကေလးများ၏အကပ
ြ ိုင်ပွဲ၊ မျက်မြမင်များနှင့်
ကိုယ်အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများ၏ သီချင်းဆို ြပိုင်ပွဲများကို ကျင်းပေပးခဲ့ ြပီး၊ ဆုရသူ
များအားအပ
ြ ည် ြပည်ဆိုင်ရာမသန်စွမ်းသူများေန့အခမ်းအနားတွင် ထိုက်တန်စွာ
ဆုချီး ြမှင့်ေပးခဲ့သည်။ ထိုကာလမှစ၍ "မသန်မစွမ်း" ဟူေသာ အသုံးအနှုံးအစား
"မသန်စွမ်း" ဟုေြပာင်းလဲေခါ်တွင်ခဲ့သည်။
( စ) မသန်စွမ်းသူများအတွက်ဖိတ်ေခါ်ပန်းချီြပိုင်ပွဲတွင်ပါ၀င်ယှဉ်ြပိုင်ြခင်း။ ဘရူနိုင်း
နိုင်ငံမှ အာရှနှင့် ပစိဖိတ်ေဒသအတွင်းရှိ မသန်စွမ်းသူများ၏ ၁၀စုနှစ် အထိမး်
အမှတ်အြဖစ် "မသန်စွမ်းသူများအတွက် ပထမအ ကိမ် အာဆီယံနိုင်ငံများ
ပန်းချီြပိုင်ပွဲ"ကိုပါ၀င်ယှဉ်ြပိုင်နိုင်ရန်၊ ၂၇-၉-၉၇ေန့တွင် ရန်ကုန် ြမို့၊ ေမရီချက်ပ်
မင်းနားမက
ြ ားေသာကေလးများေကျာင်းတွင် ြပိုင်ပွဲတစ်ရပ် ကျင်းပေပးခဲ့ပါ
သည်။ ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင်သူ(၃၉)ဦးအနက်မှ အဆင့်မီပန်းချီကားများကို ဘရူနိုင်း
နိုင်ငံသို့ ေပးပို့ယှဉ်ြပိုင်ခဲ့ရာပထမဆု(၁)ဆု၊ ဒုတိယဆု(၃)ဆု၊ တတိယဆု(၁)ဆု
နှင့် နှစ်သိမ့်ဆု(၆)ဆု ရရှိခဲ့ြပီး နိုင်ငံအလိုက် တတိယအဆင့်ရရှိခဲ့သည်။ ဘရူနိုင်း
နိုင်ငံမှချီး ြမှင့်ေငွမှာ ပထမဆုအတွက် ဘရူနိုင်းေဒါ်လာ(၄၀၀) ဂုဏ် ြပုလက်မှတ်
နှင့် ဆုတံဆိပ်၊ ဒုတိယဆုအတွက် ဘရူနိုင်းေဒါ်လာ(၃၀၀) ဂုဏ်ြပုလက်မှတ်နှင့်
ဆုတံဆိပ်၊ တတိယဆုအတွက် ဘရူနိုင်းေဒါ်လာ (၂၀၀)ဂုဏ် ြပု လက်မှတ်နှင့်
ဆုတံဆိပ်၊ နှစ်သိမ့်ဆုအတွက် ဘရူနိုင်းေဒါ်လာ (၂၀၀) ဂုဏ်ြပုလက်မှတ်နှင့်
ဆုတံဆိပ်၊ နှစ်သိမ့်ဆုအတွက် ဘရူနိုင်းေဒါ်လာ(၅၀)နှင့် ဂုဏ်ြပုလက်မှတ်တို့
အသီးသီးချီးြမှင့်ခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှလည်း ပထမဆု ကျပ်ေငွ
 ၁၃၄
(၅၀၀၀)၊ ဒုတိယဆုကျပ် ေငွ (၄၀၀၀)၊ တတိယ ဆုကျပ်ေငွ(၃၀၀၀)၊ နှစ်သိမ့်ဆု
ကျပ်ေငွ(၂၀၀၀)တို့ကို အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများေန့ အခမ်းအနား
တွင် ထပ်မံ ဂုဏ်ြပုချီး ြမှင့်ခဲ့သည်။
(ဆ) ြပည်တငွ း် /ြပည်ပမသန်စွမ်းသူများ အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲတွင်ပါ၀င်ယှဉ်ြပိုင်ေစခ
ြ င်း။
မသန်စွမ်းသူများ၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှုအတွက် မသန်စွမ်းမှုအမျိုး
အစားအလိုက်ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင်နိုင်ေသာအားကစားနည်းများကိုေလ့ကျင့်ယှဉ်ြပိုင်
ရန်၊ ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲကို နှစ်စဉ်ကျင်းပ
ေပးခဲ့သည်။ ြပိုင်ပွဲများမှ ထူးချွန်ေသာ မသန်စွမ်းအားကစား သမားများအား
ြပည်ပနိုင်ငံတကာမသန်စွမ်းသူများပ
ြ ိုင်ပွဲတွင်သွားေရာက်ယှဉ်ြပိုင်ရန် ေစလွှတ်
သည်။
၁၉၈၉ခုနှစ်၊ ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ကိုေဘးမ
ြ ို့တွင် ြပုလုပ်သည့် (၅) ကိမ်ေြမာက်
ေမ
ြ ာက်ကမ္ဘာ့အေရှ့ဖျားနှင့် ေတာင်ပစိဖိတ်ေဒသဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများ
အားကစား ြပိုင်ပွဲသို့ ေစလွှတ်ယှဉ်ြပိုင်ေစရာေအာင် ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။
၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်း ကာကွယ်ေရးဝန် ကီးဌာန ြပန်လည်ေနရာချထားေရး
ညွှန် ြကားေရးမှူးရုံး၊ကျန်းမာေရး၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် အားကစားနှင့်
ကာယပညာဦးစီးဌာနတို့ ပူးေပါင်း၍ ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများ
အားကစားအဖွဲ့ချုပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ အားကစားအဖွဲ့ချုပ်မှ ဦးေဆာင်၍
နှစ်စဉ်မပျက် ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများ အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲကို
ကျင်းပေပးပ
ြ ီး ထူးချွန်အားကစားသမားများအား နိုင်ငံတကာ အားကစား ြပိုင်ပွဲ
များတွင် သွားေရာက်ယှဉ် ြပိုင်ေစခဲ့သည်။
၁၉၉၁ခုနှစ်၊ ေဟာင်ေကာင် ြမို့တွင်ကျင်းပေသာ တတိယအကိမ်ေြမာက်
မသန်စွမ်းသူများ လက်မှုစွမ်းရည် ြပိုင်ပွဲ၊ ၁၉၉၄ခုနှစ်၊ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ပီကင်းြမို့
တွင် ကျင်းပေသာ (၆) ကိမ်ေြမာက် အေရှ့ဖျားနှင့် ေတာင်ပစိဖိတ်ေဒသဆိုင်ရာ
မသန်စွမ်း သူများအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲသို့ မသန်စွမ်းသူများ မျက်မြမင်များ ပါ၀င်
ယှဉ် ြပိုင်ရာ ေအာင် ြမင်မှုများရရှိ ြပီး နိုင်ငံဂုဏ်ေဆာင် အားကစားသမားများ
ေပါ်ေပါက်ခဲ့သည်။
 ၁၃၅
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ ေလျာ့နည်းေရးလုပ်ငန်းနှင့်
အနာကီးေရာဂါသည်များပ
ြ န်လည်ေနရာချထားေရးလုပ်ငန်းဟူ၍(၂)ပိုင်းခွဲ ြခားေဆာင်ရွက်ခဲ့
သည်-
(က) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
(၁) မန္တေလးတိုင်း၊ ပုဂံ-ေညာင်ဦးမ
ြ ို့နယ်တွင် ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ
ကို စည်းရုံးပညာေပး၍ မှန်ကန်ေသာ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ြပုလုပ်
နိုင်ရန်ကုန်ထုတ်သမ၀ါယမအသင်းထူေထာင်ေပးခ
ြ င်း၊၄င်းတို့၏ကေလး
များပညာ သင် ြကားနိုင်ရန်ေစတနာမူလတန်း ညေကျာင်းဖွင့်လှစ်ြခင်း
နှင့် လူငယ်ရိပ်သာ ဖွင့်လှစ်ြခင်းကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၂) ထို့အြပင် မေကွးတိုင်း၊ မေကွး ြမို့နှင့် ေရနံေချာင်းြမို့တို့ရှိ ေတာင်းရမ်း
စားေသာက်သူများ ေနထိငု ရ
် ာ ရပ်ကွက်များအတွင်း ၄င်းတို့၏ ကေလး
များ ပညာသင် ြကားနိုင်ရန် ေစတနာမူလတန်းညေကျာင်းများ ဖွင့်လှစ်
ေပးကာအခ
ြ ားဌာနများနှင့်ဆက်သွယ်ညှိနိှုင်း၍ သင့်ေလျာ်ေသာအလုပ်
အကိုင်များ ရရှိေစရန်ေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
(၃) ေရှးရိုးအစွဲအလန်းအရ မျိုးရိုးအရ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများအား
သာမန်ြပည်သူများနှင့်လူမှုေရးတစ်သားတည်းြဖစ်မှု၊(Social Integation)
ကိုေဆာင်ရွက်ေပးရုံသာမက ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး၍ အသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်း ြပုနိုင်ရန် စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ေပးပ
ြ ီး၊ ၎င်းတို့၏ သားသမီးများ
အတွက် ပညာသင် ြကားေရးနှင့် ဘ၀ဖွံ့ြဖိုးတိးု တက်ေရး အတွက်
ေဆာင်ရွက် ေပးခဲ့သည်။
( ခ) အနာကီးေရာဂါသည်များ ြပန်လည်ေနရချထားေရးလုပ်ငန်း
(၁) ရန်ကုန်တိုင်း၊ ေထာက် ြကန့် ြမို့အနီးရှိ၊ ယခင်အနာကီးေရာဂါကုေဆးရုံ
ဝန်းကျင်တွင် အနာကီးေရာဂါသည်ေဟာင်းများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစု
များ၊ အေခ
ြ အေနမဲ့များကျူးေကျာ်ေနထိုင်လျက်ဥပေဒနှင့် မေလျာ်ညီ
ေသာ လုပ်ငန်းများဖ
ြ င့် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ြပုလျက်ရှိ ြကသည်။
 ၁၃၆
(၂) အနာကီးေရာဂါေက
ြ ာင့် လူ့အခွင့်အေရး အပ
ြ ည့်အဝမခံစားရေသာ
အိမ်ေထာင်စုေပါင်း (၇၄၁)ခု၊ လူဦးေရ(၂၆၆၅)ဦးကို လှည်းကူးြမို့နယ်၊
မရမ်းေချာင်ေကျးရွာသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ေပးေရးကို လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနက
စီမံချက်ေရးဆွဲ၍ (၂၅-၄-၉၈)ေန့မှ (၄-၄-၉၉)ေန့ထိေြပာင်းေရွှ့ေနရာ
ချထားခဲ့သည်။
(၃) ၄င်းတို့အနက်မှ ကိုယ်အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူ၊ သားသမီး ေကျာေထာက်
ေနာက်ခံမရှိသူနှင့်မိမိကယ
ို ်တိုင်လုပ်ကိုင်စားေသာက်ြခင်းမပ
ြ ုနိုင်သူများ
ကို ေကျွးေမွးေစာင့်ေရှာက်ရန်အတွက် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ၁၉၉၅
ခုနှစ်မှစ၍နှစ်စဉ်ေကျွးေမွးစရိတ်ေငွ(၁၀)သိန်း ေထာက်ပံ့ခဲ့ြပီး ကျန်းမာ
ေရးနှင့်လူမှုေရးတိုးတက်မှုလုပ်ငန်းများကိုေဆာင်ရွက်ေပးခဲ့သည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများအားေထာက်ပံ့ေ ြကးေပးေရးလုပ်ငန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည်သတ်မှတ်ထားေသာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းနှင့် ညီညွတ်ေသာ
ေအာက်ေဖာ် ြပပါ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအသင်းအဖွဲ့များကို နှစ်စဉ် ေထာက်ပံ့ေ ြကးများေပးခဲ့ရာ
၁၉၈၈ခုနှစ်မှ၁၉၉၇ခုနှစ်အတွင်းေထာက်ပံ့ခဲ့ေသာအဖွဲ့အစည်းဦးေရနှင့် ေထာက်ပံ့ေငွေပါင်း
မှာ ေအာက်ပါ အတိုင်း ြဖစ်သည်-
စဉ် ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်း ဦးေရ ေထာက်ပံ့ေငွ
ကျပ်သိန်းေပါင်း
၁။ ေစတနာ၀န်ထမ်းမူ ကို/ေန့ကေလးထိန်းေကျာင်း ၄၂၄ ေကျာင်း ၃၆၀.၄၉
၂။ လူငယ်ရိပ်သာ ၁၇၁ ခု ၁၉.၂၀
၃။ ေစတနာ့၀န်ထမ်းညေကျာင်း ၉၂ ေကျာင်း
၄။ လူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးေရးပရဟိတေဂဟာ ၁၂၉ ခု ၆၂၄.၆၈
၅။ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအမျိုးသမီေဂဟာ ၆ ခု ၄၅.၅၂
၆။ ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၂၇ ခု ၁၃၂.၂၃
၇။ မျက်မြမင်ပညာသင်ေကျာင်း ၃ ေကျာင်း ၂၈.၅၆
၈။ နားမက
ြ ားေသာကေလးများေကျာင်း ၁ ေကျာင်း
စုစုေပါင်း ၈၅၃ ၁၂၁၀.၆၈
 ၁၃၇
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများအား ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းတွင် ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း
ြပန်လည်ထူေထာင်ေပးခ
ြ င်း၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများ သင် ြကားေပးခ
ြ င်းနှင့်
ေနာက်ဆက်တွဲေစာင့်ေရှာက် ြခင်းဟူ၍ အပိုင်း (၃)ပိုင်းစလုံးကို ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ကျန်းမာေရးဦးစီးဌာနေအာက်ရှိ မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုေဆးရုံများတွင် ေဆးဖ
ြ တ် ြပီး၊
ေဆးဝါးကုသမှုခံယူြပီးသူများအားရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်းြပန်လည်ထူေထာင်ေပးရန်အတွက် ယခင်
ေခတ်က ဖွင့်လှစ်ြပီး ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း(၇)ခုအြပင်‘‘လားရိှုးြပန်လည််ထူေထာင်ေရး
စခန်းသစ်”ကို ထပ်မံဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်၊။ အဆိုပါစခန်းသည် ရှမ်းြပည်နယ်ေြမာက်ပိုင်း၊ လားရိှုးြမို့၊
သီရိမဂလာတိ
င်္ ုးချဲ့ရပ်ကွက်၊ အမှတ်(၁)တွင်တည်ရှိြပီး ၂၅-၁၀-၉၃ ေန့တွင်စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။
မူးယစ်ေဆးစွဲေရာဂါကုစခန်း(လားရိှုး)မှ ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ၊ မိမိဆန္ဒအေလျာက် ြပန်လည်
ထူေထာင်မှုခံယူလိုသူများ၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်းမူးယစ် ကီး ြကပ်ေရးမှုးများနှင့်စခန်းမှ ၀န်ထမ်းများ
ပူးေပါင်း၍ ရပ်ကွက်များရှိ ေဆးစွဲသူများအား စည်းရုံး၍ ေဆးဖ
ြ တ်ေပးြပီးေနာက် ြပန်လည်
ထူေထာင်မှုခံယူသူများကို သင်တန်းသားအဖ
ြ စ်လက်ခံသည်။ ၎င်းစခန်းတွင် စိုက်ပျိုးေရး
လုပ်ငန်းကို အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာရပ် အဖ
ြ စ်သင် ြကားေပးသည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့်စိတ်ကို ေပ
ြ ာင်းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်
ေရးဗဟိုအဖွဲ့၏ လက်ေအာက်တွင်လုပ်ငန်းအဖွဲ့(၁၀)ဖွဲ့၊ ဖွဲ့စည်းထားရှိရာ မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့်
စိတ်ကို ေပ
ြ ာင်းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ေရး ဥပေဒပုဒ်(၁၁)တွင်
"လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ရမည်"ဟု
ြပဌာန်းထားချက်အရမူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများအားသက်ဆိုင်ရာပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
(၈)ခုတွင် စိတ်ပိုင်းနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး ေလ့ကျင့်ေပးပ
ြ ီး အသက်ေမွး
၀မ်းေကျာင်းလုပ်ငန်းများ အဖ
ြ စ်စိုက်ပျိုးေမွးြမူေရးလုပ်ငန်း၊ ပိုးဇာပုံနှိပ်လုပ်ငန်း၊ ကားေရေဆး
ဆီထိုးလုပ်ငန်း၊ ဓါတ်ပုံလုပ်ငန်း၊ ေအာ့ဖ်ဆက်လုပ်ငန်း၊ စက်ဘီး ြပင်လုပ်ငန်း၊ သားေရချုပ်
လုပ်ငန်း၊ ကားေဘာ်ဒီ ြပင်လုပ်ငန်း၊ ေဆးမှုတ်လုပ်ငန်း၊ သံဂေဟဆက်နှင့် ကားအင်ဂျင် ြပင်
လုပ်ငန်းတို့ကို သင် ြကားေပးခဲ့ သည်။
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများအား သက်ဆိုင်ရာ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး စခန်းများတွင်
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားေပးရာ၌လည်း နည်းစနစ် ပိုမိုေကာင်းမွန် လာေစရန်
 ၁၃၈
အတွက် နိုင်ငံတကာမှ အကံေပးပုဂ္ဂိုလ်များ လာေရာက် ြကည့်ရှုအ ကံ ြပုခဲ့ ြကပါသည်။ ထို့ြပင်
မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့်စိတ်ကိုေြပာင်းလဲေစတတ်ေသာေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ေရး
ဗဟိုအဖွဲ့၏ အစီအစဉ် ြဖင့် ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းများတွင် ကျင်းပခဲ့ေသာ ပညာေပးပ
ြ ပွဲများတွင်
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ေဆာင်ရွက်ေနေသာ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းများကို ပါ၀င်
ြပသခဲ့သည်။ ေဟာေပ
ြ ာပွဲများ နှင့် ြပပွဲ ြပိုင်ပွဲများကိုလည်း အခါအားေလျာ််စွာကျင်းပခဲ့သည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့်စိတ်ကို ေပ
ြ ာင်းလဲေစတတ်ေသာ ေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီး
ကာကွယ်ေရးဗဟိုအဖွဲ့၏ (၂၇-၈-၉၃)မှ (၅-၉-၉၃)ထိ တပ်မေတာ် ြပခန်း (အင်ဗွိုင်း)ခန်းမတွင်
ြ ပွဲတွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးအဖွဲ့မှ
ခင်းကျင်း ြပသေသာ ပညာေပးပ
လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်မှုများကို ဓါတ်ပုံ၊ ပန်းချီကား၊ ရုပ်လုံးရုပ် က၊ ေမ
ြ ပုံကားချပ် ဗွီဒီယို မှတ်တမ်း
များဖ
ြ င့် ပါ၀င် ြပသခဲ့သည်။
ေနာက်ဆက်တွဲေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး စခန်းများတွင် ေလ့ကျင့်ထူေထာင်ေပးပ
ြ ီးသူများအားမိဘရပ်ထံ
ြပန်လည်အပ်နှံမှု ေနာက်ဆက်တွဲ ေစာင့်ေရှာက်ေရးကာလကို (၁)နှစ် သတ်မှတ်ကာ ေစတနာ့
၀န်ထမ်းမူးယစ် ကီး ြကပ်ေရးမှူးများက ေစာင့်ေရှာက်အကဲြဖတ်ပါသည်။ ၎င်းတို့၏ ေနာက်ဆက်
တွဲေစာင့်ေရှာက်မှု အစီရင်ခံစာကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသို့တင် ြပရပ
ြ ီး လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာန၏လမ်းညွှန်မှုအရေစတနာ့၀န်ထမ်း ကီး ြကပ်ေရးမှူးများကေနာက်ဆက်တွဲ ေစာင့်ေရှာက်
ေရးလုပ်ငန်း ကို ဆက်လက်ေဆာင်ရွက် ြကပါသည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်း မူးယစ် ကီး ြကပ်မှူးများကို စည်းရုံး၍ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ လူမှု
၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် လိုအပ်ေသာ ေလ့ကျင့်သင် ြကားမှုများ ြပုလုပ်ေပးပ
ြ ီး၊
ေစတနာ့၀န်ထမ်း မူးယစ် ကီး ြကပ်ေရးမှူးများအဖ
ြ စ်ခန့် အပ်တာ၀န်ေပးအပ်ခဲ့သည်။
၁၉၈၈မှ၁၉၉၇ထိေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးပ
ြ ီးေသာေစတနာ့၀န်ထမ်းမူးယစ် ကီး ြကပ်ေရး
မှူး(၉၉)ဦးရှိြပီး၊ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းများမှ ြပန်လည်ထူေထာင်မှု ြပုေပးခဲ့ေသာ
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူမှာ (၁၆၄၄)ဦးရှိခဲ့သည်။
ြမန်မာ-ထိုင်းနယ်စပ်ေဒသမူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲမှုေလျာ့ချေရးနှင့်ကာကွယ်ေရးစီမံချက်
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂမူးယစ်ေဆး၀ါးထိန်းချုပ်ေရးအစီအစဉ်အကူအညီ ြဖင့်ေဆာင်ရွက်ြခင်း
ြဖစ်ြပီး၊ စီမံချက်ကာလမှာ ၁၉၉၅ခုနှစ်မှ၁၉၉၇ခုနှစ်အထိ (၂)နှစ်သတ်မှတ်ခဲ့ပါသည်။ စီမံချက်
 ၁၃၉
၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ "HIV/AIDS ကာကွယ်ေရးရပ်ရွာအေခ
ြ ြပုပညာေပးရန်" ြဖစ်ပါသည်။
စီမံချက်အရ "HIV/AIDS" ကိုတင်ကာကွယ်ေရးနှင့် ပတ်သက်၍ သင်တန်းများေပးခ
ြ င်း၊
စီမံချက် ေကျးရွာများ သို့ ကွင်းဆင်း၍ မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့် "HIV/AIDS" ဆိုင်ရာ ပညာေပးခ
ြ င်း၊
ေဟာေပ
ြ ာပွဲများ ကျင်းပခ
ြ င်းတို့ကိုေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
အေရှ့အာရှေတာင်ေပါ်ေဒသမူးယစ်ေဆး၀ါးတရားမ၀င်သုးံ စွမဲ ေှု လျာ့ချေရးစီမံချက်(Reducing
Illicit Drug Demand Reduction in Highlands of East AD/RAS/96/B53)
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ေဆး၀ါးထိန်းချုပ်ေရးအစီအစဉ်ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ြခင်း ြဖစ်ြပီး
စီမံချက်ကာလမှာ၁၉၉၆ခုနှစ်မှ၁၉၉၉ခုနှစ်အထိ (၃)နှစ်ြဖစ်ပါသည်။ စီမံချက်၏ ရည်ရွယ်ချက်
မှာေတာင်ေပါ်ေဒသ ြပည်သူများအက
ြ ား မူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲမှု ေလျာ့ချေရးအတွက် ရပ်ရွာ
အေခ
ြ ြပုနည်းလမ်းများဖ
ြ င့် စည်းရုံးေဆာင်ရွက်ရန်ြဖစ်ပါသည်။ လုပ်ငန်းစဉ်အေနဖ
ြ င့် ရပ်ရွာ
ေခါင်းေဆာင် များနှင့် ေစတနာ့၀န်ထမ်းမူးယစ် ကီး ြကပ်ေရးမှူးများအား သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်
ပို့ချ ေလ့ကျင့် ေပးခဲ့ပါသည်။ ထို့ြပင်ရပ်ရွာအတွင်းမူးယစ်သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပို့ချေလ့ကျင့်
ေပးခ
ြ င်းနှင့် ရပ်ရွာအတွင်း မူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲသူစာရင်း ေကာက်ယူ ြခင်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
ဖွံ့ြဖိုးေရးလုပ်ငန်းများ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနရှိ သင်တန်းေကျာင်းများ၊ ဌာနများတွင် ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ထား
ေသာကေလးသူငယ်နငှ ့် အမျိုးသမီးများ၏စား၀တ်ေနေရးပိုမိုအဆင်ေြပေစရန်နှင့် နိုင်ငံေတာ်မှ
ဘ ာေငွေ ြကးကျခံသုံးစွဲေနခ
ြ င်းကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အေထာက်အကူ ြပုေစရန် ရည်ရွယ်
လျက် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများသင် ြကားေပးရင်း ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများကို ဖွံ့ြဖိုး
ေရးလုပ်ငန်း အသွင်ြဖင့် ေဆာင်ရွက်ေပးလျက်ရှိပါသည်။ ဖွံ့ြဖိုးေရးလုပ်ငန်းများမှ ရရှိေသာ
၀င်ေငွများကိုေခါင်းစဉ်များခွဲ ြခားကာသတ်မှတ်ထားေသာရာခိုင်နှုန်းများအရသင်တန်းေကျာင်း၊
ဌာနများရှိ ေစာင့်ေရှာက်ခံသင်တန်းသားများ ဖွံ့ြဖိုးေရးအတွက် အချိုးကျခွဲေဝသုံးစွဲခဲ့သည်။
တိုးချဲ့ြမို့သစ်များတွင်ေန့ကေလးထိန်းဌာနအသစ်များဖွင့်လှစ်ြခင်း
ရန်ကုန်တိုင်း တိုးချဲ့ြမို့သစ်များရှိ လိှုင်သာယာ (၂)ေန့ကေလးထိန်းဌာနကို (၂၄-၂-၉၂)
ေန့တွင်လည်းေကာင်း၊ ေရွှေပါက္က ံကေလးထိန်းဌာနကိ(ု ၃-၃-၉၂)ေန့တွင်လည်းေကာင်း ဖွင့်လှစ်
ေပးခဲ့သည်။
 ၁၄၀
နယ်စပ်ေဒသနှင့်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများဖွံ့ြဖိုးေရးလုပ်ငန်း
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိ ြပားမှု တည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့က နယ်စပ်ေဒသနှင့် တိုင်းရင်းသား
လူမျိုးများကိုအရှိန်အဟုန်ြမှင့်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိရာလူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကနယ်စပ်ေဒသများ
ြဖစ်ေသာရှမ်းြပည်နယ်၊ လားရိှုးြမို့အမှတ(် ၂)ေန့ကေလးထိန်းဌာန၊ ေကျာက်မဲေန့ကေလး
ထိန်းဌာန၊ ကွတ်ခိုင်ေန့ကေလးထိန်းဌာနနှင့် ရပ်ေစာက်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများကို (၃-၃-၉၂)
ေန့တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ထို့အ ြပင် ရန်ကုန်တိုင်း၊ ကိုကိုးကျွန်း၌ ေန့ကေလးထိနး် ဌာန (၁)ခုကို
လည်း (၁၀-၆-၉၂)ေန့ တွင်ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်။
နယ်စပ်ေဒသရှိတိုင်းရင်းသူအမျိုးသမီးများအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များ၊လူမှုေ
ေးအေတွးအေခါ် ဗဟုသုတများ၊ စာေပပညာရပ်များအား ေလ့လာဆည်းပူးခွင့်ရရှိေစရန်
အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးပညာသင်ေကျာင်းများကို နယ်စပ်ေဒသ(၅)ြမို့ဖ
ြ စ်ေသာ ကျိုင်းတုံ၊ လားရိှုး၊
ြမိတ်၊ ေကာ့ေသာင်းနှင့် တာချီလိတ် ြမို့များတွင် (၁၆-၃-၉၂)ေန့မှ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထို
သင်တန်းေကျာင်းများတွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ စက်မှုစိုက်ပျိုးနှင့် သက်ေမွးပညာဦးစီးဌာန၊
သမ၀ါယမဦးစီးဌာနနှင့် အိမ်တွင်းစက်မှုလက်မှုဦးစီးဌာနတို့ပူးေပါင်း၍ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွး
ပညာသင်တန်းများကို အမှတ်စဉ် (၁/၉၂)မှ(၇/၉၄)အထိ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပါသည်။ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာန အေနဖ
ြ င့် သင်တန်းေကျာင်းများ၏ စီမံေရး၊အုပ်ချုပ်ေရးပိုင်း၌ အဖွဲ့ေခါင်းေဆာင်၊
အေဆာင်မှူးနှင့် လက်ေထာက်အေဆာင်မှူး တာ၀န်များကိုယူ၍ အခ
ြ ားဌာနများနှင့်အတူ
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက် ခဲ့သည်။
သင်တန်းသားစားစရိတ်နှုန်းတိုးြမှင့်ေပးခ
ြ င်းနှင့် ေငွပေဒသာပင်များစိုက်ထူြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများ၊ လူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်းများ၊ အမျိုးသမီးသင်တန်းေကျာင်းများ၊ မသန်စွမ်းသင်တန်းေကျာင်းများရှိ သင်တန်း
သားများအတွက် နိုင်ငံေတာ်က တစ်ဦးလျှင် တစ်ေန့စားစရိတ် ၆ကျပ်နှုန်း ခွင့် ြပုခဲ့ရာမှ
(၁-၄-၉၆)ေန့မှစ၍၁၀ကျပ်နှုန်းသို့ တိုး ြမှင့်ခွင့်ြပုခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက သင်တန်း
သားတစ်ဦးလျှင် တစ်ေန့ ၁၅ကျပ်နနှု ်း ထပ်ေဆာင်းေကျွးေမွးေရးကို စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
၁၉၉၄ခုနှစ်မှစ၍ သင်တန်းေကျာင်းများတွင် ေငွပေဒသာပင်(၁၀)သိန်းစီစိုက်ထူေပးပ
ြ ီး
ရရှိေသာ အတိုးေငွြဖင့် သင်တန်းသားများ၏ စားစရိတ်ထပ်ေဆာင်း ေကျွးေမွးနိုင်ရန်
စီမံေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၆-၉၇ခုနှစ်တွင် သင်တန်းေကျာင်း(၂၄)ေကျာင်း၌ ေငွပေဒသာပင်
 ၁၄၁
ကျပ်(၁၀)သိန်းစီ စိုက်ထူရရှိေအာင် စီမံေဆာင်ရွက်ခဲ့ရာ သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင် အဖွဲ့အစည်း
များ၏ပံ့ပိုးကူညီမှု၊ ေစတနာရှင် ြပည်သူများ၏ထည့်၀င်လှူဒါန်းမှုတို့ေ ြကာင့် ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ နို၀င်
ဘာလတွင် သင်တန်းေကျာင်း(၁၇)ေကျာင်းတွင် အနည်းဆုံးေငွကျပ်သိန်း(၂၀)စီ စိုက်ထူထား
နိုင်ခဲ့ ြပီး ကျန်ေကျာင်း များတွင်လည်း အလားတူြပည့်မီနိုင်ရန် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမိသားစုများေန့ကျင်းပခ
ြ င်း
(က) ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ၏(၄၄) ကိမ်ေြမာက်အေထွေထွညီလာခံ ကီးက ၁၉၉၄ခုနှစ်ကို
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမိသားစုများနှစ်အြဖစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
( ခ) ကုလသမဂ္ဂ အေထွေထွညီလာခံ (၄၇) ကိမ်ေြမာက် အစည်းအေဝးတွင် ၁၉၉၄
ခုနှစ်၊ ေမလ(၁၅)ရက်ေန့ကို "အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ မိသားစုများေန့"
(International Day of Families) ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
( ဂ) ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံအသီးသီးကမိသားစုများေန့ကိုကျင်းပခဲ့ရာ ြမန်မာနိုင်ငံ
သည်လည်း ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ြဖစ်သည်နှင့်အညီ ၁၉၉၄ခုနှစ်
ေမလ(၁၅)ရက်ေန့တွင် သူနာပ
ြ ုတက္က သိုလ်၌ ပထမအ ကိမ် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ
မိသားစုများေန့ကို လည်းေကာင်း၊ ၁၉၉၅ခုနှစ် ေမလ(၁၅)ရက်ေန့တွင်
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၌ ဒုတိယအ ကိမ် အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ မိသားစုများေန့ကို
လည်းေကာင်းကျင်းပခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာသင်တန်းများ
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိ ြပားမှု တည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့ကာလ (၁၉၈၈-၁၉၉၇)အတွငး်
လူမှုဝန်ထမ်း အတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဖွင့်လှစ်ပို့ချေသာသင်တန်းများနှင့် သင်တန်းသား
ဦးေရ စာရင်းမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
စဉ် သင်တန်းအမည် ဖွင့်လှစ်သည့်အ ကိမ် သင်တန်းသားဦးေရ
၁။ ေန့ကေလးထိန်းနည်း ြပဆရာမသင်တန်း (၄) ကိမ် ၃၇၈ ဦး
၂။ လူမှု၀န်ထမ်း(အငယ်တန်း)သင်တန်း (၃) ကိမ် ၆၁ ဦး
၃။ မူးယစ်ေဆး၀ါးပြ န်လည်ထူေထာင်ေရး (၄) ကိမ် ၈၈ ဦး
ေစတနာ့၀န်ထမ်းသမားသင်တန်း
၄။ ေန့ကေလးထိန်း/မူ ကိုေကျာင်းဆရာမ (၈) ကိမ် ၂၁၉ ဦး
များဌာနတွင်းလုပ်ငန်းသင်တန်း
 ၁၄၂
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၀န်ထမ်းအင်အားဖွဲ့စည်းမှု
ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီကာလက အရာထမ်း(၈၁)ဦး၊ အမှုထမ်း(၁၉၅၁)ဦး စုစု
ေပါင်း၀န်ထမ်းအင်အား(၂၀၃၂)ဦးဖ
ြ င့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ်လည်း၁၉၉၁ခုနှစ်အတွင်းေန့ကေလး
ထိန်းဌာန(၇)ခုတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခွင့်ရရှိခဲ့ြပီး ကိုကိုးကျွန်းေန့ကေလးထိန်းဌာနနှင့် ပညာေရးဝန် ကီး
ဌာနလက်ေအာက်ရှိ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်း(၆)ေကျာင်းကို ၁၉၉၆
ခုနှစ်တွင်လွှဲေြပာင်းရယူခဲ့သ ြဖင့် အရာထမ်း(၈၇)ဦး၊ အမှုထမ်း(၂၂၇၇)ဦး၊ စုစုေပါင်း၀န်ထမ်း
အင်အား (၂၃၆၄)ဦးဖ
ြ င့် လုပ်ငန်းများကိုေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ြပည်ပသို့ပညာသင်၊ ေလ့လာေရး၊ေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ်ြခင်း
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိ ြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့ကာလအတွင်း ြပည်ပနိုင်ငံများသို့
ပညာေရး၊ ေလ့လာေရး၊ ေဆွးေနွးပွဲ၊ ချစ် ြကည်ေရး အားကစားကိုယ်စားလှယ်များအဖ
ြ စ်
သွားေရာက် ြက ေသာပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို ေနာက်ဆက်တွဲ(ဇ)ြဖင့် ေဖာ်ြပအပ်ပါသည်။
 ၁၄၃
အခန်း(၈)
နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီကာလ
(၁၉၉၇-၂၀၁၀ )
၁၉၉၇ခုနှစ် နို၀င်ဘာလ(၁၅)ရက်ေန့တွင် နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ ြဖိုး
ေရးေကာင်စီကိုစတင်ဖွဲ့စည်းသည်။ ေအးချမ်းသာယာပ
ြ ီး ေခတ်မီဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေသာ
နိုင်ငံေတာ် ကီးတည်ေဆာက်ေရးသည်နိုင်ငံေတာ်ရှိစွမ်းအားစုများ၏ ပဓာနကျေသာ အမျိုးသား
ေရးရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင် ြဖစ်သည်။ အဆိုပါရည်မှန်းချက်နှင့်လုပ်ငန်းစဉ်များ ေအာင် ြမင်ေရး
အတွက် နိုင်ငံေတာ် အတွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားပ
ြ ည်သူတစ်ရပ်လုံးနှင့် တပ်မေတာ်တို့က
အရှိန်အဟုန် ြဖင့် ဟန်ချက်ညီညီ ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန လက်ေအာက်ရှိ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအေနဖ
ြ င့် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာမူ၀ါဒနှင့် ရည်ရွယ်ချက်များနှင့်
အညီ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းရပ်များကို အရှိန်အဟုန် ြဖင့် ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
မူ၀ါဒများ
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာမူ၀ါဒများမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများကို ကိုတင်ကာကွယ် ြခင်း၊ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက် ြခင်း၊
ြပန်လည်ထူေထာင် ြခင်း၊ လူ့ေဘာင်အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ြပန်လည်၀င်ဆံ့ ေနထိုင်
နိုင်ေစခ
ြ င်းစသည့် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာနည်းလမ်းများဖ
ြ င့် ေဆာင်ရွက်ရ
မည်။
( ခ) တစ်မျိုးသားလုံးကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရးနှင့်ပညာရည် ြမင့်မားေရးတွင်လူမှုေရးချို့တဲ့
သူ များလည်းပါ၀င်စွမ်းေဆာင်နိုင်ေစရမည်။
( ဂ) နိုင်ငံသားတိုင်း ြမန်မာ့ရိးု ရာလူမေှု ရး အစဉ်အလာေကာင်းများကို ထိန်းသိမ်း
ေစာင့်ေရှာက်ြခင်းြဖင့် (၂၁)ရာစုတွင် ေဒသတွင်းလူမှုေရးစနစ် စံနမူနာအဖ
ြ စ်
ေရာက်ရှိေစရမည်။
(ဃ) လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ အေကာင်အထည်ေဖာ်ရာတွင် လူမှုေရးတာ၀န်များကို
ထမ်းေဆာင်နိုင်မည့်ေစတနာ့၀န်ထမ်းပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်း
 ၁၄၄
များ၊ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၏ ပူးေပါင်းကူညီမှု ြဖင့် ရယူေဆာင်ရွက်
သွားမည်။
ရည်ရွယ်ချက်
လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများကိုေအာက်ပါရည်ရွက်ချက်များဖ
ြ င့် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်-
(က) တစ်မျိုးသားလုံးကျန်းမာ ကံ့ခိုင်ေရးနှင့်ပညာရည် ြမင့်မားေရးဟူသည့်အမျိုးသား
ေရးဦးတည်ချက်ကိုအေထာက်အကူြဖစ်ေစရန်၊
( ခ) လူ့စွမ်းအားအရင်းအမ
ြ စ်ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှုကိုအေထာက်အကူ ြဖစ်ေစရန်၊
( ဂ) လူမှုေရးချို့တဲ့သူများအားလူမှု၀န်ထမ်းနည်း ြဖင့်အကူအညီေပးရန်၊
(ဃ) မလိုလားအပ်ေသာ လူမှုေရး ြပဿနာများ မေပါ်ေပါက်ေစေရးအတွက် ကိုတင်
ကာကွယ်ေပးရန်၊
(င) လူမှုေရးတာ၀န်များ ထမ်းေဆာင်မည့် ေစတနာ့၀န်ထမ်းလုပ်သားပ
ြ ည်သူများ
အား စည်းရုံးေဖာ်ထုတ်ရန်၊
( စ) လူမှုေရးဖွံ့ ြဖိုးမှုလုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်းြဖင့် နိုင်ငံေတာ်အတွက်
တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှအေထာက်အကူ ြဖစ်ေစရန်၊
အထက်ပါ မူ၀ါဒရည်မှန်းချက်များနှင့်အညီ ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ လုပ်ငန်းရပ်များ
မှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း(Child Welfare Services)
( ခ) လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း(Youth Welfare Services)
( ဂ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပင် န်း(Women Welfare Services)
(ဃ) သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း(Care of the Aged)
( င) မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း(Rehabilitation of the Disabled)
( စ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများအားေထာက်ပံ့ေရးနှင့်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်
ေရး လုပ်ငန်း(Grants in Aids to Voluntary Organizations)
(ဆ) ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Resettlement and Rehabilitation of Vagrants)
( ဇ) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများအားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
(Rehabilitation of the Ex-Drugs Addicts)
 ၁၄၅
ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(က) ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများ။ ေမွးစမှ(၈)နှစ်အထိ မိဘမဲ့ကေလးများ၊
စွန့်ပစ် ကေလးများနှင့် မိဘများတွင် လူမှုေရး ြပဿနာရှိေသာ ကေလးများကို
ြပုစု ေစာင့်ေရှာက်နိုင်ရန်ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီးြဖစ်ေသာ ေရွှဂုံတိုင်၊ ပုသိမ်၊ မန္တေလး၊
ေမာ်လြမိုင်၊ မေကွးနှင့်ကျိုင်းတုံကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာန (၆)ခုတို့တွင် ကေလးများ
၏ ကာယ၊ ဥာဏ၊ စာရိတ္တ၊ ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးကို ြပုစု ေစာင့်ေရှာက်ေပး
လျက်ရှိပါသည်။
( ခ) ကေလးေမွးစားေပးခ
ြ င်းလုပ်ငန်း။ ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနများတွင် ြပုစု
ေစာင့်ေရှာက်ထားေသာကေလးများအားမိသားစုဘ၀အတွင်း ပုံမှန် ကီးြပင်းလာ
ေစရန်အတွက်တည်ဆဲ ကိတ္တိမေမွးစားေရး မှတ်ပုံတင်အက်ဥပေဒ နှင့်အညီ
ကေလးေမွးစားေပးခ
ြ င်းကို ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ေမွးစားေပးခဲ့သည့်
ကေလးဦးေရမှာ ၁၉၉၇ခုနှစ်မှ၂၀၁၀ခုနှစ်အထိ (၁၇၂)ေယာက်အား ေမွးစား
ေပးခဲ့ပါသည်။
( ဂ) မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့်ေန့့ကေလးထိန်းဌာနများ
(၁) အသက်(၃)နှစ်မှ(၅)နှစ်အရွယ်ရှိကေလးများအားကာယဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှု
ဘာသာစကား ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှု၊ တစ်ကိုယ်ရည် ထိန်းသိမ်းတတ်မှုနှင့်
ေပါင်းသင်းဆက်ဆံေရးဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်မှု၊ အာရုံသိမှုများဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်မှု
ဟူေသာက (၄)ခု ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှုအတွက် မူလတန်း ကိုေကျာင်း
(၂၁) ေကျာင်း နှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာန(၄၁)ဌာနကို ဖွင့်လှစ်ထားသည်။
(၂) နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲ၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ မန္တေလးတိုင်း၊ ဇီးပင် ကီး
ေကျးရွာရှိဗဟိုမီးသတ်သင်တန်းေကျာင်း အထက် ြမန်မာပ
ြ ည်ရဲသင်တန်း
ေကျာင်းတို့မှ၀န်ထမ်းသားသမီးများ၊ ေကျးရွာမိဘြပည်သူတို့၏ ရင်ေသွး
ငယ်များကိုြပုစုပျိုးေထာင်ေပးနိုင်ရန် ဇီးပင် ကီးမူလတန်း ကိုေကျာင်းကို
(၆-၈-၂၀၀၁)ေန့တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၃) မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ၏ သင် ြကားမှု
အရည်အချင်း ြမင့်မားတိုးတက်ရန်နှင့် ကေလးသူငယ်များ၏ အရည်
 ၁၄၆
အေသွးကို သိရှိနိုင်ရန် မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့် ေန့ကေလးထိနး်
ဌာနများ၏ ကာယ စွမ်းရည်ြပိုင်ပွဲနှင့်ပန်းချီ၊ ပုံေြပာ၊ ကဗျာရွတ်၊ အက
စသည့် ဉာဏ စွမ်းရည် ြပိုင်ပွဲများကိုေကျာင်းအလိုက်မှသည် ြပည်နယ်၊
တိုင်းအဆင့် အထိ နှစ်စဉ်ကျင်းပေပးသည်။
(ဃ) ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးေရးသင် ြကားမှု အေထာက်အကူြပုခန်းမများ
ဖွင့်လှစ်ြခင်း
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများရှိ ကေလးငယ်များဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ြပီး
ေခတ်မီသင် ြကားမှု အေထာက်အကူ ြပုပစ္စည်းများကိုထိေတွ့ကိုင်တွယ် အသုံး ြပု
တတ်ေစရန်အတွက်ေအာက်ေဖာ်ြပပါမူလတန်း ကိုေကျာင်းများ၌ယှဉ်တွဲေဖာ်ြပ
ပါေန့ရက်များ တွင် Computer Learning & Language lab များ
ပါ၀င်ေသာ ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးေရး သင် ြကားမှု အေထာက်အကူြပု
ခန်းမ (Multi Media Classroom) များကိုဖွင့်လှစ်သင် ြကားခဲ့သည်-
စဉ် ေကျာင်းအမည် ဖွင်လ
့ စှ သ
် ည်ေ့ န့
(၁) မူ ကို(၁)၊ ရန်ကုန် ၁၂-၁-၂၀၀၀
(၂) မူ ကို(၂)၊ မန္တေလး ၁၆-၁-၂၀၀၁
(၃) မူ ကို(၄)၊ ရန်ကုန် ၁၄-၃-၂၀၀၁
(၄) ြပည်မူ ကို ၁၇-၆-၂၀၀၁
(၅) မူ ကို(၂)၊ မန္တေလး ၂၄-၁၂၀၀၃
(၆) ေရွှဘိုမူ ကို ၂၅-၁-၂၀၀၃
(၇) မုံရွာမူ ကို ၂၆-၃-၂၀၀၃
( င) အဆင့်ြမင့်မူလတန်း ကိုေကျာင်းများဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း။ မိဘများအေနဖ
ြ င့်
၎င်းတို့၏ ရင်ေသွးငယ်များကို နည်းစနစ်မှန်ကန်စွာေလ့ကျင့်ပျိုးေထာင်ေပးနိုင်
ရန်အဆင့် ြမင့်မူလတန်း ကိုေကျာင်း အများစုထဲတွင် စံ ြပ ြဖစ်ေစရန်နှင့် ၀န်ထမ်း
များအတွက် သက်သာရန်ပုံေငွရရှိေစရန် ရည်ရွယ်၍ လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်
ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ၀န် ကီးဌာနသို့ တင်ြပလမ်းညွှန်မှုခံယူကာ
 ၁၄၇
၀န် ကီးနှင့်ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်တို့ ကိုယ်တိုင် စီစဉ် ကီး ြကပ်၍ ေအာက်ေဖာ် ြပ
ပါ အဆင့်ြမင့် မူလတန်း ကိုေကျာင်းသစ်များကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်-
(ကက) စံြပရင်ေသွးအိမ်မူလတန်း ကိုေကျာင်း
(၁) ရန်ကုန်တိုင်း၊ ဗဟန်းြမို့နယ်၊ ဓမ္မွေစတီလမ်း၊ အမှတ်
(၁၃၅) (ရန်ကုန် အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်း၀င်း)
တွင် တည်ရှိသည်။
(၂) ကေလးတစ်ဦးအတွက် ေန့လည် ြဖည့်စွက်စာ ေကျွးေမွး
စရိတ် အပါအ၀င် တစ်လ(၁၂၀၀၀ိ/-)သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
(၃) (၂-၈-၂၀၀၁)ေန့မှစ၍ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြပီး (၂၆-၁၀-၂၀၀၁)ေန့
တွင်ေကျာင်းဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားကျင်းပခဲ့ရာ ၀န် ကီးကိုယ်တိုင်
တက်ေရာက်် ဖွင့်လှစ်ေပးခဲ့သည်။
( ခခ) ချမ်းေမ
ြ ့အိမ်မူလတန်း ကိုေကျာင်း
(၁) ရန်ကုန်တိုင်း၊ ဗဟန်း ြမို့နယ်၊ အေရှ့ေရွှဂုံတိုင်လမ်းမ ကီး
အမှတ်(၂၄၇/၂၆၉)(ေရွှဂုံတိုင်ကေလးပ
ြ ုစုေရးဌာနအေဆာက်
အုံ) တွင် တည်ရှိြပီး (၂-၆-၂၀၀၃) ေန့မှစ၍ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၂) ကေလးတစ်ဦးအတွက် ေကျာင်းဝင်ေ ြကး (၃၀၀၀ိ/-)နှင့်
ေကျာင်းလခ (၅၀၀၀ိ/-)သတ်မှတ်ထားသည်။
( စ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းမူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ
(၁) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ဖွင့်လှစ်ထားေသာ မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်
ေန့ကေလးထိနး် ဌာနများအပ
ြ င်ြမန်မာနိငု င် ရ
ံ မိှ ူ ကိုအရွယ်ကေလးသူငယ်
ဦးေရအချိုးညီမျှမှုကို အတတ်နိုင်ဆုံး ြဖည့်ဆည်းနိုင်ရန် ြပည်သူလူထု
နှင့် ပူးေပါင်းပါ၀င်မှု ြဖင့်ေစတနာ့၀န်ထမ်း မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်
ေန့ကေလးထိန်းဌာနများကိုစည်းရုံးဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၂) ယင်းသို့ ေဆာင်ရွက်မှုေ ြကာင့် ေကျာင်းေပါင်း(၇၈၉)ေကျာင်း အထိ
စည်းရုံးဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ ြပီး လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက အသိအမှတ်ြပုထား
 ၁၄၈
သည်။ ၎င်းအနက် ေကျာင်းေပါင်း (၄၂၄)ေကျာင်းကို ေထာက်ပံ့ေ ြကး
ေပးလျက်ရှိသည်။
(၃) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့စည်းတစ်ခု ြဖစ်ေသာ ြမန်မာနိုင်ငံမိခင်နှင့် ကေလး
ေစာင်ေ့ ရှာက်ေရးအသင်း ကီးကလည်းအသင်းဌာနချုပ်(ဗဟိ)ု တွင်
ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးေရးဌာနတစ်ခုဖွင့်လှစ်၍ အသက်(၃)နှစ်မှ
(၅)နှစ် အရွယ်ကေလးများကိုြပုစုပျိုးေထာင်ေပးလျက်ရှိသည်။
(၄) အဆိုပါအသင်း ကီး အေနဖ
ြ င့် ြပည်နယ်နှင့် တိုင်းအနှံ့အြပားတွင်
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများကို တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ ၁၉၉၅ခုနှစ်တွင် (၃၆)
ေကျာင်း၊ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင်(၁၀၈)ေကျာင်း၊ ၁၉၉၈-၉၉ခုနှစ်တွင် (၂၈၆)
ေကျာင်း၊ ၁၉၉၉-၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်တွင်(၅၄၈)ေကျာင်း၊၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊
ဒီဇင်ဘာလ(၃၁)ရက်ေန့အထိ(၆၅၃)ေကျာင်း၊ ၂၀၀၃ခုနှစ်တွင် (၁၀၃၃)
ေကျာင်းအထိ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ် နိုင်ခဲ့ ြပီး ြဖစ်သည်။
(၅) အဆိုပါေကျာင်းများရှိ တာ၀န်ခံဆရာမနှင့်စာသင်ဆရာမများ အရည်
အချင်း ြမင့်မားေရးအတွက် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ကျွမ်းကျင်မှု
သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ေလ့ကျင့်ေပးလျက်ရှိသည်။
(ဆ) ြပည်တငွ း် ြပည်ပကေလးပန်းချီြပိုင်ပမဲွ ျားတွင၀် င်ေရာက်ယဉ
ှ ်ြပိုင်ြခင်း။
လူမှု၀န်ထမ်းဌာနနှင့်တူေဒး(TODAY) စာအုပ်တိုက်တို့ ပူးေပါင်း၍
ပလုပ်တုတ်ကေလးပန်းချီ ြပိုင်ပွဲကိုနှစ်စဉ်ေအာက်တိုဘာလတွင် ကျင်းပလျက်ရှိ
ရာ လက်ေချာင်းပန်းချီ၊ ေဆးေရာင် ြခယ်ပန်းချီ၊ စိတ်ကူးယဉ်ပန်းချီြပိုင်ပွဲများကို
ြမန်မာပ
ြ ည်တစ်၀န်း လုံးရှိမူလတန်း ကိုနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ၊ ကိုယ့်အား
ကိုယ်ကိုးမူ ကိုေကျာင်းများမှ ကေလးငယ်များပါ၀င်ယှဉ်ြပိုင်ခဲ့ ြကသည်။ အဆိုပါ
ပန်းချီြပိုင်ပွဲများမှအဆင့်မီလက်ရာများကိုဂျပန်နိုင်ငံတွင်ကျင်းပေသာနိုငင် ံတက
ာကေလးပန်းချီြပိုင်ပွဲ(International Children Art Exhibition Show)သို့
၁၉၉၉ခုနှစ်မှစတင်၍ ေပးပို့ ယှဉ် ြပိုင်ေစခဲ့ရာ၁၉၉၉ခုနှစ်တွင် ေရွှတံဆိပ(် ၁)ခု၊
ေငွတံဆိပ(် ၁)ခု၊ ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်တွင် ေရွှတံဆိပ(် ၁)ခု၊ ေငွတံဆိပ်(၂)ခု၊
ေက
ြ းတံဆိပ်(၂)ခုနှင့် ၂၀၀၁ခုနှစ်တွင် ေရွှတံဆိပ(် ၁)ခု၊ ေငွတံဆိပ်(၂)ခု၊
 ၁၄၉
ေက
ြ းတံဆိပ်(၂)ခု အသီးသီးဆွတ်ခူး ရရှိခဲ့ပါသည်။ ၂၀၀၂ခုနှစ်တွင်မူ ဂျပန်
နိုင်ငံမှ ြပိုင်ပွဲကျင်းပ ြပုလုပ်ြခင်းမရှိသြဖင့် ေပးပို့ယှဥ်ြပိုင် ြခင်း မပ
ြ ုခဲ့ေပ။
( ဇ) ‘‘ချစ်စရာ့အရွယက
် စား ြကမယ်”အစီအစဉ်။ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများ
တွင် ကစားနည်းများဖ
ြ င့် သင် ြကားေပးလျက်ရှိရာ မူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့်
ေန့ကေလးထိန်းဌာန ကေလးငယ်များ၏ကိုယ်ကာယနှင့် ြဖတ်ထိုးဉာဏ်် လျင်ြမန်
ြဖတ်လတ်မှု တိုးတက်ေစရန်နှင့်အရွယ်နှင့် လိုက်ဖက်ေသာလှုပ်ရှားမှုများတွင်
ပါ၀င်ခွင့်ရရှိေစရန်ရည်ရွယ်၍ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် ြမန်မာ့အသံနှင့်
ရုပ် ြမင်သံ ြကားတို့ ပူးေပါင်း၍ ချစ်စရာ့အရွယ်ကစား ြကမယ်အစီအစဉ်ကို စဉ်
ဆက်မြပတ်ရိုက်ကူးလျက်ရှိသည်။ ၁၉၉၇ခုနှစ်မှစတင်၍ ြမန်မာ့ရုပ်ြမင်သံ ြကား
အစီအစဉ်မှအပတ်စဉ် ထုတ်လွှင့် ြပသေပးလျက်ရှိသည်။ ယင်းအစီအစဉ်များ
ရိုက်ကူးေရးအတွက် ေစတနာရှင်ြပည်သူများနှင့် စီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်များက
လှူဒါန်း၍ ပူးေပါင်းပါ၀င်ကူညီခဲ့ ြကသည်။
(ဈ) သုံးြမွှာပူးနှင့်အထက်ေမွးဖွားေသာမိခင်များနှင့်ကေလးများအားေထာက်ပံ့ြခင်း
လုပ်ငန်း။ သုံးြမွှာပူးနှင့်အထက်ေမွးဖွားေသာ မိခင်များနှင့်ကေလးများ
အားအေထာက်အပံ့ ြဖစ်ေစရန်အတွက်မိခင်ဆု(၅၀၀)ကျပ်၊ ကေလးများအတွက်
တစ်ဦးလျှင် ပထမနှစ်(၇၅ိ/-)၊ ဒုတိယနှစ်(၅၀ိ/-)နှင့် တတိယနှစ်အတွက(် ၂၅ိ/-)
နှုန်းြဖင်(့ ၃)နှစ်ဆက်တိုက် ေထာက်ပံ့ပါသည်။ ၁၉၉၇ခုနှစ်မှ ၂၀၀၃ခုနှစ် မတ်လ
အထိမိခင်(၉)ဦးနှင့်ကေလး(၅၃)ဦးကိုစုစုေပါင်းေငွ(၃၈၇၂၅ိ/-) ေထာက်ပံ့ေပး
ခဲ့သည်။ ၂၀၀၃ခုနှစ် ေအာက်တိုဘာလမှစ၍ယခင်သတ်မှတ်နှုန်းမိခင်ဆု၅၀၀ိ/-
ကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ၀န်ထမ်းသက်သာေချာင်ချိေရး ရန်ပုံေငွမှ၅၀၀၀ိ/-
စီထပ်ေဆာင်း၍ ချီး ြမှင့်လျက်ရှိသည်။
(ည) တက်သစ်စကေလးသူငယ်ဖွံ့ြဖိုးေရးစီမံချက်(Early Childhood Development
Project)
(၁) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့်ကုလသမဂ္ဂကေလးများရန်ပုံေငွအဖွဲ့ (UNICEF)
တို့ပူးေပါင်း၍၁၉၉၁ခုနှစ်မှစတင်ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ စီမံချက် ြဖစ်သည်။
 ၁၅၀
(၂) ထိုစီမံချက်သည် အသက်(၅)နှစ်ေအာက် ကေလးများ ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုး
တိုးတက်ေစရန် ရည်ရွယ်၍ကေလးသူငယ် ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးမှုဆိုင်ရာ
သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ြခင်း၊ ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးမှုဌာနများ (ECD
Centres)ဖွင့်လှစ် ြခင်း၊ ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ ြဖိုးမှုဆိုင်ရာသင် ြကားမှု
အေထာက်အကူ ြပုပစ္စည်းများထုတ်ေဝ ြခင်း၊မိဘများအားကေလးသူငယ်
ေစာင့်ေရှာက်မှု ဆိုင်ရာအသိ ပညာေပးခ
ြ င်းတို့ကိုေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၃) အဆိုပါ (ECD Project)အား ECCD-Early Childhood Care For
Development Project အဖ
ြ စ် ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၄) ကေလးသူငယ်ဥပေဒအခန်း(၁၃) ပုဒ်မ၅၈၊ ပုဒ်မခွဲ(ဂ)ပါ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာန ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၏ လုပ်ပိုင်ခွင့်များအရ မူလတန်း ကို
ေကျာင်းများ မှတ်ပုံတင်ြခင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို ေအာက်ပါ
ရည်ရွယ်ချက် များဖ
ြ င့် ြပုစုခဲ့သည်-
(ကက) တက်သစ်စကေလးသူငယ်များအားနည်းလမ်းမှန်ကန်စွာတေပ
ြ း
ညီစနစ်တကျ ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးရန်နှင့် ထုတ် ြပန်ထားေသာ
သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများ၊ သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ကေလး
သူငယ်များအား ြပုစုပျိုးေထာင်ေရး အတွက်ကူညီေပးရန်။
(ခခ) မူလတန်း ကိုေကျာင်းများအား နည်းပညာနှင့်စီမံခန့်ခွဲမှု ဆိုင်ရာ
များ အကူအညီေပးရန်။
(ဂဂ) ဌာန/အဖွဲ့အစည်း၊ ပုဂ္ဂလိကမူလတန်း ကို/ေန့ကေလးထိနး်
များနှင့် ပတ်သက်ေသာအချက်အလက်နှင့် ကိန်းဂဏန်းများ
စုစည်း မှတ်တမ်း ြပုစုရန်။
(ဃဃ) မူလတန်း ကိုေကျာင်းများအား စုစုစည်းစည်းနှင့် အပ
ြ န်အလှန်
အကူအညီေပးနိုင်ရန်။
( ငင) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ စည်းမျဉ်းများနှင့်အညီ ကီး ြကပ်ြခင်း၊
စစ်ေဆးခ
ြ င်း၊ လမ်းညွှန်ြခင်း၊ အကူအညီေပးခ
ြ င်း တို့ကို
ေဆာင်ရွက်ရန်။
 ၁၅၁
(၅) မူ ကိုအရွယ်ကေလးများပ
ြ ုစုပျိုးေထာင်ေရးဆိုင်ရာ အမျိုးသား အဆင့်
အလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲ။ National Workshop on Early Childhood
Care and Development ကို UNICEF နှင့်ပူးေပါင်း၍ရန်ကုန် ြမို့
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းဗဟိုဌာန၌ ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊
ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၈)ရက်နှင(့် ၉)ရက်ေန့များကကျင်းပခဲ့ရာလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ
စာတမ်း(၆)ခုဖတ် ြကား တင်သွင်းခဲ့သည်။
(၆) အဆိုပါအလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲတွင် မူ ကိုအရွယ်ကေလးများဆိုင်ရာ သင်ရိုး
ညွှန်းတမ်းနှင့် ဆရာလမ်းညွှန် ြပင်ဆင်ေရးသားေရးအဖွဲ့ကို အားဖ
ြ ည့်
ဖွဲ့စည်းေပးခ
ြ င်း၊ မူ ကိုနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ မှတ်ပုံတင်ြခင်းကိစ္စ
ကိုညှိနိှုင်းြခင်း၊ ရပ်ရွာအေခ
ြ ြပု အီးစီဒ(ီ ECD)လုပ်ငန်းနှင့် မိသားစု
ြ ြပုအီးစီဒီလုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်မည့် အစီအစဉ်ကို ေစတနာ့၀န်ထမ်း
အေခ
အဖွဲ့အစည်းများ၊ ြမန်မာနိုင်ငံမိခင်နှင့် ကေလးများေစာင့်ေရှာက်ေရး
အသင်း၊ပညာေရးစီမံကိန်းနှင့်ေလ့ကျင်ေရးဦးစီးဌာနတို့နှင့်လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနတို့ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးတို့ကိုေဆွးေနွးခဲ့သည်။
(၇) မူလတန်း ကိုေကျာင်းများမှတ်ပုံတင်ေရးလုပ်ငန်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ လူမှု
၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏၂၀၀၁ခုနှစ် (၄)လပတ်လုပ်ငန်းညှိနိှုင်း အစည်း
အေဝးတွင် ြပည်နယ်/တိုင်းလူမှုဝန်ထမ်းအရာရှိများနှင့် အလုပ်ရုံ
ေဆွးေနွးပွဲ ြပုလုပ်၍ ေဆွးေနွးအကံဥာဏ်များရယူခဲ့သည်။
(၈) ၂၀၀၃ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၂၀)ရက်ေန့တွင်ြမန်မာနိုင်ငံပညာေရး ေကာ်မတီ
အတွင်းေရးမှူး၊ ပညာေရးဝန် ကီးဌာန ဒုတိယ၀န် ကီး ဗိုလ်မှူးချုပ်
စိုး၀င်းေမာင်၊ ပညာေရးစီမံကိန်းနှင့် ေလ့ကျင့်ေရးဦးစီးဌာန၊ အမှတ(် ၁)
ြ ခံပညာ ဦးစီး ဌာန၊ အမှတ(် ၂) အေခ
အေခ ြ ခံပညာဦးစီးဌာန၊ အမှတ(် ၃)
အေခ
ြ ခံပညာ ဦးစီးဌာနတို့မှ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၊ ဒုတိယ
ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်များနှင့်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်
တို့ေတွ့ဆုံ၍ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများ မှတ်ပုံတင် ြခင်းဆိုင်ရာ
ေဆာင်ရွက်မည့်အစီအစဉ်မူ ြကမ်းကိုရှင်းလင်းတင် ြပ နိုင်ခဲ့ ြပီးြဖစ်သည်။
 ၁၅၂
(၉) အထက်ပါအစီအစဉ်ကို လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်
ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာနမှတစ်ဆင့် ြမန်မာနိုင်ငံပညာေရး ေကာ်မတီ
သို့တင်ြပ ရန်စီစဥ်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
(၁၀) မူ ကိုအရွယ် ကေလးများ ြပုစုပျိုးေထာင်ေရးဆိုင်ရာ ေကျာင်းအုပ/်
တာ၀န်ခံဆရာမများ သင်တန်း(၁) ကိမ်နှင့် စာသင်ဆရာမများ သင်တန်း
(၄) ကိမ်၊ စုစုေပါင်းသင်တန်း (၅) ကိမ်ကို၂၀၀၀ြပည့်နှစ်အတွင်း ဖွင့်လှစ်
ေပးနိုင်ခဲ့သ ြဖင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအတွက် ကျွမ်းကျင်သူဆရာမ
များကို ေမွးထုတ် ခဲ့သည်။
(၁၁) အလားတ ူသင်တန်းများကို ၂၀၀၁ခုနှစ်အတွင်း(၂) ကိမ်၊ ၂၀၀၂ခုနှစ်
အတွင်း(၂) ကိမ်၊ ၂၀၀၃ခုနှစ်တွင်(၁) ကိမ်ထပ်မံဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ သတ်မှတ်
ြမို့နယ် (Area Focus Township)များရှိ အသိအမှတ်ြပု ကိုယ့်အား
ကိုယ်ကိုး မူ ကိုေကျာင်းများမှ ဆရာမများ တက်ေရာက််ခဲ့သည်။ ၂၀၀၃
ခုနှစ်တွင် မူလတန်း ကိုေကျာင်းအုပ်များအထူးမွမ်းမံသင်တန်း(၁) ကိမ်
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၁၂) ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်အတွင်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့ေသာ အာဆီယံ
တက်သစ်စ ကေလးငယ်များ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးစီမံချက် အေကာင်
အထည်ေဖာ်မှုဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများ ပထမအ ကိမ်ေဆွးေနွးပွဲသို့
လည်းေကာင်း၊ ၂၀၀၂ခုနှစ်တွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ အီလိုအီလို ြမို့တွင်
ကျင်းပေသာဒုတိယအ ကိမ် ေဆွးေနွးပွဲသို့လည်းေကာင်း၊ ၂၀၀၃ခုနှစ်
တွင်ထိုင်းနိုင်ငံ၊ဘန်ေကာက်ြမို့၌ကျင်းပေသာတတိယအ ကိမ် ေဆွးေနွးပွဲ
သို့လည်းေကာင်း၊ ၂၀၀၃ခုနှစ်အတွင်းက ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့်
ဒုတိယအ ကိမ်အစည်းအေဝးသို့လည်းေကာင်း၊ ဘဂလားေဒ့
င်္ ရှ်နိုင်ငံ၊
နီေပါနိုင်ငံ၊ သီရိလကာနိ
င်္ ုင်ငံ၊ စကာပူ
င်္ နိုင်ငံ၊ အစ္စေရး နိုင်ငံများတွင်
ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည့်တက်သစ်စကေလးများဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးေရးဆိုင်ရာသင်တန်း
များ၊ ေလ့လာေရးခရီးစဉ်များသို့လည်းေကာင်း၊ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာနမှ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၊ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး၊ အရာထမ်းများ၊
 ၁၅၃
မူလတန်း ကိုနှင့် ေန့ကေလးထိန်းဌာနများမှ ေကျာင်းအုပ်များ တက်
ေရာက်၍အခ
ြ ားနိုင်ငံများ၏ လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်မှုကို ေလ့လာခဲ့ ြက ြပီး
အေတွ့အ ကုံနှင့် အသိပညာများဖလှယ်ခဲ့ ြကသည်။
(၁၃) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့်ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့(SC-UK)
တို့ ပူးေပါင်းဖွင့်လှစ်ေသာ တက်သစ်စကေလးများဖွံ့ ြဖိုးေရးဆိုင်ရာ မိဘ
ရပ်ရွာအသိပညာဖလှယ်ေဆွးေနွးြခင်းအလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲကို ရန်ကုန်ြမို့
လူမှု၀န်ထမ်း အတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်း၌ (၉-၆-၀၃)မှ(၁၃-၆-၀၃)အထိ
ကျင်းပခဲ့ရာလုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်ရန်နည်းလမ်းများ၊ လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ပံ့ပိုး
ကူညီသူ၏အခန်းက နှင့်IECများလက်ေတွ့ေဆာင်ရွက်မှုများ၊ ရုပ်ေသး
ရုပ်ြပုလုပ်ြခင်း၊ ပုံ ြပင်စာအုပ်ေရးသားခ
ြ င်းစသည့် နည်းပညာများကို
ဖလှယ်ခဲ့ ြကသည်။
(ဋ) ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်း (၁၀)နှစ်ေြမာက်
နှစပ် တ်လည် အခမ်းအနားကျင်းပခ
ြ င်း။ ြမန်မာနိုင်ငံသည်
ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်း (CRC- Convention on
the Rights of the Child)တွင်ပါ၀င်လက်မှတ်ေရး ထိုးခဲ့ရာ၁၉၉၉ခုနှစ်တွင်
(၁၀)နှစ်ေြမာက်သို့ေရာက်ရှိခဲ့သြဖင့် ကေလးသူငယ် အခွင့်အေရးများ ဆိုင်ရာ
ကွန်ဗင်းရှင်း (၁၀)နှစ်ေြမာက်အခမ်းအနားကို ရန်ကုန် ြမို့ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ
စီးပွားေရးလုပ်ငန်းဗဟိုဌာနတွင် (၂၇-၁၁-၁၉၉၉) ေန့ကကျင်း ပပ
ြ ုလုပ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါအခမ်းအနားသို့ ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာ အမျိုးသား
ေကာ်မတီဥက္က ဌ၊ လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထား
ေရး၀န် ကီးဌာန၀န် ကီး ဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွားတက်ေရာက်၍ အမှာစကားေပ
ြ ာ ြကား
သည်။
၂၀၀၉ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၂၀)ရက်ေန့တွင် ကျေရာက်ေသာ
နှစ်(၂၀) ြပည့် ကေလးသူငယ် အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂညီလာခံ
သေဘာတူစာချုပ်နှစ်ပတ်လည်ေန့အခမ်းအနားကိုေနပ
ြ ည်ေတာ်ရှိလူမှုဝန်ထမ်း၊
ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန၊ ဝန် ကီးရုံးစုေပါင်း
 ၁၅၄
အစည်းအေဝးခန်းမတွင် ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ရာ ဝန် ကီး ဦးေမာင်ေမာင်ေဆွ
တက်ေရာက် အမှာစကားေပ
ြ ာက
ြ ားခဲ့ပါသည်။
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းတွင် ကိုတင်က
် ာကွယ်ေရး၊ ြပုပ
ြ င်ေစာင့်ေရှာက်ေရး
နှင့် အလုပ်အကိုင်ေနရာချထားေရး စသည် ြဖင့်ခွဲ ြခားေဆာင်ရွက်ပါသည်။ ကိုတင်ကာကွယ်
ေရးလုပ်ငန်းတွင်လူငယ်ရိပ်သာများ၊ေစတနာမူလတန်းညေကျာင်းများကိုလည်းေကာင်း၊ ြပုပ
ြ င်
ေစာင်ေ့ ရှာက်ေရးလုပင် န်းတွငလ
် ငူ ယ်သင်တန်းေကျာင်းများနှငအ
့် မျုိးသမီးကေလးများသင်တန်း
ေကျာင်းများကို လည်းေကာင်းဆက်လက်ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်-
(က) လူငယ်ရိပ်သာများ။ ။လူငယ်ေလလွင့်မှုနှင့် သက်ငယ်ဆိုးသွမ်းမှု ကို
တင်ကာကွယ်ရန်် ြပည်သူလူထူ၏ ပူးေပါင်းပါ၀င်မှုြဖင့်ြပည်နယ်၊ တိုင်းအသီး
သီးတွင် လူငယ်ရိပ်သာ(၁၄၄)ခုကို ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ လူငယ်
ရိပ်သာများတွင် အားကစား၊ စာ ြကည့််တိုက်လုပ်ငန်းနှင့်ရပ်ရွာလူမှုေရး လုပ်ငန်း
များတွင်လူငယ်များ ပါ၀င်ေဆာင်ရွက် ြကသည်။
( ခ) ေစတနာမူလတန်းညေကျာင်းများ။ ။အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့်
ေန့ဘက်တွင်ေကျာင်းမေနနိုင် ြကေသာ လူငယ်များအား အေခ
ြ ခံမူလတန်း ပညာ
သင်ယူခွင့် ရရှိေစေရးအတွက် ေစတနာ၀န်ထမ်း မူလတန်းညေကျာင်းများ
ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ ေကျာင်းေပါင်း(၇၄)ေကျာင်းတွင်ေစတနာ၀န်ထမ်းဆရာ/ ဆရာမ
များကမူလတန်း ပညာသင် ြကားေပးလျက်ရှိသည်။
( ဂ) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများ။ ။မိဘမဲ့နှင့် အေက
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
ြ ာင့််
နိုင်ငံေတာ် မှကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ရန် လိုအပ်ေသာကေလးသူငယ်များကို
ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်နိုင်ရန် ရန်ကုန်တိုင်းတွင်(၄)ေကျာင်း၊ မန္တေလးတိုင်း
တွင်(၂)ေကျာင်း၊ မွန် ြပည်နယ်တွင(် ၁)ေကျာင်း၊ ရှမ်း ြပည်နယ်တွင်(၁)ေကျာင်း၊
စုစုေပါင်း(၈)ေကျာင်း (အမျိုးသားလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း(၆)ေကျာင်း၊ အမျိုး
သမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်း(၂)ေကျာင်း) ဖွင့်လှစ်ထားပါသည်။ လူငယ်
သင်တန်းေကျာင်းများတွင် ပညာေရးဝန် ကီးဌာနနှင့်ပူးေပါင်း၍ အေခ
ြ ခံပညာ
မူလတန်းေကျာင်းများ ဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊ မူလတန်း ေအာင် ြမင်ေသာ
 ၁၅၅
အခါ နီးစပ်ရာအလယ်တန်း၊ အထက်တန်းေကျာင်းများတွင် ဆက်လက် ပညာ
သင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊အထက်တန်းေအာင် ြမင်သူများကိုအဆင့်ြမင့်ပညာဆက်လက်
သင် ြကားေပးခ
ြ င်းတို့ကိုေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၏ စီမံ
ကီး ြကပ်မှုြဖင့်၁၉၉၈ခုနှစ်မှစ၍ သင်တန်းေကျာင်း အသီးသီးတွင် ထိန်းသိမ်း
ေစာင့်ေရှာက်ထားေသာ ကေလးသူငယ်များကို လွတ်လပ်ေပျာ်ရွှင်စွာ ေနထိုင်
ေရး(Open Instuction) အနှစ်သာရကို ြပည့်ြပည့်၀၀ ရရှိေစရန်ေဖာ်ေဆာင်
ေပးခဲ့သည်။ အဆိုပါေဆာင်ရွက်မှုေ ြကာင့် သင်တန်းေကျာင်းများရှိ ကေလး
သူငယ်များ လွတ်လပ်ေပျာ်ရွှင်မှု ပိုမိုရရှိလာ ြက ြပီး ပညာေရးတွင် သိသိသာသာ
တိုးတက်လာခဲ့သည်။ အေခ
ြ ခံပညာအထက်တန်း(ဒသမတန်း)အဆင့်သို့ေရာက်
ရှိလာေသာကေလးများအနက် (၁၉၉၈-၉၉) ပညာသင်နှစ်တွင် (၁)ဦး၊ (၁၉၉၉-
၂၀၀၀)ပညာသင်နှစ်တွင်(၂)ဦး၊၂၀၀၀-၂၀၀၁ပညာသင်နှစ်တွင် (၉)ဦး၊ ၂၀၀၁-
၂၀၀၂ပညာသင်နှစ်တွင်(၆)ဦး၊၂၀၀၂-၂၀၀၃ပညာသင်နှစ်တွင်(၈)ဦး၊ စုစုေပါင်း
(၂၆)ဦးေအာင်ြမင်ခဲ့ ြကသည်။ ၎င်းတို့အနက်ေကျာင်းသားတစ်ဦးမှာ ကွန်ပျူတာ
တက္က သိုလ်တွင်လည်းေကာင်း၊ ေကျာင်းသား (၁၃)ဦးနှင့်ေကျာင်းသူ (၁၂)ဦးမှာ
အေဝးသင်တက္က သိုလ်တွင်လည်းေကာင်း ဆက်လက်၍ ပညာဆည်းပူးလျက်
ရှိ ြကသည်။
စာေပပညာသင်ယူ ြခင်းမပ
ြ ုလိုသူများအားမိမိဘ၀မိမိရပ်တည်ထူေထာင်
နိုင်ေရးအတွက် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားေပးြခင်း၊ လူငယ်များ၏
ကိုယ်ကျင့်တရားေကာင်းမွန်ေရးနှင့်အသိအြမင်မှန်ကန်ေစေရးတို့အတွက်ဆုံးမ
သွန်သင်ြခင်း၊ နှစ်သိမ့်ေဆွးေနွးအ ကံေပးလမ်းညွှန် ြခင်းတို့ြဖင့် ေလ့ကျင့်ြပုပ
ြ င်
ေပးသည်။ အကျင့်စာရိတ္တေကာင်းမွန် ြပီး မိဘအုပ်ထိန်းသူရှိေသာ လူငယ်များ
အားမိဘအုပ်ထိန်းသူများထံ ြပန်လည်အပ်နှံ ြခင်း၊သင့်ေလျာ်ေသာ အလုပ်အကိုင်
ေနရာချထားေပးခ
ြ င်း၊ အသက်(၁၈)နှစ်ြပည့် ြပီးသည့်မိဘမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့
အမျိုးသမီးများအား အမျိုးသမီးဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာနများသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့
ေစာင့်ေရှာက်ေပးခ
ြ င်း တို့ကိုေဆာင်ရွက် ခဲ့သည်။
 ၁၅၆
(ဃ) လူငယ်ဖွံ့ြဖိုးေရးပရဟိတေဂဟာများ။ ။မိဘမဲ့၊ ခိုကိုးရာမဲ့နှင့် နိုင်ငံေတာ်မှ
ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ရန်လိုအပ်ေသာကေလးငယ်များကိုလူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာ
နမှသင်တန်းေကျာင်း (၈)ေကျာင်းဖွင့်လှစ် ြပီးေစာင့်ေရှာက်ေနသကဲ့သို့ ဘာသာ
ေရးအသင်းအဖွဲ့များ၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများကလည်း လူငယ်
ပရဟိတ ေဂဟာများ၊ မိဘမဲ့ေဂဟာများကိုဖွင့်လှစ်ေစာင့်ေရှာက်လျက်ရှိသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ကသတ်မှတ်ထားေသာစည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းနှင့် ညီညွတ်
သည့် ပရဟိတ ေဂဟာ(၁၅၈)ခုကို လုပ်ငန်းများ ရှင်သန်ေအာင်ြမင်ေစရန်
ရည်ရွယ်၍ ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နှင့်ေဂဟာမှူးလစာတို့ကိုနှစ်စဉ်
ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။
လူငယ် ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်သည့် ထူးြခားေသာ ေဆာင်ရွက်ချက်များ
ခရစ်သက္က ရာဇ်၂၀၀၀ြပည့်နှစ်၊ နှစ်သစ်ေန့အခမ်းအနားတက်ေရာက််ြခင်း။ ။ လူငယ်
ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်သည့်ထူး ြခားချက်တစ်ရပ်မှာ မေလးရှားနိုင်ငံ၊ အစိုးရ
မဟုတ်ေသာ လူမှုေရးအဖွဲ့အစည်းြဖစ်သည့် Xim Phou Moon Welfare Society
မှ ကီးမှူးပ
ြ ီး မေလးရှားနိုင်ငံတွင်၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ (၁)ရက်ေန့၌ကျင်းပခဲ့သည့်
ခရစ်သက္က ရာဇ် ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ နှစ်သစ်ေန့အခမ်းအနား (1st January 2000 Caring
Day)အခမ်းအနားသို့ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများနှင့်
လူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးေရး ပရဟိတ ေဂဟာများမှေကျာင်းသား/ေကျာင်းသူ(၁၃)ဦးနှှင့် ကီး ြကပ်သူ
အရာရှိ (၂)ဦး တက်ေရာက်ခဲ့သည်။
သင်တန်းေကျာင်းများတွင်လက်ခံထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ထားေသာကေလးများအတွက်
ကေလးသူငယ်အခွင့် အေရးများဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံသေဘာတူစာချုပ်အား လက်ေတွ့
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေရးစီမံချက် (Convention on the Rights of the Child in Action
for Institutionalized Children CAIC )
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနနှင့် ကုလသမဂ္ဂကေလးသူငယ်များရန်ပုံေငွအဖွဲ့ (UNICEF) တို့
ပူးေပါင်း၍ ၁၉၉၉ခုနှစ်မှစတင်အေကာင်အထည်ေဖာ်ခဲ့ေသာစီမံချက် ြဖစ်သည်။ စီမံချက်ကို
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်ရန်အတွက် Project Management Team
နှင့်စီမံချက်ပါ သင်တန်းေကျာင်း(၄)ေကျာင်းတွင် ေကျာင်းအလိုက် လုပ်ငန်းအေကာင်အထည်
 ၁၅၇
ေဖာ်ေရးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ စီမံချက်ဧရိယာမှာ ရန်ကုန်ြမို့ရှိ ကမ္ဘာေအးလူငယ်သင်တန်း
ေကျာင်း၊ ငှက်ေအာ်စမ်းလူငယ်သင်တန်းေကျာင်း၊ အမျိုးသမီးကေလးများ သင်တန်းေကျာင်း
နှင့် အမျိုးသမီးသက်ေမွး အတတ်ပညာသင်ေကျာင်းတို့ြဖစ်သည်။ အထက်ပါေကျာင်းများ၏
အေခ
ြ ခံအေဆာက်အဦများ တိုးတက်ေကာင်းမွန်ေရး၊ ေရရရှိေရး၊ သင်တန်းေကျာင်းများတွင်
လိုအပ်ေသာ ပရိေဘာဂများ ြဖည့်ဆည်းေရး၊ ရုပ် ြမင်သံ ြကားစက်၊ ဗီဒီယိုစက်၊ ကက်ဆက်၊
ကွန်ပျူတာ၊အားကစားပစ္စည်းများနှင့်စာအုပ်စာတမ်းများဖ
ြ ည့်ဆည်းေရးနှင့် ကေလးသူငယ်များ
အပန်းေဖ
ြ ေရးအတွက်ေလ့လာေရးခရီးစဉ်များစီစဉ်ေပးေရးတို့ကို ေဆာင်ရွက်ေပးသည့် အ ြပင်
၀န်ထမ်းများအားအေခ
ြ ခံကျန်းမာေရး ေစာင့်ေရှာက်မှုသင်တန်း၊ စာ ြကည့်တိုက်သင်တန်းနှင့်
ကွန်ပျူတာသင်တန်းများေပးခ
ြ င်း၊ ကေလးသူငယ်များ၏ ကျန်းမာေရးအတွက်ေဆးစစ်ေပးခ
ြ င်း၊
ယာယီစခန်းများတွင်ေစာင့်ေရှာက်ထားေသာ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှုလိုအပ်သည့် ကေလး
သူငယ်များအားမိဘအုပ်ထိန်းသူများထံ ြပန်လည် ေနရာချထားေပးခ
ြ င်းတို့ကိုလည်း ေဆာင်ရွက်
ခဲ့သည်။
န၀မအကိမ် အာဆီယံလူငယ်ေန့ အစည်းအေဝးကျငး် ပခ
ြ င်း
အာဆီယံလူငယ်ေန့ အစည်းအေဝးများကို ၁၉၉၂ခုနှစ်မှစတင်ကာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊
ဂျာကာတာမ
ြ ို့တွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ယင်းေနာက်၁၉၉၃ခုနှစ်မှစ၍ အာဆီယံအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများ၏
အက္ခရာစဉ်အလိုက်အလှည့်ကျကျင်းပခဲ့ပါသည်။ အစည်းအေဝးကျင်းပရခ
ြ င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်
များမှာ ေအာက်ပါ အတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
(က) အာဆီယံလူငယ်ထုအတွင်း ေဒသတွင်းစည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ တည် ြငမိ ်
ေအးချမး် မှုနှင့်ချမး် သာ ကယ်ဝမှုတိုးြမှင့်ေရး၊
( ခ) အာဆီယံလူငယ်ထုအတွင်း အာဆီယံဆိုင်ရာအသိပညာေပးေရး၊ အေတွ့
အ ကုံအသိအြမင် ဖလှယ်ြမှင့်တင်ေရး၊
( ဂ) အာဆီယံလူငယ်ထု၏ တက် ကစွာပါဝင်မှုြဖင့် အာဆီယံေဒသတွင်း
စဉ်ဆက်မြပတ်ေသာင
ြ ိမ်းချမ်းမှု၊တိုးတက်မှုနှင့်ချမ်းသာ ကယ်ဝမှုပန်းတိုင်
သို့ ေရာက်ရှိေစေရး၊
ြမန်မာနိုင်ငံကအိမ်ရှင်နိုင်ငံအ ြဖစ်လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်“့ နဝမအ ကိမ် အာဆီယံ လူငယ်
ေန့အစည်အေဝး” (ASEAN Youth Day Meeting IX)ကို ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ ြသဂုတ်လ
 ၁၅၈
(၁၀)ရက်ေန့မှ (၁၂)ရက်ေန့အထိ ရန်ကုန်ြမို့၊ အီေကွတိုရီယယ်ဟိုတယ်၌ကျင်းပခဲ့သည်။
အစည်းအေဝးသို့ အာဆီယံ လူငယ်ေရးရာ ဆပ်ေကာ်မတီဥက္က ဌ၊ အာဆီယံအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံများမှ
ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အာဆီယံအတွင်းေရးမှူးချုပ်ရုံးမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် မေလးရှားနိုင်ငံ
မှအစိုးရ မဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်း (NGO) တစ်ခု ြဖစ်သည့် (Council for ASEAN Youth
Co-Operation -CAYA)တို့မှကိုယ်စားလှယ်များ တက်ေရာက်ခဲ့ ြကပါသည်။ ထို့ြပင် ြပည်နယ်
နှင့်တိုင်းများမှြပည်ေထာင်စု ကံ့ခိုင်ေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးအသင်း အတွင်းေရးမှူးများ၊ ဌာနဆိုင်ရာ
များမှ တာ၀န်ရှိသူများ ကေလ့လာသူများအဖ
ြ စ်တက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။ (၁၀-၈-၂၀၀၀)ရက်
ေန့ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည် ေနရာချထားေရး ဝန် ကီး
ဌာန၊ဝန် ကီးဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွားတက်ေရာက်၍အဖွင့်အမှာစကားေပ
ြ ာ ြကားခဲ့သည်။အစည်းအေဝး
တွင်အာဆီယံအဖွဲ့၀င်(၁၀)နိုင်ငံမှကိုယ်စားလှယ်များကနိငု ်ငံအလိုက်အစီရင်ခံစာများကို အသီး
သီး တင်သွင်းခဲ့ ြကသည်။
အစည်းအေဝးက အာဆီယံလူငယ်ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဆိုင်ရာ စီမံချက်များကိုဆက်လက်
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်သွားရန်တတိယအ ကိမ် အာဆီယံလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများ
အစည်းအေဝး (AMMY III)ကို ြမန်မာနိုင်ငံက၂၀၀၀ြပည့်နှစ်၊ နို၀င်ဘာလ(၂)ရက်ေန့နှင့်
(၃)ရက်ေန့တွင် ကျင်းပရန် AMMY III ၏ရည်ရွယ်ချက် (Theme) ကို Preparing ASEAN
Youth for a Global Community ဟု သတ်မှတ်ရန်နှင့် AYDM X ကို ၂၀၀၁ခုနှစ်၌
ကေမ္ဘာဒီးယားနိုင်ငံတွင်ကျင်းပရန်ဆုံး ြဖတ်ခဲ့ပါသည်။
တတိယအ ကိမ်အာဆီယံလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများ အစည်းအေဝးကျင်းပခ
ြ င်း
(The Third ASEAN Ministerial Meeting on Youth- AMMY- III)
ြမန်မာနိုင်ငံက ပထမဦးဆုံးအ ကိမ် အိမ်ရှင်နိုင်ငံအြဖစ် လက်ခံကျင်းပသည့် ‘‘တတိယ
အ ကိမ်အာဆီယံလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများအစည်းအေဝး (The Third ASEAN Ministerial
Meeting on Youth- AMMY- III )နှင့်အဆင့် ြမင့်အရာရှိ ကီးများ အစည်းအေဝးကို
Preparing ASEAN Youth for the Challenges of Globalization ဟူေသာ
ရည်ရွယ်ချက် ြဖင့် ရန်ကုန် ြမို့၊ ဆီဒိုးနားဟိုတယ်၌ ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ နို၀င်ဘာလ(၂)ရက်ေန့တွင်
ကျင်းပခဲ့ရာအစည်းအေဝးဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားသို့ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်ဆိုင်ရာအာဆီယံ
 ၁၅၉
ဦးေဆာင်ေကာ်မတီဥက္က ဌ၊နိငု င် ေံ တာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှငဖ့် ့ံွ ြဖိုးေရးေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး
(၁)၊ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် ကီး ခင်ညွန့် တက်ေရာက်၍ အဖွင့်အမှာစကားေပ
ြ ာ ြကားခဲ့သည်။ တတိယ
အ ကိမ်အာဆီယံ လူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများ အစည်းအေဝးသို့ လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရး
နှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ဝန် ကီးဌာန၊ ဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွား၊ အာဆီယံအဖွဲ့၀င်(၁၀)နိုင်ငံမှ
၀န် ကီးအဆင့်ကိုယ်စားလှယ်အဖွ့ဲ ေခါင်းေဆာင်များနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့၀င်များ၊ အာဆီယံ
အတွင်းေရးမှူးချုပ်ရုံးမှဒုတိယအတွင်းေရးမှူးချုပ်တို့ တက်ေရာက်ခဲ့ ြကသည်။ အစည်းအေဝး
တွင် သဘာပတိအြဖစ်အိမ်ရှင် ဝန် ကီးဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွားအားလည်းေကာင်း၊ ဒုတိယ သဘာပတိ
အဖ
ြ စ် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသမ္မတ၏ လူငယ်ေရးရာ အကံေပးအရာရှိ၊ အမျိုးသားလူငယ်
ေကာ်မရှင်ဥက္က ဌနှင့်အမှုေဆာင်အရာရှိချုပ်၊ Hon.Mabel P.Ballarica-Mamba အားလည်း
ေကာင်း ေရွးချယ်တင်ေြမှာက်ခဲ့ ြကပါသည်။ တတိယအကိမ် အာဆီယံလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများ
အစည်းအေဝးမကျင်းပမီအာဆီယံလူငယ်ေရးရာအရာရှိ ကီးများအစည်းအေဝးကို ၂၀၀၀ ြပည့်
နှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၃၁)ရက်ေန့မှ နို၀င်ဘာလ(၁)ရက်ေန့အထိ ရန်ကုန် ြမို့ ဆီဒိုးနား
ဟိုတယ်၌ ကျင်းပခဲ့သည်။
တတိယအ ကိမ် အာဆီယံလူငယ်ေရးရာဝန် ကီးများ အစည်းအေဝးတွင် အာဆီယံ
အဖွဲ့၀င် နိုင်ငံများရှိလူငယ်များ၏ စွမ်းရည်တိုးတက်ခိုင်မာေရးနှင့် ပတ်သက်၍ တစ်နိုင်ငံချင်းစီ
နှင့် အာဆီယံနိုင်ငံများအချင်းချင်း စုေပါင်းလုပ်ေဆာင်ချက်များဆိုင်ရာအမ
ြ င်နှင့် အေတွ့အကုံ
များကို အပ
ြ န်အလှန်ေဆွးေနွးဖလှယ်ခဲ့ ြကသည်။ တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆက်စပ်ယှက်နွယ် ြဖစ်ေပါ်
ေပ ြ ာင့် ပိုမို ြဖစ်ထွန်းလာေသာ အခွင့်အလမ်းများ
ြ ာင်းလဲမှု အစီအစဉ် (Globalization)ေက
နှင့်စိန်ေခါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ေကျာ်လွှားနိုင်ေရးအတွက်ေဒသအတွင်းရှိ လူငယ်များကို ကိုတင်
ြပင်ဆင်ေပးေရးအတွက် ေဆွးေနွး ညှိနိှုင်းခဲ့ ြကသည်။ တတိယအ ကိမ် အာဆီယံလူငယ်ေရးရာ
ဝန် ကီးများအစည်းအေဝးကိုအာဆီယံစည်းလုံးညီညွတ်ေရးနှင့် ရင်းနှီးချစ် ြကည်မှု အစဉ်အလာ
စိတ်ဓါတ် ြဖင့်ေအာင်ြမင်စွာကျင်းပခဲ့သည်။ အစည်းအေဝးကီးမှ ရန်ကုန်ေ ြက ြငာချက်နှင့်ပူးတွဲ
သတင်းထုတ် ြပန်ချက်တို့ကိုထုတ်ြပန်ခဲ့သည့်အြပင် အစည်းအေဝးနှင့်ပတ်သက်၍ ြပည်တွင်း၊
ြပည်ပသတင်းစာ ဆရာများကို ဖိတ် ြကား၍ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ် ြပုလုပ်ခဲ့သည်။
 ၁၆၀
အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ောင်ရွက်လျက်ရှိေသာ အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရး
လုပ်ငန်းများ မှာ ေအာက်ပါအတိုင်း ြဖစ်သည်-
(က) ကိုတင်ကာကွယ်ေရးလုပ်ငန်း
(၁) အမျိုးသမီးများ အိမ်ေထာင်ထိန်းသိမ်းမှု အတတ်ပညာများ တတ်ေြမာက်
ေစရန် အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းမှု ြပုနိုင်ရန်နှင့် မလိုလားအပ်ေသာလူမှုေရး
ြပဿနာများမဖ
ြ စ်ေပါ်ေစရန်ရည်ရယ
ွ ်၍အေခ
ြ ခံအမျိုးသမီးအိမ်တွင်းမှုသင်တန်း
များနှင့် အေခ
ြ ခံေန့ကေလးထိန်း ဆရာမသင်တန်းများကို ြပည်နယ်နှင့် တိုင်းများ
တွင် ဖွင့်လှစ်သင် ြကားပို့ချေပးခဲ့သည်။
(၂) အမျိုးသမီးအိမ်တွင်းမှု နည်း ြပဆရာမသင်တန်းနှင့် ေစတနာ့၀န်ထမ်းေန့
ကေလးထိန်းနည်းြပဆရာမသင်တန်းများကိုလည်း ရန်ကုန်ြမို့ လူမှု၀န်ထမ်း
အတတ် သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင်ဖွင့်လှစ်ပို့ချေပးခဲ့သည်။
( ခ) အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်း
စက်မှုစိုက်ပျိုးနှင့် သက်ေမွးပညာဦးစီးဌာနလက်ေအာက်မှ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနသို့(၁-၁-၁၉၉၇)ေန့က လွှဲေြပာင်းရယူခဲ့ေသာ ရန်ကုန်၊ မန္တေလး၊
ေတာင်ငူ၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊ ြမစ် ကီးနားနှင့် ပုသိမ်ြမို့များရှိ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွး
လုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းများတွင် အချုပ်အလုပ်၊ အချက်အ ြပုတ်နှင့် မုန့်မျိုးစုံ
ြပုလုပ်နည်းသင်တန်းများကိုစဉ်ဆက်မ ြပတ်ဖွင့်လှစ်သင် ြကားေပးလျက်ရှိသည်။
စီးပွားေရးမေပ
ြ လည် ြခင်းသည် မိသားစုဘ၀ သာယာချမ်းေမ
ြ ့မှုကို
အဟန့်အတားဖ
ြ စ်ေစရာ ဒိုးတူေပါင်ဖက် မိသားစု၀င်ေငွ တိုးပွားေရးကို
ေဆာင်ရွက်လို ြကေသာ အမျိုးသမီးများ၊ အသက်ေမွးမှု တစ်ခုပညာ ကိုယ်စီပါ
လို ြကေသာ အမျိုးသမီးများက အထက်ပါ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာ
သင်ေကျာင်းများတွင် လာေရာက်သင် ြကားခဲ့ ြကသည်။ သင်တန်းဆင်း
အမျိုးသမီးအများစုမှာ ေမာင်တစ်ထမ်းမယ်တစ်ရွက်ြဖင့် မိသားစု၀င်ေငွ ရှာေဖွ
နိုင်သူများဖ
ြ စ်လာ ြကသည်။
 ၁၆၁
( ဂ) ဇီးပင် ကီးအိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းဖွင့်လှစ်ြခင်း
(၁)နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီဥက္က ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှုး ကီး
သန်းေရွှသည်၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၇)ရက်ေန့က ဗဟိုမီးသတ် သင်တန်းေကျာင်း
သို့ လာေရာက် စစ်ေဆးစဉ်အဆိုပါသင်တန်းေကျာင်း၀င်းအတွင်း မူလတန်း ကို
ေကျာင်း တစ်ေကျာင်းနှင့် အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်း တစ်ေကျာင်း
ဖွင့်လှစ်ရန် လမ်းညွှန်မှာ ြကားခဲ့သည်။
(၂)နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲ လမ်းညွှန်မှုနှင့်အညီ မန္တေလးတိုင်း ြပင်ဦးလွင်
ြမို့နယ်-ဇီးပင် ကီးေကျးရွာရှိဗဟိုမီးသတ်သင်တန်းေကျာင်း(အထက် ြမန်မာပ
ြ ည်)
တွင်ဇီးပင် ကီးအိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်းကိ(ု ၈-၈-၂၀၀၁)
ေန့မှစ၍ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
(၃)ဇီးပင် ကီးေကျးရွာအုပ်စုတွင်ဗဟို၀န်ထမ်းတက္က သိုလ် (အထက် ြမန်မာပ
ြ ည်)
ဗဟိုမီးသတ်သင်တန်းေကျာင်း (အထက် ြမန်မာပ
ြ ည်)၊ ရဲဗဟိုေလ့ကျင့်ေရး
သင်တန်းေကျာင်းတို့ကို ဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီး ြဖစ်ရာ ၎င်းေကျာင်းများရှိ ၀န်ထမ်း
မိသားစုများအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားခွင့် ရရှိခဲ့ ြကြပီး တစ်ဖက်
တစ်လမ်းမှ၀င်ေငွတိုးပွားေရးလုပ်ငန်းများကိုလုပ်ကိုင်နိုင်ခဲ့ ြကသည်။
(ဃ) အမျိုးသမီးများဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာနများ(ယခင်အမျိုးသမီးရိပ်သာများ)
(၁)အသက်(၁၈)နှစ်နှင့် အထက်ခိုကိုးရာမဲ့နှင့် လူမှုေရးအကူအညီ လိုအပ်ေသာ
အမျိုးသမီးများ၊ အမျိုးသမီးကေလးများသင်တန်းေကျာင်းများမှ အသက်ြပည့်
သဖ
ြ င့်လွှဲေြပာင်းေပးပို့သူများကို ရန်ကုန်ြမို့နှင့်မန္တေလးြမို့တ့ုိ တွင် ဖွင့်လှစ်ထား
ေသာ အမျိုးသမီးရိပ်သာများတွင်လက်ခံေစာင့်ေရှာက်ေပးလျက်ရှိသည်။
(၂)အဆိုပါအမျိုးသမီးဌာနမှ ြပန်လည်ထွက်ခွာသည့်အခါ အမှီအခိုကင်းမဲ့စွာ
ကိုယ့်ခွန် ကိုယ့်အားဖ
ြ င့်လုပ်ကိုင်နိုင် ြပီး ဘ၀ရပ်တည်နိုင်ေစရန်အတွက် ယက္က န်း
လုပ်ငန်း၊ စက်ချုပ်လုပ်ငန်း၊ အ၀တ်ေလျှာ်လုပ်ငန်း၊ ေကျာက်စီ (အလှဆင်
လက်၀တ်ရတနာ)လုပ်ငန်း၊ အေရာင်းဆိုင်လုပ်ငန်းများကို အသက်ေမွး၀မ်း
ေကျာင်းပညာအဖ
ြ စ်သင် ြကားေပးသည်။
 ၁၆၂
(၃)ြပင်သစ်နိုင်ငံ SETRACO နှင့် အကျိုးတူပူးေပါင်း၍ Art & Deco ကို
ထူေထာင်ကာ လက်၀တ်ရတနာအလှဆင်ပစ္စည်းများကို ထုတ်လုပ်၍ အေရာင်း
ြပခန်း ဖွင့်လှစ်ထားသည်။
(၄)ထိုအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များကို "ေလ့ကျင့်ရင်းကုန်ထုတ်၊ ကုန်
ထုတ်ရင်းေလ့ကျင်"့ ဟူေသာေဆာင်ပုဒ်နှင့်အညီ ေလ့ကျင့်သင် ြကားခဲ့ရာ ယခု
အခါ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုအသွင်သို့ ကူးေပ
ြ ာင်း ေရာက်ရှိလာခဲ့သည်။
(၅)ရိပ်သာေန သင်တန်းသူများသည် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများမှ ရရှိေသာ
အချိုးကျ ၀င်ေငွများကို စုေဆာင်းနိုင်ခဲ့ ြကသည်။ သင်တန်းသူတစ်ဦးချင်း လစဉ်
၀င်ေငွ အများဆုံးမှာ (၈၀၀၀ိ/-) ရရှိြပီးအနည်းဆုံးမှာ(၁၅၀၀ိ/-)ရရှိ ြကသည်။
(၆)သင်တန်းသူများအေတွးအေခါ် ဗဟုသုတများ ြမင့်မားလာပ
ြ ီးတစ်ဦးချင်း
အနည်းဆုံး အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာတစ်ခုတတ်ေြမာက်ကာ မိမိဘ၀မိမိ
ဘာသာရပ်တည် နိုင်ေအာင်ေလ့ကျင့်ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးလျက်ရှိသည့် ဌာနများ
ြဖစ်သည့်အြပင်အသုံးအေဆာင်ပစ္စည်းများစွာကို ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည့် ဌာန
များဖ
ြ စ်လာသည်။
(၇)ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်ထားေသာ အမျိုးသမီးများ၏ ဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်လာေစ
ေရးအတွက်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၏ လမ်းညွှန် ကီး ြကပ်မှု
နှင့် အညီအမျိုးသမီးများ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာများကို အေလး
ထားေလ့ကျင့်ေပးခဲ့ရာစာေပပညာတွင် တက္က သိုလ်ပညာအဆင့်အထိ သင် ြကား
ေနေသာ အမျိုးသမီးငယ်များ ေပါ်ထွက်လာသကဲ့သို့ မိမိတို့သင် ြကားတတ်
ေမ
ြ ာက်ထားသည့်အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာဖ
ြ င့် သင့်ေလျာ်ေသာ ကုန်ထုတ်
လုပ်ငန်းများတွင် အင်တိုက်အားတိုက် ပါ၀င်ေဆာင်ရွက် လာ ြကသဖ
ြ င့်
သင်တန်းသူ တစ်ဦးချင်းစီ၏ ၀င်ေငွမှာေငွစုစာအုပ်များ ဖွင့်လှစ်စုေဆာင်း
နိုင်သည့်အထိတိုးတက်လာခဲ့ပါသည်။ တစ်ဦးချင်း စုေဆာင်းေငွ အနည်းဆုံး
(၇၃၅၀ိ/-) မှအများဆုံး(၂၈၇၅၁၂ိ/-) အထိရှိလာသည်။ ဘဏ်ေငွစုစာအုပ်
ဖွင့်လှစ်စုေဆာင်းသူ (၁၂၃)ဦးရှိ ြပီး စုေဆာင်းေငွေပါင်း မှာ (၅၂၉၇၆၅၁ိ/၄၈ါး)
ြဖစ်သည်။
 ၁၆၃
(၈)ထို့ြပင်အသက်ေမွး ၀မ်းေကျာင်းပညာ တတ်ေြမာက်ြပီး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း
တစ်ခုခုတွင်ဝင်ေရာက်လုပ်ကိုင်သူများအနက်အိမ်ေထာင်ဖက်ေတွ့ရှိသူများအား
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှစိစစ်ကာ သင့်ေတာ်မှန်ကန်မှုရှိပါက မိဘသဖွယ်တရား
၀င်လက်ထပ်ထိမ်း ြမားေပးလျက်ရှိသည်။
(၉) ဤကဲ့သို့ အဘက်ဘက်မှ တိုးတက်လာေသာ အမျိုးသမီးရိပ်သာများ
ြဖစ်လာသည့်အားေလျာ်စွာ၁၉၉၈ခုနှစ်၊ ေမလ(၂၀)ရက်ေန့မှစ၍ "အမျိုးသမီး
များဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဌာန"ဟုအမည်ေြပာင်းလဲခဲ့သည်။
( င) အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်း
(၁) ြပုပ
ြ င်ေစာင့်ေရှာက်ေပးရန်နှင့် အကျင့်စာရိတ္တ ြပုပ
ြ င်ရန် လိုအပ်ေသာ
အမျိုးသမီးများအတွက် အမျိုးသမီး အသက်ေမွးအတတ် ပညာသင်ေကျာင်း
(ယခင် အမျိုးသမီး သက်ေမွးသင်တန်းေကျာင်း) (၄)ေကျာင်းကို ရန်ကုန်ြမို့၊
ြ ို့၊ ြမိတ် ြမို့ နှင့် ကျိုင်းတုံ ြမို့များတွင်ဖွင့်လှစ်ထားသည်။
မန္တေလးမ
(၂) အဆိုပါ ေကျာင်းများတွင် စာရိတ္တြပုပ
ြ င်ေပးခ
ြ င်း၊ စာမတတ်သူများ
အတွက်"အ"သုံးလုံးသင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန ညွှန် ြကားေရး
မှူးချုပ်၏လမ်းညွှန် ကီး ြကပ်မှုအရမှန်ကန်ေသာအသက်ေမွးမှု ြပုနိုင်ရန်အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များကိုသင် ြကားေပးရာ၌ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းရပ်တစ်ခု
အသွင်သို့ ေရာက်ရှိလာေအာင်ေလ့ကျင့်သင် ြကား ေပးလျက်ရှိသည်။
(၃) အကျင့်စာရိတ္တ ေကာင်းမွန်လာသူများနှင့် တရားရုံးလွှတ်မိန့်အရ
လွတ်ရက်ေစ့သူ များ ကိုမိဘအုပ်ထိန်းသူများထံသို့ ြပန်လည်အပ်နှံေပးသည်။
( စ) အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင်ေ့ ရှာက်ေရးဌာန(တွံေတး)ဖွင်လ
့ စှ ်ြခင်း
(၁) ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၁၀)ရက်ေန့တွင် ကျင်းပေသာ
အမျိုးသား ကျန်းမာေရးေကာ်မတီ အထူးအစည်းအေဝးတွင် အမျိုးသား
ကျန်းမာေရးေကာ်မတီ ဥက္က ဌ ၊ နိုင်ငံေတာ် ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရး
ေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး(၁) ဗိုလ်ချုပ် ကီးခင်ညွန့်ကြမန်မာနိုင်ငံ အကျဉ်းေထာင်
များတွင် ြပစ်ဒဏ်ကျေနသူများ အနက် HIV/AIDS ေရာဂါပိုးရှိသူများနှင့် ေရာဂါ
ြဖစ်ပွားေနသူ အမျိုးသမီးများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး လုပ်ငန်း ေဆာင်ရွက်ရန်
 ၁၆၄
ပင်မစီမံကိန်း Master Plan တစ်ခုကိုကျန်းမာေရးဝန် ကီးဌာန၊ ြပည်ထဲေရး
ဝန် ကီးဌာနနှင့် လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး
ဝန် ကီးဌာနတို့ ပူးေပါင်းအေကာင် အထည်ေဖာ်ရန် လမ်းညွှန်ခဲ့သည်။
(၂) အဆိုပါလမ်းညွှန်ချက်နှင့်အညီရန်ကုန်တိုင်း၊ တွံေတးမ
ြ ို့နယ်၊ အလံအုပ်
ေကျးရွာအုပ်စု၊ ကျိုက်ဖူးကျိုက်ပါဘုရား အနီးေမ
ြ ဧရိယာ(၃၀ဒသမ၅)ဧက ေပါ်
တွင်သင်တန်းသူ(၂၀၀)ဦးအထိ လက်ခံေစာင့်ေရှာက်နိုင်ေသာ အေဆာက်အဦ
များနှင့် ကုတင် (၁၆)လုံးဆန့် ေဆးရုံတစ်ရုံကိုပါတွဲဖက်ေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။
(၃) ၎င်းဌာနကို လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကဦးစီး၍ ကျန်းမာေရးဦးစီးဌာန၊
အကျဉ်းဦးစီးဌာနတို့ပူးေပါင်း၍သင်တန်းသူ(၂၅)ဦးဖ
ြ င့်၂၀၀၂ခုနှစ်၊ေအာက်တို
ဘာလ (၅)ရက်ေန့ တွင်စတင်ဖွင့်လှစ်သည်။
(၄) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ လူမှုကရုဏာ ေစာင့်ေရှာက်ေရး လုပ်ငန်း
တစ်ရပ် ြဖစ်ေသာ အမျိုးသမီးများ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနတွင် အေကာင်
အထည် ေဖာ်ေဆာင်ရွက် လျက်ရှိေသာလုပ်ငန်းများ၏ရည်ရွယ်ချက်များမှာ-
(ကက) ေရာဂါရှိသည့်သင်တန်းသူများအတွက်လိုအပ်ေသာ ကျန်းမာ
ေရး ေစာင့်ေရှာက်မှုြပုရန်နှင့် ခုခံအားကျဆင်းမှုကူးစက်ေရာဂါ (HIV)
အေက
ြ ာင်းကို နားလည် သေဘာေပါက်ေစရန်၊
( ခခ) သင်တန်းသူများ၏မိဘ/အုပ်ထိန်းသူနှင့် ပတ်၀န်းကျင် အသိုင်း
အဝိုင်းအားအဆိုပါေရာဂါအေက
ြ ာင်းသိရှိနားလည် ြပီးေဆာင်ရန်/ ေရှာင်
ရန် တို့ကို အသိပညာ ေပးရန်၊
( ဂဂ) HIVေရာဂါေတွ့ရှိသူများထံမှအြခားသူများသို့ ေရာဂါကူးစက်
ပျံ့နှံ့မှုမရှိေစရန်၊
(ဃဃ) HIVေရာဂါရှိသူများအား ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
ကုသေစာင့်ေရှာက်မှုေပးခ ြ ားလူများနည်းတူ ကျန်းမာ ကံ့ခိုင်
ြ င်း ြဖင့် အခ
ြပီး စိတ်ဓာတ် ြမင့်မား၍သက်တမ်းရှည်ရှည်ေနထိုင်နိုင်ေစရန်၊
 ၁၆၅
( ငင) သင်တန်းသူများအားအသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း အတတ်ပညာ
များသင် ြကားေပးခ
ြ င်းြဖင့်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွင် မှန်ကန်ေသာ အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်း ပညာ ြဖင့်ြပန်လည်၀င်ဆံ့နိုင်ေစရန်၊
( စစ) HIVေရာဂါရှိေသာ သင်တန်းသူများအား အဆိုပါ ေရာဂါ
အေက
ြ ာင်း ပိုမို သေဘာေပါက်နားလည် ြပီး လူမှုအသိုက်အဝန်းတွင်
ေရာဂါကူးစက်မှုကို အတိုင်းအတာတစ်ခု အထိကာကွယ် တားဆီးနိုင်
ရန် ြဖစ်သည်။
(ဆ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနများ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကမ
ြ ိတ်အေရှ့၊ ေတာင်င၊ူ မန္တေလး၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊
ရန်ကုန်၊ ကျိုက်လတ်ဘုရားသုံးဆူနှင့် ေချာင်းဦးမ
ြ ို့များတွင် ဖွင့်လှစ်ထားေသာ
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနများ၏ လုပ်ငန်းတိုးတက် ေအာင်ြမင်
ေရးအတွက်အားေပးကူညီလျက် ရှိြပီး ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်နှင့် ေဂဟာမှူး
လစာများကိုနှစ်စဉ်ေထာက်ပံ့ေပးလျက်ရှိပါသည်။
သက် ကီးရွယအ
် ေုိ စာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
ြပည်နယ်နှင့်တိုင်းများတွင် ဘာသာေရးအဖွဲ့ အစည်းများနှင့်သာသနာ့ ၀န်ထမ်း အဖွဲ့
အစည်းများကဘိုးဘွားရိပ်သာများ ထပ်မံတည်ေထာင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ ြကရာ ဘိုးဘွားရိပ်သာ (၄၇)ခု
အထိ တိုးတက်လာခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက လက်ရှိေထာက်ပံ့ေ ြကးေပးလျက်ရှိေသာ
ဘိုးဘွား ရိပ်သာ(၂၇)ခုအြပင် မာတင်ခိုကိုးရာမဲ့ဘိုးဘွား ရိပ်သာ(ကယား)၊ မုံရွာ၊ ထား၀ယ်၊
ေတာင်သာယာ (တနသာရီ
င်္ )၊ နတ္တ လင်း၊ ေအးသီတာ(မေကွး)၊ မုဒုံ၊ လားရိှုး၊ ေရွှသံလွင်
(ရန်ကုန်)၊ ချမ်း ြမသာယာ(မန္တေလး)၊ ြပင်ဦးလွင်ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၁၁)ခုကိုပါေထာက်ပံ့ေ ြကးေပး
လျက်ရှိသည်။
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ကျင်းပခ
ြ င်း
ကုလသမဂ္ဂ အေထွေထွညီလာခံ၏ (၅၂) ကိမ်ေြမာက်ညီလာခံမှ အတည် ြပု ဆုံး ြဖတ်
ချက်နှင့် (၃၅) ကိမ်ေြမာက်လူမှုဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရးဆိုင်ရာ ေကာ်မရှင်တို့၏ ေထာက်ခံချက်များ
အရကုလသမဂ္ဂ စီးပွားေရးနှင့် လူမှုေရးေကာင်စီက(၂၁-၇-၁၉၉၇)ရက် ေန့တွင်ဆုံးြဖတ်ချက်
အမှတ(် ၁၉၇၇/၁၈)ကိုချမှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါဆုံး ြဖတ်ချက်မှာ၁၉၉၉ခုနှစ်ကို ‘‘အပ
ြ ည်ြပည်
 ၁၆၆
ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့” အဖ
ြ စ်သတ်မှတ်ြခင်းနှင့် နှစ်စဉ်ေအာက်တိုဘာလ (၁)ရက်ေန့
ကို‘‘အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီး ရွယ်အိုများေန့’’အဖ
ြ စ်သတ်မှတ်ြခင်းြဖစ်သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံသည်ကုလသမ္ဂ္ဂအဖွဲ့၀င်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ြဖစ်သည့်အားေလျာ်စွာ အပ
ြ ည်ြပည်
ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အကိုလှုပ်ရှားမှုများနှင့် အခမ်းအနားများကို ၁၉၉၉ခုနှစ်မှ
စတင်၍ နှစ်စဉ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
၁၉၉၉ခုနှစ်ေဆာင်ပုဒ်အြဖစ်ကုလသမဂ္ဂမှချမှတ်ခဲ့ေသာ“To Wards a Society for all
ages”“သက်ရွယ်စုံညီလူ့ေဘာင်ဆီသို့”ဟူ၍ ဘာသာပ
ြ န်ဆို ေရွးချယ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကီးမှူး၍ နှစ်အလိုက် ကျင်းပေဆာင်ရွက်ခဲ့မှုများမှာ ေအာက်ပါအတိုင်း
ြဖစ်သည်-
(က) ၁၉၉၉ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ ကျင်းပမှု
(၁) ၁၉၉၉ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အခမ်းအနား
နှင့် အလှူေငွေပးအပ်ပွဲ အခမ်းအနားကို (၁-၁၀-၁၉၉၉)ရက်ေန့တွင်
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းဗဟိုဌာန (IBC)၌စည်ကား
သိုက်ြမိုက်စွာ ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံေတာ်ေအး
ချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး(၂) ဒုတိယ
ဗိုလ်ချုပ် ကီးတင်ဦးတက်ေရာက် ချီးြမှင့်ခဲ့သည်။
(၂) ြပည်နယ်/တိုင်းအသီးသီးရှိ အသက်ရာေကျာ် ဘိုးဘွားများစာရင်း ကို
ေကာက်ယူခဲ့ြပီး တစ်ဦးလျှင်(၁၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့် စုစုေပါင်း(၁၁၇)ဦး
အတွက် (၁၁၇၀၀၀၀ိ/-) လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၃) အသက်(၇၅)နှစ်အထက် ဂုဏ်ြပုခံဘိုးဘွား (၂၀)ဦးအား တစ်ဦးလျှင်
(၁၀၀၀၀ိ/-) နှုန်းြဖင့် (၂၀၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၄) အဆိုပါအခမ်းအနားတွင် ဦးေအာင်တင်၀င်း ေရးသားေသာ မဂလာ
င်္
ဧကပိုဒ် ရတုကို ြမန်မာနိုင်ငံ သဘင်အစည်းအရုံး ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်
ဦးစိန်ေအာင်မင်းက ေစာင်းဦးသက်ေဆွနှင့်တွဲဖက်၍ သီဆိုခဲ့သည်။
(၅) အခမ်းအနားမတိုင်မီ (၂၉-၉-၉၉)ေန့နှင့် (၃၀-၉-၉၉)ေန့ တို့တွင်
လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ၀န် ကီးဌာန
 ၁၆၇
၀န် ကီး ဦးေဆာင်ေသာအဖွဲ့ နှင့်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ညွှန် ြကားေရးမှူး
ချုပ် ဦးေဆာင်ေသာ အဖွဲ့တို့က ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိအသက် (၁၀၀)
ေကျာ်ဘိုးဘွား(၄၈)ဦးအား အလှူေငွကျပ်(၁၀၀၀၀ိ/-)စီ နှင့်အာဟာရ
များ၊ တိုင်းရင်းေဆး၀ါးများကိုအိမ် တိုင်ရာေရာက် သွားေရာက် လှူဒါန်း
ခဲ့သည်။
( ခ) ၂၀၀၀ြပည့်နှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယအ
် မုိ ျားေန့ကျငး် ပမှု
(၁) ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အခမ်းအနား
နှင့် အလှူေငွေပးအပ်ပွဲအခမ်းအနားကို (၁.၁၀.၂၀၀၀)ရက်ေန့တွင်
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းဗဟိုဌာန (IBC)၌ စည်ကား
သိုက်ြမိုက်စွာကျင်းပခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်
ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန ၀န် ကီးဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွား တက်ေရာက် ချီး ြမငှ ့်
ခဲ့ သည်။
(၂) ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့အထိမ်းအမှတ်
အဖ
ြ စ်ြပည်နယ်/တိုင်းအတွင်းရှိ အသိအမှတ်ြပုပ
ြ ီး ဘိုးဘွားရိပ်သာ (၂၉)ခု
သို့တစ်ခုလျှင(် ၃၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း(၈၇၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၃) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုမှ ဘိုးဘွားများအတွက်
တစ်ေန့တာ စားစရိတ်စုစုေပါင်း(၈၂၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၄) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုမှဘိုးဘွား(၅၆၉)ဦးအတွက်
တစ်ဦး လျှင်(၁၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း(၅၆၉၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
( ဂ) ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ကျင်းပမှု
(၁) ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အခမ်းအနားကို
(၁.၁၀.၂၀၀၁)ေန့တွင်ကျင်းပခဲ့သည်။အခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံေတာ်ေအး
ချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး(၁) ဗိုလ်ချုပ် ကီး
ခင်ညွန့် တက်ေရာက်ချီး ြမှင့်ခဲ့သည်။ အဆိုပါေန့အတွက် ရန်ပုံေငွထည့်၀င်
လှူဒါန်းသူများအား ဂုဏ် ြပုပွဲ အခမ်းအနားကို (၃.၁၀.၂၀၀၁)ေန့တငွ ်
 ၁၆၈
(IBC)၌ကျင်းပရာ ၀န် ကီးဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွားက အလှူေငွများလက်ခံရယူ၍
ေကျးဇူးတင်စကား ြပန်လည်ေြပာ ြကားခဲ့သည်။
(၂) ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အထိမ်းအမှတ်
အဖ
ြ စ်ြပည်နယ်/တိုင်းအတွင်းရှိ အသက်အ ကီးဆုံးအဘိုး(၁)ဦးနှင့် အဘွား
(၁)ဦးစီကုိ ကျပ်(၁၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့် စုစုေပါင်းဘိုးဘွား(၃၄)ဦး အတွက်
(၃၄၀၀၀၀ိ/-) လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၃) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုမှ ဘိုးဘွားများအတွက်
တစ်ေန့တာ စားစရိတ် (၁၀၀၀၀၀ိ/-)နှင့် ခရမ်းဘိုးဘွားရိပ်သာအတွက်
အလှူေငွ (၁၀၀၀၀၀ိ/-) လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၄) ြပည်နယ်/တိုင်းအတွင်းရှိ အသိအမှတ်ြပုပ
ြ ီး ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၃၃)ခုသို့
တစ်ဦး (၃၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း(၉၉၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၅) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုမှဘိုးဘွား(၅၈၂)ဦးအတွက်
တစ်ဦး လျှင်(၁၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း(၅၈၂၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၆) ဂုဏ်ြပုခံဘိုးဘွား (၂၁)ဦးအားတစ်ဦးလျှင် (၅၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့် စုစုေပါင်း
(၁၀၅၀၀၀၀ိ/-) နှင့်ေဆး၀ါးပစ္စည်းများလှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၇) ြပည် ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အထိမ်းအမှတ်အြဖစ်
အေကာ်ဒီယံအုန်းေကျာ် ေရးစပ်သီကုံး ြပီး အဆိုေတာ် စိုးစန္ဒာထွန်း သီဆို
သည့်အ ြပည် ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီးရွယအ
် မုိ ျားေန့ ေတးသီချင်းကို ြမန်မာ့
အသံနငှ ့်ြမန်မာ့ရုပ်ြမင်သံ ြကား အစီအစဉ်မှရိုက်ကူးထုတ်လွှင့် ြပသခဲ့သည်။
(ဃ) ၂၀၀၂ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီးရွယ်အိုများေန့ကျင်းပမှု
(၁) ၂၀၀၂ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ သက် ကီးရွယ်အိုများေန့ အထိမ်းအမှတ်
အလှူေငွေပးအပ်ပွဲအခမ်းအနားကိ(ု ၂၇.၉.၂၀၀၁)ေန့တွင် MICT Park ၌
ကျင်းပခဲ့ရာတွင်၀န် ကီးဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွားမှအလှူေငွလက်ခံ၍ ေကျးဇူးတင်
ြ ာ ြကားခဲ့သည်။(၁.၁၀.၂၀၀၂)ေန့တွင်အဆိုပါေန့အခမ်းအနားကို
စကားေပ
IBC၌ကျင်းပရာ အတွင်းေရးမှူး(၁) ဗိုလ်ချုပ် ကီးခင်ညွန့် တက်ေရာက််
ချီးြမှင့်ခဲ့သည်။
 ၁၆၉
(၂) ၂၀၀၂ခုနှစ်၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာသက် ကီး ရွယ်အိုများေန့အထိမ်းအမှတ်
အဖ
ြ စ်ြပည်နယ်/တိုင်းတစ်ခုစီမှအသက်အ ကီးဆုံးအဘိုး(၁)ဦးနှင့်အဘွား
(၁)ဦးစီကိုတစ်ဦးလျှင်ကျပ်(၂၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း ဘိုးဘွား (၂၈)ဦး
အတွက် (၅၆၀၀၀၀ိ/-)တိတိလှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၃) ြပည်နယ်/တိုင်းအတွင်း အသီးသီးရှိ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၃၇)ခုသို့ ရိပ်သာ
တစ်ခုလျှင်(၃၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့် (၁၁၁၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၄) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုသို့ ေငွပေဒသာပင် စိုက်ထူ
လှူဒါန်း ေငွ(၅၀၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၅) ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်းရှိ ဘိုးဘွားရိပ်သာ(၆)ခုမှ ဘိုးဘွား (၅၇၁)ဦးအတွက်
တစ်ဦး လျှင်(၁၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့်စုစုေပါင်း(၅၇၁၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၆) ဂုဏ်ြပုခံဘိုးဘွား(၃၈)ဦးအား (၁)ဦးလျှင် (၅၀၀၀၀ိ/-)နှုန်းြဖင့် စုစုေပါင်း
(၁၉၀၀၀၀၀ိ/-)လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၇) အဆိုပါေန့ အထိမ်းအမှတ်အ ြဖစ် ဟသာတ
င်္ ြမင့်ေငွ ေရးစပ်သီကုံးြပီး
အဆိုေတာ်ရတနာဦးသီဆိုသည့်''အမ
ြ င့်ြမတ်ဆုံးေသာအလှူ'' ေတးသီချင်း
ကို ြမန်မာ့အသံနှင့် ရုပ် ြမင်သံ ြကားမှ ရိုက်ကူး ထုတ်လွှင့် ြပသခဲ့သည်။
စိုးစန္ဒာထွန်း သီဆိုခဲ့ေသာ ေတးသီချင်းတိပ်ေခွကို ဘိုးဘွားရိပ်သာများသို့
ေပးပို့လှူဒါန်း ခဲ့သည်။
သက် ကီးရွယ်အိုဆိုင်ရာညီလာခံများသို့တက်ေရာက်ြခင်း
(က) စပိန်နိုင်ငံ၊ မဒရပ် ြမို့တွင်၂၀၀၂ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၈)ရက်ေန့မှ (၁၂)ရက်ေန့အထိ
ကျင်းပေသာ ဒုတိယအကိမ်ေြမာက် ကမ္ဘာ့သက် ကီးရွယ်အိုများညီလာခံ (The
Second World Assembly on Ageing)သို့ လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရး
နှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ဝန် ကီးဌာန၊ ဒုတိယ၀န် ကီးဦးလိှုင်၀င်းဦးေဆာင်
ေသာအဖွဲ့ တက်ေရာက်ခဲ့သည်။
( ခ) တရုတ်ြပည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံရှန်ဟိုင်းြမို့တွင်၂၀၀၂ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၂၃)
ရက်ေန့မှ(၂၆)ရက်ေန့အထိကျင်းပေသာ Asia-Pacific Seminor on
 ၁၇၀
Regional Follow up to the Second World Assembly on Ageing သို့
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ညွှန် ြကားေရးမှူး ဦးဘိုးသန်း တက်ေရာက်ခဲ့သည်။
မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
မသန်စွမ်းသူများသည် မိမိဘ၀မိမိရပ်တည်ထူေထာင်နိုင် ြပီး လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း
အံ၀င်ခွင်ကျေပါင်းစည်း ေနထိုင်နိုင်ေရးအတွက် ကိုယ်လက်အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများ၊ မျက်မြမင်
များ၊ နားမ ြကားသူများနှင့်ဉာဏ်ရည်မမှီသူများစသည့် မသန်စွမ်းမှု အမျိုးအစားအလိုက် ခွဲြခား
၍ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက သင်တန်းေကျာင်း (၄)ေကျာင်းဖွင့်လှစ် ြပီးြပန်လည် ထူေထာင်ေပး
လျက်ရှိသည်။ (၁၉၉၇-၉၈)ခုနှစ်မှ (၁၉၉၉-၂၀၀၀)ြပည့်နှစ်အထိ မသန်စွမ်းသူ(၇၅၁)ဦးကို
ြပန်လည်ထူေထာင် ေပးနိုင်ခဲ့သည်။
(၁) မသန်စွမ်းသက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်း။ အသက်(၅)နှစ်မှ(၁၆)နှစ်အထိ
ကိုယ်လက် အဂါမသန်
င်္ စွမ်းကေလးငယ်များနှင့် ဉာဏ်ရည်မမှီေသာ ကေလးငယ်
များအတွက် မသန်စွမ်းသက်ငယ်သင်တန်းေကျာင်းကို ရန်ကုန် ြမို့တွင် ဖွင့်လှစ်
ထားပ
ြ ီး အထူးပညာေရးစနစ် (Special Education System)ြဖင့် အေခ
ြ ခံ
မူလတန်းပညာသင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊ ေန့စဉ်လှုပ်ရှားေဆာင်ရွက်မှုများကို မိမိဘာသာ
ေဆာင်ရွက်တတ်ေအာင်ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးခ
ြ င်း၊လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း၀င်ဆံ့
ေအာင်ေလ့ကျင့်ေပးခ
ြ င်း၊ မသန်စွမ်းသူများပန်းချီ ြပိုင်ပွဲ၊အကပ
ြ ိုင်ပွဲများတွင် ပါ၀င်
ယှဉ်ြပိုင်နိုင်ေအာင်ေလ့ကျင့်ေပးခ
ြ င်းတို့ကိုေဆာင်ရွက်ေပးသည်။ မသန်စွမ်းသက်
ငယ်သင်တန်းေကျာင်း (၃၀ေပx၉၀ေပ) သံကူကွန်ကရစ်(၂)ထပ် ေကျာင်းေဆာင်
သစ်ကို ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရ ှင့်ဂျပန်နိုင်ငံမှ ဒါနရှင် ဂျပန်ြပည်သူြပည်သားများက
လှူဒါန်းေဆာက်လုပ်ေပးခဲ့ြပီး ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံ
ေတာ်သူ၊နိုင်ငံေတာ်သားများအားလွှဲေြပာင်းေပးအပ်ခဲ့သည်။ (၂၅.၉.၂၀၀၁)ရက်
ေန့တွင်ေကျာင်းေဆာင်သစ်ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားကျင်းပခဲ့ြပီး အေဆာက်အဦ၏
တန်ဖိုးမှာအေမရိကန်ေဒါ်လာ(၄၉၉၅၀)ြဖစ်သည်။
(၂) မသန်စွမ်းသက် ကီးသင်တန်းေကျာင်း။ အသက်(၁၈)နှစ်နှင့်အထက်ကိုယ်
လက် အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများအတွက် ၎င်းတို့၏ကျန်ရှိေနေသးေသာကိုယ်လက်
အစိတ်အပိုင်းများ ကိုအသုံးချရန်၊ သင့်ေလျာ်သည့်အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ
 ၁၇၁
များသင် ြကားေပးရန်နှင့် ြပန်လည်ထူေထာင်ေပးရန်မသန်စွမ်း သက် ကီးသင်တန်း
ေကျာင်းကို ရန်ကုန် ြမို့တွင် ဖွင့်လှစ်ထားရှိသည်။ ဤသင်တန်းေကျာင်းတွင်
အသက် ေမွး၀မ်းေကျာင်း သင်တန်းများ အဖ
ြ စ်ပိုးဇာပုံနှိပ်၊ စက်ချုပ်၊ ဓာတ်ပုံပညာ၊
ေရဒီယိုနှင့်တီဗွီြပင်သင်တန်းများကိုေလ့ကျင့်သင် ြကားေပးသည်။ သင်တန်းသား
များကိုသင်တန်း အပတ်စဉ်အလိုက် ေန့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများမှေ ြကာ် ြငာ၍
ေခါ်ယူခဲ့သည်။ ထို့ြပင် ကာကွယ်ေရးဝန် ကီးဌာန၊ ြပန်လည်ေနရာချထားေရး
ညွှန် ြကားေရးမှူးရုံးနှင့်ပူးေပါင်း၍ မသန်စွမ်းစစ်သည်များကိုလည်း အသက်ေမွး
၀မ်းေကျာင်းပညာရပ်များသင် ြကားေလ့ကျင့်ေပးလျက်ရှိသည်။မသန်စွမ်းသက် ကးီ
သင်တန်းေကျာင်းတွင် ပညာသင် ြကားလျက်ရှိေသာ မသန်စွမ်းသူများ၊ မသန်စွမ်း
စစ်သည်များအတွက်လိုအပ်သည့် ထမင်းစားေဆာင်နှင့် စာသင်ခန်းများကို
ကာကွယ်ေရး၀န် ကီးဌာန၊ ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ညွှန် ြကားေရးမှူးရုံးမှ
(၂၄.၄.၂၀၁၁)ရက်ေန့တွင်ေဆာက်လုပ်လှူဒါန်းခဲ့သည်။
(၃) မျက်မြမင်ေကျာင်း( ြကည့်ြမင်တိုင)် ။ အသက်(၆)နှစ်မှ(၁၈)နှစ်အထိ
မျက်မြမင်ကေလးများအတွက်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ဖွင့်လှစ်ထားေသာေကျာင်း
တစ်ေကျာင်း ြဖစ်သည်။ ေကျာင်းတွင် အေခ
ြ ခံမူလတန်းအဆင့်ကို မျက်မြမင်စာ
(Braille) ြဖင့်သင် ြကားေပး၍စတုတ္တတန်းစာေမးပွဲကို အမှတ်(၄)အစိုးရအလယ်
တန်းေကျာင်း ြကည့်ြမင်တိုင် ြမို့နယ်တွင် စာရင်းသွင်း ဝင်ေရာက်ေြဖေစပ
ြ ီး
ေအာင် ြမင်ပါက ြကည့်ြမင်တိုင်ြမို့နယ်ရှိ အ.လ.က(၄)၊ အ.ထ.က(၅) ေကျာင်းများ
တွင်ေရာယှက်ပညာေရးစနစ် (Intergrated Education System) အရ သာမန်
ေကျာင်းသားများ နှင့်အတူပညာသင်ယူ ေစခဲ့ပါသည်။ ၁၉၉၈-၉၉ခုနှစ်တွင်
အေခ
ြ ခံပညာအထက်တန်းစာေမးပွဲကို ေကျာင်းသား (၂)ဦးေအာင် ြမင်ခဲ့ ြကသည်။
၂၀၀၁ခုနှစ်တွင်ေကျာင်းသား(၁)ဦး၊ ေကျာင်းသူ(၁)ဦး ေပါင်း(၂)ဦးေအာင် ြမင်၍
၂၀၀၂ခုနှစ်တွင် ေကျာင်းသူ(၁)ဦး ေအာင်ြမင်ခဲ့သည်။ ေရာယှက်ပညာေရးစနစ်
စတင်ကျင့်သုံးခဲ့သည်မှစ၍ ယေန့အချိန်အထိ ေကျာင်းသား/သူ(၅)ဦးေအာင် ြမင်
၍ အေဝးသင်တက္က သိုလ်၊ ရန်ကုန်တွင်အဆင့်ြမင့် ပညာများ ဆက်လက်သင်ယူ
လျက်ရှိသည်။ ၂၀၀၃ခုနှစ်အထိ မျက်မြမင်ေကျာင်း( ြကည့်ြမင်တိုင)် မှဘွဲ့ရရှိသူ
 ၁၇၂
(၉)ဦးေပါ်ထွက်ခဲ့ ြပီးြဖစ်သည်။ (၂၀၀၁-၂၀၀၂)ပညာသင်နှစ်မှစ၍ မျက်မြမင်
ေကျာင်းသားများအား မျက်မြမင်ကွန်ပျူတာကိုင်တွယ် အသုံး ြပုနိုင်ရန် ေလ့ကျင့်
သင် ြကားေပးနိုင်ခဲ့သည်။
စာေပပညာသင်ယူလိုမှုမရှိသူများ၊ အသက်အရွယ် ကီးမှ ေရာက်ရှိလာ
သူများအားအေခ
ြ ခံ အသုံးလုံးပညာသင် ြကားေပး၍ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာဖ
ြ စ်ေသာ ကိမ်၀ါးသင်တန်း၊ အနှိပ်သင်တန်း(ြမန်မာ/ဂျပန်) သိုးေမွှးထိုး
သင်တန်းနှင့် ဂီတအနုပညာသင်တန်းများကို သင် ြကားေလ့ကျင့်ေပးသည်။
(၁၉၉၉ခုနှစ်တွင် အေခ
ြ ခံပညာအထက်တန်းေအာင် ေကျာင်းသား(၂)ဦးအား
၂၀၀၁ခုနှစ်တွင်မျက်မ ြမင်ေကျာင်း၊ ြကည့်ြမင်တိုင်တွင် လူမှု၀န်ထမ်း(၄)အဖ
ြ စ်
ခန့်ထားေပးခဲ့သည်။ လက်မှုသင်တန်းြဖစ်ေသာ ကိမ်၀ါးသင်တန်းနှင့် အနှိပ်
သင်တန်းမှ ကျွမ်းကျင်ေကျာင်းသား/သူ(၂)ဦးအား ကိမ်၀ါးနှင့် အနှိပ်နည်း ြပ
တာ၀န် အဖ
ြ စ်၂၀၀၃ခုနှစ်တွင်ခန့်ထားတာ၀န်ေပးနိုင်ခဲ့သည်)။ ထို့ြပင်မျက်မြမင်
များ ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင်နိုင်သည့် အားကစားနည်း ြဖစ်ေသာေပ
ြ းခုန်ပစ် အားကစား
ကို ေလ့ကျင့်သင် ြကားေပး၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပေသာ ြမန်မာနိုင်ငံမသန်စွမ်းသူများ
အားကစားအဖွဲ့ချုပ်၏ ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာမသန်စွမ်းသူများ အားကစားပ
ြ ိုင်
ပွဲတွင်ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင်ေစပါသည်။ ထူးချွန် အားကစားသမားများအားပ
ြ ည်ပ
အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲသို့ ေစလွှတ်ယှဉ် ြပိုင်ေစခဲ့ရာ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ေဆာင်အားကစား
သမားများ ေပါ်ထွန်းလာခဲ့သည်။
မျက်မြမင်ေကျာင်း( ြကည့်ြမင်တိုင)် ကိုအဆင့်ြမှင့်ေဆာင်ရွက်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ မျက်မြမင်ေကျာင်း( ြကည့်ြမင်တိုင)် ကိုနိုင်ငံတကာအဆင့်မီေစရန်
အတွက် ထိုင်၀မ်နိုင်ငံမှအလှူရှင် Dr. CHIU WAN TSOမှေကျာင်းအေဆာက်အဦ ေဆာက်
လုပ်ရန် US$ ၇၉၉၀၅ိ/-နှင့်ပညာေရး ေငွပေဒသာပင် အတွက် US$ ၁၀၀၀၀ိ/- စုစုေပါင်း
၈၉၉၀၅ ေဒါ်လာ လှူဒါန်းခဲ့သည်။ အလားတူ KO KO RO Volunteer Group ၏ပူးေပါင်း
ကူညီမှု ြဖင့်ြမန်မာနိုင်ငံ ဆိုင်ရာဂျပန်သံရုံးမှတစ်ဆင့်ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရနှင့်ဂျပန်နိုင်ငံ GRASS
ROOTS GRANT ASSISTANCE တို့က(၂)ထပ်ဘက်စုံသင်တန်းေဆာင် ေဆာက်လုပ်ရန်နှင့်
ကွန်ပျူတာပစ္စည်း၊ တီးဝိုင်းပစ္စည်း၊ အခ
ြ ားသင်တန်းသုံး ပစ္စည်းများဖ
ြ ည့်ဆည်းရန် US$
 ၁၇၃
၈၀၀၀၀ိ/- လှူဒါန်းခဲ့သည်။ အဆိုပါ လှူဒါန်း ြခင်းတို့အတွက် နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်း သာယာေရး
နှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး(၁)ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် ကီးခင်ညွန့်က (၁၀.၇.၂၀၀၁)ရက်ေန့
တွင်ေကျာင်းကို လာေရာက် စစ်ေဆး ြကည့်ရှုြပီး ေကျာင်းေဆာင်သစ်များေဆာက်လုပ်ရန် ေနရာ
ေရွးချယ်သတ်မှတ်ေပးခဲ့သည်။ ထို့အ ြပင် နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီမျက်မြမင်ေကျာင်းြဖစ်ေအာင်
တိုးချဲ့ေဆာင်ရွက်ရန်နှင့် ေကျာင်းသားအင်အား ကို (၃၀၀) အထိ လက်ခံ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ရန်
လမ်းညွှန်ခဲ့သည်။
အဆိုပါလမ်းညွှန်ချက်များနှင့်အညီ ထိုင်၀မ်မှလှူဒါန်းေငွြဖင့်၁၂၀ေပx၃၆ေပ (၃)ထပ်
ပညာ သင် ြကားေရးေဆာင်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှလှူဒါန်းေငွြဖင့် ၁၂၀ေပx၃၆ေပ(၂)ထပ် ဘက်စုံ
သင်တန်း ေဆာင်ကိုေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။ အမျိုးသမီးအိပ်ေဆာင်နှင့်အမျိုးသားအိပ်ေဆာင်
အ ကီးစားပ
ြ င်ဆင်မှုကို ရန်ကုန် ြမို့ေတာ်စည်ပင်သာယာေရး ေကာ်မတီကေငွကျပ်(၁၈၃)သိန်း
အကုန်အကျ ခံ၍ ြပုပ
ြ င်လှူဒါန်းေပးခဲ့သည်။ ၂၀၀၂ခုနှစ်၊ ဇွန်လ(၁၅)ရက်ေန့ကကျင်းပပ
ြ ု
လုပ်ေသာ ေကျာင်းေဆာင် သစ်ဖွင့်ပွဲသို့ နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရး ေကာင်စီ
အတွင်းေရးမှူး(၁) ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ် ကီးခင်ညွန့်ကိုယ်တိုင်တက်ေရာက်ဖွင့်လှစ်ေပးသည်။
မျက်မြမင်ေကျာင်းအားေကျာင်းသား/သူ(၃၀၀)အထိလက်ခံသင် ြကားနိုင်ရန်အတွက်လို
အပ်ေသာထမင်းစားေဆာင်ကို ၂၀၀၂-၂၀၀၃ခု၊ ဘ ာေရးနှစ်တွင် နိုင်ငံေတာ်၏ ခွင့်ြပုေငွ ြဖင့်
ေဆာက်လုပ်ေပးခဲ့သည်။၂၀၀၂-၂၀၀၃ပညာသင်နှစ်တွင်ေကျာင်းသား(၈၉)ဦး၊ေကျာင်းသူ(၃၆)
ဦး စုစုေပါင်း(၁၂၅)ဦးလက်ခံသင် ြကားေပး၍ နှစ်အလိုက် ေကျာင်းသားအင်အားကို တိုးြမှင့်
လက်ခံ သွားရန် စီစဉ်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
စစ်ကိုင်းမျက်မြမင်ေကျာင်းဖွင့်လှစ်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည်မျက်မြမင်များအားပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်၍ စာေပနှင့် အသက်
ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများသင် ြကားေစနိုင်ရန် ြကည့်ြမင်တိုင် မျက်မြမင်ေကျာင်း(၁)ေကျာင်း
ကိုသာဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ ြပီးေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများက ရန်ကုန်၊ ပခုက္ကူ၊ မိတ္ထီလာ၊
ြပင်ဦးလွင်၊ ြမစ် ကီးနားတို့တွင်မျက်မ ြမင်ေကျာင်း(၅)ေကျာင်းကိုဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံရာသီဥတုအေနအထားအရ အပူပိုင်းေဒသဖ
ြ စ်သည့် အညာေဒသတွင်
မျက်မြမင်များပိုမိုများပ
ြ ားသဖ
ြ င့် ြ ည်အလယ်ပိုင်းေဒသရှိ
ြမန်မာပ မျက်မြမင်များအတွက်
စာေပပညာသင် ြကားေရးနှင့်အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာသင် ြကားေပး၍ြပန်လည်ထူေထာင်
 ၁၇၄
နိုင်ေရးတို့အတွက် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ စစ်ကိုင်း ြမို့တွင် မျက်မြမင်ေကျာင်း တစ်ေကျာင်းကို ၂၀၀၃-
၂၀၀၄ခုနှစ်တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကတိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ရန်နိုင်ငံေတာ်အ ကီးအကဲကလမ်းညွှန်
ခဲ့သည်။
အထက်ပါလမ်းညွှန်ချက်များနှင့်အညီစစ်ကိုင်းတိုင်း၊ စစ်ကိုင်း ြမို့နယ်၊ ြမို့သစ်ရပ်၊
အကွက် အမှတ်(၆/၂၈) ရှိေြမဧရိယာ(၃)ဧကခန့်တွင် အေဆာက်အဦများေဆာက်လုပ် ေပးခဲ့
သည်။ (၂၀၀၃-၂၀၀၄)ပညာသင်နှစ်မှစတင်ကာေလးနှစ် ြပည့်သည့် အချိန်တွင်ေကျာင်းသား
(၁၀၀)အထိလက်ခံသင် ြကားနိုင်ရန်စီမံချက်ချမှတ်ထားသည်။ မျက်မြမင်ေကျာင်းသား/သူများ
ကို၂၀၀၃ခုနှစ်၊ ဇွန်လ(၁) ရက်ေန့မှစ၍ လက်ခံ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်လျက်ရှိသည်။
စစ်ကိုင်းမျက်မ ြမင်ေကျာင်းတွင် ြမန်မာပ
ြ ည်အထက်ပိုင်းရှိမျက်စိမြမင်သူများ၏ ဘ၀ကို
ြမှင့်တင်ေရး၊ ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးေရး၊ မျက်မြမင်ေကျာင်းသား/သူများ ပုံမှန်ပညာေရး
အခွင့်အလမ်း ရရှိခံစားေစေရးနှင့် သူတပါးအေပါ်မှီခိုအားထားမှု ေလျာ့နည်းေစပ
ြ ီး မိမိ
ေခ
ြ ေထာက်ေပါ်မိမိရပ်တည်ထူေထာင်နိုင်ေရးတို့အတွက်စာေပနှင့်အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပ
ညာရပ်များကိုေလ့ကျင့်သင် ြကား ြပုစုပျိုးေထာင်ေပးသွားမည်ြဖစ်သည်။
နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်း
အသက်(၆)နှစ်မှ(၁၇)နှစ်အထိ နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်းကို မန္တေလးမ
ြ ို့တွင်
ဖွင့်လှစ်ထားသည်။ နားမ ြကားေသာကေလးများအား လက်ေချာင်း သေကတဘာသာ
င်္ စကား
(Sign Language) နှုတ်ခမ်းကို ြကည့်၍ စကားလုံးကိုဖတ်ြခင်း(Lip Reading) နည်းစနစ်
တို့ြဖင့် စာေပပညာသင် ြကားေပးခ ြ ခံစက်ချုပ်၊ စိုက်ပျိုးေရး၊ ဇာထိုး၊ပန်းထိုး စသည့်
ြ င်း၊ အေခ
အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာ သင် ြကားေပးခ
ြ င်းတို့ကို ေဆာင်ရွက်ေပးသည်။ မန္တေလး
နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်းကို အဆင့်ြမှင့်တင်မှု ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ဂျပန်နိုင်ငံရှိ
KYOSHIN Co.Ltdမှ(၆)နှစ်ဆက်တိုက်လှူဒါန်းမှုအစီအစဉ်ကို(၁၉၉၉-၂၀၀၀)ြပည့်နှစ်မှ စတင်
ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
(၁၉၉၉-၂၀၀၀)ြပည့်နှစ်မှ (၂၀၀၃-၂၀၀၄)ခုနှစ်အတွင်း နားမ ြကားေသာကေလးများ
ေကျာင်း(မန္တေလး)အတွက်(၂၄ေပx၈၀ေပ)ရှိ (၂)ထပ်ေကျာင်းေဆာင်၊ ေကျာင်းကား(၂)စီး၊
Fax Machine ဘက်စုံသင်တန်းေဆာင်နှင့် အသက်ေမွး၀မ်း ေကျာင်းပညာသင်တန်းများ
အတွက်သင် ြကားမှု၊ သင်ယူမှုအေထာက်အကူ ြပုပစ္စည်းများ အပါအ၀င်ေကျာင်းအတွက်
 ၁၇၅
လိုအပ်ေသာ ထရမ်စေဖာ်မာ (Transformer) အတွက်တန်ဘိုးေငွစုစုေပါင်း US$ ၂၀၆၈၉၅ိ/-
ကိုလှူဒါန်းခဲ့သည်။
ေစတနာ့၀န်ထမ်းမျက်မြမင်ေကျာင်း၊ နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်းနှင့် မသန်စွမ်း
ေကျာင်းများ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ဖွင့်လှစ်ထားေသာမျက်မြမင်ေကျာင်း၊ နားမ ြကားေသာကေလး
များေကျာင်းနှင့်မသန်စွမ်းေကျာင်းများအပ
ြ င်ဘာသာေရးအဖွဲ့အစည်းများနှင့်ေစတနာ့၀န်ထမ်း
လူမှုေရး အဖွဲ့အစည်းများကလည်း ေစတနာ့၀န်ထမ်း မျက်မြမင်ေကျာင်း(၅)ေကျာင်း၊
နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်း(၁)ေကျာင်းနှင့်မသန်စွမ်းကေလးများအတွက်ရန်ကုန်တိုင်း
အင်းစိန်ြမို့နယ်၊ ေဖာ့ကန်တငွ ် (Eden Handicap Service)တို့ကို ဖွင့်လှစ်ထားရှိသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကသတ်မှတ်ထားေသာစည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းနှင့် ညီညွတ်သည့်ေကျာင်း
များကို ေထာက်ပံ့ေ ြကး ေပး၍ပံ့ပိုးလျက်ရှိသည်။ ထိုေကျာင်းများအနက်မှ ရန်ကုန်ြမို့၊ ခ၀ဲ ြခံ
မျက်မြမင်ေကျာင်းတွင် မျက်မြမင်ကွန်ပျူတာဖ
ြ င့် သင် ြကားေပးနိုင်ြပီးမျက်မ ြမင်စာေစာင်များ၊
မဂ္ဂဇင်းများ၊ စာအုပ်များ ထုတ်ေဝနိုင်သည်အထိ တိုးတက်ေအာင်ြမင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်။
၂၀၀၃ခုနှစ်အထိ ေစတနာ့၀န်ထမ်းမျက်မြမင်ေကျာင်းများမှဘွဲ့ရရှိသူ(၁၃)ဦး ေမွးထုတ်နိုင်ခဲ့
ြပီးြဖစ်သည်။
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမသန်စွမ်းသူများေန့ကျင်းပခ
ြ င်း
ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂမှနှစ်စဥ် ဒီဇင်ဘာလ(၃)ရက်ေန့ကိုအြပည် ြပည်ဆိုင်ရာ မသန်စွမ်း
သူများေန့အ ြဖစ် သတ်မှတ်ထားရာ၁၉၉၄ခုနှစ်မှစ၍ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ အခမ်းအနား
မတိုင်မီ မသန်စွမ်းသူများ၏ စွမ်းရည်ြပိုင်ပွဲများအဖ
ြ စ် ကိမ်ထိုး ြပိုင်ပွဲ၊ စက်ချုပ်ြပိုင်ပွဲ၊ ပန်းချီ
ြပိုင်ပွဲ၊ သီချင်းဆိုြပိုင်ပွဲ၊ အကပ
ြ ိုင်ပွဲများကိုြပုလုပ်ေပးပါသည်။ ထိုြပိုင်ပွဲများတွင် လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနနှင့် အစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းများ၏ မသန်စွမ်းသင်တန်းေကျာင်းများမှ
မသန်စွမ်းသူများ ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင် ြကပါသည်။ စွမ်းရည်ြပိုင်ပွဲများတွင်ဆုရရှိသူများ၊ ပညာရည်
ထူးချွန်သူများ၊ ြပည်ပအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲများတွင် ထူးချွန်သူများအား အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာ
မသန်စွမ်းသူများေန့ အခမ်းအနားတွင်ဆုများ ထိုက် တန်စွာချီး ြမှင့်ေပးခဲ့သည်။
 ၁၇၆
အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာမသန်စွမ်းသူများအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲတွင် ဝင်ေရာက်ယဉ
ှ ်ြပိုင်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ မသန်စွမ်းသင်တန်းေကျာင်းများမှ မသန်စွမ်း
အားကစား သမားများအားနှစ်စဉ် ကျင်းပေသာ ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများ
အားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲတွင် ပါ၀င်ယှဉ် ြပိုင်ေစ၍ ထူးချွန်ေသာ အားကစားသမားများကို ြပည်ပ ြပိုင်ပွဲ
များ သို့ပါ၀င် ယှဉ် ြပိုင်ေစခဲ့သည်။
၁၉၉၉ခုနှစ်ထိုင်းနိုင်ငံတွင်ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ေသာ သတ္တ မအ ကိမ်ေြမာက် အေရှ့ဖျားနှင့်
ေတာင်ပစိဖိတ်ေဒသဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူများအားကစားပ
ြ ိုင်ပွဲသို့ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန
လက်ေအာက်ရှိ မသန်စွမ်း/မျက်မြမင်ေကျာင်းများမှ မသန်စွမ်းအားကစားသမားများ ပါ၀င်
ယှဉ် ြပိုင်နိုင်သကဲ့သို့၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်တွင် မေလးရှားနိုင်ငံ၌ကျင်းပသည့် ဖိတ်ေခါ်မသန်စွမ်းသူ
ြ ိုင်ပွဲနှင့်၂၀၀၁ခုနှစ်တွင် မေလးရှားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပေသာ ပထမအ ကိမ်
များ အားကစားပ
အာဆီယံမသန်စွမ်းသူများ အားကစား ြပိုင်ပွဲသို့လည်း လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန လက်ေအာက်ရှိ
မသန်စွမ်းသင်တန်းေကျာင်းမှ အားကစားသမား(၃)ဦး ဝင်ေရာက်ယှဉ် ြပိုင်ခဲ့ရာ ေရွှ(၈)ခု၊
ေငွ(၄)ခုရရှိခဲ့၍ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ေဆာင် အားကစား သမားများေပါ်ထွန်းလာခဲ့သည်။
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက မန္တေလးတိုင်းနှင့် မေကွးတိုင်းေဒသများတွင် ယခင်ေခတ်က
ေဆာင်ရွက်ခဲ့ေသာ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ ေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရး လုပ်ငန်းမှာ
အဆိုပါေဒသများတွင် ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ရန် လိုအပ်ြခင်းမရှေိ တာ့ေပ။ သို့ြဖစ်၍အဆိုပါ
လုပ်ငန်းေနရာတွင် အခ
ြ ားေသာ လူမှုကရုဏာေစာင်ေ့ ရှာက်ေရး (Public Welfare Service)
များဖ
ြ င့် အစားထိုး ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
အနာ ကီးေရာဂါသည်ေဟာင်းများေထာက်ပံ့ေရးလုပ်ငန်း
၁၉၈၉ခုနှစ်က ရန်ကုန်တိုင်း၊ ေထာက် ြကန့်ြမို့အနီးရှိ (ယခင်အနာ ကီးေရာဂါကု
ေဆးရုံ၀င်း)ေကျးရွာေမှရာဂါသည်ေဟာင်းများကိုရန်ကုန်တိုင်း၊ လှည်းကူးြမို့နယ်၊ မရမ်းေချာင်း
ေကျးရွာသို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ေနရာချထားေပးခဲ့သည်။ အိမ်ေထာင်စုေပါင်း(၅၃၉)အိမ်ေထာင်နှင့်
လူဦးေရ(၁၉၄၂)ဦး တို့ ေနထိုင် ြကသည်။
၎င်းတို့အနက်ကိုယ်လက် အဂါမသန်
င်္ စွမ်းသူများ၊ သားသမီးေကျာေထာက်ေနာက်ခံမရှိ
သူများနှင့်လုပ်ကိုင်စားေသာက် ြခင်းမပ
ြ ုနိုင်သူအမျိုးသား(၅၉)ဦး၊အမျိုးသမီး(၄၉)ဦး၊ စုစုေပါင်း
 ၁၇၇
(၁၀၈)ဦးတို့ကိုပရဟိတေဂဟာေကျွးေမွးေစာင့်ေရှာက်ေရးေကာ်မတီတစ်ရပ်ဖွဲ့စည်း၍ (၁၉၉၅-
၉၆) ခုနှစ်မှစ၍ ေကျွးေမွးေစာင့်ေရှာက်ခဲ့သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက (၁၁.၁၀.၁၉၉၅)
ရက်ေန့မှစ၍ (၁၉၉၂-၂၀၀၀) ြပည့်နှစ်အထိ ေကျွးေမွးစရိတ်ကျပ်(၁၀)သိန်းကို နှစ်စဉ်
ေထာက်ပံ့ခဲ့သည်။
မရမ်းေချာင်ေကျးရွာပရဟိတေဂဟာလွှဲေြပာင်းလက်ခံရယူြခင်း
ရန်ကုန်တိုင်းေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီ၏ လမ်းညွှန်မှု ြဖင့် ြပည်ထဲေရး
၀န် ကီးဌာနေအာက်ရှိမှုခင်းကျဆင်းေရးနှင့်သတင်းထုတ်ြပန်ေရးေကာ်မတီကလှူဒါန်းသည့်ေငွ
ကျပ် (၂၅)သိန်းကိုမတည်၍ လှည်းကူး ြမို့နယ် ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီ၏
အနီးကပ် ကီး ြကပ်မှုြဖင့်ကျပ်(၃၈)သိန်း ကုန်ကျေသာပရဟိတ ေဂဟာအေဆာက်အဦများကို
ေဆာက်လုပ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါေဂဟာ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်
ြပန်လည်ေနရာ ချထားေရး၀န် ကီးဌာနသို့ လွှဲေြပာင်းေပးအပ်ပွဲကို (၂၄-၆-၂၀၀၀)ရက်ေန့က
အဆိုပါေနရာ၌ ကျင်းပခဲ့ရာ နိုင်ငံေတာ် ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီ
အတွင်းေရးမှူး(၂) ဒုတိယဗိုလ်ချုပ် ကီးတင်ဦး တက်ေရာက်အားေပးပ
ြ ီး အမှာစကားေပ
ြ ာက
ြ ား
ခဲ့သည်။
အဆိုပါအခမ်းအနားတွင(် ၁၀၀ေပx၁၈ေပ)စီရှိေသာအမျိုးသား/အမျိုးသမီးအိပ်ေဆာင်
(၂)ေဆာင်၊(၅၀ေပx၁၈ေပ) အမျိုးသား/အမျိုးသမီး ထမင်းစားေဆာင်(၂)ေဆာင်နှင့် ေရချိုး
ခန်း၊ အိမ်သာ၊ မီးဖိုေဆာင်များပါ၀င်ေသာ တစ်လွှာအုတ်ညှပ်တိုက်အေဆာက်အဦကို ရန်ကုန်
တိုင်းေအးချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီ ဥက္က ဌ တိုင်းမှူး ဗိုလ်ချုပ်ခင်ေမာင်သန်း
ကလွှဲေြပာင်းေပးအပ်ရာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်က လက်ခံရယူခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး ဌာနကအဆိုပါေဂဟာကို စနစ်တကျစီမံေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးအတွက်
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ ဒုတိယ ညွှန် ြကားေရးမှူး ဦးေမာင်ြမင့်ဥက္က ဌ အဖ
ြ စ်ပါ၀င်ေသာ ပရဟိတ
ေဂဟာ ကီး ြကပ်ေရးေကာ်မတီကို ဖွဲ့စည်းတာ၀န်ေပးအပ်ထားသည်။ ေဂဟာရှိလူနာများ
အတွက် ေန့စဥ်ေကျွးေမွးစရိတ်ကို လူမှု ၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကေထာက်ပံ့ေပးလျက်ရှိသည်။
ေဂဟာလွှဲေြပာင်းလက်ခံစဉ်က ေကျွးေမွးစရိတ်၊ ေငွပေဒသာပင်ကျပ် (၆၉)သိန်းသာရှိခဲ့ရာမှ
ယခုအချိန်တွင် ကျပ်(၉၇)သိန်းအထိ စုေဆာင်းထား ရှိနိုင်ြပီးြဖစ်သည်။
 ၁၇၈
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများအားေထာက်ပံ့ေရးနှင့်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးလုပ်ငန်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည့် ေစတနာ့
၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်းများ၏ လုပ်ငန်းများရှင်သန်ေစရန်နှင့်လုပ်ငန်းများေအာင် ြမင်ေစရန်
ရည်ရွယ် ချက်နှင့်နည်းပညာ အကူအညီများေထာက်ပံ့ ြခင်း၊ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ြခင်းများကို
ေဆာင်ရွက် လျက်ရှိသည်။ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ရာတွင်အစိုးရ အဖွဲ့အစည်း
တစ်ခုတည်း ေဆာင်ရွက်ြခင်းထက် အစိုးရမဟုတ်ေသာေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများကပါ
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်မှပိုမိုေအာင် ြမင်မည်ဟူေသာခံယူချက်နှငအ
့် ညီယင်းသို့ေထာက်ပံ့ေပးခ
ြ င်း
ြဖစ်သည်။ ေစတနာ့၀န်ထမ်း အဖွဲ့အစည်းများ လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု အတွက်လူမှု၀န်ထမ်း
အတတ်သင်သိပ္ပံ ေကျာင်း(ရန်ကုန်)တွင်ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ သင်တန်းများဖွင့်လှစ် ေလ့ကျင့်ေပး
လျက်ရှိသည်။ ြပည်ပသို့ပညာသင်၊ေလ့လာေရးများသွားေရာက်ရာတွင်လည်းပူးေပါင်းေစလွှတ်
ေပးပ
ြ ီး၊ ၎င်းအဖွဲ့ အစည်း များ၏လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်မှုများကို ကီး ြကပ်ကူညီေပးလျက်ရှိသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ေထာက်ပံ့ေ ြကးစည်းမျဉ်းနှင့် ညီညွတ်ေသာ ေအာက်ေဖာ်ြပပါ
ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများသို့ ဆန်၊ စားစရိတ်၊ ၀တ်စရိတ်၊ လစာေငွေ ြကးများကို လစဉ်
ေထာက်ပံ့လျက်ရှိရာ ၁၉၉၇ခုနှစ်မှ ၂၀၀၃ခုနှစ်အတွင်း ေထာက်ပံ့ခဲ့ေသာ အဖွဲ့အစည်းဦးေရ
နှင့် ေထာက်ပံ့ေငွေပါင်းမှာေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
စဉ် ေစတနာ့၀န်ထမ်း ဦးေရ ေထာက်ပံ့ေငွ
အဖွဲ့အစည်း (ကျပ်သိန်းေပါင်း)
(က) ေစတနာ့၀န်ထမ်းမူ ကို/ ၄၂၄ေကျာင်း ၃၂၈.၁၈
ေန့ကေလးထိန်းေကျာင်း
( ခ) လူငယ်ရိပ်သာ ၁၀၁ခု
၁၂.၈၀
( ဂ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းညေကျာင်း ၇၄ေကျာင်း
(ဃ) လူငယ်ဖွံ့ြဖိုးေရးပရဟိတေဂဟာ ၁၅၈ခု ၂၀၉၆.၉၀
( င) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအမျိုးသမီး ၉ခု ၁၉၂.၈၂
ေဂဟာ
( စ) ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၃၈ခု ၅၂၆.၆၈
 ၁၇၉
(ဆ) မျက်မြမင်ပညာသင်ေကျာင်း ၄ေကျာင်း
၁၂၃.၅၁
( ဇ) နားမ ြကားေသာကေလးများေကျာင်း ၁ေကျာင်း
စုစုေပါင်း ၈၀၉ေကျာင်း ၃၂၈၀.၈၉
မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများအားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
၁၉၉၈ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၇)ရက်ေန့တွင် ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်သည့် ြပည်ေထာင်စု
ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအေဝးအမှတ်စဉ်(၃၅/၉၈)တွင် နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်း
သာယာေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီဥက္က ဌ နိုင်ငံေတာ်၀န် ကီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူး ကီးသန်းေရွှက
‘‘ဘိန်းစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှုပေပျာက်ေရး”လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ပိုမိုထိေရာက်
ေအာင် ြမင်မှုရရှိေရးအတွက် (၁၅)နှစ်စီမံကိန်းြဖင့်၁၉၉၉-၂၀၀၀ခုနှစ်မှ စတင်အေကာင်
အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်ရန် လမ်းညွှန်မှာ ြကားခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်ဝန် ကီးချုပ်၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့် စိတ်ကိုေြပာင်းလဲ
ေစေသာ ေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ေရးဗဟိုအဖွဲ့က မူးယစ်ေဆး၀ါးပေပျာက်
ေရး(၁၅)နှစ်စီမံကိန်း(၁၉၉၉-၂၀၀၀မှ၂၀၁၃-၂၀၁၄)ကိုေရးဆွဲခဲ့သည်။ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်
ေသာေဒသများ၏ အေခ
ြ ခံစီးပွားေရး၊ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများ တိုးတက်ေရးကိုေဒသဖွံ့ ြဖိုးေရး
လုပ်ငန်းများဖ
ြ င့်အစားထိုးေဆာင်ရွက်ေပးမည် ြဖစ်ြပီးဦးစားေပးလုပ်ငန်းများအဖ
ြ စ် စိုက်ပျိုးေရး
လုပ်ငန်း၊ ေမွး ြမူ ေရးလုပ်ငန်း၊ လမ်းတံတားေဆာင်ရွက်ေရးလုပ်ငန်း၊ ဆက်သွယ်ေရးလုပ်ငန်း၊
စွမ်းအင်လုပ်ငန်း၊ ကုန်သွယ်ေရးလုပ်ငန်း၊ ကျန်းမာေရးလုပ်ငန်း၊ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
လုပ်ငန်း၊ ပညာေရးလုပ်ငန်းများနှင့် တားဆီးနှိမ်နင်းေရးလုပ်ငန်းတို့ကို ချမှတ်ေဆာင်ရွက်လျက်
ရှိသည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့် စိတ်ကိုေြပာင်းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်
ေရး ဗဟိုအဖွဲ့၏လုပ်ငန်းများ ပိုမိုထိေရာက်ေအာင်ြမင်စွာ ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရး အတွက် ၁၉၉၇
ခုနှစ်၊ဒီဇင်ဘာလ(၃၁)ရက်ေန့တွင်အစိုးရအဖွဲ့အမိန့်ေ ြကာ်ြငာအမှတ်(၂၀/၉၇)ြဖင့်ဗဟိုအဖွဲ့ဝင်
ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်၊ ဦးေဆာင်ညွှန် ြကားေရးမှူးများ ေနရာတွင်ဒတ
ု ိယဝန် ကီးများကိုအစားထိုး
ြပင်ဆင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ဗဟိုအဖွဲ့ြပင်ဆင်ဖွဲ့စည်း ြခင်းနှင့်အတူ မူလလုပ်ငန်းအဖွဲ့အပ
ြ င်
ဗဟိုလုပ်ငန်းအဖွဲ့များ ကီး ြကပ် ကွပ်ကဲေရးအဖွဲ့ကို ထပ်မံဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
 ၁၈၀
လုပ်ငန်းအဖွဲ့ဥက္က ဌ ေနရာတွင် ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ် / ဦးေဆာင်ညွှန် ြကားေရးမှူးများ
အစားဒုတိယဝန် ကီးများအစားထိုးတာ၀န်သတ်မှတ်၍ အတွင်းေရးမှူးေနရာတွင် ညွှန် ြကားေရး
မှူးချုပ်/ဦးေဆာင်ညွှန် ြကားေရးမှူးများက တာဝန်ယူ ြကရသည်။ မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့် စိတ်ကို
ေပ
ြ ာင်းလဲေစေသာ ေဆး၀ါးများ ဥပေဒပုဒ်မ(၁၁)တွင် ြပဌာန်းထားချက်အရ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာန သည်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ (Rehabilitation Sector)တာ၀န်ကိုယူရ
သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့တွင်လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန၊
ဒုတိယ၀န် ကီးက ဥက္က ဌအဖ
ြ စ်တာ၀န်ယူ၍ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်က
အတွင်းေရးမှူးအဖ
ြ စ် ေဆာင်ရွက်သည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ လူသစ်၊ စိတ်သစ် ြဖင့်ဘ၀သစ်သို့ ေရာက်ရှိေရးအတွက်
ြပည်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း(၉)ခု ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ အဆိုပါစခန်းများ
အနက်မှေရွှြပည်သာနှင့်ေရွှြပည်ေအးလူငယ်များပ
ြ ုစုပျိုးေထာင်ေရးဌာန(၂)ခုမှာ မူးယစ်ဗဟို၏
တိုက်ရိုက် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲမှုြဖင့်ဆက်နွယ်ေနေသာ ဌာနဆိုင်ရာများက ပူးေပါင်း၍ဖွင့်လှစ်
ထားခ
ြ င်း ြဖစ်သည်။ ကျန်စခန်း(၇)ခုြဖစ်ေသာ ရန်ကုန်၊ မန္တေလး၊ နမ့်လတ်၊ လားရိှုး၊ ကျိုင်းတုံ၊
ြမစ် ကီးနား နှင့် တာချီလိတ်စခန်းတို့မှာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက တိုက်ရိုက် ကီး ြကပ်
ေဆာင်ရွက်သည့်စခန်းများ ြဖစ်သည်။
တာချီလိတ်ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးခစန်းသည် နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်
ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီအတွင်းေရးမှူး(၁)၏လမ်းညွှန်ချက်အရ တာချီလိတ်ခရိုင် မူးယစ်ေဆး၀ါး
ကင်းမဲ့ဇုန်ြဖစ်ေစေရးအတွက် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက (၇-၁-၂၀၁၃)ရက်ေန့တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့
ေသာစခန်းသစ် တစ်ခု ြဖစ်သည်။ တာချီလိတ် ြမို့၊ ဆန်ဆိုင်းေအာက်ရပ်ကွက်၊ ြမေရွှရီလမ်း၊
အမှတ်(၂)တွင်တည်ရှိသည်။ တာချီလိတ်ခရိုင်ြပည်သူ့ေဆးရုံမှ မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ
ကိုသင်တန်းသားအဖ
ြ စ်လက်ခံသည်။ သင်တန်းသားများ မူးယစ်ေဆးအေပါ် စွဲလန်းေနေသာ
စိတ်များ ေလျာ့နည်းပေပျာက်ေစရန်အလုပ်ေပးကုထုံးအဖ
ြ စ် ကားေရးေဆးဆီထိုးလုပ်ငန်းကို
ြမန်မာနိုင်ငံမူးယစ်ေဆး၀ါး ဆန့်ကျင်ေရးအသင်း (တာချီလိတ်ခရိုင)် နှင့် အကျိုးတူပူးေပါင်း၍
ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ေကာ့ေသာင်းခရိုင်နှင့် ြမ၀တီ ခရိုင်များတွင်လည်း
မူးယစ်ေဆး၀ါးကင်းမဲ့ေဒသများဖ
ြ စ်ေရးအတွက် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည် ြဖစ်ရာ အဆိုပါမ
ြ ို့များ
သို့ကွင်းဆင်းေလ့လာ၍ြပည်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းများကို အသိပညာေပး လျက်ရှိသည်။
 ၁၈၁

မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း အသီးသီးတွင် ရုပ်ပိုင်းနှင့်
စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ြပန်လည် ထူေထာင်ေပးခ
ြ င်း၊ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်းပညာများ သင် ြကား
ေပးခ
ြ င်း၊ ေနာက်ဆက်တွဲေစာင့်ေရှာက်ြခင်း ဟူေသာအပိုင်း(၃)ပိုင်းစလုံး ကိုစဉ်ဆက်မြပတ်
ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။စခန်း(၇)ခုတွင် ၁၉၉၇ခုနှစ်မှ၂၀၀၃ခုနှစ်အတွင်း ြပန်လည် ထူေထာင်
မှုေပးနိုင်ေသာ သင်တန်းသားဦးေရမှာ စုစုေပါင်း(၁၁၁၇)ဦးဖ
ြ စ်သည်။ အဆိုပါကာလအတွင်း
သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ် ေလ့ကျင့်ေပးကာ ခန့်အပ်တာ၀န်ေပးခဲ့ေသာ ေစတနာ့၀န်ထမ်း(မူးယစ်)
ကီး ြကပ်ေရးမှူးဦးေရမှာ စုစုေပါင်း(၄၁၉)ဦး ြဖစ်သည်။
အေရှ့အာရှေတာင်ေပါ်ေဒသမူးယစ်ေဆး၀ါးသုးံ စွမဲ ေှု လျာ့ချေရးစီမက
ံ နိ း် ကိုအေကာင်အထည်ေဖာ်
ေဆာင်ရက
ွ ်ြခင်း
UNDCP မူးယစ်ဗဟိုနှင့်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန တို့ပူးေပါင်း၍ အေရှ့အာရှေတာင်ေပါ်
ေဒသ မူးယစ်ေဆး၀ါးသုံးစွဲမှုေလျာ့ချေရးစီမံကိန်း”(စီမံကိန်းအမှတ်၊ AD/RAS/96/B53 )ကို
(၁၉၉၆-၉၇) ခုနှစ်မှစတင်၍ ကချင်ြပည်နယ်၊ ဗန်းေမာ်ခရိုင်နှင့် ရှမ်းြပည်နယ်(ေမ
ြ ာက်ပိုင်း)
မူဆယ်ခရိုင်ရှိ ေကျးရွာ ကီး (၆)ရွာတွင် ရပ်ရွာအေခ
ြ ြပုနည်းလမ်းများဖ
ြ င့် အေကာင်အထည်
ေဖာ်ခဲ့ရာ ၂၀၀၀ ြပည့် နှစ်၊ ဇွန်လတွင်ေအာင်ြမင်စွာ ြပီးဆုံးခဲ့သည်။ ၎င်းေကျးရွာများ၏ ဘက်စုံ
ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးကို ေဆာင်ရွက်နိုင်ကာမူးယစ်ေဆးစွဲသူ(၂၄၃)ဦးကို ြပန်လည်ထူေထာင်မှု
ေပးနိုင်ခဲ့ ြပီးမိမိရပ်ရွာ တိုးတက်ေရးကိုကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး ေဆာင်ရွက်သွားနိုင်ရန် ေကျးရွာ
ရန်ပုံေငွများထူေထာင်ေပးနိုင်ခဲ့သည်။
အဆိုပါစီမံကိန်း၏ ေအာင် ြမင်မှုကို ထပ်မံတိုးချဲ့သည့်အေန ြဖင့်ရှမ်းြပည်နယ်
ြ ာက်ပိုင်း)၊ လားရိှုး၊ ကွတ်ခိုင်၊ မူဆယ် ြမို့နယ်များရှိေကျးရွာ(၁၀)ရွာတွင် ၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊
(ေမ
စက်တင်ဘာလမှ၂၀၀၃ခုနှစ်အထိဆက်လက်အေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
မူးယစ်ေဆး၀ါးပေပျာက်ေရးအထိမ်းအမှတ်ြပတိုက်များတွင်ခင်းကျင်းြပသခ
ြ င်း
၂၀၀၀ ြပည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၂၇)ရက်ေန့ ကစတင်ဖွင့်လှစ်ေသာ ရှမ်း ြပည်နယ်
(ေမ
ြ ာက်ပိုင်း) ေလာက်ကိုင် ြမို့ရှိ မူးယစ်ေဆး၀ါးပေပျာက်ေရး အထိမ်းအမှတ် ြပတိုက်တွင်
လည်းေကာင်း၊၂၀၀၁ခုနှစ၊် ဇွန်လ(၂၆)ရက်ေန့ကစတင်ဖငွ လ
့် စှ ေ် သာရန်ကနု ်ြမို့၊ကျွန်းေတာလမ်း
ရှိ ြမန်မာနိုင်ငံမူးယစ်ေဆး၀ါးပေပျာက်ေရး ကိုးပမ်းမှု အထိမ်းအမှတ်ြပတိုက် ကီးတွင်လည်း
ေကာင်းလူမှု၀န်ထမ််းဦးစီးဌာနကေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ ြပန်လည်
 ၁၈၂
ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းကို ရုပ်လုံး၊ ရုပ် က၊ ပန်းချီ၊ ဓာတ်ပုံ၊ Light Box များဖ
ြ င့်အများပ
ြ ည်သူ တို့
ကိုပညာေပးပ
ြ သထားသည်။
ရန်ကုန်မူးယစ်ေဆး၀ါးပေပျာက်ေရး အထိမ်းအမှတ်ြပတိုက်ရှိ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
အဖွဲ့ြပခန်းတွင်‘‘ဘ၀သစ်ေအာင်အားသစ်ေဆာင်ဒို့ြပန်လည်ထူေထာင်’’၊‘‘ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
စခန်းမှသည် စိတ်သစ် လူသစ်ဘ၀သစ် ဆီသို့”ဟူေသာ ေဆာင်ပုဒ်များနှင့် အညီ ြပန်လည်ထူ
ေထာင်ေရးဌာန/ စခန်းအသီးသီး၏ လှုပ်ရှားေဆာင်ရွက်ေနမှုများ အသက်ေမွး၀မ်းေကျာင်း
ပညာများ စာေတွ့ လက်ေတွ့သင်ယူဆည်းပူးေနပုံများ၊ စိုက်ပျိုးေရး၊ ေမွး ြမူေရး၊ စက်မှုလက်မှု
စေသာလုပ်ငန်းခွင် အသီးသီးတွင် လက်ေတွ့ဝင်ေရာက် ေဆာင်ရွက်ေနက
ြ ပုံများ၊ လက်မှု
အနုပညာဖ
ြ င့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းေဆာင်ရွက်ေနပုံများ၊ အဆိုပါစခန်းများသို့နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်း
သာယာေရး နှင့်ဖွံ့ြဖိုး ေရးေကာင်စီအတွငး် ေရးမှူး(၁)နှင့် လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်
ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ဝန် ကီးဌာနဝန် ကီးသွားေရာက် ေတွ့ဆုံအားေပးက
ြ ည့်ရှုေနပုံများ
စသည့် ြပကွက်ေပါင်း (၁၄)ခု ြဖင့်ေဖာ်ကျူးပ
ြ သထားသည်။
ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာသင်တန်းများ
နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီကာလ (၁၉၉၇-၂၀၀၃)ခုနှစ်
အတွင်း လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဌာနဆိုင်ရာရန်ပုံေငွြဖင့်ဖွင့်လှစ်ပို့ချေသာ
သင်တန်းများ နှင့်အြခားအဖွဲ့အစည်းများ၏ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်မှု ြဖင့် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာ
သင်တန်းများနှင့် သင်တန်း သားဦးေရမှာေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) ဌာနဆိုင်ရာရန်ပုံေငွြဖင်ဖ့ ွင်လ
့ စှ ခ် ေ့ဲ သာသင်တန်းများ
စဉ် သင်တန်းအမည် ဖွင့်လှစ်သည့်အ ကိမ် သင်တန်းသားဦးေရ
၁ ေစတနာ ကီး ြကပ်ေရးမှူး(မူးယစ်)သင်တန်း (၄) ကိမ် ၇၉ဦး
၂ ေစတနာမူ ကိုေန့ကေလးထိန်းဆရာမများသင်တန်း (၂) ကိမ် ၅၄ဦး
၃ ေစတနာမူ ကိုေန့ကေလးထိန်းတာ၀န်ခံ (၁) ကိမ် ၂၃ဦး
ဆရာမများသင်တန်း
၄ ေစတနာမူ ကိုေန့ကေလးထိန်းဆရာမများ (၄) ကိမ် ၁၁၅ဦး
နည်း ြပသင်တန်း
 ၁၈၃
၅ ေစတနာ ကီး ြကပ်ေရးမှူး(ကေလးသူငယ်)သင်တန်း (၃) ကိမ် ၅၄ဦး
၆ ပရဟိတေဂဟာမှူးများသင်တန်း (၁) ကိမ် ၂၇ ဦး
၇ ဘိုးဘွားေစာင့်ေရှာက်မှုသင်တန်း (၁) ကိမ် ၁၆ဦး
၈ ေစတနာမူ ကိုေန့ကေလးထိန်းတာ၀န်ခံဆရာမများ (၁) ကိမ် ၂၈ဦး
မွမ်းမံသင်တန်း
၉ ဦးစီးအရာရှိ(အငယ်တန်း)သင်တန်း (၁) ကိမ် ၁၉ဦး
၁၀ ဦးစီးအရာရှိ(အ ကီးတန်း)သင်တန်း(မွမ်းမံသင်တန်း) (၁) ကိမ် ၃၀ဦး
၁၁ လူမှု၀န်ထမ်းအရာရှိများသင်တန်း (၂) ကိမ် ၅၂ဦး
၁၂ ဌာနတွင်းမူ ကိုေန့ကေလးထိန်းစာသင်ဆရာမများ (၅) ကိမ် ၁၃၇ဦး
သင်တန်း
၁၃ ဌာနတွင်းလုပ်သား(ကေလးထိန်း)လုပ်ငန်းခွင်သင်တန်း (၁) ကိမ် ၂၀ဦး
၁၄ အေဆာင်မှူးသင်တန်း (၄) ကိမ် ၇၈ဦး
၁၅ ကေလး ြကည့်အကူဆရာမများသင်တန်း (၄) ကိမ် ၉၁ဦး
၁၆ အေခ
ြ ခံရုံးလုပ်ငန်းသင်တန်း (၆) ကိမ် ၁၁၅ဦး
၁၇ ရုံးလုပ်ငန်းမွမ်းမံသင်တန်း (၃) ကိမ် ၅၉ဦး
၁၈ မူ ကိုေန့ကေလးထိန်းစာသင်ဆရာမများ (၂) ကိမ် ၆၀ဦး
အဂလိ
င်္ ပ်စာသင်တန်း
၁၉ အခမ်းအနားမှူးသင်တန်း (၂ ) ကိမ် ၄၃ဦး
စုစုေပါင်း (၄၈) ကိမ် ၁၁၀၀ဦး
( ခ) အခ
ြ ားအဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပူးေပါင်းဖွင့်လှစ်ခဲ့ေသာသင်တန်းများ
စဉ် သင်တန်းအမည် ဖွင့်လှစ်သည့်အ ကိမ် သင်တန်းသားဦးေရ
၁ ဌာနတွင်းမူ ကိုေန့/ထိန်းဆရာမများ (၅) ကိမ် ၁၄၉ဦး
(ECD)သင်တန်း
၂ ေစတနာမူ ကိုေန့/ထိန်းဆရာမများ (၆) ကိမ် ၁၈၁ဦး
(ECD)သင်တန်း
 ၁၈၄
၃ ကေလးသူငယ်ဘက်စုံဖွံ့ြဖိုးမှုဆိုင်ရာ (၁) ကိမ် ၂၈ဦး
(ECCD)သင်တန်း
၄ ရပ်ရွာအတွင်းကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်သူ (၃) ကိမ် ၈၂ဦး
(CEDC) သင်တန်း
၅ သင်တန်းေကျာင်းအတွင်းကေလးသူငယ် (၃) ကိမ် ၅၇ဦး
ေစာင့်ေရှာက်သူသင်တန်း(CEDC)
၆ အထူးအေခ
ြ အေနတွင်ရှိေသာကေလး (၁) ကိမ် ၃၀ဦး
သူငယ်များေစာင့်ေရှာက်မှုဆိုင်ရာ
အထူးမွမ်းမံသင်တန်း(CEDC)
၇ ေစတနာကေလးသူငယ် ကီး ြကပ်ေရးမှူးများ (၂) ကိမ် ၃၉ဦး
သင်တန်းCRC(ေစတနာ+ဌာနတွင်း)
၈ သင်တန်းေကျာင်းများအတွင်းကေလး (၁) ကိမ် ၁၃ဦး
သူငယ်ေစာင့်ေရှာက်မှုဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်သူ
များသင်တန်း(CEDC)
၉ မူ ကိုအရွယ်ကေလးသူငယ်များပ
ြ ုစုပျိုး (၃) ကိမ် ၉၁ဦး
ေထာင်ေရးဆိုင်ရာ ေကျာင်းအုပ်/ တာ၀န်ခံ
ဆရာမများသင်တန်း
၁၀ “အ’’သုံးလုံးနည်း ြပသင်တန်း (၁) ကိမ် ၂၀ဦး
၁၁ မီးသတ်ရက်တိုသင်တန်း (၁) ကိမ် ၂၄ဦး
၁၂ အဂလိ
င်္ ပ်စာအေခ
ြ ခံစကားေပ
ြ ာသင်တန်း (၁) ကိမ် ၂၀ဦး
၁၃ အေခ
ြ ခံရုံးလုပ်ငန်းရက်တိုသင်တန်း (၃) ကိမ် ၈၃ဦး
၁၄ နှစ်သိမ့်ေဆွးေနွးပညာေပးမှုသင်တန်း (၄) ကိမ် ၁၂၆ဦး
၁၅ ြပုစုေစာင့်ေရှာက်ခံကေလးများအတွက် (၃) ကိမ် ၅၇ဦး
နည်း ြပသင်တန်း
၁၆ ကေလးသူငယ်များအလွဲသုံးမှုမှ ကိုတင် (၁) ကိမ် ၄၁ဦး
ကာကွယ်ေရးအသိပညာေပးလုပ်ငန်းဆိုင်ရာသင်တန်း
 ၁၈၅
၁၇ SIFသင်တန်း (၃) ကိမ် ၂၂ဦး
၁၈ အ ြကမ်းဖက်ခံရေသာအမျိုးသမီးများနှင့် (၁) ကိမ် ၃၄ဦး
သက်ဆိုင်ေသာအမှုကို ကိုင်တွယ်ေသာ၀န်ထမ်း
များအတွက်သင်တန်း
၁၉ အဆင့် ြမင့်အဂလိ
င်္ ပ်စာသင်တန်း(I.I.C) (၁) ကိမ် ၂၄ဦး
၂၀ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်းများမှ၀န်ထမ်းများ (၂) ကိမ် ၃၀ဦး
လုပ်ငန်းခွင်သင်တန်း
၂၁ အမျိုးသမီးများအားပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရး (၁) ကိမ် ၂၀ဦး
စခန်းများလုပ်ငန်းအေခ
ြ ခံသင်တန်း (HIV Case)
၂၂ ကေလးသူငယ်ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှုဆိုင်ရာ (၁) ကိမ် ၁၅ဦး
ကေလးသူငယ်များအားလွဲမှားစွာ ြပုကျင့် ြခင်း၊
လျစ်လျူရှု ြခင်းနှင့်အြမတ်ထုတ်ြခင်းဆိုင်ရာ
အလုပ်ရုံေဆွးေနွးပွဲအတွက်နည်း ြပသင်တန်း
၂၃ မူးယစ်ေဆး၀ါးနှင့် HIV ကိုတင်ကာကွယ် (၁) ကိမ် ၃၀ဦး
ပညာေပးသင်တန်း
၂၄ ကေလးသူငယ်ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်မှု (၅) ကိမ် ၈၆ဦး
ဆိုင်ရာနည်း ြပသင်တန်း(TOT)
စုစုေပါင်း (၅၄) ကိမ် ၁၃၀၂ဦး
သို့ြဖစ်၍နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီကာလ (၁၉၉၇-၂၀၀၃)
အတွင်းဌာနဆိုင်ရာ ရန်ပုံေငွ ြဖင့်ဖွင့်လှစ်ပို့ချေသာသင်တန်းများ နှင့်အြခားအဖွဲ့အစည်းများနှင့်
ပူးေပါင်းဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ေသာ သင်တန်းအကိမ် စုစုေပါင်းမှာ(၁၀၂) ကိမ်ြဖစ်ြပီး သင်တန်းသား
စုစုေပါင်း (၂၄၀၂)ဦးတက်ေရာက်ခဲ့ ြကြပီး ြဖစ်သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများေပ
ြ ာင်းလဲေခါ်ေဝါ်သတ်မတ
ှ ်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည်ချမှတ်ထားေသာရည်ရွယ်ချက(် ၆)ရပ်နှင့်အညီလူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်း ကီး(၈)ရပ်နငှ ့ဗ် ဟိုချက်လုပ်ငန်းများကိုအေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
 ၁၈၆
သို့ရာတွင် လုပ်ငန်းသဘာ၀နှင့် လက်ရှိအေခ
ြ အေနများအရ အချို့ေသာလုပ်ငန်းများကို
ြပန်လည် ြပုပ
ြ င်ေြပာင်းလဲေခါ်ေဝါ်သတ်မှတ်ရန််လိုအပ်လာသည်။
မန္တေလးတိုင်းနှင့်မေကွးတိုင်းေဒသများတွင် ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်နှင့် မျိုးရိုးအရ
ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများ ေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်းမှာ အဆိုပါ ေဒသများတွင်
ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ရန် လိုအပ်ြခင်းမရှိသြဖင့်လက်ရှိ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်း ေဆာင်ရွက်မှု
အေခ
ြ အေနအရ ယင်းလုပ်ငန်းေနရာတွင် လူမှုကရုဏာေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း (Public
Welfare Service) ြဖင့်အစားထိုးေဆာင်ရွက်ရန် ရည်သန်ခဲ့သည်။
အဆိုပါလူမှုကရုဏာေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်းတွငH
် IV/AIDSကူးစက်ခံရေသာအကျဉ်း
ကျအမျိုးသမီးများအားေစာင့်ေရှာက်သည့်တွံေတးရှိအမျိုးသမီးများအားေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန၊
ရန်ကုန်တိုင်း၊ ေမှာ်ဘီ ြမို့နယ် ၀ါးနက်ေချာင်းေကျးရွာတွင် ဖွင့်လှစ်ေဆာင်ရွက်မည့် လူမှုေရး
ေစာင့်ေရှာက်မှုဌာနနှင့် လှည်းကူး ြမို့နယ်၊မရမ်းေချာင်ရှိ မှီခိုသူမဲ့ ကိုယ်ေရြပားဒုက္ခိတများ
ပရဟိတ ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများ ပါဝင်သည်။
သို့ြဖစ်၍ လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည်ေနရာချထားေရး ဝန် ကီးဌာန၏
အတည်် ြပု ခွင့် ြပုချက်အရ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏လုပ်ငန်း ကီး(၈)ရပ်ကို ယင်းတို့၏ လုပ်ငန်း
သဘာ၀ အေခ
ြ အေနများနှင့်အညီ (၁၅-၇-၂၀၀၃)ေန့မှစ၍ ေအာက်ပါအတိုင်း ြပင်ဆင်
ေပ
ြ ာင်းလဲ သတ်မှတ်ခဲ့သည်-
(က) ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Early Childhood Care and Development)
( ခ) ကေလးနှင့်လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Children and Youth Welfare Service)
( ဂ) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Women Welfare Service)
(ဃ) သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Care of the Aged)
( င) မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
(Rehabilitation of the Disabled)
 ၁၈၇
( စ) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း
(Rehabilitation of Ex-drug Addicts)
(ဆ) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများအားေထာက်ပံ့ေရးနှင့်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်
ေရးလုပ်ငန်း
(Grants in Aids to Voluntary Organization)
( ဇ) လူမှုကရုဏာေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း
(Public Welfare Service)
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများအားအမည်တစ်ေြပးညီသတ်မှတ်ြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိြပည်နယ်နှင့်တိုင်းအသီးသီးတွင်၂၀၀၃ခုနှစ်အထိ
မူလတန်း ကိုေကျာင်း(၂၁)ေကျာင်း၊ေန့ကေလးထိန်းဌာန(၄၁)ခုအထိဖွင့်လှစ်ထားပ
ြ ီး ြဖစ်သည်။
အဆိုပါ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများနှင့်ေန့ကေလးထိန်းဌာနများ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနှင့် သင်ရိုး
မာတိကာတို့မှတေပ
ြ းညီ သတ်မှတ်ထားပ
ြ ီး ြဖစ်သည့် အားေလျာ်စွာ အဆိုပါေကျာင်းဌာနများ
အားလုံး၏အမည်ကို လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန၏
အတည်ြပုချက်ရယူ၍ ၂၀၀၃ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၁)ရက်ေန့မှစ၍ “မူလတန်း ကိုေကျာင်း”ဟု
တေပ
ြ းညီတည်း ေခါ်ေဝါ်ရန် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
လူမှုေရးေစာင့်ေရှာက်မှုဌာနသစ်တစ်ခုဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်ေဆာင်ရွက်ြခင်း
ြမန်မာနိုင်ငံြမို့ေတာ် ြဖစ်သည့် ရန်ကုန်ြမို့ေတာ်အတွင်းအိမ်ေြခရာေခ
ြ ြဖင့် အတည်တကျ
ေနထိုင်ြခင်းမရှိသည့်အသက်(၁၈)နှစ်အထက်ရှိ ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ မသန်စွမ်းသူများ၊ ေစာင့်ေရှာက်မှု
ေပးရန်လိုအပ်ေနသူများ၊ သက် ကီးရွယ်အိုများရှိေနသည်။ ယခုအချိန်တွင် ရန်ကုန်ြမို့ေတာ်ကို
ြမို့ေတာ်အဂါရပ်
င်္ နှင့် ညီညွတ်ေစရန် ရန််ကုန်တိုင်း ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီ
က စီမံချက်ချမှတ်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
ထိုသို့အိမ်ေြခရာေခ
ြ အတည်တကျမရှိဘဲ ေစာင့်ေရှာက်မှုြပုရန်လိုအပ်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်များ
၏စား၀တ်ေနေရး၊ ကျန်းမာေရး၊ လူမှုေရးနှင့်စိတ်ဓါတ်ေရးရာအေခ
ြ အေနများကိုအတတ်နိုင်ဆုံး
ြဖည့်ဆည်းေပးနိုင်မည့်ဌာနတစ်ခု ဖွင့်လှစ်တည်ေထာင်ေပးရန် လိုအပ်လာသည်။ ရန်ကုန်တိုင်း
ေမှာ်ဘီြမို့နယ်၊၀ါးနက်ေချာင်းေကျးရွာအနီးရှိ ေရွးချယ်သတ်မှတ်ထားေသာေမ
ြ ၈ဒသမ၀၉ဧက
ေပါ်တွင်အိပ်ေဆာင်(၂)လုံး၊ ၀င်း ြခက
ံ ာရံ ြခင်းနှင့် ေရ၊ မီး ရရှိေရး လုပ်ငန်းကို ရန်ကုန်ြမို့ေတာ်
 ၁၈၈

စည်ပင်သာယာေရးေကာ်မတီက(၂၅-၆-၂၀၀၃)ေန့မှစတင်ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအေနဖ
ြ င့်လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည် ေနရာချထား
ေရး ဝန် ကီးဌာန၏ လမ်းညွှန်မှုကိုခံယူ၍ “လူမှုေရးေစာင့်ေရှာက်မှုဌာန” သို့ေရာက်ရှိလာမည့်
အေစာင့်ေရှာက်ခံပုဂ္ဂိုလ်များ၏စားဝတ်ေနေရး၊ ကိုယ်စိတ်ကျန်းမားေရး၊ ေဆးဝါးကုသေရး၊
လုံြခုံ ေရးနှင့်အုပ်ချုပ်ေရးလုပ်ငန်းများကို စနစ်တကျေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ရန်ကုန်တိုင်းေအးချမ်း
သာယာေရးနှင့်ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီ၊ ရန်ကုန်ြမို့ေတာ်စည်ပင်သာယာေရးေကာ်မတီ၊ ကျန်းမာေရး
ဝန် ကးီ ဌာနတို့နှင့် ညှိနိှုင်း ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်၊
ြပည်ပသို့ပညာသင်၊ေလ့လာေရး၊ ေဆွးေနွးပွဲကိုယ်စားလှယ်များေစလွှတ်ြခင်း
နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီကာလအတွင်း ြပည်ပနိုင်ငံများ
သို့ ပညာသင်၊ ေလ့လာေရး၊ ေဆွးေနွးပွဲ၊ ချစ် ြကည်ေရး၊ အားကစား ကိုယ်စားလှယ်များအဖ
ြ စ်
သွားေရာက်ခဲ့ ြကေသာ ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကိုေနာက်ဆက်တွဲ(စျ)ြဖင့်ေဖာ် ြပအပ်ပါသည်။
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ နှစ်(၅၀)ြပည့် ေရွှရတုသဘင်ကျင်းပခ
ြ င်း
ြမန်မာနိုင်ငံတွင် "လူမှုဝန်ထမ်းဌာန"ဟူ၍ သီးသီးသန့်သန့် ြဖစ်ေပါ်လာ၍ အစိုးရဌာန
တစ်ခုအ ြဖစ်တာဝန်ယူေဆာင်ရွက်မှုမှာ၂၀၁၃ခုနှစ်၊နိုဝင်ဘာလ(၂၅)ရက်ေန့တွင် နှစ(် ၅၀) တင်း
တင်း ြပည့်ခဲ့သည်။ ေစတနာ၊ ဝါသနာ၊ အနစ်နာ၊ အက
ြ င်နာ၊ ကရုဏာတည်းဟူေသာ "နာ" ငါးနာ
ကိုလက်ကိုင်ြပုထားေသာ လူမှုဝန်ထမ်းသမားများ၏ ေအးမ
ြ စိုရွှမ်း မခန်းေသာေမတ္တ ာ၊ မနွမ်း
ေသာ ကရုဏာ၊ ဝမ်းေမ
ြ ာက်လိုလားေသာမုဒိတာတို့ေ ြကာင့် လုပ်ငန်းေအာင် ြမင်မှု အရှိန်အဟုန်
ေကာင်းများ ရရှိလာသည်။
ေရှး ြမန်မာမင်းများေခတ်မှစ၍ ေခတ်အဆက်ဆက် အေကာင်အထည်ေဖာ်ေဆာင်ရွက်မှု
များကိုသမိုင်းမှတ်တိုင်ထူသည့်အေနဖ
ြ င့် "လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန နှစ်(၅၀) ြပည့် ေရွှရတုသဘင်"
ကိုစည်းကားသိုက်ြမိုက်စွာကျင်းပရန်ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ် ဦးစစ်ြမိုင်က ေစ့ေဆာ်မှု ြပုခဲ့သည်။
ကျင်းပေရးေကာ်မတီနှင့် လုပ်ငန်းဆပ်ေကာ်မတီများကို ဖွဲ့စည်းတာဝန် ေပးအပ်ခဲ့သည်။
ဆပ်ေကာ်မတီ အသီးသီး၏ ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်မှု အသီးအပွင့်အ ြဖစ် ေရှးဦးစွာ " ြမန်မာနိုင်ငံ
လူမှုဝန်ထမ်းသမိုင်း" စာအုပ်ကို ြပုစုထုတ်ေဝနိုင်ခဲ့သည်။ ေရွှရတုအထိမ်းအမှတ် "ရင်ခွင်"
မဂ္ဂဇင်း နှင့် "ရင်ခွင"် ြမန်မာဗီဒီယို ဇာတ်လမ်းတို့ကို ထုတ်ေဝဖ
ြ န့်ချိနိုင်ခဲ့သည်။ ေရွှရတု
အထိမ်းအမှတ်အ ကိုစာတမ်းဖတ်ပွဲကိုလည်းကျင်းပခဲ့သည်။ ရန်ကုန် ြမို့ေပါ်ရှိ လူမှုဝန်ထမ်း
 ၁၈၉
ေကျာင်းေပါင်းစုံမှ ရင်ေသွးငယ်များပါဝင်ေသာ ပေဒသာကပွဲြဖင့် ေဖျာ်ေြဖတင်ဆက်မှုနှင့်အတူ
ေရွှရတုေန့ အခမ်း အနား ကီးကို ရန်ကုန်ြမို့၊ ြမို့မေကျာင်းလမ်းရှိ အမျိုးသားဇာတ်ရုံ ကီးတွင်
ခမ်းနားသိုက်ြမိုက်စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ ၀န်ထမ်းဖွဲ့စည်းပုံတိုးချဲ့ြခင်း
တပ်မေတာ်သည် နိုင်ငံေတာ်၏ တာ၀န်ကို မလွှဲမေရှာင်သာ ယူလိုက်ရြပီးေနာက်
ဒို့တာ၀န်အေရးသုံးပါးကိုဦးထိပ်ပန်ဆင်လျက် ေအးချမ်းသာယာပ
ြ ီး ေခတ်မီဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေသာ
နိုင်ငံေတာ် ကီး ြဖစ်ေပါ်လာေစရန် ြပည်သူလူထုနှင့် လက်တွဲ ကိုးပမ်းေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေရး ဦးတည် ချက်(၄)ရပ်၊ စီးပွားေရးဦးတည်ချက်(၄)ရပ်၊ လူမှုေရးဦးတည်ချက်(၄)ရပ်ကို
ချမှတ် ေဆာင်ရွက် ခဲ့သည်။ အဆိုပါနိုင်ငံေတာ်၏ အမျိုးသားေရးဦးတည်ချက် (၁၂)ရပ်အနက်
လူမှုေရးဦးတည်ချက်များကိုအေထာက်အကူ ြဖစ်ေစရန်လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ရည်ရွယ်ချက်
(၆)ရပ်ချမှတ်၍ ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်၀ပ်ပိြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့က လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ ပိုမို
ထိေရာက်ေအာင်ြမင်စွာအေကာင်အထည်ေဖါ်ေဆာင််ရွက်နိုင်ေရးအတွက်''လူမှု၀န်ထမ်း၀န် ကီး
ဌာန''ကို ''လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန'' အဖ
ြ စ်
၁၉-၂-၁၉၉၂ ရက်စွဲပါအမိန့်ေ ြက ြငာ စာအမှတ် ၁၄/၉၂ ြဖင့် ေပ
ြ ာင်းလဲဖွဲ့စည်းေပးခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအေနဖ
ြ င့်နိုင်ငံေတာ်၏လူမှုေရးဦးတည်ချက်များနှင့်အညီ ြပည်သူများ
အားလူမှုေရးဆိုင်ရာအခွင့်အေရးများတန်းတူညီမျှရရှိေစမှုကိုေရှးရှု၍ပင်မလုပ်ငန်း ကီး(၈)ရပ်
ကို ဆက်လက် အေကာင်အထည်ေဖါ်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
၁၉၉၁ခုနှစ်၊ဇူလိုင်လ(၁၇)ရက်ေန့ကကျင်းပေသာအစိုးရအဖွဲ့၊အစည်းအေ၀း၊အမှတ်စဉ်
၂၉/၉၁အရ ကိုကိုးကျွန်း ကိုယ်ထူကိုယ်ထ မူလတန်း ကုိ ေကျာင်းကို လွှဲေြပာင်းရယူြခင်း၊
၁၀.၁၂.၁၉၉၁ ေန့တွင် ေန့ကေလးထိန်းဌာန(၃)ခုကိုလည်းေကာင်း၊ ၁၆-၁၂-၁၉၉၁ေန့တွင်
ေန့ကေလးထိန်းဌာန (၄)ခုကိုလည်းေကာင်း တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခွင့်ရရှိသ ြဖင့် အမှုထမ်း(၈၈)ဦး
ထပ်မံ တိုးလာသည်။
ထို့အြပင်၁၉၉၇ခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီလ(၁)ရက်ေန့တွင် ပညာေရး၀န် ကီးဌာန၊ စက်မှုစိုက်ပျိုး
နှင့် သက်ေမွးပညာ ဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ ရန်ကုန်၊ ပုသိမ်၊ မန္တေလး၊ ေမာ်လ ြမိုင်၊
ြမစ် ကီးနား၊ ေတာင်ငူြမို့များရှိ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွး လုပ်ငန်းပညာသင်ေကျာင်း(၆)ေကျာင်းကို
 ၁၉၀
လူမှု၀န်ထမ်း ဦးစီးဌာနက လွှဲေြပာင်းလက်ခံရယူသည်။ အဆိုပါေကျာင်းများမှ အရာထမ်း(၆)ဦး၊
အမှုထမ်း(၂၃၈)ဦးစုစုေပါင်း၀န်ထမ်းအင်အား(၂၄၄)ဦးပါရှိသည်။ သို့ြဖစ်ေပရာ ၎င်းေခတ်
ကာလက လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ ၀န်ထမ်းဖွဲ့စည်းပုံမှာ အရာထမ်း(၈၇)ဦး၊ အမှုထမ်း
(၂၂၇၇)ဦး စုစုေပါင်း ၀န်ထမ်း အင်အား (၂၃၆၄) ဦးဖ
ြ င့်ေဆာင်ရွက်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ် တည်ြငိမ်ေအးချမ်းလာသည်နှင့်အမျှ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ တိုးချဲ့
ေဆာင်ရွက်ြခင်းသည်လူ့စွမ်းအားအရင်းအမ
ြ စ်ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေစပ
ြ ီး လူမှုေရးဖွံ့ ြဖိုး တိုးတက်မှု
ကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အေထာက်အကူြပုမည်ြဖစ်သည်။ သို့ြဖစ်ေပရာလူမှု၀န်ထမ်း လုပ်ငန်း
များကိုအရှိန်အဟုန် ြမှင့် ေဆာင်ရွက်နိုင်ေရးအတွက် ''လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာမူ၀ါဒ''များကို
ေအာက်ပါ အတိုင်း ချမှတ်ခဲ့သည်-
(၁) လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများကို ကိုတင်ကာကွယ် ြခင်း၊ ကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက် ြခင်း၊
ြပန်လည်ထူေထာင် ြခင်း၊လူ့ေဘာင်အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ြပန်လည်ဝင်ဆံ့ ေနထိုင်
နိုင်ေစခ
ြ င်းစသည့်လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းဆိုင်ရာနည်းလမ်းများဖ
ြ င့် ေဆာင်ရွက်
ရမည်။
( ၂) တစ်မျိုးသားလုံးကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရးနှင့်ပညာရည် ြမင့်မားေရးတွင် လူမှုေရးချို့တဲ့
သူများလည်း ပါဝင်စွမ်းေဆာင်နိုင်ေစရမည်။
(၃) နိုင်ငံသားတိုင်း ြမန်မာ့ရိုးရာ အစဥ်အလာေကာင်းများကို ထိန်းသိမ်းေစာင့်ေရှာက်
ြခင်း ြဖင့်၂၁ရာစုတွင်ေဒသတွင်း လူမှုေရးစနစ် စံနမူနာအဖ
ြ စ်ေရာက်ရှိေစရမည်။
(၄) လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများ အေကာင်အထည်ေဖာ်ရာတွင် လူမှုေရးတာဝန်များကို
ထမ်းေဆာင်နိုင်မည့်ေစတနာ့ဝန်ထမ်းပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ေစတနာ့ဝန်ထမ်း အဖွဲ့အစည်း
များ၊ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၏ ပူးေပါင်းကူညီမှု ြဖင့် ရယူေဆာင်ရွက်သွား
မည်။
အဆိုပါမူ၀ါဒများနှင့်အညီလူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကို ေဖာ်ေဆာင်ရာ၌ နိုင်ငံတကာ၌
ြဖစ်ေပါ်ေပ
ြ ာင်းလဲမှုများကိုမျက်ြခည်ြပတ်မခံဘဲ နိုင်ငံတကာနှင့်ရင်ေပါင်တန်း ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်
ေစရန် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနက ေအာက်ေဖာ် ြပပါ ရည်ရယ
ွ ခ် ျက်များ ြဖင့် ချမှတ်ခဲ့ပါသည်-
(၁) တစ်မျိုးသားလုံးကျန်းမာကံ့ခိုင်ေရးနှင့်ပညာရည် ြမင့်မားေရးဟူသည့်
အမျိုးသားေရး ဦးတည်ချက်ကို အေထာက်အကူြဖစ်ေစရန်၊
 ၁၉၁
(၂) လူ့စွမ်းအားအရင်းအမ
ြ စ်ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှုကို အေထာက်အကူြပုေစရန်၊
(၃) လူမှုေရးချို့တဲ့သူများအား လူမှုဝန်ထမ်းနည်းများဖ
ြ င့် အကူအညီေပးရန်၊
(၄) မလိုလားအပ်ေသာ လူမှုေရးပ
ြ ဿနာများ မေပါ်ေပါက်ေစေရးအတွက် ကိုတင်
ကာကွယ်ေပးရန်၊
(၅) လူမှုေရးတာဝန်များထမ်းေဆာင်မည်ေ့ စတနာ့ဝန်ထမ်း လုပ်သားပ
ြ ည်သူများ
အား စည်းရုံးေဖာ်ထုတ်ရန်၊
(၆) လူမှုေရးဖွံ့ ြဖိုးမှုလုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ေပးခ
ြ င်းြဖင့် နိုင်ငံေတာ်အတွက်
တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အေထာက်အကူ ြဖစ်ေစရန်၊
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အထက်ေဖာ်ြပပါ မူဝါဒ၊ ရည်ရွယ်ချက်များ အညီေအာက်
ေဖာ်ြပပါလုပ်ငန်းရပ်များြဖင့်လူမှုေရးလုပ်ငန်းများကိုအေကာင်အထည်ေဖာ် ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိ
ပါသည်-
(၁) ကေလးသူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၂) ကေလးနှင့်လူငယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၃) အမျိုးသမီးေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၄) သက် ကီးရွယ်အိုေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၅) မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၆) ေစတနာ့ဝန်ထမ်း အဖွဲ့အစည်းများအား ေထာက်ပံ့ေရးနှင့် ပူးေပါင်း
ေဆာင်ရွက်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၇) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်း၊
(၈) လူမှုကရုဏာ ေစာင့်ေရှာက်ေရးလုပ်ငန်း၊
ြမန်မာနိုင်ငံသည်၁၉၉၁ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၁၅)ရက်ေန့တွင် ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရး
များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသေဘာတူစာချုပ်၏ အဖွဲ့၀င်နိုင်ငံတစ်ခုြဖစ်လာသည်။ စာချုပ်ပါ
ြပဋ္ဌာန်းချက် များနှင့်အညီ ကေလးသူငယ်ဥပေဒကို ၁၉၉၃ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၁၄)ရက်ေန့တွင်
ြပဋ္ဌာန်းြပီးကလသူငယ်နည်းဥပေဒများကို၂၀၀၁ခုနှစ်၊ဒီဇင်ဘာလ(၂၁)ရက်ေန့တွင် ထုတ် ြပန်ခဲ့
သည်။ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရကကေလးသူငယ်ဥပေဒပါ ြပဋ္ဌာန်းချက်များကို ထိေရာက်ေအာင်
 ၁၉၂
ြမင်စွာအေကာင်အထည် ေဖာ်ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ''ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာ
အမျိုးသားေကာ်မတီ'' ကို ၁၉၉၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၃၀)ရက်ေန့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
အဆိုပါအမျိုးသားေကာ်မတီ၏ လုပ်ငန်းများကို ပီြပင်စွာေဖါ်ေဆာင်နိုင်ရန် ''ကေလး
သူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာလုပ်ငန်းေကာ်မတီ''နှင့် ဆပ်ေကာ်မတီ(၉)ခုအ ြပင် ြပည်နယ်/
တိုင်း၊ ခရိုင်နှင့်ြမို့နယ်အဆင့် ေကာ်မတီများကို အဆင့်ဆင့်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ သို့ ြဖစ်ရာ ကေလး
သူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂသေဘာတူစာချုပ် အေကာင်အထည်ေဖာ်ေရး၊
ကုလသမဂ္ဂသို့ အမျိုးသားအဆင့်အစီရင်ခံစာများတင်သွင်းေရး၊ ကေလးသူငယ် အခွင့်အေရး
ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းယန္တရားများ ပုံမှန်လည်ပတ်ေရးစေသာ လုပ်ငန်းေဆာင်တာအ၀၀ကို ြပည်တွင်း
ေရာပ
ြ ည်ပပါ ဗဟိုချက်အ ြဖစ် ေဆာင်ရွက်ရေသာဌာနမှာ လူမှု၀န်ထမ်း ဦးစီးဌာနဖ
ြ စ်လာသည်။
ြမန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၉၅ခုနှစ်၊စက်တင်ဘာလအတွင်းက တရုတ် ြပည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊
ေပကျင်း ြမို့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် စတုတ္ထအ ကိမ် အမျိုးသမီးများဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ညီလာခံသို့
တက်ေရာက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါညီလာခံ ကီးက အမျိုးသမီးများဖွံ့ ြဖိုး တိုးတက်ေရးကို ေဆာင်ရွက်
ရာတွင် အမျိုးသား အဆင်ယ
့ န္တရား (National Mechanism)တစ်ခု ဖွဲ့စည်း ြပီးေဆာင်ရွက်ရန်
ဆုံး ြဖတ်ချက်ချမှတ်ခဲ့သည်။ သို့ ြဖစ်၍နိုင်ငံေတာ်အစိုးရကနိုင်ငံအတွင်းရှိ အမျိုးသမီးေရးရာ
ကိစ္စ အ၀၀ကို ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် '' ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးေရးရာေကာ်မတီ''
ကို၁၉၉၆ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၃)ရက်ေန့ တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။
ထို့အြပင် အမျိုးသမီးေရးရာလုပ်ငန်းရပ်များကို ကျယ်ကျယ် ြပန့်ြပန့် ေဆာင်ရွက်နိုင်ေစ
ရန် ၁၉၉၆ခုနှစ်၊ ေအာက်တိုဘာလ(၇)ရက်ေန့တွင'် ' ြမန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးေရးရာ
လုပ်ငန်းေကာ်မတီ''ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ြပည်နယ်/တိုင်းအဆင့် အမျိုးသမီးေရးရာလုပ်ငန်း
ေကာ်မတီများတွင် သက်ဆိုင်ရာ ြပည်နယ်/တိုင်းရှိ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးမှူးများက ေကာ်မတီ
အတွင်းေရးမှူးများအဖ
ြ စ် တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက် ြကရသည်။ ဤသို့ြဖင့် ြမန်မာအမျိုးသမီး
များဘ၀ ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းအ၀၀ကို ြပည်တွင်း ြပည်ပ တာ၀န်ခံ ဆက်သွယ်ရ
ေသာဗဟိုချက်မှာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ြဖစ်လာသည်။
ြမန်မာနိငု င် သ
ံ ည် ၁၉၉၇ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ(၂၃)ရက်ေန့တငွ ် အာဆီယံအဖွ့ဲ ၀င်နငုိ င် ံြဖစ်လာ
သည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများအတွင်း အခ
ြ ားလုပ်ငန်းများ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးက
(Functional Cooperation)ရှိ လုပ်ငန်းများ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် ၁၉၉၈ခုနှစ်၊
 ၁၉၃
ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၁၅)ရက်ေန့တွင် '' ြမန်မာနိုင်ငံလူမှုဖွံ့ြဖိုး တိုးတက်ေရးဆိုင်ရာ အမျိုးသား
ေကာ်မတီ''ကိုဖွဲ့စည်းသည်။ ဤသို့လျှင် အာဆီယံေဒသတွင်း လူမှု၀န်ထမ်းနှင့် ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်မှု
ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရာတွင် တာ၀န်ခံဆက်သွယ်ရေသာဗဟိုချက်ဌာနမှာ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ြဖစ်လာသည်။
ASEAN Project on Early Childhood and Development အရ ြမန်မာနိုင်ငတ
ံ ွင်
တက်သစ်စကေလးများဖွံ့ြဖိုးေရးအတွက် ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရန် Integrated Early
Childhood Development Committee ကိုလူမှု၀န်ထမ်း၊ ကျန်းမာေရး၊ ပညာေရးနှင့်
အခ
ြ ား နှီးနွယ်ေသာဌာန/ အဖွဲ့အစည်းများဖ
ြ င့်ဖွဲ့စည်း ေဆာင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ASEAN
Child Desk Officer မှာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ် ြဖစ်သည်။ သို့ ြဖစ်၍
အာဆီယံကေလး သူငယ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများကို တာ၀န်ခံ ဆက်သွယ်ရေသာ ဗဟိုချက်ဌာနမှာ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန ြဖစ်သည်။ အာဆီယံလူငယ်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများကိုလည်းေကာင်း၊
အာဆီယံအမျိုးသမီးေရးရာလုပ်ငန်းများကိုလည်းေကာင်း၊ အဓိကေဖာ်ေဆာင်ရေသာ ဗဟိုချက်
ဌာနဖ
ြ စ်လာသည်။
ဤသို့ြဖင့် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ပင်မလုပ်ငန်း ကီး(၈)ရပ်အ ြပင် ကေလးသူငယ်
အခွင့်အေရးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ အမျိုးသမီးေရးရာေကာ်မတီလုပ်ငန်းများ၊ အာဆီယံကေလး
သူငယ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ အာဆီယံလူငယ်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ၊ အာဆီယံအမျိုးသမီးေရးရာ
လုပ်ငန်းများ၊ အာဆီယံလူမှု၀န်ထမ်းနှင့် ဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေရးလုပ်ငန်းများ ဟူသည့်လုပ်ငန်း ကီး
(၆)ရပ်ကို တာ၀န်ခံ ဆက်သွယ်ေဆာင်ရွက်ရေသာ ဗဟိုချက်ဌာန(Focal Point) ကီး တစ်ခု
ြဖစ်လာသည်။
အထက်ပါ လုပ်ငန်းများကို အချိန်နှင့်တစ်ေြပးညီေဆာင်ရွက်နိုင်ရန် လိုအပ်သည့်
အားေလျာ်စွာ ၁၉၉၇ခုနှစ်တွင် လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန (ရုံးချုပ်)တွင်ကေလးသူငယ် ဥပေဒဌာန
စိတ်၊ အမျိုး သမီးေရးရာဌာနစိတ်၊လူမှုဖွံ့ ြဖိုးေရးဌာနစိတ်အစရှိသည့်ဌာနစိတ်အသစ်များကို
ဖွဲ့စည်းရပ
ြ န်သည်။ ထို့အ ြပင် ကျိုင်းတုံအမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ်ပညာသင်ေကျာင်းသစ်ကို
လည်းဖွင့်လှစ်ရသဖ
ြ င့် လက်ရှိအင်အား အတွင်းမှပင် ထုတ်နှုတ်၍ တာ၀န်ေပးေဆာင်ရွက် ခဲ့ရ
သည်။
 ၁၉၄
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ လုပ်ငန်းများတစ်ေန့တြခား ပိုမို ကီးမားကျယ် ြပန့် လာေသာ်
လည်း ၁၉၉၂ခုနှစ်က အတည်ြပုခဲ့ေသာ ဖွဲ့စည်းပုံအေဟာင်း (''ခ''အဆင့်ဖွဲ့စည်းပု)ံ ြဖင့်သာ
လုပ်ငန်းများကို ေဆာင်ရွက်ခဲ့ရသည်။အဆိုပါဖွဲ့စည်းပုံအေဟာင်းတွင် ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်
(၁)ဦး၊ ညွှန် ြကားေရးမှူး (၁)ဦး၊ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(၂)ဦး လက်ေထာက် ညွှန် ြကားေရးမှူး
(၆)ဦး ၊ ဦးစီးအရာရှိ (၈၇) ဦးနှင့် အခ
ြ ားအဆင်(့ ၂၂၇၇)ဦး စုစုေပါင်း(၂၃၆၄)ဦးဖ
ြ င့် ဖွဲ့စည်း
ထားခ ြ စ်ရသည်။ သို့ြဖစ်၍
ြ င်း ြဖစ်ရာ လုပ်ငန်းများ ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ''၀န်နှင့်အား'' မမျှမတဖ
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ ကျယ် ြပန့်များပ
ြ ားေသာလုပ်ငန်းတာ၀န်များကို ေကျပွန်စွာ ထမ်းရွက်
နိုင်ေရးအတွက် ၀န်ထမ်းအင်အား လိုအပ်လာသည်။ ၀န်ထမ်းဖွဲ့စည်းပု'ံ 'ခ'' အဆင့်မှ''က''အဆင့်
သို့ ြပင်ဆင်တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းနိုင်ရန် ၁၉၉၇ခုနှစ် ကုန်ပိုင်းမှစ၍ ကိုးပမ်းခဲ့သည်။
နိုင်ငံေတာ်ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့်ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်စီဥက္က ဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကီး သန်းေရွှ
သည် ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ဧပ
ြ ီလ(၇)ရက်ေန့က ဗဟိုမီးသတ် သင်တန်းေကျာင်းသို့ လာေရာက်
စစ်ေဆးစဉ် အဆိုပါ သင်တန်းေကျာင်း၀င်းအတွင်း မူလတန်း ကိုေကျာင်းတစ်ေကျာင်းနှင့်
အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်း ပညာသင်ေကျာင်းတစ်ေကျာင်း ဖွင့်လှစ်ရန်လမ်းညွှန် မှာ ြကားခဲ့
သည်။ ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ (၈)ရက်ေန့ကကျင်းပေသာ အမျိုးသားကျန်းမာေရး
ေကာ်မတီ(၃၁) ကိမ်ေြမာက်အစည်းအေဝးတွင် အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာန
(Centre for Women Care)များကို ရန်ကုန် ြမို့နှင့် မန္တေလးမ
ြ ို့တို့တွင် တစ်ခုစီတည်ေထာင်
ဖွင့်လှစ်ရန် ဆုံး ြဖတ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါေကျာင်း/ဌာနများ တည်ေဆာက်ဖွင့်လှစ်ေရးတာ၀န်မှာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန
၏ တာ၀န်ပင် ြဖစ်ေပရာထိုဌာန(၄)ခု အတွက်လက်ရှိ ၀န်ထမ်းအင်အားမှ ထပ်မံထုတ်နှုတ်
တာ၀န်ေပးအပ်ရန်အခက်အခဲများစွာရှိလာသည်။ သို့ြဖစ်၍ အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်
ေရးဌာန(၂)ခု၊ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်း ပညာသင်ေကျာင်းတစ်ေကျာင်း၊ မူလတန်း ကို
ေကျာင်းတစ်ေကျာင်း အတွက် ထပ်မံလိုအပ်သည့် အရာထမ်း(၅)ဦး၊ အမှုထမ်း(၉၅)ဦးကို
တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခွင့်ြပုပါရန် ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ နို၀င်ဘာလ(၂၂)ရက်ေန့တွင် တင်ြပခဲ့သည်။
ထိုစဉ်က တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခွင့်မရရှိခဲ့ေသာ်လည်း လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံအင်အားအတွင်းမှ
၀န်ထမ်း အင်အားဖ
ြ င့်ပင်ဇီးပင် ကီးမူလတန်း ကိုေကျာင်းနှင့် ဇီးပင် ကီးအိမ်တွင်းမှုသက်ေမွး
လုပ်ငန်း ပညာသင်ေကျာင်းကို ၈-၈-၂၀၀၁ေန့တွင်လည်းေကာင်း၊ စစ်ကိုင်းမျက်မြမင်ေကျာင်း
 ၁၉၅
ကို၁၅-၆-၂၀၀၃ေန့ တွင်လည်းေကာင်း၊ တွံ့ေတး အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနကို
၅-၁၀-၂၀၀၂ေန့တွင် လည်းေကာင်း၊ မန္တေလးအမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက်ေရးဌာနကို
၅-၁၂-၂၀၀၅တွင်လည်းေကာင်း၊ တာချီလိတ်မူးယစ်ေဆးစွဲသူများ ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး
စခန်းကို ၇-၁-၂၀၀၃ေန့တွင် လည်းေကာင်း ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။
ထို့ေ ြကာင့် ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ် ဦးစစ်ြမိုင်က လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ လက်ရှိ
လုပ်ငန်းပမာဏ၊တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရေသာေကျာင်း/ဌာနများ၊ အသစ်ထပ်မံတိုးချဲ့ ေဆာင်ရွက်ရဦး
မည့် လုပ်ငန်းသစ်များအတွက် လိုက်ေလျာညီေထွေဆာင်ရွက်နိုင်မည့် ၀န်ထမ်းအင်အား
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်ကို ထပ်မံေရးဆွဲရန် ေစ့ေဆာ်ခဲ့သည်။ ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ အရာရှိများ၏
အကံဥာဏ်ကိုရယူလျက် ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်ကိုယ်တိုင် ဦးေဆာင်ဦးရွက်ြပုကာ ဖွဲ့စည်းပုံသစ်
ကို၂၀၀၃ခုနှစ်၊နှစ်ဦးပိုင်းတွင် စတင်ေရးဆွဲခဲ့သည်။ တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း သက်ဆိုင်ရာ
၀န် ကီးဌာနများနှင့် အကိမ် ကိမ်ညှိနိှုင်းမှုများ ြပုခဲ့ရာဖွဲ့စည်းပုံအသစ် (မူ ြကမ်း)ကို ရုပ်လုံး
ေဖာ်ခဲ့သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ အဆိုြပုဖွဲ့စည်းပုံကို ၂၀၀၄ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် လူမှု၀န်ထမ်း၊
ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန၀န် ကီးရုံးသို့တင်ြပခဲ့သည်။ ၀န် ကီးရုံး
က(၂၆-၆-၂၀၀၄) ရက်စွဲပါစာအမှတ်၊၂-၃/၁၀၂/၂၅၁၂ ြဖင့် အမျိုးသားစီမံကိန်းနှင့် စီးပွားေရး
ဖွံ့ြဖိုးတိးု တက်မှု၀န် ကီးဌာနသို့တင်ြပသည်။အဆိုပါ၀န် ကီးရုံးက၂-၇-၂၀၀၄ရက်စွဲပါ စာအမှတ်၊
အမစ-၂/၇၂ (၅၄၁/၂၀၀၄)ြဖင့် စီမံကိန်းနှင့်ဖွဲ့စည်းပုံစိစစ်ေရးအဖွဲ့သို့တင်ြပခဲ့သည်။
၂၀၀၄ခုနှစ်၊ ြသဂုတ်လ(၅)ရက်ေန့က ြပုလုပ်ေသာစီမံကိန်းနှင့် ဖွဲ့စည်းပုံစိစစ်ေရးအဖွဲ့
အစည်းအေဝးအမှတ်စဉ် (၆/၂၀၀၄)က လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနကို ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ် လစာ
နှုန်း (၁၅၀၀၀ိ-၂၀၀-၁၆၀၀၀ိ)က ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲ၍ အရာထမ်းရာထူး(၁၄၆)ေနရာ၊ အမှုထမ်း
ရာထူး (၂၂၃၈)ေနရာ၊စုစုေပါင်းရာထူး (၂၃၈၄) ေနရာပါ၀င်ေသာအဆင့်(၁) ဦးစီးဌာနအဖ
ြ စ်
ြပင်ဆင် ဖွဲ့စည်းခွင့် ြပုရန်ေထာက်ခံတင် ြပခဲ့သည်။
''၂၀၀၄ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၃)ရက်ေန့ ကျင်းပပ
ြ ုလုပ်ခဲ့ေသာ ြပည်ေထာင်စု
ြမန်မာနိုင်ငံေတာ်အစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအေဝး အမှတ်စဉ်(၃၄/၂၀၀၄)မှ ဆုံး ြဖတ်ချက် အား
နိုင်ငံေတာ် ေအးချမ်းသာယာေရးနှင့် ဖွံ့ ြဖိုးေရးေကာင်စီမှ သေဘာတူညီ လိုက်သြဖင့်
လူမှု၀န်ထမ်း ဦးစီးဌာန၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို အရာထမ်း(၁၄၆)ဦး၊ အမှုထမ်း(၂၂၃၈)ဦး၊
 ၁၉၆

စုစုေပါင်း(၂၃၈၄)ဦးဖ
ြ င့်၂၀၀၅ခုနစှ ်၊ ေဖေဖာ်၀ါရီလ(၈) ရက်ေန့မှစ၍ ြပင်ဆင် ဖွဲ့စည်း
ခွင့်ြပုေက
ြ ာင်း ''လူမှု၀န်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာ ချထားေရး၀န် ကီးဌာန''
က၂၁-၂-၂၀၀၅ရက်စွဲပါ အမိန့်ေ ြကာ်ြငာစာကို ထုတ် ြပန်ခဲ့သည်။
အဆင်(့ ၁) ဦးစီးဌာနဖွ့ဲ စည်းပုံအသစ်ြဖင်လ
့ ပု င် န်းတာ၀န်များထမ်းရွက်ြခင်း
နှစ်ေပါင်း(၅၀)ေကျာ်ကာလအဆင်(့ ၂)ဦးစီးဌာနအဖ
ြ စ်သာ ေရာင့်ရဲခဲ့ေသာ လူမှု၀န်ထမ်း
ဦးစီးဌာနအဖို့ ယခုကဲ့သို့ အဆင်(့ ၁)ဦးစီးဌာနအဖ
ြ စ် တက်လှမ်းနိုင်မှုသည် ''သားေရွှအိုးထမ်း''
လာ သည်ကို ြမင်ရသည့်နှယ် ၀မ်းေမ
ြ ာက် ြကည်နူးဖွယ်ေကာင်းလှသည်။ တစ်နည်းအားဖ
ြ င့်
လူမှု၀န်ထမ်း ဦးစီးဌာန သမိုင်းသစ်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်လိုက် ြခင်းလည်း ြဖစ်သည်။
ယခင်က''ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်'' တစ်ဦးတည်းက ကျယ် ြပန့်များေမ
ြ ာင်လှေသာ လုပ်ငန်း
တာ၀န်များကိုထမ်းေဆာင်ေနရာမှ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်အား တာ၀န်ခံ၍ မျှေဝထမ်းရွက်ေပး
မည့် ''ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်'' ရာထူးသစ်တစ်ေနရာေပါ်လာသည်။ အလားတူယခင်က
''ညွှန် ြကားေရးမှူး'' ရာထူး(၁)ေနရာတည်းသာ ရှိခဲ့ရာမှ ယခု(၄)ဦးဖ
ြ စ်လာသည်။ ''ဒုတိယ
ညွှန် ြကားေရးမှူး''(၂)ဦးသာရှိရာမှယခု(၁၀)ဦးရှိလာသည်။ ''လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး''
(၄)ဦးသာရှိခဲ့ရာမှ ယခု(၂၇) ဦးရှိလာသည်။ ''ဦးစီးအရာရှိနှင့်အလားတူအဆင့်'' ယခင်(၇၉)
ဦးသာရှိခဲ့ရာမှ ယခု(၁၀၄) ဦးရှိလာသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံသစ်တစ်ခုလုံးကို ြခုံ ြကည့်ပါက
ယခင်ဖွဲ့စည်းပုံတွင်အရာထမ်း (၈၇)ဦး သာရှိရာမှ အရာထမ်း(၅၉)ဦးတိုးလာသဖ
ြ င့် စုစုေပါင်း
အရာထမ်း(၁၄၆)ဦးရှိလာသည်။ ယခင်အမှုထမ်း(၂၂၇၇)ဦးရှိခဲ့သည်မှ (၃၉)ဦးေလျာ့နည်း
သွားပ
ြ ီး (၂၂၃၈)ဦးဖ
ြ စ်လာသည်။ ယခင် အရာထမ်းနှင့် အမှုထမ်းစုစုေပါင်း(၂၃၆၄)ဦးတွင်
(၂၀)ဦးပိုလာသဖ
ြ င့် စုစုေပါင်း(၂၃၈၄)ဦးရှိလာခဲ့ ေပသည်။
အထူးသဖ
ြ င့် အရာထမ်းအင်အား တိုးပွားလာပ
ြ ီ ြဖစ်ေသာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန
(ရုံးချုပ်)၌ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်နှင့် ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်တို့၏ ကီး ြကပ်စီမံမှု
ေအာက်တွင် ''ညွှန် ြကားေရးမှူး'' တစ်ဦးစီက တာ၀န်ခံေဆာင်ရွက်ေသာ ေအာက်ေဖာ် ြပပါဌာန
(၄)ခုကို ယှဉ်တွဲ ေဖာ် ြပပါ ၀န်ထမ်းအင်အားဖ
ြ င့် ေဆာင်ရွက် ြကမည်ြဖစ်သည်-
စဉ် ဌာန အရာထမ်း အမှုထမ်း
(က) စီမံ/ဘ ာဌာန ၅၄ ၃၆၂
( ခ) ကေလး/လူငယ်ဌာန ၂၈ ၁၂၁၄
 ၁၉၇
( ဂ) အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာဆက်သွယ်ေရးနှင့်၂၁ ၆၅
စီမံကိန်းဌာန
(ဃ) ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးဌာန ၄၁ ၅၉၇
ညွှန် ြကားေရးမှူး(၄)ဦးတာ၀န်ခံေဆာင်ရွက်ရမည့် ''ဌာန''များမှေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်သည်-
(က) ညွှန် ြကားေရးမှူး(စီမံ/ဘ ာ)
(၁) စီမံေရးရာဌာနစု
(၂) ဘ ာေရးရာဌာနစု
( ခ) ညွှန် ြကားေရးမှူး(ကေလး/လူငယ်)
(၁) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများဌာနစု
(၂) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများဌာနစု
(၃) ကေလးဌာနစု
(၄) မူ ကိုမှတ်ပုံတင်ဌာနစု
( ဂ) ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြပည်/စီ)
(၁) နိုင်ငံတကာေရးရာဆက်ဆံေရးဌာနစု
(၂) ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာအမျိုးသားေကာ်မတီဌာနစု
(၃) သင်တန်းဌာနစု
(၄) စီမံကိန်းနှင့်စာရင်းအင်းဌာနစု
(ဃ) ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြပန်/ထူ)
(၁) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးဌာနစု
(၂) မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးဌာနစု
(၃) အမျိုးသမီးေကျာင်းဌာနစု(၁)
(၄) အမျိုးသမီးေကျာင်းဌာနစု(၂)
(၅) အမျိုးသမီးေရးရာဌာနစု
 ၁၉၈
ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(၈)ဦးက ဌာနခွဲတာ၀န်ခံများအဖ
ြ စ် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲရမည့်
ဌာနစု များမှာ ေအာက်ပါအတိုင်းြဖစ်ပါသည်-
(က) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(စီမံေရးရာ)
(၁) ၀န်ထမ်းေရးရာဌာနစု
(၂) ကွန်ပျူတာနှင့်လက်နှိပ်စက်ဌာနစု
(၃) ပစ္စည်း၀ယ်ယူ ြဖည့်တင်းေရးဌာနစု
(၄) အေဆာက်အဦဌာနစု
(၅) ေမာ်ေတာ်ယာဉ်ဌာနစု
(၆) သက်သာဌာနစု
( ခ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(ဘ ာေရး)
(၁) လစာနှင့်စာရင်းစစ်ဌာနစု
(၂) ဌာနဆိုင်ရာစာရင်း ြပုဌာနစု
(၃) ရသုံးမှန်းေခ
ြ ဌာနစု
(၄) ဦးစီးစာရင်းြပုဌာနစု
( ဂ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(လူငယ်)
(၁) လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများဌာနစု
(၂) ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများဌာနစု
(ဃ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(ကေလး)
(၁) ကေလးသူငယ်ဌာနစု
(၂) မူ ကိုမှတ်ပုံတင်ဌာနစု
( င) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(နိုင်ငံတကာဆက်ဆံေရး)
(၁) နိုင်ငံတကာေရးရာဌာနစု
(၂) သင်တန်းဌာနစု(ြပည်ပ)
(၃) ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးများဆိုင်ရာအမျိုးသားေကာ်မတီဌာနစု
( စ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(စီမံကိန်းနှင့်ေလ့ကျင့်ေရး)
(၁) သင်တန်းဌာနစု(ြပည်တွင်း)
 ၁၉၉
(၂) စီမံကိန်းနှင့်စာရင်းအင်းဌာနစု
(ဆ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(ြပန်လည်ထူေထာင်ေရး)
(၁) မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ် ြပီးသူများအားပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးဌာနစု
(၂) မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးဌာနစု
( ဇ) ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(အမျိုးသမီးေကျာင်းများ)
(၁) အမျိုးသမီးေကျာင်းများဌာနစု(၁)
(၂) အမျိုးသမီးေကျာင်းများဌာနစု(၂)
(၃) အမျိုးသမီးေရးရာဌာနစု
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန(ရုံးချုပ်)၌ ေအာက်ေဖာ် ြပပါဌာနစု(၂၉)စု ြဖင့် ဖွဲ့စည်းထားပ
ြ ီး
ယှဉ်တွဲ ေဖာ်ြပပါ လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(၁၆)ဦးတို့က အနီးကပ် ကီး ြကပ် ြကသည်-
(က) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်ရုံး
- ၀န်ထမ်းေရးရာဌာနစု
- ကွန်ပျူတာနှင့်လက်နှိပ်စက်ဌာနစု
- ပစ္စည်း၀ယ်ယူြဖည့်တင်းေရးဌာနစု
( ခ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - အေဆာက်အဦဌာနစု
- ေမာ်ေတာ်ယာဉ်ဌာနစု
( ဂ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - ရသုံးမှန်းေခ
ြ ဌာနစု
- သက်သာဌာနစု
(ဃ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - လစာနှင့်စာရင်းစစ်ဌာနစု
- ဌာနဆိုင်ရာစာရင်း ြပုဌာနစု
- ဦးစီးစာရင်းြပုဌာနစု
( င) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းများဌာနစု
( စ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့ပရဟိတဌာနစု
- ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့ဘိုးဘွားဌာနစု
(ဆ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - ကေလးဌာနစု
- ဌာနတွင်းမူ ကိုဌာနစု
 ၂၀၀
( ဇ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - မူ ကိုေကျာင်းများမှတ်ပုံတင်ဌာနစု
(အထက် ြမန်မာပ
ြ ည်)
မူ ကိုေကျာင်းများမှတ်ပုံတင်ဌာနစု
(ေအာက််ြမန်မာပ
ြ ည်)
( ဈ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - သင်တန်းဌာနစု
- ASEANနှင်I့ NGOဌာနစု
(ည) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - ကေလးသူငယ်အခွင့်အေရးဆိုင်ရာ
အမျိုးသားေကာ်မတီဌာနစု
- ဥပေဒဌာနစု
( ဋ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - သင်တန်းဌာနစု(ြပည်တွင်း)
( ဌ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - စီမံကိန်းနှင့်စာရင်းအင်းဌာနစု
( ဍ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - မူးယစ်ေဆးဖ
ြ တ်ြပီးသူများ
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးဌာနစု
( ဎ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - မသန်စွမ်းသူများပ
ြ န်လည်
ထူေထာင် ေရးဌာနစု
(ဏ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - အမျိုးသမီးေကျာင်းဌာနစု(၁)
(တ) လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး - အမျိုးသမီးေကျာင်းဌာနစု(၂)
- အမျိုးသမီးေရးရာဌာနစု
ြပည်နယ်/တိုင်း ြမို့ကီးများရှိ ြပည်နယ်/တိုင်းလူမှု၀န်ထမ်းရုံးများတွင် ယခင်က
ဦးစီးအရာရှိများကဦးစီးမှူးများအဖ
ြ စ်တာ၀န်ယူခဲ့ ြကသည်။ ယခုဖွဲ့စည်းပုံအသစ်တွင်မူလုပ်ငန်း
တာ၀န်များကျယ်ြပန့်ေသာ ရန်ကုန်တိုင်းနှင့်မန္တေလးတိုင်းတို့တွင် ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(၁)ဦး
စီက လည်းေကာင်း၊ ကချင်၊ စစ်ကိုင်း၊ တနသာရီ
င်္ ၊ ပဲခူး(အေရှ့)၊ မွန်၊ မေကွး၊ ဧရာ၀တီ၊ ရှမ်း
(ေတာင်)၊ရှမ်း(ေမ
ြ ာက်)၊ရှမ်း(အေရှ့)လူမှု၀န်ထမ်းရုံး(၁၀)ရုံးတွင် လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး
များက လည်း ေကာင်း၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ရခိုင်၊ ပဲခူး(အေနာက်) လူမှု၀န်ထမ်းရုံးများနှင့်
လက်ေထာက်ြပည်နယ်/တိုင်းရုံး(၄)ရုံးတို့တွင်ဦးစီးအရာရှိများကလည်းေကာင်း၊ ဦးစီးမှူးများ
အဖ
ြ စ် တာ၀န်ယူ ကီး ြကပ် ြကမည်ြဖစ်သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင်မူ
 ၂၀၁
ယခင်အတိုင်းလက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(၁)ဦးကေကျာင်းအုပ်အြဖစ် တာ၀န်ယူေဆာင်ရွက်
သွားမည် ြဖစ်သည်။
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ် ေရးဆွဲေရးကာလတွင်လည်းေကာင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံကျပ
ြ ီးစက ကာလတွင်
လည်းေကာင်းများစွာ ပင်ပန်း ြကသူများမှာ ၀န်ထမ်းေရးရာဌာနစုမှ ၀န်ထမ်းများဖ
ြ စ် ြကသည်။
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်ကျလျှင်ကျခ
ြ င်း ဆက်လက်ေဆာင်ရွက်ဖွယ်ရာ အဖ
ြ ာဖ
ြ ာတို့ကို အမှားအယွင်း
ကင်းကင်း ြဖင့်ေဆာင်ရွက်နိုင်ရန်အားထုတ် ြကရသည်။မိမိဌာနနည်းတူဖွဲ့စည်းပုံအသစ်ရရှိေသာ
အခ
ြ ားဌာနများကမည်သို့မည်ပုံ ေဆာင်ရွက်သည်ကို ေရှးဦးစွာေလ့လာက
ြ ရသည်။ ထို့ေနာက်မှ
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်အတွင်းရှိလစာနှုန်းတူရာထူးတူေနရာများသို့ သွတ်သွင်းခန့်ထားခ
ြ င်းကို ရာထူး
ကီးစဉ်ငယ်လိုက် အဆင့်ဆင့် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်။ ယခင်က မိမိဌာနဖွဲ့စည်းပုံ ကျဉ်းသဖ
ြ င့်
ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဦးစီးဌာန (ပလဖဖွဲ့စည်းပုံ)တွင် ခန့်ထားခဲ့ရေသာ
ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး (၅)ဦးသည် မိခင်ဌာနဖွဲ့စည်းပုံသစ်အတွင်းသို့ ေရာက်ရှိလာသည်။
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်အရလစ်လပ်လျက်ရှိေသာညွှန် ြကားေရးမှူးရာထူးေနရာများသို့ ဒုတိယ
ညွှန် ြကားေရးမှူး(၃)ဦးကို လည်းေကာင်း၊ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး ရာထူးေနရာများသို့
လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(၂)ဦးကိုလည်းေကာင်း၊ လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး ေနရာ
များသို့ ဦးစီးအရာရှိ (၂၈)ဦးကိုလည်းေကာင်း အသီးသီးရာထူးတိုး ြမှင့်ေပးသည်။ အလားတူပင်
ဌာနစိတ်မှူးနှင့် လူမှု၀န်ထမ်း(၁)(၂၁)ဦးတို့သည် ဦးစီးအရာရှိများ ြဖစ်လာက
ြ သည်။ ၀န်ထမ်း
ေရွးချယ်ေလ့ကျင့်ေရးအဖွဲ့မှတစ်ဆင့်ေခါ်ယူေသာ ဦးစီးအရာရှိ(၂၀)ဦးကိုလည်း ြဖည့်တင်းခန့်
ထားနိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အြပင်တပ်မေတာ်မှ လွှဲေြပာင်းေရာက်ရှိလာေသာ အရာရှ(ိ ၁၁)ဦးသည်
လည်း ဖွဲ့စည်းပုံသစ်အတွင်း လစ်လပ်လျက်ရှိေသာ ညွှန် ြကားေရးမှူး၊ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး၊
လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူးနှင့်ဦးစီးအရာရှိ၊ ေကျာင်းအုပ်ရာထူးေနရာများတွင် ၀င်ေရာက်
တာ၀န်ထမ်းေဆာင် ြကသည်။
ဖွဲ့စည်းပုံအသစ်အရလည်းေကာင်း၊ လစ်လပ်သွားမှုေ ြကာင့် လည်းေကာင်း ေပါ်ေပါက်
လာသည့် ဌာနစိတ်မှူးရာထူးေနရာများသို့ အကီးတန်းစာေရးများကို ရာထူးတိုးြမှင့်ေပးခဲ့သည်။
အငယ်တန်းစာေရးများသည်လည်းအကီးတန်းစာေရးများဖ
ြ စ်လာက
ြ သည်။ပညာအရည်အချငး်
နိမ့်ပါးမှုေ ြကာင့် ေအာက်ဆုံး၀န်ထမ်းအဆင့် ြဖင့် ေရာင့်ရဲခဲ့ရေသာ အေစာင့်၊ သန့်ရှင်းေရး၊
 ၂၀၂
ဥယျာဉ်မှူး၊ ကေလးထိန်း စသည့်၀န်ထမ်းများအနက်မှ လုပ်သက်ရင့်၀န်ထမ်းများလည်း
တစ်ဆင့်ြမင့်ရာထူးသို့ တိုး ြမှင့်ရရှိခဲ့ ြကသည်။
ဖွဲ့စည်းပုံသစ်ေရးဆွဲစဉ်က ေကျာင်း/ဌာနအသစ်(၉)ခု ထပ်မံဖွင့်လှစ်ရမည် ြဖစ်ေသာ်
လည်း နိုင်ငံေတာ်ဘ ာပိုမိုကျခံရြခင်းမရှိေစရန် လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံအင်အားအတွင်း၌ပင်
ြပင်ဆင်ဖွဲ့စည်းရန် ရည်သန်ခဲ့သည်။ အချို့ဌာနငယ်များတွင် ရှိသင့်သည့်ရာထူးေနရာအချို့ကို
ေလျာ့ချရမှု၊ ချန်လှပ်ခဲ့ရမှုများရှိခဲ့၍ အားနည်းမှုများရှိသည်။ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများရှိ
၀န်ထမ်းနှင့်ေကျာင်းသား ဦးေရမှာ ၁း၂၀ ြဖစ်သွားသည်။ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်းအချို့တွင်မူ
ယခင်ကမရှိခဲ့ေသာ ဒုတိယေကျာင်းအုပ်ရာထူးေနရာများ အပါအ၀င် လိုအပ်ေသာ ၀န်ထမ်း
အင်အားကို တိုးြမှင့်ြဖည့်တင်း ေပးနိုင်ခဲ့ေပသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနဖွဲ့စည်းပုံသစ်၏ အကျိုးရလဒ်များ
ေခတ်မီဖွံ့ြဖိုးတိုးတက်ေသာ နိုင်ငံ ကီးြဖစ်လာေအာင် ကိုးပမ်းအားထုတ်ေနသည့် မျက်
ေမှာက်ကာလတွင် တိုင်းကျိုးပ
ြ ည် ြပုလုပ်ငန်းများကို အဘက်ဘက်က ကူညီပံ့ပိုးနိုင်ရန်
ရည်ရွယ်ေရးဆွဲခဲ့သည့် ဖွဲ့စည်းပုံသစ်တစ်ခုြဖစ်သည့်အားေလျာ်စွာ ေအာက်ေဖာ် ြပပါ အကျိုး
ရလဒ် များစွာ ကိုရရှိေပသည်-
(က) ဖွဲ့စည်းပုံအေဟာင်း၏ အားနည်းချကမ် ျား၊ လက်ေတွ့ေဆာင်ရွက်ရာမှ ရရှိေသာ
အခက်အခဲနှင့် အေတွ့အကုံများကို အေခ
ြ ခံ၍ ြပင်ဆင်တိုးချဲ့ထားခ
ြ င်းြဖစ်ရာ
လုပ်ငန်းများကိုအချိန်နှင့်တစ်ေြပးညီေဆာင်ရွက်နိုင်ြပီး ထိေရာက်ေအာင်ြမင်မှုရှိ
လာသည်။
(ခ) ြပည်နယ်/တိုင်းလူမှု၀န်ထမ်းရုံးများအနက် ရန်ကုန်တိုင်းနှင့်မန္တေလးတိုင်းတို့၏
ဦးစီးမှူးတာ၀န်ကုိ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူးတစ်ဦးစီကိုလည်းေကာင်း၊ ြပည်နယ်/
တိုင်း ကီး(၁၀)ခုတွင်ဦးစီးမှူးတာ၀န်ကိုလက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး တစ်ဦးစီ
ကို လည်ေကာင်း တာ၀န်ေပးအပ်နိုင်သြဖင့် သက်ဆိုင်ရာ ေဒသအာဏာပိုင်များ
အဖွဲ့အစည်းများနှင့်ဆက်နွယ်ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ရာတွင်ထိုက်သင့်ေသာရာထူး
အဆင့်အတန်းနှင့် ေလျာ်ညီစွာ တာ၀န်ခံေဆာင်ရွက်နိုင် ြခင်း။
(ဂ) လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန(ရုံးချုပ်)တွင်လည်း သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းက အလိုက်
ဌာန၊ ဌာနခွဲ၊ ဌာနစု၊ ဌာနစိတ်များ တိုးချဲ့ြပင်ဆင်ဖွဲ့စည်းထားခ
ြ င်းြဖစ်၍ လုပ်ငန်း
 ၂၀၃
များ ေဆာင်ရွက်ရာတွင် ယခင်ကထက်ပိုမိုြမန်ဆန်ထိေရာက်ေအာင် ေဆာင်ရွက်
နိုင်သည့်အြပင်အရာထမ်း၊ အမှုထမ်းများကိုလည်း၎င်းတို့နှင့်သင့်ေလျာ် ကိုက်ညီ
ေသာဘာသာရပ်များတွင် လူမှန်ေနရာမှန် တာ၀န်ေပးအပ်နိုင် ြပီး ဘာသာရပ်
အလိုက် ကျွမ်းကျင်မှုရရှိေရးအတွက် ေလ့ကျင့်ေမွးြမူနိုင်ြခင်း။
(ဃ) မိမိဦးစီးဌာန၏ လုပ်ငန်းလိုအပ်ချက်အရ ရာထူးေနရာများ ချဲ့ထွင်ေပါ်ေပါက်
လာ ြခင်းေက
ြ ာင့် ယခင်က ရာထူးတိုး ြမှင့်ခွင့်ရရှိရန် အခွင့်မသာခဲ့ ြကေသာ
၀န်ထမ်းများ တစ်ဆင့် ြမင့်ရာထူးသို့ တက်လှမ်းခွင့်ရရှိြခင်း
ေနပ
ြ ည်ေတာ်ခရိုင်လူမှု၀န်ထမ်းရုံးနှင့် ေနပ
ြ ည်ေတာ်မူလတန်း ကိုေကျာင်း တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းခွင့်
ရရှိြခင်း
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် အခ
ြ ားေသာ ၀န် ကီးဌာနများ၊ ဦးစီးဌာနများနည်းတူ
ရန်ကုန်မှ ေနပ
ြ ည်ေတာ်သို့ ေပ
ြ ာင်းေရွှ့ေရာက်ရှိခဲ့ြပီး ၂၀၀၆ခုနှစ်ေဖေဖာ်၀ါရီလ (၁၇)ရက်
ေန့တွင် ရုံးစတင် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ ြမန်မာပ
ြ ည်တစ်၀န်းလုံးရှိ လူမှု၀န်ထမ်းရုံးများ၊ သင်တန်း
ေကျာင်းများ၊ ဌာနငယ်များကို ေနပ
ြ ည်ေတာ်မှပင် ကီး ြကပ်ကွပ်ကဲသည်။ နိုင်ငံေတာ်အစိုးရက
မန္တေလးတိုင်း၊ ရမည်းသင်း ခရိုင်အတွင်း ရှိခဲ့ေသာ ပျဉ်းမနားမ
ြ ို့နယ်၊ လယ်ေဝးြမို့နယ်နှင့်
တပ်ကနု း် ြမို့နယ်သုံးြမို့နယ်ကို ေနပ
ြ ည်ေတာ်ခရိုင်အြဖစ် ဖွဲ့စည်းသည်။ သို့ ြဖစ်ရာ ေနပ
ြ ည်ေတာ်
ခရိုင်၏ လူမှုဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရး ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းအ၀၀ကို ေဆာင်ရွက်ေရးမှာ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး
ဌာန၏ တာ၀န် ြဖစ်လာသည်။
ထို့အြပင် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရသည် မူလတန်း ကိုပညာေရးကို အစဉ်တစိုက် အားေပး
လျက်ရှိသည် ြဖစ်ရာ ေနပ
ြ ည်ေတာ်၊ မဂလာသိ
င်္ ဒ္ဓိရပ်ကွက်၊ ကံ့ေကာ်၀န်ထမ်းအိမ်ရာတွင် ေခတ်မီ
မူလတန်း ကို ေကျာင်းတစ်ေကျာင်းကို ေဆာက်လုပ်ေပးသည်။ အဆိုပါေကျာင်းကို ၂၀၀၆ခုနှစ်၊
ဇွန်လ (၁၉) ရက်ေန့တွင် စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ လိုအပ်ေသာဆရာမနှင့် ၀န်ထမ်းအင်အားကို
မိမိ၀န်ထမ်းအင်အားထဲမှ ထုတ်နှုတ်၍ တွဲဖက်တာ၀န်ေပးခဲ့ရသည်။ သို့ ြဖစ်၍ ခရိုင်ရုံးနှင့်
မူလတန်း ကိုေကျာင်းများအတွက် ၀န်ထမ်းအင်အားဖွဲ့စည်းပုံကို ေရးဆွဲြပီး အဆင့်ဆင့် တင်ြပခဲ့
သည်။ ထပ်မံေရးဆွဲတင် ြပေသာ အဆို ြပုဖွဲ့စည်းပုံတွင် ခရိုင်လူမှု၀န်ထမ်းရုံးအတွက် အရာထမ်း
(၂)ဦး၊ အမှုထမ်း(၁၁)ဦးပါရှိ ြပီး မူ ကို ေကျာင်းအတွက် အမှုထမ်း(၁၅)ဦးပါရှိသည်။
 ၂၀၄
သို့ြဖစ်ရာ လူ
လမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏
၏ ဖွဲ့စည်းပုံ၌ ေနပ
ြ ည်ေတာ်ခရိုင်ရု
ရံးနှင့် ေနပ
ြ ည်ေတာ်
မူလတနန်း ကိုေကျာင်
ာ းတစ်ေကျာင်းအတွငးအရာထမ်
် း
း(၂)ဦး၊အမှု
ထမ်း(၂၆)ဦဦး၊ စုစုေပါါင်း(၂၈)
ဦးတို့ြဖင့် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းေရးက
ကိစ္စကို (၉၉-၁၁-၂၀၀၆၆)ရက်ေန့က ကျင်းပေသာပ
ပ ြ ည်ေထာင်
ေ စု
ြမန်မာနိနိုင်ငံေတာ်အစိ
အ ုးရအဖွဲ့ အစည်းအေဝး အမှတ်
တစဉ် ၃၉//၂၀၀၆၏ ဆုံး ြဖတ်ချက်
က အရ
နိုင်ငံေတ
တာ်ေအးချမ်မ်းသာယာေရ
ရးနှင့် ဖွံ့ြဖိုးေရးေကာင်
း င်စီက သေဘ
ဘာတူခွင့်ြပုခဲ
ု ့သည်။
အထက်ပါ တိုးချဲ့၀န်ထမ်
ထ းအင်အား(၂၈)ဦး
ာ အ
အပါအ၀င် အ
အရာထမ် း(၁၄၈)ဦး၊ အမှု
အ ထမ်း
(၂၂၆၄)ဦး၊ စုစုေပါင်
ပ း၀န်ထမ်း(၂၄၁၂)ဦးး ပါ၀င်ေသာ
သ လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏
ဌ ဖွဲ့စည်
စ းပုံကို
၂၀၀၇ခုခုနှစ်၊ ဇန်န၀ါရီ
၀ါ လ (၂၆)ရက်ေန့မှစ၍ ြပင်ဆင်ဖွဖဲ့စည်းအမိမန့်ေ ြကာ်ြငာစာကို လူမှု၀န်
၀ ထမ်း၊
ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရး၀န် ကီးဌာန၊ ၀န် ကးီ ရုံး၏ ၁၄-၂-၂၀၀၇ ရက်
ကယ်ဆ ရ စွဲပါ
စာ အမှမတ်၊၂-၃/၁၀၀၂/ ၄၆၇ြဖင့် ထုတ်ြပန်ေပးသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနအ
အေနဖ
ြ င့် နှစ်(၅၀)ပ
ြ ည်
ည့ေြမာက် ြပးသည်
းီ ့ ေရွှရတု
ရ လွန်ကာလတွ
ာ င်
ဒုတိယအ ကိမ် တိးချ
းု ဲ့ဖွဲ့စည်းခွင့် ရရှိြခင်းြဖစ်သည်။ သို့ရာတွင် ၂၀၀၇ခုနှစ်စ်၊ ဒီဇင်ဘာာလအထိ
လက်ရှိခန့်ထားသည
ည့် ၀န်ထမ်
ထ းအင်အားမှ
ာ ာ အရ
ရာထမ်း(၁၄၄၅)ဦး၊ အ ထမ်း(၁၆၆၈၆)ဦး၊
အမှု
စုစုေပါငင်း (၁၈၃၁)ဦးဖ
ြ စ်သည်။
လူမှု၀န်နထမ်းဦးစီးဌာန၏
ဌ အထိ
ထိမး် အမှတတံ
တ
် ဆိပ်နှင့်ေဆ
ဆာင်ပဒု ်

အဓိပ္ပာယ်
ယဖွင့်ဆိုချက်
က
ငါးနားညီပဉ္စဂံ၏ ေအာာက်ေြခအနနားေပါ်၌ မျျဉ်းေကွး ေရ
ရလိုင်းသုံးေက
ေ ြ ာင်းရှိြပးီ ေရပ
ြ င်
အထက်
က်၌ ငွားငွားစွင့်စွင့်ပွင့်လန်
လ းလျက်ရှ
ရှိေသာ ြကာပန်းနှင့် ြကာရိုး၏ တစ်
တ ဖက်တစ််ချက်စီရှိ
ြကာရွက်
က နှစ်ရွက၏
် အထက်တ
တွင် ''လူမှု'' ဟူ
ဟေသာစာလ
လုံးပါရှိသည်
ည။
'' ပဉ္စဂံ ''သ
သည် လူမှု၀န်နထမ်းသမာားတိုင်းထားးရှိအပ်သည့် ေစတနာ၊ ၀ါသနာ၊ အနစ်
အ နာ၊
အက
ြ င်နာ၊ ကရုဏာတည်
ဏ းဟူေေသာ ''နာငါါးနာ'' ကို ညွှန်းဆိုသည်။
 ၂၀၅
''ေရ''သည်ေအးမ
ြ ေသာ၊ ြကည်လင်ေသာ၊ သန့်ရှင်းေသာသေဘာကိုေဆာင်၏။ ေရလိုင်း
သုံးေက
ြ ာင်းသည် နိုင်ငံေတာ်အစိုးရ၊ ေစတနာ့၀န်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ြပည်သူလူထုတို့
ဟန်ချက်ညီညီပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်ေရးကို ညွှန်းဆိုသည်။
'' ြကာပန်း''သည် ေအာင် ြမင်ေပါက်ေြမာက် ြခင်း၊ အားမာန်သတ္တ ိရှိြခင်း၊ ေလာကဓံကိုခံ
နိုင်ရည်ရှိ ြခင်းတို့၏သေကတ
င်္ ြဖစ်သည်။ ြကာပွင့်ဖတ်ငါးခုသည်လူမှုေရးချို့တဲ့သူတို့ကာယဗလ၊
ဥာဏဗလ၊ ေဘာဂဗလ၊ စာရိတ္တဗလ၊ မိတ္တဗလတည်းဟူေသာ ''ဗလငါးတန်'' ဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်ေရး
ကိုရည်ညွှန်းသည်။
သို့ြဖစ်၍'' ြကာ''သည်ရွံ့နွံအတွင်းမှေပါက်ဖွားလာခ
ြ င်း ြဖစ်ေသာ်လည်း ေရပ
ြ င်အထက်၌
မူရွံ့နွံလိမ်းကျံ ြခင်းမရှိသန့်ရှင်းစင် ြကယ်ေနပ
ြ ီးေလဒဏ်၊ မိုးဒဏ်တို့ကို ကံ့ ကံ့ခံ ရပ်တည်လျက်
ရှိသည်။ ထို့အတူေလာကဓံ ရွှံ့နွံအိုင်အတွင်း အေက ြ ာင့် လူမှုဘ၀ မလှပသူ
ြ ာင်းအမျိုးမျိုးေက
တို့အား ေလာကဓံကို ကံ့ ကံ့ခံနိုင်ေသာ '' ြကာလိုလူ'' များဖ
ြ စ်ေစရန် လူမှု၀န်ထမ်း နည်းလမ်း
များဖ
ြ င့် ကူညီေစာင့်ေရှာက်ေပးမည်ဟု အဓိပ္ပာယ်ေဆာင်သည်။ လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများ
ပိုမိုထိေရာက်ေအာင် ြမင်စွာေဆာင်ရွက်နိုင်သည်နှင့်အမျှ''ေရမ
ြ င့် ြကာတင့်'' ဆိုသကဲ့သို့ လူမှုေရး
ချို့တဲ့သူတို့၏ ဘ၀သည်လည်း စိုြပည်လှပလာမည်မှာမလွဲဧကန်ပင်ြဖစ်သည်။
တံဆိပ်အေရာင်သတ်မှတ်ချက်
တံဆိပ်၏ ငါးနားညီပဉ္စဂံ ပတ်လည်အနားနှင့် လူမှုဟူေသာ စာလုံးတို့သည် အပ
ြ ာရင့်
ေရာင် ြဖစ်သည်။ ပဉ္စဂံအတွင်းသားတစ်ခုလုံးသည် အဖ
ြ ူေရာင်ြဖစ် ြပီး ၎င်းေပါ်ရှိေရလိုင်း
သုံးေက
ြ ာင်းသည် အပ
ြ ာနုေရာင်၊ ြကာရိုးနှင့် ြကာရွက်တို့သည် အစိမ်းေရာင်၊ ြကာပွင့်သည်
အနီေရာင် ြဖစ်သည်။
ြ ာေရာင်သည် ြငိမ်းချမ်းြခင်း၊ တည် ြကည်ြခင်း၊ အဖ
အပ ြ ူေရာင်သည် သန့်ရှင်း ြခင်း၊
စင် ြကယ်ြခင်း၊ အစိမ်းေရာင်သည် စိမ်းလန်းစို ြပည် ြခင်း၊ လန်းဆန်း ြခင်း၊ အနီေရာင်သည်
ရဲရင့်ြခင်း၊ ြပတ်သားခ
ြ င်းဟူေသာအဓိပ္ပာယ်ကိုေဆာင်သည်။
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာန၏ ေဆာင်ပဒု ်
လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် လူမှုဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက်မှုလုပ်ငန်းများကို လူမှု၀န်ထမ်းဆိုင်ရာ
မူ၀ါဒ၊ ရည်ရွယ်ချက်များနှင့်အညီ ဦးလည်မသုန် သယ်ပိုးထမ်းရွက်ြခင်း ြဖင့် နိုင်ငံေတာ်၏
 ၂၀၆
အကျိုးကို ပွားတိုးေစသည် ြဖစ်ရာ ဤဦးစီးဌာန၏ ေဆာင်ပုဒ်ကို ''လူမှုဖွံ့ ြဖိုး၊ ြပည့်အကျိုး'' ဟု
သတ်မှတ်သည်။
နိဂုံး
ြမန်မာနိုင်ငံတွင'် 'လူမှု၀န်ထမ်းဦးစီး"ဌာနဟူ၍ သီးသီးသန့်သန့် ြဖစ်ေပါ်ေဆာင်ရွက်မှုမှာ
နှစ်ေပါင်းေခ
ြ ာက်ဆယ်ေကျာ်ရှိလာပ
ြ ီြဖစ်သည်။ သို့ရာတွင် နှစ်ေပါင်းနှစ်ေထာင်ေကျာ်မျှ ရှည်
ြကာခဲ့ြပီ ြဖစ်သည့် ြမန်မာ့သမိုင်း ြဖစ်စဉ်နှင့်အတူ ဖွံ့ ြဖိုးရှင်သန်ခဲ့ေသာ ြမန်မာနိုင်ငံလူမှု၀န်ထမ်း
လုပ်ငန်းများ ကို ေလ့လာတင်ြပခဲ့ြပီးြဖစ်ပါသည်။
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းသည်လူတို့ ကိုးပမ်းအားထုတ်မှုအရ ေပ
ြ ာင်းလဲေပါ်ေပါက်လာ
ေသာေခတ်စနစ်များေပါ်တွင်မတ
ီှ ယ
ွ ေ် နေပသည်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းတစ်ေလျှာက်ြပန်ေြပာင်း ေလ့လာ
ြကည့်လျှင် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းကို စတင်၍ ပီပီြပင် ြပင် အာရုံစူးစိုက်လာရေသာ ကာလသည်
စက်မှုေတာ်လှန်ေရး ြဖစ်ပွားခဲ့သည့် (၁၆)ရာစု ကာလြဖစ်ေ ြကာင်းတင် ြပခဲ့ ြပီးြဖစ်ပါသည်။
ထိုစဉ်ကာလက လူမှု၀န်ထမ်းသေဘာတရားမှာ ယာယီေြဖရှင်းမှု သေဘာတရားပင် ြဖစ်ြပီး
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းမှာလည်းအလှူေပးမှုသက်သက်သာဖ
ြ စ်ခဲ့သည်။သို့ရာတွင် ေခတ်အဆက်
ဆက်လူမှုေရးသိပ္ပံပညာတိုးတက်ထွန်းကားလာသည်နှင့်အမျှ လူမှု၀န်ထမ်းသေဘာတရားသည်
လည်းအဆင့်ဆင့်ေြပာင်းလဲလာသည်။ ရုပ်ပိုင်းနှင့်စိတ်ပိုင်းလိုအပ်ချက်များကို ြဖည့်ဆည်းေပး
ေသာ ယာယီကုစားနည်းမှသည် လူမှုေရးြပဿနာရပ်များကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ရင်ဆိုင် ေဖ
ြ ရှင်း
ရပ်တည်ထူေထာင်နိုင်ေအာင် ကူညီေပးရသည့် သေဘာတရားသို့ ေပ
ြ ာင်းလဲလာခဲ့သည့်
လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများကိုလည်းေပ
ြ ာင်းလဲလာေသာသေဘာတရားများနှင့်အညီ ေဆာင်ရွက်
လာခဲ့ ြကသည်သာဖ
ြ စ်သည်။
ြမန်မာနိုင်ငံလူမှု၀န်ထမ်းသမိုင်းကိုြခုံငုံေလ့လာ ြကည့်လျှင်ြမန်မာတို့သည်ေရှးနှစ်ေပါင်း
များစွာကတည်းကပင် လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းဟူ၍ အမည်နာမသီး ြခားမတပ်ရေသးေသာ
လူမှုေရး လုပ်ငန်းများကို စဉ်ဆက်မြပတ် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကသည်မှာထင်ရှားလှသည်။ ေရှး ြမန်မာ
မင်းများေခတ်လူမှု၀န်ထမ်းလုပ်ငန်းများသည်ဘာသာေရးအဆုံးအမနှင့်ယဉ်ေကျးမှုအေခ
ြ ခံေပါ်
မူတည် ေပါက်ဖွားလာခ
ြ င်းြဖစ်သည်။ အပ
ြ န်အလှန်ကူညီေထာက်ပံ့ေပးခ
ြ င်း၊ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူကို
ြဖည့်ဆည်းပံ့ပိုးေပးခ
ြ င်း၊ နာမကျန်းသူကိုကူညီကယ်တင်ြခင်းတို့သည် ဘာသာေရး အဆုံးအမ
ကို အေခ
ြ ခံ ေသာတစ်နည်းအားဖ
ြ င့် စာနာမှုကိုအေခ
ြ ခံေသာ မိသားစုတစ်ခုချင်းစီ၊ ပုဂ္ဂလိက
 ၂၀၇
တစ်ဦးချင်းစီ၏ေစတနာ သဒ္ဓါတရားအရ ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကေသာ လူမှု၀န်ထမ်း လုပ်ငန်း
၏ အေခ
ြ ခံလူမှုေရးလုပ်ငန်းများဖ
ြ စ်သည်။ အုပ်ချုပ်မင်းလုပ်သူ၏ ြသဇာအာဏာြဖင့် ထုတ်ြပန်
ေဆာင်ရွက်ေနေသာ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများမှအပ ြပည်သူြပည်သား တစ်ဦးချင်းစီ၏ လူမှုေရး
လုပ်ငန်းများသည် စုစည်းညီညွတ်မှုမရှိခဲ့ ြကေပ။ သိ့ု ရာတွငမ် ည်သ့ုိ မည်ပံု ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြက
သည် ြဖစ်ေစကာမူေခတ်အဆက်ဆက် ေဆာင်ရွက်ခဲ့ ြကေသာ လူမှုေရးလုပ်ငန်းများသည် ြမန်မာ
တို့၏ လူမှု၀န်ထမ်းစိတ်ဓာတ်များ ပျိုး ကဲချ ေပးရာ အေခ
ြ ခံလုပ်ငန်းရပ်များဖ
ြ စ်ခဲ့ေပသည်။
မျက်ေမှာက်ကာလတွင် နည်းပညာများသည် ေန့စဥ်နှင့်အမျှ ဖွံ့ြဖိုးတိးု တက်ေြပာင်းလဲ
ြ င့် ပညာေခတ် (Knowledge Age) ဟုပင် ေခါ်ဆိုေနက
ေနသဖ ြ ေပရာ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း
ဆိုင်ရာ နည်းပညာများသည်လည်း ေန့စဥ်နှင့်အမျှ တိုးတက်ေြပာင်းလဲေနေပသည်။ ထိုသို့ေသာ
တိုးတက်ေြပာင်းလဲမှုများကို လက်လှမ်းမီေစရန်အတွက် နိုင်ငံေတာ်အေနဖ
ြ င့်လည်း နိုင်ငံတကာ
၏ ြဖစ်ေပါ်ေပ
ြ ာင်းလဲမှုများကို မျက် ြခည်ြပတ်မခံဘဲ ကိုးပမ်းအားထုတ်ေနေပသည်။
လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများသည် နိုင်ငံတကာနှင့်ရင်ေပါင်တန်းနိုင်ေအာင် ဖွံ့ြဖိုးတိးု တက်လာေစ
ေရးတွင်အစိုးရ၏''အား''တစ်ခုတည်းြဖင့်ေဆာင်ရွက်၍ရနိုင်မည်မဟုတ်ေပ။အစိုးရအဖွဲ့အစည်း
များ၊ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၊ အစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ေစတနာ့ဝန်ထမ်း
ပုဂ္ဂိုလ်များအပ
ြ င်ြပည်သူတစ်ရပ်လုံးကပါ လူမှုဝန်ထမ်း အသိစိတ်ဓာတ် ြမင့်မားစွာ ြဖင့် ပူးေပါင်း
ပါဝင်ေဆာင်ရွက်လာေရး ဟူေသာ ''စည်းလုံးညီညွတ်မှုအား''သည် ပဓာနကျေသာအခန်းမှ
ပါဝင်ေနေပသည်။ သို့ြဖစ်၍ြမန်မာနိုင်ငံ၏လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်းများ ေရရှည်ခိုင်မာစွာ ြဖစ်ထွန်း
ေအာင် ြမင် ေစေရးအတွက် နိုင်ငံေတာ်က ချမှတ်ထားေသာ လူမှုေရး ဦးတည်ချက်များနှင့်အညီ
လူမှုဝန်ထမ်း၊ ကယ်ဆယ်ေရးနှင့် ြပန်လည်ေနရာချထားေရးဝန် ကီးဌာန၏ အနီးကပ် ကီး ြကပ်
လမ်းညွှန်မှု ြဖင့် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနသည် ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းများ၊ ြပည်တွင်း၊ ြပည်ပမှ
အစိုးရမဟုတ်ေသာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်၍ ဆက်လက် ကိုးပမ်း
ေဆာင်ရွက်သွားရမည် ြဖစ်ပါသည်။
 ကိုးကားေသာစာအုပ်စာတမ်းများ
၁။ လူမှုဝန်ထမ်း(SOCIAL SERVICE)၊ ေဒါ်အုန်း ြကည်(ဘီေအ၊ဘီအယ်)၊ ၁၉၅၁ ဒီဇင်ဘာ
၂။ Social Services in Burma (Supplementary Report to the Government)
၃။ The Seventh Anniversary Burma (January 1955)
Social Works (An Introduction to the Field)
၄။ ဆဌမအကိမ်ြပည်ေထာင်စုလူမှုဝန်ထမ်းညီလာခံအစီအစဉ်များနှင့်လမ်းညွှန်(၁၉၆၂)
၅။ ဒုတိယအ ကိမ်ြပည်ေထာင်စုလူမှုဝန်ထမ်းညီလာခံမှတ်တမ်း(၁၉၅၅)
၆။ စာေပဗိမာန် စာေပဆုရ “ြမန်မာ့အိမ်သူ၊ ြမန်မာ့မူ”ဦးေအးချို (မဟာဝိဇ္ဇာ)
(စက်တင်ဘာ ၁၉၉၃)
၇။ ရင်နှစ်သည်းချာ နိုင်ငံရတနာဆုံးမစာများ (ရန်ကုန်တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်)၊
ပထမအ ကိမ် (၁၉၉၂ ဇွန်)
၈။ မန္တေလးေတာင်ေြခဘိုးဘွားရိပ်သာေဆာက်လုပ်ြပီးစီးြခင်းအထိမ်းအမှတ်စာေစာင်၊
၁၉၉၇ ေအာက်တိုဘာ
၉။ ဖဆပလအစိုးရ၊ ြပန် ြကားေရးစာစဉ် (၇) “လူမှုဝန်ထမ်း” (၁၅-၆-၅၆)
၁ဝ။ နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားရိပ်သာ သမိုင်းြဖစ်စဉ်(ဓမ္မဒါန)
၁၁။ မသန်မစွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းစာတမ်း၊ (၁၉၉၇ ပိုစတာ)
၁၂။ လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့နှင့် ေစာင့်ေရှာက်ေရးေဂဟာဌာနများ အညွှန်းစာအုပ် (၁၉၅၆)
၁၃။ လူမှုေရးအသင်းအဖွဲ့နှင့် ေစာင့်ေရှာက်ေရးေဂဟာဌာနများအညွှန်းစာအုပ် (၁၉၅၈)
၁၄။ ဒသမတန်းြမန်မာ့သမိုင်း၊ ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ ေကျာင်းသုံးစာအုပ်ေကာ်မတီ (၂ဝဝ၁
ေဖေဖာ်ဝါရီ)
၁၅။ ရန်ကုန် ြမို့၊ အမျိုးသမီးများကာကွယ်ေစာင့်ေရှာက်ေရးအဖွဲ့ (ဝကပါ)၏သမိ
င်္ ုင်းအကျဉ်း
(၂၂-၁-၉၃)
၁၆။ ဖဆပလအစိုးရ။ ြပန် ြကားေရးစာစဥ် (၆)။”လူထုပညာေရး”
၁၇။ ပုံြပလူထုပညာ(၁၉၄၉-၅၃)
၁၈။ လူထုပညာေရး “ေရွှရတုသဘင်စာေစာင်” (၇-၁၁-၉၈)
၁၉။ လူထုပညာေရးေမာ်ကွန်း (၁၉၉၆ ဇူလိုင်)
၂ဝ။ “လူထုပညာ”၊ ေမာင်မင်း(ပခုက္ကူဦးအုန်းေဖစာေပဆုရလက်ေရးစာမူ)
၂၁။ လူသစ်ဖန်တီးေရးစာေစာင် (၁-၁၁-၅၆)
၂၂။ လူထုပညာစာေစာင် အတွဲ(၁)အမှတ်(၁) (၁၉၅ဝပ
ြ ည့်နှစ် ြသဂုတ်လ)မှ အတွ(ဲ ၈)
အမှတ်(၁၂) (၁၉၅၈ခုနှစ် ြသဂုတ်လ)ထိ
၂၃။ ေခတ်အဆက်ဆက် “ြမန်မာနိုင်ငံြပန်တမ်း”များ(အမျိုးသားေမာ်ကွန်းတိုက်)
၂၄။ Social Services is Burma, Summary Report to the Government
၂၅။ United Nations Social Services Mission 1953
၂၆။ ရန်ကုန် ြမို့၊ လူငယ်များ ကီးပွားေရးအသင်း၊ ၁၉၅၈ခုနှစ်(၃၂) ကိမ် နှစ်ချုပ်အစီရင်ခံစာ
၂၇။ လူမှုဝန်ထမ်းေကာင်စီလက်စွဲ၊ ြပည်ေထာင်စုလူမှုဝန်ထမ်းေကာင်စီဒုတိယအ ကိမ်
(၁၉၅၇)
၂၈။ လူငယ်များ ကီးပွားေရးအသင်းနှင့် ရန်ကုန်ြမို့ေတာ် လူမှုဝန်ထမ်းအဖွဲ့ချုပ်တို့ပူးေပါင်း
ကျင်းပေသာ ေဆွးေနွးနှီးေနှာဖလှယ်ပွဲအစီရင်ခံစာ (၁၉၆ဝ ဒီဇင်ဘာ)
၂၉။ ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်လှန်ေရးအစိုးရ “လူမှုဝန်ထမ်းစာေစာင်” (၂၇-၁-၆၇)
၃ဝ။ ဌာနလုပ်ငန်းများနှင့် လူမှုေရးအလုပ်အမှုေဆာင်ေကာ်မတီများ၏ တာဝန်ဝတ္တ ရားများ
(ြပည်ေထာင်စု ြမန်မာနိုင်ငံ ေတာ်လှန်ေရးအစိုးရအဖွဲ့ ဥက္က ဌရုံး၊ ဗဟိုလုံ ြခုံေရးနှင့်
အုပ်ချုပ် ေရးေကာ်မတီ၊ လူမှုေရးလုံ ြခုံမှု ထိန်းသိမ်းေရးအဖွဲ့ ကီး(၁၉၆၇)
၃၁။ လှည်းကူး ြမို့နယ်၊ မရမ်းေချာင်းေကျးရွာ သစ်ေဖာ်ထုတ်ေရးစီမံချက် (၉-၁၂-၉၈)
၃၂။ လူမှုဝန်ထမ်းဌာန၏လုပ်ငန်းတာဝန်များ၊ ြပည်ေထာင်စုြမန်မာနိုင်ငံေတာ်လှန်ေရး
အစိုးရ (၁၄-၃-၆၈)
၃၃။ လူမှုဝန်ထမ်းဌာန မူလတန်း ကိုေကျာင်းများတွင်သင် ြကားမည့် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများ။
အေခ
ြ ခံဂဏန်း သချင်္ာသင်ရိုးမာတိကာနှင့် မာတိကာနှင့် ဆရာမများအားညွှန် ြကားချက်
(၁၉၆၆)
၃၄။ လူမှုဝန်ထမ်းဌာနမှ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းေဂဟာများအတွက် ေထာက်ပံ့မှုများရှိ ရန်
ေလျှာက်ထားနည်းများ(၁၉၆၆)
၃၅။ လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနလုပ်ငန်းေဆွးေနွးပွဲတွင် တင်ြပေသာကေလးပ
ြ ုစုေရးစာတမ်း
(၁၉၇၂)
၃၆။ ြပည်သူ့တရားရုံးလက်စွဲ၊ ကေလးသူငယ်မှုခင်းစာေစာင် (၃-၈-၇၃)
၃၇။ ဒုတိယအ ကိမ်ြပည်သူ့လွှတ်ေတာ်၊တတိယအစည်းအေဝးသို့ဝန် ကီးအဖွဲ့က တင်ြပသည့်
အစီရင်ခံစာ (၂၃-၂-၇၉)
၃၈။ ေလလွင့်၊အေခ
ြ အေနမဲ့၊အနာ ကီး၊ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
စနစ်ဂဠုန်စီမံချက် ၁၈/၇၉ လုပ်ငန်းကွပ်ကဲမှုအဖွဲ့(၁-၈-၇၉)
၃၉။ ြမန်မာမျက်မြမင်စာေရးနည်းနှင့်စာဖတ်နည်းလမ်းညွှန်၊ လူမှုဝန်ထမ်းဌာန (၁၉၆၇)
၄ဝ။ ၁၉၅၈ခုနှစ်၊ မသန်မစွမ်းြဖစ်လာသူများအလုပ်ရရှိေရးအက်ဥပေဒ(အမှတ် -၃၃)
ြ ာင်းေရးကာလ၊ ေမာင်စင် ြကယ် (၁၉၆၈ ဧပ
၄၁။ အသွင်ကူးေပ ြ ီ)
၄၂။ ြမန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ၏ လူမှုဝန်ထမ်းဆိုင်ရာမူဝါဒများ (၁ဝ-၁-၇၅)
၄၃။ လူမှုဝန်ထမ်းလုပ်ငန်း၏ နှစ်တို၊ နှစ်ရှည်မူဝါဒများ
၄၄။ မသန်မစွမ်းသူများပ
ြ န်လည်ထူေထာင်ေရးလုပ်ငန်းစာတမ်း (၁၉၇၄ နိုဝင်ဘာ)
၄၅။ လူ့အဖွဲ့အစည်း ြပင်ပေရာက်သူများပေပျာက်ေရးစီမံချက် (၁၉၇၅ ဧပ
ြ ီ)
၄၆။ ေတာင်းရမ်းစားေသာက်သူများေလျာ့နည်းပေပျာက်ေရးလုပ်ငန်း
အေကာင်အထည်ေဖာ်ေရး လမ်းညွှန်ချက် (၁၉၇၇ ေအာက်တုိဘာ)
၄၇။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ မူလတန်း ကိုေကျာင်းများ၌ ေန့ကေလးထိန်းေကျာင်းများ
(ကိုယ်ထူကိုယ်ထေစတနာ့ဝန်ထမ်းေကျာင်းများအပါအဝင်)၏ သင်ရိုးညွှန်းတမ်းနှင့်
သင်ရိုး မာတိကာ (၁၉၇၇)
၄၈။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနမှ ေဆာင်ရွက်ေနေသာ လုပ်ငန်းများ (တွဲဖက်ညွှန် ြကားေရးမှူး
ဦးစိုးသိန်း ၏ လုပ်သား က အသံလွှင့်ေဆွးေနွးချက)် ၁၉၈၂ ေမလ
၄၉။ ၁၉၇၉ခု၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ် ကျင်းပေရးစီမံချက်(၆-၁၁-၇၈)
၅ဝ။ ၁၉၇၉ခု၊ အပ
ြ ည်ြပည်ဆိုင်ရာကေလးများနှစ်ကျင်းပေရးေကာ်မတီ၊ ရန်ကုန်တိုင်း
“ြပပွဲြပိုင်ပွဲလမ်းညွှန”် (၂ဝ-၁၁-၇၉)
၅၁။ ၁၉၉၉ ခု၊ ြမန်မာနိုင်ငံအ ြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ကေလးများနှစ်၊ ြပန် ြကားေရးနှင့်အသံလွှင့်
ဦးစီးဌာန (၁၉၇၉)
၅၂။ ဒုတိယအ ကိမ်ြပည်သူ့လွှတ်ေတာ်၊တတိယအစည်းအေဝးသို့ ဝန် ကီးအဖွဲ့ကတင် ြပသည့်
အစီရင်ခံစာ (၂၃-၂-၇၉)
၅၃။ ြပည်ေထာင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတြမန်မာနိုင်ငံေတာ်၏ ဘ ာေရး၊ စီးပွားေရး၊ လူမှုေရး
အေခ
ြ အေနနှင့် ပတ်သက်သည့် ြပည်သူလွတ်ေတာ်သို့အစီရင်ခံစာများ (၁၉၇၆-၇၆မှ
၁၉၈၇-၈၈)၊ စီမံကိန်းနှင့် ဘ ာေရးဝန် ကီးဌာန
၅၄။ လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာနမှ ဆဌမအ ကိမ်ပါတီညီလာခံသို့ တင်သွင်းသည့်အစီရင်ခံစာ
(၁၉၈၈ ေမ)
၅၅။ နိုင်ငံေတာ် ြငိမ်ဝပ်ပိ ြပားမှုတည်ေဆာက်ေရးအဖွဲ့ငါးနှစ်ခရီး (၁၉၈၈-၁၉၉၃)
၅၆။ ြမန်မာနိုင်ငံ “တိုင်းကျိုးပ
ြ ည် ြပု” ပထမတွဲ(၁၉၈၈-၁၉၉၁)
၅၇။ ြမန်မာနိုင“် တိုင်းကျိုးပ
ြ ည် ြပု” ဒုတိယတွဲ(၁-၄-၉၁ မှ ၃၁-၃-၉၅)
၅၈။ ြမန်မာနိုင“် တိုင်းကျိုးပ
ြ ည် ြပု” တတိယတွဲ(၁-၄-၉၅ မှ ၁၄-၁၁-၉၇)
၅၉။ ြမန်မာနိုင်ငံ “တိုင်းကျိုးပ
ြ ည် ြပု” စတုတ္ထတွဲ(၁၅-၁၁-၉၇ မှ ၃၁- ၁၂-၂ဝဝဝ)
၆ဝ။ ြမန်မာနိုင်ငံ၏ မူးယစ်ေဆးဝါး ပေပျာက်ေရးကိုးပမ်းချက်များ၊ မူးယစ်ဗဟိုရုံး (၁၉၉၉၊
ေဖေဖာ်ဝါရီလ)
၆၁။ သိမှတ်ဖွယ်ရာ ြပည်ြမန်မာ၊ ြပန် ြကားေရးဝန် ကီးဌာန (၁၉၉၉ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ)
၆၂။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနလက်ေအာက်ရှိ ဌာနငယ်/သင်တန်းေကျာင်းများ၏ သမိုင်း
မှတ်တမ်းများ
၆၃။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ လူမှုဝန်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံေကျာင်းတွင် ဖွင့်လှစ်ပို့ချခဲ့သည့်
လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးအရာရှ(ိ အ ကီးတန်း)နှင်(့ အငယ်တန်း)သင်တန်းသားများမှ သက်ဆိုင်
ရာ ဘာသာရပ်အလိုက် ေလ့လာသုံးသပ်အ ကံ ြပုချက်စာတမ်းများ
၆၄။ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၊ နှစ်ပတ်လည်လုပ်ငန်းညှိနိှုင်းေဆွးေနွးပွဲများတွင် ဌာနငယ်များ၏
တင်ြပချက် အစရင်ခံစာများ
၆၅။ ြမန်မာစကားပုံ၊ ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ ြမန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန
၆၆။ ြမန်မာဆိုရိုးစကား၊ ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ ြမန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန
၆၇။ ြမန်မာအဘိဓာန်၊ ပညာေရးဝန် ကီးဌာန၊ ြမန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန
 ေတွ့ဆုံေမးမ
ြ န်းချက်မှတ်တမ်း
၁။ သီရိပျံချီ ဦး ြကည်၊ ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၂။ ဦးေသာင်းလွင်၊သံအမတ် ကီး(ြငိမ်း)၊ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၃။ ဦးေအာင်သန်း၊ တွဲဖက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
(နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားရိပ်သာ)
၄။ ဦးစွန်ခါရ်၊ တွဲဖက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၅။ ဦးေသာင်းေရွှ၊ ဒုတိယညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၆။ ေဒါ်ယဉ်ယဉ် ြကင်။ လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၇။ ေဒါ်ခင်ြမင့်၊လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၈။ ဦးမင်းေအာင်(ေမာင်မင်း-လူထုပညာ)
၉။ ဦးစံဘ၊ လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁ဝ။ ေဒါ်ေမသန်း ြမင့်၊ လက်ေထာက်ညွှန် ြကားေရးမှူး( ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၁။ ေဒါ်မာရီ၊ ဦးစီးအရာရှိ(စီမ-ံ ၃) (ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၂။ ေဒါ်သိန်းတင်၊အဖွဲ့ခွဲမှူး(ြငိမ်း)၊လူမှုဝန်ထမ်း၊ကယ််ဆယ်ေရးနှင့်ြပန်လည်ေနရာချထား
ေရးဝန် ကီးဌာန
၁၃။ ဦးဘဝိုင်၊ တိုင်းလူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးမှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၄။ ေဒါ်ေအးချို၊ ဒု-ေကျာင်းအုပ်(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၅။ ဦးသန်းညွန့်၊ ဦးစီးအရာရှိ(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၆။ ဦးေအာင်ေဖ၊ ဦးစီးအရာရှိ( ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၇။ ဦးဟန်ညွန့်၊ ဦးစီးအရာရှိ(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၈။ ေဒါ်အုနး် စိန၊် ဦးစီးအရာရှိ(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၁၉။ ေဒါ် ြကည် ြကည် ြမင့်။ ဦးစီးအရာရှိ(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
၂ဝ။ ဦးချစ်ြမိုင်၊ စာရင်းကိုင(် ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန(နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားရိပ်သာ)
၂၁။ ဦးြမသန်း၊ ဌာနစိတ်မှူး(ြငိမ်း)၊ လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန
 ေနာက်ဆက်တ(ွဲ က)

ေခတ်အအဆက်ဆက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာန၌ တာဝန်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကေသာ

ဝန် ကီးများ
တာဝန်ထမ်းေဆာင်ေသာ
အမိန့်/ ေက
ြ ြငာချက်/
စဉ် အမည် ကာလ
ေက
ြ ာ်ြငာစာအမှတ်
မှ ထိ
၁။ ဦးဘေစာ ၇.၉.၅၃ ၂၇.၂.၅၉ ဝန် ကီးချုပ်ရုံး ြပန်တမ်း
(၇.၁၀.၅၃)
၂။ သတိုးမဟာသေရစည်သူ၊
မဟာသီရိသုဓမ္မ
ဦးလွနး် ေဘာ်(ဒုတိယဝန် ကီးချုပ်) ၂၇.၂.၅၉ ၄.၄.၆၀ ၁၉/၅၉
၃။ ဦးဘေစာ ၄.၄.၆၀ ၂.၃.၆၂ ၁၈/၆၀
၄။ ဗိုလ်မှူး ကီးေစာမ ြ င့် ၅.၃.၆၂ ၃.၁၂.၆၃ ၁၂/၆၂
၅။ ဒုတိယဗိုလ်မှူးကီးေမာင်လွင် ၃.၁၂.၆၃ ၂၄.၃.၇၀ ၄၈/၆၃
၆။ ဗိုလ်မှူးချုပ်တင်ေဖ ၂၄.၃.၇၀ ၁၄.၁၁.၇၀ ၈၀/၇၀
၇။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ေသာင်းဒန် ၁၄.၁၁.၇၀ ၄.၃.၇၄ ၈၄/၇၀
၈။ ဦးဗန်ကူး(လ်) ၄.၃.၇၄ ၃.၃.၇၈ ၈/၇၄
၉။ ဦးမန်းစံ ြမတ်ေရွှ ၃.၃.၇၈ ၂၀.၃.၇၉ ၃-၁/၇၈
၁၀။ ဦးမြ ေမာင် ၂၀.၃.၇၉ ၂၈.၁.၈၀ ၁/၇၉
၁၁။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ခင်အုန်း ၂၈.၁.၈၀ ၁၆.၁၀.၈၀ ၁/၈၀
၁၂။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ချစ်လိှုင် ၁၆.၁၀.၈၀ ၉.၁၁.၈၁ ၇၂-၆/၈၀
၁၃။ ဦးအုန်းေကျာ် ၉.၁၁.၈၁ ၁၈.၉.၈၈ ၆-၁/၈၁
၁၄။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ေအာင်ရဲေကျာ် ၂၀.၉.၈၈ ၉.၂.၈၉ ၄/၈၈
၁၅။ ဗိုလ်ချုပ်တင်ထွန်း ၉.၂.၈၉ ၁၉.၂.၉၂ ၁/၈၉
၁၆။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ေသာင်း ြမင့် ၁၉.၂.၉၂ ၁၅.၆.၉၅ ၂/၉၂
၁၇။ ဗိုလ်ချုပ်စိုးြမင့် ၁၅.၆.၉၅ ၁၅.၁၁.၉၇ ၄/၉၅
၁၈။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ြပည့်စုံ ၁၅.၁၁.၉၇ ၂၉.၁၀.၉၉ ၂/၉၇
၁၉။ ဗိုလ်ချုပ်စိန်ထွား ၂၉.၁၀.၉၉ ၁၄.၅.၀၆ ၂/၉၉
၂၀။ ဗိုလ်ချုပ်ေမာင်ေမာင်ေဆွ ၁၅-၅.၀၆ ၃၀.၃.၁၁
၂၁။ ဦးေအာင် ြကည် ၃၁.၃.၁၁ ၇.၉.၁၂
၂၂။ ေဒါက်တာေဒါ်ြမတ် ြမတ်အုန်းခင် ၇.၉.၁၂
 ေနာက်ဆက်တွ(ဲ ခ)
ေခတ်အဆက်ဆက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဝန် ကီးဌာန၌ တာဝန်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကေသာ
ဒုတယ
ိ ဝန် ကီးများ
စတင်တာဝန် အမိန့်/ ေက
ြ ြငာချက/်
စဉ် အမည်
ထမ်းေဆာင်ေသာေန့ ေက
ြ ာ်ြငာစာအမှတ်
၁။ ဗိုလ်မှူး ကီးဗန်ကူး(လ်) ၁၅.၃.၇၂ ၉၈/၇၂
၂။ ဦးခင်ညိမး် ၃.၃.၇၈ ၂၈/၇၈
၃။ ဦးေပါ်ခန်သန်း ၁၇.၆.၈၀ ၆/၈၀
၄။ ဦးေကျာ်သန်း ၁၄.၁၀.၈၃ ၁၀၅/၈၃
၅။ ဦးေပါ်ခန်သန်း ၅.၁၁.၈၅ ၉/၈၅
၆။ ဦးဝင်းနိငု ် ၁၇.၂.၉၃ ၁၃/၉၃
၇။ ဗိုလ်မျူးချုပ်ေမာင် ြကည် ၁၆.၁၁.၉၇ ၂/၉၇
၈။ ဦးလိှုင်ဝင်း ၁၀.၅.၂၀၀၁
၉။ ဗိုလ်မှူးချုပ်ေကျာ်ြမင့် ၂၅.၈.၂၀၀၃
၁၀။ ဦးဘုန်းေဆွ ၃၀.၃.၂၀၁၁ ၁၃/၂၀၁၁
၁၁။ ေဒါ်စုစုလိှုင် ၂၇.၈.၂၀၁၂ ၂၁/၂၀၁၂
 ေနာက်ဆက်တွဲ(ဂ )
ေခတ်အဆက်ဆက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၌ တာဝန်ထမ်းေဆာင်ခဲ့ ြကေသာ
ညွှန် ြကားေရးမှူးချုပ်များ
တာဝန်ထမ်းေဆာင်ေသာ
အမိန့်/ ေက
ြ ြငာချက်/
စဉ် အမည် ကာလ
ေက
ြ ာ်ြငာစာအမှတ်
မှ ထိ
၁။ ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်ဦးေအာင်မင်း ၁.၈.၅၃ ၁၃.၁၁.၅၉
၂။ ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်ဦးေသာင်း ၁.၁၂.၅၉ ၂၀.၃.၆၂
၃။ ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်ဦးလှေဖ ၆.၁၁.၆၂ ၅.၁၀.၆၃
၄။ ဦးဘခိုင် ၅.၁၀.၆၃ ၁၀.၆.၆၄
၅။ ဝဏ္ဏေကျာ်ထင်ဦးေကျာ်စိုး ၁၀.၆.၆၄ ၃.၁၀.၆၄
၆။ ဗိုလ်မှူးထွန်းြမိုင် ၃.၁၀.၆၄ ၈.၅.၆၇
၇။ ဦးေထွး ၁.၁.၆၉ ၃.၃.၇၅
၈။ သီရိပျံချီဦးက
ြ ည် ၅.၅.၇၅ ၂၁.၁၀.၈၀
၉။ သံအမတ် ကီးဦးေသာင်းလွင် ၂၄.၉.၈၀ ၂၇.၃.၈၇
၁၀။ ဗိုလ်မှူး ကီးထွန်းဦး ၁၄.၁၂.၈၇ ၂၅.၅.၉၂
၁၁။ ဗိုလ်မှူး ကီးသန်းပို ၁.၈.၉၂ ၁၂.၁.၉၈
စီမံထူးချွနတ
် ံဆိပ်(ပထမဆင်)့
၁၂။ ဗိုလ်မှူး ကီးစစ် ြမိုင် ၁၀.၄.၉၈ ၁၇.၇.၂၀၀၈
စီမံထူးချွနတ
် ံဆိပ်(ပထမဆင်)့
၁၃။ ဦးစိုး ြကည် ၁၈.၇.၀၈
 ေနာက်ဆက်တ(ွဲ ဃ)

ဒွန်းစ ား၊ စ ာလ၊ သူေတာင်းစား၊ ဘုရားကျွန်၊ ေကျာင်းကျွန်၊ ကယ်ပါ၊ သဂျင်္ီ

ဒွန်းစ ား - သူေတာင်းစား၊ စ ာလ
စ ာလ - အမျိုးထတ်ယုတ်နိမ့်ေသာသူ(မူလအမည်ရင်းမှာ အလုပ် ြကမ်းသမား၊
ဟိန္ဒူဝါဒအယူအဆလွှမ်းမိုးမှုေ ြကာင့်အလွန်ယုတ်ညံ့ေသာအလုပ် သမား)
သူေတာင်းစား - ေတာင်းရမ်းြခင်း ြဖင့် အသက်ေမွးသူ၊ သူဖုန်းစား
ဘုရားကျွန်
- သူတစ်ပါး၏ စိုးပိုင်ေစခိုင်းြခင်းကိုခံရသူ
ေကျာင်းကျွန်
ကယ်ပါ - (ေခတ်ကုန်) သူေတာင်းစား
သင်ပုတ် - ဘုရားအားကပ်လှူေသာဆွမ်း
သင်ပုတ်စင် - ဘုရားဆွမ်းေတာ်တင်ရာစင်
သင်ပုတ်ပလ္လင် - ဘုရားဆွမ်းေတာ်စွန့်ရာအုတ်ခုံ
သဂျင်္ီ - ဘုရားဆွမ်းေတာ်စွန့်ရာ အစာကိုစားေသာသူ
 ေနာက်ဆက်တွဲ(စျ )
ေခတ်အဆက်ဆက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာန၌ တာဝန်ယဖူ ငွ ့်လှစ်ခဲ့ေသာ
ေကျာင်း/ဌာနများ
လွတ်လပ်ြပီး ေတာ်လှန်ေရး လမ်းစဉ်ပါတီ န၀တ
နယက ကာလ
စ ေခတ် ေကာင်စီေခတ် ေခတ် ကာလ
ေကျာင်း/ဌာန ၁၉၉၇ မှ ယခု မှတ်ချက်
ဉ် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၆၂ မှ ၁၉၇၄ မှ ၁၉၈၈ မှ
ကာလထိ
၁၉၆၂ ထိ ၁၉၇၄ ထိ ၁၉၈၈ ထိ ၁၉၉၇ ထိ
၁။ ေန့ကေလးထိန်းဌာန ၂ ၂၃ ၃၀ ၄၁ ၄၁
(ယခု-မူလတန်း ကိုေကျာင်း)
၂။ မူလတန်း ကိုေကျာင်း - ၉ ၁၆ ၂၀ ၂၁
၃။အဆင့်ြမင့်မူလတန်း ကိုေကျာင်း - - - - ၂
၄။ ကေလးပ ြ ုစုေရးဌာန ၁ ၂ ၆ ၆ ၆
၅။ လူငယ်သင်တန်းေကျာင်း - ၅ ၇ ၉ ၈
၆။ အမျိုးသမီးများဖွံ့ ြဖိုးတိုးတက် - ၁ ၂ ၂ ၂
ေရးဌာန(ယခင်အမျိုးသမီးရိပ်သာ)
၇။ အမျိုးသမီးသက်ေမွးအတတ် - ၂ ၂ ၂ ၄
ပညာသင်ေကျာင်း
(ယခင်အမျိုးသမီးသက် ကီး)
၈။ အိမ်တွင်းမှုသက်ေမွးလုပ်ငန်း - - - ၆* ၇ ပညာေရး
ပညာသင်ေကျာင်း ဌာနမှလွှဲ
ေပ
ြ ာင်းယူ
၉။ အမျိုးသမီးများပ
ြ ုစုေစာင့်ေရှာက် - - - - ၁
ေရးဌာန
၁၀။ မသန်စွမ်းသက် ကီးသင်တန်း - ၁ ၁ ၁ ၁
ေကျာင်း
၁၁။ မသန်စွမ်းသက်ငယ်သင်တန်း - ၁ ၁ ၁ ၁
ေကျာင်း
၁၂။ မျက်မ ြမင်ေကျာင်း - ၁ ၁ ၁ ၂
၁၃။ နားမက ြ ားေသာကေလးများ - - ၁ ၁ ၁
ေကျာင်း
၁၄။ မူးယစ်ေဆးဖ ြ တ် ြပီးသူများ - - ၇ ၈ ၉
ြပန်လည်ထူေထာင်ေရးစခန်း
၁၅။ လူမှုဝန်ထမ်းအတတ်သင်သိပ္ပံ - - ၁ ၁ ၁
ေကျာင်း
 ေနာက်ဆက်တွဲ(ည)
ေခတ်အအဆက်ဆက်တွင် လူမှုဝန်ထမ်းဦးစီးဌာနက နှစစ် ဉ်ေထာက်ပံမ့ မှု ျားပ
ြ ု၍
ပူးေပါင်းေဆာင်ရွက်လျက်ရှိေသာ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့အစည်းများ
လွတ်လပ်ြပီး ေတာ်လှန်ေရး လမ်းစဉ်ပါတီ န၀တ နယက
ေခတ် ေကာင်စီေခတ် ေခတ် ကာလ ကာလ မှတ်
စဉ် ေကျာင်း/ေဂဟာ/ရိပ်သာ
၁၉၄၈ မှ ၁၉၆၂ မှ ၁၉၇၄ မှ ၁၉၈၈ မှ ၁၉၉၇ မှ ယခု ချက်
၁၉၆၂ ထိ ၁၉၇၄ ထိ ၁၉၈၈ ထိ ၁၉၉၇ ထိ ကာလထိ
၁။ အသိအမှတ် ြပုေထာက်ပံ့ေ ြကးရ - - - ၄၂၄ ၄၂၄
ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးမူ ကိုေကျာင်း
၂။ လူငယ်ရိပ်သာ - - ၁၃၈ ၁၇၁ ၁၀၁
၃။ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းညေကျာင်း - - ၁၆၁ ၉၂ ၇၄
၄။ လူငယ်ဖွံ့ ြဖိုးေရးပရဟိတေဂဟာ - ၅၉ ၁၁၅ ၁၂၉ ၁၄၄
၅။ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းအမျိုးသမီး ၆ ၆ ၇ ၆ ၉
ေစာင်ေ့ ရှာက်ေရးေဂဟာ
၆။ ဘိုးဘွားရိပ်သာ ၆ ၇ ၁၅ ၂၇ ၃၇
၇။ ေစတနာ့ဝန်ထမ်းမျက်မ ြမင်/ ၄ ၅ ၂ ၄ ၄
နားမက
ြ ားေကျာင်း
၈။ အနာကီးေရာဂါသည်များေဂဟာ - - - ၁ ၁