Ara1001 - Arapça I

ve
anadolu mobil
Çıkmış Sınav AÖF TRT okul ve Deneme Duyurular

A
B
Soruları Sınavları konu anlatım C
Sınavı
videoları
Ders A
Yaprak Sınav Giriş
B
eSeminer eKantin
C
Kitabı (PDF) Test Belgesi
Sesli Kitap 1s
1c
1 Soru Ünite
Sesli Özet 1 Cevap Özeti İtunes u Takvim
Sınav Etkileşimli Tartışma

Sonuçları eKitap Forumu Sor/izle/öğren
Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin

5 inci Maddesinin İkinci Fıkrası Çerçevesinde
Bandrol Taşıması Zorunlu Değildir.
AÖF Kitapları Öğrenci Kullanım Kılavuzu
Öğrenme çıktıları
Bölüm içinde hangi bilgi, beceri ve yeterlikleri
kazanacağınızı ifade eder.
Tanım
Bölüm içinde geçen
önemli kavramların
Bölüm Özeti tanımları verilir.
Bölümün kısa özetini gösterir.
Dikkat
Konuya ilişkin önemli
Sözlük uyarıları gösterir.
Bölüm içinde geçen önemli
kavramlardan oluşan sözlük
ünite sonunda paylaşılır.
Karekod
Bölüm içinde verilen
Neler Öğrendik ve Yanıt Anahtarı
karekodlar, mobil
Bölüm içeriğine ilişkin 10 adet
cihazlarınız aracılığıyla
çoktan seçmeli soru ve cevapları
sizi ek kaynaklara,
paylaşılır.
videolara veya web
adreslerine ulaştırır.
Öğrenme Çıktısı Tablosu

Araştır/İlişkilendir/Anlat-Paylaş
İlgili konuların altında cevaplayacağınız soruları, okuyabileceğiniz
ek kaynakları ve konuyla ilgili yapabileceğiniz ekstra etkinlikleri gösterir.
Yaşamla İlişkilendir
Bölümün içeriğine uygun paylaşılan yaşama dair gerçek kesitler
veya örnekleri gösterir.
Araştırmalarla İlişkilendir
Bölüm içeriği ile ilişkili araştırmaların ve bilimsel çalışmaları gösterir.
Arapça-I
Editörler
Prof.Dr. Rahmi ER
Doç.Dr. F. Betül ÜYÜMEZ
Yazarlar
Prof.Dr. Rahmi ER
BÖLÜM 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 Yrd.Doç.Dr. Derya ADALAR SUBAŞI

Program Koordinatörü
Prof.Dr. Rahmi Er
Program Akademik Koordinatörü

Doç.Dr. F. Betül Üyümez
Genel Koordinatör
Yrd.Doç.Dr. Murat Akyıldız T.C.
ANADOLU
Grafik Tasarım Koordinatörü ÜNİVERSİTESİ
ve Öğretim Tasarım YAYINI NO: 3579
Doç.Dr. Halit Turgay Ünalan
AÇIKÖĞRETİM
Kitap Basım ve Dağıtım Koordinatörü FAKÜLTESİ
Dr. Murat Doğan Şahin YAYINI NO: 2412
Grafikerler ARAPÇA-I
Hilal Küçükdağaşan
Gülşah Karabulut ISBN: 978-975-06-2184-0
Ayşegül Dibek
Özlem Çayırlı Bu
kitabın
Kapak Düzeni
basım, yayım
Doç.Dr. Halit Turgay Ünalan
ve satış hakları
Dizgi ve Yayıma Hazırlama Anadolu Üniversitesine
Mehmet Emin Yüksel aittir.
Gözde Soysever
Murat Tambova “Uzaktan Öğretim” tekniğine uygun olarak
Süreyya Çelik hazırlanan bu kitabın bütün hakları saklıdır.
Nihal Sürücü İlgili kuruluştan izin almadan kitabın tümü ya da bölümleri
Yasin Özkır mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka
şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz.
Copyright © 2017 by Anadolu University

All rights reserved
No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system,
or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic,
photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission
in writing from the University.
1. Baskı
Bu kitap ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Basımevinde 4.900 adet basılmıştır.
ESKİŞEHİR, Eylül 2017

İçindekiler
Ayrık Özne
Arapçada Fiiller
BÖLÜM 1 Zamirleri (Merfû BÖLÜM 2
(Aksâm-ı Seb‘a)
Munfasıl Zamirler)
Giriş .............................................................. 3 Giriş .............................................................. 29

Günlük Hayatımızda Arapça 1 ...................... 3 Günlük Hayatımızda Arapça 2 ..................... 29
Selamlaşma ............................................ 3 Selamlaşma ve Tanışma .............................. 29
Dilbilgisi: Ayrık Özne Zamirleri Dilbilgisi : Arapçada Sülâsi Fiiller ................. 31
(Merfû Munfasıl Zamirler)............................ 6 Aksâm-ı Seb‘a ........................................ 32
Ayrık Özne Zamirleri Muzâri Fiil Çekimi (Şimdiki/Geniş Zaman)....... 36
(Merfû Munfasıl Zamirler) .................. 7 Muzâri Bir Fiilin Örnek Çekim
Kendini Tanıt................................................... 11 Tablosu ................................................... 36
Mâzî Fiil Çekimi (Di’li Geçmiş Zaman)......... 15 Bitişik Nesne Zamirleri (Mansûb
Mâzî Bir Fiilin Örnek Çekim Tablosu.... 15 Muttasıl Zamirler) ........................................ 38
Mesleğin Ne?.................................................. 39
Bir Diyalog ............................................. 41
Arapçada İsimler
BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 Arapça Fiil Cümlesi
(Tekil - İkil - Çoğul)
Giriş ................................................................. 51 Giriş .............................................................. 83
Günlük Hayatımızda Arapça 3....................... 51 Günlük Hayatımızda Arapça 4...................... 83
Kahvaltı................................................... 51 Tatilde Ne Yaptın?................................. 83
O Kim? ................................................... 52 Dilbilgisi: Arapçada Fiil Cümlesi.................... 86
O İkisi Kim?............................................ 52 Fiil Cümlesinin Öznesi ......................... 86
Dilbilgisi: Arapçada İsimler (Merfû, Mansûb, Fiil Cümlesinde Fiil-Fâ‘il İlişkisi ............ 86
Mecrûr)........................................................... 54 Bitişik Özne Zamirleri
Arapçada İkiller .............................................. 56 (Merfû Muttasıl Zamirler).................... 88
Arapçada Çoğullar ......................................... 60 Fiil Cümlesinin Nesnesi ................................ 89
Düzenli Eril Çoğul ................................. 60 Fâ‘il ile Mef‘ûl’ün Yer Değiştirmesi ...... 91
Düzenli Dişil Çoğul ................................ 61 Fâ‘il ile Mef‘ûl Ne Zaman Yer
Düzensiz Çoğul (Cem‘u’t-Teksîr) ......... 64 Değiştiremez? ....................................... 91
Ne Yedin?, Ne İçtin?...................................... 93
Ne İçersin? ............................................ 94
Ne Yersin? ........................................... 95
iii
Arapçada İsim Arapçada İşaret
BÖLÜM 5 BÖLÜM 6
Cümlesi Sıfatları
Giriş.................................................................. 109 Giriş ................................................................. 137

Günlük Hayatımızda Arapça 5....................... 109 Albüm ..................................................... 137
Kütüphane Nerede? ............................ 109 Günlük Hayatımızda Arapça 6...................... 137
Dilbilgisi: Harf-i Cerler ve Yer Zarfları.......... 110 Dilbilgisi: Arapçada İşaret Sıfatları................ 139
Arapçada İsim Cümlesi .................................. 116 Yakın İçin İşaret Sıfatları ...................... 139
Haber Çeşitleri ............................................... 120 Uzak İçin İşaret Sıfatları ....................... 143
Haberin Mufred Olması ....................... 120 Soru Edatları .................................................. 147
Haberin Cümle Olması .......................... 120 Nerede Çalışıyorsun? .................................... 154
Haberin Şibih Cümle Olması ................ 121
Haberin Mubtedadan Önce Kullanılması...... 122
Nerede Yaşıyorsun? ..................................... 124
Arapçada İsim Arapçada Sıfat

BÖLÜM 7 BÖLÜM 8
Tamlaması Tamlaması
Giriş............................................................... 165 Giriş............................................................... 191

Günlük Hayatımızda Arapça 7....................... 165 Günlük Hayatımızda Arapça 8 ..................... 191
Günler, Aylar, Mevsimler...................... 165 Doktor Muayenehanesinde.................. 191
Dilbilgisi: Arapçada İsim Tamlaması............. 167 Dilbilgisi: Arapçada Sıfat Tamlaması ........... 193
Tamlamanın Ögeleri ............................. 168 Ben Bir Doktorum ......................................... 200
Tamlamanın Türleri .............................. 168 İnsan Vücudu.......................................... 202
Evde Ne Var? ................................................. 174
Evin Bölümleri ....................................... 175
Mutfak.................................................... 175
Yemek Odası........................................... 176
Oturma Odası......................................... 177
Banyo...................................................... 177
iv
Arapça Fiillerde Arapça Fiillerde
BÖLÜM 9 Olumsuzluk, Emir, BÖLÜM 10 Emr-i Gâib ve
Nehiy Nehy-i Gâib
Giriş .............................................................. 221 Giriş .............................................................. 225

Günlük Hayatımızda Arapça 9 ..................... 221 Günlük Hayatımızda Arapça 10 .................... 255
Alışveriş Listesi ...................................... 221 Spor Sevgisi ............................................ 255
Dilbilgisi: Fiillerde Olumsuzluk..................... 223 Dilbilgisi: Emr-i Gâib ve Nehy-i Gâib............ 257
Mâzî Fiilin Olumsuzu ............................ 223 Emr-i Gâib .............................................. 257
Muzâri Fiilin Olumsuzu ........................ 224 Nehy-i Gâib ............................................ 258
Cezm Alâmetleri ................................... 226 Ayrık Nesne Zamirleri (Mansûb Munfasıl
Arapçada Emir Kipi ........................................ 230 Zamirler) ...................................................... 261
Emr-i Hâzır ........................................... 230 Spor Türleri ............................................ 262
Nehy-i Hâzır ......................................... 232 Hangi Sporu Yapıyorsun?.............................. 263
Neye İhtiyacın Var? ...................................... 234
Sebzeler ................................................. 235
Meyveler ............................................... 235
Renkler .................................................. 236
v
Önsöz
Sevgili öğrenciler,
Bu kitap, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim parçalarının bulunduğu sayfalara geçiliyor. Bu
Fakültesi İlahiyat Önlisans Programı için ha- parçaların verilmesindeki amaç öğrencilerin
zırlanan Arapça ders kitaplarının birincisidir. günlük hayatta kullanılan Arapça ile tanış-
malarını ve bölüm içinde ele alınan dilbilgisi
Kur’ân-ı Kerîm’in dili olması sebebiyle tüm İs- konularına bir giriş yapmalarını sağlamaktır.
lam âleminde özel önem atfedilen Arapça, ül- Bu diyalogların Türkçe çevirileri de aynı say-
kemizde hem devlet okullarının çeşitli kademe- fa içinde verilmektedir. Diyalogların ardından
lerinde hem de özel eğitim kurumlarında farklı gelen “Dilbilgisi” kısmında anlatılan konular,
yöntemlerle öğretilmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’in örnek cümleler, analizler ve tablolarla işlen-
dilini öğrenme ihtiyacı, toplumun geniş bir ke- mektedir. Dilbilgisi bölümlerinden sonra ise
siminde Arapçaya yoğun ilgi gösterilmesine üzerinde durulan konuların ve öğretilen ku-
sebep olmaktadır. Günümüzde teknolojinin ralların uygulamasına yönelik cümleler içeren
gelişmesi, internet kullanımı, akıllı telefon uy- birinci tekil şahıs ve üçüncü şahıs anlatımların
gulamaları, dil öğretiminde karşılaşılan bazı yer aldığı resimli sayfalar bulabilirsiniz.
problemler için çözümler sunmakta, kendi
kendine Arapça öğrenmeye çalışan öğrencilere Bölüm başında listelenen her bir öğrenme çıktısı
yeni imkânlar sağlamaktadır. Dolayısıyla örgün bir ana başlıkla ilişkilendirilmiş durumdadır. Her
eğitim kurumlarında Arapça öğrenenlere ilave- konunun sonunda üç sütunlu bir öğrenme çık-
ten bu dili uzaktan öğrenmeye çalışanların sayı- tısı tablosu yer almaktadır. Bu tabloda Araştır/
sı da her geçen gün artmaktadır. Tekrarla başlığı altında bazen öğrencinin işlenen
konuyu defterine yazarak tekrar etmesi bazen
Arapçanın uzaktan öğretilmesi kendi içinde bazı ezber yapması bazen de Türkçeden Arapçaya
zorluklar barındırmaktadır. Her şeyden önce öğ- cümleler çevirmesi istenmiştir. İlişkilendir/Kar-
retmen ve öğrencinin aynı ortamda bulunma- şılaştır başlığı altında, bölüm içinde anlatılan
ması, fonetiği bakımından Türkçeden çok farklı konuyu başta Kur’ân-ı Kerîm olmak üzere diğer
olan bu dilin seslerini doğru telaffuz etme bece- kaynaklarla ilişkilendirmesine yönelik yönlen-
risinin kazandırılmasını güçleştirmektedir. Bu ki- dirmeler yapılmıştır. Anlat/Paylaş başlığı altında
tap Arapçanın uzaktan öğretilmesinin güçlükleri ise öğrencilerden genel olarak sözlü alıştırmalar
göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır. Do- yapmaları istenmiştir. Her bölümün sonunda
layısıyla alfabenin öğretilmesinden başlanarak, bölümde ilk kez kullanılan kelimelerin alfabetik
Arapçanın temel dilbilgisi konuları basite indir- düzende yer aldığı Türkçe anlamlarıyla birlikte
generek yalın bir şekilde verilmiştir. Arapça sözcük listesi bulunmaktadır.
Elinizdeki kitabın ilk bölümü “Arapçaya Başlar- Bu kitapta, Arapçadaki ayrık ve bitişik özne za-
ken” adını taşıyor. Sınav sorumluluk bölümleri mirleri, tekil, ikil ve çoğul isim yapıları, fiil türleri,
içine dâhil edilmeyen bu başlangıç kısmı, prog- di’li geçmiş zaman, şimdiki ve geniş zaman fiil çe-
ramda okuyan öğrenciler arasında Arap alfabe- kimleri, fiil ve isim cümlesi, bitişik ve ayrık nesne
sini tanımayan, bu alfabeyle okumayı bilmeyen zamirleri, harf-i cerler, yer zarfları, isim tamlama-
ya da bildiği halde unutmuş olan veya tekrar sı, sıfat tamlaması, işaret sıfatları, soru edatları,
etme ihtiyacı hisseden öğrenciler düşünülerek fiillerde olumsuzluk, emir ve nehiy yapıları ele
hazırlanmıştır. Bu bölümden başlayarak kitabın alınmıştır. Bütün bölümler Prof.Dr. Rahmi ER ve
çeşitli bölümlerinde yer verilen karekod uygu- Yrd.Doç.Dr. Derya ADALAR SUBAŞI tarafından
lamalarıyla öğrencilerin ses dosyalarına ulaşıp kaleme alınmıştır.
doğru telaffuzları dinlemeleri amaçlanmıştır.
Kitabın her bölümü öğrenme çıktılarının gös- Editörler
terildiği bir sayfa ile başlıyor. Bölümde ele alı-
Prof.Dr.Rahmi ER
nan konuların tanıtıldığı “Giriş” kısmının ardın-
dan “Günlük Hayatımızda Arapça” adlı diyalog Doç.Dr. F.Betül ÜYÜMEZ
vi
Arapça-I
ARAP ALFABESİ
Bu bölümde önce Arap alfabesindeki harfleri, bu harflerin gösterdikleri sesleri tanıyacağız. Daha sonra
harflerin hareke adı verilen işaretlerle seslendirilmelerini, birleştirilerek nasıl okunduklarını göreceğiz.
Arap alfabesinde yirmi sekiz harf bulunur. Arap harfleri ve yazısı sağdan sola doğru yazılır ve okunur.
Alfabedeki bu harflerin kelimenin başında ortasında ve sonundaki yazımı farklılık gösterir.
‫ا‬
elif
‫خ‬ ‫ح‬ ‫ج‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ب‬

hâ hâ cîm se te be
‫ش‬ ‫س‬ ‫ز‬ ‫ر‬ ‫ذ‬ ‫د‬

şîn sîn ze râ zel dâl
‫غ‬ ‫ع‬ ‫ظ‬ ‫ط‬ ‫ض‬ ‫ص‬

gayn ‘ayn zâ tâ dâd sâd
‫ن‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫ق‬ ‫ف‬

nûn mîm lâm kef kâf fe
‫ي‬ ‫و‬ ‫ﻩ‬

ye vâv he
vii
Arapçaya Başlarken
HARFLERİN BAŞTA, ORTADA VE SONDA YAZILIŞI
Şimdi alfabedeki harflerin gösterdikleri sesleri ve harflerin kelimenin başında ortasında ve sonunda
nasıl yazıldıklarını inceleyelim:
Tek Harfin
Gösterdiği Ses Sonda Ortada Başta Transkiripsiyonlu
Başına Adı
Bu harf “a”, “u”, “i” biçiminde

sadece harekenin sesini verir. ‫ــا‬ ‫ــا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ elif e, a, i, u
Türkçedekinin aynıdır. “Ben,

bilim” derken çıkarılan “be” sesleri ‫ـ ــب‬ ‫ـب ـ‬ ‫بـ ـ‬ ‫ب‬ be b
gibidir.
İnce bir “te” sesidir. “Temiz,

terbiye” derken çıkarılan “te” ‫ـ ــت‬ ‫ـ ـتـ ـ‬ ‫تــ‬ ‫ت‬ te t
sesleri gibidir.
Peltek “se” sesidir. Doğru

telaffuzu dinlemek için karekod ‫ــث‬ ‫ـ ـثـ ـ‬ ‫ثــ‬ ‫ث‬ se s
uygulamasına bakınız.
Türkçedeki “ce” sesinin aynıdır.

“Can” derken çıkarılan “ce” sesi ‫ــج‬ ‫ـ ـجـ ـ‬ ‫جـ ـ‬ ‫ج‬ cîm c
gibidir.
Boğaz genişletilerek çıkarılan

kalın bir “ha” sesidir. “Hakem,
huzur, hikmet” kelimelerinde ‫ــح‬ ‫ـح ـ ـ‬ ‫حـ‬ ‫ح‬ h.â h.
olduğu gibi.
Boğazın sıkıştırılmasıyla çıkarılan

hırıltılı bir “ha” sesidir. Doğru
telaffuzu dinlemek için karekod ‫ــخ‬ ‫ـخ ـ‬ ‫خـ‬ ‫خ‬ hâ
˘
h
˘
İnce bir “de” sesidir. “Demir, ders”

kelimelerindeki gibi. ‫ــد‬ ‫ــد‬ ‫د‬ ‫د‬ dâl d
Peltek bir “ze” sesidir. Doğru

telaffuzu dinlemek için karekod ‫ــذ‬ ‫ــذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ zêl z
viii
Arapça-I
Tek Harfin
Başına Adı
Fetha (üstün) ile

harekelendiğinde genelde kalın
bir “re” sesini gösterir. “Rahmet, ‫ــر‬ ‫ــر‬ ‫ر‬ ‫ر‬ râ r
ruh, risale” derken çıkarılan “re”
sesleri gibidir.
Sert bir “ze” sesini gösterir.

“Zeynep” derken çıkarılan “z” sesi ‫ــز‬ ‫ــز‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ze z
gibidir.
İnce bir “se” sesidir. “Sevgi, sen,

simit” kelimelerinde çıkarılan “se” ‫ـ ــس‬ ‫ـ ـس ـ‬ ‫ســ‬ ‫س‬ sîn s
sesleri gibidir.
Türkçedeki “şe” sesinin aynısıdır.

“Şevket, şiir” derken çıkarılan “şe” ‫ـ ــش‬ ‫ـ ـشـ ـ‬ ‫شـ ـ‬ ‫ش‬ şîn ş
sesleri gibidir.
Kalın bir “sa” sesini gösterir. “Salâ,

sabır, sakal” derken çıkarılan “sa” ‫ــص‬ ‫ـص ـ ـ‬ ‫صـ‬ ‫ص‬ s. âd s.
sesleri gibidir.
Kalın bir “da” sesini gösterir.

“Darb, damak, dalyan” derken ‫ــض‬ ‫ـ ـض ـ ـ‬ ‫ضـ ـ‬ ‫ض‬ d.âd d./ż
çıkan kalın “da” sesleri gibidir.
Kalın bir “ta” sesidir. “Taş,

tabanca, tabak” derken çıkarılan ‫ــط‬ ‫ـط ـ ـ‬ ‫طـ ـ‬ ‫ط‬ t. â t.
“ta” sesleri gibidir.
Kalın bir “za” sesini gösterir.

“Zafer, zamk, zalim” derken çıkan ‫ــظ‬ ‫ـظ ـ ـ‬ ‫ظــ‬ ‫ظ‬ z. â z.
“za” sesleri gibidir.
Sadece harekeyi dolgun bir

sesle “a”, “u”, “i” şeklinde okutan
Araplara özgü bir sestir. Doğru ‫ــع‬ ‫ـ ـع ـ ـ‬ ‫عــ‬ ‫ع‬ ayn
c c
a, ci, cu,
telaffuzu dinlemek için karekod
Türkçedeki kalın “ga” sesidir.

“Galebe, gaflet, gayrı” derken ‫ــغ‬ ‫ـ ـغ ـ ـ‬ ‫غــ‬ ‫غ‬ gayn g
çıkan “ga” sesleri gibidir.
ix
Tek Harfin
Başına Adı
Türkçedekinin aynısıdır. “Furkan,

felek, ferman” kelimelerindeki “fe” ‫ــف‬ ‫ـف ـ ـ‬ ‫فــ‬ ‫ف‬ fe f
sesleri gibidir.
Kalın bir “ka” sesini gösterir. “Kalp,

kambur, Kastamonu” derken ‫ــق‬ ‫ـ ـق ـ ـ‬ ‫قـ ـ‬ ‫ق‬ k. âf k.
çıkarılan sesler gibidir.
Türkçedeki “ke” sesi gibidir.

“Kelime, kelam, keklik”
kelimelerinde çıkarılan sesler ‫ــك‬ ‫ـ ـك ـ ـ‬ ‫كـ ـ‬ ‫ك‬ kef k
gibidir.
Türkçedeki “le” sesi gibidir.

“Leylek, leblebi” kelimelerindeki ‫ــل‬ ‫ـ ـل ـ ـ‬ ‫لــ‬ ‫ل‬ lâm l
“le” sesleri gibidir.
Türkçedeki “me” sesi gibidir.

“Melek, misafir, mucize”
kelimelerinde geçen “me” sesleri ‫ــم‬ ‫ـم ـ‬ ‫مـ‬ ‫م‬ mîm m
gibidir.
Türkçedeki “ne” sesi gibidir.

“Nermin, nilüfer” kelimelerindeki ‫ــن‬ ‫ـن ـ‬ ‫نـ‬ ‫ن‬ nûn n
“ne” sesleri gibidir.
İnce bir “he” sesini gösterir.

“Hediye, helal” derken çıkarılan ‫ــه‬ ‫ـ ـهـ ـ‬ ‫هـ ـ ـ‬ ‫ﻩ‬ he h
“he” sesleri gibidir.
Kalın bir “va” sesini gösterir. “Vaaz,

varak, vatan” kelimelerindeki “va” ‫ــو‬ ‫ــو‬ ‫و‬ ‫و‬ vâv v
sesleri gibidir.
Türkçedeki “ye” sesi gibidir.

“Yemek, yurt, yirmi”
kelimelerindeki “ye” sesleri ‫ــي‬ ‫ـ ـي ـ ـ‬ ‫يــ‬ ‫ي‬ ye y
gibidir.
dikkat
Bu harflerden ‫ا‬, ‫د‬, ‫ذ‬, ‫ر‬, ‫ز‬ ve ‫ و‬kendisinden sonra gelen harfle birleşmez.
x
Arapça-I
Arapçadaki bazı harflerin Türkçede ses karşılığı olmadığı için yukarıda görüldüğü üzere transkripsiyon-
la yazımında harflere bazı işaretler eklenmiştir. Ancak ders kitabımızın devamında bu işaretler kullanılma-
yacak yakın seslerin okunuşu aynı harf ile gösterilecektir:
‫(ﻩ‬h) ‫(خ‬ħ) ‫(ح‬h) → h
‫(ص‬s) ‫(س‬s) ‫(ث‬s) → s
‫(ظ‬z) ‫(ز‬z) ‫(ذ‬z) → z
‫(ط‬t) ‫(ت‬t) → t
‫(ض‬d) ‫(د‬d) → d
‫(ك‬k) ‫(ق‬k) → k
‫(ض‬ż) → z (Bazı sözcüklerin Türkçeye aktarılmasında)
Hemze
Kelime başında sadece elifin üstünde, kelime ortasında ve sonunda (‫ )و‬ve (‫ )ى‬üzerinde ya da tek başı-
na kullanılan “‫ ”ء‬sembolüdür. Bu sembol (‫ )ي‬üzerine geldiğinde (‫’)ي‬nin noktaları kullanılmaz. Hemze
sadece üstündeki veya altındaki harekenin sesini verir, harekeye kendisinin kattığı herhangi bir ses yoktur.
Kelime başındaki elif üzerinde hemze bazen kullanılır bazen kullanılmaz. Hemzenin kullanımı belli bir
Arapça bilgi düzeyi gerektirdiğinden bu kitapta hemzenin kullanımına ilişkin bilgilere yer verilmeyecektir.
xi
HAREKELER
Bilindiği üzere Türkçemizde sekiz tane sesli harf bulunur: “a, e, ı, i, o, ö, u, ü”. Arap alfabesinde ise sesli
harf yoktur. Tamamı sessiz olan harfler “hareke” adı verilen işaretlerle seslendirilirler. Harekeler üç tanedir:
• Fetha (Üstün)
• Kesra (Esre)
• Damme (Ötre)
Fetha / Üstün (‫)ﹷ‬
Harfin üstüne konan bu işaret, ince harflerde “e”, kalın harflerde “a” sesi verir:
(ha) ‫َخ‬ (ha) ‫َح‬ (ce) ‫َج‬ (se) ‫ث‬

َ (te) ‫ت‬
َ (be) ‫ب‬
َ (e) َ‫ا‬
(sa) ‫ص‬
َ (şe) ‫ش‬
َ (se) ‫س‬
َ (ze) ‫َز‬ (ra) ‫َر‬ (ze) ‫َذ‬ (de) ‫َد‬
(ka) ‫َق‬ (fe) ‫ف‬

َ (ga) ‫غ‬
َ (‘a) ‫ع‬
َ (za) ‫ظ‬
َ (ta) ‫ط‬
َ (da) ‫ض‬
َ
(ye) ‫ي‬
َ (va) ‫َو‬ (he) ‫َﻩ‬ (ne) ‫َن‬ (me) ‫َم‬ (le) ‫َل‬ (ke) ‫َك‬
(nasara) ‫ص َر‬
َ َ‫← ن‬ ‫ص َر‬
َ ‫َن‬ (ehaze) ‫← أَ َخ َذ‬ ‫أَ َخ َذ‬
(harace) ‫← َخ َر َج‬ ‫َخ َر َج‬ (celese) ‫س‬

َ َ‫← َجل‬ ‫س‬
َ ‫َج َل‬
(ceme‘a) ‫← َج َـم َع‬ ‫ع‬

َ ‫َج َم‬ (ekele) ‫← أَ َك َل‬ ‫أَ َك َل‬
(darabe) ‫ب‬
َ ‫ض َر‬
َ ← ‫ب‬
َ ‫ض َر‬
َ (şekera) ‫← َش َك َر‬ ‫ش َك َر‬
َ
(vesebe) ‫ب‬
َ َ‫← َوث‬ ‫ب‬
َ ‫ث‬
َ ‫و‬ (katele) ‫← قَـتَ َل‬ ‫ت َل‬
َ ‫َق‬
(zahera) ‫← ظَ َه َر‬ ‫َظ َﻩ َر‬ (talebe) ‫ب‬

َ َ‫← طَل‬ ‫ب‬
َ ‫َط َل‬
(zekera) ‫← ذَ َك َر‬ ‫َذ َك َر‬ (basara) ‫ص َر‬

َ َ‫← ب‬ ‫ص َر‬
َ ‫ب‬
َ
xii
Arapça-I
Kesra / Esre (‫)ﹻ‬
Harfin altına konan bu işaret, “i” sesi verir. (Kalın harflerin ayrımını gösterebilmek için okunuşlarında
“ı” harfi kullanılmıştır):
(hı) ‫ِخ‬ (hı) ‫ِح‬ (ci) ‫ِج‬ (si) ِ

‫ث‬ (ti) ِ
‫ت‬ (bi) ِ
‫ب‬ (i) ِ‫ا‬
(sı) ِ
‫ص‬ (şi) ِ
‫ش‬ (si) ِ
‫س‬ (zi) ‫ِز‬ (ri) ‫ِر‬ (zi) ‫ِذ‬ (di) ‫ِد‬
(kı) ‫ِق‬ (fi) ِ

‫ف‬ (gi) ‫ِغ‬ (‘i) ‫ِع‬ (zı) ‫ِظ‬ (tı) ‫ِط‬ (dı) ِ
‫ض‬
(yi) ‫ِي‬ (vi) ‫ِو‬ (hi) ‫ِﻩ‬ (ni) ‫ِن‬ (mi) ‫ِم‬ (li) ‫ِل‬ (ki) ‫ِك‬
(ezine) ‫أ َِذ َن‬ ← ‫أَ ِذ َن‬ (hiye) ‫ِه َي‬ ←

َ ‫ﻩ‬
‫ي‬ ِ
(bakıye) ‫بَِق َي‬ ← ‫ي‬ ِ

َ ‫بق‬َ (semi‘a) ‫َِس َع‬ ← َ ‫س ِم‬
‫ع‬ َ
(kadime) ‫قَ ِد َم‬ ← ‫َق ِد َم‬ (nesiye) ‫نَ ِس َي‬ ←

َ ‫َن ِس‬
‫ي‬
(dahıke) َ ‫ض ِح‬
‫ك‬ َ ← ‫ض ِح َك‬
َ (hazine) ‫َح ِز َن‬ ← ‫َح ِز َن‬
(şeribe) َ ‫َش ِر‬

‫ب‬ ← َ ‫ش ِر‬
‫ب‬ َ (‘alime) ‫َعلِ َم‬ ← ‫ع ِل َم‬
َ
‫َو ِس َع‬ ِ
(vesi‘a) ← َ ‫َو ِس‬
‫ع‬ (ragibe) ‫ب‬
َ ‫َرغ‬ ← ‫ب‬
َ ‫َر ِغ‬
(emine) ‫أ َِم َن‬ ← ‫أَ ِم َن‬ (radıye) ِ‫ر‬

‫ض َي‬َ ← ‫ي‬ ِ ‫َر‬
َ ‫ض‬
xiii
Damme / Ötre (‫)ﹹ‬
Harfin üstüne konan bu işaret, “u” sesi verir:
(hu) ‫خ‬
ُ (hu) ‫ح‬
ُ (cu) ‫ج‬
ُ (su) ‫ث‬
ُ (tu) ‫ت‬
ُ (bu) ‫ب‬
ُ (u) ُ‫ا‬
(su) ‫ص‬
ُ (şu) ‫ش‬
ُ (su) ‫س‬
ُ (zu) ‫ز‬ (ru) ‫ُر‬ (zu) ُ‫ذ‬ (du) ‫ُد‬
(ku) ‫ُق‬ (fu) ‫ف‬

ُ (gu) ُ‫غ‬ (‘u) ُ‫ع‬ (zu) ‫ظ‬
ُ (tu) ‫ط‬
ُ (du) ‫ض‬
ُ
(yu) ‫ي‬
ُ (vu) ‫ُو‬ (hu) ُ‫ﻩ‬ (nu) ‫ُن‬ (mu) ‫ُم‬ (lu) ‫ُل‬ (ku) ‫ُك‬
(uhize) ‫أ ُِخ َذ‬ ← ‫أُ ِخ َذ‬ (huva) ‫ُه َو‬ ← ‫ﻩُ َو‬
(nukile) ‫نُ ِـق َل‬ ← ‫ُن ِق َل‬ (kutibe) ‫ب‬ ِ

َ ‫ُكت‬ ← ‫ب‬ ِ
َ ‫ُك ت‬
(şecu‘a) ‫َش ُج َع‬ ← ‫ع‬

َ ‫ش ُج‬
َ (hulika) ‫ُخلِ َق‬ ← ‫ُخ ِل َق‬
ِ ِ ‫ف‬
(duribe) َ ‫ض ِر‬
‫ب‬ ُ ← َ ‫ض ِر‬
‫ب‬ ُ (futiha) ‫ـح‬
َ ‫فُت‬ ← ‫ت َح‬ ُ
‫ش‬ ِ ِ ‫قُتِ َل‬ ِ ‫ُق‬

(duhişe) َ ‫ُده‬ ← ‫ش‬
َ ‫ُد ﻩ‬ (kutile) ← ‫ت َل‬
(latufe) ‫ف‬
َ ُ‫لَط‬ ← ‫ف‬
َ ‫َل ُط‬ (hasune) ‫س َن‬
ُ ‫َح‬ ← ‫س َن‬
ُ ‫َح‬
(sagura) ‫صغَُر‬
َ ← ‫ص غُ َر‬
َ (kebura) ‫َكبُ َـر‬ ← ‫ب َر‬
ُ ‫َك‬
xiv
Arapça-I
Alıştırma 1: Harfleri birleştirerek aşağıda boş bırakılan yerlere yazınız:
: ‫َو‬ ُ‫ﻩ‬ :‫ن‬

َ ‫أَ ِم‬ : ‫َل‬ ‫أَ َك‬
:‫ي‬
َ ‫ِﻩ‬ : ‫أَ َل‬ ‫س‬
َ :‫ع‬
َ ‫َو َد‬
:‫ن‬
َ ‫س‬
ُ ‫َح‬ : ‫َم‬ ‫َق ِد‬ :‫ب‬
َ ‫َذ َﻩ‬
: ‫َر‬ ‫ب‬
ُ ‫َك‬ : ‫َم‬ ‫ع ِل‬
َ : ‫َل‬ ‫َد َخ‬
:‫ق‬
َ ‫خ ِل‬
ُ :‫ي‬
َ ِ ‫َن‬
‫س‬ : ‫َر‬ ‫ب‬
َ ‫ص‬
َ
:‫ذ‬
َ ‫أُ ِخ‬ :‫ب‬
َ ‫ش ِر‬
َ :‫س‬
َ ‫َج َل‬
: ‫َل‬ ِ ‫ُق‬
‫ت‬ :‫ك‬
َ ‫ض ِح‬
َ :‫ل‬ ‫أَ َك‬
:‫ح‬
َ
ِ ‫ف‬
‫ت‬ ُ :‫ع‬
َ ‫ُم ِن‬ :‫س‬
َ ‫َم َك‬
: ‫َم‬ ‫عُ ِل‬ :‫ب‬
َ ‫ش ِر‬
ُ :‫ع‬
َ ‫ج ِم‬
ُ
: ‫َل‬ ُ‫س ﻩ‬ : ‫ج َد‬
ِ ‫ُو‬ :‫ب‬ ِ ‫ُك‬
‫ت‬
َ َ
SÜKÛN
Sükûn işareti : (‫ ) ـ ــْـ ـ‬sembolüyle gösterilir. Kendisine ait bir ses değeri olmayıp, sadece harfin
sesini verir.
(entum) ‫أَنْـتُ ْم‬ (ente) َ ْ‫أَن‬

‫ت‬ (en) ‫أَ ْن‬
‫َع ْن ُك ْم‬ ِ ‫إِ ْن‬

(‘ankum) (minhu) ُ‫م ْنه‬ (in)
(kuntum) ‫ُك ْنـتُ ْم‬ (lekum) ‫لَ ُك ْم‬ (lem) ْ‫َل‬

(minkum) ‫ِم ْن ُك ْم‬ (minke) َ ‫ِم ْن‬
‫ك‬ (min) ‫ِم ْن‬
(kultu) ‫ْت‬
ُ ‫قُـل‬ (eyne) ‫أَيْ َن‬ (hum) ‫ُه ْم‬
‫س‬ ِ ِ ِ
(iclis)
ْ ‫ا ْجل‬ (ecib) ‫ب‬
ْ ‫أَج‬ (lev) ‫ل َْو‬
xv
Alıştırma 2: Aşağıdaki kelimelerin okunuşlarını yanlarına yazınız.
.......................................... : ‫ف‬
َ ‫َس ْو‬ .......................................... : ْ ِ‫ق‬
‫ف‬ ................................................ : ‫َم ْن‬
.......................................... : ‫ف‬
َ ‫َك ْي‬ .......................................... : ‫َک ْم‬ ................................................. : ‫أ َْم‬
............................................ : ِ ْ‫أَن‬
‫ت‬ . .......................................... : ْ‫اِقْ َـرأ‬ ................................................. : ‫ُك ْن‬
.......................................... : َ ‫تِل‬
‫ْك‬ ............................................ : ‫َْن ُن‬ ................................................ : ‫قُ ْل‬
........................................... : ‫لََق ْد‬ .............................................. : ‫ب‬
ْ ُ‫اُ ْكت‬ ................................................. : ‫َه ْل‬
ŞEDDE
Şedde işareti (‫ ) ـ ـ ـّـ ـ‬bir harfin iki kez okunduğunu gösterir. Aynı harf yan yana geldiğinde ilk harf sâkin,
ikincisi harekeli olduğunda bu harf bir kez yazılır ve üstüne şedde konur.
(enne) َّ ‫أ‬
‫َن‬ ← ‫أَنْ َن‬ (inne) ‫إِ َّن‬ ← ‫إِنْ َن‬
(rudde) ‫ُر َّد‬ ← ‫ُرْد َد‬ (rubbe) ‫ب‬

َّ ‫ُر‬ ← ‫ب‬
َ ْ‫ُرب‬
(‘azze) ‫َع َّـز‬ ← ‫َع ْزَز‬ (celle) ‫َج َّل‬ ← ‫َج ْل َل‬
(le‘alle) ‫ل ََع َّل‬ ← ‫لَ َع ْل َل‬ (leffe) َّ ‫ل‬

‫َف‬ ← ‫ف‬
َ ‫لَ ْف‬
(derrase) ‫س‬
َ ‫َد َّر‬ ← ‫س‬
َ ‫َد ْرَر‬ (‘alleme) ‫َعلَّ َم‬ ← ‫َع ْللَ َم‬
dikkat
Şeddeli harfin harekesi kesra (esre) ise bu hareke harfin altına konulabileceği gibi şeddenin altına da konabilir:
‫( َكــبّـِـ ْـر = َكبِّر‬kebbir)
xvi
Arapça-I
................................................... : ‫َم َّـر‬ ................................................... : ‫َم َّد‬ ................................................... : ‫َج َّد‬

................................................... : ‫فَـ َّـر‬ ................................................... : َّ ‫َش‬
‫ك‬ ................................................... : ‫ُك َّل‬
................................................... : ‫َسلِّ ْم‬ ................................................... : َّ ‫َكأ‬
‫َن‬ ................................................... : ‫إِ َّن‬
................................................... : ‫َعلِّ ْم‬ ................................................... : ‫َسبِّ ْح‬ ................................................... : ‫ُه َّن‬
MED HARFLERİ
Med, uzatma anlamına gelir. Arapçada üç hareke için üç med harfi (uzatma harfi) bulunur. Harekesiz
yazılan med harfleri kendilerinden önce gelen harfin uzun okunmasını sağlarlar. Bu harfler yalnızca kelime
ortasında ve sonunda gelebilirler. Med harfleri şunlardır:
Fetha (üstün)’den sonra : Elif (‫)ا‬
Kesra (esre)’den sonra: Ye (‫)ي‬
Damme (ötre)’den sonra: Vâv (‫)و‬
Örnekleri inceleyelim:
(câ) ‫َجا‬ (tâ) ‫تَا‬ (bâ) ‫بَا‬
(fâ) ‫فَا‬ (sâ) ‫َسا‬ (zâ) ‫َزا‬
(yâ) ‫يَا‬ (lâ) ‫َل‬ (mâ) ‫َما‬
(cî) ‫ِجي‬ (tî) ‫ِت‬ (bî) ‫ِب‬
(fî) ‫ِف‬ (sî) ‫ِسي‬ (zî) ‫ِزي‬
(yî) ‫يِــي‬ (lî) ‫ِل‬ (mî) ‫ِمي‬
xvii
(cû) ‫ُجو‬ (tû) ‫تُو‬ (bû) ‫بُو‬
(fû) ‫فُو‬ (sû) ‫ُسو‬ (zû) ‫ُزو‬
(yû) ‫يُو‬ (lû) ‫لُو‬ (mû) ‫ُمو‬
(izâ) ‫إِ َذا‬ (kâle) ‫ال‬

َ َ‫ق‬ (humâ) ‫ُهَا‬
‫ـيها‬ ِ ‫يَ ِسـي ُـر‬ ‫ِزي َد‬

(fîhâ) َ‫ف‬ (yesîru) (zîde)
(yesûmu) ‫وم‬
ُ ‫ص‬ُ َ‫ي‬ (yekûnu) ‫يَ ُكو ُن‬ (e‘ûzu) ُ‫أَعُوذ‬
dikkat
Elif harfinden sonra med harfi olan elif gelirse, üzerinde med işareti (˜) olan tek bir elif (‫ )آ‬şeklinde yazılır:
(âtinâ) ‫آتِـنَا‬ (âzene) ‫آ َذ َن‬ (âmene) ‫آم َن‬
َ
dikkat
Bazı kelimelerin sonlarında noktasız ye (‫ )ى‬şeklinde bir harf bulunur. Kendisinden önceki harfin hare-
kesi fetha olan bu harf sadece fetha harekesini “â” biçiminde uzatmaya yarar. Yazımı uzun eliften (elif-i
memdûdeden) farklı ama işlevi onunla aynı olan bu harfe elif-i maksûra (kısa elif ) denir. Örnekleri in-
celeyelim:
(remâ) ‫َرَمى‬ (ilâ) ‫إِ َل‬ (‘alâ) ‫َعلَى‬

(metâ) ‫َم َت‬ (cerâ) ‫َج َرى‬ (belâ) ‫بَـلَى‬
xviii
Arapça-I
............................................ : ‫ات‬
َ ‫َذ‬ ............................................ : ‫اد‬
َ ‫َع‬ ............................................ : ‫ات‬
َ ‫َم‬
............................................ : ‫َك َّل‬ ............................................ : ‫َحيَا‬
ْ‫أ‬ ............................................ : ‫ل َْيـلَى‬
‫ـيل‬ ِ ‫فِـي َـها‬ ِ

............................................ :
َ ‫ق‬ ............................................ : ............................................. : ‫ني‬
َ‫ح‬
............................................ : ‫أ َْر ُجو‬ ............................................ : ُ ِ‫ُي‬
‫يت‬ ............................................ : ‫بَ ْـي ِت‬
............................................ : ‫ول‬
ُ ‫يَـ ُق‬ ............................................ : ُ ُ‫أَق‬
‫ـوم‬ ............................................ : ‫ود‬
ُ ُ‫أَع‬
TENVÎN
Tenvîn, kelime sonunda harekelerin, çift fetha (iki üstün), çift kesra (iki esre) ve çift damme (iki ötre)
şeklinde iki kez yazılmasıdır. Tenvînli bir kelimenin sonu sâkin bir nûn harfi eklenmiş gibi “ -en, -an, -in,
-un” seslerinden biri ile biter.
Çift Damme (İki Ötre): Kelimenin sonuna konan (‫ )ـ ـ ـ ـٌـ‬işareti “-un” sesi verir.
‫اب‬ ِ
(kitâbun) ٌ َ‫كت‬ (kalemun) ‫قَـلَ ٌم‬ (beytun) ‫ت‬
ٌ ‫بَ ْـي‬
Çift Fetha (İki Üstün): Kelimenin sonuna konan (‫ ) ـ ـ ـًـ ـ‬işareti “-an” ya da “ -en” sesi verir. Çift fetha alan
kelimenin sonuna bu harekenin üstüne konacağı bir destek elifi eklenir.
(kitâben) ‫كِتَابًا‬ (kalemen) ‫قَـلَ ًما‬ (beyten) ‫بَ ْـيتًا‬
dikkat
Kelimenin sonunda kapalı te harfi (‫ )ة‬varsa bu harfin üstüne elif desteği eklenmeksizin çift fetha konur:
(seyyâraten) ً‫َسيَّ َارة‬ (ceddeten) ً‫َج َّدة‬ (sitteten) ً‫ِستَّة‬
dikkat
Kelimenin sonunda (‫ )أ‬şeklinde hemze varsa çift fetha aldığında elif desteği eklenmez: ً‫( نَـبأ‬nebe’en). Ke-
َ
limenin sonunda tek başına yazılan hemze (‫ )ء‬şeklinde varsa ve kendisinden önce med harfi olan elif
gelmişse, çift fetha aldığında sonuna elif desteği eklenmez:
(semâ’en) ‫اء‬
ً ‫َس َم‬ (du‘â’en) ‫اء‬
ً ‫ُد َع‬ (mâ’en) ‫اء‬
ً ‫َم‬
xix
dikkat
Kelimenin sonunda elif-i maksûra (‫ )ى‬varsa bu harf çift fetha aldığında elif desteği eklenmez: ‫ىت‬
ً َ‫( ف‬feten)
Çift Kesra (İki Esre): Kelimenin sonuna konan (‫ )ـ ـ ـٍـ‬işareti “-in” sesi verir.
(kitâbin) ٍ َ‫كِت‬
‫اب‬ (kalemin) ‫قَـلَ ٍم‬ (beytin) ٍ ‫ب ْـي‬
‫ت‬ َ
Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:
ٍ ‫ب ْـي‬
‫ت‬ ‫بَ ْـيتًا‬ ‫ت‬
(bir ev) َ
(bir kalem) ‫قَـلَ ٍم‬‫قَـلَ ٌم قَـلَ ًما‬
(bir kitap) ٍ َ‫اب كِتَابًا كِت‬
‫اب‬ ٌ َ‫كت‬
ِ
Arapçada kelimelerin son harflerinin harekeleri, cümle içerisindeki durumlarını (hangi öge olarak
kullanıldıklarını) gösterir. Örneğin tekil bir kelimeyi özne yerine kullanmışsak son harekeyi damme ile
okuruz. Aynı kelimeyi nesne yerinde kullandığımızda son harfini fetha ile harekeleriz. Eğer bu kelimeyi
tamlayan yerinde kullanacaksak son harekeyi kesra yaparız.
........................................ : ٍ َ‫ب‬
‫اب‬ ........................................ : ‫بَابًا‬ ........................................ : ‫اب‬
ٌ َ‫ب‬
........................................ : ‫أ ٍُّم‬ ........................................ : ‫أ ًُّما‬ ........................................ : ٌّ‫أُم‬
........................................ : ‫ِط ْف ٍل‬ ........................................ : ً‫ِط ْفال‬ ........................................ : ‫فل‬

ٌ ‫ط‬
ِ
........................................ : ‫َوالِ ٍد‬ ........................................ : ‫َوالِ ًدا‬ ........................................ : ‫َوالِ ٌد‬
........................................ : ٍ َ‫َم ْكت‬

‫ب‬ ........................................ : ‫َم ْكتَبًا‬ ........................................ : ‫ب‬
ٌ َ‫َم ْكت‬
xx
Arapça-I
İSİMLERDE BELİRLİLİK
Arapçada isimlerin başlarına harf-i ta‘rîf denilen elif ve lâm harfleri (‫ )ال‬getirilerek bu isimlerin belirlilik
kazanması sağlanır. Belirli isimlere “marife”, harf-i ta‘rîf almayan belirsiz isimlere ise “nekira” adı verilir.
nekira ← (-herhangi- bir ev) ٍ ‫ب ْـي‬

‫ت‬ ‫بَ ْـيتًا‬ ‫ت‬
َ
ِ ‫ت اَلْب ْـي‬
‫ت‬ َ َ ‫ت اَلْبَ ْـي‬
ُ ‫اَلْبَ ْـي‬
marife ← (ev)
nekira ← (-herhangi- bir çocuk) ‫َولَ ٍد‬ ‫َولَ ًدا‬ ‫َولَ ٌد‬
marife ← (çocuk) ‫اَل َْولَ ِد‬ ‫اَل َْولَ َد‬ ‫اَل َْولَ ُد‬
dikkat
Başına harf-i ta‘rîf (‫ ال‬takısı) alan kelimelerin sonuna hiçbir zaman tenvîn gelmez. Başında ‫ ال‬takısı olan
kelimeler belirlidir, başta ‫ ال‬takısı yoksa o kelime belirsizdir ve sonunda belirsizlik göstergesi olarak tenvîn
bulunur.
ŞEMSÎ VE KAMERÎ HARFLER
Arap alfabesindeki 28 harfin 14 tanesi “şemsî”, 14 tanesi “kamerî” olarak tanımlanır.
Arap Alfabesi
Şemsî Harfler Kamerî Harfler
‫تثدذرز‬ ‫أبجحخ‬
‫سشصض‬ ‫عغفقك‬
‫طظلن‬ ‫مهوي‬
xxi
Arapçada “şems” güneş, “kamer” ay anlamına gelir. Harflerin bu şekilde adlandırılma sebebi şems keli-
mesinin başındaki “‫ ”ش‬ve kamer kelimesinin başındaki “‫ ”ق‬harfidir. Zira bir ismin başına harf-i ta‘rîf (elif
lam takısı) getirildiğinde harf-i ta‘rîfin okunuşu bu ismin ilk harfine göre değişir.
• Kamerî harflerden önce harf-i ta‘rîf eki geldiğinde lâm harfi mutlaka sükûnlu bir şekilde okunur:
(el-kameru) ‫ قَ َم ٌر = اَلْـ َق َم ُر‬+ ‫ال‬
• Şemsî harflerden önce harf-i ta‘rîf eki geldiğinde lâm harfi okunmaz ve şemsî harf şeddelenerek
okunur.
(eş-şemsu) ‫س‬ َّ َ‫س = ا‬
ُ ‫لش ْم‬ ٌ ْ‫ َش‬+ ‫ال‬
xxii
Arapça-I
Örnekleri inceleyelim:
Kameri Harflerle Başlayan Kelimeler
Belirli (Marife) Belirsiz (Nekira)
baba (el-ebu) ‫َب‬

ُ ‫اَْل‬
bir baba (ebun) ‫َب‬
ٌ‫أ‬
kapı (el-bâbu) ‫اب‬

ُ َ‫اَلْب‬
bir kapı (bâbun) ‫اب‬
ٌ َ‫ب‬
deve (el-cemelu) ‫اَ ْلَ َم ُل‬ bir deve (cemelun) ‫َجَ ٌل‬
torun (el-hafîdu) ‫اَ ْلَِفي ُد‬ bir torun (hafîdun) ‫َح ِفي ٌد‬
ekmek (el-hubzu) ْ‫ا‬

‫َلُْب ُـز‬ bir ekmek (hubzun) ‫ُخ ْب ٌـز‬
göz (el-‘aynu) ‫ي‬

ُْ ‫اَل َْع‬
bir göz (‘aynun) ‫ي‬
ٌْ ‫َع‬
oda (el-gurfetu) ُ‫اَلْغُ ْرفَة‬ bir oda (gurfetun) ٌ‫غُ ْرفَة‬
ِ ‫يل‬ ِ
‫يل‬
ُ ‫اَلْف‬ ٌ ‫ف‬
fil (el-fîlu) bir fil (fîlun)
maymun (el-kırdu) ‫اَل ِْق ْر ُد‬ bir maymun (kırdun) ‫قِ ْرٌد‬
ُ ‫اَلْ َكل‬
‫ْب‬ ‫ْب‬
ٌ ‫َكل‬
köpek (el-kelbu) bir köpek (kelbun)
mescit (el-mescidu) ‫اَل َْم ْس ِج ُد‬ bir mescit (mescidun) ‫َم ْس ِج ٌد‬
hedef (el-hedefu) ُ ‫اَ ْلَ َد‬

‫ف‬ bir hedef (hedefun) ‫ف‬
ٌ ‫َه َد‬
vatan (el-vatanu) ‫اَل َْوطَ ُن‬ bir vatan (vatanun) ‫َوطَ ٌن‬
el (el-yedu) ‫اَلْيَ ُد‬ bir el (yedun) ‫يَ ٌد‬
xxiii
Şemsî Harflerle Başlayan Kelimeler
Belirli (Marife) Belirsiz (Nekira)
incir (et-tînu) ‫ِّني‬

ُ ‫اَلت‬
bir incir (tînun) ٌ ِ‫ت‬
‫ني‬
ُ ‫اَلثَّ ْـو‬
‫ب‬ ‫ب‬
ٌ ‫ثَ ْـو‬
elbise (es-sevbu) bir elbise (sevbun)
borç (ed-deynu) َّ َ‫ا‬

‫لديْ ُن‬ bir borç (deynun) ‫َديْ ٌن‬
‫ب‬ ِّ َ‫ا‬ ِ
ُ ْ‫لذئ‬ ‫ب‬
ٌ ْ‫ذئ‬
kurt (ez-zi’bu) bir kurt (zi’bun)
ُ ْ‫اَ َّلرأ‬
‫س‬ ٌ ْ‫َرأ‬
‫س‬
baş (er-re’su) bir baş (re’sun)
çiçek (ez-zehretu) ُ‫اَ َّلزْه َرة‬ bir çiçek (zehretun) ٌ‫َزْه َرة‬
kılıç (es-seyfu) ‫ف‬

ُ ‫لس ْي‬
َّ َ‫ا‬ bir kılıç (seyfun) ‫ف‬
ٌ ‫َس ْي‬
yaz (es-sayfu) ‫ف‬

ُ ‫لص ْي‬
َّ َ‫ا‬ bir yaz (sayfun) ‫ف‬
ٌ ‫ص ْي‬
َ
misafir (ed-dayfu) ‫ف‬

ُ ‫اَلض َّْي‬ bir misafir (dayfun) ‫ف‬
ٌ ‫ض ْي‬
َ
kuş (et-tayru) ‫اَلطَّيـُْر‬ bir kuş (tayrun) ‫طَْي ٌـر‬
zarf (ez-zarfu) ُ ‫اَلظَّْر‬

‫ف‬ bir zarf (zarfun) ‫ف‬
ٌ ‫ظَ ْر‬
gece (el-leylu) ‫اَللَّْي ُل‬ bir gece (leylun) ‫ل َْي ٌل‬
ُ ‫اَلنَّ َـه‬
‫ار‬ ‫ار‬
ٌ ‫نَ َـه‬
gündüz (en-nehâru) bir gündüz (nehârun)
xxiv
Arapça-I
Alıştırma 6: Aşağıdaki nekira kelimelerin başlarına elif lam takısı ekleyerek belirli hale getiriniz.
............................................ : ٌّ‫أُم‬ ............................................ : ‫َخ ْي ٌل‬ ............................................ : ‫ِش ْع ٌر‬
............................................ : ٌ‫ِه ْجرة‬ ............................................ : ‫َر ُج ٌل‬ ............................................ : ‫س‬

ٌ ‫ُم َد ِّر‬
............................................ : ٌ‫يََ َامة‬ ............................................ : ‫وم‬

ٌ ُ‫ث‬ ............................................ : ‫س‬
ٌ ‫نَـ ْف‬
............................................ : ‫َوْز ٌن‬ ............................................ : ‫ل َْوٌز‬ ............................................ : ‫ب‬

ٌ ‫أ ََد‬
............................................ : ‫ت‬
ٌ ْ‫َزي‬ ............................................ : ‫يَ ْـوٌم‬ ............................................ : ٌ ‫ِد‬
‫يك‬
............................................ : ‫ب‬
ٌ ‫غَْي‬ ............................................ : ‫تِل ِْمي ٌذ‬ ............................................ : ‫ب‬ ِ
ٌ ‫َكات‬
‫ْب‬ ِ
............................................ : ٌ ‫قَـل‬ ............................................ : ‫ب‬
ٌ َ‫عن‬ ............................................ : ‫َجبَ ٌل‬
............................................ : ‫ك‬
ٌ َ‫َس‬ ............................................ : ٌ‫َح ِدي َقة‬ ............................................ : ‫ص ْوٌم‬
َ
............................................ : ‫ب‬
ٌ ْ‫َذن‬ ............................................ : ‫ْس‬
ٌ ‫فَأ‬ ............................................ : ‫ظُ ْه ٌر‬
ِ ٌ ‫بِْن‬
............................................ : ٌ‫ض ْوء‬
َ ............................................ : ‫ب‬
ٌ ‫طَال‬ ............................................ : ‫ت‬
Başında harf-i ta‘rîf, yani elif lâm (‫ )ال‬takısı bulunan bir kelime, kendisinden önceki bir kelimeye veya
harfe ulama yapılacağında "elif"in harekesi okunmaz, doğrudan "elif"ten sonraki harekeye geçilir. Örnek-
leri inceleyelim:
‫اب‬ ِ ِ
(vel-kitâbu)
ُ َ‫َوالْكت‬ ← (el-kitâbu) ‫اب‬
ُ َ‫اَلْكت‬
(vel-beytu) ‫ت‬
ُ ‫َوالْبَ ْـي‬ ← (el-beytu) ‫ت‬
ُ ‫اَلْبَ ْـي‬
(ved-dersu) ‫س‬ َّ ‫َو‬
ُ ‫الد ْر‬
← (ed-dersu) ‫س‬ َّ َ‫ا‬
ُ ‫لد ْر‬
(ven-necmu)
ْ ‫َوالن‬
‫َّج ُم‬ ← (en-necmu) ‫َّج ُم‬
ْ ‫اَلن‬
‫ين‬ ِِ ِِ
(ummu'l-mu'minîn)
َ ‫أ ُّمُ ال ُْم ْؤمن‬ ← (el-mu'minîn) ‫ين‬
َ ‫اَل ُْم ْؤمن‬
(Allahu's-samed) َّ ُ‫اللّـه‬
‫الص َمد‬ ← (es-samed) ‫لص َمد‬
َّ َ‫ا‬
xxv
‫‪Arapçaya Başlarken‬‬
‫‪Alıştırmalar Yanıt‬‬
‫‪Anahtarı‬‬
‫‪ُ :‬ه َو‬ ‫ﻩُ َو‬ ‫‪ :‬أَِم َن‬ ‫أَ ِم َن‬ ‫أَ َك َل ‪ :‬أَ َك َل‬
‫‪ِ :‬ه َي‬ ‫ي‬
‫ﻩ َ‬
‫ِ‬ ‫‪َ :‬سأ ََل‬ ‫س أَ َل‬
‫َ‬ ‫ع ‪َ :‬وَد َ‬
‫ع‬ ‫َو َد َ‬
‫س َن ‪َ :‬ح ُس َن‬ ‫َح ُ‬ ‫‪ :‬قَ ِد َم‬ ‫َق ِد َم‬ ‫ب ‪َ :‬ذ َه َ‬
‫ب‬ ‫َذ َﻩ َ‬
‫ب َر ‪َ :‬كبُ َـر‬
‫َك ُ‬ ‫‪َ :‬علِ َم‬ ‫ع ِل َم‬ ‫َ‬ ‫َد َخ َل ‪َ :‬د َخ َل‬
‫ُخ ِل َق ‪ُ :‬خلِ َق‬ ‫‪ :‬نَ ِس َي‬ ‫َن ِس َ‬
‫ي‬ ‫صبـََر‬
‫ب َر ‪َ :‬‬
‫ص َ‬‫َ‬
‫‪Alıştırma 1‬‬
‫أُ ِخ َذ ‪ :‬أ ُِخ َذ‬ ‫‪َ :‬ش ِر َ‬
‫ب‬ ‫ش ِر َ‬
‫ب‬ ‫َ‬ ‫س ‪َ :‬جلَ َ‬
‫س‬ ‫َج َل َ‬
‫ت َل ‪ :‬قُتِ َل‬‫ُق ِ‬ ‫ض ِح َ‬
‫ك‬ ‫أَ َك ل ‪ :‬أَ َك َل‬
‫‪َ :‬‬ ‫ض ِح َك‬
‫َ‬
‫ت َح ‪ :‬فُتِ َح‬‫ف ِ‬ ‫‪ُ :‬منِ َع‬ ‫ع‬ ‫ِ‬
‫ُ‬ ‫ُم ن َ‬ ‫س‬
‫‪:‬م َك َ‬
‫َ‬ ‫س‬
‫َم َك َ‬
‫عُ ِل َم ‪ :‬عُلِ َم‬ ‫‪ُ :‬ش ِر َ‬
‫ب‬ ‫ش ِر َ‬
‫ب‬ ‫ُ‬
‫‪ُِ :‬‬
‫ج َع‬ ‫ُج ِم َ‬
‫ع‬
‫س ﻩُ َل ‪َ :‬س ُه َل‬
‫َ‬ ‫ُو ِج َد ‪ُ :‬وِج َد‬ ‫ِ‬
‫ب ‪ُ :‬كت َ‬
‫ب‬ ‫ِ‬
‫ُك ت َ‬
‫ف‬
‫َس ْو َ‬ ‫ف‬ ‫ِ‬
‫‪sevfe:‬‬ ‫‪kıf:‬‬ ‫ق ْ‬ ‫‪men:‬‬ ‫َم ْن‬
‫‪keyfe:‬‬ ‫ف‬
‫َكْي َ‬ ‫‪kem:‬‬ ‫َک ْم‬ ‫‪em:‬‬ ‫أ َْم‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫‪enti:‬‬ ‫أَنْ ِ‬
‫ت‬ ‫‪ikra:‬‬ ‫اِقْ َـرأْ‬ ‫‪kun:‬‬ ‫ُك ْن‬
‫‪tilke:‬‬ ‫تِْل َ‬
‫ك‬ ‫‪nahnu:‬‬ ‫َْن ُن‬ ‫‪kul:‬‬ ‫قُ ْل‬
‫‪lekad:‬‬ ‫لََق ْد‬ ‫‪uktub:‬‬ ‫ب‬
‫اُ ْكتُ ْ‬ ‫‪hel:‬‬ ‫َه ْل‬
‫‪xxvi‬‬
Arapça-I
Alıştırmalar Yanıt
Anahtarı
merra: ‫َمَّر‬ medde: ‫َم َّد‬ cedde: ‫َج َّد‬

ferra: ‫فَ َّـر‬ şekke: ‫ك‬
َّ ‫َش‬ kulle: ‫ُك َّل‬
Alıştırma 3 sellim: ‫َسلِّ ْم‬ ke’enne: َّ ‫َكأ‬
‫َن‬ inne: ‫إِ َّن‬
‘allim: ‫َعلِّ ْم‬ sebbih: ‫َسبِّ ْح‬ hunne: ‫ُه َّن‬
zâte: ‫ات‬
َ ‫َذ‬ ‘âde: ‫َع َاد‬ mâte: ‫ات‬
َ ‫َم‬
kellâ: ‫َك َّل‬ ahyâ: ‫َحيَا‬
ْ‫أ‬ leylâ: ‫لَيـْلَى‬
‫يل‬ ِ ‫فِ َيها‬ ِ
Alıştırma 4 kîle:
َ ‫ق‬ fîhâ: hîne: ‫ني‬
َ‫ح‬
‫أ َْر ُجو‬ ‫يت‬ ِ ‫بَـ ْـي ِت‬
ercû: yumîtu: ُ ‫ُي‬ beytî:
yekûlû: ‫ول‬
ُ ‫يَـ ُق‬ ekûmu: ُ ُ‫أَق‬
‫وم‬ e‘ûdu: ‫ود‬
ُ ُ‫أَع‬
ٍ ‫ب‬
‫اب‬ ‫بَابًا‬ ‫اب‬
ٌ َ‫ب‬
bâbin:
َ bâben: bâbun:
ummin: ‫أ ٍُّم‬ ummen: ‫أ ًُّما‬ ummun: ٌّ‫أُم‬

Araştır 5 tıflin: ‫ِط ْف ٍل‬ ً‫ِط ْفال‬
tıflen: tıflun: ‫فل‬
ٌ ‫ط‬
ِ
vâlidin: ‫َوالِ ٍد‬ vâliden: ‫والِ ًدا‬

َ vâlidun: ‫َوالِ ٌد‬
mektebin: ٍ َ‫َمكْت‬
‫ب‬ mekteben: ‫مكْتَبا‬
ً َ mektebun: ‫ب‬
ٌ َ‫َمكْت‬
xxvii
‫‪Arapçaya Başlarken‬‬
‫‪Araştır Yanıt‬‬
‫‪Anahtarı‬‬
‫‪ :‬اَْل ُُّم‬ ‫أُمٌّ‬ ‫‪ :‬اَ ْلَْـي ُل‬ ‫َخْي ٌل‬ ‫ِّع ُر‬ ‫ِ‬
‫ش ْعٌر ‪ :‬اَلش ْ‬
‫‪:‬اَْلِ ْجَرةُ‬ ‫ِه ْجرةٌ‬ ‫‪ :‬اَ َّلر ُج ُل‬ ‫َر ُج ٌل‬ ‫س ‪ :‬اَلْ ُم َد ِّر ُ‬
‫س‬ ‫ُم َد ِّر ٌ‬
‫‪ :‬اَلْيَ َم َامةُ‬ ‫يََ َامةٌ‬ ‫ُّوم‬
‫‪ :‬اَلث ُ‬ ‫وم‬
‫ثُ ٌ‬ ‫‪ :‬اَلنَّـ ْف ُ‬
‫س‬ ‫س‬
‫نَـ ْف ٌ‬
‫‪ :‬اَلْ َوْز ُن‬ ‫َوْزٌن‬ ‫‪ :‬اللَّ ْوُز‬ ‫لَ ْوٌز‬ ‫ب‬
‫‪ :‬اَْل ََد ُ‬ ‫ب‬‫أ ََد ٌ‬
‫ت‬
‫ت ‪ :‬اَ َّلزيْ ُ‬
‫َزيْ ٌ‬ ‫يَ ْـوٌم ‪ :‬اَلْيَ ْـوُم‬ ‫ِّيك‬
‫يك ‪ :‬اَلد ُ‬ ‫ِد ٌ‬
‫‪Araştır 6‬‬
‫ب ‪ :‬اَلْغَ ْـي ُ‬
‫ب‬ ‫َغْي ٌ‬ ‫تِْل ِمي ٌذ ‪ :‬اَلتِّـ ْل ِمي ُذ‬ ‫ِ‬
‫ب ‪ :‬اَلْ َكات ُ‬
‫ب‬ ‫ِ‬
‫َكات ٌ‬
‫ب‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ب ‪ :‬اَلْ َق ْل ُ‬
‫قَـ ْل ٌ‬ ‫ب‬‫ب ‪ :‬اَلْعنَ ُ‬ ‫عنَ ٌ‬ ‫‪ :‬اَ ْلَبَ ُل‬ ‫َجبَ ٌل‬
‫ك‬
‫لس َم ُ‬
‫ك ‪ :‬اَ َّ‬
‫َسَ ٌ‬ ‫َح ِدي َقةٌ ‪ :‬اَ ْلَ ِدي َقةُ‬ ‫لص ْوُم‬
‫‪ :‬اَ َّ‬ ‫ص ْوٌم‬
‫َ‬
‫َّ‬ ‫‪ :‬اَلظُّ ْه ُر‬
‫ب‬‫ب ‪ :‬اَلذنْ ُ‬
‫َذنْ ٌ‬ ‫س ‪ :‬الْ َفأْ ُ‬
‫س‬ ‫فَأْ ٌ‬ ‫ظُ ْهٌر‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ض ْوءٌ ‪ :‬اَلض َّْوءُ‬
‫َ‬ ‫ب ‪ :‬اَلطَّال ُ‬
‫ب‬ ‫طَال ٌ‬ ‫ت‬‫‪ :‬اَلْبِْن ُ‬ ‫ت‬‫بِْن ٌ‬
‫‪Kaynakça‬‬
‫‪Uralgiray, Y. (1986), İlk ve İleri Dilbilgisi, I. Cilt, Riyad.‬‬
‫‪xxviii‬‬
Bölüm 1
Ayrık Özne Zamirleri (Merfû Munfasıl Zamirler)
Ayrık Özne Zamirleri
1 2
Günlük Hayatımızda Arapça 1
2 Arapçadaki ayrık özne zamirlerini
öğrenme çıktıları
1 Selamlaşmaya ilişkin sözcükleri

kullanabilme ezberleme ve yerinde kullanabilme, eril-
dişil sözcükleri ayırt edebilme
3 4
Kendini Tanıt Mazi Fiil Çekimi (Di’li Çeçmiş Zaman)
3 Tanışma ve kendini tanıtmaya ilişkin 4 Di’li geçmiş zaman kipinde basit fiil çekme
sözcükleri kullanabilme becerisi edinebilme
Anahtar Sözcükler ‫املِ ْفتاحية‬

‫ال َكلِ َمات‬: • Zamirler ‫ • الضَّمائِر‬Ayrık Özne Zamirleri ‫صلَة‬
ِ ‫ضمائِر املَرفوع املُْنـ َف‬
َ
ْ
ِ ‫ • تَصريف‬Tanışma ‫ • تَعارف‬Selamlaşma ‫ِحتية‬
• Mazi Fiil Çekimi ‫الف ْع ِل املاضي‬ ُ ْ ُ ّ
2
Arapça-I
GİRİŞ ‫ُم َق ّد َمة‬

Bildiğiniz gibi özne, cümlenin temel ögelerinden biridir. Öznenin yerine kullanılan, onun yerini tutan
sözcüklere zamir diyoruz. Zamirler bir dilde ifadenin en güçlü ögelerinden birini oluşturur. Bu bölümde
Arapçada merfû munfasıl zamirler adı verilen ayrık özne zamirlerini inceleme fırsatı bulacaksınız.
Türkçede üçüncü şahıs zamirleri tekil ve çoğul olarak, “o” ve “onlar” şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Arapçada ise Türkçedekinden farklı olarak iki kişiye yönelik “o ikisi”, “siz ikiniz” anlamında ayrık özne
zamirleri de bulunmaktadır. Bazı zamirler cinsiyet bakımından erkek ve kadınlar için farklılık göstermek-
tedir. Türkçe zamirlerde eril dişil ayrımı yoktur, ancak Arapçada bu ayrım vardır. Dolayısıyla Arapça ayrık
özne zamirlerinin birinci şahıs dışındaki kullanımlarında hem eril formu, hem de dişil formu bulunur.
Birinci şahıs zamirleri ise, cinsiyet bakımından farklılık göstermemektedir, çünkü konuşan zaten karşımız-
dadır.
Sizler bu bölümde, bir yandan ayrık özne zamirlerini ayırt etme ve bunları kullanabilme becerisi kaza-
nırken, diğer yandan ayrık özne zamirlerinin içinde yer aldığı örnek kullanımlar vasıtasıyla biriyle selamla-
şabilme ve kendinizi tanıtabilme becerisi elde edeceksiniz.
Öte yandan Arapçanın fiil çekimi yapısıyla tanışacak ve basit fiillerin di'li geçmiş zaman kipinde çeki-
mini göreceksiniz. Bu ve bundan sonraki bölümlerde ele alınacak zaman kiplerinde örnek fiil olarak sürekli
َ َ‫( َكت‬ketebe - yazdı) kullanılacaktır. Diğer fiil çekimlerinde zorlanmamak için ‫ب‬
‫ب‬ َ َ‫ َكت‬fiilinin ilgili zaman
kiplerindeki çekiminin ezberlenmesi son derece önemlidir.
GÜNLÜK HAYATIMIZDA ARAPÇA 1
١‫العربِيَّة يف َحياتِنا اليـَْوميَّة‬

َ
‫َِتيَّة‬
.‫أحَد‬ْ ‫الم َعلَْي ُك ْم يا‬ُ ‫الس‬َّ :‫َعلِي‬
.‫السالم يا َعلِي‬ َّ ‫ َو َعلَي ُك ُم‬:‫َحَد‬
ْ‫أ‬
‫ف احلال؟‬ َ ‫ َكْي‬:‫َعلي‬
ِ
‫ت؟‬َ ْ‫ وأَن‬.‫ أَنا بَْي اَ ْلَ ْم ُد هلل‬:‫َحَد‬
ْ‫أ‬
.‫ ُشكًْرا‬،‫ أَنا ِبَْي‬:‫َعلِي‬
Selamlaşma dikkat
Ali: Selamün aleyküm Ahmet.
Arapçada birinci tekil şahıs zamiri, “‫ أَنا‬- enâ” bi-
Ahmet: Aleyküm selam Ali. çiminde yazılır, ancak “ene” diye kısa okunur, za-
Ali: Nasılsın? mirin sonundaki elif okunuşta dikkate alınmaz.
Ahmet: Allah’a şükür iyiyim, ya sen? Kendisinden önceki harfi “â” biçiminde uzatmak
Ali: İyiyim, teşekkür ederim. için kullanılan “elif” harfinin, yazılıp da okunma-
dığı ender durumlardan biri, “‫ ”أنا‬zamiridir.
3
dikkat
Arapların kişiye adıyla hitap edecekleri zaman nida edatı denen ve “ey” anlamına gelen “‫”يا‬yı isimden hemen
önce kullandıklarına, fakat bu edatın Türkçe çeviriye yansımadığına dikkat ediniz.
‫الال؟‬ْ ‫ف‬ َ ‫ َكْي‬،‫ َم ْر َحبًا نُور‬:‫َزيْـنَب‬ ‫ َمساءُ اخلَْي يا نُور‬:‫َزيْـنَب‬

ِ ْ‫ أَنا ِبَي وأَن‬،‫ ُشكرا يا َزيـنَب‬،‫ مرحبا‬:‫نُور‬
‫ت؟‬ .‫ مساءُ النُّور يا َزيْـنَب‬:‫نور‬
ْ ْ ً ً َْ
ِ
.‫ ُشكًْرا‬.‫ضا‬ ً ْ‫ أنا بَْي أَي‬:‫َزيْـنَب‬
Zeynep: Merhaba Nur, nasılsın? Zeynep: İyi akşamlar Nur.
Nur: Merhaba, teşekkür ederim Zeynep, Nur: İyi akşamlar Zeynep.
iyiyim, ya sen?
Zeynep: Ben de iyiyim, teşekkürler.
dikkat
Günaydın dediğimiz kişiyle olan samimiyetimi-
ze bağlı olarak gerek "günaydın" derken, gerekse
"günaydın" hitabına cevap verirken daha samimi
ifadeler de kullanabiliriz. Örneğin,
‫باح ال ُفل‬
ُ ‫ص‬ َ Günaydın (‫فُل‬, beyaz gül demektir.)
‫الوْرد‬
َ ‫باح‬
ُ ‫ص‬َ Günaydın (‫ َوْرد‬, kırmızı gül demektir.)
.‫صباح اخلَْي يا َسليم‬ُ :‫ُمَ َّمد‬

.‫صباح النّوِر يا ُمَ َّمد‬ ِ
ُ :‫َسليم‬
Muhammet: Günaydın Selim.
Selim: Günaydın Muhammet.
4
Arapça-I
.‫صبِح َعلَى اخلَْي‬ ْ ُ‫ ت‬:‫البِْنت‬ َ ِ‫ لَْيـلَة َسع‬:‫األم‬

.‫يدة‬ ّ
.‫ت ِم ْن أ َْهلِه‬
ِ ْ‫ وأَن‬:‫األَب‬
َ .‫يدة‬ِ ِ
َ ‫ لَيلَة َسع‬:‫االبْن‬
Kız: Allah rahatlık versin! Anne: İyi geceler.
Baba: Sana da. Oğul: İyi geceler.
Öğrenme Çıktısı
1 Selamlaşmaya ilişkin sözcükleri kullanabilme
Araştır/ İlişkilendir/ Anlat/

Tekrarla 1 Karşılaştır Paylaş
Selamlaşma konusundaki
Yukarıdaki diyalogları 3 kez ayet-i kerime ve hadis-i şerifle- Arapça selamlaşma ifadele-
defterlerinize yazınız ve selam- ri inceleyiniz. Selamlaşmanın rini arkadaşlarınızla karşı-
laşma ifadelerini ezberleyiniz. toplumsal hayattaki yerini ve lıklı tekrarlayınız.
önemini değerlendiriniz.
5
DİLBİLGİSİ: AYRIK ÖZNE ZAMİRLERİ (MERFÛ MUNFASIL ZAMİRLER)
ِ ‫الرفْع املُْنـ َف‬

‫صلَة‬ َّ ‫ضمائِر‬ ِ
َ :‫القواعد‬
Arapçada kişi zamirlerinin sayısı Türkçedekinden farklı olarak 14’tür. Bu farklılık, Arapçada eril-dişil
ayırımı olmasından ve ayrıca iki kişiye özgü ikil zamirinin bulunmasından kaynaklanır. Diğer yandan
Arapçada tüm sözcükler yapıları bakımından eril ve dişil olarak ayrılırlar. Eril için Arapçada muzekker
َّ ‫) ُم َذ‬, dişil için muennes (‫ ) ُم َؤنَّث‬ifadesi kullanılır. Sonu dişil te’si (tâ el-marbûta - ‫ )ة‬ile biten bütün söz-
(‫كر‬
cükler dişil kabul edilir. Örneğin;
DİŞİL ERİL
‫ُم َعلِّ َمة‬ (mu‘allime) öğretmen ‫ُم َعلِّم‬ (mu‘allim) öğretmen
‫طَبِيبَة‬ (tabibe) doktor ‫طَبِيب‬ (tabîb) doktor
‫َحبِيبَة‬ (habîbe) sevgili ‫َحبِيب‬ (habîb) sevgili
‫َحدي َقة‬ (hadîka) bahçe ‫بيت‬ (beyt) ev
‫نَظَّ َارة‬ (nazzâra) gözlük ‫َم ْكتَب‬ (mekteb) sıra; ofis
Dişil te’sinin harekesi özellikle konuşma dilinde söylenmez. Bu durumda “te” sesi de telaffuz edilmez ve
kendisinden önceki harfin her daim fetha olan harekesinin okunmasıyla yetinilir.
Örneğin,
‫( َسيّ َارة‬seyyâretun veya seyyâra) araba
‫( ُم َعلِّمة‬mu‘allimetun veya mu‘allime) kadın öğretmen sözcükleri dişil (muennes) sözcüklerdir
‫( ُمديرة‬mudîretun veya mudîra) kadın müdür
Eril kelimelerin son harflerinin gerçek harekesi de konuşma dilinde çoğu zaman telaffuz edilmez, bu
durumda son harf sükûn ile harekeliymiş gibi söylenir.
‫( َر ُج ٌل‬raculun veya racul) adam

‫( قَـلَ ٌم‬kalemun veya kalem) kalem sözcükleri eril (muzekker) sözcüklerdir
‫تاب‬ ِ
ٌ ‫( ك‬kitâbun veya kitâb) kitap
Arapçada dişil te'si ile biten sözcükler dışında “semâî muennes” adı verilen, yapıları itibariyle eril olan, ancak
dişil bir kelime gibi kullanılan sözcükler de vardır. Semâî sözcüğü anlam olarak “duyuşa, işitmeye göre” de-
mektir. Yani çocuk, çevresindekilerin bu sözcüğü dişil olarak kullandığını duyar ve kendisi de onu dişil olarak
kullanır. Bu tür kelimelerin dişil oluşunun tek göstergesi, duyuştur, işitmedir. Örneğin; ‫شْس‬ َ (şems) güneş; ‫دار‬
(dâr) ev kelimeleri yapıları itibariyle eril görünseler de Araplar bu kelimeleri dişil olarak kullanagelmişlerdir.
6
Arapça-I

Arapçada ayrık özne zamirleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
Çoğul (Cem‘) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫ُه ْم‬ ‫ُهَا‬ ‫ُه َو‬
Üçüncü şahıs
Eril (muzekker) Gâib
Onlar O ikisi O
‫ُه َّن‬ ‫ُهَا‬ ‫ِه َي‬ Dişil (muennes) Gâibe

Onlar O ikisi O
‫أَنْــتُ ْـم‬ ‫أَنْــتُ َما‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت‬ Muhâtab
İkinci şahıs
Eril (muzekker)
Siz Siz ikiniz Sen
‫أَنْــتُ َّـن‬ ‫أَنْــتُ َـما‬ ِ ْ‫أَن‬

‫ت‬ Dişil (muennes) Muhâtaba
Siz Siz ikiniz Sen
‫َْن ُن‬ ‫أَنا‬
Birinci
Eril-Dişil
şahıs
Mutekellim
Biz Ben (muzekker-muennes)
Arapçada üçüncü şahıs eriller gâib (‫ ;)غائِب‬üçüncü şahıs dişiller gâibe (‫)غائِبة‬,
İkinci şahıs eriller muhâtab (‫ ;) ُماطَب‬ikinci şahıs dişiller muhâtaba (‫) ُماطَبة‬,
Birinci şahıs ise mutekellim (‫كلِّم‬
َ ‫ ) ُمت‬olarak isimlendirilmektedir.
Arapça zamirler öznenin sayısı bakımından da farklı adlandırılırlar.
• Tekil (mufred);
• İkil (musennâ),
• Çoğul ise (cem‘) sözcüğü ile karşılanır.
Örneğin, mufred muzekker gâib (üçüncü tekil şahıs eril), mufred muennes gâibe (üçüncü tekil şahıs dişil)
dikkat
Arapçada gerek zamir çekimi, gerekse fiil çekimi üçüncü tekil şahıs ile başlar. Erkek dominant olduğu için önce
erkeğe özgü tekil, ikil ve çoğul kullanımı, ardından kadına ilişkin kullanım biçimi gelir. Aynı düzen ikinci şahıs
için de geçerlidir. Birinci şahıs zamirleri, ben ve biz’den ibaret olup burada cinsiyet ayrımı söz konusu değildir.
Çünkü konuşan zaten karşımızda durmaktadır.
Kadınlı erkekli bir topluluğa hitap edilirken erile özgü kullanım esastır.
Üçüncü şahıs ikil ile ikinci şahıs ikil zamirleri, eril ve dişil için ortaktır.
7
Örneğin,
Üçüncü tekil şahıs eril zamiri Üçüncü ikil şahıs zamiri (ortak) Üçüncü çoğul şahıs eril zamiri
‫( ُهو‬huva): o ‫( ُها‬humâ): o ikisi ‫( ُه ْم‬hum): onlar
.‫ُه َو ُم َعلِّم‬ .‫وسليم‬

َ ‫َحَد‬
ْ ‫ُهَا أ‬ .‫وعلِي‬ ْ ‫ُه ْم أ‬
َ ‫َحَد َو ُمَ َّمد‬
O bir öğretmendir. O ikisi Ahmet ve Selim’dir. Onlar Ahmet, Muhammet ve
Ali’dir.
Üçüncü tekil şahıs dişil zamiri Üçüncü ikil şahıs zamiri (ortak) Üçüncü çoğul şahıs dişil zamiri
Arapça ‫( ِهي‬hiye): o ‫( ُها‬humâ): o ikisi ‫( ُه َّن‬hunne): onlar
َ
.‫ِه َي ُم َعلِّمة‬ .‫ُهَا َزيْـنَب و َخ ِدجيَة‬ .‫َسَاء‬ ِ َ‫ه َّن مرَي وف‬
ْ ‫اط َمة ونور و َأ‬ َ َْ ُ
O bir öğretmendir. O ikisi Zeynep ve Hatice’dir. Onlar Meryem, Fatma, Nur ve
Esma’dır.
8
Arapça-I
İkinci tekil şahıs eril zamiri İkinci ikil şahıs zamiri (ortak) İkinci çoğul şahıs eril zamiri
َ ْ‫( أَن‬ente): sen

Arapça ‫ت‬ ‫( أَنْـتُما‬entumâ): siz ikiniz ‫( أَنْـتُ ْم‬entum): sizler
َ ْ‫يف أَن‬
‫ت؟‬ َ ‫َك‬ ‫ف أَنْــتُ َـما؟‬
َ ‫َك ْي‬ ‫يف أَنْــتُ ْـم؟‬
َ ‫َك‬
Nasılsın? Siz ikiniz nasılsınız? Sizler nasılsınız?
İkinci tekil şahıs dişil zamiri İkinci ikil şahıs zamiri (ortak) İkinci çoğul şahıs dişil zamiri
ِ ْ‫( أَن‬enti): sen
Arapça ‫ت‬ ‫( أَنْـتُما‬entumâ): siz ikiniz َُّ ْ‫( أَن‬entunne): sizler
‫ـت‬
‫ف أَنْــتُ َـما؟‬
َ ‫َك ْي‬ ‫يف أَنْــتُ َّـن؟‬
َ ‫َك‬
ِ ْ‫ف أَن‬
‫ت؟‬ َ ‫َك ْي‬
Nasılsın? Siz ikiniz nasılsınız? Sizler nasılsınız?
9
Birinci tekil şahıs zamiri Arapça ‫( أَنا‬ene): ben
.‫أَنا طَالِب‬ .‫أَنا طَالِبَة‬
Ben bir öğrenciyim. Ben bir öğrenciyim.
İki kişi “biz” diye kendilerinden söz edecek oldu-

Birinci şahıs çoğul zamiri ‫ن‬
ُ ‫( َْن‬nahnu): bizler ğunda yine ‫ن‬
ُ ‫( َْن‬nahnu): biz zamirini kullanır:
.‫وعلِي‬
َ ‫َْن ُن نُور َو ُمَ َّمد َو َزيْـنَب‬ ْ ‫َْن ُن أ‬
.‫َحَد َو لَْيـلَى‬
Biz Nur, Muhammet, Zeynep ve Aliyiz. Biz (ikimiz) Ahmet ve Leylayız.
2 Arapçadaki ayrık özne zamirlerini ezberleme ve yerinde kullanabilme, eril-dişil sözcükleri
ayırt edebilme

Arapçadaki ayrık özne za- Türkçedeki ve Arapçadaki Arapça zamirler konusunda

mirlerini gösteren tabloyu 5 ayrık özne zamirlerini kar- öğrendiklerinizi ailenizle ve
kez defterlerinize yazınız ve şılaştırınız, Türkçede ikil za- arkadaşlarınızla paylaşınız.
ezberleyiniz. mir olmadığını fark ediniz.
10
Arapça-I
KENDİNİ TANIT
‫سك‬
َ ‫ف نَـ ْف‬
ْ ‫َع ِّر‬
.‫األرُدن‬ ِ ِ
ْ ‫ أنَا م َن‬.‫ أنا طالبَة‬.‫ أَنا َزيْـنَب‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬ .‫ أنا ِم َن العَِراق‬.‫ أنا طالِب‬.‫ أَنا َعْب ُد اهلل‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬
Merhaba. Ben Zeynep. Ben bir Merhaba. Ben Abdullah. Ben bir
öğrenciyim. Ürdünlüyüm. öğrenciyim. Iraklıyım.
.‫ ُه َو طَالِب‬.‫ال‬ ‫َه ْل َعْب ُد اهلل ُم َعلِّم؟‬

Hayır. O bir öğrenci. Abdullah öğretmen mi?
.‫ ُه َو ِعَراقِي‬،‫نَ َـعم‬ ‫َه ْل َعْب ُد اهلل ِعَراقِي؟‬

Evet, o Iraklı. Abdullah Iraklı mı?
.‫ ِه َي طَالِبَة‬،‫نَ َـعم‬ ‫َه ْل َزيْـنَب طالِبة؟‬

Evet, o bir öğrenci. Zeynep öğrenci mi?
.‫ ِه َي أ ُْرُدنِيّة‬.‫ال‬ ‫ص ِريَّة؟‬ ِ
ْ ‫َه ْل َزيْـنَب م‬
Hayır. O Ürdünlü. Zeynep Mısırlı mı?
11
ِ ِ‫ أنا ِمن ف‬.‫ أنا طَبِيبة‬.‫ أَنا مرَي‬.‫السالم علَي ُكم‬

.‫لسطني‬ ِ ِ‫ أنا باك‬.‫ أنا طَبِيب‬.‫َحَد‬
.‫ستان‬ ْ ‫ أَنا أ‬.‫رحبًا‬
َ َْ ْ َ ُ َّ َ ‫َم‬
Selamün aleyküm. Ben Meryem. Ben bir Merhaba. Ben Ahmet. Ben bir
doktorum. Filistinliyim. doktorum. Pakistanlıyım.
.‫ ُه َو طَبيب‬.‫ال‬ ‫َحَد ُم َهْن ِدس؟‬

ْ ‫َه ْل أ‬
Hayır. O bir doktor. Ahmet mühendis mi?
.‫ ُه َو ِم ْن بَاكِ ْستان‬،‫نـََعم‬ ‫َحَد ِم ْن بَاكِ ْستان؟‬

ْ ‫َه ْل أ‬
Evet, o Pakistanlı. Ahmet Pakistanlı mı?
.‫ ِه َي طَبيبَة‬.‫ال‬ ‫َه ْل َم ْرَي ُم َعلِّ َمة؟‬

Hayır. O bir doktor. Meryem öğretmen mi?
.‫ ِه َي فِلَ ْس ِطينِيَّة‬.‫ال‬ ‫َه ْل َم ْرَي تُ ْـركِيَّة؟‬

Hayır. O Filistinli. Meryem Türk mü?
12
Arapça-I
Ülke başına ‫ن‬ ِ

ْ ‫ م‬veya ülke sonuna nisbet yâ’sı (yâ’un-nisbe) eklenerek aidiyet anlamı elde edilir.
O, Iraklıdır. ‫ُه َو ِع َراقِي‬ = ِ ‫ُهو ِمن‬
‫الع َراق‬ َ َ
O, Pakistanlıdır. ‫ُهو بَاكِ ْستَ ِان‬ = ‫ُه َو ِم ْن بَاكِستَان‬
O, Ürdünlüdür. ‫ِهي أ ُْر ُدنِيَّة‬ = ‫ِهي ِم َن األ ُْر ُدن‬
O, Filistinlidir. ‫ِهي فِلَ ْس ِطينِيَّة‬ = ‫ِه َي ِم ْن فِلَ ْس ِطني‬
Dişil Eril
Türk ‫تُ ْـركِيَّة‬ ‫تُ ْـركِي‬

Lübnanlı ‫ل ُْبنانِيَّة‬ ِ ‫ل ُْب‬
‫نان‬
‫ص ِريَّة‬ ِ ‫ص ِري‬ ِ
Mısırlı
ْ ‫م‬ ْ ‫م‬
Libyalı ‫لِْيبِيَّة‬ ‫لِ ِيب‬
Tunuslu ‫تُونِ ِسيَّة‬ ‫تونِ ِسي‬
Fransız ‫فِ َرنْ ِسيَّة‬ ‫فِ َرنْ ِسي‬
Ürdünlü ‫أ ُْر ُدنِيَّة‬ ‫أ ُْر ُدِن‬
Suriyeli ‫سوِريَّة‬ ‫ُسوِري‬
Pakistanlı ‫باكِ ْستانِيَّة‬ ِ ‫باكِ ْس‬
‫تان‬
Çinli ِ
‫صينِيَّة‬ ِ
‫ص ِين‬
İranlı ‫إِيرانِيَّة‬ ‫إِير ِان‬
Sudanlı ‫ُسودانِيَّة‬ ِ ‫ُس‬
‫ودان‬
Ummanlı ‫عُ َمانِيَّة‬ ‫عُ َم ِان‬
Nisbet yâ’sı aslında şeddeli bir ye’dir, ancak şeddesi konuşma dilinde çoğunlukla telaffuz edilmez, uzun
bir “î” sesiyle yetinilir. Dişil te’si eklendiği zaman şedde görünür hâle gelir.
13
Örneğin,
Tur-ki-yâ Tur-kî Tur-kiyy-e; ‫تُركيَّة‬ ‫تُركي‬ ‫تُركيا‬

Sû-ri-yâ Sû-rî Sû-riyy-e; ‫سوريَّة‬ ‫سوري‬ ‫سوريا‬
Rûs-yâ Rû-sî Rû-siyy-e gibi. ‫روسيَّة‬ ‫روسي‬ ‫روسيا‬
Dikkat edileceği üzere sonu “…yâ - ‫ ”ـيا‬ile veya elif (‫ )ا‬ile biten ülke adlarına “-li, -lı” anlamındaki nisbet
yâ’sı getirileceği zaman, önce sondaki bu “yâ” atılıyor, sonra “î - ‫ ”ـِي‬nisbet yâ’sı getiriliyor.
Örnek: Rûs-ya + î = Rûs-î = Rû-sî ِ : ‫ ي‬+ ‫ يا‬- ‫ روس‬
‫روسي‬ Rus
İs-bân-yâ + î = İs-bâ-nî ‫ إسباين‬: ‫ ي‬+ ‫ يا‬- ‫ إسبان‬İspanyol
Ke-ne-dâ + î = Ke-ne-dî ‫ كندي‬: ‫ ي‬+ ‫ ا‬- ‫ كند‬Kanadalı
Fi-ren-sâ + î = Fi-ren-sî ‫ فرنسي‬: ‫ ي‬+ ‫ ا‬- ‫ فرنس‬Fransız
.‫أَنا َع َرِب‬ .‫أَنا لِيبِيَّة‬
.‫ص ِري‬ ِ
ْ ‫أَنا م‬ .‫أَنا ُسوريَّة‬
.‫أَنا لُْبنانِيَّة‬ .‫أَنا تُ ْـركِي‬
.‫ص ِريَّة‬ ِ ِ ُ‫أَنا ع‬

ْ ‫أَنا م‬ .‫مان‬
14
Arapça-I
3 Tanışma ve kendini tanıtmaya ilişkin sözcükleri kullanabilme

Türkçede ve Arapçada ken-

Defterinize kendinizi tanı- Ailenize ve arkadaşlarınıza
dimizi tanıtırken kullandı-
tan cümleler yazınız. Arapça kendinizi tanıtınız.
ğımız ifadeleri karşılaştırınız.
MÂZÎ FİİL ÇEKİMİ (Dİ’Lİ GEÇMİŞ ZAMAN)
ِ ‫يف‬
‫الف ْع ِل املاضي‬ ُ ‫صر‬
ْ َ‫ت‬ dikkat
Burada di’li geçmiş zamanda basit fiil
çekimi verilmiş olup, fiil türleri ve diğer
çekimler ikinci bölümde verilecektir.
Mâzî Bir Fiilin Örnek Çekim Tablosu
(‫كتَب‬
َ , ketebe, yazdı)
‫ُه ْم َكتَبُـوا‬ ‫ُها َكتَبَا‬ ‫ب‬

َ َ‫ُه َو َكت‬
Üçüncü şahıs
Eril (muzekker) Gâib
Onlar yazdılar O ikisi yazdılar O yazdı
‫ُه َّن َكتَْب َـن‬ ‫ُها َكتَبَتَا‬ ْ َ‫ِه َي َكتَب‬

‫ت‬ Dişil (muennes) Gâibe
Onlar yazdılar O iki yazdılar O yazdı
‫أَنْــتُ ْم َكتَْبتُ ْم‬ ‫أَنْــتُما َكتَْبــتُ َما‬ ‫ت‬ َ ْ‫أَن‬

َ ‫ت َكتَْب‬
İkinci şahıs
Eril (muzekker) Muhâtab
Sizler yazdınız Siz ikiniz yazdınız Sen yazdın
‫ت‬ َُّ ْ‫أَن‬

ُّ ‫ـت َكتَْب‬ ‫أَنْــتُما َكتَْبتُ َما‬ ِ ‫ت َكتَْب‬
‫ت‬ ِ ْ‫أَن‬ Dişil (muennes) Muhâtaba
Sizler yazdınız Siz ikiniz yazdınız Sen yazdın
Eril-Dişil
Birinci
‫َْن ُن َكتَبـْنَا‬ ‫ت‬

ُ ‫أَنا َكتَْب‬
şahıs
(muzekker- Mutekellim
Biz yazdık Ben yazdım muennes)
dikkat
• İkinci şahıslarda zamirin sonundaki harekeli te’nin fiilin sonuna hep eklenmiş olduğunu ve üçüncü çoğul şahıs
dişilden itibaren fiilin son harfinin sukûn ile harekelendikten sonra bu eklemelerin yapılmış olduğunu fark ediniz.
• Üçüncü şahıs eril çoğullarda çoğul vâvından sonra bir elif harfi getirilir. Bu elif, fiilin okunuşunda dikkate
alınmaz. Yani fiil ketebuvâ biçiminde değil ketebû biçiminde okunur.
• Yukarıdaki tabloda yer alan her bir fiil çekimi, başında kullanılmış olan zamirle birlikte okunduğunda anlamlı
bir cümle olmaktadır.
15
Sıkça kullanacağınız bazı fiiller;
‫ب‬ ِ
َ ‫َذ َه‬ ‫ب‬َ ‫تَع‬
(zehebe) gitti (ta‘ibe) yoruldu
‫س‬َ َ‫َجل‬
(celese) oturdu ‫س‬َ ‫َد َر‬
(derese) ders çalıştı, okudu
‫َد َخ َل‬ (dahale) girdi ‫َعلِ َم‬ (‘alime) bildi
‫َخ َر َج‬ (harace) çıktı ‫فَـتَ َح‬ (feteha) açtı
‫ب‬ َ ‫َش ِر‬

(şeribe) içti ‫َِس َع‬ (semi‘a) işitti
4 Di’li geçmiş zaman kipinde basit fiil çekme becerisi edinebilme

Arapça ve Türkçedeki di’li

Yukarıdaki fiil çekimini üç geçmiş zaman çekimini kar-
kere defterinize yazınız ve şılaştırınız, Türkçede “birin-
Arapçada di’li geçmiş za-
ezberleyiniz, diğer örnek fi- ci tekil şahıs”, Arapçada ise
manda fiil çekimi konusun-
illerden üç tanesini seçerek “üçüncü tekil şahıs” ile baş-
da öğrendiklerinizi arkadaş-
di’li geçmiş zaman olarak ladığını, Arapçada hem eril
larınızla paylaşınız.
tüm şahıslarla çekimini def- hem dişil hem de ikil form-
terinize yazınız. lar için fiil çekimi olduğunu
fark ediniz.
16
‫‪Arapça-I‬‬
‫‪alıştırmalar‬‬ ‫التَ ْدريبات‬

‫‪1- A. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüğü seçerek tamamlayınız.‬‬
‫النُّور‪ /‬اخلَْي‪َ /‬ع ْلي ُك ْم‪ /‬اَ ْلَ ْم ُد هلل‬
‫السالم ‪..................‬‬ ‫‪َّ .1‬‬
‫‪/‬علَْي ُكم ‪/‬اَحلَ ْم ُد هلل ‪/‬اخلَْي‬
‫احلال َ‬
‫‪ .2‬أَنا ِبَْي ‪..................‬‬
‫كرا ‪َ /‬ع ْلي ُكم ‪ /‬احلال‬ ‫اخلَْي ‪ُ /‬ش ً‬

‫ف ‪..................‬‬ ‫‪َ .3‬كْي َ‬
‫‪B. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.‬‬
‫ف ‪..................‬؟‬‫‪َ -‬م ْرحبًا‪َ .‬كْي َ‬
‫‪ -‬أَنا‪ُ ..................‬شكًْرا و‪..................‬؟‬
‫‪ِ.................. -‬بَْي‪.‬‬
‫‪C.‬‬
‫باح اخلَْي‪.‬‬
‫ص ُ‬ ‫‪َ -‬‬
‫‪.................. -‬‬
‫‪D.‬‬
‫‪..................‬‬ ‫‪-‬‬
‫ت ِم ْن أ َْهلِه‪.‬‬
‫‪ -‬وأَنْ َ‬
‫‪2- A. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫(لبنان)‬ ‫نان‪.‬‬ ‫َعلِي‪َ :‬علِـي لُْب ِ‬

‫(مصر)‬ ‫ص ِريَّـة‪.‬‬ ‫ِ‬
‫َزيْـنَب‪َ :‬زيْـنَب م ْ‬
‫َحَد‪( ...................................... :‬تركيا)‬ ‫أْ‬
‫لَْيـلَى‪( ...................................... :‬ليبيا)‬
‫َسلِيم‪( ...................................... :‬تونِس)‬
‫نور‪( ...................................... :‬فرنسا)‬
‫َعْب ُد اهلل‪( ...................................... :‬إسبانيا)‬
‫‪17‬‬
B. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri örneklerdeki gibi tamamlayınız.
Eril Ben Türküm. .‫أَنا تُ ْـركِي‬ .‫أَنا ِمن تُركِيا‬

Dişil Ben Türküm. .‫أَنا تُ ْـركِيَّة‬ .‫أَنا ِمن تُركِيا‬
.‫صر‬ ِ ِ
ْ ‫أَنا م ْن م‬
Eril Ben Mısırlıyım. ..................
ِ ِ
ْ ‫أَنَا م ْن م‬
.‫صر‬
Dişil Ben Mısırlıyım. ..................
Eril Ben Rusum. .................. .‫أَنا ِم ْن ُروسيا‬

Dişil Ben Rusum. .................. .‫أَنَا ِم ْن ُروسيا‬
Eril Ben Tunusluyum. .................. .‫أَنا ِم ْن تُونِس‬
Dişil Ben Tunusluyum. .................. .‫أَنا ِم ْن تُونِس‬
Eril O Kuveytli. .‫ُه َو ُك َويْـتِـي‬ .‫ُه َو ِم َن ال ُكويْت‬
Dişil O Kuveytli. .‫ِه َي ُك َويْـتِيَّة‬ .‫ِه َي َم َن ال ُك َويْت‬
Eril O Japon. .................. .‫ُه َو ِم َن اليابان‬
.‫من اليابان‬ ِ
َ ‫ه َي‬
Dişil O Japon. ..................
Eril O Cezayirli. .................. .‫ُه َو ِم َن اجلََزائِر‬

Dişil O Cezayirli. .................. .‫ِه َي ِم َن اجلََزائِر‬
Eril Sen Yemenlisin. .‫ت يـَ َمـنِـي‬
َ ْ‫أَن‬ .‫ت ِم َن اليَ َمن‬
َ ْ‫أَن‬
Dişil Sen Yemenlisin. .‫ت يَ َـمـنِيّة‬
ِ ْ‫أَن‬ .‫ت ِم َن الْيَ َمن‬
ِ ْ‫أَن‬
Eril Sen Faslısın. .................. .‫ت ِم َن ال َـم ْغ ِرب‬
َ ْ‫أَن‬
Dişil Sen Faslısın. .................. .‫ت ِم َن ال َـم ْغ ِرب‬
ِ ْ‫أَن‬
Eril Sen İspanyolsun. .................. .‫ت ِم ْن إِ ْسبانْيا‬
َ ْ‫أَن‬
Dişil Sen İspanyolsun. .................. .‫ت ِم ْن إِ ْسبانْيا‬
ِ ْ‫أَن‬
18
‫‪C. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪ -‬ال‪ .‬أَنا طَبِيب‪.‬‬ ‫ت طَالِب؟(طَبِيب)‬ ‫‪َ -‬ه ْل أَنْ َ‬

‫‪.................. -‬‬ ‫(م ِديرة)‬ ‫ِ‬
‫‪َ - .1‬ه ْل ه َي ُم َعلِّ َمة؟ ُ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ت ُم َهْن ِد َسة؟ (طَبِيبَة)‬‫‪ - .2‬هل أنْ ِ‬
‫َْ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫(مهندس)‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪َ - .3‬ه ْل ُه َو ُمدير؟ ُ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ت طَبِيب؟ ُ‬
‫(م َعلّم)‬ ‫‪َ - .4‬ه ْل أَنْ َ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ت طَبِيبَة؟ (طالِبَة)‬ ‫‪ - .5‬هل أَنْ ِ‬
‫َْ‬
‫‪D. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪ -‬ال‪ِ .‬ه َي أ ُْرُدنِيّة‪.‬‬ ‫(األرُدن)‬ ‫ِ ِ‬

‫‪َ -‬ه ْل ه َي تُ ْـركيّة؟ ْ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ص ِري؟ (اليَ َمن)‬ ‫‪ - .1‬هل أنْ ِ‬
‫تم ْ‬ ‫َْ َ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫(سوِريَا)‬ ‫ت فِ ِ ِ‬ ‫‪ - .2‬هل أَنْ ِ‬
‫لسطينيَّة؟ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪َ - .3‬ه ْل أنْت ُروسيَّة؟ (تـُْركيَا)‬
‫‪.................. -‬‬ ‫‪َ - .4‬ه ْل ِه َي ُك َويْتِيَّة؟ (بَاكِستَان)‬
‫‪.................. -‬‬ ‫ص ِري؟ (يابان)‬ ‫ِ‬
‫‪َ - .5‬ه ْل ُه َو م ْ‬
‫‪E. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪ ،‬أَنا إِ ْسبَ ِان‪.‬‬ ‫إسبَ ِان؟‬ ‫ت ْ‬ ‫‪َ -‬ه ْل أنْ َ‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪..................،‬‬ ‫ت َجَزائِِري؟‬ ‫‪َ - .1‬ه ْل أنْ َ‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪..................،‬‬ ‫‪َ - .2‬ه ْل ِهي يَ َـمـنِيَّة؟‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪..................،‬‬ ‫ت أ ُْرُدنِيَّة؟‬‫‪ - .3‬هل أَنْ ِ‬
‫َْ‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪..................،‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪َ - .4‬ه ْل ُه َو تُونسي؟‬
‫‪ -‬نَ َـعم‪..................،‬‬ ‫‪َ - .5‬ه ْل ِهي إيطالِيَّة؟‬
‫‪3- A. Aşağıdaki boşlukları fiillerin doğru çekimiyle doldurunuz.‬‬
‫(د َخ َل)‬‫ُه َو ‪َ ...........................................‬‬
‫س)‬‫(جلَ َ‬‫َْن ُن ‪َ .........................................‬‬
‫ب)‬ ‫أَنْـتُما ‪( .......................................‬ش ِر َ‬
‫ب)‬‫ت ‪َ ( ........................................‬ذ َه َ‬‫أَنْ َ‬
‫(خَر َج)‬
‫ُه ْم ‪َ ..........................................‬‬
‫ب)‬ ‫زينب ونور ‪َ ( ...............................‬كتَ َ‬
‫(علِ َم)‬
‫ُه َّن ‪َ .........................................‬‬
‫س)‬‫(جلَ َ‬ ‫أَنا ‪َ ..........................................‬‬
‫‪19‬‬
B. Aşağıdaki boşlukları uygun ayrık özne zamirleriyle doldurunuz.
‫كيف احلال؟‬.‫ َم ْر َحبًا يا زينب‬:‫بتول‬

‫؟‬..................‫ِبَْي يا بَـتول و‬..................:‫َزيْـنَب‬
ِ
‫َحَد؟‬
ْ‫فأ‬ َ ‫ َكْي‬.‫بَْي احلَ ْم ُد هلل‬..................:‫بَـتُول‬
‫ومَ َّمد؟‬
ُ ‫ف َعلي‬ َ ‫خبَري يا بَتول َوَكْي‬..................:‫َزيْـنَب‬
.‫ ُشكًْرا‬،‫ِبَري‬..................:‫بَـتُول‬
4- Aşağıda cümleleri okuyunuz ve boşluğa yazınız.
.‫ضا‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ً ْ‫ت أَي‬ ْ َ‫ب َوزيْـنَب َكتَـب‬
َ َ‫لي َكت‬
ّ ‫ َع‬.‫ ه َي تُ ْـركيَّة‬.‫ زينب طالبَة‬.‫ هو تُ ْـركي‬.‫َعل ّي طالب‬
ِ ِ
‫ف احلال‬ َ ‫ف احلال يا َعلي وَكْي‬ َ ‫ َكْي‬.‫باح النّور يا َزيْـنَب‬ ُ ‫ص‬ َ ‫الَْي يا َعلي َو‬ ْ ‫باح‬ ُ ‫ص‬ َ
ً ْ‫ أَنْـتُ ْم أَي‬،‫ت‬
‫ضا‬ ُ ‫ أنا َجلَ ْس‬،‫ضا كتبتُ ْم‬ً ْ‫ أَنْـتُ ْم أَي‬،‫ت‬
ُ ‫ أَنا َكتَْب‬.‫ أَنا ُم َعلّم‬،‫أحَد‬ ْ ‫يا َزيْـنَب؟ أنا‬
ْ ‫الَْي يا أ‬ ْ ُ‫ َمساء‬،‫ َمساءُ اخلَْي يا َزيْـنَب‬،‫أيضا‬ ِ
.‫َحَد‬ ً ‫وه َو َخَر َج‬ ُ ‫ت‬ ْ ‫ ه َي َخَر َج‬، ‫َجلَ ْستُ ْم‬
....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Ali öğrencidir. O, Türktür. Zeynep öğrencidir. O, Türktür. Ali yazdı, Zeynep de yazdı. Günaydın
Ali, günaydın Zeynep. Nasılsın Ali? Nasılsın Zeynep? Ben Ahmet, ben öğretmenim, ben yazdım,
siz de yazdınız. Ben oturdum, siz de oturdunuz. O çıktı (Zeynep), o da çıktı. İyi akşamlar Zeynep,
iyi akşamlar Ali.
20
Arapça-I
Selamlaşmaya ilişkin sözcükleri

1 kullanabilme
öğrenme çıktıları ve bölüm özeti ‫ْخيص‬

Arapçada farklı selamlaşma ifadeleri bulunmaktadır. Bunlar gü-
Günlük Hayatımızda Arapça 1 naydın, iyi akşamlar, iyi geceler, Allah rahatlık versin vb. ifadelerdir.
‫صباح‬
ُ ،‫صباح اخلَْي‬ ُ ،‫ َم ْر َحبًا‬،‫السالم‬ َّ ‫ َو َعلَي ُك ُم‬، ‫الم َعلَْي ُك ْم‬
ُ ‫الس‬
َّ
،‫صبِح َعلَى اخلَْي‬ ِ
ْ ُ‫ ت‬،‫يدة‬
َ ‫ لَْيـلَة َسع‬،‫ َمساءُ اخلَْي‬،‫ مساءُ النُّور‬،‫النّور‬
‫ت ِم ْن أ َْهلِه‬
َ ْ‫َوأَن‬
Arapçadaki ayrık özne zamirlerini

2 ezberleme ve yerinde kullanabilme,
eril-dişil sözcükleri ayırt edebilme
Özne, cümlenin temel ögelerinden biridir. Öznenin yerine

Ayrık Özne Zamirleri kullanılan, onun yerini tutan sözcüklere zamir diyoruz. Za-
mirler bir dilde ifadenin en güçlü ögelerinden birini oluşturur.
Arapçada kişi zamirlerinin sayısı Türkçedekinden farklı olarak
ِ ‫التـَّل‬
14’tür. Bu farklılık, Arapçada eril-dişil ayırımı olmasından ve
ayrıca iki kişiye özgü ikil zamirinin bulunmasından kaynakla-
nır. Diğer yandan Arapçada tüm sözcükler yapıları bakımından
eril ve dişil olarak ayrılırlar.
‫ َر ُجل‬adam sözcüğü eril bir sözcükken;

‫ َحديقة‬bahçe sözcüğü dişil bir sözcük olarak karşımıza çıkar.
Ülke başına ‫ ِمن‬veya ülke sonuna nisbet yâ’sı (yâ’un-nisbe) ek-
ْ
lenerek aidiyet anlamı elde edilir. Aidiyet bildiren sözcüklerin
de eril ve dişilleri bulunmaktadır. ‫ تُـركِيّة‬- ‫تُـركِي‬
ْ ّ ْ
21
Tanışma ve kendini tanıtmaya

3 ilişkin sözcükleri kullanabilme
Tanışma ve kendini tanıtmaya dair temel sözcüklerden merha-

Kendini Tanıt ba, nasılsın gibi ifadeler, kişinin ait olduğu uyruğu belirtmesi ve
karşısındakinin hangi uyruğa ait olduğuna dair sorular sorabil-
mesi ve bu tür sorulara uygun cevaplar verebilmesi önemlidir;
ِ
ْ َْ َ‫ ا‬،‫ف احلال؟ أَنا بَْي‬
”‫لم ُد هلل‬ َ ‫ “ َكْي‬gibi.
Bölüm içinde bu becerinin kazandırılmasına yönelik yeteri ka-
dar diyaloga yer verilmiş, mensubiyete ilişkin yapıların ve kulla-
nımların kavratılmasına yönelik gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Di’li geçmiş zaman kipinde basit

4 fiil çekme becerisi edinebilme
Basit fiillerin dili geçmiş zaman kipinde çekiminde örnek fiil ola-
Mazi Fiil Çekimi (Di’li Çeçmiş
rak ‫كتَب‬
Zaman) َ َ (ketebe, yazdı) kullanılmıştır. Diğer fiil çekimlerinde zor-
lanmamak için ‫كتَب‬
َ َ fiilinin ilgili zaman kiplerindeki çekiminin
ezberlenmesi son derece önemli olup, ayrıca diğer bölümlerdeki
morfoloji konularını anlayabilmesinin temel şartıdır.
22
Arapça-I
1 ‫ صباح اخلي‬ifadesine cevap olarak aşağıdakiler- 6

َْ ُ َ
neler öğrendik? ‫ماذا تـََعلّ ْمنا؟‬

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi dişil bir sözcüktür?
den hangisi verilemez?
A. ‫جل‬
ُ ‫ ر‬B.
‫قـَلَم‬
A. ‫صباح النُّور‬ ‫صباح ال ُفل‬ َ
ُ َ B. ُ َ ‫كِتاب‬
C. ‫ ُم َدِّرس‬D.
C. ‫صباح اخلَري‬ ‫ة‬‫يد‬ِ
َ َ ‫لَْيـلَة‬
‫ع‬ ‫س‬
ُ َ D.
E. ‫سيّارة‬
E. ‫صباح الْوْرد‬ َ
َ ُ َ
7 “Zeynep Lübnanlıdır.” ifadesini karşılayan
2 ‫ تُصبِح على اخلري‬ifadesinin cevabı olarak aşağı- doğru cümle aşağıdakilerden hangisidir?
َ ْ
dakilerden hangisi doğrudur? A. .‫ َزيْـنَب لبنان‬B.
.‫َزيْـنَب لبنانيّة‬
A. ‫صباح اخلري‬ C. .‫ زيْـنَب لبناين‬ ِِ
D. .‫يب‬
ُ ّ َ ّ ‫َزيْـنَب ل‬
B. ‫مساء اخلَري‬ E. .‫َزيْـنَب ليبيّة‬
ُ
C. ‫أهله‬
ْ ‫و أنت‬
‫من‬
8 Aşağıdakilerden hangisi Arapçada bir geçmiş
D. ‫مساء النّور‬ zaman fiilidir?
E. ‫ليلة سعيدة‬
A. ‫ كِتاب‬B.
‫سيّارة‬
C. ‫جل‬
ُ ‫ ر‬D.
‫ُم َعلّم‬
3 ‫؟‬......... ‫ َكيف‬-
َ ْ َ
E. ‫كتَب‬
.‫أنا خبري احلمد هلل‬- َ َ
Yukarıdaki boşluğa hangi sözcük getirilmelidir? 9 Arapçada dişillikle ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi yanlıştır?
A. ‫ ُهو‬ B. ‫ِهي‬
َ َ A. Arapça dişil sözcüklerin olduğu bir dildir.
C. ‫ احلال‬ D. ‫ُهم‬
ْ B. Görünüşü eril olsa da Arapçada duyuşa göre
dişil olan sözcükler vardır.
E. ‫ن‬
َّ ‫ُه‬ C. Bazı dişil sözcüklerin sonunda tâ el-merbûta
adı verilen bir harf bulunmaktadır.
4 Aşağıdakilerden hangisi bir zamir değildir? D. Dişil sözcüğünün Arapça karşılığı muzekkerdir.
E. Dişil sözcüğünün Arapça karşılığı muennesdir.
A. ‫ن‬
َّ ‫ ُه‬B.
‫حنن‬
C. ‫ أنتما‬ D. ‫أمحد‬ 10 ‫( َذهب‬zehebe, gitti) fiilinin di’li geçmiş zaman
E. ‫أنت‬
َ َ
َ ikinci şahıs eril ve dişil çoğul çekimi aşağıdaki şık-
lardan hangisinde doğru olarak verilmiştir?
5 Aşağıdakilerden hangisi dişil zamirlerden biri
A. ‫ت‬
َّ ُ ‫ َذ َهْب‬-‫َذ َهْبـتُم‬
değildir?
B. ‫ب‬
َ ْ ‫ذهبوا – َذ َه‬
َ
A. ‫ ِهي‬B.
‫ت‬
َ ْ‫أن‬
َ C. ‫بت – َذ َهْبـتُما‬
َ ‫َذ َه‬
ِ ْ‫ أن‬D.
C. ‫ت‬ ‫ُه َّن‬
D. ‫ َذ َهْبنا‬-‫ت‬
ُ ‫َذ َهْب‬
E. ‫أنت‬
ُّ E. ‫ َذ َهبَـتا‬-‫َذ َهب‬
23
1. D Yanıtınız yanlış ise “Günlük Hayatımızda 6. E Yanıtınız yanlış ise “Dilbilgisi” konusunu ye-
Arapça 1” konusunu yeniden gözden geçiriniz. niden gözden geçiriniz.
ْ ‫مفاتيح‬
Yanıtınız yanlış ise “Günlük Hayatımızda

2. C 7. B Yanıtınız yanlış ise “Kendini Tanıt” konusu-
Arapça 1” konusunu yeniden gözden geçi-
neler öğrendik yanıt anahtarı “‫األج ِوبة لِـ “ماذا تـََعلّ ْمنا‬
nu yeniden gözden geçiriniz.

riniz.

3. C 8. E Yanıtınız yanlış ise “Mâzî Fiil Çekimi” konu-
sunu yeniden gözden geçiriniz.
riniz.
4. D Yanıtınız yanlış ise “Ayrık Özne Zamirleri” 9. D Yanıtınız yanlış ise “Dilbilgisi” konusunu ye-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. niden gözden geçiriniz.
5. B Yanıtınız yanlış ise “Ayrık Özne Zamirleri” 10. A Yanıtınız yanlış ise “Mâzî Fiil Çekimi” konu-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. sunu yeniden gözden geçiriniz.
1 Anahtarı
A. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerleri uygun sözcüğü seçerek tamamla-

yınız.
‫السالم علي ُك ْم‬

ّ .1
‫ أنا خبري احلمد هلل‬.2
‫ كيف احلال‬.3
B. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.
‫ كيف احلال؟‬.‫َم ْرحبًا‬

ِ ْ‫ أَن‬/‫أنا ِبري شكرا و أَنْت‬
‫ت؟‬
Alıştırma 1 َ ً
.‫أنا ِبَْي‬
C.
.‫باح اخلَْي‬
ُ ‫ص‬ َ
‫الَْي‬
ْ ‫باح‬
ُ ‫ص‬َ /‫باح النُّور‬
ُ ‫ص‬ َ
D.
.‫صبِح َعلَى اخلَْي‬ ْ ُ‫ت‬

.‫ت ِم ْن أ َْهلِه‬
َ ْ‫َو أَن‬
24
‫‪1‬‬ ‫‪Anahtarı‬‬
‫‪A. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬

‫أمحد تُـركِي‪( .‬تركيا) ‪/‬لَيـلَى لِيبِية‪( .‬ليبيا) ‪/‬سليم ِ‬
‫تونسي‪(.‬تونس) ‪/‬نور َفرنْ ِسيّة‪.‬‬ ‫ْ ّ‬ ‫ْ‬
‫(فرنسا) ‪/‬عبد اهلل إسباين‪( .‬إسبانيا)‬
‫‪B. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri örneklerdeki gibi tamamlayınız:‬‬
‫وسيّة‪/.‬أَنا تُونِ ِسي‪/.‬أَنا تُونِ ِسيّة‪.‬‬ ‫وسي‪/.‬أَنَا ر ِ‬

‫ُ‬
‫أَنا ِمص ِري‪/.‬أنا ِمص ِرية‪/.‬أَنا ر ِ‬
‫ُ‬ ‫ّْ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫ت َمغ ِرِب‪/.‬أَنْت َم ْغربِيَّة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُهو ِ‬
‫ة‪/.‬ه َو َجَزائ ِري‪/.‬ه َي َجَزائ ِريّة‪/.‬أَنْ َ‬
‫يابان‪/.‬ه َي يابانيّ ُ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ت إسبان‪ / .‬أَنْت إسبانيَّة‪.‬‬
‫أَنْ َ‬
‫‪C. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫‪ .1‬ال‪ .‬ه َي ُمديرة‪ .2 .‬ال‪ .‬أنا طَبِيبَة‪ .3 .‬ال‪ُ .‬ه َو ُم ِهْندس‪ .4 .‬ال‪ .‬أنا ُ‬
‫م َعلّم‪.‬‬
‫‪ .5‬ال‪ .‬أنا طالِبَة‪.‬‬

‫‪D. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪.1‬ال‪ .‬أَنا يََِن‪ .2 .‬ال‪ .‬أَنا سوِريّة‪ .3.‬ال‪ .‬أنا تُ ْـركِيّة‪ .4 .‬ال‪ِ .‬ه َي بَاكِستانِيّة‪.‬‬
‫ص ِري‪.‬‬ ‫ِ‬
‫‪ .5‬ال‪ُ .‬ه َو م ْ‬
‫‪E. Aşağıdaki boşlukları örneklerdeki gibi doldurunuz.‬‬
‫‪ .1‬نَ َـعم‪ ،‬أنا َجَزائِِري‪ .2 .‬نَ َـعم‪ِ ،‬هي يَ َـمـنِيّة‪ .3 .‬نَ َـعم‪ ،‬أنا أ ُْرُدنِيّة‪.‬‬
‫‪ .4‬نَ َـعم‪ُ ،‬ه َو تُونِ ِس ّي‪ .5 .‬نَ َـعم‪ِ ،‬هي إيطالِيّة‪.‬‬
‫‪A. Aşağıdaki boşlukları fiillerin doğru çekimiyle doldurunuz.‬‬
‫هو َد َخ َل (دخل)‬
‫حنن َجلَ ْسنا (جلس)‬
‫ب)‬‫أنتما َش ِربْـتُما (ش ِر َ‬
‫ت(ذهب)‬ ‫أنت َذ َهْب َ‬
‫َ‬
‫(خَر َج)‬
‫ُه ْم َخَر ُجوا َ‬
‫مها‪-‬مؤنث َكتَبَتا (كتب)‬
‫‪Alıştırma 3‬‬ ‫(علِ َم)‬ ‫َّ ِ‬
‫هن َعل ْم َن َ‬
‫ت (جلس)‬ ‫أنا َجلَ ْس ُ‬
‫‪B. Aşağıdaki boşlukları uygun ayrık özne zamirleriyle doldurunuz.‬‬
‫بتول‪َ :‬م ْر َحبًا يا زينب‪.‬كيف احلال؟‬

‫زينب‪:‬أنا خبري يا بتول و ِ‬
‫أنت؟‬
‫بتول‪:‬أنا خبري احلمد هلل‪ .‬كيف أمحد؟‬
‫زينب‪:‬هو خبري يا بتول و َكيف َعلي و ُم ّمد؟‬
‫بتول‪:‬مها خبري‪ُ ،‬شكًْرا‪.‬‬
‫‪25‬‬
bölümün kelimeleri ‫القسم‬ ُ ِ‫َكل‬

ِ ‫مات‬
‫( أَب‬eb) baba ‫( َسيَّ َارة‬seyyâre) araba

‫( اِبْن‬ibn) oğul ‫ب‬َ ‫( َش ِر‬şeribe) içti
‫( أ ُْرُدِن‬urdunî) Ürdünlü ‫( َشْس‬şems) güneş
‫بان‬ ِ ‫إس‬ْ (isbânî) İspanyol ‫( ِص ِين‬sînî) Çinli
‫( أ ُّم‬umm) anne ‫( طَبِيب‬tabîb) doktor
‫( إِيرِان‬îrânî) İranlı ‫( طالِب‬tâlib) öğrenci
‫ضا‬ ً ْ‫( أَي‬eydan) de, da, dahi ‫‘( ِعراقِي‬ırâkî) Iraklı
‫يطال‬ ِ ِ‫( إ‬îtâlî) İtalyan ‫‘( َعلِ َم‬alime) bildi
‫تان‬ ِ ‫( باكِس‬bâkistânî) Pakistanlı ‫‘( عُ َم ِان‬umânî) Ummanlı
ْ
ِ
‫( بْنت‬bint) kız ‫( فَـتَ َح‬feteha) açtı
‫( بَْـيت‬beyt) ev ‫( َفرنْ ِسي‬firensî) Fransız
‫( تُ ْـركِي‬turkî) Türk ‫( فِلَ ْسطيين‬filestînî) Filistinli
‫ب‬ ِ
َ ‫( تَع‬ta‘ibe) yoruldu ‫ب‬َ َ‫( َكت‬ketebe) yazdı
‫( تُونِسي‬tûnisî) Tunuslu ‫( ُك َويِْت‬kuveytî) Kuveytli
‫( َجزائِِري‬cezâ’irî) Cezayirli ‫( ال‬lâ) Hayır
‫س‬َ َ‫( َجل‬celse) oturdu ‫نان‬ ِ ‫( لُْب‬lubnânî) Lübnanlı
‫( َحبيب‬habîb) sevgili ‫( لِ ِيب‬lîbî) Libyalı
‫( َحدي َقة‬hadîka) bahçe ‫( ُم ِدير‬mudîr) müdür
‫( َخَر َج‬harace) çıktı ‫ص ِري‬ ِ
ْ ‫( م‬mısrî) Mısırlı
‫( َد َخ َل‬dahale) girdi ‫( ُم َعلِّم‬mu‘allim) öğretmen
‫س‬َ ‫( َدَر‬derese) ders çalıştı ‫( َم ْغ ِرِب‬mağribi) Faslı
‫ب‬ َ ‫( َذ َه‬zehebe) gitti ‫( مكْتَب‬mekteb) sıra; ofis
‫( َر ُجل‬racul) adam ‫( ُم َهْن ِدس‬muhendis) mühendis
‫( َِس َع‬semi‘a) işitti ‫( نَ َـع ْم‬na‘am) evet
‫روسي‬ ِ (rûsî) Rus ‫( نَظَّ َارة‬nazzâra) gözlük
‫ودان‬ ِ ‫( ُس‬sudânî) Sudanlı ‫( ياباين‬yâbânî) Japon
‫( ُسوِري‬sûrî) Suriyeli ‫( يََين‬yemenî) Yemenli
26
Bölüm 2
Arapçada Fiiller (Aksâm-ı Seb‘a)
1 2
Arapçada Sülâsî Fiiller ve Türleri
1 Selamlaşmaya ilişkin ifadeler yoluyla farklı

fiil çekimlerini kullanabilme 2 Arapçadaki sülâsî (üç harften oluşan) fiil
türlerini ayırt edebilme
Bitişik Nesne Zamirleri (Mansûb Muttasıl

Muzâri Fiil Çekimi (Şimdiki/Geniş Zaman) Zamirler)
3 4
3 Arapçada sülâsî fiil kalıplarını kullanarak 4 Arapça bitişik nesne zamirlerini ezberleme
Sâlim fiili şimdiki zaman kipiyle çekme ve bunların kullanımlarını diyaloglarla
becerisi elde edebilme pekiştirebilme
5
Mesleğin Ne?
5 Arapçada meslek isimlerini tanıma, meslek
sorup, mesleğini söyleyebilme
Anahtar Sözcükler ‫املِ ْفتاحية‬ ‫الكلمات‬: • Fiiller ‫ • األفْعال‬Aksâm-ı Seb‘a (yedi grup -fiil-) ‫السبعة‬
ّ ‫األقسام‬
ِ
• Muzâri Fiil Çekimi ‫صريف الف ْعل املضارع‬ ِ ِ
ْ َ‫ • ت‬Mansub Muttasıl Zamirler ‫ضمائر النصب املتصلة‬ َ • Meslekler ‫امل َهن‬
28
Arapça-I

Bildiğiniz gibi bir iş, bir oluş bildiren sözcüklere fiil ya da yüklem diyoruz. Fiil ya da yüklem, hareket
bildiren cümlelerin temel ögelerinden biridir. Bir dili öğrenirken, o dildeki fiil yapısı ve çekimi, ilk öğre-
nilmesi ve ezberlenmesi gereken konulardan biridir. Sizler de bu bölümde Arapçadaki temel fiil gruplarını
tanıyacak ve bu gruplardan birine ilişkin fiil çekimlerini göreceksiniz.
Arapçada fiiller, en az üç harften oluşmaktadır. Üç harften oluşan fiillere, “üç harfli” anlamında “sülâsî”
diyoruz. Sülâsî fiiller, yapısal özelliklerine göre yedi farklı ad altında kümelenirler. Bu yedi kümenin tümü-
nü ifade etmek için aksâm-ı seb‘a (yedi grup -fiil-) kavramı kullanılır. Fiilleri doğru olarak çekebilmek için
her bir grubun çekimine ilişkin kuralları bilmek önemlidir. Sizler bu bölümde bir yandan sülâsî fiil türle-
rinin yapılarını kavrayacak, bunlardan sâlim fiil’in hem geniş zaman, hem de şimdiki zaman kipi anlamına
gelen “muzâri” çekimini yapabileceksiniz. Ayrıca, fiillerin yer aldığı örnek cümleler vasıtasıyla iş, oluş ve
hareket bildiren ifadeleri farklı zamirlerle kullanma becerisi elde edeceksiniz. Özne zamirlerinin yanı sıra
bitişik nesne zamirlerini de kullanma becerisi kazanacaksınız.
Diğer yandan bu bölüm ile mesleğinizi söyleyebilme, birine mesleğini sorabilme ve Arapçadaki meslek
isimlerini yerinde kullanabilme becerisi kazanmanız da amaçlandığından, bölümün ilerleyen kısımlarında
buna yönelik yeteri miktarda diyalog ve alıştırma örneği bulacaksınız.
٢ ‫العربِيَّة يف َحياتِنا اليـَْوميَّة‬

َ
‫عارف‬ ِ
Selamlaşma ve Tanışma ُ َ‫َتيَّة و ت‬
‫ك؟‬َ ُ‫ َكيف حال‬، ‫َحد‬ ْ ‫ َم ْرحبًا يا أ‬:‫نور‬

ِ ْ‫ك أَن‬
‫ت؟‬ ِ ُ‫يف حال‬
َ ‫ أنا خبري شكراً و َك‬:‫أمحد‬
.‫أيضا خبري‬
ً ‫ أنا‬:‫نور‬
Nur: Merhaba Ahmet, nasılsın?
Ahmet: İyiyim, teşekkür ederim, sen nasılsın?
Nur: Ben de iyiyim.
29
.‫ب إِىل غُْرفَيت يا أ ُِّمي‬ ِ

ُ ‫ أَ ْذ َه‬:‫البْنت‬
‫ت؟‬ِ ‫ هل درس‬:‫األُم‬
ْ ََ ْ َ ّ
.‫ت‬ ُ ‫ َد َر ْس‬،‫ نَ َـعم‬:‫البِْنت‬
ِ ُ‫ ت‬:‫األُم‬
.‫ني َعلى الخير‬ َ ‫صبِح‬ ْ ّ
ِ ِ ِ
.‫ و أَنْت من ْأهله‬:‫البِْنت‬
Kız: Odama gidiyorum anne.
Anne: Ders çalıştın mı?
Kız: Evet, çalıştım.
Anne: Allah rahatlık versin.
Kız: Sana da anne.
.ً‫ أَهالً و َس ْهال‬:‫ُمَ َّمد‬

Muhammet: Hoş geldin. .‫ أ َْهالً و َم ْر َحبًا بِك‬:‫َسلِيم‬
Selim: Hoş bulduk, merhaba.
‫ك؟‬َ ُ‫ ما امس‬:‫حممد‬
Muhammet: İsmin ne?
Selim: İsmim Selim, ya senin? ‫َنت؟‬
َ ‫كأ‬ ْ ‫ اِ ْسي سليم وما‬:‫سليم‬
َ ُ‫اس‬
ِ ِ ِ
‫ضا؟‬ َ ْ‫ َه ْل أَن‬.‫ أَنا طالب‬.‫ امسي ُم َّمد‬:‫حممد‬
ً ْ‫ت طالب أَي‬
Muhammet: İsmim Muhammet, öğrenciyim.
Sen de öğrenci misin?
.‫ضا‬ ِ
Selim: Evet, ben de öğrenciyim. ً ْ‫ أَنا طالب أَي‬،‫ نَعم‬:‫سليم‬
Muhammet: Onun (kadın) ismi ne? ‫اسُها؟‬ْ ‫ ما‬:‫ُم ّمد‬
Selim: O, Zeynep, o da öğrenci.
.‫أيضا‬ ِ
Muhammet: Onun (erkek) ismi ne? ً ‫ هي طالبَة‬.‫ ا ْسُها زينب‬:‫سليم‬
Selim: Onun ismi Kerîm. O, öğretmen. ‫اسُه؟‬ْ ‫ ما‬:‫حممد‬
.‫ هو ُم َعلّم‬.‫ اِ ْسُه كرمي‬:‫سليم‬
Muhammet: Sizinle tanıştığıma memnun oldum.
Selim: Biz de memnun olduk.
.‫ـمع ِرفَتِ ُكم‬
ْ ِ‫ت ب‬ ُ ْ‫ تَ َشَّرف‬:‫ُمَ ّمد‬
.‫ضا‬ ِ
ً ْ‫ و َن ُن تَ َشَّرفْنا أَي‬:‫َسليم‬
30
Arapça-I
1 Selamlaşmaya ilişkin ifadeler yoluyla farklı fiil çekimlerini kullanabilme

Yukarıda geçen selamlaşma

kalıplarını tekrar ediniz. “Allah rahatlık versin” ifa- Arapça selamlaşma ve tanış-
desinin birinci bölümde ve ma ifadelerini kullanarak
Defterinize selamlaşma ve
bu bölümdeki kullanımını arkadaşlarınızla kısa diya-
tanışma ifadelerini içeren
karşılaştırınız. loglar oluşturunuz.
kısa bir diyalog yazınız.
DİLBİLGİSİ : ARAPÇADA SÜLÂSİ FİİLLER
‫ األَفْعال الثُّالثية‬:‫القواعد‬
Arapçada fiiller, en az üç harften oluşmaktadır. Üç harften oluşan fiillere, “üç harfli” anlamında “sülâsî”
diyoruz. Sülâsî fiiller, yapısal özelliklerine göre yedi farklı ad altında kümelenirler. Bu yedi kümenin tü-
münü ifade etmek için aksâm-ı seb‘a (yedi grup -fiil-) kavramı kullanılır. Üç harfli fiillere bir, iki ya da üç
harf eklemek suretiyle yeni fiiller elde edilir. Bu tür fiillere ise, “sülâsî fiile harf eklenerek elde edilmiş”
anlamında “sülâsî mezîd” fiil denir. Eklenen harfle birlikte sülâsî fiilin anlamı da değişir. Üç harften oluşan
fiil, “herhangi bir ek harfi yok” anlamında “mücerred” nitelemesi ile birlikte “sülâsî mücerred” biçiminde
de kullanılmaktadır.
Türkçede de kullanageldiğimiz fiil kelimesi, esasen Arapçadır ve fâ, ‘ayn ve lâm (‫ )فـعـل‬harflerinden
oluşmaktadır.
Fiil kelimesinin ilk harfi olan fâ harfi, üç harften oluşan bütün fiillerin ilk harflerini sembolize eder ve bütün
َ fiilinde fâu’l-fi‘l ‫ك‬
sülâsî fiillerin ilk harfi fâu’l-fi‘l (fi‘l kelimesinin fâ’sı) kavramı ile adlandırılır. Örneğin ‫كتَب‬
َ
harfi; ‫ب‬ ِ
َ ‫ َشر‬fiilinde fâu’l-fi‘l ‫ ش‬harfidir.
Fiil kelimesinin ikinci harfi olan ‘ayn harfi, üç harften oluşan bütün fiillerin ikinci harfini sembolize
eder ve sülâsî fiillerin ikinci harfi ‘aynu’l-fi‘l (fi‘l kelimesinin ‘ayn’ı) kavramı ile adlandırılır. Örneğin ‫كتَب‬
fiilinde ‘aynu’l-fi‘l ‫ ت‬harfi; ‫ب‬ ِ
‫ر‬ ‫ش‬ ‫ر‬ َ َ
َ َ fiilinde ‘aynu’l-fi‘l harfidir.
Fiil kelimesinin üçüncü, yani son harfi olan lâm harfi, üç harften oluşan bütün fiillerin üçüncü, yani
son harflerini sembolize eder ve bütün sülâsî fiillerin üçüncü, yani son harfi lâmu’l-fi‘l (fi‘l kelimesinin
lâm’ı) kavramı ile adlandırılır. Örneğin ‫كتَب‬
َ َ fiilinde lâmu’l-fi‘l ‫ ب‬harfi; ‫س‬ َ َ‫ َجل‬fiilinde lâmu’l-fi‘l ‫س‬
harfidir.
Bu kitabımızda sadece sülâsî mücerred fiiller ele alınacak olup, mezîd fiiller konusu bir sonraki kitapta
yer bulacaktır.
31
Aksâm-ı Seb‘a (‫السبعة‬ ‫)األقسام‬

Sülâsî fiiller, yapısal özelliklerine göre yedi farklı ad altında kümelenirler. Bu yedi kümenin tümünü
ifade etmek için aksâm-ı seb‘a (yedi grup -fiil-) kavramı kullanılır. Sülâsî fiiller önce yapılarında illetli harf
( yani ‫ ي‬- ‫ و‬- ‫ ) ا‬bulundurup bulundurmamalarına göre ikiye ayrılır:
1. Sahîh Fiiller: Yapısında illetli harf bulundurmayan fiiller.
2. Mu‘tell Fiiller: Yapısında illetli harf bulunduran fiiller.
I. Sahih Fiiller: Kendi içinde biçimlerine göre üç gruba ayrılır:
1. Sâlim Fiil: Yapısında hemze veya şedde bulunmayan sahîh
Sahîh Fiiller fiillerdir.
• Sâlim Fiiller
‫ب‬ َ ‫ َش ِر‬içti / ‫س‬
َ َ‫ َكت‬yazdı/ ‫ب‬ َ َ‫ َجل‬oturdu gibi.
• Muda’’af Fiiller 2. Mudâ‘‘af Fiil: Yapısında şedde bulunan sahîh fiillerdir.
• Mehmûz Fiiller
‫ َم َّد‬uzattı / ‫ فَ َّـر‬kaçtı / ‫ َش َّد‬çekti gibi.
3. Mehmûz Fiil: Yapısında hemze bulunan fiillerdir. Hemzenin fiilin başında, ortasında veya so-
nunda oluşuna göre mehmûz fiiller üçe ayrılır.
• Mehmûzu’l-Fâ: İlk harfi, yani fâu’l-fi‘l’i hemzeli olan fiillerdir.
‫( أَ َك َل‬ekele) yedi / ‫( أ ََم َر‬emera) emretti
• Mehmûzu’l ‘Ayn: Orta harfi, yani ikinci harfi, yani ‘aynu’l-fi‘l’i hemzeli olan fiillerdir.
‫( َسأ ََل‬se’ele) sordu / ‫( َسئِ َم‬se’ime) bıktı
• Mehmûzu’l-Lâm: Son harfi, yani lâmu'l-fi‘l’i hemzeli olan fiillerdir.
َ‫( قَ َـرأ‬kara’e) okudu / َ‫( بَ َـرأ‬bera’e) yarattı gibi.
II. Mu‘tell Fiiller: Yapısında illetli harf bulunan fiillere mu‘tell fiiller denir. Mu‘tell fiiller dörde ayrılır.
Mu’tell Fiiller
1. Misal Fiil: İlk harfi, yani fâu’l-fi‘l’i illetli olan fiillere misal
• Misâl Fiiller fiiller dedir. Misal fiiller bu illetli harfin vav (‫ )و‬ya da ye
• Ecvef Fiiller
• Nâkıs Fiiller (‫ )ي‬oluşuna göre ikiye ayrılır:
• Lefîf Fiiller
• Misâl-i Vâvî: İlletli harfi vâv olan misâl fiillerdir.

‫( َو َج َد‬vecede) buldu / ‫ص َل‬
َ ‫َو‬ (vasale) vardı, ulaştı / ‫ف‬
َ َ‫( َوق‬vakafe) durdu
• Misâl-i Yâ’î: İlletli harfi ye olan misal fiillerdir.
ُ َ‫( ي‬yesura) kolaylaştı / ‫( يَـنَ َع‬yene‘a) olgunlaştı gibi.

‫س َر‬
2. Ecvef Fiil: Orta harfi, yani ‘aynu’l-fi‘l’i illetli olan fiillere ecvef fiiller denir. Ecvef fiiller bu illetli
harfin vav ya da ye oluşuna göre ikiye ayrılır. Ortada bulunan ve zorunlu olarak elif görünen (ne-
deni ecvef fiiller işlenirken anlatılacaktır) illetli harfin aslı vâv ise bu tür fiile ecvef-i vâvî; ortada
bulunan ve zorunlu olarak elif görünen illetli harfin aslı ye ise bu tür fiile ecvef-i yâ’i adı verilir.
• Ecvef-i Vâvî:
‫صام‬
َ (sâme) oruç tuttu / ‫قام‬
َ (kâme) kalktı
• Ecvef-i Yâ’î:
‫سال‬
َ (sâle) aktı / ‫باع‬
َ (bâ‘a) sattı gibi.
32
Arapça-I
3. Nâkıs Fiil: Son harfi, yani lâmu’l-fi‘l’i illetli olan fiillere nâkıs fiiller denir. Nâkıs fiiller, elif-i
memdûde veya elif-i maksûre olarak görünen bu illetli harfin aslının vav ya da ye oluşuna göre
ikiye ayrılır. Sonda bulunan illetli harfin aslı vâv ise nâkıs-ı vâvî, ye ise nâkıs-ı yâ’î adı verilir.
• Nâkıs-ı Vâvî:
‫( َدعا‬de‘â) çağırdı
• Nâkıs-ı Yâ’î:
‫( َرمى‬remâ) fırlattı, attı gibi.
4. Lefîf Fiiller: Yapısında iki tane illetli harf bulunduran fiillerdir. Lefîf fiiller bu illetli harflerin
bulundukları yere göre ikiye ayrılır. İlk ve son harfi illetli ise Lefîf Mefrûk, yani araları açık olan
lefîf; illetli harfler yan yana ise Lefîf Makrûn, yani bitişik lefîf adı verilir.
• Lefîf Mefrûk:
‫( َوفَى‬vefâ) vefalı oldu
• Lefîf Makrûn:
‫( َروى‬revâ) rivayet etti, anlattı gibi.
Sülâsî fiillerin sahîh ve mu‘tell çeşitlerinden oluşan bu yedi türüne birden aksâm-ı seb‘a (‫ )األقسام السبعة‬adı
verilir.
Sâlim Fiiller
Sahîh Fiiller Muda’’af Fiiller Mehmûzu’l- Fa
Mehmûzu’l- ’Ayn
Mehmûz Fiiller
Mehmûzu’l- Lâm
Aksâm-ı Seba
Misâl-i Vâvî
Misâl Fiiller
Misâl-i Yâî
Mu’tell Fiiller
Ecvef-i Vâvî
Ecvef Fiiller
Ecvef-i Yâî
Nâkıs-ı Vâvî
Nâkıs Fiiller
Nâkıs-ı Yâî
Lêfîf-i Makrun
Lefîf Fiiller
Lêfîf-i Mefrûk
33
Sahîh Fiiller:
1. Sâlim Fiil:
Sâlim fiilin, yapısında hemze ve şedde bulunmayan sahîh fiil olduğunu görmüş ve birinci bölümde bu
gruba ait bir fiil olan ‫كتَب‬َ fiilinin mâzî (di’li geçmiş zaman kipi) çekimini öğrenmiştik. Şimdi ise sâlim bir
َ
fiilin muzâri çekimini inceleyeceğiz.
Muzâri kelimesi, Türkçedeki hem geniş zaman, hem de şimdiki zaman kipi yerinde kullanılan bir kav-
ramdır. Bu yapıdaki fiilin hangi zaman kipine ait olduğu, genellikle beraberinde kullanılan zaman zarfları
vasıtasıyla anlaşılır.
Mâzî bir sülâsî fiil, başına ‫( يـ ـ‬ye) harfi getirilerek muzâri’ye (geniş zaman veya şimdiki zaman formuna)
çevrilir. Mâzî fiilin başına gelen bu ‫( يَـ ـ‬ye) harfine “muzâraat yâ’sı” denir.
Arapçada fiillerle ilgili adlandırmalarda (‫ )فعل‬ke-
limesinden türetilen kimi kavramları görmüştük. Sa-
dece fiiller için değil, fiilden isim türetmede de (‫)فعل‬
kelimesi kullanılarak kalıplar (formlar, vezinler) türe-
tilir. Bu sözcüğün harf isimlerinden hareketle bütün
sülâsî fiillerin ilk harfine fâu’l-fiil, ikinci (orta) harfi-
ne ‘aynu’l-fiil, son harfine ise lâmu’l-fiil adı verildi-
ğini bir kez daha hatırlayalım: ‫ــل‬ ‫ـعـ‬ ‫فـ‬
Arapçada bütün sülâsî fiillerin mâzî ve muzâri ya-
pıları birlikte incelenip değerlendirildiğinde, bunların Lâmu’l- ‘Aynu’ l- Fâu‘l-
mâzî ve muzâri formda altı farklı kalıptan ibaret olduğu Fiil Fiil Fiil
görülmüştür. Bu farklılık, aşağıdaki tabloda da açıkça
görüleceği üzere, mâzî ve muzâri yapılarda ‘aynu’l-fiil’in harekesinin değişiyor olmasından kaynaklanmak-
tadır. Gerek baştaki muzâraat harfinin harekesi, gerekse fâu’l-fiil ile lâmu’l-fiil’lerin harekeleri fiilden fiile
herhangi bir değişim göstermez. Aşağıdaki tablo incelendiğinde, 1., 2. ve 3. kalıptaki fiilerde mâzî formlar
hep aynıdır. Bütün harfler fetha ile harekelidir. Bu üç grup fiil, mâzî yapıları aynı olmakla birlikte, muzâri
yapılarında ‘aynu’l-fiil’in harekelerinin damme, kesra ve fetha olmasıyla ayrışmaktadırlar. 4., 5. ve 6. kalıptaki
fiiller hem mâzî hem de muzâri yapılarında ‘aynu’l-fiil’in harekesinin farklılaşmasıyla ayrışmaktadırlar.
Bu kalıplara ilişkin tablo şöyledir:
Muzâri Mâzî Kalıp
ُ ُ‫يَـ ْفـع‬
‫ـل‬ َ ‫فَ َـع‬
‫ـل‬ Birinci kalıp
dikkat
Bu tabloya göre fiillerin birinci, ikinci ve üçüncü
‫ـل‬ ِ
ُ ‫يَـ ْفـع‬ َ ‫فَ َـع‬
‫ـل‬ İkinci kalıp
kalıplarının mâzî (geçmiş zaman) formunda her
hangi bir değişikliğe uğramadığına dikkat ediniz.
ُ ‫يَـ ْف َـع‬
‫ـل‬ َ ‫فَ َـع‬
‫ـل‬ Üçüncü kalıp
Aynı şekilde muzâri formunda da fiilin ilk iki ve
‫ـل‬ ِ son harflerinin harekeleri aynıdır.

ُ ‫يَـ ْف َـع‬ َ ‫فَـع‬
‫ـل‬ Dördüncü kalıp
Mâzî ve muzâri fiillerin kalıplara göre harekelerindeki
değişikliklerin sadece ‘aynu’l-fiil’in harekelerinde ol-
ُ ُ‫يَـ ْفـع‬
‫ـل‬ َ ُ‫فَـع‬
‫ـل‬ Beşinci kalıp
duğuna dikkat ediniz. Değişiklik yapılan ‘aynu’l-fiil’in
‫ـل‬ ِ ِ
ُ ‫يَـ ْفـع‬ َ ‫فَـع‬
‫ـل‬ Altıncı kalıp harekeleri kırmızı ile gösterilmiştir.
34
Arapça-I
Bu kalıplar fiillerin okunuş hatalarını önlemek amacıyla sonradan oluşturulmuşlardır. Bu kalıpları kolay ezber-
lemek açısından orta harflerdeki değişimi bilmemiz yeterli olacaktır. Yani aşağıdaki tablo ile olduğu gibi ezberleme-
miz de mümkün ve daha kolaydır.
Muzâri’de ‘Aynu’l-Fiil Mâzî’de ‘Aynu’l Fiil Kalıp
‫ـب‬
ُ ُ‫ يَ ْكـت‬- ‫ـب‬ َ َ‫َكـت‬
Damme Fetha 1
‫ـس‬ ِ
ُ ‫ـس – َْيـل‬ َ َ‫َجـل‬
Kesra Fetha 2
‫ـح‬
ُ َ‫ـح – يَـ ْفـت‬َ َ‫فَــت‬
Fetha Fetha 3
‫َعـلِ َـم – يَ ْـعـلَ ُـم‬ Fetha Kesra 4
‫ـس ُـن‬ُ ‫ـس َـن – َْي‬ ُ ‫َح‬

Damme Damme 5
‫ـب‬ ِ ِ
ُ ‫ـب – َْيـس‬ َ ‫َحـس‬
Kesra Kesra 6
Kalıpları öğrendikten sonra, sülâsî bir fiilin mâzîsi harekesiz olarak yazılıp kalıbı söylendiğinde, artık o
fiilin mâzî ve muzâri formu doğru olarak telaffuz edilebilmelidir.
Birinci kalıptan itibaren ‘aynu’l-fiil’in harekeleri dikkate alınarak oluşturulmuş olan aşağıdaki tekerleme, fark-
lı bir ezberleme metodu olarak işe yarayabilir:
Fetha damme, fetha kesra, fethatân (fethatân: iki fetha, yani fetha fetha),
Kesra fetha, damme damme, kesretân (kesretân: iki kesra, yani kesra kesra).
2 Arapçadaki sülâsî (üç harften oluşan) fiil türlerini ayırt edebilme

Sülâsi fiillerin mâzi-muzâri

Kur’ân-ı Kerîm’den sahîh ve Arapça öğrenen arkadaşları-
formlarını gösteren tablo-
illetli fiiller bulunuz. Bu fi- nızla, yukarıdaki fiilleri oku-
yu ve örnek fiillerin olduğu
illerin türlerini tespit etme- yarak kaçıncı kalıp olduğu-
tabloyu defterinize yazarak
ye çalışınız. nu birbirinize sorunuz.
tekrar ediniz.
35
MUZÂRİ FİİL ÇEKİMİ (ŞİMDİKİ/GENİŞ ZAMAN)
ِ ‫تَصريف‬
‫الف ْعل املضارع‬ ْ
Mâzi bir fiil muzâriye çevrilirken yukarıda verilen kalıplardan hangisine aitse o kalıba göre muzâri formuna
sokulur. Örneğin (‫كتب‬:yazdı) fiili birinci kalıptandır. Birinci kalıbın ‘aynu’l-fiil’i mâzîde fetha, muzâri’de damme-
dir. Dolayısıyla bu fiilin mâzîsi (‫كتَب )فَ َـعل‬
َ , muzârisi ise (‫)يَـ ْفعُل‬, ‫( يَكْتُب‬yazıyor, yazar) şeklinde olacaktır.
َ َ ُ ُ
Muzâri Bir Fiilin Örnek Çekim Tablosu (‫كتَب‬
َ : yazdı, 1. kalıp)
Çoğul (Cem‘) İkil (Tesniye) Tekil (Müfred)
‫ُه ْم يَ ْكتُبُـو َن‬ ِ ‫ُها ي ْكتُب‬ ‫ب‬

‫ان‬ ُ ُ‫ُه َو يَ ْكت‬
Eril
Üçüncü şahıs
َ َ (muzekker)
Gâib
Onlar yazıyorlar, yazarlar O ikisi yazıyor, yazar O yazıyor, yazar
‫ُه َّن يَ ْكتُْب َـن‬ ِ ُ‫ُها تَ ْكت‬ ‫ب‬ ِ

‫بان‬ ُ ُ‫ه َي تَ ْكت‬
Dişil
Gâibe
Onlar yazıyorlar, yazarlar O ikisi yazıyor, yazar O yazıyor, yazar (muennes)
‫أَنْـتُ ْم تَ ْكتُبو َن‬ ِ ُ‫أَنْـتُما تَ ْكت‬ ‫ب‬ َ ْ‫أَن‬

‫بان‬ ُ ُ‫ت تَ ْكت‬ Eril
Muhâtab
Sizler yazıyorsunuz, Siz ikiniz yazıyorsunuz, Sen yazıyorsun,
İkinci şahıs
(muzekker)
yazarsınız yazarsınız yazarsın
َُّ ْ‫أَن‬
‫ـت تَ ْكتُْب َـن‬ ِ ُ‫أَنْــتُما تَ ْكت‬
‫بان‬ ِ ْ‫أَن‬
َ ُ‫ت تَ ْكت‬
‫بني‬ Dişil
Sizler yazıyorsunuz, Siz ikiniz yazıyorsunuz, Sen yazıyorsun, Muhâtaba
(muennes)
yazarsınız yazarsınız yazarsın
ُ ُ‫أَنا أَ ْكت‬
‫ب‬ Eril-Dişil Birinci
‫ب‬
ُ ُ‫َْن ُن نَ ْكت‬
şahıs
Ben yazıyorum, (muzekker- Mutekellim

Biz yazıyoruz, yazarız muennes)
yazarım
dikkat
Arapçada Muzâri fiil hem şimdiki zaman, hem de geniş zaman anlamını karşılamaktadır.
İkil formda üçüncü şahıs çekiminde ‫ان‬ ِ ‫ يكْتُب‬şeklinin, ikiller sütununda yukarıdan aşağı doğru bakıldığında diğer
َ َ
ikil formlarda da bir harf dışında aynı olmasına dikkat ediniz. Sadece baştaki muzâraat harfinde bir değişim göz-
lenmektedir. Diğer ikil formlar ‫بان‬ِ ُ‫ تَكْت‬şeklindedir. Aynı harf değişimi ‫ ه َّن‬, ‫ أنتـن‬ve ‫ هم‬, ‫ أنتم‬şahıslarına ait muzâri
ُ ُّ
fiiller arasında da vardır. Bu bilgiler, fiil çekimini daha kolay ezberlemenize katkı sağlayacaktır.
36
Arapça-I
Mâzî bir fiili şimdiki zamana çevrirken fiilin başına bazı şahıslarda ye, bazılarında ise te, elif ve nun gibi
harflerin getirilmiş olduğunu fark ediniz. “‫ي‬ َ ,‫ أ‬,‫ ”ن‬den oluşan bu harfler, ‫ت‬
,‫ت‬ ُ ‫ أَنَْـي‬kelimesinde bir araya
getirilmiş olup, tümüne muzâraat harfleri adı verilir. Aşağıda ikinci kalıptan olan ‫جلَس‬
muzâri formda çekimi örneklendirilmiştir.
َ َ (oturdu) fiilinin de
‫ُه ْم َْيلِسو َن‬ ‫ُها َْيلِسان‬ ‫س‬ ِ

ُ ‫ُه َو َْيل‬
Eril (muzekker)
Üçüncü
Gâib
şahıs
‫ُه َّن َْيلِ ْس َن‬ ِ ِ‫ُها َتْل‬
‫سان‬ ‫س‬ ِ ِ
ُ ‫ه َي َتْل‬
Dişil (muennes) Gâibe
‫أَنْـتُ ْم َتْلِسو َن‬ ِ ِ‫أَنْـتُما َتْل‬

‫سان‬ ‫س‬ ِ َ ْ‫أَن‬
ُ ‫ت َتْل‬
Eril (muzekker) Muhâtab
İkinci
şahıs
‫ـت َتْلِ ْس َـن‬
َُّ ْ‫أَن‬ ِ ِ‫أَنْــتُما َتْل‬
‫سان‬ ‫ني‬ ِ ِ ِ ْ‫أَن‬
َ ‫ت َتْلس‬
Dişil (muennes) Muhâtaba
Birinci
Eril-Dişil
ِ ِ ‫أَنا أ‬
şahıs
‫س‬
ُ ‫َْن ُن َْنل‬ ‫س‬
ُ ‫َجل‬
ْ (muzekker-muennes)
Mutekellim
3 Arapçada sülâsî fiil kalıplarını kullanarak Sâlim fiili şimdiki zaman kipiyle çekme becerisi
elde edebilme

Muzâri fiil çekim tablosu- Arapça öğrenen bir arkada-

‫ب‬
َ َ‫ َكت‬Fiilinin muzâri çeki-
nu, birinci bölümdeki mâzi şınızla muzâri fiil çekimi ya-
mini defterlerinize üç defa fiil çekimi tablosu ile kar- pınız. Seçtiğiniz fiili, birbi-
yazınız ve ezberleyiniz. şılaştırınız. Farklara dikkat rinize sorduğunuz zamirlere
ediniz. uygun formlarda çekiniz.
37
BİTİŞİK NESNE ZAMİRLERİ (MANSÛB MUTTASIL ZAMİRLER)
‫ضمائِر النصب املتصلة‬

َ
Bu zamirler, her ne kadar “nesne zamirleri” olarak adlandırılsalar da, fiil yanı sıra isme de bitişebilmektedirler.
İsme bitiştikleri zaman tamlayan, fiile bitiştikleri zaman ise nesne konumunda olurlar. Buna dair ayrıntılara isim
tamlaması ve nesne konuları anlatılırken değinilecektir. Şimdi bu zamirleri sadece anlamları yönüyle görelim:
Çoğul (Cemi’) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫ُـه ْم‬ ‫ُـه َما‬

ُ‫ـه‬ Eril
Gâib
Üçüncü şahıs
o ikisini, (muzekker)
onları, onların onu, onun
o ikisinin
‫ُـه َّن‬ ‫ُـهما‬ ‫ـها‬

Dişil (muennes) Gâibe
o ikisini, onu,
onları, onların
o ikisinin onun
‫ـ ُك ْم‬ ‫ـ ُك َما‬ ‫ـك‬ Eril

siz ikinizi, َ Muhâtab
İkinci şahıs
sizleri, sizlerin seni, senin (muzekker)
siz ikinizin
‫ـ ُك َّن‬ ‫ـ ُك َما‬ ِ
‫ـك‬ Muhâtaba
siz ikinizi, Dişil (muennes)
sizleri, sizlerin seni, senin
siz ikinizin
‫ــنَا‬
Birinci
‫ــي‬ Eril-Dişil
şahıs
bizi, Mutekellim
beni, benim (muzekker-muennes)
bizim
Bu zamirlerin ismin sonuna geldiği aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

Örnek:
‫ك‬ ِ
ism + ke = is-mu-ke َ ُ‫ ا ْس‬: ‫ َك‬-‫ اسم‬ismin
ism +hum = is-mu-hum ‫ اِ ْسُ ُه ْم‬: ‫ هم‬- ‫ اسم‬isimleri
dikkat
Birinci tekil şahıs zamiri, kendisinden önceki sesi –î biçiminde uzattığından, bitiştiği harfin gerçek harekesi görünmez.
ism + î = is-mî ‫ امسي‬: ‫ي‬-‫ اسم‬ ismim
Üçüncü tekil şahıs zamiri hû (‫’)ـه‬nun uzun mu, yoksa kısa mı okunacağı, bitiştiği heceye bağlı olarak değişir.
Uzun heceye bitişmişse, kısa okunur (örnek: min-hu, an-hu); kısa heceden sonra ise uzun okunur (örnek:
ketebe-hû, le-hû, kalemu-hû).
38
Arapça-I
4 Arapça bitişik nesne zamirlerini ezberleme ve bunların kullanımlarını diyaloglarla
pekiştirebilme

Bitişik nesne zamirlerini 5 Arapça öğrenen bir arka-

kez defterlerinize yazınız ve Kur’ân-ı Kerîm’in “Bakara daşınızla karşılıklı olarak
ezberleyiniz. Suresi” 285. ayet-i kerime- “dede” ve “nine” kelimeleri-
‫كِتاب‬ kelimesine bitişik sinde geçen bitişik zamirleri ne bitişik nesne zamirlerini
nesne zamirlerini eklemek inceleyiniz. ekleyerek konuyu tekrarla-
suretiyle defterinize yazınız. yınız.
MESLEĞİN NE? ‫ك؟‬

َ ُ‫ما مهنَت‬
َ ُ‫ما ِم ْهنَت‬, mesleğin ne? sorusunda da bitişik nesne zamiri kullanılmış olduğunu görüyorsunuz. Aşa-
‫ك؟‬
ğıdaki tabloda meslek ile ilgili yöneltilen soruları ve verilen cevapları, kullanılmış olan özne zamirleri ve
nesne zamirleri açısından inceleyiniz.
Ben öğretmenim. .‫أَنا ُم َعلِّم‬ َ ُ‫ما ِم ْهنَت‬

‫ك؟‬
Ben (kadın) öğretmenim. .‫أنَا ُم َعلِّ َمة‬ ِ ُ‫ما ِم ْهنَت‬
‫ك؟‬
Ben mühendisim. .‫أنا ُم َه ْن ِدس‬ َ ُ‫ما ِم ْهنَت‬
‫ك؟‬
Ben (kadın) mühendisim. .‫أنا ُم َه ْن ِد َسة‬ ِ ُ‫ما ِم ْهنَت‬
‫ك؟‬
Ben hemşireyim. .‫أَنا مَُِّرض‬ َ ُ‫ما ِم ْهنَت‬
‫ك؟‬
Ben (kadın) hemşireyim. .‫ضة‬
َ ‫أنا مَُّر‬ ِ
‫مهنتك؟‬ ‫ما‬
O doktordur. .‫ُه َو طَبِيب‬ ‫ما ِم ْهـنَتُه؟‬
O (kadın) doktordur. .‫هي طَبيبَة‬ ‫ما ِم ْهنَتها؟‬
O polistir. .‫ُه َو ُش ْر ِط ّي‬ ‫ما ِم ْهنَته؟‬
O (kadın) polistir. .‫ِه َي ُش ْر ِطيَّة‬ ‫ما ِم ْهنَتُها؟‬
O memurdur. .‫ُه َو ُم َوطَّف‬ ‫ما ِم ْهنَته؟‬
O (kadın) memurdur. .‫ِه َي ُم َوظََّفة‬ ‫ما ِم ْهنَتُها؟‬
39
ِ ‫ أنا مه‬.‫أَنا زيـنب‬.‫مرحبا‬

.‫ند َسة‬ ِ ‫ أنا مه‬.‫ أَنا علِي‬.‫مرحبا‬
َُ ََْ ً َ ْ َ .‫ندس‬ َُ ّ َ ًَ َْ
Merhaba. Ben Zeynep. Mühendisim. Merhaba. Ben Ali. Mühendisim.
‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬ ‫اسُها؟‬

ْ ‫ما‬ ‫ما ِم ْهنَـتُه؟‬ ‫اسُهُ؟‬
ْ ‫ما‬
Mesleği nedir? Onun ismi nedir? Mesleği nedir? Onun ismi nedir?
.‫ِهي ُم َهْن ِد َسة‬ .‫اِ ْسُها َزيْـنَب‬ .‫ُه َو ُم َهْن ِدس‬ .‫اِ ْسُه َعلِ ّى‬
O bir mühendis. Onun ismi Zeynep. O bir mühendis. Onun ismi Ali.
.‫ أنا ُش ْر ِطيّة‬.‫ أَنا عائِشة‬.‫َم ْر َحبًا‬ .‫ أنا ُش ْر ِط ّي‬.‫َحَد‬

ْ ‫ أَنا أ‬.‫َم ْر َحبًا‬
Merhaba. Ben Ayşe. Polisim. Merhaba. Ben Ahmet. Polisim.
‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬ ‫اسُها؟‬

ْ ‫ما‬ ‫ما ِم ْهنَـتُه؟‬ ‫اسُهُ؟‬
ْ ‫ما‬
Mesleği nedir? Onun ismi nedir? Mesleği nedir? Onun ismi nedir?
.‫ِهي ُش ْر ِطيَّة‬ .‫اِ ْسُها عائِشة‬ .‫ُه َو ُش ْر ِط ّي‬ ْ ‫اِ ْسُه‬
.‫أحَد‬
O bir polis. Onun ismi Ayşe. O bir polis. Onun ismi Ahmet.
40
Arapça-I
Bir Diyalog
‫حوار‬
‫ك اليَ ْـوم؟‬ِ ُ‫ف حال‬
Leyla: Bugün nasılsın? َ َ ‫كي‬ ْ :‫لَْيـلَى‬
Hasta: Elhamdulillah iyiyim. Senin ismin ne? ِ ُ‫ ما امس‬.‫ أنا ِبَْي احلمد هلل‬:‫يضة‬
‫ك؟‬ َ ‫املَِر‬
.‫ اِ ِْسي لَْيـلَى‬:‫لَْيـلَى‬
Leyla: İsmim Leyla.
Hasta: Nerelisin?
ِ ْ‫ ِمن أَين أَن‬:‫يضة‬
‫ت؟‬ َ ْ ْ َ ‫املَِر‬
Leyla: Ürdünlüyüm.
.‫ أنَا ِم َن األ ُْرُدن‬:‫لَْيـلَى‬

Hasta: Doktor musun Leyla?
Leyla: Hayır. Hemşireyim.
‫ت طَبِيبَة يا لَْيلى؟‬ ِ ْ‫ هل أن‬:‫يضة‬ ِ
ْ َ َ ‫املَر‬
.‫ضة‬َ ‫ أنَا ُمَِّـر‬.‫ ال‬:‫لَْيـلَى‬
.‫اِ ْسُها لَْيلى‬

Onu adı Leyla. ‫اسُها؟‬
ْ ‫ما‬
Onun adı nedir?
.‫ِهي أ ُْرُدنـِيَّة‬
O, Ürdünlü. ‫ما ِجْن ِسيَّــتُها؟‬
Uyruğu nedir?
.‫ضة‬ ِ
َ ‫هي ُمَِّـر‬ ‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬
O hemşire.
Mesleği nedir?
41
5 Arapçada meslek isimlerini tanıma, meslek sorup, mesleğini söyleyebilme

Arapça öğrenen bir arkada-

“Ben, Sen, O” zamirlerini Meslek isimlerinin eril ve şınızla yukarıdaki meslek-
ve meslek isimlerini kulla- dişil oluşunu birinci bö- leri karşılıklı olarak tekrar
narak defterinize cümleler lümde anlatılan eril-dişil ediniz. Söz gelimi;
‫ ُه َو طَبيب‬- ‫ِهي طَبيبة‬
yazınız. konusu ile ilişkilendiriniz.
alıştırmalar ‫التَ ْدريبات‬

1- Aşağıdaki fiilleri verilen kalıplarına göre muzâri forma çeviriniz.
1. ‫ب‬َ ‫( َذ َه‬gitti) fiili üçüncü kalıptandır: ‫ب‬

ُ ‫يَ ْذ َه‬
2. ‫جلَس‬ ‫س‬ ِ ‫ي‬
َ َ (oturdu) fiili ikinci kalıptandır: ُ ‫ـجل‬
َْ
3. ‫خل‬
َ َ ‫( َد‬girdi) fiili birinci kalıptandır: …………………….
4. ‫خرج‬
َ َ َ (çıktı) fiili birinci kalıptandır: …………………….
5. ‫ب‬ َ ‫( َش ِر‬içti) fiili dördüncü kalıptandır: …………………….
6. ‫حسن‬
َ ُ َ (güzelleşti) fiili beşinci kalıptandır: …………………….
7. ‫سب‬ ِ
َ ‫( َح‬sandı) fiili altıncı kalıptandır: …………………….
8. ‫علِم‬
َ َ (bildi) fiili dördüncü kalıptandır: …………………….
9. ‫ فَـتَح‬ (açtı) fiili üçüncü kalıptandır:

َ …………………….
10. ‫کبُـر‬
َ َ (büyüdü) fiili beşinci kalıptandır: …………………….
11. ‫ع‬ ِ
َ ‫( َس‬işitti) fiili dördüncü kalıptandır: …………………….
12. ‫ج َعل‬
َ َ (yaptı) fiili üçüncü kalıptandır: …………………….
13. ‫ نََـزَل‬ (yağdı; indi) fiili ikinci kalıptandır: …………………….
14. ‫ نَظَر‬ (baktı) fiili birinci kalıptandır: …………………….

َ
15. ‫ فَ ِهم‬ (anladı) fiili dördüncü kalıptandır: …………………….
َ
42
Arapça-I
2- A. Aşağıdaki muzâri fiil çekiminde yer alan boşlukları doldurunuz.

‫ُه ْم يَ ْشَربو َن‬ ............ ‫ب‬

ُ ‫ُه َو يَ ْشَر‬
............ ‫ُها تَ ْشَربان‬ ............
............ ............ ............
َّ ُ ْ‫أَن‬ ِ
‫ـت تَ ْشَربْ َن‬ ............
َ ‫أَنْت تَ ْشَر‬
‫بني‬
............
ُ ‫أَنا أَ ْشَر‬
‫ب‬
B. Aşağıdaki fiilleri örnekteki gibi zamirlere uygun bir şekilde çekiniz.
ِ ِ
َ ِ‫أَنْت تَكْتُب‬
‫ني‬ ‫ب‬ُ ُ‫ه َي تَكْت‬ ‫ُه ْم يَكْتُبُو َن‬ ‫ب‬ُ ُ‫ُه َو يَكْت‬
.......................... ‫أنا‬ .......................... ‫ن‬ َّ ‫ُه‬ .......................... ‫مها‬ ‫س‬ ِ
‫َْن ُن‬ ‫أَنْـتُ ْم‬ ......................... ‫ِهي‬ ‫س‬
.......................... ..........................
َ ُ ‫ُه َو يَ ْد ُر‬
......................... ‫ت‬
َ ْ‫أن‬ .......................... ‫ُهم‬ .......................... ‫أَنْـتُما‬ ‫ُه َو يَ ْس َم ُع‬
ْ
.......................... ‫ُها‬ .......................... ‫َْن ُن‬ .......................... ‫ـت‬ َّ ُ ْ‫أن‬ ‫ُه َو يَـ ْف َه ُم‬
.......................... ‫ُه َّن‬ .......................... ‫أنَا‬ .......................... ‫ت‬
َ ْ‫أن‬ ‫ب‬
ُ ‫ُه َو يَ ْشَر‬
َّ ُ ْ‫أَن‬
.......................... ‫ـت‬ .......................... ‫ِهي‬ .......................... ‫َْن ُن‬ ‫ُه َو يَكْبُ ُـر‬
َ
.......................... ‫ت‬ِ ْ‫أَن‬ .......................... ‫ُهم‬ ‫أَنْـتُ ْم‬ ‫ُه َو يَ ْـعلَ ُم‬
ْ ..........................
.......................... ‫َْن ُن‬ .......................... ‫ت‬َ ْ‫أَن‬ .......................... ‫ُه َّن‬ ‫ُه َو يَ ْد ُخ ُل‬
3- Bitişik nesne zamirlerinin tümünü (‫ )قَـلَم‬kelimesine bitiştirerek aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

ُ‫قَـلَ ُمه‬
Gâib
Onun kalemi (muzekker/eril)
Gâibe
(muennes/dişil)
Muhâtab
(muzekker/eril)
Muhâtaba
(muennes/dişil)
Mutekellim
(muzekker/eril) (muennes/dişil)
43
4- Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri örneklerdeki gibi tamamlayınız.
Ben polisim. .‫أَنا ُش ْر ِطي‬ َ ُ‫ما ِم ْهنَـت‬

‫ك؟‬
O doktordur. .‫ِه َي طَبيبَة‬ ‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬
O hemşiredir. .......................... ‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬
Ben öğretmenim. .......................... ِ ُ‫ما ِمهنَـت‬
‫ك؟‬ ْ
O memurdur. .......................... ‫ما ِم ْهنَـتُه؟‬
Ben mühendisim. ..........................
َ ُ‫ما ِم ْهنَـت‬
‫ك؟‬
O öğrencidir. .......................... ‫ما ِم ْهنَـتُها؟‬
Ben memurum. .......................... ِ ُ‫ما ِمهنَـت‬
‫ك؟‬ ْ
5- Aşağıdaki cümleleri okuyunuz ve boşluğa yazınız.
ْ ‫ أ‬.‫ ُه َو ُش ْر ِط ّي‬.‫أحَد‬ ِ
‫َحَد‬ َ ‫ هي ُم َـمّر‬.‫ بِْنـتُ ُـهما نور‬.‫ امسُها زينب‬.‫ َزوجتُه ُم َعلّ َمة‬.‫َعل ّي ُم َوظّف‬
ْ ‫ َو ابْـنُ ُـهما‬.‫ضة‬
.‫ب‬ ُ ‫ب و نور تَ ْذ َه‬ ُ ‫ذه‬َ َ‫ي‬
‫بني يا نور؟‬
َ ‫أين تَ ْذ َه‬
َ ‫أحَد؟‬ ْ ‫ب يَا‬ ُ ‫أَيْ َن تَ ْذ َه‬-
.‫السوق‬ ُّ ‫ب إِ َل‬ ُ ‫ن ُن نَ ْذ َه‬-
َْ
ِ ُ ‫جد‬
َ ِ‫لتهم َسع‬
.‫يدة‬ ِ
ُ ‫ عائ‬.‫س و َج َّدتُ ُـهما تَطْبُ ُخ‬ ُ ‫ُّها َْيل‬ َ
....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Ali memurdur. Eşi öğretmendir. İsmi Zeynep’tir. İkisinin kızları Nur’dur. O hemşiredir. Oğulları
Ahmet’tir. O polistir. Ahmet gidiyor ve Nur gidiyor.
–Nereye gidiyorsun Ahmet? Nereye gidiyorsun Zeynep?
– Biz çarşıya gidiyoruz.
İkisinin dedesi (dedeleri) oturuyor, nineleri yemek pişiriyor. Onların ailesi mutludur.
44
Arapça-I
Selamlaşmaya ilişkin ifadeler

1 yoluyla farklı fiil çekimlerini
kullanabilme

Günlük Hayatımızda Arapça 2 Arapça selamlaşma ve tanışma ifadeleri diyaloglarla pekiştirilmiştir.
Arapçadaki sülâsî (üç harften

2 oluşan) fiil türlerini ayırt
edebilme
Sülâsî fiiller, yapısal özelliklerine göre yedi farklı ad altında kü-

Arapçada Sülâsî Fiiller ve
Türleri melenirler. Bu yedi kümenin tümünü ifade etmek için aksâm-ı
seb‘a (yedi grup -fiil-) kavramı kullanılır. Yapısında illetli harf
bulundurmayan fiiller, Sahîh fiillerdir; Sâlim, Muda‘‘af ve
Mehmûz olmak üzere üçe ayrılır. Yapısında illetli harf bulun-
duran fiiller Mu‘tell fiillerdir; Misâl, Ecvef, Nâkıs, Lefîf olmak
üzere dörde ayrılır.
Arapçada sülâsî fiil kalıplarını kullanarak

3 Sâlim fiili şimdiki zaman kipiyle çekme
becerisi elde edebilme
Arapçada sülâsî fiiller, mâzî ve muzâri yapıları itibariyle altı farklı
Muzâri Fiil Çekimi (Şimdiki/
Geniş Zaman) biçim gösterirler. Bu altı farklılık, altı kalıp olarak ifade edilir.
Bunlar fiilin orta harfinin, yani ‘aynu’l-fiilin harekesine göre de-
ğişirler. Birinci kalıpta fiilin orta harfi mâzîde fetha, muzâride
damme, ikinci kalıpta mâzîde fetha, muzâride kesra, üçüncü
kalıpta mâzîde fetha, muzâride fetha, dördüncü kalıpta mâzîde
kesra, muzâride fetha, beşinci kalıpta mâzîde damme, muzâride
damme, altıncı kalıpta ise mâzîde kesra, muzâride kesra olarak
belirlenmektedir. Bu kalıplara ait bilgiler örneklerle pekiştirilmiş
ve muzâri fiil çekimi, Sâlim fiil özelinde belletilmiştir.
Arapça bitişik nesne zamirlerini

4 ezberleme ve bunların kullanımlarını
diyaloglarla pekiştirebilme
Arapçada tüm şahıslar için tekil, ikil ve çoğul formda eril ve

Bitişik Nesne Zamirleri
(Mansûb Muttasıl Zamirler) dişil olmak üzere bitişik nesne zamirleri bulunmaktadır. Bu za-
mirler, her ne kadar nesne zamirleri olarak adlandırılsalar da,
fiil yanı sıra isme bitişik olarak da kullanılabilmekte, bu du-
rumda tamlayan olmaktadırlar. Bu bölümde, bitişik nesne za-
mirlerinin özellikle tamlayan durumda kullanımına ilişkin bol
örnek verilmiş ve zamirler bu yönüyle kavratılmıştır.
Arapçada meslek isimlerini

5 tanıma, meslek sorup, mesleğini
söyleyebilme
Mesleğin Ne? Arapçada, mesleğin ne )‫ (ما مهنتك؟‬sorusunun sorulup, mesle-

ğin ifade edilmesi kavratılmıştır.
45
1 Aşağıdakilerden hangisi Mu‘tell fiillerden biri 6 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir meslek
değildir? değildir?
A. Ecvef fiil ِ ‫ ُشر‬
A. ‫طي‬ B. ‫طَبيب‬
B. Nâkıs fiil ّ ْ
C. ‫ ُم َدِّرس‬ D. ‫مَُرضة‬
C. Mehmûz fiil ّ
D. Lefîf fiil E. ‫أردين‬
E. Misâl fiil ّ
7 “.‫ب‬ُ ‫س و يَ ْذ َه‬
ُ ‫ب و يَ ْد ُر‬
ُ ُ‫ ”علي يَ َكت‬ifadesini kar-
2 ‫ ما امسها؟‬ifadesinin cevabı olarak aşağıdakiler- şılayan doğru cümle aşağıdakilerden hangisidir?
den hangisi doğrudur?
A. Ali gitti, geldi, ders çalıştı.
A. ‫ امسي نور‬ B. ‫امسك نور‬
َ B. Ali yazdı, okudu, ve gitti.
C. Ali yazıyor, ders çalışıyor ve gidiyor.
C. ‫ امسه أمحد‬ D. ‫امسها نور‬ D. Ali yazıyor ve okula gidiyor.
E. ‫ليلة سعيدة‬ E. Ali geliyor, yazıyor ve ders çalışıyor.
3 Aşağıdaki boşluğa hangi sözcük getirilmelidir? 8 Aşağıdakilerden hangisinde bitişik nesne za-
miri yoktur?
َ َ‫ ما ِم ْهن‬-
‫تك؟‬
A. ُ‫ قَـلَمه‬ B. ‫بَْـيتـُُه َّن‬
ُ
.‫ طَبيب‬.....- C. ‫سيَّارتُها‬
َ َ D. ‫ك‬ َ ُ‫ِم ْهنَـت‬
A. ‫ ُهو‬ B. ‫ أنا‬ E. ‫ي‬ ِ
َ ٌّ ‫ُش ْرط‬
C. ‫ حنن‬ D. ‫ ُهم‬
ْ 9 Arapça muzâri fiille ilgili aşağıdakilerden
E. ‫ن‬
َّ ‫ُه‬ hangisi söylenemez?
4 Aşağıdakilerden hangisi bir bitişik nesne za- A. Sadece şimdiki zamanı ifade eder.
miri değildir? B. Tüm ayrık özneleriyle birlikte çekilebilir.
C. Hem şimdiki, hem de geniş zamanı ifade eder.
A. ‫ن‬
َّ ‫ ُه‬B.
‫حنن‬ D. Muzâri fiillerin altı tane kalıbı vardır.
‫ي‬
C. ‫ َك‬D. E. Muzâri fiillerin başında yer alan harflere
muzâraat harfleri denir.
E. ‫كم‬
ُ
10 Aşağıda fiillere ait mâzî-muzâri çekimi eşleş-
tirmelerinden hangisi yanlıştır?
5 ‫( َجلَس‬celese) fiili ikinci kalıptandır. Muzâri
çekimiَ 2. tekil şahıs eril formda aşağıdakilerden
A. ‫ يَ ْـعلَم‬-‫علِم‬
َ
hangisidir? ُ َ
B. ‫ذهب – يَ ْذ َهب‬
َ
A. ‫نلِس‬ B. ‫تلِس‬ ُ َ
ُ َْ ُ َْ C. ‫فَـتَح – يَـ ْفتَح‬
C. ‫يلِس‬ ‫َْيلِسو َن‬ ُ َ
ُ َْ D. D. ‫ب‬ ِ
ُ َْ ‫ب‬
‫ر‬ ‫ش‬ ‫ي‬ – َ ‫َش ِر‬
E. ‫يلِسن‬
َ ْ َْ E. ‫كتَب – يَكْتُب‬
ُ َ َ
46
Arapça-I
1. C Yanıtınız yanlış ise “Aksâm-ı Seb‘a” konusu- 6. E Yanıtınız yanlış ise “Mesleğin Ne?” konusu-
nu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.
2. D 7. C Yanıtınız yanlış ise “Muzâri Fiil Çekimi” ko-
nusunu yeniden gözden geçiriniz.
riniz.
3. B Yanıtınız yanlış ise “Mesleğin Ne?” konusu- 8. E Yanıtınız yanlış ise “Mansûb Muttasıl Za-
nu yeniden gözden geçiriniz. mirler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
4. B Yanıtınız yanlış ise “Mansûb Muttasıl Za- 9. A Yanıtınız yanlış ise “Muzâri Fiil Çekimi” ko-
mirler” konusunu yeniden gözden geçiriniz. nusunu yeniden gözden geçiriniz.
5. B Yanıtınız yanlış ise “Muzâri Fiil Çekimi” ko- 10. D Yanıtınız yanlış ise “Muzâri Fiil Çekimi” ko-
nusunu yeniden gözden geçiriniz. nusunu yeniden gözden geçiriniz.
2 Anahtarı
1. Aşağıdaki fiilleri verilen kalıplarına göre muzâri forma çeviriniz.
‫ب‬ ِ
ُ ‫ب –يَ ْذ َه‬
َ ‫ َذ َه‬.1 ‫س‬ُ ‫ َْيل‬- ‫س‬ َ َ‫ َجل‬.2 ‫ يَ ْد ُخ ُل‬- ‫ َد َخ َل‬.3
‫ َخَر َج – َيُْر ُج‬.4 ‫ب‬
ُ ‫ب – يَ ْشَر‬َ ‫ َش ِر‬.5 ‫ َح ُس َن – َْي ُسن‬.6
Alıştırma 1
‫ب‬ ِ
ُ ‫ب – َْيس‬
ِ
َ ‫ َحس‬.7 ‫ َعلِ َم – يَ ْـعلَ ُم‬.8 ‫ يَـ ْفتَ ُح‬- ‫ فَـتَح‬.9
‫ َکبُ َـر – يَكْبُ ُـر‬.10 ‫ يَ ْس َم ُع‬-‫ َِس َع‬.11 ‫ َْي َع ُل‬- ‫ َج َع َل‬.12
‫ نََـزَل – يـَْن ِزُل‬.13 ‫ يـَْنظُُر‬- ‫ نَظََر‬.14 ‫ يَـ ْف َه ُم‬- ‫ فَ ِه َم‬.13
47
2 Anahtarı
2. A. Aşağıdaki muzâri fiil çekiminde yer alan boşlukları doldurunuz.

‫ُه ْم يَ ْشَربو َن‬ ِ ‫مها ي ْشر‬

‫بان‬ ‫ب‬
َ َ ُ ‫ُه َو يَ ْشَر‬
‫هن يَ ْشَربْ َن‬
ّ ‫ُها تَ ْشَربان‬ ‫ب‬
ُ ‫هي تَ ْشَر‬
‫أنتم تَ ْشَربو َن‬ ِ ‫أنتما تَ ْشر‬
‫بان‬ ‫ب‬
َ ُ ‫أنت تَ ْشَر‬
َّ ُ ْ‫أَن‬ ِ
‫ـت تَ ْشَربْ َن‬ ‫أنتما تَ ْشَربان‬ َ ‫أَنْت تَ ْشَر‬
‫بني‬
‫ب‬ُ ‫حنن نَ ْشَر‬ ُ ‫أَنا أَ ْشَر‬
‫ب‬
B. Aşağıdaki fiilleri örnekteki gibi zamirlere uygun bir şekilde çekiniz.
Alıştırma 2 ‫س‬ ِ ‫ان) ه َّن َيلِسن أنا أ‬ ِ ‫(تلِس‬ ِ ِ ِ

ُ ‫َجل‬ ْ َْ ْ ُ َ َْ ‫مها َْيل َسان‬ ‫س‬
‫أَنْـتُ ْم تَ ْد ُر ُسو َن َْن ُن نَ ْد ُرس‬ ‫س‬ ِ
ُ ‫ه َي تَ ْد ُر‬ ‫س‬
ُ ‫ُه َو يَ ْد ُر‬
‫ت تَ ْس َم ُع‬ ِ ‫أَنْـتُما تَسمع‬
َ ْ‫ُه ْم يَ ْس َمعُو َن أن‬ ‫ان‬ ََ ْ ‫ُه َو يَ ْس َم ُع‬
ِ
)‫(تفهمان‬ ‫ُها يَـ ْف َهمان‬ ‫َْن ُن نَـ ْف َه ُم‬ ‫ـت تَـ ْف َه ْم َن‬
َّ ُ ْ‫أن‬ ‫ُه َو يَـ ْف َه ُم‬
‫ُه َّن يَ ْشَربْ َن‬ ‫ب‬ُ ‫أنَا أَ ْشَر‬ ‫ب‬ُ ‫ت تَ ْشَر‬ َ ْ‫ب أن‬ ُ ‫ُه َو يَ ْشَر‬
‫ـت تَكْبُ ْـر َن‬ ‫ِه َي تَكْبُ ُـر‬ ‫ُه َو يَكْبُ ُـر َْن ُن نَكْبُ ُـر‬
ِ ِ
َ ‫أَنْت تَ ْـعلَم‬
‫ني‬ ‫ُه ْم يَ ْـعلَ ُمو َن‬ ‫ُه َو يَ ْـعلَ ُم أَنْـتُ ْم تَ ْـعلَ ُمو َن‬
‫َْن ُن نَ ْد ُخ ُل‬ َ ْ‫أَن‬
‫ت تَ ْد ُخ ُل‬ ‫ُه َو يَ ْد ُخ ُل ُه َّن يَ ْد ُخ ْل َن‬
2. Bitişik nesne zamirlerinin tümünü (‫ )قَـلَم‬kelimesine bitiştirerek aşa-

ğıdaki tabloyu doldurunuz..
‫قَـلَ ُم ُه ْم‬ ‫قَـلَ ُمهما‬ ُ‫قَـلَ ُمه‬

Gâib
onların kalemi o ikisinin kalemi onun kalemi (muzekker/eril)
Alıştırma 3
‫قَـلَ ُم ُه ّن‬ ‫قَـلَ ُم ُهما‬ ‫قَـلَ ُمها‬ Gâibe
onların kalemi o ikisinin kalemi onun kalemi (muennes/dişil)
‫قَـلَ ُم ُك ْم‬ ‫قَـلَ ُمكما‬ ‫ك‬

َ ‫قَـلَ ُم‬ Muhâtab
sizin kaleminiz ikinizin kalemi senin kalemin (muzekker/eril)
‫قَـلَ ُم ُك َّن‬ ‫قَـلَ ُم ُكما‬ ِ ‫قَـلَم‬

‫ك‬
Muhâtaba
sizin kaleminiz ikinizin kalemi senin kalemin
ُ
(muennes/dişil)
Mutekellim
‫لمنا‬
ُ َ‫ق‬ ‫قَـلَ ِمي‬ (muzekker/eril)
bizim kalemimiz benim kalemim (muennes/dişil)
48
Arapça-I
2 Anahtarı
4. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri örneklerdeki gibi tamamlayınız.
ِ ُ‫ما ِمهنَت‬
.‫ك؟ أنا ُم َعلّمة‬ .‫ضة‬ ِ
َ ‫ما م ْهنَتُها؟ هي مَُّر‬
ْ
Alıştırma 4
َ ُ‫ما ِم ْهنَت‬
.‫ك؟ أنا ُم َهندس‬ .‫ما ِم ْهنَتُه؟ ُهو ُم َوظّف‬
ِ ُ‫ما ِمهنَت‬
.‫ك؟ أنا ُم َوظّفة‬ ْ .‫ما ِم ْهنَتُها؟ هي طالِبَة‬

ِ ‫مات‬
‫( اسم‬ism) isim, ad ‫( ُسوق‬sûk) çarşı, pazar

‫أخت‬ ْ (uht) kız kardeş ‫( َش َّد‬şedde) çekti
‫( أَ َك َل‬ekele ) yedi ‫( ُش ْر ِط ّي‬şurtî) polis
‫( اليَوم‬el-yevm) bugün ‫صام‬
َ (sâme) oruç tuttu
‫اع‬
َ َ‫( ب‬bâ‘a) sattı ‫ك‬ َ ‫ض ِح‬ َ -‫ك‬ ُ ‫ض َح‬ ْ َ‫( ي‬dahike - yadhaku) gülmek
َ‫( بََـرأ‬bera’e) yarattı ‫ طَبَ َخ‬- ‫( یَطْبُ ُخ‬tabaha - yatbuhu) pişirmek
‫( بِْنت‬bint) kız ‫‘( عائِلَة‬âile) aile
ْ ِ‫ت ب‬
... ‫ـمع ِرفَة‬ ُ ْ‫( تَ َشَّرف‬teşerreftu bi ma‘rifeti…) …’i tanıdığı- ‫( فَ َّـر‬ferra) kaçtı
ma memnun oldum
‫ فَ ِه َم‬- ‫( يَـ ْف َه ُم‬fehime - yefhemu) anlamak
‫( َج ّد‬cedd) dede َ‫( قَ َـرأ‬kara’e) okudu
‫( َجدَّة‬cedde) nine ‫ َكبُ َـر‬- ‫( يَكْبُ ُـر‬kebura - yekburu) büyümek
‫ َج َع َل‬- ‫( َْي َع ُل‬ce‘ale - yec‘alu) yapmak ‫( َم َّد‬medde) uzattı
‫( ِجْن ِسيَّة‬cinsiyye) uyruk ‫( َمريض‬marîd) hasta
‫ب‬ ِ ِ
َ ‫ َحس‬- ‫ب‬ ُ ‫( َْيس‬hasibe - yahsibu) sanmak, zannetmek ‫ضة‬ َ ‫( ُمَِّـر‬mumarrida) hemşire
‫ َح ُس َن‬- ‫( َْي ُس ُن‬hasune - yahsunu) güzel olmak, güzelleşmek ‫( ِم ْهنَة‬mihne) meslek, (ç.) ‫( ِم َهن‬mihen)
‫( ِحوار‬hivâr) diyalog ‫( ُم َوظَّف‬muvazzaf) memur
‫( َدعا‬de‘â) çağırdı, dua etti ‫ نََـزَل‬- ‫( يـَْن ِزُل‬nezele - yenzilu) yağmak; inmek
‫س‬َ ‫ َدَر‬- ‫س‬ُ ‫( يَ ْدُر‬derese-yedrusu) ders çalışmak; öğrenim görmek ‫ نَظََر‬- ‫( يـَْنظُُر‬nazara - yanzuru) bakmak
‫( َرَمى‬remâ) fırlattı, attı ‫( َو َج َد‬vecede) buldu
‫( َرَوى‬revâ) rivayet etti ‫ص َل‬ َ ‫( َو‬vasale) ulaştı
‫( َسأ ََل‬se’ele ) sordu ‫( َو َف‬vefâ) vefalı oldu
‫( َسئِ َم‬se’ime) bıktı ‫ف‬ َ َ‫( َوق‬vakafe) durdu
‫سال‬
َ (sâle ) aktı ‫( يَ ُسَر‬yesura) kolaylaştı
‫( سعِيد‬sa‘îd ) mutlu ‫( يَـنَ َع‬yene‘a) olgunlaştı
49
Bölüm 3
Arapçada İsimler (Tekil - İkil - Çoğul)
Arapçada İsimler
Günlük Hayatımızda Arapça 3 (Merfû, Mansûb, Mecrûr)
1
2 Merfû, mansûb ve mecrûr kavramlarını
2
1 Günlük hayatta, “…kim?, …nerede?, …
ne?” gibi soru ifadelerini, uygun isim, zamir tanıyabilme, tekil kelimelerin merfû,
ve fiillerle kullanabilme ve bu tür sorulara mansûb ve mecrûr şekillerini ayırt
uygun cevapları verebilme edebilme
Arapçada İkiller Arapçada Çoğullar
3 4
3 Arapçadaki isimlerin ikil formlarını 4 Arapça çoğul formlarını tanıyabilme,
tanıyabilme, ikil isimlerin merfû, mansûb ve çoğul isimlerin merfû, mansûb ve mecrûr
mecrûr şekillerini ayırt edebilme şekillerini ayırt edebilme
Anahtar Sözcükler ‫املِ ْفتاحية‬ ‫ال َكلِ َمات‬: • İsim ‫ • االسم‬Merfû, Mansûb, Mecrûr ‫ املـَ ْجرور‬،‫ امل ـَْنصوب‬،‫املـَرفوع‬
• Tekil, İkil, Çoğul ‫ اجلَمع‬،‫ـن‬ّ َ‫ املـُث‬،‫املـُْفرد‬
50
Arapça-I
GİRİŞ ‫د َمة‬
ّ ‫ُم َق‬
Arapçada isimler sayılarına göre tekil, ikil ya da çoğul olabilir. İsimler cümle içindeki konumlarına göre
de merfû, mansûb ya da mecrûr olarak nitelenirler. Bu nitelemeler, isimlerin son harflerinin harekelerine ya
da son eklerine göre yapılır.
Sizler de bu bölümde Arapçada merfû, mansûb ve mecrûr isimleri ve bu isimlere ait ref, nasb ve cer
alâmetlerini tanıyacak, tekil isimlerin ikil ve çoğul yapılışını, merfû, mansûb ve mecrûr durumlarını ince-
leme fırsatı bulacaksınız.
Öte yandan ikil ve çoğul isimlerin yer aldığı diyaloglarla bu isimleri fiillerle kullanmaya giriş yapacak,
bazı yeni kavramlarla bu yapıları pekiştireceksiniz. Ayrıca "nereli, kim, ne" gibi soru edatlarını da yavaş
yavaş tanıyacak, bu edatlar kullanılarak sorulan bazı sorulara cevap verme becerisi kazanacaksınız.
٣ ‫العربِيَّة يف َحياتِنا اليَ ْـوميَّة‬

َ
Kahvaltı
‫ال ُفطور‬
Erkek kardeş: Günaydın.
Kız kardeş: Günaydın .‫ صباح اخلَْي‬:‫األخ‬
Erkek kardeş: Annem nerede, çok
açım. .‫ صباح اخلَْي‬:‫األخت‬
Kız kardeş: Mutfakta. .‫أين ّأمي؟ أنا جائِع ِجدًّا‬ َ :‫األخ‬
Erkek kardeş: Kahvaltı hazır mı?
.‫المطْبَ ِخ‬
َ ‫ هي يف‬:‫األخت‬
Kız kardeş: Evet, mutfakta.
Erkek kardeş: Kahvaltıda ne var ‫ هل ال ُفطور جاهز؟‬:‫األخ‬
anne? .‫المطْبَخ‬َ ‫ يف‬،‫ نعم‬:‫األخت‬
Anne: Peynir, zeytin, bal, re-
çel, yumurta, ekmek ‫ ماذا َعلى الفطور يا أمي؟‬:‫األخ‬
ve çörekler. .‫ ُج ْب و َزيتون و َعسل و ُمَرّب وبَْـيض و ُخْبز و فَطائِر‬:‫األ ُّم‬
Kız kardeş: Ne içiyoruz?
Anne: Biz çay ve kahve içiyo-
‫ب؟‬ُ ‫ ماذا نَ ْشَر‬:‫األخت‬
ِ ‫ أَنْـتُما تَ ْشر‬.‫ َْنن نَ ْشرب الشاي و ال َقهوة‬:‫األُم‬
.‫بان َعصري البُ ْـرتُقال‬
ruz, siz ikiniz portakal
َ َ َْ َُ ُ ّ
suyu içiyorsunuz. ِ
.ً‫ لَذيذ ج ّدا‬...‫ ممممم‬:‫األخت‬
Kız kardeş: Mmm…çok lezzetli.
51
Arapçada İsimler (Tekil-İkil-Çoğul)
‫َم ْن ِه َي؟‬ ‫ُهما؟‬ ‫َم ْن‬

‫ َم ْن ِه َي يا علي؟‬: ‫نور‬ ‫ َم ْن ُها؟‬:‫ُمَ َّمد‬
.‫ ِهي ِمن لُْبنان‬.‫ ِه َي َزْهراء‬: ‫علي‬ .‫مان من مصر‬ ِ ّ‫ ُها معل‬:‫سلِيم‬
َُ َ
.‫ضا من لبنان‬ً ْ‫ أنا أي‬.‫ أنا نور‬.‫ َمرحبًا يا َزْهراء‬: ‫نور‬ ‫ و َم ْن ُه َّن؟‬:‫حممد‬
.‫ك‬ِ ِ‫ أنا سعيدة مبَعرفت‬.‫ مرحبا يا نور‬:‫َزْهراء‬ ِ
ْ َ ً َ .‫بات من العِراق‬ ٌ ‫ ُه َّن طال‬:‫سليم‬
.‫صة سعيدة‬ َ ‫ فُ ْـر‬: ‫نور‬ ِ ّ‫ أين الـمعل‬:‫حممد‬
‫مان اآلن؟‬ َُ َ
O Kim?
‫الطالبات؟‬ ‫أين‬ ِ
Nur: O kim Ali? ُ َ ‫ و‬.‫ف‬ ّ ‫الص‬
ّ ‫ مها يف‬:‫سليم‬
Ali: O Zehra, o Lübnanlı. .‫ ُه ّن يف احلَدي َق ِة‬:‫ُم ّمد‬
ِ ‫الش‬
‫مسيَّة؟‬ ّ ‫أين‬
Nur: Merhaba Zehra. Ben Nur, ben de Lüb-
َ .‫ املـَطَر‬،‫ آه‬:‫سليم‬
.‫ هي َعلى الطَاو ِلة‬:‫حممد‬
nanlıyım.
Zehra: Merhaba Nur. Tanıştığıma memnun ol-
dum. ِ ‫ أنا أ ْذهب إىل احل‬،‫ نَـعم‬:‫سليم‬
‫ديقة و معي‬ َ ُ َ َ
Nur: Ben de memnun oldum. ِ
.‫الش ْمسيَّة‬
ّ
.‫ب‬ْ ‫ذه‬
َ َ‫ هيّا ن‬.‫ املـَطَر َغزير جدًّا‬:‫ُمَ ّمد‬
O İkisi Kim?
Muhammet: O ikisi kim?
Selim: O ikisi Mısırlı iki öğretmen.
Muhammet: Onlar (kızlar) kim?
Selim: Onlar Iraklı kız öğrenciler.
Muhammet: İki öğretmen şimdi nerede?
Selim: O ikisi sınıfta. Kız öğrenciler nerede?
Muhammet: Onlar bahçede.
Selim: Oooo yağmur (yağıyor). Şemsiye
nerede?
Muhammet: Masanın üstünde.
Selim: Evet, ben şemsiyeyle bahçeye gidi-
yorum.
Muhammet: Yağmur bayağı çok. Haydi gidelim.
52
Arapça-I
‫َزيتُون‬
‫ُخبز‬
‫ُزبدة‬
‫شاي‬ ‫سـل‬
َ ‫َع‬
‫ُم َرّب‬
‫ُج ْب‬
‫بيض‬
ِ َ‫ط‬
‫ماطم‬
‫ِخيار‬
1 Günlük hayatta, “…kim?, …nerede?, …ne?” gibi soru ifadelerini, uygun isim, zamir ve
fiillerle kullanabilme ve bu tür sorulara uygun cevapları verebilme

Defterinize “Kahvaltıda ne Diyaloglarda geçen zamirle-

Arapça öğrenen bir arka-
var?” ve “Ne içiyorsun?” so- ri ilk bölümde geçen ayrık
daşınızla karşılıklı olarak
rularını yazınız. Daha sonra özne zamirleri konusu ile,
birbirinize “‫ن ُهو؟‬
ْ ‫ ” َم‬soru-
her soru için yukarıdaki re- fiilleri ise ikinci bölümdeki
sunu sorarak cevaplamaya
simden de faydalanarak üç muzâri fiil çekimi konusu
çalışınız.
farklı şekilde cevap veriniz. ile ilişkilendiriniz.
53
DİLBİLGİSİ: ARAPÇADA İSİMLER (MERFÛ, MANSÛB, MECRÛR)
(‫ األمساءُ (املرفوع و املنصوب واجملرور‬:‫القواعد‬

Herhangi bir varlığı ya da kavramı gösteren sözcüklere isim diyoruz. Arapçada isimleri kimi zaman bir
cümlenin öznesi, kimi zaman nesnesi olarak, kimi zaman da bir tamlama içinde görürüz. Bir ismin hangi
öge konumunda olduğunu, ismin son harfinin harekesinden veya son ekinden anlarız. Son harfin harekesi
veya son ek, kelimenin cümle içindeki yerinin değişmesine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Örneğin özne
konumunda olan bir isim merfû (ref alâmetli), nesne konumunda olan bir sözcük mansûb (nasb alâmetli),
harf-i cerden sonra gelen veya tamlayan durumunda olan bir sözcük mecrûr (cer alâmetli) olmak zorunda-
dır. Bir başka ifadeyle, cümle içinde bir ismi merfû kullanmak suretiyle, o ismi özne olarak kullandığımızı;
mansûb kullanmak suretiyle de nesne yerinde kullandığımızı göstermiş oluruz.
Kelimelerin sonlarının almış olduğu hareke veya eklerin gerekçesinin açıklanmasına i‘râb )‫)اإلعراب‬
diyoruz. “Şu cümleyi i‘râb ediniz” sorusundan anlamamız gereken “Cümleyi ögelerine ayırınız ve cümle
içindeki her bir kelimenin son harfinin alması gereken harekeyi gerekçeleriyle açıklayınız” biçimindedir.
Bu kısa girişten sonra şunu söyleyelim ki, Arapçada isimler cümle içinde üç durumda bulunabilirler:
Merfû (ref alâmetli), mansûb (nasb alâmetli), mecrûr (cer alâmetli)
Konuyu anlayabilmek için merfûluk (ref ) alâmeti, mansûbluk (nasb) alâmeti, mecrûrluk (cer) alâmeti
nedir, bunu bilmemiz gerekiyor. Önce tekil kelimelerden başlayalım.
Tekil kelimelerin i‘râbı (yani merfûluk, mansûbluk ve mecrûrluk durumları) hareke ile belirlenir. Tekil
bir kelimenin son harfi:
a. Merfû durumda, damme )ُ‫املعلّم (ـ ـ‬
ُ
Mansûb durumda, fetha )‫املعلّم ( ـَـ‬
b.
َ
c. ِ ِ
Mecrûr durumda, kesra )‫املعلّم ( ــ‬
ile harekelenir. Bir başka deyişle ref (merfûluk) alâmeti damme, nasb (mansûbluk) alâmeti fetha, cer
(mecrûrluk) alâmeti kesra’dır.
İsmin sonu, belirli veya belirsiz oluşuna
göre ya tek harekeli ya da tenvînli olur. Tenvîn
dikkat
i‘râba ilişkin bir husus olmayıp, daha önce de Belirli-belirsiz (marife-nekira) isimler hakkında, s.xxi’de yer
anlatıldığı üzere ismin belirsiz oluşunun, “her alan “İsimlerde Belirlilik” başlıklı konuyu okuyunuz.
hangi bir” anlamında oluşunun bir göstergesi-
dir. Önemli olan, harekenin (tek veya çift) ne
olduğudur; yani damme mi, fetha mı, ya da kesra mı olduğudur. Dolayısıyla kelime tenvînli olduğunda, i‘râb
yapılırken tenvîn zikredilmez; ana hareke, alâmet (gösterge) olarak zikredilir.
Örneğin:
‫ املعلّ ُم‬: öğretmen (merfû, ref alâmeti damme)
‫ معلّ ٌم‬: her hangi bir öğretmen (merfû, ref alâmeti damme)
Bu konu, Arapça dilbilgisinin temelini oluşturduğu için örnek cümleler kurarak daha iyi kavramaya
çalışalım. Konuya girerken de belirttiğimiz gibi, Arapçada özne olan sözcük daima merfû kullanılır. Yani
bir kelimeyi cümlede özne olarak kullandığınızı, o kelimeyi merfû yaparak gösterirsiniz. Nesne olan kelime
de, daima mansûb kullanılır. Harf-i cerden sonra kullanılan kelime de daima mecrûr olur.
54
Arapça-I
Harf-i cerler Türkçedeki bulunma (-de, -da), ayrılma (-den,

-dan), yönelme (-e, -a) durum ekleri yerinde veya “ile”, “üzerin-
de” gibi anlamlarda kullanılan harf veya harf öbekleridir. dikkat
Örnek: ‫ن‬ ِ ِ : -de, ‫مع‬: ile; ‫على‬: üzerinde
ْ ‫ م‬: -den; ‫إىل‬: -e; ‫ يف‬,‫ب‬ Harf-i cerlerle ilgili ayrıntılı bilgiler 5.
ََ bölümde verilecektir.
gibi.
Şimdi cümle örneğine geçelim ve bu cümleyi ögelerine ayıralım:
.ً‫ب ِرسالَة‬ ِ
Öğrenci bir mektup yazdı.
ُ ‫تب الطّال‬
َ ‫َك‬
özne yüklem nesne yüklem
nesne özne
(fâ’il) (fiil) (mef‘ûl) (fiil)
(mef‘ûl) (fâ’il)
Bu cümlenin i‘râbını şöyle yapıyoruz:

‫ب‬َ َ‫ َكت‬: Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ب‬ ِ
ُ ‫ الطّال‬: Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
ً‫ ِرسالَة‬:
Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
Bu cümlede nesneyi belirli yaparsak, anlam nasıl değişiyor, onu görelim:
(Öğrenci mektubu yazdı.) .َ‫ال ِرسالَة‬ ‫ب‬ ِ
َ ‫َك‬
Bu cümlede hem özneyi hem de nesneyi belirsiz kullanırsak anlam nasıl olur, ona bakalım:
.ً‫ب ِرسالَة‬ ِ
(Bir öğrenci bir mektup yazdı.) ٌ ‫تب طال‬
َ ‫َك‬
Cümleyi yönelme durumunda bir dolaylı tümleç ekleyerek “Öğrenci, bir doktora bir mektup yazdı.”
anlamında Arapça kullanacak olursak nasıl deriz, ona bakalım:
ٍ َ‫ب ِرسالَةً إىل ط‬
.‫بيب‬ ِ
َ ‫َك‬
ٍ َ‫’)إىل ط‬i i‘râb edelim:
Burada yeni söz öbeği olan (‫بيب‬
‫ إىل‬: Harf-i cer
ٍ َ‫ ط‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫بيب‬
Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü üzere, tenvîn sadece belirsizlik göstergesidir. İ‘râbda alâmet ara-
nırken sadece ana harekeye bakılır; çünkü tenvîn, ya iki damme’dir, ya iki fetha’dır, ya da iki kesra’dır. Bu
harekelerin iki veya tek olmasının önemi yoktur.
55
2 Merfû, mansûb ve mecrûr kavramlarını tanıyabilme, tekil kelimelerin merfû, mansûb ve
mecrûr şekillerini ayırt edebilme

Aşağıdaki sözcüklerin merfû,

mansûb veya mecrûrluk du-
rumlarını yanlarına yazınız.
‫ ُم َعلِّ ٍم‬...................
ٌ‫ َم ْد َر َسة‬................... Bu bölümde gördüğünüz
‫الدفْـتـََر‬َّ .................. merfû, mansûb ve mecrûr Arkadaşlarınızla karşılıklı
‫َّجَرِة‬
َ ‫ الش‬..................
kavramlarını dört ve beşinci
bölümlerde anlatılan Fiil ve
Arapça kelimeleri birbirini-
ze söyleyerek bu kelimeleri
ُ‫ احلَ ِدي َقة‬.................. İsim Cümlesinin ögelerinin merfû, mansûb ve mecrûr
i‘râb durumları ile ilişkilen- şekillere getiriniz.
‫ت‬ ُ ‫ البَ ْـي‬.................. diriniz.
‫ بَـ ـ ْـيتًا‬..................
‫ قَـلَ ٌم‬..................
‫السيّ َارِة‬ّ ...................
‫تاب‬ ِ
َ ‫ الك‬..................
ARAPÇADA İKİLLER
‫املُثَ ّـن‬
ِ ‫ )ـ ـ‬âni veya ( ‫ي‬
Arapçada bir sözcük sonuna ( ‫ـان‬ ِ َْ‫ ) ــ‬eyni eki alarak ikile dönüştürülür. Eğer kelime
kapalı te (dişil te’si) ile bitiyorsa kapalı te açılır, sonra bu ekler kullanılır. Kelime cümle içerisinde
ِ ‫ ) ـ‬âni eki, mansûb veya mecrûr konumdaysa ( ‫ي‬
merfûluğu gerektiren bir konumdaysa ( ‫ـان‬ ِ َْ‫ ) ــ‬eyni eki
alır. İkillerde ref alâmeti elif ( ‫)ا‬, nasb ve cer alâmeti ye ( ‫’)ي‬dir. Nûn ( ‫ )ن‬her üç durumun ortak harfi
olduğundan belirleyici etkisi yoktur, alâmette zikredilmez.
İkil (eril) Tekil
ِ ِ‫مسل‬
‫مان‬ ِ +
‫ان‬ ‫ُم ْسلِ ٌم‬ Merfû
ُْ
ِ ْ ‫ُم ْسلِ َم‬
‫ي‬ ِ َْ‫ ـ ـ‬+
‫ي‬ ‫ُم ْسلِ ًما‬ Mansûb
ِ ْ ‫ُم ْسلِ َم‬

‫ي‬ ‫ُم ْسلِ ٍم‬ Mecrûr
56
Arapça-I
Örnek Eril:
• Merfû
ِ ِ‫طال‬
‫بان‬ ← ‫ب‬ ِ
ٌ ‫طال‬
Ref alâmeti elif (‫)ا‬, Ref alâmeti sondaki

çünkü ikil damme
ِ ‫طالِبـ‬
‫ـان‬ ‫طالِب‬
َ
• Mansûb
‫طالِبَ ْـي ِن‬ ← ً‫طالِبا‬
Nasb alâmeti ye (‫)ي‬, Nasb alâmeti sondaki

çünkü ikil fetha
• Mecrûr
‫طالِبَيـْ ِن‬ ← ٍ ِ‫طال‬

‫ب‬
Cer alâmeti ye (‫)ي‬, Cer alâmeti sondaki

çünkü ikil kesra
57
Örnek Dişil:
İkil (dişil) Tekil
ِ ‫مسلِم‬
‫تان‬ ِ +
‫ان‬ ٌ‫ُم ْسلِ َمة‬ Merfû
َ ُْ
ِ َْ‫ُم ْسلِ َمتـ‬
‫ي‬ ً‫ُم ْسلِ َمة‬ Mansûb
ِ َْ‫ُم ْسلِ َمتـ‬

‫ي‬ ‫ُم ْسلِ َم ٍة‬ Mecrûr
• Merfû
ِ ِ‫طال‬
‫تان‬ ← ٌ‫طالِبَ ـة‬
Ref alâmeti elif (‫)ا‬, Ref alâmeti sondaki

çünkü ikil damme
ِ ‫طالِب ـ‬
‫ـتان‬ ٌ‫طالِبَ ـة‬
َ
• Mansûb
‫طالِـبَــتَ ـ ْـي ِن‬ ← ً‫طالِبَ ـة‬

çünkü ikil fetha
58
Arapça-I
• Mecrûr
‫طالِـبَـتَ ْـي ِن‬ ← ‫طالِبَـ ٍـة‬

çünkü ikil kesra
dikkat
ِ veya ‫ي‬
Bir isme ‫ان‬ ِ َْ‫ ــ‬ekleri getirildiğinde, eklerden önceki harfin harekesinin hep fethaya ( ‫ ) ـ ـَـ‬dönüşmüş
olduğunu fark ediniz!
Tekil isimlerin i‘râbının hareke ile yapıldığını (yani merfû, mansûb veya mecrûrluk alametinin damme,
fetha veya kesra harekeleri olduğunu), ancak ikil kelimelerin i‘râbının ise hareke yerine harf ile yapıldığını
(yani merfû, mansûb veya mecrûrluk alametinin elif veya ye olduğunu) fark ediniz!
3 Arapçadaki isimlerin ikil formlarını tanıyabilme, ikil isimlerin merfû, mansûb ve mecrûr
şekillerini ayırt edebilme

Aşağıdaki kelimelerin, ikil Kur’ân-ı Kerîm’in “Bakara Arapça öğrenen bir arkada-
formlarının merfû, mansûb ve Sûresi” 282. ayet-i kerime- şınızla birbirinize tekil ke-
mecrûr şekillerini yazınız. sini okuyunuz. Bu ayette limeler söyleyerek (merfû,
‫ ُم َعلِّم‬, ‫كِتاب‬, ‫ بَْـيت‬, ‫ َدفْ َـت‬, ‫َم ْدَر َسة‬ geçen ikil kelimelere ve bu mansûb ve mecrûr durum-
kelimelerin farklı i‘râb du- da) karşılıklı olarak ikile çe-
rumlarına dikkat ediniz. viriniz.
59
ARAPÇADA ÇOĞULLAR
‫اجلَمع‬
Arapçada çoğullar üçe ayrılırlar.
1. Düzenli Eril Çoğul
2. Düzenli Dişil Çoğul
3. Düzensiz Çoğul (Cem‘u’t-Teksîr)
Şimdi sırasıyla bu çoğul çeşitlerini inceleyelim:
Düzenli Eril Çoğul
َ ِ‫ )ـ‬îne ekleri getirilerek yapılır. Merfû durumda

َ ‫ )ــُـو‬ûne veya )‫ني‬
Düzenli eril çoğul, tekil ismin sonuna (‫ن‬
َ ِ‫ (ـ‬getirilir. Düzenli eril çoğulun mansûb ve mecrûr hâlinin eki olan

َ ‫( ــُـو‬, mansûb ve mecrûr durumda )‫ني‬
(‫ن‬
َ ِ‫’(ـ‬nin ikil kelimenin mansûb ve mecrûr hâlinin eki olan (‫ي‬

)‫ني‬ ِ َْ‫’) ــ‬den okunuş bakımından farklı olduğuna
dikkat ediniz. Biri …eyni iken, diğeri …îne’dir.
Düzenli Eril Çoğul Tekil
‫ُم ْسلِ ُمو َن‬ ‫ و َن‬+ ‫ُم ْسلِ ٌم‬ Merfû
ِ ‫ُم ْسلِ ًما‬

َ ‫ُم ْسل ِم‬
‫ني‬ ‫ين‬
َ +
Mansûb
ِ ‫ُم ْسلِ ٍم‬

َ ‫ُم ْسل ِم‬
‫ني‬ ‫ين‬
َ +
Mecrûr
Örnek:
• Merfû
‫ُم َعلّ ُمو َن‬ ← ‫ُم َعلّ ٌم‬
Ref alâmeti vâv (‫)و‬, Ref alâmeti sondaki

çünkü düzenli eril çoğul damme
• Mansûb
‫ين‬ ِ ← ً‫ُم َعلِّما‬

َ ‫ُم َعلّم‬

çünkü düzenli eril çoğul fetha
60
Arapça-I
• Mecrûr
‫ين‬ ِ ← ‫ُم َعلّ ٍم‬
َ ‫ُم َعلّم‬

çünkü düzenli eril çoğul kesra
Sonuç olarak düzenli eril çoğulların merfû dikkat

durumda ref alâmeti vâv; mansûb ve mecrûr Tekil kelimelerde i‘râbın (merfûluk, mansûbluk veya
durumda nasb veya cer alâmeti ye harfidir. mecrûrluk alâmetlerinin) hareke ile; ikil ve düzenli eril
çoğulda ise harf ile olduğunu fark ediniz.
Düzenli Dişil Çoğul
Dişil sözcüğün sonuna (‫ات‬...)…ât eki getirilerek yapılan çoğuldur. Eğer sözcük dişil te’si ile bitiyorsa,
önce kelimenin sonundaki dişil te’si atılır, sonra (‫ )ات‬eki getirilir.
Düzenli Dişil Çoğul Tekil
ٌ ‫ُم ْسلِ َم‬

‫ات‬ ‫ات‬
ٌ + ٌ‫ُم ْسلِ َمة‬ Merfû
ٍ ِ‫مسل‬
‫مات‬ ٍ +
‫ات‬ ً‫ُم ْسلِ َمة‬ Mansûb
ُْ
ٍ ِ‫مسل‬
‫مات‬ ٍ +
‫ات‬ ‫ُم ْسلِ َم ٍة‬ Mecrûr
ُْ
Örnek
• Merfû
‫ات‬
ٌ ‫ُم َعلّ َم‬ ← ٌ‫ُم َعلّمة‬
Ref alâmeti sondaki Ref alâmeti sondaki

damme damme
• Mansûb - Mecrûr
Düzenli dişil çoğulların i‘râbının, tıpkı tekil kelimelerde olduğu gibi hareke ile olduğunu fark etmiş
olmalısınız. Ancak, tekil kelimelerden farklı olarak, düzenli dişil çoğullar hiçbir zaman fetha ile harekelen-
mezler. Fetha yerine kesra ile harekelenirler. Kısaca söyleyecek olursak: Düzenli dişil çoğulların ref alâmeti
damme, nasb ve cer alâmeti kesradır.
Örneğin kelimenin tekil biçimi mansûb durumda ً‫( ُم َعلِّمة‬fetha ile mansûb) ve mecrûr durumda ‫ُم َعلِّم ٍة‬
َ َ
ٍ ِّ‫ معل‬şeklinde
(kesra ile mecrûr) iken; çoğul biçimi hem mansûb durumda, hem de mecrûr durumda ‫مات‬ َُ
gelmektedir.
61
ٍ ‫معلّم‬
‫ات‬ ← ً‫ُم َعلِّ َمة‬
َ َُ
Mansûb, nasb alâmeti

Mansûb, nasb alâmeti
sondaki kesra, çünkü
sondaki fetha
düzenli dişil çoğul
ٍ ‫معلّم‬
‫ات‬ ← ٍ ّ‫معل‬
‫مة‬
َ َُ َُ
Mecrûr, cer alâmeti

Mecrûr, cer alâmeti
sondaki kesra, çünkü
sondaki kesra
düzenli dişil çoğul
Yukarıdaki örnekte ‫ ُم َعلّمات‬kelimesinin hem mansûb, hem de mecrûr durumda aynı olduğunu gör-
َ
dük. Peki bu kelimenin mansûb veya mecrûr olduğuna nasıl karar vereceğiz? Elbette cümle içindeki konu-
muna göre. Birkaç örnekte bunu görelim:
ِ
(Doktor, kadın öğretmenleri durakta buldu.) .‫املوقف‬ ِ ّ‫وج َد الطّبيب املعل‬
‫مات يف‬ ُ ََ
‫ َو َج َد‬: Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫بيب‬
ُ ّ‫ الط‬: Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
ِ
‫املعلمات‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki kesra, çünkü düzenli dişil çoğul.
‫ يف‬ : Harf-i cer
ِ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫املوقف‬
ِ
(Öğrenci, kitabı kadın öğretmenlerden aldı.) .‫املعلمات‬ ‫الكتاب من‬ ‫الطالب‬ ‫أ َخ َذ‬
َ ُ
‫ أ َخ َذ‬: Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫الطالب‬
ُ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫الكتاب‬
َ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ من‬ : Harf-i cer
ِ ّ‫ املعل‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, çünkü düzenli dişil çoğul.
‫مات‬
62
Arapça-I
‫اب‬ ِ
merfû hali: ُ َ‫الكت‬
mansûb hali: ‫اب‬ ِ
ِ
‫الكتاب‬ َ َ‫الكت‬
ِ
ِ َ‫الكت‬
mecrûr hali: ‫اب‬
merfû hali: ‫املَُعلِّ ُم‬

‫املَُعلّم‬ mansûb hali: ‫املَُعلِّ َم‬
mecrûr hali: ‫املَُعلِّ ِم‬
ِ ‫املُعلِّم‬
‫ان‬
merfû hali: ََ
‫املَُعلّمان‬ mansûb hali: ِ‫املَُعلِّ َم ْي‬
mecrûr hali: ‫ي‬ِ ْ ‫املَُعلِّ َم‬
merfû hali: ‫املَُعلِّ ُمو َن‬

‫املَُعلّمون‬ mansûb hali: ‫ني‬َ ‫املَُعلِّ ِم‬
mecrûr hali: ‫ني‬َ ‫املَُعلِّ ِم‬
merfû hali: ُ ‫املَُعلِّ َم‬

‫ات‬
ِ ‫املُعلِّم‬
mansûb hali: ‫ات‬
‫املَُعلّمات‬ ََ
ِ
mecrûr hali: ‫املَُعلِّ َمات‬
63
dikkat
Arapçada ikil isimler ve düzenli eril çoğullar, başlarında ‫ ال‬takısı olmadığında da asla tenvîn almazlar.
İkil ve düzenli çoğul formlarını merfû, mansûb ve mecrûr durumda eril ve dişil olmak üzere aşağıdaki
tabloda inceleyelim.
Çoğul İkil Tekil
‫ُم َعلِّ ُمو َن‬ ِ ِّ‫معل‬

‫مان‬ ‫ُم َعلِّ ٌم‬ Eril (Merfû)
َُ
ٌ ِّ‫ُم َعل‬
‫مات‬ ِ ‫معلِّم‬
‫ـتان‬ ٌ‫ُم َعلِّ َمة‬ Dişil (Merfû)
َ َُ
َ ‫ُم َعلِّ ِم‬

‫ني‬ ِ ْ ‫ُم َعلِّ َم‬
‫ي‬ ً‫ُم َعلِّما‬ Eril (Mansûb)
ٍ ِّ‫معل‬
‫مات‬ ِ ْ َ‫ّمت‬
‫ـي‬ ً‫ُم َعلِّ َمة‬
َ ‫ُم َعل‬
Dişil (Mansûb)
َُ
َ ‫ُم َعلِّ ِم‬

‫ني‬ ِ ْ ‫ُم َعلِّ َم‬
‫ي‬ ‫ُم َعلِّ ٍم‬ Eril (Mecrûr)
ٍ ِّ‫معل‬
‫مات‬ َُ ِ ْ َ‫ّمت‬
‫ـي‬ َ ‫ُم َعل‬ ‫ُم َعلِّ َم ٍة‬ Dişil (Mecrûr)
Düzensiz Çoğul (Cem‘u’t-Teksîr)
Düzensiz çoğullar, adından da anlaşılacağı üzere, belli bir kuralı olmayan çoğullardır. Bu çoğulların
i‘râbı tıpkı tekil kelimelerin i‘râbı gibidir; yani hareke ile olup merfû durumda damme ile, mansûb durum-
da fetha ile, mecrûr durumda kesra ile harekelenirler.
Düzensiz çoğullar âkil (akıl sahibi olanlara ilişkin) ve gayrı âkil (akıl sahibi olmayanlara ilişkin) çoğullar
olmak üzere ikiye ayrılır. Âkil olan çoğullar insanlara özgü isimlerin düzensiz çoğullarıdır (kadın, erkek,
çocuk gibi). Gayrı âkil çoğullar ise insan dışındaki, akıl sahibi olmayan varlıklara ait çoğullardır (bitki,
hayvan, eşya isimleri gibi).
Aşağıdaki tablolarda bu türlere giren çoğullara örnekler verilmektedir.
64
Arapça-I
Arapçada çoğul formu düzensiz olan gayrı âkil eril isimlerden bazıları aşağıda verilmiştir.
Düzensiz (Kırık) Çoğul Tekil
Kalemler ‫أَقْالم‬ ‫قَـلَم‬ Kalem
Kitaplar ‫ُكتُب‬ ‫كِتاب‬ Kitap
Defterler ‫َدفاتِر‬ ‫َدفْ َـت‬ Defter
Balıklar ‫أساك‬
ْ ‫َسَك‬ Balık
ِ ‫م‬
‫ساجد‬ ‫َم ْس ِجد‬
Camiler
َ Cami
Evler ‫بُيوت‬ ‫بَ ْـيت‬ Ev
Yollar ‫طُُرق‬ ‫طَريق‬ Yol
Masalar ‫َمكاتِب‬ ‫م ْكتَب‬ Masa
Aylar ‫أَ ْش ُهر‬ ‫َش ْهر‬ Ay
Paralar ‫نُقود‬ ‫نَقد‬ Para
Zarflar ‫ظُروف‬ ‫ظَ ْرف‬ Zarf
Köpekler ‫كِالب‬ ‫َكلْب‬ Köpek
Develer ‫ِجال‬ ‫َجَل‬ Deve
Anahtarlar ‫َمفاتيح‬ ‫ِم ْفتاح‬ Anahtar
Pencereler ‫َشبابيك‬ ‫ُشبّاك‬ Pencere
İsimler ‫َساء‬
ْ‫أ‬ ‫اِ ْسم‬ İsim
Fincanlar ‫فناجني‬ ‫فِ ْنجان‬ Fincan
Bardaklar ‫أ ْكواب‬ ‫ُكوب‬ Bardak
Kapılar ‫أبْواب‬ ‫باب‬ Kapı
ِ ‫م‬
‫قاعد‬ ‫َم ْق َعد‬
Koltuklar, sıralar
َ Koltuk, sıra
‫قَـلَم‬
‫أَقْالم‬ ‫َمفاتيح‬ ‫ِم ْفتاح‬
65
Arapçada çoğul formu düzensiz olan gayrı âkil dişil isimlerden bazıları aşağıda verilmiştir.
Düzensiz (Kırık) Çoğul Tekil
Odalar ‫غَُرف‬ ‫غُ ْرفَة‬ Oda
Okullar ‫َمدا ِرس‬ ‫َم ْد َر َسة‬ Okul
Çantalar ‫َحقائِب‬ ‫َح ِقيبَة‬ Çanta
Gemiler ‫ُس ُفن‬ ‫َسفينَة‬ Gemi
Ağaçlar ‫أ ْشجار‬ ‫َش َج َرة‬ Ağaç
Deliller ‫ُح َجج‬ ‫ُح َّجة‬ Delil
Mesajlar,
mektuplar
‫َرسائِل‬ ‫ِرسالَة‬ Mesaj,
mektup
Ödüller ‫َجوائِز‬ ‫جائَِزة‬ Ödül
Şehirler ‫ُم ُدن‬ ‫َم ِدينَة‬ Şehir
Pencereler ‫نَوافِذ‬ ‫نافِ َذة‬ Pencere
Bahçeler ‫َحدائِق‬ ‫َحدي َقة‬ Bahçe
Cetveller
ِ ‫م‬
‫ساطر‬ َ ‫ِم ْسطََرة‬ Cetvel
Çiçekler ‫أ ْزهار‬ ‫َزْه َرة‬ Çiçek
‫َحقائِب‬ ‫َح ِقيبة‬ ‫أ ْزهار‬ ‫َزْه َرة‬
‫ُس ُفن‬ ‫َسفينَة‬
66
Arapça-I
Aşağıdaki tabloda da âkil olan eril ve dişil isimlerden bazıları sıralanmaktadır.
Adamlar ‫ِرجال‬ ‫َر ُجل‬ Adam
Erkek çocuklar ‫ْأوالد‬ ‫َولَد‬ Erkek çocuk
Çocuklar ‫أطْفال‬ ‫ِط ْفل‬ Çocuk
Bilginler ‫عُلَماء‬ ِ
‫عال‬ Bilgin
Yabancılar ‫غَُرباء‬ ‫غَريب‬ Yabancı
Yakınlar ‫أَقْ ِرباء‬ ‫قَريب‬ Yakın
Yazarlar ‫ُكتّاب‬ ‫كاتِب‬ Yazar
Şairler ‫ُش َعراء‬ ِ

‫شاعر‬ Şair
Misafirler ‫ضيوف‬
ُ ‫ض ْيف‬
َ Misafir
Kızlar ‫بَنات‬ ‫بِْنت‬ Kız
Öğrenciler ‫طُّلب‬ ‫طالِب‬ Öğrenci
Cahiller ‫ُج َهالء‬ ِ

‫جاهل‬ Cahil
Fakirler ‫فُـ َقراء‬ ‫فَقري‬ Fakir
Öğrenciler
ِ َ‫ت‬
‫الميذ‬ ‫تِل ِْميذ‬ Öğrenci
Krallar ‫ُملوك‬ ‫َملِك‬ Kral
Kadınlar ‫نِساء‬ ‫اِ ْم َرأة‬ Kadın
dikkat
‫ اِ ْمَرأة‬kelimesinin çoğulu bir istisna olarak ‫ نِساء‬şeklinde farklı bir kelimedir.
‫نِساء‬ ‫اِ ْم َرأة‬
67
.‫ أنَا من تُ ْـركيا‬.‫َمرحبًا أَنا َزينب‬ .‫األردن‬

ْ ‫ أنَا من‬.‫َساء‬ ْ ‫َمرحبًا أَنا أ‬
.‫مل يف الطائرة‬ ُ ‫ أ َْع‬.‫أنا ُمضي َفة‬ .‫مل يف الطائرة‬
ُ ‫ أ َْع‬.‫أنا ُمضي َفة‬
Merhaba, Ben Zeynep, Merhaba, Ben Esma,
Türküm. Ben bir hostesim. Ürdünlüyüm. Ben bir hostesim.
Uçakta çalışıyorum. Uçakta çalışıyorum.
.‫ أنَا من اجلزائر‬.‫َمرحبًا أَنا َعبري‬

.‫ أ َْع َم ُل يف الطائرة‬.‫أنا ُمضي َفة‬
Merhaba, Ben Abîr,
Cezayirliyim. Ben bir hostesim.
Uçakta çalışıyorum.
ِ ‫ ه َّن م‬،‫نَـعم‬
.‫ضيفات‬ ‫َه ْل ُه َّن ُمضيفات؟‬
ُ ُ َ
Evet, onlar hostes. Onlar hostes mi?
.‫لن يف الطائِرات‬
َ ‫ ُه َّن يَ ْـع َم‬،‫ال‬ ‫َه ْل ُه َّن يَ ْـع َم ْل َن ِف املـَطار ؟‬
Hayır, uçaklarda çalışıyorlar. Havaalanında mı çalışıyorlar?
.‫ أمساء أ ُْرُدنِيّة و َزيْنب تُ ْـركيّة‬.‫َعبري َجزائِريّة‬ ‫ما جْنسيّاتُ ُـه ّن؟‬

Abîr Cezayirli, Esma Ürdünlü, Zeynep Türktür. Uyrukları nedir?
68
Arapça-I
4 Arapça çoğul formlarını tanıyabilme, çoğul isimlerin merfû, mansûb ve mecrûr şekillerini
ayırt edebilme

‫ال ُـم ْسلِم‬

Kur’ân-ı Kerîm’in “Ahzâb
(Müslüman) keli- Sûresi” 35. ayet-i kerimesini Arapça öğrenen bir arkada-
mesinin düzenli eril çoğul okuyunuz. Bu ayette geçen şınızla birbirinize tekil ke-
ve düzenli dişil çoğulunu çoğulları tespit ediniz ve ne limeler söyleyerek karşılıklı
merfû, mansûb ve mecrûr çeşit çoğul olduklarını fark olarak çoğula çeviriniz.
formda bularak yazınız. ediniz.

1- Aşağıdaki sözcüklerin ikillerini merfû, mansûb ve mecrûr halde eril ve dişil olarak yandaki
kutucuklara yazınız.
Mecrûr Mansûb Merfû
‫كاتب‬
ٌ
ٌ‫كاتِبَة‬
ٌ‫نافِ َذة‬
‫قَـلَ ٌم‬
ٌ‫َش َجَرة‬
‫ب‬ ٌ َ‫َمكْت‬
‫ُك ْرِس ٌّي‬
‫َدفْـتَ ٌـر‬
ٌ‫َسيّ َارة‬
69
2- Aşağıdaki sözcüklerin düzenli eril veya düzenli dişil formunda gelen çoğullarını merfû,
mansûb ve mecrûr halde yandaki kutucuklara yazınız.
Mecrûr Mansûb Merfû
‫ص‬ ِ
ٌ ‫مُْل‬
ٌ‫صة‬ ِ
َ ‫مُْل‬
‫س‬ ِ
ٌ ‫ُم َهْند‬
ٌ‫ُم َهْن ِد َسة‬
‫دير‬
ٌ ‫ُم‬
ٌ‫ديرة‬
َ ‫ُم‬
‫ُمتَ َـعلّ ٌم‬
ٌ‫ُمتَ َـعلّ َمة‬
‫ُْمتَ ِه ٌد‬
ٌ‫ُْمتَ ِه َدة‬
3- Aşağıdaki sözcüklerin düzensiz çoğullarını yanlarına yazınız.

.................:‫ حقيبَة‬ َ .................:‫ضيـْـف‬َ
.................:‫ دفْ َـت‬ ِ
...................:‫عال‬
َ
ِ
.................:‫ مدينَة‬ ..................:‫امرأة‬
َ َ
.................:‫ كتاب‬ ِ .................:‫طَريق‬
.................:‫َ ر ُجل‬ ..................:‫اِسم‬
4- Aşağıdaki Arapça cümleleri; karşılarında verilen anlam çıkacak şekilde harekeleyiniz ve i‘râb
ediniz.
(Doktor, hastayı durakta buldu.) .‫َو َج َد الطّبيب املريض يف املوقف‬
‫ و َج َد‬
َ ...........................................
‫ الطّبيب‬ ...........................................
‫ املريض‬ ...........................................
‫ يف‬ ...........................................
‫ املوقف‬ ...........................................
70
‫)‪(Öğretmen, doktoru durakta buldu.‬‬ ‫َو َج َد املعلم الطبيب يف املوقف‪.‬‬

‫ و َج َد‬
‫َ‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ املعلم‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ الطبيب‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ يف‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ املوقف‬ ‫‪...........................................‬‬
‫)‪(Öğrenci, haberi okulda duydu.‬‬ ‫َِس َع الطالب اخلرب يف املدرسة‪.‬‬
‫َِ‬
‫ س َع‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ الطالب‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ اخلرب‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ يف‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ املدرسة‬ ‫‪...........................................‬‬
‫)‪(Kahveyi bir hasta içti.‬‬ ‫َش ِر َ‬
‫ب القهوة مريض‪.‬‬
‫ب‬‫ ش ِر َ‬
‫َ‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ القهوة‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ مريض‬ ‫‪...........................................‬‬
‫‪5- Aşağıdaki cümlelerin i‘râbını yapınız.‬‬
‫)‪(Bakan, üniversiteleri ziyaret etti.‬‬ ‫اجلام ِ‬
‫عات‪.‬‬ ‫زار الوزير ِ‬
‫َ ُ‬
‫ ز َار‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ الوز ُير‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ اجلام ِ‬
‫عات‬ ‫ِ‬ ‫‪...........................................‬‬
‫َكتب الطالب ِرسالةً إىل املعلّ ِ‬
‫مات‪.‬‬
‫)‪(Öğrenci, kadın öğretmenlere bir mektup yazdı.‬‬
‫ُ‬ ‫ََ‬
‫ب‬‫ َكتَ َ‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ الطالب‬
‫ُ‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ ِرسال ًة‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ إىل‬ ‫‪...........................................‬‬
‫ املعلّ ِ‬
‫مات‬ ‫‪...........................................‬‬
‫‪71‬‬
(Doktor, hemşireleri tanıdı.) ِ ‫ف الطبيب الـمم ِّـر‬

.‫ضات‬ َ ‫َعَر‬
َُ ُ
‫ف‬
َ ‫ عَر‬
َ ...........................................
‫ الطبيب‬
ُ ...........................................
ِ ‫ الـمم ِّـر‬...........................................
‫ضات‬ َُ
ِ ‫أخ َذ الطبيب من الـمم ِّـر‬
.َ‫ضات الدواء‬
(Doktor, ilacı hemşirelerden aldı.)
َُ ُ َ
‫ أخ َذ‬
َ ...........................................
‫ الطبيب‬
ُ ...........................................
ِ
‫ م ْن‬ ...........................................
ِ ‫ الـمم ِّـر‬
‫ضات‬ ...........................................
َُ
َ‫ الدواء‬ ...........................................
6- Aşağıdaki metni okuyunuz. Metindeki ikil ve çoğul isim ve fiilleri belirleyiniz.
ِ ‫اجلامعة و يَ ْذ َهبان عادةً إىل ال ّد‬

‫ اليوم َذ َهبا معـًا إىل الكلّيّة‬.‫رس َمعـًا‬ ِ ‫بان يف‬ ِ ِ‫ مها طال‬.‫ديقان‬ِ ‫أمحد و حممد ص‬
َ
ِ ‫بَ ْـع َد ال ّد‬.‫مقاعدهن‬
‫رس َخَرج‬ ‫الصف و َجلَ ْس َن على‬ ِ
ّ ّ ‫الطالبات إىل‬
ُ ‫ت‬ ْ ‫ضَر‬ َ ‫فوجلساعلى َمـ ْق َعدمها ُثّ َح‬ َّ ‫الص‬
ّ ‫و َد َخال‬
ِ
ّ ‫صف و َش ِربوا‬
.‫ ويف املساء َر َجعوا إىل بُيوهتم‬.ً‫الشاي و َد َرسوا َمعا‬ َ ‫ف و َذ َهبوا إىل املـ ـَ ْق‬ّ ‫الص‬ ُ ‫الب و الطَّال‬
ّ ‫بات من‬ ُ ُّ‫الط‬
Ahmet ve Muhammet iki arkadaştır. O ikisi üniversitede öğrencidir. Derse genellikle birlikte
giderler. Bugün ikisi fakülteye birlikte gitti ve sınıfa girdiler. Sıralarına oturdular. Sonra sınıfa kız
öğrenciler geldiler ve sıralarına oturdular. Dersten sonra erkek öğrenciler ve kız öğrenciler sınıftan
çıktılar ve kantine gittiler. Çay içtiler ve birlikte ders çalıştılar. Akşam evlerine döndüler.
72
Arapça-I
Günlük hayatta, “…kim?, …nerede?, …ne?” gibi soru

1 ifadelerini, uygun isim, zamir ve fiillerle kullanabilme
ve bu tür sorulara uygun cevapları verebilme

Bu tür soru örnekleriyle, soru edatlarının ayrı olarak verileceği
üniteden önce diyaloglar içinde kısım kısım tanışmış oldunuz.
Merfû, mansûb ve mecrûr kavramlarını

2 tanıyabilme, tekil kelimelerin merfû,
mansûb ve mecrûr şekillerini ayırt edebilme
Arapçada İsimler
Arapçada tekil isimler merfû, mansûb ve mecrûr olmak üzere
cümle içindeki yerlerine göre üç değişik şekilde okunabilirler.
(Merfû, Mansûb, Mecrûr)
Merfû isimlerde ref alâmeti damme (ötre), mansûb isimlerde
nasb alâmeti fetha (üstün), mecrûr isimlerde cer alâmeti kesra
(esre) harekesidir.
Arapçadaki isimlerin ikil formlarını
3 tanıyabilme, ikil isimlerin merfû, mansûb
ve mecrûr şekillerini ayırt edebilme
Arapçada İkiller Arapçada bir sözcük sonuna (‫ـان‬ ِ ) âni veya (‫ي‬ ِ َْ‫ ) ــ‬eyni eki alarak
ikile dönüştürülür. Eğer kelime kapalı te (dişil te’si) ile bitiyorsa
kapalı te açılır, sonra bu ekler kullanılır. Kelime cümle içerisin-
de merfûluğu gerektiren bir konumdaysa (‫ـان‬ ِ ) âni eki, mansûb
veya mecrûr konumdaysa (‫ي‬ ِ ْ ‫ ) ـ ـ‬eyni eki alır.
َ
Arapça çoğul formlarını tanıyabilme,

4 çoğul isimlerin merfû, mansûb ve
mecrûr şekillerini ayırt edebilme
Arapçada Çoğullar َ ‫ ) ـ ـُـو‬ûne veya (‫ـني‬

Düzenli eril çoğul, tekil ismin sonuna (‫ن‬ َ ِ‫ ) ــ‬îne
ekleri getirilerek yapılır. Merfû durumda (‫ن‬ َ ‫) ـ ـُـو‬, mansûb ve
mecrûr durumda (‫ـني‬ َ ِ
‫ـ‬ ‫ـ‬ ) getirilir.
Düzenli dişil çoğul, dişil sözcüğün sonuna (‫ )ات‬ât eki getirile-
rek yapılır. Eğer sözcük dişil te’si ile biten bir sözcükse kelime-
nin sonundaki dişil te’si atılır. (‫ )ات‬eki öyle getirilir. Düzenli
dişil çoğullarda ref alâmeti damme; nasb ve cer alâmeti kesra
harekesidir.
73
1 Aşağıdaki isimlerden hangisi merfûdur? 7 Aşağıdaki Arapça cümlenin Türkçe karşılığı

seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. ً‫ طالِبا‬ ‫ ُم َعلِّ ٍم‬C.

‫س‬
B.
ٌ ‫ُم َد ِّر‬ ِ ّ‫أخ َذ الولَ ُد املِ ْفتاح من املعل‬
.‫مات‬ َ َ َ َ
D. ً‫ ُم َعلِّما‬E.
‫الـم َعلِّم‬ A. Kadın öğretmenler erkek çocuktan anahtarı aldı.
َ ُ B. Anahtarı erkek çocuk erkek öğretmenlerden aldı.
2 ‫ َم ْن هو؟‬ifadesinin cevabı olarak aşağıdakiler- C. Erkek çocuk anahtarı öğretmenden aldı.
D. Erkek çocuk anahtarı kadın öğretmenlerden aldı.
den hangisi doğrudur?
E. Erkek çocuk öğretmenlerden bir anahtar aldı.
A. .‫ ِهي نور‬B.
.‫ مها سليم و كرمي‬C. .‫أنت أمحد‬
َ
َ
D. .‫ امسها زينب‬E. .‫ُهو علي‬ 8 ‫ ُم َد ّرس‬sözcüğünün ikil formda merfû,
mansûb ve mecrûr halleri aşağıdaki seçeneklerden
3 ‫ب‬ ِ‫ طال‬sözcüğünün ikil durumda mansûb ola- hangisinde doğru olarak verilmiştir?
ٌ
rak eril ve dişil formu aşağıdaki şıklardan hangisin- ِ ْ ‫م َدّر َس‬/ ِ ْ ‫م َدّر َس‬/ ِ
de doğru olarak verilmiştir?
A. ‫ي‬ ُ‫ي‬ ُ ‫ُم َدّرسان‬
ِ ‫ي‬ ِ
A. ‫ي‬ ِ َْ‫ طالِبـ‬
ِ َْ‫ طالِبَتـ‬/‫ي‬ B. ‫تان‬ِ ‫ طالِب‬/‫بان‬
َ
ِ ِ‫طال‬ B. ‫ني‬ ُ ِ ْ ‫م َدّر َس‬/
َ ‫م َدّرس‬/ ُ ‫ُم َدّرسان‬
ِ ْ ‫م َدّر َس‬/ ِ ْ ‫م َدّر َس‬/ ِ
C. ٌ‫ طالِبَة‬/ ‫ب‬ ِ
ٌ ‫ طال‬ D. ‫بات‬ٍ ِ‫ طال‬/‫طالب‬
ٍ C. ‫ي‬ ُ‫ي‬ ُ ‫ُم َدّرستان‬
ِ ‫م َدرسي‬/‫ـي‬
ٍ ِ‫ طال‬/ ‫ـي‬
E. ‫بات‬ ِ ْ َ‫طالب‬ D. ‫ني‬ ُ ْ َ ّ ُ ِ ْ َ‫ُم َدّرست‬
َ ‫م َدّرس‬/
ِ ْ ‫م َدّر َس‬/ ِ
E. ‫ن‬ ُ‫ي‬
َ ‫م َدّرسو‬/ ُ ‫ُم َدّرسان‬
4 Aşağıdakilerden hangisi ikil değildir?
ِ َ‫ قَـل‬B.
A. ‫مان‬ ‫ ُم َعلّمو َن‬C. ِ ْ َ‫طَبيب‬
‫ـي‬ 9 Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ‫ طَبِيبَة‬söz-
cüğünün çoğul formda merfû, mansûb ve mecrûr
ِ ‫ طالِب‬E.
D. ‫تان‬ ِ ْ َ‫ُم َدِّر َست‬
‫ـي‬
َ halleri doğru olarak verilmiştir?
5 Arapçada çoğulla ilgili aşağıdaki bilgilerden ِ

A. ‫طبيبتان‬ ِ
/ ‫طبيبتان‬ /‫بيبات‬
ٌ َ‫ط‬
hangisi yanlıştır? ٍ َ‫ ط‬/‫ـي‬
B. ‫بيبات‬ ِ
ِ ْ َ‫ طَبيب‬/ ‫طبيبتان‬
A. Arapçada çoğullar cem‘ sözcüğü ile karşılanırlar.
ٍ َ‫ ط‬/ ‫طبيبات‬
C. ‫بيبات‬ ٍ /‫بيبات‬
B. Hem eril hem dişilde düzenli çoğul formu bu- ٌ َ‫ط‬
lunur. D. ‫ طبيبَ ٍة‬/ ‫ـتان‬
ِ ‫ طابيب‬/‫طبيبات‬
َ ٌ
C. Düzensiz çoğulların diğer adı “cem‘u’t-teksîr” dir.
E. ‫ـتان‬ ِ
ِ ‫طَبيب‬/‫طبيبات‬ /‫بيبات‬
D. Düzenli çoğulların merfû, mansûb ve mecrûr َ ٌ َ‫ط‬
halleri vardır.
E. Düzensiz çoğullar sadece merfû halde kullanılırlar. 10 Aşağıdakilerden hangisi bir yiyecek ismi değil-
dir?
6 “Öğrenci dersi yazdı.” cümlesinin Arapça karşılı-
A. ‫خْبز‬
ُ ‫ُج ْب‬ B.
ğı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
C. ‫ ُمرّب‬D.
‫ َك ْلب‬
A. .‫كتَب الطّالب ال ّد ْرس‬
ُ ُ َ َ َ
E. ‫عسل‬
B. .‫كتَب الطّالب الدَّرس‬
َ ُ َ َ ََ
ِ
C. .‫الطالب الدرس‬ ‫ب‬
َ َ َ‫َكت‬
ِ ‫الطالب ال ّد‬
D. .‫رس‬
ُ ‫ب‬
َ َ‫َكت‬
E. .‫كتَب الطّالب ال ّدرس‬
ُ َ َ َ
74
Arapça-I
Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İsimler (Merfû, Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İsimler (Merfû,
1. C 6. B
Mansûb, Mecrûr)” konusunu yeniden göz- Mansûb, Mecrûr)” konusunu yeniden göz-
den geçiriniz. den geçiriniz.
2. E 7. D Yanıtınız yanlış ise “Arapçada Çoğul” konu-
riniz.
3. A Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İkil” konusunu 8. A Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İkil” konusunu
yeniden gözden geçiriniz. yeniden gözden geçiriniz.
4. B Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İkil” konusunu 9. C Yanıtınız yanlış ise “Düzenli Dişil Çoğul”
yeniden gözden geçiriniz. konusunu yeniden gözden geçiriniz.

5. E Yanıtınız yanlış ise “Arapçada Çoğul” konu- 10. D
riniz.
Araştır/Tekrarla
3 Yanıt Anahtarı
‫ ُم َعلِّ ٍم‬: mecrûr ٌ‫ َم ْدَر َسة‬: merfû ‫الدفْـتـََر‬َّ : mansûb ‫َّجَرِة‬
َ ‫ الش‬: mecrûr
Araştır 2
ُ‫ احلَ ِدي َقة‬: merfû ‫ت‬
ُ ‫ البَ ْـي‬: merfû ‫ بَـ ـ ْـيتًا‬: mansûb ‫ قَلـَ ٌم‬: merfû
‫السيّ َارِة‬ ‫تاب‬ ِ
ّ : mecrûr َ ‫ الك‬: mansûb
ِ ِّ‫ معل‬ ِ ْ ‫( ُم َعلّم‬mansûb-mecrûr)

‫مان‬ َ ُ (merfû) ‫ي‬ َ
ِ‫ م ْدرستان‬ ِ
َ َ َ (merfû) ‫( َم ْدَر َستَ ْـي‬mansûb-mecrûr)
Araştır 3 ‫ َدفْ َـت ِان‬ ِ ْ‫( َدفْـتَ َـري‬mansûb-mecrûr)
(merfû) ‫ن‬
ِ ‫ بـي‬ ِ ْ َ‫( بَْـيت‬mansûb-mecrûr)
‫تان‬ َْ (merfû) ‫ـي‬
ِ ِ‫ ك‬
‫تابان‬ ِ َْ‫( كِتابـ‬mansûb-mecrûr)
(merfû) ‫ي‬
‫( ُم ْسلِ ُمو َن‬merfû) ‫مني‬ِ

َ ‫( ُم ْسل‬mansûb-mecrûr)
Araştır 4
‫مات‬ ِ ٍ ِ
ٌ ‫( ُم ْسل‬merfû) ‫( ُم ْسلمات‬mansûb-mecrûr)
75
‫)‪Arapçada İsimler (Tekil-İkil-Çoğul‬‬
‫‪Mecrûr‬‬ ‫‪Mansûb‬‬ ‫‪Merfû‬‬
‫ـي‬‫كاتِبَ ْ ِ‬ ‫ـي‬‫كاتِبَ ْ ِ‬ ‫كاتِ ِ‬

‫بان‬ ‫كاتب‬
‫كاتِبَتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫كاتِبَتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫كاتِب ِ‬
‫تان‬ ‫َ‬ ‫كاتِبَةٌ‬
‫نافِ َذتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫نافِ َذتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫نافِ َذتانِ‬ ‫نافذة‬
‫قَـلَم ِ‬
‫ني‬ ‫قَـلَم ِ‬
‫ني‬ ‫قَـلَ ِ‬
‫مان‬ ‫قَـلَ ٌم‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َش َجرتَ ْـيِ‬ ‫َش َجرتَ ْـيِ‬ ‫َشجر ِ‬
‫تان‬ ‫َش َجَرة‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬
‫َمكْتَبـَْ ِ‬
‫ي‬ ‫َمكْتَبـَْ ِ‬
‫ي‬ ‫مكْتَبانِ‬ ‫َمكْتَب‬
‫َ‬
‫ُكرِسيَّ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫ُكرِسيَّ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫ِ‬
‫ُكرسي ِ‬
‫ان‬ ‫ْ ّ‬ ‫ُك ْرِس ّي‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫َدفْـتَ َـريْ ِن‬ ‫َدفْـتَ َـريْ ِن‬ ‫دفْـتانِ‬ ‫َدفْ َـت‬
‫ََ‬
‫َسيّارتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫َسيّارتَ ْ ِ‬
‫ـي‬ ‫سيارتانِ‬ ‫َسيّ َارة‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ‬
‫‪Mecrûr‬‬ ‫‪Mansûb‬‬ ‫‪Merfû‬‬
‫ني‬ ‫ِِ‬ ‫ِِ‬ ‫مُْلِصو َن‬ ‫ِ‬

‫مُْلص َ‬ ‫ني‬
‫مُْلص َ‬ ‫ص‬
‫مُْل ٌ‬
‫مُْلِ ٍ‬
‫صات‬ ‫مُْلِ ٍ‬
‫صات‬ ‫صات‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫مُْل ٌ‬ ‫صةٌ‬
‫مُْل َ‬
‫ني‬ ‫ِِ‬ ‫ِِ‬ ‫ُم َهْن ِدسو َن‬ ‫ِ‬
‫ُم َهْندس َ‬ ‫ني‬
‫ُم َهْندس َ‬ ‫س‬‫ُم َهْند ٌ‬
‫مهْن ِد ٍ‬
‫سات‬ ‫مهْن ِد ٍ‬
‫سات‬ ‫سات‬ ‫ِ‬ ‫ُم َهْن ِد َسةٌ‬
‫َُ‬ ‫َُ‬ ‫ُم َهْند ٌ‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫ُمدي ِر َ‬
‫ين‬ ‫ُمدي ِر َ‬
‫ين‬ ‫ُمديرو َن‬ ‫دير‬
‫ُم ٌ‬
‫مدير ٍ‬
‫ات‬ ‫مدير ٍ‬
‫ات‬ ‫ات‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُمدير ٌ‬ ‫ديرةٌ‬
‫ُم َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُمتَ َـعلِّم َ‬
‫ني‬ ‫ُمتَ َـعلِّم َ‬
‫ني‬ ‫ُمتَ َـعلِّمو َن‬ ‫ُمتَ َـعلّ ٌم‬
‫متـعلِّ ٍ‬ ‫متـعلِّ ٍ‬
‫مات‬ ‫َُ َ‬ ‫مات‬ ‫َُ َ‬ ‫ُمتَ َـعلِّ ٌ‬
‫مات‬ ‫ُمتَ َـعلّ َمةٌ‬
‫دين‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ُْمتَ ِهدو َن‬ ‫ُْمتَ ِه ٌد‬
‫ُْمتَه َ‬ ‫دين‬
‫ُْمتَه َ‬
‫ُْمت ِه ٍ‬ ‫ُْمت ِه ٍ‬
‫دات‬ ‫َ‬ ‫دات‬ ‫َ‬ ‫ُْمتَ ِه ٌ‬
‫دات‬ ‫ُْمتَ ِه َدةٌ‬
‫‪76‬‬
Arapça-I
3 Anahtarı
‫ َحقائِب‬:‫ حقيبَة‬َ ‫ضيوف‬

ُ :‫ضيف‬ َ
ِ
‫ َدفاتر‬:‫ دفْ َـت‬ ِ
‫ عُلَماء‬:‫عال‬
َ
ِ
‫ ُم ُدن‬:‫ مدينَة‬ ‫ نِساء‬:‫مرأة‬ ِ
َ‫ا‬
Alıştırma 3
َ
‫ ُكتُب‬:‫ كتاب‬ ِ ‫ طُُرق‬:‫طَريق‬
‫ ِرجال‬:‫َ ر ُجل‬ ‫ أ َْساء‬:‫اِسم‬
ِ ‫يض يف‬
.‫املوقف‬
(Doktor, hastayı durakta buldu.) َ ‫بيب املر‬
ُ ّ‫َو َج َد الط‬
‫بيب‬
ُ ّ‫ الط‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫يض‬َ ‫ الـمر‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ف‬ ِ ِ‫ الـموق‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.

َْ
.‫ف‬ِ ِ‫وج َد الـمعلِّم الطَّبيب يف الـموق‬
(Öğretmen, doktoru durakta buldu.)
َْ َ ُ َُ َ َ
‫ ال ُـم َعلّ ُم‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
َ َّ‫ الط‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫بيب‬
Alıştırma 4
‫ف‬ ِ ِ‫ الـموق‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
َْ
.‫ب اخلَـبَ َـر يف ال َـم ْدَر َس ِة‬ ِ ِ
(Öğrenci, haberi okulda duydu.)
ُ ‫َس َع الطال‬
‫ َِس َع‬: Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫الطالب‬
ُ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫اخلرب‬
َ : Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
ِ ‫ الـم‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫درسة‬ َ
(Kahveyi bir hasta içti.) .‫يض‬ َ ‫َش ِر‬
ٌ ‫ب ال َق ْه َوَة َمر‬
‫ب‬ َ ‫ َش ِر‬: Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ القهوَة‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫يض‬ٌ ‫ مر‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
77
3 Anahtarı
ِ ‫اجلام‬
.‫عات‬ ِ ‫زار الوزير‬
(Bakan, üniversiteleri ziyaret etti.)
ُ َ
‫ ز َار‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ الوز ُير‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.

ِ ‫اجلام‬
‫عات‬ ِ : Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki kesra, çünkü düzenli dişil
çoğul.
ِ ّ‫َكتب الطالب ِرسالةً إىل املعل‬
.‫مات‬ ُ ََ
(Öğrenci, kadın öğretmenlere bir mektup yazdı.)
‫ب‬
َ َ‫ َكت‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫الطالب‬
ً‫ ِرسالة‬ : Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ إىل‬ : Harf-i cer

Alıştırma 5 ِ ّ‫ املعل‬
‫مات‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
ِ ‫ف الطبيب الـممِّر‬
.‫ضات‬ َ ‫َعَر‬
(Doktor, hemşireleri tanıdı.)
َُ ُ
‫ف‬
َ ‫ َعَر‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫الطبيب‬
ِ ‫مر‬
‫ضات‬ ِّ ‫ ال ُـم‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki kesra, çünkü düzenli dişil
çoğul.
ِ ‫أخ َذ الطبيب من الـممِّر‬
.َ‫ضات الدواء‬
(Doktor, ilacı hemşirelerden aldı.)
َُ ُ َ
‫أخ َذ‬
َ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫الطبيب‬
‫ضات‬ِ ‫ الـممِّر‬
َُ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫ الدو َاء‬ : Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
78
‫اجلامعة و يَ ْذ َهبان عادةً إىل ال ّد ِ‬

‫رس‬ ‫بان يف ِ‬ ‫ديقان‪ .‬مها طالِ ِ‬ ‫أمحد و حممد ص ِ‬
‫َ‬
‫ت‬ ‫ر‬‫ض‬ ‫ح‬
‫ُّ َ َ َ ْ‬ ‫ث‬ ‫مقعدمها‬ ‫على‬ ‫جلسا‬ ‫و‬ ‫ف‬
‫َّ‬ ‫الص‬ ‫ال‬
‫ّّ َ َ َّ‬ ‫خ‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ة‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫الك‬ ‫إىل‬ ‫َم ًعا‪ .‬اليوم َذ َهبا ً‬
‫ا‬ ‫مع‬
‫رس َخَرج الطُّ ُ‬
‫الب‬ ‫مقاعدهن‪ .‬بَ ْـع َد ال ّد ِ‬
‫ّ‬ ‫الصف و َجلَ ْس َن على‬ ‫الطالبات إىل ّ‬
‫ُ‬
‫ِ‬
‫الشاي و َد َرسوا َم ًعا‪.‬‬‫صف و َش ِربوا ّ‬ ‫ف و َذ َهبوا إىل املـَْق َ‬ ‫الص ِّ‬
‫بات من َّ‬‫و الطَّال ُ‬
‫و يف املساء َر َجعوا إىل بُيوتـهم‪.‬‬
‫‪Fiiller‬‬ ‫‪İsimler‬‬
‫يَ ْذ َهبان‬ ‫ص ِ‬
‫ديقان‬
‫َ‬
‫َذ َهبا‬ ‫طالِ ِ‬
‫بان‬
‫َد َخال‬ ‫الطالبات‬
‫ُ‬
‫جلسا‬ ‫مقاعد‬
‫َجلَ ْس َن‬ ‫الطُّ ُ‬
‫الب‬
‫ِ‬
‫َذ َهبوا‬ ‫الطَّال ُ‬
‫بات‬
‫َش ِربوا‬ ‫بُيوت‬
‫َد َرسوا‬
‫َر َجعوا‬
‫‪79‬‬

ِ ‫مات‬
‫َخ َذ‬َ ‫( أ‬ehaze) aldı ‫( طماطم‬tamâtım) domates

‫( أ َْرنَب‬erneb) tavşan ‫( ظَرف‬zarf) zarf
‫( بَْـيض‬bayd) yumurta ِ (‘âlim) bilgin
‫عال‬
‫( تِْلميذ‬tilmîz) öğrenci (ilk-orta) ‫‘( َع َسل‬asel) bal
‫( جائَِزة‬câ’ize) ödül ‫‘( َعصري‬asîr) (meyve) suyu
‫( جائِع‬câ’i‘) aç ‫( َغ ِزير‬gazîr) bol, çok
‫( جاهز‬câhiz) hazır ‫( غُْرفَة‬gurfe) oda
‫( ُج ْب‬cubn) peynir ‫صة سعيدة‬ َ ‫) فُ ْـر‬fursa sa‘îde) memnun oldum
‫( ِجدًّا‬cidden) çok ‫( فَطائِر‬fatâ’ir) çörekler, (t.) ‫( فَ ِط َرية‬fatîra)
‫( َجَل‬cemel) deve ‫( فُطور‬futûr) kahvaltı
‫( َحدي َقة‬hadîka) bahçe ‫( كاتِب‬kâtib) yazar
‫( َحقيبَة‬hakîbe) çanta ‫( َك ْلب‬kelb) köpek
‫ْمة‬ ِ
َ ‫( حك‬hikme) hikmet ‫( ُمتَ َـعلّم‬mute‘allim) öğrenen
‫( ُخْبز‬hubz) ekmek ‫( ُْمتَ ِهد‬muctehid) çalışkan
‫( ِخيار‬hıyâr) salatalık ‫( مُْلص‬muhlis) ihlaslı, samimi
‫( َدواء‬devâ’) ilaç ‫( ُمدير‬mudîr) müdür
‫( ِذئْب‬zi’b) kurt ‫( ُمَرّب‬murabbâ) reçel
‫ َر َج َع‬- ‫( يَ ْـرِج ُع‬race‘a - yerci‘u) geri dönmek ‫( َم ْس ِجد‬mescid) cami, mescit
‫( ِرسالَة‬risâle) mesaj, mektup ‫( ِم ْسطََرة‬mistara) cetvel
‫( زار‬zâra) ziyaret etti ‫صنَع‬ ْ ‫( َم‬masna‘) fabrika
‫( ُزبدة‬zubde) tereyağı ‫( ُمضيفة‬mudîfe) hostes
‫( َزْهَرة‬zehre) çiçek ‫( َمطار‬matâr) havaalanı
‫( َزيتون‬zeytûn) zeytin ‫( َمطَر‬matar) yağmur
‫( َسفينَة‬sefîne) gemi ‫( ِم ْفتاح‬miftâh) anahtar
‫( َسَك‬semek) balık ‫صف‬ َ ‫( َم ْق‬maksaf) kantin
ِ (şâ‘ir) şair
‫شاعر‬ ‫( َم ْق َعد‬mak‘ad) sıra, (ç.) ‫قاعد‬ ِ ‫( م‬makâ‘id)
َ
‫( شبّاك‬şubbâk) pencere ‫( َمكْتب‬mekteb) masa
‫( َش َجَرة‬şecera) ağaç ‫( َملِك‬melik) kral
‫( َشْ ِسيّة‬şemsiyye) şemsiye ‫( َم ْوقِف‬mevkif) durak
‫صديق‬ َ (sadîk) arkadaş ‫( نافِ َذة‬nâfize) pencere
‫ضيف‬ َ (dayf) misafir ‫( نِ ْع َمة‬ni‘me) nimet
‫( طائِرة‬ta’ira) uçak, (ç.) ‫( طائِرات‬tâ’irât) ‫( َهيّا‬heyyâ) haydi
‫( طَريق‬tarîk) yol ‫( َوزير‬vezîr) bakan
80
Bölüm 4
Arapça Fiil Cümlesi
Arapçada Fiil Cümlesi

2 Fiil cümlesinin yapısını ve ögelerini

1
tanıyabilme, bitişik özne zamirlerini (merfû
2
1 Günlük hayatta “Tatilde ne yaptın? Tatilde muttasıl zamirleri) ayırt edebilme, Fiil-Fâ‘il
nereye gittin?” gibi soru ifadelerini uygun uyumu kuralını uygulayabilme ve örnek
isim ve fiillerle kullanabilme cümlelerle pekiştirebilme
Fiil Cümlesinin Nesnesi
3 4
Ne yedin?, Ne içtin?
3 Fiil cümlesinin nesnesi olan mef‘ûlü
4 Fiil cümleleri kurarak günlük hayatta ne
tanıma ve fâ‘il ile mef‘ûlün yer değiştirip
yiyip içtiğini ifade edebilme
değiştiremediği durumları ayırt edebilme
Anahtar Sözcükler ‫املِ ْفتاحية‬ ‫ال َكلِ َمات‬: • Fiil Cümlesi ‫ • اجلملة الفعلية‬Fiil ‫ • الفعل‬Fâ‘il ‫ • الفاعل‬Mef’ûl ‫املفعول‬
82
Arapça-I
GİRİŞ ‫د َمة‬
ّ ‫ُم َق‬
Arapçada fiille başlayan cümleler fiil cümlesi olarak adlandırılır.
Arapçada fiil cümlesinin üç ögesi vardır: fiil, fâ‘il, mef‘ûl. Fiil cümlelerinin öznesine fâ‘il, nesnesine ise
mef‘ûl adı verilir.
Fiil cümlesinin öznesi (fâ‘il) her zaman merfû, nesnesi (mef‘ûl) ise her zaman mansûb olmak zorundadır.
Bu bölümde fiil cümlesinin ögeleri olan fiil, fâ‘il ve mef‘ûlün kullanım özellikleri örnek cümlelerle
pekiştirilecek, bu cümleler üzerinde i‘râb uygulamaları yapılacaktır. Öte yandan fiil-fâ‘il uyumu konusuna
da değinilecek, fiil cümlelerinin çokça yer aldığı diyaloglar yoluyla öğrencinin hem konuya ilişkin bilgisi
artırılacak, hem de Arapça konuşma becerisi geliştirilecektir.
GÜNLÜK HAYATIMIZDA ARAPÇA 4 ٤ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
Tatilde Ne Yaptın? ‫فعلت يف العُطْلة ؟‬

َ ‫ماذا‬
‫مرحبا يا صادق كيف احلال؟‬ :‫علي‬
Ali: Merhaba Sadık, Nasılsın?
‫أنت؟‬َ ‫ و‬.‫شكرا‬ ً ‫أنا خبري‬ :‫صادق‬
Sadık: İyiyim teşekkürler, sen?
Ali: Ben de iyiyim. Tatilde ne yaptın?
‫فعلت يف العُطْلة؟‬
َ ‫ ماذا‬.‫أيضا‬ ً ‫أنا خبري‬ :‫علي‬
Sadık: Köyümüze gittim. .‫ت إىل قَ ْـريَـتِنا‬ ُ ‫َذ َهْب‬ :‫صادق‬
Ali: Harika… Köyünüz nerede? ‫أين قريتُكم؟‬ َ ...‫مجيل‬ :‫علي‬
Sadık: Köyümüz ormanda. Dedem ve ni- ِ ‫ ج ّدي وج ّديت يس ُك‬.‫قريتنا يف الْغابة‬
.‫نان يف ال َقرية‬ :‫صادق‬
nem köyde oturuyor.
َْ َ َ َ
‫ت يف القرية؟‬ َ ْ‫ماذا َرأَي‬ :‫علي‬
Ali: Köyde neler gördün?
‫نام‬ ِ ِ
Sadık: Çiftlikte hayvanları gördüm, inek- َ ‫ت احليوانات يف الْ َم ْزَرَعة والبَـ َقرات واألَ ْغ‬ ُ ْ‫َرأَي‬ :‫صادق‬
leri, koyunları, tavukları.
ِ
.‫َّجاجات‬ ‫والد‬
Ali: Ata bindin mi? ‫ت احلِصا َن؟‬ ِ
َ ‫هل َركْب‬ :‫علي‬
Sadık: Evet, ata bindim. At hızlı koşuyor. .ً‫ض احلصا ُن سريعا‬ ُ ‫ يرُك‬.‫كبت احلصا َن‬ ُ ‫نعم ر‬ :‫صادق‬
Ali: Daha ne yaptın?
‫أيضا؟‬
ً ‫فعلت‬ َ ‫ماذا‬ :‫علي‬
‫وعم ْلنا وتَعِْبنا ثُ َّـم‬
ِ ‫احلقول‬
ِ
Sadık: Dedemle tarlalara gittim, çalıştık,
yorulduk sonra ağaçların altında
‫ذهبت مع َج ّدي إىل‬ ُ :‫صادق‬
ِ ِ
.‫وشربْنا م َن املياه يف القرية‬ ِ
َ ‫ت األشجار‬
oturduk ve köydeki sulardan içtik. َ ‫َجلَ ْسنا ْحت‬
83
Ali: Çok güzel.

.‫ مجيل جدًّا‬:‫علي‬
Sadık: Peki sen ne yaptın? ‫ت؟‬َ ‫ ماذا فَ َـع ْل‬،‫أنت‬ َ :‫صادق‬
Ali: Amcama gittik, oğluyla bahçede top ‫عمي و لَعِْبـنَا ال ُكرَة مع ابْنِه يف‬ ّ ‫ َذ َهْبنا إىل‬:‫علي‬
oynadık ve eve döndük.
ِ
.‫احلديقة َور َج ْعنا إىل البيت‬
Sadık: Haydi sınıfa gidelim, öğretmen bize
bakıyor. .‫ يَـْنظُُر املَُعلّ ُم إلينا‬.‫الصف‬
ّ ‫ب إىل‬ ْ ‫ هيّا نَ ْذ َه‬:‫صادق‬
Ali: Evet, haydi gidelim. .‫ب‬
ْ ‫ هيّا نَ ْذ َه‬،‫ نعم‬:‫علي‬
‫بَطَّة‬ ‫بَـ َق َرة‬
‫ِحصان‬
ِ
‫ماعز‬
‫غَنَم‬ ‫جاجة‬
َ ‫َد‬
‫ِحار‬
84
Arapça-I
‫الال؟‬ ْ ‫ف‬ َ ‫ َكْي‬،‫ َم ْر َحبًا نُور‬:‫َزيْـنَب‬

ِ ْ‫ أَنا ِبَي وأَن‬،‫ يا َزيــنَب‬،‫ مرحبا‬:‫نُور‬
‫ت؟‬ ْ ْ ً َْ
.‫أحَد‬ْ ‫الم َعلَْي ُك ْم يا‬
ُ ‫الس‬ َّ :‫َعلِي‬ . ‫ ُشكًْرا‬.‫ضا‬ ِ
ً ْ‫ أنا بَْي أَي‬:‫َزيْـنَب‬
.‫السالم يا َعلِي‬
َّ ‫ َو َعلَي ُك ُم‬:‫َحَد‬ ْ‫أ‬ ِ ‫ أين‬:‫نُور‬
‫ذهبت يف العُطْلة؟‬
‫ت يف العُطْلَة؟‬ َ ‫ ماذا فَ َـع ْل‬:‫َعلي‬ .‫السوق‬
ُّ ‫ذهبت إىل‬ ُ :‫َزيْـنَب‬
.‫ت يف البَحر‬
ُ ‫ و َسبَ ْح‬.‫ت إىل الشاطئ‬ ُ ‫ َذ َهْب‬:‫َحَد‬
ْ‫أ‬
Zeynep: Merhaba Nur, Nasılsın?
Ali: Selamün aleyküm Ahmet. Nur: Merhaba, teşekkür ederim Zeynep,
Ahmet: Aleyküm selam Ali. iyiyim, ya sen?
Ali: Tatilde ne yaptın? Zeynep: Ben de iyiyim, teşekkürler.
Ahmet: Sahile gittim ve denizde yüzdüm. Nur: Tatilde nereye gittin?
Zeynep: Çarşıya gittim.
1 Günlük hayatta “Tatilde ne yaptın? Tatilde nereye gittin?” gibi soru ifadelerini uygun isim
ve fiillerle kullanabilme

ْ ‫اجةً ِف‬
“.‫القريَة‬ َ ‫دج‬َ ‫ت‬ ُ ْ‫” َرأَي‬
cümlesindeki “ً‫اجة‬
َ ‫دج‬
َ ” keli- Arkadaşlarınızla birbirinize
Kur’ân-ı Kerîm’de geçen
mesinin yerine öğrendiğiniz “Tatilde ne yaptın?” sorusu-
hayvan isimlerine dikkat
hayvan isimlerini kullan- nu yönelterek cevaplamaya
ediniz.
mak suretiyle kuracağınız çalışınız.
yeni cümleleri defterinize
yazınız.
85
DİLBİLGİSİ: ARAPÇADA FİİL CÜMLESİ

ِ ‫ اجلملة‬:‫القواعد‬
‫الفعليّة‬
Arapçada cümleler ya bir fiille başlar, ya da bir isimle. Hangi tür kelimeyle başladığına bağlı olarak hem
cümle adlandırması farklılaşır, hem de cümlenin analizi (i‘râbı). Çünkü bir isim cümlesindeki söz varlıkla-
rının (cümle ögelerinin) adlandırmasıyla fiil cümlesindeki ögelerin adlandırılışı farklıdır.
Arapçada fiille başlayan cümleye fiil cümlesi denir. Bir fiil cümlesinde cümleyi oluşturan temel ögelerin
sıralanış biçimi şu şekildedir:
Fiil + Fâ‘il (Özne) + Mef‘ûl (Nesne)
Örnek: (Öğrenci bir mektup yazdı.) .ً‫ِرسالَة‬ ‫الطالب‬
ُ ‫ب‬
َ َ‫َكت‬
‫ب‬َ َ‫ َكت‬ : Fiil
‫الطالب‬
ُ : Fâ‘il
ً‫ ِرسالَة‬ : Mef‘ûl
Fiil Cümlesinin Öznesi ِ

‫الفاعل‬
Fiil cümlesinin öznesine Arapçada “fâ‘il” denir. Fâ‘il, hiçbir zaman fiilden önce gelmez, daima fiilden
sonra gelir. Dolayısıyla fiilden önce kullanılan herhangi bir ismi veya zamiri “fâ‘il” diye adlandırmayacak,
fâ‘ili hep fiilden sonra arayacağız.
Fâ‘il olan sözcük, daima merfûdur. Fiil cümlesinde bir kelimeyi özne yerinde kullandığımızı, o kelimeyi
“merfû” halde kullanmak suretiyle göstermiş oluruz.
(Öğrenci, doktoru tanıdı.) .‫الطبيب‬

‫الطالب‬
َُ ‫ف‬َ ‫َع َر‬
Bu cümlede “öğrenci” fâ‘ildir, çünkü merfû kullanılmıştır. Ref alâmeti sonundaki damme’dir. ‫الطالب‬
(öğrenci) yerine ‫( الطبيب‬doktor) kelimesi merfû olmuş olsaydı, o zaman cümlenin öznesi “doktor” olacak
ve cümleyi “Doktor öğrenciyi tanıdı” biçiminde anlamlandıracaktık.
Fiil cümlesi kurarken dikkat edilecek hususların başında fiil ile fâ‘il arasındaki bağlantı gelir. Zira cümle
başında kullanılan fiilin yapısı, kendisinden sonra gelen fâ‘ilin yapısına, eril veya dişil oluşuna, açık bir isim
veya zamir oluşuna bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Fiil Cümlesinde Fiil-Fâ‘il İlişkisi
Bir fiil cümlesinin fâ‘ili (öznesi), daima fiilden sonra gelir. Fiilden önce özne kullanılmışsa, bu öge fâ‘il
olarak adlandırılmaz, başka bir adla adlandırılır. Bu husus isim cümlesi bahsi işlenirken ayrıntısıyla ele alı-
nacağından, burada bu konuya girilmeyecektir. Bizim unutmamamız gereken husus, fiil cümlesinde “fâ‘il”
olan sözcüğün hep fiilden sonra gelmek zorunda olduğu, yani fiilden sonra aranacağıdır.
Fiil, kendisinden sonra gelen fâ‘ilinin aşağıdaki özelliklerine bağlı olarak şekillenir:
1. Fâ‘il erilse fiil de eril; fâ‘il dişilse, fiil de dişil yapıda kullanılır.
Örnek:
(Erkek öğrenci bir mektup yazdı.) .ً‫الطالب ِرسالَة‬

ُ ‫ب‬َ َ‫َكت‬
(Kız öğrenci bir mektup yazdı.) .ً‫ت الطالبَةُ ِرسالَة‬
ْ َ‫َكتَب‬
Bu örneklerde, öznenin cinsiyetine bağlı olarak fiilin de yapısının değiştiğini fark ediniz.
86
Arapça-I
2. Fâ‘il açık bir isim ise (yani “yazdı”, “yazdılar”, “yazdın”, “yazdım”, “yazdık”, “yazıyorsun”, “yazıyo-
ruz” örneklerinde olduğu gibi fiile bitişik açık veya gizli bir özne zamiri değil de Ali, Ayşe, doktor,
mühendis, öğretmen gibi açık bir isim ise), fiil daima 3. tekil şahıs yapısında kullanılır. Fakat fâ‘ilin
cinsiyetine bağlı olarak ya 3. tekil erildir, ya da 3. tekil dişildir.
Örnek:
(Erkek öğrenciler bir mektup yazdılar.) .ً‫الطالب ِرسالَة‬

ُ ‫ب‬َ َ‫َكت‬
(Kız öğrenciler bir mektup yazdılar.) .ً‫الطالبات ِرسالَة‬
ُ ‫ت‬ْ َ‫َكتَب‬
(Adamlar denizde yüzüyorlar.) .‫ح ِر‬ْ َ‫الرجال يف الب‬
ُ ‫يَ ْسبَ ُح‬
ِ
(Kadınlar havuzda yüzüyorlar.) .‫احلوض‬ ‫تَ ْسبَ ُح النساءُ يف‬
Bu örneklerde fâ‘iller çoğul olmalarına rağmen, açık bir isim olarak geldikleri için, fiillerin hep 3. tekil
şahıs olarak kullanıldığını, ama fâ‘ilin cinsiyetine bağlı olarak ya üçüncü tekil eril, ya da üçüncü tekil dişil
olarak kullanılmış olduğunu tekrar gözden geçiriniz.
3. Fâ‘il açık bir isim olarak değil de gizli özne veya bitişik zamir olarak geliyorsa, bu durumda fiil
tekillik, ikillik, çoğulluk, erillik ve dişillik bakımından fâ‘ile uygun çekimiyle kullanılır. Bu durum
daha çok fâ‘ilin birden çok eyleminin peş peşe anlatıldığı anlarda karşımıza çıkar. Fâ‘il ilk eylemde
zikredilir, daha sonraki eylemlerde açıkça zikredilmez, ama fiilde o isme, yani fâ‘ile ait bitişik bir
zamir bulunur ki böylece eylemin kim tarafından gerçekleştirildiği anlaşılabilsin.
Örnek:
Erkek öğrenciler okuldan çıktılar, kütüphaneye gittiler ve bir saat ders çalıştılar.
َ ‫املدرسة و َذ َهبُوا إىل املَ ْكتَبَ ِة‬

. ً‫ود َر ُسوا ساعة‬ ِ ‫الطالب من‬
ُ ‫خرج‬
َ
Arapçada her bir fiil, ister fâ‘ili açık bir isim olsun, ister gizli bir zamir, ister mef‘ûlü olsun isterse olmasın,
tek başına bile bir fiil cümlesi demektir. Dolayısıyla yukarıdaki örnekte altı çizili fiillerle başlayan üç fiil cüm-
lesi bulunmaktadır. Ancak ikinci ve üçüncü cümleler, ortak özneleri dolayısıyla birinci cümleye bağlıdırlar ve
ardı ardına gelmektedirler. Bu cümleleri teker teker ele alarak konuyu daha iyi kavramaya çalışalım:
ِ
Erkek öğrenciler okuldan çıktılar (‫املدرسة‬ ‫الطالب من‬ ‫خرج‬
ُ َ ): Bu örnekte fâ‘il (‫الطالب‬ُ ) açık bir isim
olarak geldiği için ve de eril olduğu için, fiil 3. tekil şahıs, eril olarak geldi. Fâ‘il, “erkek öğrenci” veya “iki
erkek öğrenci” biçiminde de olsaydı, fiil yine aynı şekilde üçüncü tekil şahıs, eril olarak kullanılacaktı:
ِ
‫املدرسة‬ ‫الطالب من‬ ‫خرج‬ ِ
veya ‫املدرسة‬ ِ
‫الطالبان من‬ ‫خرج‬
ُ َ َ gibi.
Kütüphaneye gittiler (‫كتَبَ ِة‬
ْ َ‫)و َذ َهبُوا إىل امل‬: Bu örnekte baştaki vâv, Türkçede virgül ile ayrılan, birbirine anlam-
ca bağlı iki cümleyi bağlamada kullanılan atıf vâvıdır. Bu vâvı bir kenara koyarsak, fiilden sonra fâ‘ilinin açık bir
isim olarak gelmediği görülür. Onun yerine cümlenin Türkçesinde olduğu gibi Arapçasında da fiile bitişik özne
zamiri kullanılmıştır. (‫ ) َذ َهب‬fiilinin (‫ ) َذ َهبُوا‬formu, fiil çekimlerinde gördüğümüz gibi, 3. çoğul eril şahsa ait çe-
kimdir ve bu şekliyle fiil “gittiler” anlamını kazanmaktadır, ama gidenler kadın değil, erkektirler. Türkçede “ler”
ekinin eylemin 3. çoğul şahıs tarafından yapıldığını göstermesi gibi, Arapçada mâzî fiile bitişen vâv da eylemin
3. çoğul eril şahıs tarafından yapıldığını göstermektedir. Dolayısıyla vâv, fiile bitişik özne zamiridir ve fâ‘ildir.
Bir saat ders çalıştılar (ً‫سوا ساعة‬
ُ ‫ود َر‬
َ ): Burada da (‫ – درس‬ders çalıştı) fiilinin fâ‘ili açık bir isim olarak
gelmemiştir. Bu yüzden, (‫ )درس‬fiili, “erkek öğrenciler”in temsil ettiği 3. çoğul şahıs, eril formuna uygun
yapısıyla kullanılmış ve böylece “ders çalıştılar” anlamı oluşturulmuştur. Burada da fâ‘il, fiile bitişik özne
zamiri olan çoğul vâvıdır.
87
Aşağıdaki tablolarda mâzî ve muzâri fiillere bitişik olarak gösterilen “bitişik özne zamirleri”ni inceleyiniz.
ِ ّ‫امل ــت‬
Bitişik Özne Zamirleri (Merfû Muttasıl Zamirler) (‫ـصلَة‬ َّ ‫ضمائِر‬
‫الرفْع‬ َ)
ُ
Bitişik özne zamirleri mâzî ve muzâri fiile bitişen ve fâ‘il yerinde kullanılan zamirlerdir.
Mâzî fiile bitişen özne zamirleri aşağıda bir tablo olarak verilmektedir.
Zamir Çoğul (Cem‘) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫و‬-‫ا‬ ‫َكتَبوا‬ ‫َكتَبا‬ ‫ب‬َ َ‫َكت‬ Eril (gâib)
‫ن‬-‫ا‬ ‫َكـتَْب َـن‬ ‫َكتَبَتا‬ ‫ت‬

ْ َ‫َكتَب‬ Dişil (gâibe)
‫ ُْت‬-َ‫ ُتا‬-‫ت‬
َ ‫َكتَْبتُ ْم‬ ‫َكتَ ْـبـتُ َما‬ ‫ت‬
َ ‫َكتَ ْـب‬ Eril (muhâtab)
‫ تُ َّن‬- ‫ ُتا‬- ‫ت‬ ِ ‫ت‬

ُّ ‫َكتَْب‬ ‫َكتَْبـتُما‬ ِ ‫َكتَ ْـب‬
‫ت‬ Dişil (muhataba)
‫ت – نا‬
ُ ‫َكتَْبـنَا‬ ‫ت‬
ُ ‫َكتَ ْـب‬ Mutekellim
Örnek verecek olursak;
‫ب‬ ِ
َ ْ َ‫( َكتَب‬yazdı) fiilinde gizli zamir olan (‫ه َي‬: o
َ‫( َكت‬yazdı) fiilinde gizli zamir olan (‫ ُه َو‬: o - erkek-) ve ‫ت‬
-kadın-) fâ‘il durumundadır.
‫( َكتَبا‬ikisi yazdılar) fiilinde, (‫ )ا‬fâ‘il durumundadır. Bu elife Arapçada elifu’l-isneyn (ikil elifi) denir.
‫( َكتَبوا‬yazdılar) fiilinde, (‫ )و‬fâ‘il durumundadır. Bu vâva Arapçada vâvu’l-cemâ‘a (çoğul vâvı) denir.
‫ب‬
َ ْ َ‫( َكت‬yazdılar) fiilinde, (‫ ) َن‬fâ‘il durumundadır. Eylemin kadınlar tarafından yapıldığını göstermekte-
dir. Bu zamire Arapçada nûnu’n-nisve (kadınlar nûnu) denir.
‫ت‬ ِ
َ ‫( َكتَ ْـب‬yazdın) fiilindeki (‫ت‬ َ (, ‫( َكتَ ْـبـتُما‬ikiniz yazdınız) fiilindeki )‫(ُتا‬, ‫( َكتَْبتُ ْم‬yazdınız) fiilindeki, )‫( ُْت‬, ‫َكتَ ْـبت‬
(yazdın) fiilindeki )‫ت‬ ِ (, ‫( َكتـبت‬yazdınız) fiilindeki )‫(تُ َّن‬, ‫( َكتبت‬yazdım) fiilindeki (‫ )ت‬fâ‘il durumundadır.
ُّ ْ َ ُ َْ ُ
Buradaki fiile bitişik “harekeli te”lere Arapçada tâu’l- muteharrike denir. Tümü bitişik özne zamiridir.
‫( َكتَ ْـبنا‬yazdık) fiilinde, (‫ )نا‬fâ‘il durumundadır. Bu zamire Arapçada nâ’l-fâ‘ilîn (özne nâ) adı verilir.
Muzâri fiile bitişen özne zamirleri aşağıda bir tablo olarak verilmektedir.
Zamir Çoğul (Cem‘) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫ا–و‬ ‫يَ ْكتُبو َن‬ ِ ُ‫ي ْكت‬ ‫ب‬

‫بان‬ َ ُ ُ‫يَ ْكت‬ Eril (gâib)
‫ا–ن‬ ‫يَ ْكتُ ْـب َن‬ ِ ُ‫تَ ْكت‬ ‫ب‬

‫بان‬ ُ ُ‫تَ ْكت‬ Dişil (gâibe)
‫ا–و‬ ‫تَ ْكتُبو َن‬ ِ ُ‫تَ ْكت‬ ‫ب‬

‫بان‬ ُ ُ‫تَ ْكت‬ Eril (muhâtab)
‫ن‬-‫ا‬-‫ي‬ ‫تَ ْكتُْب َـن‬ ِ ُ‫تَ ْكت‬

‫بان‬ ‫بين‬
َ ُ‫تَ ْكت‬ Dişil (muhataba)
‫ب‬
ُ ُ‫نَ ْكت‬ ُ ُ‫أَ ْكت‬
‫ب‬ Mutekellim
Muzâri fiillere bitişik özne zamirleri dört tanedir: ikil şahıslardaki elif (elifu’l-isneyn), eril çoğullardaki
vâv (vâvu’l-cemâ‘a), 2. tekil şahıs, dişil formundaki ye (buna yâu’l-muhâtaba denir) ve dişil çoğullardaki
nûn (nûnu’n-nisve). Bunların dışındaki muzâri formlarının bitişik özne zamirleri yoktur. Bu yapılara ait
özneler, gizli zamirlerdir. Örnek verecek olursak;
88
Arapça-I
‫ب‬ ِ
ُ ُ‫( يَكْت‬yazıyor) fiilinde, gizli zamir olan (‫ ُه َو‬: o-erkek-) ve ‫ب‬
ُ ُ‫( تَكْت‬yazıyor) fiilinde, gizli zamir olan (‫ه َي‬:
o - kadın-) fâ‘il durumundadır.
‫ب‬ُ ُ‫( أَ ْكت‬yazıyorum) fiilinde, gizli zamir olan (‫أَنا‬: ben) ve ‫ب‬
biz) fâ‘il durumundadır.
ُ ُ‫( نَكْت‬yazıyoruz) fiilinde, gizli zamir olan (‫ َْن ُن‬:
‫( يَكْتُبو َن‬onlar yazıyorlar) fiilinde, vâvu’l-cemâ‘a (çoğul vâvı) fâ‘il durumundadır.
‫ب‬َ ْ ُ‫( يَكْت‬onlar yazıyorlar) fiilinde, nûnu’n-nisve (kadınlar nûnu) fâ‘il durumundadır.
‫بني‬
َ ُ‫( تَكْت‬yazıyorsun) fiilinde, yâu’l muhataba fâ‘il durumundadır.
‫ب‬َ ْ ُ‫( تَكْت‬yazıyorsunuz) fiilinde, nûnu’n-nisve (kadınlar nûnu) fâ‘il durumundadır.
2 Fiil cümlesinin yapısını ve ögelerini tanıyabilme, bitişik özne zamirlerini (merfû muttasıl
zamirleri) ayırt edebilme, Fiil-Fâ‘il uyumu kuralını uygulayabilme ve örnek cümlelerle
pekiştirebilme

Şimdi konuyu anlayıp anla-

madığınızı test etmek için,
“bilmece” tadında bir soru
soralım ve birlikte sorunun Fiil ve fâ‘il uyumu konu-
cevabını bulmaya çalışalım. sunda yukarıda okuduk-
Soru şu: Yukarıdaki “Erkek larınızı birinci bölümdeki Arapça öğrenen arkadaşları-
öğrenciler okuldan çıktılar, Mâzî Fiil çekimi tablosuyla nızla, özneleri eril-dişil de-
kütüphaneye gittiler ve bir karşılaştırınız. Tabloda fiil- ğiştirmek suretiyle karşılıklı
saat ders çalıştılar.” cümle- den önce verilen ayrık özne fiil cümleleri kurunuz.
sinin öznesini “erkek öğren- zamirlerinin fâ‘il olmadığı-
ciler” yerine “kız öğrenciler na dikkat ediniz.
– ‫ ”الطالبات‬biçiminde de-
ğiştirirsek, acaba cümledeki
fiiller nasıl bir biçim alır?
FİİL CÜMLESİNİN NESNESİ
‫املفعول به‬
Fiil cümlesinin nesnesine, bir başka ifadeyle “düz tümleç”e Arapçada “mef‘ûlun bih”, kısaca “mef‘ûl”
diyoruz. Türkçede yükleme “neyi, kimi” sorusu yöneltildiğinde alınan cevap “nesne”yi gösteriyor olsa da,
Arapçada bazen bu yanıt “mef‘ûlun bih” olmayabilir. Arapçada “mef‘ûl”ü, biraz sıra dışı bir tanımla, şu
şekilde tanımlamamız mümkündür:
Mef‘ûl, fiil cümlesinde fiilden sonra gelen; başında herhangi bir harf-i cer bulunmayan, fâ‘il veya zarf
veya tamlayan olmayan mansûb isimdir.
Bir ismi fiil cümlesinde fâ‘il olarak kullandığımızı göstermek için onu nasıl merfû halde kullanıyorsak,
bir ismi mef‘ûl olarak kullandığımızı göstermek için de o ismi mutlaka mansûb halde kullanırız.
89
Kural şu: Fâ‘il daima merfû; mef‘ûlun bih daima mansûb.
Örnekler:
(Çocuk, suyu içti.) َ ‫ب الطِّْف ُل‬
.‫املاء‬ َ ‫َش ِر‬
‫ب‬ َ ‫ َش ِر‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ الطِّْف ُل‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫املاء‬
(Çocuklar, camı kırdı.) .‫جاج‬

َ ‫الز‬ ُ ‫س َر األَط‬
ّ ‫ْفال‬ َ ‫َك‬
‫س َر‬
َ ‫ َك‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
ُ ‫ األَط‬
‫ْفال‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫جاج‬
َ ‫الز‬ ّ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
.‫يض‬ ِ
(İki doktor, hastayı muayene etti.) َ ‫ص الطَبيبان املر‬
َ ‫فَ َح‬
‫ص‬
َ ‫ فَ َح‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
ِ ّ‫ الط‬
‫بيبان‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti elif, çünkü ikil.
‫يض‬
َ ‫ املَر‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
(Öğretmenler, pencereyi açtı.) .َ‫فَـتَ َح املَُعلّمو َن النّافذة‬

‫ فَـتَ َح‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ املَُعلّمو َن‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti vâv, çünkü düzenli eril çoğul.
‫ النّافذ َة‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
(Kadın doktor, reçeteyi yazdı.) .َ‫ص َفة‬

ْ ‫الو‬
َ ُ‫ت الطّبيبة‬
ْ َ‫َكتَب‬
‫ت‬ْ َ‫ َكتَب‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, dişil.
ُ‫ الطّبيبة‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
َ‫ الوصفة‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
(Kızlar, yemeği yaptılar.) .‫الطعام‬

َ ‫البنات‬
ُ ‫ت‬
ْ ‫صنَ َـع‬
َ
‫ت‬ْ ‫صنَ َـع‬
َ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, dişil.
‫البنات‬
ُ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫عام‬
َ ّ‫ الط‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
90
Arapça-I
Fâ‘il ile Mef‘ûl’ün Yer Değiştirmesi
Fiil cümlesinin yapısı normalde fiil+fâ‘il+mef‘ûl biçimindedir. Burada fiilin başta kullanılma zorunlu-
luğu olduğunu (eğer cümle fiil cümlesi olacaksa) biliyorsunuz. Fâ‘ilin yeri normalde fiilden hemen sonra-
dır. Bununla birlikte fâ‘il ile mef‘ûl, bazen vurguya bağlı olarak yer değiştirebilirler.
(Sütü, çocuk içti.) .‫ليب الطّْف ُل‬ َ ‫َش ِر‬

َ َ‫ب احل‬
‫ب‬َ ‫ َش ِر‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril.
‫ليب‬
َ َ‫ احل‬: Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫فل‬
ُ ّ‫ الط‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
(Bu cümlede, yüklemin “içmek” fiili olması dolayısıyla fâ‘ilin “çocuk” olduğu, hareke yanı sıra anlamca
da açıktır.)
(Kapıyı, genç kız açtı.) .ُ‫الباب الفتاة‬
َ ‫ت‬ ْ ‫فَـتَ َح‬
‫ت‬ْ ‫ فَـتَ َح‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, dişil
‫الباب‬
ُ‫ ال َفتاة‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.

(Bu cümlede, yüklemin “açmak” fiili olması dolayısıyla fâ‘ilin “genç kız” olduğu, hareke yanı sıra an-
lamca da açıktır.)
(Resmi, bir öğrenci çizdi.) .‫الصورةَ تِلمي ٌذ‬
َ ‫َر َس َم‬
‫ َر َس َم‬ : Mâzî fiil, 3. tekil şahıs, eril
‫ الصورَة‬ : Nesne (mef‘ûl), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ تلمي ٌذ‬ : Özne (fâ‘il), merfû, ref alâmeti sondaki damme.
(Bu cümlede, yüklemin “çizmek” fiili olması dolayısıyla fâ‘ilin “çocuk” olduğu, hareke yanı sıra anlam-
ca da açıktır.)
Fâ‘il ile Mef‘ûl Ne Zaman Yer Değiştiremez?
Tamamıyla bir mantık sorusudur ve cevabı da mantıkidir. Tahmin edeceğiniz gibi, fâ‘ili mef‘ûlden ayırt
edebileceğimiz hiçbir alâmet yoksa, fâ‘il olanın tek göstergesi normalde mef ’ûlden önce geliyor oluşu (yani
fâ‘ilin mef‘ûle göre önceliği) ise, bu durumda fâ‘il olan sözcüğün mef‘ûl olan sözcükten önce kullanılması
zorunludur; bu iki öge ancak böyle bir durumda aslâ yer değiştiremez.
91
3 Fiil cümlesinin nesnesi olan mef‘ûlü tanıma ve fâ‘il ile mef‘ûlün yer değiştirip
değiştiremediği durumları ayırt edebilme

1. .‫ب عيسى موسى‬ َ ‫ضَر‬

َ
Bilin bakalım kim kimi döv-
dü? İsa mı, yoksa Musa mı-
dır döven? (İsa ve Musa’nın
sonundaki elifi maksureler
son harekenin görünmesini
engelliyorlar!)
2. .‫كرَم مرتضى مصطفى‬

َ ْ َ‫أ‬
Bilin bakalım, kim kime
ikram etti? Mustafa mı,
Murtaza mı ikram eden?
(Bu cümlede de Mustafa ve
Murtaza’nın sonundaki illetli
harfler son harekenin görün-
mesini engelliyorlar!)
Fiil cümlesinde fâ‘il merfû,
ْ ‫تَبِ َع‬
Arapça öğrenen arkadaşınızla
3. . ‫ت مىن ليلى‬ mef ’ûl ise mansûbdur.
“.‫يض‬ ِ
َ ‫ص الطَبيبان املر‬ َ ‫” فَ َح‬
Fiil cümlesinde merfû ve
Bilin bakalım, kim kimi takip
mansûb olan ögeleri, tekil, cümlesinin fâ‘ilini eril-dişil
etti? Leyla mı, Munâ mı ta-
ikil ve çoğul isimlerin merfû ve tekil - ikil - çoğul şeklinde;
kip eden? (Bu cümlede Munâ
ve mansûb olma durumları mef‘ûlünü ise eril-dişil şek-
ve Leylâ’nın sonundaki illetli
konusunda üçüncü bölüm- linde değiştirerek karşılıklı
harfler, son harekenin görün-
de gördüğünüz konularla olarak cümleler kurunuz.
mesini engelliyorlar!)
ilişkilendiriniz.
4. . ‫ت مصطفى ليلى‬ ْ ‫َخبَ َـر‬
ْ‫أ‬
Bilin bakalım, kim kime haber
verdi? Leyla mı, Mustafa mı
haber veren? (Bu cümlede de
Mustafa ile Leyla’nın sonunda-
ki illetli harfler, son harekenin
görünmesini engelliyorlar!)
5. . ‫ف مىن عيسى‬َ ‫َعَر‬

Bilin bakalım, kim kimi
tanıdı? Munâ mı İsa’yı ta-
nıdı, yoksa İsa mı Munâ’yı
tanıdı? (Bu cümlede İsa ve
Munâ’nın sonundaki illetli
harfler, son harekenin gö-
rünmesini engelliyorlar!)
92
Arapça-I
NE YEDİN?, NE İÇTİN?
َ ْ‫ْت و ماذا َش ِرب‬

‫ت؟‬ َ ‫ماذا أَ َكل‬
ِ ِ
.‫ت الطَّ َع َام وأَ َك ْلنا‬
ْ ‫ َزْو َجيت طَبَ َخ‬.‫ أنا َعلي‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬ ‫ت‬ َ َّ‫ت الط‬
ُ ‫ أ َك ْل‬.‫عام‬ ُ ‫ طَبَ ْخ‬.‫ أَنا عائ َشة‬.‫رحبًا‬ َ ‫َم‬
.َ‫ت املاء‬ ُ ْ‫وش ِرب‬
َ ،‫السلَطَة‬ َّ ‫األرَّز و‬
ُ ‫الدجاج و‬
َ ُ ‫أَ َك ْل‬
‫ت‬ .‫صري‬
َ ‫الع‬
َ ‫ت‬ ُ ْ‫وش ِرب‬
َ ،‫ص‬ َ ‫اللّ ْح َم واحلُ ُّم‬
Merhaba. Ben Ali. Eşim yemek pişirdi ve yedik. Merhaba. Ben Ayşe. Yemek pişirdim. Ben
Ben, tavuk, pilav ve salata yedim. et ve humus yedim.
Su içtim. Meyve suyu içtim.
ِ
.‫ت‬
ْ ‫بخ‬
َ َ‫َعائ َشة ط‬ َ َّ‫َم ْن طَبَ َخ الط‬
‫عام؟‬
Ayşe pişirdi. Yemeği kim pişirdi?
ِ
َ ‫ت عائ َشةُ اللَّ ْح َم واحلُ ُّم‬
.‫ص‬ ْ َ‫أَ َكل‬ ‫ت َعائِ َشة؟‬
ْ َ‫ماذا أَ َكل‬
Ayşe et ve humus yedi. Ayşe ne yedi?
.‫العصري‬ ِ
ْ َ‫َش ِرب‬ ‫ت عائِ َشةُ؟‬
ْ َ‫َماذا َش ِرب‬
َ ُ‫ت َعائ َشة‬ Ayşe ne içti?
Ayşe meyve suyu içti.
.‫السلَطَة‬
َّ ‫األرَّز و‬
ُ ‫اج و‬ َ ‫أَ َك َل َعلِ ٌّي‬
َ ‫الد َج‬ ‫ماذا أَ َك َل َعلِ ٌّي؟‬
Ali tavuk, pilav ve salata yedi. Ali ne yedi?
.َ‫ب َعلِ ٌّي املَاء‬ ‫ب َعلِ ٌّي؟‬

َ ‫َماذا َش ِر‬
َ ‫َش ِر‬ Ali ne içti?
Ali su içti.
93
‫‪Arapçada Fiil Cümlesi‬‬
‫ ?‪Ne İçersin‬‬ ‫ماذا تَ ْش َرب؟‬
‫َعصري بُرتُقال‬ ‫َعصري لَْيمون‬ ‫َعصري نَ ْـعنَع‬
‫عصري فَرا ِولَة‬ ‫َعصري َك َرز‬
‫املاء‪.‬‬
‫ب َ‬ ‫أ ْش َر ُ‬ ‫ليب‪.‬‬ ‫أَ ْش َر ُ‬
‫ب احلَ َ‬
‫ب القهوةَ‪.‬‬
‫أشر ُ‬
‫َ‬
‫‪94‬‬
‫ ?‪Ne Yersin‬‬ ‫ماذا تأ ُك ُل؟‬
‫َلْم‬ ‫َدجاج‬
‫َكباب‬ ‫َحساء‬
‫َسلَطَة‬ ‫َحلَ ِويّات‬
‫‪95‬‬
4 Fiil cümleleri kurarak günlük hayatta ne yiyip içtiğini ifade edebilme

Öğrendiğiniz yiyecek ve
içecek isimlerini
“.‫الدجاج‬ ‫ت‬ُ ‫ ”أَ َك ْل‬ve
Arapça öğrenen arkadaşları-
َ
َ َ ‫ ” َش ِر‬fiillerinin
َ َ َ‫ ”أ‬ve “‫ب‬
“‫كل‬ nızla birbirinize “Ne yedin?
َ ُ ْ‫ ” َش ِرب‬cümlelerindeki
“.‫ت املاء‬ Kur’ân-ı Kerîm’de nasıl kul-
lanıldığına dikkat ediniz.
Ne içtin?” sorularını sorarak
“‫الدجاج‬
َ َ ” ve َ‫ ”املاء‬kelimeleri-
cevaplamaya çalışınız.
ni değiştirmek suretiyle def-
terinize yazarak tekrar ediniz.
okuma ‫قراءة‬
‫يف املَ ْد َر َسة‬

.ً‫ َر َس َم عُثْ َما ُن بُـيُوتًا َوأَطْفاال‬.‫ َو يف الد َّْر ِس َر َسوا َم ًعا‬.‫وجلَ ُسوا‬ ِ َّ ‫ وَد َخلوا إىل‬.‫َّالمي ُذ إِىل الـم ْدرس ِة‬ ِ ‫َذهب الت‬
َ ‫الصف‬ َ ََ َ َ َ
‫ت‬ ِ ِ ِ
ْ ‫ َر َس َم أ‬.‫ب َحدي َقةً َو ْأزَه ًارا وأَ ْش َج ًارا‬
ْ ‫ نَظََر‬.ً‫صطَفى َسيَّ َارةً و َشاحنَة‬ ْ ‫ َو َر َس َم ُم‬.‫َحَ ُد َك ْلبًا َوحصانًا‬ ُ َ‫ت َزيْـن‬ْ َ‫َر َس‬
ِ ِ ِ ِ
.َ‫صطَفى ال ُكَرة‬ ْ ‫َحَ ُد َوُم‬ ْ‫بأ‬ َ ‫ لَع‬.‫ بـَْع َد الد َّْر ِس َخَرجوا إ َل احلَدي َقة و لَعبُوا‬.‫َح َسْنتُ ْم‬ ْ ‫ أ‬:‫ت‬ ْ َ‫الص َوِر و قَال‬ ُّ ‫ال ُـم َد ِّر َسةُ إىل‬
ِ‫ نظَرت الـم َد ِّرسةُ إىل التَّالميذ‬.‫ رَكضت التِّـ ْلمي َذات وتَعِب ــن‬.‫نات‬ ِ ‫ لَعِبت زيــنَب مع الب‬.‫حضر عثما ُن ولَعِبوا معا‬
َ ُ َْ َْ ُ ْ َ َ َ َ َ ُ َْ ْ َ ً َ ُ ُ ََ َ
.‫وس ُه ْم‬ ِ ِ ِ ِ ِ
َ ‫ ُثَّ َكتَبَوا ُد ُر‬.‫وجلَ ُسوا على َمقاعده ْم‬ َ ‫الصف‬ َّ ‫ َد َخلُوا إىل‬.‫ َهيّا بنا‬:‫ت‬ ْ َ‫وقال‬
Okulda
Öğrenciler okula gittiler. Sınıfa girdiler ve oturdular. Derste birlikte resim yaptılar. Osman evler ve
çocuklar çizdi. Zeynep, bir bahçe, çiçekler ve ağaçlar çizdi. Ahmet bir köpek ve bir at çizdi. Mustafa bir
araba ve bir kamyon çizdi. Öğretmen resimlere baktı ve “Aferin!” dedi. Dersten sonra bahçeye çıktılar
ve oynadılar. Ahmet ve Mustafa top oynadı. Osman geldi ve birlikte oynadılar. Zeynep kızlarla oynadı.
Kız öğrenciler koştular ve yoruldular. Öğretmen öğrencilere baktı ve “Haydi!” dedi. Sınıfa girdiler ve
sıralarına oturdular. Sonra derslerini yazdılar.
96
‫ ‪alıştırmalar‬‬ ‫التَ ْدريبات‬

‫‪1- Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen fiilin uygun formuyla doldurunuz.‬‬
‫( َش ِر َ‬
‫ب)‬ ‫الدواء ‪.‬‬
‫يض َ‬ ‫املر ُ‬ ‫‪................1‬‬
‫ب)‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫(لَع َ‬ ‫احلديقة ‪.‬‬ ‫الطفلةُ يف‬ ‫‪................2‬‬
‫(خَر َج)‬ ‫ِ‬

‫العيادة ‪.‬‬ ‫ضةُ ِمن‬
‫َ‬ ‫املَُمِّر َ‬ ‫‪................3‬‬
‫ب)‬ ‫الالعب إىل ِ‬

‫( َذ َه َ‬ ‫امللعب ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫‪................4‬‬
‫ب)‬ ‫ِ‬
‫( َكتَ َ‬ ‫رس ‪.‬‬
‫املعلّمان ال ّد َ‬
‫‪................5‬‬
‫(صنَ َع)‬ ‫روع ‪.‬‬ ‫ِ‬

‫َ‬ ‫املَُهْند ُسو َن املَ ْش َ‬ ‫‪................6‬‬
‫ِ‬
‫ص)‬
‫(فَ َح َ‬ ‫الطبِيبَتان املَر َ‬
‫يض ‪.‬‬ ‫‪................7‬‬
‫س)‬
‫(جلَ َ‬
‫َ‬ ‫الصف ‪.‬‬
‫الطالبات يف ّ‬
‫ُ‬ ‫‪................8‬‬
‫س)‬ ‫ِ‬
‫(د َر َ‬ ‫البنت ‪.‬‬
‫تاب ُ‬ ‫الك َ‬ ‫‪................9‬‬
‫َ‬
‫(فَ ِه َم)‬ ‫احلاكم ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫احلَقيقةَ‬ ‫‪................10‬‬
‫‪2- Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen fiilin uygun formuyla doldurunuz.‬‬
‫الشاي وال َق ْهوة‪.‬‬

‫َ‬ ‫(ش ِر َ‬
‫ب)‬ ‫س) الطالبتان يف احلديقة و ‪َ ........................‬‬
‫(جلَ َ‬
‫َ‬ ‫‪................. .1‬‬
‫ف‪.‬‬
‫الص ِّ‬
‫(خَر َج) من ّ‬
‫الطالب ال ّدرس و ‪َ ........................‬‬
‫ُ‬ ‫ب)‬
‫( َكتَ َ‬ ‫‪................. .2‬‬
‫ب) األُجرةَ‪.‬‬
‫صنَ ِع و ‪( ........................‬طَلَ َ‬ ‫(ع ِم َل) العُ ّم ُ‬
‫ال يف املَ ْ‬ ‫َ‬ ‫‪................. .3‬‬
‫احلساب‪.‬‬ ‫(دفَ َع)‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬

‫َ‬ ‫(نَظََر) الرجالن إىل القائ َمة و ‪َ ........................‬‬ ‫‪................. .4‬‬
‫ِ‬
‫البيوت‪.‬‬ ‫(د َخ َل) إىل‬ ‫ِ‬
‫نات يف احلديقة و ‪َ ........................‬‬
‫ب) البَ ُ‬
‫(لَع َ‬ ‫‪................. .5‬‬
‫ب) ال ُكَرة ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫ب) الولدان إىل املَلعب و ‪( ........................‬لَع َ‬
‫( َذ َه َ‬ ‫‪................. .6‬‬
‫ب) إىل بَْـيتِها‪.‬‬ ‫ِ ِ‬

‫(خَر َج) العاملَةُ من املُ ْستَ ْشفى و ‪َ ( ........................‬ذ َه َ‬
‫َ‬ ‫‪................. .7‬‬
‫(ح ِز َن)‪.‬‬ ‫(رسب) الطالب يف ِ ِ‬

‫االمتحان و ‪َ ........................‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ََ َ‬ ‫‪................. .8‬‬
‫الَ ِدي َق ِة و ‪َ ( ........................‬غ َس َل) أَيْ ِديَ ُـه ْم‪.‬‬

‫فال ِمن ْ‬
‫(ر َج َع) األطْ ُ‬
‫َ‬ ‫‪................. .9‬‬
‫طار‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫املهندسان من احلافِلَ ِة و ‪ِ ........................‬‬

‫ِ‬
‫ب) الق َ‬ ‫(رك َ‬‫َ‬ ‫(نََـزَل)‬ ‫‪............... .10‬‬
‫‪97‬‬
3- Aşağıdaki cümlelerin öznelerini ikil ve çoğul yaparak cümleleri yeniden yazınız.

.‫الصباح‬ ‫يجةَ يف‬ِ ‫ف املَُدر‬
ِ َ ‫س النَّت‬
ُ ّ َ ‫َعَر‬
.................................
................................
.‫صري يف الظّهر‬
َ ‫الع‬ ْ َ‫َش ِرب‬
َ ُ‫ت املَُد ّر َسة‬
.................................
.................................
4- Aşağıdaki cümlelerin mef‘ûllerini bularak altını çiziniz ve i‘râbını yapınız.
.َ‫جل السيّارة‬
ُ ‫الر‬
ّ ‫َغ َس َل‬
.1
.‫األم ال َق ْه َوَة‬
ُّ ‫ب‬ ُ ‫تَ ْشَر‬
.2
.‫ف‬
ِّ ‫الص‬
ّ ‫رس يف‬
َ ‫ب التلمي ُذ ال ّد‬
ُ ُ‫يَكْت‬
.3
ِ ‫طَر َق الباب الص‬

.‫ديقان‬ .4
َ َ َ
ِ ِ‫ي طَب‬
ِ ْ ‫يض‬
َ ‫ص املَر‬
.‫يبان‬ َ ‫فَ َح‬
.5
ِ ِ‫عرفَت الطال‬
.ُ‫بات املَُعلِّ َمة‬ .6
ْ ََ
98
‫‪5- Aşağıdaki cümlelerin fâ‘illerini belirtiniz.‬‬
‫ت ْشربون العصري يف احل ِ‬

‫ديقة‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫عام يف املطْبَخ‪.‬‬
‫طَبَ ْخنا الطَ َ‬
‫‪.2‬‬
‫ب‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫یرَك ِ‬

‫صا َن الطال ُ‬
‫ب احل َ‬
‫‪.3‬‬
‫ْ ُ‬
‫أَ َك ْلتُ ْم اللَّ ْح َم واحلُ ُّم َ‬

‫ص‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫يض الطَّبيبَةُ‪.‬‬
‫ص ال َـم ِر َ‬
‫تَـ ْف َح ُ‬
‫‪.5‬‬
‫ف‪.‬‬
‫الص ِّ‬
‫س يف ّ‬
‫أ َْد ُر ُ‬
‫‪.6‬‬
‫ت سيَّ َارًة و ْبيتًا‪.‬‬

‫َر َسْ ُ‬
‫‪.7‬‬
‫الصورة‪.‬‬
‫ين إىل ُّ‬
‫تَـْنظُر َ‬
‫‪.8‬‬
‫ت يف املستشفى‪.‬‬
‫ضْ‬‫َرَك َ‬ ‫‪.9‬‬
‫الرسالةَ يف ِ‬
‫اليبت‪.‬‬ ‫يَكْتُْب َـن ِّ‬ ‫‪.10‬‬
‫لي‪.‬‬ ‫طَلَب ال َق ِ‬
‫هوةَ م ْن َع ّ‬
‫‪.11‬‬
‫َ َ‬
‫فَـتح الـمهْندسو َن مكْتبا يف ِ‬
‫القاهرة‪.‬‬ ‫‪.12‬‬
‫َ ًَ‬ ‫َ َ َُ‬
‫‪99‬‬
Günlük hayatta “Tatilde ne yaptın? Tatilde

1 nereye gittin?” gibi soru ifadelerini uygun isim
ve fiillerle kullanabilme
Bu ifadeler günlük dilde sık kullanılan ifadelerdir. Diyaloglarla

Günlük Hayatımızda Arapça bunların pekiştirilmesi sağlanmıştır.
Fiil cümlesinin yapısını ve ögelerini tanıyabilme, bitişik özne

2 zamirlerini (merfû muttasıl zamirleri) ayırt edebilme, Fiil-Fâ‘il uyumu
kuralını uygulayabilme ve örnek cümlelerle pekiştirebilme
Arapçada fiille başlayan cümleye fiil cümlesi denir. Bir fiil

Arapçada Fiil Cümlesi cümlesinde cümleyi oluşturan temel ögelerin sıralanış biçimi
şu şekildedir:
Fiil + Fâ‘il (Özne) + Mef‘ûl (Nesne)
Fiil cümlesi kurarken dikkat edilecek hususların başında fiil ile
fâ‘il arasındaki bağlantı gelir. Zira cümle başında kullanılan fi-
ilin yapısı, kendisinden sonra gelen fâ‘ilin yapısına, eril veya
dişil oluşuna, açık bir isim veya zamir oluşuna bağlı olarak de-
ğişkenlik gösterir.
Fâ‘il açık bir isim ise, yani fiile bitişik açık veya gizli bir özne
zamiri değilse, fiil daima 3. tekil şahıs yapısında kullanılır.
Fâ‘ilin cinsiyetine göre ya 3. tekil eril, ya da 3. tekil dişil ola-
rak kullanılır.
Fiil cümlesinin nesnesi olan mef‘ûlü tanıma ve

3 fâ‘il ile mef‘ûlün yer değiştirip değiştiremediği
durumları ayırt edebilme
Fiil cümlesinin nesnesine, “mef‘ûl ” denir. Mef‘ûl, fiil cümle-

Fiil Cümlesinin Nesnesi sinde fiilden sonra gelen; başında herhangi bir harf-i cer bulun-
mayan, fâ‘il veya zarf veya tamlayan olmayan mansûb isimdir.
Fiil cümlesinde fâ‘il merfû, mef‘ûl mansûb halde kullanılır.
Fâ‘ilin yeri normalde fiilden hemen sonradır. Bununla birlikte
fâ‘il ile mef‘ûl, bazen vurguya bağlı olarak yer değiştirebilirler.
Ancak fâ‘ili mef‘ûlden ayırt edebileceğimiz hiçbir alâmet yoksa,
fâ‘il olanın tek göstergesi normalde mef ’ûlden önce geliyor olu-
şu ise, bu durumda fâ‘il olan sözcüğün mef‘ûl olan sözcükten
önce kullanılması zorunludur.
4 Fiil cümleleri kurarak günlük hayatta ne yiyip

içtiğini ifade edebilme
Günlük hayatta kullanılan bazı yiyecek ve içecek isimleri örnek

Ne yedin?, Ne içtin? cümlelerle ve görsellerle sunulmaktadır.
100
Arapça-I
1 5 .‫الطالبات يف احلديقة‬ )‫س‬

َ َ‫(جل‬
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir hayvan
ُ َ ..................

ismi değildir?
Cümledeki boşluğa uygun düşecek fiil çekimi aşa-
A. ‫بقرة‬ ğıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmekte-
dir?
B. ‫ماعز‬
A. ‫جلَسن‬
َ
C. ‫دجاجة‬ َْ
B. ‫جلَس‬
D) ‫حصان‬ َ َ
C. ‫ت‬ْ ‫َجلَ َس‬
E. ‫مزرعة‬
D. ‫جلَسوا‬َ
2 “.‫ت إىل قرييت يف العُطْلَة‬ E. ‫جلَستا‬
ُ ‫ ” َذ َهْب‬ifadesinin Türkçe َ َ
karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
A. Tatilde köye gittim. 6 .‫يض يف املُ ْستَ ْشفى‬
َ ‫بيب املَر‬
ُ ّ‫ص الط‬
َ ‫فَ َح‬
B. Tatilde köyüne gittin.
Yukarıdaki cümlenin i‘râbıyla ilgili olarak aşağıda-
C. Tatilde köyümüze gittik.
kilerden hangisi doğrudur?
D. Tatilde köyüme gittim.
E. Tatilde köylerine gittiler. A. ‫ص‬
َ ‫ فَ َح‬ : Mâzî fiil, 3. tekil, dişil.
B. ‫ الطّبيب‬ : Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti
3 Fiil cümlesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden ُ
sondaki damme.
hangisi yanlıştır?
C. ‫ الطّبيب‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki
A. Fiil cümlesinin öznesine fâ’il denir. ُ
damme.
B. Fiil cümlesinin nesnesi daima merfû’dur.
C. Özne ve yüklem cinsiyet bakımından uyumlu- D. ‫شفى‬
ْ َ‫ املُ ْست‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti
dur. sondaki fetha (illetli harf sondaki
D. Fiil cümlesinin nesnesine mef‘ûl denir. fethanın görünmesini engellemiştir).
E. Fiil cümlesinin öznesi daima merfû’dur.
E. ‫يض‬
َ ‫ املَر‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki
fetha.
4 Aşağıdaki cümlenin nesnesi hangi şıkta doğru
olarak verilmektedir?
7 Aşağıdaki boşluğa gelecek fiil seçeneklerden
ِ ‫َكتَب الطالب ال ّدرس يف‬
.‫البيت‬ hangisinde doğru olarak çekimlenmiştir?
َ ُ َ
A. ‫كتَب‬
ِ ‫َيْرج الولدان من البـي‬
.‫ (ذهب) إيل املَلعب‬........... ‫ت و‬
َ َ َْ ُُ
B. ‫ال ّدرس‬
َ ِ ‫ي ْذ‬
A. ‫هبان‬
ِ
C. ‫البيت‬ B. ‫تَذهبان‬
D. ‫يف‬ C. ‫يذهب‬
ُ
E. ‫الطالب‬ D. ‫يذهبون‬
ُ
E. ‫تذهبون‬
101
8 .‫الصباح‬
ِ ‫س النتيجةَ يف‬
ُ ‫ف املَُد ّر‬
َ ‫َعَر‬ 10 .‫طَبَ ْخ َن اللَ ْح َم و األ ُُرَّز يف املطْبَخ‬
Yukarıdaki cümlede özne çoğul yapıldığı takdirde Yukarıdaki cümlenin fâ‘ili aşağıdaki seçeneklerden
aşağıdakilerden hangisi doğru olur? hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. .‫الصباح‬
ِ ‫ف املَُد ّرسان النتيجةَ يف‬
َ ‫َعر‬
َ A. Gizli zamir olan ‫ِهي‬
B. .‫الصباح‬
ِ ‫َعَرفوا املَُد ّرسون النتيجةَ يف‬ B. ‫اللحم‬
ْ
َ
C. .‫الصباح‬
ِ ‫سات النتيجةَ يف‬
ُ ‫َعَرفْ َن املَُد ّر‬ C. Gizli zamir olan ‫نن‬
َْ ُ
D. .‫الصباح‬
ِ ‫ف املَُد ّرسون النتيجةَ يف‬َ ‫َعَر‬ D. ‫( نا‬nâ’l-fâ‘ilîn)
E. .‫الصباح‬
ِ ‫ت املَُد ّرستان النتيجةَ يف‬ْ َ‫َعَرف‬ E. ‫( ن‬nûnu’n-nisve)
9 Aşağıdakilerden hangisi ‫ب؟‬

ُ ‫تَ ْشَر‬ ‫ ماذا‬sorusuna
cevap olarak verilemez?
A. ‫عصري‬
B. ‫قهوة‬
C. ‫حليب‬
D. ‫ماء‬
E. ‫حلم‬
102
Arapça-I
Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesinin Nesne-

1. E Yanıtınız yanlış ise “Günlük Hayatımızda 6. C
si” konusundaki “i‘râb” konusunu yeniden
Arapça 4” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
gözden geçiriniz.
Yanıtınız yanlış ise “Günlük Hayatımızda Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesinde Fiil-
2. D 7. A
Arapça 4” konusunu yeniden gözden geçi- Fâ‘il İlişkisi” konusunu yeniden gözden ge-
riniz. çiriniz.
Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesi ve Fiil Cüm- Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesinde Fiil-
3. B 8. D
lesinin Öznesi” ile “Fiil Cümlesinin Nesnesi” Fâ‘il İlişkisi” konusunu yeniden gözden ge-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. çiriniz.
4. B Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesinin Nesne- 9. E Yanıtınız yanlış ise “Ne İçersin?” konusunu
si” konusunu yeniden gözden geçiriniz. yeniden gözden geçiriniz.
Yanıtınız yanlış ise “Fiil Cümlesinde Fiil- Yanıtınız yanlış ise “Bitişik Özne Zamirleri
5. C 10. E
Fâ‘il İlişkisi” konusunu yeniden gözden ge- (Merfû Muttasıl Zamirler)” konusunu yeni-
çiriniz. den gözden geçiriniz.
Araştır/Tekrarla
4 Yanıt Anahtarı
. ً‫ود َر ْس َن ساعة‬ ِ ِ
َ ‫ب إىل املكْتَبَة‬
َ ْ ‫الطالبات من املدرسة و َذ َه‬ ‫ت‬
ْ ‫خرج‬
Araştır 2
ُ َ
Örnek 1: .‫ب عيسى موسى‬ َ ‫ضَر‬
َ
İsa, Musa’yı dövdü. (Çünkü fâ‘ili mef‘ûlden ayırt edebilmemiz için fâ‘ilin
mef‘ûle göre önceliği dışında bir gösterge yok. Bu durumda önce kullanılan,
yani İsa fâ‘il olmak zorundadır.)
Örnek 2: .‫كرَم مرتضى مصطفى‬

َ ْ َ‫أ‬
Murtaza, Mustafa’ya ikram etti. (Çünkü fâ‘ili mef‘ûlden ayırt edebilmemiz
için fâ‘ilin mef‘ûle göre önceliği dışında bir gösterge yok. Bu durumda önce
kullanılan, yani Murtaza fâ‘il olmak zorundadır.)
Örnek 3: .‫ت مىن ليلى‬ ْ ‫تَبِ َع‬

Munâ, Leyla’yı takip etti. (Çünkü fâ‘ili mef‘ûlden ayırt edebilmemiz için
Araştır 3 fâ‘ilin mef‘ûle göre önceliği dışında bir gösterge yok. Bu durumda önce kulla-
nılan, yani Munâ fâ‘il olmak zorundadır.)
Örnek 4: .‫ت مصطفى ليلى‬ ْ ‫َخبَ َـر‬

ْ‫أ‬
Leyla, Mustafa’ya haber verdi. (Burada durum yukarıdaki örneklere benze-
miyor. Dikkat edileceği üzere fâ‘il ve mef‘ûl cinsiyet bakımından birbirinden
farklı. Fiil dişil yapıda olunca, fâ‘ilin hangi kelime olduğu artık belli. Her ne
kadar sonda kullanılmışsa da fâ‘il Leyla’dır ve burada fâ‘il ile mef‘ûlun yer
değiştirmesinde bir sakınca yoktur.)
Örnek 5: .‫ف مىن عيسى‬ َ ‫َعَر‬

İsa, Muna’yı tanıdı. (Burada da fark edileceği üzere fâ‘il ve mef ‘ûl cinsiyet
bakımından birbirinden farklıdır. Fiil eril yapıda olunca, fâ‘ilin eril kelime
olduğu artık belli. Her ne kadar sonda kullanılmışsa da fâ‘il İsa’dır ve burada
fâ‘il ile mef‘ûlun yer değiştirmesinde bir sakınca yoktur.)
103
‫‪Arapçada Fiil Cümlesi‬‬
‫‪1. Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen fiilin uygun formuyla doldu-‬‬
‫‪runuz.‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫احلديقة ‪.‬‬ ‫ت الطفلةُ يف‬
‫‪.2‬لَعبَ ْ‬ ‫يض الدواءَ ‪.‬‬ ‫‪َ .1‬ش ِر َ‬
‫ب املر ُ‬
‫ِ‬
‫امللعب ‪.‬‬ ‫الالعب إىل‬ ‫ب‬ ‫ِ‬
‫العيادة ‪.‬‬ ‫املمرضةُ من‬
‫ُ‬ ‫‪َ .4‬ذ َه َ‬ ‫ت‬
‫‪َ .3‬خَر َج ْ‬
‫املشروع ‪.‬‬ ‫‪.‬صنَع املهندسون‬ ‫رس ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫‪َ 6‬‬‫َ‬ ‫تب املعلّمان ال ّد َ‬
‫‪َ .5‬ك َ‬
‫الصف ‪.‬‬
‫يف ّ‬ ‫الطالبات‬
‫ُ‬ ‫ت‬
‫‪.‬جلَ َس ْ‬ ‫يض ‪.‬‬
‫ت الطبيبتان املَر َ‬
‫صْ‬‫‪.7‬فَح َ‬
‫‪َ 8‬‬ ‫َ‬
‫‪.10‬فَ ِهم احلقيقةَ احلاكم ‪.‬‬ ‫البنت‬ ‫‪.9‬درس ِ‬
‫ُ‬ ‫َ َ‬ ‫‪.‬‬ ‫تاب ُ‬ ‫ت الك َ‬
‫ََ َ ْ‬
‫‪2. Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen fiilin uygun formuyla doldu-‬‬
‫‪runuz.‬‬
‫الشاي وال َق ْهوة ‪.‬‬

‫َ‬ ‫جلست الطالبتان يف احلديقة و َش ِربَـتا‬
‫ْ‬ ‫‪.1‬‬
‫ف‪.‬‬
‫الص ِّ‬
‫الطالب ال ّدرس و َخَرجوا من ّ‬
‫ُ‬ ‫ب‬
‫َكتَ َ‬ ‫‪.2‬‬
‫صنَ ِع وطلبوا األجرةَ‪.‬‬ ‫َع ِم َل العُ ّم ُ‬

‫ال يف ال َـم ْ‬ ‫‪.3‬‬
‫ساب‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬

‫نَظََر الرجالن إىل القائ َمة و َدفَعا احل َ‬ ‫‪.4‬‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫لَعِبت البنات يف احلديقة و دخ ْلن إىل ِ‬
‫البيوت‪.‬‬ ‫ََ َ‬ ‫َْ َ ُ‬ ‫‪.5‬‬
‫لعب و لَعِبا ال ُكَرة ‪.‬‬

‫َذ َهب الولدان إيل الـم ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪.6‬‬
‫ت إىل بَْـيتِها‪.‬‬ ‫ِ ِ‬
‫ت العاملَةُ من ال ُـم ْستَ ْشفى و َذ َهبَ ْ‬
‫َخَر َج ْ‬ ‫‪.7‬‬
‫رسب الطالب يف االمتِ ِ‬

‫حان و َح ِز َن‪.‬‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ََ َ‬ ‫‪.8‬‬
‫الَدي َق ِة و َغ َسلوا أَيْ ِديَ ُـه ْم‪.‬‬

‫فال ِمن ْ‬
‫َر َج َع األطْ ُ‬ ‫‪.9‬‬
‫طار‪.‬‬ ‫ِِ ِ ِ‬ ‫ِ‬

‫نََـزَل املهندسان من احلافلَة و َركبَا الق َ‬ ‫‪.10‬‬
‫‪104‬‬
Arapça-I
4 Anahtarı
3. Aşağıdaki cümlelerin öznelerini ikil ve çoğul yaparak yeniden yazınız.
.‫الصباح‬
ِ ‫س النتيجةَ يف‬
ُ ‫ف ال ُـم َـدِّر‬
َ ‫َعَر‬
.‫الصباح‬ ‫املدرسو َن النتيجةَ يف‬ ِ ‫ف املدرس‬
Alıştırma 3 ِ ُ ‫ف‬ َ ‫عَر‬.َ ‫الصباح‬
ِ ‫ان النتيجةَ يف‬ َ َ ‫َعَر‬
.‫صري يف الظّهر‬
َ ‫الع‬ ْ َ‫َش ِرب‬
َ ُ‫ت ال ُـم َد ّر َسة‬
.‫صري يف الظّهر‬ ْ َ‫ َش ِرب‬.‫صري يف الظّهر‬ ِ ْ َ‫َش ِرب‬
َ ‫الع‬َ ‫ات‬ َ ‫ت‬
ُ ‫املدرس‬ َ ‫الع‬َ ‫ت املدرستَان‬
4. Aşağıdaki cümlelerin mef‘ûllerini bularak altını çiziniz ve i‘râbını yapınız.
.‫جل السيّارَة‬
ُ ‫الر‬
ّ ‫َغ َس َل‬ .1
َ‫ السيّارة‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.

(Cümlenin anlamı: Adam arabayı yıkadı.)
.َ‫األم ال َق ْه َوة‬
ُّ ‫ب‬ ُ ‫تَ ْشَر‬ .2
‫ ال َق ْه َوَة‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.

(Cümlenin anlamı: Anne kahveyi içiyor.)
.‫ف‬
ِّ ‫الص‬
ّ ‫رس يف‬
َ ‫ب التلمي ُذ ال ّد‬
ُ ُ‫يَكْت‬ .3
‫رس‬
َ ‫ ال ّد‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
(Cümlenin anlamı: Erkek öğrenci dersi sınıfta yazıyor.)
Alıştırma 4 ِ ‫طَر َق الباب الص‬

.‫ديقان‬ .4
َ َ َ
‫الباب‬
َ önce: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha. (Burada mef‘ûlün fâ‘ilden
gelmiş olduğunu fark ettiniz! Cümlenin anlamı: İki arkadaş kapıyı
çaldı –tıkladı-.)
ِ ِ‫ي طَب‬
.‫يبان‬ ِ ْ ‫يض‬
َ ‫ص ال َـمر‬
َ ‫فَ َح‬ .5
ِ ْ ‫يض‬
‫ي‬ َ ‫ ال َـمر‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti “‫ ي‬- ye”, çünkü ikil bir kelime (Bu-
rada da mef‘ûlün fâ‘ilden önce gelmiş olduğunu fark ettiniz! Bu örnekte
ِ ِ‫ طَب‬-iki doktor- kelimesi öznedir, zira merfû olarak kullanılmıştır, ref
‫يبان‬
alâmeti ise “elif ”tir, çünkü ikil bir kelimedir. Cümlenin anlamı: İki doktor,
iki hastayı muayene etti.)
ِ ِ‫عرفَت الطال‬
.ُ‫بات ال ُـم َعلِّ َمة‬ ْ ََ .6
ِ ِ‫ الطال‬: Mef‘ûl, mansûb, nasb alâmeti sondaki kesra, çünkü düzenli dişil
‫بات‬
çoğul. (Bu cümlede de mef‘ûlün fâ‘ilden önce kullanılmış olduğunu fark
ِ ِ‫ )الطال‬değil de (ُ‫’)الـمعلِّمة‬dur? Çünkü (ُ‫)الـمعلِّمة‬
ettiniz! Özne neden (‫بات‬
َ َُ
merfûdur, dolayısıyla fâ‘il odur. Cümlenin anlamı: Kadın öğretmen kız
َ َُ
öğrencileri tanıdı.)
105
4 Anahtarı
5. Aşağıdaki cümlelerin fâ‘illerini belirtiniz.
ِ ‫احل‬
(Bitişik özne zamiri vâvu’l-cemâ‘a) .‫ديقة‬
َ ‫العصري يف‬
َ ‫ت ْشَربون‬ .1
(Bitişik özne zamiri na’l-fâ‘ilîn) .‫املطْبخ‬ َ َ‫طَبَ ْخنا الط‬

‫عام يف‬ .2
َ
)‫ب‬ ِ ِ ِ ‫یرَك‬
ُ ‫ (الطال‬.‫ب‬ ُ ‫صا َن الطال‬َ ‫ب احل‬ ُ ْ .3
َ ُ َ ْ َّ‫أَ َك ْلتُ ْم الل‬

(Bitişik özne zamiri tâu’l-muteharrike) .‫حم واحل ُّمص‬ .4
)ُ‫ (الطَّبيبَة‬.ُ‫يض الطَّبيبَة‬

َ ‫ص ال َـم ِر‬
ُ ‫تَـ ْف َح‬ .5
Alıştırma 5
(Gizli zamir ‫(أنا‬ .‫ف‬
ِّ ‫الص‬
ّ ‫س يف‬
ُ ‫أ َْد ُر‬ .6
(Bitişik özne zamiri tâu’l-muteharrike) .‫بيتًا‬

ْ ‫ت سيَّ َارةً و‬
ُ َْ‫َرس‬ .7
(Bitişik özne zamiri yâu’l-muhâtaba) .‫الصورة‬ ‫ين إىل‬

ُّ َ ‫تَـْنظُر‬ .8
(Gizli zamir ‫( ِهي‬ .‫ت يف املستشفى‬

ْ‫ض‬َ ‫َرَك‬ .9
ِ
(Bitişik özne zamiri nûnu’n-nisve) .‫اليبت‬ ِّ ‫يَكْتُْب َـن‬
‫الرسالةَ يف‬ .10
(Gizli zamir ‫(هو‬ .‫لي‬ ِ ‫طَلَب ال َق‬

ُ ّ ‫هوَة م ْن َع‬
.11
َ َ
ِ ‫فَـتح الـمهْندسو َن مكْتبا يف‬
)‫ (ال ُـم َهْندسو َن‬.‫القاهرة‬ ًَ َ َُ َ َ .12
106
Arapça-I

ِ ‫مات‬
‫ُجَرة‬
ْ ‫( أ‬ucra) ücret ‫( َسريع‬serî‘) hızlı
‫َح َسْنتُ ْم‬
ْ ‫( أ‬ahsentum) Aferin(size)! ‫ َسلَطَة‬/ ‫( َس َلطَة‬salata/salâta) salata
‫أخ َب‬ ‫شاحنَة‬ِ (şâhine) kamyon
ْ (ahbara) haber verdi
‫( أ ُُرّز‬uruzz) pilav ‫شاطئ‬ ِ (şâti’) kıyı, sahil
‫احة‬ ِ ِ
َ ‫( ا ْست‬istirâha) istirahat, dinlenme ‫صنَ َع‬َ - ‫صنَ ُع‬ ْ َ‫( ي‬sana‘a - yasna‘u) yapmak
‫( أَ ْكَرَم‬ekreme) ikram etti ‫صورة‬
َ (sûra) resim, fotoğraf
‫( أَيْدي‬eydî) eller, (t.) ‫( یَد‬yed) ‫ب‬ َ ‫ضَر‬ َ -‫ب‬ ُ ‫ض ِر‬ْ َ‫( ي‬darabe - yadribu) vurmak, dövmek
‫( َْبر‬bahr) deniz ‫ طََر َق‬- ‫( يَطُْر ُق‬taraka - yatruku) kapı vb. çalmak, vurmak
‫( بُرتُقال‬burtukâl) portakal ‫( ظُ ْهر‬zuhr) öğlen vakti
‫( بَـ َقَرة‬bakara) inek ‫ف‬ َ ‫ َعَر‬- ‫ف‬ ُ ‫‘( یَ ْـع ِر‬arafa - ya‘rifu) tanımak, bilmek
‫ تَبِ َع‬- ‫(يـَْتبَ ُع‬tebi‘a - yetbe‘u) takip etmek, izlemek ‫( عُطْلَة‬utle) tatil
‫( َجيل‬cemîl) güzel, hoş, harika ‫يادة‬ ِ
َ ‫‘( ع‬iyâde) muayenehane
‫( حافِلَة‬hâfile) otobüs ‫( غابَة‬gâbe) orman
‫ َح ِز َن‬- ‫( َْيَز ُن‬hazine - yahzenu) üzülmek ‫ َغ َس َل‬- ‫( يَـ ْغ ِس ُل‬gasele - yagsilu) yıkamak
‫( َحساء‬hasâ’) çorba ‫( َغنَم‬ganem) koyun, (ç.) ‫نام‬ َ ‫( أَ ْغ‬agnâm)
‫( ِحساب‬hisâb) hesap ‫ص‬َ ‫ فَ َح‬- ‫ص‬ ُ ‫( يَـ ْف َح‬fahasa - yefhasu) muayene etmek
‫( ِحصان‬hisân) at ‫( فَرا ِولَة‬ferâvile) çilek
‫( َح ْلوى‬helvâ) tatlı ‫( قائِ َمة‬kâ’ime) liste, katalog, menü
‫( َحليب‬halîb) süt ‫( قَ ْـريَة‬karye) köy
‫( ِحار‬himâr) eşek ‫( قِطار‬kıtâr) tren
‫( ُحُّص‬hummus) nohut, humus ‫( ُكَرة‬kure) top
‫( َح ْوض‬havd) havuz ‫( َلْم‬lahm) et
‫( َح ْقل‬hakl) tarla ‫ب‬ ِ
َ ‫ لَع‬- ‫ب‬ ُ ‫( يـَ ْل َع‬la‘ibe - yel‘abu) oynamak
‫جاجة‬َ ‫( َد‬decâce) tavuk ‫( لَْيمون‬leymûn) limon
‫ َدفَ َع‬- ‫( يَ ْدفَ ُع‬defe‘a – yedfe‘u) ödemek ‫( ماء‬mâ’) su
‫( َدواء‬devâ’) ilaç ِ (mâ‘iz) keçi
‫ماعز‬
‫ت‬ ُ ْ‫( َرأَي‬ra’eytu) gördüm (‫ـه‬: birini, bir şeyi) ‫( َم ْزَرَعة‬mezra‘a) çiftlik
‫ب‬ َ ‫ َر َس‬- ‫ب‬ ُ ‫( يـَْـر ُس‬resebe - yersubu) sınavdan vb. kalmak, ‫( ُم ْستَ ْشفى‬musteşfâ) hastane
başarısız olmak ‫( َم ْشروع‬meşrû‘ ) proje
‫ َر َس َم‬- ‫( يـَْـر ُس ُم‬reseme - yersumu) resim yapmak, resmetmek ‫( َمكْتَب‬mekteb) ofis, büro
‫ـب‬ ِ
َ ‫ َرکـ‬- ‫ب‬ ُ ‫( يَ ْـرَك‬rakibe - yerkebu) binmek ‫( َمكْتَبَة‬mektebe) kütüphane
‫ض‬َ ‫ َرَك‬- ‫ض‬ ُ ‫( ي ـَ ْـرُك‬rakeda - yerkudu) koşmak ‫( َم ْل َعب‬mel‘ab) stadyum
‫( ُزجاج‬zucâc) cam
‫( نَ ْـعنَع‬na‘na‘) nane
‫ َسبَ َح‬- ‫( يَ ْسبَ ُح‬sebeha - yesbehu) yüzmek (deniz vb.)
‫ص َفة‬ ْ ‫( َو‬vasfe) reçete
107
Bölüm 5
Arapçada İsim Cümlesi
Günlük Hayatımızda Arapça 5 Harf-i Cerler ve Yer Zarfları
1 2
1 Günlük hayatta “…nerede?, …nerede 2 Arapça harf-i cerler, anlamları, kullanım
biliyor musun?” gibi soru ifadelerini cümle şekilleri ve yer zarflarına ilişkin bilgileri,
içinde kullanabilme görsellerle ve örnek cümlelerle pekiştirme
İsim Cümlesi Haber Çeşitleri
3 4
3 İsim cümlesinin yapısını ve ögelerini 4 Arapçada isim cümlesinin yüklemi
tanıyabilme; isim cümlesi kurabilme niteliğindeki haberin çeşitlerini
becerisi kazanma tanıyabilme
Haberin Mubtedadan Önce Kullanılması
5 6
5 İsim cümlesinin yüklemi olan haberin,
öznesi olan mubtedadan önce Nerede Yaşıyorsun?
geldiği durumları ayırt edebilme ve 6 Kendisini tanıtırken, okuduğu okulu ve
örnekleyebilme yaşadığı şehri ifade edebilme

‫ال َكلِ َمات‬: • Harf-i Cerler ‫ • حروف اجلر‬Yer Zarfları ‫ظروف املكان‬
• İsim Cümlesi ‫ • اجلملة االمسية‬Mubteda ‫ • مبتدأ‬Haber‫خرب‬
108
Arapça-I

Arapçada cümleler ya bir isimle, ya da bir fiille başlar. İsimle başlayan cümleler “isim cümlesi” olarak,
fiille başlayan cümleler “fiil cümlesi” olarak adlandırılır.
Arapçada isim cümlesinin iki ögesi vardır. İsim cümlelerinin öznesine mubteda, yüklemine ise haber
adı verilir.
İsim cümlesinin yüklemi olan haberin birkaç çeşidi bulunmaktadır. Haber mufred, isim cümlesi, fiil
cümlesi ve şibih cümle olarak gelebilmektedir.
Bu bölümde mubteda, mubtedanın kullanılış biçimi ile haber ve çeşitleri üzerinde durulacaktır. İsim
cümlesinin ikinci ögesi konumundaki haber, bazen cümlenin başında kullanılır. Bölüm içinde bu konu da
ele alınacaktır.
Öte yandan isim cümlelerinin çokça yer aldığı diyaloglar yoluyla öğrencinin hem konuya ilişkin bilgi-
leri, hem de Arapça konuşma becerisi geliştirilecektir.
٥ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
Kütüphane Nerede? ‫أين امل ْكتَبة؟‬

َ
Nermin: Nasılsın? ‫ كيف احلال؟‬:‫نرمني‬
Melek: İyiyim teşekkürler, ya sen?
‫أنت؟‬ ِ ‫ و‬.‫ أنا خبري شكرا‬:‫ملك‬
Nermin: İyiyim teşekkürler. ً
Melek: Bir ödevim var, kütüphane nerede .‫شكرا‬
ً ‫ أنا خبري‬:‫نرمني‬
biliyor musun?
‫ هل تَ ْـع ِرفني أَيْ َن الْ َمكْتَبَة؟‬،‫ عندي و ِاجب‬:‫ملك‬
Nermin: Evet, ancak kütüphane uzak. Ara-
ban var mı? ‫ هل ِعْن َدك سيَّ َارة؟‬.‫عيدة‬ َ َ‫لكن املَكْتَبَة ب‬ ْ ‫ و‬،‫ نَ َـعم‬:‫نرمني‬
Melek: Evet arabam var. .‫ ِعْن ِدي َسيَّ َارة‬، ‫ نَ َـع ْم‬:‫ملك‬
Nermin: Vatan Caddesini biliyor musun?
Melek: Evet, Vatan Caddesini biliyorum.
‫ع الْ َوطَن؟‬ َ ‫ َه ْل تَ ْـع ِرفني شا ِر‬:‫نرمني‬
Nermin: Kütüphane Vatan Caddesinin so- . ‫ع الْ َوطَن‬ َ ‫ف شا ِر‬ ُ ‫ أنا أ َْع ِر‬، ‫ نعم‬:‫ملك‬
nunda, müzeye yakın.
‫ ِه َي قَ ِريبَة ِمن‬.‫ الْ َمكْتَـبَة ِف ِنايَِة شا ِرِع الْ َوطَن‬:‫نَرمني‬
Melek: Teşekkürler Nermin. Haydi birlik-
te gidelim. .‫الْ ُمْت َحف‬
Nermin: Hayır, teşekkürler Melek, benim .‫ب َم ًعا‬ ْ ‫ َهيَّا نَ ْذ َه‬.‫شكرا يا نرمني‬ ً :‫ملك‬
evde çok işim var.
Melek: Öyleyse görüşmek üzere. .‫ ِعْن ِدي َع َمل َكثِري يف الْبَ ْـيت‬.‫ شك ارً يا ملك‬،‫ ال‬:‫نَرمني‬
Nermin: Güle güle. .‫ إىل اللِّقاء‬،‫ إِ َذ ْن‬:‫ملك‬
.‫المة‬ َ ‫الس‬
َّ ‫ َم َع‬:‫نرمني‬
109
1 Günlük hayatta “…nerede?, … nerede biliyor musun?” gibi soru ifadelerini cümle içinde
kullanabilme

“Vatan Caddesi nerede?”, Kur’ân-ı Kerîm’in “Kıyamet “…nerede ?” ve “ …nere-

“Eviniz nerede?”, “Müze Sûresi” 10. ayet-i kerimesini de biliyor musun?” kalıbını
nerede?”, “Okul nerede?” okuyunuz. Bu ayette “‫”أَيْن‬ kullanarak oluşturduğunuz
“Hastane nerede?” cümlele-
َ soruları arkadaşlarınıza yö-
kelimesinin nasıl kullanıldı-
rini Arapçaya çeviriniz. ğına dikkat ediniz. neltiniz.
DİLBİLGİSİ: HARF-İ CERLER VE YER ZARFLARI

ِ
‫ ُحروف اجلر و ظُروف املَكان‬:‫القواعد‬
Harf-i cerler sadece isimlerden önce kullanılan ve başına geldiği ismi mecrûr yapan harf ya da harf
öbekleridir. Harf-i cerlerin bazıları Türkçedeki bulunma, ayrılma ve yönelme durum ekleri yerinde kul-
lanılırken, bazıları da “ile”, “gibi”, “üzerinde”, “için” vb. anlamlarda kullanılırlar. Aşağıda sık kullanılan
harf-i cerler ve anlamları bir tablo olarak verilmektedir.
Açıklama Anlamı Harf-i cerler
ayrılma durumu -den, -dan ‫ِم ْن‬

bulunma durumu -de,-da ‫يف‬
yönelme durumu -e,-a ‫إىل‬
bazen bulunma, bazen “ile” anlamında -de,-da; ile ِ
‫ب‬
üzerinde, üzerine ‫على‬
aidiyet ve sebep bildirme için ‫ِل‬
-den, -dan, hakkında ‫َع ْن‬
gibi ‫َك‬
dikkat
‫( ِل‬li) harf-i ceri isme bitiştiği zaman kesralı (li biçiminde), birinci tekil şahıs dışındaki şahıs zamirlerine bitişti-
ğinde fethalı (le biçiminde) okunur. Örnek (‫ َلُم‬: le-hum; ‫كم‬ ِ ِِ
ْ ْ ُ َ‫ ل‬: le-kum; ‫ لديـنه‬: li-dînihî)
110
Arapça-I
Şimdi bu harf-i cerlerin işlevlerini görelim.

‫ِم ْن‬

(Öğrenci evden çıktı.) .‫ت‬ ِ ‫َخرج الطّالِب ِمن الب ْـي‬
َ ْ ُ ََ
(Kız öğrenci okuldan çıktı.) .‫ت الطّالِبَةُ ِم ْن املَ ْد َر َس ِة‬
ْ ‫َخ َر َج‬
(Okuldan eve kadar koştum.) .‫ت إىل املَ ْد َر َس ِة‬ ِ ‫ت من الب ْـي‬
َ ُ‫ض‬ ْ ‫َرَك‬
ِ ‫أنا ِمن‬

(Ben Kuveyt’tenim.) .‫الكويت‬

‫إىل‬
(Eve gittim.) .‫ت‬ ِ ‫ت إىل الب ْـي‬ُ ‫َذ َه ْب‬
َ
(Denize baktım.) . ‫ت إىل الْبَ ْح ِر‬
ُ ‫ظر‬
ْ َ‫ن‬
‫يف‬
(Kalem çantada.) ِ ‫ال َقلَم يف احل‬
.‫قيبة‬َ ُ
(Ben evdeyim.) .‫ت‬ِ ‫البي‬
ْ ‫أنا يف‬
ِ
‫ب‬
ِ ‫ـالسـي‬
.‫ارة‬ ّ َّ ِ‫ت ب‬ُ ‫َذ َه ْب‬
(Arabayla gittim.)
(Üniversitede okuyorum.) ِ ِ‫أ ْدرس ب‬

.‫ـاجلام َع ِة‬ ُُ
‫على‬
(Kitap masanın üzerindedir.) .‫تاب على الطّا ِولَ ِة‬
ُ ‫الك‬
ِ
ِ ‫الر‬
.‫صيف‬ َّ ‫اجةُ على‬ َّ
َ ‫الد َّر‬
(Bisiklet kaldırımdadır.)
‫ِل‬

(Çanta öğrencinindir.) .‫احلَقيبَةُ لِلطّالِبَة‬
(Camiye -mescide- namaz için gittim.) ِ ‫للص‬
.‫الة‬ َّ ‫ت إىل املَ ْس ِج ِد‬
ُ ‫َذ َه ْب‬
111
‫َع ْن‬
(Öğretmen hakkında bir şiir yazdım.) .‫ت ِش ْع ًرا َعن املَُعلِّ ِم‬
ُ ‫َكتَْب‬
ِ ‫ف بعي ٌد َعن الْب‬
.‫يت‬ َ ُ ‫ص ِر‬
ْ َ‫امل‬
(Banka eve uzaktır.)
َ
dikkat
Arapçada ‫( بعيد‬uzak) kelimesi, daima ‫عن‬
َ harf-i ceri ile kullanılır (-den uzak), ne var ki Türkçede –den uzak kulla-
nımından ziyade –e uzak kullanımı yaygındır. Dolayısıyla bu cümleyi “Banka evden uzaktır.” biçiminde Türkçeye
aktarmak da yanlış değildir.
‫َك‬
(Sen gül gibi güzelsin.) .‫الوْر َد ِة‬ ِ
َ ‫أنت َجيلةٌ َك‬
.‫ْم َكالْبَ ْح ِر‬ ِ
ُ ‫الْعل‬
(İlim deniz gibidir.)
Arapçada yer bildiren zarflar genellikle isim tamlamasının tamlanan kısmını oluştururlar ve tamlayanları
olan isimler, hep kendilerinden sonra gelir ve daima "mecrûr" olurlar. Yer zarflarının son harfleri, bazı özel
durumlar hariç, daima fetha ile harekelidir. Bunlar, genellikle “nerede” sorusuna cevap olan sözcüklerdir.
(önünde) ‫أمام‬
َ
(solunda) ‫سار‬
َ َ‫ي‬
(altında) ‫ت‬
َ ْ‫َت‬ (sağında) ‫ني‬
َ ‫َي‬
‫ْف‬
َ ‫ َخل‬/ ‫اء‬ ِ ِ
َ ‫َور‬ ‫ب‬
َ ‫جان‬/‫ع ْن َد‬
(arkasında) (yanında)
(üstünde) ‫فَ ْـو َق‬ (dışında) ‫ِج‬

َ ‫خار‬
(arasında) ‫ـي‬
َ ْ َ‫ب‬ (içinde) ِ
‫داخ َل‬
(ortasında) ‫ط‬
َ ‫َو َس‬
112
Arapça-I
ِ ‫التَّالمي ُذ أَمام املَ ْد‬

.‫رسة‬ ِ ‫ْف السي‬
.‫ارة‬
َ ّ ّ َ ‫جل َخل‬
ُ ‫الر‬
َّ
(Öğrenciler okulun önündedir.) (Adam arabanın arkasındadır.)
.‫ت الطَّا ِو ِلة‬ ِ

َ ْ‫القطّة َت‬ .‫ُّفاح فَ ْـو َق الطَّا ِولَ ِة‬
ُ ‫الت‬
(Kedi masanın altındadır.) (Elma masanın üstündedir.)
113
‫‪Arapçada İsim Cümlesi‬‬
‫أَين ِ‬
‫القطَّة؟‬ ‫َْ‬
‫أَمام‬ ‫َوراء‬
‫أَين ِ‬
‫ِ‬
‫داخ َل‬ ‫ِج‬
‫خار َ‬
‫أَين ِ‬
‫ـي‬
‫بَ ْ َ‬
‫‪114‬‬
‫أَين ِ‬
‫َيني‬ ‫يَسار‬
‫أَين ِ‬
‫َمام‬
‫أ َ‬ ‫جانِب ِ‬
‫‪/‬ع ْن َد‬ ‫َخلْف‬
‫َ َ‬
‫أَين ِ‬
‫ت‬
‫َتْ َ‬ ‫فَ ْـوق‬
‫‪115‬‬
2 Arapça harf-i cerler, anlamları, kullanım şekilleri ve yer zarflarına ilişkin bilgileri,
görsellerle ve örnek cümlelerle pekiştirme


“Evden çıktım.”, “Okula Kur’ân-ı Kerîm’in “Fetih nızla birlikte bir nesne seçe-
gittim.”, “Kalem masanın Sûresi” 18. ayet-i kerimesini rek onun nerede olduğu ko-
üstünde.”, “Anahtar ma- okuyunuz. Bu ayette “‫ت‬ َ ‫” َْت‬ nusunda soru cevap oyunu
sanın altında.”, “Okul eve kelimesinin nasıl kullanıldı- oynayınız. “Kalem nerede?”
uzak.” cümlelerini Arapçaya ğına dikkat ediniz. “Kalem çantanın içinde.”
çeviriniz. veya “Kalem masanın altın-
da.” gibi…
ARAPÇADA İSİM CÜMLESİ
ِ ‫اجلملة‬
‫االمسيَّة‬ ُ
Arapçada isimle başlayan cümleye isim cümlesi denir. İsim cümlesi iki ögeden oluşur.
1) Mubteda 2) Haber
Mubteda: İsim cümlesinin öznesinin adıdır. Daima merfûdur. Çoğunlukla belirlidir. Cümleye genel-
likle bu öge ile başlanır.
Haber: Cümlenin yüklemi olan ögedir. Daima merfûdur. Genellikle mubtedadan sonra gelir. Tek bir
kelime olduğunda çoğunlukla belirsizdir.
ٌ.............. ُ...........‫الـ ـ‬
Haber Mubteda
Belirsiz Belirli
(İlim bir hazinedir.)
.‫ْم َك ْن ٌـز‬ ِ
ُ ‫العل‬
Haber merfû Mubteda merfû

Ref alâmeti Ref alâmeti
sondaki damme sondaki damme
116
Arapça-I
(Hava soğuktur.) .‫اجلَُّو با ِرٌد‬

(Kitap yararlıdır.) .‫الكتاب ُمفي ٌد‬
ُ
.‫يل‬ ِ
ٌ ‫الص ْـب ُـر َج‬
َّ
(Sabır güzeldir.)
Mubteda ile haber birbirinden kopuk iki öge değildir, tersine aralarında sağlam bir bağ vardır. Haber
olan sözcük, mubtedaya aşağıdaki yönlerden uymak zorundadır:
1. Erillik-dişillik yönünden: Mubteda erilse haber de eril, mubteda dişilse haber de dişil olmak zo-
rundadır.
(Erkek öğrenci başarılıdır.) .‫ناج ٌح‬ِ ‫الطّالب‬

ُ
(Kız öğrenci başarılıdır.) .ٌ‫ناج َحة‬ِ ُ‫الطّالِبة‬
َ
.‫ب ُْمتَ ِه ٌد‬ ِ
ُ ‫الطّال‬
(Erkek öğrenci çalışkandır.)
(Kız öğrenci çalışkandır.) .ٌ‫الطّالِبَةُ ُْمتَ ِه َدة‬

(Ev güzeldir.) .‫يل‬
ٌ ‫البيت َج‬ ُ
(Bahçe güzelidir.) .ٌ‫احلَديقةُ َجيلَة‬
(Adam fakirdir.) .ٌ‫جل فَقري‬
ُ ‫الر‬
ّ
(Kadın fakirdir.)
َ َ‫املَْراَةُ ف‬
.ٌ‫قرية‬
2. Sayı yönünden: Haber mubtedaya tekillik, ikillik ve çoğulluk yönünden uymak zorundadır.
.‫ناجح‬ ِ
ٌ ‫ب‬ ُ ‫الطّال‬
Tekil (Erkek öğrenci başarılıdır.)
İkil (İki erkek öğrenci başarılıdır.) ِ ‫ناج‬

.‫حان‬ ِ ِ‫الطّال‬
ِ ‫بان‬
Çoğul (Erkek öğrenciler başarılıdır.) ِ ‫الطُّلب‬
.‫ناجحون‬ ُ
Tekil (Kız öğrenci başarılıdır.) .ٌ‫الطّالِبَةُ ناجحة‬

İkil (İki kız öğrenci başarılıdır.) ِ ‫ناج‬
.‫حتان‬ ِ ِ‫الطّال‬
ِ ‫بتان‬
Çoğul (Erkek öğrenciler başarılıdır.) .‫حات‬
ٌ ‫ناج‬ ُ ِ‫الطَّال‬
ِ ‫بات‬
dikkat
Haber olan sözcük mubtedaya tekillik, ikillik, çoğulluk bakımından (sayıca) uyduğu gibi, erillik dişillik yani
cinsiyet yönüyle de uyar.
117
Mubteda her zaman merfû olduğu için, mubteda olan bir ismin yerini tutacak zamir de doğal olarak
ayrık özne zamiri, yani merfû munfasıl bir zamir olacaktır. Aşağıdaki cümlelerde mubtedanın ayrık özne
zamirinden (merfû munfasıl zamir) oluştuğunu, zamirlerin ikil ve çoğula dönüşmesiyle birlikte hem erilde
hem de dişilde haberin nasıl değiştiğini fark ediniz.
‫ُه ْم ُم َعلِّمو َن‬ ِ ِّ‫مها معل‬

‫مان‬ ‫ُه َو ُم َعلِّ ٌم‬
َُ
ٌ ِّ‫ُه َّن ُم َعل‬
‫مات‬ ِ ‫مها معلِّم‬
‫تان‬ ٌ‫هي ُم َعلِّ َمة‬
َ َُ َ
‫أنتم ُم َعلِّمو َن‬ ِ ِّ‫أنتما معل‬
‫مان‬ ِّ
‫أنت ُم َعل ٌم‬ َ
َُ
ٌ ِّ‫أننت ُم َعل‬
‫مات‬ ِ ِّ‫أنتما معل‬
‫متان‬ ٌ‫أنت ُم َعلِّ َمة‬ ِ
َُ
‫حنن ُم َعلِّمو َن‬ ‫أنا ُم َعلِّ ٌم‬
ٌ ِّ‫حنن ُم َعل‬
‫مات‬ ٌ‫أنا ُم َعلِّ َمة‬
Zamirler mebnîdirler, yani harekeleri hiçbir zaman değişmez. Bu yüzden ref veya nasb ya da cer alâmeti
zamirlerde aranmaz. İ‘râbı yapılırken, cümle içinde hangi ögenin yerindeyse, o ögenin alması gereken
hareke kastedilerek mahallen (yani, bulunduğu yer bakımından) merfû, mahallen mansûb veya mahallen
mecrûr denir.
Şimdi özne konumundaki bazı isimlerin ayrık özne zamirine dönüşümünü inceleyelim.
(O fakirdir.) .ٌ‫ُه َو فَقري‬ (Adam fakirdir.) .ٌ‫الر ُج ُل فَِقري‬

ّ
(O güzeldir.)
.ٌ‫ِه َي َجيلَة‬ (Kız güzeldir.)
.ٌ‫البنت َجيلة‬ُ
ِ ‫ِهي‬
.ٌ‫واسعة‬ (Bahçe geniştir.) ِ ‫احلدي َقة‬
.ٌ‫واس َعة‬
َ
(O geniştir.)
َ َ

(O ikisi uzundur.) ِ
.‫ُها طَويالن‬ (İki öğrenci uzundur.) ِ َ‫بان ط‬
.‫ويالن‬ ِ ِ‫الطّال‬

(O ikisi güzeldir.) ِ َ‫ُها َجيل‬
.‫تان‬ (İki hemşire güzeldir.) ِ َ‫ضتان َجيل‬
.‫تان‬ ِ ‫املُمر‬
َّ

(Onlar ihlaslıdır.) .‫ُه ْم ُمْلِصو َن‬ (Adamlar ihlaslıdır. ) .‫جال ُمْلِصو َن‬ ُ ‫الر‬ ِّ

ٌ ‫ُه َّن ُْمتَ ِه‬ ٌ ‫بيبات ُْمتَ ِه‬
(Onlar (kadın)
.‫دات‬ (Kadın doktorlar çalışkandır.) .‫دات‬ ُ ّ‫الط‬
çalışkandır.)

118
Arapça-I
(Sen öğrencisin.)
.‫ب‬ ِ َ
ٌ ‫أنت طال‬
Haber, merfû, ref Mubteda, mahallen

alâmeti sondaki damme merfû, çünkü zamir
(Ben emekliyim.)
.‫أنا ُمتَقاع ٌد‬

(O -kadın- mühendistir.)
.ٌ‫ِه َي ُم َه ْن ِد َسة‬

3İsim cümlesinin yapısını ve ögelerini tanıyabilme; isim cümlesi kurabilme becerisi kazanma

Kur’ân-ı Kerîm’in “Hûd

“Ben Müslümanım.”, “Biz Sûresi” 14. ayet-i kerime-
ikimiz Müslümanız.” “Biz- Arkadaşlarınızla karşılıklı
sini okuyunuz. Bu ayetin “Ben öğrenciyim.”, “Sen
ler Müslümanız.” cümle-
sonunda yer alan öğrencisin.”, “Biz öğrenci-
“‫ ”فَ َـهل أَنْـتُم ُمسلِمون‬ifade-
lerini özneleri eril ve dişil
yiz.”, “Siz öğrencisiniz.” tar-
olacak şekilde Arapçaya çe- ُ ْ ْ ْ zında Arapça isim cümleleri
viriniz. sini dilbilgisi bakımından
isim cümlesi konusuyla iliş- kurmaya çalışınız.
kilendiriniz.
119
HABER ÇEŞİTLERİ
‫أَنْواعُ اخلَرب‬
Haber üç çeşittir. 1- Mufred 2- Cümle 3- Şibih cümle
Haberin Mufred Olması

“Mufred” sözcüğünün kelime anlamı “tekil” olsa da, “haberin mufred olması”, haberin tekil olması de-
mek değildir. “Haberin mufred olması” demek, haberin cümle veya şibih cümle olmaması demektir. Başka
bir deyişle, haberin tekil veya ikil ya da çoğul olan tek bir kelimeden ibaret olması demektir. Dolayısıyla
mufred olan haber tekil bir kelime olabileceği gibi, ikil veya çoğul bir kelime de olabilir.
(Öğrenci Müslümandır.) .‫ب ُم ْسلِ ٌم‬ ِ

ِ ِ‫بان مسل‬
.‫مان‬ ِ ِ
ْ ُ ‫الطّال‬
(İki öğrenci Müslümandır.) eril
(Öğrenciler Müslümandır.) .‫الب ُم ْسلِمو َن‬ُ ُّ‫الط‬
(Hemşire iyi. ) .ٌ‫ضةُ طَيّبَة‬

َ ‫املَُم ِّر‬
(İki hemşire iyi.) ِ ‫تان طَيب‬
.‫تان‬ ِ ‫ض‬ َ ‫املَُم ّر‬ dişil
َّ
(Hemşireler iyi.) .‫بات‬
ٌ ّ‫ضات طَي‬
ُ ‫املَُم ّر‬
Yukarıdaki cümlelerde haber olan sözcükler sayıca tekil, ikil veya çoğul olsalar da haber çeşidi bakımın-
dan “mufred”dirler.
Arapça bir kelime, düzensiz çoğulların gayri âkil grubuna ilişkin bir çoğul ise, tekil-dişil bir kelime gibi
işlem görür. Aşağıdaki örneklerde düzensiz çoğul olan mubtedaların haberlerinin tekil-dişil yapıda kulla-
nılmış olduğunu fark ediniz.
(Kitaplar faydalıdır.) .ٌ‫ب نافِ َعة‬ُ ُ‫ال ُكت‬

(Kalemler çoktur.) .ٌ‫األقالم كثرية‬
ُ
(Kapılar açıktır.) .ٌ‫توحة‬
َ ‫واب َم ْف‬ ُ ْ‫األب‬
(Pencereler kapalıdır.) .ٌ‫النّواف ُذ ُمغْلَ َقة‬
Haberin Cümle Olması
Haber bir isim cümlesi veya bir fiil cümlesi olabilir. Haberin isim cümlesi olması hususu daha ileri
düzey bir Arapça gerektirdiğinden burada ele alınmayacaktır.
Haberin fiil cümlesi olması demek, mubtedadan sonraki kısmın bir fiille başlaması demektir.
Tek bir fiil bile, gizli öznesiyle birlikte bir cümledir. Cümlelerin i‘râbı mahallen’dir. Yani bulundukları
yer bakımındandır. İ‘râbı mahallen olan ögeler için ref veya nasb ya da cer alâmeti aranmaz. Burada fiille
başlayan cümlenin yeri, mubtedanın haberine ait bir yerdir, yani “haber”in yeridir. Haber, daima merfû
olmak zorunda olduğu için, fiille başlayan cümle mahallen merfû olur. Örneğin;
120
Arapça-I
(Doktor (kadın) gitti.) (Öğrenci yazıyor.)
.‫ت‬
ْ َ‫الطَبيبَة َذ َهب‬ .‫ب‬ ِ
ُ ُ‫ب يَ ْكت‬
ُ ‫الطال‬
Haber mahallen merfû Mubteda merfû, ref Haber mahallen merfû Mubteda merfû, ref
çünkü fiil cümlesi alâmeti sondaki damme çünkü fiil cümlesi alâmeti sondaki damme
(Öğrenciler mektup yazdı.) (Öğretmen sınıfta oturuyor.)

.ً‫ب َكتَبوا ِرسالَة‬
ُ ‫الطُّل‬ ِّ ‫الص‬
.‫ف‬ ّ ‫س يف‬
ِ
ُ ‫املَُعلّ َمةُ َتْل‬
Haber mahallen merfû Mubteda merfû, ref Haber mahallen merfû Mubteda merfû, ref
çünkü fiil cümlesi alâmeti sondaki damme çünkü fiil cümlesi alâmeti sondaki damme
Haberin Şibih Cümle Olması
Haber bir şibih cümle olabilir. “Şibih cümle”nin kelime anlamı, “cümlemsi”dir. Kavram olarak anlamı
ise, mubtedanın haberinin:
a. Harf-i cer ve mecrûrundan oluşması (harf-i cer ve kendisinden sonra gelen mecrûr isme kısaca “câr-
mecrûr” denir);
ya da
b. Bir zarftan ibaret olması durumudur.
Bir başka ifadeyle, haberin câr-mecrûr veya zarftan oluşması durumuna “şibih cümle” diyoruz.
Şibih cümle, her ne kadar gerçek bir cümle olmasa da, onun i‘râbı da mahallen’dir ve şibih cümle
olan haberde ref alâmeti aranmaz, “mahallen merfû” denir.
(Çocuk evdedir.) (Araba evin önündedir.)
ِ ‫الطّْفل يف الب‬
.‫يت‬ ِ ‫السيّارةُ أمام‬
.‫البيت‬
َ ُ َ َ ّ
Haber, mahallen merfû Mubteda merfû, ref

Haber, mahallen merfû, Mubteda merfû, ref çünkü şibih cümle alâmeti sondaki
çünkü şibih cümle (câr-mecrûr formu) alâmeti sondaki damme (zarf formu) damme
121
4 Arapçada isim cümlesinin yüklemi niteliğindeki haberin çeşitlerini tanıyabilme

“Öğretmen gitti.”, “İki öğ- Kur’ân-ı Kerîm’in “Ra‘d

retmen gitti.”, “Öğretmen- Sûresi” 26. ayet-i kerime- Arapça öğrenen arkadaşları-
ler gittiler.” cümlelerini sini okuyunuz. Bu ayetin nızla birlikte haberi fiil cüm-
öznelerini hem eril hem de dilbilgisi açısından cümle lesi ya da şibih cümle olan
dişil yaparak isim cümlesi yapısına ve haberine dikkat isim cümleleri kurunuz.
şeklinde Arapçaya çeviriniz. ediniz.
HABERİN MUBTEDADAN ÖNCE KULLANILMASI
‫تقدم اخلرب على املبتدأ‬

Mubteda belirsiz bir isim olarak değil de belirli bir isim olarak kullanıldığında her zaman cümlenin
başında gelir. Ancak mubteda belirsiz bir isim, haber de şibih cümle olursa, bu durumda haber mubteda-
dan önce gelmek zorundadır. Yani haberin mubtedadan önce kullanılma zorunluluğu ancak iki koşulun
gerçekleşmesi ile söz konusudur:
1. Mubteda belirsiz olacak,
2. Haber de şibih cümle olacak.
.‫فور‬
ٌ ‫ص‬ ْ ُ‫ع‬ ‫ش َج َرِة‬ّ ‫على ال‬ 1 .‫ش َج َرِة‬ّ ‫على ال‬ ‫فور‬
ُ ‫ص‬ ْ ُ‫الع‬ 1
.‫َر ُج ٌل‬ ‫يف احلَدي َقة‬ 2 .‫يف احلَدي َق ِة‬ ‫جل‬

ُ ‫الر‬
ّ 2
ِ ‫أمام‬ ِ ‫أمام‬
.‫البيت‬ ‫ْب‬
.‫ْب‬
ٌ ‫َكل‬ ‫البيت‬ َ 3
َ ُ ‫ال َكل‬ 3
.‫ِط ْف ٌل‬ ‫ش َج َرِة‬ َ ‫ت ال‬ َ ْ‫َت‬ 4 .‫ش َج َرِة‬َ ‫ت ال‬ َ ْ‫َت‬ ‫الطّْف ُل‬ 4
.‫قِطّة‬ ِ ‫ْف‬
‫الباب‬ َ ‫َخل‬ 5 ِ ‫ْف‬
.‫الباب‬ َ ‫َخل‬ ِ
ُ‫القطّة‬ 5
ِ .‫س‬ ِ ‫ْم َد ّر‬ ِ

.‫قَـلَ ٌم‬ ‫س‬ِ ‫ْم َد ّر‬
ُ ‫لل‬ 6 ُ ‫لل‬ ‫ال َقلَ ُم‬ 6
.ٌ‫فَتاة‬ ِ ‫ِع ْن َد‬

‫الباب‬ 7 ِ ‫ِع ْن َد‬
.‫الباب‬ ُ‫ال َفتاة‬ 7
Sona kalmış mubteda Öne geçmiş haber Haber Mubteda
1. Ağacın üstünde bir serçe var. 1. Serçe ağacın üstündedir.

2. Bahçede bir adam var. 2. Adam bahçededir.
3. Evin önünde bir köpek var. 3. Köpek evin önündedir.
4. Ağacın altında bir çocuk var. 4. Çocuk ağacın altındadır.
5. Kapının arkasında bir kedi var. 5. Kedi kapının arkasındadır.
6. Öğretmenin bir kalemi var. 6. Kalem öğretmenindir.
7. Kapıda bir genç kız var. 7. Genç kız kapıdadır.
Yukarıdaki cümlelerde haberin mubtedadan önce kullanıldığını fark ediniz. Çünkü her birinde mubte-
da belirsiz, haber ise şibih cümledir.
122
Arapça-I
(Evde bir adam var.)

ِ ‫يف‬
.‫البيت َر ُج ٌل‬
Sona kalmış mubteda, merfû, Öne geçmiş haber, mahallen

ref alâmeti sondaki damme merfû, çünkü şibih cümle
5 İsim cümlesinin yüklemi olan haberin, öznesi olan mubtedadan önce geldiği durumları
ayırt edebilme ve örnekleyebilme

“Köpek bahçede.” / “Bah- Arapça öğrenen arkadaşla-

çede bir köpek var.”, “Kız rınızla birlikte karşılıklı ola-
öğrenci sınıfta.” / “Sınıfta rak, önce mubteda-haber,
bir kız öğrenci var.”, “Araba Kur’ân-ı Kerîm’in “Rahmân sonra da haberi öne alarak,
kapının önünde.” / “Kapı- Sûresi” 20. ayet-i kerimesini haber-mubteda dizilimiyle
nın önünde bir araba var.”, okuyunuz. Bu ayetin dilbil- isim cümleleri oluşturunuz.
“Top masanın altında.” / gisi açısından cümle yapısına, Sözgelimi, bir kişi “Çocuk
“Masanın altında bir top mubteda ve haberine dikkat evdedir.” derken diğeri “Evde
var.”, “Kitap çantanın ya- ediniz. bir çocuk var.”, cümlesini
nında". / “Çantanın yanın- kursun. Bu şekilde özneyi ve
da bir kitap var.” cümleleri- yüklemi değiştirerek en az on
ni Arapçaya çeviriniz. cümle kurmaya çalışınız.
123
NEREDE YAŞIYORSUN? ‫ن؟‬

ُ ‫تَ ْس ُك‬ ‫أَيْ َن‬
‫َس ُكن َم َع‬ ‫ أَس ُكن فی‬.‫ب‬ ِ ‫ أ َْدرس‬.‫ أَنا إمساعيل‬.‫مرحبا‬

‫الط‬
ْ ‫ أ‬.‫س ال َـهْن َد َسة‬
ُ ‫ أ َْد ُر‬.‫شيماء‬
ْ ‫ أَنا‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬ ّ
ِ ‫ سُ َكُين قَريب ِمن‬.‫اجلامعة بِأَنْـ َقرة‬
ًَ َ
ِ ‫س َک ِن‬
.‫ بـَْيتُنا بعِيد َع ِن اجلَ ِام َعة‬.‫أ َْهلِي يف إِ ْزِمري‬ .‫اجلام َعة‬ َ َ َ
Merhaba. Ben Şeyma. Mühendislik oku- Merhaba. Ben İsmail. Tıp okuyorum.
yorum. İzmir’de ailemle oturuyorum. Evi- Ankara’da üniversite yurdunda kalıyorum. Yur-
miz üniversiteye uzak. dum üniversiteye yakın.
.‫س الطِّب‬ ِ ‫إس‬

ُ ‫ُهو يَ ْد ُر‬ ‫اعيل؟‬ ْ ‫س‬
ُ ‫ماذا يَ ْد ُر‬
İsmail tıp okuyor. İsmail ne okuyor?
.‫ُه َو يَ ْس ُك ُن ِف سك ِن اجلامعة بِأنْـ َقرة‬ ِ ‫إس‬

‫اعيل؟‬
O, Ankara’da üniversite yurdunda
ْ ‫أَيْ َن يَ ْس ُك ُن‬
İsmail nerede kalıyor?
kalıyor.
.‫يب ِمن اجلَ ِامعة‬

ٌ ‫ َس َكنُه قَر‬،‫نَ َـعم‬ ‫َه ْل َس َكنُه قَريب ِم َن اجلَ ِامعة؟‬
Evet, yurdu üniversiteye yakın. Yurdu üniversiteye yakın mı?
.‫س اهلَْن َد َسة‬ ِ

ُ ‫ه َي تَ ْد ُر‬ ‫س َشْيماء؟‬
ُ ‫ماذا تَ ْد ُر‬
Şeyma mühendislik okuyor. Şeyma ne okuyor?
.‫ِهي تَ ْس ُك ُن مع ْأهلِها ِف إِ ْزمـِري‬ ‫أَيْ َن تَ ْس ُك ُن َشْيماء؟‬

Ailesiyle birlikte İzmir’de oturuyor. Şeyma nerede oturuyor?
ِ ‫اجلام‬
.‫عة‬ ِ ‫ بـيتُـهم بعِي ٌد ع ِن‬،‫ال‬ ‫يب ِم َن اجلَ ِام َعة؟‬
َ َ ْ ُ َْ ٌ ‫َه ْل بَْـيتُ ُـه ْم قَر‬
Hayır, evleri üniversiteye uzak. Evleri üniversiteye yakın mı?
124
Arapça-I
‫ُس َرِت َو بَ ْـييت‬
ْ‫أ‬
‫س َمعِي ِف‬ ِ ِ ِ ِ ‫ ِل أُخ‬.‫ أَدرس ِف الـمدرس ِة‬.‫ أنا تِْل ِمي ٌذ‬.‫اِ ِْسي علِي‬
ُ ‫ضا وه َي تَ ْد ُر‬ ً ْ‫ هي ت ْل ِمي َذةٌ أَي‬.‫ ا ْسُها لَيـْلَى‬.‫ت‬ ٌ ْ َ َْ َ ُُ َ
ِ ِ ِ ِ ِ
‫َمام‬
َ ‫ أ‬.‫ت يف أنقرة‬ ٌ ‫ لَنا بَْـي‬.‫يش ِف أنْـ َقَرة‬ ُ ‫ َْن ُن نَع‬.‫صنَ ٍع‬ْ ‫س ِف َم‬ ٌ ‫ َوأَِب ُم َهْند‬.‫ أ ُِّمي َم َوظََّفةٌ ِف اجلام َعة‬.‫املـَ ْد َر َسة‬
ِ ِ ِ ِ ‫ نَـ ْلعب مع األ‬.‫ ِف احلدي َق ِة أ ْشجار‬.‫جيلَةٌ ِجدًّا‬ َِ ُ‫ احلدي َقة‬.ٌ‫بـيـتِنَا ح ِدي َقة‬
‫ت‬َ ‫ أ ُِّمي و أَِب َْيل َسان َْت‬.‫َصدقاء فيها‬ ْ ََ ُ َ ٌ َ َ َ َ َْ
ِ ِ ِ ‫ َْنن نَـ ْل َع‬.‫بان الشَّاي و يَـْنظُر ِان إِلِْينا‬
ِ ‫األع‬
‫شاب‬ ْ ‫ب مع القطَ ِط فَ ْـو َق‬ ُ ‫ب بال ُكَرة و نَـ ْل َع‬ُ ُ َ َ
ِ ‫ ُها ي ْشر‬.‫األ ْشجا ِر أَحيانًا‬
َ َ ْ َ
ِ ِ ِ ِ ِ
ٌ‫ اجلَام َعةُ بعيدة‬،‫ ولكن‬.‫ف البيت‬ َ ‫ هي َخ ْل‬.‫ املـَ ْد َر َسةُ قَ ِريبَةٌ من البَ ْـيت‬.‫َّراجات بَ ْـي األَ ْشجا ِر‬ َّ ‫ب الد‬ ُ ‫ونَ ْـرَك‬
.‫الع َم ِل باحلافِلَ ِة‬
َ ‫ب إِىل‬ ِ ِ‫العم ِل ب‬
ُ ‫السيَّ َارة وأَِب يَ ْذ َه‬َ َ َ ‫ب إ َل‬
ِ ‫ أ ُِّمي تَ ْذ َه‬.‫أيضا‬
ُ ً ‫البيت‬ِ ‫البيت واملــصنَع بعي ٌد عن‬
َ َ ُ َْ
ِ ‫عن‬
َ
Ailem ve Evim
Adım Ali. Ben bir öğrenciyim. Okulda okuyorum. Benim bir kız kardeşim var. Onun adı Leyla. O da
öğrenci ve benimle beraber okulda okuyor. Annem üniversitede memurdur. Babam bir fabrikada mühen-
distir. Biz Ankara’da yaşıyoruz. Bizim Ankara’da bir evimiz var. Evimizin önünde bir bahçe var. Bahçe çok
güzel. Bahçede ağaçlar var. Arkadaşlarımızla orada oynuyoruz. Annem ve babam bazen ağaçların altında
oturuyorlar, çay içiyorlar ve bize bakıyorlar. Biz, top oynuyoruz ve çimenlerin üzerinde kedilerle oynu-
yoruz. Ağaçların arasında bisikletlere biniyoruz. Okul eve yakın. O, evin arkasında. Ancak üniversite eve
uzak, fabrika da eve uzak. Annem işe arabayla gidiyor, babam işe otobüsle gidiyor.
125
6 Kendisini tanıtırken, okuduğu okulu ve yaşadığı şehri ifade edebilme

Defterinize adınızı, okudu-

ğunuz okulu, yaşadığınız
şehri ve okulunuzun evinize
uzak mı yoksa yakın mı ol-
duğunu ifade eden cümleler
yazınız. Örneğin:
‫ أَنا طالِبَةٌ ِف‬.‫فاطمة‬ِ ‫اِمسي‬ Türk Dil Kurumunun
.‫س اإلالهيّات‬ ِ Arapça öğrenen arkadaş-
ُِ ‫ أ َْدُر‬.‫اجلامعة‬
Türkçe Sözlüğünden “mes-
ken”, “iskân”, “sâkin” söz- larınızla birbirinize nerede
‫مع ْأهلي يف‬ َ ‫َس ُك ُن‬
ْ‫أ‬ cüklerini bularak bu söz- okuduğunuzu, nerede yaşa-
ِ
‫يب من‬
ٌ ‫ بَْـيتُنا قَر‬.‫أسكيشهري‬ cüklerin kökenine bakınız. dığınızı sorunuz.
ِ
.‫اجلامعة‬
İsmim Fatma, üniversitede
öğrenciyim, ilahiyat oku-
yorum. Ailemle birlikte
Eskişehir’de yaşıyorum. Evi-
miz üniversiteye yakın.

1- Aşağıdaki cümlelerde bırakılan boşlukları, parantez içinde verilen harf-i cerlerden uygun olanıyla
tamamlayınız.
)‫ب – يف‬ ِ
ِ – ‫ ( إىل‬.‫الفرشاة‬..... ‫الس ّج َاد َة‬
َّ ‫ت‬ ُ ‫ َغ َس ْل‬.1
) ‫ب – يف‬ِ – ‫ ( إىل‬.‫القل ِم‬....... ‫ت الرسالة‬ ُ ‫ َكتَ ْـب‬.2
) ‫ ( إىل – ك – عن‬.‫ف‬ ِّ ‫الص‬.......
ّ ‫ َد َخ َل املعلّم‬.3
) ‫ب – من‬ ِ
ِ – ‫ ( يف‬.‫املدرسة‬....... ‫ َخر َج الطُالب‬.4
) ‫ ( على – ك – من‬.‫الشمس يف العِلم‬......
ِ ‫ هو‬.5
) ‫ ( من – ك – مع‬.‫صديقي‬......... ‫املكتبة‬ِ ‫ب إىل‬ ُ ‫ أ ْذ َه‬.6
) ‫ ( من – مع – ل‬.‫مدينة القاهرِة‬......... ‫ أنا‬.7
) ‫ ( ِل – على – عن‬.‫الطّاو ِلة‬.................‫الكتاب‬ ُ .8
) ‫ ( ِل – عن – يف‬.‫احلوض‬............
ِ ُ‫الس َم َكة‬
َّ .9
ِ ......... ٌ‫عيدة‬
) ‫ ( عن – إىل – من‬.‫البيت‬ َ َ‫ اجلامعةُ ب‬.10
126
‫‪2- Aşağıda verilen mubtedalar için parantez içindeki sözcüğü haber olarak kullanıp harekeleyiniz‬‬
‫‪(mubtedaya cinsiyet bakımından uygun hale getirmeyi unutmayınız).‬‬
‫ت ‪ ( ...............‬نَظيف )‬ ‫‪ .1‬البَ ْـي ُ‬

‫السيّارةُ ‪َ ( ...............‬سريع )‬
‫‪ّ .2‬‬
‫تاب ‪ ( ...............‬مفيد )‬ ‫ِ‬
‫‪ .3‬الك ُ‬
‫‪ .4‬احلَقيبةُ ‪ ( ...............‬جديد )‬
‫‪ .5‬الساعةُ ‪ ( ...............‬قدمي )‬
‫‪ .6‬احلديقةُ ‪ ( ...............‬و ِاسع )‬
‫‪ .7‬اجلَُّو ‪ ( ...............‬مُْ ِطر )‬
‫‪ .8‬احلَياةُ ‪ ( ...............‬مجيل )‬
‫ص ْعب )‬ ‫‪ِ .9‬‬
‫االمتحا ُن ‪َ ( ...............‬‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫العَربيّةُ ‪َ ( ...............‬س ْهل )‬
‫‪َ .10‬‬
‫‪3- Aşağıda verilen isim cümlelerinin mubtedalarını belirsize çevirerek cümleleri yeniden kurunuz ve‬‬
‫‪harekeleyiniz.‬‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫ت يف املَدينَ ِة‬‫‪ .1‬البَ ْـي ُ‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫الكتاب على الطّاو ِلة‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫‪.2‬‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫القلم يف حقيبيت‪.‬‬ ‫‪ُ .3‬‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫الكرسي‪.‬‬
‫ِّ‬ ‫حتت‬
‫‪ .4‬ال ّدفْرتُ َ‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫السري ِر‪.‬‬ ‫حتت ّ‬ ‫‪.5‬القطّةُ َ‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫ِ‬
‫املسجد‪.‬‬ ‫أمام‬
‫الرجل َ‬
‫‪ُ .6‬‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫خلف السوِر‪.‬‬ ‫‪ .7‬الدجاجةُ َ‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫أمام الشجرِة‪.‬‬ ‫‪ .8‬السيارةُ َ‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫البنت عند ِ‬
‫الباب‪.‬‬ ‫‪ُ .9‬‬
‫ ‪..................................... :‬‬ ‫فوق الدر ِ‬
‫اجة‪.‬‬ ‫‪ .10‬الو ُلد َ‬
‫‪127‬‬
Günlük hayatta "…nerede?, …nerede

1 biliyor musun?" gibi soru ifadelerini
cümle içinde kullanabilme

Günlük Hayatımızda Arapça 5 bunların pekiştirilmesi sağlanmıştır.
Arapça harf-i cerler, anlamları, kullanım

2 şekilleri ve yer zarflarına ilişkin bilgileri,
görseller ve örnek cümlelerle pekiştirme
Harf-i cerler sadece isimlerden önce kullanılan ve başına geldiği

Harf-i Cerler ve Yer Zarfları ismi mecrûr yapan harf ya da harf öbekleridir. Harf-i cerlerin
bazıları Türkçedeki bulunma, ayrılma ve yönelme durum ekleri
yerinde kullanılırken bazıları ise “ile”, “gibi”, “üzerinde”, “için”
vb anlamlarda kullanılırlar.
İsim cümlesinin yapısını ve ögelerini

3 tanıyabilme, isim cümlesi kurabilme
becerisi kazanma
Arapçada isimle başlayan cümleye isim cümlesi denir. İsim

İsim Cümlesi cümlesi mubteda ve haber adlı iki ögeden oluşur. Mubteda isim
cümlesinin öznesinin adıdır. Daima merfûdur. Çoğunlukla be-
lirlidir. Cümleye genellikle bu öge ile başlanır. Haber cümlenin
yüklemi olan ögedir. Daima merfûdur. Genellikle mubtedadan
sonra gelir. Tek bir kelime olduğunda çoğunlukla belirsizdir.
128
Arapça-I
Arapçada isim cümlesinin yüklemi

4 niteliğindeki haberin çeşitlerini
tanıyabilme

İsim cümlesinin haberi, ya mufred olur, ya cümle olur, ya da şi-
Haber Çeşitleri bih cümle. Haberin mufred olması demek, haberin cümle veya
şibih cümle olmaması demektir. Haberin cümle olması, bir isim
cümlesi veya bir fiil cümlesinden oluşması demektir. Haberin
şibih cümle olması ise, bir zarftan veya câr-mecrûrdan oluşma-
sı demektir. Haberin isim cümlesi olması durumu hariç olmak
üzere tüm bu türlere dair örnekler Bölüm içinde verilmektedir.
İsim cümlesinin yüklemi olan

haberin, öznesi olan mubtedadan
5 önce geldiği durumları ayırt
edebilme ve örnekleyebilme
Haberin Mubtedadan Önce Mubteda belirsiz bir isim, haber de şibih cümle olursa, bu du-
Kullanılması rumda haber mubtedadan önce gelmek zorundadır.
Kendisini tanıtırken, okuduğu

6 okulu ve yaşadığı şehri ifade
edebilme
Kendini tanıtan bir kişi ismini ve nereli olduğunu belirttikten

Nerede Yaşıyorsun? sonra yaşadığı şehirden ve eğer öğrenci ise okulundan bahseder.
Bu başlık altında kişinin yaşadığı yeri ve bir öğrencinin nerede
okuduğunu ifade edebilmesi için gerekli olan yapılar tanıtıl-
maktadır.
129
1 Aşağıdakilerden hangisi bir harf-i cer değildir?

5 Aşağıdakilerden hangisi haber çesitlerinden
biri değildir?
A. ‫ إىل‬ B. ‫ ب‬ A. Mufred B. Musennâ
C. ‫ يف‬ D. ‫أمام‬ C. Şibih cümle D. İsim cümlesi

E. Fiil cümlesi
E. ‫على‬
2 “Kedi masanın altındadır.” ifadesinin Arapça

6 Aşağıdaki Arapça cümlenin Türkçe anlamı
hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
A. .‫عْن َد الطّا ِولَ ِة‬ ِ

ِ ُ‫القطَّة‬ .‫َّجَرِة طَْي ٌـر‬
َ ‫َعلى الش‬
A. Kuş ağacın üstündedir.
B. .‫على الطَّا ِولَ ِة‬ ِ
َ ُ‫القطَّة‬ B. Ağaç kuşun altındadır.
C. .‫ت الطَّا ِولَ ِة‬ ِ
َ ‫القطَّةُ َْت‬
C. Kuş bir ağacın altındadır.
D. .‫َمام الطَّاولَ ِة‬ ِ D. Ağacın üstünde kuşlar vardır.

َ َ ‫القطَّةُ أ‬ E. Ağacın üstünde bir kuş vardır.
E. .‫ق الطَّا ِولَ ِة‬ ِ
َ ‫القطَّةُ فَـو‬
ْ 7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde haber zo-
3 İsim cümlesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden runlu olarak mubtedadan önce gelmiştir?
hangisi yanlıştır? ِ ‫الطَُّّلب أَمام املَ ْدر‬
A. .‫سة‬
A. İsim cümlesinin öznesine mubteda denir. َ َ ُ
ِ
B. .‫جالن‬ ِ
B. İsim cümlesinin yüklemi olan haber daima ُ ‫َمام املَ ْدَر َسة َر‬
َ ‫أ‬
merfûdur. ِ ‫املُعلِّمو َن أَمام املَ ْدر‬
C. .‫سة‬
َ َ َ
D. .‫س ِة‬
C. Mubteda ve haber cinsiyet ve sayı bakımından
uyumludur. ‫ر‬ ‫د‬ ‫مل‬‫ا‬ ‫أمام‬
َ َ ْ َ َ ُ ُ َّ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫الر‬
ِ
E. .‫سة‬ ِ
َ ‫بات يف املَ ْدَر‬
D. Mubteda ve haberin belirli olması gerekir.
E. İsim cümlesinin haberi şibih cümle olabilir.
8 Aşağıdakilerden hangisi “‫املَكْتَـبَة؟‬ ‫ ”أَيْ َن‬soru-
4
Aşağıdaki isim cümlelerinden hangisinde
mubteda ile haber arasında gereken uyum sağlana- suna verilmiş bir cevap olabilir?
mamıştır?
A. .‫على الطَّريق‬
َ ‫هو‬
A. .‫ي‬ِ ْ َ‫سان نَشيط‬ِ ‫املَُدِّر‬
ِ ‫تان َج‬ ِ ‫الطَّبيب‬
B. .‫الوطَن‬
َ ‫هي يف شا ِرِع‬
B. .‫يلتان‬ َ َ ِ‫هو يف شا ِر‬
C. .‫ع الوطَن‬
C. .‫يالت‬
ٌ ‫مات َج‬ ُ ِّ‫املَُعل‬ D. .‫ب‬ِ ُ‫ت بال ُكت‬ ْ َ‫هي َذ َهب‬
D. .‫ن‬َ ‫املُديرو َن ذاهبو‬ ِ
E. .‫على الطَّا ِولَة‬
َ ‫هي‬
E. .ٌ‫جيلَة‬ َ ُ‫الطَّبيبَة‬
130
Arapça-I

9 ‫ الصف‬،‫ يف‬،‫ الطالب‬،‫كتب‬، ‫الدرس‬ 10 Şibih cümle ile ilgili aşağıdaki bilgilerden
Yukarıdaki sözcüklerin “Öğrenci dersi sınıfta yaz- hangisi yanlıştır?
dı.” anlamını verecek sıralanış şekli aşağıdakilerden
A. Şibih cümlenin kelime anlamı, “cümlemsi”dir.
hangisidir?
B. İ‘râbı mahallendir.
A. .‫كتَب‬
َ ‫الطالب يف الدَّرس‬ C. Şibih cümle olan haberde ref alâmeti aranır.
َ ُ D. Haberin bir harf-i cer ve mecrûrundan oluşmasıdır.
ِ
B. .‫طالب يف الصف‬
ٌ ‫الدرس‬ َ ‫ب‬ َ َ‫َكت‬ E. Haberin bir zarftan oluşmasıdır.
ِ ‫َكتَب الطالب الدرس يف‬
C. .‫الصف‬
َ ُ
D. .‫الصف الدرس‬ ‫الطالب‬ ‫ب‬
َ َ ُ َ َ‫َكت‬
E. .‫الصف‬
َ ِ ‫ب يف الد‬
‫َّرس‬ َ َ‫الطالب َكت‬
ُ
131
Yanıtınız yanlış ise “Harf-i Cerler ve Yer Yanıtınız yanlış ise “Haberin Mubtedadan
1. D 6. E
Zarfları” konusunu yeniden gözden geçiri- Önce Kullanılması” konusunu yeniden göz-
niz. den geçiriniz.
Yanıtınız yanlış ise “Harf-i Cerler ve Yer Yanıtınız yanlış ise “Haberin Mubtedadan
2. C 7. B
Zarfları” konusunu yeniden gözden geçiri- Önce Kullanılması” konusunu yeniden göz-
niz. den geçiriniz.

3. D Yanıtınız yanlış ise “İsim Cümlesi” konusu- 8. B
riniz.
Yanıtınız yanlış ise “Harf-i Cerler ve Yer

4. A Yanıtınız yanlış ise “İsim Cümlesi” konusu- 9. C
Zarfları” konusunu yeniden gözden geçiri-
niz.
Yanıtınız yanlış ise “Haberin Şibih Cümle

5. B Yanıtınız yanlış ise “Haber Çeşitleri” konu- 10. C
Olması” konusunu yeniden gözden geçiri-
niz.
Araştır/Tekrarla
5 Yanıt Anahtarı
Araştır 1
‫ أَيْ َن ال ُـمْت َحف؟‬.3 ‫ أَيْ َن بَْـيتُ ُك َّن؟‬/ ‫ أَيْ َن بَْـيتُ ُك ْم؟‬.2 ‫ أَيْ َن َشارعُ الوطَن؟‬.1
‫ أَيْ َن ال ُـم ْستَ ْشفى ؟‬.5 ‫ أَيْن ال َـم ْدَرسة؟‬.4
.‫ ال َقلَ ُم َعلى الطَّا ِولَة‬.3 .‫ت إِىل ال َـم ْدَر َس ِة‬ ِ ِ ِ ‫ خرج‬.1
Araştır 2 ُ ‫ َذهْب‬.2 .‫ت من البَ ْـيت‬ ُ ْ ََ
.‫ت‬ ِ ‫عيدةٌ عن البـي‬ ‫ب‬ ‫ة‬ ‫س‬‫ر‬‫د‬ ‫ـم‬ ‫ل‬‫ا‬ .‫ة‬ ‫ل‬ِ
‫و‬ ‫ا‬ ‫ط‬‫ال‬ ‫ت‬
َ َ َ ْ ‫تاح‬‫ت‬ ِ
َْ َ َ َ ُ َ َ ْ َ .5 َ ُ ‫ امل ْف‬.4
ِ ‫ َْنن مسلِم‬/ .‫مان‬
.‫تان‬ ِ ِ‫ َْنن مسل‬.2 .ٌ‫ أَنا مسلِمة‬/ .‫ أَنا مسلِم‬.1
Araştır 3 َ ُُْ ُُْ َ ُْ ٌ ُْ
.‫ات‬ ِ ِ
ٌ ‫ َْن ُن ُم ْسل َم‬/ .‫ َْن ُن ُم ْسل ُمو َن‬.3
ِ ‫ الـمعلِّم‬/ .‫مان َذهبا‬

ِ ِّ‫ الـمعل‬.2 ‫ت‬ ْ َ‫ ال ُـم َعلِّ َمةُ َذ َهب‬/.‫ب‬
Araştır 4
.‫تان َذ َهبَتا‬ َ َُ َ َُ َ ‫ال ُـم َعلِّ ُم َذ َه‬.1
.‫ب‬ ُ ‫ ال ُـم َعلِّ َم‬/ .‫ ال ُـم َعلِّ ُمو َن َذ َهبُوا‬.3
َ ْ ‫ات َذ َه‬
.ٌ‫ف طالِبَة‬ ِّ ‫الص‬

َّ ‫يف‬/ .‫ف‬ِّ ‫الص‬ ِ
ّ ‫ الطّالبَةُ يف‬.2 .‫ب‬
ِ
ٌ ‫ يف احلَدي َقة َك ْل‬/.‫ب ِف احلَدي َقة‬ُ ‫ ال َك ْل‬.1
Araştır 5 .ٌ‫ت الطَّا ِولَِة ُكَرة‬ ْ َ‫ت الطَّا ِول‬
َ ‫حت‬/.‫ة‬ ِ ‫ أَمام‬/.‫السيارةُ أَمام الباب‬
َ ‫ ال ُكَرةُ َْت‬.4 .ٌ‫الباب َسيَّ َارة‬ َ َ َ ّ َّ .3
.‫تاب‬ ِ ِ ِ ِ ِ َ ‫تاب ِع‬ ِ
ٌ ‫ عْن َد احلَقيبَة ك‬/.‫ند احلَقيبَة‬ ُ ‫ الك‬.5
132
‫‪1. Aşağıdaki cümlelerde bırakılan boşlukları, parantez içinde verilen harf-i‬‬

‫‪cerlerden uygun olanıyla tamamlayınız.‬‬
‫ب – يف )‬ ‫السجادةَ بِال ُفر ِ‬

‫شاة‪ ( .‬إىل – ِ‬
‫ت َّ ّ َ ْ‬ ‫‪َ .1‬غ َس ْل ُ‬
‫ب – يف )‬‫الرسالةَ بِال َقلَ ِم‪ ( .‬إىل – ِ‬
‫ت ِّ‬ ‫‪َ .2‬كتَْب ُ‬
‫ف‪ ( .‬إىل – ك – عن )‬ ‫الص ِّ‬
‫‪َ .3‬د َخ َل ال ُـم َعلّ ُم إىل ّ‬
‫ب – من )‬ ‫‪َ .4‬خرج الطَُّلب ِمن امل ْدرس ِة‪ ( .‬يف – ِ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫س يف الع ْل ِم‪ ( .‬على – ك – من )‬ ‫َّم ِ‬
‫‪Alıştırmalar 1‬‬ ‫‪ .5‬هو َ ْ‬
‫الش‬ ‫ك‬
‫صديقي‪ ( .‬من – ك – مع )‬ ‫ِ‬
‫ب إىل املكْتَبة مع َ‬ ‫‪ .6‬أ ْذ َه ُ‬
‫‪ .7‬أنا من َمدينَ ِة القاهرِة‪ ( .‬من – مع – ل )‬
‫الكتاب على الطّا ِو ِلة‪ِ ( .‬ل – على – عن )‬‫ُ‬ ‫‪.8‬‬
‫ض‪ِ ( .‬ل – عن – يف )‬ ‫احلو ِ‬

‫السمكة يف ْ‬ ‫‪ّ .9‬‬
‫عيدةٌ عن ِ‬
‫البيت‪ ( .‬عن – إىل – من )‬ ‫‪ .10‬اجلامعةُ بَ َ‬
‫‪2. Aşağıda verilen mubtedalar için parantez içindeki sözcüğü haber olarak‬‬
‫‪kullanıp harekeleyiniz (mubtedaya cinsiyet bakımından uygun hale getir-‬‬
‫‪meyi unutmayınız).‬‬
‫ظيف‪.‬‬
‫ت نَ ٌ‬ ‫‪ .1‬البَ ْـي ُ‬
‫السيّارةُ َسر َيعةٌ‪.‬‬ ‫‪َّ .2‬‬
‫تاب ُمفي ٌد‪.‬‬ ‫ِ‬
‫‪ .3‬الك ُ‬
‫ديدةٌ‪.‬‬
‫‪ .4‬احلَقيبَة َج َ‬
‫‪Alıştırmalar 2‬‬ ‫اعةُ قَدميَةٌ‪.‬‬
‫الس َ‬ ‫‪َّ .5‬‬
‫‪ .6‬احلَدي َقةُ و ِاس َعةٌ‪.‬‬
‫‪ .7‬اجلَُّو مُْ ِطٌر‪.‬‬
‫‪ .8‬احلَياةُ َجيلَةٌ‪.‬‬
‫ب‪.‬‬ ‫‪ِ .9‬‬
‫ص ْع ٌ‬‫االمتحا ُن َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫العَرب ـيَّةُ َس ْهلَةٌ‪.‬‬
‫‪َ .10‬‬
‫‪133‬‬
‫‪Arapçada İsim Cümlesi‬‬
‫‪3. Aşağıda verilen isim cümlelerinin mubtedalarını belirsize çevirerek cümle-‬‬

‫‪leri yeniden kurunuz ve harekeleyiniz.‬‬
‫ت‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫ت يف ال َـمدينَة‪ - .‬يف ال َـمدينة بَْـي ٌ‬ ‫‪ .1‬البَ ْـي ُ‬
‫كتاب‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫الكتاب على الطّاولة‪ - .‬على الطّاولة ٌ‬ ‫ُ‬ ‫‪.2‬‬
‫قلم‪.‬‬
‫‪ -‬يف حقيبيت ٌ‬ ‫القلم يف حقيبيت‪.‬‬
‫‪ُ .3‬‬
‫ ‬ ‫سي َدفرتٌ‪.‬‬ ‫ت ال ُك ْر ِّ‬ ‫الكرسي‪َْ - .‬ت َ‬
‫ِّ‬ ‫حتت‬
‫‪ .4‬ال ّدفْرتُ َ‬
‫ ‬ ‫ ‬ ‫ت السري ِر قِطّةٌ‪.‬‬ ‫السري ِر‪َْ - .‬ت َ‬ ‫حتت ّ‬
‫‪ .5‬القطّةُ َ‬
‫‪Alıştırmalar 3‬‬
‫ ‬ ‫املس ِج ِد َر ُج ٌل‪.‬‬‫أمام ْ‬
‫املسجد‪َ - .‬‬
‫‪ .6‬الرجل أمام ِ ِ‬
‫ُ َ ْ‬
‫ ‬ ‫ف السوِر َدجاجةٌ‪.‬‬ ‫خلف السوِر‪َ - .‬خ ْل َ‬ ‫‪ .7‬الدجاجةُ َ‬
‫ ‬ ‫أمام الشجرِة سيّارةٌ‪.‬‬ ‫أمام الشجرِة‪َ - .‬‬ ‫‪ .8‬السيارةُ َ‬
‫ ‬ ‫ت‪.‬‬ ‫عند ِ‬
‫الباب بِْن ٌ‬ ‫‪َ -‬‬ ‫البنت عند ِ‬
‫الباب‪.‬‬ ‫‪ُ .9‬‬
‫ ‬ ‫َّر ِ‬
‫اجة َولَ ٌد‪.‬‬ ‫فوق الد َّ‬
‫اجة‪َ - .‬‬ ‫فوق الدر ِ‬ ‫‪ .10‬الو ُلد َ‬
‫‪134‬‬
Arapça-I

ِ ‫مات‬
‫( أَدب‬edeb) edebiyat ‫ب‬ ِ

ّ ‫( ط‬tıb) tıp
‫( إالهيّات‬ilâhiyyât) ilahiyat ‫( طَـيّب‬tayyib) iyi, hoş, güzel
‫( أ َْعشاب‬a‘şâb) çayır, (t.) ‫‘( عُ ْشب‬uşb) ot ‫صفور‬ ْ ُ‫‘( ع‬usfûr) serçe
‫( أَ ْشجار‬eşcâr) ağaçlar, (t.) ‫( َش َجرة‬şecera) ‫( فَتاة‬fetât) genç kız
‫( أَمام‬emâme) önünde ‫( فُ ْـرشاة‬furşâ) fırça
‫( اِْمتِحان‬imtihân) sınav, imtihan ‫( فَقري‬fakîr) fakir
‫( با ِرد‬bârid) soğuk ‫( فَ ْـو َق‬fevka) üzerinde
‫( َْبث‬bahs) araştırma ‫( قريب‬karîb) yakın
‫( بَعيد‬ba‘îd) uzak ‫( قِطّة‬kıtta) kedi, (ç.) ‫( قِطَط‬kıtat)
‫ـي‬
َ ْ َ‫( ب‬beyne) arasında ‫( َکْنز‬kenz) hazine
‫ت‬َ ‫( َْت‬tahte) altında ‫( ُمْت َحف‬muthaf) müze
ِ (câmi‘a) üniversite
‫جام َعة‬ ‫( ُمتقاعد‬mutekâ’id) emekli
‫( َج ّو‬cevv) hava ‫( َمدينَة‬medîne) şehir
‫ف‬َ ‫( َخ ْل‬halfe) arkasında ‫( َم ْس ِجد‬mescid) mescit, cami
‫( َد ّراجة‬derrâce) bisiklet ‫ص ِرف‬ ْ ‫( َم‬masrif) banka
‫( َرصيف‬rasîf) kaldırım ‫( مُْ ِطر‬mumtir) yağmurlu
‫ب‬ ِ ‫( ِمْنطََقة‬mıntaka) bölge
َ ‫ َرک‬- ‫ب‬ ُ ‫( يَ ْـرَك‬rakibe - yerkebu) binmek
‫( َس ّجادة‬seccâde) halı, kilim ‫( ُم ْغلَق‬muglak) kapalı
‫( َسرير‬serîr) yatak ‫( َم ْفتوح‬meftûh) açık
‫ س َك َن‬- ‫( يَ ْس ُك ُن‬sekene - yeskunu) oturmak, ikamet et- ‫ناجح‬ ِ (nâcih) başarılı
mek, yaşamak (‫ يف‬/ ‫ب‬ ِ : bir yerde) ‫( نافِع‬nâfi‘) faydalı
‫اجلامعة‬
َ ‫( س َك ُن‬sekenu’l-câmi‘a) üniversite yurdu ‫( ِنايَة‬nihâye) son
‫( سهل‬sehl) kolay ‫( َهْن َد َسة‬hendese) mühendislik
‫( سور‬sûr) duvar, çit ‫( و ِاجب‬vâcib) ödev
‫( شارع‬şâri‘) cadde ‫( و ِاسع‬vâsi‘) geniş
‫ص ْب‬
َ (sabr) sabır َ‫( َوراء‬verâ’) arkasında
‫ص ْعب‬َ (sa‘b) zor ‫( َوْرَدة‬verde) gül
‫صالة‬َ (salât) namaz ‫( َیِني‬yemîn) sağ
135
Bölüm 6
Arapçada İşaret Sıfatları
1 2
Günlük Hayatımızda Arapça 6 2 İşaret sıfatlarını tanıyabilme, bu sıfatları
1 Günlük hayatta “Bu kimdir?”, “Bu nedir?” cümle içinde kullanabilme becerisi
gibi soru ifadelerini kullanabilme kazanma
Soru Edatları Nerede çalışıyorsun?
3 4
3 Arapça soru sorma üslubunu tanıyabilme, 4 Günlük hayatta mekâna ilişkin soru
farklı soru edatlarıyla ve işaret sıfatlarının edatlarını kullanabilme ve kendini tanıtırken
yer aldığı ifadelerle bunu pekiştirme nerede çalıştığı ile ilgili kısa bilgi verebilme
Anahtar Sözcükler ‫الكلمات املفتاحية‬: • İşaret Sıfatları ‫اإلشارة‬

ُ‫أساء‬
ْ • Soru Edatları ‫أدوات االستفهام‬
136
Arapça-I

Kendilerinden sonra gelen ismi, işaret yoluyla belirten sözcüklere işaret sıfatları (Arapçada “işaret isim-
leri”) diyoruz.
İşaret sıfatları Arapçada tekil, ikil ve çoğul şahıslar için farklılık gösterirler. Ayrıca tekil ve ikillerde eril-
dişil farkı da bulunmaktadır.
Bu bölümde işaret sıfatları ve soru edatları cümlelerle pekiştirilecek, bu isimlerin soru edatlarıyla
birlikte kullanımı üzerinde durulacak, soru edatları ve işaret sıfatlarının yer aldığı diyaloglar yoluyla
öğrencinin konuya ilişkin bilgileri geliştirilecektir.
٦ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
Albüm ‫األلْبوم‬
Fatma ve Selma fakülteden iki arkadaştır. Şimdi ‫يلتان من ال ُكلِّيّة و اآلن تَـْنظُر ِان‬ ِ ‫فاطمة وسلمى َزِم‬
birlikte albüme bakıyorlar.
‫معاً إىل األَلبوم‬
Selma: Merhaba Fatma, nasılsın? ‫كيف احلال؟‬،‫ َم ْر َحبًا يا فاطمة‬:‫سلمى‬
Fatma: İyiyim teşekkürler, sen? ِ ‫ و‬.‫ أنا خبري شكرا‬:‫فاطمة‬
‫أنت؟‬ ً
Selma: Ben de iyiyim. Bu nedir? ‫ ما هذا؟‬.‫أيضا‬ً ‫ أنا خبري‬:‫سلمى‬
Fatma: Bu bir albüm… benim albümüm,
içinde pek çok fotoğraf var. .‫ثرية‬َ ‫ص َوٌر َك‬ ُ ‫ فيه‬،‫ألبومي‬...‫ هذا ألبوم‬:‫فاطمة‬
Selma: Albümün mü? Bu resimdekiler kim? ‫هذ ِه الصورِة؟‬ ِ ‫الء يف‬ ِ ‫ ألبومك؟ من هؤ‬:‫سلمى‬
ُ َْ ُ
Fatma: Bunlar akrabalarım ve ailem. ِ
. ‫الء أقاريب و عائلَِت‬ ِ ‫ هؤ‬:‫فاطمة‬
Selma: Bu kim? ُ
Fatma: Bu, kız kardeşim. Burada o küçük. ‫ َم ْن هذه؟‬:‫سلمى‬
Selma: Ya bu kim? .‫ هنا هي صغرية‬.‫ هذه أخيت‬:‫فاطمة‬
Fatma: Bu amcam, bu da onun karısı,
bu ikisi Almanya’da oturuyorlar.
‫ و َمن هذا؟‬:‫سلمى‬
.‫نان يف أَلْمانْيا‬ ِ ‫هذان يس ُك‬ ِ
Selma: Sen bu resimde neredesin? ْ َ .ُ‫ هذا َع ّمي و هذه َزْو َجتُه‬:‫فاطمة‬
Fatma: Ben burada kreşteyim, şu kız da ‫أنت يف هذه الصورة؟‬ ِ ‫ أين‬:‫سلمى‬
öğretmenimiz.
Selma: Kreş resimlerinde çok şirinsin. .‫ك الْ َفتاةُ ُم َعلِّ َمتُنا‬َ ‫ و تِْل‬.‫ضة هنا‬ َ ‫الرْو‬
َّ ‫ أنا يف‬:‫فاطمة‬
‫ ما‬.‫ضة‬ َّ ‫ص َوِر‬ ِ ِ
Bu kedi ne? Senin kedin mi?
َ ‫الرْو‬ ُ ‫ أنت َْمبُوبَة َكث َرية يف‬:‫سلمى‬
‫ك؟‬ ِ ُ‫القطّةُ؟ هل هذه قِطّــت‬ ِ ‫هذه‬
َْ
137
Fatma: Evet bu kedim ve şu da köpeğimiz. .‫ هذه قطِّت و ذلك كلبُنا‬،‫ نعم‬:‫فاطمة‬

Selma: Bu resimde bir erkek çocuğu var. ‫ َم ْن هو؟‬.‫طفل يف هذه الصورة‬ ٌ ‫ناك‬ َ ‫ ُه‬:‫سلمى‬
O kim?
Fatma: Bu dayımın oğlu Ahmet, sen onu ‫أنت َرأيْـتِه يف‬ِ ،‫َحد‬ ِ ‫ابن‬
َ ْ ‫خال أ‬ ُ ‫ هذا‬:‫فاطمة‬
fakültede görmüştün, şimdi o bir .‫ و هو اآلن يـَْع َمل يف َش ِرَكة‬،‫الكلّية‬
şirkette çalışıyor.
ِ
Selma: Bu ikisi annen ve baban tabi ki, ‫ك؟‬
َ ‫س َكذل‬ َ ‫ أَ لَْي‬،ً‫ هذان ُّأمك و أبوك طبعا‬:‫سلمى‬
ِِ
َ ‫ و هذه‬.‫ ُها أ ُِّمي وأَِب‬،‫ بَلى‬:‫فاطمة‬
‫الصورةُ من‬
değil mi?
.‫عُْرِس ِهما‬
Fatma: Evet, bu ikisi annemle babam.
Bu resim de onların düğününden.
Selma: Ailen çok güzel. .‫جيلَة جدًّا‬َِ ‫ك‬ ِ ُ‫ عائِلَت‬:‫سلمى‬
Fatma: Teşekkürler Selma.
.‫ ُش ْكراً يا َسلمى‬:‫فاطمة‬
Anne: Çay hazır, haydi çay içelim.
.‫ هيّا نَ ْشَرب الشاي‬،‫جاهز‬ ِ ‫ الشاي‬:‫األُم‬
Fatma: Peki anne. ّ
.‫َج ْل يا أ ُّمي‬ ِ
Selma: Teşekkürler, haydi içelim.
َ ‫ أ‬:‫فاطمة‬
.‫نشرب‬
ْ ‫ هيّا‬.‫كرا‬
ً ‫ ُش‬:‫سلمى‬
1 Günlük hayatta “Bu kimdir?”, “Bu nedir?” gibi soru ifadelerini uygun isim ve fiillerle
kullanabilme

“Bu nedir? Bu bir kitaptır.”,

Kur’ân-ı Kerîm’in “Âli
“Bu nedir? Bu benim çantam.”, Arapça öğrenen arkadaşla-
İmrân Sûresi” 51. ayet-i ke-
“Bu nedir? Bu bir bisiklettir.”, rınızla birlikte aile bireyle-
rimesini, “Rahmân Sûresi”
“Bu nedir? Bu benim kale- rinizin ve arkadaşlarınızın
43. ayet-i kerimesini ve
mim.”, “Bu kim? Bu annem.”, resimlerini birbirinize gös-
“Hac Sûresi” 19. ayet-i keri-
“Bu kim? Bu benim öğretme- tererek “Bu kim? Bu…..
mesini okuyunuz. Bu ayet-
nim.” “Şu kim? Şu müdürü- dir.” şeklinde soru cevap
lerde geçen işaret sıfatlarına
müz.”, “Şu kim?” Şu ninem.” oyunu oynayınız.
dikkat ediniz.
cümlelerini Arapçaya çeviriniz.
138
Arapça-I
DİLBİLGİSİ: ARAPÇADA İŞARET SIFATLARI
‫أساءُ اإلشارة‬
ْ :‫القواعد‬
Konunun Arapça başlığında da fark edeceğiniz üzere, Türkçede “işaret sıfatı” dediğimiz sözcüklere,
Arapçada “işaret ismi” [ismu’l-işâra (‫)اسم اإلشارة‬, çoğulu: esmâu’l-işâra (‫أساء اإلشارة‬
ُ ْ )] denmektedir. Tür-
kiye’deki Arapça ikliminde, “işaret sıfatı” teriminden daha çok, Arapça terimin harfi tercümesinden dolayı
“işaret ismi” terimi kullanılmaktadır. İster “işaret sıfatı” diyelim, ister “işaret ismi” diyelim, kastettiğimiz
aynı şeydir.
Arapçada işaret sıfatları tek başına “bu, şu, o” şeklinde kullanılabileceği gibi, “Bu kalem senin.”, “Şu
peynirden verir misin?”, “O problem çözüldü.” örnek cümlelerinde görüldüğü üzere işaret ettiği isimle
birlikte de kullanılabilir. İşaret ettiği isimle birlikte kullanıldığında, işaret edilen kelimeye “muşârun ileyh
(‫ ) ُمشار إليه‬denir. Muşârun ileyh olan sözcük ile işaret sıfatları hem i‘râb (merfû, mansûb, mecrûr olma ba-
kımından) hem cinsiyet, hem sayı bakımından birbiriyle uyumlu olmak zorundadır. Türkçede işaret sıfatı,
işaret ettiği kelime ile birlikte kullanıldığında (bu adam, bu adamlar; şu çocuk, şu çocuklar; o resim, o
resimler) şeklinde hep tekil kullanılırken, Arapçada işaret sıfatı her zaman işaret ettiği ismin yapısına uygun
olarak (tekil, ikil veya çoğul biçiminde) kullanılır.
Unutulmaması gereken bir husus da şudur: İşaret sıfatıyla birlikte kullanılan sözcük (muşârun ileyh), daima
belirlidir. Çünkü gösterilmek suretiyle diğerlerinden ayrılmakta, belirlenmiş olmaktadır: “Bu adam Türkçe
biliyor.” veya “Şu elma iyidir.”, “O kadınlar, bizim annelerimiz.” örneklerinde olduğu gibi.
İşaret sıfatları, işaret edilen varlığın uzaklığına göre, tıpkı Türkçedeki gibi, farklı farklıdır. Ne var ki,
Arapçada yaygın olarak “yakın” ve “uzak” için olanları kullanılır. Bununla birlikte uzak için kullanılan işa-
ret sıfatını hem “o”, “onlar”, hem de “şu”, “şunlar” biçiminde anlamlandırmak veya hem “o”, “onlar”, hem
de “şu”, “şunlar” yerinde kullanmak mümkündür. Dolayısıyla bu bölümde yakın ve uzak işaret sıfatları
üzerinde durulacaktır:
Yakın için İşaret Sıfatları
a. Tekil
dikkat
Eril ‫هذا‬ Bu
ِ ’nin başlarındaki ‫’ه‬lerden son-
‫هذا‬ ve ‫هذ ِه‬
Dişil ‫هذ ِه‬
ِ Bu
ra med harfi olmadığı hâlde ilk hecelerinin
hâzâ ve hâzihî şeklinde uzatılarak okundu-
ğunu biliniz.
.‫هذا َولَ ٌد‬ ٌ ‫هذ ِه ب ْن‬

.‫ت‬ ِ
Bu, bir erkek çocuktur. Bu, bir kız çocuktur.
139
İkil dışındaki tüm işaret sıfatları mebnîdirler; yani son harekeleri cümle içindeki yerine göre değişiklik
göstermez. Dolayısıyla i‘râbları mahallen’dir: mahallen merfû veya mahallen mansûb ya da mahallen mecrûr
biçiminde i‘râb edilirler; ref veya nasb ya da cer alâmeti aranmaz.
Yukarıdaki cümleleri i‘râb edecek olursak:
(Bu, bir erkek çocuktur.) .‫ هذا ول ٌد‬
Bu cümle, isim cümlesidir. Çünkü bir fiille değil, isimle başlamıştır.
‫ هذا‬: Mubtedâ, mahallen merfû, ismu’l-işâra olduğu için mebnîdir, son harekesi değişmez.
‫ ول ٌد‬: Haber, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
(Bu, bir kız çocuktur.) .‫بنت‬
ٌ ‫ هذه‬
Bu cümle, isim cümlesidir. Çünkü bir isimle başlamıştır.
‫ هذه‬: Mubtedâ, mahallen merfû, ismu’l-işâra olduğu için mebnîdir, son harekesi değişmez.
‫بنت‬
ٌ : Haber, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
Bu örnek cümleleri, aşağıdaki cümlelerle karşılaştıralım:
(Bu erkek çocuk, bir öğrencidir.) .‫هذا الول ُد تلمي ٌذ‬
(Bu kız çocuk, bir öğrencidir.) ُ ‫هذ ِه‬
.ٌ‫البنت تلميذة‬ ِ
Daha önce haber olarak kullanılmış olan (‫ )ولد‬ve (‫ )بنت‬kelimelerinin, yukarıdaki örneklerde “haber”
olarak değil, mubtedâ olan işaret sıfatlarının “muşârun ileyh”leri olarak kullanıldığını, dolayısıyla belirli
olduklarını görüyoruz. Bu cümlelerde mubtedâların haberleri, (‫ )تلميذ‬ve (‫ )تلميذة‬sözcükleridir ve damme
ile merfûdurlar.
b. İkil: İkil olan işaret sıfatları, mebnî olan tekil ve çoğul işaret sıfatlarından farklı olarak mu‘reb’tirler,
i‘râbları ikil kelimenin i‘râbının aynısıdır: Yani elif ile merfû, ye ile mansûb ve mecrûr olurlar. Merfû,
mansûb ve mecrûr durumları itibariyle yakın için kullanılan ikil işaret sıfatlarını inceleyelim:
Eril ‫ه َذيْ ِن‬ ِ

‫هذان‬ Bu ikisi dikkat
(mansûb-mecrûr) (merfû) ِ ve ‫’ه َذي ِن‬nin başlarındaki ‫'ه‬lerden sonra med
‫هذان‬
ِ ْ
Dişil ِ ْ َ‫هات‬
‫ـي‬ ‫هاتان‬ Bu ikisi harfi olmadığı hâlde ilk hecelerinin uzatılarak hâzâni
(mansûb-mecrûr) (merfû) ve hâzeyni şeklinde okunduğunu biliniz.
ِ َ‫هذان ول‬
.‫دان‬ ِ ‫هاتان بِْن‬
.‫تان‬
َ
Bu ikisi erkek çocuktur. Bu ikisi kız çocuktur.
140
Arapça-I
Bu cümlelerin i‘râbını yapalım:

(Bu ikisi, erkek çocuktur.) ِ ‫هذان‬
.‫ولدان‬ ِ
‫ هذان‬ : Mubtedâ, merfû, ref alâmeti elif, çünkü ikil.
‫ ولدان‬ : Haber, merfû, ref alâmeti elif, çünkü ikil.
(Bu ikisi, kız çocuktur.) ِ ‫هاتان‬
.‫بنتان‬ ِ
‫ هاتان‬ : Mubtedâ, merfû, ref alâmeti elif, çünkü ikil.
‫ بنتان‬ : Haber, merfû, ref alâmeti elif, çünkü ikil.
Şimdi bu cümlelerde haber olarak kullanılan sözcükleri işaret sıfatlarının muşârun ileyh’leri olarak kul-
lanıp, onların öğrenci (‫ )تلميذ‬olduklarını söylemek istersek nasıl söyleriz?
Şöyle olacaktır:
ِ ‫دان تِل‬
.‫ْميذان‬ ِ َ‫هذان الول‬
ِ
)Bu iki erkek çocuk, öğrencidir.) َ
)Bu iki kız çocuk, öğrencidir.) ِ ‫تان تِلْمي َذ‬
.‫تان‬ ِ ‫هاتان البِْن‬
ِ
Bu örneklerde muşârun ileyh haline getirebilmek için ilgili sözcükleri belirli kullandığımızı fark etmiş
olmalısınız.
Şimdi ikil olan işaret sıfatlarının mansûb ve mecrûr durumlarına örnek verelim:
(Bu iki kitabı okudum.) ِ َْ‫ت هذي ِن الكتابـ‬
.‫ي‬ ُ ْ‫ قَ َـرأ‬
‫أت‬
ُ ‫( قر‬okudum) : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫ هذين‬ : Nesne (mef‘ûlun bih), mansûb, nasb alâmeti “ye”, çünkü ikil.
‫ الكتابني‬ : Muşârun ileyh, mansûb (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), nasb alâmeti “ye”,
çünkü ikil.
(Bu iki şehre gittim.) ِ َْ‫ـي املدينَتـ‬
.‫ي‬ ِ ْ َ‫ذهبت إىل هات‬
ُ
‫ذهبت‬
ُ ( gittim) : Mâzi fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫ هاتني‬ : Mecrûr, cer alâmeti “ye”, çünkü ikil.
‫ املدينتني‬
: Muşârun ileyh, mecrûr (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), cer alâmeti “ye”,
çünkü ikil.
c. Çoğul: Çoğul işaret sıfatı, eril ve dişil için aynı olup mebnîdir, dolayısıyla i‘râbı mahallen’dir.
Eril ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ُ Bunlar dikkat
‫’هؤالء‬nin başındaki ‫'ه‬den sonra med harfi olmadığı hâlde ilk he-
Dişil ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ُ Bunlar cesinin uzatılarak hâulâi şeklinde okunduğuna dikkat ediniz.
Çoğul şekil ‫هؤالء‬ (hâ’ulâi, bunlar) eril ve dişil için ortaktır.
141
ِ ‫هؤ‬
.‫الء أَوال ٌد‬ ُ .‫نات‬ ِ ‫هؤ‬
ٌ َ‫الء ب‬ ُ
Bunlar erkek çocuktur. Bunlar kız çocuktur.
Şimdi çoğul işaret sıfatlarının i‘râb durumlarına örnek verelim:

.‫ْفال‬ ِ ‫هؤ‬
َ ‫الء األَط‬ ُ ‫ت‬
(Bu çocukları tanıdım.) ُ ْ‫َع َرف‬
‫ت‬
ُ ْ‫( َع َرف‬tanıdım) : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ُ : Nesne (mef‘ûlun bih), mahallen mansûb çünkü mebnî.
َ ‫ األَط‬
‫ْفال‬ : Muşârun ileyh mansûb (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), nasb alâmeti fetha.
ِ
(Bu kadın doktorları gördüm.) .‫الطبيبات‬ ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ُ ‫ت‬
ُ ْ‫َرأَي‬
‫ت‬
ُ ْ‫( َرأَي‬gördüm) : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ُ : Nesne (mef‘ûlun bih), mahallen mansûb çünkü mebnî.
ِ
‫الطبيبات‬ : Muşârun ileyh mansûb (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), nasb alâmeti kesra
çünkü düzenli dişil çoğul.
.‫هذا ِط ْفل‬ .‫شاب‬

ّ ‫هذا‬ .‫هذا َر ُجل‬
Bu bir çocuktur. Bu bir gençtir. Bu bir adamdır.
142
Arapça-I
Uzak İçin İşaret Sıfatları
Uzak için kullanılan işaret sıfatlarının tekil ve çoğul biçimleri kullanılır, ikil formları pek kullanılmaz.
Tekil için eril ve dişil formu vardır, çoğul formu ise eril ve dişil için ortaktır. Her üç işaret sıfatı mebnîdir,
son harekeleri hep aynıdır, dolayısıyla i‘râbları mahallen’dir. Tabloda şu şekilde göstermek mümkündür:
Tekil (Eril)
َ ِ‫ذل‬
‫ك‬ Şu/O
Tekil (Dişil)
َ ‫تِل‬
‫ْك‬ Şu/O
Çoğul (Eril-dişil)
َ ِ‫أُولئ‬
‫ك‬ Şunlar/Onlar
َ ِ‫ذل‬
.‫ك َجبَل‬ َ ‫تِل‬
.‫ْك َسفينَة‬
Şu bir dağdır. Şu bir gemidir.
dikkat
‫ك‬ ِ
َ ‫’ذل‬nin başındaki ‫'ذ‬den sonra med harfi olma-
dığı hâlde ilk hecenin uzatılarak zâlike şeklinde
okunduğunu biliniz.
َ ِ‫’أُولئ‬de ‫'أ‬den sonra ‫ و‬olmasına rağmen ilk he-

‫ك‬
cenin kısa olarak ve ‫'ل ـ‬dan sonra med harfi olma-
masına rağmen ikinci hecenin uzatılarak ulâike
şeklinde okunduğuna dikkat ediniz.
.‫ك ُح ّجاج‬
Şunlar hacılardır.
143
dikkat
Gayr-ı ‘âkil çoğullar tekil-dişil hükmünde olduğu
için işaret sıfatları bu tür çoğullar için kullanılırken,
tekil-dişile özgü yapısıyla kullanılırlar.
َ ‫تِل‬
.‫ْك ُزهور‬ .‫هذ ِه ُكتُب‬
ِ
Şunlar çiçeklerdir. Bunlar kitaplardır.
Bazı işaret isimleri de yer bildirmektedirler.

Yakında bulunan bir yer için ‫( ُهنا‬hunâ); uzakta bulunan bir yer için ‫ناك‬ َ ‫( ُه‬hunâke) veya ‫ك‬ ِ
َ ‫ُهنال‬
(hunâlike) kullanılır. Yer bildiren işaret sıfatları da mebnîdirler, dolayısıyla onların i‘râbları da mahallen’dir.
Örneğin;
Erkek öğrenci buradadır. .‫الب ُهنا‬

ُ ّ‫الط‬
Kız öğrenci oradadır. .‫الطالِبَة ُهناك‬
Kız öğrenci oradadır. .‫الطالِبَة ُهنالِك‬
144
Arapça-I
Şimdi işaret sıfatlarının hepsini bir tablo içinde görelim.
İŞARET SIFATLARI
Uzak İçin İşaret Sıfatları Yakın İçin İşaret Sıfatları
Tekil Eril: Çoğul İkil Eril: Tekil Eril:

Çoğul
Eril ve Dişil:
Eril ve Dişil:
Tekil Dişil: İkil Dişil: Tekil Dişil:
dikkat
Uzak için kullanılan işaret sıfatlarının ikil olanları gün-
lük hayatta kullanılmadığı için burada yer verilmemiştir.
‫ما َه ِذ ِه؟‬/ ‫ما ه َذا؟‬

.‫هذا َدفْـتَ ٌـر‬ .ٌ‫هذ ِه ِم ْسطََرة‬
ِ Bu nedir?
.‫هذ ِه فُ ْـرشاة‬
ِ
.‫هذا قَـلَ ٌم‬

ٌّ ‫هذا ِم َق‬
.‫ص‬
.‫هذ ِه أَلْوا ٌن‬

ِ
.ٌ‫هذ ِه َوَرقَة‬
ِ ِِ
ٌ ‫هذه أَق‬
.‫ْالم‬
145
َ ‫هذ ِه‬
.ٌ‫ساعة‬ ِ
.ٌ‫هذ ِه لَ ْو َحة‬
ِ
‫ما ه َذا؟‬
.‫هذا ُك ْر ِس ٌّي‬ ‫هذ ِه؟‬
ِ ‫ما‬ .ٌ‫ورة‬ ِِ
َ ّ‫هذه َسب‬
.ٌ‫هذ ِه طا ِولَة‬
ِ .‫تاب‬ِ
ٌ ‫هذا ك‬
.ٌ‫هذ ِه َحقيبَة‬
ِ
.‫هذا َم ْق َع ٌد‬
2 İşaret sıfatlarını tanıyabilme, bu sıfatları cümle içinde kurabilme becerisi kazanma

Kur’ân-ı Kerîm’in “Bakara

Suresi” 2. ayet-i kerimesini, Arapça öğrenen arkadaş-
“Bu kitabı gördüm.”, “Bu
“Haşr Suresi” 21. ayet-i ke- larınızla birlikte içinde
iki kitabı gördüm.”, “Bu ki-
rimesini ve “Tîn Sûresi” 3. bulunduğunuz ortamdaki
tapları gördüm”, “Şu adamı
ayet-i kerimesini okuyunuz. eşyaları birbirinize göstere-
tanıdım.”, “Şu adamları ta-
Bu ayetlerde geçen işaret rek “Bu nedir?-Bu…..dir.”
nıdım.” cümlelerini Arapça-
sıfatlarına ve işaret ettikle- şeklinde soru cevap oyunu
ya çeviriniz.
ri isimlerin yapısına dikkat oynayınız.
ediniz.
146
Arapça-I
SORU EDATLARI
‫أدوات االستفهام‬
Arapçada soru ifadelerinin başında kullanılan edatlar isim ve harf olarak ikiye ayrılır. Bu edatların bazı-
larını daha önceki bölümlerden tanıyoruz. Bu bölümde hepsini bir tablo içinde inceleyeceğiz.
SORU EDATLARI
Soru İsimleri
• (kim)
• (ne)
• (nerede)
• (ne zaman)
• (nasıl)
• (kaç)
• (hangi)
• (niçin)
Soru Harfleri
• (mi?, mı?)
• (mi?, mı?)
147
Şimdi sırasıyla soru edatlarını tanıyarak soru cümleleri oluşturalım.

‫ َم ْن‬soru edatıyla bir soru sorduğumuzda öznenin kim olduğunu sorarız. Cevap özel bir isim ya da
özneye işaret eden kelime olabilir.
Bu kimdir? ‫َم ْن َهذا؟‬

Bu, imamdır. .‫هذا إمام‬
‫ َم ْن‬soru edatının başına ‫َم َع‬ (ile) eki geldiği zaman ‫ َم َع َم ْن‬şeklinde kiminle anlamına gelen sorular
sorulabilir.
Örneğin,
(Sınava kiminle çalıştın?) ِ ِ‫ت لالمت‬
‫حان؟‬ َ ‫َم َع َم ْن َد َر ْس‬
Aynı soru edatının başına ‫ ِم ْن‬harf-i ceri gelince ‫ َم ْن‬+‫ ِم ْن‬birleşerek ‫( ِم َّْن‬mimmen) kimden şeklinde soru-
lar oluşturulabilir.
Örneğin,
ِ ِ
(İlacı kimden aldın?) َ ‫مَّ ْن أ َخ ْذت ال ّد‬
‫واء؟‬
‫ ماذا‬/ ‫ ما‬soru edatlarıyla öznenin veya nesnenin ne olduğunu ya da ne yaptığını sorarız. Cevap olarak bir
isim gelebildiği gibi bir zamir de gelebilir. Örneğin,
(Bu o’dur.) .‫ هذا هو‬

148
Arapça-I
Bu nedir? ‫ما هذا؟‬ Bu nedir? ‫ما هذه؟‬

Bu bir cep telefonudur. .‫هذا َج ّوال‬ Bu bir gözlüktür. .‫هذه نَظّارة‬
Ne içiyorsun? ‫ب؟‬ُ ‫ماذا تَ ْش َر‬ Kahvaltıda ne yedin? ِ ‫ماذا أ َكل‬

‫ْت يف ال ُفطور؟‬
Çay içiyorum. .‫اي‬
َ ‫ش‬ّ ‫ب ال‬ ُ ‫أ ْش َر‬ Yumurta yedim. .‫ضا‬
ً ‫ْت بَ ْـي‬
ُ ‫أ َكل‬
‫ أيْ َن‬soru edatıyla bir nesnenin yerini, öznenin nerede olduğunu, nereye gittiğini sorabiliriz. Cevap mut-
ِ ِ
laka bir yer ismine işaret etmelidir. Bu soru edatının başına ‫ن‬ ْ ‫ م‬harf-i ceri gelince ‫ م ْن أيْ َن‬nereden şeklinde
sorular oluşturulabilir. Örneğin nerelisin diye sormak için ‫ت؟‬ ِ
َ ْ‫ م ْن أيْ َن أن‬deriz.
‫ َمىت‬soru edatıyla bir işin, eylemin ne zaman olduğunu sorabiliriz. Cevap mutlaka bir zamana işaret
etmelidir. Bunu yaparken ‫سنة‬, ‫شهر‬, ‫ساعة‬, ‫دقيقة‬, ‫فصل‬, ‫ يوم‬gibi zaman bildiren sözcüklerin başına ،‫بَ ْـع َد‬
‫ قَ ْـب َل‬gibi zaman zarfları getirebiliriz.
‫َي‬
ُّ ‫ أ‬soru edatıyla, öznenin veya nesnenin hangi zamanda, mekanda olduğunu ya da ne olduğunu sorabi-
liriz. Bu soru edatından sonra gelen isimler daima mecrûrdur. Diğer soru edatları mebnî olmasına rağmen
‫َي‬
ُّ ‫ أ‬mebnî değil, mu‘rebdir. Yani cümledeki konumuna göre harekesi değişir. Örneğin soruda geçen isim
konum olarak merfû ise ‫أي‬ َّ , mecrûr ise ‫أي‬
ُّ , mansûb ise ‫أي‬ ِّ olarak gelir.
149
Örneğin,
ِ َ‫إىل أين تَذهب؟ ومىت ت‬

‫رج ُع؟‬ َ ُ
Nereye gidiyorsun? Ve ne zaman dönüyorsun?
ِ ‫أَذهب إىل أسكيشهري‬

ِ ْ ‫وأرج ُع بَ ْـع َد يَ ْـوَم‬
.‫ي‬ ُ
Eskişehir’e gidiyorum. İki gün sonra dönüyorum.
ٍ ‫أي‬
‫درس تَ ْد ُرسني؟‬ َّ
Hangi derse çalışıyorsun?
.َ‫الع َربِيّة‬
َ ‫س‬ ُ ‫أ ْد ُر‬
Arapçaya çalışıyorum.
150
Arapça-I
‫ف‬
َ ‫ َكْي‬soru edatıyla nasıl sorusuna cevap ararız. “Nasıl, nasılsın, nasıl yaptın, nasıl gittin …” gibi soruları
bu edatla sorarız. Cevap olarak da kişinin, nesnenin ya da eylemin nasıl olduğunu belirtiriz.
‫ َك ْم‬soru edatıyla “……kaç?, kaç ….var?” gibi sorulara cevap ararız. Bu soru edatının başına ‫ب‬ ِ harf-i
cerini getirince ‫كم‬ ِ
ْ َ ‫ ب‬şeklinde fiyat olarak “…kaça?” şeklinde bir soru sorabiliriz. Bu soru edatının cevabıyla
ilgili kapsamlı örnekler sayılarla birlikte verilecektir.
‫ضرین إىل املدرسة؟‬

ُ ‫َك ْيف حت‬
Okula nasıl geliyorsun?
ِ
.‫املدرسة َعلى األقْدام‬ ‫ض ُر إىل‬
ُ ‫أح‬
ْ
Okula yürüyerek geliyorum.
‫َك ْم كِتابًا يف احلقيبة؟‬

Çantada kaç kitap var?
.ٌ‫ب َكثرية‬ ِ
ٌ ُ‫يف احلقيية ُكت‬
Çantada çok kitap var.
151
‫ لِماذا‬soru edatıyla niçin sorusuna cevap ararız. Bu soruya cevap verirken cümlemize ‫( ِل َّن‬li-enne, çünkü)
diyerek başlarız. Bu ifadeden sonra isim gelebildiği gibi, bitişik nesne zamirleri de gelebilir. Bitişik zamir
doğrudan ‫ن‬ َ ‫( ِلن‬li-enneke, çünkü sen). ‫ ِل َّن‬yâu’l-mutekellim’e bitiştiğinde
َّ ‫ ِل‬nin sonuna eklenir. Örneğin ‫َّك‬
ise iki tür kullanım uygundur: Birincisi li-enne’nin son harekesini koruyabilmek ve kolay okuyabilmek için
araya nûn-u vikâye adı verilen bir kaynaştırma harfi eklenerek ‫( ِلنَّين‬li-ennenî, çünkü ben) biçiminde;
ikincisi, nûn-u vikâye olmaksızın ‫ن‬ ِ
ّ ‫( ل‬li-ennî, çünkü ben) şeklindeki kullanım.
Örneğin,
َ ‫ملاذا تَ ِع ْب‬
‫ت؟‬ ُ ‫ِلنّين َع ِمل‬
.ً‫ْت كثريا‬
Niçin yoruldun? Çünkü ben çok çalıştım.
Şimdi de soru harflerini kullana-

rak örnek sorular ve cevaplar vere- ‫َه ْل هذا طَريٌ ؟‬ .ٌ‫ هذا طري‬،‫نعم‬
lim. Bu bir kuş mudur?
Soru harfleriyle oluşturulan Evet, bu bir kuştur.
sorularda “….mı, …..mi, ……
midir, ……mudur?” gibi sorulara
cevap verilir. Temel soru cümleleri
bu soru harfleriyle kurulur.
dikkat
Soru harfleriyle sorulan
sorulara cevap olarak evet
‫نعم‬ veya hayır ‫ال‬ sözcük-
leri kullanılır. Bu sorulara
verilen olumsuz cevaplar 9.
bölümde olumsuzlukla bir-
likte anlatılacaktır.
152
Arapça-I
Bu bir bulmaca mıdır? ‫أَ هذا لُغْ ٌز؟‬

Evet, bu bir bulmacadır. .‫ هذا لُغْ ٌز‬،‫نعم‬
3 Arapça soru sorma üslubunu tanıyabilme, farklı soru edatlarıyla ve işaret sıfatlarının yer
aldığı ifadelerle bunu pekiştirme

Kur’ân-ı Kerîm’in “Fîl

“Evde kim var?”, “Bu kitabı Sûresi” 1. ayet-i kerimesini
kimden aldın?”, “Nereden ve “Tekvîr Suresi” 26. ayet-i
geliyorsun?”, “Hangi kita- Bu bölümde öğrendiğiniz
kerimesini okuyunuz. Bu
bı okudun?”, “Nasıl dön- soru edatlarını kullanarak
ayetlerde geçen soru edat-
dün?”, “Niçin gittin?”, “Bu arkadaşlarınızla soru-cevap
larını fark ediniz. “Rahman
bir defter mi?” “Bu bir masa oyunu oynayınız.
Sûresi”nde “‫َي‬ُّ ‫ ”أ‬soru ismi-
mı?” soru cümlelerini Arap-
nin nasıl kullanıldığına dik-
çaya çeviriniz.
kat ediniz.
153
NEREDE ÇALIŞIYORSUN?
ُ ‫أَيْ َن تَ ْـع َم‬

‫ل؟‬
ِ ِ ‫هذ ِه‬ ِ ‫ أنا أُستاذٌ يف‬.‫أنا صالِح‬.‫مـرحبا‬

ْ َ‫أنا ُم َهْند َسة ِف هذا امل‬.‫ أَنا ُمىن‬.‫مرحبًا‬
.‫صنَع‬ َ .‫اجلامعة‬ ْ ًَ
.‫ال يـَْع َملو َن معي‬ ‫م‬
ُ ُّ ‫الع‬ ‫هؤالء‬ .‫القاعة و هؤالء طُالّيب‬
َ ‫هذه‬ ‫يف‬ ‫س‬
ُ ِّ ‫و‬
‫أدر‬
Merhaba. Merhaba. Ben Salih. Bu üniversitede
Ben Muna. Bu fabrikada mühendisim. hocayım ve bu salonda ders veriyorum.
Bunlar öğrencilerim.
Bu işçiler benimle çalışıyorlar.
ِ ‫ك‬
.‫اجلامعة‬ َ ‫ ُه َو يَ ْـع َمل يف تِْل‬،‫ال‬ ‫َهل يَ ْـع َمل صالِح ِف ال ُـم ْست ْش َفى؟‬
Hayır, o, şu üniversitede çalışıyor. Salih hastanede mi çalışıyor?
.‫القاعة‬
َ ‫ك‬ َ ‫س يف ت ْل‬
ُ ‫ُه َو يُ َد ِّر‬ ‫س صالِح؟‬
ُ ‫أَيْ َن يُ َد ِّر‬
O, şu salonda ders veriyor. Salih nerede ders veriyor?
.‫أُولئك طُالّبُه‬ ‫لئك؟‬

Şunlar onun َ ‫َم ْن أو‬
Şunlar kim?
öğrencileri.
.‫صنَع‬ ِ
ْ َ‫ذلك امل‬
َ ‫ه َي تَ ْـع َم ُل يف‬ ‫أَيْ َن تَ ْـع َم ُل ُمىن؟‬
Muna şu fabrikada Muna nerede çalışıyor?
çalışıyor.
.‫ أولئك العُمال يَ ْـع َملُو َن َم َعها‬،‫نَ َـعم‬ ‫َه ْل أولئك العُمال يَ ْـع َملُو َن َم َع ُمىن؟‬
Evet, şu işçiler onunla çalışıyorlar. Şu işçiler Muna ile mi çalışıyorlar?
154
Arapça-I
‫هذه عائليت‬
.‫َحَد‬ْ ‫ هذا َزْوِجي أ‬.‫ت ُمْن ُذ َزو ِاجنا‬ ِ ‫نَس ُكن يف هذا البـي‬.‫ ِف حدي َقتِنا أ ْشجار و أ َْزهار‬.‫هذا بـيتُنا و ه ِذه حدي َقـتُنا‬
َْ َ ُ ْ ٌ ٌ َ َ َ َْ
ِ
.‫اهيم وإِ ْساعيل‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ُ ‫ و هذان إبْر‬.‫ هي ت ْلميذة يف ال َـم ْد َر َسة‬.‫ هذه بْنيت َم ْرَي‬.‫ و هؤالء أطفايل‬.‫اجلامعة‬ َ ‫ُستاذٌ ِف‬ ْ ‫ُه َو أ‬
‫مع‬ ِ َ .‫ أطفايل يـ ْلعبو َن هنا مع أص ِدقائِ ِهم‬.‫ و أولئِك أَص ِدقاؤهم‬.‫لميذان يف الـم ْدرسة أَيضا‬ ِ ِ‫مها ت‬
َ ‫س‬ ُ ‫ون ُن َْنل‬
ْ ْ َ ُ ََ ُُ ْ َ ًْ َ
ِ ‫ضراو‬ْ ُ‫ يَ ْـزَرعُ اخل‬.‫قاع ٌد ِم ْن وظيفتِ ِه يف ال ّديانَِة‬
ِ َ‫ هو مت‬.‫ذلك أَيب‬ ِ ْ َ‫ت هات‬ ِ
‫ات‬ ُ َُ َ ‫ـي الش‬
َ .‫َّـجَرتَ ْـي يف املساء‬ َ ‫اجلريان َْت‬
ِ َ‫ وعندها خالَيت أَمينَة وت‬.‫ ِهي اآلن تَطْبخ لَنا الطعام يف الـمطْب ِخ‬.‫ك أُمي‬
‫غس ُل‬ ِ ِ
َ َ َ ُُ ّ َ ‫ و ت ْل‬.‫هار اآلن يف َحدي َقتنا‬ َ ‫األز‬
ْ ‫و‬
.‫ هذه عائِلَيت و هي َسعيدة‬.‫البيت‬ ِ ‫ديقة و نأ ُكل الغداء معا يف‬
ً َ ُ
ِ ‫ بعد ساع ٍة حيضر األوالد من احل‬.‫األواين هناك‬
َ ُ ُُ َ ُ
Bu Ailemdir
Bu bizim evimiz ve bu bizim bahçemiz. Bahçe-
mizde ağaçlar ve çiçekler var. Evlendiğimizden beri
bu evde oturuyoruz. Bu, eşim Ahmet, o üniversi-
tede hocadır ve bunlar da çocuklarım. Bu, kızım
Meryem. O okulda öğrencidir. Bu ikisi İbrahim ve
İsmail. Onlar da okulda öğrenci. Şunlar, onların
arkadaşlarıdır. Çocuklarım burada arkadaşlarıyla
oynarlar. Biz komşularla akşamleyin bu iki ağacın
altında otururuz. Şu babam, o Diyanet’teki göre-
vinden emeklidir. Şimdi bahçemize sebze ve çiçek
ekiyor. Şu da annem. O şimdi bize mutfakta ye-
mek pişiriyor. Teyzem Emine onun yanında orada bulaşıkları yıkıyor. Bir saat sonra çocuklar bahçeden
gelirler ve evde birlikte öğle yemeğini yeriz. Bu benim ailem, mutlu.
4 Günlük hayatta soru edatlarını kullanabilme ve kendisini tanıtırken nerede çalıştığı ile
ilgili kısa bilgi verebilme

Arkadaşlarınızla birlikte
karşılıklı olarak “Nere-
de oturuyorsun? Bu evde
Arapçada ve Türkçede soru oturuyorum.”, “Nerede
Öğrendiğiniz işaret sıfatları-
sorarken soru edatlarının çalışıyorsun? Bu fabrikada
nı kullanarak defterinize en
cümlenin neresinde kulla- çalışıyorum.” “Nereye gi-
az 10 cümle yazınız.
nıldığını karşılaştırınız. diyorsun? Şu camiye gidi-
yorum.” cümlelerini birbi-
rinize sorarak yanıtlamaya
çalışınız.
155

1- Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki işaret sıfatlarıyla doldurunuz.
)‫ هاتان‬،‫ هؤالء‬،‫ هذه‬،‫ هذا‬،‫(هذان‬
.‫الطفلةٌ مجيلة‬................. .1
ِ ّ‫ معل‬................
.‫مان يف املدرسة‬ .2
ِ
.‫الطبيبتان يف املستشفى‬ ................. .3
.‫الصف‬
ّ ‫ الطُالب يف‬................. .4
.‫الكتاب جدي ٌد‬ ِ ................. .5
2- Aşağıdaki cümleleri, mubtedanın başına uzak için kullanılan işaret sıfatı getirerek yeniden
yazınız.
).............……………( .ٌ‫مجيلة‬ ‫ال َفتاة‬ .1
.‫البِناء كبري‬ .2
).............……………(
ٌ
ِ
.‫متهد‬ ِ
).............……………( ُْ ‫الطالب‬ .3
.‫ع‬ ِ
).............……………( ٌ ‫البَ ْـيت واس‬ .4
).............……………( .ٌ‫كثرية‬ َ ‫ال ُكتُب‬ .5
3- Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki sözcüğe uygun işaret sıfatlarıyla (yakın için kullanılan)
tamamlayınız ve soruları cevaplayınız.
.‫ شجرة‬............ )‫(شجرة‬ ‫؟‬............ ‫ما‬ .1
.‫ عُ ّمال‬............ )‫( عُ ّمال‬ ‫؟‬. ......... ‫من‬ .2
.‫ قطار‬............ )‫( قِطار‬ ‫؟‬............ ‫ما‬ .3
.‫ صورة‬............ )‫(صورة‬ ‫؟‬............ ‫ما‬ .4
.‫درس‬ّ ‫ ُم‬............ )‫(م َد ّرس‬
ُ ‫؟‬.......... ‫من‬ .5
156
‫‪4- Aşağıdaki boşlukları cevaba uygun soru edatlarıyla doldurunuz.‬‬

‫أيْن‪ِ ،‬مَّن(‬
‫ف‪ ،‬ماذا‪َ ،‬م ْن‪ ،‬هل‪َ ،‬‬ ‫أي‪َ ،‬مىت‪َ ،‬كْي َ‬‫( أ‪َ ،‬ك ْم‪َّ ،‬‬
‫‪-‬قَـبل ٍ‬
‫ساعة‪.‬‬ ‫‪...........-‬رجعت من املدرسة؟‬ ‫‪.1‬‬
‫َْ‬
‫‪-‬علي ذهب إىل الطبيب‪.‬‬ ‫ّ‬ ‫ب إىل الطبيب؟‬ ‫‪َ ...........-‬ذ َه َ‬ ‫‪.2‬‬
‫رس‪.‬‬
‫الطالب ال ّد َ‬
‫ُ‬ ‫‪-‬يَكتب‬ ‫الطالب؟‬
‫ُ‬ ‫‪...........-‬يكتب‬
‫ُ‬ ‫‪.3‬‬
‫ِ‬
‫ب إىل البيت باحلافلة‪.‬‬ ‫ِ‬
‫–أذه ُ‬
‫َ‬ ‫‪..........-‬تذهبني إىل البيت؟‬ ‫‪.4‬‬
‫األسبوع‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ي يف‬‫–أعمل يَـوَم ْ ِ‬ ‫األسبوع؟‬
‫ِ‬ ‫يوما تَ ْـع َم ُل يف‬
‫‪ً ..........-‬‬ ‫‪.5‬‬
‫َُ ْ‬
‫تاب على الطّاولة‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫–الك ُ‬ ‫تاب اآلن ؟‬ ‫‪ ..........-‬الك ُ‬ ‫‪.6‬‬
‫‪-‬نَ َـع ْم‪ ،‬هذه السيّارة يل‪.‬‬ ‫ك؟‬ ‫السيّ َارةُ لَ َ‬
‫‪ ..........-‬هذه َ‬ ‫‪.7‬‬
‫س العربيّة‪.‬‬ ‫‪-‬أد ُر ُ‬
‫ْ‬ ‫‪...........-‬د ْر ٍس تَ ْد ُرسني؟‬
‫َ‬ ‫‪.8‬‬
‫س‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪-‬نَ َـعم‪ ،‬هو ُم َهْند ٌ‬ ‫س؟‬‫‪...........-‬هو ُم َهْند ٌ‬ ‫‪.9‬‬
‫الكتاب من مصطفى‪.‬‬
‫َ‬ ‫ت هذا‬ ‫‪-‬أخ ْذ ُ‬ ‫الكتاب؟‬
‫َ‬ ‫ت هذا‬ ‫‪...........-‬أخ ْذ َ‬ ‫‪.10‬‬
‫?‪5- Aşağıdaki sorulara anlamlı cevaplar veriniz‬‬

‫َه ْل هذه َش َجَرةٌ؟‬ ‫‪.1‬‬
‫مىت تَـرِجع إىل ِ‬
‫البيت؟‬ ‫‪.2‬‬
‫ْ ُ‬
‫ِ‬
‫ضُر إىل اجلامعة؟‬ ‫ف َْت ُ‬
‫َكْي َ‬ ‫‪.3‬‬
‫من يطْبخ الطَّعام يف ِ‬
‫البيت؟‬ ‫‪.4‬‬
‫َ‬ ‫َْ َ ُُ‬
‫أيْ َن تَ ْس ُك ُن اآلن؟‬ ‫‪.5‬‬
‫ت قَ ْـبل يَـوَم ِ‬
‫ني؟‬ ‫ماذا فَ َـع ْل َ َ ْ‬ ‫‪.6‬‬
‫‪6- Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz‬‬

‫‪1. Bu bizim evimizdir.‬‬
‫‪2. Şu bir köpektir.‬‬
‫‪3. Ev burada, okul oradadır.‬‬
‫‪4. Şunlar bahçede oturuyorlar.‬‬
‫‪5. Bu ikisi doktordur.‬‬
‫‪6. Bunlar bize mektup yazdılar.‬‬
‫‪7. Şu çiçekler harikadır.‬‬
‫‪8. Bu araba evin önündedir.‬‬
‫‪9. Bu ikisi kız öğrencidir.‬‬
‫‪10. Bu iki kıza gittim.‬‬
‫‪157‬‬
Günlük hayatta “Bu kimdir?”,

1 “Bu nedir?” gibi soru ifadelerini
kullanabilme

Günlük Hayatımızda Arapça 6 bunların pekiştirilmesi sağlanmıştır.
İşaret sıfatlarını tanıyabilme,

2 bu sıfatları cümle içinde
kullanabilme becerisi kazanma
Arapçada İşaret Sıfatları Yakın İçin İşaret Sıfatları
Çoğul İkil Tekil

ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ِ
‫ه َذيْ ِن‬/‫هذان‬ ‫هذا‬
ُ Eril
ِ ‫هؤ‬
‫الء‬ ‫ـي‬ ِ َ‫هات‬
ِ ْ َ‫هات‬/‫ان‬ ِ
‫هذ ِه‬
ُ Dişil
Uzak İçin İşaret Sıfatları

ِ
‫ك‬ ‫ك‬
َ ‫ذل‬ Eril
‫ك‬ َ ‫تِْل‬
‫ك‬ Dişil
Arapça soru sorma üslubunu tanıyabilme,

3 farklı soru edatlarıyla ve işaret sıfatlarının
yer aldığı ifadelerle bunu pekiştirme
Arapçada soru sorulurken Türkçedekinin tersine soru edatları

Soru Edatları başta kullanılır. Soru edatlarına verilen her cevap cümlede bir
ögeyi ifade etmektedir.
Günlük hayatta mekâna ilişkin soru edatlarını

4 kullanabilme ve kendini tanıtırken nerede
çalıştığı ile ilgili kısa bilgi verebilme
Soru cevap tarzındaki ifadelerle günlük hayatta soru edatlarını

Nerede çalışıyorsun?
kullanarak bir kişiyi tanıyabilmenin sağlanması amaçlanmıştır.
158
Arapça-I

1 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir işaret sıfatı 6 Bir işi yapanın kim olduğunu öğrenmek istiyor-
değildir?
sak hangi soru edatını kullanmamız gerekmektedir?
A. ‫ هذا‬B.
‫ هذه‬ A. ‫ ما‬ B. ‫ أين‬
َ
C. ‫أنت‬
َّ ُ D. ‫ هؤالء‬
C. ‫ن‬
ْ ‫ َم‬ D. ‫َهل‬
E. ‫هذان‬
E. ‫كم‬
َ
ْ
2 “.ٌ‫السيّارةُ َسريعة‬
َّ ‫ ”هذه‬ifadesinin Türkçe karşılı- 7 “Bu iki köye sabah gittim.” cümlesinin Arap-
ğı aşağıdakilerden hangisidir? ça karşılığı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde
A. Bu bir arabadır. doğru olarak verilmiştir?
B. Bu araba hızlıdır.
C. Bu hızlı bir arabadır. A. .‫ت إىل هاتني القريتني‬
D. Bu bir araba hızıdır. B. .‫ت إىل هاتان القريتان يف الصباح‬
E. Hızlı araba budur.
C. .‫ت إىل تلك ال ُقرى يف الصباح‬
3 İşaret sıfatlarıyla ile ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez? D. .‫ت إىل هاتني القريتني يف الصباح‬
ُ ‫ذهْب‬
َ
A. Arapça karşılığı muşâru’n-ileyh’tir. E. .‫ذهبت إىل هاتني القريتني يف الظّهر‬
ُ
B. Tekil, ikil ve çoğul şekilleri vardır.
C. Çoğul şekilleri eril ve dişil için ortaktır.
D. İkil yapıları dışındakiler mebnîdirler.
E. İşaret edilenin yakın ve uzak oluşuna göre değişirler.
8 ‫َم ْن تَطْبُ ُخ الغداءَ يف املَطْبَ ِخ؟‬
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki soruya verilen
bir cevap olabilir?
4 ‫ب إىل اجلامعة؟‬
ُ ‫َمىت تَ ْذ َه‬
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki soruya verilen A. ‫ األَب‬ B. ‫ ال ّدجاجة‬
uygun bir cevap olabilir? C. ‫ الطّ ْفلة‬ D. ‫األم‬
ّ
A. .‫أيب‬ ‫ب إىل اجلامعة مع‬ ُ ‫أذه‬
َ E. ‫السلطة‬
B. .‫أذهب إىل اجلامعة باحلافلة‬
ُ َ 9 Aşağıdaki işaret isimlerinden hangisi yakın
C. .‫أذهب إىل اجلامعة يف الصباح‬
ُ َ için kullanılmaz?
ِ ِ
D. .‫أذهب إىل اجلامعة للدراسة‬
ُ َ A. ‫ هاتان‬ B. ‫ هذان‬
E. .‫أ ْذ َهب إىل جامعة األناضول‬
ُ C. ‫ ذلك‬ D. ‫هؤالء‬
E. ‫هذه‬
5 .‫الطالبات يف احلديقة‬
ُ
Yukarıdaki cümle hangi soru edatıyla sorulan bir 10 Aşağıdaki soru edatlarından hangisi diğerle-
sorunun cevabı olmalıdır? rinden farklıdır?
A. ‫ أيْن‬ B. ‫ملاذا‬ A. ‫ َهل‬ B. ‫أين‬
َ ْ
C. ‫كم‬ D. ‫ ماذا‬
َْ C. ‫ مىت‬D. ‫َمن‬
E. ‫أي‬
ُّ E. ‫ماذا‬
159
1. C Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İşaret Sıfatları” 6. C Yanıtınız yanlış ise “Soru Edatları” konusu-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.

2. B Yanıtınız yanlış ise “Yakın için İşaret Sıfatla- 7. D Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İşaret Sıfatları”
rı” konusunu yeniden gözden geçiriniz. konusunu yeniden gözden geçiriniz.
3. A Yanıtınız yanlış ise “Arapçada İşaret Sıfatları” 8. D Yanıtınız yanlış ise “Soru Edatları” konusu-
konusunu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.
4. C Yanıtınız yanlış ise “Soru Edatları” konusu- 9. C Yanıtınız yanlış ise “Uzak için İşaret Sıfatları”
nu yeniden gözden geçiriniz. konusunu yeniden gözden geçiriniz.
5. A Yanıtınız yanlış ise “Soru Edatları” konusu- 10. A Yanıtınız yanlış ise “Soru Edatları” konusu-
nu yeniden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.
Araştır/Tekrarla
6 Yanıt Anahtarı
.ٌ‫اجة‬ ِِ ِ ِِ ِ ِ
َ ‫ ما هذه؟ هذه َد َّر‬.3 .‫ ما هذه؟ هذه َحقيبَيت‬.2.‫تاب‬ ٌ ‫ما هذا؟ هذا ك‬.1
‫ َم ْن‬/.‫من هذا؟ هذا ُم َدِّرسي‬ ِِ ِِ
Araştır 1 ْ .6 .‫ َم ْن هذه؟ هذه أ َُّمي‬.5 .‫ ما هذا؟ هذا قَـلَمي‬.4
ِ ِ‫ من ذل‬.7 .‫درسيت‬ ِِ ِ
.‫ديرتُنا‬
َ ‫ك ُم‬ َ ‫ك؟ تِْل‬
َ ‫ َم ْن تِْل‬/.‫ديرنا‬
ُ ‫ك ُم‬
َ ‫ك؟ َذل‬
َ ْ َ ِّ ‫هذه؟ هذه ُم‬
َ ‫ك؟ تِْل‬
.‫ك َج ّديت‬ َ ‫ َم ْن تِْل‬.8
ِ ِ ‫ رأَيت ه َذي ِن‬.2 .‫الكتاب‬

ِ َْ‫الكتَابـ‬ ِ ‫ رأيت هذا‬.1
Araştır 2
.‫ب‬ ُ ْ‫ َرأَي‬.3 .‫ي‬
َ ُ‫ت هذه ال ُكت‬ ْ ُ َْ َ ُ َْ
ِ
.‫جال‬
َ ‫الر‬ َ ‫ت أُو‬
ِّ ‫لئك‬ ُ ْ‫ َعَرف‬.5 .‫الر ُج َل‬
َّ ‫ك‬َ ‫ت ذل‬
ُ ْ‫ َعَرف‬.4
/‫ضُر‬ ِ ِ ِ ‫أ‬/‫ ِمَّن أَخ ْذت‬.2 ‫ت؟‬ ِ ‫ من يف البـي‬.1

ُ ‫ م ْن أَيْ َن َْت‬.3 ‫تاب؟‬
َ ‫َخ ْذت هذا الك‬ َ َ َ ْ َْ ْ َ
ِ
‫ر َج ْعت؟‬/ ِ ْ ْ ٍ ِ
Araştır 3 َ‫ت‬ َ ‫ف َر َج ْع‬َ ‫ َكْي‬.5 ‫قَ َـرأت؟‬/‫ت‬ َ ‫َي كتاب قَ َـرأ‬
َّ ‫ أ‬.4 ‫ضرين؟‬ ُ ‫َْت‬
ِ ِ
َ ‫ أَ هذا َدفْـتَ ٌـر‬.7 ‫ َذ َهْبت؟‬/‫ت‬
‫ه ْل هذا َدفْـتَ ٌـر؟‬/‫؟‬ َ ‫ لماذا َذ َهْب‬.6
‫هذ ِه طا ِولَةٌ؟‬ ِ ‫هل‬/‫هذ ِه طا ِولَةٌ؟‬
ِ َ‫ أ‬.8
َْ
160
‫‪Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki işaret sıfatlarıyla doldurunuz.‬‬

‫هذه الطفلةُ مجيلةٌ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ِ‬
‫املدرسة‪.‬‬ ‫هذان معلّ ِ‬
‫مان يف‬ ‫‪.2‬‬
‫هاتان الطبيبتان يف املستشفى‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫ف‪.‬‬
‫الص ِّ‬
‫هؤالء الطُالب يف ّ‬ ‫‪.4‬‬
‫تاب جدي ٌد‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫‪.5‬‬
‫هذا الك ُ‬
‫‪Aşağıdaki cümleleri, mubtedanın başına uzak için kullanılan işaret sıfatı geti-‬‬
‫‪rerek yeniden yazınız.‬‬
‫تلك الفتاة مجيلةٌ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫ذلك البناء كبريٌ‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ذلك الطالب جمته ٌد‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫اسع‪.‬‬
‫ذلك البيت و ٌ‬ ‫‪.4‬‬
‫تلك الكتب كثريةٌ‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫‪Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki sözcüğe uygun işaret sıfatlarıyla (yakın‬‬
‫‪için kullanılan) tamamlayınız ve soruları cevaplayınız.‬‬
‫هذه شجرةٌ‪.‬‬ ‫ما هذه؟ (شجرة)‬ ‫‪.1‬‬
‫ال‪.‬‬
‫هؤالء عُ ّم ٌ‬ ‫من هؤالء؟ (عُ ّمال)‬ ‫‪.2‬‬
‫قطار‪.‬‬
‫هذا ٌ‬ ‫ما هذا؟ ( قِطار)‬ ‫‪.3‬‬
‫هذه صورةٌ‪.‬‬ ‫ما هذه؟ (صورة)‬ ‫‪.4‬‬
‫س‪.‬‬ ‫مدر ٌ‬
‫هذا ّ‬ ‫(م َد ّرس)‬
‫من هذا؟ ُ‬ ‫‪.5‬‬
‫‪Aşağıdaki boşlukları cevaba uygun soru edatlarıyla doldurunuz.‬‬
‫َمىت رجعت من املدرسة؟‬ ‫‪.1‬‬

‫ب إىل الطبيب؟‬ ‫َم ْن َذ َه َ‬ ‫‪.2‬‬
‫الطالب؟‬
‫ُ‬ ‫يكتب‬
‫ماذا ُ‬ ‫‪.3‬‬
‫َكيف تذهبني إىل ِ‬
‫البيت؟‬ ‫‪.4‬‬
‫ْ َ‬
‫‪Alıştırma 4‬‬ ‫األسبوع؟‬
‫ِ‬ ‫َك ْم يوماً تَ ْـع َم ُل يف‬ ‫‪.5‬‬
‫تاب اآلن ؟‬ ‫ِ‬ ‫‪.6‬‬
‫أين الك ُ‬ ‫َ‬
‫ك؟‬ ‫ل‬ ‫ة‬‫ار‬ ‫ي‬
‫َ ّ َُ َ َ‬ ‫الس‬ ‫هذه‬ ‫ل‬
‫َه ْ‬ ‫‪.7‬‬
‫أي َد ْر ٍس تَ ْد ُرسني؟‬ ‫َّ‬ ‫‪.8‬‬
‫س؟‬ ‫ِ‬ ‫‪.9‬‬
‫أ هو ُم َهْند ٌ‬
‫الكتاب؟‬ ‫ت هذا‬ ‫ِ‬ ‫‪.10‬‬
‫َ‬ ‫مّن أخ ْذ َ‬
‫‪161‬‬
‫‪Arapçada İşaret Sıfatları‬‬
‫?‪Aşağıdaki sorulara anlamlı cevaplar veriniz‬‬

‫نَ َـع ْم‪ ،‬هذه َش َجَرةٌ‪.‬‬ ‫َه ْل هذه َش َجَرةٌ؟‬ ‫‪.1‬‬
‫البيت يف ِ‬
‫املساء‪.‬‬ ‫أرِجع إىل ِ‬ ‫مىت تَـرِجع إىل ِ‬
‫البيت؟‬ ‫‪.2‬‬
‫ْ ُ‬ ‫َ ْ ُ‬
‫‪Alıştırma 5‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ض ُر إىل اجلام َعة بالباص‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫‪.3‬‬
‫أح ُ‬
‫ْ‬ ‫ض ُر إىل اجلامعة؟‬ ‫ف َْت ُ‬
‫َكْي َ‬
‫ِ‬
‫عام يف البيت‪.‬‬ ‫من يطْبخ الطَّعام يف ِ‬ ‫‪.4‬‬
‫ّأمي تَطْبُ ُخ الطّ َ‬ ‫البيت؟‬ ‫َ‬ ‫َْ َ ُُ‬
‫أس ُك ُن يف َشق ٍَّة اآلن‪.‬‬
‫ْ‬ ‫أيْ َن تَ ْس ُك ُن اآلن؟‬ ‫‪.5‬‬
‫السينَما ْقب َل يَ ْـومني‪.‬‬
‫ت إىل ِّ‬‫َذ َهْب ُ‬ ‫ت قَ ْـبل يَـوَم ِ‬
‫ني؟‬ ‫‪.6‬‬
‫ماذا فَ َـع ْل َ َ ْ‬
‫‪Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.‬‬
‫بيتُنا‪1. Bu bizim evimizdir. .‬‬ ‫هذا‬

‫ك ْلب‪2. Şu bir köpektir. .‬‬
‫ذلك َ ٌ‬ ‫َ‬
‫البيت هنا و املدرسة هناك‪3. Ev burada, okul oradadır. .‬‬ ‫ُ‬
‫ن يف احلدي َق ِة‪4. Şunlar bahçede oturuyorlar. .‬‬ ‫ِ‬
‫أولئك َْيلسو َ‬
‫‪Alıştırma 6‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫هذان طَبيبان‪ / .‬هاتان طَبيبتان‪5. Bu ikisi doktordur. .‬‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ب إلَْينا رسالَةً‪6. Bunlar bize mektup yazdılar. .‬‬‫هؤالء َكتَبوا إلينا ِرسالَةً‪ / .‬هؤالء َكتَ ْ َ‬
‫ك األزهار رائِ َعةٌ‪7. Şu çiçekler harikadır. .‬‬‫تِْل َ‬
‫ُ‬
‫البيت‪8. Bu araba evin önündedir. .‬‬ ‫هذه السيارةُ أمام ِ‬
‫َ‬ ‫ّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫هاتان طالبتان‪9. Bu ikisi kız öğrencidir. .‬‬
‫هاتي ْ ِ‬
‫البنتي‪10. Bu iki kıza gittim. .‬‬ ‫ذهبت إىل ْ‬ ‫ُ‬
‫‪162‬‬
Arapça-I

ِ ‫مات‬
‫َج ْل‬ َ ‫( أ‬ecel) evet, kabul ‫شقَّة‬/‫ة‬

ُ ‫( َش ّق‬şakka / şukka) apartman dairesi
‫( أطفال‬atfâl) çocuklar, (t.) ‫( طفل‬tıfl) ‫( َشهر‬şehr) ay
‫( أَقا ِرب‬ekârib) akrabalar, (t.) ‫( قَريب‬karîb) ‫صغري‬ َ (sagîr) küçük
‫( أَقدام‬akdâm) ayaklar, (t.) ‫( قَ َدم‬kadem) ‫( طَْي‬tayr) kuş
‫( ألْبوم‬albûm) albüm ‫( ظُ ْهر‬zuhr) öğle
‫العَربِيَّة‬
َ (el-‘arabiyye) Arapça ‫‘( عائلَة‬âile) aile
‫( أملانيا‬elmânyâ) Almanya ‫‘( عُْرس‬urs) düğün
ِ
‫ك؟‬ َ ‫س َكذل‬ َ ‫( أَ لَْي‬e leyse kezâlik) öyle değil mi? ‫‘( على األَقْدام‬ale’l-akdâm) yürüyerek
‫( أواين‬evânî) kap-kacak (bulaşık) ‫‘( َع ّم‬amm) amca
‫( باص‬bâs) otobüs ‫‘( َع َّمة‬amme) hala
‫( بـَلَى‬belâ) evet, bilakis evet (olumsuz soruya ‫( غداء‬gadâ’) öğle yemeği
verilen olumlu yanıtlarda)
‫صل‬ ْ َ‫( ف‬fasl) sınıf; mevsim
‫( َجبَل‬cebel) dağ ‫قاعة‬
َ (kâ‘a) salon
‫( َج ّوال‬cevvâl) cep telefonu ‫ت‬ُ ْ‫( قَ َـرأ‬kara’tu) okudum
‫( ُح ّجاج‬huccâc) hacılar, (t.) ‫حاج‬
ّ (hâcc) ‫( قِطار‬kıtâr) tren
‫( خال‬hâl) dayı ‫( َكثري‬kesîr) çok
‫( خالَة‬hâle) teyze ‫( لُ ْغز‬lugz) bulmaca
‫( َدقي َقة‬dakîka) dakika ‫( لَ ْوحة‬levha) levha, pano
‫( ِديانَة‬diyâne) diyanet ‫( َمدينة‬medîne) şehir
‫( رائِع‬râ’i‘) harika ‫قاعد‬ِ َ‫( مت‬mutekâ’id) emekli
ُ
‫( َرْوضة‬ravda) kreş, ana okulu ‫( َْمبوب‬mahbûb) sevimli
‫( َزميل‬zemîl) iş /okul arkadaşı ‫( ِم ْسطََرة‬mistara) cetvel
‫ساعة‬
َ (sâ‘a) saat ‫معا‬
ً (me‘an) beraber, birlikte
‫( َسبّ َورة‬sebbûra) yazı tahtası ‫ص‬ ِ
ّ ‫( م َق‬mikass) makas
‫( َسفينَة‬sefîne) gemi ‫( نَظّ َارة‬nazzâra) gözlük
‫( َسنَة‬sene) sene, yıl ‫( َوَرق‬varak) kağıt
‫( سينَما‬sînemâ) sinema ‫( يَ ْـوم‬yevm) gün
‫شاب‬
ّ (şâbb) genç, delikanlı
‫( َش ِركة‬şerike) şirket
163
Bölüm 7
Arapçada İsim Tamlaması
İsim Tamlaması
2 Arapça isim tamlamasını, anlamlarını,
kullanım şekillerini ve i‘râbını görsellerle

ve örnek cümlelerle pekiştirme, isim
tamlamasının belirtili ve belirtisiz isim
Günlük Hayatımızda Arapça 7 tamlaması, zincirleme isim tamlaması
1
1 Günlük hayatta “Hangi mevsimdeyiz?”, olarak türlerini tanıma ve i‘râbını
2
“Bugün günlerden ne?”, “Hangi aydayız?” yapabilme, isim tamlamasını tekil, ikil
gibi soru ifadelerini cümle içinde ve çoğul isimlerle kurabilme becerisi
kullanabilme ve cevabını verebilme kazanma
3
Evde Ne Var?
3 Evin bölümlerini ve bazı ev eşyalarını
Arapça olarak cümle içinde kullanabilme
Anahtar Sözcükler ‫املفتاحية‬ ‫الكلمات‬: • İzafet ‫اإلضافة‬ • İsim Tamlamasının Türleri ‫االمسيّة‬ ‫أنواع اإلضافة‬
164
Arapça-I

Arapçada en az iki ismin yan yana gelerek oluşturduğu tamlamaya isim tamlaması adı verilir. İsim
tamlamasının ögelerinden tamlanana muzâf, tamlayana ise muzâfun ileyh denir.
Arapçada önce tamlanan, sonra tamlayan kullanılır. Arapçada isim tamlamasının ögelerinin sıralanışı
Türkçedeki sıralanışın tam tersidir. Türkçe bir isim tamlamasını Arapçaya çevirirken sözcüklerin altına
Arapçalarını yazmak yeterlidir.
Arapçada günler, aylar, mevsimler, evin bölümleri gibi birçok kullanım isim tamlaması ile ifade edilir.
Bu bölümde isim tamlaması oluşturma ve tamlamaları cümle içinde doğru kullanabilme becerisi ka-
zandırma yanı sıra günlük hayatta sıkça kullanılan isim tamlamalarına yer verilmek suretiyle öğrencinin
sözcük dağarcığını geliştirmek de amaçlanmaktadır.
۷ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
‫شهور و ال ُفصول‬
ّ ‫ام و ال‬
ُ ّ‫األي‬
.‫باح اخلري‬ُ ‫ص‬ َ :‫املَُعلّ ُم‬
.‫صباح النّور يا أُستا َذنا‬ُ :‫ف‬ ّ ‫الص‬
ّ
‫ كيف حالُ ُكم اليوم؟‬:‫املَُعلّم‬
.ً‫ شكرا‬،‫ َْنن خبري‬:‫الصف‬ ّ
Günler, Aylar, Mevsimler ‫ َموضوعُ َد ْرِسنا‬.‫ إذاً نَْـب َدأ َد ْر َسنا‬،‫ َجيل‬:‫املعلم‬
Öğretmen: Günaydın. ‫ َكيف اجلَّو اليوم‬.‫الشهور و ال ُفصول‬ ّ ‫األيّام و‬
Sınıf: Günaydın öğretmenimiz. ‫يا أوالدي؟‬
Öğretmen: Bugün nasılsınız?
.‫وم‬ ِ
Sınıf: İyiyiz, teşekkürler. َ َ‫س الي‬ ٌ ‫ اجلَ ّـو ُم ْشم‬:‫أمحد‬
Öğretmen: Güzel, öyleyse dersimize başlayalım. ‫فص ٍل حنن يا فاطمة؟‬ ْ ‫أي‬ ِّ ‫ يف‬:‫املعلم‬
Dersimizin konusu günler, aylar ve mev-
simler. Bugün hava nasıl çocuklarım? َّ ‫ص ِل‬
.‫الربي ِع‬ ْ َ‫ حنن يف ف‬:‫فاطمة‬
Ahmet: Bugün hava güneşli. ِ ‫ت يا فاطمة و ما َع َد ُد ال ُف‬
‫صول يا‬ ِ ‫ أحسْن‬:‫املُعلّم‬
Öğretmen: Hangi mevsimdeyiz Fatma? َْ َُ
Fatma: İlkbahar mevsimindeyiz. ‫خدجية؟‬
‫الصيف‬ ِ
ّ ‫الربيع و‬ّ .ٌ‫ َع َد ُد الفصول ْأربَ َـعة‬:‫خدجية‬
Öğretmen: Aferin Fatma. Mevsimlerin sayısı kaç-
tır Hatice?
Hatice: Mevsimlerin sayısı dörttür. İlkbahar, .‫الشتاء‬ّ ‫و اخلَريف و‬
yaz, sonbahar, kış.
Öğretmen: Harika, Hatice. Yaz mevsiminde hava
‫ص ِل‬ َ .‫ رائع يا خدجية‬:‫املَُعلّم‬
ْ َ‫كيف اجلَُّو يف ف‬
nasıldır Selim? ‫الصيف يا سليم؟‬ ّ
Selim: Hava, yaz mevsiminde sıcaktır öğret-
menim. .‫الصيف يا أستاذي‬ ّ ‫فصل‬ ِ ‫حار يف‬ ٌّ ‫ اجلَّو‬:‫سليم‬
165
‫فصل اخلَريف يا َملَك؟‬ ِ ‫اجلو يف‬ ُّ ‫ كيف‬:‫املعلّم‬

.‫فصل اخلَريف يا أستاذي‬ ِ ‫اجلو ُم ْعتَ ِد ٌل يف‬ ّ :‫ملك‬
‫ص ِل‬ ْ َ‫اجلو يف ف‬
ّ ‫كيف‬ َ ‫أخريا‬ً ‫أح َسْنتُ ْم و‬ ْ :‫املَُعلّ ُم‬
‫الشِّتاء؟‬
ِ
ّ ‫ص ِل‬
.‫الشتاء‬ ْ َ‫بارد و ُمثْل ٌج يف ف‬
ٌ ‫ اجلَّو‬:‫عائشة‬
‫بوع ؟‬ ْ ‫ ما َع َد ُد أيّ ِام‬:‫املَُعلّ ُم‬
ِ ‫األس‬
.‫األسبوع َسْب َـعةٌ يا أستاذي‬
ِ ‫ َع َد ُد أيّ ِام‬:‫نور‬
‫ ما هي؟‬:‫املَُعلّ ُم‬
‫وم الثّالثاء و بَ ْـع َد‬ ِ
ُ َ‫اليوم يَ ْـوُم االثْـنَني و َغ ًدا ي‬
ُ :‫نور‬
‫ ُثَّ يَوم اخلَميس و يَ ْـوُم‬،‫األربِعاء‬ ٍ
ْ ‫َغد يوم‬
.‫السْبت و يَ ْـوم األَحد‬ّ ‫اجلُ ْم َعة و يَ ْـوم‬
‫ب‬
ُ ُ‫ و اآلن أَكت‬.‫حيحة‬ َ ‫ص‬ َ ُ‫ اإلجابَة‬.‫ مُْتاز يا نور‬:‫املَُعلّم‬
ِ
‫الشمسيّة وال َق َم ِريّة على‬ ‫َشهر‬
Öğretmen: Sonbahar mevsiminde hava nasıldır ُ ‫أمساءَ األ‬
Melek? .‫ و أنْتم تَكْتُبوهنا على َدفاتِِركم‬.‫السبورة‬ ّ
Melek: Sonbahar mevsiminde hava ılıktır
öğretmenim. .‫ نَكْتُبُها فَ ًورا يا أستاذنا‬:‫ف‬
ّ ‫الص‬
ّ
Öğretmen: Aferin size. Son olarak peki kış mev-
siminde hava nasıldır?
Ayşe: Kış mevsiminde hava soğuk ve karlıdır. ِ
(‫الشمسيّة (امليالديّة‬ ‫أمساء األشهر‬
Öğretmen: Haftanın günlerinin sayısı kaçtır?
Nur: Haftanın günleri yedidir öğretmenim. ،‫ يونْيو‬،‫ مايو‬،‫ أَبْ ِريل‬،‫ ما ِرس‬،‫ فَ ْـبايِر‬،‫يَنايِر‬
Öğretmen: Nedir onlar?
Nur: Bugün Pazartesi, yarın Salı, yarın-
،‫ نوفمرب‬،‫ أكتوبر‬،‫ سبتَمرب‬،‫ أغُ ْسطُس‬،‫يولْيو‬
dan sonra Çarşamba, sonra Perşem-
be, Cuma, Cumartesi ve Pazar.
‫ديسمرب‬
Öğretmen: Çok iyi, Nur. Cevap doğru. Şimdi
tahtaya şemsî ve kamerî ayların ad-
larını yazacağım. Siz de defterlerini-
ze yazıyorsunuz.
Sınıf: Hemen yazıyoruz, öğretmenimiz. (‫أمساء األشهر القم ِريّة (اهلـِ ْجريّة‬
Şemsî (Mîlâdî) Aylar: Ocak, Şubat, Mart, Nisan,
Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos, ،‫ ربيع اآلخر‬،‫ ربيع األول‬،‫ص َفر‬ َ ،‫ُمَ َّرم‬
Eylül, Ekim, Kasım, Aralık.
،‫رجب‬َ ،‫ ُجادى اآلخرة‬،‫ُجادى األوىل‬
Kamerî (Hicrî) Aylar: Muharrem, Safer, Rebiu’l-
evvel, Rebîu’l-Âhar, Cumâda’l-ûlâ, ‫ ذو‬،‫ ذو القعدة‬،‫ َشوال‬،‫ َرمضان‬،‫َشعبان‬
Cumâda’l-âhira, Receb, Şaban, .‫احلجة‬
ّ
Ramazan, Şevvâl, Zu’l-ka‘de, Zu’l-
hıcce.
166
Arapça-I
internet
Haftanın günlerini kolay ezberlemek için linkteki şarkıyı dinleyiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=a9yuw9_vHMg
Arapça şemsî ayların okunuşlarını iyi kavramak için aşağıdaki videoyu izleyiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=NIpCgnz7k-0
Arapça kamerî ayları daha kolay ezberlemek için linkteki şarkıyı dinleyiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=fIf4nM35P2U
1 Günlük hayatta “Hangi mevsimdeyiz?”, “Bugün günlerden ne?”, “Hangi aydayız?” gibi
soru ifadelerini cümle içinde kullanabilme ve cevabını verebilme

Kur’ân-ı Kerim’in “Fatiha

Mevsimlerin, haftanın gün-
Sûresi” 3. ayet-i kerimesini “Günlerden ne ?” ve “Hangi
lerinin, şemsî ve kamerî
ve Kadir Sûresi” 1. ayet-i mevsimdeyiz?” şeklindeki
ayların Arapça isimlerini
kerimesini okuyunuz. soruları Arapça öğrenen ar-
defterinize yazarak tekrar
Bu ayetlerdeki isim tamla- kadaşlarınıza yöneltiniz.
ediniz.
malarına dikkat ediniz.
DİLBİLGİSİ: ARAPÇADA İSİM TAMLAMASI
‫ اإلضافة‬:‫القواعد‬
En az iki ismin yan yana gelerek oluşturduğu tamlamaya isim tamlaması denir. Arapçada tamlamanın
ögelerinden tamlanana muzâf (‫)مضاف‬, ُ tamlayana muzâfun ileyh (‫)مضاف إليه‬ُ adı verilir. Türkçede-
kinin tersine Arapçada önce tamlanan, sonra tamlayan kullanılır. Türkçe bir isim tamlamasını Arapçaya
çevirirken sözcüklerin altına Arapçalarını yazmak yeterlidir.
Örneğin,
Ali’nin kitabı
‫لي‬
ّ ‫َع‬ ‫كتاب‬
167
Tamlamanın Ögeleri
1- Muzâf
Arapça tamlamanın ilk ögesidir. Yani tamlanandır. Hiçbir zaman başında harf-i ta‘rîf (belirlilik takısı, ‫)ال‬
bulunmaz. Buna mukabil sonu da hiçbir zaman tenvinlenmez, tek hareke ile harekelenir. Cümle içindeki
yerine göre son harekesi değişir. Özne durumunda damme, nesne durumunda fetha, başında harf'i cer veya
zarf bulunduğunda kesra ile harekelenir.
dikkat
‫ال‬
Arapçada bir isim ya belirli kullanılır ya da belirsiz. Belirlilik alâmeti kelimenin başında kullanılan takısı;
‫ال‬
belirsizlik alâmeti ise kelimenin sonunda kullanılan çift hareke (tenvîn)dir. Bir kelimenin başında takısı
‫ال‬
varsa o kelime belirlidir ve artık sonuna belirsizlik göstergesi olan çift hareke asla gelmez. Başta takısı yok-
sa, o kelime belirsizdir ve sonuna belirsizlik göstergesi tenvîn gelir. İsim tamlamasının muzâf olan ögesinin
bu kurala uymadığını fark ediniz.
2- Muzâfun İleyh
Arapçada isim tamlamasının ikinci ögesidir. Yani tamlayandır. Daima mecrûrdur.
Örneğin,
‫الولَ ِد‬
َ ‫ قَـلَم‬Öğrencinin kalemi
‫قلم‬: Muzâf (tamlanan) (Cümle içindeki durumuna göre merfû, mansûb veya mecrûr olabilir).
ِ Muzâfun ileyh (tamlayan), mecrûr
‫الولد‬:
Tamlamanın Türleri
Arapça tamlamalar belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlaması olmak üzere üçe ayrılır. Tamlamanın
belirtili veya belirtisiz oluşu muzâfun ileyh’in yani tamlayanın belirli veya belirsiz oluşuna bağlıdır. Bu öge
belirliyse tamlama belirtili isim tamlaması, belirsizse tamlama belirtisiz isim tamlaması olur. Buna göre
tamlamanın anlamı da değişir.
Örneğin,
Bahçenin kapısı (Belirtili isim tamlaması) ‫باب احلَدي َق ِة‬
ُ
ٍ‫باب حدي َقة‬
Bahçe kapısı, herhangi bir bahçenin kapısı (Belirtisiz isim tamlaması) َ ُ
Şimdi isim tamlamasıyla oluşmuş aşağıdaki cümlelerin i‘râbını yapalım. Muzâf ’ın farklı durumlarda
merfû, mansûb veya mecrûr oluşunu örneklerle görelim.
ِ ‫كِتاب األُس‬
.‫تاذ َجدي ٌد‬
(Hocanın kitabı, yenidir.) ْ ُ
Bu cümle, isim cümlesidir. Çünkü bir fiille değil, isimle başlamıştır.
‫تاب‬ ِ
ُ ‫ ك‬ : Mubtedâ, merfû, ref alâmeti sondaki damme, muzâf.
ِ ‫ األُس‬
‫تاذ‬ ْ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
ِ‫ كِتاب األُستاذ‬: Belirtili isim tamlaması, çünkü tamlayanı belirli bir isim.
ْ ُ
‫ جدي ٌد‬َ : Haber, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
168
Arapça-I
.‫تاح احلَدي َق ِة‬ ِ ُ ‫أَ َخ ْذ‬

(Bahçenin anahtarını aldım.) َ ‫ت م ْف‬
Bu cümle, fiil cümlesidir. Çünkü bir fiille başlamıştır.
‫ت‬ُ ‫ أَ َخ ْذ‬ : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫تاح‬ ِ
َ ‫ م ْف‬ : Nesne (mef‘ûlun bih), mansûb, nasb alâmeti fetha, muzâf.
‫ احلَدي َق ِة‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫تاح احلَدي َق ِة‬ ِ
َ ‫ م ْف‬ : Belirtili isim tamlaması, çünkü tamlayanı belirli bir isim.
(Fakültenin bahçesinde oturdum.) .‫ت يف َحدي َق ِة ال ُكلّيّ ِة‬

ُ ‫َجلَ ْس‬
‫ت‬ُ ‫ َجلَ ْس‬ : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫ حدي َق ِة‬
َ : Mecrûr, cer alâmeti kesra, muzâf.
ِ‫ ال ُكلّية‬
ّ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti kesra.
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü üzere muzâfun ileyh (tamlayan) olmak, mecrûr olmayı gerektirirken,
muzâf olmak başlı başına her hangi bir harekeyi gerektirmemekte; cümle içindeki yerine göre, hangi öge
konumunda ise o ögenin alması gereken i‘râbla merfû, mansûb veya mecrûr olabilmektedir. Bu sözcük esas
itibariyle ya fâ‘ildir, ya mef‘ûldür, ya mubtedadır, ya haberdir veya mecrûr konumundadır.
Arapçada ikiden fazla ismin bir araya gelmesiyle oluşan tamlamaya zincirleme isim tamlaması denir. Bu
tür tamlamalarda belirlilik takısı en sonda yer alan isme eklenir, diğer isimler bir önceki ismin muzâfun
ileyhi olarak kesra ile harekelenirler. Örneğin,
ِ ‫باب‬
‫البيت‬ ِ ‫تاح‬ ِ
Evin kapısının anahtarı -Belirtili ُ ‫م ْف‬
ِ ‫ميد ُكلّي ِة‬
‫اجلام َع ِة‬ ِ ‫غُرفَةُ َع‬
Üniversitenin fakültesinin dekanının odası -Belirtili ّ ْ
ٍ‫باب سيارِة مدي ِر م ْدرسة‬
Bir okul müdürünün arabasının kapısının camı -Belirtisiz َ َ َ ُ َ ّ َ ِ ‫جاج‬ ُ ‫ُز‬
dikkat
Burada sıralama oluşturulurken sözcüklerin Türkçe tamlamaya göre son-
dan başa doğru sıralandığına dikkat ediniz. Tamlamanın belirtili veya be-
lirtisiz oluşunu en sondaki tamlayanın belirli veya belirsiz oluşunun belir-
lemiş olduğunu da fark ediniz.
Şimdi zincirleme isim tamlamasıyla oluşmuş birkaç cümlenin i‘râbını yapalım.
ِ ‫ج ُّو‬
ٌّ ‫شاط ِئ البَ ْح ِر‬
.‫حار‬
(Deniz kıyısının havası sıcaktır.) َ
‫ َج ُّو‬ : Mubtedâ , merfû, ref alâmeti sondaki damme, muzâf.
ِ
‫شاط ِئ‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, aynı zamanda muzâf. (Aynı zamanda
muzâf olduğu için sonu tek hareke ve başında ‫ ال‬takısı yok.)
‫ البَ ْح ِر‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫حار‬
ٌّ : Haber, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
169
.‫الر ُج ِل‬ ِ ‫تاح‬

ِ َ‫باب َم ْكت‬ ِ ُ ‫أَ َخ ْذ‬
(Adamın ofisinin kapısının anahtarını aldım.) ّ ‫ب‬ َ ‫ت م ْف‬
ُ ‫ أَ َخ ْذ‬
‫ت‬ : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫تاح‬ ِ
َ ‫ م ْف‬ : Nesne (mef‘ûlun bih), mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, muzâf.
ِ
‫باب‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, aynı zamanda muzâf. (Aynı zamanda
ِ َ‫ َم ْكت‬
‫ب‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, aynı zamanda muzâf. (Aynı zamanda
‫ الر ُج ِل‬
ّ : Muzâfun ileyh, mecrûr. (Bu en son tamlayan belirli olduğu için tamlamamız belirtili
isim tamlamasıdır.)
Yukarıdaki örneklerde zincirleme isim tamlamalarının ögelerinin harekelerine dikkat ettiğinizde, ilk
muzâf olan kelimenin cümledeki yerine göre harekesinin değiştiğini, ama sonraki her tamlayanın mecrûr
olduğunu (çünkü muzâfun ileyh olmak mecrûr olmayı zorunlu kılıyor), ancak her biri aynı zamanda
bir sonraki tamlayanın muzâfı konumunda bulunduğundan ‫ ال‬takısı ve tenvin alamamış olduğunu gö-
rürsünüz. Tamlamanın en son ögesi bir başka kelimeye muzâf olmadığından, belirlilik veya belirsizlik
alâmetlerini üzerinde taşıyabilmektedir.
Muzâf olan sözcük ikil veya düzenli eril çoğul olduğunda, ikil veya düzenli eril çoğul olan keli-
menin sonundaki nûn (‫ )ن‬harfi düşürülür.
Örneğin,
ِ ّ‫ضر معل‬
.‫مان‬
İki öğretmen geldi. َ ُ َ ‫َح‬
Okulun iki öğretmeni geldi. .‫ض َر ُم َعلّما املَ ْد َر َس ِة‬ َ ‫َح‬
İki öğretmen gördüm. .‫ي‬ِ ْ ‫ت ُم َعلّ َم‬ُ ْ‫َراَي‬
Okulun iki öğretmenini gördüm. .‫ت ُم َعلّ َم ْي املَ ْد َر َس ِة‬ ُ ْ‫َرأي‬
Öğretmenler geldi. .‫ضر ُم َعلّمو َن‬ َ ‫َح‬
Okulun öğretmenleri geldi. .‫ضر ُم َعلّمو املَ ْد َر َس ِة‬ َ ‫َح‬
Öğretmenler gördüm. َ ‫ت ُم َعلّ ِم‬
.‫ني‬ ُ ْ‫َراَي‬
Okulun öğretmenlerini gördüm. .‫ت ُم َعلّ ِمي املَ ْد َر َس ِة‬ ُ ْ‫َرأي‬
Öğretmenlerden aldım. .‫ت من املَُعلّ ِمني‬ ُ ‫أ َخ ْذ‬
Okulun öğretmenlerinden aldım. .‫ت من ُم َعلّ ِمي املَ ْد َر َس ِة‬ ُ ‫أ َخ ْذ‬
dikkat
Muzâfun ileyh daima mecrûrdur. Muzâfun ileyh olan sözcük, ikil veya düzenli eril oldu-
‫ي‬
ğunda hareke (kesra) ile değil, harf ( ) ile mecrûr olduğunu unutmayınız.
ِ ْ ‫تاب ال ُـم َد ِّر َس‬
‫ي‬ ِ
İki öğretmenin kitabı ُ ‫ك‬
‫ني‬ ِ ِ
Öğretmenlerin kitabı َ ‫تاب ال ُـم َد ِّرس‬ ُ ‫ك‬
170
Arapça-I
Aşağıdaki cümlelerin i‘râbını yapalım.
(Kliniğin iki doktoru çıktı.) .‫ياد ِة‬ ِ ‫َخرج طَبيبا‬

َ ‫الع‬ ََ
‫ َخ َر َج‬ : Fiil-i mâzî, 3. tekil şahıs, eril.
‫ طَبيبا‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki elif ( ‫) ا‬, çünkü ikil. Aynı zamanda muzâf ’tır.
‫ياد ِة‬ ِ
َ ‫ الع‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Fabrikanın müdürleri bahçeye çıktı.) .‫احلدي َق ِة‬ ‫صنَ ِع إىل‬

ْ َ‫َخ َر َج ُمديرو امل‬
‫ َخ َر َج‬ : Fiil-i mâzî, 3. tekil şahıs, eril.
‫ ُمديرو‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki vâv (‫)و‬, çünkü düzenli eril çoğul. Aynı zamanda
muzâf ’tır. Muzâf olduğu için ‫’ ُمديرون‬nin sonundaki nun (‫ )ن‬düşürülmüştür.
‫صنَ ِع‬ ْ َ‫ امل‬ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫ احلدي َق ِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
ِ ّ‫ )ضمائر النّصب املُت‬herhangi bir ismin sonuna geldiklerinde muzâfun ileyh
Bitişik Nesne Zamirleri (‫صلة‬
olurlar. Daha önce geçtiği üzere bütün zamirler mebnîdirler, yani değişmezler. Bu yüzden muzâfun ileyh
olan zamirin i‘râbını yaparken “mahallen mecrûr” denir ve cer alâmeti aranmaz.
Örneğin,
ِ ‫أ َخ َذ ُمَم ٌد قَـلَمهُ ِمن ص‬

.‫ديق ِه‬
(Muhammet kalemini arkadaşından aldı.) َ ْ َ ّ
‫ أ َخ َذ‬ : Fiil-i mâzî, 3.tekil şahıs, eril.
‫ ُمَ ّم ٌد‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
ُ‫ قَـلَ َمه‬: ‫قَـلَ َم‬: mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, ayrıca muzâftır. Sondaki (ُ‫)ـه‬
zamiri muzâfun ileyh’tir, mahallen mecrûrdur, çünkü zamirdir.
‫ ِم ْن‬ : Harf-i cer
ِ ‫ ص‬: ‫ديق‬
‫ديق ِه‬ ِ ‫ص‬ ِ
َ َ : mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, ayrıca muzâftır. Sondaki (‫ ) ـه‬zamiri muzâfun
ileyh’tir, mahallen mecrûrdur, çünkü zamirdir.
Arapçada ‫كل‬
ُ sözcüğü ile belirtili veya belirtisiz isim tamlamaları oluşturulabilir. Tamlayanı belirsiz
ّ
olduğunda ‫كل‬
ّ ُ kelimesi “ her” anlamındadır. Tamlayanı belirli ise ‫ ُك ّل‬kelimesi “bütün” anlamına gelir.

ِ ّ‫ُك ّل الن‬
‫اس‬ ٍ ْ‫ُكل إن‬
‫سان‬
bütün insanlar her insan
ّ
bütün gün ِ‫ُك ّل اليَ ْـوم‬ her gün ‫ُك ّل يَ ْـوٍم‬
bütün hafta ‫بوع‬

ِ ‫األس‬
ْ ‫ُك ّل‬ her hafta ‫بوع‬
ٍ ‫أس‬ْ ‫ُك ّل‬
171
Örneğin,
(Her gün sinemaya giderim.) .‫السينَما ُك َّل يَ ْـوٍم‬ّ ‫ب إىل‬ ُ ‫أَ ْذ َه‬
(Bütün gün çalıştım.) .‫ْت ُك َّل اليَ ْـوِم‬
ُ ‫َع ِمل‬
Arapçada haftanın günleri de birer isim tamlaması yapısındadır. Haftanın günlerini inceleyiniz.
Pazartesi günü ‫يَ ْـو ُم االثْـنَني‬

Salı günü ‫يَ ْـو ُم الثُّالثاء‬
Çarşamba günü ‫يَ ْـو ُم األربِعاء‬
Perşembe günü ‫وم اخلَميس‬ ُ َ‫ي‬
Cuma günü ‫يَ ْـو ُم اجلُمعة‬
Cumartesi günü ‫ت‬ِ ‫الس ْب‬
َّ ‫يَ ْـو ُم‬
Pazar günü ‫يَ ْـو ُم األحد‬
dikkat
Aşağıdaki sayı isimlerini inceleyiniz ve bazı gün isimleriyle sayı isimlerinin arasındaki ilintiyi fark ediniz.
١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠
‫واحد‬ ِ
‫اثنان‬ ‫ثَالثَة‬ ‫ْأربَ َـعة‬ ‫سة‬
َ ْ‫َخ‬ ‫ِستّة‬ ‫َس ْب َـعة‬ ‫َثانِيَة‬ ‫تِ ْس َعة‬ ‫ش َرة‬
َ ‫َع‬
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
internet
1-10 arası sayıları kolay ezberlemek için linkteki şarkıyı dinleyiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=fJ50Po9_yYo
172
Arapça-I
2 Arapça isim tamlamasını, anlamlarını, kullanım şekillerini ve i‘râbını görsellerle ve örnek

cümlelerle pekiştirme, isim tamlamasının belirtili ve belirtisiz isim tamlaması, zincirleme
isim tamlaması olarak türlerini tanıma ve i‘râbını yapabilme, isim tamlamasını tekil, ikil ve
çoğul isimlerle kurabilme becerisi kazanma

“Cennet annelerin ayakla-

rı altındadır.” meâlindeki
“Sizce muzâfın başında el hadis-i şerifin Arapçası- Arapça öğrenen arkadaşları-
takısı olmamasına rağmen nı araştırıp bulunuz. Bu nızla birlikte kim daha uzun
sonu neden tenvin kabul et- hadis-i şerif içerisinde yer isim tamlaması üretebilir
mez, araştırınız?” alan isim tamlamasının ya- oyunu oynayınız.
pısını öğrendiklerinizle iliş-
kilendiriniz.
173
EVDE NE VAR?
ِ ‫ماذا يف الب ْـي‬

‫ت؟‬ َ
ُ‫ ِف بييت غُْرفَة‬.‫ هذا بييت‬.‫ أنا َح َسن‬.‫رحبًا‬ َ ‫َم‬

ٍ ٍ ‫ُج‬
ٌ‫صغري‬
َ ‫ بييت‬.‫ومطْبَ ٌخ و محّام‬َ ‫لوس و غُْرفَةُ نَ ْـوم‬
.‫يح‬
ٌ ‫و ُمر‬
Merhaba. Ben Hasan. Bu benim evim.
Evimde bir oturma odası, bir yatak odası,
bir mutfak ve bir banyo var. Evim küçük ve
rahattır.
ٌ‫ يف بييت صالَة‬.‫ هذا بييت‬.‫أنا نور‬.‫رحبًا‬ َ ‫َم‬

ٍ ُ ‫لوس و غُر‬
‫ومطْبَ ٌخ‬
َ ‫ف نَوم و غُْرفَة طَعام‬َ ٍ ‫ف ُج‬ ُ ‫و غَُر‬
.‫ئ‬ ِ ‫ بييتكبري و‬.ٌ‫ و لَه حديقةٌ َكبرية‬.‫و محامان‬
ٌ ‫هاد‬ َ َُ ّ
Merhaba. Ben Nur. Bu benim evim. Evimde
bir salon, oturma odaları, yatak odaları, yemek
odası, bir mutfak ve iki banyo vardır. Evimin
büyük bir de bahçesi var. Evim büyük ve sakindir.
174
Arapça-I
ِ ‫يف‬
ٍ ‫بيت َح َسن غُْرفَةُ ُج‬
‫لوس‬
ٍ ‫و غُرفَة‬ ِ ‫ماذا يف بـي‬
‫ت حسن؟‬
.‫نوم و َمطْبَ ٌخ و َحّام‬ ُ َْ
Hasan’ın evinde ne vardır?
Hasan’ın evinde bir oturma
odası, bir yatak odası, bir
mutfak ve bir banyo vardır.
.ٌ‫صغري‬
َ ‫ بيتُه‬،‫ال‬ ‫ت َح َسن َكبريٌ؟‬
ُ ‫َه ْل بَْـي‬
Hayır, onun evi küçüktür. Hasan’ın evi büyük
müdür?
ٍ ‫ف‬
‫نوم‬ ُ ‫يف بيتها صالَة و غَُر‬
‫ف جلوس و غرفة طَعام‬ ُ ‫وغَُر‬ ‫ماذا يف بيت نور؟‬
ِ َّ‫وح‬
.‫امان‬ َ Nur’un evinde ne vardır?
Onun evinde bir salon, yatak
odaları, oturma odaları, yemek
odası ve iki banyo vardır.
.ٌ‫ بيتها كبري‬،‫نَ َـعم‬ ‫بيت نور كبريٌ؟‬

ُ ‫َه ْل‬
Nur’un evi büyük mü?
Evet, onun evi büyüktür.
Evin Bölümleri
Mutfak ‫َمطْبَخ‬
‫فُ ْـرن َماي ْكرو ِويْف‬ ‫قِ ْدر‬ ‫َش ّفاط املطبخ‬
‫ْجملى‬
‫ثَّل َجة‬
‫طَبَق ال َفواكِه‬ ّ ‫إِبْ ِريق ال‬

‫شاي‬
‫طا ِولَة املَطْبَخ‬

ِ
‫صينِيّة‬
‫فُ ْـرن‬ ‫سالة األطْباق‬

ّ َ‫غ‬
175
‫‪Arapçada İsim Tamlaması‬‬
‫ ‪Yemek Odası‬‬ ‫غُ ْرفَة الطّعام‬
‫مائِ َدةُ الط ِ‬

‫ّعام‬
‫كوب املاء‬
‫ِغطاء الطا ِولَة‬ ‫َسنان‬

‫عود األ ْ‬
‫ِمْلَ َحة‬
‫ِس ّكني‬
‫َش ْوَكة‬
‫ِمل َْع َقة‬

‫الو ْجبَة‬
‫طَبَق َ‬
‫الرئِيسي‬
‫الطَبَق ّ‬
‫‪176‬‬
‫ ‪Oturma Odası‬‬ ‫غُ ْرفَة اجلُلوس‬

‫ِستارة‬
‫َو ْح َدة التّلفاز‬

‫ل َْو َحة‬
‫أري َكة‬
‫تِلْفاز‬
‫َزه ِريّة‬
‫َس ّجادة‬
‫طاولة القهوة‬
‫ ‪Banyo‬‬ ‫َحّام‬
‫ِم ْرآة‬ ‫صابون‬ ‫سلَة‬ ‫ِ‬
‫مغْ َ‬
‫اال ْستِ ْحمام‬
‫سائِل ِ‬
‫ِم ْن َ‬
‫ش َفة‬
‫سالة‬
‫غَ ّ‬ ‫لي َفة احلَ ّمام‬
‫َسلّة الغَسيل‬ ‫تحمام‬ ‫حوض ِ‬

‫اال ْس ْ‬ ‫َْ‬
‫‪177‬‬
ِ ‫حياةٌ بـي ال‬
‫ْام َعة و ال ُْم ْستَ ْش َفى‬ ََْ
‫ـي يف‬ ِ ْ َ‫صي قَ ْـبل َسنَت‬ ِ‫ص‬ُّ َ‫ت َت‬ ِ ‫ درست يف ُكلِّي ِة‬.‫ أس ُكن يف أسكيشهري‬.‫أنا حممد نور‬
َ ُ ‫ وأ ْك َم ْل‬.‫ب جبامعة أنقرة‬ ِّ ‫الط‬ ّ ُ ْ ُ ْ ّ
‫ت قَ ْـب َل‬ ِ ٍ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ِّ ‫َم ِال ط‬
ُ ‫ َد َخ ْل‬.‫أع َم ُل اآل َن كطَبيب أطفال يف ُم ْستَ ْش َفى ال َـمدينة‬ ْ ‫ وأنا‬.‫إسطَـْنبول‬ ْ ‫ب األَطْفال يف جام َعة‬
ُ‫ ُكلِّية‬.‫اجلامعات ِف العامل‬ ِ ‫احدةٌ من أَ ْك ِب‬ ِ ‫جامعة األناضول و‬ ِ ِ ‫َسنَ ٍة يف ُكلِّ ِية التَّ ْـعلي ِم‬
َ َ .‫املفتوح جبامعة األناضول‬ ِ
‫ ِعندما أ َْرِج ُع‬.‫ات‬ ِ ‫ أنا ْأدرس يف قس ِم اإلهلي‬.‫زمان‬
ّ ُُ
ٍ ‫أي‬ ِّ ‫مكان و يف‬ ٍ ‫أي‬ ِّ ‫اسة يف‬ َ ‫الدر‬
ِّ َ‫صة‬َ ‫املفتوح َتْـنَ ُح لنا فُ ْـر‬
ِ ‫التَّ ْـعلي ِم‬
ِ َ‫َجلِس إىل َمكْت‬ ِ ِ ِ
‫ ويف‬.‫ أَفْــتَ ُح ُكتُيب و أ َْد ُرس‬،‫اسة‬ َ ‫الدر‬ ِّ ‫ب‬ ُ ْ ‫العشاء ُثَّ أ‬ َ ‫عام‬َ َ‫من الْ َع َم ِل إىل الْبَ ْـيت مساءً آ ُك ُل (أَأْ ُك ُل) ط‬
ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ‫ب ْـع‬
‫س‬ُ ‫َحيانًا ْأد ُر‬ ْ ‫ أ‬.‫يخ ا ِإل ْسالمي‬ ِ ‫كتاب التار‬ َ ‫تاب الف ْقه أو‬ َ ‫تاب احلَديث أو ك‬ َ ‫تاب التَّـ ْفسري أو ك‬ َ ‫ض األيّام أَقْ َـرأُ ك‬ َ
ِ ِ ِ ِ ِ
.‫حاضرات‬ َ ‫ت ُثَّ أُشاه ُد ال ُـم‬ ْ َ‫صفحات اجلام َعة على ا ِإلنْـتَ ْـرن‬ َ ‫احلاسوب و أَفْـتَ ُح‬ ُ ‫أمام‬ َ ‫س‬ ُ ‫أجل‬ ْ ،‫ت‬ ْ َ‫َعن طَر ِيق ا ِإلنْـتَ ْـرن‬
ِ
‫أخ ُر ُج من‬ ْ ‫ ُثَّ آ ُك ُل (أَأْ ُك ُل) الْ ُفطور و‬،ً‫الصباح ُمبَ ِّكرا‬ َّ ‫ض يف‬ ُ ‫ب إِىل الْفراش ُمبَ ِّكراً و أَنْ َـه‬ ُ ‫عاد ًة أَ ْذ َه‬ َ ‫أنا‬
‫يض يف‬ ِ َّ ‫ عندما َيضر‬.‫ بــييت قَريب من الْمستَ ْش َفى‬.‫ت وأَ ْذهب بِالسيارة إىل الْمستَ ْش َفى‬ ِ ‫الْبـي‬
ٌ ‫إيل ط ْف ٌل َمر‬ ُُ ْ ُْ ٌ َْ ُْ ُ َ َْ
ِ
.‫طول اليَ ْـوم‬ َ ‫أع َم ُل‬ ْ .‫طعام الغَداء يف الْ ُم ْستَ ْش َفى‬ َ )‫ آ ُك ُل (أَأْ ُك ُل‬.َ‫الدواء‬ َّ ُ‫ب لَه‬ ُ ُ‫صهُ وأَ ْكت‬ ُ ‫الْ ُم ْستَ ْش َفى أَفْ َح‬
.‫لوم ديين‬ ِ ِ
َ ُ‫س اآل َن لُغَةَ ديين و ع‬ ُ ‫طبيب و أ َْد ُر‬
ٌ ‫ أنا َمْبسو ٌط و حمظو ٌظ ج ّداً ألنَّين‬
Üniversite ve Hastane Arasında Bir Yaşam
Ben Muhammet Nur, Eskişehir’de yaşıyorum. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesinde okudum.
Uzmanlığımı iki yıl önce çocuk doktorluğu alanında İstanbul Üniversitesinde tamamladım. Şu anda
şehir hastanesinde çocuk doktoru olarak çalışıyorum. Bir yıl önce Anadolu Üniversitesi Açıköğretim
Fakültesine girdim. Anadolu Üniversitesi dünyadaki en
büyük üniversitelerden biridir. Açıköğretim Fakültesi
bize her yerden ve her zaman eğitim görme fırsatı sunu-
yor. Ben ilahiyat bölümünde okuyorum. Akşamleyin
işten eve döndüğümde akşam yemeğimi yiyorum sonra
çalışma masasına oturuyorum, kitaplarımı açıyorum
ve çalışıyorum. Bazı günler tefsir kitabını ya da hadis
kitabını veya fıkıh kitabını veya İslam tarihi kitabını
okuyorum. Bazen de internet yoluyla çalışıyorum. Bil-
gisayarın karşısına geçip üniversitenin web sayfalarını
açıyorum sonra da dersleri seyrediyorum.
Genellikle erken yatıyorum ve sabah erken kalkı-
yorum. Sonra kahvaltımı yapıyorum, evden çıkıyorum
ve arabayla hastaneye gidiyorum. Evim hastaneye yakın.
Hastanede bana hasta bir çocuk geldiğinde onu muaye-
ne ediyorum ve ona ilaç yazıyorum. Öğle yemeğini has-
tanede yiyorum. Gün boyu çalışıyorum.
Mutluyum ve çok şanslıyım. Çünkü ben doktorum ve
şimdi dinimin dilini ve dinimin bilimlerini öğreniyorum.
178
Arapça-I
3 Evin bölümlerini ve yerleştirilen bazı ev eşyalarını tanıma

Evinizde bulunan eşyala- Arapça öğrenen arkadaşla-

Öğrendiğiniz ev eşyası isim-
rı inceleyiniz. Bu eşyaların rınızla birbirinize “Evinizde
lerini kullanarak defterleri-
isimlerini Arapçalarıyla iliş- ne var?” sorusunu yönelti-
nize kendi evinizi anlatan
kilendiriniz ve aile üyeleriy- niz. Farklı olan eşyaları be-
bir metin yazınız.
le paylaşınız. lirtiniz.

1- Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki sözcüklerle doldurunuz.
(‫الصيف‬
ّ ، ‫الشتاء‬ ْ َ‫ ف‬، ‫ اجلُ ْمعة‬، ‫) َش ْهر‬
ّ ، ‫ص ُل‬
.‫حار‬
ٌّ ................‫ص ُل‬ ْ َ‫ف‬ .1
.‫بارٌك‬ َ ‫رمضان ُم‬................ .2
ِ ‫ عُطْلَة ِعْن َد العر‬................‫يوم‬
.‫ب‬ .3
ََ َُ
ِ
.‫الربي ِع ُم ْعتَد ٌل‬ .4
ّ ................
.‫ با ِرٌد‬................‫ص ُل‬
ْ َ‫ف‬ .5
2- Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtili isim tamlamaları oluşturunuz.

).............……………( ‫ َحقيبَة‬،‫فتاة‬ .1
).............……………( ‫ْمة‬ ِ
َ ‫ حك‬،‫بيت‬ .2
).............……………( ‫ َمَطّة‬،‫قِطار‬ .3
).............……………( ‫ ُم َد ّرس‬،‫كِتاب‬ .4
).............……………( ‫ سنة‬،‫ُشهور‬ .5
3- Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtisiz isim tamlamaları oluşturunuz.

).............……………( ‫ شجرة‬،‫َحدي َقة‬ .1
).............……………( ‫ َش ِرَكة‬،‫ُمدير‬ .2
).............……………( ِ ،‫طالب‬
‫جام َعة‬ .3
).............……………( ‫ َر ُجل‬،‫َسيّارة‬ .4
).............……………( ‫ َك ْلب‬،‫َولَد‬ .5
179
‫‪Arapçada İsim Tamlaması‬‬
‫‪4- Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları uygun gün, ay ve mevsim isimleriyle doldurunuz.‬‬
‫وم‬ ‫ِ‬
‫‪................‬‬ ‫السْبت و َغداً يَ ْـوُم ‪ ...............‬و أمس يَ ُ‬
‫وم ّ‬‫اليَوم يَ ُ‬
‫األ ْش ُهُر املباركة هي َر َجب و ‪ ...............‬و َرمضان‪.‬‬
‫اخلَريف‪................،...............،...............،‬‬ ‫السنَة ْأربـََعةٌ‪ .‬هي‪:‬‬
‫صول ّ‬
‫فُ ُ‬
‫االثنني‪................،...............،...............،...............،...............،...............،‬‬ ‫وم‬
‫األسبوع َسْب َـعةٌ‪ :‬يَ ُ‬
‫ِ‬ ‫أيّ ُام‬
‫‪5- a. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz.‬‬

‫ ‬ ‫‪b. Cümlelerde yer alan isim tamlamalarında muzâf ve muzâfun ileyh olan sözcükleri belirtiniz.‬‬
‫يادةُ الطَّ ِ‬
‫بيب قَريبَةٌ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ع َ‬ ‫‪.1‬‬
‫ِ‬
‫َهواءُ شاط ِئ البَ ْح ِر ُمر ٌ‬
‫يح‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫ال َكعبةُ بـيت ِ‬

‫اهلل‪.‬‬ ‫ْ َ َْ ُ‬ ‫‪.3‬‬
‫فتوحة‪.‬‬ ‫ِ‬
‫اب املَ ْد َر َسة َم َ‬ ‫أبْو ُ‬ ‫‪.4‬‬
‫لوم ال ّدي ِن يف ال ُكلّيّة‪.‬‬ ‫ت عُ َ‬ ‫َد َر ْس ُ‬ ‫‪.5‬‬
‫باب املَ ْد َر َس ِة َم ٌ‬
‫فقود‪.‬‬ ‫ِم ْفتاح ِ‬
‫ُ‬ ‫‪.6‬‬
‫باب َسيّ َارِة املُدي ِر ُم ْغلَ ٌق‪.‬‬

‫ُ‬ ‫‪.7‬‬
‫ِ‬
‫األرض‪.‬‬ ‫يتون على‬ ‫اق َشجرِة الز ِ‬
‫أور ُ َ َ ّ‬ ‫‪.8‬‬
‫جاهز‪.‬‬
‫عام العشاء ٌ‬ ‫طَ ُ‬ ‫‪.9‬‬
‫دود‪.‬‬ ‫طَريق قَـري ِـة ِ‬

‫الولَد َم ْس ٌ‬ ‫ُ َْ َ‬ ‫‪.10‬‬
‫‪6- Aşağıdaki cümlelerde yer alan muzâfları ikil ve çoğul yaparak cümleleri yeniden yazınız.‬‬
‫ت إىل ُم َعلّ ِم املَ ْد َر َس ِة‪.‬‬
‫َذ َهْب ُ‬ ‫‪.1‬‬
‫…………………………………………………‪………..‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪İkil‬‬
‫‪…….…..………………………………………………… : Çoğul‬‬
‫الش ِرَك ِة‪.‬‬

‫اي مع ُمدي ِر َّ‬
‫الش َ‬
‫ت ّ‬‫َش ِربْ ُ‬ ‫‪.2‬‬
‫…………………………………………………‪………..‬‬ ‫‪:‬‬ ‫‪İkil‬‬
‫‪…….…..………………………………………………… : Çoğul‬‬
‫‪180‬‬
Arapça-I
.‫ثريا‬ ِ
ً ‫صنَ ِع يَ ْـع َم ُل َك‬
ْ َ‫س امل‬
ُ ‫ُم َهْند‬ .3
………..………………………………………………… : İkil
…….…..………………………………………………… : Çoğul
.‫اجلام َع ِة ُْمتَ ِه ٌد‬

ِ ‫م َدرس‬
ُّ ُ .4
………..………………………………………………… : İkil
…….…..………………………………………………… : Çoğul
.‫ب يف غُْرفَتِ ِه‬

ِ َ‫ف املَكْت‬
ُ َّ‫ُم َوظ‬ .5
………..………………………………………………… : İkil
…….…..………………………………………………… : Çoğul
7. Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.

1. Evimizin penceresi açıktır.
2. Sınıfın kapısı kapalıdır.
3. Ali’nin annesinin evi yakındır.
4. Genç kızın çantası eskidir.
5. Memurların arabası yenidir.
6. Ali’nin evinin odaları azdır.
7. Teyzemin yemeğinin lezzeti harikadır.
8. Evin banyosunun aynası kırıktır.
9. Yemek masasının örtüsü temizdir.
10. Gülün kokusu güzeldir.
181
Günlük hayatta “Hangi mevsimdeyiz?”,
1 “Bugün günlerden ne?”, “Hangi aydayız?”

gibi soru ifadelerini cümle içinde kullanabilme
ve cevabını verebilme

bunların pekiştirilmesi sağlanmıştır.
Arapça isim tamlamasını, anlamlarını, kullanım

şekillerini ve i‘râbını görsellerle ve örnek cümlelerle
2 pekiştirme, isim tamlamasının belirtili ve belirtisiz isim

tamlaması, zincirleme isim tamlaması olarak türlerini
tanıma ve i‘râbını yapabilme, isim tamlamasını tekil, ikil
ve çoğul isimlerle kurabilme becerisi kazanma
Arapçada en az iki ismin yan yana gelerek oluşturduğu tamla-

maya isim tamlaması denir. Tamlanan muzâf (‫)مضاف‬, tam-
İsim Tamlaması
ُ
layan ise muzâfun ileyh (‫ )مضاف إليه‬olarak isimlendirilir.
ُ
Türkçedekinin tersine Arapçada önce tamlanan, sonra tamla-
yan kullanılır. Türkçe bir isim tamlamasını Arapçaya çevirirken
sözcüklerin altına Arapçalarını yazmak yeterlidir.
Evin Kapısı
ِ ‫البـي‬
‫ت‬ ‫باب‬
َْ
Muzâf, Arapça tamlamanın ilk ögesi, yani tamlanandır. Hiçbir
zaman başında harf-i ta‘rîf (belirlilik takısı, ‫ )ال‬bulunmaz. Buna
mukabil sonu da hiçbir zaman tenvinlenmez. Cümle içindeki
yerine göre son harekesi değişir. Muzâfun ileyh isim tamlaması-
nın ikinci ögesidir. Yani tamlayandır. Daima mecrûrdur.
Örneğin,
‫الولَ ِد‬
َ ‫قَـلَم‬ Öğrencinin kalemi
Arapça tamlamalar belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamla-
ması olmak üzere üçe ayrılır. Tamlamanın belirtili veya belirti-
siz oluşu, muzâfun ileyh’in yani tamlayanın belirli veya belirsiz
oluşuna bağlıdır. Bu öge belirliyse tamlama belirtili isim tam-
laması, belirsizse tamlama belirtisiz isim tamlaması olur. Buna
göre tamlamanın anlamı da değişir. İkiden fazla ismin oluştur-
duğu tamlamalar ise zincirleme isim tamlaması olarak değerlen-
dirilir. Örneğin, “Müdürün masasının çekmecesi” tamlamasını
ِ َ‫ ُد ْرج مكْت‬olarak ifade ederiz.
‫ب الـمدي ِر‬ َُ
ُ
Evin bölümlerini ve bazı ev
3 eşyalarını Arapça olarak cümle
içinde kullanabilme
Evin tüm odaları, mutfak ve banyoda bulunan tüm eşyaların

Evde Ne Var? isimlerini kullanabilme becerisi kazanma.
182
Arapça-I
1 6 “Bahçenin ağacının meyvelerinden yedim.”

Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir isim tam-
laması değildir? cümlesinin Arapça karşılığı aşağıdaki seçenekler-
den hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. ‫ف‬
ِّ ‫الص‬
َّ ‫باب‬
ُ
A. .‫ت من ْأثار احلَدي َق ِة‬
ُ ‫أ َك ْل‬
B. ‫س ِة‬
َ ‫ُم َعلّمةُ املَ ْدر‬
َ َ ِ ‫أ َك ْلت من ْأثا ِر َشجرِة احل‬
B. .‫ديقة‬
ٍ ِ‫تاب طال‬
C. ‫ب‬ ُ ‫ك‬
ِ َ َ َ ُ
ِ ‫احل‬
C. .‫ديقة‬ ‫ت من ْأثا ٍر يف َش َجَرِة‬
D. ٌ‫توحة‬ ِ
َ ‫النّاف َذةُ َم ْف‬ َ ُ ‫أ َك ْل‬
ٍ ‫األثا ِر من َشجرِة ح‬
D. .‫ديقة‬ ْ ‫ت من‬
E. ‫صنَ ِع‬
ْ َ‫ُمديرا امل‬ َ ََ ُ ‫أ َك ْل‬
ِ ‫الشجرِة يف احل‬
E. .‫ديقة‬ ِ
َ َ َ َ ‫ت من ْأثار‬ ُ ‫أ َك ْل‬
2 İsim tamlamasıyla ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi yanlıştır? 7 Aşağıdakilerden hangisi bir mutfak eşyası
değildir?
A. İki ögesi bulunmaktadır.
B. Tamlanana muzâf adı verilir. A. ‫سلّة الغَسيل‬
َ B. ‫ثَّل َجة‬
C. Muzâfun ileyhin belirli ya da belirsiz oluşu
tamlamanın türünü gösterir. C. ‫صينِيّة‬
ِ D. ‫إبْريق الشاي‬
D. Tamlayana muzâfun ileyh adı verilir. E. ‫قِ ْدر‬
E. Muzâfun ileyhin i‘rabı değişkendir.
8 Aşağıdakilerden hangisi haftanın günlerin-
3 .‫باح‬
ِ ‫الص‬ ِ ِ den biri değildir?
ّ ‫ت إىل َحدي َقة بَيت َج ّديت يف‬
A. ‫وم األحد‬
ُ‫ ي‬ ‫بت‬
ْ ‫الس‬
Yukarıdaki cümlede kaç tane muzâf bulunmaktadır?
َ B.
ّ ‫وم‬ ُ َ‫ي‬
A. 1 B. 2 ُ ‫ يَ ْـوُم‬
C. ‫جْ َعة‬ D. ‫خيس‬َ ‫يَ ْـوُم‬
C. 3 D. 4
E. ‫جادي األوىل‬ ُ
E. 5
9 .‫القاع ِة‬ ِ ِّ ‫طُّلب الص‬

4 Aşağıdakilerden hangisi kamerî (hicrî) aylar- َ ‫ف َْيلسو َن يف‬ ّ
dan biri değildir? Yukarıdaki cümlenin muzâfun ileyhi aşağıdakiler-
den hangisidir?
A. ‫األول‬
ّ ‫ َربيع‬B. ‫ ُمَّرم‬
C. ‫ص َفر‬ D. ‫مارس‬ A. ‫ب‬
ُ ‫ طُّل‬ B. ‫ف‬
ّ ‫الص‬
ّ
َ
E. ‫رجب‬ C. ‫القاع ِة‬
َ D. ‫يف‬
َ
َ ‫َْيلِسو‬
E. ‫ن‬
5 Aşağıdakilerden hangisi bir mevsim ismidir?
10 .‫ت يف َحقيبَيت‬ ْ ِ ‫ ِم ْفتاح‬ifadesinin Türkçe
ِ ‫باب البـي‬
A. ‫بيع األول‬
ُ ‫ ر‬B.
‫ يَناير‬ َ ُ
ّ َ karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
C. ‫بيع‬ ‫َش ْعبان‬
ٌ ‫ ر‬D. َ A. Evin anahtarı çantamdadır.
E. ‫بيع اآلخر‬
ُ ‫ر‬ B. Kapının anahtarı çantamdadır.
َ C. Çantamda evin kapısının anahtarı vardır.
D. Evin kapısının anahtarı çantamdadır.
E. Evin kapısının anahtarını çantama koydum.
183
1. D Yanıtınız yanlış ise “İsim Tamlaması” konu- 6. B Yanıtınız yanlış ise “Zincirleme İsim Tamla-
sunu yeniden gözden geçiriniz. ması” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
2. E 7. A
Yanıtınız yanlış ise “İsim Tamlaması” konu- Yanıtınız yanlış ise “Evin Bölümleri” konu-
sunu yeniden gözden geçiriniz. sunu yeniden gözden geçiriniz.
3. C Yanıtınız yanlış ise “Zincirleme İsim Tamla- 8. E Yanıtınız yanlış ise “Tamlamanın Türleri”
ması” konusunu yeniden gözden geçiriniz. konusunu yeniden gözden geçiriniz.

4. D 9. B Yanıtınız yanlış ise “İsim Tamlaması” konu-
riniz.

5. C 10. D Yanıtınız yanlış ise “Zincirleme İsim Tamla-
ması” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
riniz.
Araştır / Tekrarla Yanıt

7 Anahtarı
Örneğin “anahtar” dediğimizde, açmaya yarayan bir nesne olduğunu düşü-

nüyoruz, ama bu anahtarın ne anahtarı olduğunu bilmiyoruz. Kapı anahtarı
olabileceği gibi, cevap anahtarı da olabilir, bir bilmeceyi çözmeye yarayan bir
sözcük de olabilir, bir İngiliz anahtarı da, bijon anahtarı da. Fakat anahtar
sözcüğünü bir sözcükle tamladığımızda, bu tamlayan belirsiz bile olsa anahtar
diğerlerinden ayrılarak belli bir tanıma kavuşur, yani bir dereceye kadar veya
tam olarak belirlenir. “Kapı anahtarı” belirtisiz isim tamlaması olsa da, anah-
tarın türünü belirler, tür olarak diğerlerinden ayırır. “Kapının anahtarı” dedi-
Araştır 2 ğimizde tam olarak belirlenmiş, herhangi bir kapının değil, belli bir kapının
anahtarı anlamını kazanmıştır. İşte bu yüzdendir ki, isim tamlamasında muzâf
olan kelime hiçbir zaman el takısı almadığı halde sonu belirsizlik alameti olan
tenvin ile de harekelenmez.
Kısacası muzâf olan kelimenin sonunun çift hareke ile harekelenmemesinin

veya belirlilik göstergesi olan tek hareke ile harekelenmesinin sebebi; onun
muzâfun ileyh tarafından kısmen veya tamamen belirli hale getiriliyor ol-
masındandır.
184
‫‪1- Aşağıdaki boşlukları parantez içindeki sözcüklerle doldurunuz.‬‬
‫الصيف)‬
‫الشتاء‪ّ ،‬‬
‫ص ُل‪ّ ،‬‬
‫(ش ْهر‪ ،‬اجلُ ْمعة‪ ،‬فَ ْ‬
‫َ‬
‫حار‪.‬‬
‫يف ٌّ‬ ‫الص ِ‬
‫ص ُل ّ‬ ‫‪ .1‬فَ ْ‬
‫‪Alıştırma 1‬‬ ‫بارٌك‪.‬‬ ‫‪َ .2‬ش ْه ُر رمضان ُم َ‬
‫ب‪.‬‬‫‪ .3‬يوم اجلمع ِة عُطْلَة ِعْن َد العر ِ‬
‫ََ‬ ‫َ ُ ُْ َ‬
‫ِ‬
‫الربي ِع ُم ْعتَد ٌل‪.‬‬
‫ص ُل ّ‬
‫‪ .4‬فَ ْ‬
‫‪ .5‬فَصل الش ِ‬
‫تاء با ِرٌد‪.‬‬ ‫ُْ ّ‬
‫‪2- Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtili isim tamlamaları oluş-‬‬

‫‪turunuz.‬‬
‫(حقيبةُ ال َف ِ‬
‫تاة)‬ ‫‪ .1‬فتاة‪َ ،‬حقيبَة‬
‫َ َ‬
‫(بيت احلكمة)‬ ‫ْمة‬ ‫ِ‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫‪ .2‬بيت‪ ،‬حك َ‬
‫( َمطّةُ ِ‬
‫القطا ِر)‬ ‫‪ .3‬قِطار‪َ ،‬مَطّة‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫تاب ال ُـم َدّرس)‬ ‫ِ‬ ‫‪ .4‬كِتاب‪ُ ،‬م َد ّرس‬
‫(ك ُ‬
‫الس ِنة)‬
‫( ُشهور ّ‬ ‫‪ُ .5‬شهور‪ ،‬سنة‬
‫‪3- Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtisiz isim tamlamaları oluş-‬‬

‫‪turunuz.‬‬
‫( َش َجَرةُ َحدي َق ٍة)‬ ‫‪َ .1‬حدي َقة‪ ،‬شجرة‬
‫دير َش ِرَك ٍة)‬
‫( ُم ُ‬ ‫‪ُ .2‬مدير‪َ ،‬ش ِرَكة‬
‫(طالِب ِ‬
‫جام َع ٍة)‬ ‫‪ .3‬طالب‪ِ ،‬‬
‫جام َعة‬
‫ُ‬
‫( َسيّارة َر ُجلٍ)‬ ‫‪َ .4‬سيّارة‪َ ،‬ر ُجل‬
‫ب َو ٍلد)‬ ‫( َك ْل ُ‬ ‫‪ .5‬ولد‪ ،‬كلب‬
‫‪4- Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları uygun gün, ay ve mevsim isim-‬‬
‫‪leriyle doldurunuz.‬‬
‫وم اجلُ ْم َعة‪.‬‬ ‫ِ‬

‫السْبت و َغداً يَ ْـوُم األحد و أمس يَ ُ‬ ‫وم ّ‬ ‫اليَوم يَ ُ‬
‫‪Alıştırma 4‬‬ ‫أ ْش ُه ُر املباركة هي َر َجب و َش ْعبان و َرمضان‪.‬‬
‫يف‪.‬‬
‫الص ُ‬‫بيع‪ّ ،‬‬ ‫الر ُ‬
‫الشتاء‪ّ ،‬‬
‫السنَة ْأربَ َـعةٌ‪ .‬هي‪ :‬اخلَريف‪ّ ،‬‬ ‫صول ّ‬ ‫فُ ُ‬
‫األربِعاء‪ ،‬يَ ْـوُم اخلَميس‪ ،‬يَ ْـوُم‪.‬‬
‫األسبوع َسبـَْعةٌ‪ :‬يَ ْـوُم االثْـنَني‪ ،‬يَ ْـوُم الثّالثاء‪ ،‬يَ ْـوُم ْ‬
‫ِ‬ ‫أيّ ُام‬
‫وم األحد‪.‬‬ ‫السْبت‪ ،‬يَ ُ‬ ‫اجلُ ْم َعة‪ ،‬يَ ْـوُم َّ‬
‫‪185‬‬
7 Anahtarı
5- a. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz.

b. Cümlelerde yer alan isim tamlamalarında muzâf ve muzâfun ileyh olan
sözcükleri belirtiniz.
ِ َّ‫يادةُ الط‬
.ٌ‫بيب قَريبَة‬ ِ
Doktorun muayenehanesi yakındır. َ ‫ع‬
muzâfun ileyh: ‫بيب‬ِ َّ‫الط‬ muzâf: ُ‫يادة‬ ِ
َ ‫ع‬
ِ
Deniz kenarının havası ferahtır. ٌ ‫َهواء شاط ِئ البَ ْح ِر ُمر‬
.‫يح‬
hem muzâf, hem muzâfun ileyh: ‫ئ‬ ِ
ِ ‫شاط‬ muzâf: ‫َهواء‬
muzâfun ileyh : ‫ح ِر‬ ْ َ‫الب‬

ِ ‫ال َكعبةُ بـيت‬
.‫اهلل‬
Kabe Allah’ın evidir. ُ َْ َ ْ
ِ muzâf: ‫ت‬
muzâfun ileyh: ‫اهلل‬ ُ ‫ب ـَ ْـي‬
.‫فتوحة‬ ِ
Okulun kapıları açıktır.
َ ‫اب ال َـم ْدَر َسة َم‬ ُ ‫أبْو‬
muzâfun ileyh: ‫الـم ْدرس ِة‬ muzâf: ‫اب‬ ُ ‫أبْو‬
ََ َ
Fakültede din bilimleri okudum. .‫لوم ال ّدي ِن يف ال ُكلّيّة‬ َ ُ‫ت ع‬ ُ ‫َدَر ْس‬
muzâfun ileyh: ‫ن‬ ِ ‫ال ّدي‬ muzâf: ‫لوم‬ َ ُ‫ع‬
Alıştırma 5 Okulun kapısının anahtarı kayıptır. ٌ ‫باب ال َـم ْدَر َس ِة َم‬
.‫فقود‬ ِ ‫ِم ْفتاح‬
ُ
hem muzâf, hem muzâfun ileyh: ‫باب‬ ِ muzâf: ‫ِم ْفتاح‬
ُ
muzâfun ileyh : ‫املَ ْدرسة‬ ِ
ََ
Müdürün arabasının kapısı kapalıdır. .‫باب َسيّ َارِة ال ُـمدي ِر ُم ْغلَ ٌق‬ُ
hem muzâf, hem muzâfun ileyh: ‫سيّارة‬ ِ
َ َ muzâf: ‫باب‬ ُ
muzâfun ileyh : ‫الـمدي ِر‬
ُ
ِ
.‫الزيتون على األرض‬ ِ ِ
Zeytin ağacının yaprakları yerdedir. ّ ‫اق َش َجَرة‬ ُ ‫أور‬
hem muzâf, hem muzâfun ileyh: ‫شجرِة‬
َ َ َ muzâf: ‫اق‬ ُ ‫أور‬
muzâfun ileyh : ‫يتون‬ ِ ‫الز‬
ّ
Akşam yemeği hazırdır. .‫جاهز‬
ٌ ‫عام العشاء‬ ُ َ‫ط‬
muzâfun ileyh: ‫العشاء‬ muzâf: ‫عام‬ ُ َ‫ط‬
.‫دود‬ ِ ‫طَريق قَـري ِة‬
Çocuğun köyünün yolu kapalıdır. ٌ ‫الولَد َم ْس‬ َ َْ ُ
hem muzâf, hem muzâfun ileyh: ‫قَـري ِة‬
َْ muzâf: ‫يق‬ ُ ‫طَر‬
muzâfun ileyh : ‫د‬ ِ َ‫الول‬
َ
186
‫‪6- Aşağıdaki cümlelerde yer alan muzâfları ikil ve çoğul yaparak cümleleri ye-‬‬
‫‪niden yazınız.‬‬
‫ت إىل ُم َعلّ ِم ال َـم ْدَر َس ِة‪.‬‬

‫َذ َهْب ُ‬
‫ت إىل ُم َعلّ ِمي امل ْدَر َس ِة‪.‬‬
‫‪َ : Çoğul‬ذ َهْب ُ‬ ‫ت إىل ُم َعلّ َم ْي امل ْدَر َس ِة‪.‬‬
‫‪َ : İkil‬ذ َهْب ُ‬
‫اي مع ُمدي ِر َّ‬ ‫الش َ‬‫ت ّ‬ ‫َش ِربْ ُ‬
‫اي مع ُمدي ِري َّ‬
‫الش َ‬
‫ت ّ‬‫‪َ : Çoğul‬ش ِربْ ُ‬ ‫الش ِرَك ِة‪.‬‬
‫دير ْي َّ‬‫اي مع ُم َ‬ ‫الش َ‬ ‫ت ّ‬ ‫‪َ : İkil‬ش ِربْ ُ‬
‫‪Alıştırma 6‬‬ ‫ِ‬
‫ثريا‪.‬‬
‫صنَ ِع يَ ْـع َم ُل َك ً‬
‫س ال َـم ْ‬ ‫ُم َهْند ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ثريا‪.‬‬
‫صنَ ِع يَ ْـع َملون َك ً‬
‫‪ُ : Çoğul‬م َهْندسو ال َـم ْ‬ ‫ثريا‪.‬‬
‫صنَ ِع يَ ْـع َمالن َك ً‬‫‪ُ : İkil‬م َهْندسا ال َـم ْ‬
‫اجلام َع ِة ُْمتَ ِه ٌد‪.‬‬
‫م َدرس ِ‬
‫ُ ُّ‬
‫اجلام َع ِة ُْمتَ ِهدون‪.‬‬
‫‪ : Çoğul‬م َدرسو ِ‬
‫ُ ّ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫‪ : İkil‬م َدرسا اجلامعة ُْمتَ ِه ِ‬
‫دان‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ُ ّ‬
‫ب يف غُْرفَتِ ِه‪.‬‬ ‫ف الـمكْتَ ِ‬
‫ُم َوظَّ ُ َ‬
‫ب يف غُْرفَتِ ِهم‪.‬‬
‫‪ُ : Çoğul‬موظَّفو الـمكْتَ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ب يف غُْرفَتِ ِهما‪.‬‬ ‫‪ُ : İkil‬موظَّفا الـمكْتَ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪7- Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.‬‬
‫توحةٌ‪.‬‬ ‫ِ ِ‬
‫‪1- Evimizin penceresi açıktır.‬‬
‫ناف َذةُ بَْـيـتنا َم ْف َ‬
‫ق‪2- Sınıfın kapısı kapalıdır. .‬‬‫ف ُم ْغلَ ٌ‬
‫الص ِّ‬
‫باب ّ‬ ‫ُ‬
‫ي قَريب‪3- Ali’nin annesinin evi yakındır. .‬‬ ‫ِ‬
‫ت ِّأم َعل ٍّ ٌ‬ ‫بَْـي ُ‬
‫حقيبةُ ِ‬
‫الفتاة قَدميَةٌ‪4- Genç kızın çantası eskidir. .‬‬
‫َ َ‬
‫ديدةٌ‪5- Memurların arabası yenidir. .‬‬ ‫ِ‬
‫‪Alıştırma 7‬‬ ‫ني َج َ‬ ‫َسيَ َارةُ املـَُـوظّف َ‬
‫ي قَليلَةٌ‪6- Ali’nin evinin odaları azdır. .‬‬ ‫غُر ُ ِ ِ‬
‫ف بَْـيت َعل ٍّ‬ ‫َ‬
‫عام خاليت رائ َعةٌ‪7- Teyzemin yemeğinin lezzeti harikadır. .‬‬‫ِ‬ ‫لَ ّذة طَ ِ‬
‫البيت مكْسورةٌ‪8- Evin banyosunun aynası kırıktır. .‬‬ ‫ِمرآةُ َح ِام ِ‬
‫َ َ‬ ‫ْ ّ‬
‫ِ‬
‫غطاء طا ِولَة الطّعام نَظيف‪9- Yemek masasının örtüsü temizdir. .‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ‬
‫رائِحة الورد ذَكِيّةٌ‪10- Gülün kokusu güzeldir. .‬‬
‫َ َ‬
‫‪187‬‬

ِ ‫مات‬
‫الشي‬ ّ ‫( إبْريق‬ibrîku’ş-şây) çaydanlık ‫( َرسول‬resûl) elçi (peygamber)

‫( أبريل‬ebrîl) nisan ‫( َزْه ِريّة‬zehriyye) vazo
‫( أَْثار‬esmâr) mevveler, (t.) ‫( َثََرة‬semera) ‫اال ْستحمام‬ ِ ‫( سائِل‬sâ’ilu’l-istihmâm) duş jeli
ُ َ
‫أح َسْنتُ ْم‬ ‫تارة‬ ِ
ْ (ahsentum) aferin size َ ‫( س‬sitâre) perde
‫( أري َكة‬erîke) kanepe ‫( ِس ّكني‬sikkîn) bıçak
ِ ‫( أ‬uşâhidu) izliyorum
‫ُشاه ُد‬ ‫( َسلّة الغَسيل‬selletu’l-gasîl) çamaşır sepeti
‫( أغُسطس‬agustus) ağustos ‫شاطئ‬ ِ (şâti’) kıyı
‫( أ ْكتوبر‬uktûbır) ekim ayı ‫( ِشتاء‬şitâ’) kış
‫ أَ َك َل‬- ‫( يَأْ ُك ُل‬ekele- ye’kelu) yemek yemek ‫( َش ّفاط ال َـمطْبَخ‬şeffâtu’l-matbah) aspiratör
‫ت‬ُ ‫( أَ ْك َم ْل‬ekmeltu) tamamladım ‫شوَكة‬ ْ (şevke) çatal
‫ت‬ ْ َ‫( إِنْـتَ ْـرن‬internet) internet ‫( صابون‬sâbûn) sabun
‫( أ َْو‬ev) ya da, veya ‫حات‬
ُ ‫ص َف‬ َ (safahât) sayfalar, (t.) ‫ص ْفحة‬َ (safha)
‫( با ِرد‬bârid) soğuk ‫صيف‬ َ (sayf) yaz
‫صص‬ ُّ َ‫( َت‬tahassus) uzmanlık, ihtisas ‫( صينِيَّة‬sîniyye) tepsi
‫( تَ ْـعليم‬ta‘lîm) öğretim ‫( طا ِولَة ال َق ْه َوة‬tâviletu’l-kahve) sehpa
‫( تَـ ْفسري‬tefsîr) Tefsir; açıklama , yorum ‫( طا ِولَة الطّعام‬tâviletu’t-ta‘âm) yemek masası
‫( ثَّلجة‬sellâce) buzdolabı ‫( طا ِولَة ال َـمطْبَخ‬tâviletu’l-matbah) mutfak masası
‫( َجديد‬cedîd) yeni ‫( طَبَق‬tabak) tabak
‫حار‬
ّ (hârr) sıcak ‫الرئِيسي‬ ّ ‫( الطّبَق‬et-tabaku’r-re’îsî) ana tabak
‫( َحديث‬hadîs) Hadis; konuşma ‫الو ْجبَة‬َ ‫( طَبَ ُق‬tabaku’l-vecbe) öğün tabağı
‫( َحّام‬hammâm) banyo ‫طول اليَ ْـوم‬
َ (tûle’l-yevm) gün boyunca, bütün gün
‫اال ْستِ ْحمام‬ ِ ‫( حوض‬havdu’l-istihmâm) banyo küveti
ُ َْ ‫‘( َع ِميد‬amîd) dekan
‫( َخريف‬harîf) son bahar ‫‘( َع َدد‬aded) sayı
‫( ُد ْرج‬durc) çekmece ‫‘( َعشاء‬aşâ’) akşam yemeği
‫( ديسمرب‬dîsember) aralık ayı ‫َسنان‬ ْ ‫عود األ‬ُ (‘ûdu’l-esnân) kürdan
‫( رائِ َحة‬râiha) koku ‫( َغ ًدا‬gaden) yarın
‫( رائِ َحة ذَكِيّة‬râ’iha zekiyye) güzel koku ‫( َغ ّسالَة‬gassâle) çamaşır makinesi
‫( راعي‬râ‘î) çoban ‫( َغ ّسالَةُ األطْباق‬gassâletu’l-atbâk) bulaşık makinesi
‫( َربيع‬rabî‘) ilk bahar ‫( ِغطاء الطا ِولة‬gitâ’u’t-tâvile) masa örtüsü
188
Arapça-I
‫( فَ ْـباير‬febrâyır) şubat ‫مصنَع‬ْ (masna‘) fabrika

‫( فِراش‬firâş) yatak ‫( ُم ْعتَ ِدل‬mu’tedil) ılık, ılıman
‫صة‬ َ ‫( فُ ْـر‬fursa) fırsat ‫( ِم ْغ َسلَة‬migsale) evye, lavabo
‫( فُ ْـرن‬furn) fırın ‫( َم ْفقود‬mefkûd) kayıp
‫( فُ ْـرن مايكروويف‬furn maykrûvayf) mikrodalga fırın ‫( َمكْتَب‬mekteb) yazı masası, çalışma masası; ofis, büro
‫( فُصول‬fusûl) mevsimler, (t.) ‫صل‬ ْ َ‫( ف‬fasl) ‫( َمكْسور‬meksûr) kırık
‫( فِقه‬fıkh) fıkıh ‫( ِم ْل َع َقة‬mil‘aka) kaşık
‫( فَ ْـوًرا‬fevren) derhal ‫( مُْتاز‬mumtâz) çok iyi
‫( قِ ْدر‬kıdr) tencere ‫( ِمْلَ َحة‬mimleha) tuzluk
‫( قَدمي‬kadîm) eski ‫اجلامعات‬ ِ ‫( ِمن أَ ْك ِب‬min ekberi’l-câmi‘ât) en büyük üni-
versitelerden
َ
‫( قَليل‬kalîl) az
‫ َمنَ َح‬- ‫( يَْنـَ ُح‬meneha - yemnahu) vermek, ihsan etmek
‫( ِلنَّين‬li-ennenî) çünkü ben
ِ ‫( لِْل‬li’l-câmi‘ati) üniversitenin, üniversiteye
‫جام َع ِة‬ ait;
َ‫( ِمْن َش َفة‬minşefe) havlu
üniversite için ‫( نَظيف‬nazîf) temiz
‫( لِي َفة احلَ ّمام‬lîfetu’l-hammâm) banyo lifi ‫ض‬َ ‫ نَ َـه‬- ‫ض‬ ُ ‫( يَـْن َـه‬neheda-yenhedu) kalkmak (yataktan,
oturduğu yerden)
‫( مارس‬mâris) mart
‫( نوفمرب‬nûfember) kasım
‫( مائِدة‬mâide) sofra
‫( َو ْح َدةُ التّـ ْلفاز‬vahdetu’t-tilfâz) televizyon ünitesi
‫( مايو‬mâyu) mayıs
‫( يَناير‬yenâyır) ocak ayı
‫( َمْب ُسوط‬mebsût) mutlu
‫( يـُولْيو‬yulyû) temmuz
‫( َْملى‬meclâ) evye, mutfak lavabosu
‫( يونْيو‬yunyû) haziran
‫اضَرة‬
َ ‫( ُم‬muhâdara) konferans, üniversite dersi
‫( يَ ْـوم االثْنني‬yevmu’l-isneyn) pazartesi
‫( ْحمظُوظ‬mahzûz) şanslı
‫( يَ ْـوم الثّالثاء‬yevmu’s-sulâsâ’) salı
‫( ِم ْرآة‬mir’ât) ayna
‫األحد‬
َ ‫( يَ ْـوم‬yevmu’l-ehad) pazar
‫( ُمريح‬murîh) ferah, rahat
‫األربِعاء‬
ْ ‫( يَ ْـوم‬yevmu’l-erbi‘â’) çarşamba
‫( ِم ْزيَـتَة‬mizyete) yağlık
‫( يَ ْـوم اجلُ ْم َعة‬yevmu’l-cum‘a) cuma
‫( ُمثْلِج‬muslic) karlı
‫( يَ ْـوم اخلَميس‬yevmu’l-hamîs) perşembe
‫( َم ْسدود‬mesdûd) kapalı
‫السْبت‬ َّ ‫( يَ ْـوم‬yevmu’s-sebt) cumartesi
‫( ُم ْش ِمس‬muşmis) güneşli
189
Bölüm 8
Arapçada Sıfat Tamlaması
Günlük Hayatımızda Arapça 8 Sıfat Tamlaması
1 2
1 Günlük hayatta “Neyin var? Ağrın var mı? 2 Arapça sıfat tamlaması oluşturma
Ateşin var mı?” gibi soru ifadelerini cümle ve tamlamaları cümle içinde doğru
içinde kullanabilme ve cevabını verebilme kullanabilme becerisi kazanabilme
3
Ben bir doktorum
3 Vücut organlarının bazılarının isimlerini ve
işlevlerini tanıyabilme
Anahtar Sözcükler ‫الكلمات املفتاحية‬: • Sıfat ve Mevsûf ‫الصفة و املَْوصوف‬

ّ • Sağlık ‫الصحة‬
ِّ
• Vücut ‫البدن‬
َ
190
Arapça-I

Arapçada bir ismin ardından gelerek o ismi niteleyen sözcüklere sıfat diyoruz. Sıfatlar sözcüklerin an-
lamlarını sayı, renk, şekil, durum vb. yönlerden nitelerler. “Niteleyen” anlamında Türkçede de kullanılan
“sıfat” sözcüğü aslen Arapçadır ve Arapçada da aynı anlamda kullanılmaktadır. Bir sıfat tarafından nitelenen
sözcüğe mevsûf adı verilir. Sıfat ve mevsûfun bir araya gelmesiyle oluşan tamlamaya sıfat tamlaması denir.
Bir sıfat tamlamasında sıfat ile mevsûf diğer bir deyişle niteleyen ve nitelenen dört bakımdan birbiriyle
uyumlu olmak zorundadır: Cinsiyet bakımından, sayı bakımından, belirlilik ve belirsizlik bakımından,
i‘râb bakımından. Bu bölümde sıfat tamlamasının uyumluluk açısından her bir türüne yeteri kadar örnek
verilerek konunun pekiştirilmesi sağlanacaktır.
Bölüm içerisinde doktor muayenehanesinde geçen diyalogda ve okuma parçasında bolca sıfat tamlama-
sı kullanılmaktadır. Vücut organlarının tanıtılmasına yönelik görseller de günlük dilde sıklıkla kullanılan
bazı kelimeler pekiştirilmesine ve ezberlenmesine fayda sağlayacaktır.
٨ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
Doktor Muayenehanesinde ِ ‫يف ِع‬

‫يادة طبيب‬
Muhenned çalışkan bir öğrencidir. Hukuk fakültesin-
‫ يَ ْس ُكن‬.‫س يف ُكلِّيَّ ِة احلُقوق‬ ِ ِ
de okumaktadır. Çalışkan öğrencilerle beraber öğrenci ُ ‫ ُه َو يَ ْد ُر‬.‫ب ُْمتَهد‬ٌ ‫ُم َهنَّد طال‬
ِ
yurdunda kalmaktadır. İki gün önce öksürükle ‫ َش َعَر قَ ْـب َل‬.‫دين يف َس َك ِن الطّالب‬ َِ ‫َم َع الطَُّّلب ال ُـم ْجتَه‬
ِِ
birlikte boğazında şiddetli bir ağrı hissetti ve bugün ‫ب اليَ ْـوَم إىل‬ َ ‫يَ ْـوَم ْي بأَ َل َشديد يف َح ْلقه َم َع ُسعال و َذ َه‬
َّ ‫يادة قَريبَة ِم َن‬ ِ
yurda yakın bir polikliniğe gitti.
:‫الس َكن‬ َ ‫ع‬
Doktor: Hoş geldin. Buyur. Neyin var,
şikâyetin nedir? ‫ ماذا بِك؟ ما َشكايتُك؟‬.‫َّل‬ ْ ‫ تَـ َفض‬.ً‫أهالً و َس ْهال‬:‫بيب‬
ْ ّ‫الط‬
Muhenned: Şiddetli öksürüğüm var, boğazım ağ-
rıyor ve baş ağrım da var. ‫عال َشديد و أشعُُر بِأ َل يف َح ْلقي‬ ٌ ‫ ِعْندي ُس‬:‫ُم َهنَّد‬
Doktor: Nefes almada zorluğun var mı?
.ً‫صداع أيضا‬ ِ
Muhenned: Evet. ُ ‫وعْندي‬
Doktor: Ne zamandan beri bu belirtiler var?
.‫صعوبَة يف التَّـنَـفُّس‬ ِ
Muhenned: Bir süredir. ُ ‫ َه ْل عْن َدك‬:‫الطّبيب‬
Doktor: Ateşin yüksek mi? .‫ نَ َـعم‬:‫ُم َهنَّد‬
Muhenned: Evet, bazen şiddetli ateşim oluyor.
‫َعراض؟‬
ْ ‫ ُمْن ُذ مىت لَ َديك هذه األ‬:‫الطّبيب‬
.‫الوقْت‬ َ ‫ض‬ِ ‫ ُمْن ُذ بَ ْـع‬:‫ُم َهنَّد‬
dikkat
“‫أشعُُر بِأ َل يف َح ْلقي‬

” ifadesinin Arapçası
‫ َهل َحر َارتُك عالِـيَة؟‬:‫الطّبيب‬
َ ‫ نَعم ِعندي َحر َارةٌ َش‬:‫ُم َهنَّد‬
“Boğazımda bir ağrı hissediyorum.” olmakla
birlikte Türkçede yaygın olarak “Boğazım ağ- .‫أحيانًا‬
ْ ‫ديدة‬
rıyor” denir.
191
Doktor: Şimdi ağzını açıyorsun ve boğazını iyi

bir şekilde muayene ediyorum.
ٍ ‫بشك‬
‫ْل‬ َ ‫ص َح ْل َقك‬
ُ ‫ وأنا أفْ َح‬،‫ك‬
َ ‫ اآلن تَـ ْفتَ ُح فَ َم‬:‫الطّبيب‬
Muhenned: Tabii, aaa! .‫جيَّد‬
Doktor: Boğazın iltihaplı, biraz ateşin var, şim-
di sırtını açıyorsun ve stetoskopla mu-
!‫ آآآآآآ‬.‫ طَْب ًـعا‬:‫ُم َهنَّد‬
ayene ediyorum.
َ ‫ك ُم ْلتَ ِهب و‬
‫ واآلن‬.‫عندك حرارة قليلَة‬ َ ‫ َح ْل ُق‬:‫الطّبيب‬
Muhenned: Peki.
.‫اعة‬ ِ
Doktor: Allah'a şükür ciğerlerin iyi. َ ‫بالس ّم‬
ّ ُ‫صه‬ ُ ‫ف ظَ ْهَرك و أنا أفْ َح‬
ُ ‫تَكْش‬
Muhenned: Allah'a şükür. Neyim var doktor? .‫ طَيّب‬:‫ُم َهنَّد‬
Doktor: Hafif bir soğuk algınlığın ve boğazın-
ِ ‫ئتاك سليم‬
.‫تان احلمد هلل‬
da biraz iltihap var. َ َ َ ‫ ر‬:‫الطّبيب‬
Muhenned: Ne yapayım?
Doktor: Şimdi birkaç ilaç yazıyorum, onları
‫ ماذا ِعْندي يا طبيب؟‬.‫ احلمد هلل‬:‫ُم َهنَّد‬
alırsın sonra tekrar muayene için bana
‫هاب بَسيط يف‬ِ ِ
geri gelirsin. ٌ ‫كام َخفيف و الْت‬ ٌ ‫ عْن َدك ُز‬:‫الطبيب‬
Muhenned: İnşallah, çok teşekkür ederim doktor.
.‫َح ْل ِقك‬
Doktor: Rica ederim, görevimiz, geçmiş olsun.
‫ ماذا أفْ َـع ُل؟‬:‫ُم َهنَّد‬
Muhenned: Teşekkür ederim.
ّ‫األد ِويَة و تَأْ ُخ ُذها ُث‬
ْ ‫ض‬ َ ‫ب بَ ْـع‬
ُ ُ‫اآلن أ ْكت‬ :‫الطّبيب‬
.‫إل للمعاينة من َجديد‬ ِ
ََّ ‫تَ ْـرج ُع‬
dikkat .‫ ُشكًْرا َجزيالً يا دكتور‬.‫ إ ْن شاء اهلل‬:‫ُم َهنَّد‬
ِ ‫ئتاك سليم‬
“‫تان‬ ِ ِ
َ َ َ ‫ ”ر‬ifadesinde, ‫ رئَتان‬kelimesi za- .‫سالمتَك‬ ِ
mire muzâf olunca sonundaki nûn (‫ )ن‬harfi َ ،‫ ال ُشكَْر على الواجب‬:‫الطّبيب‬
düşmüştür.
.‫ك اهلل يا دكتور‬ َ ‫ َسلَّ َم‬:‫ُم َهنَّد‬
dikkat
Birine “Geçmiş olsun” anlamında Arapçada
kullanılan ifade “‫ – سالمتك‬selâmetek”tir. Bu
ifadenin karşılığı olarak Türkçede “Sağ ol” veya
“Teşekkür ederim” karşılıkları kullanılırken
Arapçada ise “‫ – سلَّمك اهلل‬sellemeke’l-lâh” veya
ََ
daha yaygın şekliyle “‫ – اهلل يسلِّمك‬Allah yusel-
َ َُ
limek” karşılığı kullanılır. Arapça bu kullanımın
kelime anlamı ise: “Allah seni sağlam kılsın”dır.
192
Arapça-I
1 Günlük hayatta “Neyin var? Ağrın var mı? Ateşin var mı?” gibi soru ifadelerini cümle
içinde kullanabilme ve cevabını verebilme

Kur’ân-ı Kerim’in “Kâri‘a

Bu diyaloğu defterlerinize Sûresi” 4., 5., 7., 11. ayet-i Siz doktor, arkadaşınız has-
yazınız, soru ifadelerini ez- kerimelerini okuyunuz. Bu ta yerine geçerek bu diyalo-
berleyiniz. ayetlerdeki sıfat tamlamala- ğu canlandırınız.
rını tespit ediniz.
DİLBİLGİSİ: ARAPÇADA SIFAT TAMLAMASI
‫الصفة و املَْوصوف‬
ّ :‫القواعد‬
ِ diyoruz. Sıfatlar sözcüklerin
Arapçada bir ismin ardından gelerek o ismi niteleyen sözcüklere sıfat )‫(صفة‬
anlamlarını sayı, renk, şekil, durum vb. yönlerden nitelerler. “Niteleyen” anlamında Türkçede de kulla-
nılan “sıfat” sözcüğü aslen Arapçadır ve Arapçada da aynı anlamda kullanılmaktadır. Bir sıfat tarafından
nitelenen sözcüğe mevsûf )‫(موصوف‬ َ adı verilir.
Bir sıfat tamlamasında sıfat ile mevsûf, diğer bir deyişle niteleyen ve nitelenen dört bakımdan birbiriyle
uyumlu olmak zorundadır: Cinsiyet bakımından, sayı bakımından, belirlilik ve belirsizlik bakımından,
i‘râb bakımından.
Sözcüklerin sıralanışı açısından sıfat tamlaması Türkçe sıfat tamlamasından farklıdır. Türkçede sıfat,
nitelediği sözcükten önce gelir. Arapçada ise tam tersi ister belirli ister belirsiz bir sıfat tamlaması olsun sıfat
nitelediği sözcükten sonra gelmektedir. Örneğin Türkçede yeni kitap derken görüldüğü üzere yeni sözcü-
ğünü kitap sözcüğünün önüne getiriyoruz. Arapçada ise durum tam tersidir. Dolayısıyla Türkçe bir sıfat
tamlamasını oluşturan sözcüklerin altına Arapça karşılıkları yazıldığında doğru bir Arapça sıfat tamlaması
oluşturulmuş olur.
Örneğin “yeni kitap” biçimindeki tamlama, Arapçada aşağıdaki gibidir:
yeni kitap
sıfat mevsûf
193
Arapçada mevsûf önce kullanıldığı için, sıfatın mevsûfuna dört bakımdan uyma zorunluluğu vardır:
1. Ma‘rifelik ve nekiralık (belirlilik ve belirsizlik) bakımından: Mevsûf belirli ise sıfatı da belirli,
mevsûf belirsiz ise sıfatı da belirsiz kullanılmak zorundadır. Örneğin;
(zengin adam) ُّ َِ‫الر ُجل الغ‬
‫ن‬ ّ
(zengin bir adam) ٌّ ِ َ‫َر ُج ٌل غ‬
‫ن‬
2. Cinsiyet bakımından: Mevsûf erilse sıfat da eril, mevsûf dişilse sıfat da dişil olmalıdır. Örneğin;
(çalışkan erkek öğrenci) (eril) ‫الطّالِب املُ ْجتَ ِهد‬
(çalışkan kız öğrenci) (dişil) ‫الطّالِبَة املُ ْجتَ ِه َدة‬
3. İ‘râb bakımından: Sıfat, mevsûfun i‘râbına tabidir; mevsûf merfû ise sıfat da merfû, mevsûf man-
sub ise sıfat da mansub, mevsûf mecrur ise sıfat da mecrur olur. Örnek:
(Büyük bilgin çıktı.) .‫الكبير‬
ُ ُ ‫َخ َر َج‬
‫العالم‬
(Büyük bilgini gördüm.) .‫الكبير‬
َ َ ‫ت‬
‫العالم‬ ُ ْ‫َرأَي‬
(Büyük bilgine gittim.) ِ ‫ت إِىل‬
.‫العالم الكبي ِر‬ ُ ‫َذ َه ْب‬
4. Sayı bakımından: Mevsûf tekilse sıfat da tekil, mevsûf ikil ise sıfat da ikil, mevsûf çoğul ise sıfat da
ona uygun yapıda gelmelidir.
ِ
(ihlaslı öğretmen) ُ ‫املَُعلِّ ُم املُ ْخل‬
‫ص‬
ِ ِ‫مان املُ ْخل‬
‫صان‬ ِ ِّ‫املُعل‬
(ihlaslı iki öğretmen) َ
(ihlaslı öğretmenler) ِ ِّ
‫املَُعل ُمون ال ُـم ْخلصو َن‬
(ihlaslı kadın öğretmen) ُ‫املَُعلّ َمةُ املُ ْخلِصة‬

ِ ‫تان املُ ْخلِص‬
‫تان‬ ِ ‫املُعلم‬
(ihlaslı iki kadın öğretmen) َ َ
(ihlaslı kadın öğretmenler) ‫صات‬ ِ
ُ ‫مات املُ ْخل‬ ُ ّ‫املَُعل‬
Şimdi belirsiz bir tamlama üzerinde tüm bu kuralları bir tabloda inceleyelim.
Çoğul İkil Tekil
‫ُم َعلِّمو َن ُم ْسلِمو َن‬ ِ ِ‫مان مسل‬

‫مان‬ ِ
ْ ُ ِّ‫ُم َعل‬ ‫ُم َعلّ ٌم ُم ْسلِ ٌم‬ ‫ضَر‬
َ ‫َح‬ Merfû (eril)
ِ ِ ‫تان مسلِم‬ ِ ٌ‫ُم َعلِّ َمةٌ ُم ْسلِ َمة‬

‫مات‬
ٌ ‫مات ُم ْسل‬ ٌ ِّ‫ُم َعل‬ ‫تان‬ َ ْ ُ ‫ُم َعلِّ َم‬ ‫ت‬
ْ ‫ضَر‬
َ ‫َح‬ Merfû (dişil)
ِِ ِ ِ ْ ‫ي ُمسلِم‬ِ ‫ُم َعلِّ ًما ُم ْسلِ ًما‬

‫ني‬
َ ‫ني ُم ْسلم‬ َ ‫ُم َعلِّم‬ ‫ي‬ َ ْ ْ ‫ُم َعلِّ َم‬
Mansûb (eril)
‫ت‬
ُ ْ‫َرأَي‬
ٍ ِ‫مات مسل‬ ٍ ِّ‫معل‬ ِ ْ َ‫ي ُمسلِمت‬
ِ ً‫ُم َعلِّ َمةً ُم ْسلِ َمة‬
‫مات‬ ‫ـي‬ َ ْ َْ‫ُم َعلِّ َمتـ‬
Mansûb (dişil)
ُْ َُ
ِِ ِ ِ ْ ‫ي ُمسلِم‬ِ ‫ُم َعلِّ ٍم ُم ْسلِ ٍم‬
‫ني‬
َ ‫ني ُم ْسلم‬ َ ‫ُم َعلِّم‬ ‫ي‬ َ ْ ْ ‫ُم َعلِّ َم‬
Mecrûr (eril)
‫ت َم َع‬
ُ ‫َجلَ ْس‬
ٍ ِ‫مات مسل‬ ٍ ِّ‫معل‬ ِ ْ َ‫ي ُمسلِمت‬
ِ ‫ُم َعلّ َم ٍة ُم ْسلِ َم ٍة‬
‫مات‬ ‫ـي‬ َ ْ َْ‫ُم َعلِّ َمتـ‬
Mecrûr (dişil)
ُْ َُ
194
Arapça-I
Arapçada düzensiz (kırık) çoğul formundaki gayr-i ‘âkil (akılsız) sözcüklerin tekil dişil kabul edildik-
lerini daha önce görmüştük. Dolayısıyla bu tür sözcüklerin sıfatları tekil dişil yapıda kullanılır. Örneğin,
(eski bir kalem) ٌ‫قَـلَ ٌم قَدمي‬
(eski kalemler) ٌ‫ْالم قَدميَة‬
ٌ ‫أق‬
Şimdi içinde sıfat tamlaması barındıran aşağıdaki cümlelerin i‘râbını yapalım.
(Yeni bir kitap okudum.) .‫أت كِتابًا َجدي ًدا‬

ُ ‫قَ َـر‬
Bu cümle, bir fiil cümlesidir, çünkü fiil ile başlamıştır.
ُ ‫ قَ َـر‬: Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.

‫أت‬
ً‫ كِتابا‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, aynı zamanda mevsûf.
ً‫ َجديدا‬:daki)‫’(كِتابًا‬in sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirsiz ve mansûbdur (nasb alâmeti son-
fetha).
(Cömert adam camiye gidiyor.) .‫الر ُج ُل ال َكرميُ إىل املَ ْس ِج ِد‬

َّ ‫ب‬ُ ‫يَ ْذ َه‬
Bu cümle, bir fiil cümlesidir, çünkü fiille başlamıştır.
‫ب‬ ُ ‫يَ ْذ َه‬ : Muzâri fiil, üçüncü tekil şahıs, eril.
‫الر ُج ُل‬
ّ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme, mevsûf.
ُ ‫ ال‬
‫رمي‬ ‫ك‬
َ : (‫جل‬
ُ ُ ‫’) َّالر‬nün sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirli ve merfûdur (ref alâmeti sondaki damme).
‫املَ ْس ِج ِد‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Başarılı iki erkek öğrenciye yazdım.) .‫ي‬ ِ ‫ـي‬

ِ ْ ‫الناج َح‬ ِ ْ َ‫ت إىل الطّالب‬
ُ ‫َكتَْب‬
‫ت‬
ُ ‫َكتَْب‬ : Mâzi fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
ِ َْ‫الطّالبـ‬
‫ي‬ : Mecrûr, cer alâmeti (‫)ي‬, çünkü ikil, mevsûf.
‫ي‬ ِ
ِ ْ ‫ الناج َح‬ ِ ْ َ‫’)الطّالب‬nin sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi ikil, eril, belirli ve mecrûrdur (cer alâmeti
: (‫ـي‬ ‫ي‬
'dir, çünkü ikildir).
ِ
(Üniversiteye iki yeni kadın hoca geldi.) .‫اجلام َع ِة‬ ِ ‫تان جدي َد‬
‫تان إىل‬ ِ
َ ‫ت ُم َد ِّر َس‬
ْ ‫ض َر‬
َ ‫َح‬
‫ت‬ْ ‫ض َر‬
َ ‫َح‬ : Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, dişil.
ِ‫ستان‬ ‫ُم َد ِّر‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti elif ( ‫) ا‬, çünkü ikil, aynı zamanda mevsûf.
ِ
‫جديدتان‬ ِ ‫مد ِّر‬
: (‫ستان‬ َ )’nin sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi ikil, dişil, belirsiz ve merfûdur (ref alâmeti elif
( ‫ ) ا‬çünkü ikildir).
ِ
‫اجلام َع ِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
195
ِ ‫َخرج ِط ْفل صغري ِمن الب ْـي‬

.‫ت‬
(Küçük bir çocuk evden çıktı.) َ ْ ٌ َ ٌ ََ
‫ َخ َر َج‬ : Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, eril.
‫ ِط ْف ٌل‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme, aynı zamanda mevsûf.
ِ )’un sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirsiz ve merfûdur (ref alâmeti sondaki
ٌ‫صغري‬ َ : (‫ط ْفل‬
ٌ
damme).
‫ ِم ْن‬ : Harf-i cer
‫ت‬ ِ ‫الب ْـي‬
َ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Kütüphanede birçok kitap okudum.) .‫ثريةً يف املَ ْكتَبَ ِة‬ ُ ْ‫قَ َـرأ‬
َ ‫ت ُكتُبًا َك‬
‫ت‬ ُ ْ‫ قَ َـرأ‬ : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫ ُكتُبًا‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, aynı zamanda mevsûf.
َ ‫ َك‬
‫ثريًة‬ : (‫كتُبًا‬
ُ )’in sıfatıdır; ‫ ُكتُب‬kelimesi gayr-i âkil düzensiz çoğul olduğu için tekil dişil sayılır, do-
layısıyla sıfatı da bu yüzden tekil, dişil, belirsiz ve mansûbdur (nasb alâmeti sondaki fetha).
‫ املَ ْكتَبَ ِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
.ٌ‫ثرية‬ ِ ِ
َ ‫جار َك‬
ٌ ‫يف احلَدي َقة أ ْش‬
Bu cümle, bir isim cümlesidir, çünkü isimle başlamıştır.
ِ
‫احلديقة‬ ‫يف‬ : Şibih cümle (câr-mecrûr) olarak öne geçmiş haber, mahallen merfû.
‫أشجار‬
ٌ : Sona kalmış mubtedâ, merfû, ref alâmeti sondaki damme, mevsûf.
ٌ‫ثرية‬
َ ‫ َك‬ ٌ ‫’)أ ْش‬un sıfatıdır; ‫جار‬
: (‫جار‬ ٌ ‫ أ ْش‬kelimesi gayr-i âkil düzensiz çoğul olduğu için tekil dişil sayılır,
dolayısıyla sıfatı da bu yüzden tekil, dişil, belirsiz ve merfûdur (ref alâmeti sondaki damme).
Arapçada sıfat, tek bir kelime olabileceği gibi bir niteleme cümlesi de olabilir. Bir cümlenin niteleme cüm-
lesi olabilmesi için belirsiz bir isimden sonra (bu isim tekil de olabilir, çoğul da) kullanılmış olması gerekir.
Başka bir deyişle, belirsiz isimlerden sonra gelen cümleler niteleme cümleleridir, dolayısıyla sıfattır. Hatırla-
yacağınız üzere cümlelerin i‘râbı mahallendir, yani bulunduğu konum itibariyle i‘râbı “mahallen merfû” veya
“mahallen mansûb” ya da “mahallen mecrûr” biçiminde yapılır; ref veya nasb ya da cer alameti aranmaz.
Sözgelimi, cümlenin nitelediği isim merfû ise sıfat cümlesi mahallen merfû olur. Örnek verecek olursak;
Fiil cümlesi Fâ‘il Mâzi

sıfat mevsûf fiil
196
Arapça-I
Şimdi de sıfatı cümle olan birkaç cümlenin i ‘râbını yapalım:

(Fabrikada çalışan bir adam geldi.) .‫صنَ ِع‬
ْ ‫ضر َر ُج ٌل يَ ْـع َم ُل يف ال َـم‬
َ ‫َح‬
‫ضر‬ َ ‫ ح‬ َ : Mâzi fiil, üçüncü tekil şahıs, eril.
‫ َر ُج ٌل‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme, mevsûf.
‫ يَ ْـع َم ُل‬ : Muzâri fiil, dolayısıyla kendisiyle birlikte yeni bir fiil cümlesi başlıyor;
üçüncü tekil şahıs, eril; fâ‘ili gizli zamir (‫)هو‬.
‫صنَ ِع‬
ْ ‫ ال َـم‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫صنَ ِع‬
ْ ‫ يَ ْـع َم ُل يف ال َـم‬ : Fiil cümlesi hâlinde sıfat, mahallen merfû; çünkü mevsûfu olan (‫جل‬
ُ ‫ )ر‬merfû. ٌ َ
.‫ف‬ َّ ‫ك ُم َعلِّ ُمون َْيلِسو َن يف‬
ِّ ‫الص‬
(Sınıfta oturan öğretmenler seni istiyor.) َ ُ‫يَطْلُب‬
‫ك‬
َ ُ‫ يَطْلُب‬: ‫ب‬
ُ ُ‫يَطْل‬: Muzâri fiil, üçüncü tekil şahıs, eril; (‫ )ك‬bitişik nesne zamiri, mef ’ûlun
bih, mahallen mansûb, çünkü zamirler mebnî.
‫ م َعلِّ ُمون‬
ُ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti vâv (‫)و‬, çünkü düzenli eril çoğul, aynı zamanda mevsûf.
‫ يلسو َن‬ِ
َْ : Muzâri fiil, kendisiyle birlikte yeni bir fiil cümlesi başlıyor, fâ‘ili bitişik zamir
olan vâvu’l-cemâ‘a (‫)و‬.
ِّ ‫ الص‬
‫ف‬ َّ :Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫ف‬ َّ ‫ يلِسو َن يف‬
ِّ ‫الص‬ َْ : Fiil cümlesi hâlinde sıfat, mahallen merfû; çünkü mevsûfu olan (‫ ) ُم َعلِّمون‬merfû.
ُ
(Bakanlıkta memur olarak çalışan kadınlara gittim.) . ‫ْن يف ال ِوز َارِة‬ ٍ
َ ‫ت إىل ُم َوظّفات يَ ْـع َمل‬
ُ ‫َذ َه ْب‬
‫ت‬ ُ ‫ َذ َه ْب‬ : Mâzi fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
ٍ ّ‫ موظ‬
‫فات‬ َُ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, mevsûf.
‫ْن‬
َ ‫ يَ ْـع َمل‬ : Muzârî fiil, kendisiyle birlikte yeni bir fiil cümlesi başlıyor, fâ‘ili bitişik zamir
olan nûnu’n-nisve (‫)ن‬.
‫ ال ِوز َارِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
‫ْن يف ال ِوز َارِة‬
َ ‫ يَ ْـع َمل‬ : Fiil cümlesi hâlinde sıfat, mahallen mecrûr; çünkü mevsûfu olan (‫فات‬ ٍ ّ‫)موظ‬
َُ
mecrûr.
Şimdi daha önce öğrendiğimiz tamlamaları ve işaret sıfatlarını kullanarak sıfat tamlamalı farklı cüm-
leler kurmaya çalışalım. Bunu yaparken öncelikle aşağıdaki Türkçe ifadeleri Arapçaya aktarmaya çalışalım
ve aradaki farkı birlikte inceleyelim.
197
Öncelikle bir sıfat tamlaması yazmaya ne dersiniz? Çalışkan bir öğrenci diyelim mesela. Bunu Arapça
olarak yazalım:
‫ب ُْمتَ ِه ٌد‬ ِ
ٌ ‫طال‬
Evet, şimdi yukarıdaki sıfat tamlamasıyla birlikte bir kelime daha ekleyerek bir isim tamlaması oluştur-
maya ne dersiniz? Örneğin aynı sıfat tamlamasını kullanarak çalışkan bir öğrencinin odası, diyelim. Bunu
Arapça olarak yazalım:
ٍ ِ‫غُ ْرفَةُ طال‬
‫ب ُْمتَ ِه ٍد‬
Bu tamlama şu anda belirtisiz bir isim tamlaması oldu; ancak içinde bir de sıfat tamlaması barındırıyor.
Şimdi bu tamlamayı zincirleme bir isim tamlamasına çevirmeye ne dersiniz. Örneğin çalışkan bir öğrenci-
nin odasının hâli diyelim, şimdi de hep birlikte bu tamlamayı Arapça ifade etmeye çalışalım.
ٍ ِ‫َحالَةُ غُ ْرفَ ِة طال‬

‫ب ُْمتَ ِه ٍد‬
Bu ifadeyle farklı cümleler kurmaya ne dersiniz. Örneğin,
Bu bir odadır. .ٌ‫َه ِذه غٌ ْرفَة‬

Bu bir öğrenci odasıdır. ٍ ِ‫َه ِذ ِه غُ ْرفَةُ طال‬
.‫ب‬
Bu çalışkan bir öğrenci odasıdır. ٍ ِ‫َه ِذ ِه غُ ْرفَةُ طال‬
.‫ب ُْمتَ ِه ٍد‬
Bu çalışkan bir öğrenci odasının hâlidir. .‫ب ُْمتَ ِه ٍد‬ ٍ ِ‫َه ِذ ِه حالَةُ غُ ْرفَ ِة طال‬
Bu, çalışkan öğrencinin odasının hâlidir. .‫ب املُ ْجتَ ِه ِد‬ ِ ِ‫َه ِذه َحالَةُ غُ ْرفَ ِة الطال‬
Bu çerçevede aşağıdaki tablodaki kullanımları inceleyelim ve kelimelerin yeri ve yapısı değiştikçe anla-
mın da nasıl değişmekte olduğunu fark edelim.
ٌ‫َر ُج ٌل فَقري‬
Fakir bir adam
ِ
ُ‫الر ُج ُل ال َفقري‬
Fakir adam
ّ
Adamın fakirliği ‫الر ُج ِل‬
ّ ‫فَـ ْق ُر‬
Adam fakirdir. .ٌ‫الر ُج ُل فَقري‬
ّ
Bu adam fakirdir. .ٌ‫الر ُج ُل فَقري‬
ّ ‫هذا‬
Bu fakir adam vefalıdır. .ٌّ‫الر ُج ُل ال َفقريُ َويف‬
ّ ‫هذا‬
Bu vefalı fakir adam amcamın oğludur. .‫ف اِبْ ُن َع ّمي‬
ُّ ِ‫الو‬
َ ُ‫الر ُج ُل ال َفقري‬
ّ ‫هذا‬
198
Arapça-I
Aşağıda Arapçada sık kullanılan bazı sıfatlar zıt anlamlarıyla birlikte verilmektedir.
‫ قَريب‬X ‫بَعيد‬ ‫ َم ْفتوح‬X ‫مغْلَق‬
‫صغري‬
َ X ‫َكبري‬ ‫ َسني‬X ‫َنيف‬
‫ قَصري‬X ‫طَويل‬
‫ َجديد‬X ‫قَدمي‬
199
2 Arapça sıfat tamlaması oluşturma ve tamlamaları cümle içinde doğru kullanabilme

becerisi kazanabilme

Kur’ân-ı Kerim’in, “Saff Çevrenizde gördüğünüz

“Uzak şehirlere gittim.”, Sûresi” 10, 12 ve 13. ayeti- varlıkları inceleyiniz. Bu
“Küçük ağaçları diktim.”, kerîmelerinde geçen sıfat varlıkların özelliklerine göre
cümlelerini Arapçaya çevi- tamlamalarını tespit ediniz sıfatlar düşünüp, Arapça
riniz. ve ne çeşit bir sıfat tamla- sıfat tamlamaları oluşturu-
ması olduğunu fark ediniz. nuz.
BEN BİR DOKTORUM

‫أنا طَبيب‬
ٍ ْ‫ أنا طَبيب أط‬.‫ أنا يوسف‬.‫مرحبا‬
.‫فال‬ ًَ َ
‫فال‬
ُ
َ ْ‫ص هنا األط‬ ‫ح‬ ‫ف‬
ْ ‫أ‬
‫و‬ ‫ة‬
ٌ‫غري‬‫ص‬ ‫ة‬
ٌ ‫ياد‬ ِ ‫ِعْْندي‬
‫ع‬
ُ َ َ َ َ
.‫بوبني‬
َ ‫املَ ْح‬
Merhaba. Ben Yusuf. Çocuk doktoruyum.
Küçük bir muayenehanem var. Burada se-
vimli çocukları muayene ediyorum.
200
Arapça-I
‫أع َم ُل يف‬ ٍ ‫ أنا طبيبة أس‬.‫ أنا زينب‬.‫مرحبا‬

ْ .‫نان‬ ْ ًَ َْ
ُ‫ ِلبْـتسامة َجيلَة العنايَـة‬:‫صيحيت‬
ِ ٍ ٍ ِ
َ ‫ن‬
َ .‫كبري‬ ‫فى‬ ‫ش‬
ْ َ‫ُم ْست‬
ِ
.ٌ‫باألسنان ُم ِه ّمة‬
ْ
Merhaba. Ben Zeynep. Diş doktoruyum. Büyük
bir hastanede çalışıyorum. Tavsiyem: Güzel bir
gülüş için diş bakımı önemlidir.
ٍ ْ‫ هو طبيب أط‬،‫ال‬
.‫فال‬ ٍ ‫هل يوسف طَبيب أس‬
‫نان؟‬
ُ ْ ُ َْ
Yusuf diş doktoru mudur?
Hayır, çocuk doktoru.
.‫يادتِه‬ ِ
َ ‫هو يَ ْـع َم ُل يف ع‬ ‫أيْ َن يَ ْـع َم ُل يوسف؟‬
O, muayenehanesinde Yusuf nerede çalışıyor.
çalışıyor.
.‫ هي تَ ْـع َم ُل يف ُم ْستشفىكب ٍري‬،‫ال‬ ‫َه ْل زينب تَ ْـع َم ُل يف العِيادة؟‬

Hayır, büyük bir hastanede Zeynep muayenehanede
çalışıyor. mi çalışıyor?
ٍ ‫ هي طبيبةُ أس‬،‫ال‬
.‫نان‬ ٍ ْ‫هل زينب طبيبةُ أط‬
‫فال؟‬
ْ Zeynep çocuk
َْ doktoru
Hayır, o diş doktoru.
mu?
201
‫‪Arapçada Sıfat Tamlaması‬‬
‫ ‪İnsan Vücudu‬‬ ‫ِج ْس ُم اإلنْسان‬
‫َجبني‬ ‫رأس‬
‫ِ‬
‫حاجب‬
‫أُ ْذن‬
‫َع ْي‬ ‫َش ْعر‬
‫َو ْجه‬ ‫أنْف‬
‫عُنق‬ ‫فَم‬ ‫َكتِف‬
‫ذقن‬ ‫قَفا‬
‫صدر‬ ‫ظَهر‬
‫َ‬ ‫ِم ْرفَق‬
‫ِذراع‬
‫بَطْن‬
‫يَد‬ ‫ف‬
‫َك ّ‬
‫صم‬ ‫ِ‬
‫م ْع َ‬
‫أَصابِع‬ ‫فَ ِخذ‬

‫ُرْكبَة‬
‫ِر ْجل‬
‫ساق‬
‫قَ َدم‬
‫َع ِقب‬
‫ب بِيَدي‪.‬‬
‫أَ ْكتُ ُ‬
‫‪Elimle yazarım.‬‬
‫أَنْظُُر بِ َع ْيين‪.‬‬
‫‪Gözümle bakarım.‬‬
‫‪202‬‬
Arapça-I
.‫َسَ ُع بِأُ ْذين‬

ْ‫أ‬ .‫ض بِأَقْدامي‬
ُ ‫أ َْرُك‬
Kulağımla duyarım. Ayaklarımla koşarım.
.‫أ ُش ُّم بِأَنْفي‬ .‫ف بِأَصابِ ِعي‬

ُ ‫أَ ْع ِز‬
Burnumla koklarım. Parmaklarımla çalarım.
3 Vücut organlarının isimlerini ve işlevlerini tanıyabilme

Defterinize bir insan vücu- Kur’ân-ı Kerîm’in “Mâide Arkadaşlarınızla işlevlerini

du çizip, vücut organlarının Sûresi” 6. ve 45. ayet-i ke- söylediğiniz vücut organla-
Arapçalarını karşılarına ya- rimelerinde geçen vücut or- rının isimlerini bulma oyu-
zınız. ganlarını tespit ediniz. nu oynayınız.
203
‫ ‪okuma‬‬ ‫قراءة‬
‫رية‬ ‫يَ ْـوم لِ َّ‬

‫لسيِّ َدة َس َ‬
‫األوِل‪ِ ،‬وتَـ ْغ ِس ُل‬ ‫ِ‬ ‫ناجحةٌ‪ ،‬تَـنـه ِ‬ ‫ِ‬
‫ب ِإىل احلَ ّمام ال َكب ِري يف الطّاب ِق ّ‬ ‫ض م ْن النّ ْـوم ُمبَ ّكرا‪ ،‬تَ ْذ َه ُ‬ ‫السيّ َدة َس َرية طَبيبَةٌ شابَّةٌ َ َْ ُ‬ ‫َّ‬
‫صغريًة ِم ْن اجلُْ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬ ‫يديها ووجهها أَو تَأْخ ُذ َحاما‪ُ ،‬ث تَ ْذهب إىل املَطْب ِخ َ ِ‬
‫يضةً‬‫ب وبَ َ‬ ‫س إىل مائ َدة الفطور‪ ،‬تَأْ ُك ُل قطْ َعةً َ َ‬ ‫وتل ُ‬ ‫َ ْ‬ ‫ََ ْ ََ ْ َ ْ ُ ّ ً ّ َ ُ‬
‫يتون وتَ ْشرب كوبا كبريا من احلليب‪ُ .‬ث َتْرج من البيتِ‬ ‫الق ْشطَِة وقَليالً من العس ِل والز ِ‬ ‫وم ْلع َقةً َكبريةً ِمن ِ‬
‫ِ‬
‫ّ ُُ‬ ‫َ‬ ‫َُ ً ً‬ ‫ََ ّ‬ ‫َ‬ ‫َم ْسلوقَةً َ‬
‫ب‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫وتَـرَكب املرتو وتَ ْذهب إىل ِع ِ ِ‬
‫ب َلُ ّن ال ّدواءَ أو تَطْـلُ ُ‬ ‫ص الطّالبات املَريضات وتَكْتُ ُ‬ ‫يادة اجلام َعة‪ .‬قَ ْـب َل الظّ ْهر تَـ ْف َح ُ‬
‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫ْ ُ‬
‫حوص الطّـب ـيَّة‪ِ.‬‬
‫ِ‬ ‫ف‬ ‫ال‬ ‫ض‬‫ع‬ ‫ـ‬ ‫ب‬‫ِ‬‫ل‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ال‬ ‫ات‬ ‫ر‬ ‫ِ‬
‫املاه‬ ‫ضات‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫امل‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ـ‬ ‫ن‬ ‫ِ‬
‫م‬ ‫ذ‬ ‫تأخ‬ ‫ث‬ ‫حي‬ ‫للجامعة‬ ‫زي‬ ‫ك‬‫ر‬ ‫مل‬‫ا‬ ‫ِ‬
‫ب‬ ‫ت‬ ‫خ‬‫امل‬ ‫إىل‬ ‫هاب‬ ‫ِّ‬
‫الذ‬ ‫ِمنـْ ُه ّن‬
‫ّ‬ ‫ُ ّ َ َْ ُ‬ ‫ْ ُ ُ ُ ْ ُ ّ َُ ّ ُ‬ ‫ُ ْ ََ ََْ ِّ‬
‫ويف الظُّهر هي تَأْ ُكل طَعام الغَداء يف املَطْع ِم الو ِاس ِع املُن ِري للجامعة وبعد الغَداء تَ ْشرب عاد ًة فِْنجانًا من ِ‬
‫القهوة التُ ْـركِيّ ِة‪.‬‬ ‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ‬ ‫ْ‬
‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫س َحوايل ساعة مع طبيبات شابّات يَ ْـع َم ْل َن يف املُ ْستَ ْشفى‬ ‫وتل ُ‬ ‫وبَ ْـع َد الظّ ْهر هي تَ ْذ َهب إىل املَكْتَبَة املَْـرَك ِزيّة للجامعة َْ‬
‫ف‬ ‫اإلنازات يف املُستَ ْشفى التَّخص ِ‬
‫ص ِّي‪ ،‬وتَـ ْقَرأُ ُّ‬ ‫ِ‬ ‫وتأخ ُذ ِمْن َّ‬
‫الص ُح َ‬ ‫َ ّ‬ ‫ْ‬ ‫َخريَة َح ْوَل ْ‬ ‫هن املَْعلومات األ َ‬ ‫صي للجامعة ُ‬ ‫ص ِّ‬ ‫التّ َخ ّ‬
‫ص الدَّم ويَطْلُ ْب منها‬ ‫يضات بِنَتائج فَ ْح ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫بات املَر ُ‬
‫يادة‪ .‬تَأيت إليها الطال ُ‬ ‫اليَ ْـوميّةَ واملَ َجالّت الطّـبِّـيَّةَ‪ُ ،‬ثّ تَ ْـرج ُع إىل َع َملها يف الع َ‬
‫وهن يَ ْش ُك ْرَنا على اِ ْهتِمامها ِب ّن‪.‬‬ ‫صيحةَ ّ‬
‫يهن النَ َ‬
‫ِ‬ ‫التّـو ِصية‪ ،‬أوكِتابةَ وص َف ٍة ِطبـي ٍة‪ .‬وهي تَكْتُب َلن و ِ‬
‫ص َفةً طبّـيّةً أو تُ ْـعط ّ‬
‫ُّ َ ْ‬ ‫َ َ ْ ّّ‬ ‫ْ َ‬
‫اجلامعة وتَـْن ِزُل ِمْنه يف َمَطّة «املَدينَ ِة ال َقدميَِة» وتَْشي‬

‫ويف املَساء َتْرج من العِيادة وتَـرَكب املرتو من َمطّة ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُُ‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫عادةً شورباء‬ ‫ب َ‬ ‫عام العشاء يف البَيت‪ ،‬ويف َو ْجبَة العشاء تَ ْشَر ُ‬ ‫إىل بَيتها بُطُوات بَطيئَة ثابتَة‪ .‬تَأْ ُك ُل طَ َ‬
‫وعصري فاكِهة‪ ،‬وتَأْ ُكل عاد ًة َس َكةً م ْش ِويةً يف ال ُفرن أو َلما مسلوقًا وسالطةً لَذيذ ًة مثل س ِ‬
‫الطة‬ ‫َ َ‬ ‫ًْ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َ َ َ ّ‬ ‫َ َ َ‬
‫الشا ِي‬
‫ـي من ّ‬ ‫سالطة َم ْش ِويٍّة‪ُ .‬ثّ تَ ْشرب كوبًا أو كوبَ ْ ِ‬
‫ٍ‬ ‫ض ِر املَ ْسلوقَِة أو‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫الطَماطم واخليار أو َسالطَة اخلُ َ‬
‫َ‬
‫ب إىل فِر ِاشها للنّ ْـوم‪.‬‬ ‫َ ِ‬
‫كتاب روايَة‪ُ ،‬ثّ تَ ْذ َه ُ‬ ‫ساعةً‪ ،‬وتَـ ْقَرأُ ديوا َن ِش ْعر أو‬ ‫ِ‬
‫ض ِر وتُشاهد التلفزيو َن َ‬
‫األخ َ‬
‫ْ‬
‫‪204‬‬
Arapça-I
Semîra Hanımın Bir Günü
Semîra Hanım başarılı genç bir kadın doktordur. Uykudan erken kalkar, birinci kattaki büyük banyoya
gider, ellerini ve yüzünü yıkar veya duş alır. Sonra mutfağa gider ve kahvaltı sofrasına oturur. Küçük bir
parça peynir, haşlanmış bir yumurta, büyük bir kaşık kaymak, biraz bal ve zeytin yer, büyük bir bardak
süt içer. Sonra evden çıkar, metroya biner ve üniversitenin polikliniğine gider. Öğleden önce hasta kız
öğrencileri muayene eder, onlara ilaç yazar veya onlardan üniversitenin merkez laboratuvarına gitmelerini
ister. Orada maharetli hemşireler onlardan birtakım tıbbî tahliller için kan alırlar.
Öğlen üniversitenin aydınlık, geniş lokantasında öğle yemeğini yer. Öğle yemeğinden sonra genellikle
bir fincan Türk kahvesi içer. Öğleden sonra üniversitenin merkezî kütüphanesine gider. Bir saat kadar üni-
versitenin ihtisas hastanesinde çalışan genç kadın doktorlarla oturur ve onlardan ihtisas hastanesindeki faa-
liyetler hakkında son bilgileri alır, günlük gazeteleri ve tıp dergilerini okur. Sonra poliklinikteki işine döner.
Hasta kız öğrenciler kan tahlili sonuçlarıyla gelirler ve ondan tavsiye veya tıbbi reçete yazmasını isterler.
O da onlara tıbbi reçete yazar veya öneride bulunur. Onlar da ilgisinden ötürü kendisine teşekkür ederler.
Akşam poliklinikten çıkar, Üniversite istasyonundan metroya biner ve “Eskikent” istasyonunda iner.
Ağır sabit adımlarla evine yürür. Evde akşam yemeği yer. Akşam öğününde genellikle çorba ve meyve suyu
içer. Fırında kızartılmış balık veya haşlanmış et ve lezzetli bir salata yer; domates-salatalık salatası veya haş-
lanmış sebze salatası veya közleme salatası gibi. Sonra bir veya iki bardak yeşil çay içer, bir saat televizyon
izler ve bir şiir divanı veya bir roman okur sonra uyumak üzere yatağına gider.

1- Yukarıdaki okuma parçasında geçen sıfat tamlamalarını yazınız.
2- Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtili sıfat tamlamaları oluşturunuz (merfû durumda).
(güzel kız:…………….............) ‫ َجيل‬،‫فتاة‬ .1
(hızlı araba:…………….............) ‫سريع‬ َ ،‫َسيّارة‬

.2
(çalışkan iki öğrenci:…………….............) ‫متَهد‬ ُْ ،‫طالبان‬ .3
(faydalı kitap:…………….............) ‫ ُمفيد‬،‫كِتاب‬ .4
(zayıf çocuk:…………….............) ‫ َنيف‬، ‫َولَد‬ .5
(yeni yollar:..............................) ‫جديد‬ َ ، ‫طُُرق‬

.6
(Müslüman kadın doktorlar:..............................) ‫ مسلم‬، ‫طَبِيبات‬ .7
(samimi müminler:..............................) ‫ُْلِص‬ ‫ م‬، ‫مؤمنون‬ .8
(eski iki apartman:..............................) ‫ قَدمي‬، ‫عمارتان‬ .9
(büyük camiler:..............................) ‫كبري‬ ِ ‫م‬

َ ،‫ساجد‬ .10
َ
205
‫‪3- Aşağıdaki cümlelerdeki sıfat tamlamalarının altını çiziniz ve ifadeleri Türkçeye çeviriniz.‬‬
‫نوب تُ ْـركِيا‪ .‬يَ ْس ُك ُن أمحد‬ ‫ِ‬

‫أضنَة مدينَةٌ َجيلَةٌ يف ج ِ‬
‫َ‬ ‫أضنة‪َ َ .‬‬ ‫األوِل‪ُ .‬هو من َ‬ ‫ف ّ‬ ‫الص ِّ‬
‫ب َجدي ٌد يف ّ‬ ‫أمحد طال ٌ‬
‫ب َوقْتاً طويالً يف‬ ‫ضُر أمحد إىل َم ْد َر َستِ ِه اجلَ َ‬
‫ديدة على األَقْدام‪ُ .‬ه َو يَـ ْل َع ُ‬
‫ِ‬
‫يب من املَ ْد َر َسة‪َْ .‬ي ُ‬‫ت قَر ٍ‬‫يف بـي ٍ‬
‫َْ‬
‫أص ِدقائِِه‪.‬‬ ‫ِ‬
‫احلَدي َقة مع ْ‬
‫‪4- Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşluklara anlamca uygun sıfatlar yazınız.‬‬
‫ديدةَ‪ ،‬ال َقص ِري)‬ ‫الوِ ُّ‬ ‫(البَعِ َ ِ‬
‫ ‬ ‫فيدةً‪ ،‬يَـ ْل َعبو َن‪ ،‬اجلَ َ‬
‫ف‪ُ ،‬م َ‬ ‫الصغريةُ‪َ ،‬‬
‫ني‪ّ ،‬‬ ‫يدتَ ْـي‪ ،‬ال َقريبةُ‪ّ ،‬‬
‫السريعةُ‪َ ،‬س ٌ‬
‫السيّارةُ ‪ ................‬غالِيَة‪.‬‬ ‫َ‬

‫‪.1‬‬
‫هو َر ُج ٌل ‪.........‬و َوْزنُه َكثري‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫البيت قَدميَةٌ‪.‬‬ ‫ِ‬

‫‪.........‬من ِ‬ ‫درسةُ‬
‫املَ َ‬
‫‪.3‬‬
‫الص ِ‬ ‫ت إىل املَدينَتـَْ ِ‬

‫يف‪.‬‬ ‫ي ‪..............‬يف ّ‬ ‫َذ َهْب ُ‬
‫‪.4‬‬
‫البيت ِم ْن الطّر ِيق ‪.........‬‬ ‫ضرت إىل ِ‬

‫َح َ ْ ُ‬
‫‪.5‬‬
‫ت َحقيبَيت ‪.........‬يف َحدي َق ِة ال ُكلّيَة‪.‬‬ ‫فَق ْد ُ‬

‫‪.6‬‬
‫ليب‪.‬‬
‫ب احلَ َ‬ ‫الطّْفلَة ‪........‬تَ ْشَر ُ‬
‫‪.7‬‬
‫اجلام َع ِة‪.‬‬
‫قرأت ُكتُبا ‪........‬يف ِ‬
‫ُ ً‬
‫‪.8‬‬
‫ك‪.‬‬ ‫ديق‪..........‬دائِ ًما َم َع َ‬ ‫الص ُ‬‫َ‬

‫‪.9‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ت إىل أطْفال ‪.......‬يف املَ ْسجد‪.‬‬ ‫ٍ‬ ‫نَظَْر ُ‬
‫‪.10‬‬
‫‪5- Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen sözcükler arasından anlamca ve i‘râb yönüyle uygun‬‬
‫‪mevsûflarla doldurunuz.‬‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫(املساجد‪ ،‬الفتاةُ ‪ُ ،‬م َّدةً‪ ،‬احلصان‪ ،‬الطّ ُ‬
‫الب)‬
‫بريٍة‪.‬‬ ‫ٍِ‬ ‫ِ‬
‫‪...........‬الغَنيّةُ من عائلَة َك َ‬
‫‪.1‬‬
‫ت‪ ............‬طَ ِويلَةً يف الغابَِة‪.‬‬ ‫ضُ‬‫َرَك ْ‬ ‫‪.2‬‬
‫االمتِ ِ‬
‫حان‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َنَ َح ‪..........‬ال َذك ُّي يف ْ‬
‫‪.3‬‬
‫السري ِع‪.‬‬ ‫ِ‬

‫الولَ ُد على‪َ ...........‬‬ ‫ب َ‬ ‫َرك َ‬
‫‪.4‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫س إىل‪ .............‬التّار ِخييّة يف ّ‬
‫الصيف‪.‬‬ ‫ب املَُهْند ُ‬
‫َذ َه َ‬
‫‪.5‬‬
‫‪206‬‬
Arapça-I
6- Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz, cümlenin türünü belirleyiniz, i‘râbını yapınız.
.‫بري يف املَْزَر َع ِة‬

َ ‫ب ال َك‬َ ‫َك َسَر النّ ّج ُار اخلَ َش‬
.1
.‫الشا ِي‬ ّ ‫ديدةُ من هذا‬ َ َ‫ت املَُعلّ َمةُ اجل‬ْ َ‫َش ِرب‬ .2
ٍ ‫شعر علِي بِأ ٍمل ش‬

.‫ديد يف بَطْنِه‬ .3
َ ٌّ َ ََ َ
ِ ‫الطّالِب املُجتَ ِه ُد َنح يف د‬
.‫روس ِه‬ .4
ُ ََ ْ ُ
.‫توح‬ ِ ‫يارِة‬
ٌ ‫اجلديدة َم ْف‬ َ ‫الس‬ّ ‫باب‬
.5
َ ُ
7- Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları işlevlerine uygun vücut organı adlarıyla doldurunuz.
..........‫ب‬ِ ‫ت املوسيقى‬ ِ
ُ ‫َس ْع‬
.1
..........‫ب‬ِ ‫ت إىل املـَْنظَ ِر‬

ُ ‫نَظَْر‬
.2
...............‫ب‬ ِ ‫العود‬َ ‫ت‬ ُ ْ‫َعَزف‬

.3
..............‫ب‬ ِ َ‫أش ُّم الرائِحة‬ .4

َ ّ ُ
.........‫ب‬ِ ‫ت يف الطّر ِيق‬ ُ‫ض‬ ْ ‫َرَك‬ .5
8- Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz

1. Sınıfın çalışkan öğrencisi geldi.
2. Doktor, hasta çocuğu muayene etti.
3. Dedem bize uzak bir evde oturuyor.
4. Babam çarşıdan yeni bir top aldı.
5. Okulun iki yeni kadın öğretmeni geldi.
6. Fakir adam, zengin adamın yanında çalıştı.
7. Uzun adam basketbol oynuyor.
8. Mutlu insan için hayat güzeldir.
9. Okulun yeni müdürünün çantası hafiftir.
10. Bu güzel cami bizim şehrimizdedir.
207
Günlük hayatta “Neyin var? Ağrın var mı?

1 Ateşin var mı?” gibi soru ifadelerini cümle
içinde kullanabilme ve cevabını verebilme
Bu ifadeler günlük hayatta sıklıkla kullandığımız ifadelerdir.

Günlük Hayatımızda Arapça 8 Hemen hemen herkesin doktorla arasında bir diyalog geçer. Bu
kısımda verilen diyalogla günlük hayatta çok önemli bir yeri
olan sağlık sorunlarının ve doktorla yapılabilecek konuşmaların
Arapçasının pekiştirilmesi sağlanmıştır.
Arapça sıfat tamlaması oluşturma

2 ve tamlamaları cümle içinde doğru
kullanabilme becerisi kazanabilme
Arapçada bir ismin ardından gelerek o ismi niteleyen sözcüklere

Sıfat Tamlaması sıfat diyoruz. Sıfatlar sözcüklerin anlamlarını sayı, renk, şekil,
durum vb. yönlerden nitelerler. “Niteleyen” anlamında Türkçe-
de de kullanılan “sıfat” sözcüğü aslen Arapçadır ve Arapçada da
aynı anlamda kullanılmaktadır. Bir sıfat tarafından nitelenen
sözcüğe mevsûf adı verilir.
Bir sıfat tamlamasında sıfat, mevsûfuna dört bakımdan uymak
zorundadır: Cinsiyet bakımından, sayı bakımından, belirlilik
ve belirsizlik bakımından, i‘râb bakımından.
3 Vücut organlarının bazılarının isimlerini ve

işlevlerini tanıyabilme
Günlük Arapçada çok kullanılan bu sözcükler, beş duyu organı

Ben Bir Doktorum ve işlevlerinin resimli örneklerle tanıtılması sağlanmıştır.
208
Arapça-I

1 Aşağıdakilerden hangisi bir sıfat tamlamasıdır? 6 Aşağıdaki sıfatlardan hangisinin anlamı
olumsuzdur?
ِ ‫البـي‬
A. ‫ت‬ َْ ُ
‫باب‬ B. ُ‫ديدة‬
َ َ‫املَُعلّ َمةُ اجل‬
A. ‫جيل‬ ‫قَبيح‬
ِ ِ‫تاب الطّال‬ ِ َ B.
C. ‫ب‬ ُ ‫ ك‬ D. ٌ‫يعة‬
َ ‫السيّ َارةُ َسر‬
ّ C. ‫جيّد‬ D. ‫غ ِن‬
E. ‫قَـلَم طالِبَ ٍة‬
ُ
َ َّ
E. ‫سعي ٌد‬
َ
2 Sıfat tamlamasıyla ilgili olarak aşağıdakiler- 7
den hangisi yanlıştır? Aşağıdakilerden hangisi bir sıfat değildir?
A. İki ögesi bulunmaktadır. A. ‫كبري‬ ‫ َجديد‬

َ B.
B. Nitelenen isme mevsûf adı verilir.
C. Ögeleri arasında i‘râb bakımından uyum olma-
‫ طا ِولَة‬
C. ‫ قَصري‬D.
lıdır. E. ‫فَقري‬
D. Ögelerinin biri belirli biri belirsiz olarak gele-
bilir. ِ ‫ت املَُدر‬
8 .‫ (قَدمي) إىل ال ُكلّيّة‬........ ‫ستان‬
E. Ögeleri sayı bakımından birbirine uymalıdır. ّ ْ ‫ضَر‬ َ ‫َح‬
Yukarıdaki cümlenin sıfatı aşağıdakilerden hangi-
3 .‫ياد ِة‬ِ
َ ‫يض يف الع‬
َ ‫حيف املَر‬
ُ ّ‫بيب الن‬
َ ‫فَ َح‬
sinde doğru olarak verilmiştir?
ِ ْ َ‫ ال َقدمي‬
‫ـي‬
A. ُ‫ ال َقدمي‬B.
Yukarıdaki cümlede hangi sözcük sıfattır?
ِ ‫ ال َق‬D.
C. ‫دميتان‬ ِ ‫ ال َق‬
‫دميان‬
A. ‫ص‬
َ ‫ فَ َح‬ B. ‫يض‬
َ ‫املَر‬ E. ‫ال َقدميَِة‬
‫ياد ِة‬
C. ‫ الطّبيب‬D.
ُ
ِ
َ ‫الع‬
E. ‫حيف‬ 9 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi sağlıkla ilgili
ُ ّ‫الن‬ bir kavram değildir?
4 Aşağıdakilerden hangisi kafada bulunan bir A. ‫سعال‬ ‫يادة‬ ِ
vücut organı değildir? ُ B. َ ‫ ع‬
C. ٌ‫صداع‬
ُ D. ‫كبَة‬
ْ‫ ر‬
A. ‫ن‬
ٌ ‫ أذ‬B.
‫ظَ ْهر‬ ُ
ٌ E. ‫ُزكام‬
C. ‫ف‬
ٌْ ‫ن‬ ‫أ‬ D. ‫ي‬
ٌْ ‫َع‬
E. ‫فَم‬ ِ ِ
ٌ ُ ‫ت إىل الطَّبيب اجلَديد يف املُ ْستَ ْش َفى‬
10 .‫للمعايَـنَة‬ ُ ‫َذ َهْب‬
Yukarıdaki Arapça cümlenin Türkçe karşılığı aşa-
5 “Semîra Hanım başarılı genç bir kadın dok- ğıdakilerden hangisinde tam olarak verilmektedir?
tordur.” cümlesinin Arapça karşılığı aşağıdaki seçe-
neklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A. Hastanenin yeni doktoru beni muayene etti.
B. Hastanede yeni bir doktor vardır.
A. .ٌ‫طَبيبَة‬ ‫السيّ َدة َس َرية‬
َّ C. Hastanenin yeni doktoruna gittim.
B. .ٌ‫سرية طَبيبَةٌ شابَّة‬
َ َ ‫السيّ َدة‬
D. Hastanedeki yeni doktora muayene oldum.
َّ
E. Hastanedeki yeni doktora muayene için gittim.
C. .‫شفى‬ ْ ‫السيّ َدة َس َرية طَبيبَةٌ شابَّةٌ يف املُ ْست‬
َّ
D. .ٌ‫حة‬ ِ
َ ‫السيّ َدة َس َرية طَبيبَةٌ شابَّةٌ ناج‬
َّ
E. .ٌ‫حة‬ ِ
َ ‫السيّ َدة َس َرية طَبيبَةٌ ناج‬
َّ
209
Yanıtınız yanlış ise “Sıfatlar ve Zıt Anlam-

1. B Yanıtınız yanlış ise “Sıfat Tamlaması” konusu- 6. B
larının Verildiği Görselleri” yeniden gözden
geçiriniz.
Yanıtınız yanlış ise “Sıfatlar ve Zıt Anlam-

2. D Yanıtınız yanlış ise “Sıfat Tamlaması” konu- 7. D
larının Verildiği Görselleri” yeniden gözden

geçiriniz.
3. E Yanıtınız yanlış ise “Sıfat Tamlaması” konu- 8. C Yanıtınız yanlış ise “Sıfat Tamlaması” konu-
sunu yeniden gözden geçiriniz. sunu yeniden gözden geçiriniz.

4. B Yanıtınız yanlış ise “İnsan Vücudu” konusu- 9. D
riniz.
5. D Yanıtınız yanlış ise “Okuma Parçası”nı yeni- 10. E Yanıtınız yanlış ise “Sıfat Tamlamalı Cümle
den gözden geçiriniz. Yapısı Örneklerini” yeniden gözden geçiriniz.
Araştır/Tekrarla
8 Yanıt Anahtarı
“Uzak şehirlere gittim.”, “Küçük ağaçları diktim.”, cümlelerini Arapçaya çeviriniz.

Araştır 2 .‫عيد ِة‬ ِ ‫َذهبت إىل الـم‬
َ َ‫دن الب‬ ُ ُ َْ
.َ‫غرية‬
َ ‫الص‬
ّ ‫جار‬َ ‫ت األ ْش‬ُ ‫َزَر ْع‬
8 Anahtarı
1. Yukarıdaki okuma parçasında geçen sıfat tamlamaları yazınız.
/‫غرية‬ ِ ِ ِ
َ ‫ص‬ َ ‫ قطْ َعة‬/‫األول‬ ّ ‫ الطّابق‬/ ‫ احلَ ّمام ال َكبري‬/‫طَبيبَة شابَّة ناج َحة‬
/‫ الطّالِبات املريضات‬/‫ كوبا كبريا‬/‫برية‬ ِ
َ ‫ م ْل َع َقة َك‬/‫يضة َم ْسلوقَة‬
َ َ‫ب‬
/‫ ال ُفحوص الطّبّـيّة‬/‫املاهرات‬ ِ ‫ الـممرضات‬/‫الـمختب الـمرَكزي‬
Alıştırma 1 َّ ُ ْ َ ََ ْ ُ
/‫ طبيبات شابّات‬/‫املرَك ِزيّة‬ ِ ِ
ْ ‫ املكْتَبَة‬/‫ القهوة التُ ْـركيّة‬/‫ال َـمطْ َعم الواسع ال ُـمنري‬
/‫صصي‬ ّ ‫املستَ ْشفى التّ َخ‬ ْ ‫ طبيبات شابّات يَ ْـع َم ْل َن يف‬/‫صصي‬ ّ ‫املستَ ْشفى التّ َخ‬
ْ
/‫ الطالِبات املريضات‬/‫ وال َـم َجالّت الطّبّـيّة‬/‫ف اليَ ْـوِميّة‬ ‫ح‬
َ ُ ‫الص‬
ُّ /‫ة‬ ‫َخري‬
َ ‫أل‬ ‫ا‬ ‫لومات‬ ‫املع‬
ْ
ِ
/‫ َلْما َم ْسلوقا‬/‫ َسـَ َكة َم ْش ِويّة‬/‫ ُخطُوات بَطيئَة ثابِتَة‬/‫ ال َـمدينَة ال َقدميَة‬/‫ص َفة طبّـيّة‬ ْ ‫َو‬
‫ضر‬َ ‫األخ‬
ْ ‫الشاي‬ ّ /‫ سالطة َم ْش ِويّة‬/‫ضر ال َـم ْسلوقَة‬ َ ُ‫ اخل‬/‫سالطة لَذيذة‬
210
Arapça-I
8 Anahtarı
2. Aşağıdaki sözcükleri kullanarak anlamlı belirtili sıfat tamlamaları oluştu-

runuz (merfû durumda).
güzel kız )ُ‫اجلميلَة‬

َ ُ‫(ال َفتاة‬ ‫ َجيل‬،‫فتاة‬ .1
hızlı araba )ُ‫يعة‬

َ ‫السر‬
َّ ُ‫السيّ َارة‬
َّ ( ‫ َسريع‬،‫َسيّارة‬ .2
çalışkan iki öğrenci )‫دان‬ ِ ِ‫(الطّــال‬

ِ ‫بان الـمجتَ ِه‬ ‫ ُْمتَهد‬،‫طالبان‬
ُْ .3
faydalı kitap )‫ـفيد‬

ُ ُ‫تاب املــ‬ ِ ‫ ُمفيد‬،‫كِتاب‬
ُ ‫(الك‬ .4
Alıştırma 2
zayıf çocuk )‫حيف‬
ُ ّ‫الولَ ُد الن‬ .‫ َنيف‬،‫َولَد‬ .5
َ(
yeni yollar )ُ‫اجلديدة‬
َ ‫الطرق‬
ُ ( ‫ َجديد‬،‫طُُرق‬ .6
ِ ‫ مسلم‬،‫طَبِيبات‬
Müslüman kadın doktorlar )‫مات‬
ُ ‫املـسل‬ ُ َّ‫(الط‬
ْ ُ ‫بيبات‬ .7
َ ‫املـ ْخلِصو‬
samimi müminler )‫ن‬ ِ
ُ ‫(املـُؤمنو َن‬ ‫ مُْلِص‬،‫مؤمنون‬ .8
ِ َ‫تان ال َق ِدمي‬
eski iki apartman )‫تان‬ ِ ‫(العِمار‬ ‫ قَدمي‬،‫عمارتان‬ .9
َ
büyük camiler )ُ‫كبرية‬ ِ ِ ‫م‬
َ َ ‫(ال َـمساج ُد ال‬ ‫ َكبري‬،‫ساجد‬ َ .10
3. Aşağıdaki cümlelerdeki sıfat tamlamalarının altını çiziniz ve ifadeleri Türk-

çeye çeviriniz.
ِ
ِ ‫أضنَة مدينَةٌ َجيلَةٌ يف ج‬
‫نوب‬ َ َ َ .‫أضنة‬ َ ‫ ُهو من‬.‫األوِل‬ ّ ‫ف‬ ِّ ‫الص‬ ّ ‫ب َجدي ٌد يف‬ ٌ ‫أمحد طال‬
‫ض ُر أمحد إىل َم ْدَر َستِ ِه‬ ِ ٍ ‫ت قَر‬
ُ ‫ َْي‬.‫يب من ال َـم ْدَر َسة‬ ٍ ‫ يس ُكن أمحد يف بـي‬.‫تُـركِيا‬
َْ ُ َْ ْ
Alıştırma 3
.‫أص ِدقائِِه‬ ِ
ْ ‫ب َوقْـتًا طويالً يف احلَدي َقة مع‬
ِ َ ‫اجل‬
ُ ‫ ُه َو يـَ ْل َع‬.‫ديدة َعلى األَقْدام‬ َ
Ahmet birinci sınıfta yeni bir öğrencidir. Adanalıdır. Adana Türkiye’nin gü-
neyinde güzel bir şehirdir. Ahmet okula yakın bir evde oturur. Ahmet yeni
okuluna yürüyerek gelir. Bahçede uzun zaman arkadaşlarıyla oynar.
211
‫‪4. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşluklara parantez içinden anlamca uygun‬‬
‫‪sıfatları yazınız.‬‬
‫الوِ ُّ‬ ‫(البَعِ َ ِ‬

‫فيدةً‪ ،‬يَـ ْل َعبو َن‪،‬‬
‫ف‪ُ ، ،‬م َ‬ ‫الصغريةُ‪َ ،‬‬
‫ني‪ّ ،‬‬
‫السريعةُ‪َ ،‬س ٌ‬ ‫يدتَ ْـي‪ ،‬ال َقريبةُ‪ّ ،‬‬
‫ديدةُ‪ ،‬ال َقص ِري)‬
‫اجلَ َ‬
‫السر َيعةُ غالِيَة‪.‬‬
‫السياّرةُ ّ‬‫‪َ .1‬‬
‫ني و َوْزنُه َكثري‪.‬‬
‫‪ .2‬هو َر ُج ٌل َس ٌ‬
‫الـمدرسةُ ال َقريبةُ ِمن ِ‬
‫البيت قَدميَةٌ‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
‫َ َ َ‬
‫‪Alıştırma 4‬‬ ‫الص ِ‬ ‫عيدتَ ْ ِ‬ ‫ت إىل الـمدينَـتَ ْ ِ‬
‫يف‪.‬‬ ‫ـي يف ّ‬ ‫ـي البَ َ‬ ‫َ‬ ‫َذ َهْب ُ‬ ‫‪.4‬‬
‫البيت ِم ْن الطّر ِيق ال َقص ِري‪.‬‬

‫ضرت إىل ِ‬
‫َح َ ْ ُ‬ ‫‪.5‬‬
‫ديد َة يف َحدي َق ِة ال ُكلّيَة‪.‬‬

‫ت َحقيبَيت اجلَ َ‬
‫فَق ْد ُ‬ ‫‪.6‬‬
‫ليب‪.‬‬ ‫غريةُ تَ ْشَر ُ‬

‫ب احلَ َ‬ ‫الص َ‬
‫الطّْفلَةُ ّ‬ ‫‪.7‬‬
‫اجلام َع ِة‪.‬‬
‫فيد ًة يف ِ‬
‫أت ُكتُبًا ُم َ‬
‫قر ُ‬ ‫‪.8‬‬
‫ف دائِماً َم َع َ‬
‫ك‪.‬‬ ‫الوِ ُّ‬
‫ديق َ‬
‫الص ُ‬
‫َ‬ ‫‪.9‬‬
‫فال يَـ ْل َعبو َن يف املَ ْس ِج ِد‪.‬‬

‫ت إىل أطْ ٍ‬
‫نَظَْر ُ‬ ‫‪.10‬‬
‫‪212‬‬
Arapça-I
8 Anahtarı
5. Aşağıdaki boşlukları parantez içinde verilen sözcükler arasından anlamca ve

i‘râb yönüyle uygun mevsûflarla doldurunuz.
ِ ِ ِ
ُ ّ‫ الط‬،‫ احلصان‬،ً‫ ُم َّدة‬،ُ‫ الفتاة‬،‫(املساجد‬
)‫الب‬
.‫بريٍة‬ ٍِ ِ
َ ‫ال َفتاةُ الغَنيّةُ من عائلَة َك‬
.1
Alıştırma 5
.‫ت ُم َّدةً طَ ِويلَةً يف الغابَِة‬
ُ‫ض‬ ْ ‫ رَك‬.2
ِ ِ‫االمت‬
.‫حان‬ ِ ِ ِ
ْ ‫ب ال َذك ُّي يف‬ ُ ‫َنَ َح الطّال‬
.3
.‫السري ِع‬ ِ ِ ِ .4
َ ‫الولَ ُد على احلصان‬ َ ‫ب‬ َ ‫َرك‬
ِ ِ ِ
ّ ‫س إىل املساجد التّار ِخييّة يف‬
.‫الصيف‬ ُ ‫ب ال ُـم َهْند‬
َ ‫َذ َه‬
.5
6. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz, cümlenin türünü belirleyiniz, i‘râbını

yapınız.
.‫بري يف ال َـم ْزَرَع ِة‬

َ ‫ب ال َك‬
َ ‫َك َسَر النّ ّج ُار اخلَ َش‬ .1
(Marangoz büyük tahtayı çiftlikte kırdı.)
Bu cümle, bir fiil cümlesidir. Çünkü bir fiille başlamıştır.
‫ َك َسَر‬: Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, eril.

‫ النّ ّج ُار‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫ب‬َ ‫ اخلَ َش‬: Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, aynı zamanda mevsûf.
َ ‫ ال َك‬: (‫ب‬
‫بري‬ َ ‫’)اخلَ َش‬nin sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirli ve mansûbdur
(nasb alâmeti sondaki fetha).
Alıştırma 6 ‫ ال َـم ْزَر َع ِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti kesra.
.‫الشا ِي‬
ّ ‫ديدةُ من هذا‬ ْ َ‫َش ِرب‬
َ َ‫ت ال ُـم َعلّ َمةُ اجل‬ .2
(Yeni öğretmen bu çaydan içti.)
‫ت‬ْ َ‫ َش ِرب‬: Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, dişil.

ُ‫ ال ُـم َعلّ َمة‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme, mevsûf.
ُ‫ديدة‬
َ َ‫ اجل‬: (ُ‫’)ال ُـم َعلّ َمة‬nun sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, dişil, belirli ve
merfûdur (ref alâmeti sondaki damme).
‫ من‬: Harf-i cer

‫ هذا‬: İşaret sıfatı (ismu’l-işâra), mahallen mecrûr, çünkü mebnî.
‫الشا ِي‬
ّ : Muşârun ileyh, mecrûr, cer alâmeti kesra.
213
8 Anahtarı
6. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz, cümlenin türünü belirleyiniz,

i‘râbını yapınız.
ٍ ‫شعر علِي بِأ ٍمل ش‬

.‫ديد يف بَطْنِه‬ َ ٌّ َ ََ َ .3
(Ali karnında şiddetli bir ağrı hissetti.)
‫ َش َعَر‬: Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, eril.

‫ َعلِ ّي‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫ بِأ ٍمل‬: ‫ب‬ ِ : harf-i cer, ‫ أ ٍمل‬: mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra, mevsûf.
ٍ ‫ ش‬: (‫’)أ ٍمل‬in sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirsiz ve mecrûrdur
‫ديد‬ َ
(cer alâmeti sondaki kesra).
‫ يف‬: Harf-i cer

‫ بَطْنِ ِه‬: ‫ بَطْ ِن‬Mecrûr, cer alâmeti sonundaki kesradır, aynı zamanda muzâf,
sondaki )ُ‫ )ـه‬zamiri muzâfun ileyh’tir, mahallen mecrûrdur, çünkü
zamirdir ve zamirler de mebnîdir.
Alıştırma 6
ِ ‫الطّالِب الـمجتَ ِه ُد َنح يف د‬
.‫روس ِه‬ ُ ََ ُْ ُ .4
(Çalışkan öğrenci derslerinde başarılı oldu.)
Bu cümle, bir isim cümlesidir. Çünkü isimle başlamıştır.
‫ب‬ ِ
ُ ‫ الطّال‬:mevsûf.
Mubteda, merfû, ref alâmeti sondaki damme, aynı zamanda
‫ ال ُـم ْجتَ ِه ُد‬: (‫ب‬ ِ

ُ ‫’)الطّال‬nun sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, eril, belirli ve
merfûdur (ref alâmeti sondaki damme).
‫ َنَ َح‬: Mâzî fiil, üçüncü tekil şahıs, eril. Öznesi gizli zamir (‫’)هو‬dir. Bu
fiil ile başlayan fiil cümlesi, mubteda olan (‫’)الطّالِب‬nun haberidir,
ُ
mahallen merfûdur. Çünkü cümlelerin i‘râbı mahallendir.
‫ يف‬: Harf-i cer

‫روس ِه‬
ِ ‫ د‬:‫روس‬
ُ ِ ‫ ُد‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra. Aynı zamanda muzâf,
sondaki (ُ‫ )ـه‬zamiri muzâfun ileyh’tir, mahallen mecrûrdur, çünkü
zamirdir ve zamirler mebnîdir.
214
Arapça-I
8 Anahtarı
6. Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz, cümlenin türünü belirleyiniz,

i‘râbını yapınız.
.‫توح‬ َِ ‫يارِة‬
ٌ ‫اجلديدة َم ْف‬ َ ‫الس‬
ّ ‫باب‬
ُ .5
(Yeni arabanın kapısı açıktır.)
Bu cümle, bir isim cümlesidir.
Alıştırma 6 ‫باب‬
ُ : Mubteda, merfû, ref alâmeti sondaki damme, aynı zamanda
muzâf.
‫يارِة‬
َ ‫الس‬
ّ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra; aynı zamanda
mevsûf.
‫اجلديد ِة‬
َ : (‫’)السيارِة‬nin sıfatıdır; dolayısıyla onun gibi tekil, dişil, belirli ve
َ ّ
mecrûrdur (cer alâmeti sondaki kesra).
‫توح‬
ٌ ‫ َم ْف‬ : Haber, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
7. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları işlevlerine uygun vücut organlarıyla

doldurunuz.
.‫ت املوسيقى بِأ ْذين‬ ِ

ُ ‫َس ْع‬ .1
.‫ت إىل املـَْنظَ ِر بِ َعْيين‬

ُ ‫نَظَْر‬ .2
Alıştırma 7
.‫العود بِأصابِعي‬ َ ‫ت‬ ُ ْ‫َعَزف‬ .3
.‫الرائِ َحةَ بِأنْفي‬

ّ ‫أش ُّم‬
ُ .4
.‫ت يف الطّر ِيق بِأَقْدامي‬ُ‫ض‬ ْ ‫َرَك‬ .5
215
8 Anahtarı
8. Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.
Sınıfın çalışkan öğrencisi

.‫ف‬
ِّ ‫لص‬ُِ ِ
ّ ‫اجملتهد ل‬ ‫ب‬
ُ ‫ضَر الطال‬
َ ‫َح‬
1.
geldi.
Doktor hasta çocuğu
2.
muayene etti. .‫يض‬
َ ‫الولَ َد ال َـمر‬
َ ‫بيب‬
َ ‫فَ َح‬
Dedem bize uzak bir evde
ٍ ِ‫ت بع‬
.‫يد َعنّا‬ ٍ
َ ‫يَ ْس ُك ُن َج ّدي يف بَْـي‬
3.
oturuyor.
Babam çarşıdan yeni bir top

4. ِ ‫ديدةً من الس‬
.‫وق‬ َ ‫أخ َذ أيب ُكَرةً َج‬
aldı. ّ َ
Okulun iki yeni kadın
Alıştırma 8
5.
öğretmeni geldi. .‫للم ْد َر َس ِة‬ ِ َ ‫متان اجل‬
َ ‫ديدتان‬َ
ِ ّ‫ت الـمـعل‬
َ ُ ْ ‫ضر‬
َ ‫َح‬
Fakir adam, zengin adamın
ِ ِ
ِّ َِ‫الر ُج ِل الغ‬
.‫ن‬ َ ‫الر ُج ُل ال َفقريُ عْن َد‬
ّ ‫َعم َل‬
6.
yanında çalıştı.
Uzun adam basketbol

7.
oynuyor. .‫السلَّ ِة‬
َّ َ‫يل كرة‬ِ
ُ ‫الر ُج ُل الطّو‬
ّ ‫ب‬ ُ ‫يَـ ْل َع‬
Mutlu insan için hayat
8.
güzeldir.
ِ ‫الس‬
.‫عيد‬ ِ ْ‫احلياةُ َجيلَةٌ لإلن‬
َّ ‫سان‬
Okulun yeni müdürünün
.ٌ‫للم ْد َر َس ِة َخفي َفة‬ ِ
َ ‫َحقيبَةُ ال ُـمدي ِر اجلديد‬
9.
çantası hafiftir.
Bu güzel cami bizim

.‫ميل يف َمدينَتِنا‬ ِ
ُ َ‫هذا ال َـم ْسج ُد اجل‬
10.
şehrimizdedir.
216
Arapça-I

ِ ‫مات‬
‫( اِبْتِسام‬ibtisâm) gülümseme ‫( َدم‬dem) kan

‫( آثار‬âsâr) eserler, (t.) ‫( أثَر‬eser) ‫( ِذراع‬zira‘) kol
‫( أَخري‬ahîr) son ‫( ِذقْن‬zıkn) çene
‫( ْأد ِويَة‬edviye) ilaçlar, (t.) ‫( َدواء‬devâ) ‫( ِذهاب‬zihâb) gitmek, gidiş
‫إصبَع‬ْ (isba‘) parmak, (ç.) ‫( أصابع‬asâbi‘) ‫( َرأْس‬re’s) baş
...‫( إضافَةً إىل‬idâfeten ilâ) …e ek olarak, ilaveten ‫( ِر ْجل‬ricl) bacak (tüm bacak)
‫أعراض‬ ْ (a‘râd ) belirtiler, (t.) ‫( َعَرض‬arad) ‫( ُرْكبَة‬rukbe) diz
‫( اِلْتِهاب‬iltihâb) iltihap ‫( ِروايَة‬rivâye) roman
‫( أمل‬elem) ağrı, acı ‫( ُزكام‬zukâm) soğuk algınlığı, nezle
‫( اِجنازات‬incâzât) faaliyetler, uygulamalar ‫( ساق‬sâk) bacak (diz ve bilek arası)
‫( أنف‬enf) burun ‫( ُسعال‬su‘âl) öksürük
‫( اِ ْهتِمام‬ihtimâm) ilgi, ihtimam ‫اعة‬َ ّ‫( َس‬semmâ‘a) stetoskop
‫( بَطْن‬batn) karın ‫( َسني‬semîn) şişman
‫( بَطيئ‬batî’) yavaş ‫شاب‬
ّ (şâb) genç
‫( تَأْيت‬te’tî) (o –kadın-) gelir, geliyor ‫( ُش ْورباء‬şurbâ’) çorba
‫( تَأْ ُخ ُذ‬te’huzu) (o –kadın-) alır, alıyor ‫( َش ْعر‬şa‘r) saç
‫( تَأْ ُخ ُذ َحَّ ًاما‬te’huzu hammâmen) (o–kadın-) banyo ya- ‫ َش َكَر‬- ‫( يَ ْش ُك ُر‬şekere - yeşkuru) teşekkür etmek
par, banyo yapıyor
‫ َش َّم‬- ‫( یَ ُش ُّم‬şemme - yeşummu) koklamak
‫( تَْشي‬temşî) (o –kadın-) yürür, yürüyor
‫ضر‬ َ ‫أخ‬
ْ ‫( شاي‬şây ahdar) yeşil çay
‫( تُ ْـعطي‬tu‘tî) (o –kadın-) verir, veriyor
‫صداع‬ ُ (sudâ‘) baş ağrısı
‫( تَـنَـ ّفس‬teneffus) nefes alma, solunum
‫ص ْدر‬ َ (sadr) göğüs
‫( تَ ْـو ِصيَة‬tavsiye) tavsiye, öğüt
‫( طَويل‬tavîl) uzun
‫( َجبني‬cebîn) alın
ِ (hâcib) kaş ‫( ظَ ْهر‬zahr) sırt
‫حاجب‬
ً‫عادة‬
َ (‘âdeten) genellikle
‫( َحر َارة‬harâre) ateş
‫ف‬ َ ‫ َعَز‬- ‫ف‬ ُ ‫‘( يَ ْـع ِز‬azefe - ya‘zifu) müzik aleti çalmak
‫( َح ْلق‬halk) boğaz
‫‘( َع ِقب‬akib) topuk
‫( َحوايل‬havâlî) yaklaşık olarak ِ
‫مارة‬
َ ‫‘( ع‬imâra) apartman
‫( َح ْوَل‬havle) çerçevesinde, etrafında
‫‘( عُنُق‬unuk) boyun
‫( َخ َشب‬haşeb) tahta, kereste
‫‘( عود‬ud) ud (çalgı)
‫( ُخطْ َوة‬hutve) adım
‫‘( َع ْي‬ayn) göz
‫ضر‬ َ ‫( ُخ‬hudar) sebze
217
‫ين‬
ّ ‫( َغ‬ganî) zengin ّ ‫ش ِو‬kızartılmış
‫ي‬ ‫( َم‬meşvî) ızgarada yapılmış, ızgara…, közlenmiş,
(fırın, ızgara)
‫( فَ ْحص‬fahs) tahlil, tedkik, inceleme, (ç.) ‫( فُحوص‬fuhûs)
‫( ُمعايَـنَة‬mu‘âyene) muayene
‫( فَ ِخذ‬fahiz) baldır ِ
‫صم‬ َ ‫( م ْع‬mi‘sam) bilek
‫( فِراش‬firâş) yatak
‫( ُم ْغلَق‬muglak) kapalı
‫( فَم‬fem) ağız
‫( َم ْفتوح‬meftûh) açık
‫( قِشطَة‬kışta) kaymak
‫ب‬ ِ
‫( قِطْ َعة‬kıt‘a) parça ٌ ‫( ُم ْلتَه‬multehib) iltihaplı
‫( َمْنظَر‬manzar) manzara, görünüş
‫( قَصري‬kasîr) kısa
‫( ُمنري‬munîr) aydınlık
‫( َكتِف‬ketif) omuz ِ
‫تيجة‬َ َ‫( ن‬netîce) sonuç, (ç.) ‫( نَتائج‬netâ’ic)
‫ف‬ّ ‫( َك‬keff) avuç
ِ ‫( َنّار‬neccâr) marangoz
‫ف‬َ ‫ َك َش‬- ‫ف‬ ُ ‫( يَكْش‬keşefe - yekşifu) açmak ‫( َنيف‬nahîf) zayıf
‫( لَُوز‬luvez ) bademcik
ِ (mâhir ) becerikli, maharetli ‫صيحة‬َ َ‫( ن‬nasîha) nasihat, tavsiye
‫ماهر‬
‫ض‬َ ‫ نَ َـه‬- ‫ض‬ ُ ‫( يَـْن َـه‬neheda - yenhedu) kalkmak, uyanmak
‫( ُمبَ ّكر‬mubekkir) erken
‫( نَ ْـوم‬nevm) uyku
‫( َمشى‬meşâ) yürüdü
‫( و ِاسع‬vâsi‘) geniş
‫( ِم ْتو‬mitrû) metro
‫( ِوز َارة‬vizâre) bakanlık
‫ـجلّة‬
َ ‫( َم‬mecelle) dergi ‫( َو ْجبَة‬vecbe) öğün
‫(مُْتََب‬muhteber) laboratuvar
‫( َو ْجه‬vech) yüz
‫( ِم ْرفَق‬mirfak) dirsek
‫ص َفة ِطبِّـيَّـة‬
ْ ‫( َو‬vasfe tıbbiyye) reçete
‫( َم ْس ِجد‬mescid) câmi, (ç.) ‫ساجد‬ ِ ‫( م‬mesâcid)
َ ‫ف‬ ِ
‫( َمسافَة‬mesâfe) mesafe ّ ‫( َو‬vefiy) vefalı
‫( يَد‬yed) el
‫( َم ْسلوق‬meslûk) (suda) haşlanmış
‫( َم َش ّقة‬meşakka) zorluk
bölümün deyimleri ِ ‫تَـعبيرات‬

‫القسم‬ ْ
‫سالمتَك‬
َ (selâmetek) Geçmiş olsun!
‫( َسلّ َمك اهلل‬sellemeke’llâh) veya ‫( اهلل يُ َسلّمك‬Allah yusellimek) [‫سالمتَك‬
َ (Geçmiş olsun!)]’a yanıt olarak : Teşekkür
ederim
‫( ال ُشكَْر َعلى الواجب‬lâ şukra ‘ale’l-vâcib) [‫كرا‬

ً ‫( ُش‬Teşekkür ederim)]’e yanıt olarak : Bir şey değil, rica ederim,
görevimiz
218
Bölüm 9
Arapça Fiillerde Olumsuzluk, Emir, Nehiy
Fiillerde Olumsuzluk
2 Arapça mâzî ve muzâri fiilleri olumsuz

Günlük Hayatımızda Arapça 9 olarak kullanma becerisi kazanma, ) ( ‫لَ ْـم‬
1 2
1 Günlük hayatta mutfak ihtiyaçlarından söz cezm edatı ile olumsuz mâzî yapabilme
edebilme; markette, manavda, kasapta ve bununla ilişkili olarak cezm alâmetlerini
bulunan yiyecek isimlerini kullanabilme tanıyabilme
Neye İhtiyacın Var?

4 Mutfak alışverişi yaparken neye ihtiyacı
3 4
olduğunu söyleyebilme; bazı yiyecek
Arapçada Emir Kipi isimlerinin renk sıfatlarıyla birlikte
3 Arapça fiilleri emr-i hâzır ve nehy-i hâzır kullanılıyor olmaları dolayısıyla önemli bazı
formlarına çevirebilme ana renkleri tanıyabilme
Anahtar Sözcükler ‫املفتاحية‬ ‫الكلمات‬: • Olumsuzluk ‫ • النَّـ ْف ُي‬Emir ‫األم ُر‬

ْ • Nehiy ‫النَّ ْـه ُي‬
220
Arapça-I

Arapça fiillerde olumsuzluk, fiilin başına getirilen olumsuzluk (nefiy) edatıyla yapılmaktadır. Sözgelimi
mâzî fiilin başına (‫ ;)ما‬muzâri fiilin başına (‫ ما‬veya ‫ )ال‬olumsuzluk edatları getirilmek suretiyle fiilin anlamı
olumsuza çevrilmektedir. Bu olumsuzluk edatları, anlamı olumsuza çevirmenin ötesinde fiilin son harekesi
veya yapısında herhangi bir değişikliğe yol açmazlar.
Olumsuz mâzî anlamı, mûzâri fiilin başına (‫ )لَـم‬edatı getirmek suretiyle de elde edilir. (‫ )لَـم‬başına geldiği
ْ ْ
muzâri fiili cezm eder ve fiilin anlamını da olumsuz mâzîye çevirir. Bu edatın merfû olan muzâri fiili nasıl
meczûma dönüştürdüğü anlatılırken cezm alâmetleri de verilecek ve bu tür fiillerin i‘râbına değinilecektir.
Bu bölümde Arapça fiillerin emr-i hâzır veya nehy-i hâzır kipine nasıl çevrildiğine de yer verilecektir.
Fiiller emir veya nehiy formuna girdiklerinde meczûm (“cezim”li) olmak zorundadırlar.
Bölüm içinde emr-i hâzır ve nehy-i hâzır yapısındaki fiillerin kullanıldığı bir diyalog ve bir metin yer
almaktadır. Ayrıca günlük dilde sıklıkla kullanılan bazı sebze, meyve adları ve marketten alınan bazı yiye-
ceklerin isimleri de görsellerle birlikte verilmektedir.
٩ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
‫س ّوق‬ ِ
َ ّ‫قائ َمةُ الت‬
.‫باح اخلري يا أمحد‬ ُ ‫ص‬ َ :‫األم‬
ّ
ِ
‫طور جاهز؟‬ ُ ‫ َه ْل ال ُف‬.‫صباح النّور يا ِّأمي‬ ُ :‫االبن‬
.‫طور يف املـَطْبَخ‬
ُ ‫ ال ُف‬،‫نَ َـعم يا ولدي‬ :‫األم‬
ّ
.‫وق بَ ْـع َد ال ُفطور‬ِ ‫ أَخرج إىل الس‬،‫أنا مستَـع ِجل‬ :‫االبن‬
ّ ُ ُْ ْ ُْ
Alışveriş Listesi ِ
‫ب‬ ُ ُ‫ أَطْل‬.‫ال َتُْر ْج من البَيت فَ ْـوراً بَ ْـع َد ال ُفطور‬ :‫األم‬
ّ
ِِ
َ‫ب قائِ َمة‬
Anne: Günaydın Ahmet.
Oğul: Günaydın anneciğim. Kahvaltı hazır mı? ْ ُ‫ اُ ْكت‬.‫السوق‬ّ ‫ض لَوازم املـَطْبَخ من‬ َ ‫بَ ْـع‬
Anne: Evet oğlum, kahvaltı mutfakta.
ِ
.ً‫احلاجات ّأوال‬
Oğul: Acelem var, kahvaltıdan sonra çarşıya çı-
kıyorum.
‫تاج؟‬
ُ ‫ماذا َْن‬ :‫االبن‬
Anne: Kahvaltıdan sonra hemen evden çıkma. ‫ازم على ال ّدفْ َِـت هناك ِعْن َد‬ َ ‫ب اللّو‬ ْ ُ‫ اُ ْكت‬،‫طَيّب‬ :‫األم‬
ّ
Çarşıdan bazı mutfak ihtiyaçlarını isti-
yorum. Önce ihtiyaç listesini yaz. .‫اخلُضا ِر‬
Oğul: Neye ihtiyacımız var?
.‫طَْب ًـعا‬ :‫االبن‬
Anne: Peki, ihtiyaçları orada sebzelerin yanın-
‫اج ٍة إىل عُ ْلبَ ٍة‬ ِ ِ
daki deftere yaz.
َ ‫ َْن ُن ب‬.‫ب ّأوالً إىل البقالة‬ ْ ‫ا ْذ َه‬ :‫األم‬
ّ
Oğul: Tabi. ِ
Anne: İlk olarak markete git. Bir paket tuz, bir ُّ ‫الشاي و عُ ْلبَ ٍة من‬
‫الس ّكر‬ ّ ‫من امل ْل ِح وعُ ْلبَ ٍة من‬
paket çay, bir paket şeker ve iki paket .‫ـي من املـَ ْـع َكرونَة‬ ِ ْ ‫وعُ ْلبَـتَـ‬
makarnaya ihtiyacımız var.
Oğul: Tamam yazdım, başka ne? ‫أيضا؟‬
ً ‫ َكتَْبتُها و ماذا‬،‫َح َسنًا‬ :‫االبن‬
221
Anne: Sonra manava git ve orada sebzelere bak. ِ

Bir demet maydanoz ve yeşil soğan, ma- ‫ي َو انْظُْر إىل اخلُضار‬ ّ ‫ض ِر‬
َ ُ‫هب إىل اخل‬ ْ ‫ ُثَّ ا ْذ‬:‫األم‬ ّ
‫صل‬ ِ .‫هناك‬
َ َ‫أحض ْر باقَةً من البَـ ْقدونَس والب‬
rul, biraz domates, salatalık, yeşil biber
ve havuç getir. Bozulmuş sebzelerden ْ ُ
ِ
‫ وقليالً من الطَماط ِم واخليار‬،‫س‬
alma. Hepsini yazdın mı? ِّ َ‫ضر و اخل‬ َ ‫األخ‬ْ
ُ ‫ ال‬.‫ض ِر و اجلََزر‬
Oğul: Evet yazdım.
‫تأخ ْذ من‬ َ ‫األخ‬
ْ ‫و ال ُف ْل ُفل‬
Anne: Güzel, manavdan sonra kasaba git. Ora-
‫ هل َكتَْبتَها ُكلَّها؟‬.‫الفاس َدة‬ ِ ‫اخلضا ِر‬
dan kıyma ve kuşbaşı et istiyorum. ُ
Oğul: Tamam, ihtiyaç listesi uzun, ben hemen
çıkıyorum.
.‫ت‬
ُ ‫ نعم َكتَْب‬:‫االبن‬
.‫ب إىل اجلَّزار‬ ِ ‫ بـعد اخلض ِر‬،‫ طَيب‬:‫األم‬
Anne: Hayır hayır, şimdi çıkma, ihtiyacımız
olan meyveleri söylemedim. Elma, muz
ْ ‫ي ا ْذ َه‬ِّ َ ُ َ ْ َ ّ ّ
‫روم واللّ ْح َم‬ ِ ُ‫وأَطْل‬
üzüm ve karpuz gibi meyveleri de yaz. َ ‫ب من ُهناك اللّ ْح َم املَْف‬ ُ
Oğul: Öyleyse çarşıda çok işim var. .‫امل َقطّع‬
Anne: Evet ve çabuk dön. Akşam yemeğine
ِ ُ
misafirlerimiz var. .‫َخُر ُج فَ ْـوًرا‬
ْ ‫أ‬ ‫أنا‬ .‫يلة‬ ‫و‬ ‫ط‬ ‫احلاجات‬ ‫ة‬
ُ ‫قائم‬ ،‫ام‬ ‫ َت‬:‫االبن‬
Oğul: Çarşı yakın ve arabayla gidiyorum, iki ِ
saat içinde dönerim inşallah. َ‫ت فَواكه‬ ُ ‫ ما ذَ َك ْر‬،‫ ال َتُْر ْج اآلن‬،‫ ال‬،‫ ال‬:‫األم‬ ّ
ِ ‫ضا ال َفواكِهَ ِمثْ َل الت‬
‫ُّفاح‬ ً ْ‫ب أي‬ ْ ُ‫ اُ ْكت‬.‫تاج إلَْيها‬
ُ ‫َْن‬
.‫وامل ْوز و العِنَب و البَطّيخ‬
ِ َ
.‫السوق‬ ّ ‫يف‬ ‫ثري‬ ‫ك‬َ َ َ ْ ‫ إ ًذا‬:‫االبن‬
‫ل‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫دي‬ ‫ن‬ ‫ع‬
ِ ِِ
‫ضيوف على‬ ُ ‫ عْن َدنا‬.‫ ا ْرج ْع بِ ُس ْر َعة‬، ‫ نَ َـع ْم‬:‫األم‬ ّ
.‫العشاء‬ َ
‫بالسيارِة و ْأرِج ُع‬ّ ‫ب‬ ُ ‫يب و أ ْذ َه‬ ٌ ‫وق قر‬ ُ ‫الس‬ ّ :‫االبن‬
.‫ني إن شاء اهلل‬ ِ ‫ساعت‬
َ ‫الل‬ َ ‫ِخ‬
222
Arapça-I
1 Günlük hayatta mutfak ihtiyaçlarından söz edebilme; markette, manavda, kasapta

bulunan yiyecek isimlerini kullanabilme
Araştır / İlişkilendir / Anlat /

Yukarıdaki diyalogda ge- Kur’ân-ı Kerîm’in Türkçe

Mutfak ihtiyaçlarınızı belir-
çen meyve, sebze ve yiyecek mealini okuduğunuzda ismi
ten Arapça bir alışveriş liste-
isimlerini defterlerinize ya- geçen meyvelerin Arapça
si oluşturunuz.
zarak tekrar ediniz. karşılıklarını bulunuz.
DİLBİLGİSİ: FİİLLERDE OLUMSUZLUK

ِ ‫ال َق‬
‫ الـنّـ ْف ُـي يف األفعال‬:‫واعد‬
Arapça fiillerin geçmiş zaman, şimdiki/geniş zaman çekimlerini önceki bölümlerde incelemiştik. Arapça
fiiller olumsuz hâle çevrilirken mâzî fiilin başına (‫ ;)ما‬muzâri fiilin başına (‫ ما‬veya ‫ )ال‬olumsuzluk edatları
getirilir. Mâzî veya muzâri fiilin son harekesinde veya yapısında herhangi bir değişiklik yapılmaz.
Mâzî Fiilin Olumsuzu

Arapça mâzî fiil olumsuz yapılırken fiilin hemen başına (‫ )ما‬olumsuzluk edatı getirilir. Bu (‫’)ما‬ya olum-
suzluk mâ’sı anlamında “mâ en-nâfiye - ‫ ”ما النّافِيَة‬denir.
Mâzî fiilin olumsuz çekimini aşağıdaki tabloda görelim.
‫ُه ْم ما َكتَبُـوا‬ ‫ُها ما َكتَبَا‬ ‫ب‬

َ َ‫ُه َو ما َكت‬ Gâib
Onlar yazmadılar O ikisi yazmadılar O yazmadı
‫ُه َّن ما َكتَْب َـن‬ ‫ُها ما َكتَبَتَا‬ ْ َ‫ِه َي ما َكتَب‬

‫ت‬ Gâibe
Onlar yazmadılar O ikisi yazmadı O yazmadı
‫أَنْـتُ ْم ما َكتَْبتُ ْم‬ ‫أَنْـتُما ما َكتَْبــتُ َما‬ ‫ت‬ َ ْ‫أَن‬

َ ‫ت ما َكتَْب‬ Muhâtab
Sizler yazmadınız Siz ikiniz yazmadınız Sen yazmadın
‫ت‬ َُّ ْ‫أَن‬ ِ ْ‫أَن‬

ِ ‫ت ما َكتَْب‬
ُّ ‫ـت ما َكتَْب‬ ‫أَنْــتُما ما َكتَْبتُ َما‬ ‫ت‬ Muhataba
‫َْن ُن ما َكتَْبـنَا‬ ‫ت‬

ُ ‫أَنا ما َكتَْب‬ Mutekellim
Biz yazmadık Ben yazmadım
223
Dikkat edileceği üzere, olumsuzluk (‫’)ما‬sının başa gelmesiyle mâzî fiil çekimimizde, fiilin son harekesinde
veya yapısında herhangi bir değişiklik olmadı. Şimdi mâzî fiilin olumsuz kullanımıyla ilgili birkaç örnek
cümle yapalım.
(Dersi yazdın mı Ahmet?) ‫أحَد؟‬
ْ ‫رس يا‬ َ ‫ت ال ّد‬ َ ‫هل َكتَْب‬
ْ
(Hayır, dersi yazmadım.) .‫س‬َ ‫ت ال ّد ْر‬ُ ‫ ما َكتَْب‬،‫ال‬
‫ت إىل أنطاليا يا فاطمة؟‬ ِ ‫ذهب‬ْ ‫هل‬
(Antalya’ya gittin mi Fatma?) ْ
(Hayır, Antalya’ya gitmedim.) .‫ت إىل أنطاليا‬ ُ ‫ذهب‬
ْ ‫ ما‬،‫ال‬
(Müdür ile oturdunuz mu?) ‫هل َجلَ ْستُم مع املُدير؟‬ ْ
(Hayır, onunla oturmadık.) .‫ ما َجلَ ْسنا َم َعه‬،‫ال‬
Şimdi de fiili geçmiş zamanın olumsuz yapısında olan bazı cümlelerin i‘râbını yapalım.
(Bu sütten içmedim.) ِ َ‫ت ِم ْن هذا احل‬

.‫ليب‬ ُ ْ‫ما َش ِرب‬
‫ ما‬ : Mâ en-nâfiye
‫ت‬ُ ْ‫ َش ِرب‬: Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
ِ َ‫ احل‬: Muşârun ileyh mecrûr (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), cer alâmeti sondaki kesra.
‫ليب‬
(Dersi anlamadım.) .‫س‬ ُ ‫ما فَ ِه ْم‬
َ ‫ت ال ّد ْر‬
‫ ما‬ : Mâ en-nâfiye
‫ت‬ُ ‫ فَ ِه ْم‬ : Mâzî fiil, fâ‘il bitişik zamir olan tâu’l-muteharrike (‫)ت‬.
‫س‬َ ‫ ال ّد ْر‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
Muzâri Fiilin Olumsuzu
Arapça muzâri fiil olumsuz yapılırken başına (‫ ما‬veya ‫ )ال‬olumsuzluk edatlarından biri getirilir; ancak
‫ ال‬olumsuzluk edatı daha yaygın olarak kullanılır. Bu (‫’)ال‬ya olumsuzluk lâ’sı anlamında “lâ en-nâfiye - ‫ال‬
‫ ”النّافِيَة‬adı verilir.
224
Arapça-I
Muzâri fiilin olumsuz çekimini aşağıdaki tabloda görelim.
‫ُه ْم ال يَ ْكتُبُـو َن‬ ِ ‫ُها ال ي ْكتُب‬ ‫ب‬

‫ان‬َ َ ُ ُ‫ُه َو ال يَ ْكت‬ Gâib
Onlar yazmıyorlar O ikisi yazmıyor O yazmıyor
‫ُه َّن ال يَ ْكتُْب َـن‬ ِ ُ‫ُها ال تَ ْكت‬ ‫ب‬ ِ

‫بان‬ ُ ُ‫ه َي ال تَ ْكت‬ Gâibe
Onlar yazmıyorlar O ikisi yazmıyor O yazmıyor
‫أَنـْـتُ ْم ال تَ ْكتُبو َن‬ ِ ُ‫أَنْــتُما ال تَ ْكت‬ ‫ب‬ َ ْ‫أَن‬

‫بان‬ ُ ُ‫ت ال تَ ْكت‬ Muhâtab
Sizler yazmıyorsunuz Siz ikiniz yazmıyorsunuz Sen yazmıyorsun
‫أَنْـتـُ َّن ال تَ ْكتُْب َـن‬ ِ ُ‫أَنْــتُما ال تَ ْكت‬

‫بان‬ ِ ْ‫أَن‬
َ ُ‫ت ال تَ ْكت‬
‫بني‬ Muhataba
Sizler yazmıyorsunuz Siz ikiniz yazmıyorsunuz Sen yazmıyorsun
‫ب‬
ُ ُ‫َْن ُن ال نَ ْكت‬ ُ ُ‫أَنا ال أَ ْكت‬
‫ب‬ Mutekellim
Biz yazmıyoruz Ben yazmıyorum
Dikkat edileceği üzere, olumsuzluk (‫’)ال‬sının başa gelmesiyle muzâri fiil çekimimizde, fiilin son hareke-
sinde veya yapısında herhangi bir değişiklik olmadı. Şimdi muzâri fiilin olumsuz kullanımıyla ilgili birkaç
örnek cümle yapalım.
(Pazara mı gidiyorsun?) ‫السوق؟‬ّ ‫ب إىل‬ ُ ‫هل تَ ْذ َه‬
ْ
(Hayır, pazara gitmiyorum.) .‫السوق‬ ّ ‫ب إىل‬ ُ ‫ ال أ ْذ َه‬،‫ال‬
(Kahve içer misin?) ‫هوة؟‬ َ ‫بني ال َق‬
َ ‫هل تَ ْش َر‬
ْ
(Hayır, kahve içmem. Çay içerim.) .‫الشاي‬
َ ُ ‫ أَ ْش َر‬.‫ب ال َق ْه َوة‬
‫ب‬ ُ ‫ ال أ ْش َر‬،‫ال‬
Şimdi de fiili olumsuz muzâri yapısında olan bazı cümlelerin i‘râbını yapalım.
(Tiyatroya gitmiyoruz.) .‫ب إىل املَ ْس َر ِح‬

ُ ‫ال نَ ْذ َه‬
‫ ال‬ : Lâ en-nâfiye
‫ب‬ُ ‫ نَ ْذ َه‬ : Muzâri fiil ve fâ‘ili gizli zamir (‫)حنن‬.
‫ املَ ْس َر ِح‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Bu hikâyeye gülmüyorum.) .‫صة‬ ِ ‫ك على هذه‬

َّ ‫الق‬ ُ ‫ض َح‬
ْ ‫ال أ‬
‫ ال‬ : Lâ en-nâfiye
‫ك‬ ُ ‫ض َح‬ْ ‫ أ‬: Muzâri fiil ve fâ‘ili gizli zamir (‫)أنا‬.
‫ على‬: Harf-i cer
‫ هذه‬: İşaret sıfatı (ismu’l-işâra), mahallen mecrûr, çünkü mebnî.
‫ص ِة‬ ِ
ّ ‫ الق‬: Muşârun ileyh, mecrûr (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), cer alâmeti sondaki kesra.
225
‫ لَ ْـم‬ile Olumsuz Mâzî

‫( لَ ْـم‬lem), bir cezm edatıdır. Sadece muzâri fiilin başına gelir. Cezm edatı olduğu için, başına geldiği
muzâri fiili cezm eder. Fiilin muzâri anlamını da değiştirerek olumsuz mâzîye çevirir. Dolayısıyla olumsuz
mâzî (olumsuz di’li geçmiş) anlamı iki yolla elde edilir:
1. Fiilin mâzî formunun başına olumsuzluk “mâ”sı getirmek;
2. Fiilin muzârisinin başına “lem” cezm edatı getirmek. Her iki şekilde de aynı anlam elde edilmiş
olur.
Örneğin;
ْ ُ‫ب = لَ ْـم يَكت‬

‫ب‬ َ َ‫( ما َكت‬yazmadı)
‫’ لَ ْـم‬in kendisinden sonraki muzâri fiil üzerinde i‘râb yönünden nasıl bir etki yaptığını, merfû olan
muzâri fiili nasıl meczûma dönüştürdüğünü anlayabilmek için cezm alâmetlerinin veya göstergelerinin
neler olduğunu bilmemiz gerekmektedir.
Cezm Alâmetleri
Cezm, isimlerle ilgili bir kavram olmayıp, sadece fiillerle ilgili bir kavramdır ve fiillerin de son harfinin
harekeleri veya son ekleriyle alakalıdır. Cezm veya Türkçe kullanımıyla “cezim”, şu şekilde tanımlanabilir:
“Bir fiilin sonunun ‘sükûn’ ile harekelenmesi veya ‘sükûn’ harekesinin yerine geçecek başka bir alâmeti
barındırması durumudur”. Üzerinde cezm alâmeti barındıran fiile “meczûm” (yani cezm edilmiş, cezimli)
denir. Her fiil kipi için cezm söz konusu değildir; başında cezm edatı bulunan muzâri fiiller, emir veya
nehiy kipine dönüşen muzâri fiiller meczûmdurlar. Dolayısıyla sadece muzâri fiiller cezm edilebilirler,
mâzî fiil için veya gelecek zaman kipi için cezim söz konusu değildir.
Çekim biçimini daha önce görmüş olduğumuz muzâri fiil, aslında “merfû” haldeki muzâri fiildir. Merfû
haldeki bu muzâri fiil, başında bir cezm edatı kullanıldığında veya emir ya da nehiy kipine dönüştürüldü-
ğünde aşağıdaki işlemlerden biri ile meczûm yapılır. Başka bir deyişle, aşağıdaki işlemler, bir muzâri fiilin
cezm edilmiş olduğunun göstergeleri, alâmetleridir:
1. Muzâri fiilin son harfinin damme harekesinin sükûna çevrilmesi:
Bildiğiniz gibi bir muzâri fiilin 3. tekil şahıs eril ve dişil, 2. tekil şahıs eril ve 1. tekil ve 1. çoğul şahıs yapıları
sonlarına ek almazlar, son harflerinin harekeleri damme’dir. Aslında bu damme, fiilin merfû oluşunun alâmetidir
ve “sükûn” harekesine dönüştüğünde fiil meczûm olmuş olur. Fiilin cezm edilmiş olduğunun alâmeti, yani cezm
alâmeti, damme harekesinin sükûna dönüşmüş olmasıdır. Ama biz kısaca, cezm alâmeti “sükûn” deriz. Şimdi
bunu, ilgili muzâri fiil yapılarının başına bir cezm edatı, mesela )‫ )لَـم‬getirerek örneklendirelim.
ْ
‫ب‬
ْ ُ‫ هو لَ ْـم يَ ْكت‬ ← ‫ب‬ُ ُ‫هو يَ ْكت‬
‫ب‬
ْ ُ‫ هي لَ ْـم تَ ْكت‬ ← ‫ب‬
ُ ُ‫هي تَ ْكت‬
‫ب‬
ْ ُ‫أنت لَ ْـم تَ ْكت‬
َ ← ‫ب‬
ُ ُ‫أنت تَ ْكت‬
َ
ْ ُ‫ أنا لَ ْـم أَ ْكت‬
‫ب‬ ← ‫ب‬ُ ُ‫أنا أَ ْكت‬
‫ب‬
ْ ُ‫ حنن لَ ْـم نَ ْكت‬ ← ‫ب‬ُ ُ‫حنن نَ ْكت‬
Dikkat edileceği üzere, yukarıdaki örneklerde damme ile merfû olan muzâri fiiller, bir cezm edatı olan
(‫ )لَـم‬dolayısıyla meczûm oldular. Bu örneklerde meczûm fiillerin cezm alâmetleri, sonlarındaki damme
ْ
harekesinin “sükûn”a dönüşmüş olmasıdır; kısaca “sükûn”dur.
226
Arapça-I
2. Merfû hâldeki muzâri fiilin sonunda bulunan (‫ )ـِني) (ـون) (ـان‬eklerindeki nûn’ların düşürülmesi.
3. ikil eril ve dişil şahıslarda, 3. ve 2. çoğul eril şahıslarda ve 2. tekil dişil şahısta fiilin sonuna gelen
eklerdeki nûn’ların varlığı ref alâmeti iken, düşürülmesi cezm alâmetidir. Şunu da unutmayalım ki, eril
çoğullarda düşürülen nûn harfinin yerine vâv’lardan sonra mutlaka bir elif harfi getirilir.
Şimdi bunları yine muzâri fiilin ilgili yapılarını )‫ )لَـم‬ile kullanarak örneklendirelim.
ْ
‫ مها لَ ْـم يَ ْكتُبَا‬ ِ ‫مها ي ْكتُب‬
‫ان‬
← َ َ
‫ مها لَ ْـم تَ ْكتُبَا‬ ِ ‫مها تَ ْكتُب‬
‫ان‬
← َ
‫أنت لَ ْـم تَ ْكتُِب‬ِ ← ‫ني‬ ِ
َ ِ‫أنت تَ ْكتُب‬
‫ أنتما لَ ْـم تَ ْكتُبَا‬ ِ ‫أنتما تَ ْكتُب‬
‫ان‬
← َ
‫ هم لَ ْـم يَ ْكتُبُوا‬ ← ‫هم يَ ْكتُبُو َن‬
‫ أنتم لَ ْـم تَ ْكتُبُوا‬ ← ‫أنتم تَ ْكتُبُو َن‬
Dikkat edileceği üzere, yukarıdaki örneklerde nûn’ların varlığı ile merfû olan muzâri fiiller, bir cezm
edatı olan (‫ )لَـم‬dolayısıyla meczûm oldular. Bu örneklerde meczûm fiillerin cezm alâmetleri, sonlarındaki
ْ
nûn’ların düşmüş olmasıdır (hazfu’n-nûn veya sukûtu’n-nûn).
Fiilin 3. ve 2. çoğul eril formlarında nûn’ların düşürülmesinden sonra yerlerine elif getirilmiş olduğunu
fark etmiş olmalıyız.
Not: Muzâri fiilin 3. ve 2. çoğul şahıs dişil formlarındaki nûn’lar (nûnu’n-nisve’ler) fiile bitişik özne
zamiri olmaları dolayısıyla hiçbir zaman düşmezler, her durumda varlıklarını muhafaza ederler. Örnek:
‫ب‬
َ ْ ُ‫ ُه ّن لَ ْـم يَ ْكت‬ ← ‫ب‬َ ْ ُ‫ُه ّن يَ ْكت‬
َ ْ ُ‫أنت لَ ْـم تَ ْكت‬
‫ب‬ ُّ ← َ ْ ُ‫أنت تَ ْكت‬
‫ب‬ ُّ
Dikkat edileceği üzere yukarıdaki örneklerde muzâri fiilin başına bir cezm edatı olan (‫ )لَـم‬gelmesine
rağmen, muzâri fiilin yapısında hiçbir değişiklik olmadı.
ْ
3. Muda‘‘af fiillerde şeddenin üstündeki damme harekesinin fethaya dönüştürülmesi.
Bilindiği üzere şedde harekesi tıpkı sükûn harekesi gibi harfin kendi sesini verir, ünsüzdür. Şedde ve
sükûn işlevsel olarak aynı olduğundan birlikte bulunamazlar. Bu yüzden sâlim fiillerden farklı olarak,
muda‘‘af fiillerin sonuna ek almayan muzâri formları (bunlar, 1. maddede de belirtildiği üzere muzâri fiilin
3. tekil eril ve dişil şahıs, 2. tekil eril şahıs ve 1. tekil ve 1. çoğul şahıs yapılarıdır) cezm edilirken, şeddenin
üstündeki damme harekesi fetha harekesine dönüştürülür ve cezm alâmeti muda‘‘af fiilin ilgili formları için
“fetha” olarak kabul edilir. Örnek:
‫ هو لَ ْـم َيَُّر‬ ← ‫هو َيُُّر‬
227
4. Nâkıs ve lefîf fiillerde sondaki illetli harfin düşürülmesi.

Nâkıs ve lefîf fiillerin lâmu’l-fiilleri, yani son harfleri illetlidir. Bu fiillerin muzârilerinde illetli harfler
sadece kendilerinden önceki harfin harekesini uzatan med harfleri konumundadırlar ve meczûm olacak-
larında sondaki illetli harf düşürülür. Cezm alâmeti, illetli harfin düşürülmesi (hazf harfi’l-‘ille veya sukût
harfi’l-‘ille)’dir. Örnek:
ِ َْ‫ هو لَ ْـم ي‬
‫ش‬ ← ‫هو يَْ ِشي‬
ُ‫ هو لَ ْـم يَ ْدع‬ ← ‫هو يَ ْدعُو‬
Her iki örnekte de, “lem” cezm edatından dolayı meczûm olan muzâri fiillerde cezm alâmeti illetli
harfin düşürülmesidir, çünkü bu fiiller nâkıs fiillerdir.
‫ هو لَ ْـم يَ ْـر ِو‬ ← ‫هو يَ ْـر ِوي‬

Bu örnekte de, lefîf fiilin muzârisi “lem”den dolayı meczûmdur ve cezm alâmeti illetli harfin düşürül-
mesidir, çünkü lefîf fiildir.
Şimdi muzâri bir fiili (‫ )لَـم‬ile çekelim ve muzâri fiilin sonunda meydana gelen değişimi cezm alâmetleri
yönünden inceleyelim:
ْ
‫ُه ْم لَ ْـم يَ ْكتُبُـوا‬ ‫ُها لَ ْـم يَ ْكتُبَا‬ ْ ُ‫ُه َو لَ ْـم يَ ْكت‬

‫ب‬ Gâib
‫ُه َّن لَ ْـم يَ ْكتُْب َـن‬ ‫ُها لَ ْـم تَ ْكتُبا‬ ‫ِهي لَ ْـم تَ ْكتُب‬ Gâibe
‫أَنْـتُ ْم لَ ْـم تَ ْكتُبوا‬ ‫أَنْــتُما لَ ْـم تَ ْكتُبا‬ َ ْ‫أَن‬

ْ ُ‫ت لَ ْـم تَ ْكت‬
‫ب‬ Muhâtab
‫أَنْـتـُ َّن لَ ْـم تَ ْكتُْب َـن‬ ‫أَنْــتُما لَ ْـم تَ ْكتُبا‬ ِ ْ‫أَن‬

‫ت لَ ْـم تَ ْكتُيب‬ Muhataba
ْ ُ‫َْن ُن لَ ْـم نَ ْكت‬

‫ب‬ ْ ُ‫أَنا لَ ْـم أَ ْكت‬
‫ب‬ Mutekellim
Biz yazmadık Ben yazmadım
228
Arapça-I
Şimdi (‫ )لَـم‬ile kullanılmış fiillerle oluşturulan iki cümlenin i‘râbına bir göz atalım:
ْ
ِ ‫ب إىل املَل َْع‬
.‫ب‬ ِ ّ ‫لَـم ي ْذهب‬
(Oyuncu stadyuma gitmedi.) ُ ‫اللع‬ ْ َ َْ
‫ لَ ْـم‬ : Cezm edatı, fiil-i muzâriyi cezm eder ve anlamını olumsuz mâzîye çevirir.
‫ب‬ ْ ‫ يَ ْذ َه‬: Muzâri fiil, meczûm, cezm alâmeti sondaki sükûn.
‫ب‬ ِ
ُ ‫ الالع‬: Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫ب‬ ِ ‫ املَل َْع‬: Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Kahvaltıdan sonra bir Türk kahvesi içmedin.) .‫لَ ْـم تَ ْش َريب قَ ْـه َوةً تُ ْـركِيّةً بَ ْـع َد الفطور‬
‫ لَ ْـم‬ : Cezm edatı, fiil-i muzâriyi cezm eder ve anlamını olumsuz mâzîye çevirir.
‫ تَ ْش َريب‬: Muzâri fiil, meczûm, cezm alâmeti nûn harfinin düşürülmesi, fâ‘ili bitişik zamir olan yâu’l-
muhâtaba (‫)ي‬.
ً‫ قَ ْـه َوة‬: Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, aynı zamanda mevsuf.
ً‫ تُ ْـركِيّة‬: ً‫’ قَ ْـه َوة‬in sıfatıdır, dolayısıyla onun gibi tekil, dişil, belirsiz ve mansûbtur.
‫ بَ ْـع َد‬: Zarf, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, muzâf.
‫ الفطور‬: Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
2 Arapça mâzî ve muzâri fiilleri olumsuz olarak kullanma becerisi kazanma, ( ) cezm edatı
ile olumsuz mâzî yapabilme ve bununla ilişkili olarak cezm alâmetlerini tanıma
ْ‫َل‬

‫ َعلِ َم‬fiili dördüncü kalıptan- Kur’ân-ı Kerîm’in “Beyyi- Arkadaşlarınızla bir fiil be-
dır. Bu fiilin mâzî ve muzâri ne” ve “İhlâs” sûrelerinde lirleyiniz ve bu fiili mâzî ve
formda olumsuz çekimini, yer alan olumsuz fiilleri tes- muzâri formda olumsuza
ayrıca “‫ ”لَـم‬ile çekimini def-
ْ
terinize yazınız.
pit ediniz. çevirme oyunu oynayınız.
229
ARAPÇADA EMİR KİPİ
‫األمر‬
Arapçada emir kipi, Türkçedekinden farklı olarak, emrin olumlu ve olumsuz oluşuna göre ikiye ayrılır.
Olumlu emir “emir”, olumsuz emir ise “nehiy” olarak adlandırılır. Ayrıca Türkçede dilek istek kipi olarak
adlandırdığımız üçüncü şahıslara yönelik zaman kipi Arapçada yine olumlu veya olumsuz oluşuna bağlı
olarak “emir” ve “nehiy” biçiminde adlandırılır. Bu yüzden emre veya nehye muhatap kişinin durumuna
bağlı olarak Arapçada emir kipi; emr-i hâzır, nehy-i hâzır, emr-i gâ’ib, nehy-i gâ’ib biçiminde dört gruba
ayrılır.
Emr-i Hâzır
Emr-i hâzır, ikinci şahıslara, yani karşımızdakine dönük emir kipidir. Bu bakımdan Türkçede “emir
kipi” olarak adlandırılan kipin tam karşılığıdır.
Türkçede fiilin mastar ekinden arınmış hâli emir kipini oluştururken (git-mek: git, gibi), Arapçada
sülâsî fiillerde emr-i hâzır kipi, fiilin ilgili şahsa ait muzâri çekiminden elde edilir. Dolayısıyla emr-i hâzır
için şu ayrık özne zamirlerine ait muzâri fiiller kullanılmaktadır:
‫ أنتُم‬،‫ أنْـتُما‬،‫ت‬ َ ْ‫أن‬

‫ أنْ ُـت‬،‫ أنْـتُما‬،‫ت‬ِ ْ‫أن‬
Arapçada sülâsî bir fiilden emr-i hâzır elde etmek için şu yol izlenir:
1. Fiilin, ilgili şahsa ait muzârisi alınır. (Biz burada ikinci tekil eril şahsa yönelik emr-i hazır kipini
bulalım. Fiilimiz ‫كتَب‬
َ َ 1. kalıptan olduğu için muzârisi ‫ب‬ ُ ُ‫ يَكْت‬dur. Burada ilgili şahsın muzârisi
‫ت تَكْتُب‬
ُ َ ْ‫ أن‬dur.)
2. Fiilin başındaki muzâraat harfi atılır.(Bu durumda fiilimizin başındaki ‫ ت‬muzâraat harfini atıyo-
ruz ve geriye ‫كتُب‬
ُ ْ kısmı kalıyor.)
3. Baştaki muzâraat harfini attıktan sonra ardından gelen harf okunmuyorsa, yani sükûn ile hareke-
liyse:
a. Bu harfi okuyabilmek için fiilin başına bir elif harfi getirilir. Bu elifi harekelemek için aynu’l-
fiilin harekesine bakılır. Aynu’l-fiil damme ile harekeliyse elif damme ile; damme ile harekeli
değil ise elif kesra ile harekelenir.
b. Muzâraat harfini attıktan sonra ardından gelen harf okunabiliyorsa, yani harekeliyse başa elif
getirilmez.
4. Son olarak fiilimizin sonu cezm edilir: ‫ب‬
ْ ُ‫اُ ْكت‬
‫ب‬
ْ ُ‫اُ ْكت‬ ← ‫ب‬
ُ ُ‫اُ ْكت‬
← ‫ب‬
ُ ُ‫ْكت‬ ← ‫ب‬
ُ ُ‫(أنت) تَ ْكت‬
َ
← ‫ب‬
ُ ُ‫يَ ْكت‬
‫ب‬ َ ْ‫ أَن‬sen yazıyorsun anlamındayken; ‫ب‬
ُ ُ‫ت تَكْت‬ َ ْ‫ أَن‬sen yaz anlamına gelir.
ْ ُ‫ت اُ ْكت‬
Gerek emir kipleri, gerekse nehiy kipleri meczûm olmak zorunda olduklarından, “cezm”in ve “cezm
alâmetleri”nin ne olduğunun iyi bilinmesi önem taşımaktadır.
Emr-i hâzır bulma kuralını, ikinci şahsa ait diğer formlar üzerinde de uygulayacak olursak, şöyle bir
sonuç elde ederiz (Kural gereği düşürülecek olan nûn harfleri kırmızı ile gösterilmiştir):
230
Arapça-I
‫ اُ ْكتُبا‬ ← ِ ُ‫أنْـتُما تَ ْكت‬

‫بان‬
‫ اُ ْكتُبوا‬ ← ‫أنْـتُ ْم تَ ْكتُبو َن‬
‫ اُ ْكتُيب‬ ‫بين‬ ِ
← َ ُ‫أنْت تَ ْكت‬
‫ اُ ْكتُبا‬ ← ِ ُ‫أنْـتُما تَ ْكت‬
‫بان‬
‫ب‬َ ْ ُ‫ اُ ْكت‬ ← َ ُ‫ـت تَ ْكت‬
‫بن‬ ُّ ْ‫أن‬
Bu sonucu, emr-i hâzır kipinin çekim biçimi olarak şu şekilde düzenleyebiliriz:
‫أَنْـتُ ْم اُ ْكتُبوا‬ ‫أنْـتُما اُ ْكتُبا‬ ‫ب‬ َ ْ‫أَن‬

ْ ُ‫ت اُ ْكت‬ Muhâtab
Sizler yazınız Siz ikiniz yazın Sen yaz
‫ب‬ ُّ ْ‫أَن‬
َْ ُ‫ـت اُ ْكت‬ ‫أنْـتُما اُ ْكتُبا‬ ِ ْ‫أَن‬
‫ت اُ ْكتُيب‬ Muhâtaba
Sizler yazınız Siz ikiniz yazın Sen yaz
Bir fiilin emr-i hâzırını doğru olarak bulabilmek için o fiilin aynu’l-fiilinin muzârideki harekesini, bir
başka ifadeyle hangi kalıptan olduğunu bilmemiz gerektiğini de unutmayalım. Örneğin,
“‫جلَس‬َ fiili ikinci kalıptandır. Emr-i hâzır çekimini yapınız?” şeklinde bir soru ile karşılaştığımızda
َ
ilk olarak fiilimizi muzâriye çevirecek, daha sonra ilgili şahsın muzârisini alacağız. Burada ‫جلَس‬
ِ ِ َ َ fiilinin
muzârisi ‫ـجلس‬
ُ ْ ‫ يَـ‬, ilgili şahsın muzârisi ise ‫س‬
ُ ‫ت َْتل‬
َ ْ‫ أن‬sen oturuyorsun’dur. Buradan –otur anlamında emr-i
hâzır elde etmek için fiilin başındaki muzâraat harfini atıyoruz. Kalan kısmı “cim”in sükûn ile harekeli
olması dolayısıyla okuyamadığımız için fiilin başına bir elif getiriyoruz. Elifi harekelerken aynu’l-fiilin
harekesine bakıyoruz. Burada aynu’l-fiilimizin harekesi damme olmadığı için elifi kesra ile harekeliyoruz.
Son olarak fiilimizin sonunu cezm ediyoruz ve ‫جلس‬
ِ ِ‫ ا‬emir fiilini elde ediyoruz.
ْ ْ
‫س‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ َ ِ
ْ ‫ا ْجل‬ ← ‫س‬
ُ ‫ا ْجل‬ ← ‫س‬
ُ ‫ْجل‬ ← ‫س‬
ُ ‫(أنت) تَ ْجـل‬ ← ‫س‬
ُ ‫َْيل‬
‫أَنْـتُ ْم اِ ْجلِسوا‬ ‫أَنْـتُما اِ ْجلِسا‬ ‫س‬ ِ ِ َ ْ‫أَن‬

ْ ‫ت ا ْجل‬ Muhâtab
Sizler oturunuz Siz ikiniz oturun Sen otur
‫ـت اِ ْجلِ ْس َن‬

ُّ ْ‫أَن‬ ‫أَنْـتُما اِ ْجلِسا‬ ‫ت اِ ْجلِسي‬
ِ ْ‫أَن‬
Muhâtaba
Sizler oturunuz Siz ikiniz oturun Sen otur
Şimdi de 3. kalıptan bir fiil olan ( ‫ فَـتَح‬- açtı ) fiilinin emr-i hâzırını bularak çekelim. Fiilimiz 3. Kalıptan
َ
olduğu için muzâride aynu’l-fiilin harekesi fethadır: ‫يَـ ْفتَح‬
ُ
‫اِفْـتَ ْح‬ ← ‫اِفْـتَ ُح‬ ← ‫فْـتَ ُح‬ ← ‫(أنت) تَـ ْفتَ ُح‬
َ ← ‫يَـ ْفتَ ُح‬
231
Burada elifi harekelemek için aynu’l-fiilin harekesine baktık. Damme olmadığını görünce elifi kesra
ile harekeledik. Sülâsî fiillerin emr-i hâzır kiplerinde elifin hiçbir zaman fetha ile harekelenmeyeceğini
unutmuyoruz.
‫أَنْـتُ ْم اِفْتـَ ُحوا‬ ‫أَنْـتُما اِفْـتَحا‬ ‫ت اِفْـتَ ْح‬

َ ْ‫أَن‬ Muhâtab
Sizler açınız Siz ikiniz açın Sen aç
‫ـت اِفْـتَ ْح َن‬

ُّ ْ‫أَن‬ ‫أَنْـتُما اِفْـتَحا‬ ‫ت اِفْـتَ ِحي‬
ِ ْ‫أَن‬
Muhâtaba
Sizler açınız Siz ikiniz açın Sen aç
Şimdi de emr-i hâzır ile başlayan birkaç fiil cümlesinin i‘râbını yapalım:
(Dersi sınıfta yaz!) ِّ ‫الص‬

!‫ف‬ ّ ‫رس يف‬
َ ‫ب ال ّد‬
ْ ُ‫اُ ْكت‬
‫ب‬ْ ُ‫ اُ ْكت‬ َ ْ‫)أَن‬.
: Emr-i hâzır, ikinci şahıs tekil, eril, meczûm, cezm alâmeti sükûn, fâ‘ili gizli zamir (‫ت‬
‫رس‬
َ ‫ ال ّد‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
ِّ ‫الص‬
‫ف‬ ّ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
ِ
(-İkiniz- ağacın altına oturun!) ِ ‫الشج‬
!‫رة‬ َ ْ‫ا ْجلِسا َت‬
َ َّ ‫ت‬
‫ اِ ْجلِسا‬ : Emr-i hâzır, ikinci şahıs, ikil, meczûm, cezm alâmeti nûn harfinin düşürülmesi, fâ‘ili bitişik
zamir olan elifu’l-isneyn (‫)ا‬.
‫ت‬َ ْ‫ َت‬ : Zarf, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha, aynı zamanda muzâf.
ِ ‫الشج‬
‫رة‬ َ َّ : Muzâfun ileyh, mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Bize yemek pişirin!) !‫عام لَنا‬
َ ّ‫اُطْبُ ْخ َن الط‬
‫ اُطْبُ ْخ َن‬ : Emr-i hâzır, fâ‘ili bitişik zamir olan nûn-u nisve (‫ ) ن‬. Buradaki nûn, zamir olduğu için hiçbir
zaman düşmez.
‫عام‬
َ ّ‫ الط‬: Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ لَنا‬: ‫ ِل‬: Harf-i cer, ‫ نا‬: mahallen mecrûr, çünkü zamir.
Nehy-i Hâzır
Nehiy sözcüğü Arapçada yasaklama anlamındadır. Nehy-i hâzır, ikinci şahsa yönelik olumsuz emir
demektir. İlgili şahsa ait muzâri fiilin başına nehiy lâ’sı )‫ ال الناهية‬lâ en-nâhiye( getirilerek yapılır. Nehiy
lâ’sı, başına geldiği muzâri fiili cezm eder, nehiy lâ’sı ile nefiy lâ’sını birbirinden ayıran tek özellik de budur.
Nefiy lâ’sı, hatırlanacağı üzere, başına geldiği muzâri fiilin i‘râbında hiçbir değişiklik yapmayıp sadece an-
lamı olumsuza çevirirken, nehiy lâ’sı başına geldiği muzâri fiili cezm eder ve anlamı olumsuz emre çevirir.
232
Arapça-I
Şimdi yine (‫كتَب‬

َ ) fiilini kullanarak nehy-i hâzır çekimini görelim:
َ
‫أَنْـتُ ْم ال تَ ْكتُبوا‬ ‫أَنْـتُما ال تَ ْكتُبا‬ َ ْ‫أَن‬

ْ ُ‫ت ال تَ ْكت‬
‫ب‬ Muhâtab
Sizler yazmayınız Siz ikiniz yazmayın Sen yazma
ُّ ْ‫أَن‬
َْ ُ‫ـت ال تَ ْكت‬
‫ب‬ ‫أَنْـتُما ال تَ ْكتُبا‬ ِ ْ‫أَن‬
‫ت ال تَ ْكتُيب‬ Muhâtaba
Sizler yazmayınız Siz ikiniz yazmayın Sen yazma
Şimdi de nehy-i hâzırla kurulan bir cümlenin i‘râbını yapalım.
ِ ‫ال ت ْد ُخل إىل الب ْـي‬

!‫ت‬
(Eve girme!) َ ْ
‫ ال‬ : Lâ en-nâhiye, muzâri fiilin başına gelir, onu cezm eder ve anlamını olumsuz emre çevirir.
‫ تَ ْد ُخ ْل‬ : Muzâri fiil, ikinci şahıs, tekil, eril, başındaki lâ en-nâhiye’den dolayı meczûm, cezm alâmeti
َ ْ‫)أَن‬.
sükûn, fâ‘ili gizli zamir (‫ت‬
‫ت‬ِ ‫ الب ْـي‬
َ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Bahçeye gitmeyin!) !‫ال تَ ْذ َهبوا إىل احلديقة‬

‫ ال‬ : Lâ en-nâhiye, muzâri fiilin başına gelir, onu cezm eder ve anlamını olumsuz emre çevirir.
‫ تَ ْذ َهبوا‬ : Muzâri fiil, ikinci şahıs, çoğul, eril, başındaki lâ en-nâhiye’den dolayı meczûm, cezm alâmeti
nûn harfinin düşürülmesi (hazfu’n-nûn), fâ‘ili bitişik zamir olan vâvu’l- cemâ‘a (‫)و‬.
ِ
‫احلديقة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
3 Arapça fiilleri emr-i hâzır ve nehy-i hâzır formlarına çevirebilme


Kur’ân-ı Kerîm’in ilk vahiy nızla birlikte farklı kalıplar-
‫ َخَر َج‬fiili birinci kalıptan- ayetleri olan “ ‘Alak Sûresi” dan fiilleri küçük kâğıtlara
dır. Emr-i hâzır ve nehy-i ilk iki ayetinde ve “Zuhruf yazınız, her biriniz rast gele
hâzırının çekimini defteri- Sûresi” 70. ayette bulunan bir kâğıt alıp üzerinde ya-
nize yazınız. emr-i hâzırları tespit ediniz. zan fiilinin emri hâzırını ve
nehy-i hâzırını söyleyiniz.
233
NEYE İHTİYACIN VAR? ‫تاج؟‬

ُ ْ‫ماذا َت‬
‫تاج‬‫أح‬ ‫ض ِر‬ ِ ‫ أنا يف قِ ْس ِم اللُّحوم ِمن السوبر‬.‫أنا َريّان‬.‫رحبًا‬
ُ ْ .‫ي‬ّ َ ُ‫ أنا عْن َد اخل‬.‫ أنا ُمَ ّمد‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬ َ ‫َم‬
‫طاطس واخلِيار‬
ِ ‫األحر و البصل و الب‬
َ َ َ َ ْ ‫إىل ال ُف ْل ُفل‬ ‫ـح ِم امل َقطّع‬ ‫تاج إىل اللّ ْح ِم امل ْفروم والل‬
ُ ‫أح‬ ْ .‫ماركت‬
ِ ّ‫والط‬
.‫ماطم‬ ُ ْ َ
.‫و اللّح ِم األَبْـيَض‬
Merhaba. Ben Muhammet. Manavdayım. Merhaba. Ben Reyyân. Süpermarketin kasap
Kırmızı bibere, soğana, patatese, salatalık ve do- bölümündeyim. Kıymaya, kuşbaşı ete ve beyaz
matese ihtiyacım var. ete ihtiyacım var.
‫هي يف قِ ْس ِم اللُّحوم ِمن السوبر‬ ‫أيْ َن َريّان؟‬

.‫ماركت‬
Reyyân nerede?
O, süpermarketin kasap bölümünde.
‫تاج إىل اللَّ ْح ِم املفروم‬ُ ‫هي َْت‬ ‫تاج َريّان؟‬

ُ ‫ماذا َْت‬
َ
.‫واللَّ ْح ِم املـ َقطَّع و اللَّ ْح ِم األَبْـيَض‬ Reyyân’ın neye ihtiyacı var?
Onun kıymaya, kuşbaşı ُ ete ve
beyaz ete ihtiyacı var.
‫تاج إىل اخلُضار؟‬ ‫تاج إىل اللّحوم؟‬

ُ ‫هل حممد َْي‬
ُ ‫ هو َي‬،‫ال‬
Hayır, onun sebzeye ihtiyacı var. Muhammed’in ete ihtiyacı var mı?
‫األحَر و البَصل‬
ْ ‫تاج إىل الفلفل‬
ُ ‫هو َْي‬ ‫حممد من اخلُضار؟‬
ِ
.‫البطاطس و اخليار و الطّماطم‬ ‫و‬ ّ ‫تاج‬
ُ ‫ماذا َْي‬
Muhammed’in sebzelerden neye ihti-
Onun kırmızı bibere, soğana, patatese, yacı var?
salatalığa ve domatese ihtiyacı var.
234
‫ ‪Sebzeler‬‬ ‫ال ُخضار‬
‫قَ َـرنْبِيط‬ ‫طَ ِ‬

‫ماطم‬ ‫أحَر‬
‫َملْفوف ْ‬
‫بروكويل‬
‫ذُ َرة‬
‫فُل ُفل أَ ْخ َ‬
‫ضر‬
‫َحَر‬
‫فُل ُفل أ ْ‬
‫باذجنان‬
‫ضر‬
‫صل أخ َ‬
‫بَ َ‬ ‫َج َزر‬
‫فُطر‬
‫ ‪Meyveler‬‬ ‫ال َفواكِه‬

‫أَناناس‬
‫ِعنَب‬
‫ُرَّمان‬
‫إجاص‬
‫ّ‬
‫َموز‬
‫تُفاح‬ ‫ُد ّراق‪/‬خوخ‬
‫فَ َـراولَة‬ ‫َك َرز‬

‫بـُْرتُقال كيوي‬ ‫بَ ْـرقوق‬
‫‪235‬‬
Renkler ‫األلْوان‬
Arapçada kullanılan bazı ana renkler aşağıda verilmektedir. Arapçada renk adlandırmalarının eril ve di-
şil kullanımı vardır ama eril kullanım daha yaygındır. Dişil isimlere yönelik renk adlandırmalarında rengin
de dişil formu kullanılır. Renklerin bir bölümü, o rengi taşıyan veya o renkte olan bir varlık isminin sonuna
nisbet yâ’sı eklenmek suretiyle elde edilmiştir.
‫حْراء‬/
َ ‫أح َـمر‬
ْ
‫بُ ْـرتُقايل‬
‫ص ْفراء‬
َ /‫أص َفر‬
ْ
‫ضراء‬
ْ ‫ َخ‬/‫ضر‬
َ ‫أ ْخ‬
‫زْرقاء‬/‫ق‬
َ ‫أ ْزَر‬
‫سجي‬ َ ‫بَـنَـ ْف‬
Örneğin,
‫ َحقيبَةٌ َحْراء‬ Kırmızı çanta

‫ميص أ ْزَرق‬
ٌ َ‫ ق‬ Mavi gömlek
‫سجي‬ َ ‫ فُ ْستان بَـنَـ ْف‬ Mor elbise
‫أس َود‬
ْ ‫ قَـلَ ٌم‬ Siyah kalem
‫ َوْر َدةٌ بَ ْـيضاء‬ Beyaz gül
‫ قُماش أبْـيَض‬ Beyaz kumaş
‫ سيّ َارةٌ َس ْوداء‬َ Siyah araba
‫ضر‬َ ‫ فُل ُفل أ ْخ‬ Yeşil biber
236
Arapça-I
‫صديقي الغايل هيثم‬
َ
َ ‫بش ْو ٍق َكب ٍري‬ ِ ِ ِ
‫إليك وإىل‬ َ َ‫الرسالة‬ ّ ‫ب هذه‬ ُ ُ‫ أ ْكت‬.‫ عاص َمة اجلُ ْمهوريّة التُ ْـركيّة‬،‫حتية طيبة أَبـَْعثُها إليك من أنقرة‬
‫ُسَرتِك ال َكرميَة؟‬ ْ ‫يف حالُك و َكيف حال أ‬ َ ‫ َك‬.‫أيّامنا يف لبنان‬
ِ
ٍ ِ
‫َسف ما‬ َ ‫ت عنك طو َال َش ْه ٍر يف ُك ّل َمكان يف بريوت ولكن لأل‬ ُ ْ‫َّخُّرج من الثانَ ِويِّة بـَ َحث‬ َ ‫بَ ْـعد الت‬
‫سألت جريانَك فقالوا يل ُهم ال‬ ُ .‫الباب‬
َ ‫َح ٌد‬ َ ‫ت بابَك ولكن ما فتح أ‬ ُ ْ‫ذهبت إىل َمْن ِزلك وطََرق‬ ُ .‫َو َج ْدتُك‬
ِ ِ
‫ت جدا‬ َ ،‫َحد َشوا ِرِع أنقرة‬
ُ ‫وسع ْد‬ َ ‫يومني َزميلَنا املُ ْشتَ َـرك يوسف يف أ‬ َ ‫أيت قبل‬ ُ ‫وص ْدفَةً ر‬ ُ .‫يـَْع ِرفون أين أنت‬
ُ ‫ف أين أنت أ َْم ال يع ِر‬ ُ ‫وسأَلْتُهُ عنك هل هو يع ِر‬ ِ ِِ ِ
،‫ف‬ َ .‫إيل‬ ّ ‫فاجأَةً ِكبريةً بالنّ ْسبَة‬ َ ‫ كانت ُم‬.‫بلقائه يف أنقرة‬
‫الع ْوَد َة إىل لبنان‬
َ ‫يد‬ ُ ‫الرياض وال تر‬ ِّ ‫الع َم َل يف‬ َ ‫أت‬ َ ‫ وبَ َد‬،‫ت إىل بِالدك السعودية‬ َ ‫فقال يل أنت َر َج ْع‬
ِ ِ ‫وتُف ّكر يف ال ّذ‬
.‫أكتب إليك‬ ُ ‫ت منه عُْنوانَك و‬ ُ ‫َخ ْذ‬ َ ‫هاب إىل ال ِواليات املـُتَّح َدة األ َْمريكيّة لل ّدراسة وأ‬
،‫ت إىل ِمصر‬ ِ‫ص‬ ِ ِ ِ
ُ ‫ف َش ْه ٍر َر َج ْع‬ ْ ‫ بَ ْل بَ ْـع َد َش ْه ٍر ون‬،‫ت يف لبنان ُمدَّة طَ ِويلة‬ ُ ‫بعد التّ َخّرج م ْن الثّانَ ِويَّة أنا ما بقْي‬
ِ ِ ِ
‫ت إىل أنقرة ل َقضاء العُطْلَة‬ ُ ‫ـت يف االمتحانات النِّهائيّة وأَتَ ْـي‬ ُ ‫ جنَـَ ْحـ‬.‫ت يف كلّية احلُقوق يف جام َعة القاهرة‬ ُ ‫ود َخ ْل‬
َ
‫ص ُحك بال ّذهاب‬ ‫ن‬‫أ‬ ‫أنا‬ .‫ة‬ ‫ك‬‫ـر‬ ‫ت‬‫ش‬ ‫م‬ ‫نا‬ ‫قاليد‬ ‫ت‬‫و‬ ‫نا‬ ‫ت‬‫عادا‬ .‫كيا‬ ‫تر‬ ‫يف‬ ‫ة‬ ‫ب‬‫ر‬ ‫بالغ‬ ‫ر‬ ‫ع‬ ‫ش‬‫أ‬ ‫مل‬ ‫احلقيقة‬ ‫يف‬ ‫أنا‬ . ‫ت‬ ِ ‫م‬ ‫ع‬ ‫عند‬ ‫ة‬ ‫ي‬ ِ
‫يف‬ ‫الص‬
َْ ََ َ ْ ُ ُ َ ُ َ ُْ ْ ُ ْ َّ َ ّ َّ
.‫ذهب ّإما إىل القاهرة وإما إىل إسطنبول لل ّدراسة اجلامعيّة‬ ِ
ْ ‫ ا‬،‫ب إىل الواليات املتّحدة األمريكية‬ ْ ‫ ال تَ ْذ َه‬.‫إىل تركيا‬
.‫سامح يف هذا امل ْوضوع‬ ٍ ‫إيل بِ َشك‬ ِ ْ َ‫ من ف‬.‫أنا بـع َد شه ٍر أَرِجع إىل القاهرة‬
ُ ّ‫ب مين الت‬ ْ ُ‫ْل طَويل و ال تَطْل‬ ّ ‫ب‬ْ ُ‫ضلك اُ ْكت‬ ُ ْ ْ َ َْ
َ ِ ‫مع خالِص الت‬
،‫َّحيَّة وامل َحبَّة‬
َ
‫صدي ُقك َع ّمار الدرويش‬ َ
Değerli Dostum Heysem
Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti Ankara’dan sana gü-
zel selamlar gönderiyorum. Bu mektubu sana ve Lübnan’daki
günlerimize olan büyük bir özlemle yazıyorum. Nasılsın? De-
ğerli ailen nasıl?
Liseden mezun olduktan sonra bir ay boyunca Beyrut’ta seni her yerde aradım ama maalesef bulamadım.
Evine gittim, kapını çaldım ama kimse kapıyı açmadı. Komşularına sordum, bana senin nerede olduğunu
bilmediklerini söylediler. İki gün önce tesadüfen ortak arkadaşımız Yusuf’u Ankara’nın caddelerinden birinde
gördüm. Onunla Ankara’da karşılaştığım için çok mutlu oldum. Benim için büyük bir sürpriz oldu. Ona
senin nerede olduğunu biliyor mu yoksa bilmiyor mu diye sordum. Bana, senin ülken Suudi Arabistan’a
döndüğünü, Riyad’da çalışmaya başladığını, Lübnan’a dönmek istemediğini ve okumak için Amerika Birle-
şik Devletleri’ne gitmeyi düşündüğünü söyledi. Ondan adresini aldım ve sana yazıyorum.
Liseden mezun olduktan sonra Lübnan’da uzun bir süre kalmadım. Hatta bir buçuk ay sonra
Mısır’a döndüm. Kahire Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdim. Dönem sonu sınavlarında başarılı
oldum ve halamın yanında yaz tatilini geçirmek üzere Ankara’ya geldim. Gerçekte Türkiye’de yabancılık
hissetmiyorum. Âdetlerimiz ve geleneklerimiz ortak. Sana Türkiye’ye gitmeni öneririm. Amerika Birle-
şik Devletleri’ne gitme. Üniversite eğitimi için ya Kahire’ye ya da İstanbul’a git.
Bir ay sonra Kahire’ye dönüyorum. Lütfen bana uzun yaz, bu konuda benden müsamaha bekleme.
İçten selamlarım ve sevgilerimle,
Arkadaşın Ammar ed-Dervîş
237
4 Mutfak alışverişi yaparken neye ihtiyacı olduğunu söyleyebilme; bazı yiyecek isimlerinin
renk sıfatlarıyla birlikte kullanılıyor olmaları dolayısıyla önemli bazı ana renkleri tanıma

Arkadaşlarınızla gerçek
Arapça meyve ve sebze ad-
meyve ve sebzelerden olu-
Arapça meyve ve sebze isim- landırmalarını kendi diliniz
şan bir sepet hazırlayınız.
lerinin bir listesini çıkararak ve bildiğiniz diğer dillerde-
Sepetteki meyve ve sebzele-
defterlerinize yazınız. ki isimlerle karşılaştırınız.
rin Arapça isimlerini birbi-
Benzer olanları belirleyiniz.
rinize sorunuz.

1- Aşağıdaki boşlukları, parantez içinde verilen fiili hem “mâ” hem de “lem” ile kullanmak sure-
tiyle anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde doldurunuz.
.‫س) يف احلَديقة‬ َ ................ ‫ املَُد ّرسو َن‬.1
َ َ‫(جل‬
.‫صديقي يف العراق‬ َ ‫ب) رسالَةً إىل‬ َ َ‫ ( َكت‬..............‫ أَنا‬.2
ِ
.‫س‬ ْ )‫(فَ ِه َم‬................‫بات‬
َ ‫الدر‬ ُ ‫ الطال‬.3
.ِ‫ب) إىل امل ْؤتََر‬َ ‫( َذ َه‬................‫ املدير ِان‬.4
.ُ‫أمامه‬ ِ ُ ‫(نَظَر) إىل‬................ ‫الرجل‬
‫الكتاب‬
ُ
َ َ ُ ُ ّ .5
2- Aşağıdaki boşlukları, parantez içinde verilen fiilin uygun olumsuz muzâri biçimiyle, anlamlı
bir cümle oluşturacak şekilde doldurunuz (olumsuzluk edatı olarak ‫’ال‬yı tercih ediniz).
.‫إىل‬
َّ ً‫ب) رسالَة‬ ُ ُ‫ (يكْت‬..............‫ صديقيت‬.1
ِ ‫(ي ْشرب) الشاي يف امل ْق‬................‫ الطالَّب‬.2
.‫صف‬
َ َُ َ ُ
ِ ِ
ْ ‫(يَ ْـع َم ُل) ف َهذا ال‬................‫ العامالن‬.3
.‫ـمصنَ ِع‬
.‫ف‬ ِ
ِّ ‫الص‬
ّ ‫س) يف‬ ُ ‫ ( َْيل‬................ ‫سات‬ ُ ‫در‬ ِّ ‫ امل‬.4
ُ
ِ ‫الس‬
.‫وق‬ ُّ ‫ب) إىل‬ ُ ‫(يَ ْذ َه‬................ ‫الر ُج ُل‬
ّ .5
3- ‫( فَ ِهم‬fehime) fiili dördüncü kalıptandır. Emr-i hâzırını bularak çekimini, ilgili ayrık özne zamir-
َ
leriyle birlikte yapınız.
4- ‫خل‬
َ َ ‫( َد‬dahale) fiili birinci kalıptandır. Emr-i hâzırını bularak çekimini, ilgili ayrık özne zamir-
leriyle birlikte yapınız.
238
Arapça-I
5- ‫ح‬
َ َ‫( فَـت‬feteha) fiili üçüncü kalıptandır. Nehy-i hâzır çekimini, ilgili ayrık özne zamirleriyle birlik-
te yapınız.
6- ‫ك‬ ِ (dahike) fiili dördüncü kalıptandır. Nehy-i hâzır çekimini, ilgili ayrık özne zamirleriyle
َ ‫ضح‬
birlikte yapınız.
7- ‫ف‬
َ ‫‘( َعـر‬arafe) fiili ikinci kalıptandır. (‫ )لَ ْـم‬ile çekimini yapınız.
َ
8- Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz.
.‫ت‬
َ ‫س البَ ْـي‬ْ ‫ب مل َْيُر‬ ُ ‫ ال َك ْل‬.1
.‫ت اليَ ْـوَم‬
َ ‫ ال تَ ْد ُخ ْل البَ ْـي‬.2
.‫ت عن احلَقي َق ِة‬ ُ ْ‫ ما َبَث‬.3
.‫ ال أنْظُُر من النّافِ َذ ِة اآلن‬.4
.‫الطالب إىل النُّ ْـزَه ِة‬
ُ ‫ب‬
ْ ‫ مل ي ْذ َه‬.5
.‫روسك يف َوقْ ِت ال ّد ْر ِس‬ َ ‫ب ُد‬ ْ ُ‫ اُ ْكت‬.6
.ً‫ ال َتُْر ْج من البَ ْـي ِت لَْيال‬.7
.‫صري بُْـرتُقال‬
َ ‫ب َع‬ ُ ‫ الطّْف ُل ال يَ ْشَر‬.8
.‫باحا‬
ً ‫ص‬ َ َ‫ ال تَ ْد ُخلُوا الغُْرفَة‬.9
.‫يب‬ِ ‫الباب لِْلغَ ِر‬
َ ‫ت‬ ُ ‫ ما فَـتَ ْح‬.10
9- Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz

1. Annem mutfakta yemek pişirmiyor.
2. Yemekten önce ellerini yıka.
3. Genç kız merdivenden inmiyor.
4. Adam her gün eve dönmez.
5. Odanın kapısını aç.
6. Her gün Allah’a secde et.
7. Eve hızla geri dön.
8. Yüksek sesle gitar çalma.
9. Her gün futbol oynama.
10. Sınav için hızlı koş.
239
10- A. Aşağıdaki mektupta boş bırakılan yerleri listede verilen harf-i cerleri ve parantez içinde
verilen sıfatların uygun biçimlerini kullanarak doldurunuz.
‫ ِل‬،‫ ِل‬، ‫ إىل‬، ‫ إىل‬،‫ من‬،‫ من‬،‫ يف‬،‫يف‬

،‫صديقيت الغالية زينب‬ َ
)‫______(جيِّد‬ ِ ِ ِ ِ
ً‫ُسَرتـك ال َكرمية؟ أَتَََّن لَ ُك ْم ص َّحة‬ ِ ِ ِ ِ ِ
َ ْ ‫حال أ‬ُ ‫ف حالُك وكيف‬ َ ‫ َكْي‬.‫َتيَّةً طَـيِّـبَةً أبْ َـعثُها إليك من ْإزمـري‬
ِ ‫ اِعلَ ِمي يا‬.‫تامة‬ ِ
‫بَي ِع اخلُضار‬......‫(صغري) يف ْإزمري‬ َ ______ ‫ـي َمَ ًّل‬......‫العز َيزة والدي فَـتَ َح‬ َ ‫صدي َق ِت‬ َ ْ َّ ً‫وعافيَة‬
ِ ِ ‫ ولكن يا‬.‫ أنا مشغولةٌ ُكل يوم‬،‫ املساء‬....... ‫ الصباح‬....... ‫ املحل‬...... ‫والفواكِه وأنا أعمل‬
ُ ‫صدي َق ِت ا ْشتَـ ْق‬
‫ت‬ َ َّ ِّ َ
َِ ِ ُ َْ َ
ِ ِ ِ
‫ هل لَك مان ٌع؟ أتََّن‬،‫الصْيفيَّة _____ (قادم) إن شاء اهلل‬ ِ ِ ِ ِ
َّ ‫ تونس يف العُطْلَة‬......‫يارتـك‬ ِ
َ ‫ب يف ز‬ ُ ‫ أ َْر َغ‬،‫كثريا‬
ً ‫إلَْيك‬
.‫ت مُْ ِكن‬ ٍ ْ‫ب وق‬ ِ ِ ِ ْ َ‫ ف‬.......‫رْؤيـتَك قَريبا‬
َ ‫ ــي يف أقْ َـر‬......‫ضلك اُ ْكتُِب‬ ً َُ
،‫مع امل َحبَّة‬
َ
‫ك ليلى‬ ِ ُ‫صديقت‬
Kıymetli dostum Zeynep,

İzmir’den sana güzel selamlar yolluyorum. Nasılsın? Değerli ailen nasıl? Hepinize (iyi bir) sağlık
ve (tam bir) afiyet diliyorum. Değerli arkadaşım, haberin olsun babam bana sebze ve meyve sat-
mak için İzmir’de küçük bir dükkân açtı. Sabahtan akşama kadar dükkânda çalışıyorum, her gün
meşgulüm. Ama arkadaşım seni çok özledim ve inşallah gelecek yaz tatilinde seni Tunus’ta ziyaret
etmek istiyorum, sence bir sakınca (engel) var mı? Yakında seni görmeyi umuyorum. Lütfen bana
mümkün olan en kısa zamanda yaz.
Sevgiler,
Arkadaşın Leyla
B. Yukarıdaki mektubu, Zeynep yerine Muhammed, Leyla yerine Ali isimlerini kullanmak
suretiyle yeniden yazınız.
240
Arapça-I
1 Günlük hayatta mutfak ihtiyaçlarından söz edebilme; markette, manavda, kasapta

bulunan yiyecek isimlerini kullanabilme

Bölüm içinde verilen diyalogla hem dilbilgisi konuları pekişti-
Günlük Hayatımızda Arapça 9 rilmekte hem de birçok Arapça yiyecek ismi kullanılmaktadır.
Bu da günlük hayatta Arapçayı kullanım becerisinin gelişimine
katkı sağlamaktadır.
Arapça mâzî ve muzâri fiilleri olumsuz olarak kullanma becerisi kazanma, (‫ )لَـم‬cezm
2 ْ
edatı ile olumsuz mâzî yapabilme ve bununla ilişkili olarak cezm alâmetlerini tanıyabilme
Fiillerde Olumsuzluk Arapça fiiller olumsuz yapılırken mâzî fiilin başına (‫)ما‬, muzâri
fiilin başına (‫ ما‬veya ‫ )ال‬olumsuzluk edatları getirilir. Mâzî veya
muzâri fiilin harekesinde herhangi bir değişiklik yapılmaz.
Mâzî veya muzâri fiilin başında kullanılan bu olumsuzluk edatı
(‫’) ما‬ya Arapçada “mâ en-nâfiye” adı verilir. Muzâri fiilin başın-
da kullanılan bu (‫’)ال‬ya da “lâ en-nâfiye” denir.
Olumsuz mâzî anlamı elde etmek için kullanılan edatlardan
biri de ( ‫’)لَـم‬dir. ( ‫)لَـم‬, bir cezm edatı olduğu için, sadece muzâri
ْ ْ
fiilin başında kullanılır, başına geldiği muzâri fiili cezm eder ve
anlamını da olumsuz mâzîye çevirir.
Bir muzâri fiilin cezm edilmiş olduğunun göstergeleri ya da
daha yaygın deyişle alâmetleri şunlardır:
1. Muzâri fiilin sonundaki damme harekesinin sükûna dönüş-
mesi (kısaca sükûn).
2. Fiilin sonundaki ‫ان‬ ِ ‫ ـ‬, ‫ ـو َن‬ve ‫ ـِني‬eklerindeki nûn harfleri-

َ ُ َ
nin düşürülmesi (kısaca nûn’un düşürülmesi - hazfu’n-nûn
veya sukûtu’n-nûn). 3. ve 2. çoğul dişil formların sonundaki
nûnu’n-nisve’ler bitişik zamir olmaları dolayısıyla, hiçbir za-
man düşmezler.
3. Muda‘‘af fiillerde şedde üstündeki damme harekesinin fetha-
ya dönüşmesi (kısaca fetha).
4. Nâkıs ve lefîf fiillerde, yani lâmu’l-fiili illetli harf olan fiillerde
illetli harfin düşmesi (hazf harfi’l-‘ille veya sukût harfi’l-‘ille).
Özetle belirtecek olursak, farklı farklı yerlerde olmak üzere
sükûn, nûn’un düşürülmesi, fetha (muda‘‘af fiillerde) ve son
olarak da illetli harfin düşürülmesi (nâkıs ve lefif fiillerde) cezm
alâmetidir.
241
3 Arapça fiilleri emr-i hâzır ve nehy-i hâzır formlarına çevirebilme

Arapçada Emir Kipi
Emr-i hâzır, ikinci şahıslara, yani karşımızdakine yönelik emir kipidir. Bu bakımdan Türkçedeki “emir
kipi”nin tam karşılığıdır.
Emr-i hâzır ikinci şahıs muzâri fiillerden elde edilir. Sülâsî bir fiilden emr-i hâzır elde etmek için şu yol
izlenir:
1. İlgili şahsın muzârisi alınır, baştaki muzâraat harfi atılır.
2. a) Muzâraat harfi atıldıktan sonra ardındaki harf okunabiliyorsa, yani harekeli ise, fiilin sonu cezm
edilir ve böylece emir biçimi elde edilmiş olur.
b) Muzâraat harfi atıldıktan sonra ardındaki harf okunamıyorsa, yani sükûn ile harekeliyse, bu sükûnu
okuyabilmek için başa bir elif getirilir. Elif, ya damme ile harekelenir, ya da kesra ile harekelenir,
hiçbir zaman fetha ile harekelenmez. Elifi harekeleyebilmek için ‘aynu’l-fiilin harekesine bakılır, bu
hareke şayet damme ise elif damme ile; ‘aynu’l-fiil damme ile harekeli değilse (ister fetha ile harekeli
olsun, isterse kesra ile) elif kesra ile harekelenir.
3. Son işlem olarak fiilin sonu cezm edilir ve böylece emir biçimi elde edilmiş olur.
Yaz! ‫ب‬
ْ ُ‫ب ← اُ ْكت‬
ُ ُ‫ب ← اُ ْكت‬ ُ ُ‫(أنت) تَكْت‬
ُ ُ‫ب ← ْكت‬ َ ←‫ب‬ ُ ُ‫يَكْت‬
Nehy-i hâzır, ikinci şahıslara yönelik olumsuz emirdir, Türkçedeki olumsuz emir kipinin tam karşılığıdır.
İlgili şahsa ait muzâri fiilin başına nehiy lâ’sı (lâ en-nâhiye) getirilmek suretiyle yapılır. Nehiy lâ’sı muzâri
fiili cezm ettiği için, nehy-i hazır daima meczûmdur. !‫( ال تَكْتُب‬Yazma!)
ْ
Merfû haldeki muzâri fiiller emir veya nehiy formuna girerken daima meczûm hâle dönüşürler, yani
cezm edilirler.
Mutfak alışverişi yaparken neye ihtiyacı olduğunu söyleyebilme;

4 bazı yiyecek isimlerinin renk sıfatlarıyla birlikte kullanılıyor
olmaları dolayısıyla önemli bazı ana renkleri tanıyabilme
Verilen görseller ve “‫تتاج؟‬

Neye İhtiyacın Var? ُ َْ ‫( ”ماذا‬Neye ihtiyacın var?) başlığı
altında kullanılan meyve, sebze vb. yiyecek isimleri ve bunlarla
ilgili olarak yer verilen soru cevap uygulamaları, hedeflenen be-
cerinin kazanılmasını sağlanmaktadır.
242
Arapça-I
1 Aşağıdaki sözcüklerden hangisi bir meyve 6 “Okulun müdürünün arabasının kapısını

ismi değildir? aç!” cümlesinin Arapça karşılığı aşağıdaki seçenek-
lerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A. ‫كرز‬ ‫بُرتُقال‬
َ B.
َ A. ! ‫س ِة‬ ِ َ ‫اِفْـتَ ْح‬
C. ‫جَزر‬ ‫فَرا ِولة‬
َ D. َ َ ‫باب َسيّ َارة ُمدي ِر‬
َ ‫امل ْدر‬
B. ! ‫س ِة‬
َ ‫باب َسيّ َارِة ُمدي ِر املَْد َر‬
َ ‫ال تَـ ْفتَ ْح‬
E. ‫إجاص‬
ّ C. ! ‫سة‬ َ ‫باب َسيّ َارِة ُمدي ِر املَْد َر‬
َ ‫أَفْـتَ ُح‬
2 Cezm alâmetleriyle ilgili olarak aşağıdakiler- D. ! ‫س ِة‬ ِ
den hangisi yanlıştır? َ ‫باب َسيّ َارِة املَْد َر‬
َ ‫افْـتَح‬
E. ! ‫سيّارِة املدي ِر‬ ِ
A. Hem mâzî, hem de muzâri fiillerde cezm َ َ ‫باب‬ َ ‫افْـتَ ْح‬
alâmeti bulunur.
B. Muzâri fiilin damme olan son harekesinin 7 Aşağıdakilerden hangisi kasapta bulunan bir
sükûna çevrilmesi cezm alâmetidir. yiyecek değildir?
C. İkil muzârilerde fiilin sonundaki nûn harfinin
A. ‫صل‬
َ َ‫ ب‬B.
‫اللّ ْحم امل ْفروم‬
düşmesi bir cezm alâmetidir.
َ ُ
D. Muda‘‘af fiillerde şedde üstündeki damme hare- C. ‫حم امل َقطّع‬
ْ ّ‫ الل‬D.
‫اللّ ْحم األبْـيَض‬
kesinin fethaya dönüşmesi cezm alâmetidir. ُ ُ
E. ‫لْم‬
َ
E. Nâkıs ve ecvef fiillerde sondaki illetli harflerin
düşmesi cezm alâmetidir.
8 !ً‫ال تَـ ْل َعبوا َكثرياً يف احلَدي َق ِة و ا ْكتُبوا و ِاجبَ ُكم ّأوال‬
3 ‫ب‬
ُ ُ‫ال تَكْت‬ifadesinin başında bulunan ‫’ال‬nın Yukarıdaki cümlenin Türkçesi aşağıdakilerden
Arapça ismi aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir?
A. Lâ en-nâfiye B. Nehiy lâ’sı A. Bahçede fazla oynamayınız, ödevinizi yazınız.
C. Lâ en-nâhiye D. Yasaklama lâ’sı B. Bahçede fazla oynama, ödevini yaz.
E. Cezm eden lâ C. Bahçede fazla oynamayınız, önce ödevinizi ya-
zınız.
4 Aşağıdakilerden hangisi emr-i hâzır çekimi D. Bahçede oynamak yerine ödevlerinizi yazınız.
değildir? E. Bahçede oynamayınız, ödevinizi yazınız.
A. ‫جلِس‬ ِ
ْ ْ ‫ ا‬B.
‫اُ ْكتُبوا‬ 9 Aşağıdaki renklerden hangisi bir varlığın is-
C. ‫شريب‬ ِ minden türetilmiştir?
َ ْ ‫ ا‬D. ‫لني‬
َ ‫تَ ْد ُخ‬
E. ‫جن‬ A. ‫أخضر‬ ‫بُـرتُقايل‬
َ ْ ‫اُ ْخ ُر‬ ْ B. ْ
C. ‫أحَر‬ ‫ْأزرق‬
ْ D. َ
5 Aşağıdakilerden hangisi ‫ لَعِب‬fiilinin ‫ أنْـتُما‬za- E. ‫أص َفر‬
miri için nehy-i hâzırıdır?
َ ْ
ِ ‫ال تَـ ْلع‬
A. ‫ ال تَـ ْل َعب‬B.
‫بان‬
ُ َ 10 Aşağıdaki kullanımlardan hangisinde ( ‫’)لَ ْـم‬den
C. ‫ ال تَـ ْل َعبا‬D.
‫ال تَـ ْل َعيب‬ sonraki muzâri fiil doğru olarak kullanılmıştır?
E. ‫ب‬
َ ْ ‫ال تَـ ْل َع‬ A. ‫ن‬ ِ ‫لَـم يسم‬
َ ‫ لَـم يَ ْد ُخلو‬B.
‫عان‬
ْ َ َْ ْ
C. ‫ني‬ ِ ‫لَ ْـم يَ ْشَربْ َن‬
َ ‫ لَ ْـم تَكْتُب‬D.
E. ‫ن‬ ِ
َ ‫لَ ْـم َْتل ُسو‬
243
1. C Yanıtınız yanlış ise “Meyve ve Sebzeler” ko- 6. A Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Hâzır” konusunu
nusunu yeniden gözden geçiriniz. yeniden gözden geçiriniz.

2. A Yanıtınız yanlış ise “Cezm Alâmetleri” konu- 7. A

riniz.
3. A Yanıtınız yanlış ise “Dilbilgisi” konusunu ye- 8. C Yanıtınız yanlış ise “Nehy-i Hâzır” konusu-
niden gözden geçiriniz. nu yeniden gözden geçiriniz.
4. D Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Hâzır” konusunu 9. B Yanıtınız yanlış ise “Renkler” konusunu ye-
yeniden gözden geçiriniz. niden gözden geçiriniz.
5. C Yanıtınız yanlış ise “Nehy-i Hâzır” konusu- 10. D Yanıtınız yanlış ise “‫ لـم‬ile Olumsuz Mâzî”
nu yeniden gözden geçiriniz. ْ
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
Araştır/Tekrarla
9 Yanıt Anahtarı
‫ َعلِ َم‬fiili dördüncü kalıptandır. Bu fiilin mâzî ve muzâri formda olumsuz çeki-
mini, ayrıca ‫ لَـم‬ile çekimini defterinize yazınız.
ْ
‫ُه ْم ما َعلِموا‬ ‫ُها ما َعلِما‬ ‫ُه َو ما َعلِ َم‬ Gâib

Onlar bilmediler O ikisi bilmediler O bilmedi
‫ُه َّن ما َعلِ ْم َن‬ ‫ُها ما َعلِ َمتا‬ ِ

ْ ‫ه َي ما َعل َم‬
‫ت‬ ِ Gâibe
Onlar bilmediler O ikisi bilmediler O bilmedi
Araştır 2
‫أَنْـتُ ْم ما َعلِ ْمتُ ْم‬ ‫أَنْـتُما ما َعلِ ْمتُما‬ ‫ت‬ ِ

َ ْ‫أَن‬
َ ‫ت ما َعل ْم‬ Muhâtab
Sizler bilmediniz Siz ikiniz bilmediniz Sen bilmedin
َّ ُ ‫ـت ما َعلِ ْم‬

‫ت‬ َّ ُ ْ‫أَن‬ ‫أَنْــتُما ما َعلِ ْمتُما‬ ِ ‫ت ما علِم‬
‫ت‬ َْ
ِ ْ‫أَن‬ Muhâtaba
‫َْن ُن ما َعلِ ْمنا‬ ‫ت‬ ِ

ُ ‫أَنا ما َعل ْم‬ Mutekellim
Biz bilmedik Ben bilmedim
244
Arapça-I
Araştır/Tekrarla
9 Yanıt Anahtarı
‫ُه ْم ال يَ ْـعلَ ُمو َن‬ ِ َ‫ُها ال يـعل‬

‫مان‬ ‫ُه َو ال يَ ْـعلَ ُم‬
َْ Gâib
Onlar bilmiyorlar O ikisi bilmiyor O bilmiyor
‫ُه َّن ال يَ ْـعلَ ْم َن‬ ِ َ‫ُها ال تَـعل‬

‫مان‬ ْ ‫ِه َي ال تَ ْـعلَ ُم‬ Gâibe
Onlar bilmiyorlar O ikisi bilmiyor O bilmiyor
‫أَنْـتُ ْم ال تَ ْـعلَمو َن‬ ِ َ‫أَنْــتُما ال تَـعل‬

‫مان‬ ْ َ ْ‫أَن‬
‫ت ال تَ ْـعلَ ُم‬ Muhâtab
Sizler Siz ikiniz
Sen bilmiyorsun
bilmiyorsunuz bilmiyorsunuz
‫ـت ال تَ ْـعلَ ْم َن‬ ِ َ‫أَنْــتُما ال تَـعل‬
‫مان‬ ِ
ْ َ َ‫أَنْت ال تَ ْـعل‬
‫مني‬ Muhâtaba
Sizler Siz ikiniz
Sen bilmiyorsun
bilmiyorsunuz bilmiyorsunuz
‫َْن ُن ال نَ ْـعلَ ُم‬ ‫أَنا ال أ َْعلَ ُم‬ Mutekellim

Biz bilmiyoruz Ben bilmiyorum
Araştır 2 Çoğul (Cem‘) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫ُه ْم لَ ْـم يَ ْـعلَ ُموا‬ ‫ُها لَ ْـم يَ ْـعلَما‬ ‫ُه َو لَ ْـم يَ ْـعلَ ْم‬ Gâib
Onlar bilmediler O ikisi bilmedi O bilmedi
‫ُه َّن لَ ْـم يَ ْـعلَ ْم َن‬ ‫ُها لَ ْـم تَ ْـعلَما‬ ‫ِه َي لَ ْـم تَ ْـعلَ ْم‬ Gâibe
‫أَنْـتُ ْم لَ ْـم تَ ْـعلَموا‬ ‫أَنْـتُما لَ ْـم تَ ْـعلَما‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت لَ ْـم تَ ْـعلَ ْم‬ Muhâtab
‫ـت لَ ْـم تَ ْـعلَ ْم َن‬ ‫أَنْـتُما لَ ْـم تَ ْـعلَما‬ ِ ْ‫أَن‬
‫ت لَ ْـم تَ ْـعلَمي‬ Muhâtaba
‫َْن ُن لَ ْـم نَ ْـعلَ ْم‬ ‫أَنا لَ ْـم أ َْعلَ ْم‬ Mutekellim

245
Araştır/Tekrarla
9 Yanıt Anahtarı
‫ َخَر َج‬fiili birinci kalıptandır. Emr-i hâzır ve nehy-i hâzırının çekimini defteri-
nize yazınız.
Emr-i Hâzır Çekimi
‫أَنْـتُ ْم اُ ْخ ُرجوا‬ ‫أَنْـتُما اُ ْخ ُرجا‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت اُ ْخ ُر ْج‬
Sizler çıkınız Siz ikiniz çıkın Sen çık
ِ ْ‫أَن‬
ُّ ْ‫أَن‬
‫ـت اُ ْخُر ْج َن‬ ‫أَنْـتُما اُ ْخ ُرجا‬ ‫ت اُ ْخ ُرجي‬
Araştır 3 Sizler (kadın) çıkınız Siz ikiniz (kadın) çıkın Sen (kadın) çık
Nehy-i Hâzır Çekimi
‫أَنْـتُ ْم ال َتُْرجوا‬ ‫أَنْـتُما ال َتُْرجا‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت ال َتُْر ْج‬
Sizler çıkmayınız Siz ikiniz çıkmayın Sen çıkma
ِ ْ‫أَن‬
ُّ ْ‫أَن‬
‫ـت ال َتُْر ْج َن‬ ‫أَنْـتُما ال َتُْرجا‬ ‫ت ال َتُْرجي‬
Sizler (kadın) çıkmayınız Siz ikiniz (kadın) çıkmayın Sen (kadın) çıkma
246
‫‪Aşağıdaki boşlukları, parantez içinde verilen fiili hem “mâ” hem de “lem” ile‬‬
‫‪kullanmak suretiyle anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde doldurunuz.‬‬
‫‪) ile:‬ما(‬
‫‪ .1‬ال ُـم َد ّرسو َن ما َجلَ ُسوا يف احلَديقة‪.‬‬

‫صديقي يف العراق‪.‬‬
‫ت رسالَةً إىل َ‬
‫‪ .2‬أنا ما َكتَْب ُ‬
‫ِ‬
‫س‪.‬‬ ‫الدر َ‬‫بات ما فَ ِه ْم َن ْ‬
‫‪ .3‬الطال ُ‬
‫‪ .4‬ال ُـمدير ِان ما َذ َهبا إىل ال ُـم ْؤتََِر‪.‬‬
‫أمامهُ‪.‬‬ ‫ِ ِ‬
‫الر ُج ُل ما نَظََر إىل الكتاب َ‬ ‫‪ّ .5‬‬
‫‪) ile:‬لَـم(‬
‫ْ‬
‫‪ .1‬ال ُـم َد ّرسو َن لَ ْـم َْيلِ ُسوا يف احلَديقة‪.‬‬
‫صديقي يف العراق‪.‬‬ ‫ب رسالَةً إىل َ‬ ‫‪ .2‬أنا لَ ْـم أَ ْكتُ ْ‬
‫س‪.‬‬ ‫ِ‬
‫بات لَ ْـم يَـ ْف َه ْم َن ْ‬
‫الدر َ‬ ‫‪ .3‬الطال ُ‬
‫‪ .4‬ال ُـمدير ِان لَ ْـم يَ ْذ َهبا إىل ال ُـم ْؤتََِر‪.‬‬
‫أمامهُ‪.‬‬ ‫ِ ِ‬
‫الر ُج ُل لَ ْـم يَـْنظُْر إىل الكتاب َ‬ ‫‪ّ .5‬‬
‫‪Aşağıdaki boşlukları, parantez içinde verilen fiilin uygun olumsuz muzâri bi-‬‬
‫‪çimiyle, anlamlı bir cümle oluşturacak şekilde doldurunuz (olumsuzluk edatı‬‬
‫ال‬
‫‪olarak ’yı tercih ediniz).‬‬
‫إىل‪.‬‬ ‫‪ .1‬صديقيت ال تَكْتُ ُ‬

‫ب رسالَةً َّ‬
‫‪ .2‬الطالَّب ال ي ْشربو َن الشاي يف املـ ـ ْقص ِ‬
‫ف‪.‬‬
‫‪Alıştırma 2‬‬ ‫َ َ‬ ‫ُ َ َ‬
‫ـمصنَ ِع‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫عمالن ف َهذا ال ْ‬ ‫‪ .3‬العامالن ال يَ َ‬
‫ف‪.‬‬
‫الص ِّ‬ ‫ِ‬
‫سات ال َْيل ْس َن يف ّ‬‫املدر ُ‬
‫‪ِّ .4‬‬
‫الس ِ‬
‫وق‪.‬‬ ‫ب إىل ُّ‬ ‫الر ُجل ال يَ ْذ َه ُ‬
‫‪ّ .5‬‬
‫‪247‬‬
9 Anahtarı
‫( فَ ِه َم‬fehime) fiili dördüncü kalıptandır. Emr-i hâzırını bularak çekimini, ilgili

ayrık özne zamirleriyle birlikte yapınız.
‫ اِفْ َـه ُم – اِفْ َـه ْم‬- ‫فْ َـه ُم – افْ َـه ُم‬... - ‫ت تَـ ْف َه ُم‬ َ ْ‫فَ ِه َم – يَـ ْف َه ُم – أَن‬
Alıştırma 3 ‫أَنْـتُ ْم اِفْ َـهموا‬ ‫أَنْـتُما اِفْ َـهما‬ ‫ت اِفْ َـه ْم‬
َ ْ‫أَن‬
Sizler anlayınız Siz ikiniz anlayın Sen anla
‫ـت اِفْ َـه ْم َن‬

ُّ ْ‫أَن‬ ‫أَنْـتُما اِفْ َـهما‬ ‫ت اِفْ َـهمي‬
ِ ْ‫أَن‬
Sizler (kadın) anlayınız Siz ikiniz (kadın) anlayın Sen (kadın) anla
‫( َد َخ َل‬dahale) fiili birinci kalıptandır. Emr-i hâzırını bularak çekimini, ilgili

ayrık özne zamirleriyle birlikte yapınız.
‫ اُْد ُخ ْل‬- ‫د ُخ ُل – ْاد ُخ ُل – اُْد ُخ ُل‬... َ ْ‫َد َخ َل – يَ ْد ُخ ُل – أَن‬

ْ - ‫ت تَ ْد ُخ ُل‬
Alıştırma 4 ‫أَنْـتُ ْم اُْد ُخلوا‬ ‫أَنْـتُما اُْد ُخال‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت اُْد ُخ ْل‬
Sizler giriniz Siz ikiniz girin Sen gir
ِ ْ‫أَن‬
ُّ ْ‫أَن‬
‫ـت اُْد ُخ ْل َن‬ ‫أَنْـتُما اُْد ُخال‬ ‫ت اُْد ُخلي‬
Sizler (kadın) giriniz Siz ikiniz (kadın) girin Sen (kadın) gir
‫( فَـتَ َح‬feteha) fiili üçüncü kalıptandır. Nehy-i hâzır çekimini, ilgili ayrık özne
zamirleriyle birlikte yapınız.
‫أَنْـتُ ْم ال تَـ ْفتَ ُحوا‬ ‫أَنْـتُما ال تَـ ْفتَحا‬ َ ْ‫أَن‬

‫ت ال تَـ ْفتَ ْح‬
Alıştırma 5 Sizler açmayınız Siz ikiniz açmayın Sen açma
ُّ ْ‫أَن‬
‫ـت ال تَـ ْفتَ ْح َن‬ ‫أَنْـتُما ال تَـ ْفتَحا‬ ‫ت ال تَـ ْفتَ ِحي‬
ِ ْ‫أَن‬
Sizler (kadın) açmayınız Siz ikiniz (kadın) açmayın Sen (kadın) açma
248
Arapça-I
9 Anahtarı
َ ‫ض ِح‬
‫ك‬ َ (dahike) fiili dördüncü kalıptandır. Nehy-i hâzır çekimini, ilgili ayrık
özne zamirleriyle birlikte yapınız.
ْ َ‫أَنْـتُ ْم ال ت‬
‫ض َح ُكوا‬ ْ َ‫أَنْـتُما ال ت‬
‫ض َحكا‬ ‫ك‬
ْ ‫ض َح‬ َ ْ‫أَن‬
ْ َ‫ت ال ت‬
Alıştırma 6
Sizler gülmeyin Siz ikiniz gülmeyin Sen gülme
ِ ْ‫أَن‬
‫ْن‬
َ ‫ض َحك‬ ُّ ْ‫أَن‬
ْ َ‫ـت ال ت‬ ْ َ‫أَنْـتُما ال ت‬
‫ض َحكا‬ ‫ض َحكي‬
ْ َ‫ت ال ت‬
Sizler (kadın) gülmeyiniz Siz ikiniz (kadın) gülmeyin Sen (kadın) gülme
‫ف‬
َ ‫‘( َع َـر‬arafe) fiili ikinci kalıptandır. (‫ )لَ ْـم‬ile çekimini yapınız.
‫ُه ْم لَ ْـم يَ ْـع ِرفُوا‬ ‫ُها لَ ْـم يَ ْـع ِرفا‬ ْ ‫ُه َو لَ ْـم يَ ْـع ِر‬
‫ف‬
‫ُه َّن لَ ْـم يَ ْـع ِرفْ َن‬ ‫ُها لَ ْـم تَ ْـع ِرفا‬ ْ ‫ِه َي لَ ْـم تَ ْـع ِر‬
‫ف‬
O (kadınlar) bilmediler O ikisi (kadın) bilmedi O (kadın) bilmedi
Alıştırma 7
‫أَنْـتُ ْم لَ ْـم تَ ْـع ِرفُوا‬ ‫أَنْـتُما لَ ْـم تَ ْـع ِرفا‬ ْ ‫ت لَ ْـم تَ ْـع ِر‬
‫ف‬ َ ْ‫أَن‬
‫َنت لَ ْـم تَ ْـع ِرفْ َن‬

َّ ُ ‫أ‬ ‫أَنْـتُما لَ ْـم تَ ْـع ِرفا‬ ِ ْ‫أَن‬
‫ت لَ ْـم تَ ْـع ِرِف‬
Sizler (kadınlar) Siz ikiniz (kadın)
Sen (kadın) bilmedin
bilmediniz bilmediniz
ْ ‫َْن ُن لَ ْـم نَ ْـع ِر‬

‫ف‬ ْ ‫أَنا لَ ْـم أ َْع ِر‬
‫ف‬
249
9 Anahtarı
Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz.
Köpek evi korumadı. .‫ت‬َ ‫س البَ ْـي‬ ْ ‫ب لَ ْـم َْيُر‬ُ ‫ ال َك ْل‬.1

Bugün eve girme. .‫ت اليـوَم‬
ْ َ َ ‫ ال تَ ْد ُخ ْل البَ ْـي‬.2
Gerçeği aramadım. .‫ت عن احلقي َق ِة‬ ُ ْ‫ ما َبَث‬.3
َ
Şimdi pencereden bakmıyorum. .‫ ال أنْظُر من النّافِ َذ ِة اآلن‬.4
ُ
ِ
Öğrenciler pikniğe gitmediler. .‫الطالب إىل النُّ ْـزَهة‬
Alıştırma 8 ُ ْ ‫ لـم ي ْذ َه‬.5
‫ب‬
Derslerini ders zamanında yaz. .‫س‬ ِ ‫ت ال ّد ْر‬ِ ْ‫ اُ ْكتُب دروسك يف وق‬.6
َ َ ُ ْ
ِ
Geceleyin evden çıkma. .ً‫ج من الب ْـيت لَْيال‬
َ ْ ‫ ال َتُْر‬.7
Çocuk portakal suyu içmiyor. .‫عصري بـرتُقال‬ ُ ‫ الطّْف ُل ال يَ ْشَر‬.8
ُْ َ َ ‫ب‬
Sabahleyin odaya girmeyiniz. .‫صباحا‬
ً َ َ‫ ال تَ ْد ُخلوا الغُْرفَة‬.9
Kapıyı yabancıya açmadım. .‫يب‬ ِ ‫الباب لِْلغَ ِر‬
َ ‫ت‬ ُ ‫ ما فَـتَ ْح‬.10
Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.
1. Annem mutfakta yemek pişirmiyor. .‫خ‬

ِ ‫املطْب‬ َ ‫عام يف‬ َ ّ‫ّأمي ال تَطْبُ ُخ الط‬
2. Yemekten önce ellerini yıka. .‫عام‬ ِ ّ‫ك قَ ْـبل الط‬ ِ ِ
َ َ ْ‫ا ْغس ْل يَ َدي‬
3. Genç kız merdivenden inmiyor. .‫ج‬ ِ‫ال َفتاةُ ال تَـْن ِزُل من ال ّد َر‬
4. Adam her gün eve dönmez. .‫ل يـوٍم‬ ِ َّ ‫ال يَ ْـرِج ُع‬
ْ َ َّ ‫الر ُج ُل إىل الْبَ ْـيت ُك‬
5. Odanın kapısını aç. .‫اب الغُرفَ ِة‬ ِ
Alıştırma 9 ْ َ َ‫افْـتَ ْح ب‬
6. Her gün Allah’a secde et. .‫كل يـوٍم‬ ِ
ْ َ ّ ُ ‫اُ ْس ُج ْد للّه‬
7. Eve hızla geri dön. .‫ع ٍة‬ ِ ِِ
َ ‫ا ْرج ْع إىل البَ ْـيت بِ ُس ْر‬
8. Yüksek sesle gitar çalma. .‫عال‬ ٍ ‫ت‬ ٍ ‫ف القيثارةَ بِصو‬ ْ ‫ال تَ ْـع ِز‬
َْ َ
9. Her gün futbol oynama. .‫ل يـوٍم‬ ِ
ْ َ َّ ‫ب ُكَرَة ال َق َدم ُك‬ْ ‫ال تَـ ْل َع‬
ِ ِ‫اُرُكض س ِريعا لِ ِْلمت‬
10. Sınav için hızlı koş. .‫حان‬ ْ ً َ ْ ْ
250
‫‪A. Aşağıdaki mektupta boş bırakılan yerleri listede verilen harf-i cerleri ve pa-‬‬
‫‪rantez içinde verilen sıfatların uygun biçimlerini kullanarak doldurunuz.‬‬
‫يف‪ ،‬يف‪ ،‬من‪ ،‬من‪ ،‬إىل ‪ ،‬إىل ‪ِ ،‬ل‪ِ ،‬ل‬

‫صديقيت الغالية زينب‪،‬‬ ‫َ‬
‫ك ال َكر ِ‬
‫مية؟‬ ‫حال أُسرتِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫َِتيَّةً طَـيِّـبةً أبـعثُها ِ ِ ِ‬
‫ف حالُك وكيف ُ ْ َ‬ ‫إليك من ْإزمري‪َ .‬كْي َ‬ ‫َ َْ‬
‫العز َيزة والدي فَـتَ َح يل‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫أَتَََّن لَ ُك ْم ِص َّحةً َجيِّ َدةً وعافيَةً َّ‬
‫صدي َقت َ‬ ‫تامةً‪ .‬ا ْعلَمي يا َ‬
‫أع َم ُل يف ال َـم َح ِّل ِم َن الصباح إِىل‬ ‫ِ‬
‫صغرياً يف ْإزمري لبَي ِع اخلُضار وال َفواكِه وأنا ْ‬ ‫َمَ ًّل َ‬
‫ِ‬ ‫املساء‪ ،‬أنا مشغولةٌ ُكل يوم‪ .‬ولكن يا ِ ِ‬
‫ب يف‬ ‫كثريا‪ ،‬أ َْر َغ ُ‬
‫ت إلَْيك ً‬ ‫صدي َق ِت ا ْشتَـ ْق ُ‬
‫َ‬ ‫َّ‬
‫ك مانِ ٌع؟ أتََّن‬ ‫مة إن شاء اهلل‪ ،‬هل لَ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫الصيفيَّ ِة القاد ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ز ِِ‬
‫يارتك يف تونس يف العُطْلَة َّ ْ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ضلك اُ ْكتُب إل َّـي يف أقْ َـرب َوقْت مُْكن‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ُرْؤيَـتَك قَريبًا‪ .‬م ْن فَ ْ‬
‫مع ال َـم َحبَّة‪،‬‬
‫‪Alıştırma 10‬‬ ‫ك ليلى‬ ‫صديقتُ ِ‬
‫‪B. Yukarıdaki mektubu, Zeynep yerine Muhammed, Leyla yerine Ali isimle-‬‬
‫‪rini kullanmak suretiyle yeniden yazınız.‬‬
‫صديقي الغايل ُمَ ّمد‪،‬‬ ‫َ‬

‫ك ال َكر ِ‬
‫مية؟‬ ‫ُسَرتِ َ‬ ‫ِ‬ ‫َِتيَّةً طَـيِّـبَةً أبْ َـعثُها إلَْي َ‬
‫حال أ ْ‬
‫ك وكيف ُ‬ ‫ف حالُ َ‬ ‫ك من ْإزمري‪َ .‬كْي َ‬
‫العزيز والدي فَـتَ َح يل َمَ ًّل‬ ‫تامةً‪ .‬اِعلَم يا ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫صديقي َ‬ ‫أَتَََّن لَ ُك ْم ص َّحةً َجـيِّ َدةً وعافيَةً َّ ْ ْ َ‬
‫ِ‬
‫الصباح إىل‬ ‫أع َم ُل يف ال َـم َح ِّل من ّ‬ ‫صغرياً يف ْإزمري لـبَي ِع اخلُضار وال َفواكِه وأنا ْ‬ ‫َ‬
‫ب يف‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫كثريا‪ ،‬أ َْر َغ ُ‬
‫ك ً‬ ‫ت إلَْي َ‬‫صديقي ا ْشتَـ ْق ُ‬ ‫مشغول ُك َّل يوم‪ .‬ولكن يا َ‬ ‫ٌ‬ ‫املـَساء‪ ،‬أنا‬
‫ك مانِ ٌع؟ أتََّن‬ ‫ِ‬ ‫زيارتِك يف تونِس يف العطْلَ ِة َّ ِ‬
‫الصْيفيَّ ِة الْقاد َم ِة إن شاء اهلل‪ ،‬هل لَ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫ب إل َّـي يف أقْ َـرب َوقْت مُْكن‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ك اُ ْكتُ ْ‬
‫ضل َ‬ ‫ك قَريبًا‪ .‬من فَ ْ‬ ‫ُرْؤيَـتَ َ‬
‫مع ال َـم َحبَّة‪،‬‬
‫ك َعلِي‬ ‫صدي ُق َ‬
‫‪251‬‬

ِ ‫مات‬
‫( أَتََّن‬etemennâ) diliyorum, dilerim, temenni ederim ‫( بَ ْل‬bel) hatta, bilakis, bununla beraber
‫ت‬ُ ‫َتي‬ ْ ‫( أ‬eteytu) geldim (‫ إىل‬: bir yere) ‫( بَـنَـ ْف َسجي‬benefsecî) mor
‫إجاص‬ ّ (iccâs) armut ‫( تام‬tâm) tam, eksiksiz
‫( أبْـيَض‬abyad) beyaz ‫( َتَُّرج‬teharruc) mezuniyet, mezun olma
‫( اِ ْحِتام‬ihtirâm) saygı, ihtiram ‫يد‬
ُ ‫( تُر‬turîdu) istiyorsun, istersin
‫ض ْر‬ ِ ‫( أَح‬ahdır) getir ! (emir kipi) ‫سامح‬
ْ ُ َ‫( ت‬tesâmuh) hoşgörü
‫أحَر‬ ْ (ahmar) kırmızı ‫( تُـ َف ِّك ُر‬tufekkiru) düşünüyorsun, düşünürsün
‫ضر‬ َ ‫َخ‬ ْ ‫( أ‬ahdar) yeşil ‫( تَقاليد‬tekâlîd) gelenek, görenek, anane
‫( أ َْزَرق‬azrak) mavi ‫( َجّزار‬cezzâr) kasap
‫َس َود‬ ْ ‫( أ‬esved) siyah ‫حاجة‬
َ (hâce) ihtiyaç, gereksinim
ِ
‫ت‬ُ ‫( ا ْشت ْق‬iştaktu) özledim (‫ إىل‬: birini, bir şeyi ) ‫س‬َ ‫ َحَر‬- ‫س‬ ُ ‫( َْيُر‬harese - yahrusu) korumak, gözetmek
‫َصفر‬ ْ ‫( أ‬asfar) sarı ‫س‬ّ ‫( َخ‬hass) marul
‫و ّإما‬.....‫( إِ ّما‬immâ…va immâ) ya….ya…. ‫ضار‬ َ ‫ ُخ‬- ‫ضر‬ َ ‫( ُخ‬hudâr-hudar) sebzeler
‫( أ َْم‬em) yoksa ‫ري‬
ّ ‫ض‬ َ ‫( ُخ‬hudârî) manav
‫( أناناس‬anânâs) ananas َ ‫( ِخ‬hılâle) boyunca, süresince
‫الل‬
‫باذ ْنان‬ ِ (bâzincân) patlıcan ‫( َخ ْوخ‬havh) şeftali; erik (Suriye)
‫( باقَة‬bâka) demet, buket ِ ‫( ِدراسة‬dirâse câmi‘iyye) üniversite eğitimi
‫جامعِيَّة‬ َ
‫إل‬
َّ ‫( بالنِّسبة‬bin’nisbeti ileyye) bana göre, bence ‫( َد َرج‬derec) merdiven
... ‫( ِباجة إِىل‬bi hâce ilâ…) …-e ihtiyacı olmak ‫( ذُرة‬zura) mısır
َ
‫ث‬َ َ‫ َب‬- ‫ث‬ ُ ‫( يـَ ْـب َح‬behase - yebhasu) aramak, araştırmak ‫( ِذهاب‬zihâb) gitmek, gidiş
(‫عن‬َ : bir şeyi, birini) ‫( ُرْؤيَة‬ru’ye) görmek, görüş
َ‫ بَ َدأ‬- ُ‫( يَْـب َدأ‬bede’e - yebde’u) başlamak ‫( ُرّمان‬rummân) nar
‫( بُرتقايل‬burtukâlî) turuncu ‫ َسأ ََل‬- ‫( يَ ْسأ َُل‬se’ele - yes’elu) sormak, (‫ ـه‬: birine, ‫ عن‬:
‫( بَ ْـرقوق‬berkûk) erik birini, birşeyi)
‫(بُروكويل‬burûkûlî) brokoli ‫ َس َج َد‬- ‫( يَ ْس ُج ُد‬secede - yescudu) secde etmek

‫صل‬ َ َ‫( ب‬basal) soğan ‫ َسعِ َد‬- ‫( يَ ْس َع ُد‬sa‘ide - yes‘adu) mutlu olmak, memnun
‫طاطس‬ ِ ‫( ب‬batâtis) patates olmak
َ
‫( بَطّيخ‬battîh) karpuz ‫( َش ْهر‬şehr) ay (takvim)
‫( بَـ ْقدونَس‬bakdûnes) maydonoz ‫( َشوا ِرع‬şevâri‘) caddeler, (t.) ‫( شا ِرع‬şâri‘)
‫ت‬ُ ‫ـقي‬ ْ َ‫( ب‬bakıytu) kaldım ً‫ص ْدفَة‬
ُ (sudfeten) tesadüfen
252
Arapça-I
‫ك‬ َ ‫ض ِح‬ َ -‫ك‬ ْ َ‫( ي‬dahike - yadhaku) gülmek (‫ على‬: ‫( كا َن‬kâne) …idi
ُ ‫ض َح‬
birine, bir şeye) ‫( َكثافَة‬kesâfe) sıklık, yoğunluk
‫( طازِج‬tâzic) taze ‫(كيوي‬kîvî) kivi
‫( ِطو َال‬tıvâle) ...boyunca, …süresince ‫( اللّ ْح ُم ال َـم ْفروم‬el-lahmu’l-mefrûm) kıyma
‫( طَـيِّب‬tayyib) iyi, hoş, güzel ‫( اللّ ْح ُم ال ُـم َقطّع‬el-lahmu’l-mukatta‘) kuşbaşı et
ِ
‫صْيفيَّة‬ َّ ‫‘( عُطْلَة‬utla sayfiyye) yaz tatili ِ
‫ب‬ َ ‫ لَع‬- ‫ب‬ ُ ‫( يَـ ْل َع‬la‘ibe - yel‘abu) oynamak
‫( عادات‬âdât) adetler, (t.)‫عادة‬ َ ( âde) ‫( لِقاء‬likâ’) karşılaşmak, buluşmak
‫‘( عافِيَة‬âfiye) sağlık, afiyet ‫( لَوازم‬levâzım) ihtiyaçlar
‫‘( َعزيز‬azîz) değerli, şerefli, saygın ‫( ُم ْؤتََر‬mu’temer) konferans
‫‘( عُ ْلبَة‬ulbe) kutu ‫( مانِع‬mâni‘) engel, mâni
‫‘( ِعنَب‬ineb) üzüm ‫ـحبَّة‬
َ ‫( َم‬mahabbe) sevgi
‫‘( عُْنوان‬unvân) adres ‫( َمَ ّل‬mahall) dükkân
‫( غايل‬gâlî) değerli, kıymetli ‫در َسة ثانَ ِويّة‬
َ ‫ َم‬/ ‫( الثّانَ ِويّة‬medrese sâneviyye) lise
‫ َغلَ َق‬- ‫( يَـ ْغلِ ُق‬galaka - yagliku) kapatmak (kapı vb.) ‫( مسرح‬mesrah) tiyatro
َْ َ
‫فاسد‬ ِ (fâsid) çürük, bozuk ‫( ُم ْشتَ َـرك‬muşterek) ortak
‫( فُطْر‬futr) mantar ‫( َم َع‬me‘a) ile
ِ
‫ فَـ َق َد‬- ‫( يَـ ْفق ُد‬fakade - yefkıdu) yitirmek, kaybetmek ‫( َم ْع َكرونَة‬ma‘kerûna) makarna
‫( فَ ْـوًرا‬favran) hemen, derhal ‫فاجأَة‬
َ ‫( ُم‬mufâce’e) sürpriz
ِ ِ
‫( يف أقْ َـرب وقْت ُمكن‬fî akrabi vaktin mumkin) mümkün ‫ضلِك‬ ْ َ‫( ِمن ف‬min fadlik) lütfen
olan en kısa zamanda
‫( َم ْوز‬mevz) muz
‫قادم‬ِ (kâdim) gelecek, gelen, izleyen (yıl, ay, gün vb.)
‫ َنَ َح‬- ‫( يَـْن َج ُح‬neceha - yencahu) başarılı olmak
ِ
‫( قالُوا‬kâlû) dediler, söylediler (‫ ل‬: birine)
‫تاج‬
ُ ‫( َْن‬nahtâcu) ihtiyaç duyuyoruz, ihtiyaç duyarız
‫( قَ ْـرنَبيط‬karnabît) karnabahar
‫( نُْـزَهة‬nuzhe) piknik, gezi
‫( قَضاء‬kadâ’) (vakit) geçirmek
‫ص َح‬ َ َ‫ ن‬- ‫ص ُح‬ َ ‫( يَـْن‬nasaha - yansahu) nasihat etmek
‫قيثارَة‬
َ (kîsâre) gitar
‫ت‬ ُ ‫( َو َج ْد‬vecedtu) buldum (‫ ـه‬: birini, birşeyi)
253
Bölüm 10
Arapça Fiillerde Emr-i Gâib ve Nehy-i Gâib
Fiillerde Emr-i Gâib ve Nehy-i Gâib
1 2
Günlük Hayatımızda Arapça 10 Çekimi
1 Günlük hayatta spor türlerini tanıma ve 2 Arapça fiilleri emr-i gâib ve nehy-i gâib
sporun önemini anlama formlarına çevirebilme
Ayrık Nesne Zamirleri (Mansûb Munfasıl
3 4
Zamirler) Hangi Sporu Yapıyorsun?
3 Arapçada mansûb munfasıl zamirleri 4 Hangi sporu yaptığından ve bu sporun
tanıma insan sağlığına yararından bahsedebilme

‫الكلمات‬: • Emir ‫ • ْأمر الغائب‬Nehiy ‫نَ ْـهي الغائب‬
• Mansûb Munfasıl Zamirler ‫ضمائر النصب املنفصلة‬
254
Arapça-I

Bu bölümde Arapça fiillerin emr-i gâib ve nehy-i gâib kipine nasıl çevrildiği ele alınacaktır. Daha önceki
bölümde değinildiği üzere fiiller emir veya nehiy formuna girdiklerinde meczûm (“cezim”li) olmak zorundadır-
lar. Dolayısıyla sülâsî fiiller emr-i gâib ve nehy-i gâib formuna çevrilirken de sonları cezm edilir. Bu tür fiillerin
i‘râbının işlendiği bu bölümde ayrıca mansûb munfasıl zamirler bir tablo halinde verilmekte ve bunlara dair i‘râb
örnekleri yer almaktadır.
Bölüm içinde emr-i gâib ve nehy-i gâib yapısındaki fiillerin kullanıldığı bir diyalog ve bir metin bu-
lunmaktadır. Ayrıca günlük dilde sıklıkla ifade edilen bazı spor kavramları ve “Hangi sporu yapıyorsun?”
sorusu ve bu soruya verilen cevaplar da bölümün konusu kapsamında ele alınmaktadır.
١٠ ‫العربية يف حياتنا اليومية‬
Spor Sevgisi ‫ضة‬

َ ‫الريا‬
ّ ‫ب‬ ُّ ‫ُح‬
Spor öğretmeni çocuklara şöyle sordu: Spor çe-
şitlerinden neler yapıyorsunuz?
َ ْ‫ياض ِة األط‬
:‫فال‬ َ ‫الر‬
ّ ُ‫ت ُم َعلّمة‬
ْ َ‫سأل‬
‫الرياضة؟‬ ِ ِ
Semîr: Ben futbol oynuyorum.
ّ ‫ماذا ُتارسون م ْن أنْو ِاع‬
Öğretmen: Bu sporun faydası nedir, Semîr? .‫ب ُكَرةَ ال َقدم‬ ُ ‫ أنا ألْ َع‬:‫مسري‬
‫الرياضة يا مسري؟‬ ِ
ّ ‫ ما فائ َدةُ هذه‬:‫املَُعلّمة‬
Semîr: Hareket ve arkadaşlarla yardımlaş-
madır öğretmenim.
Heyfâ: Ben ip atlama oyunu oynuyorum ve .‫األص ِدقاء يا معلِّ َميت‬ْ ‫ احلََرَكةُ و التّعاون مع‬:‫مسري‬
kendimi kuş gibi hissediyorum. ‫ب لُ ْعبَةَ ال َق ْف ِز على احلَْب ِل و أ ْشعُُر‬ ُ ‫ أنا ألْ َع‬:‫َهْيفاء‬
.‫نَـ ْف ِسي مثل الطِّْي‬
Öğretmen: Sen hangi sporu yapıyorsun Sinan?
Sinan: Ben daima yüzerim. Yüzme vücudum
‫س يا سنان؟‬ ِ ٍ
için faydalı, sürekli havuza giderim.
ُ ‫أي رياضة ُتار‬ َّ ،‫أنت‬ َ :‫املَُعلّمة‬
‫يدةٌ ِلسمي‬ َ ‫باحة ُم ِف‬ ِ ِ
Öğretmen: Sen hangi sporu yapıyorsun Heyfâ?
Heyfâ: Maalesef ben yüzme bilmiyorum. َ ‫الس‬ ّ ‫أسبَ ُح دائ ًما و‬ ْ ‫ أنا‬:‫سنان‬
Ben koşu yapıyorum. .‫ب دائِ ًما إىل الْ َم ْسبَح‬ ُ ‫و أ ْذ َه‬
ِ ٍ ِ :‫املُعلّمة‬
Cemile: Ben basketbol oynuyorum. ‫ني يا َهْيفاء ؟‬ َ ‫أي رياضة ُتا ِرس‬ َّ ،‫أنت‬ َ
.‫س اجلَْري‬ ِ ِ
ُ ‫ أنا أُمار‬،‫باحة‬
َ ‫الس‬ِّ ‫ ل ْلسف أنا ال ْأعلَ ُم‬:‫هيفاء‬
.‫السلَّ ِة‬
َّ َ‫ب ُكَرة‬ ُ ‫ أنا ألْ َع‬:‫َجيلة‬
255
،‫فيدة و ُم َسلّيَة‬ َ ‫ أَلْعابُ ُك ْم ُم‬.‫ ُش ْكراً لَ ُكم‬:‫املَُعلمة‬

.‫لألجسام والعقول‬ ِ ‫األلْعاب الر‬
Öğretmen: Sizlere teşekkürler. Oyunlarınız ْ ‫فيدة‬ َ ‫ياضيّةُ ُم‬ ّ ُ
faydalı ve eğlenceli. Spor oyunları .‫السليم‬َّ ْ ِ
‫م‬ ‫س‬ ِ‫ال‬
ْ ‫يف‬ ‫ليم‬ ‫الس‬
َّ ‫الْ َع ْق ُل‬
vücut ve akıl için faydalıdır. Sağlam
.‫للص ّحة يا ُم َعلّميت‬ ِ ٌ‫فيدة‬ َ ‫ياضة ُم‬
kafa sağlam vücutta bulunur. َ ‫الر‬ّ :‫مسري‬
ِ ‫ أين ُممد الي‬.‫ نَـعم يا مسري‬:‫املُعلمة‬
Semîr: Spor sağlık için faydalı öğretmenim.
ْ‫وم؟ لماذا َل‬ َ َ َ َْ َ َ
Öğretmen: Evet Semîr. Muhammed bugün ne-
rede, niçin okula gelmedi?
‫در َسة؟‬َ َ‫ض ْر إىل امل‬ ُ ‫َْي‬
Semîr: O hasta öğretmenim, spordan son- ‫ياضة‬
َ ‫الر‬ ّ ‫ َع ِر َق بـَْع َد‬،‫ هو َمريض يا ُم َعلّميت‬:‫مسري‬
ra terledi ve soğuk su içti.
.‫ب ماءً با ِرًدا‬ َ ‫و َش ِر‬
Öğretmen: Bir dahaki sefere spordan sonra so-
ğuk su içmesin ve sizler de içmeyin. ‫ياضة يف املَّرِة‬ َ ‫الر‬ ِ
ّ ‫ب ماءً بارداً بَ ْـع َد‬ ْ ‫ ال يَ ْشَر‬:‫املُعلّمة‬
.‫أيضا‬ ِ
Cemile: Teşekkürler öğretmenim. Bugün
ne oynuyoruz? ً ‫القادمة و أنتم ال تَ ْشَربوا‬
Öğretmen: Bugün voleybol oynuyoruz. ‫ب اليـَْوَم؟‬
ُ ‫ ماذا نَـ ْل َع‬.‫ شكرا يا ُم َعلّميت‬:‫َجيلة‬
Heyfâ: Çok güzel. .‫ب اليـَْوَم ُكرة الطّائَِرة‬ ُ ‫ نَـ ْل َع‬:‫املَُعلّمة‬
Öğretmen: Top nerede? Haydi oyuna başlayalım.
.‫ َجيل جدًّا‬:‫َهيفاء‬
.‫أين ال ُكرة؟ َهيّا نَْـب َدأْ اللُ ْعبَة‬ َ :‫املَُعلّمة‬
dikkat
(‫ مارس‬- ‫ ُيارس‬,‫( )أَنا أُما ِرس‬mârese – yumârisu, ene umârisu) fiilinin, çeşitli spor türleri için yerine göre … yapmak,
ََ ُُ ُ
… çalışmak gibi anlamlarla karşılanabildiğini fark ediniz. Örnek:
‫س اجلَْري‬ ِ
Ben koşu yapıyorum:
ُ ‫أنا أُما ِر‬
Ben halter çalışıyorum: ‫س َرفْ َع األَثْقال‬
ُ ‫أنا أُما ِر‬
Ben spor yapıyorum: ‫الرياضة‬ِّ ‫س‬ ُ ‫أنا أُمار‬
1 Günlük hayatta spor türlerini tanıma ve sporun önemini anlama

Yukarıdaki diyalogda geçen

Arapça haber kanallarından
spor türlerinden hangisini
birinde spor haberlerini iz- Arkadaşlarınızla birlikte Arap-
yapıyorsunuz? Diğer spor tür-
leyeniz ve spor adlarını fark ça spor adlarını tekrar ediniz.
lerini araştırınız ve yararlarını
ediniz.
Arapça olarak ifade ediniz.
256
Arapça-I
DİLBİLGİSİ: EMR-İ GÂİB VE NEHY-İ GÂİB

ِ
‫ أمر الغائِب و نَ ْـهي الغائب‬:‫القواعد‬
Emr-i Gâib
Üçüncü şahıslara dönük emir kipidir. Aslında Türkçede dilek-istek kipinin karşılığı olmasına rağmen,
Arapçada “emir kipi” olarak anılır. İlgili fiilin muzârisinin başına emir lâm’ı (‫األمر‬ ‫ )الم‬getirilerek yapılır.
Sürekli kesra ile harekeli olan bu “emir lâmı (‫ ”) ِل‬başında kullanıldığı muzâri fiili cezm eder, fiilin anlamını
da dilek-istek kipine çevirir.
Şimdi (‫كتَب‬
َ ) fiilinin emr-i gâib çekimini aşağıdaki tabloda inceleyelim.
َ
‫ُه ْم لِيَ ْكتُبوا‬ ‫ُها لِيَ ْكتُبَا‬ ِ

ْ ُ‫ُه َو ليَ ْكت‬
‫ب‬ Gâib
Onlar yazsınlar O ikisi yazsın O yazsın
‫ب‬ ِ ‫ُها لِتَ ْكتُبا‬ ِ ِ

َْ ُ‫ُه َّن ليَ ْكت‬ ْ ُ‫ه َي لتَ ْكت‬
‫ب‬ Gâibe
Onlar yazsınlar O ikisi yazsın O yazsın
Şimdi örnek cümlelerle bu çekimi daha iyi kavrayalım.

ِ ‫لِي ْشرب ِمن هذا‬
.‫املاء‬
(Bu sudan içsin.) ْ َْ َ
‫ ِل‬ : Lâmu’l-emr
‫ب‬ْ ‫ يَ ْش َر‬: Muzâri fiil, üçüncü şahıs, tekil, eril, başındaki lâmu’l emr’den dolayı meczûm, cezm alâmeti
sondaki sükûn, fâ‘il gizli zamir (‫) ُهو‬.
‫ ِم ْن‬: Harf-i cer
ِ : Muşârun ileyh, mecrûr (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), cer alâmeti sondaki kesra.
‫املاء‬
(Bu evin Rabbine ibadet etsinler.) .‫ت‬ َ َّ ‫لِيَ ْـعبُ ُدوا َر‬
ِ ‫ب هذا الْب ْـي‬
‫ ِل‬ : Lâmu’l-emr
‫ يَ ْـعبُ ُدوا‬ : Muzâri fiil, üçüncü şahıs, çoğul, eril, başındaki lâmu’l emr’den dolayı meczûm, cezm alâmeti
sondaki nûn’un düşmesi (hazfu’n-nûn), fâ‘il bitişik özne zamiri vâvu’l-cemâ‘a (‫)و‬.
‫ب‬َّ ‫ َر‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alameti sondaki fetha, ayrıca muzâf.
‫ هذا‬ : Muzâfun ileyh, mahallen mecrûr, çünkü işaret sıfatı olduğu için mebnî.
ِ
‫املاء‬ : Muşârun ileyh, mecrûr (çünkü işaret sıfatına uymak zorunda), cer alâmeti sondaki kesra.
257
Nehy-i Gâib
Daha önce de değinildiği gibi nehiy sözcüğü Arapçada yasaklama anlamındadır. Nehy-i gâib, üçüncü
şahsa yönelik olumsuz emir demektir. İlgili şahsa ait muzâri fiilin başına nehiy lâ’sı (‫ ال الناهية‬lâ en-nâhiye)
getirilerek yapılır. Nehiy lâ’sı, başına geldiği muzâri fiili cezm eder ve anlamı olumsuz emir kipine çevirir.
Şimdi (‫كتَب‬
َ ) fiilinin nehy-i gâib çekimini görelim:
َ
‫هم ال يَ ْكتُبوا‬ ‫مها ال يَ ْكتُبا‬ ْ ُ‫هو ال يَ ْكت‬

‫ب‬ Gâib
Onlar yazmasınlar O ikisi yazmasın O yazmasın
‫ب‬ ِ
َْ ُ‫ُه ّن ال يَ ْكت‬ ‫مها ال تَ ْكتُبا‬ ْ ُ‫هي ال تَ ْكت‬
‫ب‬ Gâibe
Onlar yazmasınlar O ikisi yazmasın O yazmasın
Şimdi de nehy-i gâible kurulan cümlelerin i‘râbını yapalım.

(Kapıyı yabancıya açmasın!) ِ ‫اب لِلغر‬
!‫يب‬ َ َ‫ال يَـ ْفتَ ْح الب‬
‫ ال‬ : Lâ en-nâhiye (muzâri fiilin başına gelir, onu cezm eder ve anlamını olumsuz emir kipine
çevirir.)
‫ يَـ ْفتَ ْح‬ : Muzâri fiil, üçüncü şahıs, tekil, eril, başındaki lâ en-nâhiye’den dolayı meczûm, cezm
alâmeti sondaki sükûn, fâ‘il gizli zamir (‫) ُهو‬.
َ
‫اب‬
َ َ‫ الب‬ : Mef‘ûlun bih, mansûb, nasb alâmeti sondaki fetha.
‫ ِل‬ : Harf-i cer
ِ ‫ الغر‬
‫يب‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
(Pencereden bakmasınlar!) !‫ال يَـ ْنظروا ِمن النافِ َذ ِة‬
‫ ال‬ : Lâ en-nâhiye (muzâri fiilin başına gelir, onu cezm eder ve anlamını olumsuz emir kipine
çevirir.)
‫ يَـ ْنظروا‬ : Muzâri fiil, üçüncü şahıs, çoğul, eril, başındaki lâ en-nâhiye’den dolayı meczûm, cezm
alâmeti sondaki nûn’un düşmesi (hazfu’n-nûn), fâ‘ili bitişik özne zamiri vâvu’l-cemâ‘a (‫)و‬.
‫ النافِ َذ ِة‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
258
Arapça-I
Şimdi Arapçadaki tüm emir çekimlerini bir arada tablo olarak inceleyelim.
İkinci şahıs muzâri çekimi:
‫س‬ ِ َ ْ‫أَن‬
‫ت‬
ُ ‫َتْل‬
Sen oturuyorsun.
Siz ikiniz oturuyorsunuz. ِ ِ‫َتْل‬

‫سان‬ ‫أَنْـتُما‬
‫سو َن‬ ِ ‫أَنْـتُ ْم‬

ُ ‫َتْل‬
Siz oturuyorsunuz.
‫سني‬ِ ِ ْ‫أَن‬
َ ‫َتْل‬ ‫ت‬
Sen (kadın) oturuyorsun.
Siz ikiniz oturuyorsunuz. ِ ِ‫َتْل‬

‫سان‬ ‫أَنْـتُما‬
Siz (kadınlar) oturuyorsunuz. ‫َتْلِ ْس َن‬ َُّ ْ‫أَن‬
‫ـت‬
Nehy-i Hâzır Emr-i Hâzır
‫س‬ ِ َ ْ‫أَن‬ ِ ِ َ ْ‫أَن‬

ْ ‫ت ال َتْل‬ ‫س‬ْ ‫ا ْجل‬ ‫ت‬
Sen oturma! Sen otur!
Siz ikiniz oturmayın! ‫أَنْـتُما ال َتْلِسا‬ Siz ikiniz oturun! ‫اِ ْجلِسا‬ ‫أَنْـتُما‬
ِ ِ ِ
‫سوا‬ُ ‫أَنْـتُ ْم ال َتْل‬ ‫سوا‬ ُ ‫ا ْجل‬ ‫أَنْـتُ ْم‬
Siz oturmayın! Siz oturun!
Sen (kadın) oturma! ‫ت ال َتْلِسي‬ ِ ْ‫أَن‬ Sen (kadın) otur! ‫اِ ْجلِسي‬ ‫ت‬ ِ ْ‫أَن‬
Siz ikiniz oturmayın! ‫أَنْـتُما ال َتْلِسا‬ Siz ikiniz oturun! ‫اِ ْجلِسا‬ ‫أَنْـتُما‬
Siz (kadınlar) oturmayınız! ‫ـت ال َتْلِ ْس َن‬
َُّ ْ‫أَن‬ Siz (kadınlar) oturunuz! ‫اِ ْجلِ ْس َن‬ َُّ ْ‫أَن‬
‫ـت‬
259
Üçüncü şahıs muzâri çekimi:
‫س‬ ِ ‫ُه َو‬

ُ ‫َْيل‬
O oturuyor.
O ikisi oturuyorlar. ِ ِ‫َْيل‬

‫سان‬ ‫ُها‬
‫سو َن‬ ِ
ُ ‫َْيل‬ ‫ُه ْم‬
Onlar oturuyorlar.
‫س‬ ِ ‫ِهي‬
ُ ‫َتْل‬
O (kadın) oturuyor.
O ikisi (kadın) oturuyorlar. ِ ِ‫َتْل‬

‫سان‬ ‫ُها‬
Onlar (kadınlar) oturuyorlar. ‫َْيلِ ْس َن‬ ‫ُه َّن‬
Nehy-i Gâib Emr-i Gâib
‫س‬ ِ ِ ِ
ْ ‫ال َْيل‬ ‫ُه َو‬ ‫س‬ْ ‫ليَ ْجل‬ ‫ُه َو‬
O oturmasın! O otursun!
O ikisi oturmasınlar! ‫ال َْيلِسا‬ ‫ُها‬ O ikisi otursunlar! ‫لِيَ ْجلِسا‬ ‫ُها‬
‫سوا‬ ِ ِ ِ
ُ ‫ال َْيل‬ ‫ُه ْم‬ ُ ‫ليَ ْجل‬
‫سوا‬ ‫ُه ْم‬
Onlar oturmasınlar! Onlar otursunlar!
‫س‬ ِ ‫ِهي‬ ِ ِ ‫ِهي‬

ْ ‫ال َتْل‬ ‫س‬ْ ‫لتَ ْجل‬
O (kadın) oturmasın! O (kadın) otursun!
O ikisi (kadın) oturmasınlar! ‫ال َتْلِسا‬ ‫ُها‬ O ikisi (kadın) otursunlar! ‫لِتَ ْجلِسا‬ ‫ُها‬
Onlar (kadınlar) oturmasınlar! ‫ال َْيلِ ْس َن‬ ‫ُه َّن‬ Onlar (kadınlar) otursunlar! ‫لِيَ ْجلِ ْس َن‬ ‫ُه َّن‬
2 Arapça fiilleri emr-i gâib ve nehy-i gâib formlarına çevirebilme

Kur’ân-ı Kerîm’in “Fetih

Sûresi” 5. ve “İsrâ Sûresi” Arapça öğrenen arkadaşla-
‫علِ َم‬,
َ ‫ك‬َ ‫ض ِح‬
َ fiilleri, 4. ka- 7. ayet-i kerimelerinde rınızla birlikte karton üzeri-
lıptandır. Emr-i gâib ve bulunan emr-i gâibler ile ne emri gâib ve nehy-i gâib
nehy-i gâib çekimini defte- “Tâhâ Sûresi” 117. ve “Yu- tabloları hazırlayınız. Ez-
rinize yazınız. nus Sûresi” 65. ayet-i keri- berlediğiniz çekimleri birbi-
melerinde bulunan nehy-i rinize okuyunuz.
gâibleri tespit ediniz.
260
Arapça-I
AYRIK NESNE ZAMİRLERİ (MANSÛB MUNFASIL ZAMİRLER)
‫ضمائر النصب املنفصلة‬

Ayrık nesne zamirleri (mansûb munfasıl zamirler) nasb durumunda olan bir ismin yerine kullanılan
zamirlerdir. Bu zamirler, bitişik nesne zamirlerinin (mansûb muttasıl zamirler) başına iyyâ (‫ )إيّا‬ön eki geti-
rilmiş hâlidir. Aşağıdaki tabloda bu zamirleri inceleyelim.
Çoğul (Cemi’) İkil (Tesniye) Tekil (Mufred)
‫اه ْم‬
ُ ّ‫إي‬ ‫اها‬
ُ ّ‫إي‬ ‫إيّاه‬ Gâib
Onları, onlara O ikisini, o ikisine Onu, ona
‫اه ّن‬
ُ ّ‫إي‬ ‫اها‬
ُ ّ‫إي‬ ‫إيّاها‬ Gâibe
Onları, onlara O ikisini, o ikisine Onu, ona
‫إيّا ُك ْم‬ ‫إيّا ُك َما‬ ‫اك‬

َ ّ‫إي‬ Muhâtab
Sizleri, sizlere Siz ikinizi, siz ikinize Seni, sana
‫إيّا ُك َّن‬ ‫إيّا ُك َما‬ ِ ‫إي‬

‫اك‬ّ Muhâtaba
Sizleri, sizlere Siz ikinizi, siz ikinize Seni, sana
‫إيّانا‬ ‫اي‬
َ ّ‫إي‬ Mutekellim
Bizi, bize Beni, bana
Örnek: (Allah Ali’yi bana bağışladı) .‫علِيًّا‬

َ ُ‫اهلل‬ ‫َو َهبَين‬
Bu cümlede iki mef‘ûlun bih vardır. Birisi fiile bitişik nesne zamiri olan mutekellim yâ’sı (‫)ي‬, diğeri ise
Ali ( ‫علِيًّا‬
َ )’dir. Ali’nin yerine zamir kullanmak istersek, bu zamir ayrık nesne zamiri (ُ‫ )إيّاه‬olmak zorunda-
dır. Çünkü fiile bitişik bir nesne zamiri vardır, fiile ikinci bir nesne zamirinin bitişmesi mümkün değildir.
Dolayısıyla cümle şöyle olacaktır: .ُ‫ – وَهبَين اهللُ إيّاه‬Allah onu bana bağışladı.
َ
“Allah” lafzını “mubteda” yaparak başa alırsak, o zaman cümle şöyle olacaktır:
.ُ‫اهللُ َو َهبَين إيّاه‬
Ayrık nesne zamirleri cümle başında kullanıldığı zaman vurguyu üzerine çekip yalnız, ancak anlamı da
kazanırlar.
Şimdi örnek cümlelerle bunları daha iyi kavrayalım.
(Sana ibadet ederiz yâ Rabbi.) .‫رب‬
ِّ ‫نَ ْـعبُ ُد َك يا‬
Bu cümlede mef‘ûlun bih olan bitişik nesne zamiri (‫’) َك‬yi fiilin sonundan alıp ayrık nesne zamiri ha-
linde cümle başında kullandığımızda, cümle (‫رب‬ ِّ ‫اك نَ ْـعبُ ُد يا‬
َ ّ‫ )إي‬biçimini alır ve anlamı da “Yalnızca sana
ibadet ederiz yâ Rabbi” şekline dönüşür. Şimdiye değin öğrenmiş olduğumuz bilgiler çerçevesinde “Yalnız
sana ibadet ederiz - ‫اك نَ ْـعبُ ُد‬
َ ّ‫ ”إي‬cümlesinin i‘râbını yapabiliriz:
261
‫اك‬َ ّ‫ إي‬ : Öne geçmiş (mukaddem) mef‘ûlun bih, mahallen mansûb, çünkü zamir (ayrık nesne zamiri).
‫ نَ ْـعبُ ُد‬ : Muzâri fiil, birinci şahıs, çoğul, fâ‘ili gizli zamir (‫نن‬
َْ ). ُ
(Allah onları bana bağışladı.) ُ ّ‫َو َهبَ ِن اهللُ إي‬
.‫اه ْم‬
‫ َو َهبَ ِن‬:
َ ‫ َوَه‬, Mâzî fiil, üçüncü şahıs, tekil, eril; ‫ ن‬, kaynaştırma nûn’u veya fiilin sonundaki fetha
‫ب‬
harekesini korumaya yaradığı için koruyucu nûn (nûn-u vikâye); ‫ ي‬, mef‘ûlun bih, mahal-
len mansûb, çünkü zamir (bitişik nesne zamiri).
ُ‫ اهلل‬ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.

‫اه ْم‬
ُ ّ‫ إي‬ : Mef‘ûlun bih, mahallen mansûb, çünkü zamir (ayrık nesne zamiri).
(Bakan konferansta yalnız seni övdü.) .‫الوز ُير يف املُْؤَتَ ِر‬

َ ‫اك َم َد َح‬
َ ّ‫إي‬
‫اك‬َ ّ‫ إي‬ : Öne geçmiş (mukaddem) mef‘ûlun bih, mahallen mansûb, çünkü zamir (ayrık nesne zamiri).
‫دح‬
َ ‫ َم‬ : Mazî fiil, üçüncü şahıs, tekil, eril.
‫الوز ُير‬
َ : Fâ‘il, merfû, ref alâmeti sondaki damme.
‫ املُْؤَتَ ِر‬ : Mecrûr, cer alâmeti sondaki kesra.
Spor Türleri ‫ضة‬

َ ‫الريا‬
ّ ‫أنْواع‬
ِ ‫ُكرة‬
‫القاعدة‬ ‫ُكرة ال َقدم‬ ِ ‫الر‬
‫ياضيّة‬ ّ
‫باحة‬
َ ‫الس‬
ّ
‫التّنس‬
‫السلّة‬
ّ ‫ُكرة‬
‫َرفْ ُع األثْقال‬ ‫ال َق ْفز‬ ‫س الطّا ِولة‬ ِ

ُ ‫تَن‬
262
Arapça-I
3 Arapçada mansûb munfasıl zamirleri tanıma

Aşağıdaki cümleleri Türkçe-

ye çeviriniz. Arapça zamirlerden oluşan
Fatiha suresi 5. ayette bu-
.‫إيّاها نَظََر ال ُـم َعلّ ُم‬ lunan mansûb munfasıl za-
cümleler oluşturup bu za-
mirlerin ne türde olduklarını
َ ُ‫َسأَلْتُه‬
.‫الع ْف َو‬ mirleri tespit ediniz. arkadaşlarınızla paylaşınız.
.‫ت عن احلقيقة‬ ُ ْ‫إيّاهم َسأَل‬
HANGİ SPORU YAPIYORSUN?
ٍ َ ‫أي ِريا‬
ُ ‫ضة ُتا ِر‬
‫س؟‬ َّ
.‫ب املُال َك َمة‬ .‫ أنا ُم َد ّربَة التَ َـز ّل على الثَّـ ْلج‬.‫أنا مرمي‬.‫ْمر َحبًا‬
ُ ‫ أنا ُم َد ّر‬.‫ أنا ُمَ ّمد علي‬.‫رحبًا‬
َ ‫َم‬
‫ب‬ ِ ‫ُمارسةُ هذه الرياضة جي َدة لعض‬
ِ ‫الت ال َق ْل‬ َ َ َّ ٌ‫فائدة‬
َ ‫ هلا‬.َ‫الرياضة تَْنَ ُح ُك ْم احلُّريّة‬ ّ ‫ُم َار َسةُ هذه‬
ّ ََ .‫لتَطْوير التّو ُازن و تَـ ْقوية العِظام‬
.‫و تَـ ْق ِويَة اجلِ ْس ِم‬
Merhaba. Ben Meryem. Kayak
Merhaba. Ben Muhammet Ali, boks
eğitmeniyim. Bu sporu yapmak size
eğitmeniyim. Bu sporu yapmak kalp kasları
özgürlük verir. Dengeyi geliştirmeye ve
ve vücudu güçlendirmek için iyidir.
kemikleri güçlendirmeye faydası vardır.
263
‫‪Arapça Fiillerde Emr-i Gâib ve Nehy-i Gâib‬‬
‫س حممد علي؟‬ ‫أي ِر َ ِ‬

‫هو ُيا ِرس املُـال َك َمة‪.‬‬ ‫ياضة ُيار ُ‬ ‫َّ‬
‫‪O, boks yapıyor.‬‬ ‫‪Muhammet Ali hangi sporu‬‬
‫?‪yapıyor‬‬
‫هذه الرياضة جيدة لعض ِ‬

‫الت ال َق ْل ِ‬
‫ب‬ ‫َ ََ‬ ‫ّ‬
‫و تَـ ْق ِويَة اجلِ ْسم‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ياضة؟‬
‫الر َ‬
‫ما نَـ ْفع هذه ّ‬
‫‪Bu spor kalp kasları ve vücudu‬‬ ‫?‪Bu sporun faydası nedir‬‬
‫‪güçlendirmek için iyidir.‬‬
‫س التَّ َـز ُّل على الث ْلج؟‬ ‫ِ‬ ‫أي ِر َ ِ‬

‫هي ُتار ُ‬ ‫س مرمي؟‬
‫ياضة ُتار ُ‬ ‫َّ‬
‫‪O, kayak yapıyor.‬‬ ‫?‪Meryem hangi sporu yapıyor‬‬
‫ازن و تَـ ْق ِ‬
‫وية‬ ‫هلا فائِ َدةٌ لتَطْوي ِر التّو ِ‬
‫ياضة؟‬ ‫ِ‬
‫العِظام‪.‬‬ ‫الر َ‬
‫ما فائ َدةُ هذه ّ‬
‫?‪Bu sporun faydası nedir‬‬
‫‪Dengeyi geliştirme ve kemikleri‬‬
‫‪güçlendirmeye faydası vardır.‬‬
‫ِ‬
‫أمحد‪ :‬أي رياضة ُتا ِرس َ‬
‫ني يا ليلى؟‬ ‫مسراء‪ :‬أي رياضة متا ِر ُ‬
‫س يا فاتح؟‬
‫كرةَ الطاولة‪.‬‬ ‫ألعب‬
‫ليلى‪ :‬أنا ُ‬ ‫املُال َكمة‪.‬‬ ‫فاتح‪ :‬أنا أُما ِر ُ‬
‫س‬
‫كرةَ الطائرة‪.‬‬ ‫املُصارعة‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫كرةَ الطائرة الشاطئيَّة‪.‬‬ ‫اجلَري‪.‬‬
‫كرةَ السلة‪.‬‬ ‫رفع األثْقال‪.‬‬
‫َ‬
‫كرةَ اليد‪.‬‬ ‫التزجل على الثلج‪.‬‬
‫تنس األرض‪.‬‬‫َ‬ ‫رياضة املَ ْشي‪.‬‬
‫الشطْرنج‪.‬‬‫َّ‬ ‫تسلُّق اجلِبال‪.‬‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ ‬ ‫زينب‪ :‬أي رياضة ُتا ِرس َ‬
‫ني يا نرمني؟‬ ‫ ‬ ‫س يا نبيل؟‬‫سليم‪ :‬أي رياضة متا ِر ُ‬
‫الَْيل‪.‬‬‫ب ْ‬ ‫أ َْرَك ُ‬ ‫نرمني‪ :‬أنا‬ ‫ِ‬
‫الوثب الطويل‪.‬‬ ‫س رياضةَ‬ ‫نبيل‪ :‬أنا أُما ِر ُ‬
‫اجة‪.‬‬ ‫ب َّ‬
‫الد َّر َ‬ ‫أ َْرَك ُ‬ ‫القفز بالزانة‪.‬‬
‫َسبَح‪.‬‬‫أْ‬ ‫الصيد‪.‬‬
‫ِ‬
‫أ َْمشي‪.‬‬ ‫الرماية‪.‬‬
‫أ َْرُكض‪.‬‬ ‫املبارزة بالسيف‪.‬‬
‫أ َْرفَ ُع األَثْقال‪.‬‬
‫‪264‬‬
Arapça-I
‫األلْعاب األوملبيّة‬
َ‫ياضة‬َ ‫الر‬ ِ ِ .‫عاب األوملبيّة يف بِالد اليونان قَ ْـب َل امليالد‬
ّ ‫مارسوا‬َ ‫القدمي‬ ‫اليونان‬ ‫الناس يف‬
ُ ُ ْ‫أت األل‬ ْ ‫بَ َد‬
ٍ ‫عاب مرةً ُك َّل أرب ِع سنَو‬
‫ات‬ ِ
ِ ْ‫ ا ْحتَـ َفلوا ِبذه األل‬.‫و رَكضوا وسبحوا و صارعوا و سابقوا على ظُهوِر اخلُيول‬
َ َْ َ َ َ ََ َ
ِ‫الشباب‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ
ّ ‫ف ُم َار َسةُ هذه األلْعاب إىل تَ ْـربيّة أبْدان‬ ُ ‫ تَ ْـهد‬.‫ و َسّوها باأللْعاب األوملبيّة‬.‫يف مدينة أوملبيا‬
.‫بات اخلُيول‬ ِ ‫باق عر‬ ِ ِ ‫باق الرْك‬ ِ ِ ِِ
ََ ُ ‫ و س‬،‫بارَزة‬ َ ُ‫ وامل‬،‫صار َعة‬
َ ُ‫ و امل‬،‫ض‬ ّ ُ ‫ س‬،‫ و من هذه األلْعاب‬.‫و عُقولم‬
ِ ‫يف يـومنا أضافوا إليها ألْعاب ال ُكرة و ألْعاب الس‬
ُ ْ‫ و تُـنَظَّ ُم هذه األل‬.‫احة و امليدان‬
‫عاب ُك َّل‬ َ ّ َ َ َ َْ
.‫شروط املُـسابقات‬ ِ ‫ش من‬ ِ‫ األخالق احلسنة و حسن السرية و ع َدم الغ‬.‫ات يف دولٍَة معيـنَة‬ ٍ ‫أرب ِع سنَو‬
ّ ُ َ َّ ُُْ ََ ْ َّ ُ ْ َ َ َْ
.‫ك‬ ِ ِ ِ
َّ ‫اح ل َوطَنه و َش ْعبِه ال َش‬ِ ‫ن‬ ‫هو‬ ِ
‫ز‬ ِ
‫الفائ‬ ‫اح‬‫ن‬ . ِ
‫ه‬ ِ
‫ب‬ ‫ع‬ ‫ش‬ ‫و‬ ِ
‫ه‬ ِ
‫ن‬ ‫ط‬‫و‬ِ‫ل‬ ‫از‬
‫ز‬ ِ
‫باالعت‬ ِ
‫عاب‬ ‫ل‬ ‫األ‬ ‫هذه‬ ‫يف‬ ‫الفائز‬
ٌ َ ُ َ َْ ََ ْ ُ ‫يَ ْشعُُر‬
Olimpiyat Oyunları
Olimpiyat oyunları Yunanistan’da milattan önce başladı. Eski Yunan’daki insanlar spor yaptılar, koş-
tular, yüzdüler, güreştiler ve at sırtında yarıştılar. Olimpiya şehrinde bu oyunlarla dört yılda bir kutlama
yaptılar ve bunları olimpiyat oyunları olarak
isimlendirdiler. Bu oyunlar gençlerin beden
ve akıl eğitimini hedefler. Koşu yarışı, güreş,
eskrim, at arabası yarışı bu oyunlardandır.
Günümüzde bunlara top oyunları, saha
ve meydan oyunları eklediler. Bu oyunlar
her dört yılda bir belirli bir ülkede düzen-
lenir. İyi ahlak, iyi davranış, şike yapmamak
yarışmaların şartlarındandır. Bu oyunlarda
kazanan, vatanı ve halkı adına gurur duyar.
Kazananın başarısı, kuşkusuz ülkesinin ve
halkının başarısıdır.
Kaynak: ‘Abîb el-Vâ’ilî, vd. (2015), el-Kırâ’atu’l-‘Arabiyye li’s-saffi’l-hâmisi’l-ibtidâ’î, Bağdat, et-

tab‘atu’s-sâmine, s. 63-64’te bulunan metinden uyarlanmıştır.
4 Hangi sporu yaptığından ve bu sporun insan sağlığına yararından bahsedebilme

Bölümde geçen spora dair Arapça öğrenen arkadaşları-

Bazı spor adlandırmalarını
sözcüklerin bir listesini çı- nızla birbirinize “Hangi sporu
içlerinde geçen vücut organı
kararak defterinize yazınız. yapıyorsun?” sorusunu yönel-
isimleriyle ilişkilendiriniz.
tiniz ve cevaplamaya çalışınız.
265

1- Aşağıdaki boşluklarda yer alan fiilleri emr-i gâib formuna çeviriniz.
.‫ف اآلن‬ ّ ‫الص‬
ّ ‫س) يف‬ َ َ‫(جل‬
َ ...................... ‫الب‬ ُ ّ‫ الط‬.1
.‫االمتِحان‬ ِ
ْ ‫األج ِوبَةَ يف‬ ْ )‫ب‬ َ َ‫ ( َكت‬...................... ‫بات‬
ُ ‫ الطّال‬.2
.‫ (شرب) احلَليب اليَـوَم‬...................... ‫ الطّفل‬.3
ْ َ
.‫صنَ ِع‬ ِ
ْ ‫ب) إىل ال َـم‬َ ‫ ( َذ َه‬..................... ‫ ال ُـمهندسان‬.4
.ُ‫ضه‬ ِ ‫للمر‬
َ ‫يض َمَر‬ َ )‫(شَر َح‬َ ..................... ‫بيب‬ ُ َ‫ الط‬.5
2- Aşağıdaki boşluklarda yer alan fiilleri nehy-i gâib formuna çeviriniz.
ً ‫ (أ َك َل) َك‬...................... ‫يض‬

.‫ثريا‬ ُ ‫ املــَـ ـر‬.1
.‫الباب اآلن‬ َ )‫ (فتح‬...................... ‫ت‬ ُ ‫ البِْن‬.2
.‫صنَ ِع‬
ْ َ‫ (عمل) يف امل ــ‬...................... ‫الر ُج ُل‬ َ .3
.‫الشا ِرِع‬
ّ ‫ب) ال ُكَرَة يف‬ ِ
َ ‫ (لَع‬..................... ‫فال‬
ُ ْ‫ األط‬.4
.‫ (نََـزَل) إىل طابِ ِق النّساء يف ال َـم ْسجد‬..................... ‫الرجال‬ ّ .5
3- ‫( َدرس‬derese) fiili birinci kalıptandır. Emr-i gâib çekimini yapınız.
ََ
4- ‫( نََـزَل‬nezele) fiili ikinci kalıptandır. Nehy-i gâib çekimini yapınız.
5- Aşağıdaki cümlelerde fiile bitişik nesne zamirlerini ayrık nesne zamiri olarak cümle başında kulla-
nınız ve cümlenin önceki hali ile son hâli arasındaki anlam değişimini belirtiniz.
.‫ َسأَلْتُه الْ َع ْف َو‬.1

.‫ك جائِزًة‬ ِ ‫ أَمنَح‬.2
ُ ْ
.‫يارِة الْ َم ْس ِج ِد‬ ِ ُ ‫ طَلَب ِن الع ِم‬.3
َ ‫يد ل ِز‬ َ َ
ِ.‫ َش َكرنا الوِزير أَثْناء ِخطابِه‬.4
َ ُ َ َ
ِ ِ
َ ‫أمام الطَّلَبَة والْ ُم َعلِّم‬
.‫ني‬ َ ‫املدير‬ُ ‫ َم َد َح ُه َّن‬.5
266
Arapça-I
6- Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz.

1. Çocuk yalnız seni tanıdı.
2. Eve erken gitsin.
3. Benimle futbol oynasınlar.
4. Gece dışarı çıkmasınlar (kızlar için).
5. Bugün arabayı yıkasın.
6. Öğlen denizde yüzmesin.
7. Spor yaptıktan sonra soğuk su içmesinler.
8. Öğretmen soruyu sadece sizlere sordu.
9. Salonda yalnız seni gördüm.
10. Kreşte çocuklara gülmesinler.
7- Aşağıdaki Arapça cümleleri Türkçeye çeviriniz.
1. .‫ال يَأْ ُك ْل َشْيئاً يف اللّ ِيل‬
2. .‫كرا‬ ِ ِ ِ
ً ّ َ‫ليَ ْـرج ْع من َس َفره ُمب‬
3. .‫اجبَه‬ ِ ‫ال يـْتـرْك و‬
َُ
4. .ٍّ‫لِيَ ْـعملوا بد‬
ِِ
َ
ِ
5. .‫حن يف ُدروسهن‬
ّ َ ْ ‫ليَـْن َج‬
6. .َ‫كرة‬
َ ُ ‫ال يَـ ْل َعبا ال‬
7. .ً‫حة‬ ِ
َ ‫لتَ ْـر ُس ْم لَ ْو‬
8. .‫املعلّم‬ ِ
َ ‫ال يَكْذبوا على‬
9. .‫ن َم َعنا‬ ِ
ْ ‫لتَ ْس ُك‬
ِ ‫لِيسمع َكالم األس‬
10. .‫تاذ‬ ْ َ ََْْ
267
Günlük hayatta spor türlerini

1 tanıma ve sporun önemini
anlama
Bölüm içinde verilen diyalogla hem dilbilgisi konuları pekiş-

Günlük Hayatımızda Arapça 10 tirilmekte, hem de Arapça spor kavramlarına değinilmektedir.
Bununla günlük hayatta kullanılan Arapçanın gelişimine katkı
sağlanmaktadır.
Arapça fiilleri emr-i gâib ve nehy-i

2 gâib formlarına çevirebilme
Emr-i gâib muzâri fiilden elde edilir. Üçüncü şahsa verilen emir de-
Fiillerde Emr-i Gâib ve Nehy-i
Gâib Çekimi mektir, ancak isim olarak emir sözcüğü kullanılsa da bu emir dilek,
istek anlamı içermektedir. Emr-i gâib çekimi yapılırken üçüncü
şahıs muzârî fiillerin başına kesra ile harekeli bir lâmu’l-emr (‫) ِل‬
getirilir ve muzârî fiilin son harekesi cezm edilir. ! ‫( لِيـ ْف َعل‬yapsın!)
ْ َ
Nehy-i gâib de yine muzâri fiilden elde edilir. Üçüncü şahsa
yönelik olumsuz emir demektir. Nehy-i gâib çekimi yapılırken
üçüncü şahıs muzârî fiillerin başına lâ en-nâhiye (yasaklama
lâ’sı, ‫ )ال‬getirilir ve muzâri fiil cezm edilir. !‫( ال يـ ْف َعل‬yapmasın!)
ْ َ
Arapçada mansûb munfasıl

3 zamirleri tanıma
Mansûb munfasıl zamirler nasb durumunda olan bir ismin yerine

Ayrık Nesne Zamirleri (Mansûb
Munfasıl Zamirler) kullanılan zamirlerdir. Zamir oldukları için mebnîdirler, son hare-
keleri değişmez. Mef‘ûlun bih olarak kullanıldıklarından, i‘râbları
mahallen mansûbdur.
Bu zamirler, bitişik nesne zamirlerinin (mansûb muttasıl zamir-
lerin) başına iyyâ (‫ ) إيّا‬ön eki almış biçimleridir. Bunlar şöyledir:
،‫ إيّا ُك ْم‬،‫ إيّا ُكما‬،‫اك‬

َ ّ‫ إي‬،‫اه َّن‬
ُ ّ‫ إي‬،‫اها‬ُ ّ‫ إي‬،‫ إيّاها‬،‫اه ْم‬ُ ّ‫ إي‬،‫اها‬
ُ َ‫ إي‬،ُ‫إيّاه‬
‫ إيّانا‬،‫اي‬ ِ
َ ّ‫ إي‬،‫ إيّا ُك ّن‬،‫ إيّا ُكما‬،‫إيّاك‬
Hangi sporu yaptığından ve bu

4 sporun insan sağlığına yararından
bahsedebilme
Görseller ve “Hangi Sporu Yapıyorsun?” sorusuna verilen ce-

Hangi Sporu Yapıyorsun? vaplarla, çeşitli spor türlerinin Arapça karşılıklarının öğrenil-
mesi, bunları cümle içinde kullanma becerisi kazanılması, bu
sporların yararına değinilmesi ve bunlarla soru cevap uygula-
malarının yapılması sağlanmaktadır.
268
Arapça-I
1 Aşağıdakilerden hangisi bir spor ismi değildir? 6 “Doktor hastanede yalnız seni muayene etti!”

cümlesinin Arapça karşılığı aşağıdaki seçenekler-
A. ‫كرةُ ال َق َدم‬
ُ
َ den hangisinde doğru olarak verilmiştir?
B. ‫كرة اليَد‬
ُ A. .‫شفى‬
ْ َ‫ص الطّبيب يف املُست‬
َ ‫اك فَ َح‬
َ ّ‫إي‬
C. ‫كرةُ السلّة‬
ْ ُ
ّ َ ُ B. .‫شفى‬
ْ َ‫ص الطّبيب يف املُست‬
ْ ُ َ ‫إيّا ُكم فَ َح‬
D. ‫التّنِس‬ C. .‫شفى‬
ْ َ‫بيب يف املُ ْست‬
َ ‫إيّانا فَ َح‬
D. .‫شفى‬
E. ‫سة الرياضة‬
ّ َ ‫ُم َار‬ ُ ّ‫ص الط‬
َ ‫إيّاه فَ َح‬
E. .‫شفى‬
َ ‫إيّامها فَ َح‬
2 Emr-i gâib ile ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır? 7 Aşağıdakilerden hangisi olimpiyatlarda yapı-
A. Üçüncü şahıslara dönük emir kipidir. lan bir spor değildir?
B. ‫ال َق ْف ُز على احلَْب ِل‬
B. Anlam olarak olumsuzdur.
A. ‫ املُبارَزة‬
C. Muzâri fiilden elde edilir. َ ِ
C. ‫ض‬ِ ‫باق الرْك‬
D. Fiilin başına lâmu’l-emr getirilir. ّ ُ ‫ س‬ D. ‫عة‬
َ‫املُصار‬
َ
E. Fiilin sonu cezm edilir. E. ‫كرة‬
ُ ‫عاب ال‬
ُ ْ‫أل‬
8 .‫س يف احلَديقة‬ ِ ِ ِ ِ
3 ‫ب‬ ْ ُ‫ ليَكْت‬ifadesinin başında bulunan lâmın ismi ْ ‫ ليَ ْجل‬،‫س يف البيت يف النّهار‬
ْ ‫ال َْيل‬
aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki cümlenin Türkçesi aşağıdakilerden
A. Lâ en-nâfiye hangisidir?
B. Lâmu’l-emr A. Öğlen bahçede oturmasın, evde otursun.
C. Lâ en-nâhiye B. Gündüz evde oturma, bahçede otur.
D. Yasaklama lâ’sı C. Öğlen evde oturmak için, bahçede oturmuyor.
E. Olumsuzluk lâ’sı D. Gündüz evde oturmasın, bahçede otursun.
E. Gündüz evde otursun, bahçede oturmasın.
4 Aşağıdaki emir çekimlerinden hangisi emr-i
gâib formundadır? 9 .‫عاب األوملبيّة يف بالد اليونان‬
ُ ْ‫أت األل‬
ْ ‫بَ َد‬
A. ‫تلِس‬
َْ ‫ال‬ Yukarıdaki cümlenin Türkçe çevirisi aşağıdakiler-
ْ den hangisidir?
B. ‫ب‬
ْ ‫ال يـَ ْل َع‬
C. ‫ـب‬ ِ A. Olimpiyat oyunları bu yıl Yunanistan’da başladı.
ْ ‫لتَ ْذه‬ B. Olimpiyatlar erken başladı.
D. ‫خ ْلن‬
َ ُ ‫ال يَ ْد‬ C. Olimpiyat oyunları Yunanistan’da başladı.
E. ‫ج‬
ْ ‫اُ ْخُر‬
D. Olimpiyat oyunları Yunan ülkesinden yayıldı.
E. Olimpiyat oyunları Yunan köylerinde doğdu.
5 Aşağıdakilerden hangisi ‫ قَبِ َل‬fiilinin ‫ ُه َّن‬zamiri 10 Aşağıdakilerden hangisi mansûb munfasıl za-
için nehy-i gâibidir? mirlerden biri değildir?
A. ‫ ال تَـ ْقبَلِي‬B. ‫ال تَـ ْقبَـ ْلن‬ A. ‫ إيّاها‬B.
‫اك‬
َ ّ‫إي‬
َ
C. ‫ ال يَـ ْقبَلوا‬D. ‫ال يَـ ْقبَـ ْلن‬ C. ‫ أَيّام‬ D. ‫كم‬
ُ ‫إيّا‬
َ ْ
E. ‫ال تَـ ْقبَال‬ E. ‫إيّاهم‬
269
Yanıtınız yanlış ise “Günlük Hayatımızda Yanıtınız yanlış ise “Mansûb Munfasıl Za-
1. E 6. A
Arapça 10” konusunu yeniden gözden ge- mirler (Ayrık Nesne Zamirleri)” konusunu
çiriniz. yeniden gözden geçiriniz.
2. B Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Gâib” konusunu 7. B Yanıtınız yanlış ise “Olimpiyat Oyunları”
3. B Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Gâib” konusunu 8. D Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Gâib ve Nehy-i
yeniden gözden geçiriniz. Gâib” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
4. C Yanıtınız yanlış ise “Emr-i Gâib” konusunu 9. C Yanıtınız yanlış ise “Olimpiyat Oyunları”
Yanıtınız yanlış ise “Mansûb Munfasıl Za-

5. D Yanıtınız yanlış ise “Nehy-i Gâib” konusunu 10. C
mirler (Ayrık Nesne Zamirleri)” konusunu
yeniden gözden geçiriniz.
yeniden gözden geçiriniz.
270
Arapça-I
Araştır/Tekrarla Yanıt
10 Anahtarı
‫ َعلِ َم‬,‫ك‬
َ ‫ض ِح‬
َ fiilleri, 4. kalıptandır. Emr-i gâib ve nehy-i gâib çekimini defte-
rinize yazınız.
‫ُه ْم لِيَ ْـعلَموا‬ ‫ُها لِيَ ْـعلَما‬ ‫ُه َو لِيَ ْـعلَ ْم‬ Gâib
Onlar bilsinler O ikisi bilsin O bilsin
‫ُه َّن لِيَ ْـعلَ ْم َن‬ ‫ُها لِتَ ْـعلَما‬ ‫ِه َي لِتَ ْـعلَ ْم‬ Gâibe
Onlar bilsinler O ikisi bilsin O bilsin
‫هم ال يَ ْـعلَموا‬ ‫مها ال يَ ْـعلَما‬ ‫هو ال يَ ْـعلَ ْم‬ Gâib

Onlar bilmesinler O ikisi bilmesin O bilmesin
Araştır 2 ‫ُه ّن ال يَ ْـعلَ ْم َن‬ ‫مها ال تَ ْـعلَما‬ ‫ِهي ال تَ ْـعلَ ْم‬ Gâibe
Onlar bilmesinler O ikisi bilmesin O bilmesin
‫ض َحكوا‬ ِ ِ ْ َ‫ُه َو لِي‬

ْ َ‫ُه ْم لي‬ ْ َ‫ُها لي‬
‫ض َحكا‬ ‫ك‬
ْ ‫ض َح‬ Gâib
Onlar gülsünler O ikisi gülsün O gülsün
‫ْن‬
‫ض َحك‬
َOnlar ْ َ‫ُه َّن لِي‬ ِ
ْ َ‫ُها لت‬
‫ض َحكا‬ ‫ك‬ ْ َ‫ِه َي لِت‬
ْ ‫ض َح‬ Gâibe
gülsünler O ikisi gülsün O gülsün
‫ض َحكوا‬
ْ َ‫هم ال ي‬ ‫ض َحكا‬
ْ َ‫مها ال ي‬ ‫ك‬
ْ ‫ض َح‬
ْ َ‫هو ال ي‬ Gâib
Onlar gülmesinler O ikisi gülmesin O gülmesin
‫ْن‬
َ ‫ض َحك‬
ْ َ‫ُه ّن ال ي‬ ‫ض َحكا‬
ْ َ‫مها ال ت‬ ‫ك‬ ْ َ‫ِهي ال ت‬
ْ ‫ض َح‬ Gâibe
Onlar gülmesinler O ikisi gülmesin O gülmesin
Aşağıdaki cümleleri Türkçeye çeviriniz.
.‫ إيّاها نَظََر ال ُـم َعلّ ُم‬: Öğretmen yalnız ona baktı.

Araştır 3
َ ُ‫ سأَلْتُه‬
.‫الع ْف َو‬ َ : Ondan bağışlanma diledim.
.‫ت عن احلقيقة‬ ُ ْ‫ إيّاهم َسأَل‬: Gerçeği sadece onlara sordum.
271
10 Anahtarı
Aşağıdaki boşluklarda yer alan fiilleri emr-i gâib formuna çeviriniz.
.‫ف اآلن‬ ِ ِ ّ‫ الط‬.1

ّ ‫الص‬ ّ ‫الب ليَ ْجلسوا يف‬ ُ
ِ ِ ِ
ْ ‫األج ِوبَةَ يف‬
.‫االمتحان‬ ْ ‫ب‬ َ ْ ُ‫بات ليَكْت‬
ُ ‫ الطّال‬.2
Alıştırma 1
.‫ليب اليَ ْـوَم‬ ِ
َ َ‫ب احل‬ ْ ‫ الطّْف ُل ليَ ْشَر‬.3
.‫املصنَ ِع‬ ِِ ِ
ْ ‫ املـَُهْندسان ليَ ْذ َهبا إىل‬.4
.ُ‫ضه‬ ِ ‫للمر‬ ِ َ‫ الط‬.5
َ ‫يض َمَر‬ َ ‫بيب ليَ ْشَر ْح‬ُ
Aşağıdaki boşluklarda yer alan fiilleri nehy-i gâib formuna çeviriniz.
ً ‫يض ال يَأْ ُك ْل َك‬

.‫ثريا‬ ُ ‫ املَر‬.1
.‫الباب اآلن‬َ ‫ت ال تَـ ْفتَ ْح‬ ُ ‫ البِْن‬.2
Alıştırma 2
.‫صنَ ِع‬
ْ َ‫الر ُج ُل ال يَ ْـع َم ْل يف امل ــ‬
َ .3
.‫الشا ِرِع‬
ّ ‫فال ال يَـ ْل َعبوا ال ُكَرَة يف‬ ُ ْ‫ األط‬.4
.‫الرجال ال يَـْن ِزلوا إىل طابِ ِق النّساء يف الْ َـم ْس ِجد‬ ّ .5
‫س‬
َ ‫( َدَر‬derese) fiili birinci kalıptandır. Emr-i gâib çekimini yapınız.
‫هم لِيَ ْد ُرسوا‬ ‫مها لِيَ ْد ُرسا‬ ‫س‬ ِ
ْ ‫هو ليَ ْد ُر‬ Gâib
Alıştırma 3 Onlar ders çalışsınlar O ikisi ders çalışsın O ders çalışsın
‫هن لِيَ ْد ُر ْس َن‬

ّ ‫مها لِتَ ْد ُرسا‬ ‫س‬ْ ‫هي لِتَ ْد ُر‬ Gâibe
Onlar ders çalışsınlar O ikisi ders çalışsın O ders çalışsın
‫( نََـزَل‬nezele) fiili ikinci kalıptandır. Nehy-i gâib çekimini yapınız.

‫ُه ْم ال يـَْن ِزلُوا‬ ‫ُها ال يـَْن ِزال‬ ‫ُه َو ال يـَْن ِزْل‬ Gâib
Alıştırma 4 Onlar inmesinler O ikisi inmesin O inmesin
‫ُه َّن ال يـَْن ِزلْ َن‬ ‫ُها ال تَـْن ِزال‬ ‫ِه َي ال تَـْن ِزْل‬ Gâibe
Onlar inmesinler O ikisi inmesin O inmesin
272
Arapça-I
10 Anahtarı
Aşağıdaki cümlelerde fiile bitişik nesne zamirlerini ayrık nesne zamiri olarak
cümle başında kullanınız ve cümlenin önceki hâli ile son hâli arasındaki anlam
değişimini belirtiniz.
Ondan bağışlanma diledim..‫ سأَلْتُه الْ َع ْفو‬.1

َ َ
Yalnız ondan bağışlanma diledim. .‫ت الْ َع ْفو‬
َ ُ ْ‫إياه َسأَل‬
Sana ödül veriyorum. .‫ك جائِزًة‬ ِ ‫أَمنَح‬ .2
ُ ْ
Yalnız sana ödül veriyorum. .ً‫َمنَح جائِزة‬ ِ
ُ ْ ‫إياك أ‬
Camiyi ziyaret etmek için Dekan beni istedi. .‫د‬ ِ ‫يد لِ ِزيارِة الْمس ِج‬ ِ ‫طَلَب ِن‬
ْ َ َ ُ ‫العم‬
.3
Alıştırma 5 َ َ
ِ ِ ِ
Camiyi ziyaret etmek için Dekan sadece beni istedi. .‫يد ل ِزيارة الْمسجد‬ ِ ِ
ْ َ َ ُ ‫العم‬ َ ‫ب‬ َ َ‫اي طَل‬
َ ّ‫إي‬
Bakan konuşması sırasında bize teşekkür etti. .‫خطابِ ِه‬ ِ ‫َش َكرنا الوِزير أَثْناء‬ .4
َ ُ َ َ
Bakan konuşması sırasında sadece bize teşekkür etti. .‫خطابِ ِه‬ ِ ‫إيانا َش َكر الوِزير أَثْناء‬
ّ
َ َُ َ
.‫ني‬ ِ ِّ ِ َّ
َ ‫أمام الطلَبَة والْ ُم َعلم‬
َ ‫املدير‬ُ ‫َم َد َح ُه َّن‬
.5
Öğrenci ve öğretmenlerin önünde Müdür onları övdü.
ِ ِ
َ ‫أمام الطَّلَبَة والْ ُم َعلِّم‬
.‫ني‬ َ ‫املدير‬
ُ ‫اه َّن َم َد َح‬
ُ ّ‫إي‬
Öğrenci ve öğretmenlerin önünde Müdür sadece onları övdü.
Aşağıdaki cümleleri Arapçaya çeviriniz
1. Çocuk yalnız seni tanıdı. .‫الطِّ ْفل‬

ُ ‫ف‬ َ ‫اك َعَر‬َ ّ‫إي‬
2. Eve erken gitsin. .ً‫كرا‬ ِ ‫لِي ْذهب إىل‬
ّ َ‫البيت ُمب‬ ْ َ
ِ
3. Benimle futbol oynasınlar. .‫كرَة ال َق َدم معي‬ ِ
َ َ ُ ‫ليَـ ْل َعبوا‬
4. Gece dışarı çıkmasınlar (kızlar için). .ً‫جن إىل اخلارِج ليال‬
َ ْ ‫ال َيُْر‬
5. Bugün arabayı yıkasın. .‫سل السيارةَ اليـوم‬ ِ ِ
Alıştırma 6 ْ َ َ ّ ْ ‫ليَـ ْغ‬
6. Öğlen denizde yüzmesin. .ً‫ح ِر ظُ ْهرا‬
ْ َ‫ال يَ ْسبَ ْح يف الب‬
7. Spor yaptıktan sonra soğuk su içmesinler. .‫ياضة‬ ِ ِ
َ ‫الر‬ ّ ‫ال يَ ْشَربوا ماءً بارًدا بـَْع َد ُم َار َسة‬
8. Öğretmen soruyu sadece sizlere sordu. .‫ال‬ َ ‫السؤ‬
ّ ‫إيّا ُكم َسأ ََل ال ُـم َعلّ ُم‬
9. Salonda yalnız seni gördüm. .‫القاع ِة‬
َ ‫ت يف‬ ُ ْ‫اك َرأي‬
َ ّ‫إي‬
10. Kreşte çocuklara gülmesinler. .‫فال يف احلضانَِة‬ ِ ْ‫ضح ُكوا على األَط‬
َ َ ْ َ‫ال ي‬
273
10 Anahtarı
Aşağıdaki Arapça cümleleri Türkçeye çeviriniz.
1. .‫ ال يَأْ ُك ْل َشْيئاً يف اللّ ِيل‬Gece bir şey yemesin.

2. .‫كرا‬ ِ ِ ِ
ً ّ َ‫ ليَ ْـرج ْع من َس َفره ُمب‬Yolculuğundan erken dönsün.
3. .‫اجبه‬ ِ
َ ‫ ال يَـْت ُـرْك و‬Ödevini bırakmasın.
4. .ٍّ‫بد‬ِِ ‫ لِيـعملوا‬Ciddiyetle çalışsınlar.
Alıştırma 7 ََْ
ِ
5. .‫حن يف ُدروسهن‬
ّ َ ْ ‫ ليَـْن َج‬O kızlar derslerinde başarılı olsunlar.
6. .‫كرَة‬
َ ُ ‫ ال يـَ ْل َعبا ال‬O ikisi (eril) top oynamasın.
7. .ً‫ لِتَـرسم لَوحة‬Bir tablo çizsin.
َْ ُْْ
8. .‫املعلّم‬ ِ
َ ‫ ال يَكْذبوا على‬Öğretmene yalan söylemesinler.
9. .‫كن م َعنا‬ ِ
َ ْ ُ ‫ لتَ ْس‬O kız bizimle otursun.
ِ ‫ لِيسمع َكالم األس‬Hocanın sözünü dinlesin.
10. .‫تاذ‬ ْ َ ََْْ

ِ ‫مات‬
‫( أَتَ َـعلّ ُم‬ete‘allemu) öğreniyorum ‫س األرض‬ ِ ِ

ُ ‫ تَن‬/ ‫( تَنس‬tenisu’l-ard) tenis
‫( نَـتَ َـعلّ ُم‬nete‘allemu) öğreniyoruz ‫( تَنِس الطّا ِولَة‬tenisu’t-tâvile) masa tenisi
‫إجازة‬
َ (icâze) izin ‫( تُـنَظَّ ُم‬tunazzamu) düzenlenir
‫( اِ ْحتَـ َفلوا‬ihtefelû) kutladılar ‫( تَو ُازن‬tevâzun) denge
‫( التَ َـز ّل على الثّـ ْلج‬et-tezelluc ‘ala’s-selc) kayak ‫( َج ْري‬cery) koşu, koşma
‫( الوثب الطويل‬el-vesbu’t- tavîl) uzun atlama ‫( َحْبل‬habl) ip
‫( اِ ْعتِزاز‬i‘tizâz) övünme, gururlanma ‫( ُحِّريَّة‬hurriyye) özgürlük, hürriyet
‫( ِِب ٍّد‬bi ciddin) ciddiyetle ‫ َحضانَة‬/ ‫( ِحضانَة‬hadâne / hıdâne) kreş, anaokulu
‫( تَ َسلّ ُق اجلِبال‬teselluku’l-cibâl) dağa tırmanma ‫( خارِج‬hâric) dış, dışarı
‫( تَطْوير‬tatvîr) geliştirme ‫( َخْيل‬hayl) at, (ç.) ‫( ُخيول‬huyûl)
‫عاون‬ ُ َ‫( ت‬te‘âvun) yardımlaşma ‫( َرفْ ُع األثْقال‬ref ‘u’l-eskâl) halter (ağırlık kaldırma)
‫( تُ ْـعطي ُك ْم‬tu‘tîkum) size verir ‫( َرماية‬remâye) atıcılık (ok, silah vb.)
‫( تَـ ْق ِويَة‬takviye) güçlendirme َ ‫( ِر‬riyâda) spor
‫ياضة‬
‫س‬ ِ َ ‫( ِر‬riyâdatu’l-meşy) yürüme sporu
ُ ‫( ُتار‬tumârisu) yapıyorsun, uyguluyorsun (spor vb.) ‫ياضة ال َـم ْشي‬
274
Arapça-I
ِ ‫( ِر‬riyâdiyye) atletizm
‫ياضيّة‬ ‫ب‬ ِ
َ ‫ َك َذ‬- ‫ب‬ ُ ‫( يَكْذ‬kezebe- yekzibu) yalan söylemek
‫( سابَـقوا‬sâbakû ) yarıştılar ‫السلّة‬
َّ ‫( ُكَرة‬kuretu’s-selle) basketbol
‫( ساحة‬sâha) saha, alan ‫( ُكَرة الطّائَِرة‬kuretu’t-tâ’ira) voleybol
‫ َسأ ََل‬- ‫( يَ ْسأ َُل‬se’ele-yes’elu) dilemek, istemek; sormak ‫الشاطئِيَّة‬
ِ ‫( ُكَرة الطّائَِرِة‬kuretu’t-tâ’irati’ş-şâtı’iyye) plaj
voleybolu
‫باحة‬ ِ
َ ‫( س‬sibâha) yüzme ِ ‫( ُكرة‬kuretu’l-kâ‘ide) beyzbol
‫القاع َدة‬
‫( ِسباق‬sibâk) yarış َ
‫( ُكَرة ال َقدم‬kuretu’l-kadem) futbol
‫( ُس ْرَعة‬sur‘a) sürat, hız
‫( ُكَرة اليَد‬kuretu’l-yed) hentbol
‫( َسّوها‬semmûhâ) onu isimlendirdiler
‫( لُ ْعب‬lu‘b) oyun, (ç.) ‫( أَلْعاب‬el‘âb)
‫سرية‬
َ (sîre) davranış; özgeçmiş, biyografi ‫عاب األوملبيّة‬
ُ ْ‫( األل‬el-el‘âbu’l-ûlimbiyye) olimpiyat oyunları
‫ َشَر َح‬- ‫( يَ ْشَر ُح‬şereha - yeşrahu) açıklamak
‫شك‬
َّ ‫( ال‬lâ şekke) şüphesiz
‫( َشطَْرنج‬şatranc) satranç
‫مارسوا‬
َ (mâresû) yaptılar
‫صارعوا‬َ (sâra‘û) güreştiler ‫( ُم ْؤتََر‬mu’temer) konferans
‫صْيد‬
َ (sayd) av ‫بارَزة‬
َ ‫( ُم‬mubâreze) eskrim
‫( ظَ ْهر‬zahr) sırt, (ç.) ‫( ظُهور‬zuhûr)
‫( ُمتَعا ِون‬mute‘âvin) yardımlaşan
‫ َعبَ َد‬- ‫‘( يَ ْـعبُ ُد‬abede - ya‘budu) tapmak, kulluk etmek
‫( َم ْسبَح‬mesbah) havuz
‫‘( َع َدم‬adem) yokluk, yoksunluk
‫ َم َد َح‬- ‫( يَْ َد ُح‬medeha - yemdehu) övmek, methetmek
‫ َع ِر َق‬- ‫‘( يَ ْـعَر ُق‬arika - ya‘raku) terlemek
‫( ُم َسلّيَة‬muselliye) eğlenceli
‫ضالت‬ َ ‫‘( َع‬adalât) kaslar, (t.) ‫ضلة‬
َ ‫‘( َع‬adale)
‫فيدة‬
َ ‫( ُم‬mufîde) faydalı
‫( ِعظام‬izâm) kemikler, (t.) ‫‘( َعظْم‬azm)
‫( ُمال َك َمة‬mulâkeme) boks
‫ش‬ ِ
ّ ‫( غ‬gışş ) hile, şike ‫( ُم َار َسة‬mumârese) uygulama, yapma, yapılma (spor vb.)
‫( فائِ َدة‬fâ’ide) yarar, fayda
‫صارَعة‬
َ ‫( ُم‬musâra‘a) güreş
‫( فائِز‬fâ’iz) kazanan
‫( ُم َع ّي‬mu‘ayyen) belirli, muayyen
‫( فَريق‬ferîk) takım
‫( َميدان‬meydân) meydan, alan
‫( فَ ْـوز‬fevz) kazanma, galibiyet
‫ َن َح‬- ‫( يَـْن َج ُح‬neceha - yencahu) başarılı olmak
‫( قَ ْـب َل امليالد‬kable’l-mîlâd) milattan önce
‫( نِظام‬nizâm) düzen
‫ص َد‬ ِ
َ َ‫ ق‬- ‫( يَـ ْقص ُد‬kasada - yaksidu) yönelmek, kast etmek ‫ب‬
‫( قَـ ْفز‬kafz) atlama َ ‫( َوَه‬vehebe) ihsan etti, bağışladı
‫( ال َق ْفُز بالزانَة‬el-kafzu bi’z-zâne) sırıkla atlama
275

Ara1001 - Arapça I

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ara1001 - Arapça I

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ve

Çıkmış Sınav AÖF TRT okul ve Deneme Duyurular

Soruları Sınavları konu anlatım C

Kitabı (PDF) Test Belgesi

Sınav Etkileşimli Tartışma

Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin

Öğrenme Çıktısı Tablosu

BÖLÜM 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 Yrd.Doç.Dr. Derya ADALAR SUBAŞI

Program Akademik Koordinatörü

Copyright © 2017 by Anadolu University

Bu kitap ANADOLU ÜNİVERSİTESİ Basımevinde 4.900 adet basılmıştır.

ESKİŞEHİR, Eylül 2017

Giriş .............................................................. 3 Giriş .............................................................. 29

Giriş.................................................................. 109 Giriş ................................................................. 137

Arapçada İsim Arapçada Sıfat

Giriş............................................................... 165 Giriş............................................................... 191

Giriş .............................................................. 221 Giriş .............................................................. 225

‫خ‬ ‫ح‬ ‫ج‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ب‬

‫ش‬ ‫س‬ ‫ز‬ ‫ر‬ ‫ذ‬ ‫د‬

‫غ‬ ‫ع‬ ‫ظ‬ ‫ط‬ ‫ض‬ ‫ص‬

‫ن‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫ق‬ ‫ف‬

‫ي‬ ‫و‬ ‫ﻩ‬

HARFLERİN BAŞTA, ORTADA VE SONDA YAZILIŞI

Bu harf “a”, “u”, “i” biçiminde

Türkçedekinin aynıdır. “Ben,

İnce bir “te” sesidir. “Temiz,

Peltek “se” sesidir. Doğru

Türkçedeki “ce” sesinin aynıdır.

Boğaz genişletilerek çıkarılan

Boğazın sıkıştırılmasıyla çıkarılan

İnce bir “de” sesidir. “Demir, ders”

Peltek bir “ze” sesidir. Doğru

Fetha (üstün) ile

Sert bir “ze” sesini gösterir.

İnce bir “se” sesidir. “Sevgi, sen,

Türkçedeki “şe” sesinin aynısıdır.

Kalın bir “sa” sesini gösterir. “Salâ,

Kalın bir “da” sesini gösterir.

Kalın bir “ta” sesidir. “Taş,

Kalın bir “za” sesini gösterir.

Sadece harekeyi dolgun bir

Türkçedeki kalın “ga” sesidir.

Türkçedekinin aynısıdır. “Furkan,

Kalın bir “ka” sesini gösterir. “Kalp,

Türkçedeki “ke” sesi gibidir.

Türkçedeki “le” sesi gibidir.

Türkçedeki “me” sesi gibidir.

Türkçedeki “ne” sesi gibidir.

İnce bir “he” sesini gösterir.

Kalın bir “va” sesini gösterir. “Vaaz,

Türkçedeki “ye” sesi gibidir.

‫(ﻩ‬h) ‫(خ‬ħ) ‫(ح‬h) → h

‫(ص‬s) ‫(س‬s) ‫(ث‬s) → s

‫(ظ‬z) ‫(ز‬z) ‫(ذ‬z) → z

‫(ض‬ż) → z (Bazı sözcüklerin Türkçeye aktarılmasında)

Fetha / Üstün (‫)ﹷ‬

(ha) ‫َخ‬ (ha) ‫َح‬ (ce) ‫َج‬ (se) ‫ث‬

(ka) ‫َق‬ (fe) ‫ف‬

(harace) ‫← َخ َر َج‬ ‫َخ َر َج‬ (celese) ‫س‬

(ceme‘a) ‫← َج َـم َع‬ ‫ع‬

(zahera) ‫← ظَ َه َر‬ ‫َظ َﻩ َر‬ (talebe) ‫ب‬

(zekera) ‫← ذَ َك َر‬ ‫َذ َك َر‬ (basara) ‫ص َر‬

Kesra / Esre (‫)ﹻ‬