iii

Daftar Isi

TINJAUAN MATA KULIAH ........................................................... xi

MODUL 1: HAKIKAT STRATEGI PEMBELAJARAN 1.1

Kegiatan Belajar 1:
Konsep dan Prinsip Belajar dan Pembelajaran ................................. 1.3
Latihan …………………………………………............................... 1.16
Rangkuman ………………………………….................................... 1.17
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 1.18

Kegiatan Belajar 2:
Perbedaan Pendekatan, Strategi, Metode, dan Teknik Pembelajaran 1.21
Latihan …………………………………………............................... 1.26
Rangkuman ………………………………….................................... 1.27
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 1.28

Kegiatan Belajar 3:
Faktor-faktor Penentu dalam Pemilihan Strategi dan Pembelajaran 1.31
Latihan …………………………………………............................... 1.41
Rangkuman ………………………………….................................... 1.42
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 1.43

Kegiatan Belajar 4:
Berbagai Jenis Strategi Pembelajaran ................................................ 1.46
Latihan …………………………………………............................... 1.54
Rangkuman ………………………………….................................... 1.55
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 1.57

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 1.60

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 1.64
iv

MODUL 2: PEMBELAJARAN DI SEKOLAH DASAR 2.1

Kegiatan Belajar 1:
Pengertian Belajar .............................................................................. 2.3
Latihan …………………………………………............................... 2.8
Rangkuman ………………………………….................................... 2.9
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 2.10

Kegiatan Belajar 2:
Karakteristik Proses Belajar dan Tahapan Perkembangan Siswa
Sekolah Dasar ..................................................................................... 2.13
Latihan …………………………………………............................... 2.24
Rangkuman ………………………………….................................... 2.25
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 2.26

Kegiatan Belajar 3:
Karakteristik Pembelajaran di Sekolah Dasar ................................... 2.30
Latihan …………………………………………............................... 2.36
Rangkuman ………………………………….................................... 2.36
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 2.38

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 2.41

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 2.43

MODUL 3: MODEL-MODEL BELAJAR DAN RUMPUN

MODEL MENGAJAR 3.1
Kegiatan Belajar 1:
Model-model Belajar .......................................................................... 3.3
Latihan …………………………………………............................... 3.12
Rangkuman ………………………………….................................... 3.13
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 3.13
 v

Kegiatan Belajar 2:
Rumpun Model Mengajar .................................................................. 3.16
Latihan …………………………………………............................... 3.22
Rangkuman ………………………………….................................... 3.23
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 3.24

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 3.27

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 3.28

MODUL 4: PROSEDUR PEMBELAJARAN 4.1

Kegiatan Belajar 1:
Kegiatan Pra dan Awal Pembelajaran ................................................ 4.3
Latihan …………………………………………............................... 4.10
Rangkuman ………………………………….................................... 4.11
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 4.11

Kegiatan Belajar 2:
Kegiatan Inti Dalam Pembelajaran ..................................................... 4.15
Latihan …………………………………………............................... 4.30
Rangkuman ………………………………….................................... 4.31
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 4.31

Kegiatan Belajar 3:
Kegiatan Akhir dan Tindak Lanjut Pembelajaran ............................. 4.34
Latihan …………………………………………............................... 4.40
Rangkuman ………………………………….................................... 4.41
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 4.42

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 4.45

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 4.48
vi

MODUL 5: PEMILIHAN METODE MENGAJAR 5.1

Kegiatan Belajar 1:
Hakikat dan Faktor-faktor dalam Pemilihan Metode Mengajar ......... 5.4
Latihan …………………………………………............................... 5.13
Rangkuman ………………………………….................................... 5.13
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 5.14

Kegiatan Belajar 2:
Jenis-jenis Metode Mengajar ............................................................. 5.17
Latihan …………………………………………............................... 5.33
Rangkuman ………………………………….................................... 5.34
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 5.35

Kegiatan Belajar 3:
Hubungan Pengalaman Belajar dengan Metode Mengajar ............... 5.38
Latihan …………………………………………............................... 5.43
Rangkuman ………………………………….................................... 5.43
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 5.45

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 5.48

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 5.50

MODUL 6: MEDIA PEMBELAJARAN 6.1

Kegiatan Belajar 1:
Hakikat, Fungsi, dan Peranan Media Pembelajaran ........................... 6.3
Latihan …………………………………………............................... 6.11
Rangkuman ………………………………….................................... 6.11
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 6.12

Kegiatan Belajar 2:
Jenis dan Karakteristik Media Pembelajaran ..................................... 6.15
Latihan …………………………………………............................... 6.31
Rangkuman ………………………………….................................... 6.31
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 6.32
 vii

Kegiatan Belajar 3:
Pemilihan, Penggunaan, dan Perawatan Media Pembelajaran
Sederhana ........................................................................................... 6.35
Latihan …………………………………………............................... 6.46
Rangkuman ………………………………….................................... 6.47
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 6.48

Kegiatan Belajar 4:
Pemanfaatan Lingkungan sebagai Sumber Belajar ........................... 6.51
Latihan …………………………………………............................... 6.61
Rangkuman ………………………………….................................... 6.61
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 6.62

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 6.65

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 6.67

MODUL 7: KETERAMPILAN DASAR MENGAJAR 1 7.1

Kegiatan Belajar 1:
Keterampilan Bertanya ....................................................................... 7.4
Latihan …………………………………………............................... 7.18
Rangkuman ………………………………….................................... 7.19
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 7.20

Kegiatan Belajar 2:
Keterampilan Memberi Penguatan ..................................................... 7.24
Latihan …………………………………………............................... 7.31
Rangkuman ………………………………….................................... 7.34
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 7.35

Kegiatan Belajar 3:
Keterampilan Mengadakan Variasi .................................................... 7.38
Latihan …………………………………………............................... 7.48
Rangkuman ………………………………….................................... 7.49
Tes Formatif 3……………………………..…….............................. 7.50
viii

Kegiatan Belajar 4:
Keterampilan Menjelaskan ................................................................ 7.53
Latihan …………………………………………............................... 7.59
Rangkuman ………………………………….................................... 7.61
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 7.61

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 7.65

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 7.67

MODUL 8: KETERAMPILAN DASAR MENGAJAR 2 8.1

Kegiatan Belajar 1:
Keterampilan Membuka dan Menutup Pelajaran ............................... 8.3
Latihan …………………………………………............................... 8.11
Rangkuman ………………………………….................................... 8.13
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 8.15

Kegiatan Belajar 2:
Keterampilan Membimbing Diskusi Kelompok Kecil ....................... 8.18
Latihan …………………………………………............................... 8.28
Rangkuman ………………………………….................................... 8.30
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 8.31

Kegiatan Belajar 3:
Keterampilan Mengelola Kelas .......................................................... 8.34
Latihan …………………………………………............................... 8.44
Rangkuman ………………………………….................................... 8.46
Tes Formatif 3 ……………………………..…….............................. 8.47

Kegiatan Belajar 4:
Keterampilan Mengajar Kelompok Kecil dan Perorangan ............... 8.50
Latihan …………………………………………............................... 8.64
Rangkuman ………………………………….................................... 8.65
Tes Formatif 4 ……………………………..…….............................. 8.66
 ix

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 8.70

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 8.72

MODUL 9: KEGIATAN REMEDIAL DAN KEGIATAN

PENGAYAAN 9.1
Kegiatan Belajar 1:
Kegiatan Remedial ............................................................................ 9.3
Latihan …………………………………………............................... 9.25
Rangkuman ………………………………….................................... 9.26
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 9.27

Kegiatan Belajar 2:
Kegiatan Pengayaan ........................................................................... 9.31
Latihan …………………………………………............................... 9.39
Rangkuman ………………………………….................................... 9.41
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 9.41

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 9.44

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 9.46

MODUL 10: PENGELOLAAN KELAS 10.1

Kegiatan Belajar 1:
Hakikat Pengelolaan Kelas ................................................................. 10.3
Latihan …………………………………………............................... 10.11
Rangkuman ………………………………….................................... 10.12
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 10.13

Kegiatan Belajar 2:
Penataan Lingkungan Kelas ............................................................... 10.16
Latihan …………………………………………............................... 10.29
Rangkuman ………………………………….................................... 10.31
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 10.31
x

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 10.34

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 10.36

MODUL 11: DISIPLIN KELAS 11.1

Kegiatan Belajar 1:
Hakikat Disiplin Kelas ....................................................................... 11.3
Latihan …………………………………………............................... 11.13
Rangkuman ………………………………….................................... 11.14
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 11.15

Kegiatan Belajar 2:
Strategi Penanaman dan Penanganan Disiplin Kelas ......................... 11.18
Latihan …………………………………………............................... 11.33
Rangkuman ………………………………….................................... 11.34
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 11.35

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 11.39

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 11.40

MODUL 12: PEMBELAJARAN YANG EFEKTIF 12.1

Kegiatan Belajar 1:
Perencanaan Pembelajaran yang Efektif ............................................ 12.3
Latihan …………………………………………............................... 12.13
Rangkuman ………………………………….................................... 12.15
Tes Formatif 1 ……………………………..…….............................. 12.16

Kegiatan Belajar 2:
Pembelajaran yang Efektif ................................................................. 12.19
Latihan …………………………………………............................... 12.29
Rangkuman ………………………………….................................... 12.30
Tes Formatif 2 ……………………………..…….............................. 12.31

KUNCI JAWABAN TES FORMATIF ............................................. 12.34

DAFTAR PUSTAKA ........................................................................ 12.35
xi