1.Objasni Opšti sporazum o trgovini i carinama.

2. Šta predstavlja i kada je nastala STO?

3. Navedi osnovne funkcije STO.
4. Objasni šta se podrazumeva pod klauzulom najpovlašćenije nacije, a šta pod principom
nacionalnog tretmana, odnosno nediskriminacije.
5. Navedi najvažnije organe STO.
6. Objasni status R Srbije u STO.

ODGOVORI:

1. Opšti sporazum o trgovini I carinama (GATT) je multilateralni sporazum kojim su se potpisnice

obavezale da rade na liberalizaciji međunarodne trgovinske razmene. Potpisan je 1948. godine I bio je na
snazi do 1994. godine kada je postao sastavni deo STO.

2. STO predstavlja stalnu međunarodnu instituciju sa izgrađenim sopstvenim mehanizmom, za razliku

od GATT-a. Na Marakeškoj konferenciji GATT-a, održanoj 15. aprila 1994. godine, uz učešće
predstavnika 124 zemlje, doneta je odluka da se GATT transformiše u STO. STO otpočela je sa radom 1.
januara 1995. godine, kojom je supstituisan GATT. Članice GATT su automatski postale članice STO.

3. Osnovne funkcije Svetske trgovinske organizacije su:

usaglašavanje nacionalnih spoljno-trgovinskih politika
sprovođenje sporazuma koji su postignuti u okviru STO
nadzor nad vođenjem nacionalnih spoljno-trgovinskih politika
rešavanje trgovinskih sporova nastalih između zemalja članica
pružanje tehničke pomoći i obuke zemljama u razvoju
saradnja sa drugim međunarodnim organizacijama

4. Princip nacionalnog tretmana, odnosno nediskriminacije predstavlja obavezu država članica da štiti
interese stranih lica i stranih preduzeća, kao i da uvezene proizvode ne tretira nepovoljnije od istih ili
sličnih domaćih proizvoda.
Klauzula najpovlašćenije nacije zapisana je u članu I Sporazuma o GATT-u iz 1947. godine. Bilo koja
posebna trgovinska koncesija data jednoj zemlji članici STO mora se automatski primeniti na sve članice
GATT/STO, tako da je uvoz tretiran na isti način na državnoj granici bez obzira na njegovo poreklo.

Izuzeci:
regionalne zone slobodne trgovine ili carinske unije koje su dobrovoljno usaglašene (Evropska
unija, Severnoamerička zona slobodne trgovine – NAFTA i nekadašnja EFTA)
 industrijskim zemljama je dozvoljena diskriminacija u korist najmanje razvijenih zemalja

5. Najvažniji organi STO su:

Ministarska konferencija(najviši organ)
Generalni Savet(najvažniji organ)
Savet za trgovinu robama
Savet za trgovinske aspekte prava intelektualne svojine

6. Republika Srbija ima položaj posmatrača u STO. Srbija već duži niz godina istrajava u nameri da
postane punopravna članica STO. Članstvo u STO je de facto uslov za pristupanje EU.
Srbija nije član STO zbog zakona o zabrani GMO, jer ne želi da omogući nesmetan promet takvih
proizvoda.