MİLLİ MÜCADELE

● Kuvay-ı Milliye Hareketinin Oluşumu ve Milli Mücadeleye Hazırlık

Mondros Ateşkes Antlaşması’na göre Türk ordusunun terhis edilmesi, İtilaf Devletleri’nin
Anadolu’yu işgale başlaması, Türk milletinin bağımsızlık isteği Kuvay-ı Milliye hareketini ortaya
çıkarmıştı.

● Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı (19 Mayıs 1919)

İngiliz temsilciliği Türk hükümetinden olayların bastırılmasını, karışıklığın giderilmemesi
durumunda Mondros’un 7. maddesine dayanarak işgal edeceklerini bildirmişti. Sultan Vahdettin
Mustafa Kemal Paşa’ya 9. Ordu Müfettişi görevi (görevi->Bölgedeki asayişi ve güvenliği sağlamak,
halkın elinde bulunan silahların İngilizlere teslim edilmesini sağlama)verdi. Mustafa Kemal’in asıl
amacı ise; Milli birlik ve beraberliği sağlayarak işgalleri önlemek ve vatanı işgalden kurtarmaktı. 19
Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı ve milli mücadeleyi başlattı.

● Milli Cemiyetler Ve Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

Milli Mücadeleyi desteklemek üzere kurulmuş olan milliyetçi cemiyetlerdir. Bu cemiyetlerin
hepsine birden «Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri» denilmiştir. Başlangıçta bölgesel olarak kurulan
bu cemiyetler, Sivas Kongresi sonunda birleşmiştir.

● İşgaller Karşısında Osmanlının Tutumu

Osmanlıya göre işgaller karşısında direnmek imkansızdı. İtilaf devletlerinin isteklerine boyun
eğmek, en doğru hareket olacaktı. Böylece Osmanlı hanedanı korunacak, saltanat ve hilafetin
devamı sağlanacaktı. Mondros ateşkes Antlaşması sırasında Ahmet İzzet Paşa hükümeti başta
bulunuyordu. İşgaller sırasında haksızlıkları önleyemeyeceğini anlayınca istifa etti. Yerine Tevfik
Paşa hükümeti kuruldu. Padişah Kanuni Esasi’nin kendine verdiği yetkiye dayanarak Meclis-i
Mebusanı dağıttı. Böylece Padişah ve hükümetin kararlarını denetleyecek güç ortadan kalktı.
İşgaller karşısında padişah ve çevresindekilerin kayıtsızlığını kabullenemeyen Tevfik Paşa
hükümeti görevinden alındı. Yerine İngiliz hayranı olan Damat Ferit Paşa hükümeti kuruldu.
İngiliz çıkarlarına uygun politika izledi. İzmir’in işgaline bile ses çıkarmadı. Sonuç olarak Osmanlı
görevini yapmadı. Teslimiyetçi politika izledi. Bu sorumsuzluk Türk milletine mücadeleye karar
verme azmi yarattı. (Kuva -i Milliye birlikleri ve Yararlı Cemiyetler kuruldu.)

● Havza Genelgesi (28-29 Mayıs 1919)

Mustafa Kemal Paşa; İstanbul hükümetinin gerekli önlemleri almaması, İzmir’in işgali ve
Rumların faaliyetleri karşısında hükümetin aciz kalması sonucunda Samsun’dan ayrılmış ve
karargahını Havza’ya nakletmiştir. Mustafa Kemal, 28 Mayıs 1919’da Havza’da yayınladığı
genelgede:
➔ İşgallere karşı aralıksız protesto ve mitingler düzenlenmesini,
➔ İşgallere karşı koyabilmek için Kuvay-ı Milliye birliklerinin kurulmasını,
➔ Protestolar sırasında azınlıklara yönelik saldırı yapılmamasını,
➔ Askeri birliklerin elindeki silahların ve cephanelerin teslim edilmemesini,
➔ Büyük devletlerin temsilcilerine ve İstanbul hükümetine uyarı telgraflarının çekilmesini,
istiyordu.
Ulusal bilincin oluşmasında etkili olmuştur. Yurdun birçok yerinde protesto mitingleri
düzenlenmiştir. Bu durum Mustafa Kemal’in isteklerinin Türk halkı tarafından kabul edildiğini
kanıtlar.Mustafa Kemal’in İstanbul’a çağrılmasına neden olmuştur.

● Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

Havza’daki çalışmalarını tamamlayarak Amasya’ya gelen Mustafa Kemal, Milli Mücadele’yi halka
mal etmek istiyordu. Mustafa Kemal ve arkadaşları Rauf (Bey), Refet Bey, Ali Fuat Paşa
Amasya’da gizli bir toplantı yaptı; sonrasında Amasya Genelgesi’ni (Tamimi) yayımladı.

➔ Vatanın bütünlüğü ve milletin istiklali tehlikedir. “gerekçesi”

➔ İstanbul hükümeti, sorumluluklarını yerine getirmemektedir. Bu durum, milletimizi yok
olmuş durumuna sokmaktadır. “gerekçesi”
➔ Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.“amaç ve yöntemini”
➔ Milletin içinde bulunduğu durum ve şartlara göre harekete geçmek ve haklarını yüksek
sesle dünyaya duyurmak için her türlü tesir ve kontrolden uzak, milli bir heyetin varlığı
zorunludur.
➔ Anadolu’nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin acilen
toplanması gereklidir.Bunun için her türlü tesirden uzak, milli bir heyetin varlığı
zorunludur.
*Bu belge ile milli egemenlik düşüncesi açık bir şekilde dile getirildi.Milli bağımsızlık hareketinin
ilk siyasi belgesi ve Anadolu ihtilalinin başlangıç noktası oldu.

● Erzurum Kongresi
Toplanma Amacı: Doğu Anadolu’da Ermeni faaliyetlerine engel olmaktı. Beş doğu ilinden
delegelerin yer aldığı kongrede, Mustafa Kemal Paşa kongre başkanı seçildi. Kongrede bir
nizamname ve beyanname yayınlandı ve dokuz kişilik bir Temsil Heyeti seçildi.
➔ Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, ayrılamaz.
➔ Kuva -yi Milliyeyi etken ve milli iradeyi hakim kılmak esastır.
➔ Vatanı korumayı ve istiklali elde etmeyi İstanbul hükümeti sağlayamazsa geçici bir
hükümet kurulacaktır.
➔ Hristiyan azınlıklara siyasi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.
 ➔ Milli Meclisin derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclis denetiminde
yürütülmesini sağlamak için çalışacaktır.
➔ Manda ve himaye kabul edilemez.
➔ Milli irade, padişahı ve halifeyi kurtaracaktır.
* Erzurum Kongresi, amacı, toplanış şekli ve yapısı bakımından yerel bir kongredir. Buna karşılık
aldığı kararlar yönünden ulusal kongredir.
*Doğu illerinde kurulmuş olan cemiyetler Doğu Anadolu Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti altında
birleştirilmiş, böylece bölgede birlik ve beraberlik sağlanmıştır.
*Kongre kararlarının özünü genelgenin temel ilkesi olan milli hakimiyet oluşturmuştu. Bu
kararlar yeni Türk devletinin kuruluş felsefesini oluşturacaktır.
*Misak-ı Milli’nin temeli oluşturan kararlar alınmıştır.
*Manda ve himaye ilk kez reddedilmiştir

● Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)

➔ Atatürk’e karşı şüpheler ortaya çıkmıştır ve liderliği engellenmek istenmiştir.
➔ Padişaha bağlılık konusunda çelişkiler yaşanmıştır.
➔ Kongrenin siyasetle uğraşmaması konusunda fikirler ortaya atılmıştır.
➔ 25 Delege yazılı olarak Amerikan mandasını istemiştir.
➔ Mustafa Kemal Paşa kongre başkanı oldu.
➔ Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar onaylandı
➔ Tüm milli cemiyetler,Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında
birleştirildi.
➔ Erzurum Kongresi’nde oluşturulan Temsil Heyetinin tüm ülkeyi temsil edeceği kararı
alındı.
➔ Sivas’ta manda ve himaye kesin olarak reddedildi.
➔ Kuvay-I Milliye birlikleri birleştirildi. Temsil Heyeti Ali Fuat Paşa’yı Batı Cephesi
komutanlığa atadı.
➔ Halkı biliçlendirmek için “İrade-i Milliye” gazetesi çıkarılmasına karar verildi.
Sivas Kongresi’nin Önemi:
- Ulusal güçler tek elde toplandı.
- Her yönüyle ulusal bir kongredir.
- Temsil heyeti ilk kez yürütme yetkisini kullanmıştır.
NOT: Damat Ferit paşa hükümeti istifa ederek yerine Ali Rıza Paşa hükümeti kurulmuştur.

● Amasya Görüşmeleri (20-22 Ekim 1919)

Ali Rıza Paşa’nın İstanbul Hükümeti’nin başına getirilmesi Temsil Heyeti’nin Osmanlı hükümeti
karşısındaki ilk başarısı oldu.

Temsil Kurulu’nun Amacı:

Temsil Kurulu’nun varlığını ve gücünü İstanbul Hükümeti’ne tanıtmaktır. Uzlaşmacı olmadıkları
şeklindeki olumsuz propagandaları önlemek. Meclis-i Mebusan’ın açılmasını sağlamak.

İstanbul Hükümeti’nin Amacı:

Anadolu direnişini önlemek ve Anadolu’yu tekrar kendi kontrolü altına almaktır.
Amasya Görüşmelerinin Önemi:
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve onun seçtiği Temsil Kurulu resmen tanınmıştır.
Anadolu hareketi yasallık kazanmıştır. Padişahın kapattığı Mebusan Meclisi, Anadolu’nun
isteği üzerine yeniden açılmıştır. Osmanlı Mebusan Meclisi için yapılan seçimleri büyük
çoğunlukla Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kazanmıştır.

*Amasya Protokolleri, Temsil Kurulu’nun ikinci siyasi başarısı olmuştur.