HÖ thèng ®ánh löa M« t¶

Ba yÕu tè quan träng cŭa ®éng c¬ x¨ng lµ: hőn hîp kh«ng
khÝ-nhiên liÖu tèt, nÐn Ðp tèt, vµ ®ánh löa tèt.
HÖ thèng ®ánh löa t¹o ra mét tia löa m¹nh, vµo thêi ®iÓm
chÝnh xác ®Ó ®èt cháy hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu.
1. Tia löa m¹nh
Trong hÖ thèng ®ánh löa, tia löa ®îc phát ra gi÷a các
®iÖn cùc cŭa các bugi ®Ó ®èt cháy hőn hîp kh«ng
khÝ-nhiên liÖu.
V× ngay c¶ khi bÞ nÐn Ðp víi áp suÊt cao, kh«ng khÝ vÉn
có ®iÖn trë, nên cÇn ph¶i t¹o ra ®iÖn thÕ hµng chôc ngµn
v«n ®Ó ®¶m b¶o phát ra tia löa m¹nh, có thÓ ®èt cháy
hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu.
2. Thêi ®iÓm ®ánh löa chĩnh xác
HÖ thèng ®ánh löa ph¶i lu«n lu«n có thêi ®iÓm ®ánh löa
chÝnh xác ®Ó phï hîp víi sù thay ®æi tèc ®é vµ t¶i träng
cŭa ®éng c¬.
3. Có ®ñ ®é bÒn
HÖ thèng ®ánh löa ph¶i có ®ŭ ®é tin cËy ®Ó chÞu ®ùng
®îc tác ®éng cŭa rung ®éng vµ nhiÖt cŭa ®éng c¬.
(1/2)

HÖ thèng ®ánh löa sö dông ®iÖn cao áp do

cuén ®ánh löa t¹o ra nh»m phát ra tia löa ®iÖn
®Ó ®èt cháy hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu
®· ®îc nÐn Ðp. Hőn hîp kh«ng khÝ nhiÖt liÖu
®îc nÐn Ðp vµ ®èt cháy trong xi lanh.
Sù bèc cháy nµy t¹o ra ®éng lùc cŭa ®éng c¬.
Nhê có hiÖn tîng tù c¶m vµ c¶m øng t¬ng
hő, cu«n d©y t¹o ra ®iÖn áp cao cÇn thiÕt cho
®ánh löa. Cuén s¬ cÊp t¹o ra ®iÖn thÕ hµng
tr¨m v«n cßn cuén thø cÊp th× t¹o ra ®iÖn thÕ
hµng chôc ngµn v«n.
(1/2)

-1-
 Thay ®æi trong hÖ thèng ®ánh löa
Có các kiÓu hÖ thèng ®ánh löa nh sau:
1. KiÓu ng¾t tiÕp ®iÓm
KiÓu hÖ thèng ®ánh löa nµy có cÊu t¹o c¬
b¶n nhÊt. Trong kiÓu hÖ thèng ®ánh löa nµy,
dßng s¬ cÊp vµ thêi ®iÓm ®ánh löa ®îc ®iÒu
khiÓn b»ng c¬ häc.
Dßng s¬ cÊp cŭa cu«n ®ánh löa ®îc ®iÒu
khiÓn cho ch¹y ng¾t qu·ng qua tiÕp ®iÓm
cŭa bé ng¾t dßng.
Bé ®iÒu chØnh ®ánh löa sím li t©m tèc vµ ch©n
kh«ng ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®ánh löa.
Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi ®iÖn cao áp tõ cu«n
thø cÊp ®Õn các bugi.
GîI ý
Trong kiÓu hÖ thèng ®ánh löa nµy các tiÕp
®iÓm cŭa bé ng¾t ®iÖn cÇn ®îc ®iÒu chØnh th-
êng xuyên hoÆc thay thÕ.
Mét ®iÖn trë ngoµi ®îc sö dông ®Ó gi¶m sè
vßng d©y cŭa cuén s¬ cÊp, c¶i thiÖn t¨ng áp
cŭa cuén s¬ cÊp, vµ gi¶m ®Õn møc thÊp
nhÊt sù gi¶m áp cŭa cu«n thø cÊp ë tèc ®é
cao.
Gi¶m sè vßng d©y cŭa cuén s¬ cÊp lµ gi¶m
®iÖn trë, t¨ng dßng s¬ cÊp, vµ t¨ng sù phát
nhiÖt. V× thÕ, cÇn có mét ®iÖn trë ngoµi ®Ó ng¨n
ngõa sù t¨ng quá m¹nh dßng s¬ cÊp.
(1/4)

2. KiÓu tranzito
Trong kiÓu hÖ thèng ®ánh löa nµy tranzito ®iÒu
khiÓn dßng s¬ cÊp, ®Ó nó ch¹y mét cách gián
®o¹n theo ®óng các tÝn hiÖu ®iÖn ®îc phát ra
tõ bé phát tÝn hiÖu.
Thêi ®iÓm ®ánh löa sím ®îc ®iÒu khiÓn b»ng
ph¬ng pháp c¬ häc nh trong kiÓu hÖ thèng
®ánh löa ng¾t tiÕp ®iÓm.
(2/4)

-2-
 3. KiÓu tranzito có ESA (§ánh löa Sím
b»ng ®iÖn tö)
Trong kiÓu hÖ thèng ®ánh löa nµy kh«ng sö
dông bé ®ánh löa sím ch©n kh«ng vµ li t©m.
Thay vµo ®ó, chøc n¨ng ESA cŭa Bé ®iÒu
khiÓn ®iÖn tö (ECU) sÏ ®iÒu khiÓn thêi
®iÓm
®ánh löa.
(3/4)

4. HÖ thèng ®ánh löa trùc tiÕp (DIS)

Thay v× sö dông bé chia ®iÖn, hÖ thèng nµy
sö dông cuén ®ánh löa ®a béi ®Ó cung
cÊp
®iÖn cao áp trùc tiÕp cho bugi. Thêi ®iÓm
®ánh löa ®îc ®iÒu khiÓn bëi ESA cŭa ECU
®éng c¬. Trong các ®éng c¬ gÇn ®©y, hÖ
thèng ®ánh löa nµy chiÕm u thÕ.
(4/4)
GîI ý
KiÓu 2, ®ánh löa ®ång thêi trong hai xy-lanh.
Mét tia löa xuÊt hiÖn trong kú nÐn vµ mét
trong kú x¶.

-3-
Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®ánh löa
Trong ®éng c¬ x¨ng, hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu ®îc
®ánh löa ®Ó ®èt cháy (næ), vµ áp lùc sinh ra tõ sù bèc cháy
sÏ ®Èy pÝtt«ng xuèng.
N¨ng lîng nhiÖt ®îc biÕn thµnh ®éng lùc có hiÖu qu¶ cao
nhÊt khi áp lùc næ cùc ®¹i ®îc phát sinh vµo thêi ®iÓm
trôc khuûu ë vÞ trÝ 10o sau §iÓm ChÕt Trên (ATDC).
§éng c¬ kh«ng t¹o ra áp lùc næ cùc ®¹i vµo thêi ®iÓm
®ánh löa; nó phát ra áp lùc næ cùc ®¹i chËm mét chót,
sau khi
®ánh löa.
V× vËy, ph¶i ®ánh löa sím, sao cho áp lùc næ cùc ®¹i ®îc
t¹o ra vµo thêi ®iÓm 10o ATDC. Thêi ®iÓm ®ánh löa ®Ó
®éng c¬ có thÓ s¶n ra áp lùc næ cùc ®¹i vµo 10o tríc ®iÓm
chÕt trên (BTDC) l¹i thêng xuyên thay ®æi, tuú thuéc vµo
®iÒu kiÖn lµm viÖc cŭa ®éng c¬. V× thÕ, hÖ thèng ®ánh
löa ph¶i có kh¶ n¨ng ®ánh löa vµo thêi ®iÓm ®Ó ®éng c¬
t¹o ra áp lùc næ mét cách có hiÖu qu¶ nhÊt, phù hîp víi ®iÒu
kiÖn lµm viÖc cŭa ®éng c¬.

1. Giai ®o¹n cháy trÔ

Sù bèc cháy (næ) cŭa hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu
kh«ng ph¶i xuÊt hiÖn ngay sau khi ®ánh löa. Tho¹t
®Çu, mét khu vùc nhá (h¹t nh©n) ë sát ngay tia löa b¾t
®Çu cháy, vµ quá tr×nh b¾t cháy nµy lan ra khu vùc
chung quanh.
Qu·ng thêi gian tõ khi hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu
®îc ®ánh löa cho ®Õn khi nó bèc cháy ®îc gäi lµ giai
®o¹n cháy trÔ (kho¶ng A ®Õn B trong s¬ ®å).
Giai ®o¹n cháy trÔ ®o gÇn nh kh«ng thay ®æi, vµ nó
kh«ng bÞ ¶nh hëng cŭa ®iÒu kiÖn lµm viÖc cŭa ®éng c¬.

-4-
2. Giai ®o¹n lan truyÒn ngän löa
Sau khi h¹t nh©n ngän löa h×nh thµnh, ngän löa nhanh
chóng lan truyÒn ra chung quanh. Tèc ®é lan truyÒn nµy
®îc gäi lµ tèc ®é lan truyÒn ngän löa, vµ thêi kú nµy
®îc gäi lµ thêi kú lan truyÒn ngän löa (B~C~D trong s¬
®å)
Khi có mét lîng lín kh«ng khÝ ®îc n¹p vµo, hőn hîp
kh«ng khÝ-nhiên liÖu trë nên có mËt ®é cao h¬n. V× thÕ,
kho¶ng cách gi÷a các h¹t trong hőn hîp
kh«ng khÝ-nhiên liÖu gi¶m xuèng, nhê thÕ, tèc ®é lan
truyÒn ngän löa t¨ng lên. Ngoµi ra, luång hőn hîp
kh«ng khÝ-nhiên liÖu xoáy lèc cµng m¹nh th× tèc ®é
lan truyÒn ngän löa cµng cao. Khi tèc ®é lan truyÒn
ngän löa cao, cÇn ph¶i ®Þnh thêi ®ánh löa sím. Do ®ó
cÇn ph¶i ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®ánh löa theo ®iÒu
kiÖn lµm viÖc cŭa
®éng c¬.
(1/3)

 §iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®ánh löa

HÖ thèng ®ánh löa ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm
®ánh löa theo tèc ®é vµ t¶i träng cŭa ®éng
c¬ sao cho áp lùc næ cùc ®¹i xuÊt hiÖn ë 10 o
ATDC.
GîI ý
Tríc ®©y, các hÖ thèng ®ánh löa sö dông
bé ®ánh löa sím li t©m vµ bé ®ánh löa sím
ch©n kh«ng ®Ó ®iÒu khiÓn ®ánh löa sím
hoÆc muén. Tuy nhiên, ngµy nay hÇu hÕt
các ®éng c¬ ®Òu sö dông hÖ thèng ESA.
(2/3)

-5-
 1. §iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬
(1) §éng c¬ ®îc coi lµ phát c«ng suÊt hiÖu qu¶
nhÊt khi áp lùc næ tèi ®a xuÊt hiÖn ë 10o
ATDC, khi ®ó thêi ®iÓm ®ánh löa tèi u lµ
10o BTDC, víi tèc ®é 1000 v/ph.
(2) Gi¶ sö tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lên ®Õn 2000
v/ph, giai ®o¹n cháy trÔ vȁn gÇn nh kh«ng
®æi víi mäi tèc ®é ®éng c¬. V× thÕ góc quay
cŭa trôc khuûu sÏ t¨ng lên so víi khi ®éng
c¬ ch¹y víi tèc ®é 1000 v/ph. NÕu vȁn sö
dông thêi ®iÓm ®ánh löa nh trong môc (1)
cho tèc ®é 2000 v/ph th× thêi ®iÓm mµ ®éng
c¬ s¶n ra áp lùc næ cùc ®¹i sÏ bÞ trÔ h¬n 10o
ATDC.
(3) V× vËy, ®Ó s¶n ra áp lùc næ cùc ®¹i t¹i 10o
t : Khoảng cháy trễ Thời ATDC khi ®éng c¬ ®ang ch¹y 2000 v/ph th×
điểm đánh lửa thêi ®iÓm ®ánh löa ph¶i sím h¬n ®Ó bù
Thời điểm đánh lửa để có áp lực nổ cực đại cho góc quay cŭa trôc khuûu ®· bÞ trÔ trong
Ranh giới giữa giai đoạn cháy trễ và tốc độ lan truyền môc (2). Quá tr×nh ®Þnh thêi ®ánh löa sím
ngọn lửa nµy
Giai đoạn cháy trễ ®îc gäi lµ ®ánh löa sím, vµ sù lµm trÔ thêi
Giai đoạn lan truyền ngọn lửa ®iÓm ®ánh löa ®îc gäi lµ ®ánh löa muén.
Đánh lửa muộn
Góc quay của trục khuỷu

-6-
 2. §iÒu khiÓn theo t¶i träng cña ®éng c¬
(1) Khi ®éng c¬ mang t¶i thÊp th× áp lùc næ cùc
®¹i ®îc coi lµ xuÊt hiÖn 10o ATDC , khi thêi
®iÓm ®ánh löa tèi u ®îc ®Æt sím 20o BTDC.
(2) Khi t¶i träng cŭa ®éng c¬ t¨ng, mËt ®é
kh«ng khÝ còng t¨ng vµ giai ®o¹n lan
truyÒn ngän löa gi¶m xuèng. V× thÕ, nÕu
cø sö dông thêi ®iÓm ®ánh löa nh trong
môc (1) th× thêi ®iÓm mµ ®éng c¬ s¶n ra áp
lùc næ cùc ®¹i sÏ bÞ sím h¬n 10o ATDC.
(3) §Ó s¶n ra áp lùc næ cùc ®¹i t¹i thêi ®iÓm 10o
ATDC khi ®éng c¬ mang t¶i nÆng th× thêi
®iÓm ®ánh löa ph¶i muén h¬n ®Ó bù cho
góc quay cŭa trôc khuûu ®· bÞ sím trong
môc (2).
Ngîc l¹i, khi t¶i träng cŭa ®éng c¬ thÊp th×
th êi ®iÓm ®ánh löa ph¶i sím h¬n. (Tuy
nhiên, khi ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i, th×
kho¶ng thêi gian ®ánh löa sím ph¶i nhá
hoÆc b»ng kh«ng ®Ó ng¨n ngõa hiÖn tîng
næ kh«ng æn ®Þnh)
(2/3)

 §iÒu khiÓn tiÕng gâ ®éng c¬

TiÕng gõ trong ®éng c¬ do sù tù bèc cháy g©y ra, khi hőn
hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu tù b¾t löa trong buång ®èt.
§éng c¬ trë nên dÔ bÞ gõ khi thêi ®iÓm ®ánh löa sím.
HiÖn tîng tiÕng gõ m¹nh có ¶nh hëng xÊu ®Õn hiÖu
suÊt cŭa ®éng c¬ nh t¨ng tiêu hao nhiên liÖu, gi¶m
c«ng suÊt phát. Trái l¹i, tiÕng gõ nhÑ l¹i có tác dông
n©ng cao tiÕt kiÖm nhiên liÖu vµ t¨ng c«ng suÊt.
Các hÖ thèng ®ánh löa gÇn ®©y có ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm
®ánh löa lµm muén thêi ®iÓm ®ánh löa theo tiÕng gõ, khi
c¶m biÕn phát hiÖn có tiÕng gõ th× ®iÒu khiÓn cho thêi
®iÓm ®ánh löa muén, cßn khi kh«ng phát hiÖn ra
tiÕng gõ n÷a th× ®iÒu khiÓn cho thêi ®iÓm ®ánh löa
sím h¬n. B»ng cách ng¨n ngõa tiÕng gõ nh vËy, hÖ
thèng nµy gióp t¨ng tiÕt kiÖm nhiên liÖu vµ t¨ng c«ng
suÊt phát.
(3/3)

-7-
Cuén ®ánh löa M« t¶
Cuén ®ánh löa t¹o ra ®iÖn áp cao ®ŭ ®Ó phóng tia hå quang
gi÷a hai ®iÖn cùc cŭa bugi. Các cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp
®îc quÊn quanh lõi. Sè vßng cŭa cuén thø cÊp lín h¬n
cuén s¬ cÊp kho¶ng 100 lÇn.
Mét ®Çu cŭa cuén s¬ cÊp ®îc nèi víi IC ®ánh löa, cßn mét
®Çu cŭa cuén thø cÊp ®îc nèi víi bugi. Các ®Çu cßn l¹i
cŭa các cuén ®îc nèi víi ¾c quy.
(1/1)

Ho¹t ®éng cña cuén ®ánh löa

1. Dßng ®iÖn trong cuén s¬ cÊp
Khi ®éng c¬ ch¹y, dßng ®iÖn tõ ¾c quy ch¹y qua IC ®ánh
löa, vµo cuén s¬ cÊp, phù hîp víi tÝn hiÖu thêi ®iÓm ®ánh
löa (IGT) do ECU ®éng c¬ phát ra.
KÕt qu¶ lµ các ®êng søc tõ trêng ®îc t¹o ra chung
quanh cuén d©y có lõi ë trung t©m.
(1/2)

-8-
2. Ng¾t dßng ®iÖn vµo cuén s¬ cÊp
Khi ®éng c¬ tiÕp tôc ch¹y, IC ®ánh löa nhanh chóng ng¾t
dßng ®iÖn vµo cuén s¬ cÊp, phù hîp víi tÝn hiÖu IGT
do ECU ®éng c¬ phát ra.
KÕt qu¶ lµ tõ th«ng cŭa cuén s¬ cÊp b¾t ®Çu gi¶m.
V× vËy, t¹o ra mét søc ®iÖn ®éng theo chiÒu chèng l¹i sù
gi¶m tõ th«ng hiÖn có, th«ng qua tù c¶m cŭa cuén s¬
cÊp vµ c¶m øng t¬ng hő cŭa cuén thø cÊp. HiÖu øng tù
c¶m t¹o ra mét thÕ ®iÖn ®éng kho¶ng 500 V trong
cuén s¬ cÊp, vµ hiÖu øng c¶m øng t¬ng hő kÌm
theo cŭa cuén thø cÊp t¹o ra mét søc ®iÖn ®éng
kho¶ng 30 kV. ThÕ ®iÖn ®éng nµy lµm cho bugi phát
ra tia löa.
Dßng s¬ cÊp cµng lín vµ sù ng¾t dßng s¬ cÊp cµng
nhanh th× ®iÖn thÕ thø cÊp cµng lín.
(2/2)

-9-
IC ®ánh löa Ho¹t ®éng
§¹i c¬ng
IC ®ánh löa thùc hiÖn mét cách chÝnh xác sù
ng¾t dßng s¬ cÊp ®i vµo cuén ®ánh löa, phù
hîp víi tÝn hiÖu ®ánh löa (IGT) do ECU ®éng c¬
phát ra.
Tĩn hiÖu thêi ®iÓm ®ánh löa (IGT)
Khi tÝn hiÖu IGT chuyÓn tõ ng¾t sang ®óng, IC
®ánh löa b¾t ®Çu cho dßng ®iÖn vµo cuén
s¬ cÊp.
 §iÒu khiÓn dßng kh«ng ®æi
Khi dßng s¬ cÊp ®¹t ®Õn mét trÞ sè ®·
®Þnh, IC ®ánh löa sÏ khèng chÕ cêng ®é
cùc ®¹i b»ng cách ®iÒu chØnh dßng.
 §iÒu khiÓn góc ®óng tiÕp ®iÓm
§Ó ®iÒu chØnh qu·ng thêi gian (góc ®óng)
tån t¹i cŭa dßng s¬ cÊp; thêi gian nµy cÇn
ph¶i gi¶m xuèng khi tèc ®é cŭa ®éng c¬
t¨ng lên (trong mét sè kiÓu ®éng c¬ gÇn
®©y, chøc n¨ng kiÓm soát nµy ®îc thùc
hiÖn th«ng qua tÝn hiÖu IGT).
Khi tÝn hiÖu IGT chuyÓn tõ ®óng sang ng¾t, IC
®ánh löa sÏ ng¾t dßng s¬ cÊp. Vµo thêi ®iÓm
dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t, ®iÖn thÕ hµng tr¨m v«n
®îc t¹o ra trong cu«n s¬ cÊp vµ hµng chôc
ngµn v«n ®îc t¹o ra trong cuén thø cÊp, lµm
cho bugi phóng tia löa.
(1/2)

-10-
 Tĩn hiÖu IGT
IC ®ánh löa thùc hiÖn mét cách chÝnh xác sù
ng¾t dßng s¬ cÊp ®i vµo cuén ®ánh löa, phù
hîp víi tÝn hiÖu IGT do ECU ®éng c¬ phát ra.
Sau ®ó, IC ®ánh löa truyÒn mét tÝn hiÖu
kh¼ng
®Þnh (IGF) cho ECU phù hîp víi cêng ®é cŭa
dßng s¬ cÊp.
TÝn hiÖu kh¼ng ®Þnh (IGF) ®îc phát ra khi
dßng s¬ cÊp ®¹t ®Õn mét trÞ sè ®· ®îc Ên ®Þnh
IF1. Khi dßng s¬ cÊp vît quá trÞ sè qui ®Þnh
IF2 th× hÖ thèng sÏ xác ®Þnh r»ng lîng dßng
cÇn thiÕt ®· ch¹y qua vµ cho phát tÝn hiÖu
IGF
®Ó trë vÒ ®iÖn thÕ ban ®Çu. (D¹ng sóng cŭa tÝn
hiÖu IGF thay ®æi theo tõng kiÓu ®éng c¬).
NÕu ECU kh«ng nhËn ®îc tÝn hiÖu IGF, nó sÏ
quyÕt ®Þnh r»ng ®· có sai sót trong hÖ thèng
®ánh löa. §Ó ng¨n ngõa sù quá nhiÖt, ECU sÏ
cho ngõng phun nhiên liÖu vµ lu gi÷ sù sai sót
nµy trong chøc n¨ng chÈn ®oán. Tuy nhiên,
ECU ®éng c¬ kh«ng thÓ phát hiÖn ra các sai
sót trong m¹ch thø cÊp v× nó chØ kiÓm soát
m¹ch s¬ cÊp ®Ó nhËn tÝn hiÖu IGF.
GîI ý
Trong mét sè kiÓu ®éng c¬, tÝn hiÖu IGF ®îc
xác ®Þnh th«ng qua ®iÖn thÕ s¬ cÊp.
(2/2)

-11-
Bugi M« t¶
§iÖn thÕ cao trong cuén thø cÊp lµm phát sinh ra tia löa gi÷a
®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc nèi ®Êt cŭa bugi ®Ó ®èt cháy
hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu ®· ®îc nÐn trong xy-lanh.
(1/1)

-12-
C¬ cÊu ®ánh löa
Sù næ cŭa hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu do tia löa tõ bugi
®îc gäi chung lµ sù bùng cháy. Tuy nhiên, sù bùng cháy
kh«ng ph¶i xÈy ra tøc kh¾c, mµ diÔn ra nh sau:
Tia löa xuyên qua hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu tõ ®iÖn cùc
trung t©m ®Õn ®iÖn cùc tiÕp ®Êt. KÕt qu¶ lµ phÇn hőn
hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu däc theo tia löa bÞ kÝch ho¹t, ph¶n
øng hoá häc («xy hoá) x¶y ra, vµ s¶n sinh ra nhiÖt ®Ó h×nh
thµnh cái gäi lµ “nh©n ngän löa”.
Nh©n ngän löa nµy l¹i kÝch ho¹t hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên
liÖu bao quanh, vµ phÇn hőn hîp nµy l¹i kÝch ho¹t chung
quanh nó. Cø nh thÕ nhiÖt cŭa nh©n ngän löa ®îc më
réng ra trong mét quá tr×nh ®îc gäi lµ lan truyÒn ngän löa
®Ó ®èt cháy hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu.
NÕu nhiÖt ®é cŭa các ®iÖn cùc quá thÊp hoÆc khe hë gi÷a
các ®iÖn cùc quá nhŏ, các ®iÖn cùc sÏ hÊp thô nhiÖt to¶
ra tõ tia löa. KÕt qu¶ lµ nh©n ngän löa bÞ t¾t vµ ®éng c¬
kh«ng næ.
HiÖn tîng nµy ®îc gäi lµ sù dËp t¾t ®iÖn cùc. NÕu hiÖu
øng dËp t¾t ®iÖn cùc nµy lín th× nh©n ngän löa sÏ bÞ t¾t.
§iÖn cùc cµng bÐ th× hiÖu øng dËp t¾t cµng nhŏ. Vµ ®iÖn cùc
cµng vu«ng th× cµng dÔ phóng ®iÖn.
Mét sè bugi có r·nh ch÷ “U” trong ®iÖn cùc tiÕp ®Êt,
hoÆc r·nh ch÷ “V” trong ®iÖn cùc trung t©m ®Ó t¨ng ®é
®ánh löa. Nh÷ng bugi nµy có hiÖu øng dËp t¾t thÊp h¬n
các bugi kh«ng có r·nh trong ®iÖn cùc; chóng cho phÐp
h×nh thµnh nh÷ng nh©n ngän löa lín. Ngoµi ra, mét sè
bugi cßn gi¶m hiÖu øng dËp t¾t b»ng cách sö dông nh÷ng
®iÖn cùc m¶nh.
(1/1)

-13-
§Æc tĩnh ®ánh löa
Các yÕu tè sau ®©y có ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ ®ánh löa
cŭa bugi:
1. H×nh dáng ®iÖn cùc vµ ®Æc tĩnh phóng ®iÖn
Các ®iÖn cùc trßn khó phóng ®iÖn, trong khi ®ó các ®iÖn
cùc vu«ng hoÆc nhän l¹i dÔ phóng ®iÖn. Qua quá
tr×nh sö dông l©u dµi, các ®iÖn cùc bÞ lµm trßn dÇn vµ
trë nên khó ®ánh löa. V× vËy, cÇn ph¶i thay thÕ bugi.
Các buji có
®iÖn cùc m¶nh vµ nhän th× phóng ®iÖn dÔ h¬n. Tuy
nhiên, nh÷ng ®iÖn cùc nh thÕ sÏ chóng mßn vµ tuæi thä
cŭa bugi sÏ ng¾n h¬n. V× thÕ, mét sè bugi có các
®iÖn cùc ®îc hµn ®¾p platin hoÆc iridium ®Ó chèng
mßn. Chóng ®îc gäi lµ các bugi có cùc platin hoÆc
iridium.
GîI ý
Kho¶ng thêi gian thay thÕ bugi:
KiÓu bugi th«ng thêng: sau 10.000 ®Õn 60.000 km
KiÓu có ®iÖn cùc platin hoÆc iridium: sau 100.000 ®Õn
240.000 km
Kho¶ng thêi gian thay bugi có thÓ thay ®æi tuú theo kiÓu
xe, ®Æc tÝnh ®éng c¬, vµ níc sö dông.
2. Khe hë ®iÖn cùc vµ ®iÖn áp yêu cÇu
Khi bugi bÞ ¨n mßn th× khe hë gi÷a các ®iÖn cùc t¨ng lên,
vµ ®éng c¬ có thÓ bŏ máy.
Khi khe hë gi÷a cùc trung t©m vµ cùc tiÕp ®Êt t¨ng lên,
sù phóng tia löa gi÷a các ®iÖn cùc trë nên khó kh¨n.
Do
®ó, cÇn có mét ®iÖn áp lín h¬n ®Ó phóng tia löa. V× vËy
cÇn ph¶i ®Þnh kú ®iÒu chØnh khe hë ®iÖn cùc hoÆc thay
thÕ bugi.
GîI ý
 NÕu có thÓ cung cÊp ®ŭ ®iÖn áp cÇn thiÕt cho dù
khe hë ®iÖn cùc t¨ng lên th× bugi sÏ t¹o ra tia löa
m¹nh, måi löa tèt h¬n. V× thÕ, trên thÞ trêng có
nh÷ng bugi có khe hë réng ®Õn 1,1 mm.
 Các bugi có ®iÖn cùc platin hoÆc iridium kh«ng cÇn
®iÒu chØnh khe hë v× chóng kh«ng bÞ mßn (chØ cÇn
thay thÕ)
(1/1)

-14-
Vïng nhiÖt
NhiÖt lîng do mét bugi bøc x¹ ra thay ®æi tuú theo h×nh
dáng vµ vËt liÖu cŭa bugi. NhiÖt lîng bøc x¹ ®ó ®îc gäi lµ
vùng nhiÖt.
KiÓu bugi phát x¹ ra nhiÒu nhiÖt ®îc gäi lµ kiÓu bugi l¹nh,
bëi v× nó kh«ng bÞ nóng lên nhiÒu. KiÓu bugi phát x¹ Ýt nhiÖt
®îc gäi lµ kiÓu nóng, v× nó gi÷ l¹i nhiÖt.
M· sè cŭa bugi ®îc in trên bugi, nó m« t¶ cÊu t¹o vµ ®Æc
tÝnh cŭa bugi. Mµ sè có khác nhau ®«i chót, tuú theo nhµ
chÕ t¹o. Th«ng thêng, con sè vùng nhiÖt cµng lín th× bugi
cµng l¹nh v× nó phát x¹ nhiÖt tèt. Bugi lµm viÖc tèt nhÊt khi
nhiÖt ®é tèi thiÓu cŭa ®iÖn cùc trung t©m n»m trong kho¶ng
nhiÖt ®é tù lµm s¹ch: 450o C, vµ nhiÖt ®é tù bÐn löa: 950oC.
GîI ý KHI SöA CH÷A
Vùng nhiÖt thÝch hîp cŭa bugi thay ®æi tuú theo kiÓu xe.
ViÖc l¾p mét bugi có vùng nhiÖt khác ®i sÏ g©y nhiÔu
cho nhiÖt ®é tù lµm s¹ch vµ nhiÖt ®é tù bÐn löa. §Ó
ng¨n ngõa hiÖn tîng nµy, cÇn sö dông kiÓu bugi ®· quy
®Þnh
®Ó thay thÕ.
Sö dông bugi l¹nh khi ®éng c¬ ch¹y víi tèc ®é vµ
t¶i träng thÊp sÏ lµm gi¶m nhiÖt ®é cŭa ®iÖn cùc vµ lµm
cho
®éng c¬ ch¹y kh«ng tèt. Sö dông bugi nóng khi ®éng c¬
ch¹y víi tèc ®é vµ t¶i träng cao sÏ lµm cho nhiÖt ®é cŭa
®iÖn cùc t¨ng cao, lµm ch¶y ®iÖn cùc.
(1/2)

1. NhiÖt ®é tù lµm s¹ch

Khi bugi ®¹t ®Õn mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh, nó ®èt cháy hÕt
các muéi than ®äng trên khu vùc ®ánh löa, gi÷ cho khu
vùc nµy lu«n s¹ch. NhiÖt ®é nµy ®îc gäi lµ nhiÖt ®é tù
lµm s¹ch. Tác dông tù lµm s¹ch cŭa bugi x¶y ra khi
nhiÖt
®é cŭa ®iÖn cùc vît quá 450o C. NÕu các ®iÖn cùc cha
®¹t ®Õn nhiÖt ®é tù lµm s¹ch nµy th× muéi than sÏ tÝch
luü trong khu vùc ®ánh löa cŭa bugi. HiÖn tîng nµy có
thÓ lµm cho bugi kh«ng ®ánh löa ®îc tèt.
(2/2)

2. NhiÖt ®é tù bÐn löa

NÕu b¶n th©n bugi trë thµnh nguån nhiÖt vµ ®èt cháy hőn
hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu mµ kh«ng cÇn ®ánh löa, th×
hiÖn tîng nµy ®îc gäi lµ “nhiÖt ®é tù bÐn löa”. HiÖn t-
îng tù bÐn löa x¶y ra khi nhiÖt ®é cŭa ®iÖn cùc vît
quá 950 o C. NÕu nó xuÊt hiÖn, c«ng suÊt cŭa ®éng c¬
sÏ gi¶m sót v× thêi ®iÓm ®ánh löa kh«ng ®óng, vµ các
®iÖn cùc hoÆc pÝtt«ng có thÓ bÞ ch¶y tõng phÇn
(2/2)

-15-
 Bugi có cùc platin hoÆc iri®i
Trên các bugi kiÓu nµy, ®iÖn cùc trung t©m vµ
®iÖn cùc tiÕp ®Êt ®îc phŭ mét líp mŏng platin
hoÆc iri®i. V× vËy, tuæi thä cŭa nh÷ng bugi nµy
dµi h¬n bugi th«ng thêng.
V× platin vµ iri®i chèng ®îc ¨n mßn nên ®iÖn
cùc trung t©m có thÓ vȁn nhŏ, t¹o ®iÒu kiÖn
®ánh löa tèt.
1. Bugi có cùc platin
Trong lo¹i bugi nµy, platin ®îc hµn ®¾p lên
®Çu ®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc tiÕp ®Êt.
§êng kÝnh cŭa ®iÖn cùc trung tÊm nhŏ h¬n
so víi bugi th«ng thêng.
2. Bugi có cùc iri®i
Trong lo¹i buji nµy, iri®i (có kh¶ n¨ng
chèng ¨n mßn cao h¬n platin) ®îc hµn ®¾p
lên ®Çu ®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc
tiÕp
®Êt. §êng kÝnh ®iÖn cùc trung t©m nhŏ h¬n
so víi cŭa bugi cùc platin.
GîI ý
Mét sè trong sè các bugi nµy kh«ng ®-
îc hµn ®¾p platin lên ®iÖn cùc nèi ®Êt.
(1/2)

-16-
 Các bugi có cùc platin vµ iri®i ®îc thay thÕ sau nh÷ng
qu·ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Chóng kh«ng ®ßi hŏi ph¶i
®iÒu chØnh khe hë hoÆc lµm s¹ch trong quá tr×nh sö
dông, nÕu
®éng c¬ ch¹y tèt.
GîI ý
Kho¶ng thêi gian thay thÕ các bugi có cùc platin vµ
iri®i: Sau 100,000 ®Õn 240,000 km
Kho¶ng thêi gian thay bôgi nµy có thÓ thay ®æi tuú
theo kiÓu xe, ®Æc tÝnh ®éng c¬, vµ khu vùc sö dông.
CHó ý:
§Ó tránh lµm hŏng các ®iÖn cùc, kh«ng nên ®ánh s¹ch
các bugi có cùc platin vµ iri®i. ViÖc lµm s¹ch có thÓ
lµm hŏng ®iÖn cùc vµ h¹n chÕ kh¶ n¨ng cŭa lo¹i bugi
nµy. Tuy nhiên, nÕu bugi bÞ muéi hoÆc quá bÈn
chóng cÇn
®îc lµm s¹ch trong thêi gian ng¾n (nhiÒu nhÊt lµ 20
gi©y) trong máy lµm s¹ch bugi.
Khe hë cŭa nh÷ng bugi nµy kh«ng cÇn ®iÒu chØnh,
mµ ph¶i l¾p míi.
Minh ho¹ bên trái ®©y cho thÊy mét kiÓu nh·n ®îc
g¾n trong khoang ®éng c¬ cŭa xe, báo cho biÕt r»ng ®éng
c¬ có sö dông các bugi víi cùc platin hoÆc iri®i
(2/2)

TDI (HÖ thèng ®ánh löa trùc tiÕp TOYOTA) M« t¶

Trong hÖ thèng TDI, bé chia ®iÖn th«ng th-
êng kh«ng cßn ®îc sö dông n÷a. Thay vµo ®ó,
TDI cung cÊp mét cuén ®ánh löa cùng víi
mét IC
®ánh löa ®éc lËp cho mői xy-lanh. V× hÖ
thèng nµy kh«ng cÇn sö dông bé chia ®iÖn
hoÆc d©y cao áp nên nó có thÓ gi¶m tæn
thÊt n¨ng lîng trong khu vùc cao áp vµ t¨ng
®é bÒn. §ång thêi nó cũng gi¶m ®Õn møc tèi
thiÓu nhiÔu ®iÖn-tõ, bëi v× kh«ng sö dông
tiÕp ®iÓm trong khu vùc cao áp.
Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®ánh löa ®îc
thùc hiÖn th«ng qua viÖc sö dông ESA (®ánh
löa sím b»ng ®iÖn tö)

-17-
  ESA (§ánh löa sím b»ng ®iÖn tö)
ECU cŭa ®éng c¬ nhËn ®îc các tÝn hiÖu tõ
các c¶m biÕn khác nhau, tÝnh toán thêi
®iÓm
®ánh löa, truyÒn tÝn hiÖu ®ánh löa ®Õn IC
®ánh löa. Thêi ®iÓm ®ánh löa ®îc tÝnh toán
liên tôc theo ®iÒu kiÖn cŭa ®éng c¬, dùa
trên giá trÞ thêi ®iÓm ®ánh löa tèi u ®· ®îc
lu gi÷ trong máy tÝnh, díi d¹ng mét b¶n
®å ESA. So víi ®iÒu khiÓn ®ánh löa c¬ häc
cŭa các hÖ thèng th«ng thêng th× ph¬ng
pháp
®iÒu khiÓn b»ng ESA có ®é chÝnh xác cao
h¬n vµ kh«ng cÇn ph¶i ®Æt l¹i thêi ®iÓm
®ánh löa. KÕt qu¶ lµ hÖ thèng nµy gióp c¶i
thiÖn tiÕt kiÖm nhiên liÖu vµ t¨ng c«ng
suÊt phát ra.
THAM KH¶O:
TDI cũng ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét hÖ thèng
®ánh löa trùc tiÕp (DIS) hoÆc hÖ thèng
®ánh löa kh«ng có bé chia ®iÖn (DLI)
(1/1)

-18-
 Các bé phËn
HÖ thèng ®ánh löa trùc tiÕp bao gåm các bé
phËn sau ®©y:
1. C¶m biÕn vÞ trĩ trôc khuýu (NE)
Phát hiÖn góc quay trôc khuûu (tèc ®é ®éng
c¬)
2. C¶m biÕn vÞ trĩ cña trôc cam (G)
NhËn biÕt xy lanh, kú vµ theo dõi ®Þnh thêi
cŭa trôc cam.
3. C¶m biÕn tiÕng gâ (KNK)
Phát hiÖn tiÕng gõ cŭa ®éng c¬
4. C¶m biÕn vÞ trĩ bím ga (VTA)
Phát hiÖn góc më cŭa bím ga
5. C¶m biÕn lu lîng khĩ n¹p (VG/PIM) Phát
hiÖn lîng kh«ng khÝ n¹p (trong mét sè kiÓu
®éng c¬, chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn
bëi C¶m biÕn áp suÊt trong èng n¹p)
6. C¶m biÕn nhiÖt ®é níc (THW)
Phát hiÖn nhiÖt ®é níc lµm mát ®éng c¬
7. Cuén ®ánh löa vµ IC ®ánh löa
§óng vµ ng¾t dßng ®iÖn trong cuén s¬
cÊp vµo thêi ®iÓm tèi u. Göi các tÝn hiÖu
IGT
®Õn ECU ®éng c¬.
8. ECU ®éng c¬
Phát ra các tÝn hiÖu IGT dùa trên các tÝn
hiÖu tõ các c¶m biÕn khác nhau, vµ göi
tÝn hiÖu ®Õn cuén ®ánh löa có IC ®ánh löa.
9. Bugi
Phát ra tia löa ®iÖn ®Ó ®èt cháy hőn hîp
kh«ng khÝ-nhiên liÖu.
(1/2)

-19-
1. Cuén ®ánh löa có IC ®ánh löa
ThiÕt bÞ nµy bao gåm IC ®ánh löa vµ cuén ®ánh löa
kÕt hîp thµnh mét côm.
Tríc ®©y, dßng ®iÖn cao áp ®îc dȁn ®Õn xy-lanh b»ng
d©y cao áp. Nhng nay, th× cuén ®ánh löa có thÓ nèi trùc
tiÕp ®Õn bugi cŭa tõng xy-lanh th«ng qua viÖc sö
dông cuén ®ánh löa kÕt hîp víi IC ®ánh löa.
Kho¶ng cách dȁn ®iÖn cao áp ®îc rót ng¾n nhê có nèi
trùc tiÕp cuén ®ánh löa víi bugi, lµm gi¶m tæn thÊt
®iÖn áp vµ nhiÔu ®iÖn tõ. Nhê thÕ ®é tin cËy cŭa hÖ
thèng
®ánh löa ®îc n©ng cao.
(2/2)

Ho¹t ®éng
Sau ®©y lµ mét thÝ dô vÒ vËn hµnh dùa trên
DIS cŭa ®éng c¬ 1NZ-FE, dùng cuén ®ánh
löa kÕt hîp víi IC ®ánh löa.
1. ECU ®éng c¬ nhËn tÝn hiÖu tõ các c¶m biÕn
khác nhau vµ xác ®Þnh thêi ®iÓm ®ánh löa
tèi u. (ECU cŭa ®éng c¬ cũng có tác ®éng
®Õn viÖc ®iÒu khiÓn ®ánh löa sím)
2. ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu IGT ®Õn cuén
®ánh löa có IC ®ánh löa. TÝn hiÖu IGT ®îc
göi ®Õn IC ®ánh löa theo thø tù ®ánh löa
(1-3-4-2).
3. Cuén ®ánh löa, víi dßng s¬ cÊp ®îc ng¾t
®ét ngét, sÏ sinh ra dßng cao áp.
4. TÝn hiÖu IGF ®îc göi ®Õn ECU ®éng c¬ khi
dßng s¬ cÊp vît quá mét trÞ sè ®· ®Þnh.
5. Dßng cao áp phát ra tõ cuén thø cÊp sÏ
®îc dȁn ®Õn bugi vµ g©y ®ánh löa.
(1/1)

-20-
Tham kh¶o Nguyên lĩ ho¹t ®éng cña kiÓu tranzito
1. Bé phát tÝn hiÖu phát ra tÝn hiÖu ®ánh löa.
2. Bé ®ánh löa (IC ®ánh löa) nhËn tÝn hiÖu
®ánh löa vµ lËp tøc cho ch¹y dßng s¬ cÊp.
3. Cu«n ®ánh löa, víi dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t ®ét
ngét, sinh ra dßng cao áp.
4. Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi dßng cao áp
tõ cuén thø cÊp ®Õn các bugi
5. Bugi nhËn dßng cao áp vµ ®ánh löa ®Ó ®èt
cháy hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu
Thêi ®iÓm ®ánh löa sím ®îc ®iÒu khiÓn bëi bé
®ánh löa sím li tÊm vµ bé ®ánh löa sím ch©n
kh«ng.

 Bé ®ánh löa sím li t©m

Bé ®ánh löa sím li t©m ®iÒu khiÓn ®ánh löa
sím theo tèc ®é cŭa ®éng c¬.
Th«ng thêng, vÞ trÝ cŭa các “qu¶ v¨ng” cŭa
bé ®ánh löa sím li t©m ®îc xác ®Þnh b»ng
lß-xo cŭa nó.
Khi tèc ®é cŭa trôc bé chia ®iÖn t¨ng lên
cùng víi tèc ®é cŭa ®éng c¬, lùc ly t©m vît
quá lùc cŭa lß-xo, cho phÐp các qu¶ v¨ng
tách xa ra. KÕt qu¶ lµ vÞ trÝ cŭa r«to tÝn hiÖu
dÞch chuyÓn vît quá mét góc ®· ®Þnh vµ
lµm cho ®ánh löa sím.

 Bé ®ánh löa sím ch©n kh«ng

Bé ®ánh löa sím ch©n kh«ng ®iÒu khiÓn
®ánh löa sím theo t¶i träng cŭa ®éng c¬.
Mµng ®îc liên kÕt víi tÊm ng¾t th«ng qua
thanh ®Èy boÆc bé chÕ hoµ khÝ.
Buång mµng ®îc nèi th«ng víi cöa tríc
cŭa ®êng èng n¹p.
Khi bím ga hÐ më, áp suÊt ch©n kh«ng tõ
cöa tríc sÏ hót mµng ®Ó lµm quay tÊm
ng¾t. KÕt qu¶ lµ bé phát tÝn hiÖu dÞch
chuyÓn, vµ g©y ra ®ánh löa sím.
(1/1)

-21-
 Nguyên lĩ ho¹t ®éng cña kiÓu tranzito có
ESA
1. ECU ®éng c¬ nhËn tÝn hiÖu tõ các c¶m biÕn
khác nhau, tÝnh toán thêi ®iÓm ®ánh löa tèi
u, vµ göi tÝn hiÖu ®ánh löa tíi bé ®ánh löa.
(ECU ®éng c¬ cũng có tác dông ®iÒu khiÓn
®ánh löa sím).
2. Bé ®ánh löa nhËn tÝn hiÖu ®ánh löa vµ
lËp tøc cho ch¹y dßng s¬ cÊp.
3. Cuén ®ánh löa, víi dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t ®ét
ngét, sinh ra dßng cao áp
4. Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi dßng cao áp
tõ cuén thø cÊp ®Õn các bugi.
5. Bugi nhËn dßng cao áp vµ ®ánh löa ®Ó ®èt
cháy hőn hîp kh«ng khÝ-nhiên liÖu
(1/1)

KiÓm tra KiÓm tra

1. KiÓm tra thêi ®iÓm ®ánh löa ban ®Çu
(1) Cho ®éng c¬ ch¹y ®Ó h©m nóng lên vµ nèi t¾t các
cùc TE1 vµ E1 trên DLC1, hoÆc TC vµ CG trên
DLC3.
(2) Nèi kep cŭa ®Ìn soi thêi ®iÓm ®ánh löa vµo m¹ch
nguån cŭa cuén ®ánh löa.
(3) KiÓm tra thêi ®iÓm ®ánh löa víi bím ga ®óng hoµn toµn
GîI ý:
 Thêi ®iÓm ®ánh löa ban ®Çu ®îc cµi ®Æt b»ng cách nèi
t¾t các cùc TE1 vµ E1 trên DLC1, hoÆc TC vµ CG trên
DLC3.
 Có hai kiÓu kep cŭa ®Ìn soi thêi ®iÓm ®ánh löa: kiÓu dß
theo §óng/Ng¾t dßng s¬ cÊp vµ kiÓu theo ®iÖn áp thø
cÊp.
 V× thêi ®iÓm ®ánh löa sÏ ®îc ®Æt sím khi bím ga më,
nên bím ga cÇn ®îc kiÓm tra xem ®· ®ßng hoµn toµn
cha.
Thêi ®iÓm ®ánh löa ban ®Çu kh«ng chuÈn xác có thÓ
lµm gi¶m c«ng suÊt ®éng c¬, t¨ng tiêu hao nhiên liÖu hoÆc
tiÕng gõ.
(1/3)

-22-
2. KiÓm tra bugi
Bugi sÏ kh«ng ®ánh löa khi bÞ nøt, ®iÖn cùc bÞ mßn, bÈn
hoÆc khe hë quá lín. Khi khe hë quá nhŏ, tia löa có thÓ
bÞ dËp t¾t. Trong trêng hîp nµy, nhiên liÖu kh«ng ®îc
®èt cháy, ngay c¶ khi có tia löa.
GîI ý:
NÕu sö dông bugi víi vùng nhiÖt kh«ng phù hîp th× có
thÓ dȁn ®Õn tÝch luü muéi than hoÆc ch¶y ®iÖn cùc.
(2/3)

3. Thö bugi
(1) Tháo tÊt c¶ gi¾c nèi cŭa vßi phun ®Ó kh«ng có
phun nhiên liÖu.
(2) Tháo cuén ®ánh löa (víi bé ®ánh löa) vµ bugi
(3) Nèi l¹i bugi vµo cuén ®ánh löa.
(4) Nèi gi¾c nèi víi bugi, vµ tiÕp ®Êt cho bugi. KiÓm tra xem
bugi có ®ánh löa hay kh«ng khi quay khëi ®éng ®éng c¬.
ViÖc kiÓm tra nµy nh»m xác ®Þnh xem xy-lanh nµo kh«ng
®îc ®ánh löa.
CHó ý:
Khi kiÓm tra buGi, kh«ng cho quay khëi ®éng ®éng c¬
l©u quá 5-10 gi©y.
(3/3)

-23-
Bài tập

Hãy sử dụng các bài tập này để kiểm tra mức hiểu biết của bạn về các tài liệu trong chương này. Sau khi trả lời mỗi
bài tập, bạn có thể dùng nút tham khảo để kiểm tra các trang liên quan đến câu hỏi về dòng điện. Khi các bạn có câu
trả lời đúng, hãy trở về văn bản để duyệt lại tài liệu và tìm câu trả lời đúng. Khi đã trả lời đúng mọi câu hỏi, bạn có
thể chuyển sang chương tiếp theo.

-24-
Câu hỏi- 1

Đánh dấu Đúng hoặc Sai cho các câu sau đây.

S Câu Đúng hoặc

Các câu trả

lời
1. Trong hệ thống đánh lửa, điện cao áp dùng cho đánh lửa được tạo ra bằng
cách sử dụng hiện tượng tự cảm và cảm ứng tương hỗ của cuộn
dây. Đúng Sai
2. Đối với hệ thống đánh lửa trực tiếp (DIS), ECU động cơ gửi tín hiệu
đánh lửa (IGT) đến bộ đánh lửa của từng xy-lanh, phù hợp với trình tự
đánh lửa.
Đúng Sai
3. Khi thời điểm đánh lửa sớm thì khó phát sinh tiếng gõ động cơ.
4. Các bugi có cực platin hoặc iriđi thì không cần điều chỉnh khe hở hoặc làm
sạch điện cực khi động cơ chạy tốt. Đúng Sai

Đúng Sai

Câu hỏi- 2
Các câu sau đây đề cập đến các bộ phận của hệ thống đánh lửa. Từ các cụm từ dưới đây, hãy chọn từ tương
ứng với từng câu.

1. Nó sinh ra điện cao áp cần cho đánh lửa. Nó ngắt dòng sơ cấp tuỳ theo tín hiệu đánh lửa
2. (IGT) từ ECU động cơ.

Nó phát ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp không

3. khí-nhiên Nó gửi tín hiệu đánh lửa (IGT) đến bộ đánh lửa dựa
liệu. 4. trên các tín hiệu từ các cảm biến khác nhau.

a) Bộ đánh lửa b) Bộ chia điện c) Dây cao áp d) ECU động cơ e) Bugi f) Cuộn đánh lửa

Trả lời: 1. 2. 3. 4.

-25-
Câu hỏi- 3
Minh hoạ sau đây thể hiện sự phóng điện của bugi. Hãy chọn minh hoạ thích hợp.

1. 2.

3. 4.

Câu hỏi- 4
Các câu sau đây đề cập đến từng kiểu hệ thống đánh lửa. Hãy chọn câu Sai

1. Trong kiểu có tiếp điểm ngắt mạch, dòng sơ cấp được điều khiển một cách cơ học tại tiếp điểm và cho
chạy dòng ngay lập tức.
2. Trong kiểu tranzito, dòng sơ cấp được cho chạy ngay lập tức bởi tranzito.

Trong kiểu tranzito có ESA, ECU động cơ điều khiển thời điểm đánh lửa.
Hệ thống đánh lửa trực tiếp (DIS) điều khiển thời điểm đánh lửa một cách cơ học.

Câu hỏi- 5
Các câu sau đây đề cập đến việc kiểm tra thời điểm đánh lửa ban đầu của DIS có ESA. Hãy chọ câu Đúng.

1. Việc kiểm tra thời điểm đánh lửa ban đầu phải được tiến hành sau khi động cơ đã được hâm nóng.
2. Nối tắt TE1 và E1 của DLC1 hoặc TC và CG của DLC3 để kiểm tra khi chạy không tải.

Kẹp dây của đèn soi thời điểm dánh lửa được kẹo vào dây cao áp.
Tiến hành kiểm tra với bướm ga mở hoàn toàn.

-26-