HÖ thèng ®¸nh löa M« t¶

Ba yÕu tè quan träng cña ®éng c¬ x¨ng lµ: hçn hîp kh«ng
khÝ-nhiªn liÖu tèt, nÐn Ðp tèt, vµ ®¸nh löa tèt.
HÖ thèng ®¸nh löa t¹o ra mét tia löa m¹nh, vµo thêi ®iÓm
chÝnh x¸c ®Ó ®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
1. Tia löa m¹nh
Trong hÖ thèng ®¸nh löa, tia löa ®îc ph¸t ra gi÷a c¸c
®iÖn cùc cña c¸c bugi ®Ó ®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-
nhiªn liÖu.
V× ngay c¶ khi bÞ nÐn Ðp víi ¸p suÊt cao, kh«ng khÝ vÉn
cã ®iÖn trë, nªn cÇn ph¶i t¹o ra ®iÖn thÕ hµng chôc
ngµn v«n ®Ó ®¶m b¶o ph¸t ra tia löa m¹nh, cã thÓ
®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
2. Thêi ®iÓm ®¸nh löa chÝnh x¸c
HÖ thèng ®¸nh löa ph¶i lu«n lu«n cã thêi ®iÓm ®¸nh löa
chÝnh x¸c ®Ó phï hîp víi sù thay ®æi tèc ®é vµ t¶i träng
cña ®éng c¬.
3. Cã ®ñ ®é bÒn
HÖ thèng ®¸nh löa ph¶i cã ®ñ ®é tin cËy ®Ó chÞu ®ùng
®îc t¸c ®éng cña rung ®éng vµ nhiÖt cña ®éng c¬.
(1/2)

HÖ thèng ®¸nh löa sö dông ®iÖn cao ¸p do

cuén ®¸nh löa t¹o ra nh»m ph¸t ra tia löa ®iÖn
®Ó ®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu
®· ®îc nÐn Ðp. Hçn hîp kh«ng khÝ nhiÖt liÖu
®îc nÐn Ðp vµ ®èt ch¸y trong xi lanh.
Sù bèc ch¸y nµy t¹o ra ®éng lùc cña ®éng
c¬. Nhê cã hiÖn tîng tù c¶m vµ c¶m øng t-
¬ng hç, cu«n d©y t¹o ra ®iÖn ¸p cao cÇn
thiÕt cho
®¸nh löa. Cuén s¬ cÊp t¹o ra ®iÖn thÕ hµng
tr¨m v«n cßn cuén thø cÊp th× t¹o ra ®iÖn
thÕ hµng chôc ngµn v«n.
(1/2)

-1-
 Thay ®æi trong hÖ thèng ®¸nh löa
Cã c¸c kiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nh sau:
1. KiÓu ng¾t tiÕp ®iÓm
KiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nµy cã cÊu t¹o c¬ b¶n
nhÊt. Trong kiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nµy, dßng
s¬ cÊp vµ thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc ®iÒu khiÓn
b»ng c¬ häc.
Dßng s¬ cÊp cña cu«n ®¸nh löa ®îc ®iÒu
khiÓn cho ch¹y ng¾t qu·ng qua tiÕp ®iÓm
cña bé ng¾t dßng.
Bé ®iÒu chØnh ®¸nh löa sím li t©m tèc vµ ch©n
kh«ng ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®¸nh löa.
Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi ®iÖn cao ¸p tõ cu«n
thø cÊp ®Õn c¸c bugi.
GîI ý
Trong kiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nµy c¸c tiÕp ®iÓm
cña bé ng¾t ®iÖn cÇn ®îc ®iÒu chØnh thêng
xuyªn hoÆc thay thÕ.
Mét ®iÖn trë ngoµi ®îc sö dông ®Ó gi¶m sè
vßng d©y cña cuén s¬ cÊp, c¶i thiÖn t¨ng ¸p
cña cuén s¬ cÊp, vµ gi¶m ®Õn møc thÊp
nhÊt sù gi¶m ¸p cña cu«n thø cÊp ë tèc ®é
cao.
Gi¶m sè vßng d©y cña cuén s¬ cÊp lµ gi¶m
®iÖn trë, t¨ng dßng s¬ cÊp, vµ t¨ng sù ph¸t
nhiÖt. V× thÕ, cÇn cã mét ®iÖn trë ngoµi ®Ó
ng¨n ngõa sù t¨ng qu¸ m¹nh dßng s¬ cÊp.
(1/4)

2. KiÓu tranzito
Trong kiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nµy tranzito
®iÒu khiÓn dßng s¬ cÊp, ®Ó nã ch¹y mét
c¸ch gi¸n
®o¹n theo ®óng c¸c tÝn hiÖu ®iÖn ®îc ph¸t ra
tõ bé ph¸t tÝn hiÖu.
Thêi ®iÓm ®¸nh löa sím ®îc ®iÒu khiÓn b»ng
ph¬ng ph¸p c¬ häc nh trong kiÓu hÖ thèng
®¸nh löa ng¾t tiÕp ®iÓm.
(2/4)

-2-
 3. KiÓu tranzito cã ESA (§¸nh löa Sím
b»ng ®iÖn tö)
Trong kiÓu hÖ thèng ®¸nh löa nµy kh«ng sö
dông bé ®¸nh löa sím ch©n kh«ng vµ li t©m.
Thay vµo ®ã, chøc n¨ng ESA cña Bé ®iÒu
khiÓn ®iÖn tö (ECU) sÏ ®iÒu khiÓn thêi
®iÓm
®¸nh löa.
(3/4)

4. HÖ thèng ®¸nh löa trùc tiÕp (DIS)

Thay v× sö dông bé chia ®iÖn, hÖ thèng nµy
sö dông cuén ®¸nh löa ®a béi ®Ó cung
cÊp
®iÖn cao ¸p trùc tiÕp cho bugi. Thêi ®iÓm
®¸nh löa ®îc ®iÒu khiÓn bëi ESA cña ECU
®éng c¬. Trong c¸c ®éng c¬ gÇn ®©y, hÖ
thèng ®¸nh löa nµy chiÕm u thÕ.
(4/4)
GîI ý
KiÓu 2, ®¸nh löa ®ång thêi trong hai xy-
lanh. Mét tia löa xuÊt hiÖn trong kú nÐn vµ
mét trong kú x¶.

-3-
Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®¸nh löa
Trong ®éng c¬ x¨ng, hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu ®îc
®¸nh löa ®Ó ®èt ch¸y (næ), vµ ¸p lùc sinh ra tõ sù bèc
ch¸y sÏ ®Èy pÝtt«ng xuèng.
N¨ng lîng nhiÖt ®îc biÕn thµnh ®éng lùc cã hiÖu qu¶ cao
nhÊt khi ¸p lùc næ cùc ®¹i ®îc ph¸t sinh vµo thêi ®iÓm
trôc khuûu ë vÞ trÝ 10o sau §iÓm ChÕt Trªn (ATDC).
§éng c¬ kh«ng t¹o ra ¸p lùc næ cùc ®¹i vµo thêi ®iÓm
®¸nh löa; nã ph¸t ra ¸p lùc næ cùc ®¹i chËm mét chót,
sau khi
®¸nh löa.
V× vËy, ph¶i ®¸nh löa sím, sao cho ¸p lùc næ cùc ®¹i ®îc
t¹o ra vµo thêi ®iÓm 10o ATDC. Thêi ®iÓm ®¸nh löa ®Ó
®éng c¬ cã thÓ s¶n ra ¸p lùc næ cùc ®¹i vµo 10o tríc
®iÓm chÕt trªn (BTDC) l¹i thêng xuyªn thay ®æi, tuú thuéc
vµo ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ®éng c¬. V× thÕ, hÖ thèng
®¸nh löa ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¸nh löa vµo thêi ®iÓm ®Ó
®éng c¬ t¹o ra ¸p lùc næ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, phï
hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ®éng c¬.

1. Giai ®o¹n ch¸y trÔ

Sù bèc ch¸y (næ) cña hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn
liÖu kh«ng ph¶i xuÊt hiÖn ngay sau khi ®¸nh löa. Tho¹t
®Çu, mét khu vùc nhá (h¹t nh©n) ë s¸t ngay tia löa b¾t
®Çu ch¸y, vµ qu¸ tr×nh b¾t ch¸y nµy lan ra khu vùc
chung quanh.
Qu·ng thêi gian tõ khi hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu
®îc ®¸nh löa cho ®Õn khi nã bèc ch¸y ®îc gäi lµ giai
®o¹n ch¸y trÔ (kho¶ng A ®Õn B trong s¬ ®å).
Giai ®o¹n ch¸y trÔ ®o gÇn nh kh«ng thay ®æi, vµ nã
kh«ng bÞ ¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ®éng
c¬.

-4-
2. Giai ®o¹n lan truyÒn ngän löa
Sau khi h¹t nh©n ngän löa h×nh thµnh, ngän löa nhanh
chãng lan truyÒn ra chung quanh. Tèc ®é lan truyÒn nµy
®îc gäi lµ tèc ®é lan truyÒn ngän löa, vµ thêi kú nµy
®îc gäi lµ thêi kú lan truyÒn ngän löa (B~C~D trong s¬
®å)
Khi cã mét lîng lín kh«ng khÝ ®îc n¹p vµo, hçn hîp
kh«ng khÝ-nhiªn liÖu trë nªn cã mËt ®é cao h¬n. V× thÕ,
kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c h¹t trong hçn hîp
kh«ng khÝ-nhiªn liÖu gi¶m xuèng, nhê thÕ, tèc ®é lan
truyÒn ngän löa t¨ng lªn. Ngoµi ra, luång hçn hîp kh«ng
khÝ-nhiªn liÖu xo¸y lèc cµng m¹nh th× tèc ®é lan
truyÒn ngän löa cµng cao. Khi tèc ®é lan truyÒn ngän
löa cao, cÇn ph¶i ®Þnh thêi ®¸nh löa sím. Do ®ã cÇn
ph¶i ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®¸nh löa theo ®iÒu kiÖn
lµm viÖc cña
®éng c¬.
(1/3)

 §iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®¸nh löa

HÖ thèng ®¸nh löa ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm
®¸nh löa theo tèc ®é vµ t¶i träng cña ®éng
c¬ sao cho ¸p lùc næ cùc ®¹i xuÊt hiÖn ë
10o ATDC.
GîI ý
Tríc ®©y, c¸c hÖ thèng ®¸nh löa sö dông
bé ®¸nh löa sím li t©m vµ bé ®¸nh löa sím
ch©n kh«ng ®Ó ®iÒu khiÓn ®¸nh löa sím
hoÆc muén. Tuy nhiªn, ngµy nay hÇu hÕt
c¸c ®éng c¬ ®Òu sö dông hÖ thèng ESA.
(2/3)

-5-
 1. §iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬
(1) §éng c¬ ®îc coi lµ ph¸t c«ng suÊt hiÖu qu¶
nhÊt khi ¸p lùc næ tèi ®a xuÊt hiÖn ë 10o
ATDC, khi ®ã thêi ®iÓm ®¸nh löa tèi u lµ
10o BTDC, víi tèc ®é 1000 v/ph.
(2) Gi¶ sö tèc ®é ®éng c¬ t¨ng lªn ®Õn 2000
v/ph, giai ®o¹n ch¸y trÔ vÉn gÇn nh kh«ng
®æi víi mäi tèc ®é ®éng c¬. V× thÕ gãc
quay cña trôc khuûu sÏ t¨ng lªn so víi khi
®éng c¬ ch¹y víi tèc ®é 1000 v/ph. NÕu
vÉn sö dông thêi ®iÓm ®¸nh löa nh trong
môc (1) cho tèc ®é 2000 v/ph th× thêi
®iÓm mµ ®éng c¬ s¶n ra ¸p lùc næ cùc
®¹i sÏ bÞ trÔ h¬n 10o ATDC.
(3) V× vËy, ®Ó s¶n ra ¸p lùc næ cùc ®¹i t¹i 10o
ATDC khi ®éng c¬ ®ang ch¹y 2000 v/ph th×
t : Khoảng cháy trễ
thêi ®iÓm ®¸nh löa ph¶i sím h¬n ®Ó bï cho
Thời điểm đánh lửa
gãc quay cña trôc khuûu ®· bÞ trÔ trong
Thời điểm đánh lửa để có áp lực nổ cực đại
môc (2). Qu¸ tr×nh ®Þnh thêi ®¸nh löa sím
Ranh giới giữa giai đoạn cháy trễ và tốc độ lan truyền
nµy
ngọn lửa
®îc gäi lµ ®¸nh löa sím, vµ sù lµm trÔ thêi
Giai đoạn cháy trễ
®iÓm ®¸nh löa ®îc gäi lµ ®¸nh löa muén.
Giai đoạn lan truyền ngọn lửa
Đánh lửa muộn
Góc quay của trục khuỷu

-6-
 2. §iÒu khiÓn theo t¶i träng cña ®éng c¬
(1) Khi ®éng c¬ mang t¶i thÊp th× ¸p lùc næ cùc
®¹i ®îc coi lµ xuÊt hiÖn 10o ATDC , khi thêi
®iÓm ®¸nh löa tèi u ®îc ®Æt sím 20o
BTDC.
(2) Khi t¶i träng cña ®éng c¬ t¨ng, mËt ®é
kh«ng khÝ còng t¨ng vµ giai ®o¹n lan
truyÒn ngän löa gi¶m xuèng. V× thÕ, nÕu
cø sö dông thêi ®iÓm ®¸nh löa nh trong
môc (1) th× thêi ®iÓm mµ ®éng c¬ s¶n ra
¸p lùc næ cùc ®¹i sÏ bÞ sím h¬n 10o
ATDC.
(3) §Ó s¶n ra ¸p lùc næ cùc ®¹i t¹i thêi ®iÓm
10o ATDC khi ®éng c¬ mang t¶i nÆng th×
thêi
®iÓm ®¸nh löa ph¶i muén h¬n ®Ó bï cho
gãc quay cña trôc khuûu ®· bÞ sím
trong môc (2).
Ngîc l¹i, khi t¶i träng cña ®éng c¬ thÊp th×
th êi ®iÓm ®¸nh löa ph¶i sím h¬n.
(Tuy nhiªn, khi ®éng c¬ ch¹y kh«ng t¶i, th×
kho¶ng thêi gian ®¸nh löa sím ph¶i nhá
hoÆc b»ng kh«ng ®Ó ng¨n ngõa hiÖn t-
îng næ kh«ng æn ®Þnh)
(2/3)

 §iÒu khiÓn tiÕng gâ ®éng c¬

TiÕng gâ trong ®éng c¬ do sù tù bèc ch¸y g©y ra, khi
hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu tù b¾t löa trong buång
®èt.
§éng c¬ trë nªn dÔ bÞ gâ khi thêi ®iÓm ®¸nh löa sím.
HiÖn tîng tiÕng gâ m¹nh cã ¶nh hëng xÊu ®Õn hiÖu
suÊt cña ®éng c¬ nh t¨ng tiªu hao nhiªn liÖu, gi¶m
c«ng suÊt ph¸t. Tr¸i l¹i, tiÕng gâ nhÑ l¹i cã t¸c dông
n©ng cao tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ t¨ng c«ng suÊt.
C¸c hÖ thèng ®¸nh löa gÇn ®©y cã ®iÒu khiÓn thêi
®iÓm
®¸nh löa lµm muén thêi ®iÓm ®¸nh löa theo tiÕng gâ,
khi c¶m biÕn ph¸t hiÖn cã tiÕng gâ th× ®iÒu khiÓn
cho thêi
®iÓm ®¸nh löa muén, cßn khi kh«ng ph¸t hiÖn ra tiÕng
gâ n÷a th× ®iÒu khiÓn cho thêi ®iÓm ®¸nh löa sím
h¬n. B»ng c¸ch ng¨n ngõa tiÕng gâ nh vËy, hÖ thèng
nµy gióp t¨ng tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ t¨ng c«ng suÊt
ph¸t.
(3/3)

-7-
Cuén ®¸nh löa M« t¶
Cuén ®¸nh löa t¹o ra ®iÖn ¸p cao ®ñ ®Ó phãng tia hå quang
gi÷a hai ®iÖn cùc cña bugi. C¸c cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp
®îc quÊn quanh lâi. Sè vßng cña cuén thø cÊp lín h¬n cuén
s¬ cÊp kho¶ng 100 lÇn.
Mét ®Çu cña cuén s¬ cÊp ®îc nèi víi IC ®¸nh löa, cßn mét
®Çu cña cuén thø cÊp ®îc nèi víi bugi. C¸c ®Çu cßn l¹i
cña c¸c cuén ®îc nèi víi ¾c quy.
(1/1)

Ho¹t ®éng cña cuén ®¸nh löa

1. Dßng ®iÖn trong cuén s¬ cÊp
Khi ®éng c¬ ch¹y, dßng ®iÖn tõ ¾c quy ch¹y qua IC
®¸nh löa, vµo cuén s¬ cÊp, phï hîp víi tÝn hiÖu thêi
®iÓm ®¸nh löa (IGT) do ECU ®éng c¬ ph¸t ra.
KÕt qu¶ lµ c¸c ®êng søc tõ trêng ®îc t¹o ra chung
quanh cuén d©y cã lâi ë trung t©m.
(1/2)

-8-
2. Ng¾t dßng ®iÖn vµo cuén s¬ cÊp
Khi ®éng c¬ tiÕp tôc ch¹y, IC ®¸nh löa nhanh chãng
ng¾t dßng ®iÖn vµo cuén s¬ cÊp, phï hîp víi tÝn
hiÖu IGT do ECU ®éng c¬ ph¸t ra.
KÕt qu¶ lµ tõ th«ng cña cuén s¬ cÊp b¾t ®Çu gi¶m.
V× vËy, t¹o ra mét søc ®iÖn ®éng theo chiÒu chèng l¹i
sù gi¶m tõ th«ng hiÖn cã, th«ng qua tù c¶m cña cuén
s¬ cÊp vµ c¶m øng t¬ng hç cña cuén thø cÊp. HiÖu
øng tù c¶m t¹o ra mét thÕ ®iÖn ®éng kho¶ng 500 V
trong cuén s¬ cÊp, vµ hiÖu øng c¶m øng t¬ng hç
kÌm theo cña cuén thø cÊp t¹o ra mét søc ®iÖn ®éng
kho¶ng 30 kV. ThÕ ®iÖn ®éng nµy lµm cho bugi ph¸t
ra tia löa.
Dßng s¬ cÊp cµng lín vµ sù ng¾t dßng s¬ cÊp cµng
nhanh th× ®iÖn thÕ thø cÊp cµng lín.
(2/2)

-9-
IC ®¸nh löa Ho¹t ®éng
§¹i c¬ng
IC ®¸nh löa thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c sù
ng¾t dßng s¬ cÊp ®i vµo cuén ®¸nh löa, phï
hîp víi tÝn hiÖu ®¸nh löa (IGT) do ECU ®éng
c¬ ph¸t ra.
TÝn hiÖu thêi ®iÓm ®¸nh löa (IGT)
Khi tÝn hiÖu IGT chuyÓn tõ ng¾t sang ®ãng,
IC
®¸nh löa b¾t ®Çu cho dßng ®iÖn vµo cuén
s¬ cÊp.
 §iÒu khiÓn dßng kh«ng ®æi
Khi dßng s¬ cÊp ®¹t ®Õn mét trÞ sè ®·
®Þnh, IC ®¸nh löa sÏ khèng chÕ cêng ®é
cùc ®¹i b»ng c¸ch ®iÒu chØnh dßng.
 §iÒu khiÓn gãc ®ãng tiÕp ®iÓm
§Ó ®iÒu chØnh qu·ng thêi gian (gãc ®ãng)
tån t¹i cña dßng s¬ cÊp; thêi gian nµy cÇn
ph¶i gi¶m xuèng khi tèc ®é cña ®éng c¬
t¨ng lªn (trong mét sè kiÓu ®éng c¬ gÇn
®©y, chøc n¨ng kiÓm so¸t nµy ®îc thùc
hiÖn th«ng qua tÝn hiÖu IGT).
Khi tÝn hiÖu IGT chuyÓn tõ ®ãng sang ng¾t,
IC
®¸nh löa sÏ ng¾t dßng s¬ cÊp. Vµo thêi ®iÓm
dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t, ®iÖn thÕ hµng tr¨m
v«n
®îc t¹o ra trong cu«n s¬ cÊp vµ hµng chôc
ngµn v«n ®îc t¹o ra trong cuén thø cÊp, lµm
cho bugi phãng tia löa.
(1/2)

-10-
 TÝn hiÖu IGT
IC ®¸nh löa thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c sù
ng¾t dßng s¬ cÊp ®i vµo cuén ®¸nh löa, phï
hîp víi tÝn hiÖu IGT do ECU ®éng c¬ ph¸t ra.
Sau ®ã, IC ®¸nh löa truyÒn mét tÝn hiÖu
kh¼ng
®Þnh (IGF) cho ECU phï hîp víi cêng ®é cña
dßng s¬ cÊp.
TÝn hiÖu kh¼ng ®Þnh (IGF) ®îc ph¸t ra khi
dßng s¬ cÊp ®¹t ®Õn mét trÞ sè ®· ®îc Ên ®Þnh
IF1. Khi dßng s¬ cÊp vît qu¸ trÞ sè qui ®Þnh
IF2 th× hÖ thèng sÏ x¸c ®Þnh r»ng lîng dßng
cÇn thiÕt ®· ch¹y qua vµ cho ph¸t tÝn hiÖu
IGF
®Ó trë vÒ ®iÖn thÕ ban ®Çu. (D¹ng sãng cña
tÝn hiÖu IGF thay ®æi theo tõng kiÓu ®éng
c¬).
NÕu ECU kh«ng nhËn ®îc tÝn hiÖu IGF, nã sÏ
quyÕt ®Þnh r»ng ®· cã sai sãt trong hÖ thèng
®¸nh löa. §Ó ng¨n ngõa sù qu¸ nhiÖt, ECU sÏ
cho ngõng phun nhiªn liÖu vµ lu gi÷ sù sai sãt
nµy trong chøc n¨ng chÈn ®o¸n. Tuy nhiªn,
ECU ®éng c¬ kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ra c¸c sai
sãt trong m¹ch thø cÊp v× nã chØ kiÓm so¸t
m¹ch s¬ cÊp ®Ó nhËn tÝn hiÖu IGF.
GîI ý
Trong mét sè kiÓu ®éng c¬, tÝn hiÖu IGF ®îc
x¸c ®Þnh th«ng qua ®iÖn thÕ s¬ cÊp.
(2/2)

-11-
Bugi M« t¶
§iÖn thÕ cao trong cuén thø cÊp lµm ph¸t sinh ra tia löa gi÷a
®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc nèi ®Êt cña bugi ®Ó ®èt
ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu ®· ®îc nÐn trong xy-
lanh.
(1/1)

-12-
C¬ cÊu ®¸nh löa
Sù næ cña hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu do tia löa tõ bugi
®îc gäi chung lµ sù bïng ch¸y. Tuy nhiªn, sù bïng ch¸y
kh«ng ph¶i xÈy ra tøc kh¾c, mµ diÔn ra nh sau:
Tia löa xuyªn qua hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu tõ ®iÖn cùc
trung t©m ®Õn ®iÖn cùc tiÕp ®Êt. KÕt qu¶ lµ phÇn hçn
hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu däc theo tia löa bÞ kÝch ho¹t, ph¶n
øng ho¸ häc («xy ho¸) x¶y ra, vµ s¶n sinh ra nhiÖt ®Ó
h×nh thµnh c¸i gäi lµ “nh©n ngän löa”.
Nh©n ngän löa nµy l¹i kÝch ho¹t hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn
liÖu bao quanh, vµ phÇn hçn hîp nµy l¹i kÝch ho¹t chung
quanh nã. Cø nh thÕ nhiÖt cña nh©n ngän löa ®îc më réng
ra trong mét qu¸ tr×nh ®îc gäi lµ lan truyÒn ngän löa
®Ó ®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
NÕu nhiÖt ®é cña c¸c ®iÖn cùc qu¸ thÊp hoÆc khe hë
gi÷a c¸c ®iÖn cùc qu¸ nhá, c¸c ®iÖn cùc sÏ hÊp thô
nhiÖt to¶ ra tõ tia löa. KÕt qu¶ lµ nh©n ngän löa bÞ t¾t vµ
®éng c¬ kh«ng næ.
HiÖn tîng nµy ®îc gäi lµ sù dËp t¾t ®iÖn cùc. NÕu hiÖu
øng dËp t¾t ®iÖn cùc nµy lín th× nh©n ngän löa sÏ bÞ t¾t.
§iÖn cùc cµng bÐ th× hiÖu øng dËp t¾t cµng nhá. Vµ
®iÖn cùc cµng vu«ng th× cµng dÔ phãng ®iÖn.
Mét sè bugi cã r·nh ch÷ “U” trong ®iÖn cùc tiÕp ®Êt,
hoÆc r·nh ch÷ “V” trong ®iÖn cùc trung t©m ®Ó t¨ng ®é
®¸nh löa. Nh÷ng bugi nµy cã hiÖu øng dËp t¾t thÊp h¬n
c¸c bugi kh«ng cã r·nh trong ®iÖn cùc; chóng cho phÐp
h×nh thµnh nh÷ng nh©n ngän löa lín. Ngoµi ra, mét sè
bugi cßn gi¶m hiÖu øng dËp t¾t b»ng c¸ch sö dông nh÷ng
®iÖn cùc m¶nh.
(1/1)

-13-
§Æc tÝnh ®¸nh löa
C¸c yÕu tè sau ®©y cã ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ ®¸nh löa
cña bugi:
1. H×nh d¸ng ®iÖn cùc vµ ®Æc tÝnh phãng ®iÖn
C¸c ®iÖn cùc trßn khã phãng ®iÖn, trong khi ®ã c¸c
®iÖn cùc vu«ng hoÆc nhän l¹i dÔ phãng ®iÖn. Qua
qu¸ tr×nh sö dông l©u dµi, c¸c ®iÖn cùc bÞ lµm trßn dÇn
vµ trë nªn khã ®¸nh löa. V× vËy, cÇn ph¶i thay thÕ
bugi. C¸c buji cã
®iÖn cùc m¶nh vµ nhän th× phãng ®iÖn dÔ h¬n. Tuy
nhiªn, nh÷ng ®iÖn cùc nh thÕ sÏ chãng mßn vµ tuæi
thä cña bugi sÏ ng¾n h¬n. V× thÕ, mét sè bugi cã c¸c
®iÖn cùc ®îc hµn ®¾p platin hoÆc iridium ®Ó chèng
mßn. Chóng ®îc gäi lµ c¸c bugi cã cùc platin hoÆc
iridium.
GîI ý
Kho¶ng thêi gian thay thÕ bugi:
KiÓu bugi th«ng thêng: sau 10.000 ®Õn 60.000 km
KiÓu cã ®iÖn cùc platin hoÆc iridium: sau 100.000
®Õn
240.000 km
Kho¶ng thêi gian thay bugi cã thÓ thay ®æi tuú theo
kiÓu xe, ®Æc tÝnh ®éng c¬, vµ níc sö dông.
2. Khe hë ®iÖn cùc vµ ®iÖn ¸p yªu cÇu
Khi bugi bÞ ¨n mßn th× khe hë gi÷a c¸c ®iÖn cùc t¨ng
lªn, vµ ®éng c¬ cã thÓ bá m¸y.
Khi khe hë gi÷a cùc trung t©m vµ cùc tiÕp ®Êt t¨ng lªn,
sù phãng tia löa gi÷a c¸c ®iÖn cùc trë nªn khã kh¨n. Do
®ã, cÇn cã mét ®iÖn ¸p lín h¬n ®Ó phãng tia löa. V× vËy
cÇn ph¶i ®Þnh kú ®iÒu chØnh khe hë ®iÖn cùc hoÆc
thay thÕ bugi.
GîI ý
 NÕu cã thÓ cung cÊp ®ñ ®iÖn ¸p cÇn thiÕt cho
dï khe hë ®iÖn cùc t¨ng lªn th× bugi sÏ t¹o ra tia
löa m¹nh, måi löa tèt h¬n. V× thÕ, trªn thÞ trêng
cã nh÷ng bugi cã khe hë réng ®Õn 1,1 mm.
 C¸c bugi cã ®iÖn cùc platin hoÆc iridium kh«ng cÇn
®iÒu chØnh khe hë v× chóng kh«ng bÞ mßn (chØ cÇn
thay thÕ)
(1/1)

-14-
Vïng nhiÖt
NhiÖt lîng do mét bugi bøc x¹ ra thay ®æi tuú theo h×nh
d¸ng vµ vËt liÖu cña bugi. NhiÖt lîng bøc x¹ ®ã ®îc gäi lµ
vïng nhiÖt.
KiÓu bugi ph¸t x¹ ra nhiÒu nhiÖt ®îc gäi lµ kiÓu bugi
l¹nh, bëi v× nã kh«ng bÞ nãng lªn nhiÒu. KiÓu bugi ph¸t x¹ Ýt
nhiÖt
®îc gäi lµ kiÓu nãng, v× nã gi÷ l¹i nhiÖt.
M· sè cña bugi ®îc in trªn bugi, nã m« t¶ cÊu t¹o vµ
®Æc tÝnh cña bugi. Mµ sè cã kh¸c nhau ®«i chót, tuú
theo nhµ chÕ t¹o. Th«ng thêng, con sè vïng nhiÖt
cµng lín th× bugi cµng l¹nh v× nã ph¸t x¹ nhiÖt tèt. Bugi
lµm viÖc tèt nhÊt khi nhiÖt ®é tèi thiÓu cña ®iÖn cùc trung
t©m n»m trong kho¶ng nhiÖt ®é tù lµm s¹ch: 450o C, vµ
nhiÖt ®é tù bÐn löa: 950oC.
GîI ý KHI SöA CH÷A
Vïng nhiÖt thÝch hîp cña bugi thay ®æi tuú theo kiÓu xe.
ViÖc l¾p mét bugi cã vïng nhiÖt kh¸c ®i sÏ g©y nhiÔu
cho nhiÖt ®é tù lµm s¹ch vµ nhiÖt ®é tù bÐn löa. §Ó
ng¨n ngõa hiÖn tîng nµy, cÇn sö dông kiÓu bugi ®·
quy ®Þnh
®Ó thay thÕ.
Sö dông bugi l¹nh khi ®éng c¬ ch¹y víi tèc ®é vµ t¶i
träng thÊp sÏ lµm gi¶m nhiÖt ®é cña ®iÖn cùc vµ lµm
cho
®éng c¬ ch¹y kh«ng tèt. Sö dông bugi nãng khi ®éng
c¬ ch¹y víi tèc ®é vµ t¶i träng cao sÏ lµm cho nhiÖt ®é
cña
®iÖn cùc t¨ng cao, lµm ch¶y ®iÖn cùc.
(1/2)

1. NhiÖt ®é tù lµm s¹ch

Khi bugi ®¹t ®Õn mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh, nã ®èt
ch¸y hÕt c¸c muéi than ®äng trªn khu vùc ®¸nh löa,
gi÷ cho khu vùc nµy lu«n s¹ch. NhiÖt ®é nµy ®îc gäi lµ
nhiÖt ®é tù lµm s¹ch. T¸c dông tù lµm s¹ch cña bugi
x¶y ra khi nhiÖt
®é cña ®iÖn cùc vît qu¸ 450o C. NÕu c¸c ®iÖn cùc cha
®¹t ®Õn nhiÖt ®é tù lµm s¹ch nµy th× muéi than sÏ
tÝch luü trong khu vùc ®¸nh löa cña bugi. HiÖn tîng
nµy cã thÓ lµm cho bugi kh«ng ®¸nh löa ®îc tèt.
(2/2)

2. NhiÖt ®é tù bÐn löa

NÕu b¶n th©n bugi trë thµnh nguån nhiÖt vµ ®èt ch¸y
hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu mµ kh«ng cÇn ®¸nh
löa, th× hiÖn tîng nµy ®îc gäi lµ “nhiÖt ®é tù bÐn
löa”. HiÖn tîng tù bÐn löa x¶y ra khi nhiÖt ®é cña
®iÖn cùc vît qu¸ 950 o C. NÕu nã xuÊt hiÖn, c«ng suÊt
cña ®éng c¬ sÏ gi¶m sót v× thêi ®iÓm ®¸nh löa kh«ng
®óng, vµ c¸c ®iÖn cùc hoÆc pÝtt«ng cã thÓ bÞ ch¶y
tõng phÇn
(2/2)

-15-
 Bugi cã cùc platin hoÆc iri®i
Trªn c¸c bugi kiÓu nµy, ®iÖn cùc trung t©m vµ
®iÖn cùc tiÕp ®Êt ®îc phñ mét líp máng
platin hoÆc iri®i. V× vËy, tuæi thä cña nh÷ng
bugi nµy dµi h¬n bugi th«ng thêng.
V× platin vµ iri®i chèng ®îc ¨n mßn nªn ®iÖn
cùc trung t©m cã thÓ vÉn nhá, t¹o ®iÒu kiÖn
®¸nh löa tèt.
1. Bugi cã cùc platin
Trong lo¹i bugi nµy, platin ®îc hµn ®¾p lªn
®Çu ®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc tiÕp ®Êt.
§êng kÝnh cña ®iÖn cùc trung tÊm nhá
h¬n so víi bugi th«ng thêng.
2. Bugi cã cùc iri®i
Trong lo¹i buji nµy, iri®i (cã kh¶ n¨ng
chèng ¨n mßn cao h¬n platin) ®îc hµn ®¾p
lªn ®Çu ®iÖn cùc trung t©m vµ ®iÖn cùc
tiÕp
®Êt. §êng kÝnh ®iÖn cùc trung t©m nhá
h¬n so víi cña bugi cùc platin.
Gîi ý
Mét sè trong sè c¸c bugi nµy kh«ng ®îc
hµn ®¾p platin lªn ®iÖn cùc nèi ®Êt.
(1/2)

-16-
 C¸c bugi cã cùc platin vµ iri®i ®îc thay thÕ sau nh÷ng
qu·ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Chóng kh«ng ®ßi hái ph¶i
®iÒu chØnh khe hë hoÆc lµm s¹ch trong qu¸ tr×nh sö
dông, nÕu
®éng c¬ ch¹y tèt.
GîI ý
Kho¶ng thêi gian thay thÕ c¸c bugi cã cùc platin vµ
iri®i: Sau 100,000 ®Õn 240,000 km
Kho¶ng thêi gian thay bôgi nµy cã thÓ thay ®æi tuú
theo kiÓu xe, ®Æc tÝnh ®éng c¬, vµ khu vùc sö dông.
CHó ý:
§Ó tr¸nh lµm háng c¸c ®iÖn cùc, kh«ng nªn ®¸nh s¹ch
c¸c bugi cã cùc platin vµ iri®i. ViÖc lµm s¹ch cã thÓ
lµm háng ®iÖn cùc vµ h¹n chÕ kh¶ n¨ng cña lo¹i bugi
nµy. Tuy nhiªn, nÕu bugi bÞ muéi hoÆc qu¸ bÈn
chóng cÇn
®îc lµm s¹ch trong thêi gian ng¾n (nhiÒu nhÊt lµ 20
gi©y) trong m¸y lµm s¹ch bugi.
Khe hë cña nh÷ng bugi nµy kh«ng cÇn ®iÒu chØnh,
mµ ph¶i l¾p míi.
Minh ho¹ bªn tr¸i ®©y cho thÊy mét kiÓu nh·n ®îc g¾n
trong khoang ®éng c¬ cña xe, b¸o cho biÕt r»ng ®éng
c¬ cã sö dông c¸c bugi víi cùc platin hoÆc iri®i
(2/2)

TDI (HÖ thèng ®¸nh löa trùc tiÕp TOYOTA) M« t¶

Trong hÖ thèng TDI, bé chia ®iÖn th«ng th-
êng kh«ng cßn ®îc sö dông n÷a. Thay vµo ®ã,
TDI cung cÊp mét cuén ®¸nh löa cïng víi
mét IC
®¸nh löa ®éc lËp cho mçi xy-lanh. V× hÖ
thèng nµy kh«ng cÇn sö dông bé chia ®iÖn
hoÆc d©y cao ¸p nªn nã cã thÓ gi¶m tæn
thÊt n¨ng lîng trong khu vùc cao ¸p vµ t¨ng
®é bÒn. §ång thêi nã còng gi¶m ®Õn møc tèi
thiÓu nhiÔu ®iÖn-tõ, bëi v× kh«ng sö dông
tiÕp ®iÓm trong khu vùc cao ¸p.
Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc
thùc hiÖn th«ng qua viÖc sö dông ESA (®¸nh
löa sím b»ng ®iÖn tö)

-17-
  ESA (§¸nh löa sím b»ng ®iÖn tö)
ECU cña ®éng c¬ nhËn ®îc c¸c tÝn hiÖu
tõ c¸c c¶m biÕn kh¸c nhau, tÝnh to¸n thêi
®iÓm
®¸nh löa, truyÒn tÝn hiÖu ®¸nh löa ®Õn IC
®¸nh löa. Thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc tÝnh
to¸n liªn tôc theo ®iÒu kiÖn cña ®éng c¬,
dùa trªn gi¸ trÞ thêi ®iÓm ®¸nh löa tèi u ®·
®îc lu gi÷ trong m¸y tÝnh, díi d¹ng mét b¶n
®å ESA. So víi ®iÒu khiÓn ®¸nh löa c¬ häc
cña c¸c hÖ thèng th«ng thêng th× ph¬ng
ph¸p
®iÒu khiÓn b»ng ESA cã ®é chÝnh x¸c
cao h¬n vµ kh«ng cÇn ph¶i ®Æt l¹i thêi
®iÓm
®¸nh löa. KÕt qu¶ lµ hÖ thèng nµy gióp c¶i
thiÖn tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ t¨ng c«ng
suÊt ph¸t ra.
THAM KH¶O:
TDI còng ®îc biÕt ®Õn nh lµ mét hÖ thèng
®¸nh löa trùc tiÕp (DIS) hoÆc hÖ thèng
®¸nh löa kh«ng cã bé chia ®iÖn (DLI)
(1/1)

-18-
 C¸c bé phËn
HÖ thèng ®¸nh löa trùc tiÕp bao gåm c¸c bé
phËn sau ®©y:
1. C¶m biÕn vÞ trÝ trôc khuûu (NE)
Ph¸t hiÖn gãc quay trôc khuûu (tèc ®é ®éng
c¬)
2. C¶m biÕn vÞ trÝ cña trôc cam (G)
NhËn biÕt xy lanh, kú vµ theo dâi ®Þnh thêi
cña trôc cam.
3. C¶m biÕn tiÕng gâ (KNK)
Ph¸t hiÖn tiÕng gâ cña ®éng c¬
4. C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga
(VTA)
Ph¸t hiÖn gãc më cña bím ga
5. C¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p (VG/PIM)
Ph¸t hiÖn lîng kh«ng khÝ n¹p (trong mét sè
kiÓu ®éng c¬, chøc n¨ng nµy ®îc thùc hiÖn
bëi C¶m biÕn ¸p suÊt trong èng n¹p)
6. C¶m biÕn nhiÖt ®é níc (THW)
Ph¸t hiÖn nhiÖt ®é níc lµm m¸t ®éng c¬
7. Cuén ®¸nh löa vµ IC ®¸nh löa
§ãng vµ ng¾t dßng ®iÖn trong cuén s¬ cÊp
vµo thêi ®iÓm tèi u. Göi c¸c tÝn hiÖu IGT
®Õn ECU ®éng c¬.
8. ECU ®éng c¬
Ph¸t ra c¸c tÝn hiÖu IGT dùa trªn c¸c tÝn
hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn kh¸c nhau, vµ göi tÝn
hiÖu ®Õn cuén ®¸nh löa cã IC ®¸nh löa.
9. Bugi
Ph¸t ra tia löa ®iÖn ®Ó ®èt ch¸y hçn hîp
kh«ng khÝ-nhiªn liÖu.
(1/2)

-19-
1. Cuén ®¸nh löa cã IC ®¸nh löa
ThiÕt bÞ nµy bao gåm IC ®¸nh löa vµ cuén ®¸nh löa kÕt
hîp thµnh mét côm.
Tríc ®©y, dßng ®iÖn cao ¸p ®îc dÉn ®Õn xy-lanh
b»ng d©y cao ¸p. Nhng nay, th× cuén ®¸nh löa cã
thÓ nèi trùc tiÕp ®Õn bugi cña tõng xy-lanh th«ng
qua viÖc sö dông cuén ®¸nh löa kÕt hîp víi IC ®¸nh
löa.
Kho¶ng c¸ch dÉn ®iÖn cao ¸p ®îc rót ng¾n nhê cã nèi
trùc tiÕp cuén ®¸nh löa víi bugi, lµm gi¶m tæn thÊt
®iÖn
¸p vµ nhiÔu ®iÖn tõ. Nhê thÕ ®é tin cËy cña hÖ thèng
®¸nh löa ®îc n©ng cao.
(2/2)

Ho¹t ®éng
Sau ®©y lµ mét thÝ dô vÒ vËn hµnh dùa trªn
DIS cña ®éng c¬ 1NZ-FE, dïng cuén ®¸nh
löa kÕt hîp víi IC ®¸nh löa.
1. ECU ®éng c¬ nhËn tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m
biÕn kh¸c nhau vµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm
®¸nh löa tèi u. (ECU cña ®éng c¬ còng
cã t¸c ®éng
®Õn viÖc ®iÒu khiÓn ®¸nh löa sím)
2. ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu IGT ®Õn cuén
®¸nh löa cã IC ®¸nh löa. TÝn hiÖu IGT ®îc
göi ®Õn IC ®¸nh löa theo thø tù ®¸nh löa
(1-3-4-2).
3. Cuén ®¸nh löa, víi dßng s¬ cÊp ®îc ng¾t
®ét ngét, sÏ sinh ra dßng cao ¸p.
4. TÝn hiÖu IGF ®îc göi ®Õn ECU ®éng c¬
khi dßng s¬ cÊp vît qu¸ mét trÞ sè ®·
®Þnh.
5. Dßng cao ¸p ph¸t ra tõ cuén thø cÊp sÏ
®îc dÉn ®Õn bugi vµ g©y ®¸nh löa.
(1/1)

-20-
Tham kh¶o Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña kiÓu tranzito
1. Bé ph¸t tÝn hiÖu ph¸t ra tÝn hiÖu ®¸nh löa.
2. Bé ®¸nh löa (IC ®¸nh löa) nhËn tÝn hiÖu
®¸nh löa vµ lËp tøc cho ch¹y dßng s¬ cÊp.
3. Cu«n ®¸nh löa, víi dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t ®ét
ngét, sinh ra dßng cao ¸p.
4. Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi dßng cao ¸p
tõ cuén thø cÊp ®Õn c¸c bugi
5. Bugi nhËn dßng cao ¸p vµ ®¸nh löa ®Ó
®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu
Thêi ®iÓm ®¸nh löa sím ®îc ®iÒu khiÓn bëi bé
®¸nh löa sím li tÊm vµ bé ®¸nh löa sím ch©n
kh«ng.

 Bé ®¸nh löa sím li t©m

Bé ®¸nh löa sím li t©m ®iÒu khiÓn ®¸nh löa
sím theo tèc ®é cña ®éng c¬.
Th«ng thêng, vÞ trÝ cña c¸c “qu¶ v¨ng” cña
bé ®¸nh löa sím li t©m ®îc x¸c ®Þnh b»ng
lß-xo cña nã.
Khi tèc ®é cña trôc bé chia ®iÖn t¨ng lªn
cïng víi tèc ®é cña ®éng c¬, lùc ly t©m vît
qu¸ lùc cña lß-xo, cho phÐp c¸c qu¶ v¨ng
t¸ch xa ra. KÕt qu¶ lµ vÞ trÝ cña r«to tÝn hiÖu
dÞch chuyÓn vît qu¸ mét gãc ®· ®Þnh vµ
lµm cho ®¸nh löa sím.

 Bé ®¸nh löa sím ch©n kh«ng

Bé ®¸nh löa sím ch©n kh«ng ®iÒu khiÓn
®¸nh löa sím theo t¶i träng cña ®éng c¬.
Mµng ®îc liªn kÕt víi tÊm ng¾t th«ng qua
thanh ®Èy boÆc bé chÕ hoµ khÝ.
Buång mµng ®îc nèi th«ng víi cöa tríc
cña ®êng èng n¹p.
Khi bím ga hÐ më, ¸p suÊt ch©n kh«ng
tõ cöa tríc sÏ hót mµng ®Ó lµm quay tÊm
ng¾t. KÕt qu¶ lµ bé ph¸t tÝn hiÖu dÞch
chuyÓn, vµ g©y ra ®¸nh löa sím.
(1/1)

-21-
 Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña kiÓu tranzito cã
ESA
1. ECU ®éng c¬ nhËn tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m
biÕn kh¸c nhau, tÝnh to¸n thêi ®iÓm ®¸nh
löa tèi
u, vµ göi tÝn hiÖu ®¸nh löa tíi bé ®¸nh löa.
(ECU ®éng c¬ còng cã t¸c dông ®iÒu
khiÓn
®¸nh löa sím).
2. Bé ®¸nh löa nhËn tÝn hiÖu ®¸nh löa vµ
lËp tøc cho ch¹y dßng s¬ cÊp.
3. Cuén ®¸nh löa, víi dßng s¬ cÊp bÞ ng¾t ®ét
ngét, sinh ra dßng cao ¸p
4. Bé chia ®iÖn sÏ ph©n phèi dßng cao ¸p
tõ cuén thø cÊp ®Õn c¸c bugi.
5. Bugi nhËn dßng cao ¸p vµ ®¸nh löa ®Ó
®èt ch¸y hçn hîp kh«ng khÝ-nhiªn liÖu
(1/1)

KiÓm tra KiÓm tra

1. KiÓm tra thêi ®iÓm ®¸nh löa ban ®Çu
(1) Cho ®éng c¬ ch¹y ®Ó h©m nãng lªn vµ nèi t¾t c¸c
cùc TE1 vµ E1 trªn DLC1, hoÆc TC vµ CG trªn DLC3.
(2) Nèi kÑp cña ®Ìn soi thêi ®iÓm ®¸nh löa vµo m¹ch
nguån cña cuén ®¸nh löa.
(3) KiÓm tra thêi ®iÓm ®¸nh löa víi bím ga ®ãng hoµn toµn
GîI ý:
 Thêi ®iÓm ®¸nh löa ban ®Çu ®îc cµi ®Æt b»ng c¸ch nèi
t¾t c¸c cùc TE1 vµ E1 trªn DLC1, hoÆc TC vµ CG
trªn DLC3.
 Cã hai kiÓu kÑp cña ®Ìn soi thêi ®iÓm ®¸nh löa: kiÓu dß
theo §ãng/Ng¾t dßng s¬ cÊp vµ kiÓu theo ®iÖn ¸p thø
cÊp.
 V× thêi ®iÓm ®¸nh löa sÏ ®îc ®Æt sím khi bím ga më,
nªn bím ga cÇn ®îc kiÓm tra xem ®· ®ßng hoµn toµn
cha.
Thêi ®iÓm ®¸nh löa ban ®Çu kh«ng chuÈn x¸c cã thÓ lµm
gi¶m c«ng suÊt ®éng c¬, t¨ng tiªu hao nhiªn liÖu hoÆc
tiÕng gâ.
(1/3)

-22-
2. KiÓm tra bugi
Bugi sÏ kh«ng ®¸nh löa khi bÞ nøt, ®iÖn cùc bÞ mßn, bÈn
hoÆc khe hë qu¸ lín. Khi khe hë qu¸ nhá, tia löa cã
thÓ bÞ dËp t¾t. Trong trêng hîp nµy, nhiªn liÖu
kh«ng ®îc
®èt ch¸y, ngay c¶ khi cã tia löa.
GîI ý:
NÕu sö dông bugi víi vïng nhiÖt kh«ng phï hîp th× cã
thÓ dÉn ®Õn tÝch luü muéi than hoÆc ch¶y ®iÖn cùc.
(2/3)

3. Thö bugi
(1) Th¸o tÊt c¶ gi¾c nèi cña vßi phun ®Ó kh«ng cã
phun nhiªn liÖu.
(2) Th¸o cuén ®¸nh löa (víi bé ®¸nh löa) vµ bugi
(3) Nèi l¹i bugi vµo cuén ®¸nh löa.
(4) Nèi gi¾c nèi víi bugi, vµ tiÕp ®Êt cho bugi. KiÓm tra xem
bugi cã ®¸nh löa hay kh«ng khi quay khëi ®éng ®éng
c¬. ViÖc kiÓm tra nµy nh»m x¸c ®Þnh xem xy-lanh
nµo kh«ng
®îc ®¸nh löa.
CHó ý:
Khi kiÓm tra buGi, kh«ng cho quay khëi ®éng ®éng c¬
l©u qu¸ 5-10 gi©y.
(3/3)

-23-
Bài tập

Hãy sử dụng các bài tập này để kiểm tra mức hiểu biết của bạn về các tài liệu trong chương này. Sau khi trả
lời mỗi bài tập, bạn có thể dùng nút tham khảo để kiểm tra các trang liên quan đến câu hỏi về dòng điện. Khi
các bạn có câu trả lời đúng, hãy trở về văn bản để duyệt lại tài liệu và tìm câu trả lời đúng. Khi đã trả lời đúng
mọi câu hỏi, bạn có thể chuyển sang chương tiếp theo.

-24-
Câu hỏi- 1

Đánh dấu Đúng hoặc Sai cho các câu sau đây.

Các câu trả lời

Số Câu hỏi Đúng hoặc Sai
đúng
1. Trong hệ thống đánh lửa, điện cao áp dùng cho đánh lửa được tạo ra
bằng cách sử dụng hiện tượng tự cảm và cảm ứng tương hỗ của cuộn dây.Đúng Sai
2. Đối với hệ thống đánh lửa trực tiếp (DIS), ECU động cơ gửi tín hiệu
đánh lửa (IGT) đến bộ đánh lửa của từng xy-lanh, phù hợp với trình
tự Đúng Sai
đánh lửa.
3. Khi thời điểm đánh lửa sớm thì khó phát sinh tiếng gõ động cơ. Đúng Sai
4. Các bugi có cực platin hoặc iriđi thì không cần điều chỉnh khe hở
hoặc làm sạch điện cực khi động cơ chạy tốt. Đúng Sai

Câu hỏi- 2
Các câu sau đây đề cập đến các bộ phận của hệ thống đánh lửa. Từ các cụm từ dưới đây, hãy chọn từ tương
ứng với từng câu.

1. Nó sinh ra điện cao áp cần cho đánh lửa. Nó ngắt dòng sơ cấp tuỳ theo tín hiệu đánh lửa
2. (IGT) từ ECU động cơ.

3. Nó phát ra tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp không 4. Nó gửi tín hiệu đánh lửa (IGT) đến bộ đánh lửa dựa
khí-nhiên liệu. trên các tín hiệu từ các cảm biến khác nhau.

Trảa)lời:
Bộ đánh
1. lửa b) Bộ chia điện
2. c) Dây cao áp d) ECU
3. động cơ e) Bugi f) Cuộn
4. đánh lửa

-25-
Câu hỏi- 3
Minh hoạ sau đây thể hiện sự phóng điện của bugi. Hãy chọn minh hoạ thích hợp.

1. 2.

3. 4.

Câu hỏi- 4
Các câu sau đây đề cập đến từng kiểu hệ thống đánh lửa. Hãy chọn câu Sai

1. Trong kiểu có tiếp điểm ngắt mạch, dòng sơ cấp được điều khiển một cách cơ học tại tiếp điểm và cho
chạy dòng ngay lập tức.
2. Trong kiểu tranzito, dòng sơ cấp được cho chạy ngay lập tức bởi tranzito.

Trong kiểu tranzito có ESA, ECU động cơ điều khiển thời điểm đánh lửa.
Hệ thống đánh lửa trực tiếp (DIS) điều khiển thời điểm đánh lửa một cách cơ học.

Câu hỏi- 5
Các câu sau đây đề cập đến việc kiểm tra thời điểm đánh lửa ban đầu của DIS có ESA. Hãy chọ câu Đúng.

1. Việc kiểm tra thời điểm đánh lửa ban đầu phải được tiến hành sau khi động cơ đã được hâm nóng.

2. Nối tắt TE1 và E1 của DLC1 hoặc TC và CG của DLC3 để kiểm tra khi chạy không tải.

Kẹp dây của đèn soi thời điểm dánh lửa được kẹo vào dây cao áp.
Tiến hành kiểm tra với bướm ga mở hoàn toàn.

-26-