‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪1‬‬
 ‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ‬

By:Mohammadreza Yazdankhahfard

M.Yazdankhahfard 2
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺻﻠﯽ‬
‫‪-1‬ﺻﻔﻮي‪،‬ا‪ .‬ﮐﻠﯿﺎت روش ﻫﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ ،‬ﭼﺎپ‬
‫ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪.1386 ،‬‬
‫‪-2‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﯿﺎن‪ ،‬م‪ .‬روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ و ﯾﺎدﮔﯿﺮي در آﻣﻮزش ﭘﺮﺳﺘﺎري و‬
‫ﻣﺎﻣﺎﯾﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﺎﺑﻞ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺑﺎﺑﻞ‪.1382 ،‬‬
‫‪-3‬ﺷﻌﺒﺎﻧﯽ‪ ،‬ح‪ .‬ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي آﻣﻮزش)روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ(‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﻤﺖ‪،‬‬
‫ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.1382 ،‬‬
‫‪-4‬ﺣﺠﺎزي‪ ،‬ش‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﻮزﺷﯽ در ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﺑﺸﺮي‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪،‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪.1385 ،‬‬
‫‪-5‬ﺻﺎﺑﺮﯾﺎن‪ ،‬م و ﺣﺎﺟﯽ آﻗﺎ ﺟﺎﻧﯽ‪ ،‬س‪ .‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي درﺳﯽ در ﻋﻠﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎﻟﻤﯽ‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.1385 ،‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪3‬‬
 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺻﻠﯽ‬
‫‪-6‬ﺑﺬراﻓﮑﻦ‪ ،‬ل و ﻫﻤﮑﺎران‪.‬ده ﮔﺎم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي درﺳﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات اﯾﺮﺳﺎ‪،‬‬
‫ﭼﺎپ اول‪ ،‬ﺷﯿﺮاز‪.1388 ،‬‬
‫‪-7‬ﻣﯿﺮزاﺑﯿﮕﯽ‪ ،‬ﻋﻠﯽ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي و ﻃﺮح درس در آﻣﻮزش رﺳﻤﯽ و ﺗﺮﺑﯿﺖ‬
‫ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﯾﺴﻄﺮون‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪.1387 ،‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﺮورش‪،‬آﻣﻮزش‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي‪ ،‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬اﻟﮕﻮي‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬و روش ﺗﺪرﯾﺲ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در ﯾﮏ ﺧﻂ ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪ -2‬در ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻪ ﺟﺰ اﺻﻠﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺪرﯾﺲ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش و ﺗﺪرﯾﺲ را ﺑﺎ ذﮐﺮ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‬
‫‪-4‬ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﯽ ﺗﺪرﯾﺲ را ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-5‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﺮورش‪ ،‬آﻣﻮزش‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬و ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي را‬
‫ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪5‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-6‬ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﯽ ﻣﻬﻢ ﯾﺎدﮔﯿﺮي را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪-7‬ﺗﻔﺎوت ﯾﺎدﮔﯿﺮي و ﺗﺪرﯾﺲ را در دو ﺳﻄﺮ ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‬
‫‪-8‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش و ﯾﺎدﮔﯿﺮي را ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‬
‫‪ -9‬ﭘﻨﺞ ﻧﮑﺘﻪ اي را ﮐﻪ در اﻧﺘﺨﺎب روش ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد‬
‫را ﻧﺎم ﺑﺮﻧﺪ‬
‫‪-10‬در ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد اﺻﻮل و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺗﺪرﯾﺲ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪6‬‬
 Education?

M.Yazdankhahfard 7
 ‫ﭘﺮورش ﯾﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ)‪(Education‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺴﺘﻤﺮﮐﻪ ﻫﺪف آن ﻫﺪاﯾﺖ‬
‫رﺷﺪ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬اﺧﻼﻗﯽ‪ ،‬و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫) رﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ( ﻓﺮاﮔﯿﺮان در‬
‫ﺟﻬﺖ ﮐﺴﺐ و درك ﻣﻌﺎرف ﺑﺸﺮي و‬
‫ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﭘﺬﯾﺮش ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﯿﺰ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻮﻓﺎ ﺷﺪن اﺳﺘﻌﺪاد آﻧﺎن اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪8‬‬
 ‫ﮐﺎرﮐﺮد ﭘﺮورش ﯾﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد ﭘﺮورش ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻟﻘﺎي ارزﺷﻬﺎ و ﺳﻨﺘﻬﺎ‬
‫و اﺧﻼﻗﯿﺎت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد )دﯾﺪﮔﺎه‬
‫ﻗﺪﯾﻤﯽ(‬

‫ﮐﺎرﮐﺮد ﭘﺮورش ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از رﺷﺪ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‪:‬ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺘﻘﺎدي‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ارزﺷﻬﺎ و‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﮔﺮوﻫﯽ(‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪9‬‬
 Instruction?

M.Yazdankhahfard 10
 ‫آﻣﻮزش)‪(Instruction‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﻫﺪﻓﻤﺪار و از ﭘﯿﺶ ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫ﺷﺪه ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺪﻓﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ‬
‫و ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي را‬
‫در درون ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﭘﺮورﺷﯽ ﺗﺴﻬﯿﻞ‬
‫ﮐﻨﺪ وﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪11‬‬
 ‫آﻣﻮزش)‪(Instruction‬‬
‫آﻣﻮزش وﺳﯿــــﻠﻪ اي اﺳﺖ ﺑﺮاي ﭘﺮورش و ﻧﻪ‬
‫ﺧﻮد ﭘﺮورش‬
‫ﻫﺪﻓﻬﺎي آن دﻗﯿﻘﺘﺮ و ﻣﺸﺨﺼﺘﺮ و زود رس ﺗﺮ از‬
‫ﻫﺪﻓﻬﺎي ﭘﺮورش اﺳﺖ‬
‫آﻣﻮزش ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﯾﺎ ﺑﺪون ﺣﻀﻮرﻣﻌﻠﻢ از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻓﯿﻠﻢ‪ ،‬رادﯾﻮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‪ ،‬و ﺳﺎﯾﺮ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪12‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي آﻣﻮزش‬

‫اول ‪ :‬داﺷﺘﻦ اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫دوم ‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬

‫اﯾﻦ اﻫﺪاف‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪13‬‬
 Teaching?

M.Yazdankhahfard 14
 ‫ﺗﺪرﯾﺲ)‪(Teaching‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ در رﻓﺘﺎر ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮا ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدد‬

‫آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﻌﻠﻢ در ﮐﻼس اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪15‬‬
 ‫ﺗﺪرﯾﺲ)‪(Teaching‬‬
‫ﺑﺨﺸﯽ از آﻣﻮزش اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻮن آﻣﻮزش‬
‫ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﻨﻈﻢ‪ ،‬ﻫﺪﻓﻤﺪار و از‬
‫ﭘﯿﺶ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﺪف آن اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﯾﺎدﮔﯿﺮي از ﺳﻮي ﻣﻌﻠﻢ‬
‫اﺳﺖ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﺪون ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻠﻢ و ﺷﺎﮔﺮد ﺑﯽ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪16‬‬
 ‫اﺟﺰاي اﺻﻠﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫آﻣﻮزش ﮔﯿﺮﻧﺪه‬ ‫آﻣﻮزش دﻫﻨﺪه‬

‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫ﻣﺤﺘﻮاي آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪17‬‬
 ‫راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش و ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫‪‬ﺑﻪ آن ﻗﺴﻤﺖ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺑﺪون ﺣﻀﻮر و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬

‫‪‬آﻣﻮزش ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﻋﺎﻣﺘﺮ از ﺗﺪرﯾﺲ دارد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش و ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫‪‬ﻫﺮ ﺗﺪرﯾﺴﯽ آﻣﻮزش اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﻫﺮ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺪرﯾﺲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬

‫اﺳﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮي ﻫﻢ در ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪19‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫وﺟﻮد ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫و ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺮا ﺳﺎس‬
‫اﻫﺪاف ﻣﻌﯿﻦ و از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻨﻈﻢ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و اﻣﮑﺎﻧﺎت‬
‫اﯾﺠﺎد ﻓﺮﺻﺖ و‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻞ ﯾﺎد ﮔﯿﺮي‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪20‬‬
 Training?

M.Yazdankhahfard 21
 ‫ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي) ‪(Training‬‬

‫ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﭘﺮورش‪،‬‬

‫آﻣﻮزش‪ ،‬و ﺣﺘﯽ ﺗﺪرﯾﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻫﺪﻓﺶ ﺗﺮﺑﯿﺖ اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻣﺸﺎﻏﻞ و ﺗﺨﺼﺼﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪22‬‬
 ‫ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي) ‪(Training‬‬

‫ﺣﺮﻓﻪ آﻣﻮزي ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﯾﺎددﻫﯽ‪-‬‬

‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪﻓﺶ‬
‫ﺻﺮﻓﺎ آﻣﺎده ﮐﺮدن اﻓﺮاد ﺑﺮاي ﺣﺮﻓﻪ اي‬
‫ﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﯾﺎ‬
‫ﺑﺪون ﺣﻀﻮر ﻣﻌﻠﻢ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪23‬‬
 Learning?

M.Yazdankhahfard 24
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي)‪(Learning‬‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻓﺮد‪،‬‬
‫ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آن ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﺧﺬ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﺧﺴﺘﮕﯽ‬

‫‪ ،‬اﺳﺘﻌﻤﺎل دارو ﻫﺎي ﻣﺨﺪر‪ ،‬و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺑﻠﻮغ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪25‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪ -1‬ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫‪ -2‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار‬
‫‪ -3‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه‬
‫‪ -4‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه‬
‫ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪26‬‬
 ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻌﺪ‬
‫از ﮐﺴﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه‪ ،‬از ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﺗﻐﯿﯿﺮي را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ‬

‫ﺣﺴﺎب ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﮔﺬاﺷﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪27‬‬
 ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار‬
‫اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺑﺴﯿﺎري از ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ‬

‫اﻧﮕﯿﺰﺷﯽ و ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﯽ‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق‬
‫ﺣﺴﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ‬
‫روﻧﺪ)ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻮﻗﺘﯽ( در ردﯾﻒ ﯾﺎدﮔﯿﺮﯾﻬﺎ‬
‫ﻗﺮار ﻧﺪارﻧﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮي ﮐﻪ ﻣﺎ ﻧﺎم ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﻪ آن ﻣﯽ دﻫﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‬

‫ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎي ﻣﺎ ﻧﻪ در رﻓﺘﺎر ﻇﺎﻫﺮي‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪29‬‬
 ‫تﻏﯿﯿﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار در رﻓﺘﺎر ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬

‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺤﺮﮐﻬﺎ در ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه‬

‫اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪن ﯾﮏ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﯿﻨﺠﺎﻣﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫ﺗﻔﺎوت ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪:‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺤﯿﻂ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزﺷﮕﺮ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪31‬‬
 ‫ﺗﻔﺎوت ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫‪‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﻣﺮي اﺳﺖ ﻣﺴﺘﻤﺮ و در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‪ ،‬ﺣﺘﯽ‬

‫ﺑﺪون ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺪرﯾﺲ ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‬
‫‪‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﺮ ﺗﺪرﯾﺴﯽ ﻫﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻧﻤﯽﺷﻮد‬
‫‪‬ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﺳﺒﮏ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ‪ ،‬ﮐﻤﯿﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫‪‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺗﺪرﯾﺲ ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﻬﻢ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺳﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪32‬‬
 ‫ﮐﺪاﻣﯿﮏ از رﻓﺘﺎرﻫﺎي زﯾﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺳﺖ‬

‫‪x‬‬ ‫رﺷﺪ ﮐﺮدن‬

‫√‬ ‫راﻧﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪x‬‬ ‫ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪن‬
‫‪x‬‬ ‫ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﺷﺪن‬
‫√‬ ‫ﻟﺒﺎس دوﺧﺘﻦ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
 ‫راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش و ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪‬آﻣﻮزش‪ ،‬وﺳﯿﻠﻪاي اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫‪‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻫﺪف اﺳﺖ و آﻣﻮزش وﺳﯿﻠﻪ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬

‫ﻫﺪف‬

‫‪‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪون آﻣﻮزش ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد اﻣ‪‬ﺎ‬

‫آﻣﻮزﺷﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻧﺸﻮد آﻣﻮزش ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪34‬‬
 ‫اﻟﮕﻮي ﺗﺪرﯾﺲ)‪(Teaching Model‬‬

‫ﭼﻬــﺎر ﭼــﻮب ﻧﻈــﺮي ﺑــﺮاي ﻫﻤﺎﻫﻨــﮓ‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺪرﯾﺲ ) ﻫﺪف ﮐﻠـﯽ‪،‬‬
‫ﺟﺰﺋــﯽ‪ ،‬رﻓﺘــﺎري ‪ ،‬ﻣﺤﺘــﻮا‪ ،‬روش ‪،‬‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ( ﮐﻪ در آن ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫و ﮐﺎوﺷﮕﺮي در اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻣﯽ ﭘﺮدازد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪35‬‬
 ‫روش)‪(Method‬‬
‫روش در ﻣﻘﺎﺑﻞ واژه ﻻﺗﯿﻦ ﻣﺘﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ روش‪ ،‬ﺷﯿﻮه‪ ،‬راه‪،‬‬
‫ﻃﺮﯾﻘﻪ و اﺳﻠﻮب ﻣﻌﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ “راه اﻧﺠﺎم دادن ﻫﺮ ﮐﺎري” را روش‬

‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪36‬‬
 ‫ﻓﻦ)‪(Techniqu‬‬
‫واژه ﻓﻦ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل واژه ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ راه‪ ،‬روش‪ ،‬ﺷﯿﻮه‪ ،‬ﻣﻬﺎرت و‬
‫ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻌﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ “راه ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﯾﺎ‬

‫روش اﻧﺠﺎم ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﮐﺎري” را ﻓﻦ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪37‬‬
 ‫ﻓﻦ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫و ﭘﺎﺳﺦ‬

‫ﻓﻨﻮن‬ ‫ﻓﻦ‬
‫ﻓﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺗﺪرﯾﺲ‬ ‫ﺑﯿﺎن‬

‫ﻓﻦ‬
‫ﺗﮑﻠﯿﻒ‬
 ‫روش ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫روش ﺗﺪرﯾﺲ ﻧﯿﺰ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از راه ﻣﻨﻈﻢ‪،‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺮاي اراﺋﻪ درس‬

‫اﻣﺮوزه ﺑﯿﻦ ﻓﻦ و روش ﻣﺮزي ﻗﺎﺋﻞ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪39‬‬
 ‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮﯾﻦ روش را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺪ‬

‫ﻧﯿﺎز ﻫﺎ و ﻋﻼﯾﻖ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬ ‫ﻫﺪﻓﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﺤﺘﻮاي درس‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
 ‫روش ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ ﻓﯽ‬

‫ﻧﻔﺴﻪ ﺧﻮب ﯾﺎ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻧﺤﻮه و ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻮت ﯾﺎ ﺿﻌﻔﺸﺎن‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪41‬‬
 ‫روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻤﻨﻈﻮر ﮐﺎرآﯾﯽ و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از روش ﻫﺎي‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ و آﻣﻮزش ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪42‬‬
 ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮔﻮش ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ‪ ،‬ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ؛ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﯽ آورﯾﺪ‬

‫و ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﯿﺪ ؛ ﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪43‬‬
 ‫ﺗﻤﺮﯾﻦ وﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪% 20‬‬ ‫ﮔﻮش ﮐﺮدن‬

‫دﯾﺪن‬ ‫ﮔﻮش ﮐﺮدن‬

‫‪%50‬‬

‫‪% 70‬‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﺪن‬ ‫ﮔﻮش ﮐﺮدن‬

‫‪% 100‬‬ ‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﺪن‬ ‫ﮔﻮش ﮐﺮدن‬

‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪45‬‬
 ‫ﮐﻠﯿﺎت روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ‬

By:Mohammadreza Yazdankhahfard

M.Yazdankhahfard 46
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي را در ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪-2‬ﭼﻬﺎر ﻣﺎﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي را ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-3‬ﭘﻨﺞ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه در ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪-4‬ده وﯾﮋﮔﯽ ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب را ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‬
‫‪-5‬ﺷﺶ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ را ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﻮد را‬
‫ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪47‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-6‬ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي دوازده ﮔﺎﻧﻪ ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب را در ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪-7‬راﻫﻬﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﻓﺮدي در ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن را در‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪ -8‬اﻧﻮاع روش ﺗﺪرﯾﺲ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺪاﻧﺪ‬
‫‪-9‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻫﺸﺖ ﻣﻮرد از روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪48‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫‪-10‬ﺿﺮورت ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻫﺪﻓﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ را در ﯾﮏ‬
‫ﺳﻄﺮ ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‬
‫‪ -11‬ﺳﻪ وﯾﮋﮔﯽ در دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎي ﮐﻠﯽ روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ را ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -12‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺶ روش ﻓﻌﺎل را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪ -13‬ﺗﻔﺎوت ﻋﻤﺪه روش ﻫﺎي ﻓﻌﺎل وﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل راﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪49‬‬
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي؟‬

M.Yazdankhahfard 50
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪-1‬ﻗﺎﻧﻮن آﻣﺎدﮔﯽ؟‬
‫‪ -2‬ﻗﺎﻧﻮن اﺛﺮ؟‬
‫‪ -3‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻤﺮﯾﻦ؟‬
‫‪ -4‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻘﺪم؟‬
‫‪ -5‬ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺪت؟‬
‫‪ -6‬ﻗﺎﻧﻮن ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد؟‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪51‬‬
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪-1‬ﻗﺎﻧﻮن آﻣﺎدﮔﯽ‪ :‬ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه ﺑﺎﯾﺪ از ﺣﯿﺚ ﺟﺴﻤﯽ‪،‬‬
‫ﻋﺎﻃﻔﯽ‪ ،‬ذﻫﻨﯽ و ﻋﻘﻠﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ رﺷﺪ ﮐﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ -2‬ﻗﺎﻧﻮن اﺛﺮ‪ :‬اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﺗﺠﺎرﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﻄﻠﻮب و‬
‫رﺿﺎﯾﺘﺒﺨﺶ اﻧﺪ را ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ و ﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و از آﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ اﺛﺮﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ دارﻧﺪ‪ ،‬اﺟﺘﻨﺎب ورزﻧﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪52‬‬
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫‪ -3‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻤﺮﯾﻦ‪ :‬ﺗﮑﺮار و ﺗﻤﺮﯾﻦ درﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫ودوام آن ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺮاوان دارد‬

‫‪ -4‬ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻘﺪم‪ :‬ﻣﻌﻤﻮﻻ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮات‬

‫ﮐﻼس درس ﺑﯿﺸﺘﺮ در ذﻫﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪53‬‬
 ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫‪ -5‬ﻗﺎﻧﻮن ﺷﺪت‪ :‬ﯾﮏ واﻗﻌﻪ ﻣﻬﯿﺞ وﺟﺬاب‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ‬

‫از واﻗﻌﻪ ﻋﺎدي و ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه در ذﻫﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﺪ‬
‫‪ -6‬ﻗﺎﻧﻮن ﻋﺪم ﮐﺎرﺑﺮد‪ :‬ﻣﻬﺎرت و داﻧﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺑﺘﺪرﯾﺞ و ﺑﻪ ﻣﯿﺰان زﯾﺎدي‬
‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯿﮕﺮدد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪54‬‬
 ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي؟‬

M.Yazdankhahfard 55
 ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪ -1‬ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ؟‬

‫‪ -2‬ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ؟‬

‫‪ -3‬آزردﮔﯽ؟‬

‫‪ -4‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮاﻧﻊ؟‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪56‬‬
 ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪ -1‬ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ‪ :‬ﮐﺎر ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺧﯿﻠﯽ آﺳﺎن ﯾﺎ‬
‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻣﻌﻠﻢ در‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ ﻋﻼﻗﻪ ﯾﺎ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻔﻬﯿﻢ‬
‫درﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪ -2‬ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ‪ :‬اراﺋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ زﯾﺎد و ﭘﯿﭽﯿﺪه‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﻧﺪادن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪57‬‬
 ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫‪ -3‬آزردﮔﯽ‪ :‬رﻓﺘﺎر رﻧﺠﺶ آور ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬رواﺑﻂ‬
‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ‪ ،‬دﯾﺮ آﻣﺪن ﺑﻪ ﮐﻼس و ‪...‬‬

‫‪ -4‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮاﻧﻊ‪ :‬ﺗﺮس از ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬ﻧﮕﺮاﻧﯽ از‬

‫ﻣﺴﺨﺮه ﺷﺪن‪ ،‬آزار دﯾﺪن و ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪58‬‬
 ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺪرﯾﺲ را ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺳﻪ‬
‫رﮐﻦ اﺳﺎﺳﯽ ﯾﻌﻨﯽ آﻣﻮزﺷﮕﺮ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ و ﻣﻮاد درﺳﯽ)ﻣﺤﺘﻮا(‬
‫اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‬

‫درك درﺳﺖ رواﺑﻂ ﮐﯿﻔﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻓﻮق ﺣﮑﺎﯾﺖ از آن‬

‫دارد ﮐﻪ آﻣﻮزﺷﮕﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ در اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﮐﺘﺎب‬
‫درﺳﯽ ﺑﺮاﺳﺎس راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﮐﺎر ﺗﺪرﯾﺲ را ﭘﯿﺶ‬
‫ﺑﺒﺮد‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪59‬‬
 ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬

‫ﻋﻤﻞ ﺗﺪرﯾﺲ ﯾﮏ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﻮﯾﺎ و در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ‬

‫اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺣﺎدث ﻣﯽﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪60‬‬
 ‫ﻧﮑﺎت ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه در ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬
‫‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ درﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫‪ ‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺤﺘﻮاي ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫‪ ‬ﺷﺮوع ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪ درس ﺑﺎ ﯾﮏ ﺷﺮح ﮐﻠﯽ و اﺟﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬از‬

‫ﻣﻮﺿﻮع و ﻣﺤﺘﻮاي ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫‪ ‬ﺑﯿﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ واﺿﺢ و روﺷﻦ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪61‬‬
 ‫ﻧﮑﺎت ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه در ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬

‫‪ ‬ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ و آﻫﺴﺘﻪ‬

‫‪ ‬اﺳﺘﻔﺎده از ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻢ‬

‫ﺗﺪرﯾﺲ)ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ –ﺗﮑﻮﯾﻨﯽ‪-‬ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ(‬

‫‪ ‬ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺗﺪرﯾﺲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺸﺎط و اﻗﻨﺎع ﻓﺮاﮔﯿﺮ و‬

‫آﻣﻮزﺷﮕﺮ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪62‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬

‫‪‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﻌﺎل‬
‫‪‬اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫‪‬ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ اﻧﮕﯿﺰش‬
‫‪‬رﻋﺎﯾﺖ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻓﺮدي ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪‬ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻃﺮح درس و اﺳﺘﻔﺎده از آن‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪63‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬

‫‪‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ راﻫﻨﻤﺎﺋﯽ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬

‫‪‬اﻋﻤﺎل ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻫﺎي ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫‪‬اﯾﺠﺎد ﻣﺤﯿﻂ دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ در ﮐﻼس‬
‫‪‬ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪‬و ﺣﺪت ﺑﯿﻦ ﺗﺠﺎرب ﻗﺒﻠﯽ و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺪﯾﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪64‬‬
 ‫وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﯾﮏ ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬

‫‪‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت درس ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه‬

‫‪‬اﺟﺘﻨﺎب از ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ در ﺻﻮت و ﺣﺮﮐﺖ‬
‫‪‬ﺧﻮدداري از ﺗﻘﻠﯿﺪ‬
‫‪ ‬واداﺷﺘﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ‬
‫‪‬رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻞ ﺗﺪرﯾﺞ اراﺋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ درﺳﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪65‬‬
 ‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن در ﺗﺪرﯾﺲ‬
‫ﯾﮑﯽ ازﺑﺪﺗﺮﯾﻦ راه ﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده از وﻗﺖ آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ‪ ،‬ﮐﺎري را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻻزم‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺟﻪ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﺪ‬

‫“اﺳﺘﯿﻔﻦ ﮐﺎوي”‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪66‬‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫زﻣﺎن ﻻزم اﺳﺖ اﺗﺨﺎذ‬
‫ﮔﺮدد؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪67‬‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﻻزم اﺳﺖ اﺗﺨﺎذ‬
‫ﮔﺮدد‬
‫‪-1‬زﻣﺎن ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ روش ﺗﺪرﯾﺲ و‬
‫ﻣﺤﺘﻮي ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮔﺮدد)ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﺨﺶ زﻣﺎن ﻻزم‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد(‬
‫‪ -2‬اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ و ﭼﻪ ﮐﺎرﻫﺎﺋﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد )ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻫﺪف آﻣﻮزش‬
‫و درك روش ﺗﺪرﯾﺲ از اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎﺳﺖ(‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪68‬‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﻻزم اﺳﺖ اﺗﺨﺎذ‬
‫ﮔﺮدد‬
‫‪-3‬ﭼﻪ ﮐﺎرﻫﺎﺋﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﻀﺎي ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت و ﭼﻪ‬
‫ﮐﺎرﻫﺎﺋﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮﻧﻈﺎرﺗﯽ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‬

‫‪-4‬ﭼﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ را آﻣﻮزﺷﮕﺮ و ﭼﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ را‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪69‬‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ زﻣﺎن ﻻزم اﺳﺖ اﺗﺨﺎذ‬
‫ﮔﺮدد‬

‫‪-5‬ﺑﺮاي اﺟﺘﻨﺎب از اﺗﻼف وﻗﺖ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‪ ،‬از ﮐﺎرﻫﺎي‬

‫ﭘﺮﻣﺸﻐﻠﻪاي ﮐﻪ ﺑﻪ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮐﻤﮏ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‬
‫ﭘﺮﻫﯿﺰ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪-6‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺗﻮزﯾﻊ‬

‫ﻧﮕﺮدد‪ ،‬ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي از ﺟﺰﺋﯿﺎت را ﻣﯽﺗﻮان از ﻃﺮق‬
‫دﯾﮕﺮي ﻏﯿﺮ از ﺳﺨﻨﺎن آﻣﻮزﺷﮕﺮ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ اراﺋﻪ داد‪.‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪70‬‬
 ‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي دوازده ﮔﺎﻧﻪ ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﯾﮏ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬
‫‪ -1‬ﻣﻬﺎرت درﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي رﻓﺘﺎري‬
‫‪ -2‬ﻣﻬﺎرت درﺷﺮوع دﻟﭽﺴﺐ‬
‫‪ -3‬ﻣﻬﺎرت درارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ‬
‫‪ -4‬ﻣﻬﺎرت دراﺟﺮاي روش ﺗﺪرﯾﺲ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪71‬‬
 ‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي دوازده ﮔﺎﻧﻪ ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﯾﮏ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬
‫‪ -5‬ﻣﻬﺎرت درﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪ -6‬ﻣﻬﺎرت درﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪ -7‬ﻣﻬﺎرت درﺗﺸﻮﯾﻖ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪ -8‬ﻣﻬﺎرت دراﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮏ‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪72‬‬
 ‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي دوازده ﮔﺎﻧﻪ ﺿﺮوري ﺑﺮاي ﯾﮏ‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮب‬
‫‪ -9‬ﻣﻬﺎرت دراﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺮﮐﺎت ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ‬
‫‪ -10‬ﻣﻬﺎرت درﺧﻠﻖ ﻣﺜﺎل‬
‫‪ -11‬ﻣﻬﺎرت در ﭘﺎﯾﺎن دادن درس‬
‫‪ -12‬ﻣﻬﺎرت درﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫)ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ‪ ،‬زﻣﺎﻧﺒﻨﺪي‪ ،‬ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و‪(...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪73‬‬
 ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮﮔﺰاري‬
‫ﺟﻠﺴﻪ آﻣﻮزﺷﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪74‬‬
 ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺮﮔﺰاري ﺟﻠﺴﻪ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪‬آرام و ﺑﯽ ﺳﺮوﺻﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬ﺗﻬﻮﯾﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬ﻧﻮر ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬ﻓﻀﺎي اﺗﺎق ﯾﺎ ﺳﺎﻟﻦ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻧﻔﺮات ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از روش ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﺻﻨﺪﻟﯽ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪75‬‬
 ‫روﺷﻬﺎي اداره ﺟﻠﺴﻪ‬
‫‪ -1‬ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‬
‫‪ -2‬ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ‬
‫‪ ‬ﻫﺮﭼﻪ روش اداره ﺟﻠﺴﻪ ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‬
‫ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﯿﺰ ﻫﺮﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﺣﻮاس درﮔﯿﺮ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن در ﺟﺮﯾﺎن آﻣﻮزش ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ اﺳﺖ‬
‫‪ ‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از آﻣﻮزش ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎﮔﺮدان ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد و از ﯾﺎدﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪76‬‬
 ‫راه ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﻓﺮدي در‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫ﺑﺎﯾﺪ از روﺷﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ و وﺳﺎﺋﻞ ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‬
‫وﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﺧﻮدآﻣﻮزي ﺑﺎﯾﺪ اﺧﺘﺼﺎص داد )از‬ ‫‪‬‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺤﺚ‪،‬ﺗﻔﮑﺮ و ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﯿﻦ ﺷﺎﮔﺮدان(‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮوﻫﯽ و ﻋﻤﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﭘﺮداﺧﺖ‬ ‫‪‬‬
‫در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻧﻔﺮادي ﺑﺎ ﻓﺮد ﺧﺎص‬ ‫‪‬‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪77‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي‬

‫روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ ﺻﻮرت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪78‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ ﺳﯿﺮ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ‬
‫روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ(روﺷﻬﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ )در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﯿﻠﯽ دور ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻣﯽ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ(‬

‫ب(روش ﻧﻮﯾﻦ )ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ‬

‫و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ(‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪79‬‬
 ‫اﻟﻒ(روﺷﻬﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ‬
‫‪(1‬روش ﺳﻘﺮاﻃﯽ‬

‫‪(2‬روش ﻣﮑﺘﺒﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪80‬‬
 ‫ب(روش ﻧﻮﯾﻦ‬
‫‪(1‬روش ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ‬
‫‪(2‬روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(3‬روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫‪(4‬روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(5‬روش ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ اي‬
‫‪-‬ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫‪-‬ﺑﺤﺚ آزاد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪...‬‬ ‫ﮔﺮوﻫﯽ‬ ‫ﺑﺤﺚ‬‫‪-‬‬ ‫‪81‬‬
 ‫ب(روش ﻧﻮﯾﻦ‬
‫‪(6‬روش ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪-‬ﻓﺮﺻﺖ ﺳﻮال‬
‫‪-‬ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﭘﯿﮕﯿﺮ‬
‫‪-‬ﻣﻬﺎرت ﭘﺮﺳﺶ‬
‫‪(7‬واﺣﺪ ﮐﺎر‬
‫‪(8‬ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ‬
‫‪(9‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬
‫‪(10‬روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪82‬‬
 ‫ب(روش ﻧﻮﯾﻦ‬
‫‪(11‬روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪(12‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﯾﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎرج از ﮐﻼس‬
‫‪-‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺳﺮﯾﻊ‬
‫‪-‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪ -‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ روزاﻧﻪ‬
‫‪ -‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﻫﻔﺘﮕﯽ‬
‫‪(13‬روش اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ)ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺑﺎزي ﻧﻘﺶ(‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪(14‬آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل‪...‬‬
‫‪83‬‬
 ‫ب(روش ﻧﻮﯾﻦ‬
‫‪(15‬آﻣﻮﺧﺘﻦ از ﻃﺮﯾﻖ ﻗﯿﺎس و اﺳﺘﻘﺮا‬
‫‪(16‬ﻓﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫‪-‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﮑﺮاري‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺮﯾﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ‬
‫‪ -‬ﻣﺮور‬
‫‪ -‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫‪(17‬ﺗﻠﻔﯿﻖ روﺷﻬﺎ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪84‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ ﺑﻌﻀﯽ‬
‫ﻗﺎﻟﺒﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫‪(1‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(2‬ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(3‬اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪(4‬ﭘﺮوژه‬
‫‪(5‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪...(6‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪85‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ اراﺋﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪(1‬ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻧﮑﺎت و ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﭘﯿﺎم ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً اراﺋﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎ ﺟﻨﺒﻪ‬
‫اي ﻣﺸﺨﺺ و ﺑﺎرز دارد ‪.‬‬
‫‪‬روش ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ‬
‫‪‬روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪‬ﻣﻮﻋﻈﻪ و ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪86‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ اراﺋﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪(2‬ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪:‬‬
‫اراﺋﻪ ﭘﯿﺎم ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ و ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬
‫ﮔﺎﻫﯽ اﯾﻦ روش ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺒﯿﻦ و ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬاري ﺑﺮ آﻧﺎن‬
‫ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪‬روش ﻫﺎي ﻫﻨﺮي ﻣﺜﻞ اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ‪ ،‬ﺑﺎزي و ﺑﺎزي‬
‫ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﻓﻌﺎل ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻋﻼﺋﻖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه‬ ‫‪87‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ ﻓﻌﺎل و‬
‫ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه‬
‫‪(1‬ﻓﻌﺎل‪:‬در اﯾﻦ روش ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه و ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫وي در اﻣﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود‬
‫– روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫– ﺷﯿﻮه ي اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫‪ -‬ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪ -‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪ -‬اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪ -‬ﭘﺮوژه و واﺣﺪ ﮐﺎر‪...‬‬
‫‪88‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ ﻓﻌﺎل و‬
‫ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه‬
‫‪(2‬ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‪:‬‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺖ و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﺳﭙﺮده ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‬
‫ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ و ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺮاي ﻋﻤﻮم‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﻧﺠﺎم و ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﻓﺮدي )ﻫﻮش ‪ ،‬اﺳﺘﻌﺪاد و‬
‫ﻣﯿﺰان رﺷﺪ و ﻗﺪرت ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﻓﺮاد( ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﻤﺎﯾﻠﯽ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر و ﺧﻼﻗﯿﺖ از ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪89‬‬
 ‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي روﺷﻬﺎي ﺗﺪرﯾﺲ از ﻧﻈﺮ ﻓﻌﺎل و‬
‫ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه‬
‫‪(2‬ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‪ :‬اﺛﺮات روش ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل ﭘﺎﯾﺪار ﻧﯿﺴﺖ‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻫﺎي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﭘﺲ از اﻣﺘﺤﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺪرﯾﺲ و ﻣﺤﻮرﯾﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮادﻫﻨﺪه‬
‫)اﺳﺘﺎد( و ﮐﺘﺎب ﺑﻮده و از وﺳﺎﯾﻞ ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ ،‬ﺳﻤﻌﯽ و‬
‫ﺑﺼﺮي و ﻓﻨﺎوري آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ ﻧﺪرت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪‬روش ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ‬
‫‪‬روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪90‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪91‬‬
 ‫ﻣﻌﻤﺎي ﻇﺮف آب‬

‫ﯾﮏ ﻇﺮف ﺑﻪ ﮔﻨﺠﺎﯾﺶ ‪) 9‬ﻧﻪ( ﻟﯿﺘﺮ و ﯾﮏ‬

‫ﻇﺮف دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﮔﻨﺠﺎﯾﺶ ‪) 4‬ﭼﻬﺎر( ﻟﯿﺘﺮ‬
‫دارﯾﻢ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان دﻗﯿﻘﺎً ‪) 6‬ﺷﺶ(‬
‫ﻟﯿﺘﺮ آب در ﻇﺮﻓﯽ ﮐﻪ ‪) 9‬ﻧﻪ( ﻟﯿﺘﺮ‬
‫ﮔﻨﺠﺎﯾﺶ دارد ﺑﺮﯾﺰﯾﻢ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪92‬‬
 ‫ﺟﻮاب‬
‫ﺑﻌﺪ از اﯾﻨﮑﻪ ﻇﺮف ‪ 9‬ﻟﯿﺘﺮي را ﭘﺮ از آب ﮐﺮدﯾﻢ ‪ 4 ،‬ﻟﯿﺘﺮ از آن‬
‫را در ﻇﺮف ‪ 4‬ﻟﯿﺘﺮي ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪ ،‬ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﻇﺮف ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد ‪ 5‬ﻟﯿﺘﺮ ‪ ،‬دوﺑﺎره اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﭼﻬﺎر‬
‫ﻟﯿﺘﺮ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ روش از آن ﮐﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ‪ 1‬ﻟﯿﺘﺮ در‬
‫ﻇﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎل اﯾﻦ ‪ 1‬ﻟﯿﺘﺮ را در ﻇﺮف ‪ 4‬ﻟﯿﺘﺮي‬
‫ﻣﯽ رﯾﺰﯾﻢ و ﻣﺠﺪداً ﻇﺮف ‪ 9‬ﻟﯿﺘﺮي را ﭘﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪ ،‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﮔﺮ ﻇﺮف ‪ 4‬ﻟﯿﺘﺮي ﮐﻪ در اون ‪ 1‬ﻟﯿﺘﺮ از ﻗﺒﻞ‬
‫داﺷﺘﯿﻢ رو ﭘﺮ ﮐﻨﯿﻢ ‪ ،‬ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﻇﺮف ‪ 9‬ﻟﯿﺘﺮي ﻣﯽ ﺷﻮد ‪6‬‬
‫ﻟﯿﺘﺮ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪93‬‬
 (‫روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ)ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

By:Mohammadreza Yazdankhahfard

M.Yazdankhahfard 94
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا و وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ را‬
‫ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‬
‫‪-2‬ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪ -3‬ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ را ﺑﺮ ﺷﻤﺮﻧﺪ‬
‫‪-4‬ده ﻣﻬﺎرت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ را‬
‫ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‬
‫‪-5‬ﺑﺮاي ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد روش و ﻓﻨﻮن ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪95‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ*‬

‫روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ روﺷﯽ اﺳﺖ از روش‬

‫ﻫﺎي اﻟﮕﻮي ﭘﯿﺶ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻨﺪه‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع آﻣﻮزش ﺑﺮاﺳﺎس ﮐﻼم و‬

‫ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺮﺑﯽ ﯾﺎ ﺳﺨﻨﺮان اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪96‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ*‬

‫روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ از ﻃﺮﯾﻖ آن‬

‫اﺻﻮل‪ ،‬ﺣﻘﺎﯾﻖ‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻔﺎﻫﯽ و ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ‬
‫اراﺋﻪ ﻣﯽ دﻫﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪97‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ*‬

‫در ﺑﯿﺸﺘﺮ آﻣﻮزﺷﻬﺎ از اﯾﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده‬

‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫اﮔﺮ از اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﻠﺐ و ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد ﮐﺎراﯾﯽ ﻻزم را ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪98‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫واژه ‪:Lecture‬‬
‫از ﻟﻐﺖ ﻻﺗﯿﻦ ‪ Lectare‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺎ‬
‫ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮاﻧﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﻗﺪﻣﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ‪ 5‬ﻗﺮن ﭘﯿﺶ از ﻣﯿﻼد‬

‫ﻣﯽ رﺳﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪99‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫در اﯾﻦ روش اﺳﺘﺎد ﺑﯽ وﻗﻔﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن وي ﮔﻮش داده و ﯾﺎدداﺷﺖ‬
‫ﺑﺮﻣﯽ دارﻧﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ درﺑﺎره آن ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﯿﻨﺪﯾﺸﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ او ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬

‫در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﯿﻦ ﻣﻌﻠﻢ و ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﺮﺳﺶ‬

‫و ﭘﺎﺳﺦ رد و ﺑﺪل ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻨﺒﻪ روﺷﻦ ﺷﺪن‬
‫ﻣﻨﻈﻮر و ﺟﻨﺒﻪ ﺑﺤﺚ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﻧﺪارﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪100‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﺎ اﯾﻦ روش اﻃﻼﻋﺎت زﯾﺎدي را‬
‫ﮐﺴﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺮش را آن ﻃﻮر ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻧﻤﯽ آﻣﻮزﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪101‬‬
 ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده داﻧﺸﺠﻮ اﺳﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﯾﺎ ﻫﺮ ﺳﻪ‬
‫ﻫﺪف ﻋﻤﺪه زﯾﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ – 1‬ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻄﺎﻟﺐ )‪(Coverage‬‬
‫‪ – 2‬ﻓﻬﻢ ﻣﻄﺎﻟﺐ )‪(Understand‬‬
‫‪ – 3‬اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه )‪(Motivation‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪102‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪103‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫‪-1‬آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫‪ – 2‬ﺑﺨﺶ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ – 3‬ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ – 4‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪104‬‬
 ‫‪-1‬آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪105‬‬
 ‫‪-1‬آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫از ﻗﺒﻞ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺧﻮد را‬
‫ﺷﺮوع ﮐﻨﯿﺪ ﺟﻬﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﭼﻬﺎر ﺟﻨﺒﻪ آﻣﺎده ﺑﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ – آﻣﺎدﮔﯽ ﻋﻠﻤﯽ ) آﮔﺎﻫﯽ از آﺧﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ (‬
‫ب– آﻣﺎدﮔﯽ روﺣﯽ‪ ،‬رواﻧﯽ و ﻋﺎﻃﻔﯽ ) اﻧﺠﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﺎ‬
‫آﺳﻮدﮔﯽ(‬
‫ج – آﻣﺎدﮔﯽ از ﻧﻈﺮ ﺗﺠﻬﯿﺰات )آﻣﺎد ﮐﺮدن وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮏ‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮرد ﻟﺰوم (‬
‫د – آﻣﺎدﮔﯽ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن )ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﺎ زﻣﺎن (‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪106‬‬
 ‫‪-2‬ﺑﺨﺶ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪107‬‬
 ‫‪-2‬ﺑﺨﺶ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫آﻣﺎده ﻣﯽ ﺳﺎزد و ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر از ﻣﻬﺎرت آﻣﺎده ﺳﺎزي‬
‫)ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺿﻤﻦ ﺗﺪرﯾﺲ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪-‬ﺑﯿﺎن ﺻﺮﯾﺢ ﻫﺪف ﻫﺎ و ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫ب‪-‬آﮔﺎه ﺷﺪن از ﭘﯿﺶ داﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫ج‪-‬ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه و ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰش‬
‫د‪ -‬اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻓﺮادﻫﻨﺪه و ﻓﺮاﮔﯿﺮﻧﺪه‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪108‬‬
 ‫‪-3‬ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ وﻗﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺻﺮف اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺪه و اﻃﻼﻋﺎت و‬
‫ﻧﮑﺎت ﻻزم درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻣﺜﺎل ﻫﺎي ﻣﻠﻤﻮس و‬
‫آﻣﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻼﻣﯽ و ﻏﯿﺮ ﮐﻼﻣﯽ و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ‪ ،‬ﺷﻨﯿﺪاري و دﯾﺪاري اراﺋﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﻤﺎم اﯾﻦ ﭘﯿﺎم ﻫﺎ را درﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮده و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ آن‬

‫ﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ و اﻧﺘﺨﺎب و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺣﻔﻆ ﮐﻨﻨﺪ و از ﭘﯿﺎم ﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻢ ﻧﺖ ﺑﺮدارﻧﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪109‬‬
 ‫‪-3‬ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 20‬دﻗﯿﻘﻪ ﯾﮏ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺸﺨﺺ در ﻣﯿﺰان دﻗﺖ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ و ﺑﻌﺪ از آن ﯾﮏ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻮﺟﻪ دﻗﯿﻘﺎً‬
‫ﻗﺒﻞ از اﺗﻤﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ وﺟﻮد دارد‬

‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﯾﺎ ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺳﺎده ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﺘﺮ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪110‬‬
 ‫‪-4‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪111‬‬
 ‫‪-4‬ﺑﺨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻌﻠﻢ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻣﻄﺎﻟﺐ و اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻫﻢ رﺑﻂ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫‪ ‬ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي و ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫‪ ‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﮑﻠﯿﻒ درﺳﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫‪ ‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﯾﮏ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﻮﺗﺎه ‪ ،‬ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰﻧﺪه و ﺑﺎ روح‬
‫ﺧﺘﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫‪ ‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺳﭙﺮد و از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪112‬‬
 ‫ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺖ و‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬

‫‪ (1‬ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﺎي ﭘﺮاﮐﻨﺪه آﻧﻬﺎ‬

‫‪ (2‬واﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﮐﻼﻣﯽ و ﻏﯿﺮ ﮐﻼﻣﯽ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ و ﺳﺨﻨﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪113‬‬
 ‫ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪114‬‬
 ‫ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ -1‬اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﯾﺎ آﺳﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪-2‬ﺗﻌﺪاد ﻓﺮاﮔﯿﺮان زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪-3‬داﻧﺶ ﺟﺪﯾﺪ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه و در ﮐﺘﺎب و ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪-4‬ﻣﻮﻗﻌﯿﮑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﮐﻢ ﺳﻮاد ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن و‬

‫ﻓﻬﻤﯿﺪن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪115‬‬
 ‫ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ -5‬ارﺗﺒﺎط دادن ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬

‫‪ -6‬اﻧﻮاع ﺗﻮﺿﯿﺤﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺮﺑﻮط‬

‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‬

‫‪-7‬ﺑﺎز ﮔﻮ ﮐﺮدن ﺗﺠﺎرب ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪116‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪117‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ ‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن ‪ :‬آﻣﻮزش ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻧﺴﺒﺘﺎً زﯾﺎد ﺑﺮاي ﺗﻌﺪاد‬
‫زﯾﺎد ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه در ﻣﺪت زﻣﺎن ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ‬

‫‪ ‬اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ‪ :‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ و ذﮐﺮ ﻣﺜﺎل و‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ‬
‫ﺳﺎزد‬

‫‪ ‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻗﻮه ﺑﯿﺎن ﻣﻌﻠﻢ و ﻣﻬﺎرت ﮔﻮش دادن ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪118‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪119‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪-1‬ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻠﻢ و ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﯾﮏ ﻃﺮﻓﻪ اﺳﺖ و ﻣﻌﻠﻢ‬
‫» ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻣﻄﻠﻖ « و ﻓﺮاﮔﯿﺮ » ﺳﺎﮐﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل «‬
‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‬

‫‪-2‬ﺑﺮاي ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﻋﻤﻠﯽ)ﺑﻮﯾﮋه اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رود(‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬

‫‪-3‬اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻓﺮدي ﻓﺮاﮔﯿـﺮان در ﺟﺮﯾـﺎن ﯾـﺎدﮔﯿﺮي در ﻧﻈـﺮ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﯾﮑﺴﺎن اراﺋﻪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪...‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪-4‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﺪارك دﯾﺪن آن‬
‫آﺳﺎﻧﺘﺮ از روﺷﻬﺎي دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‬

‫‪-5‬ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﮑﺮي ﻓﺮاﮔﯿﺮان در ﻃﻮل ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‬

‫‪-6‬ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ذﻫﻨﯽ در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﯾﺎد ﮔﯿﺮي‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ درك و ﻓﻬﻢ ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد و ‪ ...‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل داﻧﺶ و اﻃﻼﻋﺎت دارد ﺗﺎ ﮐﺎرﺑﺮد آن‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪121‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪-7‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر رود ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﮐﻼﻣﯽ در‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان‪ ،‬روش ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬

‫‪-8‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻧﺎﭼﺎر اﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ وي ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﺑﻪ زور ﺗﮑﺮار ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪122‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(1‬آﻣﺎدﮔﯽ دﻗﯿﻖ )ﻫﺪف ﭼﯿﺴﺖ؟‪ ،‬ﭼﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ را ﻣﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ؟‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ؟‪،‬ﭼﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪاﺗﯽ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ(‬

‫‪(2‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺳﻦ ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪123‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(3‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻧﭽﻨﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﺪ‬

‫‪(4‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺴﺘﺪل و ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺬﻟﻪ‬

‫ﮔﻮﯾﯽ‬

‫‪(5‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﯿﺶ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮑﺒﺎر آن را‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ﮐﻨﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪124‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪ (6‬آﮔﺎه ﮐﺮدن ﻓﺮاﮔﯿﺮان از ﭘﯿﺶ در ﻣﻮرد رﺋﻮس‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﯾﺎ ﺳﺌﻮاﻻﺗﯽ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ)در ﺻﻮرت اﻣﮑﺎن (‬

‫‪ (7‬آﮔﺎه ﮐﺮدن ﻓﺮاﮔﯿﺮان از وﻇﺎﯾﻒ ﺧﻮد در ﺟﺮﯾﺎن‬

‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ )ﻣﺜﻼ ﺳﺌﻮال ﻃﺮح ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﯾﺎدداﺷﺖ‬
‫ﺑﺮدارﻧﺪ و‪(...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪125‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(8‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺤﻞ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺳﺮﻣﺎ‪ ،‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻧﻮر‪ ،‬ﻣﯿﺰ و ﺻﻨﺪﻟﯽ‬

‫‪(9‬آﻣﺎده ﺳﺎزي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺮاي ﺷﻨﯿﺪن ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻗﺒﻞ‬

‫از اراﺋﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻦ آﻣﺎده ﺳﺎزي‬

‫‪(10‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت ﺻﺪا و ﺑﯿﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪126‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(11‬ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ و ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺜﺎل‪،‬‬
‫ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﮑﻞ و ﻧﻤﻮدار و وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪(12‬اﺳﺘﻔﺎده از واژه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ (13‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﺎن ﺑﮕﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬

‫ﺳﺨﻨﺎن را دﻧﺒﺎل ﮐﻨﻨﺪ و ﯾﺎدداﺷﺖ ﺑﺮدارﻧﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪127‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(14‬ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ ﻣﮑﺚ ﮐﻮﺗﺎه و ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬
‫ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﺮاﮔﯿﺮان و اﻃﺮاف ﮐﻼس ﺟﻬﺖ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﺷﺪن ﺳﺨﻨﺎن در ذﻫﻦ آﻧﻬﺎ)ﻣﮑﺚ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه و ﭘﺲ از اداي ﭼﻨﺪ ﮐﻠﻤﻪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﮑﺚ ﭘﺲ از اراﺋﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد(‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪128‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(15‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﻤﺮده و ﮐﻠﻤﻪ ﮐﻠﻤﻪ اﯾﺮاد‬
‫ﺷﻮد زﯾﺮا ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺰوه ﮔﻮﯾﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪(16‬ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﺟﻤﻠﻪ‪ ،‬ﭘﺎراﮔﺮاف‬

‫و ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪(17‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ‬

‫ﺣﻮاس ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪129‬‬
 ‫ﯾﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت و ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫‪(18‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﺎي ﺧﻮد)ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪن( ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫‪(19‬اﺧﺘﺼﺎص وﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺌﻮاﻻت‬

‫ﺷﻨﻮﻧﺪﮔﺎن در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ‬

‫‪(20‬ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ اﺧﺘﺘﺎم ﺧﻮب و ﻣﻮﺛﺮ و در‬

‫ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ درﺳﯽ ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪130‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪131‬‬
 ،‫ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬،‫روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ )اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
(‫ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬

By:Mohammadreza Yazdankhahfard

M.Yazdankhahfard 132
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬وﯾﮋﮔﯽ ﻋﻤﺪه روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪ -2‬اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي آن را‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ و وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-3‬ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ و ﺑﺤﺚ‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪133‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -4‬ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ را ﻧﺎم‬
‫ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪-5‬وﻇﺎﯾﻒ رﻫﺒﺮ و ﺳﺎﯾﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ را‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪ -6‬ﺑﺮاي ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد روش و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪134‬‬
 ‫روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ؟‬

M.Yazdankhahfard 135
 ‫روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻃﯽ آن ﺑﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‬
‫راه ﺣﻠﻬﺎي ﻣﻤﮑﻦ را ﺑﺮاي آن در ﻧﻈﺮ ﮔﯿﺮد‬
‫اﯾﻦ راه ﺣﻠﻬﺎ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻮاﻫﺪ آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورد‬
‫اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮﯾﻬﺎ را در ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮد‬
‫و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﻠﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﺑﺮﺳﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪136‬‬
 ‫روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬

‫ﯾـــﺎدﮔﯿﺮي اﮐﺘﺸـــﺎﻓﯽ از ﺣﯿـــﺚ روش‬

‫ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬ﺑـﻪ آن دﺳـﺘﻪ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬـﺎي‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ اﺷﺎره دارد ﮐﻪ در آن ﺷـﺎﮔﺮد‬
‫ﺑﺎ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﺤﺪود ﻣﻌﻠـﻢ و ﯾـﺎ ﺑـﺪون‬
‫راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ او ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺎﺋﻞ ﻣﯽ‬
‫آﯾﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪137‬‬
 ‫روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﻋﻤﺪه اﯾﻦ روش ﻋﺒﺎرت از ﻣﯿﺰان راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﺤﺪوده ﻫﺎي زﯾﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻣﻌﻠﻢ ﻫﻢ اﺻﻮل و ﻫﻢ راه ﺣﻞ را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد )ﯾﺎدﮔﯿﺮي‬
‫اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺷﺪه(‬
‫‪ ‬ﻣﻌﻠﻢ ﻓﻘﻂ اﺻﻮل را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و راه ﺣﻞ را ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫‪ ‬ﻣﻌﻠﻢ اﺻﻮل را ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ و راه ﺣﻞ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬
‫‪ ‬ﻣﻌﻠﻢ اﺻﻮل و راه ﺣﻞ را ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ)ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﺑﺪون راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ(‬‫‪138‬‬
 ‫اراﺋﻪ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل از روش‬
‫اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪139‬‬
 ‫روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫آﻣﻮزش ﻗﺎﻧﻮن اﻧﻘﺒﺎض و اﻧﺒﺴﺎط ﻓﻠﺰات در اﺛﺮ‬
‫ﺣﺮارت )آزﻣﺎﯾﺶ ﮔﻮي و ﺣﻠﻘﻪ(‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺌﻮاﻻت ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺑﻠﯽ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮان وادار ﺑﻪ‬
‫ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﻋﻠﺖ را ﮐﺸﻒ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺘﯿﺠﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫آﻣﺎده در اﺧﺘﯿﺎر آﻧﻬﺎ ﻗﺮار دﻫﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪140‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ)ﺑﺮوﻧﺮ‪(1972‬‬
‫‪(1‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ذﻫﻨﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫‪(2‬اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه ﻫﺎي دروﻧﯽ و اﺷﺘﯿﺎق در‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫‪(3‬ﭘﺮورش ﻗﺪرت ﺧﻼﻗﯿﺖ‪ ،‬اﺑﺘﮑﺎر‪ ،‬ﻧﻮآوري‪ ،‬و‬
‫ﮐﺎوﺷﮕﺮي ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫‪(4‬دوام ﺑﻬﺘﺮ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻫﺎ در ذﻫﻦ و ﻓﮑﺮﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪141‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ‬
‫آزوﺑﻞ ﻋﻘﯿﺪه دارد ﻫﺪف اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺪرﯾﺲ اﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘـﻪ اي از‬
‫داﻧﺶ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‪ ،‬ﺑـﻪ ﺷـﯿﻮه اي ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ اراﺋﻪ ﺷﻮد‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ از ﻣﺤـﺪودﯾﺘﻬﺎي اﯾـﻦ روش اﯾـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻋﺪم ﺳـﺎزﻣﺎن ﯾـﺎﻓﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪142‬‬
 ‫روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ؟‬

M.Yazdankhahfard 143
 ‫روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﺑﺮاي ﮐﺸﻒ ﺗﻮاﻟﯽ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺻﺤﯿﺢ‬
‫راﻫﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻫﺪف ﯾﺎ ﯾﮏ راه ﺣﻞ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺎرب ﻗﺒﻠﯽ‬

‫ﻓﺮد ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ راه ﺣﻞ اﺳﺖ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ وﯾﮋه اي ﮐﻪ ﻓﺮد در آن ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬‬

‫داﻧﺶ‪ ،‬و ﻣﻬﺎرت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﯿﺸﻨﯿﺎز ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪144‬‬
 ‫اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬

‫‪(1‬ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‬

‫‪(2‬ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫اﺻﻮل و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪(3‬ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫‪(4‬ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﻮﯾﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪145‬‬
 ‫روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ وﺧﻄﺎ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪146‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‬

‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ اي روﺑـﺮو ﺷـﻮﯾﻢ ﮐـﻪ‬

‫ﺑﺮاي ﺣﻞ آن ﻗﺎﻋﺪه و اﺻـﻮل از ﭘـﯿﺶ‬
‫ﺗﻌﯿــﯿﻦ ﺷــﺪه اي در اﺧﺘﯿــﺎر ﻧﺪاﺷــﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬آن را از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‬
‫ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪147‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‬
‫اﯾﻦ روش ﻗﺎﻋـﺪه و اﺻـﻮل ﻣﻌﯿﻨـﯽ ﻧـﺪارد و‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﺗﻼف وﻗﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﻨﻬـﺎ ﭼﯿـﺰي‬
‫ﮐﻪ از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﺣـﻞ‬
‫ﻫﻤﺎن ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻗﺎﻋﺪه اي ﻓﺮا‬
‫ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺘـﻮاﻧﯿﻢ آن را ﺑـﺮاي ﺣـﻞ‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ دﻫﯿﻢ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪148‬‬
 ‫اراﺋﻪ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل از روش ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و‬
‫ﺧﻄﺎ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪149‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫ﺑﺎز ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻗﻔﻞ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ‬
‫دﺳﺘﻪ ﮐﻠﯿﺪي ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي ﮐﻠﯿﺪﻫﺎي‬
‫ﺷﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ دارد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪150‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻮل‬
‫و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ و رواﺑـﻂ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﯾـﮏ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﻨﺪ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان آن را از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﺣﻞ ﮐﺮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪151‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻮل‬
‫و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﮐﺸﻒ ﻗﻮاﻋﺪ و اﻟﮕﻮي رواﺑـﻂ و‬
‫ﯾﺎ اﺻـﻮﻟﯽ ﮐـﻪ در ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﻧﻬﻔﺘـﻪ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫دﻻﻟﺖ دارد و ﺑـﻪ ﻣﺤـﺾ اﯾﻨﮑـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺣﻞ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪152‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻮل‬
‫و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫رﻓﺘﺎر ﺗﻮام ﺑﺎ ﺑﯿﻨﺶ داراي دو ﺷﺮط اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪(1‬ﺑﺎﯾﺪ اﺻﻮل اﺻﻠﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻓﻬﻤﯿﺪه ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪(2‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و وﺳﺎﯾﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﯾﺎﺑﻨـﺪ و ﯾـﺎ اﻧﻄﺒـﺎق‬
‫داده ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿـﻨﺶ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ ﮔﺮدد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪153‬‬
 ‫اراﺋﻪ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل از روش ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻮل و ﻣﻨﺎﺑﻊ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪154‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺻﻮل‬
‫و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫ﺣﻞ ﭘﯿﺎم ﺳﺮي ﺑﺎ ارﻗﺎم)‪(4-40-8-40‬‬

‫ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ارﻗﺎﻣﯽ ﮐﻪ‬

‫ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ‬
‫دارﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪155‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺪرﯾﺠﯽ و ﮔـﺎم ﺑـﻪ ﮔـﺎم در ﺟﻬـﺖ‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﻓﻬﻢ ﮐﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿـﻪ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ و رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺎز دارد‬
‫اﯾﻦ روش آﻣﯿﺰه اي از روش آزﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻄﺎ‪،‬‬
‫ﺑﯿﻨﺶ و ﺗﻔﮑﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪156‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ در ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﻪ‬

‫روش ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪(1‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺰﻫﮑﺎري ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن را ﮐﺎﻫﺶ داد؟‬
‫‪(2‬ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن را آزاد ﮔﺬارد؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪157‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﻮﯾﯽ‬

‫ﺟﺎن دﯾﻮﯾﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ را‬

‫ﺑــﺎ ﭘﯿــﺪا ﮐــﺮدن ﻋــﻮاﻣﻠﯽ ﮐــﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺪه اﻧـﺪ‪ ،‬آﻏـﺎز‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪158‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﻮﯾﯽ‬
‫ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫وﺟﻮد ﮔﻮدال در ﺟﻨﮕﻞ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻋﻤـﻖ‬
‫و ﭘﻬﻨﺎي ﮔﻮدال و ﻟﻐﺰﻧـﺪه ﺑـﻮدن دﯾـﻮاره‬
‫ﻫﺎي آن ﻣﺸﮑﻞ آﻓﺮﯾﻦ ﺑﺎﺷـﺪ و ﻓـﺮد را از‬
‫ﭘﯿﺸﺮوي ﺑﺎز دارد‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻋـﺎﺑﺮ راﻫﻬـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ را‬
‫ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻣﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﻧﻈﺮ‬ ‫در‬ ‫ﮔﻮدال‬ ‫از‬ ‫ﻋﺒﻮر‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫‪159‬‬
 ‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دﯾﻮﯾﯽ‬
‫روش دﯾﻮﯾﯽ داراي ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪(1‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(2‬ﺣﺪس زدن ﯾﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻋﻠﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(3‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ راه ﺣﻠﻬﺎي ﻣﻤﮑﻦ‬
‫‪(4‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راه ﺣﻞ‬
‫‪(5‬اﺟﺮاي راه ﺣﻞ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎ روش دﯾﻮﯾﯽ ﺑﻪ اﻟﮕﻮي روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﺒﺎﻫﺖ‬
‫دارد و ﻓﺮاﮔﯿﺮ را ﺑﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶ آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺳﺎزد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪160‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﻮزش ﺑﻪ روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫در ﻫﻨﮕﺎم آﻣﻮزش ﺑﺎ روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ و ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪(1‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن رﻓﺘﺎر ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ در‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺻﺤﯿﺢ)ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﻮاب و‬
‫راه ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ را در ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺗﺮازوي ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺴﺎزﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ‪ 10‬ﮐﯿﻠﻮ ﺑﺎر را ﺑﺎ آن ﺗﻮزﯾﻦ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﮐﺮد‪...‬‬
‫‪161‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﻮزش ﺑﻪ روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(2‬ﺣﺼﻮل اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‪ ،‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و‬
‫اﺻﻮﻟﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣـﻞ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﭘﯿﺸـﻨﯿﺎز‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽ داﻧﺪ‬

‫ﻣﺜﺎل‪:‬ﻗﺎﻧﻮن اﻫﺮﻣﻬﺎ‪،‬ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻘﻄﻪ اﺗﮑﺎ‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم‬

‫ﻧﻘﻄﻪ آوﯾﺰ و‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪162‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﻮزش ﺑﻪ روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(3‬ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ‬
‫و اﺻﻮﻟﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ‬
‫روﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آورﻧﺪ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻗﯿﭽﯽ‪ ،‬اﻧﺒﺮ دﺳـﺖ‪ ،‬ﺷـﺎﻗﻮل‪،‬‬

‫ﻣﯿﻠﻪ ﻫﺎي ﭼﻮﺑﯽ ﯾﺎ ﻓﻠﺰي و‪ ...‬ﺑﺮاي ﺑﺨـﺎﻃﺮ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫‪...‬‬ ‫ﻗﻮاﻋﺪ‬ ‫و‬ ‫اﺻﻮل‬ ‫آوردن‬
‫‪163‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﻮزش ﺑﻪ روش ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫‪(4‬راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺷﻔﺎﻫﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺟﻬﺖ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬

‫‪(5‬ﺑــﺮاي ﺣﺼــﻮل اﻃﻤﯿﻨــﺎن از ﯾــﺎدﮔﯿﺮي‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان‪ ،‬از آﻧﺎن ﺑﺨﻮاﻫﯿـﺪ ﮐـﻪ ﭼﮕـﻮﻧﮕﯽ‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﻨـﺪ و‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺪﯾﺪي را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن اﺻﻮل ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪164‬‬
 ‫روش ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺗﺮﯾﻦ روﺷﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ در‬
‫ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬

‫روش ﺳــﻘﺮاﻃﯽ ﻣﺸــﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ روﺷــﻬﺎي‬

‫ﻣﺒﺎﺣﺜــﻪ اﺳــﺖ ﮐــﻪ از روﺷــﻬﺎي ﺗــﺎرﯾﺨﯽ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪165‬‬
 ‫اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬
‫‪(1‬روش ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫‪(2‬روش ﺑﺤﺚ آزاد‬
‫‪(3‬روش ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪166‬‬
 ‫‪ (1‬ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫اﻟﮕﻮي ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺑﺪﯾﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ‪-‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ‪-‬ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ اﻟﮕﻮ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﻪ ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ ﯾﺎ ﺳﺌﻮال‬
‫ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﯾﮑﯽ از ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺎ‬
‫اﺟﺎزه ﻣﻌﻠﻢ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﻣﻌﻠﻢ در ﻣﻮرد آن ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ دﯾﮕﺮي وارد ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﺑﺎر ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺤﺚ را‬
‫ﺑﺎ وي دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪167‬‬
 ‫‪ (1‬ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﻌﻠـﻢ ﺿـﻤﻦ اﯾﻨﮑـﻪ ﺑﺤـﺚ را‬
‫ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل آن را ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻋﻬـﺪه‬
‫دارد و ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﺪون اﺟـﺎزه‬
‫وي وارد ﺑﺤﺚ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﻣﻌﻠﻢ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﻌﺮ ﻧﻮ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪168‬‬
 ‫ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه‬
‫‪(1‬ﻣــﻮﻗﻌﯽ ﮐــﻪ ﻣﻌﻠــﻢ ﻣــﯽ ﺧﻮاﻫــﺪ ﻣﻔﻬــﻮم‬
‫ﺟﺪﯾﺪي را ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿـﺮان ﺑﯿـﺎﻣﻮزد و اﻧﺘﻈـﺎر‬
‫دارد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺸﺘﺮك و واﺣﺪي‬
‫را از آن درﯾﺎﺑﻨﺪ‬
‫‪(2‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ذﻫﻦ ﻓﺮاﮔﯿـﺮان‬
‫را ﺑﻪ ﺗﮑﺎﭘﻮ و ﮐﻨﮑﺎش وادارد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪169‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه‬
‫‪(1‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮ ﮐﻼس اﺣﺎﻃﻪ دارد و اﺧﺘﯿﺎر ﺑﺤـﺚ‬
‫از او ﺳﻠﺐ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬
‫‪(2‬ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺤﺚ را ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﻫـﺪف‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﻨﺪ‬
‫‪(3‬وﻗﺖ ﮐﻼس ﺑﺎ ﺳﻮال و ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺑﯽ ﻣـﻮرد‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪170‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه‬
‫‪(1‬ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺪار اﺳﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ او اﺧﺘﯿـﺎر‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺤﺚ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‬

‫‪(2‬ﺑﺮاي درﺳﻬﺎي ﻋﻠـﻮم ﺗﺠﺮﺑـﯽ و رﯾﺎﺿـﯽ‬

‫ﮐﺎرﺑﺮد ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪171‬‬
 ‫‪ (2‬ﺑﺤﺚ آزاد‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﻃﺮح ﯾﮏ ﺳﺌﻮال و ﺑﯿﺎن ﻣﻄﻠﺒﯽ‪ ،‬ﺑﺤﺜﯽ‬
‫را آﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺑﺤﺚ‪ ،‬آزاد‬
‫ﻣﯽ ﮔﺬارد‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻮد را آزاد ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻇﻬﺎر‬
‫ﻧﻈﺮ و ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺤﺚ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺳﺒﻘﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﯿﻦ آﻧﺎن ﺑﺎ ﺷﻮر و ﺷﻮق ﻓﺮاوان اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺌﻮال ﺗﺎزه اي ﻣﻄﺮح‬
‫ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دﯾﮕﺮي ﺑﭙﺮدازد‬
‫ﻣﻌﻠﻢ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﺷﻌﺮ ﻧﻮ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪172‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺤﺚ آزاد‬
‫‪(1‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ ﻓﺮاوان در ﺑﺤﺚ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(2‬ﮐﻼس ﭘﺮ ﻫﯿﺠﺎن و ﻓﻌﺎل اﺳﺖ‬
‫‪(3‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻘﺎﯾﺪ و ﻧﻈﺮات ﺧﻮد‬
‫را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(4‬ﺑﺤﺚ آزاد زﻣﯿﻨﻪ اي ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد و در آﻧﺎن اﻧﮕﯿﺰه اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﻓﺮاوان ﺑﺤﺚ را ﺗﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪173‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﺑﺤﺚ آزاد‬
‫‪(1‬ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻠﻮﻏﯽ و ﺳﺮوﺻﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪(2‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ دﺷﻮاري ﮐﻼس را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪(3‬ﻣﺪﺗﯽ از وﻗﺖ ﮐﻼس ﺑـﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫـﺎي ﺑـﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﻣﯽ ﮔﺬرد‬
‫‪(4‬زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺷﯿﻄﻨﺘﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻓـﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪174‬‬
 ‫‪ (3‬ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ)‪(Group Discussion‬‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮﯾﯽ اﺳﺖ ﺳﻨﺠﯿﺪه و ﻣﻨﻈﻢ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﻓﺮاد ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺗﻌﺪاد اﻓﺮاد ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻦ ‪ 6-20‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ را ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه‬
‫اداره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻓﺮﺻﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻧﻈﺮات‪ ،‬ﻋﻘﺎﯾﺪ و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺧﻮد را ﺑﺎ دﯾﮕﺮان در‬
‫ﻣﯿﺎن ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪175‬‬
 ‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺤﺚ‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ را ﺑﺮاي آن ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد‬
‫‪(1‬ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪(2‬در زﻣﯿﻨﻪ اي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در‬
‫ﺑﺎره آن اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪(3‬ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ و آﺳﺎن ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪(4‬در زﻣﯿﻨــﻪ اي ﺑﺎﺷــﺪ ﮐــﻪ ﺑﺘــﻮان ﻧﻈــﺮات‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ در ﺑﺎره آن اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪176‬‬
 ‫ﻣﻮاردﮐﺎر ﺑﺮد ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(1‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ اﻓﺮادي را ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺳﺎزﯾﻢ‬
‫‪(2‬اﯾﺠﺎد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ در ﺣﻀﻮر ﺟﻤﻊ‬
‫‪(3‬آﻣــﻮﺧﺘﻦ ﻣﻮﺿــﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐــﻪ ﻣــﻮرد ﻋﻼﻗــﻪ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك اﻓﺮاد اﺳﺖ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪177‬‬
 ‫ﻣﻮاردﮐﺎر ﺑﺮد ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(4‬اﯾﺠﺎد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ رﻫﺒﺮي و ﻗـﺪرت اﻧﺘﻘـﺎد در‬
‫اﻓﺮاد‬
‫‪(5‬اﯾﺠﺎد راﺑﻄﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﯿﻦ اﻓﺮاد‬
‫‪(6‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن راه ﺣﻞ ﺑﺮاي‬
‫آﻧﻬﺎ‬
‫‪(7‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در زﻣﯿﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﮐﺎر‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪178‬‬
 ‫ﮐﺴﺎﻧﯿﮑﻪ در ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(1‬اداره ﮐﻨﻨﺪه ﯾﺎ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه)ﻣﻌﻠﻢ ﯾﺎ ﯾﮏ ﻓﺮد ﻣﻄﻠﻊ ﯾـﺎ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻓﺮاﮔﯿﺮان(‬
‫‪-‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﻌـﺎون اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫ﺷﻮد)ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻧﻮﺑﺖ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳـﺌﻮاﻻت رود‬
‫ﺗﺨﺘﻪ‪ ،‬و‪(...‬‬
‫‪(2‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان)ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﺻﻠﯽ(‬
‫‪(3‬ﻣﻨﺸﯽ)ﯾﺎدداﺷﺖ ﺗﺼـﻤﯿﻤﺎت و ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻣﻬـﻢ ﺑﺤـﺚ‪،‬‬
‫ﻣﻮارد ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ‪ ،‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات و ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎ(‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪179‬‬
 ‫ﮐﺴﺎﻧﯿﮑﻪ در ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(4‬ﺷﺨﺺ ﻣﻄﻠﻊ ﯾﺎ ﻣﯿﻬﻤﺎن)در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﻓﻨﯽ(‬
‫‪(5‬ﻧﺎﻇﺮ ﯾﺎ ارزﯾﺎب)ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺚ و ﻋﺮﺿﻪ‬
‫اﻧﺘﻘﺎدات ﺧﻮد در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺤﺚ(‬
‫رﻫﺒﺮﮔﺮوه ﻫﺮ ﮔﺎه ﻻزم ﺑﺪاﻧﺪ از ﻧﺎﻇﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎ ﻧﻈﺮ‬
‫اﻧﺘﻘﺎدي ﺧﻮد را اﻇﻬﺎر ﺑﺪارد‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎرج از ﮔﺮوه و در ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺚ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪180‬‬
 ‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫در ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷـﮑﻞ داﯾـﺮه ﻣـﯽ‬
‫ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ و ﻧﺎﻇﺮ ﺧﺎرج از ﮔﺮوه ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه و رﻫﺒﺮ ﺻﻮرت ﻣـﯽ‬

‫ﭘﺬﯾﺮد‬
‫ﻗﺎﻋـﺪﺗﺎ رﻫﺒـﺮ ﮔــﺮوه ﮐﻤﺘـﺮ از ﺳـﺎﯾﺮ اﻋﻀــﺎ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫‪181‬‬
 ‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐـﻪ ﺗﺸـﺨﯿﺺ ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ از ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺤﺚ را ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ اﺻﻠﯽ ﺑﺎز ﮔﺮداﻧﺪ‬
‫رﻫﺒﺮ ﮔـﺮوه ﺑﺎﯾـﺪ ﻣﺮاﻗـﺐ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ اﻓـﺮاد‬
‫ﺑﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺤـﺚ را ﺑـﻪ ﺧـﻮد اﺧﺘﺼـﺎص‬
‫ﻧﺪﻫﻨﺪ)ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد را ﺑـﺮاي ﺷـﺮﮐﺖ در‬
‫ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﻨﺪ(‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪182‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه‬
‫رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻌﻠﻢ ﮐﻼس اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﮐﺎرﻫﺎي زﯾـﺮ را‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪(1‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﯿﺮاﻣـﻮن ﻣﻮﺿـﻮع ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ و‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﻧﮑﺎت اﺻﻠﯽ‬
‫‪(2‬ﺗﻬﯿــﻪ ﺳــﺌﻮاﻻﺗﯽ ﺑــﺮاي ﺷــﺮوع و اداﻣــﻪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫‪...‬‬ ‫ﺑﺤﺚ‬‫‪183‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه‬
‫‪(3‬ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﺗﺪارﮐﺎت ﻻزم)ﻣﺤﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺟﺎي ﻧﺸﺴﺘﻦ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ‬
‫ﻻزم و ‪ (...‬و دﻋﻮت از ﻓﺮد ﻣﻄﻠﻌـﯽ ﺟﻬـﺖ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ در ﺑﺤﺚ)در ﻃﻮرت ﻟﺰوم(‬

‫‪(4‬ﺗﻌﯿــﯿﻦ وﻇــﺎﯾﻒ و ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿﺘﻬﺎي ﺳــﺎﯾﺮ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫‪...‬‬ ‫ﮔﺮوه‬ ‫اﻋﻀﺎي‬
‫‪184‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه‬
‫‪(5‬درﺧﻮاﺳــﺖ از ﻓﺮاﮔﯿــﺮان ﺟﻬــﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ‬
‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ از ﻗﺒﻞ‬

‫‪(6‬اراﺋﻪ ﺷﺮﺣﯽ از ﻫﺪف ﺑﺤـﺚ و ﻃـﺮز ﮐـﺎر‬

‫ﮔﺮوه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ ﯾﺎ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه در ﺷـﺮوع‬
‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪185‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه‬
‫‪(7‬رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺤـﺚ از‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎرج ﻧﺸﻮد‬
‫‪(8‬رﻫﺒﺮ ﮔﺮوه ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻫﯿﭻ ﻓﺮدي ﻃﺮﻓﺪاري و‬
‫ﯾﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﺪ‬
‫‪(9‬او ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد را در ﺑﺤﺚ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ دﻫﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪186‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫‪(1‬ﺑﺎﯾﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻓﮑﺮ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(2‬ﻋﻘﺎﯾﺪ و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺧﻮد را در ﺟﻠﺴﻪ ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪(3‬ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﮔﻮش دﻫﻨﺪ‬
‫‪(4‬در ﺻــﻮرﺗﯿﮑﻪ ﻣﻮﺿــﻮﻋﯽ را ﻣﺘﻮﺟــﻪ ﻧﺸــﺪﻧﺪ‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪187‬‬
 ‫وﻇﯿﻔﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫‪(5‬در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮف ﻧﺰﻧﻨﺪ‬
‫‪(6‬اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺮات آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺣﺘﻤﺎ ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ‬
‫‪(7‬اﮔﺮ ﻧﻈﺮ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي دارﻧﺪ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪188‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(1‬ﺳﻬﯿﻢ ﺷﺪن در ﻋﻘﺎﯾﺪ و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫‪(2‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻫﻤﮑﺎري ﮔﺮوﻫﯽ و اﺣﺴﺎس دوﺳﺘﯽ در ﺑـﯿﻦ‬
‫اﻋﻀﺎ‬
‫‪(3‬ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻓﺮﺻﺖ ﺟﻬﺖ ﺧﻮد ارزﯾﺎﺑﯽ اﻓﺮاد‬
‫‪(4‬ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ‬
‫‪(5‬اﯾﺠﺎد روﺣﯿﻪ اﻧﺘﻘﺎدﭘﺬﯾﺮي‬
‫‪(6‬ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺮاس اﻓﺮاد ﮐﻢ رو و ﺧﺠﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮاي ﺻـﺤﺒﺖ‬
‫ﮐﺮدن در ﺣﻀﻮر ﺟﻤﻊ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪189‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(1‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺪادﮐﻢ)‪ 6-20‬ﻧﻔﺮ( ﮐﺎرﺑﺮد دارد‬
‫‪(2‬ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺧﺮدﺳﺎل دوره اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﮐـﺎرآﯾﯽ‬
‫زﯾﺎدي ﻧﺪارد زﯾﺮا ﺑﺤﺚ ﮐﺮدن اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ و‬
‫ﺗﻌﻘﻞ دارد‬
‫‪(3‬اﮔﺮ ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ درﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺎﺑﺪ و اﻓﺮاد‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را اﯾﻔـﺎ ﻧﮑﻨﻨـﺪ‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻔﯿﺪي ﻋﺎﯾﺪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪190‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪(4‬در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و درﺳﻬﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‬
‫‪(5‬وﻗﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫‪(6‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﮐﻤﺘﺮ در ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ در ﺑﺤﺚ‬
‫درﮔﯿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪(7‬ﻃــﺮح ﻧﺸــﺪن ﯾــﺎ ﻣــﺒﻬﻢ ﻣﺎﻧــﺪن ﭘــﺎره اي از‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫‪(8‬روش اﺟﺮاي آن ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸـﮑﻞ و ﺑـﻪ ﻣﻬـﺎرت‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫اﺣﺘﯿﺎج دارد‬
‫‪191‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪192‬‬
 ‫روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ )ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‪ ،‬واﺣﺪ‬
‫ﮐﺎر‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ‪ ،‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‪ ،‬روش‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ‪ ،‬روش ﻧﻤﺎﯾﺶ(‬

‫‪By:Mohammadreza Yazdankhahfard‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪193‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬روش ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻣﺤﺎﺳﻦ و‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي آن را ﻟﯿﺴﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-2‬اﻧﻮاع ﭘﺮﺳﺸﻬﺎ را از ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺘﻮا و ﻣﻨﻈﻮري ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ دارد را‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-3‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﺳﺌﻮاﻻﺗﯽ ﮐﻪ در روش ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد را ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-4‬ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم واﺣﺪ ﮐﺎر را ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪194‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫‪-5‬روش ﺗﺪرﯾﺲ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ‪ ،‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‪ ،‬روش‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ و روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ را ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪_6‬ﻣﺮاﺣﻞ روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺮح و ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪ -7‬ﻣﻨﺎﺳﺒﺘﺮﯾﻦ روش را ﺑﺮاي ﺗﺪرﯾﺲ ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪195‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ؟‬

M.Yazdankhahfard 196
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬

‫روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ وﺳـﯿﻠﻪ آن‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ را ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ در ﺑﺎره ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‬
‫ﺟﺪﯾﺪ ﯾﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﻄﺎﻟـﺐ ﻓـﺮا ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪197‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻔﻬﻮم دﻗﯿﻘـﯽ را‬
‫در ﮐﻼس ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮاﮔﯿـﺮان‬
‫را ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺟﻠﺐ ﮐﻨﺪ ﺷﯿﻮه ﭘﺮﺳـﺶ و‬
‫ﭘﺎﺳﺦ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣـﯽ ﺑـﺮد و ﺑـﺪﯾﻦ وﺳـﯿﻠﻪ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ اﻃﻼع ﺧـﻮد را‬
‫درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪198‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬

‫ﻣﻤﮑــﻦ اﺳــﺖ ﺑــﺮاي ﻣــﺮور ﮐــﺮدن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺗﺪرﯾﺲ ﺷﺪه اﻧـﺪ‬
‫ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﯾﺎ وﺳﯿﻠﻪ ﺧـﻮﺑﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ارزﺷــﯿﺎﺑﯽ ﻣﯿــﺰان درك ﻓﺮاﮔﯿــﺮ از‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪199‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫اﯾﻦ روش را روش ﺳﻘﺮاﻃﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬

‫ﺳﻘﺮاط در ﺟﻠﺴﺎت ﺑﺤﺚ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت‬

‫ﯾﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﺌﻮال ﻧﻤـﯽ ﭘﺮداﺧـﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑـﻪ‬
‫اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ وا ﻣـﯽ داﺷـﺖ و آﻧـﺎن را‬
‫ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺧﻮد ﺟﻮاب‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺸﻒ‬ ‫را‬ ‫درس‬ ‫‪200‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫در اﯾﻦ روش ﻣﻌﻠﻢ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻤﯽ‬
‫ﭘﺮدازد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺳﻮاﻟﻬﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‬
‫ﺷﺪه ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ در ﺑﺎره‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﯾﺎ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻔﮑﺮ ﻧﻤﻮده و ﺗﻼش‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺳﻌﯽ و ﮐﻮﺷﺶ ذﻫﻨﯽ از ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﻬﻮل ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﮐﺸﻒ‬
‫ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﻓﯿﻖ ﯾﺎﺑﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪201‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﺳﺌﻮاﻻت ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ زﻣﯿﻨـﻪ ﻋﻠﻤـﯽ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻃﺮح ﮔﺮدﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ آﻧﺎن را ﺑﻪ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ در آورد‬
‫ﺑﻌﻼوه ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﻪ ﻓﺮاﮔﯿـﺮاﻧﺶ ﻓﺮﺻـﺖ‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﺑـﺮاي ﺗﻔﮑـﺮ و ﺗﺎﻣـﻞ و ﭘﺎﺳـﺦ دادن‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‬
‫‪202‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ*‬
‫در اﯾﻦ روش آﻣﻮزﺷﯽ ‪ ،‬ﻣﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺳﻮاﻻﺗﯽ از‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان و ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ از آﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ و‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﻌﺎل را درﮐﻼس اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﺳﺮﯾﻌﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻋﻠﻤﯽ و ﻣﯿﺰان‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﭼﻪ‬
‫ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ را ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮐﻪ در ﺳﻮال و ﺟﻮاب‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ وﻟﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﺟﻮاب ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻋﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺮج داد و ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺮاي‬
‫ﺷﺮﮐﺖ در روش ﺳﻮال وﺟﻮاب ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺴﺎس آزادي و‬
‫آراﻣﺶ ﻧﻤﻮده و ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺣﺴﺎس ﮐﻨﻨﺪ درﺻﻮرت ﻏﻠﻂ ﺑﻮدن‬
‫ﺟﻮاب ﻣﻮرد ﻣﻮاﺧﺬه ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪203‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻫﺪف از ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‪:‬‬
‫‪(1‬ﺗﺸﺨﯿﺺ و ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺗﻔﮑﺮ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﺋﯿﻬﺎ‪ ،‬ﻋﻼﯾﻖ‬
‫‪(2‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻗﺪرت اﺳﺘﺪﻻل‪ ،‬ﺳﻨﺠﺶ و ﻗﻀﺎوت‬
‫‪(3‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺎرب و داﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫‪(4‬اﯾﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ در ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪204‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ*‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ روﺷﯽ در ﭘﯿﺶ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﮐـﻪ ﻓﺮاﮔﯿـﺮان‬
‫دﭼﺎر ﺷﺮﻣﺴﺎري ﺷﻮﻧﺪ‬

‫درﺟﺮﯾﺎن ﺳﻮال وﺟﻮاب اﮔـﺮ ﻣﺮﺑـﯽ ﺟـﻮاب‬

‫ﺳﻮاﻟﯽ را ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺒـﻮل ﮐﻨـﺪ و ﺑﮕﻮﯾـﺪ‬
‫ﻧﻤﯽ داﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﻌﺪاً وﻗﺘﯽ ﺟﻮاب ﺳـﺌﻮال را‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪205‬‬
 ‫ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫روش ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺮ ﺳﻪ اﺻﻞ ﻣﺘﮑﯽ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬وﺟﻮد ﺳﺌﻮال ﯾﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻪ ﮐﻨﺠﮑـﺎوي ﻓﺮاﮔﯿـﺮان را‬
‫ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد و آﻧﺎن را وادار ﺑﻪ ﺗﻔﮑﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫‪-2‬ﻃﺮح ﺳﺌﻮاﻻت ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﺮاي ﺗﺪاوم ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ذﻫﻨﯽ‬
‫‪-3‬ﻫﺪاﯾﺖ ﺗﻼش ذﻫﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﮐﺸﻒ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮري ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﺑـﻪ ﺧﻼﻗﯿـﺖ ﻓﮑـﺮي و ﮐﺴـﺐ‬
‫داﻧﺶ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪206‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪-1‬ﺗﻘﻮﯾﺖ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ در ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪-2‬اﯾﺠﺎد ﻋﻼﻗﻪ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺗﻔﮑﺮ ﺧﻼق در ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪-3‬ﺗﻘﻮﯾﺖ اﺳﺘﺪﻻل و ﻗﺪرت اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪-4‬ﺗﺸــﻮﯾﻖ ﻓﺮاﮔﯿــﺮان ﺑــﻪ ﺷــﺮﮐﺖ در ﺑﺤــﺚ و‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﻮﺛﺮ‬
‫‪-5‬اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﮕﯿﺰه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﯿـﻖ در‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪207‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫‪-1‬اﯾﻦ روش ﺑﺮاي ﮐﻼﺳﻬﺎي ﭘﺮﺟﻤﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪-2‬اﯾﻦ روش ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﺸﺨﺺ و وﻗـﺖ‬
‫زﯾﺎد اﺳﺖ‬
‫‪-3‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﺴﻠﻂ و ﻣﻬﺎرت ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻣﻤﮑـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﭘﺮﺳﺶ و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮد‬
‫‪-4‬در ﻫﻤﻪ دروس ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪208‬‬
 ‫واﺣﺪ ﮐﺎر)ﭘﺮوژه(؟‬

M.Yazdankhahfard 209
 ‫واﺣﺪﮐﺎر)ﭘﺮوژه(* ‪Project/a unit of‬‬
‫‪work‬‬
‫واﺣﺪ ﮐﺎر ﯾﺎ ﭘﺮوژه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻓﺮدي ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﯾـﺎ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿــﺮان ﺑــﺎ ﻫــﺪاﯾﺖ و ﻧﻈــﺎرت‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻣﺮﺑﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪210‬‬
 ‫واﺣﺪﮐﺎر)ﭘﺮوژه(* ‪Project/a unit of‬‬
‫‪work‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻼﯾﻖ ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬
‫و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻮﺟﻮد ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ را‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬

‫روش ﺗﺪرﯾﺲ ﭘﺮوژه اي ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﻣﮑﺎن ﻣﯽ‬

‫دﻫﺪ ﺗﺎ ﻗﺪرت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾـﺰي و ﺧـﻮد‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ را در ﺧﻮدﺷﺎن ارﺗﻘﺎء ﺑﺨﺸﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪211‬‬
 ‫واﺣﺪﮐﺎر)ﭘﺮوژه( ‪Project/a unit of work‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‪:‬‬

‫‪ (1‬اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎب داﺷﺘﻪ‬
‫‪ (2‬و ﯾﺎ ﻋﻤﻼ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺰﻧﺪ‬
‫‪ (3‬و ﯾﺎ از اﺑﺰار و وﺳﯿﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻌﺪ از اﺗﻤﺎم ﮐﺎر راﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﮔﺰارﺷـﯽ‬
‫ﺗﻬﯿﻪ و در ﮐﻼس ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻋﺮﺿـﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪212‬‬
 ‫واﺣﺪﮐﺎر)ﭘﺮوژه(* ‪Project/a unit of‬‬
‫‪work‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﯾﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﻈﻢ و ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﮐﺎري‬
‫را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪213‬‬
 ‫واﺣﺪﮐﺎر)ﭘﺮوژه(* ‪Project/a unit of‬‬
‫‪work‬‬
‫اﯾﻦ روش ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ‪:‬‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ‬
‫ﻫﻤﮑﺎري‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‬
‫اﻧﻀﺒﺎط ﮐﺎري‬
‫ﺻﺒﺮ و ﺗﺤﻤﻞ در اﻧﺠﺎم اﻣﻮر‬
‫ﺗﺤﻤﻞ ﻋﻘﺎﯾﺪ دﯾﮕﺮان‬
‫و ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪214‬‬
 ‫روش ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ؟‬

M.Yazdankhahfard 215
 ‫روش ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ‬
‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮﭼـﮏ ﺗﻘﺴـﯿﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺴـﺘﻘﻞ ﺑـﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﻣﻌﻠﻢ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨـﺪه داﻧـﺶ ﻧﯿﺴـﺖ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‬

‫ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻓﺮاﮔﯿﺮان در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼـﮏ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬

‫ﻧﻘﺶ ﻓﻌﺎﻟﯽ ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪216‬‬
 ‫روش ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ ﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬ﻫﻤﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺸـﺘﺮﮐﯽ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪-2‬ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻫﺮ ﮔﺮوﻫﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ وﯾـﮋه اي را‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت از ﺳﺎﯾﺮ ﮔﺮوﻫﻬﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪217‬‬
 ‫روش ﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ‬
‫‪-3‬ﭼﻨﺎﻧﭽــﻪ ﻣﻮﺿــﻮع ﯾــﺎدﮔﯿﺮي ﮔﺴــﺘﺮده و‬
‫وﺳﯿﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮد را در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﻮﺿﻮع‬
‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﺑﻨـﺪي ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎي ﺗﻤـﺎم‬
‫ﮔﺮوه ﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﻣﻌﯽ از ﻣﻮﺿﻮع ﻣـﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪218‬‬
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي؟‬

M.Yazdankhahfard 219
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬

‫اﯾﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺟﻨﺒﻪ اﻧﻔـﺮادي دارد و در درون‬
‫ﻓﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪220‬‬
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬
‫ﺑﺮ ﺧﻼف اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻪ ﯾـﺎدﮔﯿﺮي اﻣـﺮي اﺳـﺖ‬
‫ﻓﺮدي‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺪارك دﯾﺪه‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮوه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﺮد‬

‫اﻏﻠﺐ رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﺮده اﻧـﺪ ﮐـﻪ‬

‫آﻣﻮزش ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﺑﺪ ﮐـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﻣﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪221‬‬
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬
‫در اﯾــﻦ روش ﺑــﺮاي ﻫــﺮ ﻓــﺮد ﻓﻌﺎﻟﯿــﺖ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي وﯾﮋه اي ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ او ﻣﻄﺎﺑﻘـﺖ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ روش ﯾـﺎدﮔﯿﺮي ﻓـﺮدي ﺑـﺎ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻋﻼﺋﻖ ﻫﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻣﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﯾﺎﺑﺪ‬‫‪222‬‬
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬
‫اﯾﻦ روش در ﻣﮑﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻗﺪﯾﻢ اﯾـﺮان‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رﻓﺖ‬
‫اﻣﺮوزه در ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎ از اﯾﻦ روش ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷـﯽ)‪ (kit‬ﮐـﻪ‬
‫وﯾﮋه اﯾﻦ ﻧﻮع ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪223‬‬
 ‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻓﺮدي‬

‫ﯾــﺎدﮔﯿﺮي ﻓــﺮدي ﻣﻮﺟــﺐ‬

‫ﺗﻘﻮﯾــﺖ اﺳــﺘﻘﻼل ﻓﮑــﺮي و‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿـﺮي ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪224‬‬
 ‫روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ؟‬

M.Yazdankhahfard 225
 ‫روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎن آن ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن وﺳﺎﯾﻞ و ﻣﻮاد ﺑﺨﺼﻮﺻﯽ در ﺑﺎره‬
‫ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺧﺎص ﻋﻤﻼ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺴﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه اﻧﺠﺎم ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد‪،‬‬

‫اﻣﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻦ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﺠﻬﺰ ﯾﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪226‬‬
 ‫ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬

‫‪-1‬آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑـﺎ ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎي‬

‫ﻋﻤﻠﯽ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﻧﺠﺎم آزﻣـﺎﯾﺶ را در‬
‫اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﯽ ﮔﺬارد و اﻧﺘﻈﺎر دارد‬
‫ﮐــﻪ آﻧﻬــﺎ ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از دﺳــﺘﻮر ﮐــﺎر‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪227‬‬
 ‫ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-2‬ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺣﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺟﻬﺖ ﮐﻠﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫و ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﺮ آن ﻣﯽ دارد ﺗﺎ در اﺟﺮاي‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي و‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪228‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪ -1‬ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﮐﺸﻒ راﻫﻬﺎي ﺣـﻞ آن‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ)آﯾﺎ ﮔﯿﺎﻫـﺎن ﺗـﻨﻔﺲ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ؟‪-‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﻄـﻮر ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺑـﺎ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ آن را ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮد؟(‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪229‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ روش آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪ -2‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﮐﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ در اﺧﺘﯿﺎر دارﻧﺪ‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﻬﺎي ﻻزم را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬

‫‪ -3‬ﯾﺎدداﺷﺖ ﺟﺮﯾﺎن و ﻧﺘﯿﺠﻪ آزﻣﺎﯾﺸﻬﺎ‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪230‬‬
 ‫روش‬
(Demostration)‫ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫ﯾﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي؟‬

M.Yazdankhahfard 231
 ‫روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ)‪(Demostration‬ﯾﺎ ﺷﺒﯿﻪ‬
‫ﺳﺎزي‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺸﺎﻫﺪه و دﯾﺪن اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‬
‫اﻓﺮاد ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﺧـﺎص را ﺑـﺎ ﻣﺸـﺎﻫﺪه و‬
‫دﯾﺪن ﻓﺮا ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﻋﺒــﺎرت اﺳــﺖ از ﮐﺴــﺐ ﺗﺠﺮﺑــﻪ و ﺗﻤــﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﻗﺒﻞ از ارﺗﺒـﺎط‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑـﺎ ﺑﯿﻤـﺎران وﮐـﺎر ﺑـﺎ ﺗﺠﻬﯿـﺰات‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬
‫ﮔﺮاﻧﻘﯿﻤﺖ‬ ‫و‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‬‫‪232‬‬
 ‫روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ)‪(Demostration‬ﯾﺎ ﺷﺒﯿﻪ‬
‫ﺳﺎزي‬
‫از اﯾﻦ روش ﺑﺮاي درﺳﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻠـﯽ‬
‫و ﻓﻨﯽ دارﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﯽ ﺗـﻮان‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻣﻬﺎرﺗﯽ را ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي‬
‫از اﻓﺮاد در ﻃﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎه اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪233‬‬
 ‫روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫اﺑﺘﺪاﻣﻌﻠﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻠﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎري را در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‬
‫و آﻧﮕﺎه ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻫﻤﺎن ﮐﺎر را ﺷﺨﺼﺎ ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺣﺴﻦ اﯾـﻦ روش آﻣـﻮزش ﺑﺎﮐﻤـﮏ اﺷـﯿﺎء‬
‫واﻗﻌﯽ و ﺣﻘﯿﻘﯽ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻮع ﺗﻤﺮﯾﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان اﻧﺘﺨﺎب ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﺑـﻪ‬
‫ﻓﻀﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿﺰات‪ ،‬و ﻣﻮاد درﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮد واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪234‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-1‬آﻣﺎدﮔﯽ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺪف از ﺗﺪرﯾﺲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﺷﺮوع ﺗﺪرﯾﺲ وﺳﺎﺋﻞ ﮐﺎر را دﯾﺪه‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤـﻮده و‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺻﺤﯿﺢ و ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ و‬
‫ﺑﺎ آن ﺗﻤﺮﯾﻦ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻤـﺎﯾﺶ‬
‫در ﮐﻼس ﮐﺎر ﻧﮑﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺪ آن را ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎر ﮔﯿﺮد‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪235‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-2‬ﺗﻮﺿﯿﺢ‪:‬‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳـﺖ از دادن اﻃﻼﻋـﺎت ﻻزم ﻗﺒـﻞ از اﺟـﺮاي‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه را ﺑﻪ روﺷﻨﯽ‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﺪ و ﺳﭙﺲ دﻗﯿﻘـﺎ ﺑـﻪ ﺗﻮﺿـﯿﺢ آﻧﭽـﻪ ﮐـﻪ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ ﺑﭙﺮدازد‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ درﻣﻮرد ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺎﮐﯿـﺪ‬
‫ﺷﻮد و در ﭘﺎﯾﺎن ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﻪ ﻃـﺮح ﺳـﺌﻮاﻻﺗﯽ در‬
‫زﻣﯿﻨﻪ ﻧﮑﺎت ﻣﺒﻬﻢ آن ﻣﻬﺎرت ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﯿﺪه اﻧﺪ ﺗﺸﻮﯾﻖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪236‬‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪...‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-3‬ﻧﻤﺎﯾﺶ دادن‪:‬‬
‫ﻧﺸﺎن دادن ﻃﺮز ﮐﺎر آﻫﺴﺘﻪ و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺪل ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻌﻠـﻢ ﺑﺎﯾـﺪ ﻧﮑـﺎت ﻣﻬـﻢ در اﻧﺠـﺎم آن‬
‫ﻣﻬﺎرت را ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿـﺮان ﻧﺸـﺎن دﻫـﺪ و ﺑـﻪ ﺣـﺎﻻت‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان در ﻫﻨﮕﺎم اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫او ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾـﺪ روش ﺻـﺤﯿﺢ ﮐـﺎر و ﻣﺮاﺣـﻞ آن را‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﺪ‪.‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺗﻮﺿـﯿﺢ و ﻣﺮﺣﻠـﻪ‬
‫‪...‬‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﮔﺮدد‬ ‫ﻣﯽ‬ ‫ادﻏﺎم‬ ‫ﻫﻢ‬ ‫در‬ ‫دادن‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺶ‬‫‪237‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-4‬آزﻣﺎﯾﺶ وﺳﻨﺠﺶ‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﻓﺮاﮔﯿﺮان و ﯾﺎ در ﺻﻮرت‬
‫اﻣﮑﺎن ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ را ﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤـﻞ ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫در ﺣﻀﻮر ﻣﻌﻠﻢ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‬
‫ﭘﺮﺳﺶ ﮐﺮدن در ﻃﻮل ﻧﻤﺎﯾﺶ‪ ،‬اﺻﻼح ﮐـﺮدن ﺧﻄـﺎي‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان در ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ و ﺑـﺎﻻﺧﺮه ﭘﺮﺳﺸـﻬﺎي‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺑـﺮآوردي از ﻣﯿـﺰان درك ﻣﻄﻠـﺐ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺿﺮوري اﺳﺖ ‪.‬ﻣﺪﻟﻬﺎ و ﻋﺮوﺳـﮑﻬﺎ ﺑـﺮاي‬
‫اﻫﺪاف اﯾﻦ روش ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪238‬‬
 ‫ﻣﺰاﯾﺎي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-1‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ روي ﻣﺪل ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺣﻘﯿﻘﯽ و‬
‫درﺳﺖ را در آﻣﻮزش ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬

‫‪-2‬ﺑﻪ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﺟﺎزه ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ اﺛﺮي‬

‫روي ﺑﯿﻤﺎر داﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎزﺧﻮرد ﻓﻮري در‬
‫ﺑﺎره ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ‪...‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪239‬‬
 ‫ﻣﺰاﯾﺎي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-3‬ﺳﺮﻋﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي در اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮاﮔﯿﺮﻧﺪه اﺳﺖ‬

‫‪-4‬در آﻣﻮزش ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺤﺪود اﺳﺖ و‬

‫ﯾﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرت داﻧﺸﺠﻮ ﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎر‬
‫ﻣﻀﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ﺗﻮان از آن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‬

‫‪-5‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻼس ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﯿﻨﯽ و واﻗﻌﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪240‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‬
‫‪-1‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻣﮑﺎﻧـﺎت و ﺗﺠﻬﯿـﺰات دارد‬
‫ﮐﻪ ﭘﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ‬

‫‪-2‬اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﯿﻤﺎران و ﺗـﺎﺛﯿﺮ آن‬

‫ﺑﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان در اﯾﻦ روش وﺟﻮد ﻧﺪارد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪241‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪242‬‬
 ‫روﺷﻬﺎ و ﻓﻨﻮن ﺗﺪرﯾﺲ )ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬اﯾﻔﺎي‬
‫ﻧﻘﺶ‪ ،‬آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل‪ ،‬آﻣﻮﺧﺘﻦ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻗﯿﺎس و اﺳﺘﻘﺮا‪ ،‬ﻓﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ (‬

‫‪By:Mohammadreza Yazdankhahfard‬‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪243‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﻣﺤﺎﺳﻦ و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي آن را‬
‫ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪-2‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮا و ﻧﮑﺎﺗﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪-3‬روش آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل را ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫‪-4‬روش ﺗﺪرﯾﺲ ﻗﯿﺎﺳﯽ و اﺳﺘﻘﺮاﯾﯽ را ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪244‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫‪-5‬اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺗﻤﺮﯾﻦ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪-6‬ﻧﮑﺎﺗﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در روش ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ را‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪245‬‬
 ‫ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ؟‬

M.Yazdankhahfard 246
 ‫روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﮐﺎري اﺳﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺮون از ﮐﻼس‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‪ ،‬ﯾﺎ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و دﺳﺘﻪ اول در‬
‫ﺑﺎره ﯾﮏ ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه‪،‬‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري و ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﻓﻨﻮن ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ در ﻣﻮرد اﻋﺘﺒﺎر‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﯾﺎ درﺳﺘﯽ و ﺻﺤﺖ ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫و ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪247‬‬
 ‫روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮ اﻣﮑﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻃﺒﯿﻌﺖ‪ ،‬وﻗﺎﯾﻊ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ‪ ،‬اﺷﯿﺎء و ﻣﺮدم ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورد‬
‫در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه واﻗﻌﯿﺘﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ را ﮐﻪ در ﮐﻼس ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻬﺘﺮ در‬
‫ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺑﭙﺮوراﻧﻨﺪ و ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺷﯿﻮه‬
‫ﮐﻨﺠﮑﺎوي ﻓﺮاﮔﯿﺮان را در ﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺧﺎص ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺎزدﯾﺪ از ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬ﻣﻮزه ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‪،‬‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت‪ ،‬ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و ﻏﯿﺮه‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪248‬‬
 ‫اﻧﻮاع روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-1‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺳﺮﯾﻊ‪:‬‬
‫ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﻧﻔﺮ از ﮐﻼس اﻧﺘﺨﺎب و در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ ﺧﻮد در‬
‫ﻣﻮرد ﺧﺎﺻﯽ)ﻣﺜﻼ ﺑﺮودت ﻫﻮا را ﺑﺎ ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي‬
‫ﮐﺮدن( آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮده و ﻧﺘﯿﺠﻪ را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﻪ‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﮐﻼس ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ اي ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد را از ﻫﻮاي ﺧﺎرج از‬
‫ﮐﻼس ﻣﻄﻠﻊ ﻣﯽ ﺳﺎزد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪249‬‬
 ‫اﻧﻮاع روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-2‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ‪:‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﭼﻨﺪ دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد و از ﻫﺮ دﺳﺘﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﯾﺎ آﻣﺎر اﻧﻮاع وﺳﺎﯾﻞ اﺗﺎق ﻓﻦ‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﻫﺎي‬
‫اﺗﺎق ﻓﻦ‪ ،‬ﻣﺎﮐﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎري ﺧﺎص و ﻏﯿﺮه را‬
‫ﺧﻮاﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪250‬‬
 ‫اﻧﻮاع روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-3‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ روزاﻧﻪ‪:‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪،‬‬
‫ﮐﺎرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ و‪ ...‬ﺑﮑﺎر ﻣﯽ رود و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ روز ﯾﺎ‬
‫ﯾﮏ ﻧﺼﻒ روز ﻃﻮل ﺑﮑﺸﺪ‬
‫ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﻋﻠﻮم ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ اﻣﺎ در ﮐﺎر ﻣﻮﺳﺴﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪251‬‬
 ‫اﻧﻮاع روش ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-3‬ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﻫﻔﺘﮕﯽ‪:‬‬
‫از اﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ در دﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺮﺧﯽ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ و زﻣﯿﻦ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﯽ و ‪ ...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪252‬‬
 ‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪-1‬ﻣﯿﺪان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﮐﺎر ﭘﺮوژه ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺪود‬

‫ﮔﺮدد‬

‫از ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎي وﺳﯿﻊ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ و‬

‫ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﯾﮏ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺧﻮدداري ﮐﻨﯿﺪ زﯾﺮا‬
‫ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﯾﺎ ﯾﮏ ﮔﺮوه در زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪253‬‬
 ‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪-2‬ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﻗﺒﻼ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‬

‫ﻓﺮدي ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺖ آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺤﻞ ﻣﺜﻞ‪:‬‬

‫اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه‪ ،‬آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ‪ ،‬اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﻬﯿﻪ ﻏﺬا‪،‬‬
‫دﺳﺘﺸﻮﯾﯽ و اﻣﺜﺎل اﯾﻨﻬﺎ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ از‬
‫ﻣﺤﻞ ﺑﺎزدﯾﺪ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد ﺗﺎ در ﺣﯿﻦ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﯿﺎﯾﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪254‬‬
 ‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪-3‬ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺴﺐ اﺟﺎزه از واﺣﺪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼ ﺗﻬﯿﻪ و ارﺳﺎل ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪255‬‬
 ‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪-4‬ﻣﻌﻠﻢ درﺳﻬﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ارﺗﺒﺎط دارد‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻼ ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﺪرﯾﺲ ﮐﻨﺪ‬

‫آﮔﺎﻫﯽ از ﻧﺤﻮه ﯾﺎدداﺷﺖ ﮐﺮدن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﻮد در‬

‫ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻫﺪف ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺮدش‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ آﻣﻮزش ﻗﺒﻠﯽ ﻻزم اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪256‬‬
 ‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻻزم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬

‫‪-5‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮده و ﮐﺎر‬

‫ﺗﺤﻘﯿﻖ را ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﻧﻤﺎﺋﯿﺪ‬

‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮاﮔﯿﺮان زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ اﻣﮑﺎن دارد ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﯾﺎ‬
‫ﺣﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬
‫ﺑﯿﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه و ﮔﻨﺠﺎﯾﺶ ﻣﺤﻞ ﺑﺎز دﯾﺪ و ﻣﺤﻞ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪257‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪ -1‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﻖ‪:‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺸﺨﺺ و‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎرش ﻣﺤﺪود ﮔﺮدد‬
‫در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت و در ﺻﻮرت ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻫﺪف‪ ،‬ﮔﺮدش‬
‫ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﭘﯿﺎده روي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫‪-2‬ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﯾﺎدداﺷﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪258‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي‪:‬‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻼ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﯾﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻤﺎم ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي آن ﻋﻤﻼ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫آن ﮐﻪ ﺑﺎ واﺣﺪ درﺳﯽ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮان‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎﺧﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪259‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-4‬ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ‪:‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﺎر اول ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﺟﺪول ﺑﺰرگ ﺑﺮ روي ﺗﺨﺘﻪ‬
‫ﺳﯿﺎه ﯾﺎ روي ﮐﺎﻏﺬ ﺑﺰرگ رﺳﻢ ﮐﺮد‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺧﻮد را در آن وارد ﮐﻨﺪ‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎرﻫﺎي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﺪ در ﭘﺎﯾﺎن ﻫﻤﺎن روز ﻣﻮرد‬

‫ﺑﺤﺚ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫اﺧﺘﺼﺎر ﯾﺎدداﺷﺖ ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪260‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-5‬ﮔﺰارش‪:‬‬
‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪﮔﺰارش آن را‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﺪون ﮔﺰارش ﮐﺎر ﻓﺮدي ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﻤﻞ و‬
‫روﯾﺪادﻫﺎي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﻧﻤﺎﯾﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪261‬‬
 ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-6‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﺮوﻧﺪه‪:‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ از ﮐﺎرﻫﺎ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻨﻈﻤﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ داد و آن را در ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺳﺎﯾﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﺮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪262‬‬
 ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-1‬ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮدن‪:‬‬
‫وﺳﻌﺖ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻌﯿﺎري ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ‬
‫ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮدن ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫‪-2‬ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن ﻓﺮاﮔﯿﺮان ‪:‬‬

‫ﻓﺮد ﻓﺮد ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎﯾﺪ درﮔﯿﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪263‬‬
 ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-3‬ﻫﯿﺠﺎن اﻧﮕﯿﺰ ﺑﻮدن‪:‬‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﮔﺮوﻫﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان و ﻣﺤﻮل ﮐﺮدن ﮐﺎري‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻧﻮﻋﯽ رﻗﺎﺑﺖ و ﻫﯿﺠﺎن در آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪264‬‬
 ‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-4‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن‪:‬‬
‫ارزش زﻣﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻟﯽ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن‬
‫ﺳﻨﺠﯿﺪه ﺷﻮد‬
‫ﻣﺜﻼ وﻗﺘﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ اي در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ وﺟﻮد دارد‬
‫دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزي ﻧﯿﺴﺖ از ﺷﻬﺮﻫﺎي دور دﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪265‬‬
 ‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ آن اﺳﺖ‬

‫اﯾﻦ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان در دو ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬

‫اﻟﻒ(ارزﺷﯿﺎﺑﯽ از ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ب(ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻣﻌﻠﻢ از ﮐﺎر ﺧﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪266‬‬
 ‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫اﻟﻒ(ارزﺷﯿﺎﺑﯽ از ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮاﺟﻌﺖ از ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺳﺌﻮاﻻﺗﯽ از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ‬
‫ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪-1‬آﯾﺎ ﻣﻨﻈﻮر اﺻﻠﯽ از ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ؟‬
‫‪-2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ و ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در اﯾﻦ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬
‫‪-3‬آﯾﺎ زﻣﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮد؟‬
‫‪-4‬آﯾﺎ ﻣﺴﯿﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ و وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ رﺿﺎﯾﺘﺒﺨﺶ ﺑﻮد؟‬
‫‪-5‬آﯾﺎ در ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اي وﺟﻮد داﺷﺖ؟‬
‫‪-6‬ﭼﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎداﺗﯽ ﺟﻬﺖ ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت وﺟﻮد دارد؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪267‬‬
 ‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫ب(ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﻣﻌﻠﻢ از ﮐﺎر ﺧﻮد ‪:‬‬
‫در ارزﺷﯿﺎﺑﯽ از ﮐﺎر ﺧﻮد ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫رﯾﺰي او ﺑﺮاي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰ ﺑﻮده‬
‫و ﭼﻪ ﻧﻘﺎﯾﺼﯽ در آن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي‬
‫ﺑﻌﺪي ﻧﻘﺎﯾﺺ آن رﻓﻊ ﺷﻮد‬
‫ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ داﺋﻤﺎ در روش ﺧﻮد ﺗﺠﺪﯾﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﮐﻨﺪ و از ﺗﺠﺎرﺑﯽ ﮐﻪ در ﺣﯿﻦ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورده اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
‫ﺑﻬﺘﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪268‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-1‬ﺗﻨﻮع در ﻣﺤﯿﻂ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ از ﮐﺴﺎﻟﺖ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫‪-2‬اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﮕﯿﺰه ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪه و ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل در وي‬
‫‪-3‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﺟﻬﺖ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و‬
‫دﺳﺖ اول ﺑﺮاي ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫‪-4‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻗﺪرت ﻣﺸﺎﻫﺪه و دﻗﺖ ﻧﻈﺮ در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎ‬
‫‪-5‬ﺗﻘﻮﯾﺖ روﺣﯿﻪ ﺗﻌﺎون و ﻫﻤﮑﺎري ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه در اﻧﺠﺎم و‬
‫اراﺋﻪ ﮐﺎر ﮐﺎﻣﻠﺘﺮ‬
‫‪-6‬ﺗﻘﻮﯾﺖ رواﺑﻂ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﭘﺮورش ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي اﺧﻼﻗﯽ در ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﺑﺎ اﻓﺮاد و در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪269‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ‬
‫‪-1‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ زﻣﺎن و ﮔﺎه ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫‪-2‬اﺣﺘﻤﺎل اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺑﺮاي ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﻦ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزﺷﯽ)ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮوز ﺣﻮادث ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺘﻘﺎل ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﻞ و‬
‫ﯾﺎ در ﻣﺤﻞ ﮔﺮدش ﻋﻠﻤﯽ(‬
‫‪-3‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ -4‬ﻣﻌﻠﻤﺎن ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫‪-5‬ﻋﺪم ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﯾﮑﺴﺎن ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‬
‫‪-6‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ و ﻧﻈﺎرت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫‪-5‬اﻣﮑﺎن ﻋﺪم ﮐﻨﺘﺮل ﻻزم‬
‫‪-6‬ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي اﺻﻠﯽ و اﺗﻼف وﻗﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪270‬‬
 Role )‫اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫(؟‬Playing

M.Yazdankhahfard 271
 ‫اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ)‪(Role Playing‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮد ﯾﺎ اﻓﺮادي از ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮐﻮﺗﺎه اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫از وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي اﯾﻦ روش اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫)ﻓﺮاﮔﯿﺮان( ﺑﺎ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ و اﯾﻔﺎﮔﺮان ﻧﻘﺶ‬
‫ارﺗﺒﺎط ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﺧﻮد را در ﺻﺤﻨﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﭼﻮن ﺗﻤﺎم ﺣﻮاس ﺑﺮاي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﻋﻤﻞ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪272‬‬
 ‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در روش اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪-1‬ﻣﻌﻠﻢ ﯾﺎ ﻣﺴﺌﻮل اﺟﺮا‪ :‬ﮐﻪ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﺎرﮔﺮدان‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺶ اﺳﺖ‬
‫‪-2‬اﯾﻔﺎﮔﺮان ﻧﻘﺶ‪ :‬ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻄﻮر داوﻃﻠﺐ و ﯾﺎ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪-3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ‪ :‬ﮐﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ و‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺟﺮﯾﺎن و ﯾﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﭘﯿﺮاﻣﻮن‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻧﻤﺎﯾﺶ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ و ﯾﺎ ﺳﺌﻮال ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪273‬‬
 ‫ﻓﻨﻮن ﮐﻠﯽ اﺟﺮاي ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫‪-1‬ﻓﺮاﮔﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻪ در ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﻪ اﯾﻔﺎي‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻣﺨﺎﻃﺐ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﯿﻦ ﺧﻮد آﻧﻬﺎ رد و ﺑﺪل‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪-2‬ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت اﯾﻔﺎ ﮐﺮدن ﻧﻘﺶ را ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ‬
‫‪-3‬ﺻﺤﺒﺖ اﯾﻔﺎﮔﺮان را ﻫﻤﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪274‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪-1‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع و ﻧﻮﺷﺘﻦ آن ﺑﺼﻮرت ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫‪-2‬ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺷﺮاﯾﻂ و وﺳﺎﯾﻞ ﻻزم‬
‫‪-3‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻘﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻔﺎ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪-4‬آﻣﺎده ﮐﺮدن ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺮاي اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ از ﻗﺒﯿﻞ ﮔﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ و ‪...‬‬
‫‪-5‬ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﺨﺘﺼﺮ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع و ﻫﺪف ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﮐﻼس‬
‫‪-6‬اﻧﺠﺎم ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫‪-7‬ﺗﮑﺮار ﻧﻤﺎﯾﺶ در ﺻﻮرت ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮدن و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺠﺪد ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪-8‬ﺑﺤﺚ در ﺑﺎره ﻧﻤﺎﯾﺶ و در ﺣﻘﯿﻘﺖ ارزﺷﯿﺎﺑﯽ از ﻧﺘﺎﯾﺞ آن‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪275‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﻦ روش اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪-1‬ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻫﯿﺠﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﺎﯾﺶ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮد را در ﺻﺤﻨﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و‬
‫اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ در ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺮاوان دارد‬
‫‪-3‬ﺑﺎ اﯾﻦ روش ﻣﯽ ﺗﻮان زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺑﺤﺚ ﮔﺮوﻫﯽ ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‬
‫‪-4‬اﯾﻦ روش ﺑﺮاي رﻓﻊ ﮐﻤﺮوﯾﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺧﺠﺎﻟﺘﯽ ﻣﻔﯿﺪ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اول ﻧﻘﺸﻬﺎي ﺳﺎده ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻮل ﺷﻮد‬
‫زﯾﺮا اﮔﺮ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﮐﻤﺮوﯾﯽ در آﻧﻬﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‬‫‪276‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ‬
‫‪-1‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﭘﯿﭽﯿﺪه آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪-2‬ﭼﻮن ﺟﻨﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ دارد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬
‫‪-3‬اﯾﻦ روش ﺑﻪ اﺟﺮاي درﺳﺖ‪ ،‬ﺻﺮف وﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ و ﺗﻬﯿﻪ‬
‫ﺗﺪارﮐﺎت ﻧﯿﺎز دارد و اﻧﺠﺎم آن وﻗﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬
‫‪-4‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﺑﺮاي ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﯿﺶ از ‪ 25‬ﻧﻔﺮ ﭘﯿﺎده ﮐﺮد‬
‫ﻋﻠﺖ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻟﺰوم ﺷﺮﮐﺖ ﻓﻌﺎل ﻫﻤﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان در ﺑﺤﺚ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزي اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺎ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﺰرگ اﻣﮑﺎن‬
‫ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪277‬‬
 ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪278‬‬
 ‫روش آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل‬
‫ﻣﻔﻬﻮم‪ :‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻃﺒﻘﻪ اي از ﻣﺤﺮﮐﺎﺗﯽ ﮐﻪ داراي‬
‫وﺟﻮه ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺤﺮﮐﺎت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺷﯿﺎء‪ ،‬ﺣﻮادث ﯾﺎ اﺷﺨﺎص‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻧﺎم ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺟﻨﮓ‪ ،‬داﻧﺶ آﻣﻮز‪ ،‬ﻣﻌﻠﻤﺎن اﯾﺜﺎرﮔﺮ‪ ،‬داروﻫﺎي‬
‫ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪279‬‬
 ‫روش آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و اﺻﻮل‬
‫اﺻﻞ‪ :‬اﺻﻞ را ﺑﺼﻮرت ﺑﯿﺎن راﺑﻄﻪ اي ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﯾﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫اﺻﻮل‪ ،‬ﮔﺎﻫﯽ ﻗﻮاﻋﺪ ﯾﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﮐﻠﯽ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺰ‬

‫ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﻣﺜﺎل‪(1 :‬ﻧﻪ ﺑﻌﻼوه ﭘﻨﺞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭼﻬﺎرده‪(2‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي در‬

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪280‬‬
 ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ از ﻃﺮﯾﻖ ﻗﯿﺎس و‬
‫اﺳﺘﻘﺮاء؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪281‬‬
 ‫روش آﻣﻮﺧﺘﻦ از ﻃﺮﯾﻖ ﻗﯿﺎس و اﺳﺘﻘﺮاء‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﻗﻮاﻋﺪ ﮐﻠﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ از ﻃﺮﯾﻖ ﻗﯿﺎس و‬
‫اﺳﺘﻘﺮاء آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫در ﻗﯿﺎس از ﮐﻞ ﺑﻪ ﺟﺰء ﭘﯽ ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ و در اﺳﺘﻘﺮاء از ﺟﺰء ﺑﻪ‬
‫ﮐﻞ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‬
‫اﺳﺘﺪﻻﻟﻬﺎي ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﺜﺎل ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد روش ﻗﯿﺎﺳﯽ‬
‫اﺳﺖ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮي ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از اﯾﻦ دو روش را‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‬
‫اﯾﻦ دو روش را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺳﺎﯾﺮ روﺷﻬﺎي‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد‬‫‪282‬‬
 ‫ﻓﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ؟‬

M.Yazdankhahfard 283
 ‫ﻓﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﻓﻨﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از دﯾﺮ ﺑﺎز در اﻣﺮ‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻦ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد‪:‬‬
‫‪-1‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﮑﺮاري‬
‫‪-2‬ﺗﻤﺮﯾﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ‬
‫‪-3‬ﻣﺮور‬
‫‪-4‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪284‬‬
 ‫‪-1‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﮑﺮاري‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﻤﺮﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﺮار ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ‬
‫ﮐﺮدن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺳﻬﻢ ﺗﻔﮑﺮ و ﺗﻌﻘﻞ در ﺑﺎره آﻧﭽﻪ‬
‫ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻧﺪك اﺳﺖ‬

‫از ﺑﺮ ﮐﺮدن ﺟﺪول ﺿﺮب ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺳﻨﺘﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺜﺎﻟﯽ از‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺗﮑﺮاري داﻧﺴﺖ‬
‫در اﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﺎ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﺪود و ﺑﺎ‬
‫ﻓﺸﺎر و زور ﺗﮑﺮار در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﯽ ﺳﺎزد و‬
‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد اﺻﻠﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪285‬‬
 ‫‪-2‬ﺗﻤﺮﯾﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ ﻋﻼﻗﻪ‪ ،‬ﺗﻔﮑﺮ‪ ،‬اﺳﺘﺪﻻل‪ ،‬ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‪ ،‬و ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎي ﺗﺎزه ﺗﻮام اﺳﺖ‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﮑﺮار وﺟﻮد دارد وﻟﯽ اﯾﻦ‬
‫ﺗﮑﺮار ﺑﺼﻮرت واﺣﺪ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎ ﺿﻤﻦ‬
‫داﺷﺘﻦ ﺗﻔﺎوت ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪ ،‬در اﻃﺮاف ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع و ﯾﺎ ﻣﻔﻬﻮم دور‬
‫ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻗﻀﺎﯾﺎي ﻫﻨﺪﺳﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺴﺌﻠﻪ‬

‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻓﻬﻤﯿﺪن اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﻫﺎ و ﺑﺮﻫﺎن ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬
‫ﺣﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ اﻧﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪286‬‬
 ‫‪-3‬ﻣﺮور‬
‫ﻣﺮور ﮐﺮدن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻗﺒﻼ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮدن‪ ،‬ﯾﺎدداﺷﺖ ﮐﺮدن‪ ،‬و ﺗﺮﺳﯿﻢ و ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪287‬‬
 ‫‪-4‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻋﻤﻠﯽ‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺴﺐ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺣﺮﮐﺘﯽ و‬
‫ﻓﻨﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬

‫ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎي ورزﺷﯽ و ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮐﺴﺐ‬

‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺣﺮﻓﻪ اي و ﮐﺎر ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪288‬‬
 ‫رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫‪-1‬ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ اﻫﺪاف ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ را درك ﮐﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺧﻮد ﻫﺪف ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آن‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﺎدﮔﯿﺮي در ﺣﯿﻄﻪ ﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ اﺳﺖ‬

‫‪-2‬ﺟﻠﺴﺎت و ﯾﺎ ﺳﺎﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﯾﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ‬

‫ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ زﯾﺎد ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫)ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻓﺮاﮔﯿﺮ در اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ(‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪289‬‬
 ‫رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫‪-3‬ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﻘﺎﺻﺪ آﻣﻮزﺷﯽ ﮐﻪ در ﺣﻮزه‬
‫درﺳﯽ او ﻣﻬﻢ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺗﻤﺮﯾﻨﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن را ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ‪،‬‬
‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮد‬
‫ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮاي ﻣﻬﻢ ﺟﻠﻮه دادن درس‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻣﻌﯿﻦ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﯿﺎز واﻗﻌﯽ ﻫﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮ ﻣﻨﻄﺒﻖ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪290‬‬
 ‫رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫‪-4‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺲ‬
‫دادن درس‪ ،‬ﺧﻮدداري ﺷﻮد‬

‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﺪف ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﯽ اﮔﺮ‬
‫ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﺟﺰء اﻫﺪاف درس ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي و درك ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻢ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻨﯿﻦ اﻧﺘﻈﺎري از ﻓﺮاﮔﯿﺮان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪291‬‬
‫ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫‪292‬‬
 ‫ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬

By:Mohammadreza Yazdankhahfard

M.Yazdankhahfard 293
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد از ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ را ﻧﺎم ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫‪ -2‬اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ را در ﻓﺮاﯾﻨﺪ آﻣﻮزش‬
‫در دو ﺳﻄﺮ ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﻨﺪ‬
‫‪ -3‬ﺑﺎ ذﮐﺮ ﯾﮏ ﻣﺜﺎل از ﯾﮏ درس ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ دﯾﺪاري‪ -‬ﺷﻨﯿﺪاري را ﺗﻮﺿﯿﺢ‬
‫دﻫﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪294‬‬
 ‫اﻫﺪاف اﯾﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬

‫‪-5‬ﻫﻤﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﯿﺎن‬

‫ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -6‬ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و‬
‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎردر دو ﺳﻄﺮ ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪295‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪296‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫‪ Media‬در ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪ ‬واﺳﻄﻪ‬
‫‪ ‬وﺳﯿﻠﻪ‬
‫‪ ‬راﺑﻂ دو ﭼﯿﺰ‬
‫‪ ‬و ﺑﺎﻻﺧﺮه وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه‬

‫رﺳﺎﻧﻪ آﻣﻮزﺷﯽ و وﺳﯿﻠﻪ آﻣﻮزﺷﯽ اﺑﺰاري اﺳﺖ ﺑﺮاي اراﺋﻪ‬

‫آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان و ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﺟﺰﺋﯽ از ﻓﺮاﯾﻨﺪ آﻣﻮزش‬
‫اﺳﺖ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪297‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫• رﺳﺎﻧﻪ وﺳﯿﻠﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط‬
‫ﺑﯿﻦ ﭘﯿﺎم دﻫﻨﺪه و ﭘﯿﺎم ﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫• رﺳﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮاي‬

‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺳﺒﺐ ﺗﻘﻮﯾﺖ آن ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪298‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم وﺳﯿﻠﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﺮاﺗﺮ از ﯾﮏ اﺑﺰار ﮐﻤﮑﯽ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻃﻼق ﻟﻔﻆ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم درﺳﺘﯽ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫در ﺗﻌﺮﯾﻒ ارﺗﺒﺎﻃﯽ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ﺣﺎﻣﻠﻬﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط ﺻﺤﯿﺢ و ﻣﻮﺛﺮ و ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮ‬

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻌﺒﯿﺮ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ﺟﺰء ﻻزم و ﺣﺘﻤﯽ‬

‫ﺗﺪرﯾﺲ‪-‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺳﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪299‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫• رﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ وﺳﯿﻊ ﮐﻠﻤﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ‪،‬‬
‫داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬ﻣﺪرس‪ ،‬و ﺣﺘﯽ ﺧﻮد ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫• اﻣﺎ در ﻣﻔﻬﻮم ﻣﺤﺪودﺗﺮ‪ ،‬ﮐﺘﺎب درﺳﯽ‪ ،‬ﺑﺮﯾﺪه روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻫﺎ و ﻣﺠﻼت‪ ،‬ﺗﺼﺎوﯾﺮ‪ ،‬ﺟﺪاول‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ‪ ،‬اﺷﯿﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮزه ﻫﺎ و اﻣﺎﮐﻦ‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﯽ‪ ،‬ﻧﻮارﻫﺎي ﺿﺒﻂ ﺻﻮت‪ ،‬ﻓﯿﻠﻢ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‪،‬‬
‫راﯾﺎﻧﻪ و ‪ ...‬ﺟﺰء رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪300‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از آﻣﻮزش‪:‬‬
‫‪ ‬ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻠﻢ ﯾﺎ اﺳﺘﺎد ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﻓﺮد ﯾﺎ اﻓﺮادي در ﻧﻘﺶ داﻧﺸﺠﻮ ﻣﻮرد آﻣﻮزش ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫‪‬و ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺎم آﻣﻮزﺷﯽ وﺟﻮد دارد ﺗﺎ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺗﺪرﯾﺲ ﺗﺤﻘﻖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‬

‫در ﺻﻮرت ﻋﺪم وﺟﻮد ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﺪرﯾﺲ‬

‫اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪301‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬

‫اﻣﺎ ﻋﺎﻣﻞ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راه ﯾﺎ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬

‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ دو‬
‫ﻋﺎﻣﻞ اول و دوم و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﻬﻢ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﻮم را‬
‫ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎزد ﮐﻪ ﺑﻪ آن وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪302‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫اﮔﺮ وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ را ﺣﺎﻣﻠﻬﺎ ﯾﺎ راﻫﻬﺎﯾﯽ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺮﺑﯽ ﯾﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ از‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪﺗﺎ از آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‬
‫اﯾﻦ ادﻋﺎ ﮐﻪ ﻓﻼن ﻣﻌﻠﻢ ﺧﻮد را از وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﺑﯽ ﻧﯿﺎز ﻣﯽ داﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪303‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات و اﻣﮑﺎﻧﺎﺗﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ ﺷﺮاﯾﻄﯽ را ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ در آن ﺷﺮاﯾﻂ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ‪ ،‬آﺳﺎﻧﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ و‬
‫ﺑﺎدوام ﺗﺮ و ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ ﻋﻮاﻣﻞ‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ و‬
‫اﺑﺰاري اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻞ ﻣﺤﺘﻮاي آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪304‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ در‬
‫اﻣﺮ ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﺣﻮاس ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﮑﺎر ﮔﯿﺮﯾﻢ‪،‬‬
‫ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻋﻤﯿﻖ ﭘﺎﯾﺪار و ﻣﻮﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪305‬‬
 ‫وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ)رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ(‬
‫‪Instructional/Educational Media‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻓﺮاد وﻗﺘﯽ ﭼﯿﺰي را دﯾﺪه‪ ،‬ﺣﺲ‪،‬‬
‫ﻟﻤﺲ و ﯾﺎ آﻧﺮا ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آن اﻋﺘﻘﺎد ﭘﯿﺪا ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻣﻌﺮوف ﭼﯿﻨﯽ “ ﺑﺸﻨﻮ و ﻓﺮاﻣﻮش‬
‫ﮐﻦ‪ ،‬ﺑﺒﯿﻦ و درك ﮐﻦ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺑﺪه و ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎر”‬
‫ﻣﺼﺪاق ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪306‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪(1‬اﻧﺘﺨﺎب وﺳﯿﻠﻪ‬
‫‪(2‬آﻣﺎده ﮐﺮدن وﺳﯿﻠﻪ‬
‫‪(3‬اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﯿﻠﻪ‬
‫‪(4‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ دﯾﮕﺮ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﮐﺎر ﺑﺎ وﺳﯿﻠﻪ‬
‫آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪307‬‬
 ‫اﺻﻮل و ﻣﻌﯿﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و‬
‫وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ؟‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪308‬‬
 ‫اﺻﻮل و ﻣﻌﯿﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي رﻓﺘﺎري ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﯾﺮاي اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﯽ ﺿﻮاﺑﻂ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ‬
‫در اﯾﻦ ﮐﺎر ﺗﺎﺛﯿﺮ دارﻧﺪ اﯾﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫اﻟﻒ(وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ب(وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻓﻨﯽ‬
‫ج(و اﻣﮑﺎﻧﺎت اﺟﺮاﯾﯽ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪309‬‬
 ‫اﺻﻮل و ﻣﻌﯿﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫اﻟﻒ(وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي آﻣﻮزﺷﯽ‪:‬‬
‫‪(1‬اراﺋﻪ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻄﺎﻟﺐ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺟﺪﯾﺪ‬
‫‪(2‬اﻣﮑﺎن ﺗﮑﺮار ﻓﺮاﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ)در ﺻﻮرت ﻟﺰوم(‬
‫‪(3‬ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ و ﻋﻼﻗﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪(4‬ﺣﻔﻆ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪(5‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ و اﺑﺮاز واﮐﻨﺶ‬
‫ﮐﻠﯿﻪ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت را ﺗﻮاﻣﺎ ﻧﺪارﻧﺪ‪،‬از اﯾﻦ‬
‫رو ﮔﺎﻫﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻨﺪ رﺳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮐﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي‬
‫ﮐﻠﯿﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺿﺮوري اﺳﺖ‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪310‬‬
 ‫اﺻﻮل و ﻣﻌﯿﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ب(وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻓﻨﯽ‬
‫‪(1‬ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺎم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫‪(2‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ وﺳﯿﻠﻪ‬
‫‪(3‬ﺳﻬﻮﻟﺖ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫‪(4‬ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﮑﺎري و ﺗﻌﻤﯿﺮ‬
‫‪(5‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ رﺟﻮع)رﺟﻮع ﭘﺬﯾﺮي(‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪311‬‬
 ‫اﺻﻮل و ﻣﻌﯿﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ج(اﻣﮑﺎﻧﺎت اﺟﺮاﯾﯽ‪:‬‬
‫‪(1‬ﺗﻌﺪاد ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫‪(2‬وﺿﻌﯿﺖ و اﻧﺪازه ﮐﻼس‬
‫‪(3‬زﻣﺎن ﻻزم‬
‫‪(4‬در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن‬
‫‪(5‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪312‬‬
 ‫آﻣﺎده ﮐﺮدن ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪(1‬اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻻزم‬

‫‪(2‬آﻣﺎدﮔﯽ رواﻧﯽ و آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬

‫ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪313‬‬
 ‫آﻣﺎده ﮐﺮدن ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪(1‬اﯾﺠﺎد ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻻزم‪:‬‬

‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻣﺤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻌﺪاد ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻼس‪،‬‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺗﺎ ﻣﺤﻞ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫روﯾﺖ ﺑﻮدن ﺗﺼﻮﯾﺮ‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﺷﻨﯿﺪن ﺻﺪا‪ ،‬از ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺰان‬
‫ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﻻزم در ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﮐﻪ از اﺳﻼﯾﺪ‪/‬ﻓﯿﻠﻢ‪/‬اﭘﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪314‬‬
 ‫آﻣﺎده ﮐﺮدن ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪(2‬آﻣﺎدﮔﯽ رواﻧﯽ و آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮﻗﺮاري‬

‫ارﺗﺒﺎط ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‪ :‬آﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد‬

‫از ﮐﺎرﺑﺮد وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺗﺬﮐﺮ دادن ﻧﮑﺎت ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ‬

‫ﻓﺮاﮔﯿﺮان ﺿﻤﻦ اراﺋﻪ درس ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اراﺋﻪ‬

‫ﭼﻨﺪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺎ ﻓﺮاﮔﯿﺮان آن را ﺣﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم دﯾﮕﺮ اﻗﺪاﻣﺎت‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻓﺮاﮔﯿﺮان از درس‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪315‬‬
 ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد و وﺳﺎﺋﻞ آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫‪(1‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻮدن ﻣﻮاد و وﺳﺎﯾﻞ و‬

‫ﻧﺤﻮه اﺟﺮا ﺑﺮاي ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن‬

‫‪(2‬اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ‪ :‬ﻃﺮح ﺳﺌﻮال‪ ،‬اراﺋﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت‬

‫ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺒﻬﻢ‪ ،‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن در‬

‫ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﯿﺎن ﺷﺪه‬

‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪316‬‬
 ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ دﯾﮕﺮ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﮐﺎر ﺑﺎ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﻬﺘﺮ درس ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﮑﻠﯿﻔﯽ ﺑﻪ ﻓﺮاﮔﯿﺮان‬
‫داد ازﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫‪(1‬ﻃﺮح ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﯾﯽ از ﻗﺒﻞ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﻤﻌﯽ ﯾﺎ‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﻪ آن ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ‬
‫‪(2‬اﻧﺠﺎم ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺗﮑﻮﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻃﺮح ﭼﻨﺪ ﺳﺌﻮال‬
‫‪(3‬از آﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﮑﺎت ﻣﺒﻬﻢ و ﻣﺒﺎﺣﺜﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﻮد را ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎزﻧﺪ‬
‫‪(4‬در ﻣﻮاردي ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮاﮔﯿﺮان را ﺑﻪ ﮐﺘﺎب درﺳﯽ و ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ و‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﻤﮏ آﻣﻮزﺷﯽ ارﺟﺎع داد‬
‫‪M.Yazdankhahfard‬‬ ‫‪317‬‬