Professional Documents
Culture Documents
Bài giảng thủy văn đại cương - Chương 3 (download tai tailieutuoi.com)
Bài giảng thủy văn đại cương - Chương 3 (download tai tailieutuoi.com)
1
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
2
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
13 14
DOØNG CHAÛY OÅN ÑÒNH & ÑEÀU DOØNG CHAÛY OÅN ÑÒNH KHOÂNG ÑEÀU
(V, h, Q, …haèng soá theo thôøi gian & khoâng (V, h, Q, aùp suaát … haèng soá theo thôøi gian vaø ñoåi
gian ). theo khoâng gian)
Q=hs.
Q=hs. h1
h1
h=hs.
h2
V=hs. α
α i%=tg(α) Q=hs.
i%=tg(α)
15 16
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
3
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
4
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
• Naêng löôïng doøng chaûy E taïi maët caét NAÊNG LÖÔÏNG DOØNG CHAÛY TAÏI MAËT CAÉT ÖÔÙT
ÖÔÙT baát kyø (chaûy coù aùp): (CHAÛY KHOÂNG AÙP)
Maët thoaùng
1
E = Z + pdư/ρg+V2/2g (mH2O) 2
h1/2 h1
Thế năng p1
V1 Q h2 V2
Áp năng z0
(tại tâm m/c ướt) 1 z1 Ñaùy keânh
2 z2
o Maët chuaån o
ðộng năng
29 30
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
5
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
• Naêng löôïng doøng chaûy E taïi maët caét baát Mặt chuẩn o-o: Laø mặt naèm ngang bất kỳ.
kyø (chaûy khoâng aùp): • E : năng lượng doøng chaûy taïi vò trí mặt cắt.
E=z+h+ V2/2g (mH2O) • Z : tung ñoä taâm m/c so vôùi maët chuaån (coù
aùp), theá naêng.
Theá naêng • z : tung ñoä ñaùy keânh (chaûy khoâng aùp), theá
naêng (chaûy khoâng aùp).
AÙp naêng • h : chieàu saâu doøng chaûy khoâng aùp, aùp naêng.
• p/ρρg : aùp naêng (chaûy coù aùp).
Ñoäng naêng
• V2/2g: ñoäng naêng.
31 32
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
Giải thích
1 pa Dòng chảy KHÁ NIỆM VỀ
KHÁI NIỆ VỀ
có áp
h1 p1 ðƯỜ
ðƯỜNG NĂNG LƯỢ
LƯỢNG &
Dòng chảy ðƯỜ
ðƯỜNG CỘ
CỘT NƯỚ
NƯỚC
Z z1 không áp
O 1 O ðO ÁP TOÀ PHẦN
TOÀN PHẦ
1
h1
p a + ρg
p 2 =z +h
Z1 + 1 = Z1 +
ρg ρg
1 1
33 34
ρg
p/ρ B ρg
p/ρ ρg
p/ρ
ρg
p1/ρ Q ρg
p1/ρ
z
z1 z z1 z
A
O O O O
PGS. TS. Nguyễn Thống
ρg +
E = z + p/ρ V2/2g
35
PGS. TS. Nguyễn Thống
ρg
H=z+p/ρ 36
6
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
Baøi taäp 1: Trong baøi taäp 1 (tröôùc), giaû thieát aùp
NHẬN XÉT suaát dö taïi ñaàu vaøo laø 0,1at. Choïn maët chuaån
caùch taâm veà phía döôùi laø 2m. Tính naêng löôïng E
Theo chiều dòng chảy: doøng chaûy taïi maët caét ñaàu vaøo.
ðường năng lượng E luôn Baøi taäp 2: Trong baøi taäp 2 (tröôùc), giaû thieát maët
chuaån qua ñaùy keânh m/c (1-1). Tính naêng löôïng
luôn giảm (nằm ngang). E1 doøng chaûy taïi maët caét (1-1).
Baøi taäp 3: Trong baøi taäp 3 (tröôùc), giaû thieát maët
ðường cột nước ño áp toàn chuaån qua truïc oáng AB. Khoaûng caùch töø truïc
phần H có thể tăng hoặc giảm oáng ñeán maët thoaùng laø 4m. Tính naêng löôïng E
doøng chaûy taïi maët thoaùng vaø taïi maët caét thaúng
hoặc nằm ngang. goùc oáng AB taïi B (ngoaøi khoâng khí).
PGS. TS. Nguyễn Thống
37
PGS. TS. Nguyễn Thống
(1at=9,81.104 N/m2) 38
7
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
F lực tác dụng Tại t=0 Xét chất lỏng g/h bởi 1-1 & 2-2
m khối lượng Tại t=dt Khối chất lỏng sẽ 2’ giới hạn bởi
t=dt 1’-1’ & 2’-2’. 2 V2 P = p S
2 2 2
t=0 m V=V1 1’ Q p2
V=0 F 1
V1 2’
m L S1 p1 2 dx2
1 P1 z1 z2
dx1 1’
mV12 − 0 = F.L O 1 O
2
43
Khối lượng chất44
PGS. Dr.
TS.Nguyễn
NguyễnThống
PGS. Thống PGS. TS. Nguyễn Thống lỏng m
ðộ biến thiên ñộng năng của hệ thống CÔNG CỦA CÁC NGOẠI LỰC
(không kể phần chung g/h bởi 1’-1’ và 2-2 Áp lực tại các m/c 1-1 & 2-2:
1 1
mV22 − mV12 [1] P1 p1S1dx1 − p 2S2dx 2 [2]
2 2
Thế năng: P2
m khối lượng chất lỏng giới hạn bởi 1-1
& 1’-1’ (cũng là g/h bởi 2-2 & 2’-2’ ) mgz1 − mgz 2 [3]
Chú ý: m = ρS1dx1 = ρS2dx2
45 46
PGS. Dr.
PGS. TS.Nguyễn
NguyễnThống
Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
8
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
Nguyeân lyù: Doøng chaûy luoân di chuyeån töø nôi coù CAÙC BÖÔÙC AÙP DUÏNG
PHÖÔNG TRÌNH BERNOULLI
naêng löôïng lôùn ñeán nôi coù naêng löôïng beù hôn
(ngoaïi tröø tröôøng hôïp coù boå sung naêng löôïng Bước 1: Choïn 2 m/c öôùt 1-1 & 2-2. Choïn maët chuaån o -
o.
treân ñoaïn ñöôøng ñi).
- Maët caét öôùt laø m/caét thaúng goùc vôùi doøng chaûy.
- Neân choïn m/c öôùt sao cho aùp suaát taïi taâm vaø vaän toác
Quy öôùc: Khi aùp duïng phöông trình Bernoulli trung bình cuûa m/c bieát caøng nhieàu caøng toát.
cho ñoaïn doøng chaûy g/haïn bôûi 2 m/caét öôùt (1- - Maët chuaån laø maët naèm ngang baát kyø. Neân choïn sao cho
z1, z2 >=0.
1) & (2-2) ta quy öôùc doøng chaûy ñi töø maët caét
öôùt (1-1) maët caét öôùt (2-2) khi vieát phöông Bước 2: AÙp duïng p/t Bernoulli aùp duïng cho ñoaïn doøng
chaûy giôùi haïn bôûi 1-1 & 2-2 (vieát ñaày ñuû p/trình ban
trình Bernoulli. ñaàu).
51 52
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
Trường hợp chảy CÓ ÁP: Bước 3: Khaûo saùt caùc soá haïng
p V2 V2 trong pt. 1.
Z1 + 1 + 1 + E bs = Z 2 + 2 + 2 + Σh w (1)
p
ρg 2g ρg 2g Xaùc ñònh caùc giaù trò trong p/t nhôø
vaøo soá lieäu ban ñaàu vaø caùc giaû thieát
Trường hợp chảy KHÔNG ÁP:
(neáu coù).
V12 V2
z1 + h1 + + E bs = z 2 + h 2 + 2 + Σh w (1)
2g 2g
53 54
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
9
THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG THỦY LỰC ðẠI CƯƠNG
Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng Chương 3: Cơ sở ñộng lực học chất lỏng
Bước 4: Thay caùc giaù trò vaøo pt. 1. Baøi taäp 1: Tính aùp suaát taïi B (N/m2, at) maët caét (2-2).
Bieát raèng taïi A coù pA=0,5at. Ñöôøng oáng coù DA=0,2m
Giaûi p/t Bernoulli thu goïn neáu p/t coøn 1 & DB=0,25m vaø daãn löu löôïng nöôùc 50l/s. Boû qua toån
aån soá. Neáu p/t coøn 2 aån soá, vieát boå thaát naêng löôïng khi doøng chaûy ñi töø A ñeán B. Laáy
sung p/t lieân tuïc cho ñoaïn doøng chaûy g=9,81m/s2.
vaø giaûi heä p/t. 2 VB
B
• Ghi chuù: Neáu p/t Bernoulli thu goïn Q
coøn >2 aån soá Baïn ñaõ choïn sai caùc 1 2 h=3m
m/c öôùt. Trôû veà Böôùc 1 vaø choïn laïi VA
m/c öôùt hôïp lyù hôn ! A (Chuù yù: 1at =1kgf/cm2
1
=9,81(N/cm2)=9,81.104 (N/m2)
55 56
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
Baøi taäp 2: Tính aùp suaát taïi B (N/m2, at). Baøi taäp 3: Cho doøng chaûy coù aùp nhö sô ñoà sau.
Bieát taïi A coù pdö=0,8at. Ñöôøng oáng coù Tính aùp suaát nöôùc taïi vò trí B. Boû qua toån
DA=0,25m, DB=0,1m vaø daãn löu löôïng thaát naêng löôïng.
nöôùc 100l/s. Boû qua toån thaát naêng löôïng pA=250kN/m2
B
khi doøng chaûy ñi töø A
B. pB= ???
A
H=5m Q B DAB=0,2m H=8m
A
Chuù yù: 1at =1(kgf/cm2)
=9,81(N/cm2)=9,81.104 (N/m2) 57 58
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
Baøi taäp 4: Cho doøng chaûy coù aùp qua tuabin X Baøi taäp 5: Một bơm X hoạt ñộng theo sơ ñồ
nhö hình veõ. Bieát aùp suaát taïi A laø 0.2at, taïi sau. Bơm có Hb=25m. Bơm ñang hoạt ñộng
B laø 20at. Vaän toác doøng chaûy trong oáng laø với lưu lượng 10l/s. ðường ống có d=0.12m.
6m/s. OÁng coù tieát dieän 0.5m2. Boû qua toån Bỏ qua tổn thất năng lượng. Tính áp suất
thaát naêng löôïng. Tính Htuabin, töø ñoù tính (at) tại vị trí ngay trước và sau bơm. Giả
coâng suaát cuûa tuabin (P=ηρ ηρgQH
ηρ tuabin watt) thiết nước ở 270C X
vôùi Q laø löu löôïng qua oáng, η=0.8 hieäu suaát và sẽ bốc hơi chuyển ∼
tuabin. ZB=5m H=6m
sang thể khí
B
nếu pt < 3mH2O.
Z =0m ∼ X
A Nhận xét ?
A
59 60
PGS. TS. Nguyễn Thống PGS. TS. Nguyễn Thống
10