TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG SỐ 2

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGÀNH NƯỚC MIỀN NAM

TÀI LIỆU TẬP HUẤN

PHẦN MỀM ARCGIS CHO NGÀNH
CẤP NƯỚC – CƠ BẢN
(Lưu hành nội bộ, phiên bản 1.1)

Đơn vị phối hợp:

CÔNG TY TNHH GIẢI PHÁP VÀ CÔNG NGHỆ ĐỊA DƯ

67/50/5 đường 38, KP.8, P.Hiệp Bình Chánh, Q.Thủ Đức, Tp.Hồ Chí Minh
Hotline: +84 905 530 355 | Fax: 08 540 36 413 | Email: sales@diadu.vn | Website: www.diadu.vn
VPGD tại Huế: tầng 3, 06 Lê Lợi, Tp.Huế

Thành phố Hồ Chí Minh, 04/2016

 MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ARCMAP ..................................................................... 6
1. Khởi động ArcMap ...................................................................................................... 6
2. Hệ thống giao diện ....................................................................................................... 8
3. Mở bản đồ .................................................................................................................... 9
3.1. Mở bản đồ từ ArcMap .......................................................................................... 9
3.2. Mở bản đồ từ ArcCatalog .................................................................................. 10
4. Sử dụng cửa sổ Table of Contents ............................................................................. 11
4.1. Bật/tắt cửa sổ Table of Contents ........................................................................ 12
4.2. Bật/tắt lớp ........................................................................................................... 12
4.3. Thay đổi màu sắc của đối tượng trên lớp bản đồ .............................................. 12
5. Data view và Layout view ......................................................................................... 14
6. Di chuyển xung quanh bản đồ ................................................................................... 14
6.1. Phóng to hay thu nhỏ bản đồ ............................................................................. 14
6.2. Di chuyển bản đồ ............................................................................................... 15
6.3. Hiển thị bản đồ theo một tỷ lệ cụ thể ................................................................. 15
7. Thiết lập chế độ Bookmarks ...................................................................................... 15
7.1. Tạo một Spatial Bookmarks ............................................................................... 16
7.2. Sử dụng Bookmark ............................................................................................. 16
7.3. Tạo Bookmarks từ biểu tượng Identify trên thanh công cụ Tools...................... 16
7.4. Gỡ bỏ bookmarks ............................................................................................... 17
8. Khai thác dữ liệu trên bản đồ..................................................................................... 18
8.1. Định danh đối tượng bằng công cụ Identify ...................................................... 18
8.2. Hiển thị Map Tip ................................................................................................ 19
8.3. Xem bảng thuộc tính của lớp ............................................................................. 20
8.4. Tìm đối tượng theo thuộc tính chỉ định .............................................................. 21
8.5. Đo khoảng cách.................................................................................................. 22
9. Lưu bản đồ và thoát khỏi ArcMap ............................................................................ 24
9.1. Lưu bản đồ ......................................................................................................... 24
9.2. Lưu bản đồ dưới một tên khác ........................................................................... 24
9.3. Lưu bản đồ dưới dạng bản đồ mẫu – (Map templates)...................................... 24
9.4. Thoát khỏi ArcMap ............................................................................................ 25
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 25
CHƯƠNG 2: HIỂN THỊ DỮ LIỆU TRONG BẢN ĐỒ ......................................... 26
1. Tạo bản đồ ................................................................................................................. 26
1.1. Tạo bản đồ từ hộp thoại khi khởi động ArcMap ................................................ 26
1.2. Tạo bản đồ từ biểu tượng New ........................................................................... 26
2. Bổ sung thêm lớp ....................................................................................................... 26
2.1. Thêm lớp từ ArcCatalog ..................................................................................... 27
2.2. Thêm Layer từ biểu tượng Add data .................................................................. 27
2.3. Thêm Layer từ một bản đồ khác ......................................................................... 28
3. Bổ sung Coverage, shapefile và geodatabase ............................................................ 29
3.1. Bổ sung dữ liệu từ ArcCatalog........................................................................... 29
3.2. Bổ sung dữ liệu từ ArcMap ................................................................................ 29
3.3. Hiển thị tập con các đối tượng của lớp theo một điều kiện cụ thể nào đó ........ 30

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 2/117

4. Bổ sung dữ liệu từ bảng chứa toạ độ x,y ................................................................... 30
5. Hệ toạ độ của Data frame .......................................................................................... 31
5.1. Xem thông tin hệ toạ độ của Data frame ........................................................... 32
5.2. Hiển thị dữ liệu theo hệ toạ độ có sẵn nào đó ................................................... 33
5.3. Biên tập các tham số trong hệ toạ độ ................................................................. 34
6. Tham chiếu dữ liệu trên bản đồ ................................................................................. 36
6.1. Lưu đường dẫn tương đối .................................................................................. 36
6.2. Sửa chữa đường liên kết đến nguồn dữ liệu....................................................... 37
6.3. Cập nhật liên kết đến nguồn dữ liệu .................................................................. 38
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 39
CHƯƠNG 3: LÀM VIỆC VỚI TABLE .................................................................. 40
1. Mở bảng thuộc tính .................................................................................................... 40
2. Bổ sung bảng dữ liệu vào bản đồ .............................................................................. 41
3. Biên tập bảng thuộc tính ............................................................................................ 43
3.1. Cố định vị trí các cột .......................................................................................... 43
3.2. Thiết lập font và kích thước chữ trong bảng thuộc tính ..................................... 44
3.3. Thiết lập font và size mặc định cho tất cả các bảng thuộc tính ......................... 45
3.4. Định dạng trường kiểu số................................................................................... 45
3.5. Biên tập dữ liệu trong bảng thuộc tính .............................................................. 47
3.6. Thêm vào bản ghi mới ........................................................................................ 47
3.7. Xoá bản ghi ........................................................................................................ 48
3.8. Sao chép bản ghi ................................................................................................ 48
4. Tìm kiếm bản ghi theo giá trị trong bảng thuộc tính ................................................. 48
4.1. Tạo bảng mới bằng cách xuất các bản ghi ........................................................ 49
4.2. Thêm và xoá trường trong bảng dữ liệu ............................................................ 50
4.3. Thêm trường thuộc tính ...................................................................................... 50
4.4. Xoá trường thuộc tính ........................................................................................ 51
5. Cập nhật giá trị cho bản ghi thông qua chức năng Field Calculator ......................... 51
6. Liên kết join giữa hai bảng thuộc tính ....................................................................... 54
6.1. Liên kết Join giữa hai bảng ................................................................................ 54
6.2. Gỡ bỏ liên kết Join ............................................................................................. 55
6.3. Quản lý bảng được liên kết ................................................................................ 56
7. Thiết lập quan hệ relate giữa hai bảng thuộc tính ..................................................... 57
7.1. Thiết lập quan hệ giữa hai bảng ........................................................................ 57
7.2. Truy cập các bản ghi được đặt quan hệ ............................................................. 58
7.3. Gỡ bỏ quan hệ giữa hai bảng............................................................................. 58
7.4. Quản lý bảng được đặt quan hệ ......................................................................... 59
8. Tạo mới bảng dữ liệu ................................................................................................. 59
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 60
CHƯƠNG 4: LÀM VIỆC VỚI CHART ................................................................. 61
1. Giới thiệu đồ thị (Chart) ............................................................................................ 61
2. Tạo mới một đồ thị .................................................................................................... 61
3. Hiển thị đồ thị ............................................................................................................ 63
3.1. Hiển thị đồ thị trong layout ................................................................................ 64
3.2. Thiết lập tuỳ chọn cập nhật tự động cho đồ thị ................................................. 64
4. Biên tập các thành phần trên đồ thị ........................................................................... 65
4.1. Thay đổi kiểu dáng đồ thị ................................................................................... 65

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 3/117

 4.2. Thay đổi tiêu đề của đồ thị ................................................................................. 65
4.3. Thay đổi thành phần biểu diễn giá trị trong đồ thị ............................................ 66
4.4. Thêm chú giải vào đồ thị .................................................................................... 67
4.5. Thay đổi trục tọa độ của đồ thị .......................................................................... 68
5. Quản lý đồ thị ............................................................................................................ 68
5.1. Mở một đồ thị đã có ........................................................................................... 68
5.2. Xóa một đồ thị .................................................................................................... 69
5.3. Thay đổi tên đồ thị.............................................................................................. 69
5.4. Lưu đồ thị ra file ................................................................................................ 69
5.5. Mở đồ thị từ file .................................................................................................. 70
5.6. Tạo bản sao cho đồ thị ....................................................................................... 70
5.7. Xuất đồ thị .......................................................................................................... 71
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 72
CHƯƠNG 5: BIÊN TẬP DỮ LIỆU ......................................................................... 73
1. Quy trình biên tập chung ........................................................................................... 73
2. Giới thiệu thanh công cụ Editor ................................................................................ 73
3. Tạo các đối tượng điểm và đỉnh ................................................................................ 75
3.1. Tạo một điểm hoặc đỉnh bằng phương pháp số hóa .......................................... 75
3.2. Tạo điểm có toạ độ (X, Y)................................................................................... 76
3.3. Tạo điểm có toạ độ cách điểm đã tạo trước đây một khoảng cách cho trước ... 76
3.4. Tạo điểm bằng công cụ Distance-Distance ....................................................... 77
3.5. Tạo điểm bằng công cụ Midpoint ...................................................................... 77
3.6. Tạo điểm bằng công cụ Intersection .................................................................. 78
3.7. Tạo đối tượng điểm kiểu multipoint ................................................................... 78
4. Tạo đối tượng đường và đối tượng vùng ................................................................... 79
4.1. Tạo đối tượng đường và vùng bằng phương pháp số hóa ................................. 79
4.2. Tạo đối tượng dạng đường hình tròn ................................................................. 79
4.3. Tạo đối tượng dạng đường hình chữ nhật ......................................................... 80
5. Môi trường bắt điểm .................................................................................................. 80
5.1. Thiết lập dung sai bắt điểm ................................................................................ 80
5.2. Thiết lập thuộc tính bắt điểm ............................................................................. 81
5.3. Thiết lập thứ tự ưu tiên bắt điểm ........................................................................ 82
6. Biên tập đối tượng trong topology ............................................................................ 82
6.1. Biên tập cạnh chung ........................................................................................... 83
6.2. Tạo lại hình dáng của cạnh chung ..................................................................... 85
6.3. Tạo đối tượng vùng sử dụng các đỉnh và cạnh của đối tượng khác .................. 86
6.4. Kéo giãn đối tượng khi biên tập các thành phần topology ................................ 86
6.5. Thiết lập chế độ bắt điểm topology .................................................................... 87
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 87
CHƯƠNG 6: TRUY VẤN DỮ LIỆU ....................................................................... 89
1. Chọn trực tiếp đối tượng trên bản đồ......................................................................... 89
1.1. Chọn đối tượng trực tiếp trên bản đồ ................................................................ 89
1.2. Chọn đối tượng bằng cách kích chọn trên bảng thuộc tính ............................... 90
2. Tìm kiếm đối tượng theo biểu thức truy vấn SQL .................................................... 91
3. Tìm kiếm đối tượng theo vị trí không gian ............................................................... 92
4. Hiển thị thông tin về các đối tượng tìm kiếm ............................................................ 95
4.1. Hiển thị các đối tượng tìm kiếm trên bản đồ ..................................................... 95

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 4/117

 4.2. Hiển thị thuộc tính của các đối tượng tìm kiếm ................................................. 96
BÀI TẬP: ...................................................................................................................... 96
CHƯƠNG 7: TRÌNH BÀY VÀ IN ẤN BẢN ĐỒ ................................................... 97
1. Làm việc với khuôn mẫu bản đồ ............................................................................... 97
1.1. Tạo bản đồ theo khuôn mẫu có sẵn .................................................................... 97
1.2. Lưu bản đồ thành khuôn mẫu............................................................................. 97
2. Thiết lập thông số trang in ......................................................................................... 98
2.1. Chuyển đổi sang cửa sổ layout .......................................................................... 98
2.2. Thiết lập thông số trang in ................................................................................. 98
3. Tuỳ biến Data frame .................................................................................................. 99
3.1. Đổi tên Data frame............................................................................................. 99
3.2. Tạo khung viền cho data frame ........................................................................100
3.3. Thêm nền vào data frame .................................................................................100
3.4. Tạo bóng mờ cho data frame ...........................................................................101
4. Sử dụng thước, đường chỉ dẫn và lưới .................................................................... 101
4.1. Bật/tắt thước .....................................................................................................101
4.2. Canh chỉnh đối tượng theo thước.....................................................................101
4.3. Bật/ tắt đường chỉ dẫn ......................................................................................102
4.4. Thiết lập bắt dính trên guide ............................................................................102
4.5. Thêm đường guide ............................................................................................ 102
4.6. Di chuyển đường guide ....................................................................................103
4.7. Gỡ bỏ đường guide........................................................................................... 103
4.8. Bật/tắt lưới .......................................................................................................103
4.9. Thiết lập bắt dính cho lưới ...............................................................................103
4.10. Thay đổi kích thước lưới ................................................................................104
4.11. Thay đổi dung sai bắt dính .............................................................................105
5. Bổ sung Data frame ................................................................................................. 105
5.1. Thêm mới data frame .......................................................................................105
5.2. Nhân bản data frame ........................................................................................105
5.3. Đặt lại kích thước data frame ..........................................................................105
6. Bổ sung các yếu tố khác lên trang bản đồ ............................................................... 105
6.1. Thêm mũi tên chỉ hướng ...................................................................................105
6.2. Thêm thước tỉ lệ ................................................................................................ 106
6.3. Tuỳ biến thước tỉ lệ........................................................................................... 107
6.4. Thêm dòng text tỉ lệ ..........................................................................................108
6.5. Thêm bảng chú dẫn ..........................................................................................108
6.6. Biên tập biểu tượng symbol patch trong bảng chú dẫn ...................................111
6.7. Thêm tiêu đề .....................................................................................................111
6.8. Biên tập tiêu đề.................................................................................................111
7. Thay đổi Layout....................................................................................................... 112
8. Xuất bản đồ sang định dạng khác ............................................................................ 112
BÀI TẬP: .................................................................................................................... 113
SẢN PHẨM & DỊCH VỤ ....................................................................................... 114

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 5/117

 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ARCMAP
ArcMap là một ứng dụng trong bộ phần mềm ArcGIS Desktop, nó thường được
sử dụng cho việc thực hiện các thao tác bản đồ: tạo bản đồ, phân tích bản đồ, và biên tập
bản đồ. ArcMap cung cấp 2 kiểu hiển thị bản đồ: hiển thị theo dữ liệu địa lý và hiển thị
theo trang in. Trong kiểu hiển thị theo dữ liệu địa lý, ta làm việc với các lớp dữ liệu:
hiển thị dữ liệu, phân tích và biên tập các dữ liệu GIS. ArcMap cung cấp một giao diện
TOC (Table of Contents) giúp ta tổ chức và kiểm soát các thuộc tính của các đối tượng
của các lớp dữ liệu GIS vào trong data frame. Còn trong kiểu hiển thị theo trang in, ta
làm việc với các trang in trong đó bao gồm dữ liệu địa lý, và các phần tử khác của bản
đồ như: thước tỉ lệ, chú thích, hoa gió và các bản đồ tham chiếu.
ArcMap được sử dụng để hiệu chỉnh bản đồ vào trong các trang in cho việc in ấn
và xuất bản bản đồ.
1. Khởi động ArcMap
Khởi động ArcMap là bước đầu tiên để khám phá dữ liệu. Ta có thể truy cập
ArcMap trình đơn Start của Windows. Mỗi phiên làm việc của có thể hiển thị được một
bản đồ tại một thời điểm. Ta cũng có thể làm việc với nhiều bản đồ bằng cách khởi động
thêm các phiên làm việc của ArcMap.
Sau khi khởi động ArcMap lần đầu tiên thì ta có thể cấu hình để xem hoặc không
xem hộp thoại Startup. Ta có thể tắt hộp thoại này bằng cách vào Customize/ ArcMap
Options/ General và bỏ check ở mục Show splash screen, hoặc Show Startup dialog
như hình sau:

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 6/117

 Để khởi động ArcMap ta thực hiện như sau:
- Nhấn Start trên thanh tác vụ của Windows. Tiếp đó chọn
Programs/ArcGIS/ArcMap, màn hình xuất hiện hộp thoại ArcMap:

- Chọn một trong 3 tuỳ chọn sau:

 Existing Maps: mở một bản đồ đã được tạo lập từ trước.
 New Maps: mở ra một cửa sổ bản đồ rỗng.
 Templates: mở một bản đồ theo khuôn mẫu có sẵn, được trình bày dưới dạng
trang Layout.
- Nhấn OK.
Chú ý: Nếu chọn mục Templates - mở một trang bản đồ theo khuôn mẫu có sẵn,
cho phép người dùng chọn một trong các mẫu bản đồ được trình bày sẵn trong các thẻ:
Nếu người dùng có tạo sẵn các mẫu trước đó thì các mẫu này sẽ được thể hiện
trong thẻ My templates.
Thẻ USA và World cung cấp một số bản đồ của Mỹ và thế giới được trình bày
dưới dạng một số mẫu layout thiết kế sẵn.
Sau khi chọn mẫu bản đồ thích hợp, nhấn vào nút tùy chọn Document trong hộp
Create New, rồi nhấn OK.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 7/117

2. Hệ thống giao diện
Các thành phần trong cửa sổ ArcMap gồm:
Thanh trình đơn (Menu): dùng để bật trình đơn thả xuống được điều khiển bằng
các script (kịch bản) để thực hiện các chức năng hệ thống (ví dụ như File/Save) hoặc
phân tích dữ liệu không gian (như Zoom đến các chủ đề).
Các nút lệnh (Button): Các nút lệnh được điều khiển để chạy các script thực hiện
các chức năng hệ thống (như File/Save) hoặc phân tích không gian (như Zoom để mở
rộng toàn bộ văn bản). Phần lớn các nút lệnh này được đưa ra phím tắt ở các trình đơn
thả xuống.
Thanh công cụ điều khiển (Tool): Các công cụ điều khiển chạy các script thực hiện
phân tích không gian dựa trên hành động bổ trợ nhập liệu ở màn hình (phóng to, thu nhỏ
bản đồ…).
Table of Contens: gồm các danh sách bảng nội dung layer trên bản đồ.
Map Display (khung hiển thị bản đồ): hiển thị nội dung các lớp bản đồ.
Data frame: là một khung trên bản đồ dùng để hiển thị các lớp.
Layer: là tập hợp theo chủ đề của dữ liệu không gian được miêu tả và lưu giữ
trong một CSDL hoặc trong môi trường thư viện bản đồ. Mỗi lớp thể hiện một chủ đề
riêng (van, trụ cứu hỏa, thủy đài, ống truyền dẫn, ống ngánh…).

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 8/117

 Lengend (chú thích): là một phần trên bản đồ dùng để liệt kê và giải thích, biểu
tượng, ký hiệu và các chú giải có trên bản đồ. Chú thích thường gồm: tỷ lệ, phương
hướng và các thông tin bản đồ khác.

3. Mở bản đồ
Để làm việc với bản đồ, ta mở nó trong ArcMap (*.mxd). Nếu ta biết được vị trí
của nó ở đâu thì ta có thể thông qua ArcCatalog và mở nó trong ArcMap. Nếu ta đã mở
ArcMap sẵn, ta có thể mở bản đồ trực tiếp từ ArcMap.
Nếu ta không biết vị trí bản đồ ở đâu, sử dụng ArcCatalog để tìm kiếm bởi vì
ArcCatalog cho phép xem trước bản đồ trước khi mở nó, do đó ta luôn luôn mở đúng
bản đồ ta cần tìm.
Một bản đồ không lưu trữ dữ liệu không gian được hiển thị trong nó. Nó chỉ lưu
các tham chiếu đến vị trí của các nguồn dữ liệu chẳng hạn như geodatabases, coverages,
shapefiles, và rasters trên đĩa. Do đó khi ta mở một bản đồ, ArcMap kiểm tra tất cả các
liên kết đến dữ liệu. Nếu tìm không thấy một dữ liệu nào đó (do bị xóa hoặc đổi tên…)
thì ArcMap cho phép ta chỉ định lại vị trí của nó hoặc xóa nó.
3.1. Mở bản đồ từ ArcMap
- Kích vào nút Open trên thanh công cụ Standard.
- Chọn thư mục chứa tên file cần mở trong hộp thoại Look in.
- Kích chọn tên file bản đồ cần mở (có phần mở rộng là .mxd).
- Nhấn nút Open.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 9/117

 - Kết quả hiển thị như sau:

3.2. Mở bản đồ từ ArcCatalog

- Khởi động ArcCatalog nếu nó chưa được khởi động.
- Trong cửa sổ ArcCatalog, cuộn thanh cuộn đến thư mục có chứa bản đồ.
- Kích chọn nút Thumbnail để xem qua hình ảnh của các bản đồ.
- Kích đúp lên bản đồ để mở ra. Khi đó chương trình ArcCatalog sẽ tự động bật
phần mềm ArcMap để mở bản đồ ra ở chương trình ArcMap.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 10/117

4. Sử dụng cửa sổ Table of Contents
Mỗi bản đồ có một bản nội dung (table of contents). Bản nội dung này sẽ minh họa
cho ta thấy các lớp chứa trong bản đồ. Một vài bản đồ hiển thị tất cả các lớp trong một
Data frame. Bản nội dung minh họa bằng cách nào các lớp được tổ chức trong Data
frame. Khi xem bản đồ ta sẽ sử dụng bản nội dung để bật và tắt các lớp và các nhóm các
lớp. Khi ta bắt đầu xây dựng bản đồ bản nội dung còn là một nơi để thực hiện nhiều thao
tác như: thêm, xóa các lớp bản đồ, đồng thời còn chỉ ra cách thức mô tả các lớp bản đồ.
Cửa sổ Table of Contents chứa tên các lớp có trong bản đồ và cách trình bày đối
tượng đồ hoạ trong các lớp đó.
Thông thường các lớp trong một bản đồ chỉ chứa trong một data frame. Nhưng
cũng có khi một bản đồ có nhiều hơn một data frame. Lúc này cửa sổ Table of Contents
còn chỉ ra cách mà các lớp được tổ chức thành các data frame.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 11/117

 4.1. Bật/tắt cửa sổ Table of Contents
- Vào menu Window.
- Chọn Table of Contents để bật hoặc bỏ chọn tắt cửa sổ này.
4.2. Bật/tắt lớp
- Trong cửa sổ Table of Contents, đánh dấu kiểm check vào hộp bên trái tên lớp
để bật lớp lên.
- Nếu muốn tắt lớp thì bỏ chọn dấu check đi.
4.3. Thay đổi màu sắc của đối tượng trên lớp bản đồ
Có hai cách để thay đổi lại màu sắc cho đối tượng trên lớp bản đồ hiện hành. Để
thay đổi một cách nhanh chóng thì ta tiến hành theo các bước sau:
- Kích chuột phải lên màu cần thay đổi trong bảng Table of Contents, một hộp
bảng màu xuất hiện cho phép chọn lại màu để thay đổi.
- Sau khi chọn màu xong, ở trên lớp bản đồ, đối tượng tương ứng với màu vừa
chọn sẽ được thay đổi.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 12/117

 Kết quả hiển thị như sau:

Ngoài ra ta có thể thay đổi theo cách khác như sau:

- Kích đúp chuột lên tên chú thích bên phải của màu cần thay đổi để mở cửa sổ
Layer Properties.
- Chọn thẻ Symbology, tiếp tục kích lên nút màu cần đổi, một bảng màu xuất
hiện cho phép lựa chọn lại màu khác.
- Nhấn OK để xác lập màu mới.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 13/117

5. Data view và Layout view
ArcMap cung cấp hai chế độ xem bản đồ là Data view (khung nhìn theo dữ liệu
GIS) và Layout view (khung nhìn theo trang in bản đồ).
Chế độ xem Data view: cho phép người dùng khai thác, hiển thị, và truy vấn dữ
liệu trên bản đồ. Khi ở chế độ xem này, các yếu tố khác trong trang layout như tiêu đề,
thước tỉ lệ,…sẽ bị ẩn đi.
Chế độ xem Layout view: người dùng có thể nhìn được tổng thể trang bản đồ trước
khi in ra giấy. Đặc biệt ở chế độ này ngoài việc thiết kế trình bày trang in, người dùng
vẫn có thể thực hiện các thao tác như ở chế độ Data view.
Để hoán đổi giữa hai chế độ xem, vào menu View, chọn Data view hoặc Layout
view.
6. Di chuyển xung quanh bản đồ
Khi ta làm việc với bản đồ, ta có thể dễ dàng thay đổi khung nhìn của ta, ta có thể
di chuyển, phóng to, thu nhỏ dữ liệu đến các vùng và đối tượng khác nhau. Ta có thể
hiển thị bản đồ ở các tỷ lệ khác nhau. Hầu hết các thao tác này điều nằm trên thanh công
cụ Tools.

6.1. Phóng to hay thu nhỏ bản đồ

- Nhấp chọn biểu tượng phóng to (zoom in)/ thu nhỏ (zoom out).
- Đưa chuột lên vùng cửa sổ bản đồ và vẽ ra một vùng hình chữ nhật để phóng
to/ thu nhỏ vùng được chọn. Mặt khác ta vẫn có thể phóng to/ thu nhỏ bằng cách kích
chuột lên vùng bản đồ mà không cần vẽ ra một vùng chữ nhật.
- Nếu muốn phóng to/ thu nhỏ theo một kích thước cố định thì chọn biểu tượng
Fixed zoom in/ Fixed zoom out.
- Nếu muốn đưa toàn bộ nội dung dữ liệu đang hiển thị về nằm hoàn toàn trong
cửa sổ view thì nhấn chọn nút Full extent.
- Nếu muốn xem lại những khung nhìn trước/ sau đó thì nhấn nút Go back to
previous extent / Go to next extent.
Chú ý: Khi phóng to hoặc thu nhỏ, nếu lớp không được hiển thị là do lớp đã được
thiết lập một phạm vi tỷ lệ hiển thị nhất định. Để gỡ bỏ chế độ này ta kích phải chuột

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 14/117

lên tên layer trong bảng Table of Contents, sau đó chọn mục Visible Scale Range, rồi
kích vào mục Clear scale range.

6.2. Di chuyển bản đồ

- Nhấp chuột vào nút Pan.
- Di chuyển con trỏ chuột trên bản đồ hiển thị và vừa kích chuột trái vừa rê con
trỏ chuột.
6.3. Hiển thị bản đồ theo một tỷ lệ cụ thể
- Kích chuột vào biểu tượng Map scale trên thanh công cụ Standard và gõ vào
giá trị tỷ lệ tương ứng muốn hiển thị.

7. Thiết lập chế độ Bookmarks

Spatial Bookmarks xác định một vị trí đồ họa cá biệt để lưu trữ tham chiếu. Ví dụ
ta có thể tạo spatial bookmarks để xác định vùng dữ liệu làm việc của chúng ta. Bằng
cách này khi ta thực hiện các thao tác trên bản đồ như phóng to, thu nhỏ, di chuyển bản
đồ chúng ta cũng có thể nhanh chóng trở về lại vùng làm việc của chúng ta dựa vào
spatial bookmarks được tạo ở trên.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 15/117

 Mỗi Data frame trên bản đồ của chúng ta sẽ duy trì một danh sách các spatial
bookmarks. Trong layout view, danh sách này chỉ ảnh hưởng đến các bookmarks của
data frame kích hoạt.
7.1. Tạo một Spatial Bookmarks
- Di chuyển bản đồ đến vùng cần tạo bookmark và phóng to khu vực này lên để
dễ chọn.
- Vào menu Bookmarks, chọn Create.

- Gõ tên bookmarks trong hộp thoại Spatial Bookmarks.

- Nhấn OK. Tên bookmark đã được tạo ra trong menu popup của mục
Bookmarks.

7.2. Sử dụng Bookmark

Để sử dụng Bookmarks, vào lại menu Bookmarks, chọn tên bookmarks cần dùng.
Lúc này vùng được đánh dấu bookmarks tương ứng hiển thị lên trên cửa sổ view.

7.3. Tạo Bookmarks từ biểu tượng Identify trên thanh công cụ Tools

- Kích vào nút biểu tượng Identify trên thanh công cụ Tools.
- Kích chuột trên đối tượng bản đồ để định nghĩa vùng cần đánh dấu tạo
bookmarks.
- Kích phải chuột trên đối tượng được định danh trong hộp thoại Identify Results,
một menu popup xuất hiện.
- Chọn mục Create bookmark.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 16/117

 7.4. Gỡ bỏ bookmarks
- Vào menu Bookmarks, chọn Manage, xuất hiện hộp thoại Bookmarks
Manager.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 17/117

 - Kích chọn tên bookmarks cần xoá.
- Nhấn nút Remove trên hộp thoại.
- Nếu ta muốn xóa tất cả các bookmarks thì ta chọn nút Remove All.
8. Khai thác dữ liệu trên bản đồ
8.1. Định danh đối tượng bằng công cụ Identify

- Kích chọn nút Identify trên thanh công cụ Tools.

- Đưa chuột đến đối tượng cần định danh và kích chuột lên nó. Thông tin về đối
tượng này sẽ được hiển thị liệt kê đầy đủ trong bảng kết quả Identify Results.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 18/117

 Chú ý:
 Khi kích chuột lên đối tượng trên bản đồ để xem thông tin, thông thường,
theo mặc định những thông tin của các đối tượng trước đó trong bảng Identify Results
sẽ bị mất đi. Nếu muốn lưu giữ những thông tin này thì khi kích chuột cần phải nhấn giữ
phím Shift.
 Để xem thông tin đối tượng trên lớp nào thì chọn tên lớp đó trong danh sách
sổ xuống tại mục Layers của hộp thoại Identify Results.
8.2. Hiển thị Map Tip
Map Tip là dòng thông tin nhỏ mô tả một thuộc tính nào đó về đối tượng khi người
dùng rê chuột đi qua từng đối tượng trên lớp bản đồ. Tuỳ theo cách lựa chọn cài đặt của
người dùng mà nội dung của map tip sẽ được hiển thị khác nhau. Ví dụ, ở lớp bản đồ
giao thông (giaothong), để có được tên đường hiển thị lên, khi rê chuột trên từng đường,
cần phải cài đặt trường thông tin tên (field = ten) làm map tip.
Cách cài đặt và hiển thị Map tip như sau:

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 19/117

 - Trong cửa sổ Table of Contents, kích phải chuột lên lớp bản đồ cần hiển thị
map tip. Một menu popup xuất hiện. Chọn mục Properties.
- Mở thẻ Display trong hộp thoại Layer Properties, đánh dấu kiểm check vào
mục Show Map Tips.
- Mở thẻ Fields để lựa chọn trường sẽ làm map tip.
- Kích trên danh sách sổ xuống trong hộp Primary Display Field để chọn ra một
tên trường làm map tip.
- Nhấn nút OK. Map tip đã được thiết lập.
Để kiểm tra map tip vừa thiết lập, ta chỉ việc rê chuột lên từng đối tượng trên lớp
bản đồ và xem dòng map tip hiển thị.

8.3. Xem bảng thuộc tính của lớp

- Trong cửa sổ Table of Contents, kích phải chuột lên lớp bản đồ cần xem bảng
thuộc tính. Một menu popup xuất hiện. Chọn mục Open Attribute Table. Hoặc có thể
chọn biểu tượng trên thanh công cụ Editor

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 20/117

 Kết quả hiển thị:

8.4. Tìm đối tượng theo thuộc tính chỉ định

- Kích chọn nút Find trên thanh công cụ Tools. Hộp thoại Find xuất hiện.
- Gõ chuỗi muốn tìm vào hộp text ở Find.
- Chọn lớp trong danh sách xổ xuống ở hộp In.
- Huỷ bỏ dấu kiểm check ở mục Find features that are similar…nếu muốn tìm
kiếm chính xác chuỗi trong hộp Find. Ngược lại, nếu vẫn giữ dấu check nghĩa là tìm
kiếm theo chuỗi tương tự hoặc chứa trong chuỗi ở hộp Find.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 21/117

 - Đặt điều kiện phạm vi tìm kiếm trong mục tuỳ chọn Search.
 All fields: tìm chuỗi trên tất cả các trường của bảng thuộc tính lớp.
 In fields: tìm kiếm chuỗi trong phạm vi của trường chỉ định.
- Nhấn nút Find. Kết quả tìm kiếm được trả về ngay tại bên dưới hộp thoại Find.

8.5. Đo khoảng cách

Mỗi Data frame đều có thể hiển thị thước đo khoảng cách theo bất kỳ đơn vị nào
mà người dùng cần.
Để thiết lập đơn vị khoảng cách:
- Từ cửa sổ Table of Contents, kích chuột phải lên tên Data frame, chọn
Properties, hộp thoại Data Frame Properties mở ra.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 22/117

 - Chọn thẻ General.
- Tại hộp Display, kích chọn vào danh sách xổ xuống tên một đơn vị nào đó.
- Nhấn OK để xác lập việc lựa chọn.
Cách đo khoảng cách như sau:
- Kích chọn nút Measure trên thanh công cụ Tools.
- Sử dụng con trỏ chuột để vẽ ra một đường tương ứng với khoảng cách cần đo.
Chú ý rằng đường này có thể có nhiều hơn một đoạn thẳng.
- Kích đúp chuột để kết thúc việc đo. Kết quả đo sẽ được hiển thị ở ngay trên
thanh trạng thái nằm gần cuối màn hình.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 23/117

9. Lưu bản đồ và thoát khỏi ArcMap
9.1. Lưu bản đồ
- Kích vào nút Save trên thanh công cụ Standard. Nếu lưu lần đầu thì gõ tên
file vào hộp File name. File vừa lưu có phần mở rộng mặc định là .mxd.
9.2. Lưu bản đồ dưới một tên khác
- Vào menu File, chọn Save As.
- Chỉ định vị trí lưu ở mục Save in.
- Nhập tên file vào hộp File name.
- Chọn kiểu file để lưu trong hộp Save As Type là ArcMap Documents (*.mxd).
Kích nút Save.
9.3. Lưu bản đồ dưới dạng bản đồ mẫu – (Map templates)
Nếu chúng ta hài lòng với bản đồ đang sử dụng và muốn áp dụng các thiết lập này
cho các bản đồ khác thì phải lưu chúng lại dưới dạng khuôn mẫu. Chúng ta có thể lưu
khuôn mẫu bất cứ chỗ nào có thể, và khi cần sử dụng lại chúng, chỉ cần mở nó ra trong
ArcMap hay ArcCatalog.
Nếu chúng ta lưu file khuôn mẫu trong thư mục chứa khuôn mẫu của ArcMap, nó
sẽ xuất hiện trong danh sách các khuôn mẫu lúc tạo bản đồ mới. Các bước thực hiện:
- Vào menu File và chọn Save As.
- Di chuyển đến thư mục cần lưu file.
- Nhập tên cho file khuôn mẫu.
- Nhấn Save.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 24/117

 Lưu ý: Nếu chúng ta lưu Template vừa tạo theo đường dẫn {C:\Program Files
(x86)\ArcGIS\Desktop10.2\MapTemplates\} thì ArcMap sẽ hiển thị Template này khi
chúng ta tạo mới một bản đồ.
9.4. Thoát khỏi ArcMap
- Vào menu File, chọn Exit.
- Kích Yes để lưu bất kỳ các thay đổi nào hay No để bỏ qua các thay đổi và thoát
khỏi ArcMap, Cancel để tiếp tục làm việc trên bản đồ.

BÀI TẬP:
Khởi động ArcMap, mở bản đồ 12April2016_DaoTaoGIS.mxd và thực hành các nội
dung sau:
- Đổi màu Ống phân phối – Cấp 2 sang màu một màu khác bất kỳ.
- Tạo Bookmark một vị trí van bất kỳ.
- Xem thông tin thuộc tính đồng hồ khách hàng và tìm đồng hồ.
- Lưu bản đồ với một tên khác.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 25/117

 CHƯƠNG 2: HIỂN THỊ DỮ LIỆU TRONG BẢN ĐỒ
1. Tạo bản đồ
1.1. Tạo bản đồ từ hộp thoại khi khởi động ArcMap
- Khởi động ArcMap
- Kích vào New Maps, chọn Blank Map (tạo ra một bản đồ rỗng), hoặc
Templates (tạo ra một bản đồ theo mẫu sẵn có).
- Nhấn OK.

1.2. Tạo bản đồ từ biểu tượng New

- Kích vào nút New trên thanh công cụ Standard để tạo một bản đồ rỗng mới.

Nếu đang có một bản đồ tồn tại trên cửa sổ, ArcMap sẽ nhắc nhở để lưu file khi có
những thay đổi, trước khi tạo ra một bản đồ mới khác.
2. Bổ sung thêm lớp
File layer chứa phần mở rộng là .lyr. Khi bổ sung thêm một layer mới, nó sẽ được
đặt tự động ở trên layer chứa đối tượng cùng kiểu. Chẳng hạn, một layer chứa đối tượng
đường (line) sẽ được đặt vào trên lớp cũng chứa đối tượng line khác đã mở trên cửa sổ
Table of Contents.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 26/117

 2.1. Thêm lớp từ ArcCatalog
- Khởi động ArcCatalog từ trình đơn Start của windows.
- Sắp xếp theo kiểu chồng lớp 2 cửa sổ ArcCatalog và ArcMap để nhìn được cả
2 trên màn hình.
- Từ cửa sổ ArcCatalog, chỉ định đường dẫn tại hộp Location để tìm kiếm lớp
cần thêm vào.
- Kích và kéo lớp từ ArcCatalog.

- Thả lớp đó vào cửa sổ bản đồ đang hiển thị trong ArcMap. Lớp sẽ được bổ sung
vào trong bản đồ. Kể từ thời điểm này, nếu có bất kỳ thay đổi biên tập nào đối với lớp
trên disk (lớp trong ArcCatalog) thì sẽ không được phản ánh (thể hiện) trên lớp trong
ArcMap nữa.
2.2. Thêm Layer từ biểu tượng Add data

- Kích vào nút Add data trên thanh công cụ Standard. Hộp thoại Add data
xuất hiện.

- Kích vào hộp chọn Look in rồi chọn thư mục chứa tập tin layer.
- Kích vào tên layer.
- Nhấn nút Add. Một layer mới xuất hiện trên màn hình.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 27/117

 2.3. Thêm Layer từ một bản đồ khác
- Mở bản đồ có chứa lớp muốn copy.
- Tại bảng Table of Contents, kích phải chuột lên tên layer và chọn mục Save
As Layer File. Hộp thoại Save layer xuất hiện.

- Kích vào danh sách xổ xuống ở mục Look in và chọn thư mục để lưu layer.
- Gõ tên file ở mục Name, và chọn kiểu file là Layer file (*.lyr).

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 28/117

 - Nhấn nút Save.

- Kích chọn nút Open trên thanh công cụ Standard để mở ra bản đồ mà bạn muốn
bổ sung thêm layer vào đó.
- Nhấn chọn nút Add data.
- Kích vào hộp chọn Look in rồi chọn thư mục chứa tập tin layer.
- Kích vào tên layer.
- Kích nút Add.
3. Bổ sung Coverage, shapefile và geodatabase
3.1. Bổ sung dữ liệu từ ArcCatalog
- Khởi động ArcCatalog từ trình đơn Start của windows.
- Sắp xếp theo kiểu chồng lớp 2 cửa sổ ArcCatalog và ArcMap để nhìn được cả
2 trên màn hình.
- Từ cửa sổ ArcCatalog, chỉ định đường dẫn tại hộp Location để tìm kiếm nguồn
dữ liệu cần bổ sung vào.
- Kích và kéo nguồn dữ liệu từ ArcCatalog.
- Thả dữ liệu vào cửa sổ bản đồ đang hiển thị trong ArcMap. ArcMap tạo ra một
layer mới tham chiếu đến nguồn dữ liệu này.
3.2. Bổ sung dữ liệu từ ArcMap

- Kích vào nút Add data trên thanh công cụ Standard. Hộp thoại Add data
xuất hiện.
- Kích vào hộp chọn Look in rồi chọn thư mục nơi chứa nguồn dữ liệu.
- Chọn nguồn dữ liệu.
- Nhấn vào nút Add. ArcMap tạo ra một layer mới tham chiếu đến nguồn dữ liệu
này.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 29/117

 3.3. Hiển thị tập con các đối tượng của lớp theo một điều kiện cụ thể
nào đó
Query Builder cho phép ta tạo các biểu thức để xác định các thuộc tính cụ thể trong
lớp mà ta muốn hiển thị. Ví dụ, ta có thể chọn để hiển thị các thành phố có dân số lớn
hơn 1.000.000, hoặc ta có thể hiển thị các con đường chạy qua thành phố mà nó bắt
nguồn từ một huyện nào đó, hoặc có thể hiển thị những đường ống truyền dẫn nước theo
một đường kính nhất định nào đó…
- Trong bảng Table of Contents, kích phải chuột lên tên layer, rồi chọn mục
Properties. Hộp thoại Properties xuất hiện.
- Kích chọn thẻ Definition Query.
- Nhập biểu thức vào hộp Definition Query hoặc có thể nhấn chọn nút Query
Builder. Ví dụ ta có thể lập biểu thức như sau: chỉ hiển thị các ống truyền dẫn nước sạch
có đường kính ống bằng 1500mm: "CoOng" = 1500
- Nhấn OK.

4. Bổ sung dữ liệu từ bảng chứa toạ độ x,y

Tập các cặp toạ độ (x,y) mô tả các vị trí rời rạc trên bề mặt trái đất. Có thể thu thập
các giá trị toạ độ này thông qua thiết bị GPS. Để bổ sung được bảng dữ liệu chứa toạ độ
(x,y) vào trong bản đồ, điều cần thiết là bảng đó phải chứa hai trường: một trường toạ

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 30/117

độ x, và một trường toạ độ y. Giá trị trong hai trường này phải được trình bày theo đơn
vị và hệ thống toạ độ, chẳng hạn như kinh vĩ độ, mét,…
Các bước để bổ sung dữ liệu vào như sau:
- Từ menu File, chọn mục Add Data, chọn tiếp Add XY Data… Xuất hiện hộp
thoại Add XY Data

- Chọn tên bảng có chứa toạ độ x,y trong hộp Choose a table from…
- Chỉ định trường chứa giá trị toạ độ x, y trong hai hộp X Field, và Y Field.
- Nhấn nút Edit để biên tập lại hệ toạ độ và đơn vị toạ độ được trình bày trong
trường x, y.
- Nhấn nút OK.
5. Hệ toạ độ của Data frame
Khi bổ sung một layer vào một Data frame trống, layer đó sẽ thiết lập hệ toạ độ
cho Data frame.Ta có thể thay đổi lại hệ toạ độ này nếu cần thiết. Khi bổ sung lần lượt
các layer khác vào, để được chồng lớp lên layer đầu tiên, thì chúng nhất thiết phải có
cùng hệ toạ độ với layer đầu. Nếu không thì ta phải khai báo lại hệ toạ độ cho chúng.
Đối với các layer trong geodatabase, thông tin về hệ toạ độ là một phần của
metadata layer. Đối với coverage, shapefile, raster, thông tin này được lưu trữ dưới một

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 31/117

file có phần mở rộng là *.prj. File này người dùng có thể biên tập lại để thay đổi hệ toạ
độ cho dữ liệu nguồn nếu thấy cần thiết. ArcCatalog có chức năng cho phép người dùng
tạo mới file *.prj.
Nếu nguồn dữ liệu không có thông tin về hệ toạ độ, ArcMap sẽ kiểm tra các giá trị
toạ độ xem liệu chúng có rơi vào trong phạm vi từ -180 đến 180 đối với giá trị x, và từ
-90 đến 90 đối với giá trị y hay không. Nếu chúng thuộc phạm vi những giá trị này thì
ArcMap gán nguồn dữ liệu này có hệ toạ độ kinh vĩ. Nếu chúng không thuộc phạm vi
những giá trị này thì ArcMap xem chúng thuộc hệ toạ độ phẳng.
5.1. Xem thông tin hệ toạ độ của Data frame
- Kích phải chuột lên data frame trong cửa sổ Table of Contents và chọn mục
Properties.

- Chọn thẻ Coordinate System để xem thông tin chi tiết về hệ toạ độ của nguồn
dữ liệu Data frame.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 32/117

 5.2. Hiển thị dữ liệu theo hệ toạ độ có sẵn nào đó
- Kích phải chuột lên data frame trong cửa sổ Table of Contents và chọn mục
Properties.
- Chọn thẻ Coordinate System.
- Kích đúp vào thư mục Projected Coordinate Systems.
- Duyệt để tìm kiếm qua các thư mục cho đến khi tìm thấy hệ toạ độ cần dùng
và kích chọn nó.
- Nhấn OK. Tất các layer trong data frame bây giờ sẽ được hiển thị theo hệ toạ
độ mới thay đổi.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 33/117

 5.3. Biên tập các tham số trong hệ toạ độ
- Kích phải chuột lên Data frame (có hệ toạ độ cần thay đổi) trong cửa sổ Table
of Contents và chọn mục Properties.
- Chọn thẻ Coordinate System.
- Kích đúp hệ tọa độ cần biên tập.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 34/117

 - Biên tập lại các tham số trong hộp thoại Projected Coordinate System
Properties cho thích hợp. (xem hình vẽ minh hoạ dưới đây).
- Nhấn OK để xác lập sự thay đổi sau khi biên tập.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 35/117

 - Kích tiếp nút OK trong hộp thoại Data Frame Properties.
6. Tham chiếu dữ liệu trên bản đồ
Khi bổ sung layer vào bản đồ, ArcMap sẽ tham chiếu đến nguồn dữ liệu chứa lớp.
Khi lưu bản đồ, dữ liệu tham chiếu sẽ được lưu trữ kèm theo. Vì vậy, khi mở bản đồ vào
lần kế tiếp, ArcMap định vị dữ liệu dựa trên tham chiếu đó. Nếu ArcMap không tìm
thấy nguồn dữ liệu, thì người dùng phải chỉ định nguồn dữ liệu để bản đồ được mở ra
đầy đủ. Nếu không chỉ định ra nguồn dữ liệu thì các layer thuộc nó sẽ không được hiển
thị. Để khắc phục tình trạng không tiện lợi này, ArcMap cho phép người dùng lưu trữ
tên đường dẫn tương đối đến nguồn dữ liệu tham chiếu trên bản đồ.
6.1. Lưu đường dẫn tương đối
- Từ menu File, chọn mục Map Properties. Hộp thoại Map Properties mở ra.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 36/117

 - Chọn mục Store relative path name. Nhấn Apply, tiếp tục nhấn OK.
6.2. Sửa chữa đường liên kết đến nguồn dữ liệu
Dấu hiệu để nhận biết đường dẫn đến nguồn dữ liệu chứa layer bị sai là trên bảng
Table of Contents, phía trước tên của layer sẽ có một dấu chấm than màu đỏ.

Để sửa lại, ta cần tiến hành theo các bước sau:

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 37/117

 - Kích phải chuột vào tên layer bị sai liên kết trong bảng Table of Contents.
Chọn mục Data, rồi chọn tiếp mục Repair Data Source. Hộp thoại Data source xuất
hiện.

- Chỉ định lại nguồn dữ liệu trong hộp Look in.

- Chọn lớp trong hộp thoại Browse.
- Nhấn nút Add. Bây giờ đường liên kết đến nguồn dữ liệu sẽ được cập nhật lại.
6.3. Cập nhật liên kết đến nguồn dữ liệu
- Trong bảng Table of Contents, kích phải chuột lên tên layer và chọn mục
Properties.
- Kích chọn thẻ Source.
- Nhấn chọn nút Set Data Source.
- Chỉ định lại nguồn dữ liệu trong hộp Look in.
- Chọn lớp trong hộp thoại Browse.
- Nhấn nút Add.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 38/117

BÀI TẬP:
Khởi động ArcMap, mở bản đồ 12April2016_DaoTaoGIS.mxd và thực hành các nội
dung sau:
- Thêm lớp dữ liệu CAD vào bản đồ
- Hiển thị các đối tượng Ống phân phối – Cấp 2 có kích thước ống lớn hơn 150 mm.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 39/117

 CHƯƠNG 3: LÀM VIỆC VỚI TABLE
Table (bảng thuộc tính, bảng dữ liệu) là một thành phần của CSDL, nó bao gồm
các dòng (Row, Record) và các cột (Column, Field), trong đó mỗi dòng biểu diễn cho
một đối tượng địa lý chẳng hạn như trụ cứu hỏa, ống phân phối, ống ngánh, tê, thập,
bơm, thủy đài…; còn mỗi cột mô tả một thuộc tính riêng biệt của đối tượng, chẳng hạn
như chiều dài, độ sâu lắp đặt, lề trái, lề phải, vật liệu ống, năm lắp đặt…. Table được
lưu trữ trong các CSDL như INFO, Microsoft Access, dBASE, FoxPro, Oracle hay SQL
Server.
Các thành phần của bảng dữ liệu:

1. Mở bảng thuộc tính

- Trong cửa sổ Table of Contents, kích phải chuột lên lớp (layer) muốn hiển thị
bảng thuộc tính.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 40/117

 - Chọn mục Open Attribute Table, xuất hiện cửa sổ chứa bảng thuộc tính của
layer vừa chọn.
Để đóng lại bảng này, kích chuột vào nút Close ở góc phải trên của cửa sổ bảng.
2. Bổ sung bảng dữ liệu vào bản đồ
- Nhấn vào nút lệnh Add Data trên thanh công cụ Standard. Hộp thoại Add
Data xuất hiện.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 41/117

 - Tại hộp Look in, di chuyển đến thư mục chứa bảng dữ liệu cần sử dụng, sau đó
kích chọn vào file dữ liệu.
- Nhấn nút Add.
- Trong cửa sổ Table of Contents, chuyển sang thẻ Source.
- Kích phải chuột lên bảng dữ liệu và chọn mục Open.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 42/117

3. Biên tập bảng thuộc tính
3.1. Cố định vị trí các cột
- Kích chọn cột muốn làm cố định, nếu muốn chọn đồng thời nhiều cột thì nhấn
kèm phím Ctrl.
- Kích phải chuột lên tên cột và chọn mục Freeze/Unfreeze Column để cố định
cột.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 43/117

 Chú ý: Để ẩn cột, trong cửa sổ Table of Contents, kích phải chuột lên bảng dữ liệu,
chọn mục Properties, bật thẻ Field, sau đó xoá bỏ dấu kiểm trên từng tên cột muốn ẩn.
3.2. Thiết lập font và kích thước chữ trong bảng thuộc tính
- Mở bảng thuộc tính cần thiết lập lại font và kích thước chữ.

- Nhấn nút Table Options , và chọn Appearance…

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 44/117

 - Chọn font cần dùng trong mục Table Font.
- Thiết lập kích thước và màu sắc ở mục Table font size and Color.
- Nhấn OK.
3.3. Thiết lập font và size mặc định cho tất cả các bảng thuộc tính
- Vào menu Customize, chọn mục ArcMap Options.
- Kích mở thẻ Table.
- Chọn font cần dùng trong mục Table Font.
- Thiết lập kích thước và màu sắc ở mục Table font size and Color.
- Nhấn OK.
3.4. Định dạng trường kiểu số
- Trong cửa sổ Table of Contents, mở bảng thuộc tính của một lớp.
- Kích phải chuột lên trường kiểu số trong bảng, chọn mục Properties.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 45/117

 - Nhấn vào nút Numeric (chỉ có trường kiểu số mới có nút này). Hộp thoại
Number Format xuất hiện.

- Thiết lập lại các thông số cần thiết.

- Nhấn nút OK trên hộp thoại này.
- Nhấn tiếp nút OK ở cửa sổ Table Properties.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 46/117

 3.5. Biên tập dữ liệu trong bảng thuộc tính
- Khởi động thanh công cụ Editor bằng cách vào menu Customize, chọn
Toolbars, rồi chọn Editor. Thanh công cụ Editor xuất hiện.
- Nếu dữ liệu chưa chuyển sang chế độ biên tập thì kích vào mục Editor trên
thanh công cụ này và chọn Start Editing.

- Mở bảng muốn biên tập.

- Kích vào ô chứa giá trị thuộc tính cần thay đổi, sử dụng các phím di chuyển trên
bàn phím để di chuyển sang các ô kế nhau.
- Nhập vào giá trị mới và nhấn phím Enter. Bảng dữ liệu đã được cập nhật.
3.6. Thêm vào bản ghi mới
- Chuyển sang chế độ biên tập bằng cách kích vào mục Editor trên thanh công
cụ Editor rồi chọn Start Editing.
- Mở bảng muốn biên tập.
- Kích vào nút di chuyển đến bản ghi cuối cùng nằm ở phía dưới bảng thuộc
tính để đưa con trỏ về dưới bản ghi cuối cùng của bảng. Một dòng rỗng mới được thêm.

- Bổ sung giá trị mới vào cho bảng thuộc tính.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 47/117

 Chú ý: việc thêm bản ghi theo cách này không liên quan đến đối tượng địa lý. Nếu
muốn thêm đối tượng địa lý vào shapefile hoặc geodatabase thì phải dùng chức năng
Create Features trên thanh công cụ Editor.
3.7. Xoá bản ghi
- Chuyển sang chế độ biên tập bằng cách kích vào mục Editor trên thanh công
cụ Editor và chọn Start Editing.
- Mở bảng muốn biên tập.
- Chọn bản ghi muốn xoá. Nhấn giữ phím Ctrl trong khi kích chuột để chọn nhiều
bản ghi cùng lúc.
- Nhấn phím Delete trên bàn phím. Bất kỳ các đối tượng địa lý nào có liên quan
đến bản ghi cũng sẽ bị xoá theo.
3.8. Sao chép bản ghi
- Chuyển sang chế độ biên tập bằng cách kích vào mục Editor trên thanh công
cụ Editor và chọn Start Editing.
- Mở bảng muốn biên tập.
- Chọn các bản ghi muốn sao chép.
- Nhấn nút Copy trên thanh công cụ Standard.

- Nhấn nút Paste trên thanh công cụ Standard. Các bản ghi mới sẽ được thêm
vào cuối bảng dữ liệu.

4. Tìm kiếm bản ghi theo giá trị trong bảng thuộc tính
- Mở bảng thuộc tính.
- Kích chọn tiêu đề của cột cần tìm kiếm.
- Nhấn nút Table Options và chọn mục Find & Replace.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 48/117

 - Trong hộp thoại Find and Replace, chuyển sang thẻ Find và gõ chuỗi cần tìm
kiếm vào ô Find What.
- Chọn kiểu tìm kiếm ở ô Text Match.
- Nhấn nút Find Next, ArcMap sẽ trả về bản ghi đầu tiên được tìm thấy.
- Nếu muốn tìm các bản ghi tiếp theo thoả mãn điều kiện trên thì tiếp tục nhấn
Find Next.
- Nhấn nút Cancel để đóng cửa sổ tìm kiếm.
4.1. Tạo bảng mới bằng cách xuất các bản ghi
ArcMap hỗ trợ việc xuất các bản ghi trong một bảng dữ liệu để tạo ra một bảng dữ
liệu mới. Các định dạng bảng thường là dBASE, INFO, hoặc là các bảng geodatabase.
Thao tác xuất bản ghi như sau:
- Mở bảng thuộc tính.
- Nhấn nút Options và chọn mục Export. Hộp thoại Export Data xuất hiện:

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 49/117

 - Chọn tiêu chí xuất trong mục Export là All records (xuất tất cả các bản ghi)
hay Selected records (chỉ xuất các bản ghi được chọn). Chú ý tiêu chí Selected records
chỉ xuất hiện khi có các bản ghi đang được chọn trên bảng thuộc tính.

- Kích vào nút Browse để chọn thư mục chứa bảng dữ liệu được xuất.
- Chọn định dạng cần xuất ở hộp Save as Type.
- Gõ tên file ở hộp Name.
- Nhấn nút Save.
- Nhấn OK.
4.2. Thêm và xoá trường trong bảng dữ liệu
Việc thêm hay xoá trường từ một bảng dữ liệu chỉ thực hiện được khi:
- Hiện tại, chúng ta không ở chế độ biên tập dữ liệu trong ArcMap.
- Không có người dùng khác hoặc ứng dụng khác đang truy cập đến bảng dữ liệu.
4.3. Thêm trường thuộc tính
- Mở bảng dữ liệu cần thêm trường.
- Nhấn nút Table Options.
- Chọn mục Add Field.
- Gõ tên trường mới vào hộp Name. Chọn kiểu trường ở hộp Type.
- Thiết lập các thuộc tính cần thiết ở khung Field Properties.
- Nhấn OK.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 50/117

 4.4. Xoá trường thuộc tính
- Mở bảng dữ liệu cần xoá trường.
- Kích phải chuột vào trường dữ liệu cần xoá.
- Chọn mục Delete Field.
- Kích Yes dể xác nhận việc xoá. Trường bị xoá thì không thể phục hồi được.

5. Cập nhật giá trị cho bản ghi thông qua chức năng Field Calculator
- Khởi động thanh công cụ Editor.
- Nếu chưa chuyển sang chế độ biên tập thì kích vào mục Editor trên thanh công
cụ Editor và chọn Start Editing.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 51/117

 - Mở bảng dữ liệu muốn biên tập.
- Chọn bản ghi muốn cập nhật. Nhấn giữ phím Ctrl trong khi kích chuột để chọn
được nhiều bản ghi. Nếu không có bản ghi nào được chọn thì chức năng Field Calculator
sẽ tác động lên toàn bộ bản ghi.
- Kích phải chuột lên tiêu đề (tên trường) muốn áp dụng chức năng Field
Calculator và chọn mục Field Calculator (theo hình minh hoạ dưới đây trường muốn
tính là IDDuongOng (Mã đường ống), chọn 10 bản ghi.

- Khi hộp thoại Field Calculator hiển thị, sử dụng danh sách tên trường trong
mục Fields và các hàm trong mục Functions để xây dựng biểu thức tính toán. Có thể
biên tập lại biểu thức bằng cách gõ trực tiếp vào hộp text ngay bên dưới hộp thoại. Nếu
tính toán các giá trị chuỗi thì phải gõ thêm cặp dấu nháy đôi (ví dụ “TD0001”).
- Sau khi đã lập xong biểu thức, nhấn nút OK để bắt đầu quá trình tính toán. Kết
quả sẽ được thể hiện ngay trong bảng dữ liệu đang biên tập.
- Lưu lại kết quả biên tập bằng cách vào mục Editor trên thanh công cụ Editor,
chọn mục Save Edit và chọn Yes.
Hình minh hoạ thể hiện biểu thức: thêm giá trị “0” vào trường Số lần bảo dưỡng
của bản ghi được chọn.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 52/117

 Kết quả sau khi tính toán:

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 53/117

 Chú ý: Khi thực hiện tính toán cho trường dữ liệu, có thể chúng ta không cần phải
chuyển sang chế độ biên tập, điều này có ưu điểm là quá trình tính toán sẽ nhanh hơn
khi ở chế độ biên tập, tuy nhiên sau khi đã tính xong thì chúng ta không thể phục hồi lại
được dữ liệu cũ.
6. Liên kết join giữa hai bảng thuộc tính
Dữ liệu được cung cấp từ nhiều nguồn khác nhau. Thông thường, dữ liệu cần để
hiển thị lên bản đồ không được lưu trữ trực tiếp cùng với dữ liệu đồ hoạ. Chẳng hạn,
thông tin thuộc tính đường ống cấp nước sẽ được cập nhật ở Excel. Như vậy muốn kết
hợp thông tin trong bảng dữ liệu với đối tượng đồ hoạ và hiển thị dữ liệu lên bản đồ, cần
phải có phương pháp nào đó. ArcMap cung cấp hai phương pháp kết hợp, đó là Join và
Relate.
Khi kết hợp Join hai bảng, dữ liệu từ một bảng này sẽ được nối bổ sung vào bảng
kia dựa trên trường chung giữa hai bảng. Điều kiện để thực hiện join hai bảng khi dữ
liệu của chúng có quan hệ một - một hoặc nhiều - một.
Khi đặt quan hệ Relate giữa hai bảng, cũng phải dựa trên trường chung giữa hai
bảng đó, nhưng dữ liệu sẽ không phải nối bổ sung từ bảng này vào bảng kia. Thay vào
đó, người dùng có thể truy cập dữ liệu đã được đặt quan hệ. Phương pháp Relate được
dùng khi dữ liệu giữa hai bảng có quan hệ một - nhiều hoặc nhiều - nhiều.
Join và relate sẽ được kết nối lại mỗi lần mở bản đồ. Như vậy, theo cách này, nếu
bảng dữ liệu cơ sở (dữ liệu ban đầu) có sự thay đổi thì nó sẽ được phản ánh lại trong
join và relate. Sau khi đã hoàn thành việc join và relate, ta có thể gỡ bỏ các quan hệ này
đi.
6.1. Liên kết Join giữa hai bảng
- Kích chuột phải lên lớp hoặc bảng dữ liệu muốn đặt liên kết join, chọn mục Join
and Relate và kích mục Join. Hộp thoại Join Data xuất hiện.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 54/117

 - Kích vào trong hộp danh sách What do you want to join to this layer? rồi
chọn mục Join attributes from a table.
- Ở hộp danh sách thứ hai (1.), kích chọn trường chung để liên kết (trường của
bảng được liên kết).
- Kích vào trong hộp danh sách thứ ba (2.) và chọn tên lớp hoặc bảng để liên kết.
Nếu trong danh sách này chưa có tên thì kích vào nút Browse bên cạnh để tìm file cần
mở.
- Ở hộp danh sách thứ tư (3.), kích chọn tên trường (thuộc bảng liên kết) để liên
kết.
- Nhấn OK. Các thuộc tính của bảng liên kết sẽ được bổ sung vào bảng được liên
kết.
6.2. Gỡ bỏ liên kết Join
- Kích phải chuột lên lớp hay bảng dữ liệu đang chứa liên kết Join, chọn mục
Joins and Relates.
- Trỏ vào mục Remove Join và kích chọn liên kết muốn gỡ bỏ.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 55/117

 - Nếu có nhiều liên kết join, ta có thể chọn tuỳ chọn Remove All Joins để gỡ bỏ
tất cả các liên kết join.
6.3. Quản lý bảng được liên kết
- Kích phải chuột lên lớp hay bảng dữ liệu trong cửa sổ Table of Contents và
chọn mục Properties.
- Kích mở thẻ Joins & Relates. Tất cả các liên kết trong lớp hoặc bảng dữ liệu
đều được liệt kê ở hộp Joins nằm bên trái của hộp thoại. Tại đây ta có thể thêm (nhấn
nút Add) hoặc xoá các liên kết đã tồn tại (nhấn nút Remove All).

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 56/117

7. Thiết lập quan hệ relate giữa hai bảng thuộc tính
Khi đã định nghĩa một quan hệ relate, ta có thể truy cập đến các bản ghi được đặt
quan hệ từ các bảng tham gia trong mối quan hệ đó.
7.1. Thiết lập quan hệ giữa hai bảng
- Kích phải chuột lên lớp muốn thiết lập quan hệ relate. Chọn mục Joins and
Relates và kích chọn Relate.
- Kích vào hộp danh sách đầu tiên (1.) và chọn trường trong lớp muốn đặt quan
hệ.
- Kích vào trong hộp danh sách thứ hai (2.) và chọn tên lớp hoặc bảng dữ liệu để
đặt quan hệ đến bảng/lớp kia (bảng/lớp ở bước 1). Hoặc nạp bảng dữ liệu từ ổ đĩa bằng
cách kích vào nút Browse bên cạnh để tìm file cần mở.
- Ở hộp danh sách thứ ba (3.) kích chọn tên trường (thuộc bảng ở bước 3) để đặt
quan hệ.
- Nhập vào tên quan hệ trong hộp thứ tư (4.). Người sử dụng sẽ dùng tên này để
truy cập đến dữ liệu được đặt quan hệ.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 57/117

 - Nhấn OK. Quan hệ bây giờ sẽ được thiết lập giữa hai bảng.
7.2. Truy cập các bản ghi được đặt quan hệ
- Mở bảng thuộc tính của bảng vừa thiết lập quan hệ.
- Chọn những bản ghi trong bảng muốn hiển thị.
- Nhấn nút Table Options, chọn mục Related Table và kích vào tên quan hệ
muốn truy cập.
7.3. Gỡ bỏ quan hệ giữa hai bảng
- Kích phải chuột lên lớp đang chứa quan hệ mà bạn muốn gỡ bỏ. Chọn mục
Joins and Relates.
- Trỏ vào mục Remove Relate và kích chọn tên quan hệ muốn gỡ bỏ.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 58/117

 7.4. Quản lý bảng được đặt quan hệ
- Kích phải chuột lên lớp hay bảng dữ liệu trong cửa sổ Table of Contents và
chọn mục Properties.
- Kích mở thẻ Joins & Relates. Tất cả các quan hệ trong lớp hoặc bảng dữ liệu
đều được liệt kê ở hộp Relates nằm bên phải của hộp thoại. Tại đây ta có thể thêm (nhấn
nút Add) hoặc xoá các quan hệ đã tồn tại (nhấn nút Remove All).
8. Tạo mới bảng dữ liệu

- Kích chọn nút lệnh khởi tạo ứng dụng ArcCatalog trên thanh công cụ
Standard, xuất hiện khung giao diện ArcCatalog bên phải màn hình ArcMap.
- Tại hộp Location, chọn đường dẫn đến thư mục chứa bảng cần tạo.
- Kích chuột phải, chọn New, chọn dBASE Table. Một bảng mới được tạo ra.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 59/117

 - Trở lại giao diện ArcMap, kích chọn nút lệnh trên thanh công cụ Standard,
chọn file chứa bảng dữ liệu vừa tạo.
- Kích chuột phải lên đối tượng bảng đó, chọn Open. Tại đây ta bắt đầu thực hiện
thêm trường cho bảng như đã hướng dẫn ở trên.
- Chúng ta cũng có thể tạo các trường và quy định kiểu dữ liệu cho trường thuộc
tính trong ArcCatalog. Phần này sẽ được trình bày kỹ hơn trong giáo trình đào tạo
ArcCatalog.
Chú ý: Sau khi thực hiện tạo các trường cho bảng xong, để thêm dòng và biên tập
được trong bảng thì ta phải vào thanh công cụ Editor, kích chọn Editor, và chọn Start.
BÀI TẬP:
Khởi động ArcMap, mở bản đồ 12April2016_DaoTaoGIS.mxd và thực hành các nội
dung sau:
- Tạo trường mới ThongTinKhachHangChuyenDoi trong lớp Đồng hồ khách hàng
với Alias: Thông tin khách hàng chuyển đổi và kiểu text, độ dài 200.
- Join bảng Excel DaoTao_MaLoTrinh.xlsx vào lớp Đồng hồ khách hàng theo trường
chính là Mã danh bộ. Tiến hành tính Calculator trường Tên thuê bao = Họ tên.

©2016, WSTC & DIA DU Co., Ltd. Trang 60/117