راهنمای طراحی دیوارهای حایل طره ای

‫ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺭﺍﻩ ﻭ ﺗﺮﺍﺑﺮﻱ‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻜﺪﻩ ﺣﻤﻞﻭﻧﻘﻞ‬
‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﯼ‬

‫‪ :‬راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﻃﺮهاي‪ /‬وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪.‬‬
‫ﻋﻨﻮان و ﻧﺎم ﭘﺪﯾﺪآور‬
‫‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ :‬وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‪.1387،‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‬
‫‪ 336 :‬ص‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي‬
‫‪ISBN: 978-964-2993-22-2‬‬ ‫‪35000 :‬رﯾﺎل‪978 -964 -2993 -22 -2 :‬‬ ‫ﺷﺎﺑﮏ‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﯾﺴﯽ ‪ :‬ﻓﯿﭙﺎ‬
‫‪ :‬ﮐﺘﺎﺑﻨﺎﻣﻪ‪ :‬ص‪.284-275.‬‬ ‫ﯾﺎدداﺷﺖ‬
‫‪ :‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه‪ --‬ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ‪ --‬ﻃﺮح و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪.‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ :‬اﯾﺮان‪ .‬وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‪.‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻪ اﻓﺰوده‬
‫‪2 1387 :‬ر‪TA775/‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي ﮐﻨﮕﺮه‬
‫‪624/15 :‬‬ ‫ردهﺑﻨﺪي دﯾﻮي‬
‫ﺷﻤﺎره ﮐﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﯽ ﻣﻠﯽ ‪1255393:‬‬
‫وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي – ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‬

‫‪ :‬راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﻃﺮهاي‬ ‫ﻋﻨﻮان‬
‫‪ :‬ﺑﺨﺶ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﻬﺎ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﭘﮋوﻫﺸﯽ‬
‫‪ :‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ اﺻﻔﻬﺎن – دﮐﺘﺮﻣﺤﻤﻮد ﻗﻀﺎوي‬ ‫ﻣﺠﺮي‬
‫‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺼﻮرزاده ‪ -‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻬﺮان ﻏﻼﻣﯽ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮ ﭘﺮوژه‬
‫‪ :‬ﻣﻬﻨﺪس ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﯿﻦ رﺳﺘﻤﯽ – دﮐﺘﺮ ﻣﺮﺗﻀﯽ اﺳﻤﺎﻋﯿﻠﯽ دﮐﺘﺮ ﻋﻠﯿﺮﺿﺎﯾﯽ رﻫﺎﯾﯽ و دﮐﺘﺮ‬ ‫ﻧﺎﻇﺮﯾﻦ‬
‫‪ :‬ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‬ ‫ﻧﺎﺷﺮ‬
‫‪978-964-6299-95-9785-964-2993-22-2 :‬‬ ‫ﺷﺎﺑﮏ‬
‫‪ :‬اول‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‬
‫‪ :‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1387‬‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‬
‫‪ 350 :‬ﻧﺴﺨﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎرﮔﺎن‬
‫‪ 3500 :‬ﺗﻮﻣﺎن‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ‬
‫‪ :‬ﺑﺎران‬ ‫ﻟﯿﺘﻮﮔﺮاﻓﯽ‬
‫‪ :‬ﭘﮋﻣﺎن‬ ‫ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﯽ‬
‫‪ :‬ﺑﺰرﮔﺮاه آﻓﺮﯾﻘﺎ‪ -‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﻘﺎﻃﻊ وﺣﯿﺪ دﺳﺘﮕﺮدي)ﻇﻔﺮ(‪ -‬ﺑﻦﺑﺴﺖ ﻧﻮر‪ -‬ﭘﻼك ‪-19‬‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﯽ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‪ -‬ﻃﺒﻘﻪ اول‪ -‬اداره اﻧﺘﺸﺎرات‬
‫‪web:www.tri.gov.ir‬‬ ‫ﺗﻠﻔﮑﺲ ‪88889981-6‬‬
‫‪web:www.Fadakbook.com‬‬ ‫وبﺳﺎﯾﺖ ﻓﺮوش‬
‫‪66481096-66482221‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﭘﺨﺶ و ﻓﺮوش )ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻓﺪك اﯾﺴﺘﺎﺗﯿﺲ(‬
‫٭ﮐﻠﯿﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاي ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ٭‬

‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﯼ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬ﮐﻠﯿﺎت‪1 ......................................................................................‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪ -1-1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪.............................................................................. .......................‬‬
‫‪ -2-1‬ﻫﺪف ‪2 ............................................................................. .........................‬‬
‫‪ -3-1‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﺰارش‪2 .... ........................................... ......................................‬‬
‫‪-4-1‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ ‪6 ........................................ ........................................................‬‬
‫‪ -5-1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ‪7 ................................................... .........................‬‬
‫‪9‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم‪ :‬ﻣﻌﺮﻓﯽ اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و ﮐﺎرﺑﺮد آﻧﻬﺎ‪...............................‬‬
‫‪ -1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪9 .................................................................. ....................................‬‬
‫‪ -2-2‬روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪10 ............................................... ..................‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪ -3-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺻﻠﺐ و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ‪................................ ............................. .‬‬
‫‪ -4-2‬اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪10 ......................................... .............................. .......‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪ -1-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ )‪............................(Gravity Walls‬‬
‫‪-2-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ )‪12 ........................................(Gabion Walls‬‬

‫‪-3-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﻬﻮاره اي ‪13 ............................................(Crib Walls‬‬
‫‪ -4-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺨﺰﻧﯽ ‪15 ................................................(Bin Walls‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪ -5-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞاز ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ‪.............................................. ...‬‬
‫‪ -6-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي )‪17 ................................. (Cantilever Walls‬‬
‫‪ -7-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ‪18 .....................................................‬‬
‫‪ -8-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﺟﻠﻮﺑﻨﺪدار )‪20 ............... (Buttressed Walls‬‬
‫‪ -9-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي)‪20 .......................... (Relief Shelves‬‬
‫‪ -10-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ)‪22 ......... (Semi–Gravity Walls‬‬
‫‪ -11-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﺳﭙﺮي)‪23 ...................... (Sheet- Pile Walls‬‬
‫‪ -12-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ‪24 ............................................................‬‬
‫‪26‬‬ ‫‪ -13-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه)‪........................ (Diaphragm Walls‬‬
‫‪ -14-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻣﻤﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻣﺘﺪاﺧﻞ‪27 ......................‬‬
‫‪-15-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺘﺸﮑﻞ از رﯾﺰﺷﻤﻊﻫﺎ ‪28 ........................................‬‬
‫‪ -16-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه‪29 ...............................‬‬
‫‪ -17-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻻﺳﺘﯿﮏﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده‪29 .................‬‬
‫‪ -18-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ‪31 ..................‬‬
‫‪ -19-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎ اﺻﻼح در ﺟﺎي ﺧﺎك ‪31 ..................‬‬
‫‪ -20-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮب‪32 ............................................. .............‬‬
‫‪33‬‬ ‫‪ -5-2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﺋﻞ‪.............................................. ...‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪..........................................‬‬

‫‪ -1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪35 ......................................................................................... .............‬‬
‫‪ -2-3‬روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار‪35 .......................................... ............................... .‬‬
‫‪ -3-3‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‪36 ...............................................................‬‬
‫‪ -1-3-3‬ﮐﻠﯿﺎت‪36 ...........................................................................................‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪ -2-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ‪...................................................... .................‬‬
‫‪ -3-3-3‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪37 .............................................. ....................‬‬
‫‪ -4-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‪38 ...................................... ......................‬‬
‫‪ -5-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪39 ................................................ ..‬‬
‫‪ -1-5-3-3‬ﻃﺮح ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي‪39 ..............................................................‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪ -2-5-3-3‬ﻃﺮح ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ‪...................................................‬‬
‫‪41‬‬ ‫‪ -3-5-3-3‬روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ‪............................................... ......................‬‬
‫‪ -4-5-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‪41 ................................................. .‬‬
‫‪ -5-5-3-3‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي و ﺳﺎزﮔﺎري ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﻫﺎ‪42 ............................‬‬
‫‪ -4-3‬اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ‪43 ....................................... .......................................‬‬
‫‪ -1-4-3‬ﮐﻠﯿﺎت‪43 ....................................... ................................... ................‬‬
‫‪ -2-4-3‬ﺧﺎك در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﮐﻠﯽ‪43 ................................................................‬‬
‫‪ -3-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎ ‪48 .................................. .............................. .........‬‬
‫‪48‬‬ ‫‪-1-3-4-3‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ در ﻣﺤﻞ ‪................................‬‬
‫‪-2-3-4-3‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ در ﻣﺤﻞ‪49 .......................................‬‬
‫‪ -3-3-4-3‬ﺳﯿﻠﺖ آﻟﯽ ‪50 ............................... ...........................................‬‬
‫‪ -4-4-3‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎ ‪50 .......................................................‬‬
‫‪ -1-4-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت داﻧﻪﺑﻨﺪي ‪50 ................................ ...........................‬‬
‫‪ -2-4-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‪50 ........................................ ...........‬‬
‫‪52‬‬ ‫‪ -3-4-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎكﻫﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‪.....‬‬
‫‪ -4-4-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‪52 ....‬‬
‫‪ -5-4-4-3‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮاﮐﻢ‪53 ............................................................Dr ،‬‬
‫‪ -5-4-3‬ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎك ‪54 ........................................ .........................‬‬
‫‪54‬‬ ‫‪ -6-4-3‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﻫﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ‪................................................................‬‬
‫‪ -1-6-4-3‬اﻫﺪاف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﻫﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪54 ...........................................‬‬
‫‪ -2-6-4-3‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﻫﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪55 ...........................................‬‬
‫‪ -3-6-4-3‬ﺟﻤﻊ آوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ‪55 .............................................‬‬
‫‪ -4-6-4-3‬ﺣﺪود و ﻣﯿﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﻫﺎ ‪57 ..................................................‬‬
‫‪59‬‬ ‫‪-5-6-4-3‬ﻋﻤﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪................................ ....................................‬‬
‫‪ -6-6-4-3‬ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪62 .....................................‬‬
‫‪63‬‬ ‫‪-7-6-4-3‬دﻗﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪.................................. ..................................‬‬
‫‪ -7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت درﺟﺎ‪64 ................................................................... .........‬‬
‫‪ -1-7-4-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪64 ....................................... .............................. ............‬‬
‫‪ -2-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪64 ......................................... (SPT‬‬
‫‪ -3-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط )‪69 ..........................................(CPT‬‬
‫‪ -4-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ )‪72 ............................(Pressuremeter‬‬
‫‪- 5-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه )‪78 ........................(Vane Shear Test‬‬
‫‪- 6-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ‪79 ...................................................‬‬
‫‪ -8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‪82 ............................................ ............................. ..........‬‬
‫‪ -1-8-4-3‬ﻋﻮاﻣﻞ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ‪82 .......................................................‬‬
‫‪ -2-8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮﭼﺴﺒﻨﺪه ‪83 ...................................‬‬
‫‪ -3-8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ‪83 .......................................‬‬
‫‪ -5-3‬روﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪85 ........................................ ....‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮزﻟﺰﻟﻪ ‪89 ....‬‬
‫‪ -1-4‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪89 ........................................................................... ...........................‬‬

‫‪-2-4‬ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪90 ..................................‬‬
‫‪ -3-4‬ﺻﻮر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪90 .......................‬‬
‫‪92‬‬ ‫‪ -4-4‬روﺷﻬﺎي ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪.................................... .........................................‬‬
‫‪ -5-4‬روش راﻧﮑﯿﻦ‪92 ................................... ................................................ .......‬‬
‫‪92‬‬ ‫‪ -6-4‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‪..................................................... ............................. ......‬‬
‫‪93‬‬ ‫‪ -1-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل(ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮﭼﺴﺒﻨﺪه‪......................... ...‬‬
‫‪96‬‬ ‫‪ -2-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮﭼﺴﺒﻨﺪه‪.................... ...‬‬
‫‪98‬‬ ‫‪ -3-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل(‪...................................................... ...‬‬
‫‪ -4-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ‪100 .................................................. ...‬‬
‫‪ -5-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪101 ........................................... ...‬‬
‫‪ -6-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪102 ...................................... ...‬‬
‫‪104‬‬ ‫‪ -7-4‬روش ﮔﻮهﻫﺎ‪................................................................ ...........................‬‬
‫‪ 1-7-4‬ﮐﻠﯿﺎت ‪104 .............................................................................................‬‬
‫‪-8-4‬ارزﯾﺎﺑﯽ روﺷﻬﺎي راﻧﮑﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻮﻟﻤﺐ‪ ،‬و ﮔﻮهﻫﺎ‪105 .............................................‬‬
‫‪106‬‬ ‫‪ -9-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‪..................................... ..................‬‬
‫‪106‬‬ ‫‪ -1-9-4‬ﮐﻠﯿﺎت‪........................................................ ............................. .....‬‬
‫‪ -2-9-4‬رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ Ko‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪106 ...........NC ،‬‬
‫‪ -3-9-4‬رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ Ko‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪106 .......................‬‬
‫‪ -4-9-4‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪107 .................................... ..................................‬‬
‫‪ -10-4‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺳﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‪107 ...........................................‬‬
‫‪ -1-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮدة ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪107 ................................................. ..........‬‬
‫‪107‬‬ ‫‪ -2-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻧﻮاري ﻣﺤﺪود ‪................................................‬‬
‫‪ -3-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﻧﻮاﯾﺮ ﻣﺜﻠﺜﯽ‪110 ......................................................... .............‬‬
‫‪112‬‬ ‫‪ -4-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﻧﻮاري دو ﻣﺜﻠﺜﯽ‪..............................................................‬‬
‫‪ -5-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺜﻠﺜﯽ–ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ‪112 .................................................‬‬
‫‪ -6-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﺧﻄﯽ ‪113 ............................................... ...............................‬‬
‫‪114‬‬ ‫‪ -7-10-4‬ﺳﺮ ﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي ‪...........................................................................‬‬
‫‪ -11-4‬ﻓﺸﺎر آب ‪114 ..............................................................................................‬‬
‫‪ -1-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‪114 ...........................................‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪ -2-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش در دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪدار‪.........‬‬
‫‪118‬‬ ‫‪ -3-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش در دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪدار‪.........‬‬
‫‪ -4-11-4‬ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش آب در دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ‪118 .............................‬‬
‫‪ -5-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺗﺮكﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ‪120 .................................................. ..‬‬
‫‪121‬‬ ‫‪ -12-4‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮاﮐﻢ در ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪...................................................................‬‬
‫‪ -13-4‬اﺛﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪124 ......................................................... ....‬‬
‫‪ -1-13-4‬اﺛﺮ ﺗﻮرم در ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪124 .............................................................‬‬
‫‪ -2-13-4‬اﺛﺮ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪126 .........................................................‬‬
‫‪ -3-13-4‬اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪126 ...................................................‬‬
‫‪ -4-13-4‬اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪126 ...................................................‬‬
‫‪ -5-13-4‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از اﻣﻮاج‪127 .................................................. ............‬‬
‫‪ -6-13-4‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮐﺸﺘﯽ و ﻗﺎﯾﻖ‪127 ...............................................................‬‬
‫‪ -7-13-4‬ﮐﺸﺶ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪128 .............................................................................‬‬
‫‪128‬‬ ‫‪ -8-13-4‬ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﯾﺦ ‪.............................. .......................................‬‬
‫‪ -9-13-4‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺎد ‪128 ...................................................................................‬‬
‫‪129‬‬ ‫‪ -14-4‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‪............................................ ............................ .......‬‬
‫‪133‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪...........‬‬
‫‪133‬‬ ‫‪ -1-5‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪................................................................ .....................................‬‬

‫‪ -2-5‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‪134 .............................. .......................................................... .‬‬
‫‪ -1-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‪134 .................................................................. ....‬‬
‫‪ -2-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار‪137 ..........‬‬
‫‪138‬‬ ‫‪ -3-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪.........................‬‬
‫‪ -4-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪139 .....................‬‬
‫‪141‬‬ ‫‪ -5-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪................................‬‬
‫‪ -6-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪142 ......................... ...‬‬
‫‪ -7-2-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‪142 ...................................................................‬‬
‫‪ -8-2-5‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ‪143 ..............‬‬
‫‪ -3-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي اﺷﺒﺎع‪147 ..........................................‬‬
‫‪148‬‬ ‫‪ -4-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻧﯿﻤﻪ ﻣﺴﺘﻐﺮق در آب‪.................‬‬
‫‪ -5-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ )روش ﺳﺎدهﺗﺮ(‪148 ..............................‬‬
‫‪ -6-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪151 ...........................‬‬
‫‪-7-5‬اﺛﺮ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ‪151 ........................................... ...........................‬‬
‫‪153‬‬ ‫‪ -8-5‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻌﺎدل‪................................................................. ...............‬‬
‫‪156‬‬ ‫‪ -9-5‬روش ﮔﻮهﻫﺎ‪........................................................................... ................‬‬
‫‪156‬‬ ‫‪-1-9-5‬ﮐﻠﯿﺎت ‪...........................................................................................‬‬
‫‪156‬‬ ‫‪ -10-5‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻟﺮزهاي‪...................................................................... ...‬‬
‫‪157‬‬ ‫‪-11-5‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻟﺮزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﯿﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن‪.....................‬‬
‫‪158‬‬ ‫‪ -1-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ‪............................................................. ...‬‬
‫‪ -2-11-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ‪160 ............................................................... ....‬‬
‫‪ -3-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي‪161 ...................................................‬‬
‫‪ -4-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي‪162 .....................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪدار‪163 ...............................‬‬

‫‪ -1-6‬ﮐﻠﯿﺎت ‪163 ........................................ ........................................ .....................‬‬
‫‪ -2-6‬اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ دﯾﻮار ‪163 ............................................................ ..........................‬‬
‫‪164‬‬ ‫‪ -3-6‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪.......................................... ..........................................‬‬
‫‪ -4-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري ‪166 ................................................................ ..................‬‬
‫‪167‬‬ ‫‪ -5-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‪.............................................................‬‬
‫‪ -1-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺨﺖ و اﻓﻘﯽ و ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪167 ...............‬‬
‫‪ -2-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﯿﺒﺪار و ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪168 .........................‬‬
‫‪-3-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮه اي ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪170 ...........................................‬‬
‫‪ -4-5-6‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺷﯿﺒﺪار‪172 .......................................................................‬‬
‫‪173‬‬ ‫‪ -5-5-6‬ﻓﺸﺎر ﺑﺮﮐﻨﺶ آب در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ ‪.....................‬‬
‫‪ -6-5-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‪173 ............................................ .......‬‬
‫‪175‬‬ ‫‪ -6-6‬ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ‪....................................... ...................................‬‬
‫‪ -1-6-6‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪175 ...................................................................................... .....‬‬
‫‪ -2-6-6‬ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش‪175 ................................ .................................. ...............‬‬
‫‪-3-6-6‬ﺗﺤﻠﯿﻞ دو ﺑﻌﺪي‪176 ............................................................... ..............‬‬
‫‪ -4-6-6‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎنﻫﺎ‪176 ............................................................ ....................‬‬
‫‪177‬‬ ‫‪ -5-6-6‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ‪...................................................‬‬
‫‪ -6-6-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ‪178 ............................‬‬
‫‪179‬‬ ‫‪ -7-6-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در روش ﮔﻮهﻫﺎ‪....................................................‬‬
‫‪-8-6-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻻزم در ﻃﺮاﺣﯽ‪179 ................................................. ............‬‬
‫‪ -7-6‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪180 .......................................................................... ..............‬‬
‫‪ -8-6‬ﺧﻼﺻﻪ روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ‪181 .................................................. ............................‬‬
‫‪ -9-6‬ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ‪182 ........................................................................... ................‬‬
‫‪185‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و ﻧﺸﺴﺖ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‪..................‬‬

‫‪ -1-7‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪185 ................................................................................................. .....‬‬
‫‪ -2-7‬ﻧﻮع ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ‪186 ....................................... .......................................‬‬
‫‪ -3-7‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪186 ................................................... ....................................‬‬
‫‪ -4-7‬ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﺧﺎك‪189 .......................................... ........................................‬‬
‫‪-5-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‪190 ..............‬‬
‫‪ -6-7‬ﻧﮑﺎﺗﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪193 ............................ ............................... ...‬‬
‫‪ -7-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﯽﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪195 .......‬‬
‫‪ -1-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ SPT‬در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪195 ...........................‬‬
‫‪ -1-1-7-7‬روش ‪195 ...................................................... .... Meyerhof‬‬
‫‪196‬‬ ‫‪ -2-1-7-7‬روش ‪) Bowles‬اﺻﻼح ﺷﺪه ‪...................(Meyerhof‬‬
‫‪196‬‬ ‫‪ -3-1-7-7‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻻزم‪..........................................................‬‬
‫‪ -2-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ CPT‬در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ‪197 ..........................‬‬
‫‪ -1-2-7-7‬روش ‪197 ...................................................Schmertmann‬‬
‫‪197‬‬ ‫‪ -2-2-7-7‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ‪ qc‬ﺑﻪ ‪ Nspt‬و اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ‪...... Nspt‬‬
‫‪197‬‬ ‫‪ -3-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪............‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪ -8-7‬ﻧﺸﺴﺖ ‪............................................................................... ....................‬‬
‫‪ -1-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺎ روش ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ)‪200 .......(1‬‬
‫‪203‬‬ ‫‪-2-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺎ روش ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ)‪........(2‬‬
‫‪ -3-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﭘﯽ دﯾﻮار‪204 ............................................. ..................‬‬
‫‪ -4-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ‪205 .............................. .........................‬‬
‫‪205‬‬ ‫‪ -5-8-7‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ‪..................................‬‬
‫‪ -6-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ‪205 .................................................................‬‬
‫‪ -9-7‬اﺻﻼح ‪206 ...................................................................................................‬‬
‫‪ -1-9-7‬اﻫﺪاف اﺻﻼح ﺧﺎك‪206 ............................................................. ........‬‬
‫‪ -2-9-7‬ﺿﺮورت اﺻﻼح ﺧﺎك‪207 ............................................... ...................‬‬
‫‪ -3-9-7‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز ‪207 .......................................................‬‬
‫‪208‬‬ ‫‪ -4-9-7‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎكﻫﺎي رواﻧﮕﺮا ‪.................................. ..........................‬‬
‫‪209‬‬ ‫‪ -5-9-7‬روﺷﻬﺎي اﺻﻼح ﺧﺎك‪................................................................ .‬‬
‫‪ -6-9-7‬روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ اﺻﻼح ﺧﺎك‪210 ...........................................................‬‬
‫‪213‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪..........................................‬‬

‫‪ -1-8‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪213 ........................................................................ ..............................‬‬
‫‪-2-8‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ‪214 ...................................................................................‬‬
‫‪215‬‬ ‫‪ -1-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺮﺷﯽ‪............................................. ..................‬‬
‫‪ -2-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ داﻟﻬﺎ ‪215 ......................................... ...............‬‬
‫‪ -3-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت داﻟﻬﺎ ‪216 ................................................‬‬
‫‪ -4-2-8‬ﺣﺪاﻗﻞ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﺋﻞ ﻃﺮهاي ‪216 ................................‬‬
‫‪ -3-8‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ‪218 ...................................................................... ..‬‬
‫‪ -1-3-8‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪218 ................................................................. ..........................‬‬
‫‪ -2-3-8‬ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪدار‪219 .............................................‬‬
‫‪ -1-2-3-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ‪219 ...................................... ..........................‬‬
‫‪ -2-2-3-8‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪاول ﻃﺮاﺣﯽ ‪222 ..................................................‬‬
‫‪ -3-2-3-8‬روش اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود‪222 ..........................................................‬‬
‫‪ -4-2-3-8‬روش ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪار‪222 .......‬‬
‫‪222‬‬ ‫‪ -4-8‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮر در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ‪............................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‪237 ...........................................‬‬

‫‪ -1-9‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪237 ..................................................... .................................................‬‬
‫‪238‬‬ ‫‪ -2-9‬ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ورودي‪................................. .......................‬‬
‫‪239‬‬ ‫‪ -3-9‬ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي‪................................. .............................. .....‬‬
‫‪ -4-9‬ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ‪239 ................................................................ ...............‬‬
‫‪ -5-9‬ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺳﺎزهاي و ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ‪239 .................................................‬‬
‫‪-6-9‬ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف‪240 ...................................................................... ........................‬‬
‫‪241‬‬ ‫‪ -7-9‬ﺧﻼﺻﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ‪................................‬‬
‫‪ -1-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪241 ....................................................... ...‬‬
‫‪ -2-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺧﺎك و ﻣﺼﺎﻟﺢ دﯾﻮار ‪241 ....................................‬‬
‫‪242‬‬ ‫‪ -3-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري‪....................................................... ............‬‬
‫‪ -4-7-9‬ﺿﺮاﯾﺐ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪاي‪242 ................................... ..................................‬‬
‫‪ -5-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﺰﯾﻨﻪ ‪242 ........................................................ ..................‬‬
‫‪ -6-7-9‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎ ‪243 .................................. ........................................‬‬
‫‪-7-7-9‬ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف‪243 ................................................................................... .‬‬
‫‪ -8-7-9‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ‪243 .............................................. ............................. ...‬‬
‫‪245‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‪ :‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪.................................................‬‬
‫‪245‬‬ ‫‪-1-10‬ﮐﻠﯿﺎت ‪....................................................................................... ............‬‬

‫‪ -2-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﯽﺳﺎزي ‪245 ................................................. .............................‬‬
‫‪247‬‬ ‫‪ -3-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري‪......................................................................... ......‬‬
‫‪ -4-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪247 ..............................‬‬
‫‪ -5-10‬اﺑﺰارﮔﺬاري ‪247 ...........................................................................................‬‬
‫‪247‬‬ ‫‪ -6-10‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ‪..............................‬‬
‫‪251‬‬ ‫‪ -7-10‬زﻫﮑﺸﯽ‪.................................... ...........................................................‬‬
‫‪ -1-7-10‬ﺿﺮورت اﺟﺮاي زﻫﮑﺸﯽ ‪251 ...........................................................‬‬
‫‪252‬‬ ‫‪ -2-7-10‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻫﮑﺸﯽ و روﺷﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش‪..................‬‬
‫‪ -8-10‬ﺑﺎزرﺳﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪255 ....................................... ................................‬‬
‫‪ -9-10‬ﺗﻌﻤﯿﺮات‪256 ................................................................................... ............‬‬
‫‪ -10-10‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪256 ................................................................................. ..........‬‬
‫‪257‬‬ ‫‪-11-10‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ‪.............................................................................. .........‬‬
‫‪257‬‬ ‫‪ -12-10‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪............................................... .........................‬‬
‫‪ -13-10‬ﺣﺪود ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﯿﻄﯽ ‪259 ........................‬‬
‫‪ -1-13-10‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﯿﻄﯽ ‪259 ..................................‬‬
‫‪ -2-13-10‬ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ‪259 ...................................................................‬‬
‫‪ -3-13-10‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ آرﻣﺎﺗﻮر‪259 ........................................ .‬‬
‫‪ -14-10‬راﻫﮑﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﺮزهﺧﯿﺰ‪259 .......................................................... .‬‬
‫‪260‬‬ ‫‪-15-10‬درزﻫﺎ‪........................................................................................... .......‬‬
‫‪-1-15-10‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﺋﯽ در دﯾﻮارﻫﺎ ‪260 ................................ .......................‬‬
‫‪ -2-15-10‬درزﻫﺎي ﺣﺮﮐﺘﯽ‪261 .......................................................... .............‬‬
‫‪261‬‬ ‫‪-1-2-15-10‬درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ‪............................................................‬‬
‫‪262‬‬ ‫‪-2-2-15-10‬درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ‪................................... .........................‬‬
‫‪263‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪...............................................‬‬

‫‪ -1-11‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪263 .......................................................................... .........................‬‬
‫‪263‬‬ ‫‪ -2-11‬اﺑﻌﺎد دﯾﻮار و اﺟﺰاي آن ‪.......................................................................‬‬
‫‪ -3-11‬ﺑﺎرﮔﺬاري‪264 ....................................................... .......................................‬‬
‫‪ -4-11‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي ‪265 ...................................................................... ................‬‬
‫‪- 1-4-11‬اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪن ﯾﺎ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮدن ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﯿﺪراﺳﯿﻮن ‪266 ...........................‬‬
‫‪266‬‬ ‫‪ -2-4-11‬ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ‪....................................................‬‬
‫‪267‬‬ ‫‪-3-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ‪..................................................................‬‬
‫‪ -4-4-11‬ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺷﺮاﯾﻂ‪267 ......................................................... ........‬‬
‫‪ -5-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﻨﺪي‪267 ............................................... ...............‬‬
‫‪268‬‬ ‫‪ -6-4-11‬ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻄﻬﺎي ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ‪............................‬‬
‫‪ -7-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت ﻃﺮاﺣﯽ‪268 ...................................... .................................‬‬
‫‪ -5-11‬ﭘﺎﯾﺪاري ‪268 .................................................................................. ..............‬‬
‫‪ -6-11‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ‪269 ..................................................... ....................‬‬
‫‪-7-11‬ﺗﺮاوش و ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ‪271 ................................................ ......................‬‬
‫‪ -8-11‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽﻫﺎي دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد‪272 .......................‬‬
‫‪275‬‬ ‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -1‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮاﺟﻊ ‪................................... ............................................‬‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -2‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﻼﺋﻢ ‪285 .................................................................................‬‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -3‬ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﺋﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪ دار ‪297 ..................................‬‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -4‬ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﺋﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دار‪313 ............................‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺍﺷﮑﺎﻝ‬
‫‪11‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار وزﻧﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ ‪.........................................‬‬
‫‪12‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-2‬دﯾﻮار ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ ‪.......................................................................................‬‬
‫‪14‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-2‬دﯾﻮار ﮔﻬﻮارهاي ‪....................................................................................‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺨﺰﻧﯽ‪........................................................... .‬‬
‫‪16‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻗﻄﻌﺎت ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﺑﺘﻨﯽ ‪..............................‬‬
‫‪17‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -6-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻃﺮهاي ‪..........................................................‬‬
‫‪18‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -7-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ ‪..............................‬‬
‫‪19‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -8-2‬دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ‪....................................................................‬‬
‫‪22‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -9-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي ‪......................................... ........................‬‬
‫‪22‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -10-2‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ ‪.......................................................................‬‬
‫‪25‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -11-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ‪................................................................‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -12-2‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪاي دﯾﻮارﻫﺎي دﯾﺎﻓﺮاﮔﻤﯽ ‪....................................‬‬
‫‪27‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -13-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺷﻤﻌﯽ ‪......................................................................‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -14-2‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺘﺸﮑﻞ از رﯾﺰ ﺷﻤﻌﻬﺎ ‪......................................................‬‬
‫‪30‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -15-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده‪..................‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ‪ Su /p‬و ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي )‪46 ................................. (PI‬‬
‫‪47‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-3‬راﺑﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﯿﻦ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‪....................................‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك ‪................................................‬‬
‫‪75‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر ‪..................................................‬‬
‫‪80‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-3‬ﺿﺮﯾﺐ ‪ λ‬از روش ‪............................................... .............................‬‬
‫‪94‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-4‬ﻣﺤﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪...................................................................‬‬
‫‪95‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺮﺑﺎر ‪...................................................‬‬
‫‪99‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ روي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ‪..............................................‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ‪............................................‬‬
‫‪111‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ‪....................................................‬‬
‫‪112‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -6-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري دو ﻣﺜﻠﺜﯽ‪.........................‬‬
‫‪113‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -7-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺜﻠﺜﯽ‪-‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‪...............‬‬
‫‪115‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -8-4‬ﻧﺤﻮه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر آب از ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ‪.................................................‬‬
‫‪116‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -9-4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر آب ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺧﻂ ﺧﺰش ‪...................................‬‬
‫‪117‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -10-4‬ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮاوش در روش ﺧﻂ ﺧﺰش ‪..................................................‬‬
‫‪119‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -11-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش آب ‪...........................................‬‬
‫‪120‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -12-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش آب‪...........................................‬‬
‫‪122‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -13-4‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺗﺮاﮐﻢ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺛﺎﺑﺖ‪.......................‬‬
‫‪135‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-5‬ﺗﺄﺛﯿﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ روش ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ ‪............................‬‬
‫‪136‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-5‬ﻧﺤﻮه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ‪ Pae‬و ‪......................................... ∆Pae‬‬
‫‪142‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-5‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ روي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ‪...............................................‬‬
‫‪144‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-5‬ﺳﻄﺢ ﮔﻮهاي ﻟﻐﺰش در ﺧﺎك ‪ c-ϕ‬ﻣﺠﺎور دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪.......................‬‬
‫‪145‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ‪.............................................................. N′ac = N ac‬‬
‫‪146‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -6-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ‪ Naγ‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ ϕ‬و ‪........................................................... ،θ‬‬
‫‪147‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -7-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺿﺮﯾﺐ ‪................................................................... l‬‬
‫‪149‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -8-5‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪاي ‪.................................................................. ...................‬‬
‫‪153‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -9-5‬ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ آب ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ‪...........................‬‬
‫‪155‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪-10-5‬ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزهاي ﻣﻌﺎدل‪ ،Ke ،‬ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪..............................‬‬
‫‪160‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -11-5‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ‪...................................‬‬
‫‪166‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪...........................‬‬
‫‪167‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪.........‬‬
‫‪168‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ ‪...................................‬‬
‫‪170‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪.........‬‬
‫‪171‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪.........‬‬
‫‪172‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -6-6‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﻣﺜﺒﺖ ‪............................................‬‬
‫‪176‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -7-6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﺳﺎزه – ﺧﺎك ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰﺷﯽ ﻓﺮض ﺷﺪه‪....................‬‬
‫‪178‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -8-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش در اﻣﺘﺪاد ﭘﺎﯾﻪ ‪..................................................................‬‬
‫‪181‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -9-6‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ ﺗﮏ ﮔﻮه ‪..........................................‬‬
‫‪182‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪) -10-6‬اﻟﻒ( ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ‪) ،‬ب( ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻋﻤﯿﻖ‪........‬‬
‫‪187‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-7‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ دﯾﻮار ‪..................................................................‬‬
‫‪188‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-7‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﻌﺎدﻻت ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ‪.............................‬‬
‫‪189‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-7‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روي ﺧﺎك در ﮐﻒ دﯾﻮار ‪.............................................‬‬
‫‪202‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-7‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ‪ IF‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ‪..................................... ............‬‬
‫‪218‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪-1-8‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻫﻨﺪﺳﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دار ‪.............................................‬‬
‫‪219‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻮارﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﺗﯿﻐﮥ دﯾﻮار‪..........................‬‬
‫‪220‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -3-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻮار ﻗﺎﺋﻢ ﺗﯿﻐﻪ‪........................................ ...‬‬
‫‪221‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -4-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ ‪............................................‬‬
‫‪223‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -5-8‬دال ﺑﺎ ﺳﻪ ﻟﺒﻪ ﮔﯿﺮدار و ﯾﮏ ﻟﺒﻪ آزاد ‪.....................................................‬‬
‫‪225‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -6-8‬اﺟﺮاي ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺜﺒﺖ دال ‪...................................................‬‬
‫‪226‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -7-8‬اﺟﺮاي آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪﻫﺎي دال ‪..............................................‬‬
‫‪226‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -8-8‬اﺟﺮاي ‪ %50‬آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ ﻏﯿﺮ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺎ‪....................‬‬
‫‪227‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -9-8‬اﺟﺮاي ‪ %50‬ﺗﺘﻤﻪ و آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ ‪................................................‬‬
‫‪273‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -1-11‬ﺗﺠﺎرب آﻣﺎري ﻣﻮﺟﻮد ‪.......................................................................‬‬
‫‪273‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ -2-11‬ﺗﺠﺎرب آﻣﺎري ‪............................................................................... .......‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪﺍﻭﻝ‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-3‬ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﺪد ‪49 ................................................... SPT‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -2-3‬ﺣﺪود ﺧﻤﯿﺮي ﺧﺎك رس ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺪ رواﻧﯽ‪51 ........................ LL ،‬‬
‫‪51‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻤﯿﺮي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪...........................PI‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ‪52 ...........................................................‬‬
‫‪53‬‬ ‫‪.....................St‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -5-3‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎكﻫﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‪،‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -6-3‬ﺿﺮاﯾﺐ ‪ η 2‬ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻣﺘﻪ ﺣﻔﺎري ‪67 ....................................................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -7-3‬ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪ η3‬ﺑﺮاي وﺿﻌﯿﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ ‪67 ...................................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -8-3‬ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪ η 4‬ﺑﺮاي ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ‪67 ...........................................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -9-3‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎرد )‪77 .................................................. (35‬‬
‫‪91‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -1-4‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪..................................................................‬‬
‫‪91‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -2-4‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ‪.............................................................................‬‬
‫‪104‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-4‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪....................................................................................... cw‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -4-4‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك و ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪130 .....................(51‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-5‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ kh‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن و ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﭘﯿﮏ زﻟﺰﻟﻪ‪156 .............‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ )‪173 .................................................. (43‬‬
‫‪174‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ 2-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪...........................................................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ γ‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺮاز آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ‪191 ...............................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -2-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ ‪192 ...........................................................................‬‬
‫‪196‬‬ ‫‪...................................................................................................................... F4‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﺿﺮاﯾﺐ ‪ F1‬ﺗﺎ‬
‫‪204‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ‪ Iθ‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﭘﯽ دﯾﻮار ‪..................................‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-8‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻃﻮل ﻣﻬﺎري آرﻣﺎﺗﻮر ﮐﺸﺸﯽ )‪225 ........................................... (ld‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -2-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ )‪228 ...................................................... (USBR‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -5-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ )‪231 ..................................................... (USBR‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -7-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ )‪233 ........................................... ...........(USBR‬‬
‫‪1‬‬ ‫راﻫﻨﻤﺎي‪‬ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬
‫ﻛﻠﻴﺎﺕ‬
‫‪ -1-1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ ﯾﮏ ﻃﺮح ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ دﻗﯿﻖ اﺟﺰاء و ﺳﺎزوﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ‬
‫دارد ﮐﻪ ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آﻧﻬﺎ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﯾﻔﺎي ﺧﺪﻣﺖ‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎز و ﮐﺎرﻫﺎ و اﺟﺰا ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ دو اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﺧﺎك ﮐﻪ ﺣﺎﻻت‬
‫ﺣﺪي ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن و ﭼﺮﺧﺶ زﯾﺎد ﺳﺎزه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﺸﺴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﺎك ﺑﻮﯾﮋه ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي ﻧﺎﻣﺴﺎوي ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل‬
‫ﺗﻨﺶﻫﺎي زﯾﺎد در ﺳﺎزه ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺳﺎزه ﺑﻪ اﯾﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻓﻮق ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻓﻮق ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻧﺴﺒﺘﺎً دﻗﯿﻖ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در رﻓﺘﺎر ﺧﺎك وﺟﻮد دارد‪ ،‬دﻗﺖ زﯾﺎدي‬
‫راﻫﻨﻤﺎي‪‬ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬ ‫‪2‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎك ﺣﺘﯽ اﻻﻣﮑﺎن ﺑﻄﻮر ﻧﺴﺒﺘﺎً دﻗﯿﻖ ﺑﺮآورد ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ داراي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-1‬ﻫﺪف‬
‫ﻫﺪف اﯾﻦ ﻃﺮح ﺑﯿﺎن ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ و اراﺋﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎي‬
‫ﻓﻨﯽ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻤﻦ و ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز اﻗﺘﺼﺎدي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﯽ را در دو ﺗﺮاز ﻣﺘﻔﺎوت و در‬
‫ﺷﯿﺐﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ در ﻃﺒﯿﻌﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺗﻼش‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﭼﻨﺪ آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻧﯿﺎ‪ ،‬اﺻﻮل ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪،‬‬
‫اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﺻﻮل ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻞ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻻزم‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽ‪،‬‬
‫ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬ﻧﮑﺎت اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري و ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه‬
‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﻣﺒﺤﺚ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﻫﺮ ﯾﮏ از آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺣﻔﻆ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﺗﻼش ﺷﺪه ﻣﻮﺿﻮع از دﯾﺪﮔﺎه آﻣﻮزﺷﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -3-1‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﮔﺰارش‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﺐ در دو ﺟﻠﺪ ﻣﺠﺰا ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻬﺎي"راﻫﻨﻤﺎيﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي"‬
‫و "ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي" در ﯾﺎزده ﻓﺼﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺟﻠﺪ‬
‫"ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ" ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﺗﺌﻮريﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻫﻤﺮاه ارزﯾﺎﺑﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﺮاج آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎ ﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ در ﺟﻠﺪ‬
‫"راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﯽ" ﺗﻼش ﺷﺪه ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺗﺌﻮرﯾﻬﺎي ﺗﻤﺮﮐﺰ اﺻﻠﯽ ﺑﺮ روي ﺷﯿﻮهﻫﺎي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻨﺎوﯾﻦ در ﻫﺮ دو ﺟﻠﺪ داراي ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ﺗﺮﺗﯿﺐ ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ اول ﺑﻪ ﻫﺪف اﯾﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﻋﻠﻤﯽ و ﺗﻬﯿﻪ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ‬
‫اﺟﺰاي اﺻﻠﯽ ﮔﺰارش ﺑﻄﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﭼﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺤﺪودة ﮐﺎرﺑﺮد آن ﺑﻄﻮر وﯾﮋه‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺧﺘﺼﺎص دارد‪ .‬ﻫﺪف از اراﺋﻪ اﯾﻦ‬
‫ﻓﺼﻞ آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮد‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻮاردي ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺘﻮان از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﻨﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺻﻠﺐ و اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ‬
‫اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و در اداﻣﻪ دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ و ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ و اﻧﻮاع آن از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺖ و اﺟﺮا‪،‬‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ در ﺷﮑﻠﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن آن )دﯾﻮارﻫﺎي ﭘﺸﺖﺑﻨﺪدار‪ ،‬ﻃﺮهاي‪ ،‬ﻃﺮهاي‬
‫ﻃﺒﻘﻪاي‪ ،‬ﻃﺮهاي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه‪ ،‬رﯾﺸﻪدار(‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎي‪ :‬ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ‪ ،‬ﮔﻬﻮارهاي‪ ،‬ﻣﺨﺰﻧﯽ‪ ،‬ﺑﻠﻮﮐﯽ ﻣﺘﺸﮑﻞ‬
‫از ﻗﻄﻌﺎت ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ‪ ،‬ﻃﺮهاي در اﻧﻮاع ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬دﯾﺎﻓﺮاﮔﻤﯽ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺷﻤﻊ‪ ،‬ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺼﻮرت ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده‪ ،‬ﻣﯿﺨﮑﻮب ﺷﺪه و ‪ ...‬ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺳﺎﺳﯽ و ﻻزم ﮐﻪ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار‬
‫ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻓﻨﯽ‪ ،‬اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاري و روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي در ﻃﺮاﺣﯿﻬﺎي ﺳﺎزهاي و ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‪ ،‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪ ﻧﻬﺎﺋﯽ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ ﭘﺬﯾﺮي ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ از ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﭘﺮوژه ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﻻزم ﺻﺤﺮاﺋﯽ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬رﻓﺘﺎري و ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺧﺎك‪ ،‬آزﻣﻮﻧﻬﺎي‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﺻﺤﺮاﺋﯽ ﻻزم و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ در‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ زﻟﺰﻟﻪ ذﮐﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﯽﺗﻮان ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎر )ﻧﻘﻄﻪاي‪،‬‬
‫ﺧﻄﯽ‪ ،‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﮔﺴﺘﺮده‪ ،‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﺧﻄﯽ ﻣﺜﻠﺜﯽ و ﻣﺤﺪود(‪ ،‬آب )در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺳﺎﮐﻦ و ﺗﺮاوش( ﺗﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﺑﺎد )ﺣﯿﻦ اﺟﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و در ﺧﻼل ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﭘﺸﺖ‬
‫دﯾﻮار(‪ ،‬ﻣﻮج‪ ،‬درﺟﻪ ﺣﺮارت‪ ،‬ﺗﻮرم و ﯾﺨﺒﻨﺪان را ﻧﺎم ﺑﺮد‪ .‬در اداﻣﻪ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد‬
‫ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ آﻧﻬﺎ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﮑﻮن‪ ،‬ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم ﺑﺎ‬
‫روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر و ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎ از‬
‫ﺣﺎﻻت ﺳﮑﻮن و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ روﺷﻬﺎي راﻧﮑﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻮﻟﻤﺐ و ﮔﻮهﻫﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﯿﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮش اﯾﻦ روﺷﻬﺎ ﻓﺮاﺗﺮ از آﻧﭽﻪ در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺰاﯾﺎ و ﻣﻌﺎﯾﺐ ﻫﺮ ﮐﺪام اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰ ﻟﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬از ﺷﯿﻮه‬
‫ﻣﻮﻧﻮﺑﻪ‪ -‬اﮐﺎﺑﻪ از دو روش ﮐﻮﻟﻤﺐ و روش ﮔﻮهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺒﻮﻟﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﻌﻨﻮان روش ﺑﺮ ﮔﺰﯾﺪه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ روش ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﻻﯾﻪاي ﺗﻌﻤﯿﻢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ اﺷﺒﺎع ﺑﻮدن ﺧﺎك و ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫آب ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻧﯿﺰ اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در‬
‫ﭘﺎﯾﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود ﻧﯿﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش و واژﮔﻮﻧﯽ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺪوده ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻻزم ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش و‬
‫واژﮔﻮﻧﯽ ذﮐﺮ ﻣﯽﮔﺮدد و در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ دﯾﻮارﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺪﻟﯿﻞ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك در زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮدة دﯾﻮارﻫﺎ و ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ و دورانﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روﺷﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ‪ Meyerhof‬اﺻﻼح ﺷﺪه‪ Hansen ،‬و ‪ Vesic‬در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ ذﮐﺮ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و روش ‪ Hansen‬ﺑﻌﻨﻮان روش ﺑﺮﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد و روﺷﻬﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اداﻣﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي آﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺤﮑﯿﻢ‪ ،‬و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎك‪،‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺳﻄﺢ ﺑﺎرﮔﺬاري و اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي و ﯾﺎ ﺻﻠﺒﯿﺖ ﺷﺎﻟﻮده ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬در ﭘﺎﯾﺎن‬
‫ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺴﺎﻟﻪدار در ﭘﯽ ﺳﺎزي اﺷﺎره و ﺳﭙﺲ ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﺻﻼح و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺧﺎك‬
‫ﺷﺎﻟﻮده و روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ اﺻﻼح ﺧﺎك ذﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ اﺻﻮل روش ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ و ﻣﯿﻠﮕﺮد‪ ،‬از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻬﺎي آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫اﺷﺘﻮ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﻌﯿﻦ‬
‫و ﺑﺮآورد ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎ و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﯿﻐﻪ و ﭘﺎﯾﻪ‬
‫دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪ دار و ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ دار‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻻزم در ﺣﺼﻮل ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻤﻦ و اﻗﺘﺼﺎدي اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﭼﻨﺪ روش ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ دار اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد و در ﭘﺎﯾﺎن‪ ،‬از‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ USBR‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ ﺧﻄﻮط ﮐﻠﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺼﻮل‬
‫ﻗﺒﻞ‪ :‬ﺑﺎرﮔﺬاري اﺻﻮﻟﯽ دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ﻻزم در ﺑﺮآورد ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ و اﺻﻮل ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﺳﺎزهاي‪ ،‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮي ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزي ﺗﺒﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن ﺛﺎﺑﺘﻬﺎي اوﻟﯿﻪ ﺑﻌﻨﻮان دادهﻫﺎي ورودي ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده )ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻻﯾﻪاي ﺑﻮدن ﺧﺎك(‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻣﯽﺗﻮان ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻣﻘﺎوﻣﺖ را ﺑﺮاي آرﻣﺎﺗﻮر و ﺑﺘﻦ در ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل آﯾﯿﻦ‬
‫ﻧﺎﻣﻪاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي وارد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺮد‪ .‬دو‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف وزن در روﻧﺪ ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ وارد ﮐﺮدن ﺛﺎﺑﺖ‬
‫و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ورودي‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﮐﻠﯿﻪ ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري و ﺳﺎزهاي را ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫اﺻﻮل ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ دﻫﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﯽﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪،‬‬
‫اﺑﺰارﮔﺬاري در دوران ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻫﮑﺸﯽ‪ ،‬ﺿﺮورت اﺟﺮاي زﻫﮑﺸﯽ‪ ،‬روﺷﻬﺎي‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش‪ ،‬ﻓﯿﻠﺘﺮ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت آن‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي زﻫﮑﺶ‪ ،‬زﻫﮑﺸﯽ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎزرﺳﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﺗﻌﻤﯿﺮات‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺑﺘﻦ‪،‬‬

‫ﺣﺪود ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ آرﻣﺎﺗﻮر‪ ،‬راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﻟﺮزهﺧﯿﺰ‪ ،‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ و درزﻫﺎي ﺣﺮﮐﺘﯽ )اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ و درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ( ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﻘﺶ اﺑﻌﺎد‬
‫دﯾﻮار و اﺟﺰاي آن‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺘﻦ )اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪن ﻋﻤﻠﯿﺎت‬
‫ﻫﯿﺪراﺳﯿﻮن ﯾﺎ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮدن ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﯿﺪراﺳﯿﻮن ﺑﺘﻦ و ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ(‪،‬‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻧﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﻬﺎي ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺘﻦ و آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪،‬‬
‫ﺗﺮاوش و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬در ﭘﺎﯾﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯿﻬﺎي‬
‫دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﯽ ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي‪ ،‬ﺗﺠﺎرب ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه در دو ﺑﺨﺶ اراﺋﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﻧﺘﻬﺎي ﮔﺰارش ﭼﻬﺎر ﺿﻤﯿﻤﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﯿﻤﻪ اول ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮاﺟﻊ و‬
‫در ﺿﻤﯿﻤﻪ دوم ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﻼﯾﻢ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺿﻤﺎﯾﻢ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ذﮐﺮ دو ﻣﺜﺎل ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺮاي ﻃﺮح دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪدار و ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺿﻤﻨﺎً ﺟﺪاول‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪ دار و ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ﻧﯿﺰ ﺑﺼﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻋﺮﺿﻪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4-1‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ روﺷﻬﺎ و ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي‬
‫اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ اﺻﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ )‪(Cantilever Walls‬‬
‫• دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار )‪(Counterfort Walls‬‬
7 ‫ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬‫راﻫﻨﻤﺎي‬
‫ در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‬.‫ﺿﻤﻨﺎً در ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺎﻟﻮده ﻧﻮع ﺳﻄﺤﯽ آن ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‬
.‫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺠﺰا اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‬،‫ﺑﻪ ﭘﯽ ﻋﻤﯿﻖ‬
‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه‬-5-1

‫ ﺗﻼش‬،‫در ﺗﻬﯿﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ "ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ" و "راﻫﻨﻤﺎي ﻃﺮاﺣﯽ" و ﻧﺤﻮه اراﺋﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ و ﺗﺠﺎرب ﺷﺨﺼﯽ‬،‫ ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﯽ‬،‫ ﮐﺘﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‬،‫ﺷﺪه ﮐﻪ از ﭼﻨﺪ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ دﻧﯿﺎ‬
،‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه آﻣﺪه اﺳﺖ‬،‫ اﮔﺮﭼﻪ در اﻧﺘﻬﺎي ﮔﺰارش‬.‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‬
:‫ ﻋﻤﺪهﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ذﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬،‫در اﯾﻨﺠﺎ‬
: ‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
1. AASHTO (American Association of State Highway and
Transportation Officials). 1996. Standard Specifications for
Highway Bridges, Sixteenth Edition (1998 Interim Revisions),
Washington D.C.
2. Bowles, J.E. 1996. Foundation Analysis and Design. 5th Edn.,

McGraw Hill Book Company, New York.
3. BS 8002 1994. Code of Practice for Earth Retaining Structures.

British Standards Institution, UK.
4. Canadian Geotechnical Society, CGS 1992. Canadian

Foundation Engineering Manual. 3rd Edn., BiTec Publisher, BC.
5. Clayton, C.R.I., Militistky, J., and Woods, R.I. 1993. Earth

Pressure and Earth-Retaining Structures. 2nd Edn., Blackie
Academic & Professional, Glasgow, UK.
6. Das, B.M. 1995 Principles of Foundation Engineering. 3rd Edn.,

PWS Publishing Company, Boston, USA.
‫ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬‫راﻫﻨﻤﺎي‬ 8
7. Ebeling, R.M., and Morison Jr, E.E. 1992. The Seismic Design
of Waterfront Retaining Structures. US Naval Civil Engineering
Laboratory, Port Hueneme, CA., Technical Report ITL-92-11,
NCEL TR-939.
8. TDTERSM 2001. Tennessee Department of Transportation

Earth Retaining Structures Manual. Tennessee, USA.
9. PIANC 2001. Seismic Design Guidelines for Port Structures.

Working Group No. 34 of the Navigation Commission
International Navigation Association, Balkema Publishers.
10. Tschebotarioff, G.P. 1962. Retaining Structures. Chap. 5 in

Foundation Engineering, Ed. G.A. Leonards, McGraw-Hill, New
York.
11. TSPHFJ 1991. Technical Standards for Port and Harbour

Facilities in Japan. The Overseas Coastal Area Development
Institute of Japan, Ministry of Transport, Japan.
12. USACE 1994a. Retaining and Flood Walls. U.S. Army Corps of
Engineers, No. 4, ASCE Press, ASCE, New York.
13. USACE 1999. Guidelines on Ground Improvement for

Structures and Facilities. U.S. Army Corps of Engineers, ETL
1110-1-185, Washington D.C.
14. USDN, 1983. (NAVFAC DM 7.2, 1982). Design Manual: Soil

Mechanics, Foundations and Earth Structures. US Department of
the Navy, Washington D.C.
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫‪ -1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﻮر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮔﺎم‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﺎرﺑﺮد ﺧﺎص آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﺴﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري و ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎك و‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ آن ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر دﻗﯿﻖ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻗﺪم اوﻟﯿﻪ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع‬
‫دﯾﻮار ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮار ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻧﻮع ﺑﻬﯿﻨﻪ‪،‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي و ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺮاﯾﯽ در ﻣﺤﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺄﮐﯿﺪ اﺳﺖ در ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ اوﻟﯿﻪ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺑﻮﯾﮋه ﺧﺎك زﯾﺮ ﭘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه واﺳﺎس اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻧﻮع دﯾﻮار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ داﺷﺘﻦ و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺧﺎك‬
‫ﭼﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ و ﭼﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در ﻓﺼﻞ ﺑﻌﺪ‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-2‬روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬

‫در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل روﺷﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي‬
‫اﺟﺮاﯾﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑﻄﻮر ﻋﻤﺪه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﯾﮏ روش ﺳﻨﺘﯽ و ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﺎن‬
‫آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻧﻮع دﯾﻮاري را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻼً اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدهاﻧﺪ و ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺗﺠﺎرب‬
‫ﻗﺒﻠﯽ‪ ،‬از روش ﻃﺮاﺣﯽ آن اﻃﻤﯿﻨﺎن دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ اﺻﻞ ﮐﻠﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﮔﺮدد و‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬وﺟﻮد ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻄﺢ‬
‫آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎك ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ و ‪ ...‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺻﻠﺐ و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺻﻠﺐ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ را‬
‫اﺳﺎﺳﺎً از وزن ﺧﻮد ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﺑﺘﻨﯽ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺿﺨﯿﻢ ﺑﺘﻨﯽ‪،‬‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ و ﺑﻌﻀﯽ از دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺣﺮﮐﺎت ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﯿﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎﯾﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﻃﺮهاي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﯾﺎ دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺳﭙﺮي رﯾﺸﻪدار ﯾﺎ دﯾﻮارﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺣﺮﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-2‬اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫‪ 1-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ )‪(Gravity Walls‬‬
‫ﺳﺎدهﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ از ﻧﻮع وزﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﻣﺼﺎﻟﺤﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺳﻨﮓ‪ ،‬آﺟﺮ‪،‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﺣﺠﯿﻢ ﺑﺘﻨﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ازﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ وﺳﺎﯾﻞ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻋﻤﺪه ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ارﺗﻔﺎع دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 4‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ و ﺑﻨﺪرت ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ اﺟﺮا‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﯾﺪاري اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ دﯾﻮارﻫﺎ اﺻﻮﻻً ﺑﻪ ﮐﻤﮏ وزن آﻧﻬﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﺑﻌﺎد اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ ﻧﺎﺷﯽ از آﻧﻬﺎ درون ﯾﮏ ﺳﻮم ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﻪ ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮد‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت ﺗﻨﺸﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ در ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪاي از دﯾﻮار ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬اﺑﻌﺎد دﯾﻮار وزﻧﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 1-2‬در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ )‪1‬و‪ .(2‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺪون ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺴﻠﺢﮐﻨﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺎص و اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﻧﺎﭼﯿﺰي ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ را در وﺟﻪ دﯾﻮار ﮐﻪ‬
‫ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺠﺎز داﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻨﮑﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻮﻗﺘﯽ و ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار وزﻧﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ‬

‫‪ -2-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ )‪(Gabion Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ اﺳﺎﺳﺎً از ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ و ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﮔﺎﻟﻮاﻧﯿﺰه و ﯾﺎ ﺗﻮرﻫﺎي ﭘﻠﯿﻤﺮي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ درون آن ﺑﺎ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ درﺷﺖ ﯾﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﭘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫و از ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺰاﯾﺎي اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮي و ﺳﻬﻮﻟﺖ اﺟﺮاي آﻧﻬﺎﺳﺖ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻠﻮﮐﻬﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ را در ﻣﺤﻞ دﯾﮕﺮي ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي دﯾﻮار ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري داﺧﻠﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺷﺒﮑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻧﺤﻮة ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ‬
‫ﺷﺪن رﺷﺘﻪﻫﺎي ﺗﻮرﻫﺎي ﭘﻠﯿﻤﺮي ﯾﺎ ﺗﺴﻤﻪﻫﺎي ﻓﻠﺰي و ﮐﯿﻔﯿﺖ اﺟﺮا دارد‪.‬‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮي اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﺷﺒﺎع ﺷﺪن‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك ﮐﻒ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﻋﺎم دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ ذوزﻧﻘﻪاي ﺑﻮده اﻣﺎ وﺟﻮه ﺑﯿﺮوﻧﯽ وﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺻﺎف ﯾﺎ ﭘﻠﻪاي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﭘﻠﻪاي آن ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-2‬دﯾﻮار ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ‬

‫در ﺳﻮاﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ آب ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ اﺟﺎزه زﻫﮑﺸﯽ ﺳﺮﯾﻊ آب ﻧﻔﻮذي را ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﭘﺸﺖ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﯿﻠﺘﺮ ﻻزم ﺷﻮد ﺗﺎ از ﺷﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪن رﯾﺰداﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ درون ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮔﺎﺑﯿﻮن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺤﺎﺳﻦ دﯾﮕﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻓﻀﺎي ﯾﺦ زده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺣﻔﺮات در ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫دﯾﻮار‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه ﻣﺘﻮرم ﺷﺪن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﻨﺘﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﻬﻮارهاي )‪(Crib Walls‬‬

‫اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﻧﯿﺰ از ﻧﻮع وزﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻗﻄﻌﺎت ﭼﻮب ﯾﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ‬
‫ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺷﮑﻞ ‪ 3-2‬و درون آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ داﻧﻪاي ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﭘﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﮐﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ )ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ‪ 6‬ﺗﺎ‪ 9‬ﻣﺘﺮ( ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻄﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺰﯾﺖ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي آﻧﻬﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﺑﺰرﮔﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ آﺳﯿﺒﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺳﺎﺧﺖ آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺘﺎً آﺳﺎن اﺳﺖ‬
‫و ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﺳﺎده و اﺑﺘﺪاﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد و زﻫﮑﺸﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﯾﻦ‬
‫دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﯾﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﻠﻮ ﺗﺎ ﻋﻘﺐ ﻗﻔﺴﻪ )ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮار(‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﺴﺖ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺎﺷﯽ از زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﺒﻮد اﺗﺼﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﻋﻀﺎي ﻗﻔﺴﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺎﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ در اﻋﻀﺎي ﻗﻔﺴﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﻮد دﯾﻮار‬
‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(3‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﺧﻞ اﯾﻦ ﻣﺨﺰﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ از ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﻌﺪي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪headers‬‬
‫‪Stretcher‬‬ ‫‪Cells filled with compacted Soil‬‬
‫‪Retained Soil‬‬
‫‪here‬‬
‫‪Retained Soil‬‬
‫‪Face of wall‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪-3-2‬دﯾﻮار ﮔﻬﻮارهاي‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﻬﻮارهاي ﻋﻤﺪﺗﺎً از ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺲ ﻗﺎب واﺣﺪﻫﺎي ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺧﺎك ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﯾﺎ ﭼﻮب ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﺑﻬﺎ و ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﭼﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﭘﻮﺳﯿﺪن‪ ،‬ﺧﻮرده ﺷﺪن و از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺗﺪرﯾﺠﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻤﻠﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﭼﻮن ﻣﻮرﯾﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮدن ﻣﯽﺗﻮان‬
‫از ﭼﻮﺑﻬﺎي ﻋﻤﻞ آﻣﺪه و ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -4-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺨﺰﻧﯽ )‪(Bin Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ از ﻣﺨﺰنﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﯾﺎ ﻓﻠﺰي اﺣﺪاث ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ در اﺻﻞ ﻧﻮﻋﯽ دﯾﻮار‬
‫ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﻓﻠﺰي آن از واﺣﺪﻫﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اﺟﺰاي آن‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع ﺑﺘﻨﯽ آن از‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﺟﺰاي آن ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯿﻬﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺟﺰاي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دﯾﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ داﺧﻞ واﺣﺪﻫﺎي‬
‫دﯾﻮار‪ ،‬ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‪ ،‬زﻫﮑﺸﯽ و‪ ...‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﻗﺒﻞ ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﻬﻮارهاي ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺷﮑﻞ‪ 4-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي‬
‫اﺟﺰاي ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺘﻨﯽ ﯾﺎ ﻓﻠﺰي‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -4-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺨﺰﻧﯽ‬
‫‪ -5-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞاز ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬
‫)‪(Interconnected H concrete-Block‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ وزﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻗﻄﻌﺎت ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﺑﺘﻨﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺟﻬﺖ و ﺑﺎ‬
‫درﮔﯿﺮي زﺑﺎﻧﻪﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﻪﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﺑﺰرگ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ آﺳﯿﺒﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه دﯾﻮار وارد ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻓﺸﺎر و ﺑﺮش اﻋﻤﺎل ﮐﻨﻨﺪ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﻧﺎﭼﯿﺰي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ دﯾﻮار ﺑﻪوﺟﻮد آﯾﺪ ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪاي از روي ﻗﻄﻌﻪ دﯾﮕﺮ ﻋﻤﻼً ﻣﻄﺮح‬
‫ﻧﯿﺴﺖ و ﻟﺬا ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮدن اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ دﯾﻮارﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻣﺰﯾﺖ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ آن اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﮐﺎﺷﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن و ﮔﻠﻬﺎ درون ﻓﻀﺎي ﺟﻌﺒﻪاي ﺷﮑﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ‪.‬ﮐﻪ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي از آن در ﺷﮑﻞ‪ 5-2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد)‪.(4‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -5-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻗﻄﻌﺎت ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﺑﺘﻨﯽ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ‪ 5-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﻠﻮﮐﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﯾﮏ ﻣﺘﺮ در‬
‫ﺟﻬﺖ ‪ y‬و ‪ z‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ دﯾﻮار در ﺟﻬﺖ ‪ x‬ﺑﺮ اﺳﺎس ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -6-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي )‪(Cantilever Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً از ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﺼﻮرﺗﻬﺎي ‪ T‬و‪ L‬ﺷﮑﻞ ﺑﮑﺎر‬
‫ﻣﯽروﻧﺪ و ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻃﺮهاي ﺧﻮد ﺗﻮدة ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﯾﻮار را ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و اﺻﻮﻻً‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﻮد را از وزن ﺧﺎك روي ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار از ‪ 6-7‬ﻣﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ )‪ (Counterfort‬ﯾﺎ ﺟﻠﻮﺑﻨﺪ )‪ (Buttressed‬ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﯿﻐﻪ‬ ‫ﺗﯿﻐﻪ‬
‫ﭘﻨﺠﻪ‬ ‫ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ L‬دﯾﻮار ﻃﺮه اي‬
‫ﭘﻨﺠﻪ‬
‫ﮐﻠﯿﺪ ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫ﮐﻠﯿﺪ‬
‫دﯾﻮار ﻃﺮهاي‪ T‬ﺷﮑﻞ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -6-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻃﺮهاي‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺎرب ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ‪ ،‬اﺑﻌﺎد دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‪ 7-2‬اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ در ﯾﮏ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺑﻌﺎد دﻗﯿﻖ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻓﺼﻞ ‪ 9‬اﯾﻦ ﮔﺰارش ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻓﺼﻞ ‪ 6‬و ‪ 7‬در‬
‫ﻣﻮرد ﭘﺎﯾﺪاري اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﻔﺼﻞﺗﺮ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ - 7-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ‬
‫‪-7-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار )‪(Counterfort Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ از ﻧﻮع ﻃﺮهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﯿﻐﻪ دﯾﻮار را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬از اﯾﻦ رو ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﺧﻤﺸﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‬
‫اﺻﻮﻻً در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ اوﻻً اﻣﮑﺎن اﺟﺮاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺪرون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬ﺛﺎﻧﯿﺎً دﯾﻮار ﻣﺮﺗﻔﻊ )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از‪ 6-7‬ﻣﺘﺮ( و ﺛﺎﻟﺜﺎً ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‬
‫)ﺷﮑﻞ‪ .(8-2‬ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺤﺖ ﮐﺸﺶ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﮑﻞ‪ 8-2‬اﺑﻌﺎد ﻣﺘﺪاول دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﺮاي راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫و اﮔﺮ از ﻧﻈﺮ اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ازﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺎزكﺗﺮ ﻫﻢ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻓﻮﻻد و دﺳﺘﻤﺰدﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬در اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮ ﺑﻮدن‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ دﯾﻮارﻫﺎ ﺟﺎي ﺗﺮدﯾﺪ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ارﺗﻔﺎع‬
‫دﯾﻮار ﺑﯿﺶ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪- 8-2‬دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮﯾﻦ روش ﺑﻪدﺳﺖآﯾﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻪﺗﺮﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺣﺪود ﯾﮏ‬
‫دوم ﺗﺎ ﯾﮏ ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻟﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺑﺘﺪاي دﯾﻮار و ﯾﺎ در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪاي از اﺑﺘﺪاي دﯾﻮار ﺗﻌﺒﯿﻪ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺮح اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا از‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺟﺮاﯾﯽ دو ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ در ﻣﺤﻞ ﻫﺮ درز ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮﯾﻪ‬
‫ﻣﺘﺪاول ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﯿﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ اوﻟﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ از اﺑﺘﺪاي دﯾﻮار را در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي آﻧﮑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮔﺸﺘﺎور ﺧﻤﺸﯽ در ﻣﺤﻞ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪﻫﺎ و در ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫واﻗﻊ در وﺳﻂ ﺑﯿﻦ دو ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/41‬ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﺑﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬در ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻠﯽ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺎدل دﯾﻮار ﭘﺪﯾﺪ ﻧﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ را‬
‫ﺑﺪون ﭘﻨﺠﻪ ﻃﺮح و اﺟﺮا ﮐﺮد‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎدر در ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ و ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫آﻧﻬﺎ در ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -8-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﺟﻠﻮﺑﻨﺪدار )‪(Buttressed Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ‬
‫ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗﯿﻐﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎري ﺑﺘﻨﯽ در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﯿﻐﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﺎري ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ در ﻋﻤﻞ ﺑﻨﺪرت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد زﯾﺮا ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻓﻀﺎي ﺟﻠﻮي دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن در دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ وﻣﺎﻧﻊ از اﺟﺮاي ﺗﯿﻐﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎري‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻠﻨﺪ )‪ 10-12‬ﻣﺘﺮ( ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮوﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -9-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي )‪(Relief Shelves‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ و در ﺻﻮرت‬
‫ﺿﺮورت ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻧﻬﺎﯾﺖ دﻗﺖ در اﺟﺮا ﻻزم دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً از ﯾﮏ دﯾﻮار‬
‫ﻃﺮهاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ در ﻓﻮاﺻﻠﯽ در ارﺗﻔﺎع از داﻟﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪه و‬
‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻃﻮل اﯾﻦ داﻟﻬﺎ در اﻓﻖ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﮔﻮة‬
‫ﺷﮑﺴﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك را از ﻃﺮﯾﻖ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺎ ﺧﻮد ﺟﺬب‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ )ﺷﮑﻞ ‪.(9-2‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻤﺪه اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ دال ﺑﺘﻨﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺗﯿﻐﻪ دﯾﻮار اﺟﺮا ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﻧﺒﺎل آن ﻻﯾﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫ﺑﻌﺪي ﺑﺮ روي دال ﺑﺘﻨﯽ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه و ﮐﻮﺑﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد و دال ﺑﺘﻨﯽ ﺑﻌﺪي اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد و‬
‫ﺑﻬﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺟﺮاي اﯾﻦ داﻟﻬﺎ از ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ در ارﺗﻔﺎع ﺗﯿﻐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎرﮔﺬاري اﯾﻦ‬
‫داﻟﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ در ﺷﮑﻞ ‪ 9-2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﺑﺪون داﻟﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ اﺳﺖ زﯾﺮا‬
‫اﯾﻦ داﻟﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺑﺮﺷﯽ و ﺧﻤﺸﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه در اﺛﺮ وزن ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ روي ﺧﻮد را ﺑﻪ‬
‫ﺗﯿﻐﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ )‪.(1‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ در اﺟﺮا‪ ،‬رﺳﯿﺪن ﺑﻪ درﺟﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل درﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي‬
‫داﻧﻪاي و ﻧﺸﺴﺖﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﻌﺪي در اﯾﻦ ﺧﺎكﻫﺎ و ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه‪،‬‬
‫در درازﻣﺪت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از درﺟﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در زﻣﺎن‬
‫اﺟﺮا‪ ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺰرﮔﯽ در داﻟﻬﺎي اﻓﻘﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻧﺸﺴﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در داﻟﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺒﺐ ﭼﺮﺧﺶ آﻧﻬﺎ ﺷﺪه ﺑﻄﻮريﮐﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻟﻨﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﯿﻐﻪ وارد ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﺒﺐ ﭼﺮﺧﺶ ﺗﯿﻐﻪ ﺑﻄﺮف داﺧﻞ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﻪ ﺗﯿﻐﻪ وارد ﮐﺮده و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي آن‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﺟﻮد ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي زﯾﺎدي در ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺗﯿﻐﻪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ اﯾﻦ ﺧﻤﺸﻬﺎي اﺿﺎﻓﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﯾﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﮐﺎرآزﻣﻮده‬
‫و اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻻزم در دﺳﺘﺮس ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي دﯾﻮار ﺑﺎ اﺑﺰارﮔﺬاري ﻻزم‪،‬‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﻮار ﻣﺮﺗﺒﺎً ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ - 9-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي‬
‫‪ -10-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ )‪(Semi–Gravity Walls‬‬

‫اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ داراي ﮐﻤﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮد ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه در وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار )ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ(‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از ﺗﯿﻐﻪ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪو ﺑﻪ درون ﭘﺎﯾﻪ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ را ﺗﺎ ﺣﺪي ﮐﺎﻫﺶ داد )ﺷﮑﻞ ‪.(10-2‬‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮد‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -10-2‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ داراي اﻧﺪﮐﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه در وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫‪ -11-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي )‪(Sheet- Pile Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﻟﺐ ﺳﺎﺣﻞ و ﯾﺎ ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎي ﻣﻮﻗﺖ و ﺣﺘﯽ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺴﺎﻟﻪدار ﭼﻮن رس‬
‫ﻧﺮم‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﭘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺟﺮاي اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده و ﺑﺎ‬
‫روﺷﻬﺎي ﮐﻮﺑﺸﯽ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎي ﻣﻮﻗﺖ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎك از‬
‫راﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﺳﭙﺮﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﭼﻮب اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه در‬
‫دﻫﺎﻧﻪﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺎ ‪ 2‬ﻣﺘﺮ و ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 2‬ﻣﺘﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﯽﺗﻮان از ﭼﻮب اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‬
‫ﭼﻮب ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﭘﻮﺳﯿﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪي درازﻣﺪت ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫روﺷﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺰرﯾﻖ و ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ روﺷﻬﺎ اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر داﯾﻤﯽ ﺧﺎك‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺻﻮﻻً ﺑﺮاي اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ دﯾﻮارﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻔﺤﺎت ﻓﻮﻻدي ﺳﭙﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ و ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ زﯾﺮا ﻣﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را در وزﻧﻬﺎي ﺳﺒﮏ و اﺷﮑﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻤﻞ ﺧﻤﺸﻬﺎي ﺑﺰرگ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﮐﻤﺎﻧﺸﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻫﻨﮕﺎم ﮐﻮﺑﺶ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﺠﺪد از آﻧﻬﺎ در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز و اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻮل دﯾﻮار در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻮﺷﮑﺎري ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺮد‪ .‬ﻧﻮﻋﯽ از اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺳﭙﺮﻫﺎي ﺻﻔﺤﻪاي ﻃﺮهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري آﻧﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن آﻧﻬﺎ از ﺳﻄﺢ ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﯾﻮار دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺳﺎزهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺗﯿﺮ ﻃﻮﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و آب ﺷﺴﺘﮕﯽ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻮاﺣﻞ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﻻﺳﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﻣﻌﻀﻞ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد زﯾﺮا‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري آﻧﻬﺎ از ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎك ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﭙﺮ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮاي ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﮐﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ )ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ( اﻗﺘﺼﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮان ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ اﯾﻦ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮﻗﺖ ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -12-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه )‪(Anchored Sheet-Pile Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﻮد را از ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﺧﻮد در ﺧﺎك و ﻧﯿﺰ از ﻣﻬﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺣﻮاﻟﯽ رأس دﯾﻮار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻣﻮاردي دﯾﮕﺮ ﻣﺜﻼً در دﯾﻮارﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﭘﻞﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪﻫﺎ ارﺗﻔﺎع اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﻪ‪ 20‬ﻣﺘﺮ ﻫﻢ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺎر ﺑﻨﺪﻫﺎ در اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻤﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي‬
‫ﺧﻤﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در دﯾﻮار ﺳﭙﺮي‪ ،‬و ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ ﺳﭙﺮ درون ﺧﺎك ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﯾﻮار‬
‫ﺳﭙﺮي ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﭼﻨﺪ ردﯾﻒ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪ ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺧﻤﺶ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ و ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ ﺳﭙﺮ درون ﺧﺎك‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮﺗﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻪ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮان از‬
‫ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ ﺷﮑﻞ‪ .11-2‬ﻣﻬﺎرﻫﺎي ﺗﮑﯽ از ﻣﯿﻠﻪﻫﺎﯾﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﻠﻮك ﺑﺘﻨﯽ ﯾﺎ ﺗﯿﺮ ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار در ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﻣﻌﻘﻮل ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر ﻣﯿﻠﻪﻫﺎ از ﺷﻤﻊ ﺗﮑﯽ ﯾﺎ ﮔﺮوﻫﯽ‪ ،‬ﺷﻤﻊ ﻫﺎي ﺳﭙﺮي‪ ،‬و ﯾﺎ داﻟﻬﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻧﯿﺰ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎرﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﮥ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪه در‬
‫ﺟﻠﻮي ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺪاﺧﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﮥ ﻓﻌﺎل ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﮔﺮوه ﺷﻤﻊ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻗﺎب و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ دال ﺑﺘﻨﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬از اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺳﺴﺖ ﺗﺮاﮐﻢ‬
‫ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﮔﯿﺮدارﮐﻨﻨﺪه ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ در ﺧﺎك‬
‫ﺟﻮاﺑﮕﻮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬در ﺷﯿﻮهاي دﯾﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻣﻬﺎري ﮐﻪ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً از ﭘﺮوﻓﯿﻞ ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و ﺑﺼﻮرت ﻣﻮرب و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ زاوﯾﮥ ‪ 45°‬ﺑﻪ دﯾﻮار‬
‫ﺳﭙﺮي وﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد )ﺷﮑﻞ‪.(11-2‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -11-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه و روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫روش دﯾﮕﺮ ﺑﺮاي ﻧﺼﺐ ﻣﻬﺎرﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻬﺎر ﻣﺪﻓﻮن در ﺧﺎك اﺳﺖ ﮐﻪ از ﯾﮏ ﻣﯿﻠﻪ ﯾﺎ‬
‫ﮐﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻃﻮل ﮐﺎﻓﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و ﺗﺎ ﺧﺎك ﺳﻔﺖ ﯾﺎ ﺳﻨﮓ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و اﻃﺮاف آن ﺗﺰرﯾﻖ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎك ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دﯾﻮار ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -13-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه )‪(Diaphragm Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ در ﭘﯽ ﺳﺎزﯾﻬﺎي ﻋﻤﯿﻖ‪ ،‬زﯾﺮﮔﺬرﻫﺎي ﺗﺮاﻓﯿﮏ‪ ،‬اﯾﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺧﻄﻮط‬
‫ﺗﺮاﻓﯿﮏ زﯾﺮزﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻧﻠﻬﺎ‪ ،‬ﭘﺎرﮐﯿﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺻﻨﻌﺘﯽ زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﺳﻮاﺣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫و ﻧﺤﻮة اﺟﺮاي آﻧﻬﺎ ﻃﻮري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻘﻬﺎي زﯾﺎد‪ ،‬ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﺣﻔﺎري اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻔﺮ ﺷﯿﺎر و ﭘﺎﯾﺪارﮐﺮدن ﺟﺪارهﻫﺎي آن )در ﺻﻮرت ﻟﺰوم( ﺑﺎ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ ﻣﯽﺗﻮان ﻗﻔﺴﻪ‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮد را درون ﺷﯿﺎر ﻗﺮارداده و ﺳﭙﺲ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ را ﭘﻤﭗ و ﺑﺘﻦرﯾﺰي دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ را آﻏﺎز ﮐﺮد‬
‫)ﺷﮑﻞ ‪.(12-2‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -12-2‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪاي دﯾﻮارﻫﺎي دﯾﺎﻓﺮاﮔﻤﯽ‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ ردﯾﻒ ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺟﻨﺲ زﻣﯿﻦ داراي وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً رﺋﻮس ﺷﻤﻌﻬﺎ ﺑﺎ ﮐﻼﻫﮏ ﺳﺮ‬
‫ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﯿﻦ ﺷﻤﻌﻬﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﮔﺮدد )ﺷﮑﻞ‪.(13-2‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -13-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺷﻤﻌﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﮐﻼﻫﮏ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬
‫‪ -14-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻣﻤﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻣﺘﺪاﺧﻞ‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ از ﯾﮏ ردﯾﻒ ﺷﻤﻌﻬﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮدن ﺷﻤﻌﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﯿﻠﮕﺮد ﺑﺼﻮرت ﺗﻨﻬﺎ ﯾﺎ ﻗﻔﺴﻪاي ﯾﺎ از ﭘﺮوﻓﯿﻞ‬
‫ﺗﯿﺮآﻫﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻣﻤﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻣﺘﺪاﺧﻞ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ درﻣﯿﺎن ﻣﺴﻠﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﺟﺮا‪،‬‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﻣﯽﺗﻮان ﺷﻤﻊﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ را اﯾﺠﺎد و ﺑﺮاي ﮔﯿﺮش ﺑﺘﻦ ﻣﺪﺗﯽ ﺻﺒﺮ ﮐﺮد‪ .‬ﻣﺤﻞ ﻧﺼﺐ‬
‫ﺷﻤﻊ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻗﺒﻼً ﺣﻔﺎري ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﯿﺮش ﺑﺘﻦ ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻏﯿﺮﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺣﻔﺎري‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻣﺴﻠﺢ اﺟﺮا ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف داﯾﻤﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -15-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺘﺸﮑﻞ از رﯾﺰﺷﻤﻌﻬﺎ )‪(Micropile Walls‬‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ از ﯾﮏ ردﯾﻒ رﯾﺰ ﺷﻤﻊ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺎﯾﺪاري ﯾﮏ ﺷﯿﺐ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻟﻐﺰش را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي ﺷﻤﻌﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﻄﺢ‬
‫ﻟﻐﺰش ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ رﯾﺰ ﺷﻤﻌﻬﺎ را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﮐﻼﻫﮏ‬
‫ﺑﻬﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﮐﺮد )ﺷﮑﻞ‪ .(14-2‬اﯾﻦ رﯾﺰ ﺷﻤﻌﻬﺎ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻧﺰدﯾﮏ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻤﻠﮑﺮد رﯾﺰﺷﻤﻌﻬﺎ در ﺣﻘﯿﻘﺖ دوﺧﺘﻦ ﺗﻮدهاي از ﺧﺎك‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮده دﯾﮕﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﺑﺼﻮرت ﺳﺎزه ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ رﻓﺘﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ‪ ،‬ﮐﺸﺸﯽ و ﺑﺮﺷﯽ ﺷﻤﻌﻬﺎ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺷﯿﺐ‬
‫ﺑﻄﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫دال ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬
‫رﯾﺰ ﺷﻤﻊ ﻫﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -14-2‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺘﺸﮑﻞ از رﯾﺰ ﺷﻤﻌﻬﺎ‬

‫‪ -16-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺗﻮأم ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺴﻠﺢﮐﻨﻨﺪه )دﯾﻮارﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ‬

‫روﺷﻬﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ(‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك وﮐﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ آن ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫را ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻈﯿﺮ ژﺋﻮﺗﮑﺴﺘﺎﯾﻞ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮد )‪ 5‬و ‪ .(6‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﺟﺪﯾﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻣﯽﺗﻮان از اﺟﺰاي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه در ﭼﻨﺪ ﻻﯾﻪ و ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ اﻓﻘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬وﺟﻮد اﯾﻦ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻌﻨﻮان اﺟﺰاي ﻣﻘﺎوم ﮐﻨﻨﺪه ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺑﻌﻀﺎً از ﻧﻘﻄﻪﻧﻈﺮ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻮاد آﻻﯾﻨﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ دوام ﺑﻮده و‬
‫در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در ﺗﺮازﻫﺎي ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮي ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻼوه ﺑﻌﻀﺎً ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻌﻨﻮان زﻫﮑﺶ‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب را در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و اﺛﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آب را در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﮐﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ اﺟﺰاي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه در ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ژﺋﻮﮔﺮﯾﺪ‪ ،‬ژﺋﻮﺗﮑﺴﺘﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻧﻮارﻫﺎي ﻓﻠﺰي‪ ،‬ﻣﯿﻠﻪاي ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﻠﮕﺮد ﯾﺎ ﻣﯿﺨﮑﻮب و‬
‫ﯾﺎ داﻟﻬﺎي ﮐﻢ ﻋﺮض ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﻠﮑﺮد اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ در زﻟﺰﻟﻪﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﻮارﻫﺎي وزﻧﯽ ﯾﺎ ﻃﺮهاي ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ژﺋﻮﺗﮑﺴﺘﺎﯾﻞ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل در زﻟﺰﻟﻪ ‪ 1995‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﺑﻪ ژاﭘﻦ ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ 7/2‬رﯾﺸﺘﺮ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫وزﻧﯽ ﻗﺪﯾﻤﯽ‪ ،‬ﺑﺘﻨﯽ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺧﻄﻮط راهآﻫﻦ‪ ،‬ﺑﻄﻮر‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﺑﺴﯿﺎري از دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻧﯿﺰ دﭼﺎر آﺳﯿﺐﻫﺎي ﺟﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ژﺋﻮﺗﮑﺴﺘﺎﯾﻞ ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﯿﺰ از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ از ﺧﻮد‬
‫ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ )‪ 7‬و ‪.(8‬‬
‫‪ -17-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻻﺳﺘﯿﮑﻬﺎي ﻓﺮﺳﻮده‬

‫اﺧﯿﺮاً ﺑﺪﻻﯾﻞ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﺧﻮر ﺗﺤﺴﯿﻦ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻻﺳﺘﯿﮑﻬﺎي ﻓﺮﺳﻮده‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ در ﻧﮕﻬﺪاري ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﺤﻮل در ﮐﺸﻮرﻫﺎي اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ‬
‫)‪ ،(9‬ﻓﺮاﻧﺴﻪ )‪ ،(10‬آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﮐﺎﻧﺎدا )‪ ،(11‬ﭼﺸﻤﮕﯿﺮﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺳﺎﯾﺖ‬
‫داﻧﺸﮕﺎه اوﺗﺎوا دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 57‬ﻣﺘﺮ و ﻋﺮض ‪ 17‬ﻣﺘﺮ از ‪ 10000‬ﺣﻠﻘﻪ ﻻﺳﺘﯿﮏ‬
‫ﻓﺮﺳﻮده ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭼﺴﺒﻨﺪه و ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﯾﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻃﻨﺎﺑﻬﺎي‬
‫ﭘﺮوﭘﯿﻠﯿﻦ ﺑﻬﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻧﺪازهﮔﯿﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و دﻗﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آﻧﮑﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﺑﺎ‬
‫ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﻮﺑﯽ اﺟﺮا ﺷﻮد‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ در ﺧﻮر ﺗﻮﺟﻪ آن اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬وﺟﻮد‬
‫ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده درﻣﺠﺎورت آب‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﯿﻤﻬﺎي ﻓﻠﺰي اﻃﺮاف ﻻﺳﺘﯿﮏ در درون ﻣﻮاد‬
‫ﻻﺳﺘﯿﮏ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺪﻓﻮن و ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﺗﺄﺛﯿﺮي ﺑﺮ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﻧﺪارد )‪.(12‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -15-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي اﺟﺮا ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده‬

‫‪ -18-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻘﺎوم ﮐﻨﻨﺪه‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺼﻮرت وزﻧﯽ‪ ،‬ﻧﯿﻤﻪوزﻧﯽ‪ ،‬ﻃﺮهاي‪ ،‬ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﯾﺎ‬
‫اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﮐﺎﻣﭙﻮزﯾﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺧﺎك ﺑﺎﻧﻀﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه و‬
‫ﻣﻘﺎوم ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻘﺎومﺗﺮ ﮐﺮدن آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي‬
‫ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺑﻌﺎد دﯾﻮار ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت وﺳﯿﻌﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ ‪ 13‬ﺗﺎ ‪ 23‬اﺷﺎره ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺻﻮﻻً از ﻧﻮارﻫﺎي ﭘﻠﯽ اﺗﯿﻠﻦ‪ ،‬ﻓﺎﯾﺒﺮﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮارﻫﺎي ﻓﻮﻻدي و ﻧﻮارﻫﺎي آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻮﻣﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭘﻠﯿﻤﺮي‪ ،‬ﺗﺤﻮﻟﯽ ﻧﻮﯾﻦ در ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎي ﺗﺎﯾﺮﻫﺎي ﻓﺮﺳﻮده ﺟﺎﯾﮕﺎه وﯾﮋهاي در ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -19-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﺎ اﺻﻼح در ﺟﺎي ﺧﺎك‬

‫در اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﻣﯽﺗﻮان از روﺷﻬﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه در ﺟﺎي ﺧﺎك ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻫﮏ ﯾﺎ ﺳﯿﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از اوﮔﺮ ﯾﺎ ﺗﯿﻐﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اﺧﺘﻼط ﺧﺎك ﺑﺎ ﻣﺎده‬
‫اﻓﺰودﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮐﻤﮏ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ ﻧﺨﺴﺖ ﺣﻔﺮهﻫﺎﯾﯽ ﯾﮏ در ﻣﯿﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ داﯾﺮهاي ﺣﻔﺮ و ﺧﺎك ﺑﺎ ﻣﻮاد اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺨﻠﻮط ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺣﻔﺮات دﯾﮕﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﯾﺎ ﻣﯿﻠﮕﺮد ﯾﺎ ﭘﺮوﻓﯿﻞ ﺗﯿﺮ آﻫﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ ﯾﮑﯽ‬
‫در ﻣﯿﺎن از ﺧﺎك اﺻﻼح ﺷﺪه و ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺧﺎك‬
‫اﺻﻼح ﺷﺪه ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك را ﺑﻪ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف داﯾﻤﯽ اﺟﺮا و اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -20-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮب ﺷﺪه )‪(Nailed Walls‬‬

‫ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ در دو دﻫﻪ اﺧﯿﺮ در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻌﯽ در ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺷﯿﺐﻫﺎ‪ ،‬دﯾﻮارة ﮔﻮدﺑﺮدارﯾﻬﺎ‬
‫و ﺑﻌﻨﻮان ﺣﺎﯾﻞ ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺧﺎﮐﯽ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﯾﺰش و ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﻌﻨﻮان روﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺻﻼح در ﺟﺎي ﺧﺎك ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ اﺳﺎﺳﺎً ﯾﮏ ﺷﯿﻮه ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺑﺮﺷﻬﺎ‪ ،‬ﺷﯿﺒﻬﺎ‪ ،‬و ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎك در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺎت‬
‫ﺟـﺎﻧﺒـﯽ اﺳﺖ در اﯾﻦ روش ﻣﯿـﻠـﮕﺮدﻫـﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 20-35‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ درون ﺣﻔﺮه ﻧﺼﺐ و‬
‫اﻃﺮاف آن ﺑﺎ ﻣـﻼت روان ﻣـﺎﺳﻪ ﺳـﯿﻤﺎن ﭘـﺮ ﻣـﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ ﻃﻮري اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺎرﮔﯿﺮي ﻣﯿﺦ )‪ (SH.SV‬ﺑﯿﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ SH) ،‬ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ در‬
‫ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ و ‪ SV‬ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ در ﺳﻮي ﻗﺎﺋﻢ اﺳﺖ(‪ .‬اﻣﺮوزه ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯿﺨﻬﺎ ‪1‬‬
‫ﺗﺎ ‪ 2‬ﻣﺘﺮ در ﻫﺮ دو ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻃﻮل ﻣﯿﺨﮑﻮب ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 70‬ﺗﺎ‬
‫‪ 100‬درﺻﺪ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ روش ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ ﮐﻪ در ﻣﻬﺎر ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ دارد ‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﯿﻮة از »ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ« ﺑﻮده و ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻣﺴﻠﺢ‬
‫ﮐﺮدن ﺧﺎك ﺑﻪ روﺷﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬ﺧﺎك ﻣﺴﻠﺢ ﺷﺪه ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺎدة‬
‫ﮐﺎﻣﭙﻮزﯾﺖ واﺣﺪ ﻫﻢ ﺧﺎك و ﻫﻢ ﻣﯿﺦﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻨﻨﺪه را ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺳﻨﺘﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻣﺤﺎﺳﻦ ﺑﺎرز اﯾﻦ ﻧﻮع ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪهﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﮐﻤﺘﺮ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﮐﻤﺘﺮ‪ ،‬ودﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺧﺎك‬
‫اﺷﺎره ﮐﺮد‪ .‬از ﻓﻮاﯾﺪ دﯾﮕﺮ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺑﺮﺷﻬﺎ و دﯾﻮارﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﯾﺎ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺎﺋﻢ اﺷﺎره ﮐﺮد‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ روي وﺟﻪ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫ﯾﮏ ﺳﻔﺮه ﻣﯿﻠﮕﺮد ﺷﺒﮑﻪاي ﻗﺮار داده و آن را ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺘﻦ ﭘﺎﺷﯽ )‪ (Shotcrete‬در‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺘﻬﺎي‪ 20-10‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ‪ 24‬ﺗﺎ ‪26‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -5-2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﻌﯿﯿﻦ روﻧﺪي ﻣﻌﻘﻮل و ﺗﺪوﯾﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﻬﺎﯾﯽ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع ﻣﻌﯿﻨﯽ از دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯿﻬﺎي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻓﻨﯽ‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﺟﺮا‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ‪ ...‬دارد‪.‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داﺷﺖ‪:‬‬
‫• ارﺗﻔﺎع ﻣﺘﻮﺳﻂ دﯾﻮار )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺑﺮش ﯾﺎ ﺷﯿﺐ(‬
‫• ﻣﺴﺎﺣﺖ دﯾﻮار‬
‫• ﺗﻐﯿﯿﺮات اﻣﺘﺪاد دﯾﻮار در ﺟﻬﺎت اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ‬
‫• ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﯿﺐ ﯾﺎ ﺑﺮش ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫• ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث دﯾﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬
‫• ﻧﻮع و ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث دﯾﻮار‬
‫• ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺤﺖ اﻻرﺿﯽ و ﻧﻮع ﭘﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز )ﺳﻄﺤﯽ ﯾﺎ ﻋﻤﯿﻖ( ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﺧﺎك‬
‫• ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت آن‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺰر و ﻣﺪ آب در ﻣﺠﺎورت دﯾﻮار‬
‫• ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻗﺎﺑﻞﻗﺒﻮل زﻣﯿﻦ ﺣﯿﻦ ﺳﺎﺧﺖ و دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و اﺛﺮات ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ دﯾﻮار‬
‫ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬
‫• ﺟﻨﺲ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫• ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫• ﻣﻮﻗﺖ ﯾﺎ داﯾﻤﯽ ﺑﻮدن دﯾﻮار‬
‫• ﻧﻮع و ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎ‬
‫• وﺿﻌﯿﺖ ﻟﺮزهﺧﯿﺰي ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫• ﺗﺠﺎرب ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻮﯾﮋه در اﺟﺮا‬
‫• آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﯾﺎ دﺳﺘﻮر اﻟﻌﻤﻞ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮا‬
‫• ﻧﻮع وﺳﺎﯾﻞ و اﺑﺰار ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫• ﻣﻘﺪار ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‬
‫• اﻫﻤﯿﺖ ﭘﺮوژه‬
‫• ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫• ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه‬
‫• اداره ﮐﺮدن ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ‬
‫• ﻇﺎﻫﺮ و ﻧﻤﺎي دﯾﻮار‬
‫• ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﮕﻬﺪاري در دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬
‫ﻣﻠﺰﻭﻣﺎﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ‬
‫‪ -1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 5-2‬ﻋﻨﻮان ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﮔﺎم در ﻃﺮح ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع‬
‫دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻫﺪاف ﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﻓﻨﯽ‪ ،‬اﺟﺮاﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺗﻮﺟﯿﻪﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺑﺨﺶ ‪ 5-2‬ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻄﻮر ﻣﺒﺴﻮط ﻧﯿﺎزﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه و ﻣﻮاردي‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪ ،‬و اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫‪ -2-3‬روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار‬

‫در ﺑﺨﺶ‪ 5-2‬ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻤﺪﺗﺎً‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻨﺪﺳﻪ دﯾﻮار و وﺿﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي آن‪ ،‬ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺤﺖاﻻرﺿﯽ‪،‬‬
‫ﻧﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي‪ ،‬در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-3‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي‬

‫‪ -1-3-3‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در ﻃﺮاﺣﯿﻬﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ و در ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً دو اﺻﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬اول آﻧﮑﻪ ﺳﺎزه و اﺟﺰاي آن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺨﺮﯾﺐ و اﻧﻬﺪام ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫اﻋﻤﺎل ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﺎرﻫﺎي وارده‪ ،‬ﮐﻪ وﻗﻮع آن ﻃﯽ ﺑﻬﺮه دﻫﯽ ﺳﺎزه ﭼﻨﺪان ﻏﯿﺮ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻤﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺼﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬دﯾﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺳﺎزه و اﺟﺰاي آن ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر را ﺑﺪون‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي زﯾﺎد در زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮورﯾﺰي و ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزه و ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎك از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري در اﺛﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺮاوش و ﭘﺪﯾﺪه رﮔﺎب‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮوز ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي زﯾﺎد از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ ﭘﺬﯾﺮي ) ‪Serviceability‬‬
‫‪ (Limit State, SLS‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺮﮐﺎت ﻧﺴﺒﯽ و ﻣﻄﻠﻖ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ ،‬ﺗﺮك‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ و ارﺗﻌﺎش ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﯿﻬﺎ و ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻨﯽﻫﺎ در ﻃﺮﺣﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و در ﺳﺎﺧﺖ‬
‫و ﺳﺎز ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎ و آﺛﺎر آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎ و ﯾﺎ ﺑﻪ ﺷﯿﻮهﻫﺎي‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﺛﺎر ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب دﺳﺘﻪ دوم را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل‪ ،‬آﻣﻮزش و ﺑﮑﺎر ﮔﻤﺎردن اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ داد و آﺛﺎر ﺳﻮء ﮔﺮوه اول را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺎﻫﺶ داد‬
‫ﯾﺎ ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪ ﺣﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎر اﯾﻤﻨﯽ و‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻋﺘﻤﺎد در ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﭘﯽ و ﮐﺎرﻫﺎي ﺧﺎﮐﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻃﺮﯾﻖ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻠﯽ‬
‫ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﺴﻤﺘﯽ و ﻣﺠﺰا در ﺑﺎرﻫﺎ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻃﺮح روش ﺣﺪي‬
‫)‪ (Limit State Design, LSD‬ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻧﻈﺮﯾﻪ ‪ LSD‬ﻣﻨﺸﺎً ﮔﺮﻓﺘﻪ از دو‬
‫ﻋﺎﻣﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻨﯽﻫﺎ و ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﯿﻬﺎ و اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ ﻗﺴﻤﺘﯽ‬
‫• اﯾﺠﺎد ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﯿﻦ ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي و ﻃﺮاﺣﯽ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﭼﻨﺪ ﻗﺴﻤﺘﯽ اﯾﺠﺎد ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي و‬
‫ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﮐﻪ اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﺳﺎزه و ﺧﺎك‬
‫ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل در ﺳﺎزهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺧﺎك و ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ و اﻋﻤﺎل ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ﭘﺎﯾﺪاري اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎزه ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﻪ آﺛﺎر ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫وارده‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺎﺷﯿﻪ اﻣﻨﯽ از ﻧﻈﺮ ﺧﻄﺮات ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﯾﺎ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﮔﻮار اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﻣﺤﺪودهاي ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﻋﺎدي و ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﻤﺘﺮ در ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻋﻤﯿﻖ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﻔﺼﻞ ﺻﺤﺮاﯾﯽ و ﯾﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻨﻬﺪم ﺷﺪه‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﯾﺎ ﺳﺎزه ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ اﺣﺪاث ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-3-3‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر و ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺿﺮاﯾﺐ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐﻪ در ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺧﺎك و ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺎن ﺣﺎﺷﯿﻪ اﯾﻤﻨﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻠﯽ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽدﻫﻨﺪ از ﻫﻤﺎن ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزه را ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر آب ﻧﯿﺰ‬
‫در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻻت و در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺼﻮرت ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﯾﺎ در ﺣﺎل ﺗﺮاوش اﺳﺖ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در روش ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﯾﮏ ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎي وارده و‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﮐﻤﺘﺮ از ﯾﮏ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ )ﻣﺜﻼً ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ( اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻨﻮع ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺮده‪ ،‬زﻧﺪه و ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺠﺎور و ﻓﺸﺎر‬
‫آب ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬از ﻃﺮﻓﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﻣﻮارد ﻧﺎ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ و ﻣﺸﮑﻼت ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﻌﻀﺎً دﻗﯿﻖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺿﺮاﯾﺐ‬
‫ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ و اﺻﻄﮑﺎك ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-3-3‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺠﺎز ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺪرﮐﻨﺶ‬
‫ﺳﺎزه و ﺧﺎك‪ ،‬ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬ﺗﺮﮐﻬﺎي ﻣﻀﺮ‪ ،‬ارﺗﻌﺎﺷﺎت و ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﻨﯽ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎرﺳﺎزه را ﻣﺨﺘﻞ ﻣﯽﺳﺎزد‪ ،‬دارد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺠﺎز ﺳﺎزه ﺑﻮﯾﮋه ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﻋﻈﯿﻢ را ﻣﯽﺗﻮان در ﻫﺮ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺣﺘﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده را ﻧﯿﺰ در ﺑﺮ ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ و ﺳﺎزهﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ ﯾﺎ اﯾﺠﺎد ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻣﺤﺪود در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺪون آﻧﮑﻪ ﺧﺴﺎرﺗﯽ وارد آﯾﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﺗﺎ در‬
‫ﺧﻼل ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎزه‪ ،‬زﻣﯿﻦ دﭼﺎر ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯿﻬﺎ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي زﯾﺎد ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﺛﺮات‬
‫دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫ﻣﺮده ﺑﺎﺿﺎﻓﻪ ﯾﮏ ﻧﯿﺮوي ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي زﻧﺪه و ﺑﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ ﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺐ واﺣﺪ ﺑﺮ ﺑﺎرﻫﺎ و آﺛﺎر آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺑﺎرﻫﺎي زﻧﺪه و ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺤﯿﻂ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ اﺛﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﺿﺮﯾﺐ ‪ 0/7‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺛﺮ داده ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(27‬ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮاص ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎك در ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﯾﮏ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺿﺮﯾﺐ واﺣﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺑﺎرﮔﺬاري و ﯾﺎ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﻔﻮذ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻟﯿﮑﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻣﯿﻬﺎ‬
‫و ﺗﻨﻮع ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد در ﺳﺨﺘﯽ ﺧﺎك‪ -‬ﺳﺎزه در ﻣﺤﻞ‪ Meyerhof ،‬ﺿﺮﯾﺐ ‪ 0/7‬را ﺑﺮاي‬
‫ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ اﯾﻤﻨﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ )‪.(28‬‬
‫‪ -5-3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫در ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﯾﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﺑﯿﻦ ﺳﺎزه دﯾﻮار و ﺧﺎك ﻣﺠﺎور ﻻزم و ﻣﺴﺘﻠﺰم دو دﺳﺘﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪ .‬دﺳﺘﻪ اول‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ اﺟﺰاي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه و ﻫﻨﺪﺳﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﺎك و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪ دوم ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺪازه و ﺧﻮاص ﻣﻘﺎﻃﻊ‬
‫ﺳﺎزهاي ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮهﻫﺎي ﺧﻤﺸﯽ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ دو دﺳﺘﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮاي ﺣﺎﻻت ﺧﺎص و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻮل ﺣﺎﻻت ﺣﺪي در ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻت ﺧﺎص ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري در ﺧﻼل ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎزه و ﻧﯿﺰ در دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ دﯾﻮار‪ ،‬آن‬
‫را از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻧﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-5-3-3‬ﻃﺮح ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي‬
‫در اﯾﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ از ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬
‫ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﻪ ﻃﺮاح ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﯾﺪاري و‬
‫اﯾﻤﻨﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻫﺪف‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻠﯽ‬
‫و ﯾﺎ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﺴﻤﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‪ .‬از ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ دو‬
‫ﻣﻮرد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد‪:‬‬
‫• ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﺳﺎزه ﯾﺎ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﯾﻠﻬﺎ و ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ و اﻧﻬﺪام ﺳﺎزه ﯾﺎ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﯾﻠﻬﺎ و ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪ -2-5-3-3‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ‬

‫ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫• ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري در ﺗﻮده ﺧﺎﮐﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﺴﺖ ﻟﻐﺰﺷﯽ‪ ،‬واژﮔﻮﻧﯽ و ﯾﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﭼﺮﺧﺸﯽ‬
‫ﺗﻮده ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﺨﺮب وارد ﺑﺮ ﺳﺎزه از ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻟﻐﺰش ﺑﺼﻮرت ﭼﺮﺧﺶ ﮔﻮهاي در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺮب از ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﻧﺎﺷﯽ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ‪.‬‬
‫• ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮده ﺧﺎك ﺷﺎﻣﻞ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻮده و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮارد زﯾﺮ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬دﯾﻮار ﺑﺮ روي زﻣﯿﻦ ﺷﯿﺐدار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﻧﺰدﯾﮏﺗﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺳﺎزه ﺑﺮ روي ﻻﯾﻪ ﺿﺨﯿﻢ رس ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ آن‬
‫ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻢ و ﺑﺘﺪرﯾﺞ زﯾﺎد ﺷﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﺳﺎزه ﺑﺮ روي ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻗﻮي واﻗﻊ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ زﯾﺮ آن ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﺳﺎزه ﺑﺮ روي ﻻﯾﻪاي ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﮐﻪ در آن ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي زﯾﺎدي ﺑﻄﻮر‬
‫ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ در اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ث‪ -‬اﻋﻀﺎي ﺳﺎزه از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﻮار در اﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﯾﺎ ﺑﺮش ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ دﯾﻮار ﯾﺎ زﻣﯿﻦ ﻣﺠﺎور آن ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ ﯾﺎ‬
‫ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻣﺠﺎور آن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-5-3-3‬روش ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ در ﺗﻮده ﺧﺎك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﮑﺴﺖ از ﻧﻮع ﻟﻐﺰش ﺑﺎﺷﺪ از‬
‫ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﻣﺘﺪاول ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﺒﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻤﺎي ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻧﺸﺎت‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺮض ﻣﺆﺛﺮ ﺷﺎﻟﻮده اﻧﺠﺎم‬
‫ﮔﯿﺮد و ﻓﺸﺎر وارده ﺑﺮ ﺧﺎك ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ اﻓﺰون ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻮع ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻟﻐﺰش ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﺎدل ﭘﺎﯾﺪاري ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﺎك در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮐﻒ ﺳﺎزه دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﻮد )ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻓﻌﺎل ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﯾﻮار(‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎي ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﺮﺧﺶ ﯾﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪن ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ در ﺧﺎك دارد‪ .‬ﺑﺴﯿﺞ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺣﺪي ﻓﻌﺎل و ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺣﺪي ﻓﻘﻂ در ﺣﺎﻟﺖ ﺷﮑﺴﺖ ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺎزه اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4-5-3-3‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ زﯾﺎد ﺳﺎزه و ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ زﻣﯿﻦ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﺎك ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪن ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﻫﻤﺮاه‬
‫اﺳﺖ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري در ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي اﻏﻠﺐ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎر ﺷﺎﺧﺼﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﺎدل ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪،‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎ ﻣﺤﺪود‬
‫ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺴﯿﺞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎرﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﺎرﺟﯽ )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺮﺑﺎر و‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي زﯾﺎد( ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ و ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي و ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -5-5-3-3‬ﺣﺎﻻت ﺣﺪي و ﺳﺎزﮔﺎري ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ‪ 11‬ﻧﯿﺮوي وارده از ﻃﺮف ﺧﺎك ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﺑﺮ‬
‫آن ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺳﺎزهاي و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﺧﻤﺸﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎرﮐﺮد‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺖ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻌﺎدل ﻻزم ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮض ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد دﯾﻮار در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل و ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از‬
‫ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎك ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﮐﺎﻓﯽ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺧﺎك ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺧﺎك ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺣﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎزﮔﺎري ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي ﺳﺎزه و ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺎﻫﯿﺖ‬
‫ﺧﻮد رﻓﺘﺎري ﺧﺎص دارد ﺑﺴﯿﺎر اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻓﻌﺎل ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﺳﺎزه ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺮدﺷﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﺳﺎزه وزﻧﯽ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ و ﯾﺎ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺧﺎك ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‪ ،‬دﭼﺎر ﮐﺮﻧﺶ ﻧﺮم ﺷﻮﻧﺪﮔﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4-3‬اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫‪ -1-4-3‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﻋﻤﻠﮑﺮد ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﺎﻟﻮده آن دارد‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ‬
‫اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻫﺮ ﺳﺎزهاي‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و ﮐﺎﻓﯽ از وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎك‬
‫ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮ ﮔﺬار ﺑﺮ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺟﻨﺲ و ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ از زﻣﯿﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎً دﻗﯿﻖ‪ ،‬در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺧﺎك ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﻃﺮاﺣﯿﻬﺎي دﺳﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫را ﮐﺎﻫﺶ داده و ﯾﺎ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﻃﺮاﺣﯿﻬﺎي دﺳﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ را ﺑﺮ ﻃﺮف ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺪف‬
‫از ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺗﺒﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﯽ ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ رﻓﺘﺎر ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻮع و ﻋﻤﻖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪،‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺮاز و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﺷﺎﻟﻮده و ﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﻮدﺑﺮداري‪ ،‬ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در‬
‫ﻣﺠﺎورت آب‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺮاوش‪ ،‬ﻣﻔﯿﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ روﻧﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﻮﻧﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﯾﺎ‬
‫ﺻﺤﺮاﯾﯽ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-4-3‬ﺧﺎك در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﮐﻠﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮان از ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي و آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﺸﺎﻧﻪاي‬
‫)درﺟﻪ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي( ﺑﺮ روي ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺎك و آزﻣﺎﯾﺸﺎت‬
‫ﺑﺮش ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه واﻗﻌﯽ ﺧﺎك ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫داد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﮑﯿﻢ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ‪ φ‬و ‪ c‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻄﻠﻘﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺸﻬﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‪ ،‬درﺟﻪ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺗﺤﺖ اﯾﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮش‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺷﻦ‪ ،‬و ﺳﯿﻠﺘﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﻣﻌﻤﻮﻻً داراي‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺸﻬﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي‬
‫آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ اﯾﻦ ﺧﺎكﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك‬
‫داﺧﻠﯽ ‪ φ‬ﮐﻪ از آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻘﺪار ‪ c‬ﺣﺪوداً ﺻﻔﺮ و ﻣﻘﺪار ‪ φ‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﺪوده ‪ 25‬ﺗﺎ ‪ 45‬درﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ φ‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ داﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺗﺮاﮐﻢ آﻧﻬﺎ دارد‪ .‬از‬
‫آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده از ﺧﺎكﻫﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ‪ φ‬ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﯾﺎ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪاري ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در اداﻣﻪ اﯾﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ‪ φ‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫ﻧﻔﻮذ )‪ (SPT,CPT‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ رس و ﺳﯿﻠﺖﻫﺎي ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه‬
‫ﺗﺮ از ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا اﯾﻦ ﺧﺎﮐﻬﺎ داراي ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢ و ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻮده‬
‫و اﻧﺪر ﮐﻨﺶ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك و آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و اﮔﺮ در ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺒﺎع ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ در آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢ اﯾﻦ‬
‫ﻧﻮع ﺧﺎكﻫﺎ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و دراز ﻣﺪت آﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺷﺮاﯾﻂ ‪φ = 0‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در رﺳﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﻗﺒﻠﯽ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﻮده و‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ از ﻃﺮف ﺧﺎك ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﻮﺟﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﺶ از ﻓﺸﺎر ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ اﻓﺰون ﺷﻮد ﺧﺎك ﺑﻄﻮر ﻋﺎدي‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ زﯾﺎد ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﻬﺎ در ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪي ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻣﻌﻀﻼت دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺮوز ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در رﺳﻬﺎي ﺣﺴﺎس ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﻢ رﯾﺨﺘﮕﯽ رس ﺷﺪه و ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ رواﻧﮕﻮﻧﮕﯽ رس ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﻋﻤﻞ‪ ،‬آﺛﺎر ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢ‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨﻞ زﯾﺎد و وﺟﻮد اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﺑﯿﻦ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك و آب‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﺧﻮاص ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺪ رواﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي‪ ،‬رﻃﻮﺑﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫و درﺟﻪ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺑﯿﺎن ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎد ﺣﺪ رواﻧﯽ و ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي در ﯾﮏ ﺧﺎك‬
‫رس ﻧﺸﺎن از رﻓﺘﺎر ﺧﻤﯿﺮي آن دارد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ اﮔﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ رس ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺨﺖ ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ و داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﯾﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً و ﻧﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ و‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم واﻗﻊ در ﺟﻠﻮي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﯽﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﮔﺮ رﻃﻮﺑﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﺣﺪ رواﻧﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رس‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺮم و ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ و داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه وﺿﻌﯿﺖ ﺣﺎدﺗﺮي دارد‪.‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه در ﻣﺤﻞ‪ ،‬زﻣﺎﻧﯽ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﺮﯾﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط وﺿﻌﯿﺖ دراز‬
‫ﻣﺪت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﻮع ﺗﺴﺖ ﺑﺮش ﺳﻪ‬
‫ﻣﺤﻮري ‪ (R) CU ،(Q) UU‬و ‪ (S) CD‬اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه در‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﻌﻤﻮﻻً از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ‪ Q‬ﯾﺎ ‪ R‬و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ‪ S‬و‬
‫ﯾﺎ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺗﻮام ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه رﺳﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ‪ Su‬ﯾﺎ ‪ Cu‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﺗﺎ ﻧﺸﺎﻧﯽ از ‪ φ = 0‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ Cu‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك ﺷﺪﯾﺪاً ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت‪ ،‬رس را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺒﺎع ﮐﺎﻣﻞ در ﻣﯽآورﻧﺪ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در ﻣﺤﻞ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻧﯿﻤﻪ اﺷﺒﺎع ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ Su‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻖ )ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻨﺶ ﻣﺆﺛﺮ( اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ روﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ‪ Su/p‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي ‪PI‬‬
‫)ﺷﮑﻞ‪ (1-3‬و ﻧﺴﺒﺖ ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﺴﯿﺎري از‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺑﺎﻓﺖ آﻧﻬﺎ از ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﺴﺒﺖ ‪ Su /p‬و ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي )‪ (PI‬ﺑﺮاي رسﻫﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫)‪ =p‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ(‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه رﺳﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﺳﺴﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ‪c′ = 0‬‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ‪ φ‬ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﮏ راﺑﻄﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﮐﻪ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﻣﺆﺛﺮ ‪ ، φ′‬را ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي رس ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺷﮑﻞ‪ 2-3‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه رﺳﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﮐﻢ وﻟﯽ ﺑﺎ ‪φ′‬‬
‫ﮐﻢ ﺑﻮده‪ ،‬اﻣﺎ داراي ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﯿﮏ ‪ c′ ≠ 0‬و ﯾﮏ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪ ‪c′ = 0‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-3‬راﺑﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﯿﻦ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك و ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺳﻪ‬
‫ﻣﺤﻮري ﺑﺮ روي رس ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ )‪(29‬‬
‫روﻧﺪ ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﮐﻠﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ رﺳﻬﺎ آن اﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﻫﻢ در ﺣﺎﻟﺖ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫ﻧﺸﺪه و ﻫﻢ در ﺣﺎﻟﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه از ﻃﺮﯾﻖ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد )ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮑﯽ‬
‫از اﯾﻦ دو ﮐﺎﻣﻼً واﺿﺢ و ﺑﺪﯾﻬﯽ ﺑﺎﺷﺪ( و ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﻌﯿﻦ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اول ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ‪ ،‬از ﺗﻨﺸﻬﺎي ﮐﻞ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و اﺛﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي آب ﻣﻨﻔﺬي در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ دوم از ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻬﻤﺮاه ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ دو دﺳﺘﻪ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ﺗﻨﺶ ﮐﻞ و ﺗﻨﺶ ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﺮاز ﺗﻨﺸﻬﺎي ﮐﻢ )ﻣﺜﻼً در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺣﻮاﻟﯽ راس دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ(‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻓﺸﺎرﻫﺎي آب ﻣﻨﻔﺬي اﯾﺠﺎد‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﺤﻮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎي آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﻨﻔﯽ اﺟﺎزه ﻣﯽدﻫﺪ‬
‫ﺑﻄﻮر ﻣﻮﻗﺖ ﺑﺘﻮان ﺑﺮﺷﻬﺎ و ﺷﯿﺐﻫﺎي ﺗﻨﺪي در ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌﺎل‪ ،‬اﮔﺮ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫دﺳﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮده و در ﺟﻬﺖ اﯾﻤﻨﯽ ﺳﺎزه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻖ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده ﺑﻮﯾﮋه اﻣﮑﺎن ﭘﺮ ﺷﺪن اﯾﻦ ﺗﺮﮐﻬﺎ از آب‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺗﺮاز ﺗﻨﺸﻬﺎي زﯾﺎد )ﻣﺜﻼً در ﺗﺮاز ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن(‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫ﻧﺸﺪه ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎرﻫﺎي آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺣﯿﻦ ﺑﺮش اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ‬
‫ﻫﺮ دو ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه و زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -3-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎ‬

‫ﺧﺎﮐﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ اﺻﻠﯽ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫• ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ )ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه( ﮐﻪ اﮐﺜﺮاً ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻦ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬و ذرات ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ )ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه(ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ذرات رﯾﺰ ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮﭘﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺸﻬﺎي ﺳﺎدهاي ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻻي و رس ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬رﺳﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺧﺎﮐﻬﺎي آﻟﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ درﺻﺪ ﺑﺎﻻﯾﯽ از ﻣﻮاد آﻟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-3-4-3‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ در ﻣﺤﻞ‬

‫ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ )داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺮ روي اﻟﮏ ‪ .(# 200‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﻻي ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ رﯾﺰ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ و درﺷﺖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﮐﻬﺎ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي و داﻧﻪﺑﻨﺪي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬وﺿﻌﯿﺖ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك از ﻧﻈﺮ‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ‪ ،‬ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﺑﺪ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﮐﻨﺎر ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﺧﺎك و‬
‫ذرات ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه آن‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻋﺒﻮري از اﻟﮏ ﺷﻤﺎره ‪ 40‬ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﺮي در ﺣﺪود ‪0/4‬‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﯾﺎ ﮐﻤﺘﺮ دارﻧﺪ‪ .‬در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ آﻧﮑﻪ ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺪا ﺳﺎزي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺳﺮﻧﺪﮐﺮدن ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮ‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪ (SPT‬اﺳﺖ‪) .‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً ﺗﺸﺮﯾﺢ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ(‪.‬‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪي ﺳﺎده زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎك را از ﻧﻈﺮ ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ )ﺟﺪول ‪.(1-3‬‬
‫ﺟﺪول‪ -1-3‬ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﺪد ‪SPT‬‬

‫ﻋﺪد‪SPT‬‬ ‫وﺿﻌﯿﺖ ﺗﺮاﮐﻢ‬
‫‪0-4‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺴﺖ‬
‫‪4-10‬‬ ‫ﺳﺴﺖ‬
‫‪10-30‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬
‫‪30-50‬‬ ‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪50‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬
‫‪ -2-3-4-3‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ در ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان از ﺑﺨﺸﯽ از ﺧﺎك ﮐﻪ از اﻟﮏ ﻧﻤﺮه‪ 40‬ﺑﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ ﭼﺸﻤﻪ ﺣﺪود ‪ 0/4‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺳﺎده را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﻓﺮق ﺑﯿﻦ ﻻي و ﺧﺎك رس را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ ﻗﺮار داد‪ .‬ﭼﻨﺪ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺳﺎده ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺴﺒﯽ ﺧﻮاص ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫• آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺸﮏ‬
‫• آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﮑﺎن دادن‬
‫• ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻮاص ﺧﻤﯿﺮي‬
‫• آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺳﺎﺧﺘﻦ‬

‫ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ روﺷﻬﺎ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪" 3-4-3‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ" ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺳﺎده ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺻﺤﺮاﯾﯽ در ﺟﺪول ‪" 2-3‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ" ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-3-4-3‬ﺳﯿﻠﺖ آﻟﯽ‬
‫ﯾﮏ ﺧﺎك رﯾﺰ داﻧﻪ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ وﻗﺘﯽ ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ داﻧﻪﻫﺎي ﮐﺎﻧﯽ ﻻي و‬
‫داﻧﻪﻫﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻮاد آﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در آن اﻣﮑﺎن دارد ﺻﺪﻓﻬﺎ و ﺗﮑﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ روﯾﺖ‬
‫ﻣﻮاد ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﯿﻤﻪ ﻓﺎﺳﺪ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺎك رس آﻟﯽ‪ ،‬ﺧﺎك رﺳﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﻬﻢ آن ﻣﺪﯾﻮن وﺟﻮد ﻣﻮاد ﺧﻤﯿﺮي رﯾﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-4-3‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎ‬

‫‪ -1-4-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫در آزﻣﺎﯾﺸﺎت‪ ،‬ﺟﺪاﺳﺎزي داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﺑﻪﮐﻤﮏ روش اﻟﮏ ﮐﺮدن ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ذرات ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 0/075‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ را ﺑﺎ ﺳﺮي ﺳﺮﻧﺪﻫﺎﯾﯽ از ﻧﻈﺮ ﺑﻌﺪ داﻧﻪﻫﺎ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺑﺨﺶ رﯾﺰداﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ازروش ﻫﯿﺪروﻣﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-4-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﻮاص ﺧﻤﯿﺮي‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪاري ﺧﺎك رﯾﺰداﻧﻪ )ﻣﺨﻠﻮط ﻻي رس و ﯾﺎ رس( ﺑﺎ آب ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻮد ﺑﻄﻮريﮐﻪ‬
‫ﺗﻌﻠﯿﻖ ﻏﻠﯿﻆ از ﺧﺎك رس اﯾﺠﺎد ﺷﻮد و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ ﮐﺎﻫﺶ داده ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط آب و‬
‫ﺧﺎك از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻤﯿﺮي و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺎﻣﺪ ﻣﯽرﺳﺪ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه ﮐﻪ‬
‫درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺘﻬﺎي ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ ﺑﺮاي ﺧﺎك رﺳﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ داراي ﺧﻮاص‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ رﻃﻮﺑﺘﻬﺎي ﺣﺪي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪاي ﻣﻔﯿﺪ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ رﻃﻮﺑﺘﻬﺎي ﺣﺪي‪ ،‬ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺣﺪ رواﻧﯽ‪ ،‬ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي‪ ،‬و ﺣﺪ اﻧﻘﺒﺎض ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪ رواﻧﯽ ‪LL‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﯿﺰان ﺧﻮاص ﺧﻤﯿﺮي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده اراﺋﻪ ﺷﺪه‬
‫در ﺟﺪول ‪ 2-3‬ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ -2-3‬ﺣﺪود ﺧﻤﯿﺮي ﺧﺎك رس ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺪ رواﻧﯽ‪LL ،‬‬
‫ﺣﺪود ‪LL‬‬
‫درﺟﻪ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪LL < 30‬‬ ‫ﮐﻢ‬
‫‪30 < LL < 50‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪LL > 50‬‬ ‫زﯾﺎد‬
‫ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي )‪ (PI‬ﺗﻔﺎﺿﻞ ﺣﺪ رواﻧﯽ و ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ آن ﻣﯽﺗﻮان ﺧﺎك را‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ‪ 3-3‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ -3-3‬ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻤﯿﺮي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪PI‬‬
‫)در ﺻﺪ( ‪PI‬‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‬
‫‪0‬‬ ‫ﻏﯿﺮ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪1-5‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪5-10‬‬ ‫ﮐﻤﯽ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪10-20‬‬ ‫ﺧﻤﯿﺮي ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪20-40‬‬ ‫ﺧﻤﯿﺮي زﯾﺎد‬
‫‪> 40‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺧﻤﯿﺮي‬

‫‪ -3-4-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮏ ﻧﻮع ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫ﻧﺸﺪه آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم داد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ رس را ﻣﯽﺗﻮان از ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺮم ﺗﺎ ﺳﺨﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﮐﺮد‬
‫)ﺟﺪول ‪ .(4-3‬اﮔﺮ ﭼﻪ در اﺻﻞ‪ ،‬اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﮏ ﻣﺤﻮري ﻣﺤﺪود‬
‫ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ اﻣﺮوزه آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‪ CPT،‬و ﯾﺎ آزﻣﻮﻧﻬﺎي‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‪ ،‬ﺳﻪ ﻣﺤﻮري و ﺳﻘﻮط ﻣﺨﺮوط ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬دﻟﺨﻮاه اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﺧﺎك‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﻧﻮع آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‪) su ،‬ﯾﺎ ‪(cu‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه )‪(kPa‬‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﺎك‬
‫‪< 12‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺮم‬

‫‪12 -25‬‬ ‫ﻧﺮم‬
‫‪25 -50‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪50 -100‬‬ ‫ﺳﻔﺖ‬
‫‪100 -200‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺳﻔﺖ‬
‫‪> 200‬‬ ‫ﺳﺨﺖ‬
‫‪ -4-4-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬

‫ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ آﻧﻬﺎ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎﺗﯽ‬
‫ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺮش ﭘﺮه و ﯾﺎ ﺗﮏ ﻣﺤﻮري ﻣﯽﺗﻮان ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﯾﮏ ﺧﺎك را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﺎﻟﺖ دﺳﺘﮑﺎري ﺷﺪه‪ .‬ﺟﺪول‪ 5-3‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -5-3‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎكﻫﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‪St ،‬‬

‫ﺣﺪود ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬
‫‪St =1‬‬ ‫ﻏﯿﺮ ﺣﺴﺎس‬

‫‪1< St <2‬‬ ‫ﮐﻤﯽ ﺣﺴﺎس‬
‫‪2< St < 4‬‬ ‫ﺣﺴﺎس‬
‫‪4< St < 8‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺴﺎس‬
‫‪8< St < 16‬‬ ‫ﮐﻤﯽ ﺳﺮﯾﻊ‬
‫‪16 < St <32‬‬ ‫ﺳﺮﯾﻊ‬
‫‪32 < St < 64‬‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮﯾﻊ‬
‫‪St > 64‬‬ ‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺳﺮﯾﻊ‬
‫‪ -5-4-4-3‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮاﮐﻢ ‪Dr‬‬

‫ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪−‬‬
‫‪e −e‬‬ ‫‪ρ d ρ d max‬‬
‫‪D r = max‬‬ ‫=‬ ‫)‪(1-3‬‬
‫‪e max − e min‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪−‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ρ d min ρ d max‬‬
‫ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = e‬ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ‬
‫‪ = ρ d‬ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺧﺎك‬
‫‪ = ρ d min‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺧﺎك‬
‫‪ = ρd max‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺧﺎك‬
‫در اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺧﺎك ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد و ﻧﺴﺒﺘﺎً دﻗﯿﻖ ﺑﻮده و ﻣﺴﺘﻘﻞ از‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﺜﻞ روش اﻧﺪازهﮔﯿﺮي و ﮐﺎرﮐﻨﺎن دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮاﮐﻢ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﯾﮏ ﻋﺪد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ و از آن در ﮐﻨﺎر ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻗﻀﺎوت در ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -5-4-3‬ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎك‬

‫ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎت داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﺮ روي ﺧﺎكﻫﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ و داﻧﻪﺑﻨﺪي و ﺣﺪود اﺗﺮﺑﺮگ‬
‫ﺑﺮ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺧﺎك را ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﻣﮕﺬاري‪ ،‬ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ آﻧﺮا‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -6-4-3‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﯽ از وﺿﻌﯿﺖ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از‬
‫روﺷﻬﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪات ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ژﺋﻮﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬ﮔﻤﺎﻧﻪزﻧﯽ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت‬
‫ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه از زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺳﻄﺢ‬
‫آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯿﻬﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪات و ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺤﻠﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺮوع‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻮع ﺳﺎزه و اﻫﻤﯿﺖ آن و ﻧﯿﺰ ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﻗﺒﻼً از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﭘﺮﺳﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‪ .‬ﻣﯽﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت اوﻟﯿﻪ را ﺑﺎ‬
‫ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ -1-6-4-3‬اﻫﺪاف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫اﻫﺪاف اوﻟﯿﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ دﻗﯿﻘﺘﺮ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫• ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻻﯾﻪﻫﺎي زﯾﺮ ﺳﻄﺤﯽ‬
‫• وﺿﻌﯿﺖ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‬
‫• ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ‬

‫• ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫• دﯾﮕﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﻧﻈﯿﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‬
‫• ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﺎﻟﻮده ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬
‫‪ -2-6-4-3‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬

‫اﮔﺮ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬از‬
‫اﯾﻦ رو اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ دو ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ دﻗﯿﻘﯽ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي‬
‫ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه‪ ،‬از ﻓﺎزﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﺣﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺪﯾﺪ ﺧﺎك را ﺑﺘﻮان درﯾﺎﻓﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺑﺮاي‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت درﺟﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻓﺎزﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻧﯿﺰ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص دﻧﺒﺎل ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه از ﻓﺎزﻫﺎي ﻗﺒﻞ ﭘﺎﺳﺦ داد‪.‬‬
‫‪ -3-6-4-3‬ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد‬

‫در آﻏﺎز ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮوژه و ﻣﺤﻞ آن ﺟﻤﻊآوري ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر در اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻮع ﺳﺎزه و ﮐﺎرﺑﺮد آن‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺳﺎزه‪ ،‬اﻧﺪرﮐﻨﺶ ﺳﺎزه و ﺧﺎك‪ ،‬و‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺎرﻫﺎي وارده‪ ،‬روﺷﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ‪ ،‬زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه‬
‫و ﺗﺠﺎرب و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺤﻠﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻫﻤﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﭘﺮس و ﺟﻮ ﺟﻤﻊآوري ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﺮق زﯾﺮ ﮐﺴﺐ ﺷﻮد‪:‬‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﺤﻞ‬
‫• ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫• ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰارﺷﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬

‫)در ﺻﻮرت وﺟﻮد از ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه ﯾﺎ ﻣﺠﺎور آن(‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬و ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت از ﺑﺮﺷﻬﺎي راﻫﺴﺎزي و ﮔﻮدﺑﺮدارﯾﻬﺎ‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ ﻇﺎﻫﺮي ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺧﺎك ﺑﺮاي رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺳﻄﺤﯽ‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻼﺋﻢ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت آب ﻣﺜﻼً ﺑﺮ روي ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﭘﻠﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪،‬‬
‫ﺳﻮاﺣﻞ و ﺗﺮازﻫﺎي ﺣﺪاﻗﻞ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ آب در اﺛﺮ ﺟﺰر و ﻣﺪ‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﭼﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه در‬
‫ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه ﯾﺎ ﻣﺠﺎورت آن‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ و اﺑﻨﯿﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه دﻗﺖ در ﭘﺎﯾﻪﻫﺎ و دﯾﻮارﻫﺎي آن‬
‫از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺴﺒﯽ در ﻣﺤﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي وﺳﯿﻊ )ﻣﺜﻼً در اﺛﺮ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﯽ(‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﯿﺒﻬﺎي ﻣﺤﻞ ﺑﻮﯾﮋه در ﺑﺎﻻ دﺳﺖ ﺷﯿﺒﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫و ﻟﻐﺰﺷﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻓﻌﺎل‬
‫• ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺤﻞ دﻓﻊ ﻓﺎﺿﻼب اﺑﻨﯿﻪ ﻗﺒﻠﯽ در ﺻﻮرت وﺟﻮد و رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻼت‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﭘﺮوژه ﺟﺪﯾﺪ‬
‫• ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮر ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت از زﯾﺮ ﺧﺎك ﻣﺜﻞ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آب‪ ،‬ﮔﺎز‪،‬‬
‫ﺑﺮق و ﺗﻠﻔﻦ و‪...‬‬
‫• ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻟﺰﻟﻪ ﺧﯿﺰي ﻣﺤﻞ و آﺛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه در اﺛﺮ وﻗﻮع‬
‫زﻟﺰﻟﻪﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ و ﺛﺒﺖ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد در روي زﻣﯿﻦ از ﺟﻤﻠﻪ درزﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻬﺎ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ‬
‫زﻣﯿﻦ‪ ،‬در ﻣﺤﻞ درزﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺰش‪ ،‬ﻟﻐﺰﺷﻬﺎي ﻣﺤﺪود و وﺳﯿﻊ و‪....‬‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ وﺟﻮد و در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﻏﻮب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﭘﺮوژه‬
‫• ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد آﺛﺎر زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫‪ -4-6-4-3‬ﺣﺪود و ﻣﯿﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺧﺎك و ﺗﻨﻮع ذرات آن‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ و اﻫﻤﯿﺖ ﭘﺮوژه و‬
‫ﺣﺠﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬وﺳﻌﺖ و داﻣﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻨﻮع ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﺎك ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ داﻣﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت زﻣﯿﻦ وﺳﯿﻌﺘﺮ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻤﻖ ﺣﻔﺎري ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻃﺒﯿﻌﺖ ﭘﺮوژه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﻣﻮارد ﻟﺰوم ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر زﻣﯿﻦ ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎي ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ در ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي از ﻧﻘﺎط ﺗﻮﺻﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺣﺘﯽ ﺑﺮاي ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز و ﺣﺘﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﭘﺮوژه ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎي ﮐﻠﯽ زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺤﻞ ﺑﺎ‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﮐﻒ و ﺷﺮاﯾﻂ و وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺳﻄﺢ آﺑﻬﺎي زﯾﺮ‬
‫زﻣﯿﻨﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ و دﻗﯿﻖﺗﺮ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﻬﻤﺘﺮ و‬
‫ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ‪ ،‬و در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ داراي وﺿﻌﯿﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪهاي اﺳﺖ )ﻣﺜﻼً ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻓﻌﺎل از‬
‫ﻧﻈﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬درهﻫﺎيﭘﺮ ﺷﺪه از ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻧﺮم( از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬در ﺣﻔﺮ‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ از اﻟﮕﻮﻫﺎي ﻗﺎﻟﺒﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺤﺪ ﮐﺎﻓﯽ در اﯾﻦ اﻣﺮ اﻧﻌﻄﺎف ﻧﺸﺎن‬
‫داد ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﻟﮕﻮي ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻄﻮر‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﺸﺴﺖ ﮐﻢ‬
‫ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺿﺎﻓﯽ ﺷﺎﻟﻮده ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﻀﺎوت ﻣﺸﮑﻞﺗﺮ و ﮐﻤﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﺒﯿﯿﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﺧﺎك‪ ،‬ﻧﻮع و اﻫﻤﯿﺖ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬و ﻧﻮع ﺷﺎﻟﻮده اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ دارد‪.‬‬
‫روﻧﺪ اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ در ﺧﻼل ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻓﺮﺿﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺎت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻮارد ﻏﯿﺮ آن اﺻﻼﺣﺎت و ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎي ﻻزم ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردي ﮐﻪ در اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ و‬
‫ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮاوش‪ ،‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ را در ﻃﺮح ﺳﺎزهﻫﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان از آﻧﭽﻪ در ﻣﺤﻞ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ و ﯾﺎ از ﺳﺎﯾﺘﻬﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آورد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﯿﻠﻬﺎي ﻣﺤﻞ و آﺛﺎر آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪.‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت آن از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭘﯿﺰوﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮد‪ .‬دﻗﺖ ﺷﻮد ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻄﺢ آب ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮ واﻗﻌﯿﺖ وﺿﻊ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﺳﻄﺢ آب در آن ﺗﺮاز ﻧﺒﻮده و از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ در اﺛﺮ اﺣﺪاث دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻓﺼﻠﯽ‪ ،‬ﯾﺎ ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در زﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻌﺪ اﺣﺪاث ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﮔﺮدد ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺣﺘﯽاﻻﻣﮑﺎن ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه و ﺑﻮﯾﮋه آﺛﺎر آن ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور آن و ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎك‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻀﺮ وارد آب ﯾﺎ ﺧﺎك ﺷﻮد ﻫﻨﮕﺎم ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ آﺛﺎر ﺳﻮء‬
‫آﻧﻬﺎ ﻧﻈﯿﺮ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ و ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺧﺎك ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫آﺛﺎر ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳﻄﺢ آب ﻫﻢ ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺣﻠﯽ و ﻫﻢ ﺳﺎزهﻫﺎي اﺣﺪاث ﺷﺪه‬
‫در ﻧﺰدﯾﮑﯽ آب ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﯿﻞ‪ ،‬اﻣﻮاج اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﺪه و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ و ﻫﯿﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﻧﺎﺷﯽ از آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮا و اﺛﺮات آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﺎزه ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات درﺟﻪ‬
‫ﺣﺮارت در ﻓﺼﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ و دوره آﻧﻬﺎ در ﻃﺮح دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﯾﺦزدﮔﯽ و دوره ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪن آن در اﺛﺮ ﺑﺮودت ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ و ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫آن ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﺷﻬﺎ ﭼﻪ در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﭼﻪ دراز ﻣﺪت‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮار‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ و‬
‫ﺧﻮاص ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺧﺎك ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﯿﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻮﯾﮋه ﻧﻔﻮذ رﯾﺸﻪ درﺧﺘﺎن در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎ دوﺧﺘﻦ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﻤﻊ ﯾﺎ ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ‪ ،‬ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ را ﺑﻪﻫﻢ‬
‫دوﺧﺘﻪ و ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎﯾﺪاري ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮد ﮐﻪ ﻧﻔﻮذ و رﺷﺪ رﯾﺸﻪﻫﺎي درﺧﺘﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ وارد ﺷﺪن‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪ دﯾﻮار ﺷﻮد‪ .‬از اﯾﻦ رو ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﮐﻠﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺟﺎزه داد ﺑﻮﺗﻪﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫رﯾﺸﻪﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ و درﺧﺘﺎن در ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﺼﻒ ارﺗﻔﺎع آﻧﻬﺎ در دوران ﺑﻠﻮغ‪ ،‬از دﯾﻮار‬
‫ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﺧﺘﺎن ﺑﺮگ رﯾﺰ ﻧﻈﯿﺮ ﺗﻮﺳﻪ )‪ ،(Alder‬آﻟﺶ )‪ ،(Beech‬ﺑﻠﻮط )‪،(Oak‬‬
‫ﺗﺒﺮﯾﺰي )‪ ،(Popiar‬و ﺑﯿﺪ )‪ (Willow‬ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﮐﻤﺘﺮ از ارﺗﻔﺎع آﻧﻬﺎ در دوران ﺑﻠﻮغ‬
‫از دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻏﺮس ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺧﺎص ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﺎﺷﺖ درﺧﺘﺎن ﺑﻮﺗﻪاي ﯾﺎ‬
‫ﺣﻔﻆ درﺧﺘﺎن و ﺑﻮﺗﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺲ از ﺳﺎﺧﺖ دﯾﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ درﺧﺘﺎن ﯾﺎ ﺑﻮﺗﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﺛﺮات ﻣﻀﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ ﯾﺎ‬
‫ﺑﮑﻠﯽ ﺣﺬف ﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬اﺛﺮات آﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك‪،‬‬
‫اﻧﻘﺒﺎض و ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‪ ،‬رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ رﯾﺸﻪ و ﻧﻔﻮذ‬
‫آن ﺑﺪرون درزﻫﺎي دﯾﻮار ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -5-6-4-3‬ﻋﻤﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه در ﻋﻤﻖ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪي اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﺎﺷﯽ‬
‫از ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز و ﯾﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري داﯾﻤﯽ ﺳﺎزه دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻠﻬﺎي زﯾﺎد ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮر‬
‫ﮐﻠﯽ در ﻣﻮرد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻋﻤﻖ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻌﻠﻮﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ‬
‫اﺻﻠﯽ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺗﻮام ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻮﺷﻪاي از ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد و‬
‫راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮايﻃﺮح در ﻣﻮارد ﻋﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫• ﯾﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﺳﺮاﻧﮕﺸﺘﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ دو ﻣﻘﺪار زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻋﻤﻘﯽ ﮐﻪ در آن اﺿﺎﻓﻪ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 10‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻋﻤﻘﯽ ﮐﻪ در آن اﺿﺎﻓﻪ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 5‬درﺻﺪ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻣﻮﺛﺮ در ﻫﻤﺎن ﻋﻤﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ در ﻋﻤﻖ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﮐﻒ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد ﻣﯽﺗﻮان ﻋﻤﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‬
‫را ﮐﺎﻫﺶ داد‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﺘﺮ از ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮ و ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻻزم ﺷﻮد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ را ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ از ﻣﻌﯿﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در‬
‫ﺑﺎﻻ ﺣﻔﺮ ﮐﺮد‪.‬‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻨﺶ ﺧﺎﻟﺺ ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﯾﺎ ﺧﺎﮐﺒﺮداري ﮔﺮدد‬
‫ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك در ﻋﻤﻖ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺎور ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻠﺤﻮظ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫• ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دور از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎك دﺳﺘﯽ و زﺑﺎﻟﻪ ﯾﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎك ﻣﺴﺎﻟﻪدار و ﻣﻀﺮ‬
‫در ﭘﯽ ﺳﺎزي ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬زﻣﯿﻨﻬﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﺷﺪه‪ ،‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺳﺴﺖ و‬
‫ﺿﻌﯿﻒ‪ ،‬ﻣﺤﻞ دﻓﻦ ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﯽ و زﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮي‬
‫• ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪ از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ ﺷﺎﻟﻮده ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬
‫آﻧﮑﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك ﻣﺘﺮاﮐﻢ در ﻋﻤﻘﻬﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﻮد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ و ﺧﺎك ﻣﺘﺮاﮐﻢ در ﻋﻤﻘﻬﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ روﺑﺮو ﺷﻮﯾﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﺑﻪ درون ﺳﻨﮓ اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮرد ﺷﺪه و‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﻣﺎدر اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺸﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻤﻖ ‪ 3‬ﻣﺘﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ زﯾﺮا اﺣﺘﻤﺎل دارد در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺤﻠﻬﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگ ﺳﻨﮓ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دال ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻼً ﺗﯿﻠﻬﺎي ﯾﺨﭽﺎﻟﯽ( ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ﮐﻠﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺗﺪوﯾﻦ ﮐﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖﺗﺮي ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫• در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ از ﺷﻤﻌﻬﺎي اﺗﮑﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﻼﻣﺖ ﺳﻨﮓ‬
‫در زﯾﺮ ﻧﻮك ﺷﻤﻌﻬﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺿﻌﯿﻒ‪،‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﯾﺎ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻫﻮازده ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻤﻊ‪ ،‬اﺛﺮ ﺳﻮء ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ اﯾﻨﮑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮده در ﺑﺪو ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻫﻨﻮز ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ از آﻧﭽﻪ در ﺑﺪو اﻣﺮ ﺗﺼﻮر ﻣﯽرود ‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد ﺗﺎ اﮔﺮ ﺗﻨﻮﻋﯽ در‬
‫ﻻﯾﻪﻫﺎي زﯾﺮﺳﻄﺤﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﻟﺰوﻣﯽ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻋﻤﻖ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﮐﻢ ﻋﻤﻖﺗﺮ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را ﺑﺮاي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي داراي ﺑﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري و آزﻣﺎﯾﺸﺎت در ﺟﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ دارد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺳﺎزه در ﻣﻌﺮض ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ وﺳﯿﻊ در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺜﻼً ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﻌﺪﻧﯽ ﯾﺎ‬
‫ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺧﻄﯽ ﻣﺜﻞ راهﻫﺎ‪ ،‬اﺗﻮﺑﺎﻧﻬﺎ‪ ،‬و راه آﻫﻦ‪ ،‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ روي ﻣﺤﻮر ﻣﺴﯿﺮ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﺣﺪاث اﺑﻨﯿﻪ ﻓﻨﯽ از ﺟﻤﻠﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻻزم ﺷﻮد‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ در اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻬﺎ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﻣﻮارديﮐﻪ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺮاي ﭘﯽ ﺳﺎزي اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ از ﻓﺸﺎر آب آرﺗﺰﯾﻦ در‬
‫ﮐﻒ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻤﻖ ﮔﻮدﺑﺮداري و ﯾﺎ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ﻋﺮض ﮔﻮدﺑﺮداري از ﮐﻒ ﮔﻮد اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺷﻤﻌﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻋﻤﻖ دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‪ 20‬ﺗﺎ‪ 30‬درﺻﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫•‬
‫ﺣﻔﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ در ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺷﻤﻌﯽ‪ ،‬دﺳﺖ ﮐﻢ ‪ 7‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻗﻄﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﻧﻮك ﺷﻤﻊ اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻖ در ﻫﺮ ﺻﻮرت از ‪ 5‬ﻣﺘﺮ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﺟﻮد ﯾﺎ ﻧﺒﻮد ﻻﯾﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر آرﺗﺰﯾﻦ در ﮐﻒ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ‬ ‫•‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري از ﮐﻒ ﭘﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺎك ﺳﺴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﺑﯿﺶ از ﻋﻤﻖ‬
‫ﮔﻮدﺑﺮداري وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺸﺎر آب آرﺗﺰﯾﻦ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﺪي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎي زﯾﺮ ﺳﻄﺤﯽ‬ ‫•‬
‫ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﯾﺎ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ داراي ﺳﺎﻗﻪ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﺴﻠﺢ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ آﻧﻬﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﻣﯽﺷﻮد ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ از ﺗﺮاز ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺣﻔﺎري و ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﻌﺪاً در‬
‫ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫ﭘﺸﺖ دﯾﻮار از ﮐﻒ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ اداﻣﻪ داده ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﻧﻮع دﯾﻮار و‬
‫ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ آن ﻫﻨﻮز در زﻣﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ از ﮐﻒ ﮔﻮدﺑﺮداري ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻗﺎﻋﺪه ﺳﺮ اﻧﮕﺸﺘﯽ ﻋﻤﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ را دو ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار از ﺗﺮاز ﮐﻒ زﻣﯿﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ از دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺷﮑﻞ ﻣﻬﺎر ﺷﺪه و ﯾﺎ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎري‬ ‫•‬
‫در ﮐﻨﺎر دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري ﺧﺎك‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ وﺳﻌﺖ و ﻋﻤﻖ ﺧﺎك‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﺎ ﺣﺪي ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر در آن ﻧﺼﺐ ﻣﯽﮔﺮدد ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞﺑﻨﺪ و ﺳﺎﺣﻠﯽ ﮐﻪ در ﻣﺠﺎورت آﻧﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آب در ﺣﺎل‬ ‫•‬
‫ﺗﺮاوش ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﻔﺎري‪ ،‬ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ رس ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﯾﺎ ﺑﺘﻦ‬ ‫•‬
‫ﻣﮕﺮ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﭘﺮ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -6-6-4-3‬ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‬

‫ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ داراي اﺳﺎس ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻋﻤﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﮐﻢ ﺑﻮده و ﺧﺎك دﭼﺎر‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي زﯾﺎدي ﻧﮕﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ داراي اﯾﻦ اﺳﺎس ﻧﯿﺴﺖ و ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺴﺘﮕﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﺎزه‪ ،‬ﻧﻮع ﭘﺮوژه‪ ،‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮاﯾﯽ ﭘﺮوژه‪ ،‬ﺗﺠﺎرب‬
‫ﻣﻮﺟﻮد و ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ دارد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﺎزﮔﯽ ﺑﺮاي اﺣﺪاث ﭘﺮوژه در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ و در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﻧﯿﺰ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ ﺣﻔﺮ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪ در اﯾﻦ ﻣﺤﻠﻬﺎ ﺗﺠﺎرب ﮐﻢ و ﯾﺎ ﻫﯿﭻ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻً ﺣﻔﺮ ﯾﮏ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﻓﻘﻂ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ اﺑﻌﺎد ﺳﺎزه در ﭘﻼن ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮده و‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دﯾﮕﺮ از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﻣﺤﻮﻃﻪ ﻧﺰدﯾﮏ آن ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﻮرد ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي زﻣﯿﻦ در دﺳﺘﺮس‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽﻫﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺴﻨﺪه‬
‫ﮐﺮد ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﭘﺮوژه ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻄﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ در‬
‫ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﻨﮓ ﻋﻈﯿﻢ ﺣﻔﺮ ﺷﻮد و ﺗﻌﻤﯿﻢ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﺟﻮد ﯾﮏ‬
‫ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ و ﺻﻠﺐ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼً ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻧﯿﺰ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺗﺠﻬﯿﺰ‬
‫ﮐﺮدن وﺳﺎﯾﻞ و ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﺣﻔﺎري در ﯾﮏ ﻣﺤﻞ ﺑﺮاي ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﯾﺎ‬
‫دو ﮔﻤﺎﻧﻪ اﺿﺎﻓﯽ ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻌﺪاد و ﻓﻮاﺻﻞ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﺣﺴﺎس‪،‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮏ اﺳﺖ و ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮاﻧﯿﻦ‬
‫ﺳﺎده و ﻋﺎم‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻏﺎﻟﺐ دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﻗﻄﻌﯿﺖ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‪،‬‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺠﺮب اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫‪ -7-6-4-3‬دﻗﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‬
‫اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت زﯾﺮ ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻃﺮق ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺧﻮاص ﺧﺎك در ﻃﺮاﺣﯿﻬﺎي‬
‫ﺣﺴﺎس ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ ﻫﺮ دو دﺳﺘﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎﮐﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬دﻗﺖ در ﻧﺤﻮه ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎك‬
‫ﮐﻪ از روﺷﻬﺎي اﻧﻌﮑﺎس و اﻧﮑﺴﺎر ﻣﻮج و ﯾﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺷﯿﻮهﻫﺎي‬
‫ژﺋﻮﻓﯿﺰﯾﮏ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺣﻔﺎري ﯾﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ 7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت درﺟﺎ‬
‫‪ -1-7-4-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺧﻮاص ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‪ ،‬در ﻣﺤﻞ و ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از‬
‫دو ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو اﯾﻨﻬﺎ ﻓﻮاﯾﺪ‪ ،‬ﮐﺎﺳﺘﯿﻬﺎ و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎﯾﯽ در ﻋﻤﻞ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ اﺣﺪاث ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻏﯿﺮ ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺸﺎت در ﺟﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ راﻫﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ را ﺑﺘﻮان از ﻃﺮﯾﻖ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺰاﯾﺎي اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫• ﮐﻢ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻮدن‬
‫• آزﻣﺎﯾﺶ ﺣﺠﻢ زﯾﺎدي از ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫• اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي واﻗﻌﯽ ﺑﺮ روي آﻧﻬﺎ اﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت در ﺟﺎي زﯾﺎدي ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد )‪ ،(SPT‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط )‪ ،(CPT‬آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﺗﺮ )‪ (PMT‬و آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪(30) ASTM D-1586 (1984) ،SPT ،‬‬

‫اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﯿﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﯽ و زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬اﺳﺎس اﻧﺠﺎم آن ﻧﻔﻮذ دادن ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﭼﮑﺶ‪ 622‬ﻧﯿﻮﺗﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ارﺗﻔﺎع ‪ 76‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي رﻫﺎ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎت ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﻔﻮذ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺧﺎك ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد‬
‫ﺿﺮﺑﺎت ﻻزم ﺑﺮاي دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي آﺧﺮي ﺑﻨﺎم ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ N‬ﺧﻮاﻧﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻓﻮاﺻﻞ ‪ 1/5‬ﻣﺘﺮي ﯾﺎ در ﻣﺤﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﺳﺘﻔﺎده وﺳﯿﻊ و ﺷﯿﻮه ﻋﻤﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎدهاي ﮐﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ N‬ﺑﺎ ‪SPT‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ SPT‬ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺤﻮه ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي و ﺣﻔﺎري ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻼوه ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪه ﮐﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﯾﮑﺴﺎن‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ اﻧﺪازه داﻧﻪﻫﺎ‬
‫از ﺣﺪود‪ 2‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻣﻘﺪار ‪ N‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺣﻔﺎري و ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺑﻄﻮر ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ N‬ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮارديﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ذﮐﺮ ﮐﺮد در ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-4-3‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﮐﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﮑﺮار آزﻣﺎﯾﺶ ﺣﺘﯽ در ﯾﮏ ﻣﺤﻞ‪،‬‬
‫ﺳﺌﻮال ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه رواﺑﻄﯽ ﮐﻪ ﻋﺪد ‪ SPT‬را ﺑﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﻮد ﮐﻪ ‪ SPT‬در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي‬
‫ﺻﺤﺮاﯾﯽ و ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮده ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ راﻫﻨﻤﺎي ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻮاص ﺧﺎك‬
‫در ﻣﺤﻞ و ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﺣﺎل ارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ SPT‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺠﺮب‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬در ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﯾﺎدي ﺑﺮ روي ﻧﺤﻮه اﻧﺠﺎم و ﺗﺠﻬﯿﺰات آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﺸﺎن داده ﮐﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮐﺮدن ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﻮﯾﮋه ﻋﺪد ‪ N‬ﭼﻨﺪ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ اﯾﻦ اﺻﻼﺣﺎت ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ N،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از‬
‫ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ روي ﺑﺮگ اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖ ﺷﺪه از ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫رواﺑﻂ و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﯿﺤﺎت‪ Nfield‬در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﻌﺪ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺑﺮاي ﻣﯿﺰان اﻧﺮژي‬

‫‪ Bowles‬ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ‪ SPT‬اﻣﺮوزه و اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻧﺮژي ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﻣﺒﻨﺎ ‪ 70‬درﺻﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد )‪ .(1‬اﮔﺮ ﺑﺎ‬
‫دﺳﺘﮕﺎﻫﯽ ﮐﻪ راﻧﺪﻣﺎن واﻗﻌﯽ اﻧﺮژي وارد ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ ‪ E‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح ﺑﺮاي اﻧﺮژي‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪E‬‬
‫= ‪η1‬‬ ‫)‪(2-3‬‬
‫‪70‬‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ‬

‫ﻣﻘﺪار ‪ N‬ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺆﺛﺮ‪ ، σ′vo ،‬در ﻫﺮ ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ از ﯾﮏ ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ در ﻫﺮ ﻋﻤﻖ ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ ﻣﺆﺛﺮ را‬
‫ﺑﺘﻮان ﻧﺮﻣﺎﻟﯿﺰه ﮐﺮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‪:‬‬
‫‪N1 = C N N field‬‬ ‫)‪(3-3‬‬
‫‪ = N ′ = N1‬ﻋﺪد ‪ SPT‬اﺻﻼح ﺷﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫‪ =CN‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح‬
‫‪ =Nfield‬ﻋﺪد ‪ SPT‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺤﻞ‬
‫رواﺑﻂ ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي ‪ CN‬اراﺋﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ راﺑﻄﻪ ‪Liao and Whitman‬‬
‫اﺳﺖ )‪:(31‬‬
‫‪1‬‬
‫‪C N = 9.78‬‬ ‫)‪(4-3‬‬
‫) ‪σ′vo (kN / m 2‬‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪ N‬ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻣﺘﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﻣﻮاج ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺮژي ﺑﻄﻮر ﻧﻈﺮي ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮﯾﺐ ‪η 2‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ آن در ﺟﺪول‪ 6-3‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -6-3‬ﺿﺮاﯾﺐ ‪ η 2‬ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻣﺘﻪ ﺣﻔﺎري‬

‫ﻃﻮل)ﻣﺘﺮ(‬ ‫‪η2‬‬
‫‪> 10‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪6-10‬‬ ‫‪0/95‬‬
‫‪4-6‬‬ ‫‪0/85‬‬
‫‪0-4‬‬ ‫‪0/75‬‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪ N‬ﺑﺮاي وﺟﻮد ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎت‪ SPT‬ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻟﺬا ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪ η3‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺟﺪول ‪ 7-3‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -7-3‬ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪ η3‬ﺑﺮاي وﺿﻌﯿﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‬

‫وﺿﻌﯿﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‬ ‫‪η3‬‬
‫ﺑﺪون ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ‬ ‫‪1‬‬
‫ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﺮاﮐﻢ و رس‬ ‫‪0/8‬‬
‫ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﺳﺴﺖ‬ ‫‪0/9‬‬
‫ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪ N‬ﺑﺮاي ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ‬

‫اﻣﺮوزه در ﻋﻤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮﻫﺎي ‪ 65‬ﺗﺎ ‪115‬‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ در ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺑﺰرگ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺪﻫﺪ وﻟﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در رس اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﺸﻬﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮاﯾﺐ‬
‫اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ‪ 8-3‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ -8-3‬ﺿﺮاﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪ η 4‬ﺑﺮاي ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ)‪(mm‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ‪η 4‬‬
‫‪60-120‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪150‬‬ ‫‪1/05‬‬
‫‪200‬‬ ‫‪1/15‬‬
‫ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﯾﻦ ﺗﺼﺤﯿﺤﺎت ﺑﺮ ﻋﺪد ‪ Nfield‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﻋﺪد اﺻﻼح‬
‫ﺷﺪه ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪( N′) 70 = C N η1 η2 η3 η 4 N field‬‬ ‫)‪(5-3‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ اﺧﯿﺮ ﺑﺴﯿﺎر دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﺮاﺣﯽ از ‪ N‬اﺻﻼح ﺷﺪه‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از رواﺑﻂ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ‪ N‬ﻗﺪﯾﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ‬
‫در ﻣﻮرد ‪ N‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫رواﺑﻂ زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ‪ Dr‬و زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﻫﺮ ﯾﮏ از رواﺑﻂ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ و ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‬
‫ﺗﻮام ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در راﻫﺴﺎزي‪:‬‬
‫‪φo = 18 N′70 + 15‬‬ ‫)‪(6-3‬‬
‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي‪:‬‬
‫‪φo = 0.36 N′70 + 27‬‬ ‫)‪(7-3‬‬
‫و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‪:‬‬
‫‪φo = 0.45 N′70 + 20‬‬ ‫)‪(8-3‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ از رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪0.34‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪N field‬‬ ‫‪‬‬
‫‪φo = tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪(9-3‬‬
‫‪12.2 + 20.3( σ′vo ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪p atm ‬‬
‫‪(%)D r = 11.7 + 0.76(222 N field + 1600 − 53σ′vo − 50C 2U ) 0.5‬‬ ‫)‪(10-3‬‬
‫‪ =patm‬ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮ‬
‫‪=CU‬ﺿﺮﯾﺐ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ‬
‫‪ = σ′vo‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ اﯾﻨﭻ ﻣﺮﺑﻊ‬

‫‪N‬‬
‫‪(%)D r = 21‬‬ ‫)‪(11-3‬‬
‫‪σ′V 0 + 0.7‬‬
‫‪(%)D r = 25(σ′V 0 ) −0.12 ( N 60 ) 0.46‬‬ ‫)‪(12-3‬‬
‫‪φ o = 27.1 + 0.3N1 − 0.00054 N12‬‬ ‫)‪(13-3‬‬
‫ﮐﻪ ‪ N1‬ﺑﺎ راﺑﻄﻪ )‪ (3-3‬داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ‪ Dr‬ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺻﺪ از رواﺑﻂ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان از‪:‬‬
‫‪φo = 28 + 0.15D r‬‬ ‫)‪(14-3‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻄﺎي ‪  2 0‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ ﺗﻮاﻓﻖ ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ‪ SPT‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪q u = 2c u = 12 N′70‬‬ ‫)‪(15-3‬‬
‫‪ =qu‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺗﮏ ﻣﺤﻮري‬
‫‪ = cu‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي اوﻟﯿﻪ در ﮐﺎرﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻧﮑﺎت ﻻزم‬

‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻧﮑﺎت دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ‬
‫از آﻧﻬﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ”ﺳﺎﯾﺮ ﻧﮑﺎت ﻻزم“ در ﺑﻨﺪ ‪ 2-7-4-3‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط‪(32) ASTM D3441-86 (1986) CPT ،‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎ و ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ در اﻧﺠﺎم ‪ SPT‬ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ‬
‫ﻣﺨﺮوط ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺰاﯾﺎي اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ‪SPT‬‬
‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫• ﺳﻬﻮﻟﺖ آﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫• ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬

‫• ﻋﺪم ﻟﺰوم ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ‬
‫• دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺧﺎك‬
‫• ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﻋﻤﻖ ﺑﻄﻮر ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‬
‫• ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﮑﺮار در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫• ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ آن در ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ‬
‫اﺳﺎس آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ ﻣﺨﺮوط اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺮوﻃﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ زاوﯾﻪ راس ‪ 60‬درﺟﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﻓﻘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 1-2‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ در ﺛﺎﻧﯿﻪ )ﻏﺎﻟﺒﺎً ‪(2‬‬
‫درون ﺧﺎك راﻧﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻮع ﻗﺪﯾﻤﯽ آن ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ اﺳﺖ و ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺎ آن ﺳﺎدهﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﮑﻞ اﯾﻨﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﮐﻢ‬
‫روﻧﺪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﮐﻢ اﺛﺮ ﺑﻮدن در ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي وﺻﻞ ﮐﺮدن‬
‫ﻗﻄﻌﺎت و ﻣﺸﮑﻼت در ﺛﺒﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺮوط ﻧﻮع اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ‪qc‬‬
‫و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺪاره ‪ qs‬را ﺑﻄﻮر ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎﯾﯽ ﺛﺒﺖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ارﺗﺒﺎط دادن ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ CPT‬ﺑﻪ ‪ SPT‬و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺎدل ﮐﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﻃﺮح ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻮدن ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ CPT‬در ﻋﻤﻖ ﻣﯽﺗﻮان اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﺧﻮﺑﯽ در ﻣﻮرد ﺗﻐﯿﯿﺮات ‪ N‬در ﻋﻤﻖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬در ﻣﻮرد ﺧﺎﮐﻬﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪qc‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﻦ ‪ 200‬ﺗﺎ ‪600‬‬ ‫ﻧﻮك ﻣﺨﺮوط ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪ ‪ N‬ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪N‬‬
‫اﺳﺖ )‪ qc‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪.(kPa‬‬
‫‪qc‬‬
‫را ﺑﺮﺣﺴﺐ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك‪ D50 ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﮑﻞ‪ 3-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ‬
‫‪N‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -3-3‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ اﻧﺪازه ﻣﺘﻮﺳﻂ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ﻣﺨﺮوط و ﻋﺪد ‪(33) SPT‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ‪ CPT‬ﺑﻪ وﯾﮋه در رﺳﻬﺎي ﻧﺮم‪ ،‬ﺳﯿﻠﺘﻬﺎ و ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ رﯾﺰ ﮐﺎرﺑﺮد دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ ﺧﺎﮐﻬﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺷﺘﻬﺎي ﺳﯿﻼﺑﯽ‪ ،‬دﻟﺘﺎﻫﺎي‬
‫رودﺧﺎﻧﻪاي و ﺳﻮاﺣﻞ اﻗﯿﺎﻧﻮﺳﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان از ‪ CPT‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﻧﺠﺎم ‪ CPT‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي‬
‫ﺷﻨﯽ ﯾﺎ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد )اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد(‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ آزﻣﺎﯾﺶ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻻﯾﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻣﯽﺗﻮان ‪ CPT‬را‬
‫اداﻣﻪ داد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ رﺳﯿﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ و ﻋﺒﻮر از ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ‪،‬‬
‫‪ CPT‬را در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﺮم اداﻣﻪ داد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ CPT‬و ﻣﻘﺪار ‪ qc‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ‪φ‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ φ‬ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪q ‬‬
‫‪φo = tan −1 0.1 + 0.38 log( c )‬‬ ‫)‪(16-3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪σ′vo ‬‬
‫‪φ o = 29 + q c‬‬ ‫)‪(17-3‬‬
‫در راﺑﻄﻪ )‪ qc ،(17-3‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﮕﺎﭘﺎﺳﮑﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺑﺮاي ﺷﻦ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ φ‬ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه از راﺑﻄﻪ )‪ (17-3‬ﭘﻨﺞ درﺟﻪ اﺿﺎﻓﻪ و ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪ ﻻي دار ﭘﻨﺞ درﺟﻪ ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ Dr‬ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺻﺪ‪:‬‬

‫‪qc‬‬
‫‪D r = A + B log‬‬ ‫)‪(18-3‬‬
‫‪σ′vo‬‬
‫‪ qc‬و ‪ σ′V 0‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬و ‪ A= -98‬و ‪ B =66‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه رﺳﻬﺎ‪:‬‬
‫‪q c − σ vo‬‬
‫= ‪cu‬‬ ‫)‪(19-3‬‬
‫‪Nk‬‬
‫‪ = σ vo‬ﺗﻨﺶ ﮐﻞ ﻗﺎﺋﻢ در ﻣﺤﻞ‬
‫‪ = N k‬ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺨﺮوط ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﯿﻦ ‪ 10‬ﺗﺎ‪ 20‬و در‬
‫اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺑﯿﻦ ‪ 15‬ﺗﺎ ‪ 20‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ N k‬ﺑﺮاي ﻣﺨﺮوط اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪ 15‬و ﺑﺮاي ﻣﺨﺮوط‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ‪ 20‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫راﺑﻄﻪ )‪ (19-3‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪cu‬‬ ‫‪q − σvo 1‬‬
‫‪= c‬‬ ‫)‪(20-3‬‬
‫‪σ′vo‬‬ ‫‪σ′vo N k‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ‪ qc‬در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ در ﻓﺼﻞ‬
‫ﻫﻔﺘﻢ اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ )‪(34‬‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ )ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي( ﺧﺎك و ﺧﻮاص‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ اﻧﻮاع ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻫﻮازده و ﺳﻨﮓ ﺑﮑﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﻣﺤﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫دو ﻧﻮع اﺻﻠﯽ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﮐﻪ اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﻗﺮارﮔﯿﺮي در ﺣﻔﺮه آﻣﺎده‬
‫ﺷﺪه و ﺧﻮد ﺣﻔﺎر‪ .‬ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد آن از اوﻟﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻧﻮع ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻓﻮاﯾﺪ و ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ‬
‫دارد ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺧﺎك و ﻧﺤﻮه ﺗﺤﻠﯿﻞ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻧﻮاع ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮﻫﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮه ﻧﺼﺐ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﭘﻮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‪ ،‬اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬و ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻣﻬﺎرت‬
‫ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه‪ ،‬ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ زﯾﺎدي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد آن اﺳﺎﺳﺎً از ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﺪن ﯾﮏ ﻏﺸﺎء در ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﯾﮏ ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻃﻮﯾﻞ ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد و درون ﺣﻔﺮه از ﭘﯿﺶ‬
‫آﻣﺎده ﺷﺪه و اﻧﺪﮐﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ اﻣﮑﺎن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﯿﺮو‪ -‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﺎك ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ را‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺳﺎزد‪ .‬ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﺧﺎك ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻔﺎري و‬
‫اﯾﺠﺎد ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﻮد ﺣﻔﺎر آن اﺑﺪاع ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺎس اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد آن اﺳﺖ ﻟﯿﮑﻦ ﺳﺮ ﻣﺘﻪ ﺑﺮﻧﺪه ﮐﻮﭼﮑﯽ در ﻧﻮك ﻣﺤﻔﻈﻪ‬
‫اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻧﺼﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﺣﻔﺎري را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺑﻪ درون‬
‫ﺧﺎك ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﺧﺎك ﺣﻔﺎري ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﺸﺎر آب ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﮔﻞ ﺣﻔﺎري از‬
‫ﻃﺮﯾﻖ ﻓﻀﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺘﻪ دو ﺟﺪاره ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد‬

‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬ﻧﮑﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد آن ذﮐﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫• ﺷﯿﻮه ﺣﻔﺎري ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺟﺪاره ﮔﻤﺎﻧﻪ را دﭼﺎر رﯾﺰش ﻧﮑﻨﺪ و ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ‬
‫ﺧﺎك را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻗﻄﺮ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ‪ 24/5‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﺗﺎ ‪ 127‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ )‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 5‬اﯾﻨﭻ( ﻣﺘﻐﯿﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺣﻔﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺣﺪاﻗﻞ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﺎك ﺑﺎﯾﺪ از داﯾﺮهاي‬
‫ﺑﻮدن آن اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد ﻗﻄﺮ ﺣﻔﺮه آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﯾﺪ از‬
‫‪ 1/2‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و از ‪ 1/03‬ﺑﺮاﺑﺮ آن ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل ﻃﯽ آزﻣﺎﯾﺶ ﺣﺪس زده ﻣﯽﺷﻮد و ﺣﺪاﻗﻞ ﻃﯽ ده ﻧﻤﻮ‬
‫ﻣﺴﺎوي اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﻫﺮ ﻧﻤﻮ ﺑﻪﻣﺪت ﯾﮏ دﻗﯿﻘﻪ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺣﺠﻢ و‬
‫ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﺷﻌﺎﻋﯽ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ‪ 30 ،15‬و ‪ 60‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻗﺮاﺋﺖ و ﺛﺒﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫• زﻣﺎن ﭘﺎﯾﺎن آزﻣﺎﯾﺶ وﻗﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﯾﻊ ﺗﺰرﯾﻖ ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﯾﺎ ﺳﻨﮕﻬﺎ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻟﺬا آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎري ﮐﻪ در ﺗﻮان دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺖ ﺧﺎﺗﻤﻪ‬
‫ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﮔﺮ ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﺰرگ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺣﻔﺎري زﯾﺎد و ﯾﺎ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و‬
‫رﯾﺰش دﯾﻮارهﻫﺎ( ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﺪه ﺣﺪاﮐﺜﺮ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬
‫ﺣﺠﻢ ﻻزم در اﺛﺮ ﺗﺰرﯾﻖ‪ ،‬دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎرد‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺠﻤﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﺸﺎر‬
‫در ﯾﮏ ﻣﻨﺤﻨﯽ رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﯿﺰان ﺣﺠﻢ در ﻧﻘﻄﻪاي ﮐﻪ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﯽ در‬
‫ﻣﯽآﯾﺪ ﺑﺎ ‪ vo‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ‪ vo‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮه و ﺣﺠﻢ‬
‫اوﻟﯿﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ‪ vo‬ﻧﯿﺰ ‪ po‬ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪.(4-3‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر در ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎرد‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ‪ po‬ﻣﻌﺮف ﻓﺸﺎر واﻗﻌﯽ زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻪ در ﻃﻮل اﯾﺠﺎد ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر‬
‫واﻗﻌﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﺣﺠﻢ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺰش در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻧﺎﭼﯿﺰ ﺑﻮده و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺖ از آن‬
‫دارد ﮐﻪ ﺧﺎك داراي رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﯿﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﯿﺐ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺣﺠﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﺸﺎر در اﯾﻦ‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪول ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﻧﺴﺒﺖ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر وارده در اﻧﺘﻬﺎي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي‬
‫ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺰش )اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﻨﺤﻨﯽ( ﺑﺎ ‪ pf‬ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺣﺠﻢ و ﺣﺠﻢ ﻧﺎﺷﯽ از ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺰش ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ﺷﺪن در اﻃﺮاف ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺒﺴﺎط ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺣﻔﺮه در اﺛﺮ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ اﻻﺳﺘﯿﮏ ﺑﯽﻧﻬﺎﯾﺖ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪∆p‬‬
‫‪G=v‬‬ ‫)‪(21-3‬‬
‫‪∆v‬‬
‫‪ =G‬ﻣﺪول ﺑﺮﺷﯽ‬
‫‪ =v‬ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮه‬
‫‪ =p‬ﻓﺸﺎر در ﺣﻔﺮه‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ در ﻃﻮل آزﻣﺎﯾﺶ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻓﺸﺎري ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ در ﺧﺎك اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺪول اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه از آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ از ﻧﻮع ﺑﺮﺷﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪∆p‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺣﺠﻢ از ‪ vo‬ﺗﺎ ‪ vf‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ )ﺷﮑﻞ ‪ ،(4-3‬اﻣﺎ ﺷﯿﺐ آن‬
‫‪∆v‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ‪ G‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮه ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺪه دارد ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در وﺳﻂ‬
‫ﭘﺎره ﺧﻄﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺎك داراي رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﯿﮏ اﺳﺖ )وﺳﻂ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻄﯽ( و ﺑﺎ‬
‫‪ GM‬ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﯽﺷﻮد و از راﺑﻄﻪ )‪ (21-3‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪p‬‬
‫) () ‪G M = ( v c + v m‬‬ ‫)‪(22-3‬‬
‫‪v‬‬
‫‪vo + vf‬‬
‫= ‪vm‬‬ ‫)‪(23-3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪p pf − po‬‬
‫=‬ ‫)‪(24-3‬‬
‫‪v vf − vo‬‬
‫‪ = v c‬ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪ ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺘﻮرم ﺷﺪن در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫و ﻧﺴﺒﺖ ‪ p/v‬ﻣﻌﺮف ﺷﯿﺐ ﻣﻨﺤﻨﯽ )ﻓﺸﺎر‪-‬ﺣﺠﻢ( در ﻗﺴﻤﺖ اﻻﺳﺘﯿﮏ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪول ﯾﺎﻧﮓ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫) ‪E = 2G (1 + µ s‬‬ ‫)‪(25-3‬‬
‫در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻨﺎرد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺴﺒﺖ ﺿﺮﯾﺐ ﭘﻮاﺳﻮن ‪ µ s =0/33‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺪول‬
‫ﻣﻨﺎرد ‪ EM‬ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪p‬‬
‫) ( ) ‪E M = 2.66 G M = 2.66 ( v c + v m‬‬ ‫)‪(26-3‬‬
‫‪v‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﺧﺎك و ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻣﯽﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺣﺪي ﻣﻨﺎرد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺸﺎري ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن ﺣﺠﻢ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪ‬
‫ﺣﻔﺮه ﯾﻌﻨﯽ )‪ 2(vo+vc‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ‪ 2vo+vc‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪ ﺣﻔﺮه ‪ vo‬در آﻏﺎز آزﻣﺎﯾﺶ در ﺣﺠﻢ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه ﻣﻨﻈﻮر ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺣﻔﺮه اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺧﺎك ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺣﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻮده و ﯾﺎ ﻣﺪول ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬
‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺣﺪي را ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺧﻼل آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺘﻮان ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ‪ p l‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻓﺸﺎر ﺧﺰش ‪ Pf‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ زﯾﺮ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪:‬‬
‫‪0.5 < p f / p l < 0.75‬‬ ‫)‪(27-3‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﻓﺸﺎر ﺣﺪي و ﻧﺴﺒﺖ ‪ E M / p l‬ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎرد در ﺟﺪول ‪ 9-3‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ رس ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﻻي‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ‪،‬‬
‫رﺳﻮﺑﺎت ﯾﺨﭽﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻫﻮازده و ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺑﮑﺮ داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﯾﺨﺰده ﯾﺎ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺤﺘﻮي ﮔﺎز در ﺣﻔﺮات آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻮع ﻣﻨﺎرد آن ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﺧﺎك رس ﻧﺮم ﯾﺎ ﺷﻨﯽ ﺗﻤﯿﺰ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ -9-3‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻣﻨﺎرد )‪(35‬‬

‫‪EM‬‬
‫ﻧﻮع ﺧﺎك‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺣﺪي )‪(kPa‬‬
‫‪Pl‬‬
‫رس ﻧﺮم‬ ‫‪50-300‬‬ ‫‪10‬‬
‫رس ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪300-800‬‬ ‫‪10‬‬
‫رس ﺳﻔﺖ‬ ‫‪600-2500‬‬ ‫‪15‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﻻي دارﺳﺴﺖ‬ ‫‪100-500‬‬ ‫‪5‬‬
‫ﻻي‬ ‫‪200-1500‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪ و ﺷﻦ‬ ‫‪1200-5000‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﯾﺨﺮﻓﺖ‬ ‫‪1000-5000‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﻗﺪﯾﻤﯽ‬ ‫‪400-1000‬‬ ‫‪12‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫‪50-300‬‬ ‫‪12‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و ﻧﺸﺴﺖ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪p l − p′ho‬‬
‫= ‪cu‬‬ ‫)‪(28-3‬‬
‫‪2k b‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = p′ho‬ﻓﺸﺎر اﻓﻘﯽ ﻣﺆﺛﺮ در ﺣﺎل ﺳﮑﻮن‬
‫‪ =kb‬ﺿﺮﯾﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻏﺎﻟﺐ رﺳﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﯿﻦ ‪ 2/5‬و ‪ 3/5‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -5-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه )‪(36) ASTM D-2573-72, (1978‬‬

‫ﺑﺎ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﯽﺗﻮان ﺣﯿﻦ ﺣﻔﺎري ﮔﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺧﺎﮐﻬﺎي‬
‫رﺳﯽ‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه رﺳﻬﺎي ﻧﺮم را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮش ﭘﺮه از ﭼﻬﺎر ﺗﯿﻐﻪ ﻓﻮﻻدي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎﻧﺘﻬﺎي ﻣﯿﻠﻪاي ﺟﻮش ﺧﻮردهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮهﻫﺎ ﺑﺪون دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ زﯾﺎد از ﺗﻪ ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺑﻪ درون ﺧﺎك راﻧﺪه ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي‬
‫ﻣﯿﻠﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﯿﭽﺸﯽ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﯿﭽﺸﯽ‪ ،‬ﭘﺮهﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺧﺎك ﯾﮏ‬
‫ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﺮ‬
‫روي ﺟﺪاره و ﺳﺮوﺗﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪T‬‬
‫= ‪cu‬‬ ‫)‪(29-3‬‬
‫‪h d‬‬
‫) ‪πd 2 ( +‬‬
‫‪2 6‬‬
‫‪ =T‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﭘﯿﭽﺸﯽ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‬
‫‪ = cu‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه )ﻣﻔﻬﻮم ‪( φ = 0‬‬
‫‪ =d‬ﻗﻄﺮ ﯾﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﭘﺮه‬
‫‪ =h‬ارﺗﻔﺎع ﭘﺮه‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه از آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه ﺻﺤﺮاﯾﯽ را اﺻﻼح ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ اﺻﻼح ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪( c u ) design = λ ( c u ) field‬‬ ‫)‪(30-3‬‬
‫‪ (cu)field‬و ‪ (cu)design‬و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫از آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه اﺳﺖ وﺿﺮﯾﺐ ‪ λ‬ﺑﺮاي اﺻﻼح اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ Aas et al. .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫‪ λ‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﺴﺒﺖ ‪ (c u ) field / σ′v‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 5-3‬ﺑﺮاي رسﻫﺎ اراﺋﻪ ﮐﺮدهاﻧﺪ)‪.(37‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -5-3‬ﺿﺮﯾﺐ ‪ λ‬از روش )‪(37‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد ﻻزم درﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‪ ،‬در ﻗﺴﻤﺖ ‪5-7-4-3‬‬
‫ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6-7-4-3‬آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ )‪(38) ASTM D1194-72 (1987‬‬
‫اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ و ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺸﺴﺎﻧﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي اﺣﺪاث ﺷﺪه در ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﺑﺎر وارده در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺻﻔﺤﻪ در ﺧﺎك و ﺳﻨﮓ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻋﻤﻮﻣﺎً در ﮔﻮداﻟﻬﺎي ﮐﻢ ﻋﻤﻖ و در ﺗﺮاز ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺷﺎﻟﻮده اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﺮدد و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫آن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﯽﺗﻮان ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬در ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻣﻘﺪور ﻧﺒﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮان رﻓﺘﺎر ﻧﯿﺮوي ﻧﺸﺴﺖ را ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ در اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺟﻨﺲ ﻓﻮﻻد ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 25‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ و‬
‫ﻗﻄﺮ‪ 150‬ﺗﺎ ‪ 722‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮔﺎﻫﯽ ﻫﻢ از ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺮﺑﻌﯽ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 305 X 305‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮔﻮداﻟﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺣﺪاﻗﻞ‪ B) 4B‬ﻗﻄﺮ ﺻﻔﺤﻪ آزﻣﺎﯾﺶ( ﺗﺎ ﻋﻤﻖ‬
‫ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺗﺮاز ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﺻﻔﺮ ﺷﺪه و ﺻﻔﺤﻪ در ﻣﺮﮐﺰ آن ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎر ﺑﺼﻮرت ﭘﻠﻪاي )در ﻫﺮ ﭘﻠﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﯾﮏ ﭼﻬﺎرم ﺗﺎ ﯾﮏ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎر ﻧﻬﺎﯾﯽ( و‬
‫ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﻫﺮ ﭘﻠﻪ ﺑﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ اداﻣﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﺑﺎر – ﻧﺸﺴﺖ رﺳﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺼﻮرت ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻔﻮذ ﺻﻔﺤﻪ در‬
‫ﺧﺎك ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺻﻮرت وارد ﮐﺮدن ﺑﺎر ﺑﺼﻮرت ﭘﻠﻪاي و اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﻨﺪه ﺑﻪ ﺧﺎك‬
‫ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ داده ﻣﯽﺷﻮد و ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ‬
‫داﻧﻪ اﺷﺒﺎع ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ را ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﯽﺗﻮان زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﻮد‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرت ﻧﻔﻮذ ﺻﻔﺤﻪ در ﺧﺎك ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺛﺎﺑﺖ آزﻣﺎﯾﺶ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺗﻠﻘﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﺎك در ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬درﺟﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﺧﺎك‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻔﻮذ ﺻﻔﺤﻪ در ﺧﺎك‪ ،‬و ﻧﻮع ﺧﺎك دارد‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻣﯿﻨﯽ ﻣﻨﺴﻮب ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺗﻨﺶ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺪود ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﯾﺎ ﻋﺮض‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻘﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﺎزه در ﻋﻤﻞ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‬
‫ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﯿﺶ از ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻄﺮ ﯾﺎ ﻋﺮض ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺸﺎﻧﯽ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و رﻓﺘﺎر ﻧﺸﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ در اﻋﻤﺎق‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﺎك ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺼﺐ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري در ﻣﺤﻞ و ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﻔﺎري ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﮔﯿﺮي ﺻﻔﺤﻪ‬
‫ﺑﻄﻮر اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺗﻨﺶ در ﺧﺎك ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در رﺳﻬﺎي ﺳﻔﺖ‬
‫ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﻮرم رس و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ در ﺧﻼل آﻣﺎده ﺳﺎزي ﻣﺤﻞ آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪن ﻣﻘﺪار ﮐﻤﺘﺮي ﺑﺮاي ﺿﺮﯾﺐ دﮔﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ دﮔﺮ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي ﮐﻪ از اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‬
‫ﻫﻨﻮز ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎدﺗﺮ از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 3-7-7‬ﺑﯿﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺎت ﻻزم در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ‬

‫ﻫﻨﮕﺎم اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﮑﺎﺗﯽ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ”ﻧﮑﺎت ﻻزم در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ“ در ﺑﻨﺪ ‪ 6-7-4-3‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﺑﺎﻻ و اﺷﺒﺎع ﺑﻮدن ﺧﺎك در زﻣﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان در زﻣﺎن اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬ﺧﺎك را اﺷﺒﺎع و آزﻣﺎﯾﺶ را اﻧﺠﺎم داد و ﯾﺎ اﮔﺮ‬
‫ﺧﺎك ﻣﺎﺳﻪاي‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه و ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ را در‬
‫ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم داد و ﺳﭙﺲ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫را ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ زﯾﺮ ﮐﺎﻫﺶ داد‪:‬‬
‫‪Dw‬‬
‫‪C w = 0.5 + 0.5‬‬ ‫)‪(31-3‬‬
‫‪Df‬‬
‫‪ = D f‬ﻋﻤﻖ ﭘﯽ‬
‫‪ = D w‬ﻋﻤﻖ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫• در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﻻﯾﻪاي ﺿﻌﯿﻒ در ﻋﻤﻘﯽ از ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ازدﯾﺎد ﺗﻨﺶ در‬
‫اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻪ ﻻﯾﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده از ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ‬
‫ارﺟﺢ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺗﮑﯽ‬
‫اﺣﺪاث ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‬
‫ﻫﺪف از ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‪ ،‬ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ درﺑﺎره ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬
‫دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮐﺎﻣﻼً دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﻻزم دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-8-4-3‬ﻋﻮاﻣﻞ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ‬

‫‪ -1‬ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه از وﺿﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﻞ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎرﺑﺮداري ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﺟﺪاره ﮔﻤﺎﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻧﺒﯽ رخ ﻣﯽدﻫﺪ و ﮐﻤﯽ دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﮔﻮدﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺠﻢ‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‪ ،‬دﺳﺖ ﺧﻮرده ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص وﺟﻮد ﺷﻦ در ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬دﺳﺖ‬
‫ﺧﻮردﮔﯽ را ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﺠﺎد اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎك و ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻓﺸﺮده ﺷﺪه و دﺳﺖ ﺧﻮرده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻃﻮﺑﺖ در اﻃﺮاف ﮔﻤﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﺣﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‪.‬‬
‫‪ -5‬از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺣﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ﯾﺎ ﺑﻌﺪ از آن و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺣﺒﺎب ﮔﺎز‬
‫در ﻧﻤﻮﻧﻪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از ﺳﺎﯾﺖ ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﻧﺤﻮه ﮐﺎر ﮔﺮوه ﺣﻔﺎر‪ ،‬ﮐﺎرﮐﻨﺎن آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه و ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﮐﺎر‪.‬‬
‫‪ -8‬ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﯾﺎ ﯾﺦزدﮔﯽ در ﺟﺎﻫﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﮔﺮم ﯾﺎ ﺳﺮد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﻮب در ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮﯾﻬﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺟﺪار‬
‫ﻧﺎزك ﺗﻬﯿﻪ ﮐﺮد‪ .‬در ﺷﻨﻬﺎ و ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ ﮐﻢ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬
‫ﭘﺪﯾﺪه اﺗﺴﺎع ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت زﯾﺎدي ﺗﻮام اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي‬
‫ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﻨﺠﻤﺪ ﮐﺮدن اﻃﺮاف ﻧﻤﻮﻧﻪ ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﻗﯿﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪاً از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻮاردي ﻧﯿﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﯽ ﺧﺎك ﻣﺤﻞ ﺑﺎز ﺳﺎزي ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر در ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺗﺴﺘﻬﺎي‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺘﻬﺎي ﻧﻔﻮذ در ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻟﺘﺮﯾﻦ روش ﻓﻌﻼً آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﻔﻮذ ﻣﺜﻞ‪ SPT‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪ SPT‬و ‪ CPT‬ﻫﻤﺰﻣﺎن‬
‫اﻧﺠﺎم و ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-8-4-3‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﻬﺎ ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻇﺮﯾﻒ و ﺣﺴﺎس ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮش و ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺑﺮ روي‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي ﺑﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪاره ﻧﺎزك ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ در‬
‫ﺣﺪود ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً دو ﮐﻔﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي و‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده‪ ،‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﻻزم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯿﺰان دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮﻫﺎي ﺟﺪار ﻧﺎزك ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫زﯾﺮ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻔﻮذ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ در ﺧﺎك‬
‫• ﻧﻮع ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ وارد ﻣﯽﺷﻮد )ﻓﺸﺎر ﯾﺎ ﮐﻮﺑﺶ(‬
‫• ﻣﻘﺪار ﺷﻦ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺎك‬
‫• ﻣﻘﺪار ﺣﺠﻢ ﺧﺎك ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻘﺪار‬
‫دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ‪ ، Ar ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪D 02 − D i2‬‬
‫= ‪Ar‬‬ ‫‪×100‬‬ ‫)‪(32-3‬‬
‫‪D i2‬‬
‫‪ = D i‬ﻗﻄﺮ داﺧﻠﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‬
‫‪ = D o‬ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً اﮔﺮ ‪ Ar‬از ‪ 10%‬ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﯿﺎر دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﯿﺎن ﻣﻘﺪار دﺳﺖﺧﻮردﮔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻌﯿﺎر ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫‪ Lr‬اﺳﺖ ﮐﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪L1‬‬
‫= ‪Lr‬‬ ‫)‪(33-3‬‬
‫‪L2‬‬
‫‪ =L1‬ﻃﻮل واﻗﻌﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫‪ = L2‬ﻃﻮل ﻧﻈﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه و ﻣﻐﺰهﮔﯿﺮي از ﺳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ‪ L r = 1‬ﺑﺎﺷﺪ ﻃﻮل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﻮﻟﯽ از ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﻻﯾﻪ ﺧﺎك ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻤﻮﻣﺎً وﻗﺘﯽ ‪ Lr ≥ 90%‬ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ‬
‫ﮐﻪ‪ Lr >1‬ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ داﻧﻪﻫﺎ زﯾﺎد اﺳﺖ و در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪﻟﯿﻞ‬
‫وﺟﻮد رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن در ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎد ﺣﺬف ﭘﯿﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5-3‬روﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ در ﺑﺨﺶ ‪ 4-3‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬روﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﻄﻮر‬
‫اﺧﺘﺼﺎر ذﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫• در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار )ﺑﺨﺶ ‪(5-2‬‬
‫• ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺣﺎﻻت ﺣﺪي )ﺑﺨﺶ ‪(3-3‬‬
‫• داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﻠﯽ از رﻓﺘﺎر ﺧﺎكﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ )ﺑﺨﺶ ‪ ،(2-4-3‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯾﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل‬
‫ﺧﺎك )ﺑﺨﺶ ‪ ،(3-4-3‬و ﻧﯿﺰ ﺧﻮاص ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن )ﺟﺪول ‪ 8-3‬در‬
‫ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ(‬
‫• آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﺻﺤﺮاﯾﯽ )ﺑﺨﺶ‪ 4-4-3‬و ‪(7-4-3‬‬
‫• ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺪوﯾﻦ اﻟﮕﻮي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻣﻞ اﻫﺪاف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ )ﺑﺨﺶ‪ (1-6-4-3‬و ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي‬
‫ﺻﺤﺮاﯾﯽ )ﺑﺨﺶ‪(2-6-4-3‬‬
‫• ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي اوﻟﯿﻪ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه از دﯾﺪﮔﺎه ﮐﻠﯽ )ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫ﻣﺤﻞ و در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ در روﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ اﺛﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫در ﺑﺨﺶ‪ 3-6-4-3‬آﻣﺪهاﻧﺪ‪(.‬‬
‫• ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ در روﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫اﺛﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺑﺨﺶ‪(3-6-4-3‬‬
‫• ارزﯾﺎﺑﯽﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ )ﺑﺨﺶ‪(3-4-3‬‬
‫• ﺗﺪوﯾﻦ ﮔﺰارش اوﻟﯿﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎ و اراﺋﻪ راﻫﮑﺎر ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب اوﻟﯿﻪ ﻧﻮع دﯾﻮار‬
‫• ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺪود و ﻣﯿﺰان ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻤﻖ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي اﮐﺘﺸﺎﻓﯽ )ﺑﺨﺶﻫﺎي‪ 5-6-4-3 ،4-6-4-3‬و ‪.(6-6-4-3‬‬
‫• ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﻗﯿﻖﺗﺮ و ﺟﺰﺋﯽﺗﺮ از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي )ﺑﺨﺶ ‪ ،(8-4-3‬اﻧﺠﺎم‬

‫آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﯾﺎ در ﺟﺎ )ﺑﺨﺶﻫﺎي‪ 4-4-3‬و ‪(7-4-3‬‬
‫• ﻣﺪلﺳﺎزي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮار و ارزﯾﺎﺑﯽ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮح‬
‫)ﻓﺼﻠﻬﺎي ‪ ،8 ،7 ،6 ،5 ،4‬و ‪(9‬‬
‫• ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ ﮔﺰارش ﻧﻬﺎﯾﯽ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﺪل و ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻫﺪاف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫‪ -‬ﻃﺮح ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎي ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫‪ -‬ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬
‫‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻖ و ﺗﺮاز اﻧﺪازهﮔﯿﺮﯾﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻮع آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ و آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز و‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫‪ -‬ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‪ ،‬ﺟﻤﻊآوري‪ ،‬و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‬
‫‪ -‬ﺗﺎرﯾﺦ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮي‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻓﺮاد‪ ،‬ارﮔﺎﻧﻬﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دﺳﺖاﻧﺪرﮐﺎر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯿﻬﺎ و اﻧﺠﺎم‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﺎت‬
‫‪ -‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯿﻬﺎ‪ ،‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت و دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫‪ -‬ﻧﺤﻮه ﭘﺮدازش اوﻟﯿﻪ دادهﻫﺎ‬
‫‪ -‬ﺗﻔﺴﯿﺮ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻻزم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺮاز ﺗﻨﺸﻬﺎ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﯿﺪروﻟﻮژي ﻣﺤﻞ‪،‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺗﻨﺶ در ﺧﺎك ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻧﺎﻫﻤﮕﻨﯽ و ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﮕﺮدي ﺧﺎك‪ ،‬وﺟﻮد درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎي‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ در ﺑﺴﺘﺮ ﺧﺎك ﻣﺤﻞ‪ ،‬آﺛﺎر اﺷﺒﺎع و ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺧﺎك و‪....‬‬
‫‪ -‬اراﺋﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺷﯿﻮهﻫﺎ و اﺳﺘﺪﻻﻟﻬﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﻻزم‬
‫‪ -‬ﺻﻮرت ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺒﺎﺣﺜﺎت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻃﺮاح‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬آزﻣﺎﯾﺸﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﯾﺪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص و ﻣﺤﯿﻂﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮل اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮان‬
‫ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ دﻗﯿﻖ و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻨﺎد رﺳﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﮔﺰارش دﻗﯿﻖ ﻫﻢ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮارد و‬
‫ﻧﮑﺎت ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﻋﯿﻨﺎً اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑـﻪ ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻗﻄﻌـﯽ و واﻗﻌـﯽ رﺳـﯿﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻠﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و اﺟﻤﺎﻟﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬
‫ﻓﺸﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻏﻴﺮ ﺯﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ -1-4‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﺎزهﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري وﺟﻮه ﻗﺎﺋﻢ ﯾﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻗﺎﺋﻢ ﺧﺎك ﯾﺎ ﺳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﯿﻮهاي ﮐﻪ ﯾﮏ دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن اﺣﺪاث ﻣﯽﮔﺮدد ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ و ﺳﻄﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ در ﻣﻘﺪار و ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫وارد ﺑﺮ دﯾﻮار دارد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺤﻮة ﻗﺮارﮔﯿﺮي دﯾﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه را در ﺣﺎﻻت زﯾﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺪون دﯾﻮار ﭘﺎﺑﺮﺟﺎﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺧﺎك داري ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﺪون ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺳﺖ و ﺧﺎك ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ‬
‫ﺑﻪﮐﻤﮏ ﺗﻌﺎدل ﺗﻨﺸﻬﺎي داﺧﻠﯽ ﺧﻮد ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺣﺎﻟﺖ ‪ Ko‬ﯾﺎ ﺳﮑﻮن ‪At‬‬
‫‪ .(rest‬ﺿﻤﻨﺎً دﯾﻮار ﺑﻌﺪ از وﺟﻮد ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺣﺪاث ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫پ‪ -‬دﯾﻮار داراي ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪدﻧﺒﺎل آن ﺧﺎك ﻧﯿﺰ دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻓﺸﺎري ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ )ﺣﺎﻟﺖ ‪ Ka‬ﯾﺎ ﻓﻌﺎل‪ .(Active ،‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻋﻤﻮﻣﺎً دﯾﻮار ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺧﺎرج ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ت‪ -‬دﯾﻮار داراي ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻄﺮف داﺧﻞ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺖ ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ‬
‫ﺧﺎك ﻣﯽﺷﻮد ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺳﺒﺐ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر زﯾﺎدي ﺑﺼﻮرت ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد )ﺣﺎﻟﺖ ‪ Kp‬ﯾﺎ ﻣﻘﺎوم‪.(Passive ،‬‬
‫ث‪ -‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺲ از اﺣﺪاث دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن در ﻣﺠﺎور دﯾﻮار اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد در اﯾﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﺷﯿﻮة اﻧﺠﺎم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در‬
‫ﻣﺠﺎورت ﺧﺎك ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ اﺛﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻃﺮح اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎزهﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻟﺰوم ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎك و ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪﮐﻤﮏ ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻮﻟﻤﺐ در ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽﮔﺮدد و در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-4‬ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎك‪ ،‬آب‪ ،‬ﺗﻮرم‪ ،‬ﯾﺨﺒﻨﺪان‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎر‪،‬‬
‫دﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻮج‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺸﺘﯽ و ﻗﺎﯾﻖ‪ ،‬ﮐﺸﺶ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺎد و ﻧﯿﺮوي زﻟﺰﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ اﯾﻦ ﻓﺼﻞ در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﮐﺪام‬
‫از ﻋﻮاﻣﻞ ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-4‬ﺻﻮر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ آن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭘﺲ از اﺣﺪاث ﯾﮏ دﯾﻮار‪ ،‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ آن ﺑﺘﺪرﯾﺞ اﺟﺮا ﺷﻮد و دﯾﻮار اﺟﺎزه‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺑﯿﺮون داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺟﺎري ﺷﺪن‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻢ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪﻧﺎم ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻌﺎل ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ 1-4‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در آن ‪ H‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-4‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫)‪ H‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار(‬
‫ﻧﻮع و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎك‬ ‫ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك‬
‫ﺧﺎك داﻧﻪاي ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬ ‫‪0/002 H‬ﺗﺎ ‪0/001 H‬‬
‫ﺧﺎك داﻧﻪاي ﺷﻞ‬ ‫‪ 0/004 H‬ﺗﺎ ‪0/002 H‬‬
‫ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺳﻔﺖ‬ ‫‪0/01 H‬‬
‫ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪ 0/02 H‬ﺗﺎ ‪0/01 H‬‬
‫ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻧﺮم‬ ‫‪ 0/05 H‬ﺗﺎ ‪0/02 H‬‬
‫ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت دﯾﻮار ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺣﺮﮐﺖ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫زﯾﺎدي ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺪﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺳﺪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم‬
‫در آﯾﺪ‪ .‬از ﻣﺘﻌﺎرفﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺟﻠﻮي ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن اﺷﺎره‬
‫ﮐﺮد‪ .‬ﺟﺪول‪ 2-4‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ H‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ)‪.(1‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -2-4‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم در دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬
‫ﻧﻮع و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ)‪ H‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار(‬
‫ﻧﻮع و ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎك‬ ‫ﻣﯿﺰان ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻻزم ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬ ‫‪0/005 H‬‬
‫ﻣﺎﺳﻪ ﺷﻞ‬ ‫‪0/01 H‬‬
‫رس ﺳﻔﺖ‬ ‫‪0/01 H‬‬
‫رس ﻧﺮم‬ ‫‪0/05 H‬‬
‫اﮔﺮ دﯾﻮار ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺪ ﺷﺪن و ﯾﺎ ﺑﺼﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﺟﺪاول‪ 1-4‬و‪ 2-4‬آﻣﺪه دﭼﺎر ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4-4‬روﺷﻬﺎي ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﻃﺮهاي در ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻌﺎل و ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﯾﺎ ﻣﻘﺎوم وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺪﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده وﺳﯿﻊ و وﺟﻮد‬
‫ﺗﺠﺎرب زﯾﺎد‪ ،‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -5-4‬روش راﻧﮑﯿﻦ )‪(Rankine‬‬

‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺎدﮔﯽ‪ ،‬ﺳﻬﻮﻟﺖ‪ ،‬و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش در ﻣﻮارد ﻣﺘﻨﻮع‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ‬
‫ﺿﻌﻔﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 8-4‬اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ روش ﺑﻌﻨﻮان روش ﺑﺮﺗﺮ‬
‫ﺑﺮ ﮔﺰﯾﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺘﻬﺎي اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪ 5-4‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ 6-4‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ )‪(Coulomb‬‬

‫در اﯾﻦ روش در اﺻﻞ ﻓﺮض ﺷﺪه ﺧﺎك ﻫﻤﺴﺎﻧﮕﺮد و ﻫﻤﮕﻦ ﺑﻮده و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﻧﻮع‬
‫داﻧﻪاي ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ از ﺗﻮده ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﭘﺸﺖ دﯾﻮار اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً‬
‫اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﻓﺮض‬
‫ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮدهاي از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺼﻮرت ﺻﻠﺐ دﭼﺎر ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ و ﺟﺪا ﺷﺪن از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫روش ﮐﻮﻟﻤﺐ در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬از ﻣﻘﺒﻮﻟﯿﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫اراﺋﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ )‪ (39‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ و زﻟﺰﻟﻪ ﻫﻢ )‪(40‬‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ را در ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺎ اﯾﻦ روش ﻣﯽﺗﻮان ﺣﺘﯽ در‬
‫ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪاي ﮐﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك ﯾﻌﻨﯽ وزن ﻣﺨﺼﻮص و زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك‬
‫داﺧﻠﯽ آﻧﻬﺎ در ﻋﻤﻖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ را ﺑﺮآورد ﮐﺮد‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮش در ﻋﻤﻖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‬
‫ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻮار را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ‪.‬‬
‫وﯾﮋﮔﯽ روش ﮐﻮﻟﻤﺐ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ را در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺋﻢ و ﯾﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه اﻣﮑﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺻﻄﮑﺎك‬
‫ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺪور ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻣﺤﺎﺳﻦ اﯾﻦ ﺷﯿﻮه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در روش ﮐﻮﻟﻤﺐ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ‪ δ‬ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻮار ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻗﺎﺋﻢ در ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻮارد ﻣﯽﺗﻮان ‪ δ‬را ﻣﻘﺪاري دﻟﺨﻮاه ﺑﯿﻦ ﻧﺼﻒ ﺗﺎ دو ﺳﻮم‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ φ‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺧﺎك در اﯾﻦ روش ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﭼﺴﺒﻨﺪه‬
‫ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﻮدن ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از رواﺑﻂ ﻣﺸﺨﺼﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ‬
‫‪ 14-4‬ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻫﻤﮕﻦ‬

‫در ﺷﮑﻞ‪ -1-4‬اﻟﻒ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي ﺷﯿﺒﺪار و ﻫﻤﮕﻦ در ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪ 5-4 ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار را در ﻋﻤﻖ ‪ z‬از راس‬
‫دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪p a = K a γz‬‬ ‫)‪(1-4‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Ka‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺑﺮوش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﻮده و از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪cos 2 (φ − θ‬‬
‫= ‪Ka‬‬ ‫‪2‬‬ ‫)‪(2-4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ + δ) sin (φ − α) ‬‬
‫‪cos 2 θ cos(θ + δ )1 +‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ + δ) cos(θ − α ) ‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-4‬ﻣﺤﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪ ﮐﻮﻟﻤﺐ اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ‪c=0‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و‪ c > 0‬و ج‪ -‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم و ‪c=0‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ − tan(φ − α) + c1 ‬‬
‫‪ηa = φ + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-3-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c2‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-3-4‬ب( ])‪c1 = tan(φ − α)[tan(φ − α) + cot(φ − θ)][1 + tan(θ + δ) cot(φ − θ‬‬
‫]])‪c 2 = 1 + [tan(θ + δ)[tan(φ − α) + cot(φ − θ‬‬ ‫)‪-3-4‬پ(‬

‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Pa‬‬ ‫‪γ Ka H2‬‬ ‫)‪(4-4‬‬
‫‪2‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ H/3‬از ﭘﺎي دﯾﻮار و ﺑﺎ زاوﯾﻪ ‪ δ‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫وارد ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﮑﻞ‪.(2-4‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -2-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﺮﺑﺎر ‪ q‬ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده و ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ‪ q‬اﺛﺮ ﮐﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮار ﻣﺠﺎور‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﯽﺗﻮان از رواﺑﻂ )‪ (1-4‬ﺗﺎ )‪ (4-4‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﺑﺠﺎي ‪ γ‬از ‪γ eq‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﮑﻞ‪ (2-4‬ﺑﻄﻮريﮐﻪ‪:‬‬
‫‪sin β  2q ‬‬
‫‪γ eq = γ +‬‬ ‫‪  cos α‬‬ ‫)‪(5-4‬‬
‫‪sin(β + α)  H ‬‬
‫از ﻃﺮﻓﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺟﻤﻊ زدن ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‪ Pa ،‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -2-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه )‪،(C=0‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻫﻤﮕﻦ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪-1-4‬ج‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه و ﻫﻤﮕﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم در ﻋﻤﻖ ‪ z‬را از‪:‬‬
‫‪p p = K p γz‬‬ ‫)‪(6-4‬‬
‫)‪cos 2 (φ + θ‬‬
‫= ‪Kp‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(7-4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ + δ) sin (φ + α) ‬‬
‫‪cos 2 θ cos(θ − δ )1 −‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ − δ) cos(θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ tan(φ + α) + c 3 ‬‬
‫‪η p = −φ + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-8-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c4‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-8-4‬ب(‬
‫])‪c 3 = tan(φ + α)[tan(φ + α) + cot(φ + θ)][1 + tan(δ − θ) cot(φ + θ‬‬
‫]])‪c 4 = 1 + [tan(δ − θ)[tan(φ + α) + cot(φ + θ‬‬ ‫)‪-8-4‬پ(‬

‫ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪Pp‬‬ ‫‪Kpγ H2‬‬ ‫)‪(9-4‬‬
‫‪2‬‬
‫در رواﺑﻂ ﻓﻮق‪:‬‬
‫‪ =pa‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در ﻋﻤﻖ ‪ z‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = pp‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در ﻋﻤﻖ ‪ z‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = φ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =γ‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‬
‫‪ = Ka‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ = Kp‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪(θ = 90‬‬ ‫‪‬‬
‫)‬
‫‪ = θ‬زاوﯾﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ‪− β‬‬
‫‪ =α‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد اﻓﻘﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = δ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =ηa‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = ηp‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =q‬ﺷﯿﺐ ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ =H‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ =Pa‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮﻧﯿﻮﺗﻦ‬
‫‪ =Pp‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮﻧﯿﻮﺗﻦ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﮔﺴﺘﺮده ‪ q‬اﺛﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان در رواﺑﻂ )‪ (6-4‬و‬
‫)‪ (9-4‬از ‪ γeq‬ﺑﺠﺎي ‪ γ‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ ‪ γeq‬ﺑﺎ راﺑﻄﻪ )‪ (5-4‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‬
‫ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده و ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار را‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -3-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه )‪ ،(C=0‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻻﯾﻪاي‬
‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺷﯿﺐدار و ﺧﻮاص آن در ﻋﻤﻖ ﺗﻔﺎوت‬
‫ﮐﻨﺪ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪3-4‬‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در اﻧﺘﻬﺎي ﻻﯾﻪ ‪i‬ام‪ ،‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي ﻻﯾﻪاي‪ ،‬ﺑﺮ روي وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ‬
‫دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎك و ﺳﺮﺑﺎر از راﺑﻄﻪ )‪ (10-4‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ)‪:(41‬‬
‫‪ i‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p ai = K ai ∑ γ j h j +‬‬ ‫‪ cos θ‬‬ ‫)‪(10-4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j‬‬ ‫=‬‫‪1‬‬ ‫‪cos‬‬ ‫(‬‫‪θ‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪α‬‬ ‫)‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Kai‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﻮده و از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪cos 2 (φ i − θ‬‬
‫= ‪K ai‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(11-4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ i + δ i ) sin (φ i − α) ‬‬
‫‪cos 2 θ cos(θ + δ i )1 +‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ + δ i ) cos(θ − α ) ‬‬
‫‪α‬‬
‫‪q‬‬
‫‪η1‬‬
‫‪P1‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪η2‬‬
‫‪θ‬‬ ‫‪P2‬‬
‫‪h2‬‬ ‫‪Pi‬‬ ‫‪φi, γi‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫‪ηi‬‬
‫‪hi‬‬ ‫ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام‬ ‫‪δ‬‬
‫‪β‬‬ ‫‪η‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -3-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ روي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ − tan(φ i − α) + c1 ‬‬
‫‪ηai = φ i + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-12-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c2‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-12-4‬ب(‬
‫])‪c1 = tan(φ i − α)[tan(φ i − α) + cot(φ i − θ)][1 + tan(δ i + θ) cot(φ i − θ‬‬
‫]])‪c 2 = 1 + [tan(δ i + θ)[tan(φ i − α) + cot(φ i − θ‬‬ ‫)‪-12-4‬پ(‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 3-4‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺘﺪاد ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر در ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ‪ ،i‬زاوﯾﻪ ‪δi‬‬
‫ﺑﺎ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار در ﻣﺤﻞ ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ‪ i‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر در‬
‫ﻣﺤﻞ ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ‪ i‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮده و ﺑﺎ زاوﯾﻪ ‪ δi‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار اﻋﻤﺎل ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -4-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه )‪ ،(C=0‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻻﯾﻪاي‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داراي ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻮدش در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم در اﻧﺘﻬﺎي ﻻﯾﻪ ‪i‬ام ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﯾﯽ و‬
‫ﺳﺮﺑﺎر ‪ q‬را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد )‪:(41‬‬
‫‪ i‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p pi = K pi ∑ γ j h j +‬‬ ‫‪ cos θ‬‬ ‫)‪(13-4‬‬
‫‪ j=1‬‬ ‫‪cos(θ − α ) ‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Kpi‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮده و از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪cos 2 (φ i + θ‬‬
‫= ‪K pi‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(14-4‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ i + δ i ) sin (φ i + α) ‬‬
‫‪cos 2 θ cos(θ − δ i )1 −‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ − δ i ) cos(θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ )‪ (15-4‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ tan(φ i + α) + c 3 ‬‬
‫‪η pi = −φ i + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-15-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c4‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-15-4‬ب(‬
‫])‪c 3 = tan(φ i + α)[tan(φ i + α) + cot(φ i + θ)][1 + tan(δ i − θ) cot(φ + θ‬‬
‫[‬
‫])‪c 4 = 1 + tan(δ i − θ)[tan(φ i + α) + cot(φ + θ‬‬ ‫]‬ ‫)‪-15-4‬پ(‬
‫‪ =pai‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = ppi‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = φi‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك ﻻزم ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = γj‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﻻﯾﻪ ‪ j‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‬
‫‪ = hj‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ‪ j‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ = Kai‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام‬
‫‪ = Kpi‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام‬
‫‪(θ = 90‬‬ ‫‪‬‬
‫)‬
‫‪ = θ‬زاوﯾﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ‪− β‬‬

‫‪ =δi‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =ηai‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = ηpi‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك در‬
‫اﯾﻨﺠﺎ ﻧﯿﺰ اﻣﺘﺪاد ﻓﺸﺎر و ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫زاوﯾﻪ ‪ δi‬ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -5-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ -‬اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﯽ‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار از ﻧﻮع ﭼﺴﺒﻨﺪه اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﺗﺮﮐﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ zo‬اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻُ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ از روش ﺗﺮﺳﯿﻤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪-1-4‬ب(‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﯽ‬
‫ﮐﻪ وﺟﻪ دﯾﻮار ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻫﻤﮕﻦ ﮐﺎﻣﻼً ﻗﺎﺋﻢ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻓﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﻋﻤﻖ ‪ z‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك را از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪p a = K a γz − K acc‬‬ ‫)‪-16-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪cw‬‬
‫‪K ac = 2 K a (1 +‬‬ ‫)‬ ‫)‪-16-4‬ب(‬
‫‪c′‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Ka‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (2-4‬ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ‪ α‬و ‪ θ‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ c‬و ‪φ‬ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ )‪ (16-4‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺛﺮ‬
‫)زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه( ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان راﺑﻄﻪ زﯾﺮ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪:‬‬
‫‪pa = K a σ v − K ac c‬‬ ‫)‪(17-4‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ σ v‬ﺗﻨﺶ ﻗﺎﺋﻢ در ﻋﻤﻖ ‪ z‬اﺳﺖ‪ .‬در ﺧﺼﻮص ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ‪ q‬ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻓﻘﯽ وارد ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ از ‪ σ v = γz + q‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ رﺳﻬﺎ در دراز ﻣﺪت ﮐﻪ داراي زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ و زاوﯾﻪ‬
‫اﺗﺴﺎع ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از رواﺑﻂ )‪ (16-4‬و )‪ (17-4‬ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺧﺎك رس اﺷﺒﺎع ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻣﯽﺗﻮان آن را در‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﻓﺮض ﮐﺮد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻨﺶ ﮐﻞ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ رس اﺷﺒﺎع در ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه و ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪p a = σ v − K ac c u‬‬ ‫)‪(18-4‬‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد ﮐﻪ ‪ Kac‬از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪cw‬‬
‫‪K ac = 2 1 +‬‬ ‫)‪(19-4‬‬
‫‪cu‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ cu‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه رس و ‪ cw‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎك رس و وﺟﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪار ‪ cw‬در ﺟﺪول ‪ 3-4‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎص اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻖ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪2c u‬‬ ‫‪c‬‬
‫= ‪zo‬‬ ‫‪1+ W‬‬ ‫)‪(20-4‬‬
‫‪γ‬‬ ‫‪cu‬‬
‫اﮔﺮ ﺳﺮﺑﺎر ‪ q‬ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺛﺮ ﮐﻨﺪ ﻣﻘﺪار ‪ zo‬را ﻣﯽﺗﻮان از ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪2c u‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪q‬‬
‫= ‪z0‬‬ ‫‪1+ w −‬‬ ‫)‪(21-4‬‬
‫‪γ‬‬ ‫‪cu γ‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺗﻨﺸﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﮐﻪ از رواﺑﻂ )‪ (16-4‬ﺗﺎ )‪(18-4‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدد ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﮐﺮد و اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي از اﯾﻦ رواﺑﻂ را در ﻣﺤﺪود ‪ zo‬ﺗﺎ ‪ H‬اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫‪ -6-6-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ -‬اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﯽ‬
‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻗﺎﺋﻢ و ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻓﻘﯽ و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از ﺟﻨﺲ‬
‫‪ c − φ‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻫﻤﮕﻦ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار در ﻋﻤﻖ ‪ z‬را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪p p = K p γ z + K pc c‬‬ ‫)‪-22-4‬اﻟﻒ(‬

‫‪cw‬‬
‫‪K pc = 2 K p (1 +‬‬ ‫)‬ ‫)‪-22-4‬ب(‬
‫‪c′‬‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داراي ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﺧﻮاص ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ‪p p‬‬
‫را از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪p p = K p σ v + K pc c‬‬ ‫)‪(23-4‬‬
‫از رواﺑﻂ )‪ (22-4‬و )‪ (23-4‬ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي رس در ﺷﺮاﯾﻂ دراز ﻣﺪت و ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ رﻓﺘﺎر دراز ﻣﺪت رس ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ φ , c‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ رﻓﺘﺎر ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت رس اﺷﺒﺎع ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم در ﻋﻤﻖ ‪ z‬از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪p p = σ v + K pc c u‬‬ ‫)‪(24-4‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Kpc‬از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪cw‬‬
‫‪K pc = 2 1 +‬‬ ‫)‪(25-4‬‬
‫‪cu‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ cw‬ﻣﻌﻤﻮﻻَ از ‪ %30 cu‬ﺑﺮاي رس ﺳﻔﺖ ﺗﺎ ‪ cu‬ﺑﺮاي رس ﻧﺮم ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ‪ .‬درﻏﯿﺎب‬
‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﯽﺗﻮان ‪ cw =0/45cu‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ )‪CP2 (1951‬‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ cw‬را ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 50kPa‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(42‬ﺟﺪول ‪ 3-4‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ cw‬را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻘﺪار‬
‫‪ c‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ -3-4‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ cw‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ c‬در ﺣﺎﻻت ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﯿﻪ )‪(42) CP2 (1951‬‬
‫ﻣﺤﺪوده ‪c‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم‬
‫‪c <50 KPa‬‬ ‫‪cw = c‬‬ ‫‪c w = 0/ 5 c‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪≥ 50 KPa‬‬ ‫‪cw= 50kPa‬‬ ‫‪cw =25 kPa‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (22-4‬ﺗﺎ‬
‫)‪ (23-4‬در ﻓﻮاﺻﻞ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ H‬اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -7-4‬روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪ -1-7-4‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ روش ﮔﻮه‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي از ﯾﮏ ﺳﺮي اﺟﺴﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺻﻠﺐ ﻓﺮض‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ )ﻧﻈﯿﺮ ﺧﺎك ﯾﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزهاي( و آﻧﻬﺎ را ﮔﻮه ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(43‬ﻧﯿﺮوي‬
‫اﻓﻘﯽ ﺧﺎك روي ﻃﺮف ﻣﺤﺮك ﯾﺎ ﻣﻘﺎوم ﯾﮏ ﺳﺎزة ﻧﮕﻬﺒﺎن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ اﯾﻦ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎ در‬
‫اﺧﺘﯿﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺻﺤﯿﺢ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‪ ،‬ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ارﺟﺤﯿﺖ اﯾﻦ روش در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ روش ﮐﻮﻟﻤﺐ آن اﺳﺖ ﮐﻪ در روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺮزﻫﺎي ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‪،‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ .‬ﺑﺮاي آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‪ 7-4‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -8-4‬ارزﯾﺎﺑﯽ روﺷﻬﺎي راﻧﮑﯿﻦ‪ ،‬ﮐﻮﻟﻤﺐ و ﮔﻮه ﻫﺎ‬

‫از روش راﻧﮑﯿﻦ در ﺻﻮرﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 6‬ﻣﺘﺮ(‪ ،‬وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺘﻮان اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ‬
‫دﯾﻮار را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻗﺖ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﺛﺮ ﺷﯿﺐ ﻣﻨﻔﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ را در اﯾﻦ روش ﻧﻤﯽﺗﻮان در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺰﯾﺖ اﯾﻦ روش‪ ،‬ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﺳﺘﻔﺎده از آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫در روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻓﻮق را رﻓﻊ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻮﯾﮋه ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ دارد‪ ،‬ﺑﻄﻮريﮐﻪ در‬
‫دﯾﻮارﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري آﻧﻬﺎ از ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﭙﺮﻫﺎ( ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در ﻃﺮاﺣﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي دﯾﮕﺮ روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‪ ،‬اﻣﮑﺎن در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و ﺷﺒﻪ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻟﺮزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﺳﺎده ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ و ﺑﺪون آن ﻧﯿﺎز اﺳﺖ و اﯾﻦ دو را ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺘﻮان ﺑﺎ دو روش ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫روش ﮔﻮهﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي روش ﮐﻮﻟﻤﺐ را‬
‫ﻧﯿﺰ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺳﺎزد‪ .‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ روش ﮔﻮهﻫﺎ ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل آﻧﮑﻪ در روش ﮐﻮﻟﻤﺐ روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﭼﻨﺪان ﺳﺎده ﺑﻨﻈﺮ ﻧﻤﯽرﺳﺪ‪ .‬ﻟﯿﮑﻦ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮔﻮهﻫﺎ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻓﻮق در ﺗﺒﯿﯿﻦ اﯾﻦ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻫﺮ ﺳﻪ روش ذﮐﺮ ﮔﺮدﯾﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻣﻠﺤﻮظ ﮐﺮدن ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻮاردي ﮐﻪ‬
‫در ﻋﻤﻞ ﭘﯿﺶ ﻣﯽآﯾﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -9-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‬

‫‪ -1-9-4‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫اﮔﺮ ﮐﺮﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﻣﻘﯿﺪ ﺑﻮدن دﯾﻮار و‬
‫ﻋﺪم ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ آن ﺑﻪوﻗﻮع ﻣﯽﭘﯿﻮﻧﺪد‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻓﺸﺎر در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺆﺛﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺧﺎك ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺪار ‪ko‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﯾﺎ رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮآورد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در آزﻣﺎﯾﺶ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﻓﺸﺎر ﻣﺤﻮري‬
‫ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﮐﺮﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﻃﻮل آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺮ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﻣﻘﺪار ‪ Ko‬را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮآورد ‪ Ko‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -2-9-4‬رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ Ko‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ )‪(NC‬‬

‫رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ زﯾﺎدي ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Ko‬وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ در ﺟﺪول ‪4-4‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ‪ 2-9-4‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه و ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ راﺑﻄﻪ ‪ Jaky‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽ رود )‪:(44‬‬
‫‪K o = 1 − sin φ′‬‬ ‫)‪-26-4‬اﻟﻒ(‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ φ′‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-9-4‬رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ Ko‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ )‪(OC‬‬

‫ﺑﺮاي ﺧﺎكﻫﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪( Ko ) OC = ( Ko ) NC (OCR) n‬‬ ‫)‪ -26-4‬ب(‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ در آن ‪ OCR‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ‪ (Ko)NC ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺳﮑﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎك ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ )راﺑﻄﻪ‪-26-4‬اﻟﻒ( و ‪ n‬ﺿﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻧﻮع‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ و ﺟﻨﺲ ﺧﺎك ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ‪ n‬ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎي زﯾﺎدي ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ‪ sinφ‬و ﺑﺮاي ﻏﺎﻟﺐ ﺧﺎﮐﻬﺎ ‪ 0/5‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي‪ ،‬ﺟﺪول‪ 5-4‬ﻗﺴﻤﺖ ‪ 2-8-4‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ‪ n‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/5‬اﺳﺖ )‪.(1‬‬
‫‪ -4-9-4‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺷﯿﺒﺪار‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﯾﺮ ﺗﻮﺳﻂ )‪Danish Code (Danish Geotechnical Institute, 1978‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺷﯿﺐ دار ﺑﺎ زاوﯾﻪ ﺷﯿﺐ ‪ α‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪:(43‬‬
‫)‪(K o )α = (K o )α=0 (1 + sin α‬‬ ‫)‪(27-4‬‬
‫و ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪p o = (K o )α γz‬‬ ‫)‪(28-4‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار زاوﯾﻪ ‪ α‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﻣﺜﺒﺖ‪) ،‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺮاز آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دور ﺷﺪن از دﯾﻮار ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ( ﻣﺜﺒﺖ و ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺑﺎ ﺷﯿﺐ‬
‫ﻣﻨﻔﯽ‪) ،‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﻤﺖ ﺗﺮاز ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ ﮔﺴﺘﺮش دارﻧﺪ( ﻣﻨﻔﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -10-4‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‬

‫ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از وﺟﻮد ﺳﺮﺑﺎر روي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺎزة ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪة‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اداﻣﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از وﺟﻮد ﭼﻨﺪ ﺳﺮﺑﺎر ﻣﺘﺪاول ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮة ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬

‫ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮدة ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﯾﮑﯽ از ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺛﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺮﺑﺎري را ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺼﻮرت وزن ﺧﺎك )ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺎزي( ﻣﺪل ﮐﺮده‬
‫و ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از آن را ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺿﺮاﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺒﺎﺣﺚ‬
‫ﻗﺒﻠﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺮﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮدة ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ q‬ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﯿﺎن ﮔﺮدﯾﺪ‬
‫)ﻗﺴﻤﺖ ‪.(4-4‬‬
‫‪ 2-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻧﻮاري ﻣﺤﺪود‬

‫اﮔﺮ ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﺑﺎ ﻋﺮض ﺛﺎﺑﺖ ‪ m2‬و ﺷﺪت ‪ ،q‬ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ m1‬از ﻟﺒﮥ ﯾﮏ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ‬
‫ارﺗﻔﺎع ‪ H‬اﺛﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺌﻮري اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺷﺪت ﺗﻨﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪σx ،‬‬
‫در ارﺗﻔﺎع ‪ z‬از ﻟﺒﮥ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ‪:‬‬
‫)ب(‬ ‫)اﻟﻒ(‬
‫)ج(‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-4‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر‪ ،‬اﻟﻒ‪-‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري‪ ،‬ب‪ -‬ﺳﺮﺑﺎر ﺧﻄﯽ‪،‬‬
‫ج‪ -‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫= ‪σx‬‬
‫‪2q‬‬
‫)‪(β − sin β cos 2α‬‬ ‫)‪(29-4‬‬
‫‪H‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ در ﺷﮑﻞ ‪-4-4‬اﻟﻒ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي از ‪ σx‬در ﮐﻞ ارﺗﻔﺎع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪ Pa‬را ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺧـﻄﯽ ﺑﺮ دﯾﻮار اﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳـﺖ آورد‪ .‬ﻫﻤـﭽﻨﯿﻦ ﻣـﯽﺗﻮان ﺑـﺎ اﻧـﺘﮕـﺮالﮔـﯿﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮاﯾﻨﺪ )ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ z‬در ﺷﮑﻞ‪-4-4‬اﻟﻒ( را ﻧﯿﺰ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫= ‪Pa‬‬
‫‪q‬‬
‫]) ‪[H(A 2 − A1‬‬ ‫)‪ -30-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪90‬‬
‫‪m1 + m 2‬‬ ‫‪m‬‬ ‫)‪ -30-4‬ب(‬
‫( ‪A 2 = tan −1‬‬ ‫) ‪) , A 1 = tan −1 ( 1‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪H‬‬
‫ﺑﻮده و ‪ A1‬و ‪ A2‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ y‬ﻣﺤﻞ وارد ﺷﺪن ﺑﺮاﯾﻨﺪ ‪ Pa‬از ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪H 2 (A 2 − A 1 ) − (R − Q) + 57.3m 2 H‬‬ ‫)‪ -31-4‬اﻟﻒ(‬
‫=‪y‬‬
‫) ‪2H ( A 2 − A 1‬‬
‫) ‪R = (m 1 + m 2 ) 2 (90 − A 2‬‬ ‫)‪ -31-4‬ب(‬
‫) ‪Q = m 12 (90 − A 1‬‬ ‫)‪ -31-4‬پ(‬
‫‪ -3-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺜﻠﺜﯽ‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 5-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﺑﺼﻮرت ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﯽ اﺛﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ از ﺻﻔﺮ ﺷﺮوع و ﺗﺎ ‪ q‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ اﻓﻘﯽ در ﻋﻤﻖ ‪ Z‬و ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ X‬از ﻟﺒﻪ دﯾﻮار اﯾﻦ ﻓﺮﻣﻮل‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪q X‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪R2 1‬‬

‫= )‪σ h ( Z‬‬‫)‪( α − Log e 12 + sin 2 β‬‬ ‫)‪-32-4‬اﻟﻒ(‬
‫‪π B‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪R2 2‬‬
‫‪Z‬‬
‫= ‪R1‬‬ ‫)‪-32-4‬ب(‬
‫)‪cos(β + α‬‬
‫= ‪R2‬‬
‫‪Z‬‬ ‫)‪-32-4‬پ(‬
‫‪cos β‬‬
‫‪X‬‬
‫‪α = tan −1‬‬
‫‪Z‬‬ ‫)‪-32-4‬ت(‬
‫‪B+X‬‬ ‫)‪-32-4‬ث(‬
‫‪β = tan −1‬‬ ‫‪−β‬‬
‫‪Z‬‬
‫ﺑﺎ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار و اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار و ﻣﺤﻞ اﺛﺮ آن را ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪q‬‬
‫‪R2R1‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪x‬‬
‫)‪(Z‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -5-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻣﺜﻠﺜﯽ وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ -4-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري دو ﻣﺜﻠﺜﯽ‬

‫اﮔﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 6-4‬ﺳﺮﺑﺎري ﺑﺼﻮرت دو ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ q‬ﺑﻪﻣﻮازات ﻃﻮل دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫اﺛﺮ ﮐﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ ‪ Z‬از ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪q − X‬‬ ‫‪A+B+X‬‬ ‫‪2Z‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪2Z‬‬ ‫‪R ‬‬
‫= )‪σ x (z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪α+‬‬ ‫‪β+‬‬ ‫‪Log e 2 +‬‬ ‫‪Log e 2 ‬‬ ‫)‪(33-4‬‬
‫‪π A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪R1 B‬‬ ‫‪R3 ‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪q‬‬
‫‪R1‬‬ ‫‪R2‬‬
‫‪R3‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪H‬‬
‫‪x‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -6-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري دو ﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ‪ σ x‬در ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﻣﯽﺗﻮان ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار و ﻣﺤﻞ ﺑﺮآﯾﻨﺪ‬
‫آن را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -5-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺜﻠﺜﯽ‪ -‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬

‫در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‪ 7-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﺑﺼﻮرت راﻣﭗ ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ وارد ﺷﻮد ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ‪ σ x‬در ﻋﻤﻖ ‪ Z‬از راﺑﻄﻪ )‪ (34-4‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪q ‬‬ ‫‪R1 ‬‬

‫= )‪σ x ( z‬‬ ‫‪Cβ − Xα + 2 Z Log e‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪(34-4‬‬
‫‪πC ‬‬ ‫‪R2 ‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﯾﺎدآوري ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﻋﻤﺎق ﮐﻢ ‪ ،Z‬ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﺑﺎ‬
‫داﺷﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ‪ σ x‬ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي ﮐﺮده و ﻣﻘﺪار و ﻣﺤﻞ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ را ﯾﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪X C‬‬
‫‪q‬‬
‫‪R1‬‬
‫‪R2‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪H‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -7-4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺜﻠﺜﯽ‪-‬ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫‪ -6-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﺧﻄﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-4‬ب ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﺠﺎور دﯾﻮار را ﺗﺤﺖ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺧﻄﯽ ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ q‬و ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫‪ x=m.H‬از ﻟﺒﮥ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪ ،σx ،‬در ارﺗﻔﺎع‬
‫‪ z=n.H‬از ﻟﺒﮥ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪4qm 2 n‬‬ ‫)‪(35-4‬‬
‫= ‪σx‬‬ ‫‪, m ≥ 0.4‬‬
‫‪πH(m 2 + n 2 ) 2‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ ، m<0/4‬ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ‪ m=0/4‬ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﮥ )‪ (35-4‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﻧﺘﮕﺮال ﮔﯿﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ از راﺑﻄﮥ )‪ ،(35-4‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر ﺧﻄﯽ و‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ آن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ -7-10-4‬ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫ﺷﮑﻞ‪-4-4‬ج ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﺠﺎور دﯾﻮار را ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ Q‬و ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﮥ‬
‫‪ x=m.H‬از ﻟﺒﮥ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺗﻨﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪ ،σx ،‬در ارﺗﻔﺎع‬
‫‪ z=n.H‬و در ﺻﻔﺤﮥ ﻗﺎﺋﻢ ﮔﺬرﻧﺪه از ﺑﺎر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪1.77Qm 2 n 2‬‬ ‫)‪(36-4‬‬
‫‪σx = 2 2‬‬ ‫‪, m ≥ 0.4‬‬
‫‪H (m + n 2 ) 3‬‬
‫اﮔﺮ ‪ m<0/4‬ﺑﺎﺷﺪ‪ σx ،‬از ﻫﻤﯿﻦ راﺑﻄﻪ و ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ‪ m=0/4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ از ﺷﮑﻞ‪-4-4‬ج ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ ﺗﻨﺶ در ﭘﻼن‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ‪ ،y‬ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﻣﺘﻐﯿﺮي دارد ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ ﯾﺎﻓﺖ‪:‬‬
‫)‪σ x ( y) = σ x cos 2 (1.1α‬‬ ‫)‪(37-4‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺘﮕﺮالﮔﯿﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر‬
‫ﻧﻘﻄﻪاي و ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ آن را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -11-4‬ﻓﺸﺎر آب‬
‫‪ -1-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺼﻮرت ﻣﺤﺮك‪ ،‬ﻣﻘﺎوم و ﯾﺎ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﮐﺎﻣﻼً اﺷﺒﺎع ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﺎ ‪ γ′‬ﺑﺮآورد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از آب‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺮ روي دﯾﻮار‬
‫ﺣﺎﯾﻞ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪدار ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ روي ﺧﺎك‬

‫اﮔﺮ ﺗﺮاوش در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮدة دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﺗﺮاوش ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ رﺳﻢ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﻋﺪدي‪ ،‬ﯾﺎ روﺷﻬﺎي ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎك در ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ و‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ زﻫﮑﺶ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺷﮑﻞ ‪ 8-4‬روش ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن را در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺮاوش‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺜﺎل ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪A:‬ﻧﻘﻄﮥ‬ ‫‪ =156‬ﻫﺪﮐﻞ‬
‫‪ =156‬ﻫﺪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ‬
‫‪ =0‬ﻫﺪﻓﺸﺎري‬
‫‪ =0‬ﻓﺸﺎر‬
‫‪ B:‬ﻧﻘﻄﮥ‬ ‫‪ =156 -(2:6) (156 - 155) =155/7 m‬ﻫﺪﮐﻞ‬
‫‪ =153‬ﻫﺪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ‬
‫ﻫﺪ ﻓﺸﺎري =‪m 2/7== 7-153/155‬‬
‫‪ = (2/7) (9/81) = 26/5 kPa‬ﻓﺸﺎر‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ دﺳﺖ‬ ‫ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ‬

‫‪156‬‬
‫‪155‬‬
‫‪154‬‬
‫‪153‬‬
‫ﺧﻂ ﻣﺒﻨﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -8-4‬ﻧﺤﻮه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر آب از ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن‬

‫روﺷﻬﺎي ﺳﺎده ﺷﺪهاي ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ »روش ﺧﻂ ﺧﺰش« ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اوﻟﯿﻪ ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻞ‪ 9-4‬ﻧﺤﻮة ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫اﯾﻦ روش ﺑﻬﻤﺮاه ﻣﺜﺎل ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ )‪.(43‬‬
‫ﻃﻮل ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮاوش =‪A′BCD′‬‬
‫‪A:‬ﻧﻘﻄﮥ‬ ‫ﻣﺘﺮ‪ =156‬ﻫﺪﮐﻞ‬
‫ﻣﺘﺮ ‪ =156‬ﻫﺪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ‬
‫ﻣﺘﺮ ‪ =0‬ﻫﺪﻓﺸﺎري‬
‫‪A′B‬‬
‫‪ B:‬ﻧﻘﻄﮥ‬ ‫‪ = 156 −‬ﻫﺪﮐﻞ‬ ‫)‪(156 - 155‬‬
‫‪A′BCD′‬‬
‫ﻣﺘﺮ ‪ = 153‬ﻫﺪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ‬
‫ﻫﺪ ارﺗﻔﺎﻋﯽ‪ -‬ﻫﺪ ﮐﻞ= ﻫﺪ ﻓﺸﺎري‬
‫‪A′BC‬‬
‫‪ C:‬ﻧﻘﻄﮥ‬ ‫‪ = 156 −‬ﻫﺪﮐﻞ‬ ‫)‪(156 - 155‬‬
‫‪A′BCD′‬‬
‫ﻣﺘﺮ ‪ = 153‬ﻫﺪارﺗﻔﺎﻋﯽ‬
‫‪ × γ w‬ﻫﺪ ﻓﺸﺎري = ﻓﺸﺎر آب‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ دﺳﺖ‬

‫ﺳﻤﺖ ﭘﺎﺋﯿﻦ دﺳﺖ‬ ‫‪156‬‬
‫‪155‬‬
‫‪154‬‬
‫‪153‬‬
‫ﺗﺮاز ﻣﺒﻨﺎ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -9-4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر آب ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺧﻂ ﺧﺰش‬

‫روش ﺧﻂ ﺧﺰش ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺮﮐﻨﺶ وارد ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ را ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺑﺰﻧﺪﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺣﺘﯿﺎط رﻋﺎﯾﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا در ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ روش‬
‫ﺑﻬﺘﺮي اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 9-4‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎر آﺑﯽ )ﻫﺪﮐﻞ( در ﻧﻘﺎط ‪ B‬و‬
‫‪ C‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺧﻄﯽ ﺑﺎر آﺑﯽ در ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ )‪ (A′BCD′‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻫﺪ آب در ﻧﻘﺎط ‪ B‬و ‪ ،C‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺮ ﮐﻨﺶ ‪ UB‬و ‪ UC‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﮐﻢ ﮐﺮدن ﻫﺪ‬
‫ارﺗﻔﺎﻋﯽ از ﻫﺪ ﮐﻞ و ﺿﺮب ﮐﺮدن آن در وزن ﻣﺨﺼﻮص آب‪ ،γw ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﮔﺮ از‬
‫زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ در ﮐﻒ دﯾﻮار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬را ﻣﯽﺗﻮان در رأس زﺑﺎﻧﻪ اﺧﺘﯿﺎر و ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 10-4‬ﺧﻂ ‪ BC‬را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﻄﺮي رﺳﻢ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -10-4‬ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮاوش در روش ﺧﻂ ﺧﺰش در دﯾﻮارﻫﺎي داراي زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫‪ -3-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪدار ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ‬

‫ﺗﺮاوش در زﯾﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺎﺷﻨﻪدار ﻣﺠﺎور آب ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮕﯽ و دﯾﻮار ﺻﻮرت ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎك ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﺗﺮاوش از ﻃﺮﯾﻖ درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎي ﺳﻨﮓ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺮاوش آب ﺑﺼﻮرت دوﺑﻌﺪي در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاي‬
‫ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﻫﺪﮐﻞ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺑﺮﮐﻨﺶ و ﻣﻘﺪار ﺗﺮاوش آب از ﺷﺎﻟﻮدة‬
‫ﺳﻨﮕﯽ دﯾﻮار ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮع‪ ،‬اﻧﺪازه‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎي‬
‫ﺳﻨﮓ دارد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﺷﺎﻟﻮدة ﺳﻨﮕﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﺗﺮواش آب‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﺟﺮاي ﺑﺘﻦ ﺷﺎﻟﻮدة دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻠﯿﻪ درز و ﺷﮑﺎفﻫﺎ ﺑﺎ روش‬
‫ﺗﺰرﯾﻖ ﭘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد ﻣﺴﯿﺮ ﮐﻠﯽ‬
‫ﺗﺮاوش ﻃﻮﻟﯽ از ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬارﯾﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻓﺸﺎر ﺑﺎﺷﺪ )‪.(43‬‬
‫‪ -4-11-4‬ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺮاوش آب از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﯽﺗﻮان از رﺳﻢ‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود و روﺷﻬﺎي ﺳﺎده اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬روش ﺳﺎده ﺷﺪه زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫روش در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ )‪ BS 6349 (1984‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(45‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﭙﺮ در ﻻﯾﻪ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﻮد ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﺮاوش ﺻﻮرت‬
‫ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد و ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ آب ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 11-4‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﯾﻮار ﺳﭙﺮي‬ ‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﻻ دﺳﺖ‬

‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬
‫آب‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ‬
‫ﺗﺮاز ﻻﯾﺮوﺑﯽ‬
‫‪γw.z‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -11-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش آب ﺑﺮ روي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي‬
‫ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪه درﺧﺎك ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﭙﺮ در ﺧﺎك ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮ ﮐﻮﺑﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ آب‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‪ 12-4‬ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك و‬
‫ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از آب ﺟﻤﻊ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﯾﺎدآوري ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ ﺗﺮاوش آب ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺤﺮك‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﻣﻘﺎوم و ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ آب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫دﯾﻮار ﺳﭙﺮي‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﻻ دﺳﺖ‬
‫‪z‬‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫دﺳﺖ‬
‫ﺗﺮاز ﻻﯾﺮوﺑﻲ‬
‫‪γw.‬‬
‫‪0.5Kpγw.z‬‬ ‫‪0.5Kaγw.z‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -12-4‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش آب ﺑﺮدﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪه در ﺧﺎك ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮ‬
‫‪ -5-11-4‬ﻓﺸﺎر آب در ﺗﺮﮐﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ از آب‬
‫ﭘﺮﺷﻮد‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺿﺎﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دﯾﻮار وارد آﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ درﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺸﺎر در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺼﻮرت ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ و در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دﯾﻮار ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮد‪ ،‬در‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮارد زﯾﺮ را ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺑﺮاي ﮐﻠﯿﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي رﺳﯽ‪ ،‬در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ‪ cu‬ﺑﻮده و ﺑﻌﻼوه ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ را ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎ ﺗﺎ ﺣﺪي از آب ﭘﺮ ﻓﺮض‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺑﺮاي رﺳﻬﺎي ﺳﺨﺖ ﯾﺎ ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺿﻌﯿﻒ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ c′‬و‬
‫‪ φ′‬و ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ ﭘﺮ از آب ﯾﺎ ﺗﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ داراي آب‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎد ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺴﻤﺘﯽ از‬
‫ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ ﭘﺮ از آب ﻓﺮض ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺮاز آن ﮐﻤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﺮاز ﺗﻌﺎدل ﺳﻄﺢ آب‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -12-4‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮاﮐﻢ در ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻋﺮض ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﺷﺪه ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ‪ ،‬ﻧﻮع‬
‫و ﺷﯿﻮه ﺗﺠﻬﯿﺰاﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎك ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود‪ ،‬ﺑﺮآورد دﻗﯿﻖ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺗﺮاﮐﻢ را ﭘﯿﭽﯿﺪه ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫داﻧﻪاي‪ ،‬ﻣﺤﻞ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺠﺎي ارﺗﻔﺎع ‪ 0/3‬در ارﺗﻔﺎع ‪ 0/4‬ﺗﺎ ‪ 0/5‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(1‬اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺪهاي ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاﮐﻢ را ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻓﺮض اﯾﻨﮑﻪ‬
‫دﯾﻮار ﺑﻪﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬دﯾﻮار ﺑﻪﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭼﺮﺧﺶ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از ﻓﺸﺎر اوﻟﯿﻪ ﮐﺎﻣﻼً ﺑﺴﯿﺞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﮏﻫﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎ در ﻋﻤﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك و ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺟﺘﻨﺎب ورزﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ Ingold‬روﺷﯽ را ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮده )‪ 46‬و ‪ (47‬ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ USACE‬ﮐﻤﯽ اﺻﻼح ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(43‬اﮔﺮ ﻓﺮض ﺷﻮد ﻏﻠﺘﮏ ﺑﺎر ﺧﻄﯽ ‪P‬‬
‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ )وزن ﻏﻠﺘﮏ و ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت( را وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 13-4‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪′‬‬
‫‪Phm‬‬
‫‪O‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪zcr‬‬
‫‪z2‬‬
‫‪0.0047 K o Pγ ′‬‬ ‫‪′ = K p γ ′z‬‬

‫‪Phm‬‬
‫= ‪′‬‬
‫‪Phm‬‬
‫‪Kaπ‬‬
‫‪B‬‬
‫‪C‬‬
‫‪z‬‬
‫‪′ = K o γ ′z‬‬
‫‪Phm‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -13-4‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺗﺮاﮐﻢ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫در اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻄﯽ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬ﻓﺸﺎر در راس دﯾﻮار ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﯽ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ‪ p′hm‬در ﻋﻤﻖ ‪ zcr‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‬
‫)ﻗﺴﻤﺖ ‪ .(OA‬در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬در اﺛﺮ ﻋﺒﻮر ﭼﺮخ ﻏﻠﺘﮏ در ﺣﯿﻦ ﺗﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﻓﻘﯽ زﯾﺎد‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ دور ﺷﺪن ﭼﺮخ ﻏﻠﺘﮏ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﻘﺎوم ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ از ﻋﻤﻖ ‪ zcr‬ﺗﺎ ‪ z2‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﮐﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد )ﻗﺴﻤﺖ ‪.(AB‬‬
‫پ‪ -‬در ﻋﻤﻖ ‪ z2‬ﻓﺸﺎر اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در اﺛﺮ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از وزن ﺗﻮده ﺧﺎك ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﻋﻤﻖ ‪ z2‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Ko‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد )ﻗﺴﻤﺖ ‪.(BC‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاﮐﻢ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﻃﺮح ﺳﺎزهاي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل‬
‫واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه از روش اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ Ingold‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫ﮔﺎم ‪ -1‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ Ka‬و ‪Ko‬‬
‫ﮔﺎم ‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ zcr‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪2 K a K 0P‬‬
‫= ‪z cr‬‬ ‫)‪(38-4‬‬
‫‪πγ ′‬‬
‫‪ =P‬ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از وزن ﻏﻠﺘﮏ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ )ﺑﺮاي ﻏﻠﺘﮏﻫﺎي ﻟﺮزهاي‪ P‬دو‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد(‬
‫‪ =zcr‬ﻋﻤﻖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫ﮔﺎم ‪ -3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ z2‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪2P‬‬
‫= ‪z2‬‬ ‫)‪(39-4‬‬
‫‪K a K 0 πγ ′‬‬
‫ﮔﺎم ‪ -4‬رﺳﻢ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ‪:‬‬
‫از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪) zcr‬ﻗﺴﻤﺖ ‪ (OA‬ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪′ = K p γz‬‬
‫‪Phm‬‬ ‫)‪(40-4‬‬
‫از ‪ zcr‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ )ﻗﺴﻤﺖ ‪ (AB‬ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪2 K 0 Pγ ′‬‬
‫= ‪′‬‬
‫‪Phm‬‬ ‫)‪(41-4‬‬
‫‪Ka π‬‬
‫از ‪ z2‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ )ﻗﺴﻤﺖ ‪ (BC‬ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪p′hm = K 0 γz‬‬ ‫)‪(42-4‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از اﯾﻦ روش‪ ،‬در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺑﺎﻻﺋﯽ )ﺣﺪود‬
‫ﭼﻨﺪ ده ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﺑﺎﺷﺪ ﻣﮕﺮ‬
‫آﻧﮑﻪ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﻏﻠﺘﮏ ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -13-4‬اﺛﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ در اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﮐﺎرﺑﺮد زﯾﺎدي دارﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻣﻌﺮض ﻧﯿﺮوﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﺠﺰ از‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي آب و ﺧﺎك ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪ ،‬اﺛﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ در اﯾﺠﺎد‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ذﮐﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-1-13-4‬اﺛﺮ ﺗﻮرم در ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫رﺳﻬﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﮐﻪ داراي ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﺘﻮرم ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﻮاص ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﯾﺎ ﻧﺸﺪه آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻓﺸﺎرﻫﺎ را ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﮐﻤﮏ روﺷﻬﺎي‬
‫ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫از اﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﻬﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ در اﻃﺮاف دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﺻﻮﻻً اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﯽ ﭼﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و ﭼﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﯾﮑﯽ از ﻋﻠﻞ ﻋﻤﺪة ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد )ﻗﺴﻤﺖ‪.(8-11‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ از رﺳﻬﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﺬب آب ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﻮرم ﺷﺪه و ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﺑﺮ دﯾﻮار وارد‬
‫ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻨﺎﭼﺎر از ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎﻣﻼً ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﺷﺪه اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺗﻮدهﻫﺎي رﺳﯽ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺑﺎﯾﺪ از رﻃﻮﺑﺘﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺶ‬
‫از رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻠﺖ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه ﺗﻮرم در اﺛﺮ ﯾﺨﺰدﮔﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك ﺳﻄﺤﯽ و ﺟﺬب آب ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ‬
‫ﻣﻮﯾﯿﻨﮕﯽ در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك را‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺪﯾﺪة ﻣﺆﯾﯿﻨﮕﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي آب را ﺑﻪ ﺗﺮازﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺳﺮد‬
‫ﺷﺪن ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻋﺪﺳﯿﻬﺎي ﯾﺦ در ﺧﺎك ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺨﺰدﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﮔﺮم ﺷﺪن ﻫﻮا‪ ،‬ﻋﺪﺳﯿﻬﺎي ﯾﺨﯽ ذوب ﺷﺪه و ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎك ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك را ﮐﺎﻫﺶ داده و ﺑﺎﻋﺚ زﯾﺎدﺗﺮ‬
‫ﺷﺪن ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﺸﺎر ﺗﻮرم‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و اﯾﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎ‬
‫را در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻓﯿﻠﺘﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ ﺑﯿﻦ دﯾﻮار‬
‫و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﮐﻪ داراي اﺳﺘﻌﺪاد ﻣﺘﻮرم ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻓﺸﺎر‬
‫ﺗﻮرم ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﯾﺎ از ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﭘﺪﯾﺪة ﯾﺨﺰدﮔﯽ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﯾﮑﯽ از روﺷﻬﺎي‬
‫زﯾﺮ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ را ﺑﻄﻮر داﺋﻤﯽ از ﻣﺮﻃﻮب ﺷﺪن ﺣﻔﻆ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮان از ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد و ﯾﺎ از ﯾﮏ ﻣﺎﻧﻊ آب ﺑﻨﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﺳﯿﺪن آب ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖ داﻧﻪ و ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬از ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﺑﺎ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻣﻨﺎﺳﺐ از‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺷﯿﺐﺑﻨﺪي ﻻزم‪ ،‬آبﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ را از ﻣﺤﺪودة دﯾﻮار ﺟﻤﻊآوري و ﺑﻪ ﺑﯿﺮون‬
‫ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -2-13-4‬اﺛﺮ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫وﺟﻮد آب در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰداﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻠﺘﻬﺎ و ﺳﯿﻠﺘﻬﺎي رﺳﯽ )‪(CL, MH, ML,OL‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺻﻮرت ﺑﺮودت ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﯾﺨﺰدﮔﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎ ﯾﺦ ﺑﺰﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﻨﺎﻃﻖ‬
‫ﺳﺮدﺳﯿﺮ‪ ،‬اﮔﺮ آب ﯾﺦ ﺑﺰﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪود ‪ 9‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺎك اﺷﺒﺎع‬
‫و داراي درﺟﻪ ﭘﻮﮐﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﯾﻌﻨﯽ در ﺣﺪود‪ 40‬درﺻﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﺛﺮ ﯾﺨﺰدﮔﯽ‪،‬‬
‫ﺣﺪود ‪ 4‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ )‪.(48‬‬
‫‪ -3-13-4‬اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺒﺴﺎط و اﻧﻘﺒﺎض اﻋﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻗﯿﺪ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺬب اﯾﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط‪ ،‬ﻏﻠﺘﮏ ﯾﺎ ﻣﻔﺼﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل‬
‫اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﭘﻠﻬﺎ و ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪوﺟﻮد ﺑﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-13-4‬اﺛﺮ آب و ﻫﻮا ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات آب و ﻫﻮا ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫ﺑﮕﺬارد‪ .‬در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﻧﺒﺴﺎط و اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻬﺎرﻫﺎي‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻬﺎر ﺷﺪه را ﺗﻐﯿﯿﺮ داده و در ﻣﻮاردي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﻧﺒﺴﺎط ﺧﺎك در اﺛﺮ ﯾﺨﺰدﮔﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫پ‪ -‬اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺗﻮرم را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﮐﺎﻫﺶ رﻃﻮﺑﺖ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺗﺮﮐﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﺷﺪه و ﭘﺎﯾﺪاري ﺗﻮدة ﺧﺎك را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪازد‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻏﯿﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺮارت ﻧﺎﺷﯽ از دﯾﮕﻬﺎي ﺑﺨﺎر و ﯾﺎ ﺳﺮدي‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮاد ﺑﺮودتزا ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ آن‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ در ﺧﺎك ﯾﺎ دﯾﻮار و ﯾﺎ ﻫﺮ دو ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ و دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻨﺎﯾﯽ‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده آﺳﯿﺐ ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ‪ .‬ﺣﺮﮐﺖ ﺧﺎك ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪة‬
‫ﺗﻮرم‪ ،‬در اﺛﺮ ﯾﺦزدﮔﯽ‪ ،‬ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻃﻮﺑﺖ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5-13-4‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از اﻣﻮاج‬

‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻣﻮاج ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل‪ ،‬ارﺗﻔﺎع ﻧﻘﻄﻪ ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ‪،‬‬
‫ﻋﻤﻖ و زاوﯾﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻮج ﺑﻪ دﯾﻮار دارد‪ .‬اﻣﻮاج ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي‬
‫ﺑﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﻨﺪ و ﻟﺬا ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺸﺎرﻫﺎي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺪﻗﺖ ﺑﺮآورد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ در ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع آب‬
‫در دو ﻃﺮف دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺰر و ﻣﺪ اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﯾﺪ اﺧﺘﻼف‬
‫ارﺗﻔﺎع آب در ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ )ﺑﺎﻻدﺳﺖ( و ارﺗﻔﺎع آب در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ )ﺳﻤﺖ ﻻﯾﺮوﺑﯽ‬
‫دﯾﻮار( را ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﺤﻮة ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺛﺮ ﻣﻮج‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع آب در‬
‫ﺑﺎﻻدﺳﺖ و ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺼﻒ ارﺗﻔﺎع ﻣﻮج اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺎدث‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي را ﻧﮕﻪ ﻣﯽدارد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ‬
‫اﺛﺮ ﻣﻮج‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺗﺮاز آب را در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -6-13-4‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮐﺸﺘﯽ و ﻗﺎﯾﻖ‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮاي ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺿﺮﺑﻪاي ﻧﺎﺷﯽ از ﮐﺸﺘﯿﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻋﻤﻠﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ و ﻣﺠﺎور آب ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻣﻌﺮض ﺿﺮﺑﺎت و‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻗﺎﯾﻘﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﯾﺎ ﮐﺸﺘﯿﻬﺎي ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺑﺎد ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي‬
‫درﯾﺎﯾﯽ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﺣﺪاث ﭘﺸﺘﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺴﺘﻐﺮق در‬
‫آب‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﺧﻄﺮ ﺑﺮﺧﻮرد را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ دﯾﻮار ﺳﭙﺮي در ﻣﻌﺮض ﺿﺮﺑﺎت‬
‫ﮐﺸﺘﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﻣﯽﺗﻮان ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﺎﯾﻠﯽ ﺑﺮاي آن اﯾﺠﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ اﻧﺮژي ﺑﺮﺧﻮرد را ﺟﺬب و‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻃﺮاح ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻄﺮات ﺑﺮﺧﻮرد و ﺧﺴﺎرات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ وارده را دﻗﯿﻘﺎً ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺰان اﻧﺮژي ﺟﺬب ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دﯾﻮار ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﯽ و ﻣﺤﻞ اﻧﺘﻘﺎل اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﺑﻪ دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ﮐﺸﺘﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن آن ﺑﻪ‬
‫دﯾﻮار و ﻧﯿﺰ زاوﯾﻪ ﻣﯿﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن آن ﺑﻪ دﯾﻮار دارد‪.‬‬
‫‪ -7-13-4‬ﮐﺸﺶ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﺸﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﮐﺸﺘﯿﻬﺎ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫ﺑﺎد و ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي درﯾﺎﯾﯽ دارد‪ .‬اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻣﺠﺰا از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي‪ ،‬ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻬﺎرﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -8-13-4‬ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﯾﺦ‬

‫ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻮدهﻫﺎي ﯾﺨﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور آب را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر ﺗﻮده ﯾﺦ ﺷﻨﺎور و ﯾﺎ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻢ آب در اﺛﺮ ﯾﺦزدن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﯾﺦزدﮔﯽ آب در ﺣﻔﺮات ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺸﺎء دﯾﮕﺮي‬
‫ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺷﻦ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ‬
‫و ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﺎ ﺟﻤﻊآوري آب ﻧﻔﻮذ ﮐﺮده ﺑﻪ درون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮﻃﺮف ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -9-13-4‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺎد‬
‫ﺑﺎد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻃﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﯾﺎ دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﻠﻬﺎي ﺑﺎز‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ﺣﺪود ‪ 6‬ﻣﺘﺮ‬
‫)‪ 20‬ﻓﻮت( ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض وزش ﺗﻨﺪ ﺑﺎدﻫﺎي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺎ ‪ 100‬ﻣﺎﯾﻞ ﺑﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﯾﮏ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻣﻌﺎدل ﺣﺪود ‪ 245‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ )‪ 50‬ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ ﻓﻮت ﻣﺮﺑﻊ(‬
‫ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 6‬ﻣﺘﺮ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﯽ ‪146‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم‬
‫)‪ 30‬ﭘﻮﻧﺪ ﺑﺮ ﻓﻮت ﻣﺮﺑﻊ( ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺎد‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎد ﺑﺎﯾﺪ ﻃﺒﻖ‬
‫آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و اﻋﻤﺎل ﺷﻮد )‪.(49‬‬
‫‪ -14-4‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ‪ ،‬ﻧﻮع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ زﻫﮑﺸﯽ‪ ،‬ﺗﻮرمﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﭼﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ و ﭼﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ دﯾﻮار ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﻮاﺻﯽ از ﺧﺎك ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ اﺷﺎره ﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ ﺧﺎك را ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ در ﻋﻤﻞ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﯾﺎ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮدة دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮﺷﻤﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬دﺳﺘﻪ ‪ A‬ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺧﺎﮐﻬﺎي ‪SP ,SW ,GP ,GW‬‬
‫ب‪ -‬دﺳﺘﻪ ‪ B‬ﺷﺎﻣﻞ‪SM-SW ,SM-SP ,GM-GW ,GM-GP :‬‬
‫پ‪ -‬دﺳﺘﻪ ‪ C‬ﺷﺎﻣﻞ‪SC ,SM ,GC ,GM :‬‬
‫ث‪ -‬دﺳﺘﻪ ‪ D‬ﺷﺎﻣﻞ‪CH ,CL ,MH ,ML :‬‬
‫ج‪ -‬دﺳﺘﻪ ‪ E‬ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺧﺎك رس ﺑﺼﻮرت ﺗﻮدهاي‬
‫در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ اﮐﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ دﺳﺘﻪ ‪ A‬و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖ داﻧﻪ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬از رس ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي ﮐﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي رس و ﻻي )ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪15‬‬
‫درﺻﺪ( ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﺧﻮب اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﻪ دﯾﻮار اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮرم و‬
‫ﯾﺨﺰدﮔﯽ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ دﯾﻮار وارد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻣﻘﺪار اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار دارد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺛﺮ اﺻﻄﮑﺎك دﯾﻮار ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫ﻧﺎﭼﯿﺰ اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﻧﺸﺴﺖ دﯾﻮار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺮ روي ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮزهاي ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﺑﺮآورد‬
‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي داﻧﻪاي‪ ،‬اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ دﯾﻮار و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺛﺮ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺮ روي ﻓﺸﺎر‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻧﺪارد‪ ،‬ﺣﺎل آﻧﮑﻪ اﺛﺮ ﺑﺴﯿﺎري ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم دارد )‪ .(50‬ﻟﺬا ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاص‬
‫ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ ﺧﺎك ﻣﻨﻄﻘﮥ ﻣﻘﺎوم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن را ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺒﺮد‪.‬‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ دﯾﻮاره و ﺧﺎك ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ δ‬ﺑﯿﻦ ‪ 0/5φ‬ﺗﺎ‬
‫‪ 0/7φ‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(2‬ﺟﺪول‪ 4-4‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ اﺻﻄﮑﺎك و ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﻤﺎس ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ )‪.(51‬‬
‫ﺟﺪول‪ -4-4‬اﺻﻄﮑﺎك و ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ )‪(51‬‬
‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ دو ﻣﺼﺎﻟﺢ‬ ‫ﻣﺼﺎﻟﺢ دﯾﮕﺮ‬
‫)درﺟﻪ(‬ ‫ﺑﺘﻦ ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪35‬‬ ‫*ﺳﻨﮓ ﺑﮑﺮ و ﺗﻤﯿﺰ‬

‫‪29 -31‬‬ ‫*ﺷﻦ ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ درﺷﺖ‬
‫*ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﯿﺰ رﯾﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ درﺷﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ ﺳﯿﻠﺖ‪ ،‬ﺷﻦ‬
‫‪24 - 29‬‬
‫ﻻيدار‪ ،‬ﺷﻦ رسدار‬
‫‪19 -24‬‬ ‫* ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﯿﺰ رﯾﺰ‪ ،‬ﻣﺎﺳﻪ رﯾﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ داراي رس ﯾﺎ ﺳﻠﯿﺖ‬
‫‪17-19‬‬ ‫* ﺳﻠﯿﺖ ﻣﺤﺘﻮي ﻣﺎﺳﻪ رﯾﺰ‪ ،‬ﺳﻠﯿﺖ ﻏﯿﺮ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪26 -22‬‬ ‫*رس ﺧﯿﻠﯽ ﺳﻔﺖ‪ ،‬رس ﺳﺨﺖ ‪ ،‬رس ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺳﭙﺮﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪22‬‬ ‫*ﺷﻦ ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬

‫*ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﻻي‪ ،‬ﺳﻨﮕﺮﯾﺰهﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫‪17‬‬
‫ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬
‫‪14‬‬ ‫*ﻣﺎﺳﻪ ﻻيدار‪ ،‬ﺷﻦ ﯾﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ ﻻي ﯾﺎ رس‬
‫‪11‬‬ ‫* ﻻي ﻣﺤﺘﻮي ﻣﺎﺳﻪ رﯾﺰ‪ ،‬ﻻي ﻏﯿﺮ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫ﺑﺘﻦ ﺷﮑﻞ داده ﺷﺪه ﯾﺎ ﺳﭙﺮﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺮ‪:‬‬

‫‪22 -26‬‬ ‫*ﺷﻦ ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه ﺧﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪17 -22‬‬ ‫* ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﺳﯿﻠﺖ‬
‫‪17‬‬ ‫*ﻣﺎﺳﻪ ﻻي دار‪ ،‬ﺷﻦ ﯾﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎ ﻻي ﯾﺎ رس‬
‫‪14‬‬ ‫*ﺳﯿﻠﺖ ﻣﺤﺘﻮي ﻣﺎﺳﻪ رﯾﺰ‪ ،‬ﺳﯿﻠﺖ ﻏﯿﺮ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎزهاي ﻣﺘﻨﻮع ‪:‬‬
‫آﺟﺮ روي آﺟﺮ‪ ،‬ﺳﻨﮓﻫﺎي آذرﯾﻦ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ‬
‫‪35‬‬ ‫*ﺳﻨﮓ ﻧﺮم ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ ﻧﺮم ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه‬
‫‪33‬‬ ‫*ﺳﻨﮓ ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ ﻧﺮم ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه‬
‫‪29‬‬ ‫* ﺳﻨﮓ ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه‬
‫‪6‬‬ ‫*آﺟﺮ روي ﭼﻮب )در ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ(‬
‫‪17‬‬ ‫*ﻓﻮﻻد روي ﻓﻮﻻد در اﺗﺼﺎل دادن ﺳﭙﺮﻫﺎ‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ دو ﺳﻄﺢ *‬
‫ﻣﻘﺪار ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ دو ﺳﻄﺢ‬
‫)‪* (kPa‬‬ ‫)ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪(kPa‬‬
‫‪0 -12‬‬ ‫*ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺮم )‪(0-12‬‬
‫‪12 -24‬‬ ‫*ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻧﺮم )‪(12-24‬‬
‫‪24 -27‬‬ ‫*ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﺘﻮﺳﻂ )‪(24-49‬‬
‫‪37 -46‬‬ ‫* ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺳﻔﺖ )‪(49-97‬‬
‫‪46 -63‬‬ ‫*ﺧﺎكﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺧﯿﻠﯽ ﺳﻔﺖ )‪(97-195‬‬
‫)* ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬اﻋﺪاد از ﺳﯿﺴﺘﻢ واﺣﺪﻫﺎي اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪(.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﻓﺸﺎﺭ ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺯﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪-1-5‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﺧﺎك ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وارد ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ روش ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪ -‬اﮐﺎﺑﻪ ﺑﺮآورد ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و ﺑﻪﮐﻤﮏ ﺷﺘﺎﺑﻬﺎي ﺛﺎﺑﺖ اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺘﺎب ﺛﺎﺑﺖ‬
‫اﻓﻘﯽ ﺑﺼﻮرت ‪ ah = kh g‬و ﺷﺘﺎب ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺼﻮرت ‪ av = kv g‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ‪g‬‬
‫ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﯿﻦ و ‪ kh‬و ‪ kv‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب زﻟﺰﻟﻪ در ﺟﻬﺎت اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ ﮔﻮة ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ‪ khW‬و ‪ kvW‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد ﮐﻪ در آن‬
‫‪ W‬وزن ﮔﻮه ﺧﺎك اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪ .(1-5‬ﻧﮑﺎت ﻻزم در اﻧﺘﺨﺎب ‪ kh‬و ‪ kv‬در ﻗﺴﻤﺖ ‪10-5‬‬
‫اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫در روش ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪ -‬اﮐﺎﺑﻪ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار ﺑﻪﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك در ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﮔﻮه ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺎك ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺟﺎري‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪ روش ﮐﻮﻟﻤﺐ(‪ .‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ‪ Pae‬ﮐﻪ از روش‬
‫ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪-‬اﮐﺎﺑﻪ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ از ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ‪ Pa‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ‪ Ppe‬از ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ‪ Pp‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-5‬روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‬
‫ﺷﯿﻮه ﻣﻌﻤﻮل ارزﯾﺎﺑﯽ ﻟﺮزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﻟﺮزهاي‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﺴﺮي از ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ رﻓﺘﺎر دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ از آن‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ روش ﺳﺎده ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﮐﺎرﺑﺮد‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً در ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط‬
‫دﻧﯿﺎ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫زاوﯾﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻟﺮزهاي‪ ،ψ ،‬در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎ ﻓﺮض ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ‪ khg‬و ﺷﺘﺎب‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ‪ ،kvg‬ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪kh‬‬
‫‪ψ = tan −1‬‬ ‫)‪(1-5‬‬
‫‪1− kv‬‬
‫‪ = g‬ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪ -‬اﮐﺎﺑﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎ ﺷﺘﺎﺑﻬﺎي ذﮐﺮ ﺷﺪه و ﺗﻮده‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ )‪ 52‬و ‪.(53‬‬
‫‪ -1-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻫﻤﮕﻦ‬

‫دﯾﻮار و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﺠﺎور آن ﺑﺎ ﺧﺎك داﻧﻪاي‪ ،‬ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي زﻟﺰﻟﻪ در ﺟﻬﺎت اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ‪،‬‬
‫در ﺷﮑﻞ ‪ 1-5‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺼﻮرت ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ )اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫ﻣﻌﺎدل( و ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ khW‬و ‪ kvW‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪β‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-5‬ﺗﺄﺛﯿﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ روش ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ – اﮐﺎﺑﻪ؛ اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺧﺎك‪،‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎرﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك در ﻋﻤﻖ دﻟﺨﻮاه ‪ z‬از راس دﯾﻮار )ﺷﮑﻞ ‪ (3-5‬را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ‬
‫)‪ (2-5‬ﺑﻪدﺳﺖ آورد )‪:(41‬‬
‫‪‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p ae = K ae  γz +‬‬ ‫‪cos θ‬‬ ‫)‪(2-5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos(θ − α ) ‬‬
‫‪ Kae‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﺮك ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫) ‪cos 2 (φ − θ − ψ‬‬
‫= ‪K ae‬‬ ‫‪2‬‬
‫)‪(3-5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ + δ) sin (φ − α − ψ) ‬‬
‫‪cos ψ cos 2 θ cos(θ + δ + ψ )1 +‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ + δ + ψ) cos(θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ‪ ،ηae ،‬ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ − tan(φ − ψ − α) + c1 ‬‬
‫‪ηae = φ − ψ + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-4-5‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c2‬‬ ‫‪‬‬
‫]])‪c 2 = 1 + [tan(δ + ψ + θ)[tan(φ − ψ − α) + cot(φ − ψ − θ‬‬ ‫)‪-4-5‬ب(‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﺳﺮﺑﺎر ﺧﺎرﺟﯽ )‪ ،(q=0‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ‪ Pae‬وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل‬
‫دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Pae‬‬ ‫) ‪K ae γ H 2 (1 − K v‬‬ ‫)‪(5-5‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-5‬ﻧﺤﻮه ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ‪ Pae‬و ‪ ∆Pae‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﺳﺮﺑﺎر‬
‫دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ زﻟﺰﻟﻪ‪ ψ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ‪ Kae=Ka‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻟﺰﻟﻪ ‪ Pae‬ﮐﻪ از راﺑﻄﻪ )‪ (5-5‬ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ ،2-5‬از روش ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪Seed and Whitman‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد )‪.(54‬‬
‫در اﯾﻦ روش ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪∆ P ae = P ae − P a‬‬ ‫)‪(6-5‬‬
‫ﮐﻪ ‪ Pa‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك در ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ زﻟﺰﻟﻪ )‪ ψ‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ( ﺑﻮده و از‬
‫رواﺑﻂ )‪ (3-5‬و )‪ (5-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ‪ ∆Pae‬ﺟﺰﺋﯽ از ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ‬
‫زﻟﺰﻟﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎل ﺑﻪ ﻓﺮض اﯾﻦ ﮐﻪ ‪ ∆Pae‬ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 0/6‬از ﭘﺎي دﯾﻮار اﺛﺮ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﮥ ﻧﻘﻄﻪ اﺛﺮ ‪ Pae‬از ﭘﺎي دﯾﻮار ) ‪ ( z‬را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫‪H‬‬
‫)‪Pa ( ) + ∆Pae (0.6H‬‬
‫=‪z‬‬ ‫‪3‬‬ ‫)‪(7-5‬‬
‫‪Pae‬‬
‫‪ -2-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻫﻤﮕﻦ‬
‫ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي ﻻﯾﻪاي ﺑﺮ روي وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﯿﻦ‬
‫در ﻋﻤﻖ ‪ z‬از راس دﯾﻮار )ﺷﮑﻞ ‪ (3-5‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ)‪:(41‬‬
‫‪‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p pe = K pe  γz +‬‬ ‫‪cos θ‬‬ ‫)‪(8-5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos(θ − α )‬‬
‫‪ = Kpe‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺖ و ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫)‪(9-5‬‬
‫) ‪cos 2 (ϕ + θ − ψ‬‬
‫= ‪K pe‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin( ϕ + δ ) sin (ϕ + α − ψ ) ‬‬
‫‪cos θ cos ψ cos (θ − δ − ψ ) 1 −‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos( θ − δ − ψ ) cos (θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ‪ ،ηpe ،‬ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ tan(φ + α − ψ ) + c 3 ‬‬
‫‪η pe = ψ − φ + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-10-5‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c4‬‬ ‫‪‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﺳﺮﺑﺎر ﺧﺎرﺟﯽ )‪ ، (q=0‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ‪ Ppe‬وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل‬
‫دﯾﻮار ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Ppe‬‬ ‫) ‪K pe γH 2 (1 − K v‬‬ ‫)‪(11-5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ =pae‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در ﻋﻤﻖ ‪ z‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = ppe‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در ﻋﻤﻖ ‪ z‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = φ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬

‫‪ =γ‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‬
‫‪ = Kae‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك در ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ = Kpe‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم در ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ =ψ‬زاوﯾﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻟﺮزهاي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = θ‬زاوﯾﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ) ‪(θ = 90- β‬‬
‫‪ = δ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =ηae‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = ηpe‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = Η‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ = Pae‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ‬
‫‪ = Ppe‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ‬
‫‪ -3-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻻﯾﻪاي‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪ ،3-5‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي ﻻﯾﻪاي ﺑﺮ روي وﺟﻪ‬
‫ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮارﻧﺎﺷﯽ از ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ)‪:(41‬‬
‫‪ i‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p aei = K aei ∑ γ j h j +‬‬ ‫‪ cos θ‬‬ ‫)‪(12-5‬‬
‫‪ j=1‬‬ ‫‪cos(θ − α ) ‬‬
‫)‪(13-5‬‬
‫) ‪cos 2 (φ i − θ − ψ‬‬
‫= ‪K aei‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ i + δ i ) sin (φ i − α − ψ) ‬‬
‫‪cos ψ cos θ cos(θ + δ i + ψ )1 +‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ + δ i + ψ) cos(θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ − tan(φ i − ψ − α) + c1 ‬‬
‫‪ηaei = φ i − ψ + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-14-5‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c2‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-14-5‬ب(‬
‫])‪c1 = tan(φi −ψ −α)[tan(φi −ψ −α) + cot(φi −ψ −θ)][1+ tan(δi +ψ +θ)cot(φi −ψ −θ‬‬
‫[‬
‫])‪c 2 = 1 + tan(δ i + ψ + θ)[tan(φ i − ψ − α) + cot(φ − ψ − θ‬‬ ‫]‬ ‫)‪-14-5‬پ(‬
‫‪ -4-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﺷﯿﺒﺪار و ﻻﯾﻪاي‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ ،3-5‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي ﻻﯾﻪاي ﺑﺮ روي‬
‫وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﯿﻦ از ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام از ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ)‪:(41‬‬
‫‪ i‬‬ ‫‪q cos θ ‬‬
‫‪p pei = K pei ∑ γ j h j +‬‬ ‫‪ cos θ‬‬ ‫)‪(15-5‬‬
‫‪ j=1‬‬ ‫‪cos(θ − α ) ‬‬
‫)‪(16-5‬‬
‫) ‪cos 2 (φ i + θ − ψ‬‬
‫= ‪K pei‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin (φ i + δ i ) sin (φ i + α − ψ) ‬‬
‫‪cos ψ cos θ cos(θ − δ i − ψ )1 −‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos (θ − δ i − ψ) cos(θ − α ) ‬‬
‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ ﺳﻄﺢ اﻓﻖ ﻧﯿﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ tan(φ i + α − ψ ) + c 3 ‬‬
‫‪η pei = ψ − φ i + tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪-17-5‬اﻟﻒ(‬
‫‪‬‬ ‫‪c4‬‬ ‫‪‬‬
‫)‪-17-5‬ب(‬
‫])‪c3 = tan(φi + α − ψ)[tan(φi + α − ψ) + cot(φi + θ − ψ)][1+ tan(δi − θ + ψ) cot(φi + θ − ψ‬‬
‫[‬
‫]) ‪c 4 = 1 + tan(δ i − θ + ψ )[tan(φ i + α − ψ ) + cot(φ + θ − ψ‬‬ ‫]‬ ‫)‪-17-5‬پ(‬
‫‪ =paei‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = ppei‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ = φi‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك ﻻزم ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =γj‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﻻﯾﻪ ‪ j‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‬
‫‪ = hj‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ‪ ji‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ = Kaei‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام در ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ = Kpei‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام در ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ = p‬زاوﯾﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻟﺮزهاي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = θ‬زاوﯾﻪ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ) ‪(θ = 90- β‬‬
‫‪ =δi‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ =ηaei‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = ηpei‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ‬
‫‪ = Η‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪α‬‬
‫‪q‬‬
‫‪η1‬‬
‫‪P1‬‬
‫‪η2‬‬
‫‪h1‬‬ ‫‪θ‬‬ ‫‪P2‬‬
‫‪h2‬‬ ‫‪φi, γi‬‬

‫‪Pi‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫‪ηi‬‬
‫ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام‬ ‫‪δ‬‬

‫‪hi‬‬
‫‪β‬‬ ‫‪η‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -3-5‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺮ روي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪاي‬
‫‪ -5-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‬

‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه و زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد اﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از)‪:(41‬‬
‫‪∑ (γ h‬‬ ‫) ‪+ q )sin (ηaei + ψ‬‬

‫‪i‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪j‬‬
‫‪j=1‬‬ ‫‪ci‬‬
‫= ‪p aei‬‬ ‫‪−‬‬ ‫)‪(18-5‬‬
‫‪cos ψ sin ηaei‬‬ ‫‪cos η aei sin η aei‬‬
‫‪ i‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ ∑ γ j h j + 2q ‬‬
‫‪ j=1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ηaei = tan −1‬‬ ‫‪1− ‬‬ ‫‪ tan ψ‬‬ ‫)‪(19-5‬‬
‫‪2c i‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ = paei‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ =γj‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﻧﯿﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ‬
‫‪ =hj‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ =q‬ﺷﺪت ﺳﺮﺑﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ =ci‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫ﻻزم ﺑﺘﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻞ‪ ،‬از ﮐﺸﺶ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در‬
‫راﺑﻄﻪ )‪ ،(18-5‬ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -6-2-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻟﺮزهاي‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫را از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﻏﯿﺮ ﻟﺮزهاي ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد )‪:(41‬‬
‫‪Ppi = ∑ (γ j h j + q ) + 2c i‬‬
‫‪i‬‬
‫)‪(20-5‬‬
‫‪j=1‬‬
‫‪ =ppi‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار در اﻧﺘﻬﺎي ﻻﯾﻪ ‪ i‬ام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل‬
‫‪ -7-2-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ ﻃﻮل دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺴﺎﺣﺖ زﯾﺮ ﻧﻤﻮدار ﺗﻮزﯾﻊ‬
‫ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه را در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺣﺎﻻت ذﮐﺮ ﺷﺪه ﻗﺒﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در راﺑﻄﻪ )‪ (18-5‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ از ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ )ﮐﺸﺶ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه( ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﻣﺘﺪادﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر و ﻧﯿﺮوي‬
‫ﺑﺮاﯾﻨﺪ در ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ زاوﯾﻪ ‪ δ‬ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻻﯾﻪ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -4-5‬ﺳﻄﺢ ﮔﻮهاي ﻟﻐﺰش در ﺧﺎك ‪ c-ϕ‬ﻣﺠﺎور دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫‪ -8-2-5‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك )ﻓﻌﺎل( ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ -‬اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ )‪(c − φ‬‬

‫روش ﻣﻮﻧﻮﺑﻮﺑﻪ–اﮐﺎﺑﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ‬
‫زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ -‬اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ ﻧﯿﺰ ﺗﻌﻤﯿﻢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ 55‬و ‪ .(56‬ﺷﮑﻞ ‪4-5‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﮔﻮهاي ﻟﻐﺰش ﺧﺎك ﭼﺴﺒﻨﺪه – اﺻﻄﮑﺎﮐﯽ در ﻣﺠﺎورت ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ را در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ در اﯾﻦ ﺧﺎك ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪2c‬‬
‫= ‪zo‬‬ ‫)‪(21-5‬‬
‫‪γ Ka‬‬
‫)‪K a = tan 2 (45 − ϕ / 2‬‬ ‫)‪(22-5‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ‪ ،4-5‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻟﺰﻟﻪ را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪:‬‬
‫‪Pae = γ (H − z o ) 2 N ′ay − c (H − z o ) N ′ac‬‬ ‫)‪(23-5‬‬
‫ﮐﻪ در آن ﺿﺮاﯾﺐ ‪ N ′ac‬و ‪ N ′aγ‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ‪ Nac‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﮑﻞ ‪ 5-5‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و آﻧﮕﺎه ‪ N ′ac = N ac‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ‪ N aγ‬ﺑﺮاي دو ﺣﺎﻟﺖ ‪ n‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/2‬و ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪-6-5‬اﻟﻒ و‬
‫‪-6-5‬ب ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن ‪ n‬ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪zo‬‬
‫=‪n‬‬ ‫)‪(24-5‬‬
‫‪H − zo‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ ‪ λ‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﮑﻞ ‪ 7-5‬ﺗﻌﯿـﯿﻦ و ﻧﻬﺎﯾﺘـﺎً ‪ N ′aγ = λN aγ‬درﻧﻈـﺮﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -5-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ‪ N ′ac = N ac‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ ϕ‬و ‪θ‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -6-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ‪ Naγ‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ ϕ‬و ‪ ،θ‬اﻟﻒ – ﺑﺮاي ‪ ،n=0/2‬ب– ﺑﺮاي ‪n=0‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -7-5‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺿﺮﯾﺐ ‪ l‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ‪ϕ ,kh‬‬
‫‪ -3-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي اﺷﺒﺎع‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪-‬اﮐﺎﺑﻪ ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع ﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫اﺷﺒﺎع‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﺎ داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ )‪ .(61‬اﯾﻦ ﻓﺮض‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎك دارد ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 6-5‬ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﮔﻮه‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ در روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﮐﺎﻣﻼً اﺷﺒﺎع ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ‪،‬‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وزن ﻣﺨﺼﻮص اﺷﺒﺎع ﺧﺎك‪ γsat ،‬و ﻧﯿﺮوي وزن در ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وزن‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺷﻨﺎور ‪ γ ′‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ‪ γ ′ = γ sat − γ w‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫ﻫﻤﮕﻦ اﺷﺒﺎع‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد)‪ 41‬و ‪:(57‬‬
‫‪γ sat‬‬
‫= ‪k ′h‬‬ ‫‪k‬‬ ‫)‪(25-5‬‬
‫‪γ′‬‬
‫‪h‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ در ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ‪ ،kv ،‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع ﺗﻐﯿﯿﺮي ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ‪ k ′h‬و ‪ kv‬ﻣﯽﺗﻮان زاوﯾﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻟﺮزهاي ﻇﺎﻫﺮي ‪ ψ′‬را از راﺑﻄﻪ )‪ (1-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﮐﺮده و از آﻧﺠﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت )‪،(12-5) ،(8-5) ،(2-5‬‬
‫)‪ (18-5) ،(15-5‬و )‪ (20-5‬و ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺬاري ‪ γ ′‬ﺑﺠﺎي ‪ γsat‬و ‪ ψ ′‬ﺑﻪﺟﺎي ‪ ψ‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻻﯾﻪ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ -4-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻧﯿﻤﻪ ﻣﺴﺘﻐﺮق در آب‬

‫در ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار در زﯾﺮ ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺮ‬
‫ﻻﯾﻪ ﺧﺎك در ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ‪) γwet‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ( و در زﯾﺮ ﺳﻄﺢ آب ‪γ ′‬‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ‪ k ′h‬ﻫﺮ ﻻﯾﻪ در زﯾﺮ ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬
‫)‪ (25-5‬و زاوﯾﻪ ‪ ψ ′‬ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺠﺪداً ﻣﯽﺗﻮان از رواﺑﻂ )‪،(8-5) ،(2-5‬‬
‫)‪ (18-5) ،(15-5) ،(12-5‬و )‪ (20-5‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻻﯾﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ‪ γwet‬و ‪ ψ‬ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ و از آﻧﺠﺎ ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ -5-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ )روﺷﯽ ﺳﺎدهﺗﺮ(‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ داﻧﻪاي اﻓﻘﯽ و داراي ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺘﻔﺎوت‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان از روش ﺳﺎده ﺷﺪهاي ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ روش ﻫﻤﺎن ﻣﻌﺎدﻻت ﻗﺴﻤﺖ‪ 2-5‬ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود و‬
‫اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ ﺑﺮاي ﺗﻔﺎوت ﻻﯾﻪﻫﺎ و اﺷﺒﺎع ﺑﻮدن اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﻌﻀﯽ از ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻋﻤﺎل‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺮاز آب در دو ﻃﺮف دﯾﻮار ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪5‬‬
‫‪ ،8-‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ ‪ H1‬ﺗﺎ ‪ Hn‬و وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻻﯾﻪ دﻟﺨﻮاه‬
‫‪ m‬ام ﺑﺎ ‪ γm‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﻻﯾﻪ در زﯾﺮ ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ γm‬وزن ﻣﺨﺼﻮص‬
‫اﺷﺒﺎع و ‪ γ ′m‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي آن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ﻗﺮار داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ γm‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫ﮔﺎم‪ -1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ وزﻧﯽ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از‪:‬‬
‫‪1 n‬‬
‫= ‪φ av‬‬ ‫‪∑ φk H k‬‬
‫‪H k =1‬‬
‫)‪(26-5‬‬
‫ﮔﺎم‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ وزﻧﯽ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ دﯾﻮار از‪:‬‬
‫‪1 n‬‬
‫= ‪δ av‬‬ ‫‪∑ δk Hk‬‬
‫‪H k =1‬‬
‫)‪(27-5‬‬
‫‪q‬‬
‫‪Ηn‬‬
‫‪h‬‬
‫‪Ηi‬‬
‫‪pwd‬‬
‫‪Η‬‬
‫‪Ηw‬‬
‫‪Η2‬‬
‫‪Η1‬‬
‫‪β‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -8-5‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪاي‬
‫ﮔﺎم‪ -3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﺎدل ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺮ‬
‫ﻻﯾﻪ ﮐﻪ درون ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد از‪:‬‬
‫‪ k‬‬ ‫‪‬‬

‫‪n‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2∑ H j − H k ‬‬
‫‪H‬‬
‫‪=∑ k ‬‬ ‫‪γ k‬‬
‫‪j=1‬‬
‫‪γ eq‬‬ ‫)‪(28-5‬‬
‫‪k =1 H ‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ =γeq‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﺎدل ﮐﻞ ﮔﻮة ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫‪ =n‬ﺗﻌﺪاد ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ =Hk‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ‪ k‬ام ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﮑﻞ ‪8-5‬‬
‫‪ =γk‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻻﯾﻪ ‪ k‬ام‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﺠﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ γwet‬ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ زﯾﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ γ ′‬ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ اﻓﻘﯽ ﺑﺮاي ﮐﻞ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪n ‬‬ ‫‪ k‬‬ ‫‪‬‬
‫‪qH + ∑ Η k γ k  2 ∑ Η j + Η κ ‬‬
‫‪k =1 ‬‬ ‫‪ j=1‬‬ ‫‪‬‬
‫= ‪k ′h‬‬ ‫‪kh‬‬ ‫)‪(29-5‬‬
‫‪n ‬‬ ‫‪ k‬‬ ‫‪‬‬
‫‪qH + ∑ H k γ ′k  2∑ H j + H k ‬‬
‫‪k =1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ j=1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ = k ′h‬ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ اﻓﻘﯽ ﻣﻌﺎدل ﺑﺮاي ﮐﻞ ﮔﻮه ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫‪ = γ ′k‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻻﯾﻪ ‪ k‬ام‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ γwet‬ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ زﯾﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ آب ﺑﺎﺷﺪ ‪ γ ′‬ﻫﻤﺎن ﻻﯾﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -5‬ﺗﻌﯿﯿﻦ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻻﯾﻪ‬
‫ﮔﺎم‪ -6‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ ψ‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ k ′h‬ﮔﺎم ‪ 4‬و ‪ kv‬از‪:‬‬
‫‪k ′h‬‬
‫= ‪tan ψ ′‬‬ ‫)‪(30-5‬‬
‫‪1− kv‬‬
‫ﮔﺎم‪ -7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ Kae‬و ‪ Kpe‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ‪ δav ,φav‬و ‪ψ ′‬‬
‫ﮔﺎم‪ -8‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار از‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Pae‬‬ ‫‪γ eq K ae (1 − k v )H 2‬‬ ‫)‪(31-5‬‬
‫‪2‬‬
‫و ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار از‪:‬‬
‫‪γ eq K pe (1 − k v )H 2‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Ppe‬‬ ‫)‪(32-5‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -6-5‬ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺧﯿﻠﯽ درﺷﺖ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻦ ﯾﺎ ﺳﻨﮓ(‪ ،‬اﺳﮑﻠﺖ‬
‫ﺧﺎك و آب ﻣﻨﻔﺬي در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻫﻢ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ‪ k‬ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺒﻨﺎﺋﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺣﺮﮐﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود )‪.(58‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ‪10-2‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺗﺎ ‪10‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺑﺮاي ‪ k‬ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺮاﯾﻂ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﺟﺪا از ﻫﻢ آب‬
‫و داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك‪ ،‬و ﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻮاﻣﺎن آﻧﻬﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ در ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮاﻓﻖ ﮐﻠﯽ و‬
‫روﺷﻦ ﺑﺮاي ﻣﻘﺪار ﺣﺪي ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﺑﺮاي اﯾﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺬر از ”ﺣﺮﮐﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ آب و ﺧﺎك“ ﺑﻪ ”ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ آب و ﺧﺎك “‪ ،‬درﺻﺪي از‬
‫آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮي ﻫﻤﭽﻮن ﻓﺸﺮدﮔﯽ ﭘﺬﯾﺮي داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك‪ ،‬آﻫﻨﮓ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺗﻨﺎوﺑﯽ و ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮزي ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯿﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺘﻮان ﻓﺮﺿﯿﺎت‬
‫ﻗﺎﻃﻌﯽ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي درﺷﺖ داﻧﻪ اﺷﺒﺎع ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد‪ .‬در ﯾﮏ روش ﺳﺎده‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻓﺮض ﻧﻤﻮد ﮐﻪ راﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ را در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺎﺷﯽ از دو ﻧﯿﺮو داﻧﺴﺖ‪:‬‬
‫• ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از اﺳﮑﻠﺖ ﺧﺎك ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اﺷﺒﺎع ﻣﯽﺗﻮان آن را از رواﺑﻂ )‪ (31-5‬و‬
‫)‪ (32-5‬ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ‪ γ ′‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آب ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش )‪ (59‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد )ﻗﺴﻤﺖ ‪.(7-5‬‬
‫‪ -7-5‬اﺛﺮﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬اﺛﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮏ ﺷﯿﻮه ﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﯾﻦ اﺛﺮ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ دادن زاوﯾﻪ‬
‫اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ را ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ‬
‫ﮐﻤﺘﺮي دارد )‪ .(60‬اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﺸﺮﻃﯽ ﻣﻘﺒﻮل اﺳﺖ ﮐﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺻﺤﯿﺤﯽ از ﻣﻘﺪار ﻓﺸﺎر آب‬
‫ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎري از آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي ﺑﺎ ﺷﺮوع ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬ﭘﺪﯾﺪه اﺗﺴﺎع ﻧﯿﺰ‬
‫در ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﺰرگ رﻓﺘﺎر ﻣﺎﺳﻪ اﺷﺒﺎع را در ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺗﻨﺶ‬
‫اﻧﺤﺮاﻓﯽ اوﻟﯿﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻨﺶ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﮕﺮد و ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺤﻮر ﺗﻨﺶ اﺻﻠﯽ ﻧﯿﺰ رﻓﺘﺎر ﻣﺎﺳﻪ را در‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻨﺎوﺑﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫روش ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﻣﻠﺤﻮظ ﮐﺮدن اﺛﺮ آب در ﺧﻼل ﻟﺮزش ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻨﺎوﺑﯽ آب آزاد ﺑﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫آب ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد در ﻋﻤﻖ ‪) h‬ﺷﮑﻞ‪ (8-5‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﺷﻮد )‪:(59‬‬
‫‪7‬‬
‫= ‪p dw‬‬ ‫‪k h .γ w H w h‬‬ ‫)‪(33-5‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ =pdw‬ﻓﺸﺎر در ﻋﻤﻖ ‪ h‬از ﺳﻄﺢ آب‬
‫‪ = γw‬وزن ﺣﺠﻤﯽ آب‬
‫‪ = Hw‬ارﺗﻔﺎع آزاد آب در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ‪ Pdw‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪7‬‬
‫= ‪Pdw‬‬ ‫‪K h γ w H 2w‬‬ ‫)‪(34-5‬‬
‫‪12‬‬
‫ﮐﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 0/6H‬از ﺳﻄﺢ آب وارد ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬

‫دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب‬

‫‪h‬‬
‫‪pwd‬‬
‫‪0.6Η w‬‬
‫‪Ηw‬‬
‫‪Pwd‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -9-5‬ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ آب ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي زﯾﺎد‬
‫‪ -8-5‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻌﺎدل‬

‫ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻋﻤﻠﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ kv=0‬ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫ﺑﺎ راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪kt‬‬
‫= ‪SF‬‬ ‫)‪(35-5‬‬
‫‪ke‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ =kt‬ﺿﺮﯾﺐ ﺣﺪي زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ =ke‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻌﺎدل ﻃﺮح ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮاز ﺣﺮﮐﺎت زﻣﯿﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ kt‬ﺣﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎزه ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد و در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از آن ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺳﺎزه‪ -‬ﺧﺎك از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ‬
‫ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬واژﮔﻮﻧﯽ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺰرﮔﯽ ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ‪ k h‬در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻣﻮاردي ﮐﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﻮد‪ ،‬آن ﻋﺎﻣﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮده و در وﺿﻌﯿﺖ‬
‫ﺣﺎدي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ را ﺑﺎ ‪ k t‬ﻧﺸﺎن داده و آن را ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﻟﺮزهاي ﺣﺪي ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزه اي ﻣﻌﺎدل‪ ،ke ،‬ﻣﻌﺮف ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﮐﺴﺮي از ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود و ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ واﻗﻌﯽ زﻣﯿﻦ در اﺛﺮ زﻣﯿﻦ ﻟﺮزه‬
‫ﻣﻌﯿﻨﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ ‪ ke‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﯽﺷﻮد )ﻣﺜﻼً ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺮﮔﺸﺘﯽ ﺳﺎزهﻫﺎي آﺳﯿﺐ دﯾﺪه و ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎك آن ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ رواﻧﮕﺮاﺋﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺣﺪي ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻌﺎدل را‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﺣﺪي ﯾﮏ ﺳﺎزه آﺳﯿﺐ دﯾﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ زﯾﺮا‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﯾﺪ از ﺿﺮﯾﺐ ﺣﺪي ﻟﺮزهاي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺳﺎزه وارد آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﻋﮑﺲ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﺣﺪي ﯾﮏ ﺳﺎزه ﺳﺎﻟﻢ ﻣﺎﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺣﺪي ﺑﺎﻻ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ زﯾﺮا‬
‫آﺛﺎر ﺣﺮﮐﺎت زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﺣﺪي‬
‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 129‬ﻣﻮرد از ﻧﺤﻮه ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺣﻠﯽ در ‪ 12‬زﻟﺰﻟﻪ‪،‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ 10-5‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ Noda et al.‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(62‬در اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﭘﺎﺋﯿﻦ و‬
‫ﺑﺎﻻ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي ﭘﯿﮑﺎﻧﻬﺎي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎدﯾﺮ دﻗﯿﻖ را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬ﭘﯿﮑﺎﻧﻬﺎي رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﺗﺨﻤﯿﻨﻬﺎي ﺣﺪ ﭘﺎﺋﯿﻦ و ﭘﯿﮑﺎﻧﻬﺎي رو ﺑﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺣﺪ ﺑﺎﻻ را‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزهاي‬
‫ﻣﻌﺎدل‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺷﺘﺎب ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ زﻣﯿﻦ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -10-5‬ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزهاي ﻣﻌﺎدل‪ ،Ke ،‬ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ زﻣﯿﻦ )‪(amax/g‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪ ،10-5‬ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزهاي ﻣﻌﺎدل ﺑﺮاي ﭘﻮش ﺣﺪ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد )‪:(62‬‬
‫‪a max‬‬
‫= ‪ke‬‬ ‫‪a max < 0.2g‬‬ ‫)‪-36-5‬اﻟﻒ(‬
‫‪g‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1a‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪k e =  max‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪a max ≥ 0.2g‬‬ ‫)‪-36-5‬ب(‬
‫‪3 g‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه در ﻣﺠﺎور آب ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از دادهﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ‪ 110‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ راﺑﻄﻪ اﺧﯿﺮ‪ ،‬را ﻧﯿﺰ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد )‪.(63‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‪ ،10-5‬ﻣﯽﺗﻮان راﺑﻄﻪاي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﻟﺮزهاي ﻣﻮﺛﺮ و ﺷﺘﺎب‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪‬‬
‫‪k e = 0.6 max‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪ 37-5‬پ(‬
‫‪ g‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ -9-5‬روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪ -1-9-5‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ از روش ﮐﻮﻟﻤﺐ ﻧﺘﻮان در ﺑﺮآورد ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﯿﺘﻮان روش ﮔﻮه ﻫﺎ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﺳﺎده‪ ،‬در اﯾﻦ روش‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫زﻟﺰﻟﻪ در ﺟﻬﺎت ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ را ﺑﺎ ﺿﺮب ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب زﻟﺰﻟﻪ در اﯾﻦ دو ﺟﻬﺖ در وزن ﮔﻮه‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد )‪ .(43‬ﺟﺰﺋﯿﺎت اﺳﻨﻔﺎده از اﯾﻦ روش درﻗﺴﻤﺖ ‪ 9-5‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -10-5‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻟﺮزهاي‬

‫راﯾﺞﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ kh‬ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ‪ National Research Council‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫)‪ .(64‬آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ AASHTO‬ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻠﻬﺎي ﺑﺰرﮔﺮاهﻫﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮي را ﺑﺮاي ‪kh‬‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺧﺎك ﻧﯿﺰ ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪ AASHTO .‬ﺗﻮﺻﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ از ‪ kh=0/5A‬ﺗﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﺑﺎﻧﺪازه ‪) 25/4A‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ( اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ ‪ A‬ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﭘﯿﮏ زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ‪ Whitman & Liao‬اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫‪ kh=0/5A‬ﺿﺮورﺗﺎً ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﻟﺮزهﺧﯿﺰي ﺷﺪﯾﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ ﻧﯿﺴﺖ )‪.(65‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺳﺎده ﺷﺪه و ﻧﻈﺮﯾﻪ ‪ (65) Whitman & Liao‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪kh‬‬
‫را ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 1-5‬اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺮد )‪.(60‬‬
‫ﺟﺪول‪ -1-5‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ kh‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن و ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﭘﯿﮏ زﻟﺰﻟﻪ‬

‫ﻣﺤﺪوده ﺗﻐﯿﯿﺮﻣﮑﺎن‬ ‫‪A= 0/ 2‬‬ ‫‪A= 0/ 4‬‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 2/54‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ )ﯾﮏ اﯾﻨﭻ(‬ ‫‪kh=0/13‬‬ ‫‪kh =0/30‬‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ )‪ 4‬اﯾﻨﭻ(‬ ‫‪kh=0/10‬‬ ‫‪kh=0/25‬‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﺪاري ﺑﺮاي ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،kv ،‬اﻣﺮي ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ زﯾﺮا ﮔﺎﻫﯽ اﯾﻦ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ ﭘﯿﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ از آن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﻮﯾﮋه اﮔﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﺮﮐﺰ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ‪ k h ≥ 0/1‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي‬
‫دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ و اﮔﺮ‪ k h ≥ 0/05‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﻣﻘﺪاري‬
‫ﺑﺮاي ‪ kv‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(60‬ﺑﺮاي ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ زﯾﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻄﺮف ﺑﺎﻻ‬
‫ب‪ -‬ﺟﻬﺖ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﻄﺮف ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫پ‪ -‬ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ‬
‫اﮔﺮ ﺑﺎ ﺣﺎﻻت ﻓﻮق ﻣﺸﺨﺺﺷﻮد‪ kv‬اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪايدارد و اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﮐﺎراﻧﻪﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺛﺮات اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ﭘﺮوژه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -11-5‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻟﺮزهاي دﯾﻮار ﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﯿﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن‬

‫روش ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود ﺑﺮاي‬
‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ ‪ Richards & Elms‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ )‪ .(66‬در اﯾﻦ روش ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ‬
‫‪ N*g‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺘﺎﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ دﭼﺎر ﻟﻐﺰش ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ داراي ﺷﺘﺎﺑﯽ ﺑﯿﺶ از ‪ N*g‬ﺑﺎﺷﺪ )*‪ = N‬ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ(‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫دﯾﻮار و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻧﺴﺒﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺷﺘﺎب‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ )زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ دﯾﻮار در آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻟﻐﺰش ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد(‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ‬
‫ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪ ﺧﺎك اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﭘﯿﮏ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ اﯾﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻻزم ﺑﺘﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ‪،‬‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در ﺧﺎك در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪه ﺧﺰش‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ ﻓﺮض ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع ﻧﯿﺴﺖ و ﭘﺪﯾﺪه رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﻏﯿﺮ‬
‫ﻣﺘﺤﻤﻞ اﺳﺖ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 3-11-5‬در ﻣﻮرد ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي اﺷﺒﺎع ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺧﺸﮏ‬
‫روش اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ (66) Richards & Elms‬ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ‪Whitman & Liao‬‬
‫اﺻﻼح ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(65‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ ﻧﺤﻮه ﺗﺤﻠﯿﻞ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺧﺸﮏ را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﺣﺪود اراﺋﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺎم‪ -1‬اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود ﺑﺮاي دﯾﻮار‪ ،dr ،‬ﮐﻪ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﺪﯾﻦ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ )ﭼﻨﺪ اﯾﻨﭻ( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -2‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺘﺎب ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﻘﯽ ﭘﯿﮏ‪ ،Ag ،‬و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﻘﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪V ،‬‬
‫ﮔﺎم‪ -3‬ﺑﺮ اﺳﺎس روش اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ Whitman & Liao‬ﻓﺮض ﺷﻮد ‪ kv=0‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺘﺎب ﻣﻤﮑﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ دﯾﻮار اﻋﻤﺎل ﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ ‪ ،N*g‬ﮐﻪ‬
‫*‪ N‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ d (A.g )  ‬‬
‫‪N * = A 0.66 −‬‬ ‫‪Ln  r 2  ‬‬ ‫)‪(38-5‬‬
‫‪‬‬ ‫‪9.4  V‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ =A.g‬ﺷﺘﺎب ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﺠﺬور ﺛﺎﻧﯿﻪ‬
‫‪ =V‬ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ‬
‫‪ =dr‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺠﺎز دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ‬
‫‪ =g‬ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﺠﺬور ﺛﺎﻧﯿﻪ‬
‫ﺑﻪﮐﻤﮏ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺣﺘﻤﺎل‪ %95‬اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﺎ ‪ A‬و‬
‫‪ V‬ﻣﺒﻨﺎي ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ‪ dr‬ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (38-5‬ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ 14‬رﮐﻮرد زﻟﺰﻟﻪ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺪت اﯾﻦ زﻟﺰﻟﻪﻫﺎ ﺑﺠﺰ دو ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﯿﻦ ‪ 6/3‬ﺗﺎ ‪ 6/7‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -5‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك ﺟﺎﻧﺒﯽ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،Pae ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﻮﻧﻮﻧﻮﺑﻪ‪-‬اﮐﺎﺑﻪ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از *‪ N‬ﺑﺠﺎي ‪ kh‬و ﺑﺎ ‪kv=0‬‬
‫ﮔﺎم‪ -6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وزن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎزﺑﺮاي دﯾﻮار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪:(39-5‬‬
‫‪T = (Pae ) x + k h W = (Pae ) x + N*W‬‬ ‫)‪(39-5‬‬
‫‪ =T‬ﮐﻞ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ از ﻃﺮف دﯾﻮار‬
‫‪ = (Pae)x‬ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‬
‫‪ =W‬وزن دﯾﻮار‬
‫‪ =khW‬ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ اﻓﻘﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫ﮔﺎم ‪ -7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪه در ﺗﺮاز ﮐﻒ دﯾﻮار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‪:‬‬
‫‪Tult = N tan δ b‬‬ ‫)‪(40-5‬‬
‫‪ =N‬ﻧﯿﺮوي ﮐﻞ ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺑﺮ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده )ﺷﺎﻣﻞ وزن دﯾﻮار و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﻣﺤﺮك(‬
‫‪ =δb‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﮐﻒ دﯾﻮار و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ﮔﺎم ‪ -8‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي وزن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪(Pae ) x − (Pae ) y tan δ b‬‬
‫=‪W‬‬ ‫)‪(41-5‬‬
‫* ‪tan δ b − N‬‬
‫‪ =(Pae)y‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻞ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫ﮔﺎم‪ -9‬ﺗﻨﻈﯿﻢ اﺑﻌﺎد ﻫﻨﺪﺳﯽ دﯾﻮار ﺑﻄﻮريﮐﻪ دﯾﻮار در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﻣﻘﺎوم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎي ﻻزم ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -2-11-5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺧﺸﮏ‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس روش ‪ Whitman & Liao‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫*‬
‫‪ 495V 2  −9.4 NA‬‬
‫‪d r = ‬‬ ‫‪e‬‬ ‫)‪(42-5‬‬
‫‪ A.g ‬‬
‫و ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ ‪ ،11-5‬ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻟﺮزهاي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد )‪.(65‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب *‪N‬‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ *‪ kh=N‬و ‪ kv=0‬و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪Pae‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ T ،N‬و ‪ Tult‬ﺑﺎ‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (39-5‬و )‪(40-5‬‬
‫ﺑﻠﯽ‬
‫ﺧﯿﺮ‬ ‫آﯾﺎ‬
‫‪ T=Tult‬؟‬
‫ﭘﺎﯾﺎن‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪(۴٢-5‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -11-5‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ -3-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع و ﺑﺪون‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي‬
‫اﮔﺮ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺷﯿﻮه‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 1-11-5‬و ‪ 2-11-5‬را ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي اﺷﺒﺎع ﺗﻌﻤﯿﻢ داد‪ .‬ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ‬
‫ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع را در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺎم‪ -1‬اﻧﺘﺨﺎب ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود ﺑﺮاي دﯾﻮار‪ ،dr ،‬ﮐﻪ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭼﻨﺪﯾﻦ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ )ﭼﻨﺪ اﯾﻨﭻ( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -2‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺘﺎب ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﻘﯽ ﭘﯿﮏ‪ ،A.g ،‬و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﻘﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪V ،‬‬
‫ﮔﺎم‪ -3‬در روش اﺻﻼح ﺷﺪه ‪ Whitman & Liao‬ﻓﺮض ﺷﻮد ‪ kv=0‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺪ اﮐﺜﺮ ﺷﺘﺎب ﻣﻤﮑﻦ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ دﯾﻮار اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‬
‫ﮔﺎم‪ -5‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻣﺆﺛﺮ ‪ Pae‬ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ*‪ N‬ﺑﺠﺎي ‪) kh‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫داﺷﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ دﻗﯿﻖﺗﺮي ﺑﺮاي ﻓﺮض ‪ kv=0‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫ﮔﺎم‪ -6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وزن ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ‪:‬‬
‫‪(Pae ) x − (Pae ) y tan δ b + U static − U pool + U inertia + U b‬‬
‫=‪W‬‬ ‫)‪(43-5‬‬
‫* ‪tan δ b − N‬‬
‫‪ =Ustatic‬ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از آب در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ در ﺑﺎﻻدﺳﺖ )ﭘﺸﺖ دﯾﻮار و‬
‫ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ(‬
‫‪ =Upool‬ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از آب در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ در ﭘﺎﺋﯿﻦ دﺳﺖ )ﺟﻠﻮي دﯾﻮار(‬
‫‪ =Uinertia‬ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آب در ﺣﺎﻟﺖ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ =Ub‬ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻧﺎﺷﯽ از آب در ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار )در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮاي ‪ N‬در راﺑﻄﻪ )‪ (40-5‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -7‬ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪W‬‬
‫ﮔﺎم‪ -8‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻫﻨﺪﺳﻪ دﯾﻮار ﻃﻮري ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﺳﺎﯾﺮ‬
‫ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي دﯾﻮار ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان روﻧﺪ ﺑﺎﻻ را‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از *‪ N‬ﺑﺠﺎي ‪ kh‬دﻧﺒﺎل و ﻣﻘﺪار ‪ dr‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -4-11-5‬ﻃﺮح دﯾﻮار در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﺮزهاي ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺤﺪود و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺷﺒﺎع و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي‬
‫در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻣﺆﺛﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻘﺪار وزن‬
‫ﻻزم ﺑﺮاي دﯾﻮار از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‪:‬‬
‫)‪(44-5‬‬
‫‪(Pae ) x − (Pae ) y tan δ b + U static + U shear − U pool + U inertia + U b + ∆U‬‬
‫=‪W‬‬
‫* ‪tan δ b − N‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = Ushear‬ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وارد ﺑﺮ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ = ∆U‬ﺑﺮ آﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ وارد ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار‬
‫ﺳﭙﺲ ﻫﻨﺪﺳﻪ دﯾﻮار ﻃﻮري ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري آن در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻼوه ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ اﺿﺎﻓﯽ دﯾﻮار در اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻬﻠﮏ ﺷﺪن ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ در راﺑﻄﻪ )‪(40-5‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
‫ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﻱ ﭘﺎﺷﻨﻪﺩﺍﺭ‬
‫‪-1-6‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪدار ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﺻﻮﻻً ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدن ﺷﺮاﯾﻂ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك‬
‫ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﺪي‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دراﯾﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل‬
‫در ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-6‬اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ دﯾﻮار‬

‫ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪاي ﺑﺮاي آن ﺣﺪس زده ﺷﻮد و ﺑﺎ ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻄﻤﺌﻦ اﯾﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬ﺑﺮاي ﺗﺨﻤﯿﻦ اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺷﮑﻞ‪ 7-2‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻣﮑﺎن ﺑﺘﻦ رﯾﺰي‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻻي‬
‫دﯾﻮار ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﭘﯽ ﺳﺎزي ﻧﯿﺰ ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 60‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻋﻤﻖ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد و ﭘﯽ ﺳﺎزي از ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از اﯾﻦ ﻋﻤﻖ‬
‫اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‪ 7-2‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ دﯾﻮار در ﺳﺎﻗﻪ و ﭘﺎﯾﻪ ﺷﺎﻣﻞ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪ دار اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻌﻤﻮل ﭘﺸﺖ‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ 0/3‬ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع‪ 0/7‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-6‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺻﻮﻻً ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﻤﻠﮑﺮد و اﻧﺘﻈﺎري ﮐﻪ از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﯿﺮود ﺑﺎﯾﺪ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد )‪:(43‬‬
‫• ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،R1‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﺎدي‪ -‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﺗﺮاز ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺳﺮﺑﺎر اﮔﺮ‬
‫ﺣﻀﻮر دارد اﻋﻤﺎل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﺎﯾﺪاري در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﺪون ﺣﻀﻮر‬
‫ﺳﺮﺑﺎر ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ آب ﺣﻀﻮر دارد ﺷﺮاﯾﻂ آن ﺑﺮ اﺳﺎس واﻗﻌﯿﺖ اﻋﻤﺎل‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،R2‬ﺷﺮاﯾﻂ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدي‪ -‬اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ R1‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﻄﺢ‬
‫آب درون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺎﻻ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﯾﺎ اﻋﻤﺎل اﻧﻮاع دﯾﮕﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺎر ﺑﺎد ﯾﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺼﻮرت ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﺳﺮﯾﻊ وارد ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺣﺎﻟﺖ ‪ ،R3‬ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‪ -‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ R1‬اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﻗﺎﺋﻢ ﺣﻀﻮر ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺻﺪق ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞﺑﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞﺑﻨﺪ آب ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از )‪:(43‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ -I‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﯿﻞ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪:‬‬
‫• ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺗﺎ ﺗﺮاز ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• ﺗﺮاز آب در ﺗﺮاز ﺳﯿﻞ ﻃﺮح اﺳﺖ )ﺗﺮاز ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ دﯾﻮار ﻣﻨﻬﺎي ﻓﺎﺻﻠﻪ آزاد ﺑﺮاي‬
‫آب(‬
‫• ﻓﺸﺎر ﺑﺮﮐﻨﺶ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ -II‬ﺗﺮاز آب در ﺗﺮاز رأس دﯾﻮار‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ‪ I‬اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﺗﺮاز آب در ﺑﺎﻻي دﯾﻮار ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ – III‬ﺑﺎرﮔﺬاري زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪:‬‬
‫• ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺗﺎ ﺗﺮاز ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• آب در ﺗﺮاز ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺧﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎن ﻏﯿﺮ ﺳﯿﻞ ﻗﺮار دارد‬
‫• ﻓﺸﺎر ﺑﺮﮐﻨﺶ اﮔﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫• ﺑﺎرﮔﺬاري زﻟﺰﻟﻪ در ﺟﻬﺎت اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ )اﮔﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫)ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮرد در ﺻﻮرﺗﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﻏﯿﺮﺳﯿﻞ‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﺑﺮ دﯾﻮار وارد ﮐﻨﺪ(‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ‪ -IV‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪:‬‬
‫• دﯾﻮار در ﺟﺎي ﺧﻮد ﻗﺮار دارد و ﺑﺎرﮔﺬاري اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫اﺳﺖ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ وزش ﺑﺎد ﺷﺪﯾﺪ‪،‬‬
‫و ﺳﺮﺑﺎر ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت در ﮔﯿﺮ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز(‪.‬‬
‫ﻟﻐﺰش‬
‫واژﮔﻮﻧﯽ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ‬
‫‪ -4-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 1-6‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﮑﺴﺖ و ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ ﻧﯿﺰ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 9-6‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮاردي ﮐﻪ در ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬دﯾﻮار ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻤﻨﯽ ﻻزم را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش در ﮐﻒ و در ﻣﺠﺎورت ﺧﺎك‪ ،‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬دﯾﻮار ﺑﺎﯾﺪ داراي اﯾﻤﻨﯽ ﮐﺎﻓﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮك ﭘﻨﺠﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﺮ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﯽ درون ﺑﺪﻧﻪ دﯾﻮار‪ ،‬اﯾﻦ اﯾﻤﻨﯽ را دارا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬دﯾﻮار ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻣﺼﻮن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -5-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‬

‫‪ -1-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺨﺖ و اﻓﻘﯽ و ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ 2-6‬ﻣﯽﺗﻮان واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮار را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد ﮐﻪ در آن ﮐﻠﯿﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻋﻤﻞ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺮ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﺧﺎك–دﯾﻮار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﺑﺮ ﮔﻮه ﺳﺎزاي )ﻗﺴﻤﺘﯽ از‬
‫ﺳﺎزه و ﺗﻮده اي از ﺧﺎك در ﻣﺠﺎورت ﺳﺎزه( وارد ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﯾﺎد ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ o‬ﺟﻤﻊ ﺑﺴﺘﻪ و از آﻧﺠﺎ ‪ XR‬ﺑﺼﻮرت‬
‫زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫= ‪XR‬‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪0‬‬
‫)‪(1-6‬‬
‫‪∑V‬‬
‫‪ = ∑ V‬ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺷﻮﻧﺪه ﺑﺮ ﮐﻒ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل‬
‫‪ = ∑ M o‬ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪o‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮآﯾﻨﺪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت ‪ XR/B‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ ‪ B‬ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ = W‬آب ‪ +‬ﺑﺘﻦ در ﮐﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫ﻓﺸﺎر آب‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺧﺎك‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺧﺎك‬ ‫ﻓﺸﺎر آب‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ‬
‫‪ -2-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﯿﺒﺪار و ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (1-6‬ﺑﺮاي ﮐﻒ اﻓﻘﯽ دﯾﻮار ﺻﺎدق اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪ (2-6‬و در ﺻﻮرت وﺟﻮد زﺑﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ﯾﺎ ﺷﯿﺐ دار ﺑﻮدن ﮐﻒ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﮐﻒ دﯾﻮار زاوﯾﻪ ‪ α‬ﺑﺎ اﻓﻖ‬
‫ﺑﺴﺎزد )ﺷﮑﻞ ‪ ،(3-6‬ﻣﻘﺪار ‪ XR‬از ﺗﺴﺎوي زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫= ‪XR‬‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪o‬‬
‫)‪(2-6‬‬
‫‪N′‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ N ′‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺛﺮ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﮐﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ازﺗﻘﺴﯿﻢ ‪ XR‬ﺑﺮ ﻃﻮل ﺷﯿﺐ دار ﮐﻒ دﯾﻮار ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻣﻌﺮف ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺧﺎك ﻓﺸﺎر وارد ﮐﻨﺪ‬
‫)ﺷﮑﻞ ‪ (3-6‬و اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺧﺎك‬ ‫آب‬
‫آب‬ ‫‪O‬‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬
‫ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -3-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ را ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﻣﻘﺎوم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي واژﮔﻮﻧﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮك ﭘﻨﺠﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦﺻﻮرت‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ‪ 3-6‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪ΣM R‬‬
‫= ‪SFoverturnin g‬‬ ‫)‪(3-6‬‬
‫‪ΣM o‬‬
‫‪ = ΣM R‬ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪ ‪) o‬ﺷﮑﻞ )‪(3-6‬‬
‫‪ = ΣM o‬ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي واژﮔﻮﻧﯽ ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪ ‪o‬‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ ΣM R‬ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺟﻠﻮي ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮار ﺻﺮفﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ زﯾﺮا دﺧﺎﻟﺖ دادن ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ‬
‫ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• ﻫﻮازدﮔﯽ‬
‫• ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺮاﻓﯿﮏ‬
‫• ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ‬
‫• ﻣﺠﺮاي ﻋﺒﻮر ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت‬
‫• رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ رﯾﺸﻪﻫﺎي درﺧﺘﺎن‬
‫• ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ‬
‫ﻏﺎﻟﺐ ﻃﺮاﺣﺎن ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺮوي ‪ S‬را )ﺷﮑﻞ ‪ (6-6‬ﮐﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﻣﺤﺮك اﺳﺖ در ‪ ΣM R‬ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل واژﮔﻮﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ در‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺛﺮ ﭘﺮ آب ﺷﺪن آن ﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﻣﻠﺤﻮظ ﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب ﺟﻤﻊ ﺷﺪه در ﺗﺮك ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻃﺮاﺣﺎن ﺑﺨﺶ ﺗﺮك ﺧﻮرده ﺧﺎك را ﺑﻌﻨﻮان ﺳﺮﺑﺎري ﺑﺮاي‬
‫ﺑﻘﯿﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮآورد ﻧﯿﺮو و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮي در‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪﻧﻈﺮ درﺳﺖ ﻣﯽرﺳﺪ)‪ .(1‬ﻓﺸﺎر آب ﺟﻤﻊ ﺷﺪه در ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي داراي ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 5-9-4‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪ‪.‬‬
‫آب‬ ‫ﺧﺎك‬ ‫آب‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ و داراي‬
‫ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫‪ -3-5-6‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﯽ را ﮐﻪ در اﻣﺘﺪاد ﺑﺮﺷﯽ و ﮐﻒ‬
‫ﭘﺎﯾﻪ اﺛﺮﻣﯽﮐﻨﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﻧﺎﻣﻌﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﺗﻌﺎدل‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺳﺎده ﮐﻨﻨﺪهاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﮏ دﯾﻮار ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ اﻓﻘﯽ و داراي ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ ﺻﻔﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ ﻣﻘﺎوم وارد ﺷﺪه ﺑﺮ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﯿﺮوﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل ﻧﯿﺎز اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪.(4-6‬‬
‫ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارده ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫‪O‬‬
‫آب‬
‫*‪ = P‬ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺗﻌﺎدل اﻓﻘﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -5-6‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري واژﮔﻮﻧﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار و‬
‫داراي ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﯾﮏ دﯾﻮار ﭘﺎﺷﻨﻪدار ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار و داراي ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪ ،‬ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﺑﺮ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ وارد ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 5-6‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ﻣﻮرد‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك را ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﺸﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﺧﺎك در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد را در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻃﻮﺑﺖ و‬
‫ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﯾﺎ ﺣﻔﺎري ﻧﯿﺰ در دوران ﺑﻬﺮه‬
‫ﺑﺮداري از دﯾﻮار در ﺧﺎك اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﮕﯿﺮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻖ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ و ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ‪ ،‬اﺳﺎس ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻟﻐﺰش ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4-5-6‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺷﯿﺒﺪار‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ داراي ﺷﯿﺐ ﻣﺜﺒﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ اﺿﺎﻓﻪاي ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪ 6-6‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻪﺣﺪي‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار‪ ،‬ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ ﻣﻌﺎدل ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﻮه‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ روي ﭘﺎﺷﻨﻪ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮح ﺳﺎزهاي ﺗﯿﻐﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪاري ﺑﮑﺎر ﻣﯽرود‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﻧﯿﺮو ﺳﺒﺐ ﻣﯽﮔﺮدد در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزه اي‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺗﯿﻐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ‬
‫در ﺳﻤﺖ ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮآﯾﻨﺪ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -6-6‬ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪ :‬اﮔﺮ‪h1>h2‬ﺑﺎﺷﺪ آﻧﮕﺎه‪:‬‬

‫) ‪P (h 1 − h 2‬‬
‫=‪S‬‬
‫‪3a‬‬
‫‪ -5-5-6‬ﻓﺸﺎر ﺑﺮﮐﻨﺶ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻮع دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد ﺧﺎك ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ و اﻓﺖ ﺑﺎر آﺑﯽ‬
‫در اﻃﺮاف ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ و ﻧﯿﺰ در اﻣﺘﺪاد ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 100‬درﺻﺪ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار در ﻓﺸﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6-5-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‬

‫اﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎر در ﺟﺪاول ‪ 1-6‬و ‪ 2-6‬آﻣﺪه اﺳﺖ )‪.(43‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ )‪(43‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ‬ ‫ﻣﻌﯿﺎر واژﮔﻮﻧﯽ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻒ در ﻓﺸﺎر‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده ﺧﺎﮐﯽ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده ﺳﻨﮕﯽ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده ﺧﺎﮐﯽ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده ﺳﻨﮕﯽ‬
‫‪ 2‬و ‪(Q /or S)1‬‬ ‫ﺑﺮش‬
‫‪R1‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬ ‫‪1/ 5‬‬ ‫‪%100 4‬‬ ‫‪%75 4‬‬ ‫‪3/ 0‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫ﺑﺮش‬
‫‪R2‬‬ ‫ﻏﯿﺮﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬ ‫‪1/33‬‬ ‫‪ 2‬و ‪(Q /or S)1‬‬ ‫‪%75 4‬‬ ‫‪%50 4‬‬ ‫‪2/ 0‬‬
‫ﺑﺮآﯾﻨﺪ‬
‫ﺑﺮش‬ ‫ﺑﺮآﯾﻨﺪ درون‬
‫‪R3‬‬ ‫زﻟﺰﻟﻪ‬ ‫‪1/ 1‬‬ ‫)‪(Q‬‬ ‫درون‬ ‫>‪1/ 0‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﮔﺮ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ )‪ <10-3‬ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي(‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس‪Q‬‬
‫و‪ S‬و ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ )‪ >10-3‬ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي(‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‪ S‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﺮاي ﺑﺎرﮔﺬاري دوران ﺳﺎﺧﺖ ﺣﺎﻟﺖ‪ R1‬و ‪ ،R2‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Q‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي در ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺎﺷﺪ از‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Q‬و اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس‪ S‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري درﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش دﯾﻮار ﻣﺴﺘﻘﺮﺑﺮ روي ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺘﻦ‬
‫روي ﺳﻨﮓ ﯾﺎ ﺳﻨﮓ روي ﺳﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮ روي ﺑﺘﻦ‪ -‬ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﯾﺎ آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮ روي درزﻫﺎي ﺳﻨﮓ در‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ ﺻﻔﺤﺎت ﺧﻮاب ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪ 2-6‬ﻣﻌﯿﺎر ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞ ﮔﯿﺮ )اﺣﺪاث ﺷﺪه در ﺧﺸﮑﯽ( )‪(43‬‬
‫ﻣﻌﯿﺎر واژﮔﻮﻧﯽ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي‬

‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻒ‬

‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫در ﻓﺸﺎر‬
‫ﻟﻐﺰش‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ﺳﻨﮕﯽ‬
‫ﺳﻨﮕﯽ‬
‫ﺧﺎﮐﯽ‬
‫ﺧﺎﮐﯽ‬
‫ﺑﺮش‬
‫‪I‬‬ ‫ﺳﯿﻞ ﻃﺮح‬ ‫‪1/ 5‬‬ ‫‪(Q &or S)1‬‬ ‫‪%100‬‬ ‫‪%75‬‬ ‫‪3/ 0‬‬
‫ﺗﺮازآب در‬ ‫‪(Q &or S)1‬‬ ‫ﺑﺮش‬
‫‪II‬‬ ‫‪1/33‬‬ ‫‪%75‬‬ ‫‪%50‬‬ ‫‪2/ 0‬‬
‫رأس دﯾﻮار‬ ‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫ﺑﺮآﯾﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮآﯾﻨﺪ‬
‫ﺑﺮش‬ ‫درون‬ ‫درون‬
‫‪III‬‬ ‫زﻟﺰﻟﻪ‬ ‫‪1/ 1‬‬ ‫)‪(Q‬‬ ‫‪>1/0‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬ ‫ﻋﺮض‬ ‫ﻋﺮض‬
‫ﭘﺎﯾﻪ‬ ‫ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺑﺮش‬
‫‪IV‬‬ ‫دوران ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫‪1/33‬‬ ‫‪(Q &or S)2‬‬ ‫‪%75‬‬ ‫‪%50‬‬ ‫‪2/ 0‬‬
‫‪ -6-6‬ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬

‫‪ -1-6-6‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻘﺪار اﯾﻤﻨﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﺳﺎزهاي در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ اﻓﻘﯽ زﯾﺎد ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-6-6‬ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش‬
‫ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮﮐﺐ از ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﯾﺎ ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ‪،‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﺻﻔﺤﺎت ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻘﻮل در ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺻﻔﺤﺎت ﻟﻐﺰش در ﻣﺮز ﺳﺎزه و ﺳﻨﮓ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺻﻔﺤﺎت‬
‫ﺿﻌﯿﻒ دﯾﮕﺮي وﺟﻮد دارد ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﺧﺎك و ﺷﺮاﯾﻂ آن‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺘﺪاد ﺻﻔﺤﺎت ﺷﮑﺴﺖ‪ ،‬و ﯾﺎ ﻣﺤﻞ ﺷﺮوع ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ را در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﺎزه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﻣﺤﻞ ﺣﺪس زد‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﺻﻔﺤﺎت ﺧﻮاب و درز‬
‫و ﺷﮑﺎف در ﺳﻨﮓ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم روﻧﺪ ﺗﺤﻠﯿﻞ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﺷﯿﻮه آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻌﯿﻦ‪ ،‬اﻣﺘﺪاد ﮐﻒ ﮔﻮه ﺗﻐﯿﯿﺮ داده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوي راﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك و ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﯿﺮوي راﻧﺶ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺑﺮاي ﯾﮏ ﮔﻮه‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش آﻧﻘﺪر در‬
‫ﮐﻒ ﮔﻮه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ اﻣﺘﺪاد ﺑﺮاي ﮐﻒ ﮔﻮه ﺑﺎﯾﺪ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد )ﺷﮑﻞ ‪ (7-6‬ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰﺷﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن را دارا‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫اﻋﻤﺎل ﺳﻪ روش ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺻﻔﺤﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و ﮐﺎرﺳﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -7-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش در اﻣﺘﺪاد ﭘﺎﯾﻪ‬
‫‪ -3-6-6‬ﺗﺤﻠﯿﻞ دو ﺑﻌﺪي‬
‫روش ﺗﻌﺎدل ﻟﻐﺰش‪ ،‬دوﺑﻌﺪي اﺳﺖ و اﯾﻦ روش ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﻧﯿﺰ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‬
‫ﺑﺸﺮﻃﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎزه و ﺑﺎرﮔﺬاري را ﺑﺘﻮان در ﺷﺮاﯾﻂ ﻟﻐﺰش ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺗﺸﺨﯿﺺ داد‪.‬‬
‫‪ -4-6-6‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎنﻫﺎ‬
‫در روش ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺻﻠﺒﯿﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده و ﺑﺘﻦ ﺳﺎزه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﺛﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ‬
‫ﺳﺎزه‪ -‬ﺷﺎﻟﻮده ﭘﯿﭽﯿﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺻﻞ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ دﻗﯿﻖﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روش ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺎزﮔﺎري ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ در ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﻓﺮﺿﯽ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ روش ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي‬
‫و ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ از آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﯾﺎ ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺗﻘﺮﯾﺐ زده ﺷﻮد‬
‫ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺻﻠﺐ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -5-6-6‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از روش ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري را ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ اﻋﻤﺎل ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺧﻮاص ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻮﯾﮋه ﻣﻘﺎدﯾﺮ در ﻣﺤﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺪﻗﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ و ﻟﺬا اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﻧﻘﯿﺼﻪ را ﺟﺒﺮان ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دو ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺣﺪي وﻗﺘﯽ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﺎزه وﻗﺘﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﺸﻬﺎي ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺟﻮد در اﻣﺘﺪاد‬
‫ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪ ، SFsliding ،‬را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪τf σ′ tan φ + c‬‬
‫= ‪SFsliding‬‬ ‫=‬ ‫)‪(4-6‬‬
‫‪τ‬‬ ‫‪τ‬‬
‫‪ = τ f‬ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻮر‪ -‬ﮐﻮﻟﻤﺐ‬
‫‪ =τ‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫‪ = σ ′‬ﺗﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻓﻮق را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﯿﺮوﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -6-6-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺎﻧﯿﺮوي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‬

‫ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم‬
‫و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬در روش‬
‫ﮐﻮﻟﻤﺐ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك و ﻣﻘﺎوم ﻣﯽﺗﻮان‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش را‬
‫ﺑﺎ راﺑﻄﻪ )‪ (5-6‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻧﻤﻮد )ﺷﮑﻞ ‪.(9-6‬‬
‫‪ΣFv tan δ b + ca B‬‬
‫= ‪SFsliding‬‬ ‫)‪(5-6‬‬
‫‪ΣFH‬‬
‫‪ = ΣFH‬ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ راﻧﺸﯽ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﮔﻮه ﻣﺤﺮك‬ ‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫ﮔﻮه ﻣﻘﺎوم‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﯾﺮ دﯾﻮار‬

‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﮑﺴﺖ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻟﻐﺰش ﻗﺮﺿﯽ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺑﺪون ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﮔﻮه ﻣﺤﺮك‬ ‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫ﮔﻮه ﻣﻘﺎوم‬
‫ﺻﻔﺤﺎت ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﯾﺮ دﯾﻮار‬

‫ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺷﮑﺴﺖ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ﻟﻐﺰش ﻗﺮﺿﯽ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺑﺎ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ‪ -8-6‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﺳﺎزه – ﺧﺎك ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰﺷﯽ ﻓﺮض ﺷﺪه‬
‫‪ = ΣFv‬ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ )ﺷﺎﻣﻞ وزن ﮔﻮه ﺳﺎزهاي ‪ +‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك(‬
‫‪ =δb‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش )ﭘﯽ دﯾﻮار‪ -‬ﺧﺎك ﯾﺎ ﺧﺎك‪-‬ﺧﺎك ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﮐﺠﺎ ﻓﺮض ﺷﻮد( ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ آن در ﺟﺪول ‪ 4-4‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ =ca‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش )ﻣﺜﻼً ﭘﯽ دﯾﻮار‪ -‬ﺧﺎك(‪ ،‬ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 4-4‬داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ =B‬ﻃﻮل ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش )ﺑﺮاي ﭘﯽ اﻓﻘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﭘﯽ(‬
‫از ﻧﯿﺮوي ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ‪ PP‬ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺛﺮ در اﻓﺰاﯾﺶ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 2-5-6‬ﺑﯿﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ اﺛﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻧﺎﺷﯽ آب )در ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﺗﺮاوش( را‪ ،‬در ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدن‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ در ﻟﻐﺰش ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان از‬
‫ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده و ﯾﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﯾﻪ را در ﭘﺎﺷﻨﻪ را ﺷﯿﺒﺪار ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﻼوه از روﺷﻬﺎي‬
‫ﺗﻌﻮﯾﺾ ﯾﺎ اﺻﻼح ﺧﺎك و ﻋﺮﯾﺾ ﺗﺮ ﮐﺮدن ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺳﻮد ﺟﺴﺖ‪.‬‬
‫‪-7-6-6‬ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬

‫در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮان از روش ﮐﻮﻟﻤﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان روش ﮔﻮهﻫﺎ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‬
‫)‪ (43‬ﮐﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت آن در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 7-6-6‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -8-6-6‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻻزم در ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺮك ﮔﻮه ﺳﺎزه اي در‬
‫ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺴﺒﯽ‪ ،‬اﻧﻘﺒﺎض ﺧﺎك و ﯾﺎ درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎي ﺳﻨﮓ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻖ ﺗﺮك در ﺧﺎﮐﻬﺎي داراي ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ را ﻣﯽﺗﻮان از‪:‬‬
‫‪2c‬‬ ‫‪2c‬‬ ‫‪φ‬‬
‫= ‪z0‬‬ ‫=‬ ‫) ‪tan(45  +‬‬ ‫)‪(6-6‬‬
‫‪γ′ K a‬‬ ‫‪γ′‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = γ′‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺆﺛﺮ ﺧﺎك‬
‫‪ = Ka‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﺷﯿﺐدار از ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (61-4‬ﺗﺎ )‪ (63-4‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ zo‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه و ﻋﻤﻖ ﺗﺮك در ﺗﻮده ﺳﻨﮕﻬﺎي ﻗﻮي ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﮐﻒ ﮔﻮه‬
‫ﺳﺎزهاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﻖ ﺗﺮك در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ رﺳﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬
‫)‪ (6-6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺮك‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﺮادﯾﺎن ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ در اﻣﺘﺪاد ﺗﺮاز ﮐﻒ ﮔﻮه ﺳﺎزهاي ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻀﻮر ﺗﺮك در‬
‫ﭘﺎﺷﻨﻪ ﮔﻮه ﺳﺎزهاي را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﮐﻨﺪ‪.‬در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم )ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل(‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﺳﻨﮓ ﯾﺎ ﺧﺎك ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻌﺮض آب‬
‫ﺷﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد آب ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ و ﻇﺮاﻓﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺳﻨﮓ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ آن ﺑﺴﯿﺞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -7-6‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﯾﺪ از ﻫﻤﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در راﺳﺘﺎي ﻫﻤﺎن ﺻﻔﺤﻪ اي اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‬
‫ﮐﻪ در ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ ‪ N ′‬و ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ ‪ T‬از‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﻮه ﺳﺎزهاي و در اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎ در‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (9-6‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬از ‪ T‬و ‪ N ′‬ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي در ﻓﺼﻞ ‪ 7‬اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪،‬‬
‫ﺟﻮاﺑﮕﻮي ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻻزم ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Q‬‬
‫= ‪SF‬‬ ‫)‪(9-6‬‬
‫‪N′‬‬
‫ﮐﻪ در آن‪ =Q :‬ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻋﻤﻮدي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫‪ = N ′‬ﻧﯿﺮوي ﻣﺆﺛﺮ ﻋﻤﻮدي وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﮐﻒ ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫اﮔﺮ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﺸﻮد و ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻤﻬﯿﺪاﺗﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‪ ،‬ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ اﺟﺮا ﮐﺮدن ﺷﺎﻟﻮده‬
‫دﯾﻮار‪ ،‬اﺻﻼح ﺧﺎك ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﯽﻫﺎي ﺷﻤﻌﯽ ﺑﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ رﺳﯿﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎي اﺻﻼح ﺧﺎك در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 5-10-7‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -9-6‬ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ ﺗﮏ ﮔﻮه‬
‫‪ -8-6‬ﺧﻼﺻﻪ روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫ﺧﻼﺻﻪ اي از روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -1‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﻮهﺳﺎزهاي‬
‫ﮔﺎم‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر آب )ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﯾﺎ ﺗﺮاوش(‬
‫ﮔﺎم‪ -3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫ﮔﺎم‪ -4‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ‬
‫ﮔﺎم‪ -5‬ﮐﻨﺘﺮل وازﮔﻮﻧﯽ‪ :‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ زﯾﺎد ﺷﻮد و ﻣﺠﺪدا‬
‫از ﮔﺎم ‪ 1‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻏﺎز ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -6‬ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻪ واژﮔﻮﻧﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﺮﯾﺾﺗﺮ ﮐﺮدن ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﺷﻮد و ﻣﺠﺪدا ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻻزم ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -7‬ﮐﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻪ واژﮔﻮﻧﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﻓﺰاﯾﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﮔﺮدد و ﻣﺠﺪدا ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻻزم اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -8‬ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ دﯾﻮار‪ .‬در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﯾﻤﻨﯽ ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺷﯿﻮهﻫﺎي اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -9-6‬ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪارﯾﻬﺎي ﻟﻐﺰﺷﯽ‪ ،‬واژﮔﻮﻧﯽ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل‬
‫دو ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﮕﺮ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وﺟﻮد دارد‪) :‬اﻟﻒ( ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ‪) ،‬ب(‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻋﻤﻘﯽ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪ -10-6‬اﻟﻒ‪ ،‬ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ در‬
‫اﻣﺘﺪاد ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ‪ abc‬ﮐﻪ از ﻧﻮك ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪) -10-6‬اﻟﻒ( ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ‪) ،‬ب( ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻋﻤﯿﻖ‬

‫ﻣﺮﮐﺰ ﻗﻮس داﯾﺮهاي ‪ abc‬در ﻧﻘﻄﻪ ‪ o‬ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ‬
‫ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﯾﺠﺎد‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز در ﺳﻄﺢ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟﻐﺰش اﻓﻘﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه در ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺖ )‪.(2‬‬
‫اﮔﺮ در ﻋﻤﻘﯽ ﺣﺪود ‪ 1/5‬ﺑﺮاﺑﺮ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﺧﺎك وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺦ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ‪ abc‬ﺑﻪ وﺟﻮد آﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻻﺗﯽ ﺑﺮاي ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺤﺮاﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺎ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮاﮐﺰ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻧﻈﯿﺮ ‪ o‬در ﺷﮑﻞ )‪-10-6‬ب( اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ازاي آن ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان از روﺷﻬﺎي ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﺒﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روﺷﻬﺎي‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻧﯿﺰ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﯾﺮاي ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪ 9-6‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎﺭﺑﺮﻱ ﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﺷﺎﻟﻮﺩﻩﻫﺎﻱ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﻱ‬
‫‪ -1-7‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺷﺎﻟﻮدة ﺳﻄﺤﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وﻗﺘﯽ داراي ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﺮط اﺳﺎﺳﯽ‬
‫را ﺑﺮآورده ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ در ﺧﺎك زﯾﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﯾﺠﺎد ﻧﮕﺮدد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﭘﺎﯾﮥ دﯾﻮار دﭼﺎر ﻧﺸﺴﺖ و دوران ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬اﺟﺰاي ﺳﺎزهاي دﯾﻮار در اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺮوﻫﺎ آﺳﯿﺐ ﻧﺒﯿﻨﻨﺪ )ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫دﭼﺎر ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﻧﺸﻮﻧﺪ(‪.‬‬
‫ت‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﯾﻮار و ﺧﺎك زﯾﺮ آن دﭼﺎر ﻟﻐﺰش ﮐﻠﯽ ﻧﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ث‪ -‬دﯾﻮار دﭼﺎر ﻟﻐﺰش و واژﮔﻮﻧﯽ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‪ ،‬واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬و ﻧﯿﺰ ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ روﺷﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ )ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي( و ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-7‬ﻧﻮع ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﻠﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ در آن ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﺳﻔﺖ ﯾﺎ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﮐﻢ رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي در رﺳﯽﻫﺎي ﻧﺮم ﯾﺎ ﻣﺎﺳﻪ ﺷﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان آن را ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺗﺮزاﮔﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺿﻌﯽ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (1-7‬و )‪ (2-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪c red‬‬ ‫‪c‬‬ ‫)‪(1-7‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫= ‪tan φ red‬‬ ‫‪tan φ‬‬ ‫)‪(2-7‬‬
‫‪3‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪:‬‬
‫‪ =φ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‬
‫‪ =φred‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﺎك‬
‫‪ =c‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك‬
‫‪ =cred‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﺎك‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ φred‬و ‪ cred‬را ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ در دﺷﺘﻬﺎي ﺳﯿﻼﺑﯽ‪ ،‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ روي‬
‫رﺳﻮﺑﺎت آﺑﺮﻓﺘﯽ ﻧﭽﻨﺪان ﻣﺘﺮاﮐﻢ اﺣﺪاث ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ φred‬و‬
‫‪ cred‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-7‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪ 1-7‬و ‪ ،2-7‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪q ult‬‬ ‫‪q‬‬ ‫‪B Q ult‬‬

‫= ‪SF‬‬ ‫‪= ult‬‬ ‫=‬ ‫)‪(3-7‬‬
‫‪q acting‬‬ ‫‪q acting B‬‬ ‫‪N′‬‬
‫‪ =qult‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ =qacting‬ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪه روي ﺧﺎك‬
‫‪ =Qult‬ﻧﯿﺮوي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ = N ′‬ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎك ﮐﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار وارد ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ =B‬ﻋﺮض ﻣﺆﺛﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺴﺎوي زﯾﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪B = B − 2e‬‬ ‫)‪(4-7‬‬
‫‪ =B‬ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ = e‬ﺧﺮوج از ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ ‪ N′‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬ ‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫ب( دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ‬

‫اﻟﻒ( دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-7‬ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ دﯾﻮار‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫و دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ ،‬در ﺟﺪول ‪ 1-6‬و ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ‪،‬‬
‫در ﺟﺪول ‪ 2-6‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻮرد ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﺪاول‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻨﺘﺮل واژﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﮑﻠﻬﺎي ‪ 1-7‬و ‪ 2-7‬ﻣﻔﻬﻮم ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬ ‫ﮔﻮه ﺳﺎزهاي‬
‫اﻟﻒ( ﭘﺎﯾﻪ اﻓﻘﯽ‬
‫ب( ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ‪ ،‬زﻣﯿﻦ ﺷﯿﺐدار‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-7‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در ﻣﻌﺎدﻻت ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪ -4-7‬ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﺧﺎك‬

‫در ﺷﮑﻞ ‪ 3-7‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار ﺧﻄﯽ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺮاﯾﻨﺪ آن ‪ N′‬را‬
‫ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار داد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮو درون ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ را ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪N′‬‬ ‫‪6e‬‬
‫( = ‪q′‬‬ ‫) ‪) (1 ±‬‬ ‫)‪(5-7‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪B‬‬
‫اﻟﻒ( دﯾﻮار ﺳﺎده‪ ،‬ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮو در ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ب( دﯾﻮار ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار‬ ‫ج( ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﺧﺎرج از ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎﯾﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -3-7‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روي ﺧﺎك در ﮐﻒ دﯾﻮار‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮو ﺧﺎرج از ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ‪3-7‬‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺑﺼﻮرت ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪:‬‬
‫‪4 N′‬‬
‫= ‪q ′max‬‬ ‫)‪(6-7‬‬
‫‪3 B − 2e‬‬
‫در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎك در ﻋﺮض ‪ b‬ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪.(c-3-7‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ b‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪b = (B − 2e‬‬ ‫)‪(7-7‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ -5-7‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،qult ،‬از روش ‪ Hansen‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ اﺳﺖ از )‪ 1‬و ‪:(43‬‬
‫‪q ult = c N c d c i c b c g c + q N q d q i q b q g q + 0.5 B γ N γ d γ i γ b γ g γ‬‬ ‫)‪(8-7‬‬
‫‪ =c‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك‬
‫‪ Nq ,Nc‬و ‪ = Nγ‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻮاﺑﻌﯽ از زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك‪φ،‬‬
‫‪ dq ,dc‬و‪ = dq‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ‬
‫‪ iq , ic‬و ‪ = iγ‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺪﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﻧﯿﺮوي اﻓﻘﯽ‬
‫‪ bq ,bc‬و ‪ =bγ‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺐدار ﺑﻮدن ﮐﻒ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ gq ,gc‬و ‪ =gγ‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺐدار ﺑﻮدن زﻣﯿﻦ‬
‫‪ =q‬ﺳﺮﺑﺎر ﻣﺆﺛﺮ از ﮐﻒ دﯾﻮار ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫‪ =γ‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻮﺛﺮ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﺟﺪول ‪ 1-7‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺮاز آب زﯾﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار و ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﮥ ‪ dw‬از آن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ‪γ‬ﻣﯽﺗﻮان از‬
‫ﺟﺪول‪ 1-7‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-7‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪γ‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺮاز آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ‬

‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﺮاز آب‬ ‫‪γ‬‬
‫‪dw ≤ 0‬‬ ‫‪γ = γ′‬‬
‫‪d‬‬
‫‪0 ≤ dw ≤B‬‬ ‫)‪γ = γ ′ + w ( γ − γ ′‬‬
‫‪B‬‬
‫‪dw ≥ B‬‬ ‫‪γ=γ‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‪ ،2-7‬اﮔﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم داراي ﺷﯿﺐ ‪ β‬ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪q ،‬از راﺑﻄﻪ‬
‫زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪q = γ ′D cos β‬‬ ‫)‪(9-7‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ D‬ﻋﻤﻖ ﭘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻧﯿﺮوي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻃﻮل دﯾﻮار را از راﺑﻄﻪ )‪(10-7‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪Q ult = q ult B‬‬ ‫)‪(10-7‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه دﯾﻮار در ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﯽ اداﻣﻪ دارد و ﻣﯽﺗﻮان از ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻧﺴﺒﺖ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل آن اﺳﺖ ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﮐﺮد‪.‬‬
‫در روش ‪ ،Hansen‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ در آن ﺿﺮاﯾﺐ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي از راﺑﻄﻪ )‪ (11-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪه در راﺑﻄﻪ )‪ (8-7‬از رواﺑﻂ )‪ (11-7‬و ﺟﺪول ‪ 2-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪tan φ‬‬ ‫‪φ‬‬
‫‪Nq = eπ‬‬ ‫) ‪tan 2 (45 +‬‬ ‫)‪-11-7‬اﻟﻒ(‬
‫‪2‬‬
‫‪N c = ( N q − 1) cot φ‬‬ ‫)‪-11-7‬ب(‬
‫‪N γ = 1.5 ( N q − 1) tan φ‬‬ ‫)‪-11-7‬پ(‬
‫ ﺷﯿﺐ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار و ﺷﯿﺐ زﻣﯿﻦ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬،‫ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﺎر‬،‫ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ‬-2-7‫ﺟﺪول‬
(‫ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‬2-7 ‫ )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬Hansen ‫در روش‬
(d) ‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ‬ (i)‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﻧﯿﺮو‬

D 1 − iq
d c = 1 + 0.4 (D ≤ B) ic = iq −
B Nq −1
H
D−1 i ′c = 0.5 − 0.5 1 −
d c = 1 + 0.4 tan ( ) (D > B) A f ca
B
(φ = 0)
α1
 0.5H 
d ′c = d c − 1 ( φ = 0) i q = 1 − 
 N ′ + A f c a cot φ 
α2
 αb
o

 (0.7 − )H 
D
d q = 1 + 2 tan φ(1 − sin φ) 2 (D ≤ B) i γ = 1 − 450 
B  N ′ + A f c a cot φ 
 
 
D
= 1 + 2 tan φ(1 − sin φ) 2 tan −1 ( ) (D > B)
B
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﯿﺐ ﭘﺎﯾﻪدار‬ ‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺷﯿﺐ زﻣﯿﻦ‬
αb
o
βo
bc = 1 − gc = 1−
147 o 147 o
βo
α
o
= 1− gc = (φ = 0)
b′c = 1 − b c = b o (φ = 0) 147 o
147
b q = e −2 α b tan φ g q = g γ = (1 − 0.5 tan β) 5
b γ = e −2.7 α b tan φ
‫‪ = β‬زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد اﻓﻖ )ﺷﮑﻞ‪(2-7‬‬
‫‪ = αb‬زاوﯾﻪ اﻣﺘﺪاد ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻓﻖ )ﺷﮑﻞ ‪(2-7‬‬
‫‪ =N′‬ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﮐﻒ ﭘﯽ‬
‫‪ = Af‬ﺳﻄﺢ ﻣﺆﺛﺮ ﭘﯽ ﮐﻪ از ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ‪B‬در ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻃﻮل ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ = ca‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 7-4‬داده ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪0/6cu ≤ c a ≤ c u‬اﺳﺖ‬
‫‪ α1‬و ‪ = α2‬ﺿﺮاﯾﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﯿﻪ ‪ Hansen‬در ﻣﺤﺪوده ‪ 2 ≤ α1 , α 2 ≤ 5‬وﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺑﻮاﻟﺲ)‪ (1‬در ﻣﺤﺪوده‪ 2 ≤ α1 ≤ 3‬و ‪ 3 ≤ α 2 ≤ 4‬ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫در راﺑﻄﻪ )‪ (8-7‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ‪ iq‬ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻮﺻﯿﻪ ‪ Hansen‬ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻗﺎﺑﻞ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﮐﺮدن اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ ‪ φ= 0‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ را از ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪q ult = c u N c (1 + d ′c − i ′c − b ′c − g ′c ) + q‬‬ ‫)‪(12-7‬‬
‫‪ =cu‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه رس‬
‫‪ Nc=5/14‬ﺑﺮاي ﯾﮏ رس ﻫﻤﮕﻦ‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﻪﮐﺎر رﻓﺘﻪ در راﺑﻄﻪ )‪ (12-7‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ =‪ φ‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 2-7‬داده‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -6-7‬ﻧﮑﺎﺗﯽ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬

‫اﻟﻒ‪ -‬در ﻗﺴﻤﺖ‪ 5-7‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‪ ،‬روﺷﻬﺎي ‪ Meyerhof‬اﺻﻼح ﺷﺪه‪ Vesic ،‬و ‪ Hansen‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﻘﺪار ‪ qult‬از روش ‪ Hansen‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد و ﺑﺮاي اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻘﺪار ‪qult‬‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﯾﮑﯽ از روﺷﻬﺎي ‪ Meyerhof‬اﺻﻼح و ‪ Vesic‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد ﺑﺎ روش ﺳﻮم ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﻮد و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎ ﻗﻀﺎوت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‬
‫ﻣﻘﺪار ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫از دو روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ در آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺳﻪ ﻣﺤﻮري ‪ φ> 34°‬ﺑﺪﺳﺖ آﯾﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪ φtr‬ﺧﻮاﻧﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮدة دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ Nγ ,Nc‬و ‪Nq‬‬
‫ﺑﺠﺎي ‪ φtr‬از ‪) φps‬زاوﯾﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪φ ps = 1.5 φ tr − 17°‬‬
‫)‪(13-7‬‬
‫‪φ ps = 1.1 φ tr‬‬ ‫)‪(14-7‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼح زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ‪ 5‬درﺟﻪ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ ‪ φ‬از آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد از ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺎﯾﺪاري در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻨﺎﭼﺎر از اﯾﻦ ﻧﯿﺮو اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﺎﯾﺪ از ﮐﻠﯿﻪ ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ت‪ -‬اﮔﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ﺳﺴﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از اﺛﺮ ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ث‪ -‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ )‪ 67‬ﺗﺎ ‪ .(71‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﻪ رواﻧﮕﺮا‬
‫ﺷﺪن ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز را ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 9-7‬ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫چ‪ -‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز و ﻧﺸﺴﺖ درﻣﺤﺪودهﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯿﻬﺎي ﻓﻨﯽ‪ ،‬اﺟﺮاﯾﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي روﺷﻬﺎي زﯾﺮ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد‪:‬‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬

‫• ﻋﻤﻖ ﺗﺮ اﺟﺮا ﮐﺮدن ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮار‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﻟﻮده ﺷﻤﻌﯽ‬
‫• اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫ح‪ -‬در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮار ﺑﺮ روي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻻﯾﻪاي ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬
‫اﺛﺮ ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫خ‪ -‬اﮔﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺮ روي ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ در زﯾﺮ آن ﻻﯾﻪ ﺳﺴﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﺳﻮراخ ﺷﺪن ﺷﺎﻟﻮده در ﻻﯾﻪ اول ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫د‪ -‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺎك از ﻧﻈﺮ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان آن را اﺻﻼح ﻧﻤﻮد‪ .‬روﺷﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮل اﺻﻼح ﺧﺎك در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 9-7‬اراﺋﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7-7‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﭘﯽﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ‬

‫‪ -1-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ SPT‬در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫‪ -1-1-7-7‬روش ‪Meyerhof‬‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﻣﺎﺳﻪاي ﺑﺮاي ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ‪25/4‬‬
‫ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ از رواﺑﻂ زﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ )‪:(1‬‬
‫‪q net ( all) = 11.98 N K d‬‬ ‫ﺑﺮاي ‪:B≤1/22‬‬ ‫)‪ -15-7‬اﻟﻒ(‬
‫‪2‬‬
‫‪ 3.22B + 1 ‬‬
‫)‪q net ( all‬‬ ‫‪= 7.99 N ‬‬ ‫‪ K d‬‬ ‫‪:B>1/22‬‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫)‪-15-7‬ب(‬
‫‪ 3.28 B ‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ N‬ﻋﺪد ‪ B ،SPT‬ﻋﺮض ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮار و ‪ Kd‬ﺿﺮﯾﺐ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ ﻋﻤﻖ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪D‬‬
‫‪K d = 1 + 0.33‬‬ ‫‪≤ 1.33‬‬ ‫)‪(16-7‬‬
‫‪B‬‬
‫‪ -2-1-7-7‬روش ‪) Bowles‬اﺻﻼح ﺷﺪه ‪(Meyerhof‬‬

‫‪ Bowles‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﺻﻼﺣﺎﺗﯽ در روش ‪ ،M‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎﻟﺺ ﺷﺎﻟﻮده را ﺑﺎ‬
‫رواﺑﻂ زﯾﺮ اراﺋﻪ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ‪ 25/4‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ)‪.(1‬‬
‫‪N‬‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫)‪-17-7‬اﻟﻒ(‬
‫= )‪q net ( all‬‬ ‫‪Kd‬‬ ‫‪:B≤F4‬‬
‫‪F1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪ B + F3 ‬‬ ‫ﺑﺮاي‬ ‫)‪-17-7‬ب(‬
‫= )‪q net ( all‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ Kd‬‬ ‫‪:B>F4‬‬
‫‪F2‬‬ ‫‪ B ‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Kd‬از راﺑﻄﻪ )‪ (16-7‬و ﺳﺎﯾﺮ ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -3-7‬ﺿﺮاﯾﺐ ‪ F1‬ﺗﺎ ‪F4‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫‪N55‬‬ ‫‪N ′70‬‬

‫‪F1‬‬ ‫‪0/05‬‬ ‫‪0/04‬‬
‫‪F2‬‬ ‫‪0/08‬‬ ‫‪0/06‬‬
‫‪F3‬‬ ‫‪0/03‬‬ ‫‪0/03‬‬
‫‪F4‬‬ ‫‪1/ 2‬‬ ‫‪1/ 2‬‬
‫‪ -3-1-7-7‬ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻻزم‬

‫اﻟﻒ‪ -‬اﮔﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز دﯾﮕﺮي ﺑﻐﯿﺮ از ‪ 25/4‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ‪ qall‬ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫از رواﺑﻂ)‪ (15-7‬و )‪ (17-7‬را ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ داد‪:‬‬
‫‪ Si ‬‬
‫‪(q all )si = (q all )25.4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪(18-7‬‬
‫‪ 25.4 ‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ (qall) 25/4‬ﻣﻘﺪار ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (15-7‬ﯾﺎ )‪(17-7‬و ‪ Si‬ﻣﻘﺪار‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت( ‪ (qall)Si‬ﻣﻘﺪار ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺸﺴﺖ ‪ Si‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻣﻘﺪار ‪ N‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻻﯾﻪاي ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻮﺳﻂ وزﻧﯽ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 0/5B‬ﺑﺎﻻي‬
‫ﮐﻒ ﭘﯽ دﯾﻮار ﺗﺎ ‪ 2B‬ﺗﺎ ‪ 3B‬از زﯾﺮ ﮐﻒ ﭘﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ رواﺑﻂ دﯾﮕﺮي ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ SPT‬اراﺋﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ Cernica ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ روﺷﻬﺎي ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-1-7-7‬و ‪ 2-1-7-7‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ )‪.(72‬‬
‫‪ -2-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ ‪ CPT‬و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪ -1-2-7-7‬روش ‪Schmertmann‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﯽﻫﺎي ﻧﻮاري ﺑﺮ روي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان‬
‫از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد )‪:(1‬‬
‫‪q ult = 28 − 0.0052(300 − q c )1.5‬‬ ‫)‪(19-7‬‬
‫و ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ‪:‬‬
‫‪q ult = 2 + 0.28q c‬‬ ‫)‪(20-7‬‬
‫ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽرود ﮐﻪ در آن ‪ qc‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻮك ﻣﺨﺮوط اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (19-7‬و )‪(20-7‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ qult‬و ‪ qc‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-2-7-7‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ‪ qc‬ﺑﻪ ‪ NSPT‬و اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ﻣﺒﺘﻨﯽ ‪NSPT‬‬

‫در اﯾﻦ روش ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺷﮑﻞ ‪ 3-3‬ﻣﻘﺪار ‪ N‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد و ﺳﭙﺲ ﻇﺮﻓﯿﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي را ﺑﺮ اﺳﺎس رواﺑﻂ )‪ ،(17-7) ،(15-7‬ﯾﺎ )‪ (18-7‬ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ -3-7-7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫از آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺻﻔﺤﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﺎك را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ را ﺗﺮﺳﯿﻢ و از روي آن ﻓﺸﺎر ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم )ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺻﻔﺤﻪ( ﯾﻌﻨﯽ ‪ (qult)P‬را‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ اﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﻧﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﻪ ﺣﺎﻟﺖ )اﻟﻒ(‪) ،‬ب(‪) ،‬پ( ﭘﯿﺶ آﯾﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻓﺸﺎر اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﯿﻦ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ در ﭘﻠﻪاي از ﻓﺸﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ در ﭘﻠﻪ ﻗﺒﻠﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﺎرزي اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺮوع اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫پ‪ -‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺮﺗﺒﺎً رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از دو ﺣﺎﻟﺖ )اﻟﻒ( و ﯾﺎ‬
‫)ب( ﭘﯿﺶ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ )‪ 15‬درﺻﺪ ﻗﻄﺮ ﯾﺎ ﭘﻬﻨﺎي ﺻﻔﺤﻪ( ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺎ رﺳﻢ ﻧﻤﻮدار در ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻟﮕﺎرﯾﺘﻤﯽ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻘﻄﻪ ‪ qult‬را ﺑﺎ راﺣﺘﯽ‪ ،‬ﺳﻬﻮﻟﺖ و‬
‫ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮده در ﺧﺎك رس‪:‬‬
‫) ‪q ult ( F) = q ult ( P‬‬ ‫)‪(21-7‬‬
‫)‪ = qult(F‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﺎﻟﻮدة ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي‬
‫)‪ = qult(P‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺻﻔﺤﮥ آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫از راﺑﻄﮥ ﺑﺎﻻ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ رس‪ ،‬ﻋﻤﻼً ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻧﺪازة ﺻﻔﺤﮥ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺷﺎﻟﻮده در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‪:‬‬
‫‪BF‬‬
‫) ‪q ult ( F) = q ult ( P‬‬ ‫)‪(22-7‬‬
‫‪BP‬‬
‫‪ =BF‬ﻋﺮض ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪ =BP‬ﻋﺮض ﺻﻔﺤﮥ آزﻣﺎﯾﺸﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ (22-7‬ﺑﺮاي ‪ B F / B P ≤ 3‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(1‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬رواﺑﻂ زﯾﺮ ﻣﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ )‪ 1‬و ‪:(2‬‬
‫ﺑﺮاي ﺷﺪت ﺑﺎر ﻣﺸﺨﺺ‪ qo‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ‪:‬‬
‫‪BF‬‬
‫‪S F = SP‬‬ ‫)‪(23-7‬‬
‫‪BP‬‬
‫و ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺎﺳﻪاي‪:‬‬
‫‪B F 3.28B P + 1‬‬
‫( ‪S F = SP‬‬ ‫()‬ ‫)‬ ‫)‪(24-7‬‬
‫‪B P 3.28B F + 1‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان داﺷﺖ ﮐﻪ در آن واﺣﺪﻫﺎي ‪ BF‬و ‪ BP‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ رواﺑﻂ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ‬
‫ﮐﺎرﻫﺎي ﺗﺮزاﻗﯽ و ﭘﮏ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻮﺳﻞ روش دﯾﮕﺮي ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد‪ .‬ﮔﺎﻣﻬﺎي اﯾﻦ روش ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ )‪:(2‬‬
‫ﮔﺎم‪ -1‬ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﻌﺎد ﺷﺎﻟﻮدهاي ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎر ‪ Qo‬را ﺑﺎ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ‪ Sall‬ﺣﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -2‬دو آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ ﺻﻔﺤﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮﻫﺎي ‪ B1‬و ‪ B2‬اﻧﺠﺎم دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -3‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﺑﺎر‪-‬ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﮔﺎم ‪ ،2‬ﺑﺎرﻫﺎي ‪ Q1‬و ‪Q2‬‬
‫ﻧﻈﯿﺮ ﻧﺸﺴﺖ ‪ Sall‬را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻤﺎرة ‪ 1‬و ‪ 2‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽ ﺗﻮان داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪Q1 = A 1 m + P1 n‬‬ ‫)‪(25-7‬‬
‫‪Q 2 = A 2 m + P2 n‬‬ ‫)‪(26-7‬‬
‫‪ A2 , A1‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻤﺎرة ‪1‬و‪2‬‬
‫‪ P2 , P1‬ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺤﯿﻂ ﺻﻔﺤﺎت ﺷﻤﺎرة ‪1‬و‪2‬‬
‫‪ n , m‬دو ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ و ﺑﺮش ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﻞ اﯾﻦ رواﺑﻂ‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ m‬و ‪ n‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم‪ -4‬ﺑﺮاي ﺷﺎﻟﻮدة ﻣﻮرد ﻃﺮح ﻣﯽﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪Q o = Am + P n‬‬ ‫)‪(27-7‬‬
‫‪ =A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪ =P‬ﻣﺤﯿﻂ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدن ‪ m ، Qo‬و ‪ ،n‬از راﺑﻄﮥ ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺗﻮان ﻋﺮض ﺷﺎﻟﻮده را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫از آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺿﺮﯾﺐ ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ ﺑﺴﺘﺮ و ﻣﺪول اﻻﺳﺘﯿﮏ ﺧﺎك را ﻧﯿﺰ ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آورد‪ .‬ﺟﺰﺋﯿﺎت اﻧﺠﺎم اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ در ﺑﻨﺪ ‪ 6-7-4-3‬اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -8-7‬ﻧﺸﺴﺖ‬
‫دو ﻧﻮع ﻧﺸﺴﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ رخ دﻫﺪ‪ :‬ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﯾﺎ اﻻﺳﺘﯿﮏ‪ ،Se ،‬و ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ‪ .Sc،‬ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﺎﻟﻮده رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺗﺎﺑﻊ زﻣﺎن ﺑﻮده و ﺑﺎ ﺧﺮوج آب اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺧﻮد ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﮑﯿﻢ‬
‫اوﻟﯿﻪ و ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻟﻐﺰش و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻬﺖ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻮده و در‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي آﻟﯽ ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در رﺳﻬﺎي ﻏﯿﺮ آﻟﯽ و ﺧﺎك رس‬
‫ﻻيدار ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -1-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﺑﻪ روش ‪ Timoshenko & Goodier‬و ﺿﺮاﯾﺐ ﻋﻤﻖ‬

‫‪(1)Fox‬‬
‫ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪1 − µ s2‬‬
‫‪S i = q  B′‬‬ ‫‪mI s I F‬‬ ‫)‪(28-7‬‬
‫‪Es‬‬
‫‪1 − 2µ s‬‬
‫‪I s = I1 +‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫)‪(29-7‬‬
‫‪1 − µs‬‬
‫‪ =Si‬ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ‬
‫‪ =qo‬ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ وارد ﺑﺮ ﺧﺎك‬
‫‪ =B′‬ﺑﻌﺪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﻣﺴﺎﺣﺘﯽ از ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ‪ qo‬را وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ )ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ در ﻣﺮﮐﺰ ﭘﯽ ‪ B′‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺼﻒ ‪ B‬اﺳﺖ(‬
‫‪ =ES‬ﻣﺪول ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺧﺎك )ﻣﺪول ﺗﻨﺶ‪-‬ﮐﺮﻧﺶ(‬
‫‪=µs‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺧﺎك‬
‫‪ =m‬ﺷﻤﺎرة ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺴﯿﻤﺎﺗﯽ از ﺳﻄﺢ ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻪ در ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‬
‫)ﺑﺮايﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ در ﻣﺮﮐﺰ ﭘﯽ‪ 4‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺘﺮ و ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ درﮔﻮﺷﻪ ﭘﯽ‪ 1‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻣﺘﺮ اﺳﺖ(‬
‫‪ I1‬و ‪ =I2‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻪ از رواﺑﻂ )‪ (30-7‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫)‪-30-7‬اﻟﻒ(‬
‫‪1 ‬‬ ‫‪(1 + M 2 + 1) M 2 + N 2‬‬ ‫‪(M + M 2 + 1) 1 + N 2 ‬‬

‫= ‪I1‬‬ ‫‪M ln‬‬ ‫‪+ ln‬‬
‫‪π‬‬ ‫)‪M (1 + M 2 + N 2 + 1‬‬ ‫‪M + M 2 + N 2 + 1 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪tan −1 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪M‬‬
‫= ‪I2‬‬ ‫)‪-30-7‬ب(‬
‫‪2π‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ N M + N +1 ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ =M‬ﻧﺴﺒﺖ ﻃﻮل ﺳﻄﺢ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﻪ ﻋﺮض آن‬
‫‪ =N‬ﻧﺴﺒﺖ ‪ H‬ﺑﻪ ‪B′‬‬
‫‪ =H‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺧﺎك در زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ دو ﻣﻘﺪار زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﻻﯾﻪ ﺧﺎك زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ )ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ ﻻﯾﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ Es‬آن ده ﺑﺮاﺑﺮ ﻻﯾﻪ ﻣﺠﺎور آن ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫‪ = IF‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻋﻤﻖ ﮐﻪ از ﺷﮑﻞ ‪ 4-7‬اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪IF‬‬
‫‪D/B‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-7‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ‪ IF‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ (28-7‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪:‬‬

‫اﻟﻒ‪ -‬اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ و ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﺻﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺎي‪ Is‬از ‪ Isr= 0/931 Is‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪاي ﮐﻪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽرود‪ H‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ دو ﻣﻘـﺪار زﯾـﺮ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺮض ﻻﯾﻪ زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ )ﻻﯾﻪ ﺳﺨﺖ ﻻﯾﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ Es‬آن ده ﺑﺮاﺑﺮ ﻻﯾﻪ ﻣﺠـﺎور‬
‫آن ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫ت‪ -‬در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻻﯾﻪاي ﺑﺎﯾﺪ از ‪ Es‬و ‪ µs‬ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻮﺳﻂ وزﻧـﯽ در ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾـﻪ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ )ﺿﺨﺎﻣﺘﯽ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ پ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪ( اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺎ روش ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ )‪(2‬‬

‫ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ روش ﺿﺮاﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد )‪:(2‬‬
‫‪Z2‬‬
‫‪Iz‬‬
‫∑ ) ‪Si = C1 C 2 (q o − q‬‬ ‫‪∆Z‬‬ ‫)‪(31-7‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Es‬‬
‫‪ =Iz‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ‬
‫‪ =z2‬ﻋﻤﻖ ﺗﺄﺛﯿﺮ‬
‫‪ =qo‬ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ در ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ زﯾﺮﯾﻦ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪ =q‬ﺳﺮﺑﺎر از ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫‪ =C1‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح ﺑﺮاي ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﭘﺎﯾﻪ و دﯾﻮار )راﺑﻄﻪ ‪(32-7‬‬
‫‪ =C2‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح ﺑﺮاي ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺧﺰش ﺧﺎك )راﺑﻄﻪ ‪(33-7‬‬
‫‪q‬‬
‫‪C1 =1 − 0.5‬‬ ‫)‪(32-7‬‬
‫‪qo − q‬‬
‫‪t‬‬
‫( ‪C 2 = 1 + 0.2 log‬‬ ‫)‬ ‫)‪(33-7‬‬
‫‪0.1‬‬
‫ﮐﻪ در آن‪ t‬زﻣﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ‪ Iz‬ﺑﺮاي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﻧﻮاري ﺑﺎ رواﺑﻂ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Iz=0/2‬‬ ‫دارﯾﻢ‬ ‫‪z=0‬‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫‪Iz=0/5‬‬ ‫دارﯾﻢ‬ ‫‪z=z1=B‬‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫‪Iz = 0‬‬ ‫دارﯾﻢ‬ ‫‪z=z2=4B‬‬ ‫ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ Iz‬و ‪ z1‬و ‪ z2‬ﺑﻄﻮر ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ‪ Iz‬از ‪ 0/2‬ﺗﺎ ‪ 0/5‬و از ‪0/5‬‬
‫ﺗﺎ ﺻﻔﺮ ﺧﻄﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ ،(31-7‬ﺧﺎك از ﺗﺮاز ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫دﯾﻮار ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ‪ z2‬ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎﯾﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ اﺛﺮ ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي را ﺑﺘﻮان ﻟﺤﺎظ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﮐﻞ ﺷﺎﻟﻮده از ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻻﯾﻪﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﭘﯽدﯾﻮار‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺪار دوران ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﻣﯽﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺳﻮد ﺟﺴﺖ‪:‬‬
‫‪1 − µ s2 M‬‬
‫= ‪tan θ‬‬ ‫‪Iθ‬‬ ‫)‪(34-7‬‬
‫‪Es B2L‬‬
‫‪ =B‬ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ =L‬ﻃﻮل ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ =M‬ﻟﻨﮕﺮ وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار ﮐﻪ ﺿﻠﻊ ‪ B‬را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ =Iθ‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻪ از ﺟﺪول ‪ 4-7‬ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -4-7‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ‪ Iθ‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﭘﯽ دﯾﻮار‬

‫‪L‬‬ ‫ﺷﺎﻟﻮده اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ‬
‫‪B‬‬
‫‪0/10‬‬ ‫‪1/045‬‬
‫‪0/20‬‬ ‫‪1/60‬‬
‫‪0/50‬‬ ‫‪2/51‬‬
‫‪0/75‬‬ ‫‪2/91‬‬
‫‪1/00‬‬ ‫‪3/15‬‬
‫‪1/50‬‬ ‫‪3/43‬‬
‫‪2/00‬‬ ‫‪3/57‬‬
‫‪3/00‬‬ ‫‪3/70‬‬
‫‪5/00‬‬ ‫‪3/77‬‬
‫‪10/00‬‬ ‫‪3/81‬‬
‫‪100/00‬‬ ‫‪3/82‬‬
‫)* ﺑﺮاي ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎي ﺻﻠﺐ از راﺑﻄﻪ ]‪ I θ = 16 /[(1 + 0.22B / L‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪(.‬‬
‫‪ -4-8-7‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز‬

‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﭼﺮﺧﺶ زاوﯾﻪاي )ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﺮ ﻃﻮل ﺳﺎزه( ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﮐﻪ در‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺘﻦآرﻣﻪ ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﺸﻮد‪ 0/002 ،‬ﺗﺎ ‪ 0/003‬رادﯾﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪.(73‬‬
‫‪ -5-8-7‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ Es‬و ‪ µs‬را ﻣﯽﺗﻮان از آزﻣﺎﯾﺸﺎت و ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از آﻧﻬﺎ در ﺟﺪاول ‪ 6-7‬و ‪ 7 -7‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6-8-7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺧﺎكﻫﺎي رﺳﯽ ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻌﺎدﻻت زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪:‬‬
‫‪Cr H‬‬ ‫‪p + ∆p‬‬
‫= ‪Sc‬‬ ‫‪log o‬‬ ‫)‪(35-7‬‬
‫‪1 + eo‬‬ ‫‪po‬‬
‫ﺑﺮاي رﺳﻬﺎي ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽﺗﻮان داﺷﺖ‪:‬‬
‫اﻟﻒ – اﮔﺮ ‪ po+∆p<pc‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪Cr H‬‬ ‫‪p + ∆p‬‬
‫= ‪Sc‬‬ ‫‪log o‬‬ ‫)‪(36-7‬‬
‫‪1 + eo‬‬ ‫‪po‬‬
‫ب‪ -‬اﮔﺮ ‪ po<pc<po +∆p‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪Cr M‬‬ ‫‪C H‬‬ ‫‪p + ∆p‬‬
‫= ‪Sc‬‬ ‫‪log + c log o‬‬ ‫)‪(37-7‬‬
‫‪1 + eo‬‬ ‫‪1 + eo‬‬ ‫‪pc‬‬
‫‪ =Sc‬ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ‬
‫‪ =Po‬ﺗﻨﺶ ﻣﺆﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ درﻣﺮﮐﺰ ﻻﯾﻪ رس‬
‫‪ =∆p‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ در ﻻﯾﻪ رس در اﺛﺮ ﺳﺮﺑﺎر اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪ =H‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ رس‬
‫‪ =eo‬ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫‪ =Cc‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻓﺸﺮدﮔﯽ‬
‫‪ =Cr‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﻮرم‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻓﺸﺮدﮔﯽ و ﺗﻮرم از آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ و ﯾﺎ رواﺑﻂ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 7-7‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ رواﺑﻂ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ دﻗﺖ ﺷﻮد‪:‬‬
‫• در ﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﮏ ﺑﻌﺪي ﺻﺎدق ﻧﯿﺴﺖ )ﺳﻄﺢ ﺑﺎرﮔﺬاري ﮐﻢ و ﯾﺎ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ رس زﯾﺎد( ﺑﺎﯾﺪ اﺻﻼﺣﺎت ﻻزم ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ رس زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﺎزك ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻫﺮ‬
‫ﻻﯾﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺠﺰا ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬ﻧﺸﺴﺖ ﮐﻞ ﻻﯾﻪ از ﻣﺠﻤﻮع ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻻﯾﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺰا ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -9-7‬اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫‪ -1-9-7‬اﻫﺪاف اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫ﻫﺪف از اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪ ،‬اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﮐﻠﯽ ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﺧﺎك ﺑﺮاي ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﻟﻮده از ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺴﺖ و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺟﻮاﺑﮕﻮي وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﺎرﻫﺎي وارده ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺻﻼح ﺧﺎك در ﭘﯽ ﺳﺎزي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺿﺮورت‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪:‬‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك در ﺑﺮاﺑﺮ رواﻧﮕﺮاﯾﯽ‬
‫• ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﺳﺎزه در اﺛﺮ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬اﻧﺤﻼل ﺑﺎﻓﺖﺧﺎك و ﯾﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻟﺮزهاي‬
‫• ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش آب‬
‫• ﭘﺎﯾﺪار ﮐﺮدن ﺧﺎﮐﻬﺎي رﻣﺒﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬واﮔﺮا و ﺣﺴﺎس‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك‬
‫• ﺿﺮورت اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫‪ -2-9-7‬ﺿﺮورت اﺻﻼح ﺧﺎك‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮورت اﺻﻼح ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪ .‬ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺑﺪو اﻣﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﺿﺮورت‬
‫اﺻﻼح ﺧﺎك ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺮ ﺣﺴﺐ وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎك‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺷﮑﻠﻬﺎي ﻣﺠﺎز و ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮ ﺧﻄﺮات ﻃﺒﯿﻌﯽ )ﺳﯿﻞ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي درﯾﺎﯾﯽ و ‪(...‬‬
‫ﺑﺮﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﺎزه و ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎﯾﺪاري ﺳﺎزه ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎك را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه آﺛﺎر و ﻋﻮارض ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ روي زﻣﯿﻦ و اﻃﻼﻋﺎت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از ﮔﻤﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﻔﺎري درﯾﺎﻓﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ارزﯾﺎﺑﯽ رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﺧﺎك‪،‬‬
‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﺷﯿﺐ‪ ،‬وﺟﻮد ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺴﺌﻠﻪﺳﺎز ﻧﻈﯿﺮ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬رﻣﺒﻨﺪه‪ ،‬رﺳﻬﺎي ﺣﺴﺎس‬
‫و واﮔﺮا‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل )ﻣﻄﻠﻖ ﯾﺎ ﻧﺴﺒﯽ( و ﺗﺮاوش ﺑﯿﺶ از‬
‫ﺣﺪ آب‪ ،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺮ ﺧﺎﺳﺖ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك و ﭘﺪﯾﺪه رﮔﺎب ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-9-7‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﻣﺒﻨﺪه)ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﺲ(‪ ،‬ﻟﺠﻦ‪ ،‬ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي آواري اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﻣﻌﺪﻧﯽ‪ ،‬ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬رﺳﻬﺎي واﮔﺮا‪ ،‬و ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز اﺷﺒﺎع ﮔﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ داده و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ در‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺎﮐﻬﺎي ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﺬب رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻨﺒﺴﻂ و ﺑﺎ از دﺳﺖ دادن رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻨﻘﺒﺾ‬
‫رﺳﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ داراي ﮐﺎﻧﯿﻬﺎي ﻣﻮﻧﺖ ﻣﻮرﯾﻠﻮﻧﯿﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ از اﯾﻦ دﺳﺘﻪاﻧﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ(‪.‬‬
‫رﺳﻬﺎي ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ دﺳﺘﮑﺎري ﺷﺪن و ﺑﻬﻢﺧﻮردﮔﯽ از دﺳﺖ‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬رﺳﻬﺎي واﮔﺮا ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ و داراي ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻧﺎﭘﺎﯾﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺘﯽ ﺣﺮﮐﺖ آرام آب در ﻣﺠﺎورت آﻧﻬﺎ ﺑﺸﺪت ﺳﺎﺧﺘﺎر آﻧﻬﺎ را از ﻫﻢ ﻣﯽﭘﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬
‫آب ﺷﺴﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺧﺎﮐﻬﺎ ﺑﺮاي ﭘﺮوژهﻫﺎي آﺑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺪﻫﺎ‪ ،‬ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬و دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﻄﺮ ﺳﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ رﺳﻬﺎي ﺣﺴﺎس‪ ،‬واﮔﺮا و ﻣﺘﻮرم ﺷﻮﻧﺪه در زﯾﺮ ﺳﺎزه ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و اﯾﺠﺎد ﭘﺪﯾﺪه رﮔﺎب‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺳﺎزهﻫﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻮﯾﮋه اﮔﺮ در ﻣﻌﺮض آب ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﺷﯿﺐﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه از رﺳﻬﺎي ﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮاﻗﻌﯽ در ﻣﻌﺮض ﻟﻐﺰش ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-9-7‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎي رواﻧﮕﺮا‬

‫ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي ﺳﺴﺖ و اﺷﺒﺎع اﮔﺮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻟﺮزﺷﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ رواﻧﮕﺮا‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك ﺑﻪدﻧﺒﺎل آن‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺎت ﺟﺎﻧﺒﯽ و از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﺎﻟﻮدهﻫﺎ ﮔﺮدد‪ .‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮات‬
‫رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﺧﺎﮐﻬﺎ در ﻣﺤﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻃﺮح ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي زﯾﺮ و ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺟﻮاب آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم داد‪:‬‬
‫• آﯾﺎ ﺧﺎك ﻣﺴﺘﻌﺪ رواﻧﮕﺮاﯾﯽ اﺳﺖ؟‬
‫• در اﯾﻦ ﺻﻮرت آﯾﺎ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺑﻪوﻗﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﯿﻮﺳﺖ؟‬
‫• اﮔﺮ رواﻧﮕﺮاﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﭼﻪ ﺧﻄﺮاﺗﯽ ﺑﻪﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪاﺷﺖ؟‬
‫اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ وﻗﻮع رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ‪ 1/5‬ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﻧﯿﺰ ﻧﺸﺴﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه در‬
‫اﺛﺮ آن ﻧﺼﻒ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﯿﺎري ﺑﻪ اﺻﻼح ﺧﺎك ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻤﺘﺮ از ﯾﮏ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺸﺴﺖ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﯿﺶ از دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﻣﺤﺘﻤﻼً ﺑﻪ وﻗﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﯿﻮﺳﺖ و ﺑﻪدﻧﺒﺎل آن ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي زﯾﺎدي رخ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺻﻼح ﺧﺎك و ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ‪،‬‬
‫ﺑﯿﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﺰﺋﯽﺗﺮ و ﻣﻔﺼﻞﺗﺮي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺼﻤﯿﻢ‬
‫ﻗﻄﻌﯽ ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﺎك اﺗﺨﺎذ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻔﺼﻞﺗﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪،‬‬
‫ﻧﺸﺴﺖ و ﺣﺮﮐﺎت ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺑﯿﺶ از ‪1/2‬‬
‫و ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﺟﺎﻧﺒﯽ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻤﺘﺮ از ﻧﺼﻒ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻣﺠﺎز در‬
‫ﺟﻬﺎت ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺻﻼح زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزي ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﺤﻠﯿﻞ رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﺧﺎك ﮐﺎﻣﻞ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 0/8‬و ﯾﺎ ﻧﺸﺴﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺶ‬
‫از دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎنﻫﺎي ﻣﺠﺎز در ﺟﻬﺎت ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺘﻤﻼً رواﻧﮕﺮاﯾﯽ ﺑﻪوﻗﻮع‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﯿﻮﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ اﺻﻼح ﺧﺎك و ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺿﺮورت ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻠﯿﻞ‪ ،‬ﺑﯿﻦ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ﻣﺒﺴﻮطﺗﺮي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﻄﻌﯽ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد )‪.(74‬‬
‫‪ -5-9-7‬روﺷﻬﺎي اﺻﻼح ﺧﺎك‬

‫روﺷﻬﺎي زﯾﺎدي ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﺎك ﻣﻮﺟﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺧﺎك‪ ،‬ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫آوردن ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‪ ،‬روﺷﻬﺎي اﻟﮑﺘﺮواﺳﻤﺰي‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﭘﯿﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺎ زﻫﮑﺸﯽ ﯾﺎ‬
‫ﺑﺪون آن‪ ،‬ﻣﻮاد اﻓﺰوﻧﯽ‪ ،‬ﺗﺰرﯾﻖ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن در ﻋﻤﻖ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ در ﻋﻤﻖ و‬
‫ﻣﺴﻠﺢ ﮐﺮدن ﺧﺎك‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از اﯾﻦ روﺷﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ آوردن ﺳﻄﺢ آب‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﯿﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫و ﺑﻌﻀﯽ از ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﺗﺰرﯾﻖ ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي زﯾﺎدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮاﮐﻢ‬
‫ﺧﺎك در ﻋﻤﻖ )ﺗﺮاﮐﻢ ارﺗﻌﺎﺷﯽ‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺷﻤﻌﻬﺎي ﺗﺮاﮐﻤﯽ‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻢ اﻧﻔﺠﺎري(‪ ،‬ﺗﺰرﯾﻖ‬
‫ﺗﺮاﮐﻤﯽ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن ﺧﺎك ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻋﻤﻖ و ﺳﺘﻮﻧﻬﺎي ﺳﻨﮕﯽ ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮﺣﺴﺐ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺧﺎﮐﻬﺎ اراﺋﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي اﺻﻼح زﻣﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺤﺪوده داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﻌﯿﻦ‪،‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺘﻮان از ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺑﻬﺮه ﺑﺮد‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻘﺼﻮد ﻣﻌﯿﻦ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺎدي دارد از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫• ﻧﻮع ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﺻﻼح ﺷﻮد‬
‫• ﻣﻘﺪار اﺻﻼح ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫• ﺑﺎزده و ﻣﯿﺰان اﺻﻼح ﺧﺎك ﮐﻪ از ﺷﯿﻮه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آﯾﺪ‬
‫• ﻋﻤﻖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﺻﻼح‬
‫• وﺳﻌﺖ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫• اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫• داﻧﺶ ﻓﻨﯽ اﻧﺠﺎم اﺻﻼح و ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد‬
‫• ﻣﺤﻞ و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ اﺻﻼح زﻣﯿﻦ در آن ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬
‫• ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪي در اﻧﺘﺨﺎب روش اﺻﻼح‪ ،‬در دﺳﺘﺮس ﺑﻮدن ﻣﺤﻞ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت‬
‫اﺻﻼح ﺧﺎك ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮاﺻﻼح زﻣﯿﻦ ﺑﺮاي ﻓﻀﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺑﺎز و ﻫﻨﻮز ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺷﯿﻮهﻫﺎي ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﮔﺮان ﻗﯿﻤﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﯾﺎ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز در آن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﯾﺎ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم و ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎزهﻫﺎ و‬
‫ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮي در ﻣﻮرد اﺻﻼح ﺧﺎك در ﺑﺨﺶ‬
‫‪ 5-9-7‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -6-9-7‬روﻧﺪ ﻃﺮاﺣﯽ اﺻﻼح ﺧﺎك‬

‫اﮔﺮ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺻﻼح ﺧﺎك ﻗﻄﻌﯽ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺷﯿﻮه ﯾﺎ ﺷﯿﻮهﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﺎك اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﮐﺮد و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻃﺮح ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺑﺮﮔﺰﯾﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﯿﺎر‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫• ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ آﯾﺎ اﺻﻼح ﺧﺎك ﺑﺮاي ﺑﻨﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد ﯾﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻨﺎي ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺠﺎز ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﻣﺠﺎز ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري زﻟﺰﻟﻪ ﯾﺎ ﺳﯿﻞ‪ ،‬اﻫﻤﯿﺖ ﺳﺎزه‪ ،‬ﻧﻮع و ﻣﯿﺰان ﺧﺴﺎرات ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ‬
‫• ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺳﻌﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ‪ ،‬ﺳﺎزهﻫﺎ و ﺑﻨﺎﻫﺎي‬
‫ﻣﺠﺎور‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺑﻄﻮر داﯾﻢ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺟﺮاﯾﯽ اﺻﻼح‬
‫ﺧﺎك )ﻣﺜﻞ ﻣﯿﺨﮑﻮﺑﯽ ﺧﺎك‪ ،‬اﺟﺮاي رﯾﺰ ﺷﻤﻌﻬﺎ و ‪(....‬‬
‫• ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺤﺖاﻻرﺿﯽ ﻣﺜﻞ ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ﺧﺎك ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺻﻼح دارد‪ ،‬درﺟﻪ‬
‫اﺷﺒﺎع ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‬
‫• اﻣﮑﺎﻧﺎت اﺟﺮاﯾﯽ در دﺳﺘﺮس‬
‫• زﻣﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫• ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻗﺘﺼﺎدي‬
‫• ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰﯾﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺮاﺣﻞ زﯾﺮ را ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﻃﺮاﺣﯽ اﺻﻼح ﺧﺎك ﻣﺪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻗﺮار داد‪:‬‬
‫• اﻧﺘﺨﺎب ﭼﻨﺪ روش اﺻﻼح ﺧﺎك ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﻨﺪ‬
‫• ارزﯾﺎﺑﯽ روﺷﻬﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه‬
‫• اﻧﺘﺨﺎب روﺷﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽرﺳﻨﺪ)ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺤﺪود(‬
‫• ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺷﯿﻮه‬
‫• ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻃﺮﺣﻬﺎي ﻧﻬﺎﯾﯽ و اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫• ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﺻﺤﺮاﯾﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺮاي اﺻﻼح ﺧﺎك‬
‫• اراﺋﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت و ﻧﮑﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‬
‫ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ‬
‫‪ -1-8‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻣﻬﻢ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺳﺎزهاي‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ واﻗﻌﯽ آن اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ‬
‫ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺣﺎﺷﯿﮥ اﯾﻤﻨﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺑﺪون ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ آﺛﺎر‬
‫ﺧﺮاﺑﯽ )ﭼﻪ ﺑﺼﻮرت اﻧﻬﺪام و ﭼﻪ ﺑﺼﻮرت ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﺧﺪﻣﺖ دﻫﯽ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮﺷﮑﻞ ﯾﺎ‬
‫ﺗﺮك( در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎرﻫﺎي وارده در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺳﺎزه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ واﻗﻌﯽ ﯾﮏ ﻋﻀﻮ‬
‫در ﯾﮏ ﺳﺎزة واﻗﻌﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻠﺖ ﺧﺎرج ﺷﺪن اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ و‬
‫ﻏﯿﺮه‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﻤﯽ آن ﺗﻔﺎوت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ واﻗﻌﯽ ﻋﻀﻮاز ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﻤﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‬
‫ﮐﻤﺘﺮﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﺳﺎزه ﻧﯿﺰ ﺑﻄﻮر ﻗﻄﻌﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﺎزه و ﯾﺎ ﻋﻀﻮي اﯾﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﺳﻤﯽ آن ﮐﻪ ﺑﻌﻠﺖ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر داﺷﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺿﺮﯾﺒﯽ ﮐﺎﻫﺶ داده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﻠﺖ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ داﺷﺘﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎرﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎر اﻓﺰاﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬روش ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ اﯾﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﯾﺎ روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ )‪.(93‬‬

‫در ﮐﻨﺎر ﺷﯿﻮه ﻓﻮق‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش دﯾﮕﺮ ﻋﻀﻮ را ﻣﯽﺗﻮان ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺮدﮐﻪ‬
‫ﺗﻨﺶ در ﻓﻮﻻد و ﺑﺘﻦ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺨﺼﮥ ﺧﺪﻣﺖ )ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎر ﻣﺸﺨﺼﻪاي ﮐﻪ ﺑﺮآن ﺿﺮﯾﺐ‬
‫ﺑﺎر اﻋﻤﺎل ﻧﺸﺪه اﺳﺖ( از ﯾﮏ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺣﺪ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻧﺎﻣﯿﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ درﺻﺪي از ﺗﻨﺶ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﺑﺎر ﺧﺪﻣﺖ ﯾﺎ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻣﺠﺎز ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺎﺷﯿﮥ اﯾﻤﻨﯽ ﻻزم ﺑﺎ ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن ﺗﻨﺸﻬﺎ زﯾﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﺠﺎز )ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ ﯾﺎ ﺗﻨﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن ﻓﻮﻻد اﺳﺖ( ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫روش ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬روش ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد )‪.(93‬‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﮐﻠﯿﮥ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ روش ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺠﺎز ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ درك ﺑﻬﺘﺮ رﻓﺘﺎر‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ اﻋﻀﺎء‪ ،‬رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﯾﻦ روش ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻪ روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ و اﻣﺮوزه ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻪ روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ راﯾﺞ ﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ روش‬
‫ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻦ اﺻﻠﯽ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﮥ ‪ ACI‬ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ روش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻗﺮار دارد و ﺷﯿﻮه ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻣﺠﺎز‬
‫ﺑﻌﻨﻮان روش دﯾﮕﺮ ﻃﺮاﺣﯽ در ﺿﻤﯿﻤﮥ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﮥ آﺷﺘﻮ ‪ 98‬ﻧﯿﺰ در‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎي ‪ 1-13-5‬و ‪ 2-13-5‬ﺑﻪ ﺣﺎﻻت ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖدﻫﯽ و ﺣﺪيﻧﻬﺎﯾﯽ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﯾﮏ ﻋﻀﻮ در اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﺿﺮاﯾﺐ دار ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي ﻋﻀﻮ )ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ و ﻋﺮض ﺗﺮك( ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺪﻣﺖ ﻧﯿﺰ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﮔﺮدد )‪.(93‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﻮر داﺷﺘﻦ رواﺑﻂ ﻫﻨﺪﺳﯽ‬
‫ﺑﯿﻦ اﺟﺰاي دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻪ ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﻓﻮﻻد ﻻزم ﺑﺮاي‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻮار را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(93‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ‬
‫از روش ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-8‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬

‫ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ دال ﺗﯿﻐﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﭘﻨﺠﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬
‫درﮔﯿﺮ ﺑﻮدن ﯾﮏ ﻃﺮف ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ داﻟﻬﺎ و آزاد ﺑﻮدن ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻫﺮ ﯾﮏ از آﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﯾﮏ دال ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ ﻃﺮهاي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮر ﻻزم ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ‬
‫از داﻟﻬﺎ‪ ،‬ﭘﺲ از ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮ روي ﻫﺮ ﯾﮏ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي زﯾﺮ ﻋﻤﻞ‬
‫‪ -1-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از داﻟﻬﺎ )ﺗﯿﻐﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﭘﻨﺠﻪ( ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﻞ‬
‫ﺑﺮش ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﺪه و اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺪﻻﯾﻞ ﺧﺎص‪ ،‬ﻧﺘﻮان ﺿﺨﺎﻣﺖ دال را از ﺣﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان از آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺮاي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻻزم اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﯽ‪،‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻮﺷﺶ روي آرﻣﺎﺗﻮر ﻫﺎ‪ ،‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ رﯾﺰي در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎك اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ 7/5 ،‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻦ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪه و ﻏﯿﺮ ﺧﻮرﻧﺪه‬
‫و ﯾﺎ در ﻣﺠﺎورت ﻫﻮا ﺑﺎﺷﺪ‪ 5 ،‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ داﻟﻬﺎ‬

‫آرﻣﺎﺗﻮر ﮔﺬاري ﻃﻮﻟﯽ در داﻟﻬﺎي ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ‪ ،‬در دو ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در‬
‫اﯾﻨﺠﺎ آرﻣﺎﺗﻮرﮔﺬاري در ﺟﻬﺖ ﮐﻮﺗﺎه‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﯽ و آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي در ﺟﻬﺖ ﺑﻠﻨﺪ‪،‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ‬
‫اﺻﻠﯽ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ در ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﯿﺎر اﺻﻠﯽ در ﻃﺮح اﯾﻦ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻃﻊ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي داﻟﻬﺎي ﺳﺎزهاي ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر ﮐﺸﺸﯽ در ﺟﻬﺖ دﻫﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-2-8‬ﻃﺮح آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت داﻟﻬﺎ‬

‫در داﻟﻬﺎي ﺳﺎزهاي ﮐﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﺧﻤﺸﯽ ﺗﻨﻬﺎ در ﯾﮏ ﺟﻬﺖ ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻨﺸﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﻋﻤﻮد ﺑﺮ آرﻣﺎﺗﻮر ﺧﻤﺸﯽ‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎﯾﯽ ﺗﺪارك دﯾﺪ‪ .‬ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫ﻃﺮح اﯾﻦ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ‪ ACI‬ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﺑﻪ ﮐﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 0/0014‬ﮐﻤﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬داﻟﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﺑﺎ ‪ fy‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 2800‬ﯾﺎ ‪ 3500‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 0/002‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ب‪ -‬داﻟﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻮش ﺷﺪه از ﺳﯿﻢ )ﺻﺎف ﯾﺎ آﺟﺪار(‪ ،‬ﯾﺎ از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار‬
‫ﺑﺎ ‪ fy‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 4200‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 0/0018‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫پ‪ -‬داﻟﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ از آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن ﺑﯿﺶ از‪ 4200‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬ﮐﻪ در ﮐﺮﻧﺶ ﺟﺎري ﺷﺪن ‪ 0/32‬درﺻﺪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬از‬
‫‪0.0018 × 4200‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪fy‬‬
‫ث‪ -‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ آﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﻧﺒﺎﯾﺪ از دو ﻣﻘﺪار ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ دال و ‪45‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺿﻮاﺑﻂ آﺷﺘﻮ ﮐﻞ ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت در ﻫﺮ اﻣﺘﺪاد ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 2/65‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺳﻪ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ دال و ﯾﺎ ‪ 45‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -4-2-8‬ﺣﺪاﻗﻞ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‬

‫• ﻣﻄﺎﺑﻖ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ‪ ACI‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻞ ﻣﻘﻄﻊ‬
‫ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ 0/0020 -‬ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي ‪ Φ 16‬ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎري‬
‫ﺷﺪن ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ 4200‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬
‫ب‪ 0/0025 -‬ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺮ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﯾﺎ‬
‫پ‪ 0/0020 -‬ﺑﺮاي ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻮش ﺷﺪه از ﺳﯿﻢ ﺻﺎف ﯾﺎ آﺟﺪار ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي ‪ w31‬ﯾﺎ‬
‫‪.D31‬‬
‫در آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ ﻣﻘﺪارآرﻣﺎﺗﻮر ﻣﯿﻨﯿﻤﻢ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت ﻣﻘﺪار ﻻزم ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 1/2‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺗﺮكﺧﻮردﮔﯽ ﻣﻘﻄﻊ )ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ اوﻟﯿﻦ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ( ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ آﻧﮑﻪ اﮔﺮ از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﮐﻨﺎري‬
‫ﭘﻞ )ﮐﻮﻟﻪ( اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‪ ،‬واﮐﻨﺶﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از ﮔﺬرﮔﺎه )ﻋﺮﺷﻪ ﭘﻞ( ﻧﯿﺰ وارد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺿﻮاﺑﻂ ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﺑﺮاي ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﯽ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻞ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ 0/0012 -‬ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي ‪ Φ 16‬ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار‬
‫ﺟﺎري ﺷﺪن ﻣﺸﺨﺼﻪ ‪ 4200‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﯾﺎ‬
‫ب‪ 0/0015 -‬ﺑﺮاي ﺳﺎﯾﺮ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﯾﺎ‬
‫پ‪ 0/0012 -‬ﺑﺮاي ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻮش ﺷﺪه از ﺳﯿﻢ )ﺻﺎف ﯾﺎ آﺟﺪار( ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي‬
‫‪ W31‬ﯾﺎ ‪D31‬‬
‫• دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﯿﺶ از ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي دﯾﻮارﻫﺎي زﯾﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ در ﻫﺮ‬
‫ﺟﻬﺖ در دو ﺳﻔﺮه ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺳﻄﻮح دﯾﻮار داراي آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﮐﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﯾﮏ ﺳﻔﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ دوم و ﺣﺪاﮐﺜﺮ دو ﺳﻮم ﮐﻞ آرﻣﺎﺗﻮر ﻻزم ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺟﻬﺖ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﯾﮏ ﺳﻮم ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮار از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫ﻗﺮار داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺳﻔﺮه دﯾﮕﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه آرﻣﺎﺗﻮر ﻻزم در آن ﺟﻬﺖ ﺑﺎﯾﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪2‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮي و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﯾﮏ ﺳﻮم ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮار از ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻗﺮار داده ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫• ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ و ﻧﯿﺰ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮار و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از ‪ 45‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ از ‪ 0/01‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻞ ﺑﺘﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﯾﺎ در‬
‫ﻣﻮاردي ﺑﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻌﻨﻮان آرﻣﺎﺗﻮر ﻓﺸﺎري ﻧﯿﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﻨﮕﻬﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺼﻮر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﺷﺘﻮ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻞ ﺑﺰرﮔﺮاﻫﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﻬﺎي ﺣﺮارﺗﯽ و‬
‫اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺣﺪود ‪ 2/64‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ در ﻫﺮ ﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻏﯿﺮ‬
‫وزﻧﯽ‪ ،‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﻄﺢ دﯾﻮار‪ ،‬در ﻧﻤﺎي ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ﻻزم اﺳﺖ )‪.(75‬‬
‫‪ -3-8‬دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬

‫‪ -1-3-8‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً وﻗﺘﯽ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ از ‪ 7‬ﻣﺘﺮي ﺗﺠﺎوز ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬از‬
‫دﯾﻮار ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪدار‪ ،‬ﺑﻪ واﺳﻄﮥ وﺟﻮد ﭘﺸﺖ‬
‫ﺑﻨﺪﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﯿﻐﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﺼﻮرت دال دو ﻃﺮﻓﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﻮار‬
‫ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﮐﻪ در آن ﺗﻤﺎم ﻋﻨﺎﺻﺮ رﻓﺘﺎر ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﻣﯿﻠﮕﺮد و ﺑﺘﻦ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎﻫﺶ در ﻣﺼﺮف اﯾﻦ اﻗﻼم ﺑﺎﯾﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮارد‬
‫اﺟﺮاﯾﯽ را ﺟﺒﺮان ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﺮﻓﯽ ارﺗﻔﺎع ‪ 7‬ﻣﺘﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪1-8‬‬
‫ﺗﻨﺎﺳﺒﺎت ﻫﻨﺪﺳﯽ اوﻟﯿﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮح اوﻟﯿﻪ ﺑﺴﯿﺎر‬
‫ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ﺗﯿﭗ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دار ﻫﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ‬ ‫ب‪ -‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ﺗﯿﭗ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -1-8‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻫﻨﺪﺳﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬

‫‪ -2-3-8‬ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪدار‬

‫در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ﺑﻪ واﺳﻄﻪ وﺟﻮد ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﯿﻐﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ دﯾﻮار‬
‫ﺑﺼﻮرت داﻟﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻟﺒﻪ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﯾﮏ ﻟﺒﻪ آزاد‪ ،‬رﻓﺘﺎري دو ﻃﺮﻓﻪ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﺷﮏ ﺗﺤﻠﯿﻞ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ داﻟﯽ ﻣﺴﺄﻟﻪ اي ﻧﺎﻣﻌﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﯾﺮ‪ ،‬ﺳﻪ روش ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ آن ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1-2-3-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‬
‫در ﺳﺎل ‪ ،1957‬ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﯾﮏ روش ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ‪ ،‬وﻟﯽ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار ﮐﻪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻫﻨﺪﺳﯽ آن در ﻣﺤﺪودة ﻣﻘﺎدﯾﺮ ذﮐﺮ ﺷﺪه در ﺷﮑﻞ‬
‫‪ 1-8‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از آن در دﻓﺎﺗﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ )‪.(76‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻮارﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﺗﯿﻐﮥ دﯾﻮار‬
‫ﺷﮑﻞ‪ 2-8‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه روش ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﺗﯿﻐﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ) ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ‪ b‬و‬
‫`‪ b‬در ﺷﮑﻞ ‪-2-8‬ب(‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪-2-8‬اﻟﻒ دو ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر ﺧﺎك اﺻﻼح ﺷﺪه ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﻮدار ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺜﺒﺖ وﺳﻂ دﻫﺎﻧﻪ و ﻧﻤﻮدار ﺳﻤﺖ‬
‫راﺳﺖ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ روي ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه )ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ( ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎً‬
‫ﻃﺮاﺣﺎن‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ و ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﻧﺪ‪ ،‬در ﺗﻤﺎم ارﺗﻔﺎع‬
‫دﯾﻮار ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ‪-2-8‬ب ﺿﺮاﯾﺐ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ ﺑﺮاي دوآراﯾﺶ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ آﻧﮑﻪ آراﯾﺶ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪﻫﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ ﺳﻤﺖ‬
‫راﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ اﻗﺘﺼﺎديﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪-1-8‬ب ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي‬
‫‪ b‬ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي َ‪ b‬ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ 3-8‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه روش ﻃﺮاﺣﯽﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎيﻗﺎﺋﻢﺗﯿﻐﻪﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي‪f‬درﺷﮑﻞ‬
‫‪-1-8‬ب(‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪-3-8‬اﻟﻒ ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر و ﻧﻤﻮدار ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﻧﯿﺮوي‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻧﻮار ﻗﺎﺋﻢ ﻧﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﮑـﻞ ‪-3-8‬ب ﻧﻤﺎﯾﺎن ﺗﻮزﯾﻊ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ ﻧﻮار ﻗﺎﺋﻢ در ﺣـﺪ ﻓﺎﺻﻞ دو ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﻃﺮاﺣﺎن‪ ،‬در اﯾﻦ‬
‫ﺣﺪﻓﺎﺻﻞ‪ ،‬ﺗﻮزﯾﻊ آﻧﻬﺎ را ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -3-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻮار ﻗﺎﺋﻢ ﺗﯿﻐﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ‪ 4-8‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪة روش ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻨﺠﻪ ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ دال‬
‫ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻃﺮاﺣﯽ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ در ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﻧﻮاري ﺑﻪ ﻋﺮض واﺣﺪ در ﻟﺒﻪ آزاد ﭘﺎﺷﻨﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﺼﻮرت ﺗﯿﺮ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮي‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ )ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از وزن ﺧﺎك‪ ،‬ﺳﺮﺑﺎر و ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ از‬
‫آن ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد )ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ دﯾﻮار‪،‬‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ‪ c‬در ﺷﮑﻞ ‪-1-8‬ب و ﺷﮑﻞ ‪.(4-8‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -4-8‬روش ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن‪ -‬ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺳﺎﻗﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ واﮐﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ روي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي دوﺧﺘﻦ ﺳﺎﻗﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﺒﯿﻪ ﮔﺮدد )ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ‪ e‬در ﺷﮑﻞ ‪-1-8‬ب(‪.‬‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ‪ T‬ﮐﻪ ﻋﺮض ﺑﺎرﮔﯿﺮ آن از وﺳﻂ ﺗﺎ وﺳﻂ دو ﭘﺎﻧﻞ ﻣﺠﺎور‬
‫اﺳﺖ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﺒﺪار ﺑﻮدن ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‪ ،‬در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ‬
‫ﺑﺎزوي اﻫﺮم داﺧﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺷﯿﺒﺪار اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد )ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ‪ d‬و ﺑﺎزوي ‪ pq‬در‬
‫ﺷﮑﻞ ‪-1-8‬ب(‪.‬‬
‫‪ -2-2-3-8‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪاول ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫در اﻧﺘﻬﺎي اﯾﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﺟﺪاوﻟﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي داﻟﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻪ ﻟﺒﻪ ﺗﮑﯿﻪ دارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬارﯾﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺪوﻟﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ‪ USBR‬ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه‬
‫و اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن دﻗﺖ ﻃﺮاﺣﯽ و اﻗﺘﺼﺎد ﻃﺮح ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺎ روش‬
‫ﻫﺎﻧﺘﯿﻨﮕﺘﻮن ﻣﯽﺷﻮد )‪ .(76‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ در اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ‪ ،‬از اﯾﻦ روش‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮔﺮدد )ﺟﺪاول ‪ 2-8‬ﺗﺎ ‪ 9-8‬از ﻣﺮﺟﻊ ‪.(76‬‬
‫‪ -3-2-3-8‬روش اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود‬

‫دال دو ﻃﺮﻓﻪ ﺗﯿﻐﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺟﺰاي ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻧﯿﺰ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -4-2-3-8‬روش ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬

‫ﺟﺰﺋﯿﺎت اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 4-2-3-8‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4-8‬ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮر در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﻠﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ دالﻫﺎي دو ﻃﺮﻓﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﯿﻠﮕﺮد در دال ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ‬
‫در ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻮارد آرﻣﺎﺗﻮر ﺧﻤﺸﯽ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل دﻫﺎﻧﻪ اداﻣﻪ داده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﯾﺎ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪي از ﻣﯿﻠﮕﺮد در ﻃﻮل دﻫﺎﻧﻪ ﻗﻄﻊ وﺑﻘﯿﻪ اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ازآﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﺗﺌﻮري آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻣﻌﺎدل ﻣﻘﺪاري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‬
‫ﻫﻤﺎن ﻣﻘﻄﻊ ﻻزم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﻟﺬا ﺗﻨﺶ آرﻣﺎﺗﻮر در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﺴﻠﯿﻢ آرﻣﺎﺗﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در‬
‫اﯾﻦ ﺻﻮرت در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ‪ ،‬راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Mu‬‬
‫‪φ‬‬
‫= ‪Asf y‬‬ ‫)‪(9-8‬‬
‫‪z‬‬
‫ﮐﻤﯿﺖ ‪ z‬ﺑﺎزوي ﻟﻨﮕﺮ ﻧﯿﺮوﻫﺎي داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺎﭼﯿﺰي دارد و ﻟﺬا ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻮرد‬
‫ﻧﯿﺎز در ﻃﻮل ﻋﻀﻮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺿﺮﯾﺒﺪار در ﻣﻘﻄﻊ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻘﺎﻃﯽ از ﻃﻮل ﻋﻀﻮ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان در آن ﻧﻘﺎط درﺻﺪي از آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي‬
‫ﺧﻤﺸﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﺮد‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﻣﻮرد ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ در ﻃﻮل ﻋﻀﻮﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در روش اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪوﻟﻬﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ‪ ،USBR‬ﺗﻮزﯾﻊ ﻟﻨﮕﺮ در‬
‫ﻃﻮل ﻋﻀﻮ ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮل اﺳﺖ‪ .‬از اﯾﻦ رو ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﻋﺪاد ﻣﻨﺪرج در ﺟﺪول‪،‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم را ﺑﺮاي ﻗﻄﻊ درﺻﺪي از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﺮد‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺣﺪود ‪ %50‬از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻗﻄﻊ و ﺑﻘﯿﻪ اداﻣﻪ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪاول ﺑﺎرﮔﺬاري در داﻟﻬﺎي ﺑﺎ ﺳﻪ ﻟﺒﻪ ﮔﯿﺮدار و ﯾﮏ ﻟﺒﻪ آزاد )ﻣﺪل دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار( ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺣﺎﺷﯿﻪ اﻃﺮاف ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ‪ %90‬ﺷﺮاﯾﻂ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻟﻨﮕﺮ ‪ Mx‬و ‪ My‬از ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ x/a = 0/2‬ﯾﺎ ‪ y/b = 0/2‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ 5-8‬زﯾﺮ‪ ،‬ﺑﯿﺶ از ‪ 50‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ اﮔﺮاﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪ x/a‬ﯾﺎ ‪ y/b‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 0/3‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً در ‪ %100‬ﺣﺎﻻت‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺑﯿﺶ‬
‫از ‪ %50‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻت ﺷﺎﯾﻊ ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺑﺎرﻫﺎي ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ و ﯾﺎ‬
‫ﻣﺜﻠﺜﯽ در ﺳﺮ ﺗﺎ ﺳﺮ ﻋﻀﻮ و ﯾﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻃﻮل ﻋﻀﻮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه ﺗﯿﺮدار‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -5-8‬دال ﺑﺎ ﺳﻪ ﻟﺒﻪ ﮔﯿﺮدار و ﯾﮏ ﻟﺒﻪ آزاد‬

‫از اﯾﻦرواﮔﺮ اﯾﻦ ﻧﻘﺎط )‪ x/a = 0/2‬ﯾﺎ ‪ (y/b =0/2‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻘﺎط ﻗﻄﻊ ﺗﺌﻮرﯾﮏ‪%50‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪﺷﻮد‪،‬ﻣﯽﺗﻮانﻧﻘﺎطﻗﻄﻊﻋﻤﻠﯽراﻣﻄﺎﺑﻖ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ‪ ACI‬ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪﮐﺮدنﻃﻮل‬
‫)‪ Max (d, 12db‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬درآﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪآﺷﺘﻮاﯾﻦﻃﻮل ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ )‪Max (15db ,d , L/20‬‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ‪ L‬ﻃﻮل آزاد دﻫﺎﻧﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺰل ﺷﺪﯾﺪ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮش در ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ در ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮد از دو ﺳﻮم ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﻤﺘﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮل ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮد از ﺑﺮ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎه از ﻣﻘﺪار ﻃﻮل ﻣﻬﺎري آرﻣﺎﺗﻮر‬
‫ﮐﺸﺸﯽ )‪ (ld‬ﮐﻪ از ﺟﺪول ‪ 1-8‬ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﺑﺎ ﺳﯿﻢ آﺟﺪار ‪ ld/db‬ﺑﺎﯾﺪ از ﺟﺪول ‪ 1-8‬ﭘﯿﺮوي ﮐﺮد ﮐﻪ در آن‪:‬‬
‫‪ = ld‬ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﻣﯿﻠﮕﺮد )‪(cm‬‬
‫‪ = db‬ﻗﻄﺮ ﻣﯿﻠﮕﺮد )‪(cm‬‬
‫‪ = fy‬ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻣﯿﻠﮕﺮد )‪(kg/cm2‬‬
‫‪ = f c′‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺘﻦ )‪(kg/cm2‬‬
‫‪ = α‬ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آرﻣﺎﺗﻮر‬
‫اﮔﺮ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه در زﯾﺮ آن وﺟﻮد دارد ‪α =1/4‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ‪α=1/0‬‬
‫‪ =β‬ﺿﺮﯾﺐ روﮐﺶ )از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً از آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺪون روﮐﺶ اﭘﻮﮐﺴﯽ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪( β=1 ،‬‬
‫‪ =λ‬ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺘﻦ داﻧﻪ ﺳﺒﮏ )ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ رﯾﺰي دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ‪( λ=1/0‬‬
‫ﺟﺪول ‪ -1-8‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻃﻮل ﻣﻬﺎري آرﻣﺎﺗﻮر ﮐﺸﺸﯽ )‪(ld‬‬

‫ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي‪ φ 18‬و‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي‪ φ 20‬وﺑﺰرگ ﺗﺮ‬ ‫ﮐﻮﭼﮏﺗﺮوﺳﯿﻤﻬﺎي‬
‫آﺟﺪار‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ آزاد ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﻬﺎر‬
‫ﯾﺎ وﺻﻠﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ db‬ﭘﻮﺷﺶ‬
‫آزاد ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ db‬و ﺧﺎﻣﻮﺗﻬﺎ ﯾﺎ ﺗﻨﮕﻬﺎ‬
‫‪ld‬‬ ‫‪f αβλ‬‬ ‫‪ld‬‬ ‫‪f y αβλ‬‬ ‫در ﺳﺮاﺳﺮ ‪ ld‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫‪= y‬‬ ‫=‬
‫‪d b 5.3 f c′‬‬ ‫‪d b 6.6 f c′‬‬ ‫آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ آزاد ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﻬﺎر‬
‫و ﯾﺎ وﺻﻠﻪ ﺷﻮﻧﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 2db‬و‬
‫ﭘﻮﺷﺶ آزاد ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪db‬‬
‫‪ld‬‬ ‫‪f y αβλ‬‬ ‫‪ld‬‬ ‫‪f y αβλ‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫ﺳﺎﯾﺮ ﺣﺎﻻت‬
‫‪d b 3.5 f c′‬‬ ‫‪d b 4.4 f c′‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ ﮔﺎﻣﻬﺎي ﻗﻄﻊ ﻣﯿﻠﮕﺮد در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دار را ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﮐﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺟﺮاي ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺜﺒﺖ )در ﺟﻬﺖ ‪ x‬و ‪(y‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -6-8‬اﺟﺮاي ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺜﺒﺖ دال‬

‫ب‪ -‬اﺟﺮاي ﺷﺒﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫‪ -1‬اﺟﺮاي ﮐﺎﻣﻞ آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪﻫﺎ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در‬

‫ﺟﻬﺖ‪Y‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺟﻬﺖ ‪X‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -7-8‬اﺟﺮاي آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪﻫﺎي دال‬
‫‪ -2‬اﺟﺮاي ‪ %50‬آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ در ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺟﻬﺖ ‪X‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﻔﯽ در ﺟﻬﺖ‪Y‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -8-8‬اﺟﺮاي ‪ %50‬آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ ﻏﯿﺮ ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻫﺎ‬

‫‪ -3‬اﺟﺮاي ‪ %50‬ﺗﺘﻤﻪ و آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺗﺎ ﻃﻮل ‪ l1‬در ﺟﻬﺖ ‪ x‬و ﺗﺎ ﻃﻮل ‪ l2‬در ﺟﻬﺖ ‪y‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ‪:‬‬
‫≥ ) ‪l1 = 0.3a + Max(d , 12d b‬‬ ‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫≥ ) ‪l 2 = 0.3b + Max(d , 12d b‬‬ ‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫‪ %50‬ﺑﻘﯿﻪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻣﻨﻔﯽ درﺟﻬﺖ ‪X‬‬
‫‪ %50‬ﺑﻘﯿﻪ ﻟﻨﮕﺮ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻣﻨﻔﯽ درﺟﻬﺖ ‪X‬‬
‫‪ %50‬ﺑﻘﯿﻪ ﻟﻨﮕﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻣﻨﻔﯽ درﺟﻬﺖ‪Y‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -9-8‬اﺟﺮاي‪ %50‬ﺗﺘﻤﻪ و آرﻣﺎﺗﻮر ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻨﻔﯽ ﺗﺎ ﻃﻮل ‪ l1‬در ﺟﻬﺖ ‪ x‬و ﺗﺎ ﻃﻮل ‪ l2‬در ﺟﻬﺖ ‪y‬‬
‫ﺟﺪول‪ -2-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ )‪(USBR‬‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ‬


‫ﺟﺪول ‪ -6-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ )‪(USBR‬‬


‫ﺟﺪول ‪ -8-8‬ﺿﺮاﯾﺐ ﻃﺮاﺣﯽ داﻟﻬﺎ)‪(USBR‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‬
‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎﺯﻱ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﻱ‬
‫‪ -1-9‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻫﺪف اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﯿﺎن ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزي دﯾﻮارﻫﺎي ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻃﺮهاي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‬
‫اﺑﻌﺎد ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻮار را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﯿﻤﺘﻬﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ و‬
‫دﺳﺘﻤﺰد‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﮐﻪ روﻧﺪ آن‬
‫در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﻌﺪي ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬اﺑﻌﺎدي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد )ﺷﮑﻞﻫﺎي ‪ 7-2 ،1-2‬و ‪ ،(8-2‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ اﯾﻨﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﻨﻮان ﺗﺨﻤﯿﻦ اوﻟﯿﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ روﻧﺪ‬
‫ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2-9‬ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ورودي‬

‫در روﻧﺪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ =X1‬ﮐﻞ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار )‪(X1=X3+X5+X6‬‬
‫‪ =X2‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﭘﻨﺠﻪ‬
‫‪ =X3‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﯿﻐﻪ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ =X4‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ در راس دﯾﻮار )ﺑﺮاي ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺟﺮاﯾﯽ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻌﻤﻮﻻً‪ 30-20‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪(.‬‬
‫‪ =X5‬ﻋﺮض ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫‪ =X6‬ﻋﺮض ﭘﻨﺠﻪ‬
‫‪ =X7‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫‪ =X8‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﭘﻨﺠﻪ‬
‫‪ =X9‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪ =X10‬آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫‪ =X11‬آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﭘﻨﺠﻪ‬
‫‪ =X12‬آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت اﻓﻘﯽ ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪ =X13‬آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت ﻗﺎﺋﻢ ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪ =X14‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ )در دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار(‬
‫‪ =X15‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ )در دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار(‬
‫‪ =X16‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ )در دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار(‬
‫‪ =X17‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺸﺶ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ )در دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار(‬
‫‪ =SF‬ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﺑﯿﺎن ﺷﺪه ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ در آن ﮐﺎرﺑﺮ‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت‬
‫ﺑﺘﻦ و ﻣﯿﻠﮕﺮد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت‪ :‬ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻻﯾﻪﻫﺎي ﺧﺎك‬
‫ﺷﺎﻟﻮده و ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ را ﺑﻌﻨﻮان ورودي ﻧﺮم اﻓﺰار وارد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-9‬ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي‬

‫ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﺑﻌﺎد ﺑﻬﯿﻨﻪ دﯾﻮار و ﻧﯿﺰ ﻣﯿﻠﮕﺮدﮔﺬاري در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﻮار‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-9‬ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻃﺮح ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎﯾﯽ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﺑﻌﺎد ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ واژﮔﻮﻧﯽ و ﻟﻐﺰش ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي ﻣﻘﺪار داده ﺷﺪه در ورودي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ وﻧﯿﺰ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﻌﺎد دﯾﻮار ﺑﺼﻮرﺗﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ وارد ﺑﺮ ﺧﺎك در زﯾﺮ ﭘﯽ‬
‫دﯾﻮار در ﻫﯿﭻ ﻧﻘﻄﻪاي ﮐﺸﺸﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪار ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ آن از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎك‬
‫ﺗﺠﺎوز ﻧﮑﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً ﻧﺸﺴﺖ و دوران دﯾﻮار ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺪود ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎك ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﻫﺎي ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮﯾﮏ از ﺣﺎﻻت ﺑﺎﻻ اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﻣﻘﺎﺑﻞ واژﮔﻮﻧﯽ و ﻟﻐﺰش ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﻣﻘﺪار داده ﺷﺪه ورودي ﮔﺮدد‪ ،‬ﯾﺎ ﮐﺸﺶ در ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده اﯾﺠﺎد ﺷﻮد و ﯾﺎ ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﺧﺎك‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎك ﺷﻮد اﺑﻌﺎد دﯾﻮار ﺑﻘﺪري ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي‬
‫ذﮐﺮﺷﺪه ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد و ﺷﺮاﯾﻂ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫اﺣﺘﯿﺎج ﺑﻪ ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه در ﻓﺼﻞﻫﺎي ‪ 4‬و ‪5‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -5-9‬ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺳﺎزهاي و ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن‬

‫ﭘﺲ از ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺴﺎﯾﻞ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮏ‪ ،‬ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺳﺎزهاي ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﯾﮏ دﯾﻮار‬
‫ﻃﺮهاي‪ ،‬ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﯿﻐﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﭘﻨﺠﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺼﻮرت دال ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻃﺮح ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از‬
‫ﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎي ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺑﺮش در ﻫﺮ ﯾﮏ از داﻟﻬﺎ‬
‫ﻃﻮري ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺮﺷﯽ ﻧﯿﺎز ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﺑﻌﺎد دﯾﻮار آﻧﻘﺪر‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﺑﺮ آورده ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از آن ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﯾﮏ ﺟﻬﺖ در ﻫﺮ‬
‫ﯾﮏ از داﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل ﺑﺮ اﺳﺎس داده ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺪار ﺣﺪ اﻗﻞ آرﻣﺎﺗﻮر ﻻزم ﮐﻪ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﺖ و ﺣﺮارت اﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ و از‬
‫ﻣﻘﺪار ﺣﺪ اﮐﺜﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﮐﻪ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ آن را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻃﺮح‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﯾﮏ ﺟﻬﺖ در ﻫﺮ ﯾﮏ از داﻟﻬﺎ‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮر‬
‫اﻓﺖ و ﺣﺮارت )ﺑﺮ اﺳﺎس آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ( ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪ -6-9‬ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف‬
‫ﺑﺮاي ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن دﯾﻮار‪ ،‬از دو ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف ﻫﺰﯾﻨﻪ و وزن ﻣﯽ ﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﯽ ﺗﻮان اﺑﻌﺎد دﯾﻮار را ﺑﮕﻮﻧﻪاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از دو ﺗﺎﺑﻊ ﻓﻮق ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه‬
‫ﻣﯿﻨﯿﻤﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪f ( x ) = C s Wst + C c Vc‬‬ ‫)‪(1-9‬‬
‫ً ‪ =Wst‬وزن ﮐﻞ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪ =Vc‬ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪ =Cs‬ارزش ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آرﻣﺎﺗﻮر‬
‫‪ = Cc‬ارزش ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﺘﻦ‬
‫ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف وزن ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬
‫‪g ( x ) = Wst + γ c Vc‬‬ ‫)‪(2-9‬‬
‫‪ = Wst‬وزن آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪ =γc‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺘﻦ‬
‫‪ =Vc‬ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬

‫در راﺑﻄﻪ )‪ (2-9‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﻧﯿﺰ ﺑﺎ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ‪) Sfw‬ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه( و‬
‫‪ ) Cfw‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻗﺎﻟﺐ( در ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف ﻣﻨﻈﻮر ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -7-9‬ﺧﻼﺻﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ورودي ﺑﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي‬

‫‪ -1-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬دﯾﻮار و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫• ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ آن‬
‫• ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﺎﻻي دﯾﻮار ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫• ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫• ﺷﯿﺐ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺮ ﺣﺴﺐ درﺟﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫• ﻋﻤﻖ ﺧﺎك در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار )ﻋﻤﻖ ﭘﯽ ﮔﺬاري(‬
‫• ﻗﻄﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‬
‫‪ -2-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺧﺎك و ﻣﺼﺎﻟﺢ دﯾﻮار‬

‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫• وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫• وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﺑﺘﻦ ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫• زاوﯾﮥ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫• زاوﯾﮥ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎك ﮐﻒ‬
‫• زاوﯾﮥ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺘﯽ و دﯾﻮار‬
‫• زاوﯾﮥ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده و دﯾﻮار‬
‫• ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﭘﺸﺘﯽ‬
‫• ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﮐﻒ‬
‫• ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎك ﭘﺸﺘﯽ و دﯾﻮار‬

‫• ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده و ﮐﻒ دﯾﻮار‬
‫• ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ -3-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫• ﺳﺮﺑﺎر ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ )در ﺻﻮرت وﺟﻮد(‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• وﺿﻌﯿﺖ ﺷﺮاﯾﻂ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و ﺳﻄﺢ آن‬
‫• ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ )در ﺻﻮرت ﻟﺰوم(‬
‫‪ -4-7-9‬ﺿﺮاﯾﺐ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪاي‬

‫• ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫• ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎر ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫‪ -5-7-9‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫• ﻗﯿﻤﺖ ﻓﻮﻻد‬
‫• ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫• دﺳﺘﻤﺰد‬
‫‪ -6-7-9‬ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎ‬
‫• ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬
‫• ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي اﺑﻌﺎدي‬
‫‪ -7-7-9‬ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف‬
‫دو دﺳﺘﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫• ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف ﻫﺰﯾﻨﻪ‬
‫• ﺗﺎﺑﻊ ﻫﺪف وزن‬
‫‪ -8-7-9‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• ﻋﺮض ﮐﻞ دال ﮐﻒ‬
‫• ﻃﻮل ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮار‬
‫• ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار‬
‫• ﺿﺨﺎﻣﺖ دال ﮐﻒ‬
‫• ﺳﻄﺢ آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ دﯾﻮار در واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫• ﺳﻄﺢ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ دالﮐﻒ در واﺣﺪ ﻃﻮل‬
‫• ﺳﻄﺢ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ ﺑﺎﻻي دالﮐﻒ در واﺣﺪ ﻃﻮل‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻫﻢ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ‬
‫‪-1-10‬ﮐﻠﯿﺎت‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ اﻫﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ در‬
‫ﻓﺼﻮل ﻗﺒﻠﯽ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﮐﻠﯿﻪ ﻧﮑﺎت‪،‬‬
‫ﯾﮑﺠﺎ اراﺋﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﯽﺳﺎزي‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي‪ T‬ﺷﮑﻞ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺟﺮاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ‬
‫اﻓﻘﯽ‪ ،‬آﺳﺎنﺗﺮ ﺑﻮده‪ ،‬ﺣﻔﺎري و آﻣﺎدهﺳﺎزي ﮐﻒ ﺑﺎ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر‬
‫ﺗﻤﺎﺳﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ و ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﯾﮑﺴﺎن‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎﺳﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﮐﻒ‬
‫ﺷﯿﺒﺪار اﺳﺖ زﯾﺮا ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ دﯾﻮارﻫﺎ ﮐﻤﺘﺮ و ﮐﻒ آﻧﻬﺎ ﮐﻤﯽ ﭘﻬﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻮﺗﺎه ﺷﺪن ﯾﺎ‬
‫ﺣﺬف زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ )در ﺻﻮرت ﻟﺰوم( ﺷﻮد و ﻟﺬا ﺣﺠﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺣﻔﺎري ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدد و ﯾﮏ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮي در ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻣﺠﺎور زﺑﺎﻧﻪ‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻮﺗﺎهﺗﺮ ﺷﺪن ﻋﺮﺿﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﭘﺎﯾﺪاري در‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﭘﻮﺷﺶ ﺿﺨﯿﻢ ﯾﺎ ﭘﺘﻮي ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺟﺮا ﺷﺪه روي ﭘﺎﺷﻨﻪ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﯿﺒﺪار‪،‬‬
‫اﺣﺘﻤﺎل اﯾﺠﺎد ﺷﮑﺎف در ﺧﺎك را در اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ دﯾﻮار ﺑﺎرﮔﺬاري‪ ،‬ﺷﺪه ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﻏﻠﺐ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي وارده در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﮐﻒ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش در اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺢ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار ﮐﻤﺘﺮ از دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﮐﻒ اﻓﻘﯽ و ﻫﻢ ﺑﺎ ﮐﻒ ﺷﯿﺒﺪار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﯿﻦ در ﻣﺤﻞ دارد‪.‬‬
‫• در ﺻﻮرت ﻧﺒﻮد ﺧﺎك ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﯾﺎ اﺻﻼح ﺧﺎك اﻗﺪام‬
‫ﮐﺮد ﯾﺎ دﯾﻮار را ﺑﺮ روي ﭘﯽﻫﺎي ﺷﻤﻌﯽ اﺣﺪاث ﻧﻤﻮدو در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ دﯾﻮار در‬
‫ﺷﯿﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ از ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﺤﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﯿﺒﻬﺎي ﺗﻨﺪﺗﺮ از ‪ 1V:1/5H‬و اﻧﺠﺎم ﺗﺮاﮐﻢ دﺳﺘﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺷﯿﺒﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬آﺛﺎر ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري از ﮔﺬﺷﺘﻪ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد و ﯾﺎ ﺧﺎك ﺳﺴﺖ‬
‫دارد ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫آب ﺷﺴﺘﮕﯽ دﯾﻮارﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻬﺖ‪ ،‬اﻧﺤﻨﺎ و ﺳﺮﻋﺖ ﻣﻮج ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن آب‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﺧﺎك‪ ،‬و‬
‫ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﻣﺤﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﺻﻮرت ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺑﻮدن وﺿﻌﯿﺖ آب ﺷﺴﺘﮕﯽ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات‬
‫ﻻزم از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻨﮓﭼﯿﻨﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫• ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﯽﺳﺎزي در ﻋﻤﻖ ﺣﺪود ﯾﮏ ﻣﺘﺮي‬
‫ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﻋﻤﻖ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺧﺎك در ﻣﻌﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﺣﺠﻤﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ در ﻓﺼﻮل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن واﻗﻊ ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﯿﺰ ﻋﻤﻘﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎك در ﻣﻌﺮض آب ﺷﺴﺘﮕﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﮔﺮدد و ﭘﯽ‬
‫ﺳﺎزي ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ اﻋﻤﺎق ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد و ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ دﯾﻮار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﻧﺪارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‪،‬‬
‫ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ ﮐﺮدن ﭘﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از‪ :‬ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪ ،‬ﺷﻤﻊ و ﻓﺸﺎر ﻏﯿﺮﻓﻌﺎل ﺧﺎك از ﻋﻤﻖ‬
‫ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش دﯾﻮار ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﺎﻓﯽ را اﯾﺠﺎد ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -4-10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫• ﺑﺮاي اﺣﺪاث دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎﺗﯽ در ﻣﺤﻞ وﺟﻮد‬
‫دارد؟ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﮐﺪاﻣﻨﺪ؟ و ﭼﻪ اﺛﺮاﺗﯽ ﺑﺮ روي دﯾﻮار دارﻧﺪ؟ ﺣﻔﺎرﯾﻬﺎ‪،‬‬
‫اﺣﺪاث ﺳﺎزهﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﮔﻮدﺑﺮداري ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺮﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و‬
‫ﻣﻮارد دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺪون ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -5-10‬اﺑﺰارﮔﺬاري‬
‫• در ﻣﻮاردي ﮐﻪ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ از اﻫﻤﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ‬
‫اﺑﺰارﮔﺬاري‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺣﺮﮐﺎت اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ دﯾﻮار و ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺪار ﺣﺮﮐﺎت اﻓﻘﯽ‬
‫و ﻗﺎﺋﻢ دﯾﻮار ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب در ﺷﺎﻟﻮده را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪ -6-10‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده و ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ‬

‫• دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي و ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫ﻃﺮح و ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﺎك در ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن و ﭼﺮﺧﺶ دﯾﻮار‪،‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري وارد ﺷﺪه ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد و ﯾﺎ اﺣﺘﻤﺎل داردﺣﺪاﻗﻞ در ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺑﺎ‬
‫ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﺑﺘﻮان ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﺧﺪﻣﺖﭘﺬﯾﺮي را‬
‫ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫• اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺴﯿﺎري از اﻧﻮاع ﺧﺎﮐﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻨﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺿﺮورت‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﭘﺸﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ اﮐﯿﺪ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖ داﻧﻪ و زﻫﮑﺶ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از ﻧﻈﺮ زﻫﮑﺸﯽ ﻣﺸﮑﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺻﻮرت‬
‫ﮔﯿﺮد و ﻻاﻗﻞ در ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ واﻗﻌﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺗﻤﯿﺰ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﺴﺮﻋﺖ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻌﺪ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﭘﺎﯾﺪاري ﻧﯿﺰ ﻣﻨﺎﺳﺒﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎﺳﻪﻫﺎي‬
‫ﺳﯿﻠﺖدار‪ ،‬ﺳﯿﻠﺘﻬﺎ و ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖ داﻧﻪ ﮐﻪ داراي ﺧﺎك رﯾﺰ داﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﮑﻨﺪي‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ و در ﻣﻌﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺠﻢ ﻓﺼﻠﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در رﺳﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻬﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﻮد ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﺷﺪن آب در آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ دﯾﻮار وارد‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺸﺪت در ﻣﻌﺮض ﯾﺨﺒﻨﺪان ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي‪،‬‬
‫اﺻﻼ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺧﺎك ﯾﺨﺰده اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد زﯾﺮا در ﺻﻮرت ذوب ﺷﺪن ﯾﺦ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﻣﯽﺗﻮان ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت و دراز ﻣﺪت را در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺎﻣﻞ زﻫﮑﺸﯽ را ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﺘﺼﻮر ﺑﻮد و ﻧﯿﺰ رﻓﺘﺎر رﺳﻬﺎ در دراز ﻣﺪت‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺣﺪاﮐﺜﺮ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي ﺣﯿﻦ ﺳﺎﺧﺖ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬در ﺷﺮاﯾﻂ درازﻣﺪت‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺮاوش داﯾﻢ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮان از‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺧﺎك در ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫• در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ رس ﯾﺎ رﺳﻬﺎي ﺳﯿﻠﺘﯽ ﺑﺘﺪرﯾﺞ دﭼﺎر ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش دﯾﻮار از ﻧﻮع ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد ﻣﮕﺮ‬
‫آﻧﮑﻪ آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻧﺸﺎن دﻫﺪ درﺟﻪ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺧﺎك ﺑﻪ ﺣﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﺧﺎك را‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز دﯾﻮار‪ ،‬زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﺮد‪.‬‬
‫• رﺳﻬﺎي ﻧﺮم در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﺤﮑﯿﻢ دارﻧﺪ و ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در‬
‫آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺎﯾﺪاري ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﺤﺮاﻧﯽﺗﺮ از‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• رﺳﻬﺎي ﺳﻔﺖ اﮔﺮ در ﻣﻌﺮض ﺣﻔﺎري ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺗﻮرم دارﻧﺪ و ﻓﺸﺎر آب‬
‫ﻣﻨﻔﺬي ﻣﻨﻔﯽ در آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬از اﯾﻦ رو ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺶ ﺷﺪه آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺤﺮاﻧﯽﺗﺮ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه آﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ دﯾﻮار ﺑﺮ روي رس ﯾﺎ ﭘﻼﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦاﺳﺖ ﺻﻔﺤﺎت‬
‫ﻟﻐﺰﺷﯽ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه از ﻗﺒﻞ در آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻼً در اﺛﺮ زﻣﯿﻦ ﻟﻐﺰﺷﻬﺎي ﻗﺒﻠﯽ(‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ و ﺑﺎ ﻓﺮض اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش در ﺧﺎك وﺟﻮد دارد‪،‬‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻟﻐﺰﺷﯽ ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪي از آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺷﺒﺎع و در ﺣﺎﻟﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ‬
‫ﻣﺆﺛﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش در ﯾﮏ ﺳﻨﮓ ﺿﻌﯿﻒ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي‬
‫ﺻﻔﺤﺎت آن و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﻣﻮﺟﻮد در آن دارد‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺑﺼﻮرت‬
‫درﺟﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﻻﯾﻪﻫﺎ و ﺗﻮدهﻫﺎي ﺳﻨﮓ در‬
‫ﻣﺤﻞ ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﻧﯿﺰ دارد‪ .‬در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ و ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺴﺘﺮ از‬
‫ﺷﯿﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان ﺳﻨﮓ را ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺧﺎك داﻧﻪاي ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك آن‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﻗﻄﻌﺎت و ﻧﻮع ﮐﺎﻧﯿﻬﺎي آن دارد )ﺑﻪ ﺟﺪول‪ 1-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد(‪.‬‬
‫• ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺷﯿﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻮرق را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺸﺎﺑﻪ رسﻫﺎي ﺳﻔﺖ ﺗﺎ ﺳﺨﺖ ﻗﻠﻤﺪاد ﮐﺮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺻﻔﺤﺎت ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﺷﯿﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎً ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ آن را در ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺑﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎ ﻧﻤﯽﺗﻮان‬
‫ﻗﺎﻋﺪة ﮐﻠﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮد‪ ،‬زﯾﺮا ﺗﻨﻮع در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻢ ﯾﺎ ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﺎص ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﻟﺢ داﻧﻪاي ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ آن را در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻧﺎزك‬
‫ﭘﻬﻦ ﮐﺮد و ﮐﻮﺑﯿﺪ و ﺳﭙﺲ ﻻﯾﻪ ﺑﻌﺪي را اﺟﺮا ﮐﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺮاﮐﻢ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺪﻟﯿﻞ‬
‫ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ از ﻏﻠﺘﮑﻬﺎي ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﺮاي ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ‬
‫دﯾﻮار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﺎﯾﺪ در ﻃﺮح ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد )ﻧﺤﻮة‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاﮐﻢ ﮐﻠﯽ ﻏﻠﺘﮏ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ 12-4‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪ(‪.‬‬
‫• اﮔﺮ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺑﻌﻨﻮان ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻬﺎﯾﺖ دﻗﺖ‪ ،‬در ﺗﺮاﮐﻢ آن‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎر رود‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻧﻔﻮذ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ درون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان از ﯾﮏ ﻻﯾﻪ‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ رﯾﺰداﻧﻪ و ﺑﺎ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﮐﻢ و ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ در ﺳﻄﺢ‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي در ﺟﻠﻮ و ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺎوي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖﺑﻪ ﺗﺮاز ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻدﺳﺖ اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫• ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﻓﯿﻠﺘﺮ ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﮐﺮد داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﮕﺮدﻧﺪ و داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺨﻮرد‪.‬‬
‫• ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ ﻧﺒﺎﯾﺪ آﻟﻮده ﺑﻪ آﺑﻬﺎي ﮔﻞآﻟﻮد و ﯾﺎ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدوﻏﺒﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺻﻮرت آﻟﻮده ﺷﺪن‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﺷﻮد ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ‬
‫ﺳﻤﻨﺘﻪ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد ﮐﻪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﺰدﯾﮏ دﯾﻮار‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ آﺳﯿﺒﯽ‬
‫وارد ﻧﯿﺎﯾﺪ‪ .‬ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎك ﻣﺠﺎور دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ و اﺣﺘﻤﺎﻻً‬
‫ﺷﮑﺴﺖ زﻫﮑﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي را ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎي‬

‫ﺳﺎزﻧﺪه ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺗﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ از ﺳﻨﮓ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ از ﻻﯾﻪاي از ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﭘﻮﺷﺶ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺣﯿﻦ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آﺳﯿﺒﯽ‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫• اﺗﺼﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ اﻧﺘﻘﺎل آﺑﻬﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫• ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮑﺴﺘﻪ و ﺑﺎز ﺷﺪن اﺗﺼﺎﻻت ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬
‫• در ﺻﻮرت اﺻﻼح ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻃﻮل‬
‫اﺻﻼح ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از ﺑﺮ ﺳﭙﺮ‪ ،‬ﺣﺪوداً ‪ 2/5‬ﺗﺎ ‪ 1/9‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻃﻮل ﮐﻞ ﺳﭙﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7-10‬زﻫﮑﺸﯽ‬
‫‪ -1-7-10‬ﺿﺮورت اﺟﺮاي زﻫﮑﺶ‬
‫زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ در دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد‪ .‬اﺟﺮاي زﻫﮑﺶ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﻓﺸﺎر ﺗﺮاوش آب در ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻌﻼوه زﻫﮑﺶ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ در اﺛﺮ ﭘﺪﯾﺪة ﯾﺨﺒﻨﺪان‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ و ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻌﺪي ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮرم ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه را ﮐﺎﻫﺶ‬
‫دﻫﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع زﻫﮑﺶ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ و‬
‫اﺳﺘﻌﺪاد ﯾﺨﺰدﮔﯽ دارد‪ .‬ﺑﻌﻼوه در ﺻﻮرت وﺟﻮد زﻫﮑﺶ‪ ،‬دﯾﻮار ﺑﺎﯾﺪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﺑﻔﺮض اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﺪارد‪ ،‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﻮد‬
‫ﮐﻪ داﺷﺘﻦ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﻔﺮض ﮐﺎرﮐﺮد ﻏﻠﻂ زﻫﮑﺶ ﺑﺮاي دﯾﻮار‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻮﺟﯿﻬﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺣﺬف ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺶ از دﯾﻮار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻤﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺎ ﻓﺮض ﮐﺎرﮐﺮد ﻧﺎﺻﺤﯿﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺶ و ﯾﺎ ﺑﺎ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ‬
‫‪ -2-7-10‬ﻣﺴﺎﺋﻞ زﻫﮑﺸﯽ و روﺷﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬

‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻓﯿﻠﺘﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر آب در ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫را ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ‪ ،‬ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻫﮑﺶ ﺑﺮاﺳﺎس ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎرﮔﺬاري ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ آدم رو ﯾﺎ ﭼﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎزرﺳﯽ )ﻣﻦ ﻫﻮل( در ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮار‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎزرﺳﯽ و ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫• اﻧﺘﻬﺎي زﻫﮑﺶ ﺑﺎﯾﺪ داراي واﻟﻮ ﮐﻨﺘﺮل ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از ﻫﺠﻮم ﮔﻞ و ﻻي ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﺳﯿﻞ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻘﻄﻊ ﻟﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ واﻟﻮ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ‬
‫درﭘﻮش ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺑﺎزرﺳﯽ و ﺗﻤﯿﺰ ﮐﺎري ﺑﺘﻮان آن را ﺑﺎز ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬اﯾﻨﭻ ﻗﻄﺮ دارﻧﺪ و درون ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‪ ،‬از ﺷﻦ ﮐﻪ در ﺳﻤﺖ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﻧﺘﻬﺎي ﻟﻮﻟﻪ رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﯾﺎ از ﻓﯿﻠﺘﺮ در ﻣﺠﺎورت دﯾﻮار و ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﭘﺸﺖ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺧﺮوﺟﯽ درون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪ .‬ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ‪ ،‬ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﺟﻬﺎت‬
‫ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪود ‪ 3‬ﻣﺘﺮ از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺶ ﺑﺎﯾﺪ از ﻓﯿﻠﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﺗﺎ آب ﺑﺴﻬﻮﻟﺖ ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ و داﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ درون ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ راه ﻧﯿﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺳﻄﺤﯽ‬
‫ﺧﺎك در اﺛﺮ ﺗﺮاوش آب‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﯿﻠﺘﺮ را ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺧﺎك‪ ،‬ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر آب اﯾﺠﺎد ﻧﮕﺮدد‪ .‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي زﻫﮑﺶ درﻗﺴﻤﺖ‬
‫‪ 7-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• زﻫﮑﺶ ﺑﺎﯾﺪ دﺑﯽ ﻃﺮاﺣﯽ را ﺑﺪون ﺣﺮﮐﺎت ذرات ﺧﺎك ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• در دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺮاوﺷﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺸﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎر‬
‫آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻮد و ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار ﮔﺮدد‪ .‬اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي در ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده در‬
‫ﻣﺠﺎورت ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪة رﮔﺎب و ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯿﻌﺎن ﺧﺎك‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﺑﺎﻋﺚ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك در ﻣﺠﺎورت ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮار ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﻬﯿﺪات وﯾﮋه و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﯽ اﮔﺮ‬
‫ﺗﺮاوش آب زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ دﯾﻮار را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﯾﻞ ﺳﯿﻞﺑﻨﺪ‪ ،‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاوش و ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﯽ از آن‪،‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺗﻤﻬﯿﺪات ﺧﺎﺻﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﻮارﻫﺎ در ﻣﺤﻠﻬﺎي ﺷﻠﻮغ‬
‫و ﭘﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻗﺪاﻣﺎت زﯾﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫‪ -‬ﺟﻤﻊآوري آب و ﻫﺪاﯾﺖ آن ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻣﺤﻮﻃﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ -‬ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش آب از ﺟﺴﻢ دﯾﻮار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از واﺗﺮاﺳﺘﺎپ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﯾﺠﺎد ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ -‬اﯾﺠﺎد زﻫﮑﺶ ﭘﻨﺠﻪاي ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش در اﻃﺮاف ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫• دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ آﺑﺮﻓﺘﯽ اﺣﺪاث ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ داراي‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ زﯾﺎد ﺑﻮده و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا از ﻧﻈﺮ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﺑﻪ آب‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ ﺑﯿﺶ از‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي آﻧﻬﺎ در ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ اﺳﺖ ﺗﺮاوش آب ﺑﺴﺮﻋﺖ از زﯾﺮ دﯾﻮار ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺧﺸﮑﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ آﯾﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از زﻫﮑﺶ ﭘﻨﺠﻪاي‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل زﯾﺮ ﺗﺮاوش ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫ﻟﺰوم ﮐﻨﺘﺮل زﯾﺮ ﺗﺮاوش‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ ﺳﻄﺤﯽ ﺧﺎك ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻻﯾﻪﺑﻨﺪي و ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﺎﻟﻮده‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﮐﻨﺘﺮل زﯾﺮ‬
‫ﺗﺮاوش‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺮادﯾﺎن ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﺧﺮوﺟﯽ در ﺳﻤﺖ ﭘﻨﺠﻪ دﯾﻮار را ﺑﺎ ﮔﺮادﯾﺎن‬
‫ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ‪ 0/8‬ﺗﺎ ‪ 1‬اﺳﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﮔﺮادﯾﺎن ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﺧﺮوﺟﯽ ﻣﺠﺎز را ﺣﺪود ‪ 0/5‬ﺗﺎ ‪0/8‬‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ )‪ .(43‬در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﮕﺮدي و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺧﺎﮐﯽ از ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ از رﺳﻢ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن و ﯾﺎ‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻠﻬﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي دﯾﻮار ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ اﺣﺪاث ﺷﺪه ﺑﺮ روي رس ﻣﯽﺗﻮان ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﮐﻞ ﺳﯿﻞ را ﺑﻄﻮر‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ ﺑﺮ اﻧﺘﻬﺎي ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺮﺷﯽ وارد ﮐﺮد و ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ آب را در ﺳﻤﺖ آب‬
‫ﺑﺮ روي ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺮاوش از‬
‫زﯾﺮ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد وﺟﻪ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ در ﺳﻤﺖ‬
‫زﻣﯿﻦ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎك در ﺳﻤﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم اﺳﺖ‪.‬‬
‫• روﺷﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺰ ﺗﺮاوش دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﭘﺮدة آب ﺑﻨﺪ ﮐﻪ روﺷﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﯾﺠﺎد‬
‫ﺷﻮد‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﻟﺢ رﯾﺰ داﻧﻪ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺗﺮاﻧﺸﻪ ﺣﻔﺎري ﺷﺪه‬
‫ﻣﯽرﯾﺰد‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﺗﺮاﻧﺸﻪ و ﭘﺮﮐﺮدن ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ رﯾﺰ داﻧﻪ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺘﺮاﮐﻢ‪ ،‬ﺣﻔﺮ ﺷﯿﺎر و ﭘﺮ‬
‫ﮐﺮدن ﺑﺎ ﺑﻨﺘﻮﻧﯿﺖ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬اداﻣﻪ دادن زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺘﻨﯽ ﺑﻪ درون ﺧﺎك‬
‫ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ و اﺳﺘﻔﺎده از دﯾﻮار ﺳﭙﺮي‪ .‬ﻣﺎﻧﻊ آب ﺑﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار و در‬
‫ﺳﻤﺖ ﭘﺎﺷﻨﻪ دﯾﻮار اﺟﺮا ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪود ‪ 95‬درﺻﺪ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ داﺧﻞ ﻻﯾﻪ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ‪،‬‬
‫ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﮐﺎﻫﺶ دﺑﯽ ﺗﺮاوش ﯾﺎﻓﺘﻪ ﭼﻨﺪان اﺛﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي‬
‫ﺑﻪ وﺟﻮد ﻧﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮐﺎﻫﺶ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر در ﮐﻒ دﯾﻮار در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮع ﭘﺮدة آب ﺑﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ زﻣﯿﻦ و ﻣﻘﺪار ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﯾﮏ ﺳﭙﺮ ﻓﻠﺰي آب ﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺗﺮاوش از اﺗﺼﺎﻻت آن‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ آب ﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ وﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از زﯾﺮﺷﻮﯾﯽ )رﮔﺎب( ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺗﺼﺎﻻت‬
‫آن ﺑﺨﻮﺑﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر ﺑﺮ ﮐﻨﺶ در ﺧﺎﮐﻬﺎي داﻧﻪاي را ﺗﺎ ﻧﺼﻒ ﺗﻘﻠﯿﻞ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﭙﺮ آب ﺑﻨﺪ در ﺧﺎﮐﻬﺎي رﯾﺰ داﻧﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﺎك و ﺟﺪا ﺷﺪن آن از ﺳﭙﺮ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﺴﯿﺮي ﺑﺮاي ﻓﺮار آب‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ب‪ -‬زﻫﮑﺶ ﭘﻨﺠﻪاي‬
‫پ‪ -‬زﻫﮑﺸﻬﺎي ﺗﺮاﻧﺸﻪاي‬
‫ت‪ -‬ﭼﺎهﻫﺎي زﻫﮑﺶ‬
‫ث‪ -‬ﭘﺘﻮي ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ در ﺳﻤﺖ آب‬
‫ج‪ -‬ﭘﺸﺘﻪﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﺗﺮاوش در ﺳﻤﺖ ﺧﺸﮑﯽ‬
‫چ‪-‬ﺗﺰرﯾﻖ درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎي ﺳﻨﮕﻬﺎ‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻫﺮ ﮐﺪام از ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ در ﺑﺨﺶ‪ 7-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -8-10‬ﺑﺎزرﺳﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫در دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪﻗﺖ رﻓﺘﺎر دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮاردي ﮐﻪ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫• ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي در دﺳﺖ اﺣﺪاث و ﯾﺎ ﺣﻔﺎري در ﻧﺰدﯾﮑﯽ دﯾﻮار‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﺤﻞ و اﺛﺮ ﺗﺮاوش آب در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﻮار‬
‫• ﺣﺮﮐﺎت ﻗﺎﺋﻢ و اﻓﻘﯽ دﯾﻮار‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ درزﻫﺎي دﯾﻮار و ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺎﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﭘﺎﻧﻠﻬﺎي دﯾﻮار‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ درز و ﺗﺮﮐﻬﺎي ﻣﺤﻠﻬﺎي ﺗﻤﺎس ﺧﺎك و دﯾﻮار و ﺧﺎك و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت‬
‫ﺟﻨﺒﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﭘﻤﭙﺎژ‪ ،‬درﯾﭽﻪ ﭼﺎهﻫﺎ و ‪...‬‬
‫• ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻘﺪار ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درزﻫﺎ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻔﻮذ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺰرﯾﻖ ﯾﺎ‬
‫داﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎك ﺑﻪ درزﻫﺎ ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﺤﻠﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﺘﺪاد ﻃﻮﻟﯽ دﯾﻮار ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﭘﺎره ﻧﺸﺪن آب ﺑﻨﺪ )واﺗﺮ اﺳﺘﺎپ( در اﺛﺮ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺎﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ )ﻣﻌﻤﻮﻻً‬
‫اﮔﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﮐﻞ ﯾﻌﻨﯽ ﻧﺸﺴﺖ ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﺣﺪود ‪ 12‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ و ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮض ﮐﺮد واﺗﺮاﺳﺘﺎپ ﭘﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﮕﺮ آﻧﮑﻪ از روﺷﻬﺎي دﯾﮕﺮﻋﮑﺲ‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد‪(.‬‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎ و ﺑﻮﯾﮋه ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺎﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ دﯾﻮار‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ رﻓﺘﺎر دﯾﻮار اﺣﺪاث ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﺧﺎﮐﻬﺎي ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺴﺖ‬
‫ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ ﺧﺎك‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد زﻫﮑﺶ‬
‫• اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺸﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﺮ روي ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده در ﺻﻮرت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻮارد‬
‫ﻣﺸﮑﻮك ﮐﻪ ﻣﻨﺴﻮب ﺑﻪ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ دﯾﻮار ﺑﻌﺪ از ﺣﻮادث آﻧﯽ و ﻏﯿﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ )ﺳﯿﻞ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮرد‪(... ،‬‬
‫‪ -9-10‬ﺗﻌﻤﯿﺮات‬
‫در ﻣﻮاردي ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎي ﺟﺰﯾﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد دﯾﻮار را ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻬﺒﻮد‬
‫ﺑﺨﺸﯿﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﻌﻤﯿﺮات ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از راﻫﮑﺎرﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎوم دﯾﻮار ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﺎﯾﺪاري وﮐﺎﻫﺶ ﺣﺮﮐﺎت‬
‫اﻓﻘﯽ آن‬
‫• ﻣﻘﺎومﺳﺎزي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺎﻣﻞ و ﻫﻤﻪ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻪ‬
‫• اﺟﺮاي زﻫﮑﺶ ﭘﻨﺠﻪاي‪ ،‬در ﺻﻮرت وﺟﻮد اﺻﻼح و اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد آن‬
‫• اﺟﺮا ﯾﺎ اﺻﻼح ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﮐﻤﮏ دال ﺑﺘﻨﯽ ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪاي‬
‫ﺣﺪود ‪ 6‬ﻣﺘﺮ از ﺑﺮ ﺗﯿﻐﻪ دﯾﻮار‬
‫‪ -10-10‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮارد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ در اﺟﺮاي ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﮥ اﺟﺮاي‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﺣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ‪ 1/4‬ﯾﺎ ‪ 1/3‬ﮐﻞ ﻣﺨﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺘﻨﯽ ﺑﺮﺳﺪ )‪ .(77‬از اﯾﻦ رو‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ داراي اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راﻫﮑﺎرﻫﺎي زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪:‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ﺻﺤﯿﺢ در اﺟﺮاي ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻦ و ﺑﺎز ﮐﺮدن‬
‫ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﺻﺤﯿﺢ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻃﺮق ﺻﺤﯿﺢ اﻧﺒﺎر ﮐﺮدن ﻗﺎﻟﺐﻫﺎ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از‬
‫اﺷﮑﺎﻻت و ﻧﻘﺎﯾﺺ ﺳﻄﻮح ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﺮﻣﻮ ﺷﺪن ﺳﻄﻮح ﮐﺎر ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺧﺎرج ﺷﺪن‬
‫ﺷﯿﺮة ﺑﺘﻦ از درزﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬اﯾﺠﺎد اﻋﻮﺟﺎج و ﺗﺤﺪب در ﺳﻄﻮح ﺟﺎﻧﺒﯽ دﯾﻮار‪.‬‬
‫• در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮان از ﺟﺴﻢ زﻣﯿﻦ ﺧﺎﮐﯽ ﯾﺎ‬
‫ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺮاي ﺑﺪﻧﮥ ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺒﻬﺎي ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﮐﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮار‬
‫در ﭘﺎﯾﯿﻦ زﯾﺎد و در ﺑﺎﻻ ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -11-10‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‬
‫ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫• ﻋﻤﻮﻣﺎً ﭘﺲ از ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﻃﺮف دﯾﻮار‪ ،‬ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻻدي ﺗﻮﺳﻂ آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﺎ آراﯾﺶ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﺤﻞ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺴﺘﻪ و در ﺟﺎي ﺧﻮد ﻣﻬﺎر ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي و اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺻﺤﺖ آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺘﻦرﯾﺰي‬
‫دﯾﻮار اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار در ﺑﺘﻦ دﯾﻮارﺑﻮﯾﮋه اﯾﻨﮑﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ زﻟﺰﻟﻪﺧﯿﺰ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ‬
‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ و ﻣﻬﺎر ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﮐﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ درﺻﺪ‬ ‫•‬
‫ﻣﻘﺪار ﮐﺮﺑﻦ ﻧﺒﺎﯾﺪ از ‪ 0/3‬ﺗﺎ ‪ 0/5‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ )‪.(78‬‬
‫‪ -12-10‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‬
‫ﻧﮑﺎت زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫• ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎﯾﺪ از داﻧﻪﻫﺎي ﺗﻤﯿﺰ‪ ،‬ﺳﺨﺖ و ﻣﻘﺎوم ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻮده و ﺳﻄﺢ داﻧﻪﻫﺎ از رس و ﯾﺎ ﻣﻮاد‬
‫رﯾﺰداﻧﻪ دﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﻤﯿﺮ ﺳﯿﻤﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬از‬
‫آﻧﺠﺎ ﮐﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﻣﻌﺮض ﺳﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﮔﻞ و ﻻي ﻣﺠﺎز‬

‫داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ‪ %5‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪.(78‬‬
‫• ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﺮاي ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺑﺘﻦ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي ﺳﯿﻠﯿﺲ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ داﻧﻪﻫﺎ ﺟﺰء‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﺮﯾﻦ داﻧﻪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺘﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬داﻧﻪﻫﺎي آﻫﮑﯽ ﺑﺎ ﺳﺨﺘﯽ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از داﻧﻪﻫﺎي ﺳﯿﻠﯿﺲ ﻧﯿﺰ در ﺑﺘﻦ ﮐﺎرﺑﺮد دارﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﺼﺮف داﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﭽﯽ و ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎﺗﯽ از ﮔﭻ و آﻫﮏ ﮐﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 3‬دارﻧﺪ در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ‬
‫اﺟﺘﻨﺎب ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﺨﺒﻨﺪان و ﻫﻮازدﮔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮاﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد‪ .‬از ﻟﺤﺎظ ﺷﮑﻞ ﻇﺎﻫﺮي‬
‫داﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺼﺮف داﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮد‪ ،‬ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ و ﮔﻮﺷﻪدار در ﺑﺘﻦ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻮده و ﺑﺎﯾﺪ از ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎرﮔﯿﺮي داﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﮑﯽ و ﺳﻮزﻧﯽ ﺷﮑﻞ در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺘﻦ اﺟﺘﻨﺎب ﮐﺮد‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ از ﻣﺼﺮف داﻧﻪﻫﺎي ﻣﻀﺮ ﭘﻮﻟﮑﯽ و ﺳﻮزﻧﯽ در ﺑﺘﻦ ﺻﺮف‬
‫ﻧﻈﺮ ﮐﺮد‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ وزن اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ داﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ‪ %15‬ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(79‬‬
‫• داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻧﯿﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮارد ﻣﻬﻢ در ﺑﺤﺚ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ داﻧﻪﺑﻨﺪي و‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ درﺷﺘﯽ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﯽ ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﺘﻦ در ﺷﮑﻞﭘﺬﯾﺮي ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‪ ،‬ﻣﻘﺪار‬
‫اﻓﺖ و آبﺑﻨﺪي و ﭘﻮﮐﯽ ﺑﺘﻦ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪي‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ داراي ﻣﺼﺮف ﺳﯿﻤﺎن ﮐﻤﺘﺮ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ‬
‫ﮐﺎرﮐﺮد ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺘﻨﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺼﺮف ﻧﮑﺮدن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺳﯿﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺪوﯾﺘﻬﺎﯾﯽ‬
‫در آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف رﯾﺰداﻧﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺪازه ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ درﺷﺖ داﻧﻪﻫﺎ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﻘﺪار داﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ رﯾﺰﺗﺮ از ‪ 0/3‬ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ‬
‫)ﻋﺒﻮري از اﻟﮏ ‪ 250‬ﺑﯿﻦ‪ %10‬ﺗﺎ ‪ %30‬از ﮐﻞ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﺳﻪ( و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻌﺪ‬
‫داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺳﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺮ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻌﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﯾﮏ ﭘﻨﺠﻢ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻌﺪ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻌﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ازﺳﻪﭼﻬﺎرم ﻓﺎﺻﻠﻪ آزاد ﺑﯿﻦﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ج‪ -‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻌﺪ داﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﯾﮏ ﺳﻮم ﺿﺨﺎﻣﺖ داﻟﻬﺎي روي ﺧﺎك و‬
‫ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ داﻟﻬﺎي ﺳﻘﻔﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -13-10‬ﺣﺪود ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫اﻣﺮوزه در آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ دوام و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﺑﯿﺶ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از اﯾﻦ رو ﺑﺮاي ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺳﺨﺖ ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺘﻨﻬﺎي در ﻣﻌﺮض ﯾﺦزدﮔﯽ‪،‬‬
‫ذوب ﯾﺎ ﺧﺎﮐﻬﺎ و آﺑﻬﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎتدار ﯾﺎ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ ﻗﺒﻞ از رﻋﺎﯾﺖ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ‪ (f′c) ،‬ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ رﻋﺎﯾﺖ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي آب ﺑﻪ ﻣﻮاد‬
‫ﺳﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪاول ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(80‬‬
‫‪ -1-13-10‬ﺿﻮاﺑﻂ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫ﺿﻮاﺑﻂ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺘﻦ ﺑﺮاي ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض ﻣﺤﯿﻄﻬﺎي ﺧﺎص‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد در ﻗﺴﻤﺖ‪ 1-5-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ‪.‬‬
‫‪ -2-13-10‬ﻣﺤﯿﻄﻬﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ‬
‫ﺑﺘﻨﯽ ﮐﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ در ﻣﻌﺮض ﺧﺎﮐﻬﺎ ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي ﺳﻮﻟﻔﺎت دار ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻗﺒﻮﻟﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ‪ 2-4-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -3-13-10‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ آرﻣﺎﺗﻮر‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﯽ آرﻣﺎﺗﻮر در ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺪار ﯾﻮن ﮐﻠﺮﯾﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ در‬
‫آب در ﺑﺘﻦ ﺳﺨﺖ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺳﻦ ‪ 28‬ﺗﺎ ‪ 42‬روز‪ ،‬ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ اﺟﺮاي آن از ﺟﻤﻠﻪ آب‪،‬‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮاد ﺳﯿﻤﺎﻧﯽ و ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺘﻦ وارد ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﺣﺪودي ﻓﺮاﺗﺮ رود ﮐﻪ‬
‫در ﻗﺴﻤﺖ‪ 3-12-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -14-10‬راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻟﺮزهﺧﯿﺰ‬

‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ‪ ACI-318-95‬اﮔﺮ دﯾﻮارﻫﺎ در ﻧﻮاﺣﯽ زﻟﺰﻟﻪﺧﯿﺰ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ ﻟﺰوﻣﯽ ﺑﻪ در ﻧﻈﺮﮔﯿﺮي »ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮح در ﺑﺮاﺑﺮ زﻟﺰﻟﻪ« ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺑﺴﯿﺎر زﻟﺰﻟﻪﺧﯿﺰ اﺳﺖ ﺿﻮاﺑﻄﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد )‪ (81‬ﮐﻪ در‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ‪ 5-10‬ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -15-10‬درزﻫﺎ‬
‫درزﻫﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي در ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ دارﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺨﺼﻮص در ﺑﺘﻦرﯾﺰي‬
‫در ﺣﺠﻢ زﯾﺎد و ﯾﺎ در ﺳﻄﺢ وﺳﯿﻊ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﺠﺎد درز در ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺤﻞ اﯾﺠﺎد ﺗﺮﮐﻬﺎي ﻣﺤﺘﻤﻞ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮد و ﯾﺎ از اﯾﺠﺎد ﺗﺮك ﺑﺪﻟﯿﻞ اﻧﻘﺒﺎض و ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪﮔﯽ ﺑﺘﻦ و ﯾﺎ اﻧﺒﺴﺎط و ﺗﻐﯿﯿﺮات درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫درزﻫﺎ ﺑﻪ دو دﺳﺘﮥ اﺟﺮاﯾﯽ و ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -1-15-10‬درزﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ در دﯾﻮارﻫﺎ‬

‫وﺟﻮد اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ درزﻫﺎ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻋﺪم اﻣﮑﺎن ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﻫﻤﺰﻣﺎن دﯾﻮار و ﯾﺎ ﻗﻄﻌﻪ ﺑﺘﻨﯽ‬
‫اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬در اﯾﻦ درزﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﮐﺎﻣﻞ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ‪ ،‬رﻋﺎﯾﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻨﯽ ﻗﺪﯾﻢ و ﺟﺪﯾﺪ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل اﯾﻦ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ‪ ،‬رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺎت‬
‫زﯾﺮ اﻟﺰاﻣﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ )‪:(79‬‬
‫• اﯾﺠﺎد ﺳﻄﺢ ﻧﺎﺻﺎف و زﺑﺮ در ﺑﺘﻦ ﻗﺪﯾﻤﯽﺗﺮ ﺑﺎ ﭘﺎﺷﯿﺪن آب و اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺮس‬
‫ﺳﯿﻤﯽ رﯾﺰداﻧﻪ‬
‫• ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺑﺘﻦ ﻗﺪﯾﻤﯽ و ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ آن ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ‬
‫آن ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﻮد درز در ﺑﺘﻦ ﻗﺪﯾﻤﯽﮐﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از آن ﺑﺎﯾﺪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﺟﺪﯾﺪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻋﻤﻖ ﮐﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺷﺪه و ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮاي اداﻣﮥ‬
‫ﮐﺎر ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ زﺑﺮ ﺷﺪة ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺣﺘﯽاﻻﻣﮑﺎن ﺑﺪون‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺗﻤﯿﺰ و ﺑﺎ ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻧﺎزك از دوﻏﺎب ﺳﯿﻤﺎن ﯾﺎ ﻣﻼت ﻣﺎﺳﻪ‬
‫ﺳﯿﻤﺎن ﭘﺮﻣﺎﯾﻪ اﻧﺪود ﺷﻮد‪.‬‬
‫• اﻧﺠﺎم ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﻻﯾﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﺪود ﻻﯾﻪ ﻗﺪﯾﻤﯽ‬

‫ﺑﺠﺎي دو ﻣﻮرد اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺘﻦ ﻻﯾﻪ ﺟﺪﯾﺪ را در ارﺗﻔﺎﻋﯽ در ﺣﺪود ‪ 10‬ﺗﺎ ‪15‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﭘﺮﻣﺎﯾﻪﺗﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد )ﻣﺼﺮف ﺣﺪود ‪ 50‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺳﯿﻤﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ در‬
‫ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﺘﻦ(‬
‫• در دﯾﻮار ﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮه اي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دار‪ ،‬ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد درزﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﻄﻊ ﺑﺘﻦرﯾﺰي در ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ دو ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ‪ ،‬در ﻧﺎﺣﯿﻪ وﺳﻂ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد درزﻫﺎي اﻓﻘﯽ ﻧﯿﺰ ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﭘﺎﯾﻪ و ﺗﯿﻐﻪ و در ﻗﺴﻤﺖ وﺳﻂ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺗﯿﻐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً درزﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2-15-10‬درزﻫﺎي ﺣﺮﮐﺘﯽ‬
‫درزﻫﺎي ﺣﺮﮐﺘﯽ درزﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺎز ﮐﺮدن ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯿﻬﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﺑﻪﮐﺎر ﻣﯽروﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯿﻬﺎ در اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت‪،‬‬
‫اﻧﻘﺒﺎض و ﺟﻤﻊ ﺷﺪﮔﯽ ﺑﺘﻦ و ﯾﺎ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺎﻣﺴﺎوي اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از اﻧﻮاع درزﻫﺎي‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ‪ ،‬درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ و اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد ﮐﻪ‬
‫در اداﻣﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -1-2-15-10‬درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ‬
‫ﻫﺪف از ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎض‪ ،‬ﺟﺬب ﮐﻪ ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺘﻦ در اﺛﺮ اﻧﻘﺒﺎض ﻧﺎﺷﯽ‬
‫از اﻓﺖ ﺑﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻓﻮاﺻﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي‬
‫درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎض ﺑﯿﻦ ‪ 7‬ﺗﺎ ‪ 12‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ و ﻣﻌﻤﻮلﺗﺮﯾﻦ روش اﯾﺠﺎد اﯾﻦ درزﻫﺎ ﺗﻌﺒﯿﻪ ﯾﮏ‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﭼﻮب ﺑﺎرﯾﮏ ﻗﺎﺋﻢ در داﺧﻞ وﺟﻪ ﺑﯿﺮوﻧﯽ دﯾﻮار ﺑﺘﻨﯽ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦرﯾﺰي دﯾﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﭘﺲ از ﺳﺨﺖ ﺷﺪن ﺑﺘﻦ‪ ،‬ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻌﻪ ﭼﻮب در ﺑﺘﻦ ﺳﺒﺐ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺷﺪه و ﺗﺮﮐﻬﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ در اﺛﺮ اﻓﺖ ﺑﺘﻦ در اﯾﻦ ﻓﺮورﻓﺘﮕﯿﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫‪ -2-2-15-10‬درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ‬
‫درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺎز ﮐﺮدن اﻧﻘﺒﺎض و اﻧﺒﺴﺎط ﺑﺘﻦ ﺗﻌﺒﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع درز‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ﺳﺎزهاي ﻃﺮﻓﯿﻦ درز را ﮐﺎﻣﻼً ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﺘﻦ و آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ در اﯾﻦ ﻧﻮع‬
‫درز ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و ﺑﯿﻦ دو ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎور ﺷﮑﺎﻓﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﭘﺮ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻓﻮاﺻﻞ درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ در ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ آرﻣﻪ ﻋﺎدي‪ ،‬ﺗﻮﺻﯿﻪ ﺧﺎﺻﯽ‬
‫در آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻓﻮاﺻﻞ اﯾﻦ درزﻫﺎ در ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ ﺑﻮده و ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﯾﻦ درزﻫﺎ را ‪ 27‬ﻣﺘﺮ ﻋﻨﻮان ﮐﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻮرد دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺘﻨﯽ ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﭘﯿﺸﯿﻦ ﺳﺎزﻧﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻓﻮاﺻﻞ درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ‬
‫را ﺑﯿﻦ ‪ 16‬ﺗﺎ ‪ 25‬ﻣﺘﺮ ﻋﻨﻮان ﮐﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ‬
‫ﻋﻠﻞ ﺧﺮﺍﺑﻲ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ‬
‫‪ -1-11‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﻓﺼﻮل ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﺼﻮرت ﺧﻼﺻﻪ اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ﺗﺬﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺮاﺑﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ذﮐﺮ‬
‫ﺷﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ رخ دﻫﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻧﻘﺶ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪﻧﺸﺪه و ﯾﺎ دﻗﺖ ﻻزم ﻟﺤﺎظ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬دادهﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺑﺮاي ﻃﺮح ﻧﺎدرﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پ‪ -‬ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻃﺮاﺣﯽ درﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺑﻌﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﯾﺠﺎد ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-11‬اﺑﻌﺎد دﯾﻮار و اﺟﺰاي آن‬

‫در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﺨﻤﯿﻦ دﻗﯿﻖ ﻣﻘﺪار ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫وارده‪ ،‬ﺧﻄﺎﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﺮدن ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و روﺷﻬﺎي‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﻌﺎد ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺮاي دﯾﻮار و اﺟﺰاي آن ﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﻣﮑﺎن‬
‫دارد دﯾﻮار و اﺟﺰاي آن از ﻧﻈﺮ ﺳﺎزهاي‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري و ﻣﺴﺎﺋﻞ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪاري ﮐﻠﯽ دﯾﻮار ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮارد‬
‫زﯾﺮ ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫• اﺑﻌﺎد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫• ﺿﺨﺎﻣﺘﻬﺎي ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﻪ ﯾﺎ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار‬
‫• ﻃﻮل ﮐﻮﺗﺎه و ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎر ﺑﻄﻮريﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﻣﻘﺎوم ﺟﻠﻮي ﻣﻬﺎر ﻣﺪﻓﻮن ﺷﺪه در زﻣﯿﻦ ﺗﺪاﺧﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-11‬ﺑﺎرﮔﺬاري‬
‫اﮔﺮ در ﺑﺎرﮔﺬاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪرﺳﺘﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد و ﯾﺎ‬
‫اﺻﻼً ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت ﺳﺎزهاي‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬
‫و ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻘﻮط ﺳﯿﺴﺘﻢ دﯾﻮار ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﻣﮑﺎن دارد در ﻣﻮرد ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺧﺎص ﻣﻄﺮح و ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﯽ از دﯾﻮارﻫﺎ ﻣﺼﺪاق ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮآورد ﻧﺎﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻧﺎدرﺳﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬
‫• ﻟﺤﺎظ ﻧﮑﺮدن ﺳﺮﺑﺎرﻫﺎي وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫• اﺿﺎﻓﻪ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ ﺧﺎك‬
‫• ﻧﯿﺮوي اﺿﺎﻓﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﯿﺮوي اﯾﻨﺮﺳﯽ دﯾﻮار )اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• ﺑﺎرﮔﺬاري اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺎزهﻫﺎي ﻣﺠﺎور‬
‫• ﻋﺪم ﻟﺤﺎظ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ در ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫• ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه در اﺛﺮ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه در ﺧﺎك ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• اﻓﺖ ﺗﺮاز آب در دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﺪﯾﺪة ﺗﺴﻮﻧﺎﻣﯽ‬
‫• ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎد ﺑﻮﯾﮋه در زﻣﺎن اﺟﺮا‬
‫• ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﯿﺮوي ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﯿﻠﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎر‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد‪.‬‬
‫• ﺣﻔﺎري در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﯿﺮو در ﻣﯿﻠﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎر در‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﻓﺸﺎرﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻣﻮج ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﻬﺎي درﯾﺎﯾﯽ‬
‫‪ -4-11‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﺎزهاي‬
‫اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن ﮐﯿﻔﯿﺖ اﺟﺮا‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت‬
‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي و ﺑﯽ دﻗﺘﯿﻬﺎ در ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در‬
‫زﯾﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪:‬‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي دﯾﻮار در ﺑﺨﺸﻬﺎيﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﺧﻤﺶ ﯾﺎ ﺑﺮش )ﺗﯿﻐﻪ‪ ،‬ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ(‬
‫• ﭘﺮ ﺷﺪن درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط در اﺛﺮ ﻫﺠﻮم ﺧﺎك ﺑﻪ درون آﻧﻬﺎ‬
‫• ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن درزﻫﺎي اﻧﺒﺴﺎط ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺸﺴﺘﻬﺎي ﻧﺴﺒﯽ ﭘﺎﻧﻠﻬﺎي دﯾﻮار‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﻣﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎر ﺑﻌﻠﺖ ﮐﺸﺶ زﯾﺎد‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ اﺗﺼﺎﻻت ﻣﯿﻠﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎر ﺑﻪ دﯾﻮار ﺳﭙﺮي و ﻣﯿﻠﻪ ﻣﻬﺎر ﺑﻪ ﻣﻬﺎر‬
‫زﻣﯿﻨﯽ‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﻣﻬﺎر زﻣﯿﻨﯽ‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ در اﺛﺮ ﺧﻤﺶ زﯾﺎد )در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده(‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي اﻧﺘﻬﺎي ﺗﯿﻐﻪ ﺑﻌﻠﺖ ﻃﻮﯾﻞﺑﻮدن ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﭘﺎﺷﻨﻪ در دﯾﻮارﻫﺎي ﭘﺎﺷﻨﻪدار‬
‫• ﺷﮑﺴﺖ اﺗﺼﺎﻻت ﭘﺎﻧﻠﻬﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻓﻠﺰي‬
‫• ﻋﺪم ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ درزﻫﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ و اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل ﻓﻨﯽ‬
‫ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺘﻦ ﯾﺎ ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺮاﯾﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1-4-11‬اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪن ﯾﺎ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮدن ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻫﯿﺪراﺳﯿﻮن‬

‫• ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﻮدن آب )ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ‪(W/C‬‬
‫• ﻋﺪم ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه )آب ﻧﺪادن و ﻣﺮﻃﻮب ﻧﮑﺮدن آن‬
‫• ﺗﻤﯿﺰ ﻧﺒﻮدن داﻧﻪﻫﺎ )ﻣﺜﻼً آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻮدن ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد روﻏﻨﯽ(‬
‫‪-2-4-11‬ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ﺑﺘﻦ‬

‫• ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدن داﻧﻪﺑﻨﺪي )ﻋﺪم ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ در داﻧﻪ ﺑﻨﺪي(‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از داﻧﻪﻫﺎي ﭘﻮﻟﮑﯽ و ﺳﻮزﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار زﯾﺎد‬
‫• ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدن ﻧﻮع داﻧﻪﻫﺎ‬
‫• ﭘﻮﮐﯽ زﯾﺎد ﺑﺘﻦ‬
‫• ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﯿﻤﺎن )اﺳﻼﻣﭗ زﯾﺎد(‬
‫• وﯾﺒﺮه ﻧﺸﺪن ﺑﺘﻦ‬
‫• ﻋﺪم ﻋﻤﻞ آوري ﺑﺘﻦ‬
‫• ﻋﺪم اﻧﺘﺨﺎب ﺳﯿﻤﺎن ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ )در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﺪ‬
‫ﻣﻄﻠﻮب ﻣﯽرﺳﺪ(‬
‫• ﻓﺎﺳﺪ ﺑﻮدن ﺳﯿﻤﺎن‬
‫• ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن آب ﻣﺼﺮﻓﯽ‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ‬
‫• ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﻣﻮاد اﻓﺰودﻧﯽ‬
‫• وﺟﻮد ﻣﻮاد ﻣﻀﺮ در داﻧﻪﻫﺎ )ﮔﻞ و ﻻي ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ(‬
‫‪ -3-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻨﺪي‬

‫• ﺧﺎرج ﺷﺪن ﺷﯿﺮه ﺑﺘﻦ از ﺑﯿﻦ درزﻫﺎ‬
‫• ﻣﻬﺎر ﻧﺸﺪن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ )ﺣﺮﮐﺖ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ و اﯾﺠﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮ زﯾﺎد در ﺷﮑﻞ ﺳﺎزه و…(‬
‫• رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدن اﺻﻮل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ )اﺷﺘﺒﺎه ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي در ﻧﺤﻮه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺘﻮﻧﻬﺎ‪،‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮارﻫﺎ و…(‬
‫‪ -4-4-11‬ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮدن ﺷﺮاﯾﻂ‬

‫• ﻣﺨﻠﻮط ﻧﺸﺪن ﮐﺎﻣﻞ ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫• ﺟﺎ دادن ﺑﺘﻦ در ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ ﭘﺲ از زﻣﺎن ﮔﯿﺮش ﺑﺘﻦ‬
‫• ﺟﺬب آب ﺑﺘﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻟﺐ )ﻣﺜﻼً در ﺗﻤﺎس ﺑﻮدن ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﺧﺎك(‬
‫• ﺑﺘﻦ رﯾﺰي در دﻣﺎي زﯾﺎد و ﯾﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺪون اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت اﯾﻤﻨﯽ‬
‫• ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدن ﻧﻮع وﯾﺒﺮه و اﻧﺠﺎم آن‬
‫• رﯾﺨﺘﻦ ﺑﺘﻦ از ارﺗﻔﺎع زﯾﺎد ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺪاﯾﯽ داﻧﻪﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮐﺮدن ﺑﺘﻦ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺒﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ وﯾﺒﺮه‬
‫• ﺗﻤﯿﺰ ﻧﺒﻮدن ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦرﯾﺰي ﻣﺜﻞ وﺟﻮد ﺗﮑﻪﻫﺎي ﻗﺎﻟﺐ و ﺧﺎك در ﻣﺤﻞ ﺑﺘﻦرﯾﺰي‬
‫)آﻣﺎده ﻧﺒﻮدن ﺳﻄﻮح ﺑﺘﻦ رﯾﺰي(‬
‫• ﺣﻤﻞ ﺑﺘﻦ در ﻓﻮاﺻﻞ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻃﻮري ﮐﻪ ﮔﯿﺮش ﺑﺘﻦ ﺷﺮوع ﺷﻮد‬
‫• اﺟﺮاي ﻧﺎﺻﺤﯿﺢ درزﻫﺎ‬
‫‪ -5-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت آﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‬
‫• آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻮن ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاد روﻏﻨﯽ‬
‫• زﻧﮓ زدﮔﯽ زﯾﺎد ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫• ﮐﻢ ﺑﻮدن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ )ﺑﻪ واﺳﻄﻪ درﺻﺪ زﯾﺎدﮐﺮﺑﻦ‪ ،‬ﻣﻨﮕﻨﺰ و ‪(...‬‬
‫• ﮐﻤﯽ ﻃﻮل ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﯽ )اورﻟﭗ(‬
‫• ﮐﻢ ﺑﻮدن ﻃﻮل ﮔﯿﺮداري ﯾﺎ ﻣﻬﺎري ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫• ﻧﺒﻮد ﻗﻔﻞ و ﺑﺴﺖ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎﻻت‬

‫• ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻢ ﺑﯿﻦ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﺑﻄﻮري ﮐﻪ ﺑﺘﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﺣﺘﯽ از ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮدن از ﺑﺴﺖ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺬار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﻋﺎﯾﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدن ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻃﺮح‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‬
‫• اﺟﺮا ﻧﮑﺮدن آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي ﻃﺒﻖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫• ﺗﻌﻮﯾﺾ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻗﺮار دادن ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻣﻌﺎدل ﺑﺪون رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺎت آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪاي‬
‫• ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﻮش و ﻧﺤﻮة ﺟﻮﺷﮑﺎري ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ از ﺟﻮش ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدن ﺷﻌﺎع ﺧﻤﻬﺎ‬
‫• ﺟﺎﺳﺎزي ﻗﻄﻌﺎت آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻤﯽ در داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬
‫‪ -6-4-11‬ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻄﻬﺎي ﺑﺘﻦ رﯾﺰي ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻮردﮔﯽ ﺑﺘﻦ و آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﮐﻠﺮﯾﺪي‬
‫• ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﯿﺪي‬
‫• ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﺳﻮﻟﻔﺎﺗﻪ‬
‫• ﺗﻤﺎسداﺷﺘﻦ ﺑﺘﻦ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻄﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ داﺋﻤﺎً در ﻣﻌﺮض ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻫﻤﮥ ﻣﻮارد ﺑﺎﻻ اﮔﺮ ﺳﯿﻤﺎن‪ ،‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‪ ،W/C‬ﻣﻮاد ﻣﻀﺎف ﻣﺼﺮﻓﯽ‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺸﻮد ﺑﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ زود ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺘﻦ و ﺧﻮردﮔﯽ ﺳﺮﯾﻊ آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻨﺠﺮ‬
‫‪ -7-4-11‬ﻣﺸﮑﻼت ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫‪ -5-11‬ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﺳﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ در‬
‫ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻗﺒﻞ ﻋﻨﻮان ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻋﺪم ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻻزم در ﺑﺮآورد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك‬
‫و ﺑﺎرﮔﺬارﯾﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﺪه ﻧﺸﺪه ﯾﺎ ﮐﻢ ﺗﺨﻤﯿﻦ زده ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ دﯾﻮار ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در اﯾﺠﺎد‬
‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎ اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫• ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﺣﻔﺎري در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﻮار‬
‫• ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور ﺗﺮاﻓﯿﮏ و ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردن ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
‫• ﻋﺒﻮر ﻟﻮﻟﻪ و ﺗﺄﺳﯿﺴﺎت از ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﻮار‬
‫• رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮔﯿﺎﻫﺎن و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻧﻘﺒﺎض ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
‫• اﯾﺠﺎد ﺗﺮﮐﻬﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﭘﺮ ﺷﺪن از آب‬
‫• اﻓﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار در اﺛﺮ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• آب ﺷﺴﺘﮕﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﻮار و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫• ﻟﻐﺰش ﮐﻠﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻗﺮارﮔﯿﺮي در ﺷﯿﺐ ﯾﺎ وﺟﻮد ﻻﯾﻪاي ﺿﻌﯿﻒ در ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﻟﻐﺰش ﺳﻄﺤﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺪﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﻻﯾﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﯾﺎ ﻗﺮارﮔﯿﺮي دﯾﻮار در ﺷﯿﺐ‬
‫• دوران دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه ﺣﻮل ﻣﺤﻞ ﻣﻬﺎر‪ ،‬ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﻖ ﻣﺪﻓﻮن ﺳﭙﺮ‬
‫• ﺗﺪاﺧﻞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺮك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ ﺳﭙﺮﻫﺎ و ﻣﻨﻄﻘﮥ ﻣﻘﺎوم ﺟﻠﻮي ﻣﻬﺎر در دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه‬
‫‪ -6-11‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬

‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﯾﺎ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ در ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮑﺴﺖ دﯾﻮار از ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮑﯽ و‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري ﮔﺮدد ‪:‬‬
‫• ﻧﺒﻮد دﻗﺖ در ﺑﺮآورد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ و ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي ﺧﺎك‬
‫• وﻗﻮع ﻟﻐﺰش ﺑﺮﺷﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار ﻣﯽﺷﻮد‬

‫• وﻗﻮع ﻟﻐﺰش ﻋﻤﯿﻖ در ﻻﯾﮥ ﺿﻌﯿﻒ در ﻋﻤﻘﯽ از ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﯾﺨﺰدﮔﯽ ﺧﺎك و ذوب ﺷﺪن آن و اﻓﺰاﯾﺶ رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎرﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺣﺠﻤﯽ در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻃﻮﺑﺖ )ﺗﻮرم و اﻧﻘﺒﺎﺿﻬﺎي ﻣﺘﻮاﻟﯽ(‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﯾﺎ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• اﯾﺠﺎد ﺗﺮﮐﻬﺎي اﻧﻘﺒﺎﺿﯽ در ﺧﺎك ﺟﻠﻮي ﭘﻨﺠﻪ و ﻋﺪم اﺗﺼﺎل ﺑﻪ دﯾﻮار و اﯾﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري‬
‫• ازدﯾﺎد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ در اﺛﺮ ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫• وﺟﻮد درز و ﺷﮑﺎف در ﺳﻨﮓ ﮐﻒ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﯽﺷﻮد‬
‫• ﻟﻐﺰش در اﺛﺮ وﺟﻮد درز و ﺷﮑﺎف در ﺳﻨﮓ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﻟﻐﺰش در ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﺑﺪﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺻﻔﺤﺎت ﻟﻐﺰﺷﯽ در رﺳﻬﺎي ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻤﯿﺮي زﯾﺎد‬
‫• وﻗﻮع ﭘﺪﯾﺪة رواﻧﮕﺮاﯾﯽ در ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• ﻧﺸﺴﺖ ﺧﺎﮐﻬﺎي رﺳﯽ ﻧﺮم )ﺣﺘﯽ اﮔﺮ در زﯾﺮ ﺳﭙﺮﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ(‬
‫• رﺷﺪ ﮔﯿﺎﻫﺎن درون ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ‬
‫• اﻓﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎﮐﻬﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه در اﺛﺮ اﯾﺠﺎد ﮐﺮﻧﺸﻬﺎي ﺗﻨﺎوﺑﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫• ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از اﻣﻮاج‬
‫• ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺸﺘﯿﻬﺎ‪ ،‬ﻗﺎﯾﻘﻬﺎ و ﺗﻮدهﻫﺎي ﯾﺨﯽ ﺑﻪ دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ‬
‫• ﻧﺸﺴﺖ ﺧﺎك در اﻃﺮاف ﻣﻬﺎر زﻣﯿﻨﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه‬
‫• اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ ﻣﻬﺎر ﻣﺪﻓﻮن در زﻣﯿﻦ در دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه در اﺛﺮ‬
‫ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر‬
‫‪ -7-11‬ﺗﺮاوش آب و ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺻﺤﯿﺢ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و اﮔﺮ در‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻧﮕﯿﺮﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻠﺖ اﯾﺠﺎد ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ اﺿﺎﻓﯽ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﺳﺎزه دﯾﻮار ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردﮔﯽ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻓﯿﻠﺘﺮ ﻫﻨﮕﺎم اﺟﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫• آﻟﻮده ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ‬
‫• ﺳﻤﻨﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ‬
‫• ﻫﺠﻮم ﮔﻞ و ﻻي ﺑﻪ دورن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ و ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﯿﻼﺑﻬﺎ و ﺑﺎرﺷﻬﺎي اﺗﻔﺎﻗﯽ‬
‫• ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻟﻮﻟﻪ ﺷﮑﺎفدار زﻫﮑﺶ‬
‫• داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﯿﻠﺘﺮ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﺴﺘﻪ ﺷﺪن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﯾﺎ ﻧﺒﻮد زﻫﮑﺸﯽ آب‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫• آﺳﯿﺐ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ ﺣﯿﻦ ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﻮﯾﮋه‬
‫در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮدن از ﻻﯾﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪه در اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ‬
‫• آﺳﯿﺐ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ زﻫﮑﺶ ﻃﻮﻟﯽ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در زﯾﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫• رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮔﯿﺎﻫﺎن درون ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ و ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ و ﻣﺴﺪود ﮐﺮدن ﻣﺴﯿﺮ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ آب‬
‫• ﻫﺠﻮم آب ﮔﻞ آﻟﻮد از ﻃﺮﯾﻖ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ ﻋﺮﺿﯽ از ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺟﻤﻊ‬
‫ﺷﺪن آب در ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
‫• آﺳﯿﺐ دﯾﺪن ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎﻻت در ﭘﯽ ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬
‫• ﺷﮑﺴﺘﻦ اﺗﺼﺎﻻت ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻟﻮﻟﻪ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫• ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻓﯿﻠﺘﺮ در اﺛﺮ اﯾﺠﺎد آﺷﯿﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻧﻮران )ﺑﻮﯾﮋه از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻋﺮﺿﯽ ﺧﺮوﺟﯽ(‬
‫• ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﯽ ﭘﺘﻮي ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ در ﭘﯽ ﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ‬
‫• ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ درز و ﺷﮑﺎفﻫﺎي ﺳﻨﮓ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫• از ﺑﯿﻦرﻓﺘﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺰرﯾﻖ ﺷﺪه در درز و ﺷﮑﺎﻓﻬﺎيﺳﻨﮓ و ﯾﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﻧﮑﺮدن ﻣﻄﻠﻮب ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫• ﭘﺎره ﺷﺪن واﺗﺮاﺳﺘﺎپ )در ﺻﻮرت اﺳﺘﻔﺎده( ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺪم ﮐﯿﻔﯿﺖ ﯾﺎ ﻧﺸﺴﺖ ﻧﺴﺒﯽ‬
‫• از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﭘﺘﻮي ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ )در ﺻﻮرت وﺟﻮد( ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ‬
‫• آب ﺷﺴﺘﮕﯽ در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ و وﻗﻮع ﭘﺪﯾﺪه وﮔﺎب ﯾﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ آن‬
‫• ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ )در ﺻﻮرت وﺟﻮد( ﯾﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮردﮔﯽ آن در اﺛﺮ‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫‪ -8-11‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯿﻬﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ در ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ دو ﺑﺮرﺳﯽ آﻣﺎري ﻣﻨﺸﺄ ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ‬
‫ﺑﺮﺷﻤﺮد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎك رس ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﯾﺎ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫ب‪ -‬ﻃﺮاﺣﯽ و ﯾﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺎدرﺳﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺸﯽ‬
‫پ‪ -‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻏﻠﻂ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬
‫ت‪ -‬ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل ﺻﺤﯿﺢ در اﺟﺮاي دﯾﻮار‬
‫ث‪ -‬اﻋﻤﺎل ﺑﺎرﮔﺬارﯾﻬﺎي اﺗﻔﺎﻗﯽ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺑﻮﯾﮋه در اﺟﺮا ﺷﮑﻠﻬﺎي ‪ 1-11‬و ‪2-11‬‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ دو ﺑﺮرﺳﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺎﯾﻪ‬

‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﯾﺎ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ‬
‫‪%25‬‬ ‫ﺑﻮدن ﺳﯿﺴﺘﻢ زﻫﮑﺶ‬
‫‪%33‬‬
‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي‬ ‫‪%3‬‬
‫‪%10‬‬
‫ﺑﯽ دﻗﺘﯽ در ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫‪%10‬‬ ‫‪%19‬‬
‫ﺑﺪ اﺟﺮا ﺷﺪن ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺎزهاي ﺗﯿﻐﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -1-11‬ﺗﺠﺎرب آﻣﺎري ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮرد ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ ﺑﺘﻨﯽ )‪(82‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ :‬رس‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ :‬ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬رس‬
‫ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪%24‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ :‬رس‬
‫‪%43‬‬
‫ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺷﻦ و ﺳﻨﮓ‬
‫‪%8‬‬
‫‪%8‬‬
‫‪%17‬‬
‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ :‬ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬رس‬ ‫ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪ :‬ﻣﺎﺳﻪ و ﺷﻦ‬
‫ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‪ :‬رس‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2-11‬ﺗﺠﺎرب آﻣﺎري ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده در ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي‬
‫ﺣﺎﯾﻞ )‪(83‬‬
‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮاﺟﻊ‬-1 ‫ﺿﻤﯿﻤﻪ‬
1. Bowles, J.E. 1996. Foundation analysis and design. 5th edn.,

McGraw Hill Book Company, New York.
2. Das, B.M. 1995 Principles of Foundation Engineering., 3rd Edn.,

PWS Publishing Company, Boston, USA.
3. Tschebotarioff, G.P. 1962. Retaining structures. Ch. 5 in

Foundation Engineering, Ed. G.A. Leonards, McGraw-Hill, New
York.
4. Huang, T. 1997. Mechanical behavior of interconnected

concrete-block retaining wall. Journal of Geotechnical and
Geoenvironmental Engineering. 123(3), pp 197-203.
5. Sreekantiah, H.R. 1997. Prediction of stress-strain in reinforced

earth retaining wall. Proceedings 14th International Conference
on Soil Mechanics and Foundation Engineering, New Delhi,
Vol. 2, pp 1249-1252.
6. Rowe, K., and Ho, S.K. 1998. Horizontal deformation in

reinforced soil walls. Canadian Geotechnical Journal, 35, pp
312.-327.
7. Tatsuoka, F., Koseki, J., and Tateyama, M. 1995. Performance of

geogrid-reinforced soil retaining wall during the Great Hanshin-
Awaji Earthquake. January 17, 1995. Proceedings Earthquake
Geotechnical Engineering, Ed. K. Ishihara, Japan, pp 55-62.
8. Tateyama, M., Tatsuoka, F., Koseki, J., and Horii, K. 1995.

Damage to soil retaining walls for railway embankments during
the Great Hanshin-Awaji Earthquake. January 17, 1995.
Proceedings Earthquake Geotechnical Engineering, Ed. K.
Ishihara, Japan, pp 49-54.
9. Allman, M.A., and Simundic, G. 1998. Testing of retaining wall

constructed of waste tires. Proceedings of Environmental
Geotechnics, Ed. S. Seco e Pinto, Lisbon, Portugal, Vol. 2, pp
655-660.
10. Perrin, J., Khizardjian, J.P., and Coulet, C. 1997. Reemploi de

pneumatiques usages en remblais alleges (in French), pp 749-
754.
11. Garga, V.K., and O’shaughnessy, V. 2000. Tire-reinforced

earthfill. Part 1: Construction of a test fill, performance, and
retaining wall design. Canadian Geotechnical Journal, 37, pp 75-
96.
12. Garga, V.K., and O’shaughnessy, V. 2000. Tire-reinforced

earthfill. Part 3: Environmental assessment. Canadian
Geotechnical Journal, 37, pp 117-131.
13. Foose, J., Benson, H., and Bosscher, J. 1996. Sand reinforced
with shredded waste tires. Journal of Geotechnical Engineering.
122(9), pp 760-767.
14. Gray, D.H., and Ohashi, H. 1983. Mechanics of fiber reinforced
in sands. Journal of Engineering, ASCE, 109(3), pp 335-353.
15. Maher, M.H., and Gray, D.H. 1990. Static response of sands
reinforced with randomly distributed fibers. Journal of
Geotechnical Engineering, ASCE, 116(11), pp 1661-1677.
16. Showbridge, E., and Sitar, N. 1990. Deformation-based model

for reinforced sands. Journal of Geotechnical Engineering,
ASCE, 116(7), pp 1153-1170.
17. Benson, H., and Khire, V. 1994. Reinforcing sand with strips of
reclaimed high-density polyethylene. Journal of Geotechnical
Engineering, ASCE, 120(5), pp 838-855.
18. Wu, W.Y., Benda, C.C., and Cauley, R.F. 1997. Triaxial
determination of shear strength of tire chips. Journal of
Geotechnical and Geoenvironmental Engineering. 123(5), pp
479-482.
19. Bosscher, P.J., Edil, T.B., and Kuraoke, S. 1997. Design of

highway embankments using tire chips. Journal of Geotechnical
and Geoenvironmental Engineering. 123(4), pp 295-304.
20. Humphrey, D.N., and Nickels, W.L. 1997. Effect of tire chips
as lightweight fill on pavement performance. Proceedings 14th
International Conference on Soil Mechanics and Foundation
Engineering, New Delhi, pp 1617-1620.
21. Nightingale, D.E.B., and Green, W.P. 1997. An unsolved

riddle: Tire chips, two roadbeds, and spontaneous reactions.
Testing soil mixed with waste or recycled materials, ASTM,STP
1275, M.A. Wasemille, K.B. Hoddinott Eds., pp 265-285.
22. Lee, J.H., Salgado, R., Bernal, A., and Lovell, C.W. 1999.
Shredded tires and rubber-sand as lightweight backfill. Journal
of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering. 125(2), pp
132-141.
23. Ghazavi, M. and Amel-Sakhi, M. 2005. Influence of optimized

tire shreds on shear strength parameters of sand. International
Journal of Geomechanics, ASCE, Vol. 5, No. 1, pp. 58–65.
24 Juran, I., Baudrand, G., Farrag, K., and Elias, V. 1990.

Kinematic limit analysis for design of soil-nailed structures.
Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, 116(1), pp 54-72.
25. Kim, D., Juran, I., Nasimov, R., and Drabkin, S. 1995. Model
study on failure mechanism of soil-nailed structure surcharge
loading. Geotechnical Testing Journal, 18(4), pp 421-430.
26. Shiu, Y.K., Yung, P.C., and Wong, C.K. 1997. Design,
construction and performance of a soil nailed excavation in
Hong Kong. Proceedings 14th International Conference on Soil
Mechanics and Foundation Engineering, New Delhi, pp 1339-
1342.
27. Meyerhof, G.G. 1970. Safety factors in soil mechanics.

Canadian Geotechnical Journal, 7(4), pp. 349-355.
28. Meyerhof, G.G. 1982. Limit states in geotechnical engineering.

Structural Safety Journal, Vol. 1, pp. 67-71.
29. USACE (1994b). Design of sheet pile walls. Engineer Manual,

U.S. Army Corps of Engineers, EM 1110-2-2504, Washington
D.C.
30. ASTM D1586-84. 1984. Standard method for penetration test

and split-Barrel sampling of soils, (reapproved 1984), Annual
book of ASTM Standards, 1991, Vol. 04.08, pp. 232-236.
31. Liao, S.S.C., and Whitman, R.V. 1986. Overburden correction

factors for sand. Journal of Geotechnical Engineering, ASCE,
112(3), pp. 373-377.
32. ASTM D3441-86. 1986. Standard test method for deep, quasi-
static, cone and friction-cone penetration tests of soil,
(reapproved 1986). Annual book of ASTM Standards, 1991, Vol.
04.08, pp. 439-444.
33. Robertson, P.K. and Campanella, R.E. 1983. Interpretation of

cone penetration tests. Canadian Geotechnical Journal, 20(4), pp.
718-733.
34. Amar, S., Clarke, B.G.F., Gambin, M.P., and Orr, T.L.L. The
application of pressuremeter test results to foundation design in
Europe, Part 1. A state-of-the-art report by the ISSMFE

European Technical Committee on Pressuremeters, Balkema,
Rotterdam.
35. CGS (Canadian Geotechnical Society). 1992. Canadian

Foundation Engineering Manual. 3rd Edn.
36. ASTM D-2573-72. 1978. Standard test method for field vane
shear test in cohesive soil. Annual Book of ASTM Standards,
1991, Vol. 04.08, pp. 330-332.
37. Aas, G., Lacasse, S., Lunne, I., and Hoeg, K. 1986. Use of in-
situ tests for foundation design in clay. Proceedings 14th In-Situ
’86, American Society of Civil Engineers, pp. 1-30.
38. ASTM D1194-72. 1987. Bearing capacity of soil for static load
and spread footings. Annual Book of ASTM Standards, 1991,
Vol. 04.08.
39. Fang, Y., Chen, J., and Chen, C. 1997. Earth pressures with
sloping backfill. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental
Engineering. 123(3), pp 250-259.
40. Ortiz, L.A., Scott, R.F., and Lee, J. 1983. Dynamic centrifuge
testing of cantilever retaining wall. Earthquake Engineering and
Structural Dynamics, Vol. 11, pp 251-268.
41. TSPHFJ 1991. Technical Standards for Port and Harbour

Facilities in Japan. The Overseas Coastal Area Development
Institute of Japan, Ministry of Transport, Japan.
42. Whitlow, R. 1990. Basic Soil Mechanics. 2nd Edn., Longman
Scientific & Technical, UK.
43. USACE 1994a. Retaining and flood walls. U.S. Army Corps of
Engineers, No. 4, ASCE Press, ASCE, New York.
44. Jaky, J. 1944. The coefficient of earth pressure at rest. Journal

of the Society of Hungarian Architects and Engineers, Vol. 7, pp.
355-358.
45. Clayton, C.R.I., Militistky, J., and Woods, R.I. 1993. Earth
pressure and earth-retaining structures. 2nd Edn., Blackie
Academic & Professional, Glasgow, UK.
46. Ingold, T.S. 1979a. Retaining wall performance during

backfilling. Journal of geotechnical Engineering, ASCE,
105(GT5), pp. 613-626.
47. Ingold, T.S. 1979b. The effect of compaction on retaining

walls. Geotechnique, 28(3), pp. 265-283.
48. BS 8002 1994. Code of practice for earth retaining structures.

British Standards Institution, UK.
49. Coduto, D.P. 1999. Geotechnical Engineering, Principles and

Practices. Prentice-Hall, Inc. NJ, USA.
50. Neelakantan, G., Budhu, M., and Richards Jr, R. 1990.

Mechanics and performance of a tied-back wall under seismic
loads. Earthquake Engineering and Structural Dynamics, Vol.
19, pp 315-331.
51. USDN (Department of the Navy, Naval Facilities Engineering

Commands). 1982. Foundations and earth structures, Design
manual 7-2, NAVAC DM-7.2, Alexandria, VA.
52. Mononobe, N. 1924. Considerations on vertical earthquake

motion and relevant vibration problems. Journal of Japan Society
of Civil Engineers, 10(5), pp. 1063-1094.
53. Whitman, R.V., and Christian, J.T. 1990. Seismic response of

retaining structures. Proceedings Symposium Seismic Design for
World Port 2020, Port of Los Angeles, CA, pp. 427-452.
54. Seed, H.B., and Whitman, R.V. 1970. Design of earth retaining
structures for dynamic loads. Proceedings, Specialty Conference
on Lateral Stresses in the Ground and Design of Earth Retaining
Structures, ASCE, pp. 103-147.
55. Prakash, S., and Saran, S. 1966. Static and dynamic earth
pressure behind retaining walls. Proceedings, 3th Symposium on
Earthquake Engineering, Roorkee, India, Vol. 1, pp. 277-288.
56. Saran, S., and Prakash, S. 1968. Dimensionless parameters for

static and dynamic earth pressure on retaining walls. Indian
Geotechnical Journal, Vol. 7, pp. 295-310.
57. Amano, R. Azuma, H., and Ishii, Y. 1956. Aseismic design of

walls in Japan. Proceedings 1st World Conference on
Earthquake Engineering, San-Fransisco, pp. 17-32.
58. Matsuzawa, H., Ishibashi, I., and Kawamura, M. 1985.

Dynamic soil and water pressures of submerged soils. Journal of
geotechnical Engineering, ASCE, 111(10), pp. 1161-1176.
59. Westergaard, H.M. 1933. Water pressure on dams during

earthquakes. Transactions, ASCE, Vol. 98, pp. 418-433.
60. Ebeling, R.M., and Morison Jr, E.E. 1992. The seismic design
of waterfront retaining structures. US Naval Civil Engineering
Laboratory, Port Hueneme, CA. Technical Report ITL-92-11,
NCEL TR-939.
61. PIANC. 2001. Seismic design guidelines for port structures.

Working Group No. 34 of the Navigation Commission
International Navigation Association, Balkema Publishers.
62. Noda, S., Uwabe, T., and Chiba, T. (1975). Relation between
seismic coefficient and ground acceleration for gravity quay
walls. Report of the Port and Harbour Research Institute, Vol.
14, No. 4, pp 67-111, (as reported by PIANC 2001).
63. Kitajima, S., and Uwabe, T. 1979. Analysis on seismic damage

in anchored sheet piling bulkheads. Report of the Port and
Harbour Research Institute, Vol. 18, No. 1, pp 67-130, (as
reported by PIANC 2001).
64. NRC (National Research Council). 1985. Liquefaction of soils

during earthquakes. National Academy Press, Washington, DC,
240 p.
65. Whitman, R. and Liao, S. 1985. Seismic design of retaining

walls. Miscellaneous Paper GL-85-1, US Army Engineer
Waterways Experiment Station, Vicksburg, MS.
66. Richards, R. and Elms, D. 1979. Seismic behaviour of gravity

retaining walls. Journal of geotechnical Engineering, ASCE, 105
(GT4), pp. 449-464.
67. Richards Jr, R., Elms, D.G., and Budhu, M. (1993) Seismic
bearing capacity and settlements of foundations. Journal of
Geotechnical Engineering, ASCE, Vol. 119, No. 4, pp 662-674.
68. Dormieux, L., and Pecker, A. 1995 Seismic bearing capacity of

foundations on cohesionless soil. Journal of Geotechnical
Engineering, ASCE, Vol. 121, No. 3, pp 300-303.
69. Soubra, A.H. 1999. Upper-bound solutions for bearing capacity

of foundations. Journal of Geotechnical and Geoenvironmental
Engineering, ASCE, Vol. 125, No. 1, pp 59-68.
70. Sarma, S.K. 1999. Seismic bearing capacity of shallow footings

adjacent to slope. Proceedings Earthquake Geotechnical
Engineering, Ed. Seco e Pinto, pp 309-313.
71. Vesic, A.S. 1973. Analysis of ultimate loads of shallow

foundations. Journal of Soil Mechanics and Foundation Division,
ASCE, Vol. 99, No. SM1, pp. 45-73.
72. Cernica, J.N. Geotechnical Engineering: Foundation Design,

John Wiley & Sons Inc., USA.
73. Duncan, J.M., and Buchignani, A.L. 1976. An engineering

manual for settlement studies. Department of Civil Engineering,
University of California, Berkeley, CA.
74. USACE. 1999. Guidelines on ground improvement for

structures and facilities. US Army Corps of Engineers, ETL
1110-1-185, Washington D.C.
75. AASHTO (American Associatibson of State Highway and

Transportation Officials) 1996. Standards specifications for
highway bridges. 16th Edn.
.‫ ﭼﺎپ اول‬،‫ ﻧﺎﺷﺮ ﻣﻮﻟﻒ‬،(‫ ﻃﺮاﺟﯽ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ )ﺟﻠﺪ دوم‬.1370 .‫ ش‬،‫ ﻃﺎﺣﻮﻧﯽ‬.76
‫ اﻧﺘﺸـﺎرات ﺟﻬـﺎد‬،‫ ﭼـﺎپ اول‬.‫ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﻃﺮاﺣـﯽ ﺳـﺎزهﻫـﺎي ﺑـﺘﻦ آرﻣـﻪ‬.1368 .‫ م‬.‫ ا‬،‫ ﮐﯽﻧﯿﺎ‬.77
.‫داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ اﺻﻔﻬﺎن‬
.‫ ﭼﺎپ اول‬،‫ ﻧﺎﺷﺮ راﻫﺎن‬،(‫ ﺑﺘﻦ ﺳﺎزي ﻋﻤﻠﯽ )ﺗﺮﺟﻤﻪ‬.1362 .‫ ه‬،‫ و ﭘﺎزوش‬،‫ م‬،‫ زرﯾﻮﻧﯽ‬.78
،‫ ﻧﺎﺷﺮ دﻓﺘﺮ ﻓﻨـﯽ اﺳـﺘﺎﻧﺪاري ﯾـﺰد‬.‫ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژي و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺘﻦ‬.1374 .‫ د‬،‫ ﻣﺴﺘﻮﻓﯽﻧﮋاد‬.79
.‫ﭼﺎپ اول‬
‫ و ﺗﻔﺴــﯿﺮ‬ACI-318-95 ‫ ﺗﺮﺟﻤــﻪ آﺋــﯿﻦ ﻧﺎﻣــﻪ ﺳــﺎزهﻫــﺎي ﺑــﺘﻦ آرﻣــﻪ‬.1377 .‫ م‬،‫ ﻧﻘﯿــﻪ‬.80

.‫ ﭼﺎپ دوم‬،‫ اﻧﺘﺸﺎرات ارﮐﺎن‬..ACI318R-95
81. JRA (Japan Road Associatibson). 1990. Specifications for

highway bridges. Part V: Seismic Design, published by JRA.
82. Tcheng, Y., and Iseux, J. 1972. Essais de butee en vraie

grandeur et constraints engendress par une surcharge
rectangulaire sur un mur vertical. Proceedings 5th European
Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering,
Madrid< Spain.
83. Ireland, H.O. 1964. Design and construction of retaining walls.

Design of Structures to Resist Earth Pressure, Soil Mechanics
Lecture Series, Department of Civil Engineering, Illinois
Institute of Technology, Chicago, IL.
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ - 2‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻋﻼﺋﻢ‬
‫‪c‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك‬

‫‪SPT‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪UU‬‬ ‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه‬
‫‪CU‬‬ ‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه‬
‫‪CD‬‬ ‫ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه‬
‫‪PI‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ )ﻧﺸﺎﻧﻪ( ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪cu‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه‬
‫‪su‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه‬
‫‪LL‬‬ ‫ﺣﺪ رواﻧﯽ‬
‫‪PL‬‬ ‫ﺣﺪ ﺧﻤﯿﺮي‬
‫‪St‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ‬
‫‪Dr‬‬ ‫ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺴﺒﯽ )ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﯽ(‬
‫‪e‬‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻼء)ﺗﺨﻠﺨﻞ(‬
‫‪emax‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﺨﻠﺨﻞ‬
‫‪emin‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺨﻠﺨﻞ‬
‫‪c′‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه‬
‫‪φ′‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه‬
‫‪ρd‬‬ ‫ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ‬
‫‪ρd max‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺧﺎك‬
‫‪ρd min‬‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺧﺸﮏ ﺧﺎك‬
‫‪GW‬‬ ‫ﺷﻦ ﺧﻮب داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪GP‬‬ ‫ﺷﻦ ﺑﺪ داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪GM‬‬ ‫ﺷﻦ ﻻيدار‬

‫‪GC‬‬ ‫ﺷﻦ رسدار‬
‫‪SW‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ ﺧﻮب داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪SP‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ ﺑﺪ داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه‬
‫‪SM‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ ﻻي دار‬
‫‪SC‬‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ رس دار‬
‫‪ML‬‬ ‫ﻻي ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي ﮐﻢ‬
‫‪CL‬‬ ‫رس ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي ﮐﻢ‬
‫‪OL‬‬ ‫ﺧﺎك آﻟﯽ ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي ﮐﻢ‬
‫‪MH‬‬ ‫ﻻي ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي زﯾﺎد‬
‫‪CH‬‬ ‫رس ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي زﯾﺎد‬
‫‪OH‬‬ ‫ﺧﺎك آﻟﯽ ﺑﺎ ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺧﻤﯿﺮي زﯾﺎد‬
‫‪Pt‬‬ ‫ﺗﻮرب و ﺧﺎﮐﻬﺎي آﻟﯽ‬
‫‪PMT‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮ ﻣﺘﺮ‬
‫‪N‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫‪Nfield‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺪ ﺳﺖ آﻣﺪه از ﺳﺎﯾﺖ‬
‫‪E‬‬ ‫اﻧﺮژي‬
‫‪N1 = N ′‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﻗﺎﺋﻢ ﻣﺆﺛﺮ‬
‫‪CN‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻋﺪد ‪ N‬ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻗﺎم ﻣﻮﺛﺮ‬
‫‪σ′vo‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﺆﺛﺮ ﻗﺎﺋﻢ در ﻣﺤﻞ‬
‫‪η1‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ اﻧﺮژي در‪SPT‬‬
‫‪η2‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي ﻃﻮل ﻣﺘﻪ ﺣﻔﺎري در‪SPT‬‬
‫‪η3‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي وﺟﻮد ﻟﻮﻟﻪ داﺧﻠﯽ در ‪SPT‬‬
‫‪η4‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي ﻗﻄﺮ ﮔﻤﺎﻧﻪ در ‪SPT‬‬
‫‪N ′70‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻗﺎﯾﻢ ﻣﻮﺛﺮ و اﻧﺮژي ﻣﺒﻨﺎي ‪ 70‬درﺻﺪ‬
‫‪N60‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ اﻧﺮژي ‪ 60‬درﺻﺪ‬
‫‪N50‬‬ ‫ﻋﺪد ﻧﻔﻮذ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ اﻧﺮژي ‪ 50‬درﺻﺪ‬
‫‪CU‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ ﺧﺎك‬
‫‪patm‬‬ ‫ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﺮ‬
‫‪pa‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫‪qu‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺗﮏ ﻣﺤﻮري ﺧﺎك‬
‫‪qc‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎك در ﻧﻮك ﻣﺨﺮوط در‪CPT‬‬
‫‪Nk‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺨﺮوط در ‪CPT‬‬
‫‪po‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺳﻠﻮل در آﻏﺎز ﺑﺨﺶ اﻻﺳﺘﯿﮏ در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪pf‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺳﻠﻮل در اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ اﻻﺳﺘﯿﮏ در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪vo‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﺳﻠﻮل در آﻏﺎز ﺑﺨﺶ اﻻﺳﺘﯿﮏ در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪vf‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﺳﻠﻮل در اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺨﺶ اﻻﺳﺘﯿﮏ در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪vc‬‬ ‫ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺘﻮرم ﺷﺪن در در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪G‬‬ ‫ﻣﺪ ل ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك‬
‫‪vm‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺠﻢ ﺳﻠﻮل ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻻﺳﺘﯿﮏ‬
‫‪GM‬‬ ‫ﻣﺪول ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻨﺎرد‬
‫‪µs‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن‬
‫‪µ ′s‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺧﺎك درﺣﺎﻟﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه‬
‫‪v‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﺣﻔﺮه در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪p‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺣﻔﺮه در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪pl‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺣﺪي در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪EM‬‬ ‫ﻣﺪول ﻣﻨﺎرد‬
‫‪p′ho‬‬ ‫ﻓﺸﺎر اﻓﻘﯽ ﻣﻮﺛﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن در آزﻣﺎﯾﺶ ﭘﺮﺳﯿﻮﻣﺘﺮ‬
‫‪T‬‬ ‫ﻟﻨﮕﺮ ﭘﯿﭽﺸﯽ در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‬

‫‪h‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﭘﺮه در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‬
‫‪d‬‬ ‫ﭘﻬﻨﺎي ﭘﺮه در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‬
‫‪λ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﻧﺸﺪه در آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮش ﭘﺮه‬
‫‪D‬‬ ‫ﻋﻤﻖ ﭘﯽ‬
‫‪Df‬‬ ‫ﻋﻤﻖ ﭘﯽ‬
‫‪Dw‬‬ ‫ﻋﻤﻖ آب از ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫‪Do‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮ‬
‫‪Di‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮ‬
‫‪Ar‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫‪Lr‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺘﺨﺮاج در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي‬
‫‪Cw‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي در آزﻣﺎﯾﺶ ﺻﻔﺤﻪ‬
‫‪H‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮﻫﺎي ﭘﺎﺷﻨﻪ دار‬
‫‪Ka‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك‬
‫‪Ko‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن‬
‫‪Pp‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم‬
‫‪γ‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺧﺎك‬
‫‪pa‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫‪zo‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻋﻤﻖ ﺗﺮك ﮐﺸﺸﯽ‬
‫‪q‬‬ ‫ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪α‬‬ ‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ‬
‫‪ηa‬‬ ‫اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﺮك‬
‫‪ηp‬‬ ‫اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺢ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺧﺎك ﺑﺎ اﻓﻖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم‬
‫‪θ‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﻣﺘﺪاد وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ‬
‫‪β‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﻣﺘﺪاد وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ ﺟﻬﺖ اﻓﻘﯽ‬

‫‪δ‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫‪γeq‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻌﺎدل‬
‫‪Pa‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﺤﺮك وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪Pp‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم وارد ﺑﺮ واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪h‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪cw‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫‪σv‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ‬
‫‪φd‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪه ﺧﺎك‬
‫‪cd‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪه ﺧﺎك‬
‫‪SMF‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺎري ﺷﺪن ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬
‫‪W‬‬ ‫وزن ﮐﻞ ﮔﻮه )ﺷﺎﻣﻞ آب(‬
‫‪V‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺑﺮ ﮔﻮه‬
‫‪Vmax‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺑﺮ ﮔﻮه‬
‫‪U‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﮐﻨﺶ ﯾﺎ ﻧﯿﺮوي ﺷﻨﺎوري ﮐﻪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻟﻐﺰش ﮔﻮه وارد ﻣﯽﺷﻮد‬
‫‪L‬‬ ‫ﻃﻮل ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪HL‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ اﻓﻘﯽ وارد ﺑﺮ ﮔﻮه از ﻃﺮف ﭼﭗ‬
‫‪HR‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺧﺎرﺟﯽ اﻓﻘﯽ وارد ﺑﺮ ﮔﻮه از ﻃﺮف راﺳﺖ‬
‫‪C1‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ ηa‬و ‪ηp‬‬
‫‪C2‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ ηa‬و ‪ηp‬‬
‫‪ K1‬و ‪KC‬‬ ‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ z0‬در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪S‬‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﯾﺎﻓﺘﻦ در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪γadd‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﺎك در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪Kc‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪KV‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎر در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر در روش ﮔﻮهﻫﺎ‬
‫‪Kb‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻏﻮﻃﻪوري ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر در روش ﮔﻮه‬
‫‪OCR‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻤﯽ‬
‫‪(Ko)NC‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺳﮑﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎك ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪(Ko)OC‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺳﮑﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎك ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪(Ko) α‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺳﮑﻮن ﺑﺮاي ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺷﯿﺐ دار‬
‫‪σx‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك ﻧﺎﺷﯽ ازﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪BS‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ‬
‫‪Q‬‬ ‫ﺳﺮﺑﺎر ﻗﺎﺋﻢ )ﺧﻄﯽ ﯾﺎ ﻧﻘﻄﻪ اي(‬
‫‪ A2‬و ‪A1‬‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﮐﻤﮑﯽ در ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪m1‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺮوع ﻣﺤﻞ وارد ﺷﺪن ﺳﺮﺑﺎر ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﻣﺤﺪود از ﻟﺒﻪ دﯾﻮار‬
‫‪m2‬‬ ‫ﻃﻮل ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻮاري ﻣﺤﺪود وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ R2‬و ‪R1‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ دو ﻟﺒﻪ ﺳﺮﺑﺎر وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﯿﻨﯽ در اﻣﺘﺪاد ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪Ksl‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﺧﻄﯽ‬
‫‪Nsl‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﺧﻄﯽ‬
‫‪Ksp‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫‪Nsp‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺳﺮﺑﺎر ﻧﻘﻄﻪاي‬
‫‪P‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻏﻠﺘﮏ‬
‫‪p′hm‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺧﺎك ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺮاﮐﻢ‬
‫‪γ′‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻏﻮﻃﻪ ور )ﻇﺎﻫﺮي( ﺧﺎك‬
‫‪Kh‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪Kv‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﻗﺎﺋﻢ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪g‬‬ ‫ﺷﺘﺎب ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﯿﻦ‬
‫‪ψ‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﯾﻨﺮﺳﯽ ﻟﺮزه اي ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪γsat‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص اﺷﺒﺎع ﺧﺎك‬

‫‪Ke‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ زﻟﺰﻟﻪ ﻣﻌﺎدل ﻃﺮح‬
‫‪Kt‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺣﺪي زﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ از روﺷﻬﺎي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺒﻪ اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻟﺮزهاي وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫‪ N ′ac‬و ‪Nac‬‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ وزن و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫‪ Naγ‬و ‪Naγ‬‬
‫‪n‬‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﮐﻤﮑﯽ و ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ )‪z0/(H-z0‬‬
‫‪Hw‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع آب در اﻣﺘﺪاد دﯾﻮار ﻧﮕﻬﺒﺎن‬
‫*‪N‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺘﺎب ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫‪Pw‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب‬
‫‪pwd‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آب‬
‫‪ Uinertia‬ﯾﺎ ‪Pwd‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ آب‬
‫‪Ustatic‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب وارد ﺑﺮ دﯾﻮار در ﺑﺎﻻ دﺳﺖ‬
‫‪Upool‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻫﯿﺪرواﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ آب وارد ﺑﺮ دﯾﻮار در ﭘﺎﺋﯿﻦ دﺳﺖ‬
‫‪Ushear‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ وارد ﺑﺮ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار‬
‫‪Ub‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ آب وارد ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار‬
‫‪∆U‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ وارد ﺑﺮ ﮐﻒ دﯾﻮار‬
‫‪SF‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫‪SFsliding‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫‪SFOverturning‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ‬
‫‪∆Pae‬‬ ‫ﺟﺰو ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪∆Ppe‬‬ ‫ﺟﺰو ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﻧﺎﺷﯽ از زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ηae‬‬ ‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ اﻓﻖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺮك در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪ηpe‬‬ ‫زاوﯾﻪ ﺳﻄﺢ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ اﻓﻖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻘﺎوم در ﺷﺮاﯾﻂ زﻟﺰﻟﻪ‬

‫‪A‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺷﺘﺎب ﭘﯿﮏ زﻟﺰﻟﻪ‬
‫‪amax‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺘﺎب اﻓﻘﯽ زﻟﺰﻟﻪ در ﻣﺤﻞ‬
‫‪dr‬‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﮑﺎن ﻣﺠﺎز دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ وزﻧﯽ‬
‫‪(Pae)x‬‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪ اﻓﻘﯽ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك زﻟﺰﻟﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫‪(Pae)y‬‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺤﺮك زﻟﺰﻟﻪ وارد ﺑﺮ دﯾﻮار‬
‫‪Tult‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺴﯿﺞ ﺷﺪه در ﺗﺮاز ﮐﻒ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬
‫‪δb‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪SF‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪R‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫‪∑M‬‬ ‫‪o‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي واژﮔﻮن ﮐﻨﻨﺪه‬
‫‪τf‬‬ ‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻮر ﮐﻮﻟﻤﺐ‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪H‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻓﻘﯽ راﻧﺸﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪dw‬‬ ‫ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ از ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪ca‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﺷﺎﻟﻮده و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪∑F‬‬ ‫‪V‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ وارد ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪e‬‬ ‫ﺧﺮوج از ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ‬
‫‪qacting‬‬ ‫ﻓﺸﺎر وارد ﺑﺮ ﺧﺎك‬
‫‪B‬‬ ‫ﻋﺮض ﻣﺆﺛﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪Nc‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪Nq‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪Nγ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ وزن ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪bc‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺐ دار ﺑﻮدن ﮐﻒ ﭘﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪bq‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺐ دار ﺑﻮدن ﮐﻒ ﭘﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪bγ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺐ دار ﺑﻮدن ﮐﻒ ﭘﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮﺑﺎ وزن‬

‫‪ic‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﭘﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪iq‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﭘﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪iγ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﻧﯿﺮوي وارد ﺑﺮ ﭘﯽ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ وزن‬
‫‪gc‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺒﺪار ﺑﻮدن زﻣﯿﻦ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪gq‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺒﺪار ﺑﻮدن زﻣﯿﻦ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﺮﺑﺎر‬
‫‪gγ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺒﺪار ﺑﻮدن زﻣﯿﻦ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ وزن‬
‫‪q‬‬ ‫ﺳﺮﺑﺎر ﻣﻮﺛﺮ از ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﺗﺎ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‬
‫‪δH‬‬ ‫زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺮوﻫﺎي اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﮐﻒ ﭘﯽ دﯾﻮار‬
‫‪αb‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﻣﺘﺪاد ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار ﺑﺎ اﻓﻖ‬
‫‪qult‬‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻧﻬﺎﯾﯽ‬
‫‪Af‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﺆﺛﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪d ′c‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ در ﺷﺮاﯾﻂ ‪φ=0‬‬
‫‪b′c‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﯿﺒﺪار ﺑﻮدن ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده در ﺷﺮاﯾﻂ ‪φ=0‬‬
‫‪g ′c‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻮدن ﺑﺎر وارد ﺑﺮ ﺷﺎﻟﻮده در ﺷﺮاﯾﻂ ‪φ=0‬‬
‫‪φtr‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻪ ﻣﺤﻮري‬
‫‪φps‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺮﻧﺶ ﻣﺴﻄﺢ‬
‫‪α1‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪iq‬‬
‫‪α2‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪iγ‬‬
‫‪qall‬‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز‬
‫)‪qnet(all‬‬ ‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ﺧﺎﻟﺺ‬
‫‪Ip‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺎﺛﯿﺮ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ ﺷﺎﻟﻮدﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ‬
‫‪Iz‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﺮﻧﺶ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺴﺖ آﻧﯽ‬
‫‪Iθ‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺎﺛﯿﺮ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪(Es)NC‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺧﺎك ﻋﺎدي ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬

‫‪(Es)OC‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻻﺳﺘﯿﺴﯿﺘﻪ ﺧﺎك ﭘﯿﺶ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪Cc‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺸﺮدﮔﯽ‬
‫‪Cs‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮرم‬
‫‪∆σ‬‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻨﺶ ﻗﺎﺋﻢ در ﻣﺮﮐﺰ ﻻﯾﻪ رس‬
‫‪eo‬‬ ‫ﺗﺨﻠﺨﻞ اوﻟﯿﻪ‬
‫‪Gs‬‬ ‫ﭼﮕﺎﻟﯽ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎك‬
‫‪ceff‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﺎك‬
‫‪φeff‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ‬
‫‪c′red‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ زﻫﮑﺸﯽ ﺷﺪه ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار‬
‫‪FSA‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌﺎل ﺧﺎك‬
‫‪FSP‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك‬
‫‪Mmax‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‬
‫‪γsat‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص اﺷﺒﺎع‬
‫‪Cr‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺤﮑﯿﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‬
‫‪PWA‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر آب در ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪PWP‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر آب در ﺳﻤﺖ ﻻﯾﺮوﺑﯽ‬
‫‪Uexcess‬‬ ‫ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪γ ′red‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻮﺛﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺧﺎك‬
‫‪ru‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻓﺸﺎر آب ﻣﻨﻔﺬي اﺿﺎﻓﯽ‬
‫‪γ ′winc‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻮﺛﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ آب‬
‫‪γw‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص آب‬
‫‪Vu‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ ﺿﺮﯾﺐ دار ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺎر ﺧﺎرﺟﯽ در ﻣﻘﻄﻊ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬
‫‪Vc‬‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﺮش ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺘﻦ‬

‫‪f c′‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 28‬روزه اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺑﺘﻦ‬
‫‪Av‬‬ ‫ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﺮﺷﯽ‬
‫‪fy‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎري ﺷﺪن آرﻣﺎﺗﻮر‬
‫‪db‬‬ ‫ﻗﻄﺮ ﻣﯿﻠﮕﺮد ﻃﻮﻟﯽ‬
‫‪As‬‬ ‫وزن آرﻣﺎﺗﻮر در واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‬
‫‪γc‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺘﻦ‬
‫‪D15‬‬ ‫اﻧﺪازه داﻧﻪ اي ﮐﻪ ‪ 15‬درﺻﺪ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎك از آن رﯾﺰﺗﺮﻧﺪ‬
‫‪D50‬‬ ‫اﻧﺪازه داﻧﻪ اي ﮐﻪ ‪ 50‬درﺻﺪ داﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎك از آن رﯾﺰﺗﺮﻧﺪ‬
‫‪KB‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪Kd‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﯾﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ‬
‫‪id‬‬ ‫ﮔﺮادﯾﺎن ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ درون ﻣﺼﺎﻟﺢ زﻫﮑﺶ‬
‫‪nF‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﮐﺎﻧﺎﻟﻬﺎي ﺟﺮﯾﺎن‬
‫‪nd‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد اﻓﺖ ﻫﻢ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ‬
‫‪Ad‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺟﺮﯾﺎن در زﻫﮑﺶ‬
‫‪w/c‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ آب ﺑﻪ ﺳﯿﻤﺎن‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -3‬ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪدار‬
‫ﮔﺎم اول‪ :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت دﯾﻮار‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻫﺪف ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ﮐﻠﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ ارﺗﻔﺎع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم دوم‪ :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪φ = 35 °‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ‬

‫‪c=0‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪γ = 1.8 ton / m 3‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار ‪ 1V : 1.5H‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ‪ α = 33.69 °‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪φ = 30 °‬‬ ‫زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ‬
‫‪c=0‬‬ ‫ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ‬
‫‪γ = 1.6 ton / m 3‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص‬
‫‪q all = 2.5 kg‬‬ ‫‪= 25 ton‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز ﺧﺎك‬
‫‪cm 2‬‬ ‫‪m2‬‬
‫ﮔﺎم ﺳﻮم‪ :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎزهاي‬

‫ﺣــﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣــﺖ ﻣﺸــﺨﺺ ﻓﺸــﺎري ‪ 28‬روزه ﻧﻤﻮﻧــﻪ ﻣﮑﻌﺒــﯽ ﺑــﺘﻦ ﻣﺼــﺮﻓﯽ ﺑﺮاﺑــﺮ ﺑــﺎ‬
‫‪ f c′ = 300 kg / cm 2‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﻠﮕﺮد ﻣﺼﺮﻓﯽ از ﻧﻮع ‪ ،AIII‬ﺑـﺎ ﺣـﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺟـﺎري ﺷـﺪن ‪f y = 4200 kg / cm 2‬‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم ‪ :‬ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬

‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ‪ 2‬و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ‪ 1/5‬اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﺎﯾﺎن‬
‫ذﮐﺮ اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ) ‪ (γ, c, φ‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻓﺮض ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ داﻣﻨﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻌﻤﻮل ﻋﺮﺿﻬﺎي ﺷﺎﻟﻮده دﯾﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﻣﺠﺎز ‪ 2/5‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﺎ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪ 3‬از راﺑﻄﻪ ﻫﻨﺴﻦ )‪ (Hansen‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﻌﺎد دﯾﻮار‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ دﯾﻮار و ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري و اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ﯾﺎﻓﺘﻦ اﺑﻌﺎد ﺑﻬﯿﻨﻪ دﯾﻮار‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از اﺑﻌﺎد دﯾﻮار ﻣﻘﺪاري ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻃﺒـﻖ رواﺑـﻂ‬
‫زﯾﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﺎﯾﺪاري و ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده اﻧﺠـﺎم‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﺻﻮرت ﻧﯿﺎز اﺑﻌﺎد دﯾﻮار ﺻﻼح ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪TT= min 0.3 m‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار در ﺑﺎﻻ‬
‫‪TB= 0.1 H‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار در ﭘﺎﺋﯿﻦ‬
‫‪BT = 0.1 H‬‬ ‫ﻋﺮض ﭘﻨﺠﻪ‬
‫‪ 0.7H‬ﺗﺎ ‪B = 0.5H‬‬ ‫ﻋﺮض ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪TF = 0.1 H‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺷﺎﻟﻮده‬
‫‪BK= 0.3 m‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺧﺎك ﺟﻠﻮي دﯾﻮار ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻤﻖ ﯾﺨﺒﻨﺪان و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫‪HS = 1.2 m‬‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل اﺑﻌﺎد زﯾﺮ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ اوﻟﯿﻪ دﯾﻮار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪TT= 0.3 m‬‬

‫‪TB= 0.4 m‬‬
‫‪BT= 0.4 m‬‬
‫‪B = 2.3 m‬‬
‫‪TF = 0.4 m‬‬
‫‪BK= 0.3 m‬‬
‫‪HS= 1.2 m‬‬
‫ﮔﺎم ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻮﻟﻤﺐ‬

‫ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌﺎل ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
‫)‪cos 2 (φ − θ‬‬
‫= ‪Ka‬‬
‫‪sin (φ + δ ) sin(φ − α) ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪cos θ. cos(δ + θ)1 +‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos(θ + δ) cos(θ − α) ‬‬

‫‪ φ = 35 °‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪ = θ‬زاوﯾﻪ ﺷﯿﺐ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار ﺳﻤﺖ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ )وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد ﻗﺎﺋﻢ‬
‫‪ T − TT ‬‬ ‫‪0.4 − 0.3 ‬‬
‫‪θ = Arc tan B‬‬ ‫‪ θ = Arc tan‬‬ ‫‪ = 1.59‬‬
‫‪°‬‬
‫‪ H − TF ‬‬ ‫‪ 4 − 0.4 ‬‬

‫‪ = α‬زاوﯾﻪ ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ اﻓﻖ‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫=‪δ‬‬ ‫‪ = δ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺑﯿﻦ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و وﺟﻪ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ‪φ Backfill = × 35 = 23.33°‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎﮔﺬاري ﻣﻘﺎدﯾﺮ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌﺎل ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪Ka=0.572‬‬
‫ﮔﺎم ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬اﻧﺠﺎم ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪاري و ﻓﺸﺎر ﺷﺎﻟﻮده‬

‫اﻟﻒ( ﮐﻨﺘﺮل واژﮔﻮﻧﯽ‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻨﺘﺮل واژﮔﻮﻧﯽ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاري ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺷﮑﻞ ﺑـﺎﻻ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑﺎرﻫـﺎي ﺟـﺎﻧﺒﯽ ﻓﻌـﺎل‬
‫وارده از ﻃﺮف ﺧﺎك و ﺳﺮﺑﺎر ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐـﺮ اﺳـﺖ ﺷـﮑﻞ ﺑـﺎﻻ ﺣﺎﻟـﺖ ﮐﻠـﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺿـﻤﻨﺎً ﮐﻠﯿـﻪ ﻧﯿﺮوﻫـﺎي ﻣﺸـﺎرﮐﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه در ﭘﺎﯾﺪاري ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﺘﺮ دﯾﻮار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫وزن ﺧﺎك ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪W1 = 0.5 × [1.5 + (0.4 − 0.3)] × (3.6 + 3.6 + 1.6 tan 33.69 ) ∗ 1.8 + 0 = 11.9 ton‬‬
‫وزن ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺳﺎﻗﻪ ﺗﯿﻐﻪ ﮐﻪ در ‪ W1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺪ‪:‬‬

‫‪W2 = 0.5 × (0.4 − 0.3) × 3.6 × (2.4 − 1.8) = 0.11‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪W3 = 2.3 × 0.4 × 2.4 = 2.21‬‬ ‫‪ton‬‬ ‫وزن ﺷﺎﻟﻮده‪:‬‬
‫‪W4 = 0.3 × 3.6 × 2.4 = 2.59‬‬ ‫‪ton‬‬ ‫وزن ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار‪:‬‬
‫‪ X1‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻧﻘﻞ ‪ W1‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪ o‬ﺑﻮده و از راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪(1.6 × 3.6 × 1.8) × 1.6 + (0.5 × 1.6 × 1.07 × 1.8) × 2 × 1.6‬‬

‫=‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪+ 0.7 = 1.54 m‬‬
‫‪11.8‬‬
‫‪X 2 = × (0.4 − 0.3) + 0.7 = 0.73 m‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ‪ W2‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪o‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2.3‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ‪ W3‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪o‬‬ ‫= ‪X3‬‬ ‫‪= 1.15 m‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ‪ W4‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪o‬‬ ‫‪X 4 = 0.5 × 0.3 + 0.4 = 0.55 m‬‬
‫‪4‬‬
‫∑‬
‫‪i =1‬‬
‫‪Wi = 16.81‬‬ ‫‪ton‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ وزن و ﺳﺮﺑﺎر‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻗﺎﺋﻢ وزن ﺳﺮﺑﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‪O‬‬

‫‪4‬‬
‫∑‬‫‪i =1‬‬
‫‪Wi X i = 22.32‬‬ ‫‪ton.m‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻓﻌﺎل اﻓﻘﯽ ﮐﻠﯽ‬

‫‪Pah= Pah-soil +Pah-surcharge‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻓﻌﺎل ﺧﺎك ﺑﺎ زاوﯾﻪ ‪ α‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪K a γ H 2 = × 0 . 572 × 1 . 8 × (H t + 1 . 6 × tan 33 . 69 ) = 13 . 2 ton‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪P a − soil‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻓﻌﺎل اﻓﻘﯽ ﺧﺎك‬ ‫‪Pah −soil × cos α = 11 ton‬‬

‫ﻧﯿﺮوي ﻓﻌﺎل ﺳﺮﺑﺎر‬ ‫‪Pa-surcharge = 0‬‬
‫‪Pah = 11 ton‬‬
‫‪Pav-soil = Pa -soil × sin α = 7.3 ton‬‬
‫‪4‬‬
‫‪∑ V = ∑ Wi + Pav −soil = 16.81 + 7.3 = 24.1 ton‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻗﺎﺋﻢ ﮐﻞ‬
‫‪ici‬‬
‫‪4‬‬
‫‪∑MR = ∑ Wi Xi + Pav−soil × B = 22.32+ 7.3× 2.3 = 39.2 ton.m‬‬
‫‪izl‬‬ ‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﺎوم ﮐﻞ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺤﺮك ﮐﻞ ‪= 11× (4 +1.6 × tan 33.69) × = 18.6 ton.m‬‬

‫‪H‬‬ ‫‪1‬‬
‫× ‪∑ MO = Pah−soil‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪∑ M R 39.2‬‬
‫‪SFoverturning‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ ‪= 2.1〉 2.00 O.K.‬‬
‫‪∑ M O 18.6‬‬
‫ب ( ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش‬
‫ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش اﺑﺘﺪا ﭘﺎﯾﺪاري ﻟﻐﺰﺷﯽ دﯾﻮار ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﻠﯿـﺪ ﺑـﺮش ﺑﺮرﺳـﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاري ﻟﻐﺰش دﯾﻮار ﺿـﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨـﺎن ﮐـﺎﻓﯽ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ از ﮐﻠﯿـﺪ‬
‫ﺑﺮﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺣﺪاﻗﻞ ﻋﻤﻖ ﻻزم ﺑﺮاي ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮش ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺳﻌﯽ و ﺧﻄﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﭘﺎﯾﺪاري ﻟﻐﺰﺷﯽ دﯾﻮار ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ ‪ 0/4‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪F0 =Pan = 11 ton‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻟﻐﺰﺷﯽ ﻣﺤﺮك‬
‫‪FR = FRP + FRµ‬‬
‫= ‪FRP‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫[‬
‫)‪K P γ (H k + H s − 0.3) − (H s − 0.3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫]‬
‫‪1‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪= × 6.1× 1.8 1.32 − 0.9 2 = 4.8 ton‬‬
‫‪2‬‬
‫‪K P = 6.1‬‬ ‫روش ﮐﻮﻟﻤﺐ‬
‫‪FRµ = µ1 R 1 + µ 2 R 2‬‬
‫‪µ1 = tan φ = tan 30 = 0.58‬‬
‫‪2 ‬‬
‫‪µ 2 = tan φ  = 0.36‬‬
‫‪3 ‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻌﺪي ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻣـﯽآﯾـﺪ و درون‬
‫ﯾﺎﺑﯽ ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده در ﻣﺤﻞ ﺑﺮ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪1.9‬‬
‫‪q mid = 2.37 +‬‬ ‫‪× (18.62 − 2.37) = 15.8‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪2.3‬‬ ‫‪m2‬‬
‫‪18.62 + 15.8‬‬
‫= ‪R1‬‬ ‫‪× 0.4 = 6.9 ton‬‬
‫‪2‬‬
‫‪15.8 + 2.37‬‬
‫= ‪R2‬‬ ‫‪× 1.9 = 17.3 ton‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Fµ = 6.9 × 0.58 + 17.3 × 0.36 = 12.2‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪FR = 4.8 + 12.2 = 17.0‬‬ ‫‪ton‬‬ ‫ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬

‫‪17.0‬‬
‫= ‪SFsliding‬‬ ‫‪= 1.55 〉 1.50 O.K.‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش‬
‫‪11‬‬
‫ج( ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده‬

‫‪∑ M R − ∑ M O 39.2 − 18.9‬‬
‫=‪X‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.85 m‬‬
‫‪∑ν‬‬ ‫‪24.1‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده از ﻧﻘﻄﻪ ‪O‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪2.3‬‬
‫=‪e‬‬ ‫= ‪−x‬‬ ‫‪− 0.85 = 0.3 m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاﯾﻨﺪ ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده از ﻣﺮﮐﺰ ﺷﺎﻟﻮده ﮐﻪ از ‪ B 6‬ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫?‬
‫〈 ‪e 〈 → 0.3‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪2.3‬‬
‫‪= 0.38 → O.K.‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪∑V‬‬ ‫‪6e‬‬ ‫? ‪ton‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪2 < all‬‬
‫= ‪q max‬‬ ‫‪(1 + ) = 18.62‬‬ ‫‪q = 25‬‬ ‫‪O.K.‬‬
‫‪B ×1‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪m2‬‬
‫‪∑V‬‬ ‫‪6e‬‬ ‫‪ton‬‬
‫= ‪q min‬‬ ‫‪(1 − ) = 2.37‬‬
‫‪B ×1‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪m2‬‬
‫ﮔﺎم ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي ﺑﺮ اﺳﺎس آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزه دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺑﺎر‬
‫ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ در ﻓﺼﻞ ﺳﻮم اﯾﻦ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻــﻪاي از آﻧﭽــﻪ در اﯾــﻦ ﻓﺼــﻞ ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﻃﺮاﺣــﯽ دﯾﻮارﻫــﺎي ﺣﺎﯾــﻞ وﺟــﻮد دارد در‬
‫زﯾﺮ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻃﺒﻖ ﺟﺪول ‪ 3 .22 .1A‬و ﺗﺬﮐﺮات ذﯾﻞ اﯾﻦ ﺟﺪول‪.‬‬
‫‪ β D = 1‬زﯾﺮا ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ و ﺳﺎﻗﻪ دﯾﻮار در ﺧﻤﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ β E = 1/3‬اﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺮاي ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪ 1/3‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪..‬‬
‫‪ γ = 1/3‬از ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﺎر ﮔﺮوه ‪ 1‬ﺟﺪول ‪ 3 .22 .1A‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺎﯾﺎن ذﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺳﺮﺑﺎر ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎر ‪ 1/6‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺿﺮاﯾﺐ‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺮده‪ ،‬زﻧﺪه و ﺧﺎك ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪ 1/6 ، 1/3‬و ‪.1/7‬‬
‫ب( ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮﺷﯽ‬

‫در ﻃﺮاﺣﯽ اﺟﺰاء دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ )ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ و ﺳﺎﻗﻪ( ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻋﻀﻮ ﺑﺘﻦ ﻣﺴـﻠﺢ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮش ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد ﺑﺘﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و از ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫـﺎي ﺑﺮﺷـﯽ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ ﻣﺴـﺎﺋﻞ اﺟﺮاﺋـﯽ‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺘﻦ ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪v c = 0.53 f c′‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮش ﻧﯿﺰ ‪ φ = 0/85‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ‪:‬‬
‫‪vu‬‬
‫= ‪vn‬‬
‫‪φ‬‬
‫ج ( ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻤﺸﯽ‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻤﺸﯽ اﺟﺰاء دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ )ﭘﺎﺷﻨﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ و ﺳﺎﻗﻪ( ﺿﺮﯾﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در‬
‫‪ φ‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ اي از رواﺑﻂ ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻤﺸﯽ ﺑﻪ روش آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣـﻪ آﺷـﺘﻮ‬ ‫=‬ ‫ﺧﻤﺶ‪0/9‬‬
‫در ذﯾﻞ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪Mu‬‬
‫= ‪Mn‬‬
‫‪φ‬‬
‫‪0.85‬‬ ‫‪f c′ 〈 280‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪‬‬ ‫‪f ′ − 280‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫‪‬‬
‫‪β1 = 0.85 − 0.05 c‬‬ ‫‪280〈 f c′ 〈560‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪0.65‬‬ ‫‪f c′ 〈560‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫‪f ′c‬‬ ‫‪6000‬‬

‫‪ρ b = 0.85β1‬‬ ‫×‬
‫‪f y 6000 + f y‬‬
‫‪ρ max = 0.75ρ b‬‬
‫‪fy‬‬
‫=‪m‬‬
‫‪0.85f c′‬‬
‫) ‪K n = ρ max f y (1 − 0.5ρ max m‬‬
‫‪M c = K n bd 2‬‬
‫‪Mn‬‬
‫= ‪d min‬‬
‫‪Knb‬‬
‫‪bd ‬‬ ‫‪2.35M n‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬
‫= ‪A s −cal.‬‬ ‫‪1− 1−‬‬
‫‪m ‬‬ ‫‪f c′ bd 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪14‬‬
‫= ‪A s − min‬‬ ‫‪bd‬‬
‫‪fy‬‬
‫‪A s cal.‬‬
‫‪‬‬
‫‪A s − final‬‬ ‫‪= Max ‬‬ ‫‪1.33 A s cal.‬‬
‫‪Min A min .‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ s‬‬
‫د( ﻃﻮل ﻣﻬﺎري و وﺻﻠﻪ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻗﻄﻊ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ‬

‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﭘﺎﯾﻪ ﻣﯿﻠﮕﺮد آ ﺟﺪار در ﮐﺸﺶ ﻃﺒﻖ آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ‪:‬‬
‫‪0.06A b f y‬‬
‫= ‪l db‬‬ ‫‪≥ 0.0057 d b f y‬‬
‫‪f c′‬‬
‫‪ > 30cm‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح *‪ld=ldb‬‬ ‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﻣﯿﻠﮕﺮد آ ﺟﺪار در ﮐﺸﺶ ﻃﺒﻖ آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ‪:‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در زﯾﺮ آﻧﻬﺎ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﯾﺎ ﺑﯿﺸـﺘﺮ‬
‫ﺑﺘﻦ وﺟﻮد دارد ‪ 1/4‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪320 d b f y‬‬
‫= ‪l dhb‬‬ ‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﭘﺎﯾﻪ ﺧﻢ‬
‫‪f c′ 4200‬‬
‫‪>8 db, 15 cm‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻼح *‪ldh=ldhb‬‬

‫ﻃﻮل ﭘﻮﺷﺸﯽ در وﺻﻠﻪﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺮاي ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي آﺟﺪار ﺑﺼﻮرت ﺟﺪول زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪50%‬‬ ‫‪75%‬‬ ‫‪100%‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫‪As‬‬
‫ﻻزم‬
‫‪≥2‬‬ ‫‪ld‬‬ ‫‪ld‬‬ ‫‪1.3 l d‬‬
‫‪As‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫‪As‬‬
‫‪〈2‬‬ ‫‪1.3 l d 1.7 l d 1.7 l d‬‬
‫ﻻزم‬ ‫‪As‬‬
‫ﮐﻪ ردﯾﻒ اول ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ درﺻﺪ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻗﻄﻊ ﺷﺪه در ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎ ﻃﺒﻖ آﺋﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺷﺘﻮ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ d‬و ‪ 15db‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﻄـﻪ ﻗﻄـﻊ‬
‫ﺗﺌﻮري ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﯿﻠﮕﺮدي ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ‪ ld‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻘﺎط ﺑﺤﺮاﻧﯽ )ﻧﻘﺎط ﺣـﺪاﮐﺜﺮ ﻟﻨﮕـﺮ و‬
‫ﻧﻘﺎط ﻗﻄﻊ ﺗﺌﻮري( اداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬ ‫در ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﯿﺮوي ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﯾﺪ از‬
‫‪3‬‬
‫ﻫـ( ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ‬

‫در ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﺎر وزن ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎر ﻣﺮده و ﺳﺮﺑﺎر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎر زﻧﺪه در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﺷﺎﻟﻮده در ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎر ‪ 0/9‬وارد ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪q u = 1.3 × [(3.6 + 3.6 + 1.5 tan 33.69)] × 1.8 + 1.3 × (0.4 × 2.4) = 10.8 ton m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪q mid = 13.0‬‬ ‫‪ton‬‬

‫‪m2‬‬
 2.37 + 13 
Vu = 10.8 × 1.5 − 0.9 ×   × 1.5 = 5.9 ton
 2 
5.9
Vn = = 6.9 ton
0.85
6.9 × 10 3
vn = = 2.2 kg 2  v c = 0.53 300 = 9.2 kg 2 o.k.
100 × 31.3 cm cm
1.5 2 1.5 2
M u = (10.8 − 0.9 × 2.37 ) × − 0.9 × (13 − 2.37 ) × = 6.2 ton.m
2 6
Mu
Mn = = 6.9 ton.m
φ
M c = 78 ton.m
As cal. = 5.2 cm 2
As min . = 10.6 cm 2
As final . = 6.9 cm2 → USE Y12 @ 15 cm c c (As = 7.5 cm2 )
0.06×1.13× 4200 ?
ld = ×1.4 = 23 cm >0.0057×1.2 × 4200= 29 cm → ld = 30 cm
300
‫و( ﻃﺮﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ‬

q u = 0.4 ∗ 2.4 = 0.96 ton / m

q mid shear = 18.1 ton / m 2
q mid = 15.8 ton / m 2
flexure
18.62 + 18.1 0.012

Vu = (1.7 × − 0.9 × 0.96) × (0.4 − 0.4 + 0.075 + = 2.5 ton
2 2
Vn = 2.9 ton
kg kg
v n = 0.9  9.2 o.k.
cm 2 cm 2
0.42
Mu = (1.7×15.8 − 0.9×0.96) × +1.7×(18.62−15.8) × × ×0.4 = 2.3 ton.m
0.4 2
2 2 3
M c = 78 ton.m M n = 2.6 ton.m
As cal. = 1.9 cm 2
As min . = 10.6 cm 2
As final. (
= 2.6 cm2 → USE Y12 @15 cm c c As = 7.5cm2 )
0.06 ×1.13× 4200 ?
ld = = 16.4 cm 〉 0.0057×1.2 × 4200 = 29 cm
300
→ l d = 30 cm
‫ز( ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎﻗﻪ‬

.‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﺟﺪول ﻣﯽآﯾﺪ‬
Vu
‫ﻧﻘﻄﻪ‬ Vn
(m) x t(cm) d(cm) (ton
(ton)
)
0 0 30 24.4 0 0
0.25 H 0.9 32.5 26.9 2.6 3.1
0. 5 H 1.8 35 29.4 5.7 6.7
Theoretical
2.1 35.5 29.9 7 8.2
Cutoff
H 3.6 40 34 15.4 18.1
‫‪AS‬‬
‫‪Mn‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ‬ ‫‪Cal‬‬
‫)‪vn(kg/cm2‬‬ ‫‪Check‬‬ ‫)‪Mu(ton.m‬‬ ‫‪(ton.‬‬
‫‪(cm‬‬
‫)‪m‬‬
‫)‪2‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪0.25 H‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪O.K.‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪1.8‬‬ ‫‪1.6‬‬
‫‪0. 5 H‬‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪O.K.‬‬ ‫‪5.3‬‬ ‫‪5.9‬‬ ‫‪4.8‬‬
‫‪Theoretical‬‬
‫‪2.8‬‬ ‫‪O.K.‬‬ ‫‪7.2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6.4‬‬
‫‪cutoff‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪5.3‬‬ ‫‪O.K.‬‬ ‫‪23.4‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪19.1‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ‬ ‫‪As‬‬ ‫‪AS‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪We can use‬‬
‫‪min(cm‬‬ ‫)‬ ‫‪final(cm‬‬ ‫)‬
‫‪0‬‬ ‫‪8.1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪52.2‬‬
‫‪0.25 H‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2.2‬‬ ‫‪Y12‬‬ ‫@‬
‫‪cm‬‬
‫‪17.7‬‬
‫‪0. 5 H‬‬ ‫‪9.8‬‬ ‫‪6.4‬‬ ‫‪Y12‬‬ ‫@‬
‫‪cm‬‬
‫‪Theoretical‬‬ ‫‪13.2‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪8.6‬‬ ‫‪Y20‬‬ ‫@‬
‫‪cutoff‬‬ ‫‪cm‬‬
‫‪16.5‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪11.3‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪Y20‬‬ ‫@‬
‫‪cm‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﺟﺰﺋﯿﺎت آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي در ﮔﺎم ﻧﻬﻢ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ ld=64 cm‬ﺑﺮاي ‪Y20‬‬
‫‪ ld=30 cm‬ﺑﺮاي ‪Y12‬‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﻊ و وﺻﻠﻪ ﺗﻤﺎم آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ در ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﻬـﺎري ﺑﻌـﺪ از ﻧﻘﻄـﻪ‬
‫ﺑﺤﺮاﻧﯽ ‪ 1.7 × 64 ≅ 110 cm‬ﺑﺮاي آرﻣﺎﺗﻮر ‪ 20‬و ﻃﻮل وﺻﻠﻪ ‪ 1.7 × 30 ≅ 50 cm‬ﺑـﺮاي‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ‪ 12‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ح( ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺣﺮارﺗﯽ‬

‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺗﯿﻐﻪ‬
‫ﮐﻞ آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ‬
‫‪ 30 + 40 ‬‬
‫‪A sh temp = 0.0025 × 100 × ‬‬ ‫‪ = 8.75 cm‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬

‫آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ ﺳﻤﺖ ﺧﺎك‬
‫‪1‬‬
‫‪× 8.75 = 2.92 cm2 → USE Y12 @ 40‬‬
‫‪3‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر اﻓﻘﯽ وﺟﻪ ﺟﻠﻮﯾﯽ دﯾﻮار‬
‫‪2‬‬
‫‪× 8.75 = 5.83 cm2 → USE Y12 @ 20‬‬
‫‪3‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﻻي ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪0.0015×100×15 = 2.25 cm2 → USE Y12 @ 40‬‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻗﺎﺋﻢ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪0.0015 × 100 × 20 = 3 cm2 → USE Y12 @ 40‬‬
‫ﮐﻪ در وﺟﻪ ﺟﻠﻮﯾﯽ دﯾﻮار در ﺗﯿﻐﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ و‬
‫اﻣﮑﺎن ﺳﻨﺠﺎق ﮐﺮدن ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي اﻓﻘﯽ و ﻗﺎﺋﻢ ﺗﯿﻐﻪ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻘﺎدﯾﺮ آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻻزم در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي ﭘﺎﯾﻪ‬
‫‪0.0025 × 20 × 100 = 5 cm 2 → USE Y12 @ 20‬‬ ‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻃﻮﻟﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬
‫‪0.0025 × 10 × 100 = 2.5 cm2 → USE Y12 @ 40‬‬ ‫آرﻣﺎﺗﻮر ﻃﻮﻟﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﺎم ﻧﻬﻢ ‪ :‬ﻧﻘﺸﻪ اﺟﺮاﺋﯽ‬

‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ‪ -4‬ﻃﺮح ﮐﺎﻣﻞ ﯾﮏ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬
‫ﮔﺎم اول‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ارﺗﻔﺎع دﯾﻮار‬

‫ارﺗﻔﺎع ﮐﻞ دﯾﻮار ﮐﻪ ﺑﺎ ‪ h‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻒ ﺷﺎﻟﻮده ﺗﺎ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﯿﻐﻪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ارﺗﻔﺎع ‪ 11‬ﻣﺘﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم دوم‪ :‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ و ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده‬

‫‪ -‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﭘﺸﺖ دﯾﻮار از ﻧﻮع داﻧﻪاي )ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﺑﺎﻻ( اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﯿﺐ )ﯾﮏ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﻪ دو اﻓﻘﯽ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﺮاي آن در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪c=0‬‬
‫‪φ BF = 30 ‬‬
‫‪γ = 1.9 ton‬‬
‫‪m3‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎً ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﻣﻮرد اﺷﺎره ﻫﻤﮕﻦ و ﯾﮏ ﻻﯾﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده ‪ 2/5‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮض‬
‫ﻣﯽﺷﻮد داراي ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪q all = 2.5 kg‬‬

‫‪cm 2‬‬
‫‪c=0‬‬
‫‪φ = 34 ‬‬
‫‪γ = 1.9 ton‬‬
‫‪m3‬‬
‫ﮔﺎم ﺳﻮم‪ :‬ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ در ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮار ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺮار اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪f y = 4200 kg‬‬ ‫‪AIII‬‬ ‫ﺗﻨﺶ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻓﻮﻻد ‪:‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫‪f c′ = 300 kg‬‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎري ‪ 28‬روزه ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺑﺘﻦ‬

‫‪cm 2‬‬
‫‪ν c = 0.2‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﭘﻮاﺳﻮن ﺑﺘﻦ‪:‬‬
‫‪γ c = 2.4 ton‬‬ ‫وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺘﻦ‪:‬‬
‫‪m3‬‬
‫‪φ12, φ16, φ20, φ25, φ32‬‬ ‫ﻗﻄﺮ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي آﺟﺪار ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده‪:‬‬
‫ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬

‫ﺿﺮاﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻣﻔﺮوض در ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮار ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ واژﮔﻮﻧﯽ =‪2‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش = ‪1/5‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي= ‪3‬‬
‫ﮔﺎم ﭘﻨﺠﻢ‪ :‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﺑﻌﺎد دﯾﻮار‬

‫اﺑﺘﺪا اﺑﻌﺎد اوﻟﯿﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد )ﻓﺼﻞ ‪ (2‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘـﺲ‬
‫از اﻧﺠﺎم آزﻣﻮن و ﺧﻄﺎ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻻزم‪ ،‬اﺑﻌﺎد ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻃﺮاﺣـﯽ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل اﺑﻌﺎد ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺸﺮح زﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ = 830 cm‬ﻋﺮض ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻮار‬ ‫‪ = 990 cm‬ارﺗﻔﺎع ﺗﯿﻐﻪ‬
‫‪ = 110 cm‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺷﺎﻟﻮده‬ ‫‪ = 30 cm‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ در ﺑﺎﻻ‬
‫‪ = 310 cm‬ﻋﺮض ﭘﻨﺠﻪ‬ ‫‪ =55 cm‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ در ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪ = 465 cm‬ﻋﺮض ﭘﺎﺷﻨﻪ‬
‫ﮔﺎم ﺷﺸﻢ‪ :‬ﺑﺮآورد ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك و رﺳﻢ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺧﺎك‬
‫‪ (1-6‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺮﯾﺐ راﻧﺶ ﻣﺤﺮك )‪ (active‬ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‪:‬‬
‫‪β = 90 ‬‬
‫) ‪cos 2 (φ BF‬‬
‫= ‪Ka‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= 0.524‬‬
‫‪‬‬ ‫‪sin(φ BF + δ) sin(φ BF − α) ‬‬
‫‪cos δ 1 +‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪cos δ. cos α‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :b‬زاوﯾﻪ اﻣﺘﺪاد ﺗﯿﻐﻪ ﺑﺎ اﻓﻖ‬
‫‪1‬‬
‫‪α = arctan( ) = 26.56 °‬‬ ‫‪ : α‬ﺷﯿﺐ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪2‬‬
‫‪φ BF = 30‬‬ ‫‪°‬‬
‫‪ : φ BF‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠﯽ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ‬
‫‪2‬‬
‫‪ : δ‬زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك ﺧﺎﮐﺮﯾﺰ ﺑﺎ دﯾﻮار ﮐﻪ ‪ δ = φ BF‬ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪H ′ = h + X 5 tan α = 11 + 4.65 tan(26.56‬‬

‫‪H ′ = 13.32 m‬‬
‫‪ (2-6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺧﺎك در ﻋﻤﻖ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﺘﺮ دﯾﻮار‪:‬‬

‫‪Pa = γ BF ∗ Z ∗ K a‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪P'a‬‬ ‫‪γ BF H ′ 2 K a = 0.5 × 1.9 × 13.32 2 × 0.524 = 88.42 ton‬‬
‫‪2‬‬
‫‪P ' ah‬‬ ‫‪= P ' a cos δ = 88.42 × cos 20 = 83.09 ton‬‬
‫‪P ' av = P ' a sin δ = 30.24 ton‬‬
‫‪ (3-6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وزن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي واﺣﺪ ﻃﻮل دﯾﻮار‪:‬‬

‫‪W1 = X 5 .H.γ = 87.47 ton‬‬
‫‪W2 = X 2 .X 1 .γ c = 21.91 ton‬‬
‫‪W3 = X 4 .H.γ c = 7.13 ton‬‬
‫‪W4 = (X 3 − X 4 ) × H × 0.5.γ c = 2.97 ton‬‬
‫‪W5 = 0.5X 52 tan αγ BF = 10.27 ton‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن از اﺛﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك در ﺟﻠﻮي ﭘﻨﺠﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ )از ﮐﻒ ﭘﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ(‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﻨﺘﺮلﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪاري و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي‬

‫‪ (1-7‬واژﮔﻮﻧﯽ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪ ‪O‬‬
‫ﺑﺎزوي ﻟﻨﮕﺮﻫﺎ‪:‬‬
X5
A 1 = X1 − = 5.98 m
2
X1
A2 = = 4.15 m
2
X
A3 = X 1 − X 5 − 4 = 3.5 m
2
2
A4 = X 6 + × (X 3 − X 4 ) = 3.27 m
3
X
A5 = X 1 − 5 = 6.75 m
3
H′
Ah = = 4.44 m
3
Av = X1 = 8.3 m
M  = Pah A h = 369.05 ton.m :‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺤﺮك‬
:‫ﻟﻨﮕﺮﻣﻘﺎوم‬
∑ Μr = W1A1 + W2 A2 + W3A3 + W4 A4 + W5 A5 + P' avAv = 968.53 ton.m
∑Μr
SFoverturnin g = = 2.62〉 2 o.k.
Μ0
:‫( ﮐﻨﺘﺮل ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺧﺎك ﭘﯽ‬2-7
X = (∑ Μ r − Μ o ) / R = 3.75 m :O ‫ﻣﺤﻞ ﺑﺮآﯾﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‬
R = W1 + W2 + W3 + W4 + W5 + P' av = 160 ton :‫ﻧﯿﺮوي ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎك زﯾﺮ ﭘﯽ‬
X1
e= − X = 0.4 m :‫ﺧﺮوج از ﻣﺮﮐﺰﯾﺖ‬
2
 R 6e qmax = 2.49〈2.5 o.k.
qmax = (1+ ) × 0.1 ≤ qall → 
 X1 X1 qmin = 1.37〉0
X1 
e〈 = 1.38m → 
6  R 6e
qmin = (1− ) × 0.1 ≥ 0
 X1 X1

‫‪ (3-7‬ﮐﻨﺘﺮل ﻟﻐﺰش‪:‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺧﺎك زﯾﺮ ﭘﯽ‪:‬‬
‫‪R = W1 + W2 + W3 + W4 + W5 + P ' av = 160 ton‬‬
‫‪Fsliding = P ' ah = 83.09 ton‬‬
‫ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﺑﺎ رواﺑﻂ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪Fr = R.µ + X1 × c′B , c′B = 0.67c B , µ = 0.8 tan(φB ) = 0.8 tan(34 ) = 0.540‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ cB‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده و ﮐﻒ ﭘﯽ و ‪ Fr‬ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Fr = 160 × 0.540 × 8.3 × 0.67 × (0) = 86.33 ton‬‬
‫‪Fr‬‬
‫= ‪SFsliding‬‬ ‫‪= 1.04 < 1.5‬‬
‫‪Fsliding‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻟﻐﺰش ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ‪ 1/5‬اﺳﺖ و ﺑﺎﯾـﺪ از‬
‫ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮح ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ‪:‬‬

‫ﺣﺘﯽ اﻟﻤﻘﺪور ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ارﺗﻔﺎع ﮐﻠﯿﺪ )زﺑﺎﻧﻪ( در ﺣﺪود دو ﺳﻮم ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﯾـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺿﻤﻨﺎ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ ‪15‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ دﯾﻮار ﻗﺮار داده ﻣـﯽﺷـﻮد‬
‫ﺗﺎ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﺗﯿﻐﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً وارد زﺑﺎﻧﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫= ا رﺗﻔﺎع زﺑﺎﻧﻪ = ‪h k‬‬ ‫‪* 110 = 73 cm → h k = 80 cm‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺮ روي ﭘﻨﺠﻪ از ﮐﻒ ﭘﯽ ﺑﻪ ﺑـﺎﻻ ﺧـﺎﮐﺮﯾﺰي ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان )‪(x2+hs‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ hs‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗـﺎﻧﯽ ﺷـﺎﻟﻮده ﮐـﻪ اﻟﺒﺘـﻪ ﻫﻤـﺎﻧﻄﻮر ﮐـﻪ ﻗـﺒﻼً‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﯿﭻ ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوم در ﻣﺤﺪوده ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮐﻒ ﭘﯽ در ﺧﺎك در ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘـﻪ و‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮاي اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﺮﺑﺎر و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك در زﯾﺮ ﺗﺮاز ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫ﭘﯽ )در اﺛﺮ وﺟﻮد ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ( اﺛﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰي ﺟﻠﻮي ﭘﻨﺠﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺮاز زﻣﯿﻦ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
‫‪1/37‬‬
‫‪2/02‬‬
‫‪2/49‬‬
‫در ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ I‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﮐﻠﯿﺪ ﺑﺮﺷﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺴﯿﺨﺘﮕﯽ ﺑﺮﺷﯽ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﻟﻐـﺰش‪،‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺎﻧﮋاﻧﺖ زاوﯾﻪ اﺻﻄﮑﺎك داﺧﻠـﯽ ﺧـﺎك در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓـﺖ‪.‬‬
‫در ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ ،II‬ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك ‪ µ 2 = 0.8 tan φ‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻃﺒـﻖ ﺗﻮﺻـﯿﻪ‬
‫‪ Bowles‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻒ ﭘﯽ و ﺧﺎك را ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻌﺎدل ﺷﺼﺖ و ﻫﻔﺖ درﺻﺪ در ﻧﻈـﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ‪ cB‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﯽ ﺧﺎك ﺷﺎﻟﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪µ1 = tan 34  = 0.675‬‬
‫‪µ 2 = 0.8 tan 34  = 0.540‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ اﺑﻌﺎد و اﻧﺪازه ﻫﺎي ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اراﺋﻪ و ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪h s = 0.55 cm‬‬
‫‪h k = 0.8‬‬
‫از راﺑﻄﻪ ﮐﻮﻟﻤﺐ ﺑﺮاي ﺿﺮﯾﺐ ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺎوم ﺧﺎك اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﮐـﻪ ﺑﺮاﺑـﺮ ‪k p = 8.95‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Pp‬‬ ‫] ‪K p γ B [( h s + x 2 + h k ) 2 − ( h s + x 2 ) 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Pp = 0.5 × 8.95 × 1.9 × [(0.55 + 1.10 + 0.8) 2 − (0.55 + 1.10 ) 2 ] = 27 .89 ton‬‬
‫‪2.49 + 2.02‬‬
‫[ × ‪µR = µ1 R 1 + µ 2 R 2 = 0.675‬‬ ‫‪× (3.1 + 0.55 − 0.15) × 10] +‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2.02 + 1.37‬‬
‫( ‪0.54‬‬ ‫‪) × [8.3 − (3.1 + 0.55 − 0.15)] × 10‬‬
‫‪2‬‬
‫‪µR = 96.97‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪C ' B = 0 × 8.3 = 0‬‬
‫‪µR + Pp 96.97 + 27.89‬‬
‫= ‪SFsliding‬‬ ‫=‬ ‫‪= 1.50 = 1.5 o.k.‬‬
‫‪Fsliding‬‬ ‫‪83.09‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﺮض زﺑﺎﻧﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﯿﺮوي ‪ Pp‬ﯾﮏ و ﻫﻔﺖ درﺻﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮش و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ اﺛﺮ آن و داﻧﺴﺘﻦ ﻣﻘﺪار آرﻣﺎﺗﻮر ﺑﮑﺎررﻓﺘﻪ در دال ﺗﯿﻐﻪ )ﮐﻪ در زﺑﺎﻧﻪ اﻣﺘﺪاد ﯾﺎﻓﺘﻪ( ﻃﺮاﺣﯽ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 70‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﻃﺮاﺣﯽ‬

‫‪ (1-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﻨﺠﻪ‬
‫ﭘﻨﺠﻪ ﻣﺜﻞ ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﻃﺮه ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷـﻮد‪ .‬ﻣﻘﻄـﻊ ﺑﺤﺮاﻧـﯽ ﺑـﺮش ﺑـﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ‪ d‬از ﺑـﺮ‬
‫ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﯿﺐ ﺧﻂ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺸﺎر‬
‫‪q − q min 2.49 − 1.37‬‬
‫‪m = max‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.135‬‬
‫‪X1‬‬ ‫‪8.3‬‬
‫‪7.5‬‬ ‫‪7.5‬‬
‫‪X critial = X 6 − (X 2 −‬‬ ‫‪) = 3.1 − (1.1 −‬‬ ‫‪) = 2.075‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬
‫‪ = 7.5 cm‬ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺘﻦ ﮐﻒ‬
‫ﺗﺮاز زﻣﯿﻦ ﺟﻠﻮي دﯾﻮار‬
Vu1 ={1.7×[qmax + (−mxcrit + qmax)]×0.5×10−0.9×(X2 ×2.4)]}×Xcrit

Vu1 ={1.7×[2.49+ (−0.135×2.075+ 2.49)]×0.5×10−0.9×(1.1×2.4)]×2.075= 77.96 ton
φVc = 0.85×0.53 fc′ ×100×(100X2 −7.5) ×10−3 = 0.85×0.53 300×100×(100×1.1−7.5) *10−3
φVc= 79.98> 77.96 o.k.
.(‫ ﻧﯿﺰ در ﺟﻬﺖ رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ داده ﻣﯽ ﺷﻮد )ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر‬0/9 ‫وزن ﺑﺘﻦ ﭘﻨﺠﻪ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ‬
X62 X 2X
Mu 2 = [1.7 × (q man − mxcrit ) ×10 − 0.9(X2 × 2.4)]× +1.7(10mXcrit ) × 6 × 6
Z 2 3
2
3.1
Mu 2 = [1.7 × (2.49 − 0.135× 2.075) ×10 − 0.9(1.1× 2.4)]× +
2
3.12
+1.7 × (10× 0.135× 2.075) × = 184.35 ton.m / m
3
M u2
Mn = = 204.84 ton.m / m
0.9
2
fy f
M n = ρf y bd (1 − 0.59ρ ) → M n = −0.59ρ
2 2 y
bd 2 + ρf y bd 2
f c′ f c′
b = 100cm (‫)ﻋﺮض واﺣﺪ‬
ρ req = 0.00483
14
 = 0.00333
ρ min = min  f y
1.33ρ = 0.0064
 req
‫ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ آرﻣﺎﺗﻮر ﺣﺮارﺗﯽ ﻣﯽﺗﻮان داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪0.0025 t eff‬‬
‫= ‪ρ temp‬‬ ‫×‬ ‫‪= 0.000568‬‬ ‫ﺑﺎﻻ‬
‫‪X2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪0.0025‬‬
‫‪ρ temp‬‬ ‫=‬ ‫‪× 0.1 = 0.000227‬‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪X2‬‬
‫) ‪t eff = Min (0.5 , X 2‬‬ ‫ﺑﺎﻻ‬
‫ﺑﺎﻻ‬ ‫ﺑﺎﻻ‬
‫‪0.000568‬‬ ‫‪5.82‬‬
‫‪→ρ=‬‬ ‫‪→ As = ρ ×100× (100X2 − 7.5) = ‬‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪0.00483‬‬ ‫‪49.54‬‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎت آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ﺟﻤﻠﻪ ﻃﻮل و ﺳﺎﯾﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط در ﻟﯿﺴﺘﻮﻓﺮ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻃﻮل ﻫﺎي ﻣﻬﺎري‪ ،‬ﻃﻮل ﺧﻢ ﻫﺎ و … در اﻧﺘﻬﺎ آورده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (2-8‬ﻃﺮاﺣﯽ دال ﭘﺎﺷﻨﻪ‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻮﺑﻪﺗﻮي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﯾﮑـﯽ دﯾﮕـﺮ از ﭘﺎرﻣﺘﺮﻫـﺎي ﻫﻨﺪﺳـﯽ ﻣﻬـﻢ در ﻃﺮاﺣـﯽ‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺿـﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﺷـﻨﻪ‪ ،‬ﺗﯿﻐـﻪ و ﻣﺴـﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮرﻫـﺎ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﻣﺴﺎﺣﺖ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺧﻮد دﯾﻮارﻫﺎي ﭘﺸـﺖ ﺑﻨـﺪ ﺑﺴـﯿﺎر ﻣـﻮﺛﺮ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺣﺎﺻﻞ از در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎم ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻮق اﻟﺬﮐﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ = X7 = 6.25 m‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺗﻮي ﭘﺸﺘﺒﻨﺪﻫﺎ‬
‫‪ = X8 = 0.55 m‬ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮارﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‬
‫در ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﯿﻐﻪ و ﭘﺎﺷﻨﻪ از روش ﺟﺪاول ﻃﺮاﺣﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دالﻫﺎي‬
‫ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﺗﯿﻐﻪ ﻫﺮ دو ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ دال ﺳﻪ ﻃﺮف ﮔﯿﺮدار و ﯾﮏ ﻃﺮف آزاد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫‪X7 + X8‬‬
‫= ‪a heel‬‬ ‫‪= 3.4 m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪X‬‬
‫‪b heel = X 5 + 3 = 4.925 m‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ah‬‬
‫= ‪ratio‬‬ ‫‪= 0.690‬‬
‫‪bh‬‬
‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ a‬و‪ ،b‬ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ در ﻫﺮ ﻃﺮف و ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ ﻧﯿﺰ‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﺬاري ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺒﻪ آزاد‬
‫ﻟﺒﻪ ﮔﯿﺮدار‬
‫‪0 + X 5 tan β‬‬

‫‪q u = 1.7 × q + 1.4(H × γ Bf +‬‬ ‫)‪× γ Bf + X 2 × 2.4‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪4.65 × tan(26.56‬‬
‫‪q u = 1.4(9.9 × 1.9 +‬‬ ‫‪× 1.9 + 1.1× 2.4) = 33.12 ton 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪m‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺘﻮان از ﺟﺪاول ﺿﺮاﯾﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﺑﺎرﮔﺬاري ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و از ﻃﺮﯾﻖ درون ﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﯽ ﺑـﯿﻦ دراﯾـﻪﻫـﺎي‬
‫ﺟﺪاول‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺮش و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻣـﯽآﯾـﺪ‪ .‬ﺟـﺪاول ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺟﺪاول ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ و ﻣﺜﻠﺜﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Mx‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Mx‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪My‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪My‬‬
‫*‪ :(qu-9qmin)*bh2‬ﻟﻨﮕﺮ‬ ‫*‪ 9 mbh3‬ــ‬
‫ﺧﻤﺸﯽ‬ ‫ﺟﺪول ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫ﺟﺪول ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Rx‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Rx‬‬

‫*‪ :(qu-9qmin)*bh‬ﺑﺮش‬ ‫* ‪ 9mbh‬ــدراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Ry‬‬
‫‪2‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪Ry‬‬
‫)ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﮑﯿﻪﮔﺎه(‬
‫ﺟﺪول ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫ﺟﺪول ﺗﻮزﯾﻊ ﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫‪ (1-2-8‬ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮش‪ :‬ﭼﻮن ﭘﺎﯾﻪ ﻃﻮري ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﯿﺎزي ﺑـﻪ ﺧـﺎﻣﻮت و ﺑﺮﺷـﮕﯿﺮ‬
‫ﻧﺒﺎﺷﺪ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺑﯿﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻞ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Max Reaction =76.97 ton‬‬
‫‪φVc = 79.98 > 76.97 o.k.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﻗﺒﻼً ﻫﻢ ﺑﯿـﺎن ﺷـﺪ‪ ،‬ﭼﻨـﺪﯾﻦ دوره ﺳـﻌﯽ و‬
‫ﺧﻄﺎ ﻃﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮدداري از ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺷﺪن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت دﺳـﺘﯽ ﻓﻘـﻂ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫دورآﺧﺮ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (2-2-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ‪ :‬ﭘﺲ از اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪ‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ ρ‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ از رواﺑﻂ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫‪fy‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪fy‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Ax = −0.59 ×100(100X2 − 10‬‬ ‫)‪Ay = −0.59 ×100(100X2 − 7.5‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪fc′‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪f c′‬‬

‫‪B = f ×100× (100X − 10)2‬‬ ‫‪B = f ×100× (100X − 7.5)2‬‬
‫‪ x y‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ y y‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ρ x‬‬
‫‪ρ = (−B + B 2 + 4 × 10 5 A(M‬‬ ‫‪) / 2A → ‬‬
‫‪ρ y‬‬
‫‪0.9‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ‪ ρ‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ آﻧﭽﻪ در ﻃﺮح ﭘﻨﺠـﻪ ﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪ‪ ،‬ﻣﻘـﺎدﯾﺮ‬
‫‪ ρ min‬و ﺣﺮارﺗﯽ ‪ ρ‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي ﯾﮏ ﻣﻘﺪار ‪ ، ρ‬ﯾﮏ ﺟﺪول‬
‫از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ ρ‬و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﯾﮏ ﺟﺪول از ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ As‬در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺢ اﯾﻨﮑﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي در ﺟﻬﺖ ﻋﺮض ﭘﺎﺷﻨﻪ )ﻣﻮازي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ( آرﻣﺎﺗﻮر ‪ y‬و آرﻣـﺎﺗﻮر‬
‫در ﺟﻬﺖ ﻃﻮل دﯾﻮار آرﻣﺎﺗﻮر ‪ X‬ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ آرﻣﺎﺗﻮرﻫـﺎي ﺟﻬـﺖ‪ Y‬در ﻫـﺮ دو‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻤﺘﺮ )ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ( ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (3-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﯿﻐﻪ‪:‬‬
‫‪X7 + X8‬‬
‫= ‪a stem‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ a s = 3.4‬‬ ‫‪3.4‬‬
‫‪‬‬ ‫= ‪→ ratio s‬‬ ‫‪= 0.325‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪b‬‬ ‫=‬ ‫‪10‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪b stem‬‬ ‫‪=H+ 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪s‬‬
‫‪2‬‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎﻻي ﺗﯿﻐﻪ و ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ 0/3‬ﻣﺘﺮ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺼـﻮرت‬
‫ﻃﺮه )ﺑﺪون ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ( و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺤـﺪوده‪ ،‬اﺑﻌـﺎد ﺣـﺪاﻗﻞ‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ و آرﻣﺎﺗﻮر ﺣﺮارﺗﯽ‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪهاﻧﺪ ﻟﺬا ﺗﺎﺛﯿﺮي ﺑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻧﺨﻮاﻫـﺪ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ‪:‬‬

‫‪y′‬‬
‫× ) ‪X 9 = X 4 + (X 3 − X 4‬‬
‫‪H‬‬
‫) ‪y′ = H × (1 − coeff‬‬
‫ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪﻫﺎ در ﻫﺮ ﻃﺮف و ﻧﺼﻒ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺎﯾﻪ‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ a‬و ‪ b‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪y‬‬
‫‪coeff :‬‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺪار‬
‫‪bh‬‬
‫ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ آن دراﯾﻪ‬
‫‪0, 0.2, 0.4, …., 1‬‬
‫‪ (1-3-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺑﺮش‪:‬‬
‫‪Vc = 0.53 f c′ × 0.85 × (100X 9 − 5)100‬‬ ‫‪ton‬‬
‫‪1000‬‬
‫ﺑﺎرﮔﺬاري ﺗﯿﻐﻪ )ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻣﻌﺎدﻟﺴﺎزي در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﺷﻨﻪ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪1.7 γ Bf HK a cos δ‬‬

‫)‪1.7 qK a cos δ = 0 (q = 0‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺟﺪول ﺿﺮاﯾﺐ‪:‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪Rx‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪Rx‬‬

‫‪‬‬ ‫× ‪+ (1 .7 γ Bf HK a ) × b s‬‬ ‫‪cos δ‬‬
‫‪Re action :‬‬ ‫‪(1 .7 q × k a ) b s × ‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪Ry‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪Ry‬‬
‫‪‬‬
‫ﺟﺪولﺗﻮزﯾﻊﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬ ‫ﺟﺪولﺗﻮزﯾﻊﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫‪‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪Mx‬‬

‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪ M‬‬ ‫‪cos δ‬‬
‫‪(1 .7 q × k a ) b s‬‬ ‫‪× x‬‬ ‫× ‪+ (1 .7 γ Bf HK a ) × b s‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Moment :‬‬
‫‪‬‬ ‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪My‬‬
‫دراﯾﻪﻫﺎي ‪ M‬‬
‫‪y‬‬
‫ﺟﺪولﺗﻮزﯾﻊﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫ﺟﺪولﺗﻮزﯾﻊﻣﺴﺘﻄﯿﻠﯽ‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺮش ﻣﺠﺎز‪:‬‬
‫‪Y′‬‬ ‫‪X9‬‬ ‫‪Vc‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪19/51‬‬
‫‪1/98‬‬ ‫‪0/35‬‬ ‫‪23/41‬‬
‫‪3/96‬‬ ‫‪0/40‬‬ ‫‪27/31‬‬
‫‪5/94‬‬ ‫‪0/45‬‬ ‫‪31/21‬‬
‫‪7/92‬‬ ‫‪0/50‬‬ ‫‪35/11‬‬
‫‪9/90‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪39/01‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺮش ﺣﺎﺻﻞ از ﺟﺪول ﺑﺎ ﺑﺮش ﻣﺠﺎز ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽﺷﻮد )در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ( و در ﺻﻮرت‬
‫ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺗﯿﻐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻫﻤﺎن اﺑﻌﺎد ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (2-3-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ‪:‬‬

‫‪M a‬‬
‫‪ ‬ﺣﺎﺻـﻞ از ﺟـﺪاول ﻓـﻮق‬ ‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻘﺪار ‪ ρ‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻫـﺮ ﯾـﮏ از دراﯾـﻪﻫـﺎي‬
‫‪M y‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﻪ ﻃﺮﯾﻘﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ آﻧﭽﻪ در ﻃﺮح ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪ ﭘـﺲ از ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻣﻘـﺎدﯾﺮ‬
‫‪ ρ min‬و ‪ ρ temp‬و ﺑﺼﻮرت ‪ As‬در واﺣﺪ ﻃﻮل )ﻣﺘﺮ( دﯾـﻮار اراﺋـﻪ ﻣـﯽﺷـﻮد‪ .‬در اﯾـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺖ ‪ X‬در ﻫﺮ دو ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ و ﺟﻠﻮي ﺗﯿﻐﻪ داراي ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻤﺘﺮ )ﻧﺰدﯾﮏ ﺗـﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺘﻦ( ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ (4-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‪:‬‬

‫‪X8=0.55 m‬‬
‫‪) X7+X8=6.8 m‬ﻋﺮض ﺑﺎرﮔﯿﺮ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ(‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻃﺮه ﺑﻮدن‬
‫‪q CFi = (X 7 + X 8 ) × 1.7 × [K a ( γ Bf × H i + q )] cos δ‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﻃﺮه ﺑﻮدن ﺗﯿﻐﻪ در ﺑﺎﻻ‪:‬‬
‫‪X3‬‬ ‫‪H − 0.3‬‬
‫= ‪Pr = (Jd)1‬‬ ‫( ‪+ X 5 − 0.3 α c = tan −1‬‬ ‫‪) = 64.2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪X5‬‬
‫‪X9‬‬
‫‪(Jd) 2 = (6.4 − 0.3) / tan α c +‬‬ ‫‪− 0.2‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎزوي ﻟﻨﮕﺮ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪2‬‬
‫‪X‬‬ ‫ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﭘﺸﺖﺑﻨﺪ‬
‫‪( Jd ) 3 = (3.1 − 0.3) / tan α c ) + 9 − 0.15‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 0/30‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﻫﻨﺪﺳﯽ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ‬
‫ﻣﺤﻞ ﺗﺌﻮري ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ 3‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺘﻦرﯾﺰي و اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻟﺒﻬﺎي‬
‫ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﺣﺪاﮐﺜﺮ‪ 3/5‬ﻣﺘﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺮﮐﺰ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻓﻮﻻدﻫﺎ در زﯾﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ارﺗﻔﺎع از ﺑﺎﻻي ﺗﯿﻐﻪ‬ ‫‪X9‬‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻓﻮﻻدﻫﺎ‬ ‫‪(Jd)1‬‬

‫‪9/ 9‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪4/625‬‬ ‫)‪( 1‬‬
‫‪6/ 4‬‬ ‫‪0/46‬‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪2/986‬‬ ‫)‪( 2‬‬
‫‪3/ 4‬‬ ‫‪0/39‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪1/544‬‬ ‫)‪( 3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Hi‬‬
‫× ‪VCFi = (X 7 + X 8 ) × 1.7 × [K a ( γ Bf‬‬ ‫‪+ qH i )] × cos δ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Hi‬‬ ‫‪qH i‬‬
‫‪M CFi‬‬ ‫× ‪= (X 7 + X 8 ) ×1.7 × [K a ( γ Bf‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪)] × cos δ‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ (1-4-8‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺧﻤﺶ‪:‬‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺧﻤﺸﯽ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ‪ T‬ﺷﮑﻞ ﺻﻮرت ﻣـﯽﮔﯿـﺮد‪ .‬ﺑـﺮاي ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ‪As‬‬
‫ﺧﻤﺸﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺧﻤﺸﯽ ﺗﺎﺑﻊ درﺟﻪ ﺳﻮم ارﺗﻔﺎع اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎ دور ﺷﺪن از‬
‫روي ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻟﻨﮕﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻟﺬا ﻣﯽﺗﻮان در دو ﯾﺎ ﺳﻪ ﻧﻘﻄﻪ آرﻣـﺎﺗﻮر ﮐﺸﺸـﯽ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ را ﮐﺎﻫﺶ داد‪.‬‬
‫‪M CFi × 10 3‬‬

‫= ‪A si‬‬ ‫‪cm 2‬‬
‫‪f y (Jd) i sin α c‬‬
‫‪A si‬‬
‫= ‪ρi‬‬ ‫‪≤ ρ max‬‬
‫‪X 8 (Jd) i sin α c × 10 4‬‬
‫‪ 0/55‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ دﯾﻮار ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‪ ،‬در ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫آرﻣﺎﺗﻮر داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬ ‫آرﻣﺎﺗﻮر وﺻﻠﻪ‬
‫‪0.002 : ρ temp‬‬
‫‪14 / f y‬‬
‫‪min ‬‬ ‫‪: ρ min‬‬
‫‪1.33ρ‬‬
‫‪0.022 : ρ max‬‬
Hi 9/ 9 6/ 4 3/ 4
qCFi 107/12 69/25 36/79
VCFi 530/26 221/60 62/54
MCFi 1749/85 472/76 70/88
X9 0/55 0/46 0/39
Jdi 4/63 2/99 1/54
ASi 100/09 41/89 12/14
ρi 0/00437 0/00283 0/00159
ρ final 0/00437 0/00333 0/00211

As final 100/09 49/26 16/15
‫ﺗﻌﺪاد آرﻣﺎﺗﻮر ﻣﻮرد‬ 13Φ32 7Φ32 2Φ32
‫ﻧﯿﺎز‬
‫ ارﺗﻔﺎع از روي ﭘﺎﺷﻨﻪ ﺗﺎ ﺑﺎﻻي ﺗﯿﻐﻪ‬:Hi

:‫(ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺮش در ﺗﺮاز ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬2-4-8
PO = Pr sin α c cos α c = 1 .81
q u cf = [( X 7 + X 8 ) × 1 .7 × ( H − PO ) × γ Bf × K a + q ( X 7 + X 8 ) × 1 .7 × K a ] × cos δ
q u cf = 87 .49
( H − PO ) 2
Vu = ( X 7 + X 8 ) × [1 .7 × γ Bf × K a + q ( H − PO ) × K a )] cos δ = 353 .70
2
d c = oq = Pr sin 2 α c = 3 .75 m
Vu × 10 3 Vu
Vn = = = 20 .2 kg
φ× X8 × dc × b 4
0 .85 × X 8 × d c × 10 cm 2
Vc = 0 .53 f c′ = 9 .18 kg
cm 2 ; Vc = v c × X 8 × d c × 10 = 189 .14 ton
100 × 100
Vs = ( v n − v c ) × X 8 × × d c = ( v n − v c ) × X 8 × d c × 10 = 226 .98 ton
10 3
A v Vs × 10 3 cm 2
= = 14 .43 → Vs ≤ 4 Vc = 756 .55 o.k .
s fy dc m
‫ﮐﻔﺎﯾﺖ اﺑﻌﺎد ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‬

‫ﺑﻪ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﻓﻮق‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﯿﻠﮕﺮدﻫﺎي ﮐﺸﺸﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ واﮐﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ ﺗﯿﻐﻪ روي‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻞ واﮐﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ دال ﺗﯿﻐﻪ روي ﻫﺮ ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ‪ :‬ﻣﻄﺎﺑﻖ رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮﺟﻊ ] ‪: [76‬‬
‫‪Q c = 2 × 0.15 × [1.7 × γ Bf × H + q ] × K a × X 7 × H × cos δ = 292.42‬‬
‫‪Qc‬‬
‫= ‪Tu‬‬ ‫‪= 29.54‬‬
‫‪H‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪T × 10 3‬‬
‫‪As = u = u‬‬ ‫‪= 7.81 cm 2 / m‬‬
‫‪φf y 0.9 × 4200‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﺎﻣﻮت ﺑﺮﺷﯽ ﺑـﻪ اﺿـﺎﻓﻪ ﺳـﻄﺢ ﻣﻘﻄـﻊ ﻻزم ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﯿﻠﮕـﺮد‬
‫ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪AV‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪×  + As ×  = 4.45 cm‬‬ ‫‪→ 2Φ 20 @ 20 cm‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪20 cm‬‬
‫‪ : ‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺑﺮﺷﮕﯿﺮﻫﺎ ﮐﻪ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ ﻓﺮض ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺟﻬﺖ ﻗﺎﺋﻢ و در ﻓﻮاﺻﻞ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﺘﺮ در ﻃﺮﻓﯿﻦ دﯾﻮار ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ از‬
‫‪ 2Φ12 @ 20 cm‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آرﻣﺎﺗﻮر ﺣﺮارﺗﯽ و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﯽ ﺳﺎزﮔﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﻨﺠﻪ و در اﻣﺘﺪاد ﻃﻮﻟﯽ دﯾﻮار ﻧﯿﺰ در ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ از ‪ Φ12 @ 20 cm‬و در ﺳﻤﺖ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ از ‪ Φ12 @ 40 cm‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫در ﭘﺎﯾﺎن‪ ،‬ﺟﺪول زﯾﺮ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﻮل وﺻﻠﻪﻫﺎي ﭘﻮﺷﺸﯽ و ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻊ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ را اراﺋﻪ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬ﮐﺮوﮐﯽ آرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻟﯿﺴﺘﻮﻓﺮ در ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﭘﯿﻮﺳﺖ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫ﻃﻮل وﺻﻠﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬ ‫در ﺻﻮرت ‪Ld‬‬
‫ﭘﻮﺷﺸﯽ در‬ ‫ﻃﻮل‬
‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻃﻮل ﺧﻢ‬ ‫داﺷﺘﻦ ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯽ‬
‫‪Lx1‬‬ ‫ﺻﻮرت داﺷﺘﻦ‬ ‫وﺻﻠﻪ‬ ‫‪Ldb‬‬
‫‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫‪cm‬‬ ‫‪ 30‬ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه‬ ‫ﭘﻮﺷﺸﯽ‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺘﻦ ﺗﺎزه در‬ ‫‪Φ‬‬
‫ﻃﻮل راﺳﺘﻪ‬ ‫زﯾﺮ‬
‫در زﯾﺮ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪38/5‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪27‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪107‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪34‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪158‬‬ ‫‪122‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪171/5‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪46‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪260‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪152‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪32‬‬
‫ﻃﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮاي ﻗﻼب اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻃﻮل ﺧﻢ‬
‫‪LX2‬‬ ‫ﻗﻄﺮ داﺧﻞ‬
‫‪(cm) Ldh‬‬ ‫درﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل راﺳﺘﻪ ‪M‬‬
‫ﺧﻢ‬ ‫‪Φ‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪23‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪30‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪9/ 6‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪37‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪47‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪25/6‬‬ ‫‪32‬‬
‫ﻃﻮل ﻣﻬﺎري ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮ آرﻣﺎﺗﻮر ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬

‫)‪Max (Ldb, d,12db‬‬
‫ﮐﻪ در آن ‪ Ldb‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ﻗﺒﻞ‪ d ،‬ارﺗﻔﺎع ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻘﻄﻊ و ‪ db‬ﻗﻄﺮ آرﻣﺎﺗﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﺷﺎره ﺷﺪه در ﺟﺪول‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬ ‫داﺧﻞ ﺑﺘﻦ‬
‫ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻊ ﺗﺌﻮرﯾﮏ‬

‫ﻣﺤﻞ ﻗﻄﻊ ﺗﺌﻮرﯾﮏ‬

راهنمای طراحی دیوارهای حایل طره ای

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

راهنمای طراحی دیوارهای حایل طره ای

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺭﺍﻩ ﻭ ﺗﺮﺍﺑﺮﻱ‬

‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﯼ ﻃﺮﺍﺣﯽ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﯼ ﺣﺎﻳﻞ ﻃﺮﻩﺍﯼ‬

‫وزارت راه و ﺗﺮاﺑﺮي – ﭘﮋوﻫﺸﮑﺪه ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ‬

‫٭ﮐﻠﯿﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاي ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ٭‬

‫ﻓﺼﻞ اول‪ :‬ﮐﻠﯿﺎت‪1 ......................................................................................‬‬

‫‪-2-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ )‪12 ........................................(Gabion Walls‬‬

‫‪35‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪ :‬ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﻃﺮاﺣﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪..........................................‬‬

‫‪ -1-4‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪89 ........................................................................... ...........................‬‬

‫‪133‬‬ ‫‪ -1-5‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪................................................................ .....................................‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‪ :‬ﭘﺎﯾﺪاري دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﭘﺎﺷﻨﻪدار‪163 ...............................‬‬

‫‪185‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪ :‬ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﺎرﺑﺮي و ﻧﺸﺴﺖ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‪..................‬‬

‫‪213‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ‪ :‬ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎزهاي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪..........................................‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﻧﻬﻢ‪ :‬ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي‪237 ...........................................‬‬

‫‪245‬‬ ‫ﻓﺼﻞ دﻫﻢ‪ :‬ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺮاﯾﯽ دﯾﻮارهﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ‪.................................................‬‬

‫‪245‬‬ ‫‪-1-10‬ﮐﻠﯿﺎت ‪....................................................................................... ............‬‬

‫‪263‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﯾﺎزدﻫﻢ‪ :‬ﻋﻠﻞ ﺧﺮاﺑﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪...............................................‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -1-3‬ﺗﺮاﮐﻢ ﻣﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻋﺪد ‪49 ................................................... SPT‬‬

‫ﺑﺎزرﺳﯽ دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‪ ،‬ﺗﻌﻤﯿﺮات‪ ،‬ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪي‪ ،‬آرﻣﺎﺗﻮرﺑﻨﺪي‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪﻫﺎ در ﺑﺘﻦ‪،‬‬

‫ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه‬-5-1

2. Bowles, J.E. 1996. Foundation Analysis and Design. 5th Edn.,

3. BS 8002 1994. Code of Practice for Earth Retaining Structures.

4. Canadian Geotechnical Society, CGS 1992. Canadian

5. Clayton, C.R.I., Militistky, J., and Woods, R.I. 1993. Earth

6. Das, B.M. 1995 Principles of Foundation Engineering. 3rd Edn.,

8. TDTERSM 2001. Tennessee Department of Transportation

9. PIANC 2001. Seismic Design Guidelines for Port Structures.

10. Tschebotarioff, G.P. 1962. Retaining Structures. Chap. 5 in

11. TSPHFJ 1991. Technical Standards for Port and Harbour

13. USACE 1999. Guidelines on Ground Improvement for

14. USDN, 1983. (NAVFAC DM 7.2, 1982). Design Manual: Soil

‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺩﻳﻮﺍﺭﻫﺎﻱ ﺣﺎﻳﻞ ﻭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺁﻧﻬﺎ‬

‫‪ -2-2‬روﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ‬

‫‪ -3-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺻﻠﺐ و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ‬

‫‪ -4-2‬اﻧﻮاع دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ‬

‫ﺷﮑﻞ‪ -1-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار وزﻧﯽ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ‬

‫‪ -2-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ )‪(Gabion Walls‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ -2-2‬دﯾﻮار ﮔﺎﺑﯿﻮﻧﯽ‬

‫در ﺳﻮاﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ آب ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ‬

‫‪ -3-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﮔﻬﻮارهاي )‪(Crib Walls‬‬

‫‪ -4-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺨﺰﻧﯽ )‪(Bin Walls‬‬

‫اﺟﺰاي ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺘﻨﯽ ﯾﺎ ﻓﻠﺰي‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -4-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺨﺰﻧﯽ‬

‫‪ -5-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞاز ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺘﻨﯽ ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -5-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از دﯾﻮار ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻗﻄﻌﺎت ‪ H‬ﺷﮑﻞ ﺑﺘﻨﯽ‬

‫‪ -6-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي )‪(Cantilever Walls‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ L‬دﯾﻮار ﻃﺮه اي‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -6-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي دﯾﻮارﻫﺎي ﺑﺘﻨﯽ ﻃﺮهاي‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ - 7-2‬اﺑﻌﺎد ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ دﯾﻮار ﺣﺎﯾﻞ ﻃﺮهاي ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ اوﻟﯿﻪ‬

‫‪-7-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار )‪(Counterfort Walls‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪- 8-2‬دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪدار‬

‫‪ -8-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﺟﻠﻮﺑﻨﺪدار )‪(Buttressed Walls‬‬

‫‪ -9-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي )‪(Relief Shelves‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ - 9-2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ دﯾﻮار ﻃﺮهاي ﻃﺒﻘﻪاي‬

‫‪ -10-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻧﯿﻤﻪ وزﻧﯽ )‪(Semi–Gravity Walls‬‬

‫‪ -11-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺳﭙﺮي )‪(Sheet- Pile Walls‬‬

‫‪ -12-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه )‪(Anchored Sheet-Pile Walls‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -11-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺳﭙﺮي ﻣﻬﺎر ﺷﺪه و روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻬﺎرﻫﺎ‬

‫‪ -13-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه )‪(Diaphragm Walls‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ -12-2‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪاي دﯾﻮارﻫﺎي دﯾﺎﻓﺮاﮔﻤﯽ‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ -13-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﺷﻤﻌﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﮐﻼﻫﮏ ﺳﺮ ﺷﻤﻊ‬

‫‪ -14-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺷﻤﻌﻬﺎي ﻣﻤﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻣﺘﺪاﺧﻞ‬

‫‪ -15-4-2‬دﯾﻮارﻫﺎي ﺣﺎﯾﻞ ﻣﺘﺸﮑﻞ از رﯾﺰﺷﻤﻌﻬﺎ )‪(Micropile Walls‬‬

‫رﯾﺰ ﺷﻤﻊ ﻫﺎ‬