Peter Wohlleben

Hayvanlar
NEREDE YAsAR
.
. .
Biliyor musun?
ORMANDA VE KIRLARDA KÜÇÜK
. . . .
BıR KEsıF
. GEZıSı
Eksik Parça Yayınları

HAYVANLAR NEREDE YAŞAR BİLİYOR MUSUN?

PETER WOHLLEBEN

WeißT du, wo die Tiere wohnen? Eine Entdeckungsreise durch Wiese und Wald
by Peter Wohleeben
İllüstratör: Stefaine Reich
@Verlag Friedrich Oentinger, Hamburg 2019
Verlag Friedrich Oetinger, Hamburg, Germany ile yapılan anlaşma ile yayınlandı.

Yayın Yönetmeni: Asiye Ademir

Çevirmen: Elif Tahmiscioğlu
Editör: Demet Çaltepe
Grafik Uygulama: Esranur Gelbal

Baskı ve Cilt: Vizyon Basımevi

Beylikdüzü O.S.B. Mahallesi, Orkide Caddesi No:1
Beylikdüzü / İSTANBUL
Tel: (0212) 671 61 51

Yayınevi Sertifika No: 40882

Matbaa Sertifika No: 28640

Baskı: Eylül 2020

ISBN: – 978-625-7124-39-3

Türkçe yayın hakları, Akcalı Telif Hakları Ajansı aracılığıyla alınmış olup Eksik Parça
Yayınları’na aittir. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının izni olmaksızın
hiçbir yolla çoğaltılamaz. Tüm hakları saklıdır.

Genel Dağıtım: İKİ A YAYINCILIK VE DAĞITIM HİZMETLERİ A. Ş.

Gülbahar Mah. Elif Sok. No: 4/A
Mecidiyeköy/İstanbul
Tel: 0(212) 272 45 46 | Fax: 0(212) 272 45 55
www.ikiayayincilik.com.tr

www.facebook.com/eksikparcacocuk
www.instagram.com/eksikparcacocuk
www.twitter.com/eksikparcayayin
www.eksikparca.com
PEter Wohlleben, 1964’te doğmuş, ormancılık eğitimi almış ve Almanya’nın
Rheineland-Plafz eyaletinin orman işletmesinde 23 yıl çalışmıştır. Bu görevden ayrıldıktan
sonra ekolojiyi temel alan bir ormancılık şirketi yönetmeye başlamıştır. Sadece sayısız
televizyon programına katılarak, kitaplar yazarak ve seminerler vererek değil, aynı zamanda
ilginç orman turları düzenleyerek de bilgilerini bizlere aktarmaktadır. 2016 yılında bir
orman okulu kurmuştur ve Peter’i bu okulda ziyaret etmek mümkündür.
 içindekiler
ÖNSÖZ 6

8 Etrafındaki BAHÇEDEKİ KEŞİF 10

ŞEHİRDEKİ KARŞILAŞMALAR 12
Hayvanları
DERELERİ VE YAĞMUR VARİLLERİNİ KEŞFET 14
Gözlemlemek ORMANDA İZ SÜRMEK 16

18 Hayvanlar HEP YOLLARDA OLMAK 20

GÜNEYE DOĞRU! 22
Nerede Yasar?
. YERLEŞİK HAYAT 24
EV ARKADAŞLIĞI 26
BÜYÜK KUŞ, KÜÇÜK GEYİK VE ÇOK BENEKLİ BÖCEK 28

30 Hayvanlar BEBEKLER IÇIN HER ŞEYIN EN IYISI 32

LEZZETLİ YEŞİLLİKLER 34
Neyle KOKUSU KÖTÜ TADI GÜZEL! 36
Beslenir? YENMESI ZOR HAYVANLAR 38

40 Hayvanların ŞARKI SÖYLEMEK, KIŞNEMEK, YELLENMEK- HAYVANLAR

FARKLI ŞEKILLERDE KONUŞUR 42
Dili HIÇ KONUŞMADAN ANLAŞMAK 44
ŞAKACI KUŞLAR VE GIDIKLANAN KÖPEKLER 46
HAYVANLARIN GÜZELLIK YARIŞI 48
IŞIK SAÇANLAR, TAKLA ATANLAR VE PATLAYANLAR… 50

52 Hayvanlar da SERIN VE ISLAK-IKI YAŞAMLI YAVRULAR 54

ÇOK KARDEŞLI BÖCEK YAVRULARI 56
Hayata Küçük
IRI ÇOCUKLAR, IYI ISINANLAR: YUVADAKI YAVRU KUŞLAR 58
Baslar
. ÇARESIZ AMA GÜVENDE: HAYVAN YAVRULARI 60
62 Yavrular ANNE BABASIZ AMA YALNIZ DEĞİL 64
Nasıl Büyür? GÖNÜLSÜZ KORUYUCU AİLELER 66
LÜTFEN ÇOK SAMİMİ OLMAYALIM! 68
SONSUZA KADAR BERABER 70

72 Hayvanlar KORKUDAN 74
Ne Hisseder? BİRAZ CESARET! 76
UYKU VAKTİ GELDİ 78
EN İYİ ARKADAŞLAR 80

82 Zorluklara BİR ŞEKİLDE DİĞERLERİNDEN FARKLI 84

Karsı
. Beraber HİÇBİR ZAMAN ÇOK FAZLA OLMAZ 86
BİRLİKTEYKEN HER ŞEY DAHA GÜZEL 88
Olmak HAYVANLAR YAŞLANINCA 90
HAVADA UYUYAN KUŞ,
UYKUCU YARASA VE YARISI UYUYAN BEYİN 92

94 Hayvanlar ve ŞEMSİYESİZ DE OLUR 96

Hava Kosulları
. KIŞLIK PALTOYA GEREK YOK 98
YAZ SICAĞINDA SERİNLEMEK 100
TAŞ MI YAĞIYOR? 102

104 Hayvanlar HAYVANLAR KIRMIZI IŞIKTA DURMAYI BİLMEZ 106

Tehlikede ORMAN TEHLİKELİ OLDUĞUNDA 108
ŞU ÇÖPLERDEN KURTUL! 110
HAVA NEDEN BU KADAR SICAK? 112
YILAN GİBİ KERTENKELE, GÖÇMEN KELEBEK, DALGIÇ KUŞ 114

116 Evimizdeki TUTSAK MI ARKADAŞ MI? 118

Hayvanlar SUYUN ALTINDA NEFES ALMAK 120
KUTUDAKİ YAŞAM 122
KÜÇÜK EV ARKADAŞLARIMIZ 124

FOTOĞRAF KAYNAKÇASI 126

 Keşif Gezisi Başlasın!
Ç ocukken bile bir sürü hayvanım vardı. Odamdaki

kavanozda yaşayan un kurtları önce pupa evresine girer

sonra da siyah böceklere dönüşürlerdi. Civcivin beni annesi

yerine koyup koymayacağını görmek için anneannemin

elektrikli battaniyesine bir tavuk yumurtası koydum ve

civcivi yumurtadan çıkarttım. İşe yaradı beni annesi sandı!

B ir de hep doğada gezerdim. Kurbağalarla vıraklar,

ormanda kokusundan yaban domuzu bulmaya çalı-

şırdım. Yıllar sonra ormancı olduğumda hayvanları izleme şansım oldu. Bugün or-

man evimin etrafında tavuklar, keçiler, atlar ve köpekler yaşıyor. Onlardan pek çok

şey öğrendim, mesela hayvanların nasıl konuştuğunu. Hayvanların hayatımda çok

önemli bir yeri vardır. Onlarla ilgili anlatılacak çok fazla heyecan verici şey olduğun-

dan, orman akademimde düzenli olarak turlar yapıyorum.

M aalesef her çocuk beni akademinin olduğu Batı Almanya’daki Eifel bölgesinde

ziyaret edemez. İşte bu yüzden bu kitabı yazdım ve sana ormanda, evimde ya

da yaptığım gezilerde tanıştığım hayvanları anlattım. Zaman zaman daha uzakta yaşayan

hayvanlarla da ilgileniyorum mesela denizde yaşayanlarla çünkü onlarla ilgili de anlatı-

lacak ilginç bilgiler var. Burada okuyacaklarının çoğunu evinde, kapının önünde, çıktığın

bir yürüyüşte sen de kendi başına, anne babanla ya da arkadaşlarınla keşfedebilir, göz-

lemleyebilir ve deneyebilirsin. Belki bu sırada bazı sorulara cevap bulursun.

6
B u kitapta hayvanların gizli, heyecan verici, tehlikeli ve eğlenceli dün-

yalarını keşfedeceksin. Neden kuşların yumurtladığını ya da balıkla-

rın yellenerek konuştuğunu biliyor musun? Ayrıca sana solucanların neden

yağmurdan korktuğunu, kargaların köpekleri nasıl kızdırdığını ve odanda bir

salyangoz beslemek için neye ihtiyacınız olduğunu da anlatacağım.

H ayvanlar hakkında bir kitap yazmak çok güzel ama yalnız başıma bunu

başaramazdım. Geçen yaz çok sıcak bir günde Marit, Henrik, Mia,

Ludwig, Romy, Justus ve Elias beni ziyarete geldi. Beraber hayvanların izlerini

sürdük, onları görmeye gittik ve bir şey denedik. Fotoğrafçı Jens Steingässer

birçok fotoğraf çekti. Anja Fischer’la kitabın nasıl görünmesi gerektiğini

konuştuk ve Anja bana bazı önemli şeyleri unutmamam için yardımcı oldu.

Stefanie Reich komik hayvan resimleri çizdi ve Dagmar Herrmann yazılarımı,

fotoğrafları ve resimleri bir araya getirdi. Böylece hepsi

birlikte çok güzel bir kitap oluşturdular.

Kitap boyunca sana evde ya da dışa-
rıda nasıl deneyler yapabileceğini, bir

H
azır mısın? Hadi bakalım başlıyoruz. Birlikte izleri
bulalım ve hayvanların dünyasını keşfedelim!
şeyler inşa edebileceğini ve keşfede-
bileceğini göstereceğim. Her zaman
bir yetişkin sana yardım etmeli özel-
likle matkap ya da testere kullanılma-
sı gerekiyorsa. Ve keşif sırasında hay-
vanlara dikkatli davranmayı unutma!

7
 Etrafındaki
Hayvanları
8
Gözlemlemek
 HAYVANLARI GÖZLEMLEMEK
İÇİN HAYVANAT BAHÇESİNE GİTMEN
GEREKMİYOR. KÜÇÜK HAYVANLAR HER
YERDE YAŞAR. ÇİÇEKLERDEKİ KARINCALAR,
SADECE YAĞMURLU HAVALARDA ORTAYA
ÇIKAN SALYANGOZLAR, YAĞMUR SUYU
BİRİKTİRME VARİLLERİNDE YAŞAYAN SİNEK
LARVALARI GİBİ BİRÇOK İLGİNÇ
HAYVANI ÇOK YAKININDA
BULABİLİRSİN. 9
 BAHÇEDEKİ KEŞİF
HAYVANLAR ÖZELLİKLE DAĞINIK BAHÇELERDE ÇOK RAHAT EDERLER
ÇÜNKÜ ORALARDA BİR SÜRÜ YİYECEK VE GÜZEL BİR HAYAT VARDIR.

H ayvanların çoğu utangaçtır özellikle de büyük olanlar.

Bu yüzden küçük hayvanları gözlemekle başlaman daha

kolaydır. Bunlar uzun süre bahçede yaşarlar hatta bazen bütün

hayatlarını bahçede geçirirler ve senden büyük hayvanlar kadar

kolay kaçamazlar.

Yağmurlu havalarda salyangozlar saklandıkları yerden çıkarlar.

K arıncaları hemen hemen her çimenin üstünde görebilirsin.

Karıncalar toprağın, taşların altına ya da ölü ağaç parça-

larına yuva yaparlar. Bu yuvalar köstebek yuvalarının küçük haline benzer ve üzerlerinde ince kırıntılar

vardır. Küçük kırmızı karıncalara dikkat et, ısırıp sokabilirler. Tehlikeli değillerdir ama ısırgan otu gibi

yakarlar. Arılar soktuğunda nasıl acıdığı bilirsin, karıncalar da arılarla akrabadır.

Dene!
Sincapları izlemek istersen bir sincap yuvası yapmalısın.
Yuva ağaca bağlı ve kapaklı olmalıdır. İçine kuş yemi ya
da en iyisi fındık ya da ayçekirdeği koyabilirsin. Sincaplar
kapağı kaldırabilir kuşlar kaldıramaz. Eğer kapak olmazsa
kuşlar sincaplardan önce her şeyi yer. Sincabın yuvayı fark
etmesi birkaç hafta alabilir. Eğer kapağa fındık sıkıştırırsan
sincabın yuvayı bulması daha kısa sürer ve sincap kapağı
açması gerektiğini anlar.

10
S
alyangoz gibi bazı hayvanlara dokunmak hoş bir his değildir. Yağmur
Bak
yağdığında çiçeklerin arasından çıkan sümüklü böcekleri görebilirsin. Bakalım!
Yağmurdan önce de oralardadırlar ama güneşin altında kurudukları için gü- KARINCA ÇÖPÜ
Bahçenizde mine çiçeği yetişiyor
neşli havalarda yaprakların ve taşların altına saklanırlar. Kırmızı sümüklü mu? Eğer yetişiyorsa her yıl neden
farklı bir yerde açtığını merak
böceklerin onları koruyacak bir kabukları yoktur. Bu yüzden ancak karanlık
etmişsindir. Karıncalar mine
ve nemli havalarda saklandıkları yerden çıkmaya cesaret edebilirler. çiçeğinin tohumlarındaki küçük
yumruları sevdikleri için tohumları

K
yuvalarına götürürler. Burada
uşları ağaç ve çalıların yapraklarını kaybettiği kış aylarında gözlemle- yumruları yer ve tohumun kalanını
çöp olarak dışarıya atarlar. Bu çöpten
mek daha kolaydır. Bu aylarda cam kenarına oturup serçe ve kumruları
gelecek yıl yeni mine çiçekleri açar.
izleyebilirsin. Kışın kuşlar yemek bulmakta zorlanırlar bu yüzden onlara yiye-

bilecekleri bir şeyler verebilirsin. Ama sadece yemek yeterli değildir suya da

ihtiyaçları vardır. Çoğu insan kışın sular donunca kuşların süs havuzlarından

ya da su birikintilerinden su içemedikleri için susuz kaldıklarını unutur. Sen

unutma ve her gün dışarıya bir kap ılık su koy. Bu kuşları çok mutlu edecektir.

Hatta hava soğuk olsa bile bu suyun içinde banyo yapmak isteyebilirler.

B
ahar geldiğinde kuşlar içine yuva yapmak için bir oyuk ararlar. Oyuk

kedilerin ve sincapların yumurta ve yavrularını kapmasını engeller ama

bahçelerde oyuk bulmak kolay değildir. Bu yüzden ağaçlara kuş evi asılabilir.

Kuş evleri ortasındaki delikten kuşların içine girebildiği bir kutudur. Evin bü-

yüklüğüne göre içine girebilecek kuşların türü değişir. Mavi baştankara kuşu

için 2,8 cm çapında bir kuş evi gerekir. Küçük kuşlar büyük delikli kuş evlerine

de girerler ama büyük kuşlar gelip onları kovarlar. Büyük baştankara siyah be-

yaz başı ile 3,2 cm büyüklüğünde bir delikten geçebilir. Serçe ve sığırcık kuşu

için delik daha büyük olmalıdır. Eğer bahçeye farklı büyüklüklerde kuş evleri

koyarsan farklı büyüklüklerde kuş türlerini gözlemleyebilirsin. Dağınık bir taş yığını pek çok hayvan için harika bir ev olabilir.

11