Diterjemahkan dari Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu - www.onlinedoctranslator.

com

Mengintegrasikan Pematuhan Syariah

dalam Tadbir Urus
Dibentangkan pada
Bengkel Tadbir Urus Syariah & Rangka Kerja Perundangan Kewangan Islam
dianjurkan oleh
Akademi Pengajian Islam Kontemporari (ACIS)
Universiti Teknologi MARA
Shah Alam
11 Ogos 2015

Rustam Mohd Idris

Bank Negara Malaysia

1
Garis besar

· Evolusi Tadbir Urus Syariah di Malaysia

· Membiasakan keperluan tadbir urus Syariah dalam…

- Akta Bank Negara 2009

- Rangka Kerja Tadbir Urus Syariah (dikeluarkan pada 2010)

- Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013

2
 Evolusi Tadbir Urus Syariah di Malaysia
Fasa IV
Fasa III Menuju Syariah hujung ke hujung
Mengiktiraf SAC sebagai persekitaran pematuhan
badan yang berwibawa
dalam mengeluarkan Syariah

Fasa II
·Akta Bank Negara Malaysia
Fasa I Institusi berdedikasi
Asas bangunan MPS di Bank Negara untuk
daripada memupuk keseragaman
Tadbir urus syariah
·Akta Bank dan Institusi
Kewangan 1989
· Akta Perbankan Islam (Pindaan 1996)
1983
·Akta Bank Negara 2009
- Sek 124: untuk
- 1stBank Islam operasi tingkap Islam
- 1stmajlis penyeliaan
syariah ·Akta Bank Negara 1958
·Garis Panduan Tadbir Urus
(Disemak 1994)
· Akta Takaful 1984 - Penubuhan MPS BNM
- 1stsyarikat takaful
pada tahun 1997
ketetapan
·Tadbir Urus Syariah
Rangka Kerja (2010)
1958 (Pindaan 2003) - Tanggungjawab & akauntabiliti yang
lebih besar ke atas BOD, SC & mgmt ke
- Mengakui kuasa MPS dalam
atas pematuhan Syariah
memastikan undang-undang Islam
berkaitan perbankan Islam dan
takaful
·Akta Perkhidmatan Kewangan
Islam 2013
- Keperluan utama SGF yang
- Keputusan MPS adalah terikat kepada mahkamah & dikodkan
penimbang tara
·Pelaporan Ketidakpatuhan
Syariah (2013)
Jawatankuasa Syariah untuk IFI
- Kewajipan IFI untuk melaporkan
acara SNC kepada BNM
(2004)
- Memperkemas fungsi & tugas
daripada SC

1983 1993 2001 2010

Usaha memperkukuh infrastruktur tadbir urus Syariah dipergiatkan selepas PISK

3
Majlis Penasihat Syariah Berpusat disokong oleh rangka kerja
tadbir urus Syariah yang mantap

Syariah sebagai menyeluruh
prinsip dalam kewangan Islam
Tadbir urus yang betul memberikan jaminan tentang
pematuhan Syariah & keyakinan terhadap operasi JIKA:
1.Kedudukan perundangan SAC sebagai pihak berkuasa tertinggiuntuk urusan
Syariah dalam kewangan Islam adalah diperuntukkan di bawah Akta Bank
Pusat & IFSA

2.Jawatankuasa Syariah IFI sepenuhnyabertanggungjawab atas keputusan,

Majlis Penasihat Syariah (MPS)
pandangan & pendapatberkaitan perkara syariah

3.Lembaga & pengurusan kanan dengankepakaran & keupayaan

Pengurusan Papan Syariah
yang mencukupidalam menangani isu-isu khusus untuk transaksi
Jawatankuasa
kewangan Islam
4.Tekankan fungsi semakan Syariah & audit Syariah kepada
menyediakan semak & imbangan
Fungsi Pematuhan Syariah: 5.Elakkan konflik kepentingan & jaga kerahsiaan
Kajian Syariah Audit Syariah
6.Menginstitusikan sikap saling menghormatidengan mengiktiraf
Penyelidikan Syariah Mgmt Risiko Syariah perbezaan tafsiran Syariah dalam pelbagai bidang kuasa

7.Piawaian Syariah menyediakanpanduan tentang ciri,

prinsip & ketetapan utamakontrak Syariah
‒ 14 Piawaian Syariah menjadi isu
Rangka Kerja Tadbir Urus Syariah ‒ Merangkumi keperluan Syariah & Operasi
8.Pelaporan ketidakpatuhan Syariah yang kerap
Piawaian Syariah

Resolusi & Ketetapan Syariah

3
CBA 2009menyediakan premis undang-undang bagi Bank untuk mengawal selia
industri kewangan Islam

Sorotan Syariah mengenai Peruntukan Undang-undang

27 Sistem kewangan berganda

51 Penubuhan Majlis Penasihat Syariah Bank Negara Malaysia (SAC)

52 Fungsi SAC

53 Lantik ahli SAC e ber

54 Urusetia kepada MPS

55 BNM dan IFI untuk berunding dengan SAC

56 Mahkamah dan penimbang tara hendaklah merujuk kepada keputusan MPS

57 Kesan ketetapan Syariah

58 Keputusan MPS diguna pakai

59 Kuasa untuk mengeluarkan garis panduan, pekeliling mengenai perkara Syariah

73 Pematuhan Syariah seperti yang diluluskan oleh MPS

 Siapakah yang boleh dilantik sebagai ahli MPS?

Mana-mana orang yang:

- berkelayakan Syariah atau 1 2
mempunyai ilmu atau
Memenuhi keperluan
pengalaman dalam Syariah Berkelayakan Sesuai dan
sesuai dan sesuai
- Terlibat dalam perbankan, Orang betul kriteria
kewangan, undang-undang atau
Kriteria
disiplin lain yang berkaitan
- warganegara Malaysia dan bukan

warganegara Malaysia

3
Dikehendaki meletak jawatan daripada

Kesan Jawatankuasa Syariah bagi

institusi berlesen BNM

 Rujukan kepada SAC: Aliran Proses oleh IFI

1 IFI yang ingin mendapatkan nasihat/ketetapan daripada SAC perlu IFI untuk memastikan
membuat mengemukakan permohonan mereka kepada urusetia. PENYERAHAN LENGKAP ‒ mesti
rujukan disokong dengan pertimbangan
Syariah yang mantap.

Kenal pasti keputusan MPS sedia ada (ketetapan yang diterbitkan/

2
Analisis & tidak diterbitkan) & laksanakan penyelidikan jika tiada ketetapan
Penyelidikan sedia ada oleh SAC.

IFI untuk membentangkan isu-isu dan

Dalam kebanyakan kes, IFI membentangkan kes mereka kepada SAC,
3 perspektif dan cadangan Jawatankuasa
dan Sekretariat SAC membentangkan hasil penyelidikan dan
Persembahan Syariah mereka kepada MPS.
analisisnya kepada SAC.

4 MPS membincangkan isu dan membuat keputusan.

Musyawarah &
Keputusan

5 Keputusan MPS untuk disampaikan kepada IFI dan di mana Penyata SAC ‒ satu lagi sumber
berkaitan, keputusan akan disiarkan dalam Penyata MPS rujukan untuk IFI.
Perlaksanaan
(laman web BNM).

* Tempoh untuk mengeluarkan keputusan Syariah bergantung pada kerumitan isu yang dirujuk dan sehingga 90 hari (atau mungkin memerlukan lebih daripada satu mesyuarat MPS untuk menyelesaikan isu tersebut).
Keperluan SGF 2010untuk memastikan
Pematuhan Syariah Hujung-ke-Hujung IFI

Pengawasan, Akebertanggungjawaban &

Resp kebolehpercayaan
Indepen dence
Akauntabiliti keseluruhan BOD

Akauntabiliti SC terhadap keputusan, pandangan & Galakkan penglibatan tetap antara Lembaga
pendapat Pengarah & SC
Tanggungjawab pengurusan dalam menyediakan
Pengiktirafan oleh BOD atas kebebasan SC Akses kepada
sokongan yang mencukupi
maklumat yang diperlukan oleh SC
Minimum 5 ahli SC (sekurang-kurangnya 3 mesti
layak Syariah)
Boleh melantik SC sebagai BOD
Membimbing

Prinsip
Competensi Kerahsiaan & C oketeguhan
Mematuhi agar sesuai & set keperluan yang betul
oleh BNM SC tidak sepatutnya menjejaskan ne ketetapan MPS
BOD, mgmt & SC hendaklah munasabah pada Whistle blowing oleh SC to BNM
persefahaman Syariah & Islam secara langsung
Kewajipan untuk memerhatikan ejati diri dihidupkan
penghormatan kewangan t maklumat sensitif yang diperolehi oleh SC

Tra berterusan ining disediakan kepada warga emas

Sekatan ke atas mem SC bership dalam IFI
stakeh dalaman utama
dalam industri yang sama
Penggantian pla nprogram untuk SC

10
 Disokong oleh infrastruktur fungsi Pematuhan Syariah yang mantap
· Mengenal pasti, mengukur, memantau, melaporkan &
mengawal risiko ketidakpatuhan Syariah
· Menjadi sebahagian daripada rangka kerja
pengurusan risiko bersepadu IFI Syariah
· Mengkaji semula operasi perniagaan secara
berkala untuk memastikan pematuhan Syariah
· Meliputi keseluruhan operasi perniagaan
(proses pembangunan produk hujung ke
hujung)

· Dilakukan oleh pegawai berisiko dengan Semakan · Dilaksanakan oleh pegawai Syariah yang bertauliah

kelayakan yang sesuai & e

Syariah Kunci syariah Syariah

Mgmt Risiko fungsi
Penyelidikan

Syariah
· Menyediakan penilaian bebas & jaminan objektif yang Audit · Menjalankan penyelidikan Syariah yang mendalam sebelum
direka untuk menambah nilai & menambah baik
diserahkan kepada jawatankuasa Syariah
pematuhan IFI terhadap Syariah
· Membantu & memberi nasihat kepada pihak berkaitan
· Skop audit meliputi semua aspek
berdasarkan keputusan SC
operasi & aktiviti perniagaan IFI
· Dilaksanakan oleh pegawai Syariah yang bertauliah
· Dilaksanakan oleh juruaudit dalaman, yang telah
memperoleh latihan berkaitan Syariah yang mencukupi

11
Keperluan Ketidakpatuhan Syariah (SNC) bertujuan untuk membolehkan
pemantauan dan pengawasan yang berkesan oleh BNM

IFI dikehendaki mengemukakan laporan kepada BNM pada

SNC sebenar SNC yang berpotensi
sebenardanpotensi SNCmelaluiORION

Mengapa Berpotensi?
· Setelahpengesahanoleh
· Berfungsi sebagai alat amaran kepada BNM yang mungkin
Jawatankuasa Syariah dalam mana-mana
membawa kepada jenis risiko lain, contohnya risiko
acara SNC, IFI dikehendaki memberitahu
reputasi, terutamanya apabila ia melibatkan isu serupa
BOD dan BNM
yang berlaku di seluruh industri
· Pelan pembetulan yang diluluskan perlu
dikemukakan kepada BNM dalam
· Memastikan kedudukan sama rata untuk
tempoh 30 hari
institusi lain apabila ia melibatkan layanan
SNC

· Mana-manakeputusan belum selesaioleh Syariah

jawatankuasa mengenai isu SNC yang dikenali sebagai potensi
SNC
· Melaporkan setiap bulan
· Boleh melalui proses yang sama seperti SNC
sebenar jika ia disahkan SNC oleh
jawatankuasa Syariah

12
Rangka kerja undang-undang baharu
Undang-undang yang dimansuhkan

Perbankan Islam
Akta 1983 Kewangan Kewangan Islam
Akta Perkhidmatan Akta Perkhidmatan

(FSA) (IFSA)
Akta Takaful
1984

Perbankan dan
Kewangan
Akta Institusi
1989 Objektif:

- Menggalakkan kestabilan kewangan &mematuhi Syariah

Akta Insurans
1996

Bayaran
- Mengukuhkan peraturan institusi kewangan
Akta Sistem
2003

Pertukaran
Akta Kawalan
1953
│13
13
 IFSA 2013menonjolkanPematuhan syariahsebagai salah satu komponen
pengawalseliaan utamanya
Sorotan Syariah mengenai Peruntukan Undang-undang

6 Objektif utamaAkta tersebut adalah: (i) untuk

menggalakkan kestabilan kewangan; dan
(ii) untuk memastikan pematuhan Syariah

28 (1) IFI pada setiap masa untuk memastikan matlamat dan

operasi, perniagaan, hal ehwal dan aktiviti mematuhi Prinsip umum
Syariah

28 (2) Mematuhi ketetapan MPS disifatkan sebagai

pematuhan Syariah Contoh:
· SAC tidak membenarkan ‒Semua
28 (3) Melaporkan kepada Jawatankuasa Syariah, BOD dan BNM mengenai
IFI mesti mematuhi SAC
sebarang peristiwa ketidakpatuhan Syariah
ketetapan

28 (5) & Penalti jenayah kepada mana-mana 'orang' yang melanggar

· SAC membenarkan‒IFI mempunyai dua
29 (6) peruntukan yang dinyatakan.
pilihan, sama ada mengikuti atau

29 (2) (a) BNM untuk menentukan piawaian berkaitan rangka kerja tadbir urus mempunyai pandangan yang lebih ketat

Syariah, kriteria kesesuaian dan sesuai dsb. oleh Jawatankuasa Syariahnya

37 & 38 Audit terhadap pematuhan Syariah.

14
 Piawaian Kawal Selia Berasaskan Kontrak Syariah
IFSA 2013 menyediakan premis undang-undang untuk pengeluaran Piawaian berasaskan Kontrak Syariah untuk memastikan
pematuhan terhadap Syariah & amalan yang baik

Murabahah Mudar abah

Sarf Wakalah

Hibah Ijarah 14 Musharakah Wa'd

kontrak Syariah utama
Tawarruq Kafalah

Istisna' Rahnu Qard Wadi'ah

Mengandungi…

Syariah
keperluan
- Definisi
- Syarat penting
Cth Sifat, tawaran & penerimaan,
subjek, harga/ sewa/ untung
- Ciri pilihan
- Pengaturan dengan kontrak lain
Cth urutan, kebebasan kontrak
Operasi
keperluan
- Tadbir urus
- Penstrukturan & Dokumentasi
- Pengurusan Risiko
- Pendedahan & Tingkah Laku Perniagaan

Pelaksanaan kontrak Syariah yang berkesan harus menyerlahkan profil risiko & ganjaran Islam yang berbeza
urus niaga kewangan & meningkatkan cadangan nilai kewangan Islam….
16
 Penemuan Tinjauan pada
Pembangunan Profesional
daripada

Jawatankuasa Syariah
September 2014

17
 Tinjauan Pembangunan Profesional
Jawatankuasa Syariah
-Komposisi SC yang didominasi oleh ulama yang berkelulusan
PhD, latar belakang Syariah & golongan pertengahan
umur
- 69% pemegang PhD
- 80% latar belakang Syariah
- 64% umur antara 31-50 tahun
- 69% keahlian rendah dalam ASAS
Lihat sahaja
-Majoriti ahli SC berkhidmat dalam satu institusi
- dengan pengalaman < 6 tahun (1 ‒ 5 tahun) dalam
industri kewangan Islam
Demografik Pengalaman -Ahli yang menduduki >=3 IFI & SC yang berkhidmat
dengan institusi asing (BNM bukan pengawal selia)
- terdiri daripada SC dengan pengalaman > 5 tahun

-Majoriti ahli SC bersetuju dengan kriteria

-Terdesak untuk mengadakan latihan
mengenai perkara berikut:
- Berorientasikan isu & teknikal
- tertumpu pada produk &
transaksi sebenar
dijalankan oleh IFI
- Latihan dalam Syariah untuk
SC tanpa Syariah
latar belakang
- Latihan berkaitan aspek
perniagaan IFI kepada SC tanpa
latar belakang kewangan atau
perbankan
-Majoriti ahli SC yang berkhidmat
dalam industri <6 tahun (1 - 5
tahun) menunjukkan keperluan
yang kuat untuk latihan tersuai
Ringkasan
Latihan
Kecekapan
-Walau bagaimanapun, hanya beberapa ahli SC
Kelakuan &
-Kriteria lain seperti:
Profesionalisme
· Majoriti SC menunjukkan komitmen,
profesionalisme dan integriti yang kuat
semasa melaksanakan tugas mereka
· Hanya 33% daripada SC memahami isu perniagaan
sebelum taklimat daripada pihak pengurusan &
kebanyakannya adalah SC dengan latar belakang
bukan Syariah.
· 50% daripada SC 'sangat bersetuju' atau berpuas
hati dengan imbuhan semasa yang diterima
daripada IFI mereka
yang dicadangkan untuk penilaian
kecekapan
bersetuju untuk 'penyertaan dalam profesional
keahlian' sebagai salah satu kriteria
- Penyertaan dalam kumpulan kerja
jawatankuasa kecil industri & projek
berasaskan penyelidikan industri
dengan pemain industri
- Penyertaan dalam acara kewangan Islam,
persidangan atau bengkel sebagai
penceramah, ahli panel, pembahas dsb.
- Menulis artikel, buku dan lain-lain mengenai
topik berkaitan kewangan Islam Keahlian
dalam persatuan Syariah sama ada
tempatan/antarabangsa
- Bertindak sebagai orang sumber untuk mana-
mana latihan Syariah atau kewangan Islam

18
 Maklumat demografi ahli
jawatankuasa Syariah
Lihat sahaja
Bilangan ahli SC berkhidmat dengan satu IFI 101
antarabangsa
58
Takaful semula
Bilangan ahli SC berkhidmat berbilang IFI Operator bank Islam
7% 3%
Jumlah bilangan ahli SC 159
Islamik
Tingkap
15% bank Islam
36%

Pembangunan
Kewangan
Takaful
Institusi Operator Pengagihan
Jantina 14% 25% daripada SC

Bukan
* * Daripada 224
ahli
Malaysia
13%
Bukan Syariah
12%

Malaysia
87% Syariah
88%

kewarganegaraan
Latar belakang

Sumber : Bank Negara Malaysia 19

 TERIMA KASIH

Penafian:Walaupun segala penjagaan diambil dalam penyediaan penerbitan ini, tiada tanggungjawab boleh diterima untuk sebarang kesilapan.

20
Hak cipta:Semua atau mana-mana bahagian lain daripada pembentangan ini boleh diterbitkan semula dengan syarat pengakuan sumber dibuat.
Pemberitahuan penggunaan sedemikian diperlukan. Hak cipta terpelihara.
 Model Tadbir Urus Syariah Yang Diguna pakai
oleh Bidang Kuasa Berbeza

Model I Model II Model III

Nasional Lembaga Fatwa di Kementerian/

tiada tiada
tahap peringkat kebangsaan

Syariah berpusat
Bank Pusat tiada tiada
badan penasihat

jawatankuasa syariah jawatankuasa syariah jawatankuasa syariah

IFI
di IFI di IFI di IFI

Malaysia Kuwait Ireland

negara Pakistan Qatar Luxembourg
Bahrain UAE Afrika Selatan

Pendekatan Malaysia

Model 1 : Rangka kerja tadbir urus Syariah yang terdiri daripada:

Majlis Penasihat Syariah Pusat
+
Jawatankuasa Syariah di IFI

* Sumber: GIFF 2012: Peluang Kewangan Islam: Panduan Negara & Perniagaan
2
Gambaran keseluruhan tentangRangka Kerja Tadbir Urus Syariahuntuk
Institusi Kewangan Islam di Malaysia

SYARIAH
sebagai prinsip utama dalam kewangan Islam

LEMBAGA
RISIKO LEMBAGA
AUDIT LEMBAGA
PENGURUSAN Pengawasan keseluruhan terhadap Syariah JAWATANKUASA SYARIAH
struktur tadbir urus & AJK
AJK Akauntabiliti pengawasan
Pematuhan syariah
terhadap berkaitan Syariah
perkara

PENGURUSAN
· Memastikan pelaksanaan perniagaan & operasi
adalah mengikut prinsip Syariah
· Menyediakan sokongan yang diperlukan kepada
Jawatankuasa Syariah

Risiko Syariah Kajian Syariah Penyelidikan Syariah Fungsi Audit Syariah

Kawalan Pengurusan Fungsi Fungsi Menyediakan bebas
Fungsi Semak perniagaan Menjalankan penyelidikan Syariah penilaian & objektif
Mengenal pasti, mengukur, operasi secara tetap yang mendalam sebelum jaminan yang direka untuk
memantau, melaporkan & asas untuk memastikan penyerahan kepada tambah nilai & tingkatkan
mengawal ketidakpatuhan Syariah pematuhan Syariah Jawatankuasa Syariah pematuhan IFI terhadap Syariah
risiko

Pematuhan Syariah dan Fungsi Penyelidikan

6
Faktor kejayaan utama yang mendorong pembangunan
kewangan Islam di Malaysia

Kestabilan politik, sosial dan ekonomi

Kestabilan · Kestabilan yang konsisten sepanjang 50 tahun yang lalu, menyediakan persekitaran yang membolehkan untuk

berkembang

Sokongan yang konsisten dan kuat oleh kerajaan Msia.

Kerajaan · Undang-undang khusus, berkecuali cukai, insentif cukai

BNM sentiasa menjadi pemacu kukuh pembangunan kewangan Islam.

Bank Pusat · Rangka kerja kawal selia yang komprehensif, pembinaan institusi dan infrastruktur,
pendidikan pengguna yang kukuh

Pendekatan berperingkat dan berperingkat.

Pendekatan daripada · Bank satu unit→ tingkap Islam →bank Islam asing →
subsidiari Islam
pelaksanaan
· Pengendali takaful→pengendali takaful semula
Pembelian kuat oleh pihak berkepentingan yang berkaitan (cth pengawal selia lain,
Pihak berkepentingan pemain kewangan, 'rakyat' Muslim dan bukan Islam sama-sama)

· SC, Pihak berkuasa cukai

Penjenamaan kewangan Islam sebagai pertimbangan perniagaan

Penjenamaan berbanding pertimbangan agama.
· Menjual cadangan nilai

Penyokong inovasi yang kuat dan idea yang berani.

Inovasi · Inisiatif terobosan (cth terbitan sukuk, Ar Rahnu)