Sjed PPT 17-09-2021

માન.
મંત્રીશ્રી,
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા જિભાગના અધ્યક્ષ સ્થાને
જિભાગની સમીક્ષા બેઠક
સુસ્િ
‍ ાગતમ્
1
1
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા જિભાગ
માન. મંત્રીશ્રી, સામાજિક ન્યાય

અને અજિકાજિતા જિભાગ
અજિક મુખ્ ય સજિિશ્રી
સંયુક્ત સજિિશ્રી નાયબ સજિિશ્રી નાયબ સજિિશ્રી

(S.C.W. / Estt./Roster / case) (com.sell/cord./dept.Inq./D..C.W) (Social Defence / Budget)
• ઉપ સજિિશ્રી ( Estt./Case) • ઉપ સજિિશ્રી ( cord./com.sell) • ઉપ સજિિશ્રી ( S.D.)
• ઉપ સજિિશ્રી ( S.C.W.) • ઉપ સજિિશ્રી ( D.C.W. ) • ઉપ સજિિશ્રી ( Budget)
• ઉપ સજિિશ્રી ( Roster) • ઉપ સજિિશ્રી ( Depat. Inq.)
2
HOD / Boards / Corporation
1 જનયામકશ્રી, અનુસૂજિત જાજત કલ્યાણ
2 જનયામકશ્રી, જિકસતી જાજત કલ્યાણ
3 જનયામકશ્રી, સમાિ સુિક્ષા
4 કજમશનિ, જિકલાંગ વ્યજક્તઓ માટે ના
5 ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત જિકાસ જનગમ
6 ગુિિાત પછાત િગાા જિકાસ જનગમ
7 ગુિિાત સફાઇ કામદાિ જિકાસ જનગમ
8 ગુિિાત ઠાકોિ અને કોળી જિકાસ જનગમ
9 ગુિિાત અલ્પ સંખ્ યક નાણાં અને જિકાસ જનગમ
10 ગુિિાત ગોપાલક જિકાસ જનગમ
11 ડો.આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ (અનુ.જાજત)
12 ગુિિાત જિિિતી અને જિમુક્ત જાજત જિકાસ જનગમ 3

13 ગુિિાત જબન અનામત શૈક્ષજણક અને આર્થીક જિકાસ જનગમ
14 ગુિિાત િાિય જિકલાંગ (જદવ્યાંગ) નાણાં અને જિકાસ જનગમ
15 ગુિિાત િાજ્ય બાળ અજિકાિ સંિક્ષણ આયોગ
16 ગુિિાત િાજ્ય બાળ સંિક્ષણ આયોગ
17 ગુિિાત િાિય જબન અનામત િગોનું આયોગ
4
Total Budget Provision (Year 2020-21 and 2021-22) of Social
Justice and Empowerment Department
2020-21 2021-22
Rs. In Crore
Sr. Diroctarate Standing Continue New Total Standing Continue New Total
Item Item Item Item
1 SJED & Others 6.76 1.46 0 8.21 8.05 9.17 0.17 17.39
2 S.C. Welfare 23.16 904.11 166.55 1093.82 25.83 954.03 50.72 1030.57
3 D.C. Welfare 39.14 1760.13 137.93 1937.18 39.30 1723.51 66.32 1829.13
4 Social Defense 144.42 1092.67 37.34 1274.43 155.42 1301.83 18.19 1475.44
Total 213.47 3765.11 341.96 4320.53 228.60 3988.53 135.41 4352.53
5
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા
જિભાગ
જનયામક અનુસૂજિત જાજત કલ્યાણ હસ્તકની

કલ્યાણકાિી યોિનાઓ
ગુિિાત સિકાિ
6
અનુસૂજિત જાજતની આંકડાજકય માજિતી
જિગત િાજ્ય કક્ષા િાષ્ટ્ર કક્ષા

અનુસૂજિત જાજતની િસ્તી(%)
6.74% (40,74,447) 16.20% (16,66,35,700)
૨૦૧૧ મુિબ:
કુ લ: 78.00 કુ લ: 73.00
સાક્ષિતા દિ (િનિલ): પુરૂષ: 85.80 પુરૂષ: 80.90
મજહલા: 69.70 મજહલા: 64.60
કુ લ: 79.18 કુ લ: 66.07
સાક્ષિતા દિ (અનુ. જાજત): પુરૂષ: 87.87 પુરૂષ: 75.17
મજહલા: 69.87 મજહલા: 56.46
અનુ. જાજતઓમાં સમાજિષ્‍ટ
36
જાજત સંખ્‍યા:
તે પૈકી અજતપછાત જાજતઓની
12
સંખ્‍યા:
7
અનુસૂજિત જાજતઓની યાદી
1 અગે૨ 7 િેનાદસાિ, િોલાયા દસાિ
2 બાકડ, બાન્ટ 8 ડાંગજશઆ
3 બાિા-ઢે ડ, ઢે ડ સાિુ 9 ઢોિ, કકપ્યા, કં કય્યા
4 ભાંબી, ભાંભી, અસાદરૂ, 10 ગિમાતંગ
આસોડી, િામડીયા, િમાિ, 11 ગિોડા, ગિો
િાંભાિ, િામગિ, િાલપ્યા, િાિાલી
ખાલપા, માિીગિ, મોિીગિ, 12 િલીિ
મદાિ, મદીગ, મોિી, નાલીયા, 13 િલસિ, િસલિ, િુ લાસ્િિ, િલસ્િિ
તેલુગુ મોિી, કામટીમોિી,
િાનીગિ, િોિીદાસ, િોિીત,
સામગિ
5 ભંગી, મિેતિ, ઓળગાણા, રૂખી, 14 િોલાિ, િલ્િાિ
મલાકાણા, િલાલખોિ, લાલબેગી, 15 િોલાયા, િોલિ
િાલ્મીકી, કોિાિ, ઝાડમલ્લી
16 લીંગાદિ
6 િલિાડી, િન્નાપ્યા 8
અનુસૂજિત જાજતઓની યાદી
17 મિાિ, તિાલ, ઢે ગુમેગુ 28 જતિગિ, જતિબંદા
18 માિયાિંશી, ઢે ડ, ઢે ઢ, િણકિ, 29 તુિી
મારૂ િણકિ, અંત્યિ
19 માગ, માતંગ, મીનીમાડીંગ 30 તુિી બાિોટ, ઢે ડ બાિોટ
20 માંગ-ગારૂડી 31 બલાિી, બલાલ
21 મેિિાલ, મેિિાળ, મેઘિાિ 32 ભંગી, મેિતિ
22 મુકિી 33 િમાિ
23 નાડીયા, િાડી 34 િીકિા, િીકિી
24 પાસી 35 કોલી, કોિી
25 સેનિા,શેનિા, િેનિા, સેડમા, 36 કોટિાલ (ભીડ, િાિ, દે િાસ, ગુના,
િાિત ગ્િાલીયિ, ઈજન્દિ, ઝાબુઆ,
26 શેમાલીયા ખાિગોણે, માન્ડસિ, મોિેના,
િાિગઢ, િતલામ, શાજાપુિ,
27 ર્થોિી
શીિપુિી, ઉિિેન અને િીડીશા
જિલ્લાઓમાં) 9
અનુસૂજિત જાજતઓ પૈકી ૧૨ અજતપછાત જાજતની યાદી
1 િાજલ્મમકી 7 તૂિી
2 તીિગિ/તીિબંદા 8 ગુરૂ બ્રાહ્મણ
3 િાડી 9 િણકિ સાિૂ
4 તૂિી બાિોટ 10 અનુ.જાજતના બાિા
5 નાડીયા 11 ર્થોિી
6 સેનિા 12 માતંગ
10
મિેકમની જિગત
ક્રમ સંિગગ કુ લ ભિાયેલી ખાલી
1 િગા-1 42 18 24
2 િગા-2 80 48 32
3 િગા-3 1159 470 689
4 િગા-4 403 123 280
કુ લ 1684 659 1025
11
છે લ્મલા બે િર્ાની િોગિાઇ અને ખિા
િોગિાઇ ખિગ
મહે સુલ/મુ િોગિાઇ
િષગ (રૂ. (રૂ.
ડી સામે %
કિોડમાં) કિોડમાં)
મિેસુલ 889.71 676.84 76.07
2020-21 મુડી 204.11 96.61 47.34
કુ લ 1093.82 773.45 70.71
મિેસુલ 866.58 260.05 30.01

2021-22
(ઑગષ્ટ મુડી 164.00 36.91 21.89
અંજતત)
કુ લ 1030.58 295.96 28.72
12
જશક્ષણની યોિનાઓ
• જિ એસ.એસ.સી જશષ્મયિૃજિ (િાજ્ય) ખિગ જિદ્યાથી
િોિણ ૧ ર્થી ૧૦ રૂ ૫૦૦ ર્થી રૂ ૭૫૦ િષગ
(લાખમાં) સંખ્ યા
િાજર્ાક
2020-21 866.22 125221
• અજતપછાત જાજતઓ માટે જશષ્મયિૃજિ 2021-22 (ઑગ.) 246.53 32455
ખિગ જિદ્યાથી
િોિણ ૧ ર્થી ૧૦
(િાજ્ય) રૂ ૭૫૦ ર્થી રૂ ૧૦૦૦ િષગ
2020-21 409.97 49026
• અસ્મિચ્મછ વ્મયિસાયમાં િોકાયેલા િાલીઓના 2021-22 (ઑગ.) 133.73 16493
બાળકોને જશષ્મયિૃજિ (કે ન્ર) િષગ
િોિણ ૧ ર્થી ૧૦ રૂ ૩૦૦૦ ર્થી રૂ ૭૦૦૦ (લાખમાં) સંખ્ યા
િાજર્ાક 2020-21 7891.15 259278
• ભાિત સિકાિની જિ-મેટરીક જશષ્મયિૃજિ 2021-22 (ઑગ.) 1426.89 47344
(કેoન્ર)િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o િોિણ ૯ ર્થી ૧૦ રૂ ૩૦૦૦ ર્થી રૂ ૬૨૫૦ (લાખમાં) સંખ્ યા
િાજર્ાક 2020-21 1693.97 56684
2021-22 (ઑગ.) 101.72 3366
• ગણિેશ સિાય ખિગ જિદ્યાથી
િોિણ ૧ ર્થી ૮ ત્રણ િોડી માટે રૂ ૬૦૦ િષગ
2020-21 2029.68 337668
2021-22 (ઑગ.) 277.15 46216
13
• સિસ્મિતી સાિના યોિના ખિગ કન્યાની
o િોિણ-૯ માં અભ્મયાસ કિતી કન્મયાઓને િષગ
સાયકલ 2020-21 581.56 17891
o આિક મયાાદા: ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં રૂ. ૧.૨૦ 2021-22 (ઑગ.) 249.01 3399
લાખ અને શિેિી જિસ્તાિમાં રૂ.૧.૫૦ લાખ.
• ટે લેન્ટપુલ સ્કુ લ િાઉિિ યોિના ખિગ કન્યાની
o રૂ. ૪૦,૦૦૦ સુિી (અર્થિા ૫૦% સુિી) સિાય િષગ
o આિક મયાાદા: રૂ. ૨.૦૦ લાખ સુિીની આિક 2020-21 19.25 135
મયાાદા િિાિતા કુ ટું બના જિદ્યાર્થીઓને ઉક્ત
2021-22 (ઑગ.) 0.34 4
પૂણા સિાય.
o રૂ. ૨.૦૦ લાખર્થી રૂ. ૩.૦૦ લાખ સુિીની િિાિતા કુ ટું બના જિદ્યાર્થીઓને ઉક્ત સિાયના
૫૦% સુિી સિાય.
• પંસદ ર્થયેલ શાળાઓમાં અભ્યાસ કિતા
o જિદ્યાર્થીઓને
રૂ ૫૦,૦૦૦ આજર્થા
િાજર્ાકક(અર્થિા
સિાય ખિેખિ ર્થયેલ િષગ
ખિા) 2020-21 0.30 1
o આિક મયાાદા: ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં રૂ.
2021-22 (ઑગ.) 0.00 0
૧,૫૯,૭૬૦ અને શિેિી જિસ્તાિમાં રૂ.
(૧) સૈજનક સ્કુ લ, બાલાિડી-જામનગિ, (૨) મજિલા સૈજનક સ્કુ લ, ખેિિા-મિેસાણા, (૩) દુ ન
o ૨,૧૨,૦૬૦
સ્કુ લ, દિેિાદુ ન, (૪) સોફીયા સ્કુ લ, આબુ, (૫) મેયો સ્કુ લ, અિમેિ
14
• પોસ્મટ મેજટર ક જશષ્મયિૃજિ (કે ન્ર)
o િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ ૨.૫૦ લાખ ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o િોિણ-૧૧ ર્થી અનુસ્ નાતક કક્ષાના
જિિાર્થીઓને રૂ.૨૫૦૦ ર્થી રૂ.૧૩૫૦૦ િાજર્ાક 2020-21 24931.52 122590
એકે ડેજમક એલાઉન્સ ઉપિાંત માન્ય જશક્ષણ ફી 2021-22 (ઑગ.) 15961.52 50707
o ફ્રી શીપ કાડા : સ્િજનભાિ સંસ્ર્થાઓમાં જશક્ષણ
+ માન્ય અન્ય ફી િુકિિામાં આિે છે . ફી ભયાા િગિ િિેશ આપિા માટે
• કન્યાઓ માટે પોસ્ટ એસ.એસ.સી. જશષ્યિૃજત
o રૂ. ૨.૫૦ લાખર્થી રૂ. ૬.૦૦ લાખ સુિીની
(િાજ્ય) ખિગ કન્યાની
આિક િષગ
o અભ્યાસક્રમ / ગૃપ િાઇઝ રૂ. ૨,૫૦૦ ર્થી રૂ.
2020-21 744.75 3439
૧૩,૫૦૦ સુિી એકે ડેજમક એલાઉન્સ તર્થા માન્ય
2021-22 (ઑગ.) 246.58 853
જશક્ષણ ફી + માન્ય અન્ય ફી િુકિિામાં આિે
છે . o અભ્યાસક્રમ/ગૃપ િાઇઝ રૂ. ૨,૫૦૦ ર્થી રૂ. ૧૩,૫૦૦ સુિી
o રૂ. ૬.૦૦ લાખર્થી િિુ આિક એકે ડેજમક એલાઉન્સ
• મેડીકલ/એન્મી.માં અભ્મયાસ કિતા ખિગ જિદ્યાથી
જિિાર્થીઓને સાિનો ખિીદિા સિાય િષગ
o આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ 2020-21 19.51 515
o માત્ર િર્થમ િર્ે િ સિાય 2021-22 (ઑગ.) 15.05 416
o મેડીકલના સાિનો માટે રૂ.૧૦,૦૦૦, એન્મીનીયિીંગના સાિનો માટે રૂ. ૫,૦૦૦,
જડપ્મલોમાના સાિનો માટે રૂ. ૩૦૦૦ સિાય.
15
• જશક્ષણ ગુણિિા િોત્સાિન સિાય (ટ્યુશન
સિાય)
o જિજ્ઞાન િિાિ ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૪.૫૦ લાખ (લાખમાં) સંખ્ યા
o િો. ૧૦માં ૭૦ ટકા કે તેર્થી િિુ ગુણ. 2020-21 32.23 260
2021-22
o િો.૧૧માં રૂ. ૧૫,૦૦૦ અને િો.૧૨માં રૂ. ૧૫,૦૦૦; કુ લ (ઑગ.)
રૂ ૩૦,૦૦૦ ની0.30 2
સિાય. ખિગ જિદ્યાથી
o સામાન્મય િિાિ િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૪.૫૦ લાખ (લાખમાં) સંખ્ યા
o િો. ૧૦માં ૭૫ ટકા કે તેર્થી િિુ ગુણ. 2020-21 0.04 1
o િો.૧૧માં રૂ. ૮,૦૦૦ અને િો.૧૨માં રૂ. ૪,૦૦૦; કુ લ રૂ.(ઑગ.)
2021-22 ૧૨,૦૦૦ સિાય.
0.00 0
• ફુડબીલ સિાય
o િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૪.૫૦ લાખ ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o કોલેિ સાર્થે સંકળાયેલા છાત્રાલયમાં િિેતા (લાખમાં) સંખ્ યા
જિિાર્થીઓને દિ મજિને રૂ. ૧૫૦૦ ૧૦ માસ 2020-21 264.45 2214
સુિી; કુ લ ૧૫,૦૦૦ 2021-22 (ઑગ.) 144.87 1817
• આઈ.ટી.આઈ. અને િંિાકીય તેમિ તાંજત્રક ખિગ જિદ્યાથી
અભ્યાસક્રમો માટે સ્ટાઇપેન્ડ િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ: (લાખમાં) સંખ્ યા
રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ. 2020-21 308.04 6602
૧,૨૦,૦૦૦. 2021-22 (ઑગ.) 30.19 636
o રૂ. ૪,૮૦૦ (૧૨ માસ માટે ) o આઇ.ટી.આઇ. માં જિજિિ અભ્યાસક્રમોમાં િિેશ મેળિે16લ
િોિો િોઇએ
• િોિણ ૧૦ અને ૧૨ ના જિિાર્થીઓને ઇનામ
િાજ્ય કક્ષાએ (રૂ.) જિલ્લા કક્ષાએ (રૂ.)
ક્રમ િો-૧૨ (િાિ ેય િો–૧૦ અને િો-૧૨ (જિજ્ઞાન તથા સામાન્ય
િોિણ ૧૦
પ્રિાહ) પ્રિાહ)
પ્રથમ 41,000 31,000 6,000
બીજા 21,000 21,000 5,000
ત્રીજા 11,000 11,000 4,000
• િર્ા ૨૦૨૦-૨૧માં રૂ. ૧૬.૫૬ લાખ ખિા કિી ૨૭૯ જિદ્યાર્થીઓને ઇનામ
આપિામાં
• મિાિાજા આિેલ છે
સયાીિાિ ગાયકિાડ
. એમ.ફીલ.
અને પી.એિ.ડી. જશષ્મયિૃજત િષગ
o િાજર્ાક આિક રૂ. ૨.૫૦ લાખ છે .
2020-21 8.90 33
o મિાજનબંિ (ર્થીસીસ) જિન્ટીંગ માટે સિાય.
2021-22 (ઑગ.) 3.40 13
o એમ.ફીલ.ના જિિાર્થીઓને રૂ. ૨૫,૦૦૦ િાજર્ાક અને પી.એિ.ડી.ના જિિાર્થીઓને રૂ.
• ટે બ્ લે૩૦,૦૦૦ િાજર્ાક
ટ યોિના
o િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી. ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o જશક્ષણ જિભાગ દ્વાિા આપિામાં આિતા (લાખમાં) સંખ્ યા
ટે બ્ લેટ અન્િયે જિદ્યાર્થી દ્વાિા િુકિિામાં 2020-21 10.59 973
આિેલ રૂ. ૧,૦૦૦ િીએમ્બસા 2021-22 (ઑગ.) 0.61 61
17
• શૈક્ષજણક સંસ્મર્થાઓમાં િિેિા-િમિાની સગિડ
સાર્થે જશક્ષણ
િષગ ૨૦૨૦-૨૧ િષગ ૨૦૨૧-૨૨
સંસ્થા માન્ય
દિજમયાન દિજમયાન
ક્રમ સંસ્થાનું નામ ની જિદ્યાથી
થયેલ ખિગ થયેલ ખિગ
સંખ્ યા ની સંખ્ યા
(લાખમાં) (લાખમાં)
ગ્રા.ઇ.એ. છાત્રાલયો (િો.૫ ર્થી ૧૨,
1 587 25049 1199.30 397.19
કોલેિ)
ગ્રા.ઇ.એ. આશ્રમશાળાઓ (િો. ૧
2 88 10576 2254.55 819.72
ર્થી ૮)
સિકાિી છાત્રાલયો (િો. ૧૧ ર્થી
3 90 6115 2051.16 627.04
કોલેિ કક્ષા)
o ગ્રા.ઇ.એ. છાત્રાલય/આશ્રમશાળાને જિદ્યાર્થી દીઠ જનભાિ ભથર્થું રૂ. ૧૫,૦૦૦ (૧૦ માસ પેટે)
આદશા જનિાસી શાળાઓ (િો. ૯
o ૬ જશક્ષકો, એક િસોયા, બે મદદનીશ િસોયા
4 28 અને એક કમાઠીનો પગાિ
4400 1501.86 657.46
(આશ્રમશાળામાં )
ર્થી ૧૨)
o ગૃિપજત, િોિમેન, િસોઈયા, મદદનીશ િસોઈયાનો પગાિ, મકાન ભાડુ (છાત્રાલયમાં)
5 સમિસ છાત્રાલયો (કોલેિ કક્ષા) 20 13000
• સમિસ
• અનુછાત્રાલય
સૂજિત જાજત (૧૫%), અનુસૂજિત િન જાજત (૩૦%) તર્થા જિકસતી જાજત (૪૫%) અને
આજર્થાક િીતે પછાતિગા (૧૦%) ના જિિાર્થીઓ માટે િાજ્યમાં-
• િાજર્ાક આિક મયાાદા: કુ માિ માટે રૂ. ૬.૦૦ લાખ અને કન્યાઓ માટે આિક મયાાદા
નર્થી.
o અમદાિાદ, િડોદિા, િાિકોટ, સુિત, ભાિનગિ [૧૦૦૦ ની ક્ષમતા]
o જામનગિ [૫૦૦ ની ક્ષમતા]; આણંદ ભૂિ, જિં મતનગિ અને પાટણ [૨૫૦ ની
ક્ષમતા] 18
• કોમશીયલ પાયલોટ તાલીમ માટે લોન
o િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી. િષગ
o લોન રૂ. ૨૫.૦૦ લાખ; વ્મયાિ દિ ૪%
2020-21 25.00 1
• ડૉ. આંબેડકિ જિદે શ અભ્મયાસ લોન 2021-22 (ઑગ.) 0.00 0
o િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી િષગ
o લોન રૂ. ૧૫.૦૦ લાખ; વ્મયાિ દિ ૪%
2020-21 4000.00 267
• ગુિકે ટ, નીટ, િેઈઈ અને પીએમટી િેિી 2021-22 (ઑગ.) 660.61 44
પિીક્ષાઓની તૈયાિી માટે તાલીમ સિાય ખિગ જિદ્યાથી
િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી
2020-21 10.18 106
o જિિાર્થીદીઠ િિુમાં િિુ રૂ. ૨૦,૦૦૦ સિાય
2021-22 (ઑગ.) 0.00 0
o િોિણ – ૧૨ જિજ્ઞાનિિાિમાં અભ્યાસ કિતા િોય & િોિણ – ૧૦માં ૭૦% કે તેર્થી િિુ
• IIM,ગુ NLU, CEPT િેિી ઓલ ઇજન્ડયા
ણ િોય.
NIFT,
લેિલની સંસ્ર્થાઓમાં િિેશ મેળિિા માટે િષગ
આપિી પડતી પિીક્ષા તર્થા જિદે શ િિા (લાખમાં) સંખ્ યા
માટે આપિી પડતી IELTS, TOFEL, GRE, 2020-21 0.00 0
GMAT પિીક્ષાની પૂિા તૈયાિી માટે તાલીમ િાજર્ાક
o2021-22 આિક મયાા0.00
(ઑગ.) દા નર્થી 0
o જિિાર્થીદીઠ િિુમાં િિુ રૂ. ૨૦,૦૦૦
સિાય
સિાય 19
આજર્થાક ઉત્કર્ાની યોિનાઓ
• માનિ ગિીમા યોિના
o નાના િંિા-િોિગાિ કિિા સ્િિોિગાિીના ખિગ લાભાથી
િષગ
િંિા-િોિગાિને અનુરૂપ રૂ. ૮,૦૦૦ ર્થી રૂ. (લાખમાં) સંખ્ યા
૪૮,૦૦૦ની મયાાદામાં સાિન સિાય. 2020-21 1200.00 16000
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ: રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને
2021-22 ગ્રામ્મય જિસ્મત0.00
(ઑગ.) ાિ: રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦
13828
o અજતપછાત જાજત માટે આિક મયાાદા નર્થી.
• ડૉ. પી.ી. સોલંકી િકીલાત માટે સ્ટાઇપેન્ડ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી. ખિગ લાભાથી
િષગ
o િર્થમ િર્ે માજસક રૂ. ૧,૦૦૦, બીજા િર્ે (લાખમાં) સંખ્ યા
માજસક રૂ.૮૦૦, અને ત્રીજા િર્ે માજસક રૂ. 2020-21 35.04 469
૬૦૦ સિાય 2021-22 (ઑગ.) 7.62 160
o જસજનયિ િકીલ તાલીમ આપે તેઓને માજસક રૂ. ૫૦૦ એલાઉન્મસ (ત્રણ િર્ા માટે )
• સંત જશિોમણીશ્રી િજિદાસ ઉચ્મિ કૌશલ્મય
િિા
o ક િાજર્ા
તાલીમ ક આિક મયાાદા રૂ. ૪.૫૦ લાખ. ખિગ લાભાથી
o સંસ્ર્થાઓ માિફત આઈ.ટી, મેનિ ે મેન્ટ તર્થા િષગ
િાજણજ્ય ઉચ્િ કૌશલ્ય િિાક િગેિ ે તાલીમ 2020-21 386.92 1625
આપી િોિગાિી મળે તેિા િયત્નો કિિામાં 2021-22 (ઑગ.) 0.00 0
આિે છે .
• પૂ
. સ્મ
o અનુિામી
સૂજતેિત
જાનંજાજત
દ કમાપૈકકાંીડઅજતપછાત
તાલીમ જાજત ‘જિન્મદુ ગિો – બાહ્મણ’ના યુિાનોને કમાકાંડની
તાલીમ.
o િિેિા-િમિાની સાર્થે ગણિેશ પુસ્ત મ કો અને કમાકાંડના સાિનો તર્થા િમાણપત્ર. 20
આજર્થાક ઉત્કર્ાની યોિનાઓ
• કુoં િિબાઇનુ ં મામેની
રૂ. ૧૨,૦૦૦ રૂ સિાય (કુ ટું બની બે કન્મયા
ખિગ લાભાથી
સુિી). િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ:
2020-21 483.50 4801
રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ.
• ડૉ.સજિતા
૧,૨૦,૦૦૦ આંબેડકિ આંતિજ્ઞાજતય લગ્મનોને 2021-22 (ઑગ.) 240.08 2345
િોત્મ
સાિન
o રૂ. ૫૦,૦૦૦ બિતપત્રો અને રૂ. ૫૦,૦૦૦ ખિગ લાભાથી
િષગ
ઘિિખિી ખિીદિા; કુ લ રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦ (લાખમાં) સંખ્ યા
સિાય 2020-21 722.55 719
o િાજર્ા
• માઇ ક આિક
િમાબાઇ આં મયાા
બેડદકિ
ા નર્થી.
સાત ફે િા સમુિ 2021-22 (ઑગ.) 294.44 288
oલગ્મસમુ
ન િલગ્મનમાં િોડાયેલ દિેક યુગલને ખિગ લાભાથી
િષગ
રૂ.૧૨,૦૦૦ સિાય (લાખમાં) સંખ્ યા
o લગ્મનમાં િોડાનાિ યુિક/યુિતીના િાલીની 2020-21 14.55 85
િાજર્ાક આિક- શિેિી જિસ્મતાિ: રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦ 2021-22 (ઑગ.) 17.28 52
અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦
o લગ્મન આયોિન કિનાિ સંસ્ર્થ મ ાને યુગલદીઠ રૂ. ૩,૦૦૦ સિાય; િિુમાં િિુ રૂ.
• સત્મય૭૫,૦૦૦.
િાદી િાજા િજિશિંર મિણોિિ સિાય
o ફકન કાઠી માટે રૂ. ૫૦૦૦ સિાય. ખિગ લાભાથી
િષગ
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ: (લાખમાં) સંખ્ યા
રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ. 2020-21 421.15 8488
૧,૨૦,૦૦૦ 2021-22 (ઑગ.) 248.95 4979
21
આિોગ્ય, આિાસ અને અન્ય યોિનાઓ
o રૂ.
• ડૉ. આં૧,૨૦,૦૦૦ની
બેડકિ આિાસ સિાય.
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ: ખિગ લાભાથી
િષગ
રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ. (લાખમાં) સંખ્ યા
૧,૨૦,૦૦૦ 2020-21 5406.39 4777
o અજતપછાત જાજત માટે કોઇ આિક મયાાદા 2021-22 (ઑગ.) 1432.06 758
o નર્થી.
િિેિા લાયક ઘિ/મકાન ન િોય, પોતાનું િિાજિત મકાન િિાિતા િોય, પોતાનો ખુલ્ લો
પ્લોટ િોય તેિા ઇસમોને મકાન બાંિિા સિાય.
o ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં મિાત્મા ગાંિી નિેગા યોિના િેઠળ આિાસ બાંિકામ માટે ૯૦ જદિસની
જબનકુ શળ િોિગાિી માટે રૂ. ૧૭,૯૧૦ ની સિાય સંબજિત જિલ્લા કિેિી દ્વાિા.
o સ્િચ્છ ભાિત જમશન િેઠળ શૌિાલય માટે રૂ.૧૨,૦૦૦ ની સિાય સંબજિત જિલ્લા કિેિી
દ્વાિા.
• િૈદકીય સિાય ખિગ લાભાથી
o િાજર્ાક આિક મયાાદા: શિેિી જિસ્મતાિ: િષગ
રૂ.૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્મય જિસ્મતાિ: રૂ. (લાખમાં) સંખ્ યા
૧,૨૦,૦૦૦ 2020-21 350.00 3901
o (૧) રૂ. ૫૦૦ ટી.બી./ક્ષય (માજસક દદા મટે ત્યાં સુ2021-22
િી), (૨)(ઑગ.)
રૂ. ૮૦૦ િકતજપિ
0.00 (માજસક દદા0 મટે
ત્યાં સુિી), (૩) રૂ. ૧૦૦૦ કે ન્સિ (માજસક દદા મટે ત્યાં સુિી), (૪) રૂ. ૫૦૦ એિ.આઇ..િી
એઇડ્સ (માજસક દદા મટે ત્મયા સુિી), (૫) રૂ. ૧૫૦ સ્મત્રીઓને ર્થતાં પાંડુિોગ (કે સ દીઠ), (૬) રૂ.
૫૦૦ િસૂજતના ગંભીિ િોગમાં (કે સ દીઠ)
o આિોગ્ય અને પજિિાિ કલ્યાણ કજમશ્નિની કિેિી દ્વાિા અમલ.
22
આિોગ્ય આિાસ અને અન્ય યોિનાઓ
• ડૉ. આંબેડકિ ભિનોસામાજિક, શૈક્ષજણક કાયાક્રમો માટે
o પૂણા ર્થયેલ આંબેડકિ ભિનો
o (૧) ગાંિીનગિ, (૨) મિેસાણા, (૩) પાલનપુિ, (૪) જામનગિ, (૫) પાટણ, (૬) પોિબંદિ, (૭)
સુિન્ે મરનગિ, (૮) િુ નાગઢ, (૯) ભાિનગિ, (૧૦) અમિેલી, (૧૧) િાિકોટ, (૧૨) અમદાિાદ,
(૧૩) કચ્મછ, (૧૪) િલસાડ, (૧૫) જિં મતનગિ, (૧૬) આણંદ, (૧૭) ભરૂિ, (૧૮) નિસાિી, (૧૯)
િાિપીપળા (નમાદા), (૨૦) આિિા(ડાંગ), (૨૧) ગોિિા, જિ. પંિિામલ, (૨૨) નડીયાદ,
ખેડા, (૨૩) દાિોદ, (૨૪) વ્યાિા, જિ. તાપી કુ લ- ૨૬ જિલ્મલા
o ૦૧ સુિત ખાતે મ્મયુજનજસપલ કોપોિેશન તિફર્થી ભિન બંિાયેલ છે અને ૦૧ િડોદિા ખાતે
સ્મિૈજચ્છક સંસ્ર્થ
મ ા રાિા બંિાયેલ છે .
o બાંિકામ િગજત િેઠળના આંબેડકિ ભિનો
o (૧) બોટાદ, (૨) છોટાઉદે પિુ , (૩) મોડાસા, જિ. અિિલ્લી, (૪) લુણાિાડા, જિ. મિીસાગિ,
(૫) મોિબી, (૬) દે િભૂજમ દ્વાિકા, (૭) ગીિ સોમનાર્થ માં િમીન, ટે ન્ડિ, બાંિકામ િગજત
િેઠળ છે . કુ લ- ૭ જિલ્મલા
23
આિોગ્ય આિાસ અને અન્ય યોિનાઓ
• અનુસુજિત જાજત/િનજાજત અત્યાિાિ જનિાિણ જનયમો ૧૯૯૫ (સુિાિા
અજિજનયમ ૨૦૧૬)
o અનુસુજિત જાજત/ િનજાજત અત્યાિાિ જનિાિણ-૧૯૯૫ ના ઘડાયેલા જનયમોમાં
એમેડમેન્ટ-૨૦૧૬નાં નિા જનયમો મુિબ.
o ખૂનના બનાિમાં રૂ. ૮.૨૫ લાખ સિાય
o મિાવ્યર્થાના બનાિમાં રૂ. ૪.૦૦ લાખ સિાય
o બળાત્કાિ અને જાજતય શોર્ણના બનાિમાં રૂ. ૫.૦૦ લાખ સિાય
o અમન્ય બનાિમાં રૂ. ૦.૮૫ લાખ સિાય
• ઇમ્પ્લીમેન્ટ અ પ્લાન ટુ એફીશીયન્ટ પ્લાન (કન્ટીિન્સી પ્લાન)

o સંબજિત જિલ્લાના કલેક્ટિશ્રી અને પોલીસ મિાજનદે શકના જિિિત જાિેિ કિિાના સ્પષ્ટ
અજભિાય સિ અિેિાલના આિાિે અમલીકિણ કિેિી દ્વાિા જિિિત અંગે જનણાય.
o પુન:સ્ર્થાપન માટે િરૂિી તમામ સિાય/લાભો િોગિાઇઓ મુિબ મળિાપાત્ર.
24
❖ ગુિિાત સફાઇ કામદાિ જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
❖ ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
❖ ડૉ. આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
25
ગુિિાત સફાઇ કામદાિ જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
સ્થાપના: તા. ૨૪/૧૧/૨૦૦૧
ઉદ્દેશ:
• િાજ્યમાં િસેલા સફાઇ કામદાિો અને તેમના આશ્રીતોને તેમના પિં પિાગત ગુલામી-
ગિીબીિાળા અસ્િચ્છ વ્યિસાયમાંર્થી મુજક્ત અપાિી તેઓ અને તેમના આશ્રીતો
ગૌિાિપૂણા ીિન ીિી શકે તે માટે િરૂિી લોન/સિાય પૂિી પાડી તેમનું પુન:સ્ર્થાપન
કિિું.
• િી િોજિબીશન ઑફ એમ્પ્લોયમેન્ટ એઝ મેન્યુઅલ સ્કે િન્ે િસા એન્ડ િેઇિ
િીિેબીલીટે શન એક્ટ ૨૦૧૩ ના અમલીકિણ અંગે નોડલ એિન્સી તિીકે કામગીિી
કિિી.
26
િાષ્ટર ીય સફાઇ કમાિાિી નાણાં અને જિકાસ જનગમ, નિી જદલ્િી દ્વાિા અમલીત સીિા
જિિાણની યોિનાઓ:
ક્રમ યોિનાનું નામ યોિનાની જિગત
1 મજિલા સમૃજધિ યોિના રૂ. ૬૦,૦૦૦ લોન, વ્યાિ દિ ૪%
માઇક્રો ક્રે ડીટ ફાઇનાન્સ
2 રૂ. ૬૦,૦૦૦ લોન, વ્યાિ દિ ૫%
યોિના
મજિલા અજિકાિીતા
3 રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦ લોન, વ્યાિ દિ ૫%
યોિના
4 ટમા લોન યોિના રૂ. ૬૦,૦૦૦ ર્થી રૂ. ૧૫,૦૦,૦૦૦ સુિી લોન, વ્યાિ દિ ૬%
ભાિતમાં અભ્યાસ માટે રૂ. ૧૦.૦૦ લાખ અને જિદે શમાં અભ્યાસ
5 શૈક્ષજણક લોન યોિના માટે રૂ. ૨૦.૦૦ લાખ લોન, વ્યાિ દિ જિિાર્થીઓ માટે ૪% અને
જિિાર્થીનીઓ માટે ૩.૫%
િાિય સિકાિની યોિનાઓ:
ડૉ. આંબેડકિ સફાઇ કામદાિ આિાસ યોિના
• રૂ.
(સિાય) અને૧,૨૦,૦૦૦
લોન: ની સિાય ત્રણ િપ્તામાં િુકિણી.
• સ્ર્થાજનક સ્િિાિની સંસ્ર્થામાં કાયમી કમાિાિી તિીકે કામગીિી કિતાં સફાઇ કામદાિો
કે તેઓના આજશ્રતોને વ્યજક્તગત જબનવ્યાિકીય લોન શિેિી જિસ્તાિમાં રૂ. ૬૦,૦૦૦
અને ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં રૂ. ૩૦,૦૦૦.
27
પુજ્ય ઠક્કિબાપા સફાઇ કામદાિ પુન: સ્ર્થાપન
• સફાઇ કામદાિો અને
યોિના: સબસી સબસીડીની મયાગદા
તેમના આજશ્રતોના પુન: ક્રમ યુજનટ કોષ્ટ્ (રૂ.)
સ્ર્થાપનના િેતસુ િ જનયત ડી (રૂ.)
કિિામાં આિેલ યુજનટ 1 ૨૫,૦૦૦ સુિી ૫૦ ટકા ૧૦,૦૦૦
કોસ્ટની મયાાદામાં
લાભાર્થીઓને સબસીડી 2 ૨૫,૦૦૧ ર્થી ૫૦,૦૦૦ ૪૦ ટકા ૨૦,૦૦૦
(કોષ્ટક મુિબ). 3 ૫૦,૦૦૧ ર્થી ૧,૦૦,૦૦૦ ૩૦ ટકા ૩૦,૦૦૦
• સીિા જિિાણના
4 ૧,૦૦,૦૦૧ ર્થી ૨,૦૦,૦૦૦ ૨૦ ટકા ૪૦,૦૦૦
લાભાર્થીઓને સબસીડી +
લાભાર્થીનાં ફાળાની ૧૦% 5 ૨,૦૦,૦૦૧ ર્થી ૫,૦૦,૦૦૦ ૧૫ ટકા ૭૫,૦૦૦
માિીન મની િકમનું
િુકિણુ.ં
સફાઇ કામદાિો માટે િીમા કિિ યોિના:
• ‘ગુિિાત સિકાિ િુ ર્થ િનતા અકસ્માત િીમા યોિના’ િેઠળ િાજ્યના સંગજઠત અને અસંગજઠત
ક્ષેત્રોના સફાઇ કામદાિનું ફિિ દિમ્યાન આકજસ્મક મૃત્યુ ર્થાય તો રૂ. ૧.૦૦ લાખનું િીમા કિિ.
• િીમા જનયામકશ્રી તિફર્થી િુકિણી.
• સફાઇ કામદાિનું ફિિ દિમ્યાન ગેસ ગળતિને કાિણે ગટિમાં ગુગ
ં ળામણર્થી મૃત્યુ ર્થાય તો;
મૃતકના િાિસદાિને સફાઇ કામદાિ કુ ટું બ/આજશ્રતના પુનિાસન માટે રૂ. ૨.૦૦ લાખની સિાય.
28
િોિણ ૧૦/૧૨ ની પિીક્ષામાં પાસ ર્થયેલ સફાઇ કામદાિના બાળકોને ઇનામ/િશજસ્ત
પત્રર્થી િોત્સાજિત કિિા અંગેની યોિના:
• સફાઇ કામદાિો અને તેઓના આજશ્રતોના
િોિણ ૧૨
બાળકોના શૈક્ષજણક જિકાસને િોત્સાિન િોિણ (જિજ્ઞાન
જિગત
આપિાના િેતુર્થી બોડા ની પિીક્ષામાં સમગ્ર ૧૦ /સામાન્ય
િાજ્યમાં િર્થમ, જરજતય અને તૃજતય ક્રમ પ્રિાહ)
પ્રથમ રૂ.
મેળિેલ બાળકોને િોત્સાિન રૂપે િોકડ રૂ. 31,000
ક્રમ 41,000
િકમ અને િશજસ્તપત્ર આપિા. બીિો રૂ.
રૂ. 21,000
ક્રમ 21,000
છૂટક ગટિ સફાઇનું કામ કિતાં િોિમદાિ સફાઇ કામદાિોને જડઝલ મશીન તેમિ
ત્રીિો રૂ.
સલામતીના સાઘનો પુિા પાડિાની યોિના: રૂ. 11,000
ક્રમ 11,000
• મિાનગિપાજલકા/નગિપાજલકા/ગ્રામ પંિાયતોમાં છૂટક સફાઇનું કામ કિતાં
િોિમદાિોને ગટિની સફાઇ કિિા માટે જડઝલ મશીન, લોડીંગ સાઇકલ, પાઇપ તેમિ
સલામતીનાં સાઘનો સજિતની ખિીદી માટે રૂ. ૫૦,૦૦૦ની સિાય.
29
ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત જિકાસ કોપોિેશન, ગાંિીનગિ
િિના:
• તા. ૦૫-૦૫-૧૯૭૫ના િોિ સોસાયટી એકટ ૧૮૬૦ િેઠળ િીસ્ટર ે શન.
• ૧૯૫૬ના ભાિતીય કં પની િાિા િેઠળ િાિં જભક રૂ.૧૫.૦૦ કિોડની શેિમુડીર્થી તા. ૨૨-૧૧-
૭૯ર્થી કં પની તિીકે નોંિણી.
• રૂ.૧૦.૦૦ કિોડની િાિં જભક શેિમૂડીર્થી તા. ૧૫-૮-૯૬ર્થી '‘ ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત
જિકાસ કોપોિેશન અજિજનયમ–૧૯૮૫'' ર્થી સ્ટે ચ્યુટિી કોપોિેશન તિીકે િિના.
• િાલમાં જનગમની શેિમૂડી રૂ. ૫૦.૦૦ કિોડ.
ઉદ્દેશ:
• િાજ્યના અનુસુજિત જાજતના વ્યજક્તઓને જિજિિ યોિનાઓ દ્વાિા નાણાંકીય સિલતો
પુિી પાડી આજર્થાક ઉન્નજત કિાિિી.
• બેંકેબલ યોિના:-
યોિનાઓ:
• સીિા જિિાણની યોિનાઓ:-
(અ) એન.એસ.એફ.ડી.સી. સીિા જિિાણની
યોિના:-
(બ) િાજ્ય સિકાિ સિાજયત સીિા જિિાણની
યોિના:- 30
(૧) બે બલ યોિનાઉંમિ
• ન્કેઅિિદાિની (િાષ્ટર૧૮ીયકૃ
ર્થી ત
૬૦બેંિર્ા
કો. દ્વાિા અમલીકિણ) પાત્રતાના
િોિણો:-
• કુ ટું બની િાજર્ાક આિક શિેિી જિસ્તાિમાં રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦ અને ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦.
• િંિા વ્યાપાિ માટે મિિમ રૂ. ૧.૦૦ લાખ અને ઉદ્યોગ સેિા માટે મિિમ રૂ. ૨.૦૦ લાખ સુિીનું
જિિાણ.
• જિિાણના ૫૦% અર્થિા િિુમાં િિુ રૂ. ૧૦,૦૦૦ની મયાાદામાં ખાસ કે ન્રીય સિાયમાંર્થી સબસીડી.
• પશુપાલન, િેડીમેટ ગાિમેન્ટસ, કાપડફે િી, કિીયાણા, ભિત-ગુર્થ
ં ણ, સીલાઇકામ, બ્યુટીપાલાિ,
િાંસકામ, પાનબીડી, બુટિંપલની ફે િી, આિ.સી.સી. સેન્ટિીંગ, સુર્થાિીકામ, જિગેિ ે િેિા
વ્યિસાયમાટે જિિાણ.
• િર્ાજિિાણની
(૨) સીિા ૨૦૨૧-૨૨ માં
યોિનાઓમાં અંજતત) િોિણો:-
પાત્રતાના
(ઓગસ્ટ-૨૦૨૧ ૧૨૦ લાભાર્થીઓને રૂ. ૬૮.૪૧ લાખનું જિિાણ.
• અિિદાિની ઉંમિ ૧૮ ર્થી ૫૫ િર્ા.
• કુ ટું બની િાજર્ાક આિક એન.એસ.એફ.ડી.સી. સીિા જિિાણની યોિનામાં રૂ. ૩.૦૦ લાખ, િાજ્ય
સિકાિ સિાજયત સીિા જિિાણની યોિનામાં રૂ. ૬.૦૦ લાખ.
• જિિાણના ૫૦% અર્થિા િિુમાં િિુ રૂ. ૧૦,૦૦૦ ની મયાાદામાં ખાસ કે ન્રીય સિાયમાંર્થી સબસીડી.
• કૃ જર્, ટર ાન્સપોટા , ટુ િીિમ અને નાના વ્યાિસાયકાિો માટે જિિાણ.
• િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ માં (ઓગસ્ટ-૨૦૨૧ અંજતત) ૫૬૯ લાભાર્થીઓને રૂ. ૧૨૩૨.૦૩ લાખનું જિિાણ.
31
(અ) એન,એસ,એફ.ડી.સી. સિાજયત સીિા જિિાણની યોિનાઓ:-
યુનીટ કોસ્ટ વ્યાિનો
ક્રમ યોિનાનું નામ
(રૂ.) દિ
1 મજિલા સમૃજધિ યોિના ૧,૪૦,૦૦૦ ૧%
2 માઇક્રો ક્રે ડીટ ફાઇનાન્સ યોિના ૧,૪૦,૦૦૦ ૨%
3 નાના પાયાની યોિના ૧,૦૦,૦૦૦ ૩%
4 ટમા લોન યોિના
(અ) ટર ે કટિ િીર્થ ટર ોલી અને યાંજત્રક
૭,૫૧,૦૦૦ ૫%
સાિનો
(બ) માલિાિક ફોિ વ્િીલિની
૭,૫૪,૦૦૦ ૫%
યોિના
(ક) પેસેન્ િિ ફોિ વ્િીલિની યોિના ૬,૫૧,૦૦૦ ૫%
(બ) િાજ્ય સિકાિ
(ડ)સિાજયત
મારૂતી સુસીિા જિિાણની
ઝુકી ઇકોની યોિનાઓ:-
યોિના ૪,૪૬,૦૦૦ ૩%
(ઇ) મોબાઇલ ફડ કોટાજિિાણની
િાન મહત્તમ ૬,૩૯,૦૦૦ ૫%
ક્રમ યોિનાનું નામ ુ વ્યાિનો દિ
મયાગદા (રૂ.)
સ્િિોિગાિલક્ષી મજિલા– ૧%, પુરૂર્–
1 ૨,૦૦,૦૦૦
યોિના ૨%
2 િાિનની યોિના ૧૦,૦૦,૦૦૦ ૩%
32
3 િોિેક્ટની યોિના ૧૫,૦૦,૦૦૦ ૪%

ડૉ. આંબેડકિ અંત્મયોદય જિકાસ જનગમ(અનુ.જાજત), ગાંિીનગિ
સ્ર્થાપના:-
• અનુસૂજિત જાજતઓ પૈકી ૧૨ અજતપછાત જાજતના સામાીક, શૈક્ષજણક અને આજર્થાક
જિકાસ માટે તા. ૨૬-૦૬-૨૦૦૧ર્થી અજતપછાત જાજત જિકાસ બોડા ની િિના.
• તા. ૨૧-૦૯-૨૦૧૨ ર્થી બોડા નું ગુિિાત અનુ.જાજત અજતપછાત જિકાસ જનગમમાં રૂપાંતિ.
• ROC ના તા. ૦૧-૧૦-૨૦૧૪ના પત્રર્થી સેકશન-૮ િમાણેનું લાયસન્સ અને િમાણપત્ર.
• NSFDC નિી જદલ્િી ધિાિા જનગમને સ્ટે ટ િેનેલાઇઝીંગ એિન્સીની મંિુિી.
• તા.૦૭/૦૨/૨૦૧૭ ર્થી ડાા. આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ(અ.જા.) નામાજભિાન.

ઉદ્દેશ:-
• અંત્યોદય જાજતઓની સામાજિક, શૈક્ષજણક તર્થા આજર્થાક જસ્ર્થજત સુિાિિા અંગે િુ દી-િુ દી
યોિનાઓ તૈયાિ કિિી.
• િોિગાિીની તકો ઉભી કિિી.
• િન જાગૃજત કાયાક્રમો કિિા.
33
જિિાણ યોિનાનો લાભ લેિા માટે ની પાત્રતાની શિતો:-
• અિિદાિ મુળ ગુિિાતના િતની અને અનુસૂજિત જાજત પૈકી અંત્યોદય (અજતપછાત)
જાજતના બેિોિગાિ િોિા િોઇએ.
• કુ ટું બની િાજર્ાક આિક રૂ. ૩.૦૦ લાખ.
• અિિદાિની ઉંમિ ૨૧ ર્થી ૫૦ િર્ા.
• કુ ટું બના કોઇ સભ્ય સિકાિી કે અિાસિકાિી કિેિીમાં ફિિ બજાિતા િોિા િોઇએ
નિી.
• કુ ટું બના કોઇ પણ સભ્યએ આ જનગમની કે સિકાિશ્રીની કોઇપણ યોિના િેઠળ
અગાઉ જિિાણ મેળિેલ ન િોિું િોઇએ.
• બી.પી.એલ./જિિિા/ત્યકતા/જિકલાંગને અજગ્રમતા.
• િાિન જિિાણ યોિના માટે જાિેિાતની તાિીખે િે તે િાિન િલાિિાનું માન્ય
લાયસન્સ િાિણ કિતાં િોિા િોઇએ.
34
ડૉ. આંબેડકિ અંત્મયોદય જિકાસ જનગમ(અનુ.જાજત), ગાંિીનગિ
યોિનાઓની જિગત:-
યુજનટ કોસ્ટ વ્યાિ િયમયાગ
ક્રમ યોિનાનું નામ યોિનાનો હે તુ
(રૂ.) દિ દા
જિિિા/સામાન્ય મજિલાઓ માટે નાના
મજિલા સમૃજધિ
1 ઉિોગ/ િંિાની િરૂિીયાતો પુિી કિિા ૧.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
યોિના
અને સ્મિિોિગાિી ઉભી કિિા માટે
માઇક્રોક્રે ડીટ બેિોિગાિ વ્યજક્તઓનાં સ્િ-સિાય િૂ ર્થ ૫૦,૦૦૦ (સભ્ય
2 ફાયનાન્સ યોિના માટે તર્થા વ્યજક્તગત િોિણે નાના દીઠ) િિુમાં િિુ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
(સ્િ સિાય િુ ર્થ) પાયાના િંિા-વ્યિસાય શરૂ કિિા ૫.૦૦ લાખ સુિી
નાના
જિજભન્ન નાના વ્યિસાય માટે સ્ટોલ્સ ૬૦,૦૦૦ ર્થી ૧.૦૦
3 િંિા/વ્યિસાય ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
યોિના ખિીદિા માટે લાખ
જિિાણ યોિના
પેસેન્ િિ બેિોિગાિ વ્યજક્તઓ માટે પજિિિન
4 ૨.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
ઓટોિીક્ષા િાિન માટે
5 પશુપાલન બે દુ િાળા પશુ (ગાય/ભેંસ) ખિીદ કિિા ૧.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
બેિોિગાિ વ્યજક્તઓ માટે પજિિિન
6 પેસેન્ િિ િાન ૫.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
િાિન ખિીદિા માટે
મોબાઇલ ફ્રુડકોટા બેિોિગાિ વ્યજક્તઓ માટે ખાણીપીણી
7 ૬.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૫૦
િાન ક્ષેત્રે વ્યિસાય કિિા માટે 35
જિકસતી જાજતનું કલ્યાણ
SJ&ED
સુસ્મિાગતમ્
36
SJ&ED
લજક્ષત િુ ર્થો
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગો (અન્ય પછાત િગો)
➢ જિિિતી અને જિમુક્ત જાજતઓ
➢ લઘુમતીઓ
➢ આજર્થાક િીતે પછાત િગો
37
SJ&ED
લક્ષ્યો
➢ શૈક્ષજણક જિકાસ
➢ આજર્થાક જિકાસ
➢ આિાસોની સિલતો
➢ સામાજિક જિકાસ
38
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાિીતા જિભાગ
જિકસતી જાજત કલ્યાણ
SJ&ED
સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાતિગા અને

લઘુમતી જાજતની િસ્તી
૧. સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગા ૫૫ % (અંદાજિત)
(અન્ય પછાત િગો)
િ. આજર્થાક િીતે પછાત િગો ૧૦ % (અંદાીત)
૩. લઘુમતી ૧૧.૩૩ %
39
SJ&ED
પછાત િગોની જાજતઓ
ક્રમ જાજત સંખ્ યા
૧ સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગો (અન્ય પછાત િગો) ૧૪૬
(અ) સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગો પૈકી અજત પછાત ૧૨
(બ) સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગો પૈકી લઘુમતી ૩૧
૨ જિિિતી જાજત ૨૮
૩ જિમુક્ત જાજત ૧૨
૪ લઘુમતી જાજત ( િાજમગક અને ભાષાકીય )
૫ આજથગક િીતે પછાત િગો (EWs)
40
જનયામક, જિકસતી જાજત કલ્‍યાણ
જિકસતી જાજત કલ્‍યાણ ખાતાનું મહે કમ

મંિુિ થયેલ ભિાયેલ ખાલી
િગ્‍યાઓ િગ્‍યાઓ િગ્‍યાઓ
ક્રમ િગ્‍યાનું નામ
૧ િગગ – ૧ ૨૦ ૧૨ ૮
૨ િગગ – ૨ ૩૮ ૨૨ ૧૬
૩ િગગ – ૩ ૧૦૨૯ ૩૬૯ ૬૬૦
કુ લ. ૧૦૮૭ ૪૦૩ ૬૮૪
41
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા જિભાગ SJ&ED
િોગિાઇ અને ખિાની જિગતો
િોગિાઇ ખિગ ટકાિા

ક્રમ િષગ
(રૂ.કિોડમાં) (રૂ.કિોડમાં) િી
૧૯૦૪.૪૭ ૧૪૭૫.૧૭ ૭૭
૧ ૨૦૧૯-૨૦૨૦
૧૯૩૭.૧૯ ૧૫૮૮.૫૧ ૮૨
૨ ૨૦૨૦-૨૦૨૧
૧૮૩૧.૬૦ ૪૪૬.૯૧ ૨૪
૩ ૨૦૨૧-૨૦૨૨ ( ઓગસ્ટ. ૨૦૨૧ અંજતત)
42
SJ&ED
જિ. એસ.એસ.સી જશષ્મયિૃજિ અને ગણિેશ સિાય
➢ િોિણ ૧ ર્થી ૧૦ ના જિદ્યાર્થીઓ ને િો. ૧ ર્થી ૮માં રૂ. ૫૦૦/- અને િો. ૯ ર્થી ૧૦માં રૂ. ૭૫૦/-
કન્યાઓને િો. ૧ ર્થી ૫માં રૂ.૫૦૦/- અને િો.૬ ર્થી ૧૦માં રૂ. ૭૫૦/- જશષ્મયિૃજિ આપિામાં
આિે છે .
➢ િોિણ ૧ ર્થી ૮ ના બાળકોને ત્રણ િોડી ગણિેશ માટે રૂ. ૬૦૦/- સિાય
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૪૩૭૮૫.૪૨ લાખનો ખિા
કિી ૭૩૫૦૮૬૩ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૫૩૪૯.૮૩ લાખનો
ખિા કિી ૧૩૪૯૯૬ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
સિસ્િતી સાિના સાયકલ યોિના

➢ િો.૯ માં ભણતી કન્યાઓને ઘિેર્થી શાળાએ અપ ડાઉન કિિા માટે જિના મૂલ્યે સાયકલ
આપિામાં આિે છે . િાજર્ાક આિક મયાાદા ગ્રામ્ય જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦/- અને શિેિી
જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦/-
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૫૩૪૯.૮૩ લાખનો ખિા
કિી ૧૩૪૯૯૬ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૨૧૧૬.૨૪ લાખનો
ખિા કિી ૨૧૧૮૫૪૧ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
43
SJ&ED
વ્મયિસાજયક અભ્યાસક્રમો માટે જશષ્મયિૃજિ
➢ જિકસતી જાજતના જિદ્યાર્થીઓને વ્યાિસાજયક તાલીમ માટે માજસક રૂ. ૪૦૦/- સ્ટાઇપેન્ડ
આપિામાં આિે છે .
પોસ્ટ એસ.એસ.સીના અભ્યાસક્રમો માટે જશષ્મયિૃજિ
માજસક જશષ્યિૃજત
ગ્રુપ – એ એન્‍ીનીયિીંગ , મેડીકલ રૂ.૨૮૦/- રૂ.૧૨૫/-
ગ્રુપ – બી ડીપ્‍લોમા રૂ.૧૯૦/- રૂ.૧િ૫/-
ગ્રપ – સી તાંત્રીક િાણીજ્ય રૂ.૧૯૦/- રૂ.૧૨૫/-
ગ્રુપ – ડી પોસ્ટ મેજટર ક અભ્યાસસક્રમ રૂ.૧૭૫/- રૂ.૯૦/-
ગ્રુપ – ઇ િો.૧૧-૧૨ અને ઇન્ટિમીડીયેટ રૂ.૧૧૫/- રૂ.૬૫/-
❖ કન્યાઓ માટે પોસ્ટ એસ.એસ.સી જશષ્યિૃજતમાં આિક મયાાદા નર્થી.

❖ િાજર્ાક આિક મયાાદા :
ગ્રામ્ય જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦/- શિેિી જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦/-
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૨૯૬૮.૭૩ લાખનો ખિા
કિી ૧૧૦૭૩૮ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૧૪.૫૯ લાખનો ખિા
કિી ૧૧૯૧૧ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે . 44
SJ&ED
મેડીકલ અને એજન્િજનયિીંગના જિદ્યાર્થીઓને ભોિનબીલ / સાિન સિાય
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગો તર્થા જિિિતી-જિમુક્ત જાજતના મેડીકલ અને
એજન્િજનયજિં ગમાં અભ્યાસ કિતા જિદ્યાર્થીઓને માજસક રૂ.૧૫૦૦/- ભોિનબીલ
આપિામાં આિે છે . (િાજલની આિક મયાાદા – ૪.૫૦ લાખ )
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગોના જિદ્યાર્થીઓને મેડીકલના સાિનો માટે

રૂ.૧૦,૦૦૦/-, એન્ીનીયિીંગના સાિનો માટે રૂ. ૫,૦૦૦/- અને જડપ્લોમાના સાિનો માટે
રૂ.૩,૦૦૦/- માટે સિાય આપિામાં આિે છે .
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૯૨.૦૮ લાખનો ખિા કિી
૧૨૬૫ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૪૧.૯૬ લાખનો ખિા
કિી ૬૫૦ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
45
SJ&ED
િોિણ ૧૨ ના જિદ્યાર્થીઓને ટયુશન સિાય
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગા અને જિિિતી–જિમુકત જાજતના જિજ્ઞાન
િિાિના જિદ્યાર્થીઓને િો.૧૧ માટે રૂ. ૧૫,૦૦૦/- અને િો.૧૨ માટે રૂ.૧૫,૦૦૦/- મળી
કુ લ રૂ.૩૦,૦૦૦/- ટયુશન સિાય આપિામાં આિે છે .
➢ િો.૧૦ ની પિીક્ષા િર્થમ િયત્ને ૭૦ ટકા કે તેર્થી િિુ ગુણ સાર્થે પાસ કિેલ િોિી
િોઇએ
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૧.૫૦ લાખ
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૯.૩૬ લાખનો ખિા કિી
૨૬૬ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૧.૪૫ લાખનો ખિા
કિી ૧૦ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
46
SJ&ED
િોિણ ૧૨ ના જિદ્યાર્થીઓને જિના મૂલ્યે ટે બલેટ
❖ સ્નાતક કક્ષાના તમામ િિાિમાં િર્થમ િર્ામાં િિેશ લેનાિ અને જશક્ષણ જિભાગ
તિફર્થી ટે બ્ લેટ મળે લ િોય તર્થા રૂા.૧૦૦૦/- જશક્ષણ જિભાગમાં ભિેલા િોય તેિા
જિિાર્થીઓને રૂ.૧૦૦૦ ટોકન ફી આપિામાં આિે છે .
➢ આ યોિનામાં િાજર્ાક આિક મયાાદા નર્થી.
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૪૬.૦૫ લાખનો ખિા કિી
૪૬૦૫ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૦.૨૦ લાખનો ખિા
કિી ૨૦ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
47
SJ&ED
જિદે શમાં ઉચ્િ અભ્યાસ માટે લોન
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાતિગા અને આજર્થાક પછાત િગાના તેિસ્મિી
જિદ્યાર્થીઓને િાજર્ાક ૪% ના વ્યાિ દિે જિદે શ અભ્મયાસ માટે રૂ. ૧૫.૦૦ લાખની લોન
આપિામાં આિે છે .
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૨૫૨૦.૦૦ લાખનો ખિા
કિી ૩૩૭ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૪૮૫.૫૦ લાખનો
ખિા કિી ૩૩ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
કોમશીયલ પાયલોટની તાલીમ માટે લોન

➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાતિગાના જિદ્યાર્થીઓને કોમશીયલ પાયલોટની તાલીમ
માટે િાજર્ાક ૪% ના વ્યાિ દિે રૂ.૨૫.૦૦ લાખની લોન આપિામાં આિે છે .
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૨૫.૦૦ લાખનો ખિા કિી
૩ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૨૫.૦૦ લાખની
િોગિાઇ કિિામાં આિેલ છે . 48
48
SJ&ED
શૈક્ષજણક જનિાસી સગિડો
સંસ્‍થા સંખ્‍યા જિદ્યાથી િાજષગક અંદાજિત
ખિગ (રૂ.કિોડમાં)
ગ્રાન્‍ટ ઇન એઇડ છાત્રાલય ૭૭૪ ૪૫૭૩૫ ૨૭.૬૪
ગ્રાન્‍ટ ઇન એઇડ આશ્રમશાળા ૧૮૮ ૨૭૭૦૦ ૬૦.૭૧
આદશગ જનિાસી શાળાઓ ૩૩ ૯૨૪૦ ૧૬.૫૧
સિકાિી છાત્રાલયો ૬૮ ૪૩૪૪ ૯.૫૬
➢ ગ્રાન્ટ ઇન એઇડ છાત્રાલયો, આશ્રમ શાળાઓ અને સિકાિી છાત્રાલયોમાં જિદ્યાર્થીઓને

જિના મુલ્યે િિેિા અને િમિાની સિલત આપિામાં આિે છે .
➢ આદશા જનિાસી શાળઓમાં જિદ્યાર્થીઓને જિના મુલ્યે િિેિા,િમિા અને ભણિાની
સિલત આપિામાં આિે છે .
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૧૪.૪૨ કિોડનો ખિા કિી
૮૭૦૧૯ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૭૦૪.૬૮ લાખનો
ખિા કિી ૮૭૦૧૯ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
49
SJ&ED
આદશા જનિાસી શાળાનું S.S.C પિીક્ષાનું પજિણામ
િર્ા ન્યુ. એસ.એસ.સી. જિકસતી જાજતની ૩૩ શાળાઓ પૈકી ૧૦૦%
િાિયનું પજિણામ જનિાસી શાળાનું પજિણામ મેળિેલ
એસ.એસ.સી.નું પજિણામ શાળાઓની સંખ્ યા
૨૦૧૩ ૬૫ % ૯૮ % ૨૫
૨૦૧૪ ૬૩ % ૯૭ % ૨૦
૨૦૧૫ ૫૪ % ૯૭ % ૧૮
૨૦૧૬ ૬૭ % ૯૪ % ૧૪
૨૦૧૭ ૬૮ % ૯૬ % ૧૫
૨૦૧૮ ૬૭ % ૯૫ % ૧૩
૨૦૧૯ ૬૬ % ૯૫ % ૨૦
૨૦૨૦ ૬૧ % ૯૨ % ૧૦
૨૦૨૧ ૧૦૦ % ૧૦૦ % 33
50
50
SJ&ED
સ્િિોિગાિી માટે ની માનિ ગજિમા યોિના
❖ નાના પાયાના સ્િિોિગાિીના િંિાઓ માટે રૂ.૩૫૦૦/- ર્થી રૂ.૨૩૦૦૦/- ની મયાાદામાં

સ્િિોિગાિીના સાિનો ( Self employment Kit ) આપિામાં આિે છે .
❖ બેંકેબલ યોિના અંતગાત નાના પાયાના કુ જટિ ઉિોગ શરૂ કિિા માટે બેંક લોન સામે રૂ.
૧૦,૦૦૦/-ની સબસીડી આપિામાં આિે છે .
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૨૪૨૬.૩૧ લાખનો ખિા
કિી ૧૮૩૫૮ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૬.૬૬ લાખનો ખિા
કિી ૧૬૬ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
51
SJ&ED
પંજડત દીનદયાળ ઉપાધયાય આિાસ યોિના
➢ મકાન બાંિકામ માટે ત્રણ િપ્તામાં લાભાર્થી કૂ ટું બદીઠ રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦/- ની સિાય આપિામાં
આિે છે .
➢ સિાયના િોિણમાં લાભાર્થીનો પોતાની માજલકીનો ઓછામાં ઓછો ૨૫ િો.મીટિ નો પ્લોટ
િોિો િોઈએ
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૫૦૬૮.૧૩ લાખનો ખિા
કિી ૨૩૦૪૪ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૬૯૩.૩૨ લાખનો
ખિા કિી ૪૬ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
52
SJ&ED
કું િિબાઇનું મામેરૂ
➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગા અને આજર્થાક પછાત િગાની કન્મયાઓના લગ્મન િસંગે
મામેિાના ખિાને પિોંિી િળિા માટે રૂ. ૧૨,૦૦૦/-ની સિાય આપિા આિે છે .
સાતફે િા સમૂિ લગ્ન માટે સિાય

➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગા યુગલોને સમૂિ લગ્ન માટે યુગલદીઠ રૂ. ૧૨,૦૦૦/-
સિાય અને આયોિક સંસ્ર્થ
મ ાને યુગલદીઠ રૂ.૨૦૦૦/- િમાણે મિિમ ૨૫ યુગલો સુિી રૂ.
૫૦,૦૦૦/- િોત્સાિક સિાય આપિામાં આિે છે .
➢ આિક મયાાદા : ગ્રામ્ય જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦/- શિેિી જિસ્તાિ માટે રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦/-
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન ઉક્ત યોિનાઓ િેઠળ રૂ.૩૦૬૮.૨૯ લાખનો
ખિા કિી ૩૦૨૧૦ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત ઉક્ત યોિનાઓ િેઠળ રૂ.૮૯૮.૯૭
લાખનો ખિા કિી ૮૬૩૩ લાભાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
53
SJ&ED
જિિિતી - જિમુકત જાજત
જિદ્યાર્થીઓને સ્િજનભાિ કોલેિોમાં જશષ્યિૃજત
❖ િીસ્ટર ે શન ફી, પિીક્ષા ફી, જશક્ષણ ફી માટે જિદ્યાર્થીદીઠ િાજર્ાક રૂ.૫૦,૦૦૦/- સિાય.
ટે લેન્ટ પુલ યોિના

❖ ઉિમ કક્ષાની આિાસીય સુજિિાઓ િિાિતી શાળાઓની પસંદગી કિીને જિદ્યાર્થીદીઠ
રૂ.૪૦,૦૦૦/- સિાય
➢ િો. ૬ અને િો.૧૧ માં મેિીટના િોિણે િિેશ આપિામાં આિે છે .
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૦૦ લાખ
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન ઉક્ત યોિનાઓ િેઠળ રૂ.૧૫૦૫.૬૮ લાખનો
ખિા કિી ૪૪૯૯ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૬૪.૦૨ લાખનો ખિા
કિી ૯૨૫ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
54
SJ&ED
ભાિત સિકાિની OBC માટે ની જિ.મેટરીક જશષ્મયિૃજત
➢ િો. ૧ ર્થી ૧૦ માટે જશષ્મયિૃજત
➢ અમલ િર્ા ૨૦૦૩-૦૪ ર્થી કિિામાં આિે છે .
➢ ૫૦:૫૦% કે ન્ર-િાજ્ય સિકાિનો ફાળો
જશષ્‍યિૃજતના દિ ( િાજષગક )
િોિણ
હોસ્ટે લિ ડે સ્કોલિ
૩ થી ૧૦ રૂ.૫૦૦૦/- ---
૧ થી ૧૦ --- રૂ. ૧૦૦૦/-
જશષ્મયિૃજત ઉપિાંત જિદ્યાર્થીદીઠ રૂ.૫૦૦/- ઉચ્િક આપિામાં આિે છે .

િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૧૫૭૬.૩૮ લાખનો ખિા
કિી ૧૦૦૯૮૨ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૩૮.૦૯ લાખનો ખિા
કિી ૨૫૪૧ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે . 55
જિકસતી જાજત કલ્યાણ SJ&ED
ભાિત સિકાિની OBC/EBC માટે ની પોસ્ટ મેટરીક જશષ્મયિૃજત
➢ અમલ િર્ા ૨૦૦૩-૦૪ OBC માટે , િર્ા ૨૦૧૭-૧૮ EBC માટે
➢ ૧૦૦% કે ન્ર પુિસ્કૃ ત યોિના
➢ પોસ્ટ એસએસસી જિદ્યાર્થીઓને જશષ્મયિૃજત આપિામાં આિે છે .
માજસક જશષ્યિૃજત (રૂ.)
અભ્યાસક્રમ
હોસ્ટે લિ ડે સ્કોલિ
ગ્રુપ – એ એન્‍ીનીયિીંગ , મેડીકલ, તકનીકીના સ્‍નાતક અને
૭૫૦ ૩૫૦
અનુસ્ નાતક
ગ્રુપ – બી સ્નાતક અને ડીપ્‍લોમા ૫૧૦ ૩૩૫
ગ્રુપ – સી એન્ી. ટે કજનકલ, આકીટે ક, ડીપ્‍લોમા સટીફીકે ટ
૪૦૦ ૨૧૦
કોસીસ
ગ્રુપ –િાજર્ા
➢ ડી કિો.૧૧
આિકઅને
મયાા૧૨
દા રૂ.૧.૫૦ લાખ SEBC માટે અને EBC માટે રૂ.૧.૦૦
૨૬૦લાખ ૧૬૦
િર્ા ૨૦૨૦-૨૦૨૧ (માિા ૨૦૨૧) દિજમયાન આ યોિના િેઠળ રૂ.૭૭૯૬.૩૪ લાખનો ખિા
કિી ૨૧૫૯૪૨ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
જ્યાિે િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ (ઓગસ્ટ ૨૦૨૧) અંજતત આ યોિના િેઠળ રૂ.૬૦૯૨.૭૭ લાખનો
ખિા કિી ૧૫૬૯૧૭ જિદ્યાર્થીઓને લાભ આ૫િામાં આિેલ છે .
56
SJ&ED
ભાિત સિકાિની લઘુમતીઓ માટે ની જિ.મેટરીક જશષ્મયિૃજત
➢ અમલ િર્ા ૨૦૧૩-૧૪
➢ ૧૦૦% કે ન્ર પુિસ્કૃ ત

➢ િો. ૧ ર્થી ૧૦ માટે જનભાિ ભથર્થું રૂ. ૧૦૦૦/- ર્થી રૂ.૬4૦૦૦/- સુિીનું અને
જશક્ષણ ફી રૂ. ૫૦૦/- ર્થી રૂ. ૩૫૦૦/- સુિી.
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૧.૦૦ લાખ.
આ યોિનામાં ભાિત સિકાિશ્રી દ્વાિા જિદ્યાર્થીઓના બેન્ક ખાતામાં ડી.બી.ટી. (ડાયિેકટ

બેનીફીટ ટર ાન્સફિ) િેઠળ ઇ પેમેન્ટર્થી જશષ્યિૃજિની િકમ િમા કિિામાં આિે છે .
57
SJ&ED
ભાિત સિકાિની લઘુમતીઓ માટે ની પોસ્ટ મેટરીક જશષ્મયિૃજત
➢ અમલ િર્ા ૨૦૦૭-૦૮

➢ િો. ૧૧ ર્થી પી.એિ.ડીમાં અને ટે કજનકલ અને વ્યિસાયીક ડીપ્લોમાં કોર્ામાં અભ્યાસ કિતા
જિદ્યાર્થીઓને રૂ. ૩,૦૦૦/- ર્થી રૂ. ૧૦,૦૦૦/- ની મયાાદામાં જશક્ષણ ફી અને જનભાિ ખિા રૂ.
૨,૩૦૦/- ર્થી રૂ. ૧૨,૦૦૦/- સુિી.
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૦૦ લાખ.

58
SJ&ED
ભાિત સિકાિની લઘુમતીઓ માટે મેિીટ કમ મીન્સ જશષ્મયિૃજત
➢ અમલ િર્ા ૨૦૦૭-૦૮
➢ ટે કજનકલ અને વ્યિસાયીક કોર્ામાં ડીગ્રી કક્ષાએ અભ્યાસ કિતા જિદ્યાર્થીઓને

રૂ.૨૦,૦૦૦/- મયાાદામાં જશક્ષણ ફી અને જનભાિ ભથર્થું ડેસ્કોલિને રૂ. ૫,૦૦૦/- અને
િોસ્ટે લિને રૂ. ૧૦,૦૦૦/-
➢ ભાિતની 85 Listed Institute માં પૂિપ

ે ુિી ટયુશન ફી.
➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ.

59
જનયામક,જિકસતી જાજત કલ્યાણ િસ્તકના
જનગમો
- ગુિિાત પછાત િગા જિકાસ જનગમ

- ગુિિાત અલ્પસંખ્ યક નાણાં અને જિકાસ જનગમ
- ગુિિાત જિિિતી અને જિમુક્ત જાજત જિકાસ જનગમ
- ગુિિાત ગોપાલક જિકાસ જનગમ
- ગુિિાત ઠાકોિ અને કોળી જિકાસ જનગમ
- ગુિિાત જબન અનામત શૈક્ષજણક અને આજર્થાક જિકાસ જનગમ
60
ગુિિાત ૫છાત િગગ જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
િાષ્ટરીય ૫છાત િગા નાણાં અને જિકાસ જનગમ (NBCFDC) નિી જદલ્િી અને િાિય સિકાિશ્રીની યોિનાઓ
ક્રમ યોિનાનું નામ ઘંઘાની જિગત યુજનટ કોસ્ટ વ્યાિનો િય
દિ મયાગદા
૧. ૫શુપાલન યોિના ગાય-ભેંસ ખિીદી ૧.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ થી ૪૫
કિીયાણા,ડેિી પાલાિ, દુ ઘ અને ભિત ગૂંર્થણ િગેિ ે વ્યિસાય
૨ માઇક્રો ફાયનાન્સ યોિના ૧.૨૫ લાખ ૫% ૨૧ થી ૪૫
માટે
કિીયાણા,ડેિી પાલાિ, દુ ઘ અને ભિત ગૂંર્થણ િગેિ ે વ્યિસાય
૩. મજિલા સમૃજધિ યોિના. ૧.૨૫ લાખ ૪% ૨૧ થી ૪૫
માટે
કિીયાણાની દુ કાન, ડેિી પાલાિ, પશુઆિાિ િેિાણ કે ન્ર,
૪. નાના ઘંઘા વ્યિસાય ૨.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ થી ૪૫
મોબાઇલ-કોમ્પ્યુટિ િીપેિીંગની દુ કાન જિગેિ ે વ્યિસાય માટે
૫. ૫જિિહન યોિના સીએની ઓટો િીક્ષા/લોડી ંગ િાહન ૨.૦૦ લાખ ૬% ૨૧ થી ૪૫
ફકત મજહલાઓ માટે ગાય-ભેંસ, ભિત ગૂંથણ તથા
૬. ન્યુ સ્િજણામા યોિના ૨.૦૦ લાખ ૫% ૨૧ થી ૪૫
મજહલા ઇચ્છે તે નાના ઘંઘા વ્યિસાય.
ડાગકટિ (કલીનક), ફીીયોથેિાપી કલીનીક, બાયોમેડીકલ
લેબોિ ેટિી, િકીલાત ઓજફસ, એન્ીનીયિીગ ં યુજનટ,
૭. સ્િયં સક્ષમ યોિના ૫.૦૦ લાખ ૬% ૧૮ થી ૩૫
કે મીસ્ટિ સોપ આજકગ ટે કટ ઓજફસ, સી.એ.,
ફાઇનાન્સશીયલ કક્ષાની ઓજફસ, જિગેિ ે માટે
છોકિી
MBBS, BAMS, BHMS, BDS, MD, MDS, MBA, રૂા.૧૫.૦૦ માટે
MCA,CA, Bsc.Nursing, GNM & EngIneering િેિા લાખ (સમગ્ર ૩.૫% ૧૭ થી ૩૫
૮. ઉચ્િ જશક્ષણ યોિના અભ્યાસ
વ્યિસાજયક અભ્યાસ, સિકાિી પ્રિેશ સજમજત માિફતે અને િષગ
એડમીશન મેળિેલ હોિું િોઇએ. ક્રમ) છોકિા
માટે ૪%
ઉપિ મુિબની તમામ યોિનાઓ માટે આિક મયાગદા રૂા.૩.૦૦ લાખ છે . 61

ગુિિાત અલ્પસંખ્ યક નાણાં અને જિકાસ જનગમ જલ.ગાંિીનગિ
લજક્ષત સમુિ
અ. િાજમગક અલ્પસંખ્ યકો

(૧) મુસ્ લીમ (િ) જખસ્તી (૩) શીખ (૪) બૌદ્ધ (૫) પાિસી
(૬) િૈન (૭) યિુ દી
બ. ભાષાકીય લઘુમતીઓ.
(૧) જસંિી (૨) મિાઠી (૩) ઉદુા
62
ગુિિાત અલ્પસંખ્ યક નાણાં અને જિકાસ જનગમ
જનગમની યોિનાઓની જિગત
અ.નં
યોિનાનું નામ િંિાની જિગત યુજનટ કોસ્ટ વ્યાિદિ િયમયાગદા
.
કોઇપણ િંિો શરૂ કિિા માટે રૂા.૨.૦૦ લાખ

૧ મુદતી જિિાણ લોન સુિી ૬% ર્થી ૮% ૨૧ ર્થી ૪૫
પજિિિન યોિના સી.એન.ી. ઓટો િીક્ષા, લોડીંગ રૂા.૫.૦૦ લાખ

૨ ૬% ર્થી ૮% ૨૧ ર્થી ૪૫
(મુદતી જિિાણ) િાિન સુિી
રૂા.૧૫.૦૦
લાખ સુિી
૩ ઉચ્િ જશક્ષણ યોિના ઉચ્િ અભ્યાસ માટે ૩% ર્થી ૮% ૧૬ ર્થી ૩૨
(સમગ્ર
અભ્યાસક્રમ)
માઇક્રોફાઇનાન્સ કોઇપણ િંિો શરૂ કિિા માટે

૪ રૂા.૧.૦૦ લાખ ૩% ર્થી ૫% ૨૧ ર્થી ૪૫
યોિના લોન
➢ ઉપિ મુિબની તમામ યોિનાઓ માટે મહતમ આિક મયાગદા રૂા.૮.૦૦ લાખ સુિી છે .
5
ગુિિાત જિિિતી અને જિમુક્ત જાજત જિકાસ જનગમ
જનગમની યોિનાઓની માહીતી દશાગિતુ

પત્રક
ક્રમ યોિનાનું નામ સ્િરૂપ / પાત્રતા / માપદં ડ લોન સિાયનું િોિણ / વ્યાિદિ
૧ મુદ્દતીલોન (ટમા લોન) કોઈ પણ સ્િતંત્ર િંિા / વ્યિસાય શરૂ કિિા. િાજર્ાક રૂ. ૩.૦૦ લાખર્થી ઓછી આિક મિિમ લોન મયાાદા-રૂ. ૨,૦૦,૦૦૦/-
િિાિતાં ૨૧ િર્ાર્થી િિુ અને ૫૦ િર્ા સુિીની ઉમિના ઉમેદિાિ િાજર્ાક વ્યાિ દિ : ૬ %
૨ લિુ જિિાણ યોિના કોઈ પણ સ્િતંત્ર િંિા / વ્યિસાય શરૂ કિિા. િાજર્ાક રૂ. ૩.૦૦ લાખર્થી ઓછી આિક મિિમ લોન મયાાદા-રૂ. ૧,૨૫,૦૦૦/-
(માઈક્રો ફાઈનાન્સ) િિાિતાં ૨૧ િર્ાર્થી િિુ અને ૫૦ િર્ા સુિીની ઉમિના ઉમેદિાિ િાજર્ાક વ્યાિ દિ : ૫ %
૩ મજિલા સમૃજધિ યોિના કોઈ પણ સ્િતંત્ર િંિા / વ્યિસાય શરૂ કિિા. િાજર્ાક રૂ. ૩.૦૦ લાખર્થી ઓછી આિક મિિમ લોન મયાાદા-રૂ. ૧,૨૫,૦૦૦/-
(મજિલાઓ માટે ) િિાિતાં ૨૧ િર્ાર્થી િિુ અને ૫૦ િર્ા સુિીની ઉમિના મજિલા ઉમેદિાિ િાજર્ાક વ્યાિ દિ : ૪ %
૪ નિી સ્િણીમ યોિના કોઈ પણ સ્િતંત્ર િંિા / વ્યિસાય શરૂ કિિા. િાજર્ાક રૂ. ૩.૦૦ લાખર્થી ઓછી આિક મિિમ લોન મયાાદા-રૂ. ૨,૦૦,૦૦૦/-
(ફક્ત મજિલાઓ માટે ) િિાિતાં ૨૧ િર્ાર્થી િિુ અને ૫૦ િર્ા સુિીની ઉમિના મજિલા ઉમેદિાિ િાજર્ાક વ્યાિ દિ : ૫ %
૫ ન્યું આકાંક્ષા યોિના િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૩.૦૦ મેડીકલ,એન્ીનીયિીગ (ડીગ્રી), MCA, MBA, નસીગ જિિાર્થીઓને િજત સત્ર રૂ. ૧,૨૫,૦૦૦/-
(શૈક્ષણીક લોન) (ડીગ્રી/ડીપ્લોમા) િેિા અભ્યાસક્રમો માટે કે ન્રીય િિેશ સજમજત (A.C.P.C) માિફત અને સમગ્ર અભ્યાસક્રમ માટે
િિેશ મેળિેલ િોય તેિા જિિાર્થીઓ રૂ.૧૦,૦૦,૦૦૦/- ની મયાાદા સુિીની લોન
(જિિાર્થીઓ માટે િાજર્ાક ૪ % તર્થા
જિિાર્થીનીઓ માટે ૩.૫ % વ્યાિ દિે)
64
ગુિિાત ગોપાલક જિકાસ જનગમ
િાષ્ટ્રીય પછાત િગગ નાણાં અને જિકાસ જનગમ અને િાિય સિકાિની યોિનાઓ
યુજનટ કોસ્ટ
અ.નં. યોિનાનું નામ િંિાની જિગત (િકમ વ્યાિદિ િયમયાગદા
રૂા.લાખમાં)
પશુપાલન યોિના
૧ ૧-ગાય અને-૧ ભેંસ ખિીદી રૂા.૧.૩૦ લાખ ૬% ૨૧ ર્થી ૪૫
(મુદતી જિિાણ)
નાના િંિા યોિના કિીયાણા, ડેિી પાલાિ, દુ િ અને ભિત રૂા.૨.૦૦ લાખ
૨ ૬% ૨૧ ર્થી ૪૫
(મુદતી જિિાણ) ગુંર્થણ, િગેિ ે સુિી
પજિિિન યોિના રૂા.૨.૦૦ લાખ

૩ સી.એન.ી. ઓટો િીક્ષા, લોડીંગ િાિન. ૬% ૨૧ ર્થી ૪૫
(મુદતી જિિાણ) સુિી
M.B.B.S, B.A.M.S., B.H.M.S, BDS, MD. MDS, જિદ્યાર્થીનીઓ

રૂા.૧૫.૦૦
MBA, MCA, CA એન્ીનીયિીંગ, B.Sc. માટે ૩.૫
૪ ઉચ્િ જશક્ષણ યોિના નસીંગ, િનિલ નસીંગ િેિા વ્યિસાયીક %અને ૧૭ ર્થી ૩૫
(સમગ્ર
અભ્યાસ, સિકાિી િિેશ સજમજત માિફતે જિદ્યાર્થીઓ
અભ્યાસક્રમ)
એડમીશન મેળિેલ િોિ િોઇએ. માટે ૪%
65
ગુિિાત ગોપાલક જિકાસ જનગમ
િાષ્ટ્રીય પછાત િગગ નાણાં અને જિકાસ જનગમ અને િાિય સિકાિની યોિનાઓ
યુજનટ કોસ્ટ
(િકમ
અ.નં. યોિનાનું નામ િંિાની જિગત વ્યાિદિ િયમયાગદા
રૂા.લાખમાં
)
ડાાકટિ(કલીનીક),ફીીયોર્થેિાપી
કલીનીક, બાયોમેડીકલ લેબોિેટિી,
િકીલ ઓજફસ, એન્ીનીયિીંગ
રૂા.૫.૦૦
૫ સ્િયં સક્ષમ યુજનટ, કે મીસ્ટિ શોપ, આજકા ટેક ૬% ૧૮ ર્થી ૩૫
ઓજફસ, િાટા ડા એકાઉન્ટન્ટ,
ફાયનાનસીયલ કન્સલ્ટીંગ કક્ષાની
ઓજફસ િગેિ ે માટે
ફકત મજિલાઓ માટે ગાય-ભેંસ,

નિી સ્િજણામા રૂા.૨.૦૦
૬. ભિતગુંર્થણ તર્થા મજિલા ઇચ્છે તે ૫% ૨૧ ર્થી ૪૫
યોિના લાખ સુિી
નાનાિંિા
કિીયાણા, ડેિી પાલાિ, દુ િ અને રૂા.૧.૨૫

૭ માઇક્રોફાઇનાન્સ ૫% ૨૧ ર્થી ૪૫
ભિત ગુંર્થણ, િગેિ ે લાખ
મજિલા સમૃજધિ કિીયાણા, ડેિી પાલાિ, દુ િ અને રૂા.૧.૨૫

૮ ૪% ૨૧ ર્થી ૪૫
યોિના ભિત ગુંર્થણ, િગેિ ે લાખ
➢ ઉપિ મુિબની તમામ યોિનાઓ માટે આિક મયાગદા રૂા.૩.૦૦ લાખ છે .
66
ગુિિાત ઠાકોિ અને કોળી જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ
જનગમની યોિનાઓની જિગત

અ.
યોિનાનું નામ િંિાની જિગત યુજનટ કોસ્ટ રૂા. વ્યાિ દિ િય મયાગદા
નં.
૧ મુદતી જિિાણ યોિના િેિી કે પશુપાલન, નાના િંિા, ૧.પ૦ લાખ ૬% િ૧ થી પ૦
પજિિહન યોિના સી.એન.ી. ઓટો િીક્ષા, લોડીંગ

િ ૪.૦૦ લાખ ૬% િ૧ થી પ૦
( મુદતી જિિાણ ) િાહન અને ઇકો પેસેન્ િિ િેહીકલ
૪%
ન્યુ આકાંક્ષા વ્યિસાજયક અભ્યાસ િેિા કે રૂા.૧પ્.૦૦ લાખની જિદ્યાથીની
૩ ૧૭ થી ૩પ
( શૈક્ષજણક લોન યોિના ) M.B.B.S./B.A.M.S. િગેિ ે માટે મયાગદમાં ઓ માટે
૩.પ %
વ્યિસાજયક અભ્યાસ કિ ેલ હોય

િેિા કે ડોક્ટિ(ક્ડોક્ટિ(ક્લીનીક) રૂા. પ.૦૦ લાખ
૪ સ્િયં સક્ષમ ૬% ૧૮ થી પ૦
સી.એ./સી.એસ. આકીટે ક િગેિ ે સુિી
માટે લોન
ન્યુ સ્િજણગમા યોિના કોઇપણ િંિો શરૂ કિિા માટે રૂા. િ.૦૦ લાખ
૫ પ% િ૧ થી પ૦
મજહલાઓ માટે ) લોન સુિી
માઇક્રો ફાઇનાન્સ કોઇપણ િંિો શરૂ કિિા માટે રૂા. ૧.િપ લાખ
૬ પ% િ૧ થી પ૦
યોિના લોન સુિી
કોઇપણ િંિો શરૂ કિિા માટે રૂા. ૧.િપ લાખ િ૧ થી પ૦
૭ મજહલા સમ્રુજધ્િ યોિના ૪%
લોન સુિી
ઉપિની તમામ યોિનાઓ માટે આિક મયાગદા રૂા. ૩.૦૦ લાખ છે .
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા જિભાગ 67

ગુિિાત જબન અનામત શૈક્ષજણક અને આજથગક જિકાસ જનગમ,ગાંિીનગિ
ક્રમ યોિનાનું નામ માપદં ડ લોન િકમ અને વ્યાિ દિ
૧ જિદે શ અભ્યાસ લોન • તમામ ટે કનીકલ,િીસિગ કોષગ િેિા પી.ી. • મહત્તમ રૂા.૧૫.૦૦ લાખ
લેિલના, સ્નાતક કક્ષાના માત્ર એમ.બી.બી.એસ
અભ્યાસ ક્રમ • વ્યાિનો દિ- િાજષગક ૪%
• િોિણ-૧૨ મા ૬૦% કે તેથી િિું.
૨ શૈક્ષજણક અભ્યાસ • સ્નાતક કક્ષાના ટે ક્નીકલ અને િોકે શનલ કોષગ, • મહત્તમ રૂા.૧૦.૦૦ લાખ
લોન • િોિણ-૧૨ મા ૬૦% કે તેથી િિું.
• વ્યાિનો દિ- િાજષગક ૪%
૩ સ્િ-િોિગાિલક્ષી • ૩૯ િેટલા પસંદ કિ ેલા વ્યિસાયો, િીક્ષા, લોડીંગ • મહત્તમ રૂા.૧૦.૦૦ લાખ
લોન િાહન, ટે ક્સી િગેિ ે.
• વ્યાિનો દિ-
િાજષગક ૫% (પુરુષ)
િાજષગક ૪% (મજહલા)
૪ પાયલોટ તાલીમ લોન • િોિણ-૧૨ મા ૬૦% કે તેથી િિું. • મહત્તમ રૂા.૨૦.૦૦ લાખ
• વ્યાિનો દિ- િાજષગક ૪%
• તમામ લોન યોિનાઓ માટે આિક મયાગદા રૂ. ૬.૦૦ લાખ

68
ગુિિાત જબન અનામત શૈક્ષજણક અને આજથગક જિકાસ જનગમ
ક્રમ યોિનાનું નામ માપદં ડ સહાયની િકમ
૫ ભોિનબીલ સહાય • સિકાિી અનુદાનીત સીિાયના છાત્રાલયમાં િહી મેડીકલ • મહત્તમ-

યોિના ડેન્ટલ, પેિા મેડીકલમાં અભ્યાસ કિતા જિદ્યાથીઓ રૂ.૧૫,૦૦૦/-
• કોઇપણ સમાિ/ટર સ્ટ/સંસ્થા ધ્િાિા સંિાલીત કન્યા
છાત્રાલયોમા અભ્યાસ કિતી િો-૯ થી ૧૨ ની કન્યાઓ. • રૂા.૧૫૦૦ પ્રજત
માસ લેખ.ે
૬ કોિી ંગ સહાય • િોિણ-૧૧ અને ૧૨ જિજ્ઞાન પ્રિાહમાં અભ્યાસ • મહત્તમ-
• િો-૧૦ માં ૭૦% કે તેથી િિું. રૂ.૧૫,૦૦૦/-
૭ કોિી ંગ(JEE,NEET, • િોિણ-૧૨ જિજ્ઞાન પ્રિાહમાં અભ્યાસ • મહત્તમ-

GUJCET ) સહાય • િો-૧૦ માં ૭૦% કે તેથી િિું. રૂ.૨૦,૦૦૦/-
યોિના (એક િખત સહાય)
૮ સ્પિાગત્મક સહાય • યુ.પી.એસ.સી, ી.પી.એસ.સી િગગ-૧, િગગ-૨,િગગ-૩, બેંક, • મહત્તમ-
યોિના ગૌણસેિા પસંદગી મંડળ, અન્ય માન્ય મંડળો/ભિતી કિતી રૂ.૨૦,૦૦૦/-
સંસ્થાઓ માટે તૈયાિી કિતા જિદ્યાથીઓ.
• િો-૧૨ માં ૬૦% કે તેથી િિું. (એક િખત સહાય)
૯ વ્યાિ સહાય યોિના • તજબબ/િકીલ/ટે ક્નીકલ સ્નાતક થયેલ જબન અનામત • બેંક પાસેથી લીિેલ
િગગના લાભાથીઓ પોતાનું ક્લીનીક, લેબોિ ેટિી, િ ેડીયોલોી રૂા.૧૦ લાખ
ક્લીનીક, કે ઓફીસ ખોલિા માટે બેંક પાસેથી લીિેલ લોન સુિીની લોન પિ
માટે . ૫% વ્યાિ સહાય.
• તમામ લોન યોિનાઓ માટે આિક મયાગદા રૂ. ૪.૫૦ લાખ 69

70
િાિં જભક રૂપિેખા
સમાિ સુિક્ષા જનયામક, રાિા ગુિિાત િાજ્ય, માં મુખ્ યત્િે અનાર્થ,
જનિાિાિ, ઉપેજક્ષત, ત્યાજાયેલ બાળકો, િૃધ િો, જદવ્યાંગો, ટર ાન્સિેન્ડિો અને જભક્ષક
ુ ો
િેિા સમાિના નબળા િગોના કલ્યાણ માટે કામ કિિામાં આિે છે .
સમાિ સુિક્ષા િભાગ રાિા તેઓને સામાજિક કાયદાઓના માધયમર્થી

િક્ષણ, આશ્રય, જશક્ષણ તર્થા વ્યાિસાજયક તાલીમ િેિી સગિડો આપી સમાિના
મુખ્ ય િિાિમાં લાિિા સિાય આપિામાં આિે છે .
સંસ્ર્થાકીય અને જબન સંસ્ર્થાકીય સગિડો રાિા તેઓને તકો પૂિી પાડી
તેમને સામાજિક, આજર્થાક, ઉત્ર્થાપન રાિા સુસજ્જ કિિામાં આિે છે .
71
72
જનયામક સમાિ સુિક્ષા િભાગ, િજિિટી તંત્ર (જિલ્લા કક્ષાએ)
જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિી
િીફ િોબેશન ઓજફસિ
િોબેશન ઓજફસિ
જસજનયિ ક્લાકા
િુ જનયિ ક્લાકા
73
િડી કિેિીના મિેકમની જિગત દશાાિતું પત્રક
ક્રમ િગ્યાનું નામ િગગ મંિુિ ભિ ેલ ખાલી
૧ જનયામક ૧ ૦૧ ૦૧ ૦૦
૨ નાયબ જનયામક ૧ ૦૭ ૦૪ ૦૩
૩ જિસાબી અજિકાિી ૧ ૦૧ ૦૧ ૦૦
૪ મદદનીશ જનયામક ૨ ૦૪ ૦૧ ૦૩
૫ જિસાબી અજિકાિી ૨ ૦૧ ૦૧ ૦૦
૬ િીફ ઓજફસિ અને સમકક્ષ ૩ ૧૧ ૦૬ ૦૫
૭ િોબેશન ઓજફસિ અને સમકક્ષ ૩ ૦૯ ૦૪ ૦૫
૮ સીનીયિ કલાકા ૩ ૧૬ ૧૨ ૦૪
૯ કલાકા ૩ ૧૮ ૧૭ ૦૧
કુ લ ૬૮ ૪૭ ૨૧
74
જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા કિેિીના મિેકમની જિગત
૧ જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિી ૨ ૩૩ ૧૧ ૨૨
૨ િીફ ઓજફસિ ૩ ૧૮ ૧૭ ૦૧
૩ િોબેશન ઓજફસિ ૩ ૩૯ ૨૭ ૧૨
૪ સીનીયિ કલાકા ૩ ૨૬ ૦૮ ૧૮
૫ કલાકા ૩ ૩૮ ૩૧ ૦૭
૬ ડેટા ઓપિેટિ ૩ ૨૫ ૨૫ ૦૦
સમાિ સુિક્ષા સિાયક (કિાિર્થી)

૭ ૩ ૪૩ ૩૪ ૦૯
(માત્ર આજદજાજત જિલ્લા)
કુ લ ૨૨૨ ૧૫૩ ૬૯
75
જિલ્લાની સિકાિી સંસ્ર્થાઓના મિેકમની જિગત
જદવ્યાંગોની સંસ્ર્થા-૨૧
બાળકોની સંસ્ર્થા-૩૧
જભક્ષક
ુ ગૃિ - ૦૫
૧ કિેિી અજિક્ષક (િગા-૨ સમકક્ષ) ૨ ૦૫ ૦૦ ૦૫
૨ િીફ ઓજફસિ(અજિક્ષક) ૩ ૨૯ ૨૪ ૦૫
૩ િોબેશન ઓજફસિ ૩ ૬૧ ૦૯ ૫૨
૪ સીનીયિ કલાકા અને સમકક્ષ ૩ ૪૦ ૦૫ ૩૫
૫ કલાકા ૩ ૨૯ ૦૭ ૨૨
કુ લ ૧૬૪ ૪૫ ૧૧૯
76
ક્રમ સમાિ સુિક્ષા ની યોિના

૧ િાષ્ટરીય િૃધ િ પેન્શન સિાય યોિના
૨ િાષ્ટરીય કુ ટું બ સિાય યોિના

૩ જનિાિાિ િૃધ િ સિાય યોિના
૪ પાલક માતા જપતા યોિના
૫ સંત સુિદાસ સિાય યોિના (િાિય સિકાિ)
૬ િાષ્ટરીય જદવ્યાંગ પેન્શન યોિના

૭ જદવ્યાંગ બસ પાસ યોિના
૮ જદવ્યાંગ લગ્ન સિાય યોિના
૯ બૌજધિક અસમર્થાતા િિાિતી (મનોજદવ્યાંગ) વ્યજક્તઓને આજર્થાક સિાય આપિાની યોિના
૧૦ કે દી સિાય યોિના
૧૧ જદવ્યાંગ જિિાર્થીઓને જશષ્યિૃજત
૧૨ સેિો પોઝીટીિ ઇલનેસ જશષ્યિૃજિ યોિના
૧૩ જદવ્યાંગ સાિન સિાય
૧૪ મુખ્ ય મંત્રી બાળ સેિા યોિના

77
ક્રમ સમાિ સુિક્ષા ની યોિના
૧ જનિામયા હે લ્‍થ ઇન્સ્‍યોિન્‍સ પોલીસી
૨ જદવ્યાંગોને િીમા સહાય યોિના
૩ જદવ્યાંગ વ્યજક્તને ઇલેક્ટર ીક સ્કુ ટિ આપિાની યોિના
૪ ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓ તથા તેમના માતા જપતાને પેન્શન યોિના
૫ ટર ાન્સિેન્ડિ જાજતના બાળકો માટે જશષ્યિૃજત યોિના
78
સમાિ સુિક્ષા ની ઓનલાઇન / ડી.બી.ટી યોિનાઓ
ક્રમ યોિના નું નામ
૧ જદવ્યાંગ બસ પાસ યોિના.
૨ જદવ્યાંગ લગ્ન સહાય યોિના
૩ જદવ્યાંગ સાિન સહાય યોિના
૪ જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓ ને જશષ્યિૃજત યોિના

૫ સંત સુિદાસ યોિના
૬ િાષ્ટ્રીય જદવ્યાંગ પેન્શન યોિના
૭ જદવ્યાંગ વ્યજકતઓ માટે કાયગિત સ્િૈજચ્છક સંસ્થા માટે ની નોંિણી.

૮ જનિાિાિ િૃધ્ િ અને અપંગોને આજથગક સહાય યોિના
૯ િાષ્ટ્રીય િૃધ્ િ પેન્શન યોિના
૧૦ િાષ્ટ્રીય કૂ ટું બ સહાય યોિના
૧૧ પાલક માતા-જપતા યોિના

79
જડજિટલ ગુિિાત પોટા લ પિ ઓનલાઇન (િન ડે સજિાસ) યોિનાઓ
ક્રમ યોિના નું નામ
૧ જદવ્યાંગ બસ પાસ યોિના
૨ સંત સુિદાસ યોિના
૩ િાષ્ટ્રીય િૃધ્ િ પેન્શન (િયિંદના યોિના)
૪ િાષ્ટ્રીય કુ ટું બ સહાય યોિના (સંકટ મોિન યોિના)
૫ િાષ્ટ્રીય જદવ્યાંગ પેન્શન યોિના
૬ જદવ્યાંગ લગ્ન સહાય યોિના
૭ જનિાિાિ િૃધ્ િો અને જદવ્યાંગો ને આજથગક સહાય યોિના
80
સમાિ સુિક્ષા રાિા અમલીકિણ કિિામાં આિતા કાયદા
ક્રમ કાયદાનું નામ
૧ બાળ લગ્ન પ્રજતબંિક અજિજનયમ - ૨૦૦૬
૨ િ પ્રોબેશન ઓફ ઓફે ન્ડસગ એક્ટ - ૧૯૫૮
૩ િ મેન્ટે નન્સ એન્ડ િેલ્ફે િ ઓફ પેિ ેન્્સ એન્ડ જસજનયિ સીટીઝન એક્ટ - ૨૦૦૭
૪ િ િાઇ્સ ઓફ પસગન જિથ જડસેબીજલટી એક્ટ - ૨૦૧૬
૫ જભક્ષા પ્રજતબંિક અજિજનયમ – ૧૯૫૯
૬ િુ િેનાઇલ િજસ્ટસ એક્ટ - ૨૦૧૫
૭ બાળકો સામે જાજતય િક્ષણ આપતો અજિજનયમ – ૨૦૧૨
૮ નેશનલ ટર સ્ટ એક્ટ - ૧૯૯૯
૯ ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓ (અજિકાિોનું િક્ષણ) અજિજનયમ - ૨૦૧૯

81
સમાિ સુિક્ષા કિેિી ની િસ્તક ની યોિનાઓની િર્ા ૨૦૨૦-૨૧ ની જિગતો
(િકમ રૂ. લાખમાં)
િોગિાઈ ફાળિેલ
કુ લ ફાળિેલ
ક્રમ યોિનાનું નામ ખિગ સામે ખિગ ની ગ્રાન્ટ સામે
િોગિાઈ ગ્રાન્ટ
ટકાિાિી ટકાિાિી
૧ ૦૦૧ : જનદે શ અને િિીિટ ૧૩૭૧.૧૮ ૧૩૨૫.૮૨ ૧૧૬૯.૭૩ ૮૫.૩૧ ૮૮.૨૩
૨ ૧૦૧ : જદવ્યાંગોનું કલ્યાણ ૨૦૯૫૭.૧૭ ૨૧૩૫૯.૬૬ ૨૧૧૧૦.૫૦ ૧૦૦.૭૩ ૯૮.૮૩
૩ ૧૦૨ : બાળ કલ્યાણ ૧૦૫૧૨.૭૯ ૧૧૪૭૧.૬૭ ૧૧૨૨૯.૬૩ ૧૦૬.૮૨ ૯૭.૮૯
૪ ૧૦૬ : સુિાિાલક્ષી સેિાઓ ૭૨૫.૦૦ ૪૭૫.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦
૫ ૨૦૦ : અન્ય કાયાક્રમ ૮૮૬૧૬.૮૩ ૯૯૧૪૮.૨૧ ૯૮૯૧૫.૮૫ ૧૧૧.૬૨ ૯૯.૭૭
૬ ૮૦૦ : અન્ય ખિા ૧૨૪૦.૧૦ ૧૧૧૧.૪૨ ૯૧૦.૨૮ ૭૩.૪૦ ૮૧.૯૦
૭ ૨૦૪૯: ી.પી.એફ. વ્યાિ ૨૬૦.૦૦ ૨૬૦.૦૦ ૨૬૦.૦૦ ૧૦૦.૦૦ ૧૦૦.૦૦
૮ ૨૨૫૧ : માજિતી િાિોજગકી ૧૫૦.૦૦ ૩૮.૫૯ ૩૭.૮૨ ૨૫.૨૧ ૯૮.૦૦
૯ જદવ્યાંગ નાણાં અને જિકાસ જનગમ ૬૮૫.૩૦ ૬૮૫.૩૦ ૬૮૫.૩૦ ૧૦૦.૦૦ ૧૦૦.૦૦
૧૦ ૪૨૩૫: બાંિકામ ૨૯૨૫.૩૩ ૯૨૦.૦૭ ૯૨૦.૦૭ ૩૧.૪૫ ૧૦૦.૦૦
કુ લ ૧૨૭૪૪૩.૭ ૧૩૬૭૯૫.૭૪ ૧૩૫૨૩૯.૧૮ ૧૦૬.૧૨ ૯૮.૮૬

82
સમાિ સુિક્ષા કિેિી ની િસ્તક ની યોિનાઓની િર્ા ૨૦૨૧-૨૨ ની જિગતો
(માસ ઓગષ્ટ-૨૦૨૧ અંજતત) (િકમ રૂ. લાખમાં)
િોગિાઈ ફાળિેલ
કુ લ ફાળિેલ
ક્રમ યોિનાનું નામ ખિગ સામે ખિગ ની ગ્રાન્ટ સામે
િોગિાઈ ગ્રાન્ટ
ટકાિાિી ટકાિાિી
૧ ૦૦૧ : જનદે શ અને િિીિટ ૧૨૦૧.૯૨ ૬૫૨.૪૬ ૩૦૧.૬૩ ૨૫.૧૦ ૪૬.૨૩
૨ ૧૦૧ : જદવ્યાંગોનું કલ્યાણ ૨૧૮૮૦.૩૧ ૭૦૮૩.૧૨ ૫૫૬૦.૮૭ ૨૫.૪૧ ૭૮.૫૧
૩ ૧૦૨ : બાળ કલ્યાણ ૧૪૮૮૫.૨૦ ૭૩૯૭.૪૨ ૫૮૮૯.૮૨ ૩૯.૫૭ ૭૯.૬૨
૪ ૧૦૬ : સુિાિાલક્ષી સેિાઓ ૪૭૫.૦૦ ૬૨.૫૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦
૫ ૨૦૦ : અન્ય કાયાક્રમ ૧૦૩૧૦૮.૬૧ ૪૭૧૫૩.૭૧ ૪૬૪૨૩.૨૪ ૪૫.૦૨ ૯૮.૪૫
૬ ૮૦૦ : અન્ય ખિા ૧૩૮૮.૬૮ ૬૭૬.૦૯ ૩૩૧.૭૦ ૨૩.૮૯ ૪૯.૦૬
૭ ૨૦૪૯: ી.પી.એફ. વ્યાિ ૨૬૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦
૮ ૨૨૫૧ : માજિતી િાિોજગકી ૨૨૧.૮૫ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦ ૦.૦૦
૯ જદવ્યાંગ નાણાં અને જિકાસ જનગમ ૬૩૪.૬૦ ૮૧.૨૫ ૮૧.૨૫ ૧૨.૮૦ ૧૦૦.૦૦
૧૦ ૪૨૩૫: બાંિકામ ૩૪૮૭.૬૬ ૯૧.૫૨ ૯૧.૫૨ ૨.૬૨ ૧૦૦.૦૦
કુ લ ૧૪૭૫૪૩.૮૩ ૬૩૧૯૮.૦૭ ૫૮૬૮૦.૦૩ ૩૯.૭૭ ૯૨.૮૫

83
યોિનાનું નામ :- ઈજન્દિા ગાંિી િાષ્ટ્રીય િૃધ્ િ પેન્શન યોિના (કે જન્િય પુિસ્કૃ ત યોિના)
જિગત :- આ યોિના હે ઠળ ૬૦ િષગથી િિુ િયના ગિીબી િ ેખા હે ઠળ નોંિાયેલ લાભાથીઓને દિ

માસે પેન્શન આપિામાં આિે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૮૭૩૪૫.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- અિિદાિની ઉમિ ૬૦ િષગથી િિુ હોિી િોઈએ.

અિિદાિ બી.પી.એલ. યાદીમાં ૦ થી ૨૦ ના સ્કોિમાં સમાજિષ્ટ્ હોિા િોઈએ.
સહાયનું િોિણ :- ૬૦ થી ૭૯ િષગના લાભાથીઓને માજસક રૂ.૭૫૦/-(િાજ્યનો ફાળો રૂ.૫૫૦+ કે ન્િનો ફાળો
રૂ.૨૦૦/-) ૮૦ થી િિુ િયના લાભાથીઓને માજસક રૂ.૧૦૦૦/-(િાજ્ય નો ફાળો રૂ.૫૦૦ +
કે ન્િનો ફાળો રૂ.૫૦૦/-)
અમલીકિણ અજિકાિી :- મામલતદાિ
િુકિણાની પધ્િતી :- દિ માસે ડી.બી.ટી િાિા કિિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૮,૯૫,૮૮૮ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૩૧૭૧૭.૩૨ લાખ 84

યોિનાનું નામ :- િાષ્ટ્રીય કુ ટું બ સહાય યોિના (કે જન્િય પુિસ્કૃ ત યોિના)
જિગત :- આ યોિના હે ઠળ કુ ટું બના મુખ્ ય કમાનાિ વ્યજકતનું અિસાન થતા તેમના પજિિાિને
મદદરૂપ થિા રૂ.૨૦૦૦૦/- નો લાભ આપિામાં આિે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૬૦૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- મુત્યુ પામનાિ વ્યજકતની ઉંમિ ૧૮ િષગથી િિુ અને ૬૦ િષગથી ઓછી હોિી િોઈએ.
અિિદાિ બી.પી.એલ. યાદીમાં ૦ થી ૨૦ ના સ્કોિમાં સમાજિષ્ટ્ હોિા િોઈએ.
સહાયનું િોિણ :- રૂ.૨૦૦૦૦/- સહાયનો લાભ એક િખત આપિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨,૦૪૬ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૪૦૯.૨૦ લાખ 85

યોિનાનું નામ :- જનિાિાિ િૃધ્ િો અને જદવ્યાંગોને આજથગક સહાય યોિના
જિગત :- આ યોિના હે ઠળ ૬૦ િષગથી િિુ િયના જનિાિાિ િૃધ્ િો અને ૪૫ થી િિુ િયના જનિાિાિ
જદવ્યાંગનો દિ માસે આજથગક સહાય (પેન્શન) આપિામાં આિે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૨૦૬૫.૦૦ લાખ

માપદં ડો :- અિિદાિની ઉંમિ ૬૦ િષગ થી િિુ હોિી િોઈએ.
જદવ્યાંગ અિિદાિના જકસ્સામાં ઉંમિ ૪૫ િષગ થી િિુ હોિી િોઈએ અને જદવ્યાંગતાની
ટકાિાિી ૭પ ટકાથી િિુ હોિી િોઈએ.
અિિદાિની િાજષગક આિક ગ્રામ્ય જિસ્તાિ માટે રૂ.૧,૨૦,૦૦૦/- અને શહે િી જિસ્તાિ માટે રૂ.
૧,૫૦,૦૦૦/-થી િિુ ન હોિી િોઇએ.
સહાયનું િોિણ :- ૬૦ થી ૭૫ િષગના લાભાથીઓને માજસક રૂ.૭૫૦/- અને ૭૫કે તેથી થી િિુ િયના
લાભાથીઓને માજસક રૂ.૧૦૦૦/- સહાય આપિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૧,૩૦,૫૦૨ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૪૬૫૫.૫૯ લાખ 86

યોિનાનું નામ :- પાલક માતા જપતા યોિના
જિગત :- ૦ થી ૧૮ િષગની ઉંમિના અનાથ બાળકો કે િેના માતા-જપતા અથિા જપતા મૃત્યુ પામેલ
હોય અને માતાએ પુન:લગ્ન કિ ેલ હોય તેિા બાળકોને આ યોિનાનો લાભ મળે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૬૬૫૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- બાળક અભ્યાસ કિતું હોિું િોઇએ,

ગ્રામ્ય કક્ષાએ િાજષગક આિક રૂ.૨૭,૦૦૦/-થી િિાિ ે,
શહે િી કક્ષાએ િાજષગક આિક રૂ.૩૬.૦૦૦/- થી િિાિ ે
સહાયનું િોિણ :- પ્રજત માસ રૂ. ૩૦૦૦/-
અમલીકિણ અજિકાિી :- જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિી
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૧૭,૨૪૦ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૨૬૧૩.૨૧ લાખ 87

યોિનાનું નામ :- સંત સુિદાસ સહાય યોિના
જિગત :- તીવ્ર જદવ્યાંગતા િિાિતી વ્યજક્તઓનો સિાાંગી જિકાસ થાય તેમિ તેઓને નાણાંકીય સહાય
પુિી પાડી તેમનું સામાજિક પુનઃ સ્થાપન થાય તે હે તુથી સંતસુિદાસ યોિના અમલમાં
મુકિામાં આિેલ છે
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૨૨૮૧.૫૦ લાખ
માપદં ડો :- ૮૦ ટકા કે તેથી િિુ જદવ્યાંગતા િિાિનાિ તેમિ ૦ થી ૧૭ િષગ સુિીના જદવ્યાંગ વ્યજક્તને
લાભ મળિાપાત્ર છે .
આ યોિનાનો લાભ ગિીબી િ ેખા હે ઠળ ીિતા ગુિિાતની જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓને મળિાપાત્ર
છે
સહાયનું િોિણ :- માજસક રૂ. ૬૦૦/- સહાય આપિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨૫,૬૯૧ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૭૪૧.૨૨ લાખ 88

યોિનાનું નામ :- ઇજન્દિા ગાંિી નેશનલ જડસેબલ પેન્શન યોિના
જિગત :- તીવ્ર જદવ્યાંગતા િિાિતી વ્યજક્તઓનો સિાાંગી જિકાસ થાય તેમિ તેઓને નાણાંકીય
સહાય પુિી પાડી તેમનું સામાજિક પુનઃ સ્થાપન થાય તે હે તુથી સંતસુિદાસ યોિના
અમલમાં મુકિામાં આિેલ છે
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૪૨૦.૦૦ લાખ

માપદં ડો :- ૮૦ ટકા કે તેથી િિુ જદવ્યાંગતા િિાિનાિ તેમિ ૧૮ થી ૭૯ િષગ સુિીના જદવ્યાંગ વ્યજક્તને
લાભ મળિાપાત્ર છે .
આ યોિનાનો લાભ ગિીબી િ ેખા હે ઠળ ીિતા ગુિિાતની જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓને
મળિાપાત્ર છે .
સહાયનું િોિણ :- માજસક રૂ. ૬૦૦/- સહાય આપિામાં આિે છે . િેમાં િાજ્ય નો ફાળો રૂ. ૩૦૦/- અને કે ન્િ નો
ફાળો રૂ. ૩૦૦ મળીને કુ લ રૂ. ૬૦૦/- આપિામાં આિે છે
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૧૭,૫૪૬ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૪૯૪.૫૫ લાખ 89

યોિનાનું નામ :- એસ.ટી બસમાં મફત મુસાફિીની યોિના
જિગત :- જદવ્યાંગ વ્‍યજકતઓને અભ્‍યાસ, સાિિાિ, નોકિી િંિાના સ્‍થળે િિા અને અન્‍ય સામાજિક
કાિણોસિ ગુિિાત િાિય માગગ િાહન વ્‍યિહાિ જનગમની બસમાં પ્રિાસ ભાડામાં િાહત
આપિા આ યોિના અમલમાં મુકિામાં આિેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૪૧૫૬.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- ૪૦ ટકા કે તેથી િિુ જદવ્યાંગતા િિાિતા વ્યજક્તને લાભ મળિાપાત્ર
સહાયનું િોિણ :- ગુિિાત િાજ્ય માગગ િાહનવ્યિહાિ જનગમની તમામ પ્રકાિની બસોમાં ગુિિાત િાજ્યની
હદમાં મફત મુસાફિીનો લાભ આપિામાં આિે છે .
અમલીકિણ અજિકાિી જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિી

:-
િુકિણાની પધ્િતી :- ગુિિાત િાજ્ય માગગ િાહનવ્યિહાિ જનગમ તિફથી બીલ મેળિી િુકિણૂ જનગમને િાજ્ય
કક્ષાએથી કિિામાં આિે છે .
90
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨,૯૫,૮૭૯ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૧૧૨૨.૮૮ લાખ
યોિનાનું નામ :- જદવ્યાંગ લગ્ન સહાય યોિના
જિગત :- જદવ્યાંગ થી જદવ્યાંગ અને જદવ્યાંગથી સામાન્ય વ્યજક્તઓને લગ્ન માટે આજથગક સહાય
આપિા માટે આ યોિના અમલમાં મુકિામાં આિેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૭૫૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- ૪૦ ટકા કે તેથી િિુ જદવ્યાંગતા િિાિતા જદવ્યાંગો કન્યાની ઉંમિ ૧૮ િષગથી ઉપિ અને
છોકિાની ઉંમિ ૨૧ િષગથી િિુ હોિી િોઇએ.
યોિનાનો લાભ ફક્ત એક િ િખત (યુગલ દીઠ) મળિાપાત્ર િહેશે.
લગ્ન થયાના બે િષગમાં અિી કિિાની િહે છે .
સહાયનું િોિણ :- જદવ્યાંગ વ્યજક્ત ને રૂ.૫૦,૦૦૦/-ની સહાય આપિામાં આિે છે .
અમલીકિણ અજિકાિી :- ીલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિી
િુકિણાની પધ્િતી :- જિલ્લા કક્ષાએથી સહાયની િકમ સીિી જદવ્યાંગ લાભાથીઓના ખાતામાં િમા કિિામાં
આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૪૫૯ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૨૨૯.૫૦ લાખ 91

યોિનાનું નામ :- બૌજધ્િક અસમથગતા િિાિતી (મનોજદવ્યાંગ) વ્યજક્તઓને આજથગક સહાય
આપિાની યોિના
જિગત :- બૌજધ્િક અસમથગતા િિાિતા જદવ્યાંગોને તથા તેમના કૂ ટું બને જદવ્યાંગ વ્યજક્તની
સાિસંભાળ માટે આ યોિના તા.૧૮-૦૭-૨૦૨૦ થી અમલમાં મૂકિામાં આિેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૨૦૩૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- ૭૫ ટકા કે તેથી િિુ બૌજધ્િક અસમથગતા , સેિ ેબલ પાલ્સી અને ઓજટઝમ સ્પ્રેક્ટર મ
જડસઓડગિ પ્રકાિની જદવ્યાંગતા િિાિતા જદવ્યાંગોને આ યોિનાનો લાભ િ મળિાપાત્ર છે .
આ યોિના હે ઠળ ૦ થી ૭૯ િષગના જદવ્યાંગને લાભ આપિામાં આિે છે .
સહાયનું િોિણ :- આ યોિના હે ઠળ માજસક રૂ. ૧૦૦૦/- સહાય િાજ્ય સિકાિ િાિા આપિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૧૫,૪૨૫ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૬૧૦.૦૮ લાખ 92

યોિનાનું નામ :- કે દી સહાય યોિના
જિગત :- િાિયમાં આિેલ િેલોમાં સજા ભોગિતા બંદીિાન(કે દી) ભાઇઓને સજા થિાથી તેમનો
પજિિાિ જછન્ન-જભન્ન ના થાય, સ્િિોિગાિી થકી આજથગક િીતે પગભિ થાય તે હે તથ
ુ ી કે દી
સહાય યોિના અમલમાં મુકેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૭૫.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- બંદીિાનને પાંિ િષગ કે તેથી િિુ સજા થયેલ હોય અને કુ ટું બના બિા સાિનોમાંથી મળીને
િાજષગક આિક શહે િી જિસ્તાિમાં રૂ. ૧,૫૦,૦૦૦/- અને ગ્રામ્ય જિસ્તાિમાં રૂ. ૧,૨૦,૦૦૦/- કે
તેથી ઓછી હોિી િોઇએ.
સહાયનું િોિણ :- રૂ. ૨૫,૦૦૦/- (એકિાિ માટે )
િુકિણાની પધ્િતી :- લાભાથીના બેંક ખાતામાં સહાય સીિી ઇ–પેમેન્ટ પધ્િજતથી આપિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૧૩૫ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૩૩.૭૫ લાખ

93
યોિનાનું નામ :- જદવ્યાંગ જશષ્યિૃતી યોિના
જિગત :- જદવ્યાંગ જશષ્‍યિૃજતની યોિના તા.૯-૦૭-૧૯૬પ થી અમલમાં છે િેમાં જડજિટલ ગુિિાત પોટગ લ
પિ ઓન લાઇન અિીઓ મેળિી જિલ્લા કક્ષાએથી જશષ્યિૃતીની િુકિણી કિિામાં આિે
છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૪૩.૬૦ લાખ
માપદં ડો :- જદવ્યાંગતાની ટકાિાિી ૪૦ ટકાથી િિુ હોય અને છે લ્‍લી િાજષગક પિીક્ષા ૪૦ ટકાથી િિુ
માકગ સ મેળિી પિીક્ષા પાસ કિ ેલ હોય તેિા જિદ્યાથીને મળિાપાત્ર છે .
સહાયનું િોિણ :- િો.૧ થી ૮ સુિીના અભ્‍યાસ કિતા જદવ્યાંગ જિિાથીઓને િાજષગક રૂ.૧૦૦૦/- અને િો.૯ થી
ઉપિ અભ્‍યાસ કિતા જિિાથીઓને િાજષગક રૂ.૧પ૦૦/- થી રૂ.પ,૦૦૦/- સુિીની જશષ્‍યિૃજત
િુકિિામાં આિે છે .
િુકિણાની પધ્િતી :- જિલ્લા કક્ષાએ ગ્રાન્ટની ફાળિણી કિી જિલ્લા દ્વાિા જશષ્યિૃજતની િકમ સીિી જદવ્યાંગ
જિદ્યાથીના ખાતામાં િમા કિિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨,૩૮૬ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૨૬.૦૬ લાખ

94
યોિનાનું નામ :- શેિો પોઝીટીિ ઇલનેસ યોિના (જશષ્યિૃજત્ત યોિના)
જિગત :- શેિો પોઝીટીિ ઇલનેસના કાિણે અનાથ, જનિાિાિ થયેલ બાળકોને જશષ્યિૃજત્ત આપિામાં
આિે છે . બાળક અથિા તેના માતા-જપતા અથિા બંન્નેની શેિો પોઝીટીિ ઇલનેસના
જકસ્સામાં આ યોિનાનો લાભ મળિાપાત્ર છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૦૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- શેિો પોઝીટીિ ઇલનેસથી પીડાતા હોિાનું જસજિલ હોજસ્પટલ કે ગુિિાત એઇડ્સ કં ટરોલ
સોસાયટીનું પ્રમાણપત્ર
બાળક અભ્યાસ કિતું હોિું િોઇએ
સહાયનું િોિણ :- દિ િષે બાળક જદઠ રૂ.૧૫૦૦/- થી રૂ.૧૬,૦૦૦/- ( િષગમાં એકિાિ)
િુકિણાની પધ્િતી :- જિલ્લા કક્ષાએ ગ્રાન્ટ ફાળિણી કિી જિલ્લા દ્વાિા જિદ્યાથીના બેંક ખાતામાં સહાય િમા
કિિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨,૧૧૮ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૪૧.૯૫ લાખ

95
યોિનાનું નામ :- જદવ્યાંગ સાિન સહાય યોિના
જિગત :- િાજ્યમાં જદવ્યાંગોને કૃ જત્રમ અિયિો બેસાડિા તથા શૈક્ષજણક અને િંિાજકય િીતે ઉપયોગી
થાય તેિા સાિનો પુિા પાડી તેમનો શૈક્ષજણક જિકાસ અને સામાજિક પુન: સ્થાપન થાય તે
હે તથ
ુ ી સાિન સહાય યોિના અમલમાં મુકિામાં આિેલ છે .આ યોિના હે ઠળ જદવ્યાંગતામાં
િાહત થાય તેિા તેમિ સ્િિોિગાિલક્ષી સાિનો પુિા પાડિામાં આિે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૦૦૦.૦૦ લાખ

માપદં ડો :- ૪૦ ટકા કે તેથી િિુ જદવ્યાંગતા િિાિતા વ્યજક્તને લાભ મળિાપાત્ર
પાંિ િષગમાં એક િ િખત લાભ મળિાપાત્ર છે .
સહાયનું િોિણ :- આ યોિના હે ઠળ જદવ્યાંગ વ્યજક્તને રૂ. ૨૦૦૦૦/- ની મયાગદામાં જદવ્યાંગતામાં િાહત થાય
તેિા સાિનો તેમિ સ્િિોિગાિલક્ષી કીટના સ્િરૂપે આપિામાં આિે છે .
િુકિણાની પધ્િતી :- મંિૂિ કિ ેલ લાભાથીઓના માંગણી મુિબના સાિનોની ખિીદી િાજ્ય કક્ષાએથી ગ્રીમકો
માિફતે કિી સાિનો સંબજિત જિલ્લા અજિકાિીને મોકલી આપિામાં આિે છે અને ગ્રીમકોને
િાજ્ય કક્ષાએથી િ બીલની િુકિણી કિિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૭,૩૧૫ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૦ 96

યોિનાનું નામ :- જનિામયા હે લ્થ ઇન્સ્યોિન્સ સ્કીમ
જિગત :- જદવ્યાંગ વ્યજક્તને િીમા િક્ષણ પુરૂ પાડિા માટે જનિાયમા હે લ્થ ઇન્સ્યોિન્સ યોિના
મૂકિામાં આિેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૨૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- આ યોિના હે ઠળ મેન્ટલ િીટાયડગ, સેિ ેબલ પાલ્સી, ઓટીઝમ, મલ્ટીપલ જડસેબીલીટીઝ
િિાિતા જદવ્યાંગને લાભ આપિામાં આિે છે .
સહાયનું િોિણ :- આ યોિના હે ઠળ તમામ જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓને રૂ. ૧.૦૦ લાખ સુિીનું િીમા િક્ષણ
મળિાપાત્ર છે .િેમાં હોજસ્પટલમાં દાખલ, ઓપિ ેશન, ઓ.પી.ડી દિાઓ અને િાહનવ્યિહાિ
ખિગનો સમાિેશ થાય છે .
અમલીકિણ અજિકાિી :- નેશનલ ટર સ્ટ એક્ટ-૧૯૯૯ હે ઠળ નોંિાયેલ સંસ્થાઓ દ્વાિા
િુકિણાની પધ્િતી :- સંસ્થાને જસધ્િા બેન્ક ખાતામાં િૂકિણું કિિામાં આિે છે .
લાભાથી ની સંખ્ યા :- ૨,૭૦૦ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૭.૮૫ લાખ
97
યોિનાનું નામ :- જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓના કુ ં ટુંબીિનોને િીમા સહાય યોિના
જિગત :- જદવ્યાંગ વ્યજકતઓના કુ ં ટુંબીિનોને િીમા સહાય આપિાની યોિના અમલમાં મુકિામાં
આિેલ છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- ૧૦.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- સામાન્‍ય િૂ થ અકસ્‍માત િીમા પોલીસીની શિતોને ધ્‍યાનમાં િાખી િીમા િકમ મળિાપાત્ર
થશે.
સહાયનું િોિણ :- આ યોિના હે ઠળ જદવ્યાંગ લાભાથીઓને મહત્તમ રુ.૧,૦૦,૦૦૦/- ની િીમા િાશી િળતિ પેટે
િુકિણાની પધ્િતી :- દાિો મંિુિ થયેથી જિમા જનયામકની કિેિી દ્વાિા દાિાની િકમ સીિીિ લાભાથીને
98
યોિનાનું નામ :- જદવ્યાંગ વ્યજક્તને ઇલેક્ટર ીક સ્કુ ટિ આપિાની યોિના
જિગત :- જદવ્યાંગ વ્યજક્તને ઇ.સ્કુ ટિ આપિાની યોિના સામાજિક ન્યાય અને અજિકાિીતા જિભાગના
તા.૩૧/૦૧/૨૦૧૯ ના ઠિાિ ક્રમાંક અપગ/૧૦૨૦૧૮/૧૧૮૦૧/ન.બા-૨/છ-૧ થી અમલમાં આિેલ
છે . િેમા જદવ્યાંગ વ્યજક્તને િેડા માન્ય એિન્સીમાંથી ઇલે.સ્કુ ટિની ખિીદી પિ રૂ.૨૫૦૦૦
સબસીડી આપિામાં આિે છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- રૂ.૫.૦૦ લાખ
માપદં ડો :- ૧૮ થી ૫૦ િષગના જદવ્યાંગ વ્યજક્ત

૪૦ ટકા કે તેથી િિુ અજસ્થજિષયક જદવ્યાંગતા
બી.પી.એલ યાદીમાં ૦ થી ૨૦ નો સ્કોિ િિાિનાિ જદવ્યાંગ વ્યજક્ત
સહાયનું િોિણ :- આ યોિના હે ઠળ ઇલેક્ટર ીક સ્કુ ટિની બેજઝક જકમત+ જડસેબલ કીટના ૫૦ ટકા અથિા રૂ.
૨૫૦૦૦/- ની મયાગદામાં ઇલેક્ટર ીક સ્કુ ટિની ખિીદી પિ િાહત આપિામાં આિે છે .
િુકિણાની પધ્િતી :- િેડા માન્ય એિન્સીને િાજ્ય કક્ષાએથી િુકિણુ કિિામાં આિે છે .
99
યોિનાનું નામ :- મુખ્ ય મંત્રી બાળ સેિા યોિના
જિગત :- િે બાળકોના માતા અને જપતા બંનેનું કોિોનાના સમયગાળા દિજમયાન અિસાન થયું
હોય તેિા ૦ થી ૨૧ િષગ સુિીની િય િુ થના બાળકોને તેમિ માતા કે જપતા બન્નેમાંથી કોઇ
એકનું કોિોનાકાળમાં અિસાન થયેલ હોય તેિા ૦ થી ૧૮ િષગની િયના બાળકોને આિક
મયાગદા ધ્યાને લીિા જસિાય આ યોિનાનો લાભ મળિાપાત્ર છે .
િાલુ િષગનું બિેટ :- પાલક માતા જપતા યોિનાના બિેટ િોગિાઇ (રૂ.૬૬૫૦.૦૦)માંથી
માપદં ડો :- બાળકનો અભ્યાસ િાલું હોિો િોઇએ, તેમિ અભ્યાસ િાલું હોિાનું પ્રમાણપત્ર િિુ
કિિાનું િહેશે.
સહાયનું િોિણ :- માતા અને જપતા બન્ને અિસાન પામેલ હોય તેિા બાળકને માજસક રૂ.૪૦૦૦/-
માતા કે જપતા બન્નેમાંથી કોઇ એકનું અિસાન થયેલ હોય તેિા બાળકને માજસક રૂ.૨૦૦૦/-
િુકિણાની પધ્િતી :- હાલ આ યોિનાનાં લાભાથીઓને સીિા બેંક માિફત તેઓના ખાતામાં પૈસા િમા
કિિામાં આિે છે .
અનાથ બાળકોની ની સંખ્ યા :- ૧૧૭૮ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૭૪.૦૮ લાખ

એક િાલી િાળા બાળકો ની સંખ્ યા :- ૧૧,૦૨૩ ખિગ (ઓગષ્ટ્ ૨૧ અંજતત) ૭૯.૨૬ લાખ
100
જદવ્યાંગો માટે યુજનક જડસેજબલીટી આઇડી કાડા (UDID)
યુડીઆઇડી શુ છે …
યુડીઆઇડી કાડા એ ભાિત સિકાિના સામાજિક ન્યાય અને અજિકાજિતા મંત્રાલય િેઠળના
જદવ્યાંગિન સશજક્તકિણ જિભાગ દ્વાિા સમગ્ર દે શમાં જદવ્યાંગોને સ્માટા કાડા આપિામાં આિે છે અને તેના
માટે જદવ્યાંગતા િિાિતા વ્યજક્તઓને યુજનક ડીસેબીલીટીઝ આઇ.ડી. આપિા માટે એક િેબ બેઝ પોટા લ
બનાિિામાં આિેલ છે .
અિી કિિા માટે …
➢ આ જદવ્યાંગતા િમાણપત્ર અને યુડીઆઇડી કાડા મેળિિા માટે www.swavlambancard.gov.in

િેબસાઇટ પિ િઇને િરૂિી જિગતો તર્થા િમાણપત્રોની માજિતી અપલોડ કિીને જદવ્યાંગતા િમાણપત્ર
અને યુડીઆઇડી કાડા મેળિી શકાશે.
➢ યુડીઆઇડી કાડા માટે ીલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિીશ્રીની કિેિી તર્થા ીલ્લા કક્ષાએ જસજિલ
િોજસ્પટલ ના મુખ્ ય તબીબી અજિકાિી સિ જસજિલ સિાનશ્રી તર્થા મેડીકલ કોલેિોમા તબીબી
અજિક્ષકશ્રીઓની કિેિીઓનો સંપકા કિી જદવ્યાંગતા િમાણપત્ર અને યુડીઆઇડી કાડા મેળિી શકાશે.
101
યુડીઆઇડી કાડા નો ઉપયોગ…
➢ જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓનો એક િાષ્ટરીય સ્તિનો ડેટાબેઝ તૈયાિ કિિાનો છે .
➢ જદવ્યાંગ લાભાર્થીઓ માટે કે ન્ર તેમિ િાજ્ય સિકાિની જિજિિ યોિનાઓનો લાભ મેળિી શકાશે.
➢ જદવ્યાંગ લાભાર્થીઓ પોતાનુ જદવ્યાંગતા િમાણપત્ર અને યુડીઆઇડી કાડા જડીટલ સ્િરૂપે ભાિત
સિકાિના જડજિલોકિમાંર્થી ઓનલાઇન મેળિી શકાશે.
➢ ભાિત સિકાિ રાિા તા:૦૧-૦૬-૨૦૨૧ ર્થી જદવ્યાંગતા િમાણપત્ર અને યુડીઆઇડી કાડા
www.swavlambancard.gov.in પોટા લ પિર્થી િ ઇસ્યુ કિિામાં આિે છે .
102
જનયામક સમાિ સુિક્ષા િસ્તકની ગ્રાન્ટઇનએઇડ સંસ્ર્થાઓની જિગત
➢ સંસ્ર્થાઓને સ્ટાફ ખિા પેટે ૧૦૦ ટકા િકમ િુકિિામાં આિે છે .
➢ િિેણાંકીય સંસ્ર્થાઓને અંતેિાસીદીઠ રૂ.૨૧૬૦/- જનભાિ ખિા િુકિિામાં આિે છે .

સંસ્ર્થાિાિ બિેટ બનાિિામાં આિે છે અને તેના આિાિે ત્રણ િપ્તામાં ગ્રાન્મટ
ફાળિિામાં આિે છે જ્યાિે િોર્થો િપ્તો ઓજડટ ર્થયા બાદ તેના આિાિે િુકિિામાં
આિે છે .
➢ કાયમી કમાિાિીઓનો પગાિ ડીપી સેલ દ્વાિા કિિામાં આિે છે .
➢ િં ગામી, કિાિ આિાજિત, આઉટસોસા કમાિાિીઓના પગાિ ભથર્થાની ગ્રાન્ટ ગણતિી

કિી િે તે સંસ્ર્થાને િર્ા દિમ્યાન ત્રણ િપ્તામાં ફાળિિામાં આિે છે .
➢ સંસ્ર્થાઓ દ્વાિા અંતેિાસીઓને િિેિાની, ભોિનની, અભ્યાસ તેમિ આિોગ્યલક્ષી

સેિાઓ પુિી પાડિામાં આિે છે .
103
સમાિ સુિક્ષા િેઠળ િાલતી સંસ્ર્થાઓની જિગત
હાિિ સંખ્ યા (ઓગષ્ટ્-
ક્રમ સંસ્થાના પ્રકાિ સંસ્થા ટોિ મયાગદા
૨૧ અંજતત)
સિકાિી ૨૧ ૧૨૨૦ ૨૦૫
૧ જદવ્યાંગ સંસ્થા ગ્રાન્ટ ઇનએઈડ ૧૩૨ ૧૦૮૩૦ ૩૩૯
કુ લ ૧૫૩ ૧૨૦૫૦ ૫૪૪
સિકાિી ૪૭ ૨૧૯૦ ૪૮૬
ગ્રાન્ટ ઇનએઈડ ૩૬ ૨૮૨૦ ૫૩૮

૨ બાળ કલ્યાણ સંસ્થા
સ્િૈજચ્છક ૫૫ ૨૬૦૬ ૫૮૪
કુ લ ૧૩૮ ૭૬૧૬ ૧૬૦૮

સિકાિી ૫ ૩૭૦ ૧૩૭
૩ જભક્ષુક ગૃહો ગ્રાન્ટ ઇનએઈડ ૪ ૧૨૦ ૨૩
કુ લ ૯ ૩૯૦ ૧૬૦
૪ િૃધ્ િાશ્રમો ગ્રાન્ટ ઇનએઈડ ૨૮ ૨૩૫૦ ૯૭૮
કુ લ ૩૨૮ ૨૨૪૦૬ ૩૨૯૦

104
ગુિિાત િાજ્ય જિક્લાંગ (જદવ્યાંગ) નાણા અને જિકાસ જનગમ
➢ સામાજિક ન્યાય અને અજિકાિીતા જિભાગના તા.૧૬/૧૨/૨૦૧૯ ના ઠિાિ ર્થી ગુિિાત િાજ્ય જિક્લાંગ
(જદવ્યાંગ) નાણા અને જિકાસ જનગમની િિના કિિામા આિેલ
➢ જનગમનો ઉદ્દેશ ગુિિાત િાજ્યના જદવ્યાંગિનને સામાજિક આજર્થાક અને શૈક્ષજણક િીતે પગભિ કિિાનું છે .
➢ નેશનલ િેન્ડીકે પ ફાયનાન્સ એન્ડ ડેિલોપમેન્ટ કોપોિેશન નિી જદલ્િી િનિલ નોન એજગ્રમેંટ કિી જિિાણ
માટે ની જિજિિ યોિનાઓ િેિી કે મુદતી જિિાણ, શૈક્ષણીક િેતુ માટે જિિાણ તેમિ માઈક્રો ફાઈનાન્સ િેિી
યોિનાઓ રાિા જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓને ઓછા વ્યાિ દિે જિિાણ કિિામાં આિે છે .
➢ ગુિિાત િાિય જિક્લાંગ (જદવ્યાંગ) નાણા અને જિકાસ જનગમ રાિા નીિે મુિબની યોિનાઓ અમલમાં
મૂકિામાં આિનાિ છે .
૧. મુદતી જિિાણ યોિના ૨. મજિલા સમૃજધિ યોિના

૩. કૃ જર્ લક્ષી યોિના ૪. માનજસક જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓ માટે જિિાણ
૫. પજિિિન યોિના ૬. અંિ/બિેિા મૂંગા વ્યજક્તઓ માટે જિિાણ યોિના
105
106
બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિજનયમ - ૨૦૦૬
➢ બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિજનયમ -૨૦૦૬ તા. ૧/૧૧/૨૦૦૭ ર્થી અમલમાં આિેલ છે .
➢ કોઇપણ લગ્ન કે િેમા છોકિીની ઉંમિ ૧૮ િર્ા કિતાં નાની િોય અને છોકિાની ઉંમિ ૨૧ િર્ા કિતા નાની િોય અર્થિા
બંને માંર્થી કોઇપણ એક વ્યજક્તની ઉંમિ ઉક્ત જનયત કિતા નાની િોય તેિા લગ્નને બાળલગ્ન કિેિાશે.
➢ િો કોઈ વ્યજક્ત કે સંસ્ર્થા દ્વાિા પોલીસને અર્થિા બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિકાિીને અગાઉર્થી જાણ કિે કે બાળ લગ્ન
યોિિામાં આિી િહ્યા છે તો તેને અટકાિી શકાય છે પોલીસ અર્થિા બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિકાિી તપાસ કિીને
અિી મેીસ્ટર ે ટ પાસે લઈ િઇ શકે અને મેીસ્ટર ે ટ અિી મુિબ લગ્ન િોકી દે િા મનાઈ િુ કમ આપી શકે છે. િો કોઈ
કોટા ના િુ કમની અિગણના કિે તો તેને ૨ િર્ા સુિીની િેલ અને ૧ લાખના દં ડની સજા ને પાત્ર બને છે
➢ કોઇ પણ બાળ લગ્ન પછી તે આ કાયદો અમલમાં આવ્યો તે પિેલાં કે તે પછી કિિામાં આવ્યું િોય તે િે વ્યજક્ત લગ્ન
કિતી િખતે બાળક િતો તેની પસંદગીર્થી િદ કિિાને પાત્ર બનશે. આિી અિી બાળક પુખ્ તાિસ્ર્થા િાપ્ત કયાાના બે
િર્ા પૂિાં કિે તે પિેલાં કિિાની િિેશ.ે
➢ બાળ લગ્ન િદ ર્થિાના જકસ્સામાં, છોકિીને છોકિાના કૂં ટુંબ તિફર્થી જનભાિ ખિા અને પુન:લગ્ન ન ર્થાય ત્યાં સુિી જનિાસ
સ્ર્થાન મેળિિાનો અજિકાિ છે .
➢ બાળ લગ્નર્થી િન્મેલા બાળકને કાયદે સિનું ગણિામાં આિે છે અને બાળકનું સિાશ્રેષ્ઠ જિત ધયાનમાં િાખીને કોટા
ભિણપોર્ણ માટે પક્ષકાિોને સૂિના આપી શકે છે .
107
➢ બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિજનયમની કલમ-૯ અને ૧૦ મુિબ કોઈપણ પુખ્ ત િયનો પુરુર્ િે બાળ લગ્ન કિાિે છે અર્થિા
કોઈ પણ િે બાળલગ્નમાં સિભાગી બને િેમકે પૂજાિી, લગ્ન િોલના માલીક, માતા-જપતા, િાલી સજિત િોત્સાજિત
કિનાિ વ્યજક્ત અને લગ્ન યોિનાિ તમામને બે િર્ા સુિીની સખત કે દ અને ૧ લાખ રૂજપયાના દં ડ ને પાત્ર બને છે .
➢ સગીિ બાળકને િાખનાિ િાલી અર્થિા િિાલો િિાિનાિ વ્યજક્ત િયાં સુિી બાળલગ્ન અટકાિિા માટે પોતે કિેલા
િયત્નો પુિિાિ ન કિે ત્યાં સુિી ગુનગ
ે ાિ બને છે . િો કોઈ સગીિ બાળકનું લગ્નના િેતુ માટે તેના િાલીને લોભ લાલિ
આપીને, િેિાણ દ્વાિા અર્થિા અનૈજતક િેતુ અર્થિા િેપાિ કિિાના િેતુસિ કબિો મેળિિામાં આિે તો આિા લગ્ન
િદબાતલ ગણાશે.
➢ અજિજનયમના અમલીકિણ માટે દિેક જિલ્લાના જિલ્લા સમાિ સુિક્ષા અજિકાિીને બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિકાિી
તિીકે જાિેિ કિેલ છે .
➢ બાળ લગ્ન િજતબંિક અજિકાિી યોગ્ય તે પગલાં લઇ બાળ લગ્ન ર્થતાં અટકાિિા, અસિકાિક કાનુની કાયાિાિી િલાિિા
માટે પુિાિા એકત્ર કિિા બાળલગ્નોની ખિાબ અસિો અંગે જાગૃજત કે ળિિા િગેિ ે િેિા કાયો કિશે.
108
ટર ાન્સ િેન્ડિ વ્યજક્તઓ (અજિકાિોનું િક્ષણ ) અજિજનયમ -૨૦૧૯ ની ટું કી સમિુ જત
➢ ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓ (અજિકાિોનું િક્ષણ) અજિજનયમ -૨૦૧૯, ૫ મી જડસેમ્ બિ -૨૦૧૯ ના િોિ દે શની સંસદમાંર્થી
પસાિ કિિામાં આિેલ.
➢ ૧૦ મી જાન્યુઆિી ૨૦૨૦ ના િોિ ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓ (અજિકાિોનું િક્ષણ) અજિજનયમ -૨૦૧૯ ના અમલીકિણનું
જાિેિનામું બિાિ પાડિામાં આવ્યું.
➢ િકિણ -૧ માં િાર્થજમક બાબતો અને શબ્દોના અર્થા આપિામાં આિેલ છે .
➢ િકિણ- િ માં ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓ સાર્થે ભેદભાિ ના કિિા અંગે િોગિાઇ છે .
➢ િકિણ- ૩ માં ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તની ઓળખ બાબતે િોગિાઇ કિિામાં આિેલી છે .
➢ િકિણ-૪ માં િે તે સિકાિ તેઓ માટે કલ્યાણકાિી પગલા લેિાની બાબત સુિિિામાં આિી છે
➢ િકિણ-૫ માં ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તઓની િોિગાિી, તેઓ માટે બનેલા કાયદાઓના પાલન તેઓ માટે ફજિયાદ
અજિકાિીની જનમંણૂક તેમના જનિાસ બાબતે તેઓને િક પૂિા પાડિા જિગેિ ે બાબતો આિિી લેિામાં આિી છે
➢ િકિણ-૬ માં ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્તના જશક્ષણ સામાજિક સલામજત અને આિોગ્ય બાબતે કાયદા િેઠળ સિકાિશ્રીને
િિાબદાિી સૂિત કિિામાં આિેલ છે .
➢ િકિણ-૭ િેઠળ તેઓ માટે િાષ્ટર ીય પજિર્દ (નેશનલ કાઉન્સીલ)ની િિના કિિા બાબતે તર્થા નિી િિાનાિ િાષ્ટરીય
પજિર્દના કાયો જનયત કિિામાં આિેલ છે .
109
➢ િકિણ-૮ માં ટર ાન્સિેન્ડિ વ્યજક્ત તિફે ર્થતા અપિાિો માટે દં ડ અને સજાની િોગિાઇ કિિામાં આિેલ છે
➢ િકિણ -૯ માં પિિુિણ બાબતો આિિી લેિામાં આિેલ છે .
110
ગુનેગાિ પજિિીક્ષા અજિજનયમ -૧૯૫૮
➢ અમુક ગુનેગાિો સામાજિક પજિજસ્ર્થજતનું પજિણામ છે. ત્યાિે તેઓને િેલમાં નિી મોકલતા તેમના િ કુ ટું બ અને સમાિ માં
મુક્ત િાતાિિણમાં િિી સુિિિાની તક મળે તે માટે ની િોગિાઈ કિતો કાયદો એટલે ગુનગ
ે ાિ પજિિીક્ષા અજિજનયમ -
૧૯૫૮
➢ આ કાયદા િેઠળ ન્યાયાિીશ ગુનગ

ે ાિોને ઠપકો આપી છોડી મુકિાની તેમિ સાિી િતાણુકની પજિજિક્ષા (િોબેશન) ઉપિ
ગુનેગાિોને મુક્ત કિિાની કાયદે સિની સતા બક્ષે છે . તે ઉપિાંત ગુનેગાિોની બાબતમાં તેની શાિીજિક, માનજસક,
કૌટું જબક, આજર્થાક, સામાજિક જસ્ર્થજત અંગન
ે ો અિેિાલ િોબેશન અજિકાિી માિફત મેળિી શકાય તેિી વ્યિસ્ર્થા છે . આ
િોબેશન અજિકાિીની દે ખિેખ નીિે ગુનેગાિને મૂકી તેને સુિાિિા માટે યોગ્ય માગાદશાન અને મદદ મળી િિે તેિી
વ્યિસ્ર્થા છે .
➢ િોબેશન િાિાનો મુખ્ ય િેતુ ગુનેગાિને િેલની સજાના જિકલ્પે િોબેશન અજિકાિીની દે ખિેખ નીિે મુક્ત કિી નિું ીિન
સંપાદન કિિાની તક પૂિી પાડિાનો છે .
➢ ગુનો ર્થિાર્થી કોઇ વ્યજક્ત ને ર્થયેલું નુકશાન અને એકબીજા માટે િાિબી િળતિ ગુનેગાિ પાસેર્થી આપિા િુ કમ કિી
શકે છે
➢ િોબેશન અજિકાિીનો અિેિાલ ગુપ્ત ગણાય છે. િોબેશન અજિકાિીની અિી ઉપિર્થી સંબંજિત ન્યાયાલય ગુનેગાિ અને
લોકોના જિતમાં બોન્ડની શિતો અને મુદતમાં ફે િફાિ કિી શકે છે તેમિ સુિાિા-િિાિા પણ કિી શકે છે
111
➢ ગુનેગાિે બોન્ડની શિતોનો ભંગ કિેલો િણાય તો તેને મૂળ ગુનાની સજા ભોગિિા માટે અદાલત સમક્ષ િાિિ ર્થિા િુ કમ
કિી શકાય છે . આ બાબતે િોબેશન અજિકાિીએ દે ખિેખ કાયા સાિિાનીર્થી કિિું િોઈએ અને આિા જકસ્સા કોટા
સમક્ષ િિૂ કિિા િોઈએ.
112
િે િે એકટ ૨૦૧૫ની ટું ક નોંિ
➢ િુ િેનાઇલ િજસ્ટસ એકટ બાળકોની કાળી અને િક્ષણ) બાબત અજિજનયમ ૨૦૧૫ તા.૧૫/૦૧/૨૦૧૬ અમલમાં આિેલ
છે .
➢ કાયદાના સંઘર્ામાં આિેલ જકશોિ એટલેકે િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫ની કલમ ની કલમ ૨(૧૩)માં િણાવ્યા મુિબ.
➢ ઓબ્ઝિેશન િોમ એટલે િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫ની કલમ ૨(૧૪) મુિબ સ્ર્થાપેલ અને કલમ ૪૭ િેઠળ માન્યતા
િાપ્ત િોમ કે સંસ્ર્થા.
➢ સ્પેશ્યલ િોમ એટલે િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫ની કલમ ૨(૫૬) મુિબ અને કલમ ૪૮ િેઠળ િિિામાં આિેલ સ્ર્થળ.
➢ બાળ ન્યાય બોડા િોગિાઈ િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫માં િકિણ-૩માં કલમ – ૪ર્થી ૯ માં આિિી લીિેલ છે .
➢ બાળ ન્યાય બોડા કાયદા સાર્થે સંઘર્ામાં આિેલ બાળ જકશોિના સંદભામાં ન્યાય અને જનણાય માટે આદે શો આપે છે .
➢ િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫માં િાઈલ્ડ િેલ્ફિ કજમટીની િોગિાઈ કલમ ૨૭ ર્થી ૩૦ માં કિિામાં આિી છે .
➢ િાઈલ્ડ િેલ્ફિ કજમટી સંભાળ અને િક્ષણની િરૂજિયાતિાળા બાળકોના ન્યાય અને જનણાય માટે આદે શો આપે છે .
113
➢ િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫માં િકિણ ૮માં કલમ ૫૬ ર્થી ૭૩માં એડોપ્શનને આિિી લીિેલ છે . િેમાં
➢ સ્પેશ્યલ એડોપ્શન એિન્સી ( SAA ) કલમ ૬૫ િેઠળ આિિી લેિામાં આિેલ છે .
➢ સ્ટે ટ એડોપ્શન િીસોસા એિન્સી ( SARA) કલમ ૬૭ િેઠળ આિિી લેિામાં આિેલ છે .
➢ સેન્ટર લ એડોપ્શન િીસોસા એિન્સી (CARA) કલમ ૬૮ િેઠળ આિિી લેિામાં આિેલ છે .
િુ િેનાઈલ િસ્ટીસ એક્ટ ૨૦૧૫માં િકિણ ૯ માં કલમ ૭૪ ર્થી ૮૯ માં બાળકો જિરૂધિ કિિામાં આિતા અપિાિો
અને તે માટે કિિાની જશક્ષાઓનો ઉલ્લેખ છે
114
િી મેઈન્ટે ન્સ એન્ડ િેલફે િ ઓફ પેિન્ે ટસ એન્ડ જસજનયિ જસટીઝન એકટ-૨૦૦૭
કાયદાનો િેત:ુ -
➢ િજિષ્ઠ નાગજિકોના ભિણ ર્ોર્ણ અને જનભાિ અંગેનું િક્ષણ આપે છે .
➢ િજિષ્ઠ નાગજિકોના ીિન અને જમલકત સંબંિી િક્ષણ આપિુ.ં
➢ તમામ સેિાઓ ઉપલબ્િ કિતી બાિીઓ પિ િજિષ્ઠ નાગજિકો માટે અલગ લાઈન નકકી કિિી.
➢ િજિષ્ઠ નાગજિકો માટે િૃધ િાશ્રમની સુજિિા ઉપલબ્િ કિાિિી
જટર બ્ યુનલ કિેિી:-(િાંત કિેિી)

➢ કાયદાની કલમ નં.૫ મુિબ જટર બ્યુનલ કિેિી (િાંત કિેિી )કિેિીઓની િિના કિિામાં આિેલ છે . કલમ નં.૪ મુિબ “ક”
નમુનામાં જનભાિ માટે અિી કિિાની િોય છે .
➢ િેનો જટર બ્યુનલ રાિા અિીનો ૯૦-જદિસમાં જનકાલ લાિિાનો િોય છે .
➢ જટર બ્યુનલ મિિમ રૂ.૧૦૦૦૦/-સુિી જનભાિ ખિા આપિાનો િુ કમ કિી શકે તે ભંગ બદલ એક મજિનો સુિી અર્થિા
િુકિણું ના ર્થાય ત્યાં સુિી બે માંર્થી િિેલુ િોય ત્યાં સુિી કે દ કિીની સજા કિિામાં આિે છે .
115
એપલેટ જટર બ્યુનલ(કલેકટિ કિેિી):-
➢ કાયદાના કલમ નં.૧૫મુિબ દિેક જિલ્લામાં એપલેટ જટર બ્યુનલ (જિલ્લા કલેકટિ કિેિીને)ની િિના કિિામાં આિેલ છે
➢ અિિદાિ રાિા 60 જદિસમાં અપીલ અિી નમુના ’’ડ’’ માં એપલેટ જટર બ્ યુનલને કિિાની િિે છે .િેની િકાસણી કિીને
અપીલનો આખિી િુકાદો આપિામાં આિે છે .
િૃધ િાશ્રમો:-
➢ કાયદાની કલમ નં-૧૯ મુિબ દિેક જિલ્લામાં એક િૃધ િાશ્રમ િોિું િોઈએ. અને તેનું અસિકાિક વ્યિસ્ર્થાપન િોિું
િોઇએ
કાયદા અન્િયે કિેલ કાયા સામે િક્ષણ
➢ કાયદા અન્િયે અજિકાિી કે સંસ્ર્થા રાિા કિિામાં આિેલું કાયા સામે કાયદાની કલમ નં.૨૮ મુિબ કાનુની કાયાિાિી કિી
શકશે નિી.
116
િી િાઇટ્સ ઓફ પસાન્સ િીર્થ જડસેબીલીટીઝ એક્ટ-૨૦૧૬
➢ િી િાઇટ્સ ઓફ પસાન્સ િીર્થ જડસેબીલીટીઝ એક્ટ-૨૦૧૬ નો કાયદો ૨૮ જડસેમ્ બિ,૨૦૧૬ના િોિ અમલમાં^ આિેલ છે .
➢ આ કાયદામાં ૨૧ િકાિની જદવ્યાંગતા સમાિિામાં આિી છે કલમ-2 (ઝે ડસી)
➢ ૬ ર્થી ૧૮ િર્ાના જદવ્યાંગો માટે મફત ફિજિયાત િાર્થજમક જશક્ષણની િોગિાઇ કલમ-૪ (૨), ૩૧
➢ જદવ્યાંગો માટે ઉચ્િ જશક્ષણ સંસ્ર્થાઓમાં િિેશ માટે ૫ ટકા અનામતની િોગિાઇ.કલમ –૩૩
➢ જદવ્યાંગો માટે ઉચ્િ જશક્ષણ ક્ષેત્રે ઉપલી િય મયાાદામાં ૫ િર્ાની છૂટછાટ કલમ-૩૪
➢ જદવ્યાંગો માટે સિકાિી તમામ ભિતીમાં ૪ ટકાનું અનામત. કલમ-૩૪
➢ િાજ્ય સિકાિની તમામ જિકાસલક્ષી યોિનાઓમાં ૫ ટકા અનામત. કલમ-૩૭
➢ જદવ્યાંગો માટે જાિેિ ઉપયોગના તમામ સ્ર્થળોએ સુગમ્યતા િિાિિી કલમ-૪૦,૪૧
સામાજિક ન્યાય અને અજિકાિીતા જિભાગને લાગુ પડીતી કલમો :
➢ સક્ષમ સિાજિકાિીની જનમણૂક – કલમ-૫૧ (૧)
➢ એપેલેટ ઓર્થોિીટીની જનમણૂક – કલમ-૫૩ (૧)
➢ ગ્રીિીયન્સ િેડરેસલ ઓફીસિની જનમણૂક – કલમ-૨૩ (૧)
➢ િાજ્ય સિલાકાિ બોડા ની જનમણૂક – કલમ-૬૬ (૧)

117
➢ જિલ્લા કક્ષાની જદવ્યાંગ સજમજતની જનમણુક – કલમ -૭૨
➢ જદવ્યાંગો ના સ્ટે ટ ફં ડની િિના કલમ-૮૮
➢ જદવ્યાંગ નાણા અને જિકાસ જનગમની િિના
➢ જાગૃતતા અને િિાિ િસાિ –કલમ- ૩૯
➢ સામાજિક અન્િેર્ણ કલમ -૪૮
➢ જિજિિ જિભાગોએ જદવ્યાંગ વ્યજક્તઓ માટે ની કિિાની ર્થતી કામગીિી અંગે ની િોગિાઇઓ કાયદામાં કિિામાં આિેલ
છે .
118
નેશનલ ટર સ્ટ એક્ટ
➢ નેશનલ ટર સ્ટ એક્ટ-૧૯૯૯ િેમાં નીિે દશાાિેલ જદવ્યાંગતાઓનો સમાિેશ કિિામાં આિેલ છે
મંદબુજધિ
સેિબ્ર
ે લ પાલ્સી
ઓટીઝમ
બિુ જિકલાંગતા
➢ કાયદાકીય િોગિાઇ સેક્શન ૧૪(૧).
જિકલાંગ વ્યજક્તના િાલી અર્થિા તેના કુ ટુ બના કોઇ સભ્યએ લોકલ લેિલ કમીટીને જિકલાંગ વ્યજક્ત માટે તેમની
પસંદગીના વ્યજક્તને િાલી તિીકે જનમણૂક કિિા માટે અિી કિિાની િોય છે .
➢ કાયદાકીય િીતે િાલી પણુ કે મ િરુિી છે .
કાયદાની રષ્ટીએ પડેલી ખાલી િગ્યાને પુિિા માટે િતામાન િાલી પણાને લગતા કાયદામાં બાળકોને માટે િ િાલી પણુ
મળે છે .
પોતાની જાત માટે પોતાના જિતમાં જનણાયો લેિા માટે ની ઓછી ક્ષમતા
વ્યજક્તગત િરુિીયાતો સંતોર્િા તર્થા જમલકતને સંબજિત ફાયદાકાિક જનણાયો લેિામાં મુશ્કે લીઓ
લોન મેળિિા માટે
119
કઇ કઇ િકાિે િાલીપણુ મળી શકે
➢ નેિિલ ગાડીયન
➢ કોટા રાિા જનમણુક પામેલ િાલી
➢ લોકલ લેિલ કમીટી રાિા જનમણૂક પામેલ િાલી
ીલ્લા કક્ષાએ ત્રણ સભ્યોર્થી બનેલી આ સજમતી છે .
૧) ીલ્લા કલેકટિ
૨) કોઇ પણ જિકલાંગતા િિાિતા એક વ્યજક્ત
૩) નેશનલ ટર સ્ટ િીસ્ટડા સંસ્ર્થા
120
િોટે કશન ઓફ જિલ્ડર ન ફ્રોમ સેક્સુઅલ ઓફે ન્સીસ એકટ 2012
જાતીય ગુનાઓ સામે બાળકોને િક્ષણ આપતો અજિજનયમ 2012 ૧૯ િુ ન ૨૦૧૨ર્થી અમલમાં આિેલ છે .
➢ જાતીય ગુનાઓ સામે બાળકોને િક્ષણ આપતો અજિજનયમ 2012 કાયદામાં િકિણ -૧ની કલમ – ૧ - ટુ કું મર્થાળું ,
જિસ્તાિ અને િાિં ભ
➢ કલમ – ૨ વ્યાખ્યાઓ
➢ કલમ ૨(૧)ડી બાળક એટલે એિી કોઈ પણ વ્યજક્ત િેણે અઢાિ િર્ા પૂિા કયાાં નર્થી
➢ િકિણ-૨માં કલમ ૩ ર્થી ૧૨ માં િિેશ જાતીય-િુ મલો, ઉગ્ર િિેશ જાતીય-િુ મલો , જાતીય સતામણી અંગેનું િણાન અને
આ અંગે કિિામાં આિતી જશક્ષાનો ઉલ્લેખ છે .
➢ િકિણ-૩માં કલમ ૧૩,૧૪ અને ૧૫ અશ્લીલ સજિત્યના ઉદે શસિ બાળકનો ઉપયોગ અને તેના માટે કિિામાં આિતી
જશક્ષાને આિિી લીિેલ છે .
➢ િકિણ-૪માં કલમ ૧૬,૧૭ અને ૧૮ આિા ગુનો કિિામાં મદદગાિી અને આ અંગે કિિામાં આિતી જશક્ષા ને આિિી
લીિેલ છે .
➢ િકિણ-૫માં કલમ ૧૯ ર્થી ૨૩માં આિા ગૂનાઓ નોંિિાની િજક્રયા િણાિેલી છે .
➢ િકિણ-૬માં કલમ ૨૪ ર્થી ૩૨માં બાળક ના જનિેદન નોિિા માટે ની િજક્રયા િજક્રયા િણાિલ
ે ી છે .
➢ િકિણ-૭ માં કલમ ૨૮ ર્થી ૩૨માં બાળક જિશેર્ અદાલત જનમિા બાબતનો ઉલ્લેખ છે .
121
➢ િેમાં ઝડપી ઇન્સાફી કાયાિાિીના ઉદે શિ , િાજ્ય સિકાિ િડી અદાલતના મુખ્ ય ન્યાયમૂજતા સાર્થે જિિાિ જિજનમય કિી,
અજિકૃ ત (િાિયપજત્રત) જાિેિનામા ધિાિા દિે.ક જિલ્લામાં આ અજિજનયમ અન્િયેના ગુનાની ઇન્સાફી કાયાિાિી માટે
સેસન્સ અદાલતને જિશેર્ અદાલત તિીકે નીમશે.
➢ ’િકિણ-૮ માં કલમ ૩૩ ર્થી ૩૮ માં બાળક જિશેર્ અદાલતની કાયાિાિી અને સિા તર્થા પુિાિાની નોંિણી
➢ આ જિશેર્ અદાલત એિી િીકીતોની મળે લી ફજિયાદ કે િે એિો ગુનો બનતો િોય અર્થિા એિી િીકીતોનો પોલીસ
અિેિાલ ઉપિ આિોપીને ઇન્સાફી કાયાિાિી માટે મોકલ્યા િગિ તેનુ કોગ્નીઝન્સ લઇ શકશે.
➢ િકિણ-૯માં ૩૯ ર્થી ૪૬ માં આ બાબતે ઘડેલા જનયમોને ધયાને િાખીને િાજ્ય સિકાિે, વ્યિસાજયક અને જનષ્ણાત અર્થિા
શાજિિીક સ્િાસ્ર્થય, માનજસક સ્િાસ્ર્થય, અને બાળકના જિકાસ સાર્થે િોડાયેલ જબસ સિકાિી સંસ્ર્થાના ઉપયોગ માટે
ઇન્સાફી કાયાિાિી અગાઉ અને ઇન્સાફી કાયાિાિીના કોઇપણ તબક્કે બાળકની સિાયતા અંગેની માગાદજશાકા તૈયાિ
કિિી, કાનૂની સિા મંડળ ધિાિા કાનૂની મદદ કિિી, આ અજિજનયમ ના અમલ માટે જનયમો ઘડિાની સિાનો ઉલ્લેખ
છે .
122
જભક્ષા િજતબંિક અજિજનયમ, ૧૯૫૯
ગુિિાત િાજ્ય માં િાલ જભક્ષા િજતબંિક અજિજનયમ, ૧૯૫૯ અને તે િેઠળ ઘડાયેલ
ગુિિાતના ભીખ માંગિાનો િજતબંિ કિિા બાબતના જનયમો, ૧૯૬૪ િેઠળ કામગીિી કિિામાં આિે છે . આ
કાયદા િેઠળ સિકાિ જાિેિનામું િજસદ્ધ કિી ને િે તે સ્ર્થળે કાયદો અમલમાં આિે ત્યાિબાદ િ ત્યાં જભક્ષક
ુ ગૃિ
શરૂ કિી શકાય છે .
જભક્ષુક ગૃિ ના અિીક્ષક દ્વાિા પોજલસ કમાિાિીઓને સાર્થે િાખી જાિેિ કિેલ એજિયામાં
િાઉન્ડ અપની કામગીિી કિિામાં આિે છે. િાઉન્ડ અપ દિજમયાન જભક્ષાિૃજત કિતી માલુમ પડેલ વ્યજક્તની
અટકાયત કિિામાં આિે છે . ત્યાિબાદ આ વ્યજક્ત જભક્ષુક િાિા િેઠળના કે સ િલાિિા માટે જાિેિ કિેલ નામ
કોટા માં િિુ કિિામાં આિે છે . નામ કોટા ધિાિા જભક્ષુક ના ૧ ર્થી ૩ િર્ા સુિીના જિમાન્ડ મંિુિ કિિામાં આિે છે.
જભક્ષુક અંતેિાસી ને સંસ્ર્થામાં િિેશ આપ્યા બાદ તેને ખોિાક, પોશાક, આિોગ્ય,િિેઠાણની સુજિિા સિ
કૌશલ્યિિાક તાજલમ આપિામાં આિે છે .
જભક્ષુક અંતેિાસીને જિમાન્ડના સમયગાળા દિજમયાન િાલી િાિસ મળી આિે તો કે ટલીક
શિતોને આજિન તેને મુક્ત કિી કુ ટું બમાં પુન:સ્ર્થાપન કિિામાં આિે છે . દિેક અંતેિાસીને માજસક રૂ.200/- અને
મુકાદમ અંતેિાસીને માજસક રૂ. ૩૦૦/- લેખે અંતેિાસી સંસ્ર્થામાંર્થી છુટે ત્યાિે એક સાર્થે ગ્રેજ્યુઇટી િુકિિામાં
આિે છે . િાલ િાજ્યમાં ૦૫ સિકાિી અને ગ્રાન્ટ ઇન એઇટ િોિણે ૦૪ જભક્ષુક ગૃિો કાયાિત છે .
123
124

Sjed PPT 17-09-2021

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sjed PPT 17-09-2021

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

માન.

માન. મંત્રીશ્રી, સામાજિક ન્યાય

અજિક મુખ્ ય સજિિશ્રી

સંયુક્ત સજિિશ્રી નાયબ સજિિશ્રી નાયબ સજિિશ્રી

2 જનયામકશ્રી, જિકસતી જાજત કલ્યાણ

3 જનયામકશ્રી, સમાિ સુિક્ષા

4 કજમશનિ, જિકલાંગ વ્યજક્તઓ માટે ના

5 ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત જિકાસ જનગમ

6 ગુિિાત પછાત િગાા જિકાસ જનગમ

7 ગુિિાત સફાઇ કામદાિ જિકાસ જનગમ

8 ગુિિાત ઠાકોિ અને કોળી જિકાસ જનગમ

9 ગુિિાત અલ્પ સંખ્ યક નાણાં અને જિકાસ જનગમ

10 ગુિિાત ગોપાલક જિકાસ જનગમ

11 ડો.આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ (અનુ.જાજત)

12 ગુિિાત જિિિતી અને જિમુક્ત જાજત જિકાસ જનગમ 3

14 ગુિિાત િાિય જિકલાંગ (જદવ્યાંગ) નાણાં અને જિકાસ જનગમ

15 ગુિિાત િાજ્ય બાળ અજિકાિ સંિક્ષણ આયોગ

16 ગુિિાત િાજ્ય બાળ સંિક્ષણ આયોગ

17 ગુિિાત િાિય જબન અનામત િગોનું આયોગ

Total 213.47 3765.11 341.96 4320.53 228.60 3988.53 135.41 4352.53

જનયામક અનુસૂજિત જાજત કલ્યાણ હસ્તકની

જિગત િાજ્ય કક્ષા િાષ્ટ્ર કક્ષા

2 તીિગિ/તીિબંદા 8 ગુરૂ બ્રાહ્મણ

3 િાડી 9 િણકિ સાિૂ

4 તૂિી બાિોટ 10 અનુ.જાજતના બાિા

ક્રમ સંિગગ કુ લ ભિાયેલી ખાલી

3 િગા-3 1159 470 689

4 િગા-4 403 123 280

કુ લ 1684 659 1025

2020-21 મુડી 204.11 96.61 47.34

કુ લ 1093.82 773.45 70.71

મિેસુલ 866.58 260.05 30.01

• ઇમ્પ્લીમેન્ટ અ પ્લાન ટુ એફીશીયન્ટ પ્લાન (કન્ટીિન્સી પ્લાન)

❖ ગુિિાત અનુસૂજિત જાજત જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ

❖ ડૉ. આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ, ગાંિીનગિ

સ્થાપના: તા. ૨૪/૧૧/૨૦૦૧

3 િોિેક્ટની યોિના ૧૫,૦૦,૦૦૦ ૪%

જિકાસ માટે તા. ૨૬-૦૬-૨૦૦૧ર્થી અજતપછાત જાજત જિકાસ બોડા ની િિના.

• ROC ના તા. ૦૧-૧૦-૨૦૧૪ના પત્રર્થી સેકશન-૮ િમાણેનું લાયસન્સ અને િમાણપત્ર.

• NSFDC નિી જદલ્િી ધિાિા જનગમને સ્ટે ટ િેનેલાઇઝીંગ એિન્સીની મંિુિી.

• તા.૦૭/૦૨/૨૦૧૭ ર્થી ડાા. આંબેડકિ અંત્યોદય જિકાસ જનગમ(અ.જા.) નામાજભિાન.

સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાતિગા અને

૧. સામાજિક અને શૈક્ષજણક િીતે પછાત િગા ૫૫ % (અંદાજિત)

(અન્ય પછાત િગો)

િ. આજર્થાક િીતે પછાત િગો ૧૦ % (અંદાીત)

જિકસતી જાજત કલ્‍યાણ ખાતાનું મહે કમ

૩ િગગ – ૩ ૧૦૨૯ ૩૬૯ ૬૬૦

કુ લ. ૧૦૮૭ ૪૦૩ ૬૮૪

િોગિાઇ અને ખિાની જિગતો

િોગિાઇ ખિગ ટકાિા

સિસ્િતી સાિના સાયકલ યોિના

❖ કન્યાઓ માટે પોસ્ટ એસ.એસ.સી જશષ્યિૃજતમાં આિક મયાાદા નર્થી.

➢ સામાજિક અને શૈક્ષજણક પછાત િગોના જિદ્યાર્થીઓને મેડીકલના સાિનો માટે

➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૫૦ લાખ

➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૧.૫૦ લાખ

કોમશીયલ પાયલોટની તાલીમ માટે લોન

➢ ગ્રાન્ટ ઇન એઇડ છાત્રાલયો, આશ્રમ શાળાઓ અને સિકાિી છાત્રાલયોમાં જિદ્યાર્થીઓને

❖ નાના પાયાના સ્િિોિગાિીના િંિાઓ માટે રૂ.૩૫૦૦/- ર્થી રૂ.૨૩૦૦૦/- ની મયાાદામાં

સાતફે િા સમૂિ લગ્ન માટે સિાય

ટે લેન્ટ પુલ યોિના

➢ િો. ૬ અને િો.૧૧ માં મેિીટના િોિણે િિેશ આપિામાં આિે છે .

➢ િાજર્ાક આિક મયાાદા રૂ. ૨.૦૦ લાખ

૧ થી ૧૦ --- રૂ. ૧૦૦૦/-