Muzika u renesansi

Renesansa je period u umetnosti koji je vladao u 15. i 16. veku. Ne pojavljuje se u

svim zemljama istovremeno. Pripremana je još u 14. veku, da bi vrhunac dostigla
tek u 16. veku. Najznačajniji centri renesanse u Evropi su bili u Italiji i Flandriji
(Holandija, Belgija i deo Francuske).

U njoj se podjednako se razvijala i svetovna i duhovna muzika. Muzički život

ostvaruje se u crkvama, ali i u plemićkim dvorovima i bogatijim građanskim
domovima. Kućno muziciranje uslovilo je procvat svetovne muzike.

Osnovne karakteristike svetovne muzike su višeglasje (2-3 glasa), ljubavna

tematika, pesme posvećene zabavi i razonodi sa ritmovima za ples i melodijom
koja je jednostavna i bliska narodnoj muzici. Komponuje se na sistemu starih
crkvenih lestvica (modusa). Višeglasje je uslovilo pojavu metra – različite vrste
takta (bez taktica bi bilo veoma teško usklađivati zajedničko pevanje), s tim da
pojam muzičkog metra treba razlikovati od pojma ritam – različitih trajanja nota.

Vrste višeglasja koje se pojavljuju su:

HOMOFONIJA – višeglasna muzika u kojoj se jedan glas ima vodeću melodiju, a

ostali glasovi su prateći

POLIFONIJA – višeglasna muzika u kojoj su svi glasovi ravnopravni (pravi primer

je kanon)

Popularnost svetovne muzike, utiče i na duhovnu muziku. U 16. veku dolazi do

rascepa u zapadnom hrišćanstvu, zahteva se reforma crkve, a kao posledica toga
nastaje protestantski koral, kao osnova protestanskog bogosluženja. Bila je to
jednoglasna melodija, bliska narodnoj, na narodnom jeziku. Katolička crkva,
shvatajući da gubi vernike, i sama trpi promene, a u muzičkom smislu to je bio
dalji razvoj polifonije u horskim delima bez instrumentalne pratnje i razvijanje
mise i novog oblika moteta.

Muzički oblici renesanse:

1. MISA je najvažniji oblik bogosluženja katoličke crkve, ali i muzički oblik koji
je bio zastupljen u svim epohama. Sastoji se iz više delova, koji su identični
 kao u crkvenim službama i vokalnog je izvođenja. Pripada polifonoj tehnici
komponovanja.
2. MOTET je višeglasni muzički oblik duhovnog karaktera. Takođe, je vokalno
muzičko delo.
3. MADRIGAL je muzički oblik svetovnog karaktera. Poreklom je iz Italije. U
početku je bio vokalni, a kasnije dobija i instrumentalnu pratnju.
4. ŠANSONA je muzički oblik svetovnog karaktera poreklom iz Francuske.
Predstavlja vokalne i vokalno-instrumentalne kompozicije ljubavnog
sadržaja. Šansona se zadržala do danas.

Za razliku od srednjeg veka, kada su muzičari bili anonimni, renesansa je imala

talentovane pojedince čija dela imaju trajni značaj u istoriji muzike. Dva
najznačajnija kompozitora su italijanski kompozitor Đovani Pjerluiđi da
Palestrina i flamanski kompozitor Orlando di Laso.

Što se instrumenata tiče, pored orgulja i laute, koriste se i raznovrsni duvački

instrumenti, udarački instrumenti i preteče današnjih instrumenata violine i
violončela – viola da brača (koja se držala u rukama poput violine) i viola da
gamba (koja je držana pored noge).

U današnje vreme postoje brojni sastavi koji se bave renesansnom muzikom.

Kod nas više od 30 godina postoji „Ansambl Renesans”.