‫امـارت اســالمی افــغانسـتان‬

‫وزارت تحـــصـــیالت عـــالی‬

‫ریاســـت پوهـنتون هــرات‬

‫پوهنحی انجــینیــری‬

‫دیپارتمنت میکاتــــرونیــک‬

‫‪5 MW‬‬ ‫ارتقاء ‪ 1.7 MW‬برق خورشیدی به‬

‫استاد رهنما‪ :‬پوهـنــیارغـزاله تابش‬

‫ترتیب کننده گان‪ :‬محمدفهیم (ولی ‪ ،‬احمد ارشاد ‪( :‬آرین فرد)‬

‫سال‪1400 :‬‬
‫ارتقاء ‪ 1.7 MW‬برق خورشیدی به ‪5 MW‬‬
 ‫تاییدشده توسط‬

‫محترمه پوهنـیارغزاله تابش‬

‫استادرهنــما‬

‫امضا ‪. . . . .‬‬

‫محترم پوهنـیار‬

‫آمردیپارتمنت‬

‫امضا ‪. . . . .‬‬

‫محترم‬

‫رییس پوهنحی انجینیری‬

‫امضا ‪. . . . .‬‬
 ‫پیشگفتار‬

‫ثناحمد بی پایان خدای مهربان را که به من توفیق دادتاجریان تحصیلی دوره لیسانس‬

‫خودرا موفقانه به پایان برسانم ارآن جاکه هرمحصل بایددرپایان دوره تحصیلی اش یک‬

‫پایان نامه (مونوگراف) راتحریرنماید بنده نیراراین امرمستثنانبوده به لطف خداوند ( ج )‬

‫پایان نامه یی راتحت عنوان ارتقا‪1.7‬میگاوات به‪ 5‬میگاوات آماده نمایم ‪.‬‬

‫این پایان نامه گرچی نوافص هم شــایدداشــته باشــد بازهم میتواند گام موثر رادربخش‬
‫انرژی تجدید پذیر داشته باشد‪.‬‬

‫دراخیرجاداردتشـــکرفراوان نمایم ازتمامی اســـاتید پوهنحی انجینیری به خصـــو‬

‫دیپارتمنت میکانرونیک که ازاندوخته هایشان به ارزانی نمودند‪.‬‬

‫و باکمال صـــمیمیت ومهربانی بنده راتشـــویق نمودند ودرامرنوشـــتن ‪.‬تدوین‪.‬ترتیب‬

‫وتحقیق این مونوگراف مراکمک نمودند اظهارت شکروقدردانی صمیمانه دارم ‪ .‬ودراخیر‬
‫ازتمام کســانی که بنده رادرتهیه کتاب همکاری نمودندســپاگ گذاری میکنم وازدرگاه‬
‫یزد منان برای شان موفقیت همیشه گی راخواهانم‪.‬‬

‫انجینیرمحمد فهیم ( ولی )‬

 ‫فهرست مطالب‬

‫صفحات‬

‫مقدمه‪8...............................................................................................................................‬‬

‫فصل اول ‪9...........................................................................................................................‬‬

‫مفاهیم و کلیات ‪10.................................................................................................................‬‬

‫‪ 1.1‬مشخصات خورشید ‪10........................................................................................................‬‬

‫‪1.2‬تجهیزات اصلی سیستم برق خورشیدی ‪11..................................................................................‬‬

‫‪1.2.1‬پنل خورشیدی‪11....................................................................................................... :‬‬

‫‪1.2.2‬سیلیکان ‪13...............................................................................................................‬‬
‫‪1.2.3‬باتری‪14.................................................................................................................. :‬‬
‫‪1.2.4‬کنترلر شارژ ‪15............................................................................................................‬‬
‫‪1.2.5‬اینورتر‪16................................................................................................................. :‬‬

‫‪ 1.3‬سولربه طور عموم به سه دسته تقسیم شده است‪17.................................................................... :‬‬

‫‪1.3.1‬مونوکریستال ‪17..........................................................................................................‬‬
‫‪ 1.3.2‬پلی کریستال ‪18.........................................................................................................‬‬
‫‪1.3.3‬نازک فیلم‪19..............................................................................................................‬‬

‫‪ 2.4‬ویژه گی های انرژی خورشیدی ‪20.........................................................................................‬‬

‫‪ 1.4‬نیازها و معدودیت های انرژی خورشیدی ‪21..............................................................................‬‬

‫فصل دوم ‪24.........................................................................................................................‬‬

‫تاریخچه انرژی خورشیدی ‪25.....................................................................................................‬‬

‫‪ 2.1‬تاریخچه استفاده انرژی خورشیدی ‪25.....................................................................................‬‬

‫‪ 2.2‬سیرتکاملی سلولهای خورشیدی ‪27.........................................................................................‬‬

‫‪ 2.3‬تکامل نیروگاه های خورشیدی ‪27........................................................................................‬‬

‫‪2.4‬نمونه هایی ازسلول های خورشیدی‪28......................................................................................‬‬

‫‪2.5‬انرژی خورشیدی در افغانستان‪29............................................................................................‬‬

‫‪ 2.6‬نخستین پروژه انرژی خورشیدی افغانستان ‪29...........................................................................‬‬

‫‪ 1.7‬انرژی درجهان ‪32..............................................................................................................‬‬

‫‪2.8‬چین بزرگترین تولیدکننده انرژی خورشیدی جهان ‪32...................................................................‬‬

‫‪2.9‬هندوستان ونیروگاه خورشیدی روباتیک ‪33.................................................................................‬‬

‫‪2.10‬قدیمی ترین کارخانه تولید انرژی خورشیدی ‪33 ........................................................................‬‬

‫فصل سوم ‪37........................................................................................................................‬‬

‫میتودلوژی ‪38.......................................................................................................................‬‬

‫‪3.2‬سیستم فتوولتاییک چگونه کار می کنند؟‪41................................................................................‬‬

‫‪3.3‬صفحات خورشیدی )‪ (SOLAR PANEL‬چگونه کار می کنند؟ ‪42..........................................................‬‬

‫‪ 3.4‬نحوه نصب پنل های خورشیدی چگونه است؟ ‪43..........................................................................‬‬

‫‪ 3.8‬روش ساخت پنل خورشیدی ‪44.............................................................................................‬‬

‫‪ 3.10‬پنل خورشیدی ‪46..........................................................................................................‬‬

‫‪ 3.10.1‬انویتور ‪47...............................................................................................................‬‬
‫‪ 3.10.2‬کنترول چارجر ‪47......................................................................................................‬‬
‫‪ 3.10.3‬باطری ‪48...............................................................................................................‬‬

‫فصل چهارم ‪49......................................................................................................................‬‬

‫ارزیابی اقتصادی ‪49.................................................................................................................‬‬

‫‪ 4.1‬سرمایه گذاری برای احداث نیروگاه های برق آفتابی ‪49.................................................................‬‬

‫سود نیروگاه های برق آفتابی و تاثیر آن در اقتصاد کشور ‪55.................................................................‬‬

‫‪ 4.2.1‬منبع انرژی پاک ‪60....................................................................................................‬‬

‫‪ 4.2.2‬کاهش اثرات تغییر آب و هوا ‪60.......................................................................................‬‬
‫‪ 4.2.3‬انگیزه از سوی دولتها ‪61.............................................................................................‬‬
‫‪ 4.2.4‬کاهش صورتحسابهای برق ‪61......................................................................................‬‬
‫‪ 4.2.5‬هزینه کم ‪61............................................................................................................‬‬

‫‪4.3‬اصول مراقبت و نگهداری از پنل های خورشیدی چگونه است؟ ‪62........................................................‬‬

‫‪4.4‬عمر یک پنل خورشیدی چقدر است؟ ‪62....................................................................................‬‬

‫فصل پنجم ‪63.......................................................................................................................‬‬

‫نتیجه گیری ‪63.....................................................................................................................‬‬

‫منابع ‪66..............................................................................................................................‬‬
 ‫مقدمه‬
‫سیاری از عملیه های صنعتی انرژی منبع و ستون تمام کارها اقت صادب واجتمایی‬ ‫امروز درب‬

‫است بنابراین دلیل انرژی یک نیازضروری است ‪.‬‬

‫واین طوری که ازکدام انرژی باید استفاده کنیم بسیارمهم تلقی میشود که انرژی قابل تجدیدبهترین‬

‫گذینه برای تولید انرژی اســت ‪ .‬که دراین قســمت انرژی خورشــیدی بزگترین انرژی که میتوان‬

‫بزرگترین تولید راداشت که منجرمیشود ازآلوده گی هوا نیز جلوگیری کند مه آلوده گی هواهم یک‬

‫مشکل جهانی است در دنیای امروزی که منشع اکثر مریضی های خطر ناک است آلوده گی هوا که‬

‫باعث از بین رقتن حیوانات و نباتات میشود‪.‬‬

‫مزایای ســاختن نیروگاه خورشــیدیدراین اســت که باعث ایجاد کارخانه ها وشــرکت ها گردیده‬

‫وتوسط آن کاالی گوناگون تولید میگردد که افتصاد جامعه خوب و وابسته گی مارا به دیگرکشور ها‬

‫کم کرده که در نتیجه به استقالل اقتصادی نزدیک میشوم ‪.‬‬

‫وهمچنین ساختن چنین نیروگاه برعالوه برای اقت صاد یک جامعه است برای رفا وآسایش زنده گی‬

‫مردم نیزبسیار رول مهم و ارزنده را بازی میکند خصوصا درجهان امروزی که تمام انسانها از اهمیت‬

‫آن پی بردن و اکثرکار ها وفعالیت های خود را به برق مرتبط ساختن که بدون برق نمیتوانند زنده‬

‫گی عادی خود را ادامه دهند ‪.‬‬

‫پس چی خوب اســــت خود مان از قدم های کو چک همچون ای جادنیرو گاه های وازآن برای‬

‫خودکفاشدن ازحصه انرژی ازدیگرکشورهاکه باعث خارج شدن اسعارمیگرددجلوگیری کرده‪.‬‬

‫فصل اول‬

‫‪9‬‬
 ‫مفاهیم و کلیات‬

‫‪ 1.1‬مشخصات خورشید‬
‫خور شید‪ ،‬غول پیکر درخ شانی در و سط منظومه شم سی و تامین کننده نور‪ ،‬گرما و انرژی های‬

‫دیگر زمین ا ست ‪.‬تقریبا تمامی منابع انرژی روی زمین بو سیله خور شید تامین می گردد ‪.‬فقط‬

‫انرژی اتمی‪ ،‬انرژی داخل زمین و آن قسمتی از انرژی جذر و مد که بوسیله نیروی جاذبه ماه می‬

‫باشد بوسیله خورشید تامین نمی شود‪.‬‬

‫خور شید کره ای ا ست که به طور کامل از گاز ت شکیل شده و بخش بی شتر این گاز از نوعی می‬

‫باشد که به نیروی است ‪.‬دمای سطح مغناطیسی حساگ است که دانشمندان به آن پالسما می‬

‫گویند‪.‬‬

‫جرم خورشید ‪99.8‬درصد از جرم کل منظومه شمسی و ‪333000‬برابر جرم زمین خورشید ‪5800‬‬

‫درجه کلوین و دمای ه سته خور شید بیش از ‪۱۵‬میلیون درجه کلوین میبا شد‪ .‬شعاع خور شید‬

‫(فاصله بین مرکز تا سطح آن) حدود‪ 695.50‬کیلومتر‪ ،‬تقریبا ‪ 109‬برابر شعاع زمین است‪.‬‬

‫در هر ثانیه تقریباٌ ‪1.1*1020‬کیلووات ساعت انرژی از خور شید ساطع می شود ‪.‬تنها یک دو‬

‫میلیاردم این انرژی به ســطح بیرونی جو زمین برخورد می کند ‪.‬این انرژی معادل‪5.1 *1018‬‬

‫کیلووات ساعت در سال است‪.‬‬

‫بدلیل بازتاب‪ ،‬تفرق و جذب تو سط گازها و ذرات معلق در جو تنها ‪ 48%‬از این انرژی به سطح‬
‫کیلووات‬
‫زمین می رسد‪ .‬بدین ترتیب انرژی تابیده شده به سطح زمین ساالنه حدوداً معادل‪7*10 17‬‬

‫ساعت است‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫تصویر از خورشید‬ ‫شکل ‪1.1‬‬

‫‪1.2‬تجهیزات اصلی سیستم برق خورشیدی‬

‫به طور کلی‪ ،‬هر سیستم برق خورشیدی از چهار تجهیز اصلی تشکیل شده است که عبارتند از‬

‫‪1.2.1‬پنل خورشیدی‪:‬‬
‫پنل های خور شیدی تاکنون که متوجه شدیم تنها از ‪ 48%‬نور خور شید بهره خواهند برد که‬

‫همین مقدار هم برای تامین کل انرژی کره خاکی ما کافی اســت‪ .‬به این علم‪ ،‬علم تبدیل نور‬

‫خورشــید به الکتریســیته فتوولتائیک )‪ (Photovoltaic‬میگویند‪ PV .‬شــامل تکنولوژی تبدیل‬

‫مستقیم نور خورشید به برق میباشد‪ .‬اصطالح فتو به معنی نور و ولتائیک به معنی برق میباشد‪.‬‬

‫تبدیل فتوولتائیک انرژی خورشیدی شامل محدوده گسترده ای از اطالعات و دانش ها میباشد‪:‬‬

‫‪11‬‬
‫م سائل انرژی ‪ ،‬م شخ صات ت شع شع خور شیدی ر سیده به سطح زمین‪ ،‬اثر فتوولتائیک در ات صال‬

‫نیمه هادیهایی که در فتوولتائیک مهم ه ستند‪ ،‬تکنولوژی سلولهای خور شیدی‪،‬‬ ‫دیودی‪ ،‬خوا‬

‫ساختار ماژولها و آرایههای فتوولتائیک‪ ،‬سیستمهای کنترل ایستگاه قدرت فتوولتائیک و همچنین‬

‫مسائل بوم شناختی و اقتصادی تاسیسات فتوولتائیک‪.‬‬

‫فتوولتائیک شــاخههای زیادی از علوم و تکنولوژی را به هم مرتبط میســازد‪ ،‬هدف علمی اصــلی‬

‫فتوولتائیک تولید سلولهای خورشیدی و سیستمهای خورشیدی با پایداری باال و بازده باالست و‬

‫اینکه از لحاظ اقتصادی قابل قبول باشند‪.‬بیشتر سلولهای خورشیدی ( سلولهای فتوولتائیک) از‬

‫سلیکان کریستالی ساخته میشوند‪.‬‬

‫شکل‪ 2.2‬پنل خورشیدی‬

‫سلیکان به صورت طبیعی به صورت سیلیکات در بی شتر صخرهها و به طور متداول در شنهای‬

‫ساحلی یافت میشود با این حال سلیکان مورد نیاز برای ساخت یک سلول باید کامال کریستالی و‬

‫خیلی خالص باشد‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪1.2.2‬سیلیکان‬
‫سیلیکان یک ماده نیمه رسانا است یعنی با انرژی بسیار کمی الکترون آزاد ایجاد میکند ‪.‬به همین‬

‫علت ا ست که از سلیکان در سلولهای خور شیدی ا ستفاده می شود ‪.‬با اینکه سلیکان به انرژی‬

‫بسیار کمی برای انتقال الکترون آزاد نیاز دارد‪ ،‬ما به آن کمی ناخالصی اضافه میکنیم تا این انرژی‬

‫به مراتب کمتر بشود‪.‬‬

‫در واقع سلیکان ساختاری به شکل زیر دارد‪.‬‬

‫شکل ‪2.3‬سیکیکان‬

‫ما دو نوع ناخال صی به اتم سلیکان ا ضافه میکنیم‪ ،‬ناخال صی نوع ‪ N‬و نوع ‪ P‬با اینکار در یک‬

‫قسمت سلیکان الکترون به وفور یافت میشود ودر بخش دیگر حفره‪.‬‬

‫‪13‬‬
‫ما با اضافه کردن مادهای مانند فسفر که ساختاری مانند زیر دارد نوع ‪ N‬سلیکان را تشکیل داده‬

‫ایم ‪.‬در این نوع الیه نشانی‪ ،‬الکترون به وفور یافت میشود و به کمترین انرژی بستگی نیاز دارد‪.‬‬

‫همچنین با اضافه کردن نور به اتم سلیکان ناخال صی نوع ‪ P‬میدهیم که باعث افزایش تعداد حفره‬

‫ها میشود‪.‬‬

‫حال این دو نوع از سلیکان را به یکدیگر اتصال میدهیم ‪.‬نوع ‪ N‬که سرشار از الکترون است را در‬

‫سـمت نور قرار میدهیم که به محض دریافت انرژی از خورشـید الکترون آزاد میکند و الکترون‬

‫برای رسیدن به حالت پایه باید به سمت نوع ‪ P‬حرکت کند‪.‬‬

‫و به این ترتیب ان سان با قرار دادن سیم بین دو نوع ناخال صی‪ ،‬از انرژی الکترون عبوری ا ستفاده‬

‫میکند ‪.‬این نتیجه در یک سلول از سیستم برق خورشیدی انجام میشود ‪.‬سلول خورشیدی امروزه‬

‫تنوع باالیی دارد که در قسمت پایین به سه نوع اصلی اشاره شده است‪.‬‬

‫‪1.2.3‬باتری‪:‬‬
‫این تجهیز به عنوان عن صر مولد از کلیدیترین تجهیزات هر سی ستم برق خور شیدی میبا شد ‪.‬‬

‫بدون وجود آنها عمال تولید انرژی الکتریکی می سر نخواهد بود ‪.‬پنلهای خور شیدی از سلولهای‬

‫خورشیدی با اتصاالت سری و موازی تشکیل شده و نهایتا ولتاژ ‪ DC‬متناسب با تعداد سلولها در‬

‫پایانههای پنل ظاهر میشود‪ .‬انرژی تولیدی این تجهیزات انرژی الکتریکی با ولت اژ ‪ DC‬می باشد‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫شکل ‪ 2.4‬باطری‬

‫‪1.2.4‬کنترلر شارژ‬
‫و اســتحصــال حداکثر توان تولیدی پنل برای‬ ‫برای افزایش عمر مفید باتری و بهبود شــارژین‬

‫ذخیره در باتری‪ ،‬از کنترلر شارژ ا ستفاده می شود ‪.‬کنترلر شارژ با دریافت ولتاژ متغیر ورودی آنرا‬

‫به ولتاژ متناسب برای باتریها تبدیل کرده و در باتری ذخیره میکند‪.‬‬

‫ولتاژ تولیدی پنلها در طول روز متناسب با نور و تابش خورشید متغیر میباشد و امکان استفاده‬

‫از این ولتاژ متغیر برای تجهیزات الکتریکی وجود ندارد ‪.‬ضــمن اینکه میزان انرژی تولیدی و‬

‫مصرفی عمدتا دارای تفاوتهایی بوده که مورد نیاز است میزان تولید مازاد در باتریها ذخیره شده‬

‫و در زمانهای کمبود تولید م صرف شود ‪.‬این در سی ستم برق خور شیدی آفگرید بر عهده باتری‬

‫می باشد‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫شکل ‪ 2.5‬چارجرکنترولر‬

‫‪1.2.5‬اینورتر‪:‬‬
‫در مواقعی که انرژی الکتریکی تولیدی باید در ولتاژ متناوب ) ‪ (AC‬به م صرف بر سد‪ ،‬باید انرژی‬

‫‪DC‬در باتری به انرژی ‪ AC‬تبدیل شود ‪.‬اینورتر برای این منظور در سی ستم برق خور شیدی‬

‫برای تبدیل ولتاژ ‪ DC‬به ولتاژ ‪ AC‬برق شهر متناسب با نیاز مصرف کننده استفاده میشود‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫شکل ‪2.6‬انویتور‬

‫‪ 1.3‬سولربه طور عموم به سه دسته تقسیم شده است‪:‬‬

‫‪1.3.1‬مونوکریستال‬
‫پنل های خورشــیدی مونوکریســتال دارای باالترین میزان کارایی هســتندزیراکه ازس ـیلیکان بادرجه‬

‫خالص باال ساخته میشوند میزان بازده پنل های مونوکریستال معموالبین بیست تا پانزده فیصداست‬

‫ازآن جایی که این پنل ها دارای بازده وتوان خروجی باال هســتند درنتیجه نســبت به دیگرانواع پنل‬

‫هابه ف ضای کمتری نیاز دارند میزان تولیدپنل های مونوتا چهاربرابرمیزان تولیدپنل های خور شیدی‬

‫فلم نازک است پنل های مونوکریستال دارای طول عمر باالیی هستند‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫شکل ‪2.7‬مونوکریستال‬

‫‪ 1.3.2‬پلی کریستال‬
‫پنل های مونوکری ستال تابی ست پنج سال گارنتی تعویض را به م شتریان ارایه میدهد‪ .‬روش که برای‬

‫ســاخت ســلیکان پلی کریســتال اســتفاده میشــودســاده تروکمترهزینه تراســت مقدارســیلیکان‬

‫دوریزدرمقایسه بامونوکریستال نیز کمتراست پنل های پلی کرسیتال درمقایسه بامونوتوانایی بیشتری‬

‫برای تحمل گرما دارندازنظرفنی درحرارت باال عمل کرد آنها کمتردچاراختالل میشـــود گرما میتواند‬

‫برروی عمل کردپنل های خور شیدی تاثیرگذارا ست وباعث کاهش طول عمرآنها شودبااین حال این‬

‫اثربسیارجزیی است ومیتوان ازآن چشم پوشی کرددرشرایط بانورکم عمل کرد پنل های مونوکریستال‬

‫بهترازنوع مشابه پلی کریستال آن است‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫شکل ‪ 2.8‬پلی کریستال‬

‫‪1.3.3‬نازک فیلم‬
‫ساخت پنل های نوارر شته یی تنهاازنیمی از سیلیکان مورد ا ستفاده در ساخت مونوکری ستال ا ستفاده‬

‫میکندکه این به کاهش هزینه هاکمک میکند ساخت پنل های نواری ر شته یی به طور قابل مالحظه‬

‫یی انرژی وهزی نه یی بیشـــتری ن یازدارد کارایی آن هادربهترین حا لت بین ‪13-14‬فیصـــداســـت‬

‫درآزمایشگاهای تحقیقاتی محققان توانسته اند نهایتا کارایی آنهارا‪18.3‬فیصد فزایش دهند‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫شکل ‪2.9‬نازک فلم‬

‫‪ 1.4‬ویژه گی های انرژی خورشیدی‬

‫‪ ‬انرژی خورشیدی تمام نشدنی است‪.‬‬

‫‪ ‬انرژی تمیزی است وهیچ آسیبی به محیط زیست نمیرساند‪.‬‬

‫‪ ‬به دلیل عدم وجود قسمت های متحرک نگهداری واتوماسیون آن آسان است‪.‬‬

‫‪ ‬ظرفیت آن رامتناسب بانیازمیتوان طراحی کرد‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫شکل ‪2.11‬استفاده مفید پنل‬

‫‪ 1.5‬نیازها و معدودیت های انرژی خورشیدی‬

‫برخی انرژی های تجدید پذیرراتنهاامیدبقای کره زمین دانســـته انددرحالی که ایده یی آن منبع‬

‫آشــیه یی باظرفیت محدودبه احســاب میاورندازســوی منابع ســوخت فســیلی پایان پذیروتجدید‬

‫ناپذیرا ست وبایدازانرژی های تجدید پذیرکه به رقم منابع ف سیلی منافع زی ست محیطی فراوانی‬

‫دربردارد وهم اکنون کل منبع انرژی خورشــیدی ‪10000‬برابرمصــرف انرژی کنونی بشــراســت اما‬

‫اندک بودن شـــدت این توان وتنوع زمانی وجغرافیایی آن مشـــکالت عمده یی رافراهم کرده که‬

‫سهم انرژی خور شیدی رادربرابرکل انرژی محدود میکندبااین حال درک شورهای که هزینه انرژی‬

‫معمولی به دلیل مالیات زیاداســـت ودولت تالنش زیادی برای ترغیب مردم اســـتفاده ازانرژی‬

‫خورشیدی میکندبازاربرای سیستم های حرارتی خورشیدی کم دما رونق دارد باآن که کل منبع‬

‫انرژی خورشیدی این مکان باالقوه راداردکه سهم عمده یی درتامین انرژی جهانی درآینده داشته‬

‫باشــــد دال یل ز یادی وجوددارد که ســـهم اســـت فاده ازآن رادربیســــت ســــال آی نده‬

‫‪21‬‬
 ‫بســیارمحدودمیکنداهمیت این محدودیت همراه با الگوهای مصــرف و اولیت های ملی تغیرمیابد‬

‫یکی از محدودیت های عمده در ا ستفاده از انرژی خور شیدی عدم کارهایی اقت صادی سی ستم‬

‫های خورشیدی اولیه دربرابرسیستم های تکامل یافته باسوخت فسیلی است که باافزایش قیمت‬

‫ســوخت های معمولی واقتصــادی ترکردند دســتگاه های خورشــید باحجم تولیدبیشــترگرایش به‬

‫استفاده ازاین گونه انرژی رامیتوان شتاب بخشید‪.‬‬

‫درکنارمحدودیت های اقت صادی الزم ا ست انرژی خور شیدی ومزیت های ا ستفاده ازآن را باآموزش‬

‫درمحتوای فرهنگی زنده گی مردم به منظورارتقاء سطح آگاهی آنان واردساخت که به سرمایه گذاری‬

‫وتوجه دولت به بخش خصوصی نیازدارد‬

‫محوردیگرمعادله اجتمایی انرژی خورشـــیدی وتوســـعه مهارت های فنی درمیان طراحان نصـــابان‬

‫وتعمیرکارآن بسیاری ازدستگاهایی است که به طور وسیع درسراسرجهان توزیع میشوند باتوجه به‬

‫دورنمای فراگیری انرژی خورشیدی و با توجه به کل سرمایه دردسترگ برای سرمایه گزاری درانرژی‬

‫خورشیدی که در‪30‬سال آینده به ده درصد کل سهام انرژی جهان معدود خواهد شد‪.‬‬

‫به این نتیجه میتوان ر سید که انرژی خور شیدی د ست کم زودتر از سال ‪ 2030‬نمیتواند جان شین‬

‫ا صلی انرژی سوخت های ف سیلی شد ک شورها نیز در زمینه سرمایه گزاری خور شیدی با محدودیت‬

‫روبروهستند و روشی که برای کاهش این محدودیت ها میتوان به آن اشاره کرد‪.‬‬

‫جذب سرمایه بخش خصوصی واستفاده ازآن بخش از بودجه دولتی است که برای سزمایه گزاری در‬

‫داده شده ا ست که ب سیاری ازک شورهاباکاراین روش به موفقیت های‬ ‫انرژی خور شیدی اخت صا‬

‫دست یافته اند و در کشورمانیزباید شرایط حضوربخش خصوصی فراهم واقدام های الزم برای جذب‬

‫بع ضی از خصوصی انجام شود‪ .‬آلمان که باپیامدهای افزایش شدیدبهای نفت دست به گریبان بوده و‬

‫برنامه ی تولید انرژی هســته یی خود را نیزکنارگذاشــته اســت و هم اکنون درصــددگســترش دادن‬

‫‪22‬‬
‫نیروگاه های خور شیدی ب سیاربزرگ ا ست اخیرن بزرگترین نیروگاخور شیدی دراین ک شورگ شایش‬

‫یافت این نیروگاه خورشــیدی که درجنوب شــهرالیپزیک ودرشــرق این کشــورقرارداردبا‪33500‬پنل‬

‫فوتوولتاییک حدودپنج میگاوات ســـا عت برق تولیدمیکند این نیروگاه خورشـــیدی قادراســـت برق‬

‫‪1800‬خوانه وار را تامین کند‪.‬‬

‫بر اساگ ارزیابی سازمان انرژی خورشیدی آلمان مجموع ظرفیت تولید آماده درسال جاری به ‪300‬‬

‫اکنون‪3‬‬ ‫میگاوات رسیده که دوبرابرظرفیت خورشیدی تولیدپیشین دراین کشوراست هم‬

‫نگرانی های فراوانی در زمینه توانایی کشورها دریافته اند‪.‬منابع سرمایه یی به منظور تامین نیاز های‬

‫مالی تو سعه ا ستفاده از انرژی خور شیدی در دهه های آینده وجود دارد این مع ضل درک شورهای در‬

‫حال توسعه شدیدتراست اما به نظرمیرسدکه با ایجاد سرمایه گزاری های خورشیدی کالن و سریع‬

‫در این زمینه مشــارکت بخش خصــوصــی دراین گونه طرح هاومهم تر از همه ارتقاء ســطح فرهنگی‬

‫کشور برای استفاده از انرژی های تجدید پذیر تا چندسال آینده دست یابی به این هدف مهم چندان‬

‫دور نباشد‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫فصل دوم‬

‫‪24‬‬
 ‫تاریخچه انرژی خورشیدی‬

‫‪ 2.1‬تاریخچه استفاده انرژی خورشیدی‬

‫خور شیدیک راکتوره سته ای طبیعی ازجنس انرژی ب سیارعظیم ا ست که ماده ای درآن جابراثرهم‬

‫جو شی ه سته ای به انرژی خور شیدی تبدیل می شودوهرروزحدود‪ 300‬میلیاردتن ازجرمش به تابش‬

‫تبدیل می شوددمای داخلی آن حدود‪ 15‬میلیون درجه سانتیگریدا ست انرژی خور شیدی که به این‬

‫ترتیب به شکل نورمریی سرخ وبنفش به ما میر سدیک کیلووات برمترمربع ا ست خور شید به توپ‬

‫بزرگ آتشــین شــباعت داردکه صــدباربزرگتراززمین اســت این ســتاره ازگازهای هایدروجن و هیلیوم‬

‫تشکیل شده است‪.‬‬

‫گازها انفجارهای بزرگی رابه وجود میاورندوپرتوهای قوی تولید میکنند که این پرتوها به طرف زمین‬

‫میایندودرهوایک سوم آن به هوابخش میشود ومتباقی به شکل انرژی گرمابه زمین میایندمیدانیم که‬

‫سرعت نور‪300000‬کیلومتردرثانیه ا ست واین نوربه مدت ه شت دیقه به زمین میر سدبنابراین میتوان‬

‫فاصله خورشیدراتا زمین محاسبه کنیم دراین فا صله مقداری زیادی از انرژی خورشیدازدست میرود‬

‫ولی همان مقداری که به زمین رســیده اســت برای زنده گی جانوران وگیاهان کافیســت تا شــرایط‬

‫الزمی رابرای زنده گی پشت سرگذاشت‪.‬‬

‫طبق برآورد علمی درحدود‪1000‬میلیون سال ازتولدخورشید میگذردودرهرثانیه ‪ 2.4‬میلیون تن ازجرم‬

‫آن به انرژی خور شیدی تبدیل می شودباتوجه به وزن خور شید که حدود‪333‬هزار بار برابر زمین ا ست‬

‫این کره ای نورانی رامیتوان به عنوان منبع عظیم انرژی تا ‪ 5‬میلیارد ســال آینده به حســـاب آورد‪ .‬درســـال‬

‫‪1615‬میالدی سالمون اهل فرانسه بیانیه ای راجع به موتورخورشیدی منتشرکرد‪ .‬او با استفاده از تعداد‬

‫عد سیه که دریک قاب ن صب شده بودند ا شعه خور شیدی را بروی یک ا ستوانه فلزی سرب سته که ق سمتی ازآن‬

‫‪25‬‬
‫ازآب پر شده بودمتمرکزنمودتایش خور شیدی باعث گرم شدن هوای داخل ا ستوانه شده و با انب ساط‬

‫میشود‪.‬‬ ‫هوا فشار داخل محفظه افزایش یافته وآب به بیرون رانده‬

‫برخالف ت صورهمه گان که انرژی های تجدید پذیر را انرژی های نوع میدانندا ستفاده از این انرژی ها‬

‫در قرون گذشته بسیارمتداویل بوده است کاربرد انرژی خورشیدی به قرن هفتم قبل ازمیالد مسحی‬

‫باز میگردد که میتوان به استفاده هر انرژی باد وآب درآسیاب ها ی بادی وآبی و یا استفاده از انرژی‬

‫خورشیددرتهیه آتش یاگرم کردن آب اشاره نمود‪.‬‬

‫اولین جرقه ی ا ستفاده از انرژی خورشدی به منظور تولید برق باکشف اثرفتولتاییک توسط دانشمند‬

‫فران سوی بنام ادموندبکرل در سال ‪1839‬زده شددر سال ‪1873‬دان شمندانگلی سی بنام ویلوبی ا سمت‬

‫دریافت که عنصرسیلینیوم درمقابل نورواکنش نشان میدهد واین عنصرازنظرتوانایی هدایت الکتریکی‬

‫شکل ‪ 2.1‬ساختار خورشید‬

‫‪26‬‬
‫رابطه مســتقیم با مقدارنوردریافتی دارددرســال ‪ 1882‬چارلز فریتس اولین ســلول فتولتاییک باحالت‬

‫بود‪.‬‬ ‫جامدازجنس سلینیوم باروکش طال راباموفقیت ساخت که بازده یی آن تنها یک فیصد‬

‫داســـتان ها و روایاتی فراوانی وجود دارد که از دیر زمانی به فکراســـتفاده از این منبع عظیم وتمام‬

‫نشدنی بوده اند‪(.‬سولرانرژی انجینیری)‬

‫‪ 2.2‬سیرتکاملی سلولهای خورشیدی‬

‫پس ازکشــف خاصــیت فوتولتاییک توجه دانشــمندان برروی افزایش بازده ســلولهای فتوولتاییک‬

‫متمرکز شد که تحقیقات وآزمای شات گ سترده یی متمرکز شددر سال ‪ 1954‬سه دان شمندآمریکایی‬

‫اولین سلول فتوولتاییک سیلیکان راتو سعه دادن اولین سلول خور شدی توانایی این راندا شت که‬

‫برق کافی را از طریق خورشـــید برای تجهیزات الکترونیکی فراهم نماید‪ .‬در این دوره ی زمانی با‬

‫آگاه شدن مردم ازکمبود منابع سوخت های فسیلی واثرات مخرب استفاده ازآنهابرزنده گی انسانها‬

‫ضرورت ا ستفاده از انرژی های تجدید پذیرجوامع پی شرفته رابرآن دا شت که تمایل بی شتری به‬

‫استفاده از این منابع به طورگسترده داشته باشندفناوری سامانه های فتوولتاییک فناوری باشکوه‬

‫تری نسبت به دیگری فناوری هااست این فناوری یکی ازبزرگترین برنامه عای درحال اجراه وزارت‬

‫انرژی ایالت متحده آمریکا میباشد‪.‬‬

‫‪ 2.3‬تکامل نیروگاه های خورشیدی‬

‫در سال ‪ 1982‬اولین پارک خورشیدی درمقیاگ میگاوات باظرفیت یک مگاوات باسیستم دنبال‬

‫کننده دومحوری توســط شــرکت آرکو ســولرهســپریاکالیفرنیاســاخته شــدبه دنبال آن درســال‬

‫‪1983‬یک نیروگاه ‪ 5MW‬درکالیفورنیا احداث شد‪ .‬در سال ‪ 2004‬که قانون اصالح تعرفه درآلمان‬

‫ت صویب شد صدها نیروگاه خور شیدی باظرفیت های باال درآلمان ونقاط مختلف جهان ساخته‬

‫شد بامعرفی قانون تعرفه درسال ‪2008‬اسپانیابا بیش ازشصت نیروگاه خورشیدی با ظرفیت بیش‬

‫‪27‬‬
 ‫ازیک میگاوات به بزرگترین بازار نیروگاه های خورشــیدی تبدیل شــدکشــورهای ایاالت متحده‬

‫آمریکا چین فرانس ـه کانادا و ایتالیا در میان کشــورهای دیگرازبزرگترین بازارهای این تکنولوژی‬

‫به احســـاب می آیندکه درحال حاضـــرچین باظرفیت تولید‪ 4.77GW‬رتبه اول درتولیدبرق‬

‫خورشیدی را دارا میباشد‪.‬‬

‫‪ 2.4‬نمونه هایی ازسلول های خورشیدی‬

‫شناخت انرژی خور شیدی و ا ستفاده ازآن برای منظورهای مختلف به زمان پیش از تاریخ باز میگردد‬

‫شــاید به دور انســفالگری درآن هنگام روحانیون معابد به کمک جام های بزرگ طالیی صــیقل داده‬

‫شــده و پرتو خورشــیدی آتش دان های محراب ها را روشــن میکردند‪ .‬یکی از فراعنه مصــر باســتان‬

‫معبدی ساخته بودکه با طلوع خور شید درب آن باز و با غروب خور شید درب ب سته می شد ولی مهم‬

‫ترین روایت تاریخی که درباره اســتفاده ارانرژی خورشــیدی بیان شــده اســت داســتان ارشــمیدوگ‬

‫ومخترع بزرگ یونان با ستان ا ست که ناوگان روم راباا ستفاده انرژی حرارتی خور شید به آنش ک شید‬

‫گفته می شودکه ار شمیدوگ بان صب تعدادزیادی آیینه های کوچک مربعی شکل درکناریک دیگرکه‬

‫روی یک پایه متحرکی قرارداشت پرتوخورشیدراارراه دورکشتی های رومیان متمرکز ساخته وبه این‬

‫ترتیب آن هاراآتش ک شیده ا ست به همین علت ار شمیدوگ رابه عنوان بنیان گذارا ستفاده ازانرژی‬

‫خورشیدی نام میبرند‪(.‬سولرانرژی)‬

‫‪28‬‬
 ‫‪2.5‬انرژی خورشیدی در افغانستان‬
‫افغان ستان در سال بی شتراز‪ 300‬روزخور شیدی داردکه ب سترمنا سبی برای سرمایه گذاری در بخش‬

‫انرژی خورشــیدی اســت از ســویی برای کاهش آلوده گی هوا درکابل که ســاالنه جان ‪ 3500‬نفر را‬

‫میگیرد‪.‬‬

‫خورشــید منبع اســاســی انرژی برای دوام زنده گی اســت که با پشــرفت فناوری اســتفاده ازآن برای‬

‫برآورده ساختن نیازهای انرژی م صرفی ان سان هانیز گ ستریش یافته اند‪ .‬نورخور شیدهنگام تابیدن به‬

‫زمین باخود به اندازه ی انرژی میاوردکه میتواندهمه ســاله نیازهای انرژی جهان راتامین کنددرحال‬

‫حاضرفناوری خورشیدی روبه پشرفت وهزینه یی پیاده سازی این انرژی درحال کاهش است فناوری‬

‫های مختلفی برای تبدیل نورخور شید به انرژی م صرفی وجودداردکه ازآنهابرای گرمایش و سرمایش‬

‫خانه هاگرم کردن آب پخت وپزوهمین طورتولید برق ا ستفاده می شودا ستفاده ازانرژی خور شید برای‬

‫این که بازده بهتری نسبت به انرژی های فسیلی داشته وهزینه یی استفاده راکاهش میدهدوبی پایان‬

‫ا ست اهمیت زیادی در زنده گی ان سانها داردانرژی خور شیدی هدیه طبیعت ا ست که بابهره گیری‬

‫که عامل‬ ‫درست ازآن میتوانند بیشترین استفاده را برده ومصرف انرژی های فسیلی مثل ذغال سن‬

‫ا صلی آلوده گی هوا ا ست رابه اندازه یی زیادی کاهش دادامروز که آلوده گی بیش ازاندازه یی محیط‬

‫زی ست وگرم شدن جو زمین برای ان سانهاخطر ساز شده ا ست ا ستفاده ازانرژی خور شیدی را بیش‬

‫ازپیش ضـــروری کرده اســـت روی این دلیل کشـــور های مختلف جهان دربخش اســـتفاده ازانرژی‬

‫خورشید سرمایه گذاری های بزرگی را انجام داده اند (غالم فاروق ضاضی زاده ودصم)‬

‫‪ 2.6‬نخستین پروژه انرژی خورشیدی افغانستان‬

‫نخستین پروژ شبکه یی انرژی خورشیدی درافغانستان رادرکابل رسماافتتاح نموداین پروژه آزمایشی‬

‫درنوع خویش نخ ستین پروژه ای ست که توانایی تغذیه انرژی خور شیدی راکه تو سط ا ستفاده کننده‬

‫‪29‬‬
‫گان انفرادی تولید میشود‪ .‬در شبکه ملی انرژی برق کشورامتحان میکند مفادسیستم های شبکه یی‬

‫انرژی خور شیدی این ا ست که واب سته گی به منابع انرژی دولتی راکاهش داده ودرعین زمان ف شار‬

‫باالی خود شبکه را تقلیل میدهد‪ .‬سی ستم های شبکه یی مانند سی ستم که امروز گ شایش یافت به‬

‫شبکه عمومی ات صال یافته وانرژی ا ضافی رادوباره به سی ستم تهیه انرژی تغذیه میکنندظرفیت پالن‬

‫شــده این پروژه آزمایشــی ‪ 3 MW‬میباشــدکمک مالی وتخنیکی برای احداث آن ازجانب حکومت‬

‫آلمان فراهم میگردد‪.‬‬

‫این سیستم شبکه یی ‪ 3 MW‬ممکن است یک سهم گیری قابل مالیظه درشبکه یی عمومی انرژی‬

‫به مشاهده نرسد ولی این گام نخست است و به ما در زمینه ی کارکرد چنین یک پروژه یی معلوماتی‬

‫میدهد‪.‬‬

‫این پروژه ای منحصربفردمثل آگایی ازمفادوامکانات انرژی خورشیدی راارتقاء خواهد بخشید و نشان‬

‫خواهدادکه درافغان ستان ک شوری دارای ‪ 300‬روز در سال خور شید میتابد‪ .‬مفاد انرژی خور شیدی به‬

‫پیمانه یی تقریبا انرژی آفتاب بی انتها میبا شد و هدف این پروژه آزمای شی این ا ست که چالش های‬

‫سیستم های شبکه یی احتمال به آن درافغانستان مواجه خواهد شد‪.‬‬

‫مطالعه درک وتحقیق شود در این پروژه تجربوی هم چنان کارکرد و محدودیت ادغام و راه حل های‬

‫سی ستم های شبکه یی انرژی خور شیدی که با شبکه یی عمومی موردا ستفاده قرارمیگیردآزمایش‬

‫گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهدگرفت اندوخته های ناشــی ازاین پروژه توســط محصــالن‬

‫پوهنتون ها سکتور خ صو صی وحکومت سایر عمل کنندگان انرژی تجدیدپذیر برای ایجاد و تو سعه‬

‫تکنالوژی انرژی خور شید درک شور مورد ا ستفاده قرارگرفته میتواندافغان ستان دارای پوتان سیل عالی‬

‫انرژی خورشیدی بوده در یک سال دارای ‪ 300‬روز آفتابی میباشد و حد وسطی تشعشع آفتاب روزانه‬

‫به ‪ 6.5 MW‬در ساعت فی مترمربع میر سدا ستفاده کننده های انرژی خور شیدی برعالوه برفراهم‬

‫‪30‬‬
‫ســـاختن یک راه حل برای تولیدانرژی خانه وارها شـــرکت ها و ادارات دولتی تولیدی که ازلحاظ‬

‫محیطی زیستی مضر نباشد‪.‬‬

‫همچنان میتواندانرژی اضــافی خویش رابه شــرکت های خدماتی به فروش برســانندو بدین ترتیب‬

‫مصــارف برق را کاهش دهند و در عین حال به شــبکه عمومی برق انرژی پاک راه فراهم بســازند‪ .‬اگر‬

‫یک عمارت بیشترازآن چی سیستم خورشیدی تولید میکندبه مصرف میرساند‪ .‬برق مورد نیاز اضافی‬

‫از شبکه اخذ می شوداگر سی ستم خور شیدی بیش از نیاز تولید میکندانرژی ا ضافی دوباره به شبکه‬

‫خدماتی داده می شودو شرکت خدماتی میتواندازطریق میتری شبکه در بیل م سافر برق آن رابه شکل‬

‫کردیت شامل سازدزمانی که برق عین روشنی آفتاب قطع شود سیستم دارای ماحول های وی پی و‬

‫باطری هامیتواند در این مدت به عمارت برق فراهم سازد‪.‬‬ ‫بان‬

‫پروژه تجربه وی شـــبکه انرژی خورشـــیدی درکابل جره برنامه ایســـت که ازجانب حکومت آلمان‬

‫درهمکاری باحکومت افغانستان به منظوره کمک درراستای فراهم ساختن انرژی تجدید پذیر هم در‬

‫مناطق شهری وهم در محالت روستایی در افغانستان تمویل میشود‪.‬‬

‫طوری که کمبودبرق درکابل درماه های فبروری مارچ واپریل نشـــان دادافغانســـتان هنوزهم خیلی‬

‫زیادبه انرژی توریدی واب سته می شود ولی این ک شوردارای پتن سیل عظیم احداث شبکه های برقی‬

‫برمبنای منابع انرژی تجدیدپزیرمانندانرژی خورشـــیدبادوآب میباشـــدهم چنان چون شـــمارزیادی‬

‫ازمحالت کوچکتررو ستایی افغان ستان هنوزهم به ن سبت بعدفا صله به شبکه عمده برق ات صال نیافته‬

‫اند‪ .‬برق خورژی میتواندنقض کلیدی را در تهیه انرژی برق به ولســـوالی ها و قریه های تجدید یافته‬

‫کشور هم در حال حاضر و هم درآینده ایفا نماید (شزکت برشناافغانستان)‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ 2.7‬انرژی درجهان‬
‫چشــم انداز مناســب برای خاورمیایه درحال حاضــربزرگترین کارخانه های تولید انرژی خورشــید‬

‫فتوولتایی که ســریع ترین رشــدانرژی پاک رادرجهان دارد‪ .‬ودرچین هندوســتان وآمریکا قراردارن‬

‫ویرلند و ا سلند هم ازک شورهای موفق درکاهش م صرف سوخت های ف سیلی مح سوب م شوند‪.‬البته‬

‫بایدگفت که خاورمیانه هم درحال ورود به این حوزه تاثیرگذاردرآینده بوده وقراراســـت که برخی‬

‫صحراهاوکویرهای آسیا وخاورمیانه محلی برای ساخت وتوسعه پنل های خورشیدی وتولید انرژی ها‬

‫ی پاک تبدیل شوند‪.‬‬

‫پارک خور شیدی محمدبن ر شیدآل مختون در امارات متحده عربی یکی ازنوآوری های درخاورمیانه‬

‫است ‪.‬که انتظار میرود تا سال ‪2020‬حدود‪1000‬میگاوات انرژی خورشیدی تولید کندوگفته میشود‬

‫که این رقم تاســـال ‪2030‬به حدود‪5000‬میگاوات خواهدرســـید‪ .‬این پارک خورشـــیدی همچنان‬

‫میتواندازمیزان دی اکســـیدکاربنی که ســـاالنه درجهان تولیدمیشـــودتا‪6.5‬میلیون تن به کاهدکه‬

‫خودنقش چشـــم گیری در کاهش گر مایش کره زمین داردودرصـــورتی که ه مه چیز به خوبی پیش‬

‫برودساکنان دبی انرژی پاک خواهن داشت ‪.‬‬

‫گفتنی اســـت که این مجموعه شـــامل مرکزنوآوری وهمچنین مرکزپژوهش وتوســـعه نیزخواهد‬

‫بودتادرکناره تولیدانرژی خورشیدی ابتکارونوآوری نیزدراین مرکزوجودداشته باشد‪.‬‬

‫‪ 2.8‬چین بزرگترین تولیدکننده انرژی خورشیدی جهان‬

‫چین نه تنهاپرجمیعت ترین بلکی بزرگترین تولیدکننده انرژی خورشیدی جهان هم محسوب میشود‬

‫وقراراســت تاســال ‪2020‬برای نســل جدیدانرژی های نوین ‪364‬میلیارددالرهزینه کندهرچنداکنون‬

‫میزان انرژی خورشیدی تولیدشده دراین کشورچندان زیادنیست ولی انتظارمیرودتاسال ‪2020‬انرژی‬

‫خورشــیدی تولیدبه رقم ‪10GW‬برســد و تاســال ‪2030‬نیزحدودبیســت درصــدازانرژی مصــرفی این‬

‫کشورمربوط به انرژی های نجدید پذیر وپاک وسوخت های غیرفسیلی باشد‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫بزرگترین نمونه نیروگاه خور شیدی چین و سعتی معادل ‪43‬کیلومترمربع داردکه ظرفیت آن تولیده‬

‫‪1547MW‬انرژی خورشیدی است که این پروژه که دیواربزرگ خورشیدی ‪GREAT WALL OF‬‬

‫‪ SOLAR‬نام داردکه درپارک خورشـــیدی ‪ TENGER DESERT‬واقع درکویر ‪ TEANGER‬اجرا‬

‫شده است‪.‬‬

‫‪2.9‬هندوستان ونیروگاه خورشیدی روباتیک‬

‫هندوستان نیزیکی ازکشورهای محسوب میشودکه ازانرژی خورشیدی بهره مناسبی گرفته است یکی‬

‫ازبزرگترین کارخانه های تولید انرژی خور شیدی درهندو ستان ‪ BHADLA‬ا ست که ‪45‬کیلومترمربع‬

‫مساحت داردوآن راجواهرراجستان میداننداین نیروگاه خورشیدی اکنون میتواندتا ‪ 1365MW‬انرژی‬

‫خور شیدی تولیدکندولی باتوجه به این که هرچهارفازآن به اتمام ر سیده ا ست انتظارمیرود این رقم‬

‫تادی سامبر‪2019‬به حدود ‪ 2255MW‬انرژی الکتری سته بر سدباتوجه با شرایط موجود انتظاردارد که‬

‫این رقم به هندوستان کمک کندتابه هدف خودکه ‪17‬درصدبرق تولید هندوستان خورشیدی باشد‪.‬‬

‫‪ 2.10‬قدیمی ترین کارخانه تولید انرژی خورشیدی‬

‫یکی دیگرازک شورهای موفق درحوزه انرژی خور شیدی آمریکا ا ست دراین را ستا بایدگفت بزرگترین‬

‫کار خا نه تول یدانرژی ا یاالت مت حده امری کا در رزمو ند کالیفورن یا آمری کا قرار دارد این کار خا نه که‬

‫مســـا حت بر بال ‪13‬کیلومترمربع داردویکی از قدیمی ترین کار خا نه هلی تول یدانرژی محســـوب‬

‫میشـــوددرســـال ‪ 2013‬موردبهره برداری قرارگر فت دراین پارک ف ناورا نه حدود‪1.7‬میلیون پ نل‬

‫خورشــیدی بکار رفته که میتواند انرژی برق مورد نیاز ‪ 1255‬خانه یعنی حدود ‪ 17‬درصــد از انرژی‬

‫کالیفورنیا تامین کند‪ ( .‬دنیا اقتصاد)‬

‫‪33‬‬
 ‫‪ 2.11‬برق بزرگترین نیروگاه آفتابی افغانستان‬
‫بهرهبرداری از فاز اول بزرگترین نیروگاه تولید برق آفتابی افغانستان در والیت قندهار آغاز شد ‪.‬‬
‫اشرف غنی‪ ،‬رئیسجمهوری افغانستان که به این والیت جنوبی سفر کرده‪ ،‬روز چهارشنبه هر دو فاز‬
‫نیروگاه آفتابی در ولسوالی دامان والیت قندهار را افتتاح کرد‪.‬‬

‫فاز اول این نیروگاه ‪15‬مگاوات برق تولید میکند و با تکمیل فاز دوم‪ ،‬میزان برق تولید شده در‬
‫نیروگاه آفتابی قندهار به ‪ 30‬مگاوات میرسد ‪.‬کار ساخت فاز اول این نیروگاه در سال‪ 2018‬آغاز‬
‫شد و به گفته شرکت ملی برق افغانستان (برشنا )فاز دوم نیروگاه با ظرفیت مشابه‪ ،‬درحال تکمیل‬
‫شدن است‪.‬‬

‫نیروگاه برق آفتابی قندهار امکانات ذخیره برق ندارد و انرژی تولید شده در طول روز‪ ،‬باید همزمان‬
‫در شبکه برق به مصرف برسد‪.‬‬

‫این نیروگاه با مشارکت بخش خصوصی و دولت ساخته شده است ‪.‬فاز اول نیروگاه که روز چهارشنبه‬
‫‪ 12‬سرطان به بهرهبرداری رسید‪ ،‬با مشارکت شرکت ترکی ‪ 77‬ساخته شد‪.‬‬

‫فاز دوم این نیروگاه با سرمایهگذاری شرکت خصوصی "زولرستان "درحال ساخت است ‪.‬شرکت‬
‫برشنا میگوید استفاده آزمایشی از برق فاز دوم نیروگاه آفتابی قندهار آغاز شده و برق تولیدی آن به‬
‫زودی وارد شبکه خواهد شد‪.‬‬

‫هزینه ساخت این نیروگاه از طرف برشنا‪ 39‬میلیون دالر اعالم شده که ‪ 14‬میلیون دالر آن توسط‬
‫وزارت مالیه افغانستان تامین شده و ‪25‬میلیون دالر دیگر را بخش خصوصی تامین کرده است‪.‬‬

‫افغانستان در حال حاضر به دو هزار مگاوات برق برای روشنایی خانهها و به حرکت درآوردن چرخ‬
‫اقتصاد کشور نیاز دارد‪.‬‬

‫به گفته شرکت برشنا‪ ،‬افغانستان برای رفع این نیازمندی ساالنه از ایران‪ ،‬ازبکستان‪ ،‬ترکمنستان و‬
‫تاجیکستان حدود هزار مگاوات برق میخرد‪ ،‬که ساالنه ‪ 270‬تا ‪ 320‬میلیون دالر هزینه دارد‪.‬‬

‫(شرکت برشنا)‬

‫‪34‬‬
 ‫‪ 2.12‬بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان‬
‫نیروگاه «نور ابوظبی »بزرگترین نیروگاه خورشــیدی جهان اســت و ســاخت آن ‪ 870‬میلیون دالر‬
‫هزینه داشته است‪.‬‬

‫دولت امارات اعالم کرد که نیروگاه خورشـــیدی هزار و ‪ 177‬مگاواتی «نور ابوظبی »را راه ا ندازی‬
‫کرده است‪.‬‬

‫سایت ر سمی شرکت ملی آب و برق امارات اعالم کرده ا ست این نیروگاه تو سط کن سر سیومی از‬
‫شرکتهای «جینکو »چین و «ماروبنی »ژاپن‪ ،‬با نصب ‪2.3‬میلیون پنل خورشیدی در هشت کیلومتر‬
‫مربع زمین راهاندازی شده است‪.‬‬

‫این نیروگاه باعث می شود تولید ساالنه ‪ ۱‬میلیون تن دی اکسید کربن از منابع تولید برق حرارتی در‬
‫امارات کاسته شود‪.‬‬

‫این میزان از کاهش تولید دی اکسید کربن معادل تولید گازهای آالینده ‪ 200‬هزار خودرو است‪.‬‬

‫محمد حســن الســویدی در حاشــیه راهاندازی این نیروگاه گفت که «نور ابوظبی »گامی مهم برای‬
‫عملیاتی کردن برنامه تولید برق از منابع پاک این کشور است‪.‬‬

‫امارات در ســـال ‪ 2017‬برنامهریزی کرد که تا ســـال ‪ 2050‬نیمی از برق تولیدی کشـــور از منابع‬
‫تجدیدپذیر باشد و تولید برق از سوختهای فسیلی را ‪ 70‬درصد کاهش دهد‪.‬‬

‫در همین زمینه نشریه تخصصی فوربز نیز با پوشش خبری «راهاندازی بزرگترین نیروگاه خورشیدی‬
‫جهان »نوشته است هزینه تولید برق در نیروگاه «نور ابوظبی »حدود ‪ 4.2‬سنت به ازای هر کیلووات‬
‫ساعت است که کمترین میزان در میان نیروگاههای خورشیدی در جهان است‪.‬‬

‫دولت امارات در زمان اعالم مناقصه ساخت این نیروگاه تنها «بازگشت سرمایه »بعد از راهاندازی آن‬
‫را تضــمین کرد و کل ســرمایه مورد نیاز برای این نیروگاه توســط چینیژاپنی و یک شــرکت اماراتی‬
‫تامین شده است‪.‬‬

‫دولت امارات با همان شرایط‪ ،‬دوباره اوایل سال جاری میالدی مناق صهای برای ساخت یک نیروگاه‬
‫خورشیدی ‪ 2‬هزار مگاواتی اعالم کرد‪ ،‬اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫بر ا ساگ آمارهای شرکت بریتیشپترولیوم‪ ،‬تولید برق امارات در سال گذ شته نزدیک ‪ 140‬تراوات‬
‫ســاعت بوده اســت ‪.‬رشــد تولید برق امارات طی ‪10‬ســال گذشــته به طور متوســط ســاالنه نزدیک‬
‫‪5.5‬درصد بوده است که بیش از دو برابر متوسط رشد ساالنه تولید برق در جهان است‪.‬‬

‫تقریبا کل برق تولیدی امارات با سوخت گاز تامین میشود ‪.‬این کشور اگرچه خود ساالنه ‪ 65‬میلیارد‬
‫متر مکعب گاز تولید میکند‪ ،‬اما بیش از ‪18‬میلیارد متر مکعب گاز نیز از قطر وارد میکند‪.‬‬

‫امارات همچنین روزانه ‪ 3‬میلیون بشــکه نفت خام و ‪ 942‬هزار بشــکه میعانات و مایعات گازی تولید‬
‫میکند‪.‬‬

‫تا سال گذشته‪ ،‬امارات بعد از عربستان و عراق و ایران‪ ،‬بزرگترین تولید کننده نفت خام اوپک بود‪ ،‬اما‬
‫بعد از اعمال تحریمهای آمریکا علیه ایران‪ ،‬جای آن را گرفت و هماکنون سومین جایگاه را دارد‪.‬‬

‫رشــد تولید برق از منابع تجدیدپذیر یکی از مهمترین اقدامات جهانی در راســتای مهار افزایش دمای‬
‫زمین است‪.‬‬

‫پارسال بیش از ‪ 2480‬تراوات ساعت برق از منابع تجدیدپذیر در جهان تولید شده است ‪.‬یک چهارم‬
‫این رقم در چین‪ ،‬بیش از ‪ 30‬درصد در اروپا و ‪ 18‬درصد در ایاالت متحده تولید شده است‪( .‬وزارت‬
‫انرژی وآب امارات)‬

‫‪36‬‬
‫فصل سوم‬

‫‪37‬‬
 ‫میتودلوژی‬

‫‪ 3.1‬انواع سیستم های برق خورشیدی‬

‫‪ -1‬سیستم های مجزا یا خود اتکا یا مستقل از شبکه)‪(off grid‬‬

‫‪ - 2‬سیستم های متصل به شبکه)‪(on grid‬‬

‫‪ 3.1.1‬سیستم های خورشیدی خود اتکا‪ ،‬مجزا یا مستقل از شبکه‬

‫این سیستم محبوب ترین روش و طریقه طراحی و نصب سیستم های برق خورشیدی است ‪.‬اصوالً‬
‫سلول های فتوولتائیک را برای این مق صود طراحی و عر ضه کرده اند؛ تولید برق در جایی که هیچ‬
‫منبع مولد جایگزین دیگری در د سترگ نبا شد ‪.‬فارغ از این که توان تولیدی این گونه سی ستم های‬
‫برق خور شیدی به چه صورتی به م صرف بر سد( تأمین رو شنایی یک منطقه راه اندازی یک ما شین‬
‫حساب جیبی و یا تأمین برق مورد نیاز یک خانه ی کامل)‪ ،‬نحوۀ عملکرد کلی همه شان یکی است‪،‬‬
‫یعنی ‪:‬پنل با پنل های خور شیدی‪ ،‬توان الکتریکی را تولید کرده و در را ستای ذخیره سازی انرژی‬
‫الکتریکی‪ ،‬آن را روانۀ یک یا چند باتری قابل شارژ می نمایند تا در هنگام ضرورت‪ ،‬از انرژی مزبور به‬
‫نحو دلخواه بهره گرفته شود‪.‬‬

‫تقریباً هر کاربری می تواند به نحوی از مزایای این سیستم منتفع شده و الاقل‪ ،‬از انرژی تولید شده‪،‬‬
‫در یک کاربرد معمولی و پیش افتاده مثل تأمین روشنایی‪ ،‬استفاده نماید ‪.‬در صورتی که پیاده کردن‬
‫طرح بزرگتر و مفصل تری را مدنظر دارید‪ ،‬باز هم بهترین گام برای شروع‪ ،‬سرهم کردن و نصب یک‬
‫سی ستم برق خور شیدی کوچک و جمع و جور م ستقل از شبکه ا ست تا با ک سب تجربیات الزم‪ ،‬به‬
‫تدریج قادر به طراحی و نصب سیستم های بزرگتر گردید‬

‫‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ 3.1.2‬مزایای سیستم خورشیدی مستقل از شبکه‬
‫‪ ‬استقالل از سایر منابع تأمین انرژی‬
‫‪ ‬اطمینان باال از عملکرد بهینه سیستم و امکان استفاده از سیستم های پشتیبان مانند دیزل‬
‫ژنراتور‬
‫‪ ‬امکان ترکیب چندین منبع تولید انرژی مختلف مانند فتوولتاییک‪ ،‬انرژی باد و برق آبی با‬
‫یکدیگر‬
‫‪ ‬امکان ارتقاء سیستم در هر زمان‬
‫‪ ‬امکان پایش )‪ (monitoring‬و کنترل سیستم از راه‬

‫‪ 3.1.3‬سیستم های فتوولتائیک متصل به شبکه برق‬

‫این طریقه بهره گیری از سی ستم های برق خور شیدی‪ ،‬در اروپا و ایاالت متحده آمریکا از محبوبیت‬
‫زیادی برخوردار است ‪ .‬شاید دلیلش امکانات تشویقی و معافیت هایی باشد که برخی نهادهای دولتی‬
‫برای ن صب کنندگان این نوع سی ستم ها در نظر می گیرند و به تبع آن‪ ،‬هزینه ن صب اولیه کاهش‬
‫یافته و با وجود امکاناتی که فروش برق تولیدی به شبکه ی برق محلی را مقدور می سازد‪ ،‬ق سمت‬
‫قابل توجه ای از هزینه های اولیه‪ ،‬به مالک سیستم باز گردانده می شود‪.‬‬

‫در یک چنین سیستمی‪ ،‬در خالل روز و در هنگام تداوم تابش نور خورشید‪ ،‬پنل ها‪ ،‬برقی تولید می‬
‫کنند که مالک سی ستم‪ ،‬عالوه بر ا ستفاده داخلی‪ ،‬مجاز به فروش م صرف خود به شرکت های برق‬
‫محلی هم است‪.‬‬

‫در این صورت و با فرا ر سیدن غروب و در ادامۀ آن‪ ،‬در ساعات اولیۀ شب که م صارف مختلف و به‬
‫ویژه روشنایی باال می رود‪ ،‬کاربر‪ ،‬برق موردنیاز خود را مجدداً از شبکۀ برق شهر خریداری می کند‪.‬‬

‫یکی از اشکاالت بسیاری از سیستم های متصل به شبکه آن است که در صورت قطع برق شبکه در‬
‫اوقات تاریکی هوا و فقدان نور خورشید‪ ،‬برق شما نیز قطع می گردد‪.‬‬

‫در مقابل‪ ،‬مزیت این روش آن است که وابستگی شما به برق شبکه را کم کرده و می توان مدعی شد‬
‫که بخش عمده ای از برق م صرفی تان در شرایطی که هیچ گونه آلودگی زی ست محیطی را در پی‬
‫نداشته‪ ،‬تولید گردیده است‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫عملکرد این گونه سی ستم ها در مناطق گرم سیری و شرایط آب و هوایی آفتابی‪ ،‬ب سیار عالی ا ست‬
‫چون به دلیل گرم بودن هوا‪ ،‬بیشترین تقاضای مصرف در ساعات میانی روز و اوقاتی که اکثر سیستم‬
‫های تهویه مطبوع فعال ه ستند‪ ،‬رخ می دهد که خو شبختانه با ساعات اوج تولید برق پنل ها هم‬
‫مطابقت دارد ‪.‬این سی ستم ها‪ ،‬در مواردی که مالک‪ ،‬ق سمت اعظم برق تولیدی را به م صرف داخلی‬
‫می رساند نیز بسیار مناسب هستند‪.‬‬

‫از سیستم های فتوولتائیک متصل به شبکه به منظور تقویت شبکه سراسری برق و جلوگیری از فشار‬
‫الکتریکی وارد بر نیروگاه ها در روز‪ ،‬بهره گرفته می شــود ‪.‬این نوع ســیســتم ها حتی در واحدهای‬
‫کوچک در حدود ‪ ۱‬تا ‪ ۵‬کیلو وات بر بام ساختمان های م سکونی و یا واحدهای بزرگ تر به حالت‬
‫نیروگاه های فتوولتائیک اجرا و بهره برداری می گردند‪.‬‬

‫مزایای سیستم فتوولتائیک متصل به شبکه نصب و راه اندازی آسانبازده باال و عدم نیاز به تجهیزات‬
‫جانبی پیچیدهعدم نیاز به باتری برای ذخیره انرژی الکتریکی عملکرد ســیســتم های فتوولتائیک‬
‫متصل به شبکه برق سراسری‪.‬‬

‫تولید توان در سیستم های سولر متصل به شبکه به صورت هم زمان و موازی با شبکه برق سراسری‬
‫صورت می گیرد ‪.‬از اجزاء ا صلی این سی ستم اینورتر یا مبدل الکترونیک قدرت ا ست که برق ‪DC‬‬
‫تولیدی تو سط پنل های فتوولتائیک را متنا سب با ولتاژ و فرکانس به برق ‪ AC‬تبدیل می کند ‪.‬هم‬
‫چنین در حالت عدم نیاز‪ ،‬انتقال نیرو را به صورت اتوماتیک قطع می کند‪.‬‬

‫در واقع در این حالت بین سیستم های فتوولتائیک و شبکه برق سراسری شهر ارتباط دو طرفه وجود‬
‫دارد ‪.‬یعنی اگر برق ‪ DC‬تولید شده توسط سیستم سولر بیش از نیاز بار مصرفی در محل باشد‪ ،‬اضافه‬
‫این بار تولیدی به شبکه برق سرا سری تزریق می شود و در شب و یا هنگامی که امکان ا ستفاده از‬
‫نور خورشید وجود ندارد‪ ،‬بار الکتریکی مورد نیاز محل از برق شبکه سراسری تأمین و تغذیه می شود‪.‬‬

‫یکی از مزیت های این سی ستم این ا ست که اگر نیاز با شد سی ستم سولر به دلیل تعمیرات از مدار‬
‫خارج شود‪ ،‬برق مورد نیاز مصرف محلی از طریق شبکه برق سراسری تأمین می شود‪.‬‬

‫در سی ستم های فتوولتائیک مت صل به شبکه در صورت قطع شبکه سرا سری قدرت‪ ،‬تولید واحد‬
‫سیستم سولر نیز باید متوقف شود و بارهای مصرفی قطع شوند‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫شکل ‪ 3.1‬آنگرید‬

‫‪3.2‬سیستم فتوولتاییک چگونه کار می کنند؟‬

‫انرژی الکتریکی تولید شده تو سط سل های خور شیدی به شارژ کنترلر خور شیدی که وظیفه‬

‫کنترل شــارژ باتری را بر عهده دارد منتقل می شــود و توســط حس گر های کنترل شــارژر‬

‫خورشیدی در صورت عدم پائین بودن سطح شارژ باتری آن را شارژ می کند و در نهایت اینورتر‬

‫برق ‪ DC‬را به ‪ AC‬جهت استفاده در مصارف روزمره خانگی و صنعتی تبدیل می کند‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫شکل ‪ 3.2‬مراحل استفاده از انرژی خورشیدی برای مصرف کننده‬

‫‪3.3‬صفحات خورشیدی )‪ (Solar Panel‬چگونه کار می کنند؟‬

‫اســاگ کار ســلول های خورشــیدی بر مبنای نظریه بر انگیخته گی الکترون ها قابل توجیه می‬

‫با شد‪ .‬نور خور شید که به صفحات خور شیدی تابش می شود‪ ،‬باعث تحریک الکترون سل های‬

‫خورشیدی می شود ‪.‬الکترون سل های خورشیدی انرژی را به صورت کوانتمی (میزان مشخص)‬

‫دریافت می کنند و صرف سعود به مدار باالتر می کنند ‪.‬و به علت نا پایداری در مدار باال دوباره‬

‫به مدار پی شین باز می گردند که این عمر موجب جا به جایی و منجر به تولید انرژی الکتریکی‬

‫می شود‪ .‬با در نظر گرفتن این نظریه می توان اثبات کرد که سلول های خور شیدی چگونه برق‬

‫تولید می کنند‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫شکل ‪3.3‬روش تولید پنل‬

‫‪ 3.4‬نحوه نصب پنل های خورشیدی چگونه است؟‬

‫بازده یک پنل خور شیدی به میزان و شدت تابش ‪ -‬دما و درجه حرارت ‪ -‬مراقبت های دوره ای‬

‫بســتگی دارد تا بهترین عملکرد ممکن را داشــته باشــد ‪.‬صــفحات خورشــیدی در مناطق خنک‬

‫بیشترین بازده ممکن را دارند زیرا از اتالف انرژی بخاطر باال رفتن دما جلوگیری می شود ‪.‬هنگام‬

‫‪43‬‬
‫ن صب این پنل ها باید شدت تابش محل قرار گیری پنل خور شیدی را اندازه گرفت تا بهترین‬

‫مکان را انتخاب نمود همچنین هنگام ن صب باید پنل ها را به نوعی قرار داد تا سایه هر پنل بر‬

‫روی پنل کناری قرار نگیرد تا از ایجاد سایه سوختگی جلوگیری شود ‪.‬همچنین از ن صب پنل‬

‫خورشیدی در محل های که تیر های چراغ برق و ساختمان های بلند حضور دارند و باعث ایجاد‬

‫سایه بر صفحه خورشیدی می شوند‪ ،‬جدا خود داری شود زیرا باعث تشکیل نقطه داغ و تشکیل‬

‫سایه سوختگی می شود‪.‬‬

‫‪ 3.5‬روش ساخت پنل خورشیدی‬

‫جهت ساخت صفحات خورشیدی خانگی و صنعتی ابتدا شن های سیلیسم دی اکسید ‪ SiO2‬که‬

‫گداخته تبدیل شود ‪.‬‬ ‫از معادن استخراج شده است را در کوره حرارت می دهیم تا به ذغال سن‬

‫باال با اکســیژن در دمای ‪ 900‬درجه ســانتی گراد ترکیب شــده و آن را‬ ‫بعد از تقطیر با خلو‬

‫حرارت می دهیم تا در دمای ‪ 1500‬درجه به حالت مذاب در می آیند‪ .‬سپس این مواد مذاب را از‬

‫لوله های ‪ 9‬ضلعی پلی کری ستال به طول‪ 600‬سانتی متر رد می کنیم تا به صورت جامد تبدیل‬

‫شوند ‪ .‬سپس تو سط لیزر به ق سمت های کوچک تری به نام سل تق سیم می شوند ‪.‬بعد از‬

‫ناخال صی سازی و مراحل تو سعه اعم از پولیش و پو شش ضد انعکاگ (تو سط اک سید تیتانیم یا‬

‫نیترید – سلیکان(و فرم دهی) عاج کاری روی سطح با الگوی م شخص) روی سل به شکل سل‬

‫خور شیدی در می آید ‪.‬به منظور ات صاالت سل های خور شیدی ار خمیری حاوی پودر نقره روی‬

‫ســل خورشــیدی (ویفر ســیلیکونی) اســتفاده می شــود ‪.‬از کنار هم قرار دادن ســل های‬

‫خور شیدی)‪ ،(cell‬ماژول خور شیدی )‪ (module‬ساخته می شود و از کنار هم قرار دادن چند‬

‫ماژول خور شیدی‪ ،‬پنل خور شیدی )‪ (panel‬ساخته می شود و از کنار هم قرار دادن چند پنل‬

‫خورشیدی‪ ،‬یک آرایه خورشیدی )‪ (array‬ساخته می شود‪.‬‬

‫‪44‬‬
‫محاسبات سیستم خورشیدی‬

‫‪45‬‬
 ‫‪ 3.6‬پنل خورشیدی‬
‫پنل های که درپروژه ای مااستفاده شده پولی کرستال است یحاطریکه موقیعت تولید برق خورشیدی‬

‫یســیاروســعی اســت درحدود‪40‬جریب زمین وتعداد پنل های خورشــیدی ‪5320‬اســت که هرپنل‬

‫درحدود ‪ 320w‬برق تولید میکند وهرپنل بارزاویه ‪ 100‬وضعیت دارد‪.‬‬

‫تولید برق کنونی برابراست به ‪1.7MW‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪320‬‬
‫=‬
‫𝑛𝑎𝑃 ‪5320‬‬ ‫𝑋‬
‫‪X = 320 kw * 5320 Pan‬‬
‫‪X= 1702 Kw =1.7Mw‬‬
‫در رابطه باال اگر برای یک پنل ‪ 320‬کیلووات برق تولید کند پس ‪ 5320‬پنل چقدر برق تولید‬

‫میکند داخل تناسب انداختیم و در نتیجه مقدار ‪ 1.7mw‬تولید میکند‪ .‬در صورتی که خواسته باشیم‬

‫مقدار تولید برق خورشـــیدی به ‪ 5MW‬افزایش دهیم‪ .‬باید تعداد پنل های خورشـــیدی را افزایش‬

‫دهیم و مقداری پنل خورشــیدی که باید افزاهش دهیم دررابطه ای که قبل اســتفاده کردیم تطبیق‬

‫میکنیم‪.‬‬

‫اگر‪ 5320‬پنل ‪ 1.7mw‬تولید کند به ‪ 5mw‬چقدر پنل ضــرورت اســت طرفین وســطین کرده در‬

‫نتیجه معلوم میشود که به تعداد ‪ 15647.05‬درصورتی که بادرنظرداشت ضایعات آن را به تعداد‬

‫‪15648‬پنل در نظر میگیریم‪.‬‬

‫𝑛𝑎𝑃‪5320‬‬ ‫𝑊𝑀‪1.7‬‬
‫=‬
‫𝑥‬ ‫𝑊𝑀‪5‬‬

‫‪1.7MW * X=5230 Pan * 5MW‬‬

‫‪X=15648 Pan‬‬
‫در نتیجه مقدار ضروری پنل ‪ 15648‬میباشد‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫‪ 3.6.1‬انویتور‬
‫وقتی خواســته باشــیم تولید انرژی را افراهش دهیم برعالوه که تعداد پنل ها را اضــاف کردهیم باید‬

‫تعداد انویتور را نیز افراهش دهیم‪.‬‬

‫برای تولید برق خورشیدی ‪ 2mw‬اگربه تعداد ‪ 31‬انویتور الزم بود در این صورت بااستفاده ا زفورمول‬

‫که در پنل استفاده کردیم یرای انویتور نیز تطبیق میکنیم‬

‫𝑣𝑛𝐸 ‪31‬‬ ‫میگاوات‪2‬‬

‫=‬
‫𝑥‬ ‫میگاوات‪5‬‬

‫‪31 Env*5mw = X * 2 mw‬‬

‫‪155 Env*Mw = X * 2 mw‬‬
‫‪X = 78 En‬‬
‫ازرابطه باال تعداد انویتور های الزمه ‪ 5mw‬را دریافت نمودیم که برابر به ‪ 77.5 Env‬اســـت در‬

‫صورتی که ضایعات را در نظر بگیریم ‪ 78 Env‬میشود‪.‬‬

‫در رابطه ایکه باال از روی ‪ 2mw‬درنظر گرفتیم در صورتی که ا زرابطه پنل ‪ 1.7mw‬را ا صل قرار‬

‫دادیم دلیل آن انرژی بادی آســت که به اندازی ‪ 300kw‬ازانرژی بادی تولید میشــود و وقتی دراین‬

‫پروژه خواسته باشیم انویتور افراهش دهیم باید مقدار انرژی تو لید شده از پایه برق تولیدی باد را هم‬

‫در نظر داشته باشیم‪.‬‬

‫‪ 3.6.2‬کنترول چارجر‬
‫کنترول چارجری که دراین پروژه که تولید برق آن به ‪ 2MW‬است‪ 80A .‬استفاده شده برای این که‬

‫مقدار آن را به ‪ 5MW‬افزاهش دهیم نیاز به کنترول چارجری دارد که ظرفیت آن ‪ 200A‬باشد‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫‪ 3.6.3‬باطری‬
‫باطری های که دراین دروژه دو میگاوات استفاده شده ولتاج آن ‪ 12v‬و مقدار جریان آن ‪ 200A‬ودر‬

‫کل به تعداد ‪ 110‬دانه باطری که نوع باطری هم تیزابی اســت درصــورتیکه مقدار آن را به ‪5MW‬‬

‫ارتقاء دهیم نیاز است که تعداد باطری ها را افزاهش دهیم‪.‬‬

‫باطری‪ 110‬میگاوات‪2‬‬
‫=‬
‫میگاوات‪5‬‬ ‫𝑥‬

‫‪2 MW*X=110 BT*5MW‬‬

‫‪2 MW*X=550 BT*MW‬‬
‫‪X=275 BT‬‬

‫دراین صورت از این نتیجه میگیریم که تعداد باطری های استفاده شود ‪ 275‬باطری است‪.‬‬

‫‪ 3.6.4‬ترانسفارمر‬

‫نرانسفارمری مه در پرژه ای مااستفاده شده ‪ 2.5Mw‬استو وبرای این که ‪ 3Mw‬ارتقاء میدهیم باید‬

‫ترانسفارمری استفاده کنیم که مقدار وظرفیت ‪ 5Mw‬را داشته باشد ‪.‬‬

‫پس درنتیجه ترانسفارمری با ظرفیت ‪4Mw‬به پروژهای خود اظافه میکنیم‪..‬‬

‫‪48‬‬
 ‫فصل چهارم‬

‫ارزیابی اقتصادی‬

‫انرژی خورشــیدی یکی از مهمترین انواع انرژی های تجدید پذیر در جهان میباشــد در مورد ارزیابی‬

‫اقت صادی با توجه به اطالعات در د سترگ و با ا ستفاده از تحلیل هزینه ها ‪ ،‬چرخه عمر ‪ ،‬تولید برق با‬

‫روش های مختلف محا سبه میگردد با توجه به ابعاد مختلف انرژی خور شید یا تولید برق از طریق نور‬

‫آفتاب میتوانم به موضوعات زیر اشاره نماییم‪.‬‬

‫‪ 4.1‬سرمایه گذاری برای احداث نیروگاه های برق آفتابی‬

‫انرژی خور شیدی به عنوان انرژی پاک‪ ،‬منح صر به فردترین منبع انرژی تجدید پذیر در طبیعت ا ست‬

‫و احداث نیروگاههای خورشــیدی به جایگزینی انرژی های پاک تجدید پذیر با ســوخت های فســیلی‬

‫منجر میشود که برای ما بسیار مهم است و از آنجا که دارای پیوست زیست محیطی است‪.‬‬

‫طوریکه در بخش های اب تدایی بیان گردید پروژه مورد نظر ما ع بارت از پروژه ‪ 1.7‬میگاوات انرژی‬

‫تجدید پزیر افتابی و بادی بوده که در سب ستی شن افغان ستان بر شنا شرکت‪ ،‬ول سوالی گذره در سال‬

‫‪ 1396‬احداث گردیده است‬

‫طوریکه در بخش های اب تدایی بیان گردید پروژه مورد نظر ما ع بارت از پروژه ‪ 1.7‬میگاوات انرژی‬

‫تجدید پزیر افتابی و بادی بوده که در سب ستی شن افغان ستان بر شنا شرکت‪ ،‬ول سوالی گذره در سال‬

‫‪ 1396‬احداث گردیده است‬

‫‪49‬‬
 ‫شکل (‪ )1-4‬سبستیشن د افغانستان برشنا شرکت‪ ،‬ولسوالی گذره‬

‫افتتاح نخســتین نیروگاه تولید برق خورشــید در والیت هرات در نوع خود ابتکار جدید در افغانســتان‬

‫شمرده می شود‪ .‬موقعیت عالی والیتهای غربی افغانستان از نگاه تابش آفتاب فرصت خوبی را مساعد‬

‫کرده تا با ســرمایه گذاری بیشــتر روی تولید انرژی خورشــیدی‪ ،‬تولید انرژی برق را در داخل افزایش‬

‫دهیم‪.‬‬

‫هزینه این پروژه سه و نیم ملیون دالر بوده که از سوی دولت چاپان پرداخت شده ا ست و کار آن را‬

‫شــرکت کواترو به همکاری موســســه «یو‪.‬آن‪.‬او‪.‬پی‪.‬اگ» به انجام رســانیده اســت‪ .‬این پروژه در ســاحه‬

‫شهرک صنعتی مربوط به ولسوالی گذره والیت هرات را در بر می گیرد‪.‬‬

‫که حدود ‪ 5320‬پنل هر کدام به طول دومتر وعرض یک متر به طور مسلسل نصب شده که توانایی‬

‫تولید برق آن به ‪ 1.7‬میگاوات برق می رسد‪ .‬طوریکه در جول (‪ )4.1‬ذکر گردیده این پروژه شامل‪« :‬‬

‫یک حلقه چاه به عمق ‪ 120‬متر‪ ،‬یک عدد ذخیره به حجم ‪ 10‬متر مکعب ‪ 31 ،‬عدد انورتر‪ ،‬یک پایه‬

‫‪50‬‬
‫تران سفارمر ترکی ‪ 2.5‬میگاوات‪ 2 ،‬پایه سویچ گیر‪ ،‬اتاق کنترول‪،‬باطری ‪12‬ولت ‪ 200‬امپیر به تعداد‬

‫‪ 110‬دانه‪ ،‬و یکدانه کنترول شارژ ‪ 80‬آمپیر اتاق نگهبان ها و دو اتاق ذخیره ای می باشد»‪.‬‬

‫نوعیت‬ ‫تعداد‬ ‫نام وسیله‬ ‫شماره‬

‫‪m*2m1‬‬ ‫‪5320‬‬ ‫پنل خورخورشیدی(سولر)‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 31‬عدد‬ ‫انویتر‬ ‫‪2‬‬

‫ترکی ‪ 2.5‬میگاوات‬ ‫‪ 1‬پایه‬ ‫ترانسفارمر‬ ‫‪3‬‬

‫‪12‬ولت‪ 200 ،‬آمپیر‬ ‫‪ 110‬دانه‬ ‫باطری‬ ‫‪4‬‬

‫متوسط‬ ‫‪ 2‬پایه‬ ‫سویچ گیر‬ ‫‪5‬‬

‫‪ 80‬آمپیری‬ ‫‪ 1‬پایه‬ ‫کنترول شارژر‬ ‫‪6‬‬

‫جدول (‪ )4.1‬وسایل بکار رفته در تولید ‪ 1.7‬میگاوات برق خورشیدی‬

‫هزار خانواده از برق مستفید خواهد شد و دست کم حدود وزارت انرژی و آب گفته که ‪ 100‬کارخانه‬

‫کوچک صــنعتی نیز می توانند از برق تولید شــده نیروی آفتابی بهره مند شــوند‪ .‬والیت هرات شــهر‬

‫صعنتی افغانستان است و در این والیت‪ ،‬صدها کارخانه تولیدی و صنعتی فعالیت دارد‪.‬‬

‫از ســوی دیگر‪ ،‬آن طوری که گزارشهای جهانی نشــان میدهد‪ ،‬در جهان هزاران توربین ســولری در‬

‫حال بهره برداری وجود دارد و ن صب این توربینها رو به گ سترش ا ست و طی دههی گذ شته تولید‬

‫برق خورشیدی در سطح جهان چهار برابر شده است تولید انرژی از منبع خورشید باعث حفظ محیط‬

‫زی ست‪ ،‬تنوّع بخ شیدن به منابع انرژی‪ ،‬رهایی از واب سته گی بیش از حد به واردات گاز و تیل از خارج‬

‫افــغــانســــتــان و تــأمــیــن بــرق مــورد نــیــاز روســــتــاهــای دور افــتــاده‪ ،‬مــنــجــر شــــود‪.‬‬

‫ک شورهای بزرگ اقت صادی جهان نظیر امریکا‪ ،‬آلمان‪ ،‬دنمارک‪ ،‬ا سپانیا‪ ،‬انگل ستان و ب سیاریهای دیگر‬

‫‪51‬‬
‫روی تولید برق از منابع تجدید پذیر تمرکز کردهاند که امروزه ما شـاهد افزایش چشـمگیر فعالیتها و‬

‫بودجهی دولتها و شـــرکتها در امر تحقیق‪ ،‬توســـعه و عرضـــه ســـیســـتمهای انرژیهای تجدید‬

‫پذیرهستیم‪ .‬پس به جاست که دولت افغانستان روی تولید انرژی تجدیدپذیر تمرکز استراتژیک کند و‬

‫با برنامههای مؤثر‪ ،‬فراهم آوری ســـهولتها و ســـرمایه گذاری الزم در بخش ایجاد نیروگاههای تولید‬

‫انرژی برق خور شیدی‪ ،‬بتواند انرژی پاک را به افغان ستان به ارمغان بیاورد‪ .‬این سرمایه گذاری میتواند‬

‫افغانســتان را از ســیســتمهای انرژی ســنتی و کهنه موجود به ســیســتمهای مدرن و پاک مطابق به‬

‫اســتندردهای بینالمللی گذار دهد‪.‬گذشــته از این موارد اگر بخواهیم این مقدار از انرژی تولید شــده‬

‫خورشیدی ( ‪ 1.7‬میگاوات) را بیشتر نماییم یعنی با استفاده ازدستگاه ها و وسایل بیشتر انرژی مورد‬

‫نیاز را به پنج میگاوات ارتقاء دهیم یقینا مصــارف هرچه بیشــتری را در قبال خواهد داشــت(حد اقل‬

‫دوهزار و پنج صد خانواده و تمام فاز های شهرک صنعتی را در طول روز نظر به تابش نور آفتاب برق‬

‫خواهد داد)‪.‬‬

‫اما سوالی که مطرح می شود این ا ست که برای ارتقاء ‪1.7‬میگاوات انرژی به پنج میگاوات چه میزان‬

‫سرمایه مورد نیاز است؟‬

‫طوریکه در گزارش شرکت بر شنا آمده م صارف ایجاد پروژه ‪ 1.7‬میگاوات برق خور شیدی حدود ‪8.2‬‬

‫میلیون دالر آمریکایی میبا شد با در نظر دا شت این معلومات و با ایجاد تنا سب بین م صارف پروژه هذا‬

‫و‪ 5‬میگاوات برق پروژه جدید میتوانیم معلوم نماییم که مصارف پروژه جدید چقدر خواهد بود‪.‬‬

‫𝑊𝑀‪1.7‬‬ ‫𝑛𝑜𝑖𝑙𝑖𝑀‪2.8‬‬
‫𝑊𝑀‪5‬‬ ‫𝑋‬
‫‪2.8 ∗ 5‬‬
‫=𝑋‬ ‫𝑛𝑜𝑖𝑙𝑖𝑀‪= 8.2‬‬
‫‪1.7‬‬
‫طوریکه معلوم گردید حدود ‪ 8.2‬میلیون دالرامریکایی مصارف پروژ پنج میگاوات برق خواهد بود‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫با در نظر دا شت تنا سب فوق میتوانیم تعداد باطری ها ‪ ،‬تران سفارمرها انویتر ها و سویچ گیر ها را در‬

‫پروژه ارتقاء یافته معلوم نماییم ‪.‬‬

‫قیمت فی دانه(افغانی)‬ ‫نوعیت‬ ‫تعداد‬ ‫نام وسیله‬ ‫شماره‬

‫‪13000‬‬ ‫‪m*2m1‬‬ ‫‪15648‬‬ ‫پنل خورشیدی(سولر)‬ ‫‪1‬‬

‫‪5000‬‬ ‫‪ 91‬عدد‬ ‫انویتر‬ ‫‪2‬‬

‫‪(8000‬تــرانســــفــارمــر‪4‬‬ ‫ترکی ‪ 2.5‬میگاوات‬ ‫‪ 3‬پایه‬ ‫ترانسفارمر‬ ‫‪3‬‬

‫کیلوات)‬

‫‪14500‬‬ ‫‪12‬ولت‪ 200 ،‬آمپیر‬ ‫‪ 324‬دانه‬ ‫باطری‬ ‫‪4‬‬

‫‪2500‬‬ ‫متوسط‬ ‫‪ 5‬پایه‬ ‫سویچ گیر‬ ‫‪5‬‬

‫‪1800‬‬ ‫‪ 80‬آمپیری‬ ‫‪ 3‬پایه‬ ‫کنترول شارژر‬ ‫‪6‬‬

‫جدول(‪ )4.2‬وسایل بکار رفته در تولید ‪ 5‬میگاوات برق خورشیدی‬

‫بادزنظرمحا سبات که انجام شد که ‪2.8‬میلیون دالرم صرف اولیه ا ست و وفتی آن را ارتقاء دهیم ‪8.2‬‬

‫میلیون دالر میشود مقدادرتفاوت شان هم ‪ 5.4‬میلیون دالرمیشود‪.‬‬

‫ودرآمد آن قبل ازارتقاء ‪ 7650‬افغانی در روز میشـــود وقتی آن را ارتقاء دهیم درآمد روزانه اش به‬

‫‪ 22500‬افغانی درروز نشان میدهد که تفاوت ‪ 14850‬هزارافغانی رانشان میدهد ‪.‬‬

‫وقتی آن را به نمودارنشان دهیم به شکل ذیل قرارمیگیرد‪.‬‬

‫‪53‬‬
 ‫مصارف فعل‪,‬‬
‫تفاوت مصارف‪,‬‬ ‫‪2800000‬‬
‫‪5400000‬‬

‫مصارف آینده‪,‬‬
‫‪8200000‬‬

‫مصارف فعل‬ ‫مصارف آینده‬ ‫تفاوت مصارف‬

‫نمودارکه فیصدی مصارف رانشان میدهد‬

‫‪54‬‬
 ‫برداشت اولیه‪,‬‬
‫تفاوت برداشت‪,‬‬ ‫‪7650‬‬
‫‪14850‬‬

‫برداشت آینده‪,‬‬
‫‪22500‬‬

‫برداشت اولیه‬ ‫برداشت آینده‬ ‫تفاوت برداشت‬

‫نمودارکه نشان دهنده برداشت است‬

‫سود نیروگاه های برق آفتابی و تاثیر آن در اقتصاد کشور‬

‫ســهم انرژی های تجدید پذیر در ســبد ســوخت جهان هر روز بزرگتر میشــود کشــورهای جهان از‬

‫ســـوختهای فســـیلی و حتی هســـته ای به ســـمت انرژیهای پاک مانند انرژی باد و یا انرژیهای‬

‫‪55‬‬
‫خور شیدی میروند‪ .‬با این حال توجه به م سایل زی ست محیطی و همچنین پایداری انرژیهای تجدید‬

‫پذیر باعث شــده تا در افغانســتان نیز اگرچه دیرتر از کشــورهای توســعه یافته‪ ،‬اســتفاده از انرژیهای‬

‫تجدید پذیر در نیز در حال افزایش است‪.‬‬

‫این در حالی ا ست که تو سعه انرژیهای تجدید پذیر به دلیل ظرفیت باالی انرژیهای ف سیلی نه یک‬

‫کار خوب بلکه ضرورتی اجتناب ناپذیر ا ست که جهان به سمت آن رفته و در افغان ستان نیز چارهای‬

‫جز حرکت به سمت توسعه انرژیهای پاک و تجدید پذیر ندارد‪ .‬بنابراین باید تالش شود تا با توجه به‬

‫موقعیت جغرافیایی کشور و البته تکنولوژیهای روز دنیا بهترین نوع از این انرژیها انتخاب و در کشور‬

‫توسعه داده شود‪،‬کشور ما در مدارهایی نزدیک به استوا قرار دارد و با توجه به حالت اقلیمی اش بخش‬

‫بزرگی از کشور‪ ،‬در روزهای زیادی از سال میتواند گرمای خورشید را در دسترگ داشته باشد‬

‫شکل(‪ )2-4‬بیانگر تابش نور آفتاب در کشور میباشد‬

‫‪56‬‬
‫از همین رو‪ ،‬کشورمان با وجود ‪ 290‬روز آفتابی از مجموع ‪ 365‬روز سال در بیش از دو سوم مساحت‬

‫خود و متوسط تابش نور خورشید ‪ 4.5‬تا ‪ 5.5‬کیلووات ساعت بر متر مربع در روز‪ ،‬یکی از ک شورهای‬

‫با پتانسیل باال در زمینه انرژی خورشیدی است‪.‬‬

‫با این حال این انرژی ســـهم کوچکی در تامین برق مورد نیاز کشـــور دارا اســـت و برخی گران بودن‬

‫تجهیزات اولیه برای احداث نیروگاههای خورشیدی را دلیل این امر میدانند با در نظر داشت موضوعات‬

‫ذکر شده میتوانیم بیان داریم که با پنج میگاوات برق تولید شده هذا در طول روزالی غروب خورشید‬

‫شـــهرک های صـــنعی و حدود دو نیم الی ســـه هزار خانواده را مســـتفید میگرداند که از نگاه‬

‫اجتماعی‪،‬اقتصـــادی وزراعتی به مرور زمان بتوانم خود را تمویل نماییم زیرا هزینه اســـتفاده از برق‬

‫شهری برای شرکت های صنعتی و دهقانان هزینه هنگفتی را به همراه دارد بناأ اگر از انرژی های قابل‬

‫تجدید استاده صورت گیرد هزینه ها کمتر شده و صنعت کار یا دهقانان میتوانند هزینه برق شهری را‬

‫که قبال با مشکالت پرداخت مینمودند در مسیر هر چه بیشتر صنعت یا دهقانی بکار ببرند تا کاالهای‬

‫مورد نیاز بیشتری برای جامعه خود تولید و پروسس نمایند‪.‬‬

‫‪57‬‬
 ‫شکل (‪ )3-4‬نیروگاه برگ برق آفتابی در چین‬

‫میتوان گفت که سود دهی انرژی خورشیدی در زراعت این است که میتوان برای تولید حرارت و برق‬

‫استفاده کرد؛ بنابر این در هر کاربردی اعم از زاعت یا غیر آن که به برق یا حرارت نیاز باشد‪ ،‬می توان‬

‫از انرژی خورشــیدی بهره گرفت‪ .‬برای نمونه از کاربردهای حرارتی در زراعت گرم کردن آب مصــرفی‬

‫بخش های زراعتی و خشک کن های محصوالت زراعتی است‪.‬‬

‫برخی کاربردها مانند ســـرمایش خورشـــیدی برای نتیجه مورد نیاز یا نگهداری اقالم زراعتی و آب‬

‫شیرین کن خور شیدی به هر دو طریق یعنی هم با ا ستفاده از برق و هم حرارت خور شیدی قابل اجرا‬

‫هستند‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫شکل (‪ )4-4‬نیروگاه برق آفتابی در قندهار‬

‫باید خاطر نشان ساخت که شناخت فناوری های استفاده از انرژی خورشیدی می تواند منجر به بسط‬

‫و گســترش اســتفاده از این نوع انرژی شــود‪ .‬برای صــیانت از منابع ملی و جلوگیری از آلودگی های‬

‫زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی‪ ،‬بسیاری کشورهای جهان برنامه های بسیار جدی برای‬

‫حمایت از تولید کنندگان و کاربران انرژی های تجدیدپذیر دارند‪ .‬باید مشخص شود کدامی ک از انواع‬

‫انرژی های تجدیدپذیر برای کشاورزی کدام منطقه از کشور و برای چه نوع کاربردی مناسب است‪.‬‬

‫اقدامات که برای زیرســازی و بهره گیری از انرژی خورشــیدی در صــنعت زراعت بکار روند عبارت از‬

‫برنامه ریزی برای کاهش مصــرف انرژی و آب در زراعتی در کنار پرداختن به انرژی خورشــیدی‪ ،‬لزوم‬

‫تدوین نق شه راه ا ستفاده از انرژی خور شیدی در بخش های مختلف؛ از جمله زراعتی‪ ،‬ایجاد هم سویی‬

‫بین وزارتخانه ها و ســـازمان های مســـاول برای ایجاد هم افزایی و جلوگیری از کارهای موازی و بی‬

‫‪59‬‬
‫نتیجه‪ ،‬شفاف تر کردن پروژه هایی از قبیل طرح برق دار کردن چاه های آب زراعتی و ‪ ...‬برای استفاده‬

‫عموم‪ ،‬آموزش و آگاه سازی کاربردی از جمله اقداماتی است که دولت می تواند انجام دهد‪.‬‬

‫نمیتوان انکار کرد که خورشید یکی از فراوانترین منابع انرژی را ارائه میدهد‪ .‬برآوردها نشان میدهد‬

‫که زمین حدود ‪ 120‬هزار تراوات انرژی از تابش خورشــیدی دریافت میکند که این میزان ‪ 20‬هزار‬

‫برابر بیشتر از آنچه جهان واقعاً نیاز دارد‪ ،‬است‪.‬‬

‫اگر ما بتوانیم از این انرژی به نحو احســن اســتفاده کنیم‪ ،‬دیگر نیازی نیســت نگران به اتمام رســیدن‬

‫و گاز طبیعی باشـــیم‪ .‬روشهای بســـیاری وجود دارد که طی آن از انرژی‬ ‫ذخایر نفت‪ ،‬زغال ســـن‬

‫خور شیدی به عنوان منبع تجدیدپذیر برای ت صفیه انرژی و انتقال به یک اقت صاد کم کربن‪ ،‬به عنوان‬

‫منبع تجدیدپذیر اســتفاده میشــود‪ .‬با این حال برخی از افراد در مورد اســتفاده از انرژی خورشــیدی‬

‫نگران هستند‪.‬‬

‫‪ 4.2.1‬منبع انرژی پاک‬

‫انرژی خورشــیدی یک منبع انرژی پاک به شــمار میرود که محیط زیســت را آلوده نمیکند‪ .‬این یک‬

‫منبع انرژی تجدیدپذیر ا ست و میتوان روزانه به طور م ستقیم از خور شید ا ستفاده کرد‪ .‬از این رو تا‬

‫زمانی که خورشــید وجود دارد هیچگونه جای نگرانی نیســت‪ .‬به گفته دانشــمندان پدیده فروپاشــی‬

‫خورشید حداقل تا ‪ ۵‬میلیارد سال آینده رخ نخواهد داد بنابراین ما زمان کافی برای بهره برداری داریم‬

‫و با اطمینان میتوانیم از انرژی خورشیدی استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪ 4.2.2‬کاهش اثرات تغییر آب و هوا‬

‫استفاده از انرژی خورشیدی تاثیر مستقیمی در کاهش ردپای کربن در کره زمین دارد‪ .‬برآوردها نشان‬

‫میدهد که انرژی خورشیدی به کاهش خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی در آینده‪ ،‬با صرفهجویی‬

‫‪ ۲۵۹‬میلیارد دالری در سطح جهان کمک خواهد کرد‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫‪ 4.2.3‬انگیزه از سوی دولتها‬
‫بیشــتر دولتها از افرادی که پنلهای خورشــیدی را در خانههای خود نصــب میکنند‪ ،‬حمایت مالی‬

‫میکنند‪ .‬تخفیفهای دولتی زیادی وجود دارد که میتوانید با ا ستفاده از انرژی خور شیدی از بی شتر‬

‫انرژی مورد نیاز خود برای استفاده روزمره استفاده کنید‪.‬‬

‫شکل (‪)4.5‬نیروگاه تولید برق خورشیدی در یکی از کشور های پیشرفته‬

‫‪ 4.2.4‬کاهش صورتحسابهای برق‬

‫در صورت ا ضافه کردن برق منظم با انرژی خور شیدی‪ ،‬صورتح ساب برق شما نیز میتواند به طرز‬

‫چشـــمگیری کاهش پیدا کند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬با افزایش پیشـــرفت در توســـعه فناوریهای پنل های‬

‫خور شیدی امکان ا شتراک انرژی ا ضافی با هم سایگان نیز وجود دارد‪ .‬در عوض‪ ،‬مبل آن را پرداخت‬

‫میکنید یا در صورتحساب بعدی خود تخفیف میگیرید‪.‬‬

‫‪ 4.2.5‬هزینه کم‬
‫عالوه بر نکات ذکر شده‪ ،‬هزینه نگهداری یک صفحه خور شیدی ب سیار ناچیز ا ست‪ .‬بنابراین پس از‬

‫ن صب آن در خانه‪ ،‬ب سته به کیفیت میتوانید ‪ 10‬الی ‪ 20‬سال از آن ا ستفاده کنید‪ .‬تولیدکنندگان‬

‫‪61‬‬
‫پنلهای خورشـــیدی نیز ضـــمانتهای ماندگاری را بر روی این پنلها میگذارند تا در صـــورت بروز‬

‫مشکل با آنها تماگ برقرار کنید‪ .‬همچنین این پنلها باید سالی چند بار تمیز شوند بنابراین میتوانید‬

‫خودتان این کار را انجام دهید یا با یک شرکت نظافت تماگ گرفته تا افرادی بیایند و این کار را برای‬

‫شما انجام دهند‬

‫‪4.3‬اصول مراقبت و نگهداری از پنل های خورشیدی چگونه است؟‬

‫پنل های سولر باید با توجه به شرایط جغرافیایی محل قرارگیری پنل باید طی مدت م شخ صی‬

‫ش ست و شو شوند تا از بروز آ سیب به پنل خور شیدی و کاهش طول عمر و راندمان د ستگاه‬

‫جلوگیری شود ‪.‬زمان شست شو و گرد و غبار زدایی و از پنل های سولر با توجه به آلودگی هوا و‬

‫وجود ذرات معلق هوا مانند شن و سایر ذرات معلق با توجه به نظر کارشناسی متغیر می با شد ‪.‬در‬

‫ک شور های اروپایی با توجه به هوای ن سبتا عالی‪ ،‬مراقبت های دوره ای از پنل های خور شیدی به‬

‫صورت هفتگی و یا حتی ‪ 2‬ماه یک بار نیز انجام می شود ‪.‬اما در ک شور هایی مانند عرب ستان که‬

‫دارای شن زار ها و بیابان های فراوان می باشند‪ ،‬مراقبت های دوره ای از صفحات خورشیدی حتی‬

‫روزانه نیز انجام می شود ‪ .‬شست و شوی پنل ها خورشیدی به دو صورت دستی و ماشینی انجام‬

‫می گیرد‪.‬‬

‫‪4.4‬عمر یک پنل خورشیدی چقدر است؟‬

‫یک پنل خور شیدی در صورت مراقبت های دوره ای مرتب در حدود ‪ 30‬سال عمر میکند که‬

‫پانزده سال اول عمر مفید دستگاه تلقی می شود و در ‪ ۵‬سال اول عمر پنل خورشیدی‪ ،‬همه هزینه‬

‫های ساخت تولید را با عملکرد خود صفر می کند و باقی ‪ 25‬سال عمر دستگاه سودآوری خواهد‬

‫بود‬

‫‪62‬‬
 ‫فصل پنجم‬

‫نتیجه گیری‬

‫‪63‬‬
‫انرژی خورشیدی بهترین منبع انرژی تجدیدپذیر در جهان است و منبع اصلی تمامی انرژیهای موجود‬

‫در زمین است‪ .‬انرژی خورشیدی به صورت مستقیم و غیرمستقیم میتواند به اشکال دیگرانرژی تبدیل‬

‫گردد‪ .‬در چند ساله اخیر روی آوری و دست یابی به تکنولوژی های پیشرفته‪ ،‬به کارگیری و استفاده‬

‫از انرژی ها ی پاک و سی ستم های تجدیدپذیر در تامین انرژی مورد نیاز ب شر ر شد قابل مالحظه ای‬

‫دا شته ا ست‪ .‬در این میان ا ستفاده از انرژی خور شیدی‪،‬باتوجه به سهولت در د ستر سی و کاربرد در‬

‫موقعیت مناسبی قرار دارد‪.‬‬

‫‪64‬‬
‫خورشید بزرگترین منبع تامین کننده انرژی کره زمین می باشد که انرژی صادره از آن به صورت های‬

‫مختلف در جهت تامین انرژی مورد نیاز اعم از سوخت های ف سیلی و غیرف سیلی مورد ا ستفاده قرار‬

‫می گیرد‪ .‬انرژی تاب شی خور شید در سی ستم های برق خور شیدی (فتوولتاییک)‪ ،‬به طور م ستقیم و‬

‫بدون نیاز به فرآیندهای واسطه به انرژی الکتریکی تبدیل می شود‪ .‬لذا سهولت در دسترسی به انرژی‬

‫الکتریکی حا صل از برق خور شیدی کاربرد آن را به مراتب باالتر از حامل های انرژی های تجدیدپذیر‬

‫قرار می دهد‪ .‬از طرفی امروزه کمبود سوخت های فسیلی‬

‫شکل ‪ 5.1‬نیروگاه خورشیدی‬

‫و آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف آن‪ ،‬یکی از بزرگترین معضالت جوامع بشری می باشد؛‬

‫لذا اهمیت استفاده از انرژی پاک خورشیدی هر روز بیشتر از دیروز احساگ می شود‪.‬‬

‫در این تحقیق در ابتدا تحقیقات گسترده در مورد انرژی خورشیدی ‪ ،‬ارتقاء انرژی خورشیدی‪ ،‬پتانسیل‬

‫انرژی خورشــیدی در کشــور‪ ،‬بهره گیری از انرژی خورشــیدی در در بخش های زراعتی و صــنعتی‬

‫پرداخته شده ا ست که نتیجه گیری حا صل از این مطالب این ا ست که بی تردید یکی از مهمترین‬

‫‪65‬‬
‫سیستم های کشورهای پیشرفته در کاهش مصرف انرژی های ناپاک‪ ،‬گسترش تکنولوژی هایی است‬

‫که از منابع تجدیدپذیر و نامحدود انرژی استفاده می کنند‪ .‬این موضوع تاثیر فراوانی را هم بر اقتصاد‬

‫و هم بر محیط زیســت در پی خواهد داشــت‪ .‬بدین معنی که با اســتفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی از‬

‫پایان منابع فسیلی جلوگیری شده و مضرات زیست محیطی آن ها نیز ایجاد نخواهد شد‪.‬‬

‫منابع‬

‫‪ -1‬خلیلی‪ ،‬نادر‪ .‬کتاب (تنها دویدن)‬

‫‪ -2‬کتاب (چگونه دنیا را تغیر دهیم‬

‫‪ -3‬مومنی‪ ،‬حسن‪ .‬مقاله (سیاست بهره گیری از انرژی تابش خورشیدی)‬

‫‪ -4‬عارفیان‪ ،‬محمد رضــا‪ .‬مقاله (بررســی نقش انرژی تجدید پذیر‪ ،‬انرژی تجدید ناپذیر و رشــد‬

‫اقتصادی)‬

‫‪ -5‬خوشنودی‪ ،‬مرتضی‪ .‬بررسی اثر مصرف انرژی تجدید پذیر بر توسعه پایدار کشور‬

‫‪Solar Enargy Engenring -6‬‬

‫‪Solar Enargy -7‬‬

‫‪66‬‬