ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ.

ΕΤΟΥΣ 2012-2013

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ / Γ’ ΓΕΛ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03-01-2022

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι
Ένας ομοιόμορφος κόσμος με … απώλεια ατομικότητας!
Netflix, selfie, instagram stories, διαδικτυακά «challenges», τάσεις της μόδας και άλλα
εκατοντάδες παραδείγματα είναι αυτά που καθιστούν φανερό το φαινόμενο της μαζοποίησης.
Βάσει αυτού τα άτομα συμμορφώνονται υπό την μορφή «αγέλης», αποκτούν ξένους, προς τους
ίδιους, τύπους συμπεριφορών που προστάζει μια ομάδα, με τελικό στόχο την εξομοίωση και
αποδοχή του από το κοινωνικό σύνολο. Ουσιαστικά, αποτελεί έναν μηχανισμό, με τον οποίο το
κάθε άτομο προσαρμόζει τη στάση του αναλόγως των συνθηκών, και συμβιβάζεται με κυρίαρχες
απόψεις τρίτων για να αποτελέσει μέρος της ζωής της εκάστοτε κοινωνικής ομάδας, κι ας έρχεται
σε αντίθεση με τη συνείδηση του. Έχει να κάνει κυρίως με την ανάγκη των ανθρώπων να
διατηρούν μια συνοχή και μια δέσμια σχέση με την κοινωνία για να είναι μέλη της, εις βάρος όμως
των ιδίων.
Οι μαζοποιημένες συμπεριφορές αμαυρώνουν την ατομική ελευθερία και αξιοπρέπεια,
αδρανούν την κρίση και τη βούληση των ανθρώπων, επειδή σταδιακά χάνεται η δημιουργικότητα
και η πρωτοβουλία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παθητικοποίηση των ατόμων και την
αλλοτρίωση της προσωπικότητας. Η κοινή συνισταμένη των πραγμάτων, έχει να κάνει με την
σύζευξη δυο παραγόντων : τη «μίμηση» και τον «φόβο». Πιο συγκεκριμένα, ο φόβος για αποδοχή
του ατόμου από την κοινωνία, δημιουργεί συμπεριφορές μίμησης και υιοθέτησης ξένων προτύπων.
Κι αυτός ακριβώς πιστεύω ότι είναι ο μηχανισμός της μαζοποίησης.
Ξεκίνησα επίτηδες στην αρχή με την αναφορά μου στο Netflix, καθώς αποτελεί το
χαρακτηριστικότερο και πλέον πρόσφατο παράδειγμα μαζοποίησης. Εδώ ακριβώς πρέπει να
σταθούμε, στο ότι δηλαδή ξαφνικά το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι έχουν αποκτήσει
συνδρομή στην εταιρία για προβολές ταινιών και σειρών. Με μια φράση ο λόγος συνοψίζεται: «Για
να είμαστε αρεστοί στο σύνολο, χρειάζεται να έχουμε τα ίδια πρότυπα με τους υπόλοιπους, τη
μάζα». Επιπλέον, και στο Instagram ο τρόπος με τον οποίο μιμούμαστε αρκετές τάσεις και
συμπεριφορές, προβάλλοντας τη ζωή και την καθημερινότητά μας (πχ. Story, post) συνιστούν κι
αυτά υποταγή στο «τέρας της μαζοποίησης». Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι ο εγκλωβισμός αυτός σε
διάφορα πρότυπα και τύπους, δεν είναι ιδανικός για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης
προσωπικότητας. Το ατομικό συμφέρον, η παιδεία μας, το πολιτιστικό και πνευματικό μας επίπεδο,
μεταβάλλονται και προσαρμόζονται στον βωμό των επιθυμιών και προτύπων των μαζών.
Τα ερωτήματα που προκύπτουν από όλον αυτόν τον «μηχανισμό της μαζοποίησης» είναι
πολλά. Γιατί να λειτουργούμε βάσει πλειοψηφικών αντιλήψεων; Γιατί να μην αναδείξουμε την
ατομικότητά μας και την προσωπική μας κοσμοθεωρία; Γιατί να φοβόμαστε την κοινή γνώμη;
Πρέπει να πάψουμε να είμαστε «ρομπότ» για τις επιθυμίες και τα πρότυπα της αγέλης. Ας μην
κάνουμε ό,τι κάνουν άλλοι, επειδή το προστάζει ο κομφορμιστικός μηχανισμός. Να στηρίξουμε τα
προσωπικά μας πιστεύω, να έχουμε ως πρότυπο τη δική μας προσωπικότητα. Εν τέλει, να ζήσουμε
για εμάς!
Μ. Σαββάκης: άρθρο αναρτημένο στο διαδίκτυο, 07-05-2019

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 1 από 5

 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ
Μαζοποίηση
Αν βρεθεί κανείς σε έναν κεντρικό δρόμο κάποιας μεγάλης πόλης του πλανήτη ως
εξωτερικός παρατηρητής, αυτό που θα δει θα είναι παθητικοποιημένους πολίτες να βαδίζουν με
γοργό βήμα, οι οποίοι ντύνονται, σκέφτονται -αν πράγματι σκέφτονται-, διασκεδάζουν και
δραστηριοποιούνται με παρόμοιο τρόπο. Οι περισσότεροι από εμάς ακούμε τη λεγόμενη εμπορική
μουσική η οποία έχει ελάχιστη πνευματική αξία να προσφέρει στον άνθρωπο, αγοράζουμε κάποια
ρούχα μόνο και μόνο για να είμαστε «μέσα στη μόδα» ακόμη κι αν αυτό που φοράμε δε μας αρέσει
πραγματικά, ειδωλοποιούμε έναν «καλλιτέχνη» και τον ακολουθούμε μαζί με τις υπόλοιπες
στρατιές θαυμαστών του νιώθοντας ότι ανήκουμε κάπου, κατακρίνουμε το καθετί διαφορετικό και
προσπαθούμε να το εξαλείψουμε κάνοντάς το όμοιο με εμάς ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται την
υποβάθμιση του, τρέχουμε σαν τους αμνούς να παρακολουθήσουμε τη νέα ταινία κάποιου γνωστού
sequel, γιατί αλλιώς θα είμαστε εκτός επικαιρότητας και δε θα έχουμε τί να συζητήσουμε με τον
κοινωνικό μας περίγυρο. Διστάζουμε να πούμε ελεύθερα τη γνώμη μας, φοβούμενοι ότι θα
κατακριθούμε, σιωπούμε θέλοντας να είμαστε αρεστοί, αποδεχόμενοι τις απόψεις της πλειοψηφίας,
και σε αυτόν ακριβώς το βαθμό χάνουμε την προσωπικότητά μας, επιθυμώντας να ταυτισθούμε με
ένα σύνολο. Ουσιαστικά αρνούμαστε τη διαφορετικότητά μας, που είναι το ομορφότερο
χαρακτηριστικό του ανθρώπινου γένους.
Ο τρόπος σκέψης της λαϊκής μάζας κατευθύνεται μέρα με τη μέρα με κύριο στόχο να
αλωθεί κάθε ισχυρή, ελεύθερη και δημοκρατική συνείδηση, να καταρρεύσει κάθε
διαφοροποιημένος στοχασμός, να εξαντληθεί κάθε ψυχική και πνευματική δύναμη - φυλετική
ποιοτική ένδειξη και τελικά αυτή η ακαθόριστη εθνικά και πολιτισμικά μάζα να ποδηγετηθεί χωρίς
αντιστάσεις. Υλοποιούνται σταδιακά οι προδιαγραφές της παγκοσμιοποίησης, με την καθιέρωση
πρώτα της μη-σκέψης -που προκύπτει από την εθνικά ακαθόριστη τέχνη κι ιδεολογία που
εφαρμόζεται στους λαούς- κι έπειτα με την καθιέρωση της μη-κριτικής σκέψης -ως αποτέλεσμα της
αποχαυνωτικής παιδείας που δημιουργεί σύγχυση στους νέους κι έλλειψη αξιών. Τα θύματα της
μαζοποίησης χάνουν την προσωπικότητά τους γίνονται άβουλοι αποδέκτες μηνυμάτων και
ευάλωτοι στο να παρασυρθούν και να γίνουν φορείς ολοκληρωτικών αντιλήψεων. Σε ευρύτερο
βαθμό παρατηρείται ότι ο κάθε λαός ολοένα απομακρύνεται από τον πολιτισμό του, το σύνολο των
παραδόσεων, της ιστορίας και των αξιών του.
Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα της αφύπνισης. Ήρθε η ώρα να αντιληφθούμε επιτέλους ότι έχουμε
δικαίωμα στη διαφορετικότητα, στο να αποδεχόμαστε -μα κυρίως στο να αρνούμαστε-, ότι έχουμε
δικαίωμα στο να εκφράζουμε τα συναισθήματα και τις απόψεις μας, ότι δεν είμαστε μηχανές για να
είμαστε όλοι ίδιοι, ότι ο κάθε άνθρωπος είναι από τη φύση του ξεχωριστός, και, παρά τα λάθη και
τις ατέλειες του, είναι ανεκτίμητος.
Ιωάννα Αλεξοπούλου Δουκουμέ :άρθρο αναρτημένο στο διαδίκτυο, 29-10-2012

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 2 από 5

 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

Χρόνης Μίσσιος, Χαμογέλα, ρε... τι σου ζητάνε;

Ο συγγραφέας υπήρξε αντιστασιακός. Το 1947 συλλαμβάνεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο.

Έζησε εννιά μήνες περιμένοντας κάθε πρωί να τον εκτελέσουν και γλίτωσε τον θάνατο χάρη σ’ ένα τυχαίο
γεγονός. Έκτοτε, μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (αμνηστία του Παπαδόπουλου) περνάει το μεγαλύτερο
μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες, ως πολιτικός κρατούμενος. Εκεί μαθαίνει ανάγνωση και γραφή.

Η ζωή μας μια φορά μάς δίνεται. Άπαξ, που λένε. Σαν μια μοναδική ευκαιρία. Τουλάχιστον,
μ' αυτήν την αυτόνομη μορφή της, δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξουμε ποτέ. Και μεις τί την κάνουμε,
ρε; Αντί να τη ζήσουμε; Τί την κάνουμε; Την σέρνουμε από δω και από κει δολοφονώντας την...
Οργανωμένη κοινωνία, οργανωμένες ανθρώπινες σχέσεις.
Μα αφού είναι οργανωμένες, πώς είναι σχέσεις;
Σχέση σημαίνει συνάντηση, σημαίνει έκπληξη, σημαίνει γέννα συναισθήματος.
Πώς να οργανώσεις τα συναισθήματα;
Έτσι, μ' αυτήν την κωλοεφεύρεση που τη λένε ρολόι, σπρώχνουμε τις ώρες και τις μέρες μας,
σα να είναι βάρος. Και μάς είναι βάρος. Γιατί δε ζούμε... κατάλαβες;
Όλο κοιτάμε το ρολόι! Να φύγει κι αυτή η ώρα, να φύγει κι αυτή η μέρα, να έρθει το αύριο,
και πάλι φτου κι απ' την αρχή.
Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που θα τις θάβουμε μέσα μας,
μέσα στις σπηλιές του είναι μας, στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις
μπαζώνουμε με όλων των ειδών τις βλακείες και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν «αξίες», σαν
«ανάγκες», σαν «ηθική», σαν «πολιτισμό».
Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών.
Αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να
κουβεντιάσουμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να παίξουμε και να
χαρούμε μεταξύ μας, να απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του
πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και το διπλανό μας...
Όλα, όλα τα αφήνουμε για το αύριο που δε θα ‘ρθει ποτέ… Αφού ανατέλλει, δύει ο ήλιος και
δεν πάμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στο θάνατο, και εμείς οι ηλίθιοι, αντί να κλαίμε το δειλινό που
χάθηκε άλλη μια μέρα απ’ τη ζωή μας, χαιρόμαστε
Όλα, όλα Σαλονικιέ, τ’ αφήσαμε, γι’ αυτό το αύριο, που δεν θα 'ρθει ποτέ...”
Χρόνης Μίσσιος, Χαμογέλα, ρε... τι σου ζητάνε; Αθήνα: Εκδόσεις Γράμματα, 1988

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 3 από 5

 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Να αποδώσετε συνοπτικά τις επιπτώσεις της μαζοποίησης στην προσωπικότητα του ατόμου
σύμφωνα με τον αρθρογράφο στο Κείμενο Ι (60-70 λέξεις).
(Μονάδες 15)

ΘΕΜΑ Β
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση το κείμενο Ι και ΙΙ, τις παρακάτω προτάσεις,
γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή
Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα.

Κείμενο Ι
α. Η ανάγκη των ανθρώπων να διατηρούν την κοινωνική συνοχή, τους καθιστά επιρρεπείς στη
μαζοποίηση.
β. Η παθητικοποίηση των ατόμων και η αλλοτρίωση της προσωπικότητας τους αποτελούν τις κύριες
αιτίες της μαζοποίησης.
γ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα σύγχρονου κομφορμισμού αποτελούν το Netflix και το Instagram.

Κείμενο ΙΙ
δ. Η αποχαυνωτική παιδεία που δημιουργεί σύγχυση στους νέους κι έλλειψη αξιών τους
απομακρύνει από τον πολιτισμό και την παράδοση.
ε. Η μαζοποίηση ισχυροποιεί τη δημοκρατική συνείδηση καθώς επιτρέπει την αποδοχή των απόψεων
της πλειοψηφίας .
(Μονάδες 10)

Β2. Να συγκρίνετε τις απόψεις των αρθρογράφων του Κειμένου Ι και Κειμένου ΙΙ σχετικά με τα
αίτια του κοινωνικού φαινομένου της μαζοποίησης και να τις παρουσιάσετε σε μια παράγραφο 70-80
λέξεων. Η απάντηση σας να στηριχθεί και με κειμενικές αναφορές.

(Μονάδες 15)

Β3. α) Ο συντάκτης στα παρακάτω αποσπάσματα εκφράζει:

α) υποχρέωση, β) ευχή, γ) πρόθεση ή δ) επιθυμία; Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας λαμβάνοντας
υπόψιν σε κάθε απόσπασμα τις γλωσσικές του επιλογές.
 «Εδώ ακριβώς πρέπει να σταθούμε» (παράγραφος 3η, Κείμενο Ι)
 «…με κύριο στόχο να αλωθεί κάθε ισχυρή, ελεύθερη και δημοκρατική συνείδηση»
(παράγραφος 2η, Κείμενο ΙΙ)
(Μονάδες 8)

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 4 από 5

 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013

β) «Διστάζουμε να πούμε ελεύθερα την γνώμη μας, φοβούμενοι ότι θα κατακριθούμε, σιωπούμε
θέλοντας να είμαστε αρεστοί, αποδεχόμενοι τις απόψεις της πλειοψηφίας, και σε αυτόν ακριβώς το
βαθμό χάνουμε την προσωπικότητά μας, επιθυμώντας να ταυτισθούμε με ένα σύνολο.»
Η αρθρογράφος στο παραπάνω απόσπασμα της πρώτης παραγράφου του Κειμένου ΙΙ χρησιμοποιεί
εκτενώς α΄ ρηματικό πρόσωπο. Πού αποσκοπεί με τη συγκεκριμένη επιλογή της και πώς
επηρεάζεται από αυτή το ύφος του αποσπάσματος; Ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν στο παραπάνω
απόσπασμα, ώστε το ύφος να γίνει τυπικό και επίσημο;
(Μονάδες 7)

ΘΕΜΑ Γ
Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το βασικό θέμα του Κειμένου ΙΙΙ; Να γράψετε το ερμηνευτικό σας
σχόλιο, τεκμηριώνοντάς το με τουλάχιστον τρεις (3) διαφορετικούς κειμενικούς δείκτες. (150-200
λέξεις). Ποιες είναι οι δικές σας προτεραιότητες στη ζωή;

(Μονάδες 15)

ΘΕΜΑ Δ
Αξιοποιώντας δημιουργικά τα Κείμενα Ι και ΙΙ, να γράψεις ένα δικό σου κείμενο (350-400 λέξεις), το
οποίο θα αναρτηθεί στο προσωπικό σου ιστολόγιο, απαντώντας στα παρακάτω δύο ερωτήματα:
α) Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στη συνειδητή υιοθέτηση των χαρακτηριστικών της μάζας και την
απώλεια της ατομικότητας του ανθρώπου;
β) Με ποια ηθικά εφόδια και ποιες αξίες πιστεύεις ότι θα μπορέσεις να προστατευθείς από την
ισοπεδωτική δύναμη της μάζας;
(Μονάδες 30)

Φροντιστήρια Εν-τάξη Σελίδα 5 από 5