Volume 13, Issue 17
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
SPECIAL
MIHO GJINI Kujtime ARTISTË QË NUK VDESIN ME KOHËN E TYRE!
POINTS OF MIHO GJINI
INTEREST: Kujtime
ARTISTË QË NUK VDESIN
 Remember the Artist ME KOHËN E TYRE!
in 2022 Pas mënxyrave të mëdha që shfaqen në
natyrë dhe në jetën e njerërëzve, me dallgë e
 No Sided articles cuname, me tërmete, pandemira shfarosëse
dhe të problemeve të vetë jetës, që nuk
and no restriction ndalin asnjëherë, thonë se vjen edhe qetësia,
for our members, dita me diell, për të marrë frrymë më lirisht,
our guest and our për të punuar, medituar, krijuar, shkruar,
dëfryer sado pak e të tjera si këto "shtigje"
friends. për të gjallët!
Dhe kështu rastisi që,duke nxituar të siste-
 Latest needs for our mojë qetësisht, nëpër albumë fotografi të
arshivës personale, të grumbulluara gjatë
community and the periudhës së errët të diktaturës, atëhere kur
latest resolutions shtrëngesa ndaj artistëve ishte më e madhe,
duke i quajtur "Leva të Partisë", lindën, u
 Our Free Voice ritën e krijuan edhe disa artistë të mëdhenjë
që, jo vetëm ndritën po e tejkaluan kohën e
through our words. tyre,shtrëngesën dhe gjithë epokën më të
errët të historis tonë. Dhe, do të ndalesha i
pikëlluar në këta tre artistë që nuk janë më,
që i njihni e i shihni së bashku në të tria fotot
që kam përpara. Me Mihal Popin, Sandër
I N S I D E T H I S Prosin e Nikolin Xhojën. Artistë të Popullit
I S S U E : që të tre.Fotografitë janë të vitit 1976, tre
vite para se Artisti i Popullit Mihal Popi, do
Faqe
Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit, si faza e tretë e operacionit ushtarak (një
Artistet 1
Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit, si
faza e tretë e operacionit ushtarak (një çelës
Faqe ua ka dhënë Tirana)
Pushtimi 1 Nga Shaban Murati
Ndryshe nga politikanët, gazetarët dhe diplo-
matët, të cilët i lejojnë vetes bllofin në
qendrimet publike për shkak të profesionit,
Faqe gjeneralët e ushtrisë nuk mund t’ia lejojnë
Andi 5-7 vetes këtë luks dhe flasin gjithmonë për atë, që
9, 12 u është ngarkuar nga udhëheqja politike.
Ndaj duket e habitëshme se si në disa qarqe
Faqe politike dhe diplomatike europiane vazhdojnë
debatin nëse përfaqëson vijën zyrtare të Krem-
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
linit deklarata bombë e gjeneralit rus Rustam
Minekajev, i cili në datën 22 prill parashtroi në
10-14 një mbledhje pune detyrat e fazës së dytë të
“operacionit ushtarak” rus në Ukrainë, siç e ka
emërtuar Moska agresionin e saj të tanishëm
Declasified, Agim në shtetin fqinj të një race, gjuhe dhe feje.
Hamiti, Janulla
Agjencia zyrtare ruse e lajmeve “TASS”,
rrapi njoftonte në 22 prill se gjenerali Minekajev,
zëvendëskomandant i distriktit qendror ushta-
rak të Rusisë, bëri të ditur se “një nga detyrat e
Adresa Faqe fazës së dytë të operacionit ushtarak rus në
Ukrainë është vendosja e kontrollit të plotë në
Anetaresimi 34 Donbas dhe në Jugun e Ukrainës, dhe krijimi i
një korridori tokësor në Krime dhe gjithashtu i
një dalje në Transnistria”. Faza e dytë e
ndërhyrjes ushtarake ruse me këto detyra nisi
në 20 prill.
L I F E ” J E T
të vdiste në mjerimin më të madh, në një
apartament të vjetër të Pazarit të Ri, i
rrethuar nga fëmijët e tij të shumtë, në një
krevat të vjetër druri. Sander Prosi do të
hidhej nga kati i dytë a i tretë i Hotel
"Vollgës " në Durrës, gjatë kohës së
xhirimeve të njerit prej 14 filmave që
kërkoheshin me ngulm e pa asnjë
shpërblim për"edukimin komunist të
masave", ndërkohë që e kishin bërë me
fiksacione, organet e partisë, si kishin
gjetur edhe tek ai një "kleçkë në biografi".
Ndërsa Ni-
Artistet
kolin Xhoja, aktori brilant me origjine
italiane, ish partizani i luftës NÇL, artisti
April 25, 2022
A E R E
që mbeti së fundi në vetmin e tij,nga helmi i
syrgjynosjes politike të të birit, jo vetëm së
gjalli po edhe të vdekur,duke mos e qasur
partiakët as në fuajen e teatrit arkivolin e tij,
për t'i dhënë nderimet e fundit!... Paradokse të
kohës, për të tre këta artistë të mëdhenjë, që
meritojnë të jenë me domosdo"NDERI I
KOMBIT", nga të parët,të kenë emrat e
shënuara nëpër teatro, bulevarde, rrugë e
lulishte.
Ata e të tjerë si këta, duhen respektuar e
nderuar nga vetë teatri e pastaj nga shoqëria
e shteti. Nuk më tha askush që të shkruaj një
libër për njerin nga themeluesit e Teatrit
Popullor, për MIHAL POPIN. As më
paguan , po edhe as më falenderuan për këtë
nismë vetiake. Isha ende student dhe e
adhuroja këtë artist të bëshëm e me humor
skenik. Dhe, kur bëra dy mijë km. rrugë, nga
Athina në Tiranë, për t'i dhuruar një kopje
njerit prej ish drejtorëve që ndrroheshin
shpesh të këtij teatri (sa herë që bëhej rrota-
cioni partiak!) dhe i popozova që të bëhej
promovimi pikërisht në këtë teatër, ku Mihal
Popi ngrysi gjithë jetën e tij , ai as që reagoi
fare, duke parë murin që kishte përpara e tha
pa më shikuar fare:"Bëje...Gjeje një sponsor
dhe bëje...Nuk kam kundërshtim!" Mua sikur
më rra tavani mbi krye! E as mi hodhi sytë
fare, ky tip antiartist, që hiqej si artist i
Detyrat e forcave ushtarake ruse për fazën e
dytë të invazionit rus në Ukrainë përbëjnë
hallka të një plani ambicioz të Kremlinit për
ndryshim kirurgjikal gjeopolitik dhe
gjeostrategjik në kontinentin europian.
Së pari, kemi elementin e rëndësishëm të
pushtimit ushtarak rus të të gjithë bregdetit
jugor të Ukrainës nga deti Azov deri në detin
e Zi, për shndrrimin e Ukrainës në një shtet
pa det. Nëse shihet harta e operacioneve të
deritanishme ushtarake konstatohet se prakti-
kisht Rusia deri tani e ka privuar Ukrainën
nga deti Azov, të cilin agresioni rus e ka
kthyer në një liqen të mbyllur rus, duke
krijuar korridorin tokësor të Rusisë me
Krimenë, lidhje që deri tani bëhej vetëm me
urën, që ndërtoi Moska pas aneksimit të
Krimesë.
Së dyti, kemi elementin tjetër të rëndësishëm
të detyrës së pushtimit rus të të gjithë
bregdetit ukrainas në detin e Zi dhe krijimin e
një korridori tokësor me dalje direkte në
Transnistria, territori i së cilës planifikohet të
bashkohet me territorin e pushtuar rus të jugut
të Ukrainës. Transnistria është pjesë e
shkëputur nga shteti i Moldavisë në vitin
1992, që kontrollohet defacto nga Moska pa
qenë në kufi me Rusinë, por që tani faza e
dytë e operacionit ushtarak rus ka detyrën ta
lidhë direkt me territorin e pushtuar rus në
 P a g e 2 O u r W o r d s

Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit, si faza e tretë e operacionit ushtarak (një çelës ua ka dhënë Tirana)
Ukrainë. gadishullit të Ballkanit. Korridori i ri rus për gjithë
tokësor i pushtimit rus të Transnistrias dhe shtetet e
Korridorit të ri tokësor të lidhjes së Jugut pastaj të Moldavisë drejtimin e shigjetave NATO-s në
të Ukrainës të pushtuar nga Rusia me në hartat e shtabeve politike dhe ushtarake rajon, si dhe
“republikën” kukull ruse të Transnistrias i ruse e ka drej Ballkanit. për gjithë
duhet kushtuar një vëmendje e veçantë, aleancën
sepse jep sinjalin e madh të shkallëzimit të Është tepër e habitshme të konstatosh që atlantike.
agresionit ushtarak rus dhe të ambicjes në shtetet ballkanike, përfshirë Shqipërinë,
ruse për influencë dhe aneksim drejt jugut kaloi pa ndonjë shqetësim dhe as ndonjë Gazeta proqe-
të Europës. jehonë detyra e re strategjike ushtarake veritare ruse
ruse për të pushtuar gjithë bregdetin “Pravda” në
Nuk është rastësi që mediat ruse po flasin ukrainas të detit të Zi dhe për të hyrë në datën 22 prill,
qysh tani edhe për një fazë të tretë të Transnistria. Mirëpo ndryshimi i hartës duke anali-
operacionit ushtarak rus, por pa zbuluar politike shtetërore të Ukrainës me push- zuar detyrat e
geografinë e goditjes së ardhshme të timin rus dhe me aneksimin e gjithë Jugut fazës së dytë
Kremlinit. Është naive të mendohet se të saj bregdetar e sjell rrezikun rus në të ndërhyrjes
Moska do të kufizohet vetëm te Transnis- portat e Ballkanit. ushtarake ruse
tria, të cilën ajo defacto e kontrollon qysh të paraqitura
në vitin 1992 dhe ku ka të dislokuara rreth Rreziku i parë direkt për Ballkanin është nga gjenerali
1500-2000 forca ushtarake ruse. se duke pushtuar dhe aneksuar Jugun e rus, thekson-
Ukrainës Rusia bëhet shtet kufitar me te: “Ka një
Realizimi i detyrave ushtarake të fazës së Rumaninë, pra me një shtet ballkanik moment
dytë të agresionit rus në Ukrainë, të cilat i anëtar të NATO-s. Pra Rusia bëhet shtet shumë të
njoftoi gjenerali rus në 22 prill, pritet të kufitar me Ballkanin dhe kjo në mëyrë rëndësishëm
kenë pasoja të rënda negative në drejtim të automatike e sjell kërcënimin dhe rrezikun në detyrat.
Realizimi i planit lejon që të vendoset kontrolli mbi bazat e NATO-s në
Rumani dhe në Bullgari nëpërmjet mjeteve të zbulimit radioeletronik”.
Gazeta “Pravda” zbulon edhe një detyrë tjetër të fazës së dytë, dhe flet
për “synimin për të marrë nën kontroll derdhjen e lumit Danub, lumi
kryesor i Europës Perëndimore”. Derdhja e lumit Danub në detin e Zi
ndahet aktualisht midis Rumanisë dhe Ukrainës.
Rreziku i dytë direkt ësht se plani strategjik i Kremlinit është shkallëzimi
që, pas krijimit të korridorit tokësor rus me Transnistrian, të zbatohet në
Moldavi skenari ukrainas. Kjo do të thotë, që ashtu siç u përdorën si
pretekst “republikat” separatiste të Donjeckut dhe Luganskut për të nisur
pushtimin e Ukrainës në 24 shkurt 2022, ashtu planifikohet të përdoret
edhe ”republika” separatiste e Transnistrias për të pushtuar Moldavinë.
Deputeti i Dumës ruse nga partia e Putinit, Viktor Vodollackij, deklaroi
në 25 prill se “Transnistria janë qytetarët tanë dhe ata duan atë, që dëshi-
rojnë Donjecku dhe Lugansku, që të bashkohen me Rusinë”.
Moska në përgatitjet për ndërhyrjen e pritëshme ushtarake po përdor për
Moldavinë të njejtat skema propagandistike, që përdori për Ukrainën.
Gjenerali rus, që njoftoi hapjen nga ushtria ruse të korridorit tokësor me
Transnistrian, akuzoi autoritetet e Moldavisë se po shtypin qytetarët rusë.
Propaganda zyrtare ruse ka nisur një valë të re sulmesh ndaj Moldavisë se
ajo po përbëka një kërcënim për Rusinë, se siç shkruante në 25 prill

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...
Many gave blood to
What if solar wind oil gas used to stand up for freedom
power Europe from Albania for by any means neces-
the next 200 years? Will it bring sary...an example to
many countries out of poverty the rest of the popula-
with average salaries at 400 tion in Albania for
USD? Who is invested not to With the right support everything is good...
Whypossible
do we need the same peoplecommon
in America….True in the
make it a reality? federal workforce no talk just action…
American fighters...
US citizens are left unprotected while eve-
rything is up 30-40 %...end in sight?

Ismail Qemali vlora Why it is not building infrastructure yet? A hero in the ground!!!
Who is invested against it in 2022? Why Ra-
An example for everyone to act under ma needs to go in jail for good in 2022... Why are locals stopped?
one cause in multiple areas at once...

MIHO GJINI Kujtime ARTISTË QË NUK VDESIN ME KOHËN E TYRE!

famshëm ngaqë lozte
veten në disa filma rresht
(?!) dhe më bëri të ulë
kokën e të ikij i fyer, duke
zbritur ato shkallë druri të
grryera nga motet...Më
pas do të shkruaja librin
per kolegun e Mihalit ,
Naim Frashërin , të cilin e
kisha jo vetem profesor,
po edhe mik e komshi. E
prisja gjithmone pas
shfaqjeve dhe e bënim së
bashku rrugën, duke
shpalosur tek unë, studenti
i tij, gjithë dertet që
kishte,,Dhe lumturohesha
tek shkruaja për të. Nuk i
kërkova askujt të më
ndihmonte. Sepse e doja
shumë, si artist e si
njeri...Eh! Qe kaq shumë
i thjesht komshiu im, që
iku edhe kaq
papritur..Nuk do ta
interpretonte më Ham-
letin e Shekspirit, Ferdi-
nandin e Shilerit, Xhax-
ha Vanjën e Çehovit,
Gjeneralin e Kadaresë
dhe Jonuz Brugën e
Pitarkës, ku ai
shkëlqente si aktor
pasionant!..Fill pas tij
shkruajta librin për
Margarita Xhepën, së
cilës iu luta të trokiste te
një ministër e te kryetari
i atëhershëm i Bashkisë,
që të ndjeja edhe unë
kënaqësinë e punës
krijuese, kur nuk kishim
asnjë të ardhur. Mandejë nuk qe
aspak e lehtë zhytja në krijimtarin e
artistit, në vlerat e aktrimit , nga
njeri rol në tjetrin , nga njera shfaqje
në tjetrën, si edhe nga njera
periudhe shoqërore në tjetrën.
Sidomos kjo për Margaritën. Kërko-
va nga institucionet shtetërore për të
më mbështetur, si për botimin e
këtij libri, ashtu edhe për promo-
vimin e tij. Titullarët e pritën me
nderime Margaritën, që ishte rropa-
tur së recituari në të gjitha sheshet e
podjumet e Republikës për këto dite
që kemi sot , por e percollën fare pa
gjë, vetëm me fjalë " të bukura",
ndërsa mua që e shkrova librin as që
më përfillën fare!. As Bumçi si
Ministër Kulture e as Basha si
Kryebashkiaku atëhershëm. Të
njëjtin "fat të hidhur" pata dhe me
librin e Nikolin Xhojës.
Bashkia e Durrësit nuk e
përfilli as promovimin e
Xhojës. Doko më priti e
më përcolli me fjalë të
mira e me "gurët në
trastë" ! Teatri na lejoi ta
bënim promovimin e
artistit në Odeonin e tji,
por bëri atë që nuk duhej
bërë(!?) : nuk pranoi që të
asistonte aty trupa e
aktorëve... Medet! U
shkëput prej tyre vetëm
Margarita Xhepa që
kishte një rol me ta, për ta
nderuar së fudit herë, ish
kolegun Xhoja. Aty
erdhën dhe gjithë kolegët
pensionistë, me lot në sy,
për partnerin e tyre të
shkëlqyer. Pas këtij sapo kishte dalur nga shtypi u dha
promovimi të drejtuar urdhëri të asgjësohej e të kthehej
me dinjitet e kulturë në Brumatriçe, fill si u mbyll
nga Teuta Dhima, Fetivali Kombëtar i Teatrit e u dha
desha ta çoja tufën për shfaqjen "NJOLLAT E MUR-
time të luleve në ME" pretenca e burgimit tim pas
varroshin e te ndjerit zëmërimit të Udhëheqësit , se toku
artist, bashkë me me regjisorin Mihal Luarasi e
Regjisorin Haxhi autorin Minush Jero...Kjo ngjarje
Rama e disa miqë të do mbahet mënd nëpër breza se si
tjerë, të tijët e të mitë. mund të ndëshkohej fjala e lirë
Po qe e kotë! Varro- dhe mund të dënohshin krijuesit
shi i të madhit Ni- vetëm për një shfaqje teatrore!
kolin Xhoja, qe i Ndërsa për SANDËR PROSIN,
mbuluar nga ferra të portretin e tij e shkrova dhe e kam
shumta, që donin një si reliken më të shenjtë, ngaqë, sa
ditë të pasrtrohesh- ishte gjallë, më jepte këshilla të
in... urta mua studentit të aktrimit, që
Ca me keq akoma, mora guximin ta kritikoja atë për
kur monografinë për rolin Otellos në gazetën
Mihal Popin, i cili "Drita",me qetsinë e tij olimpike,
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

What if two cities combined are used for oil and gas industry in Albania with wind solar included? It’ll power EU

Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit, si faza e tretë e operacionit ushtarak (një çelës ua ka dhënë Tirana)
çelsin Moldavisë sovjetike interesat e tyre indi- në territorin e së cilës kishte forca ush-
portali proqeveritar rus “eadaily.ru” : “Moldavia neu- tonë mendjelehtë, që e njohën dhe e të bëhet shtet ballkanik viduale, u bashkuan tarake ruse dhe kishte një krahinë sepa-
trale filloi të bashkohet me sanksionet antiruse të pranuan në vitin 2006 Moldavinë si dhe të pranohej në në fushatën për ratiste, që kishte krijuar qysh në vitin
perëndimit sipas shembullit të Kievit, po ndjek nacion- anëtare e të vetmes organizatë SEECP. Pa votën e anëtarësimin e Mol- 1992 një “republikë” të pavarur brenda
alizmin dhe neofashizmin dhe rusofobinë”. shtetërore rajonale ballkanike me Shqipërisë nuk mund të davisë në SEECP territorit të shtetit.
emrin SEECP, Procesi i Bash- mendohej se Moldavia do ballkanike.
Me një fjalë po krijohet struktura politike dhe propa- këpunimit të Vendeve të Europës të merrte statusin zyrtar të Momenti i dytë është i karakterit
gandistike e një ndërhyrje ushtarake ruse në Moldavi. Juglindore. shtetit ballkanik. Ka dy momente kombëtar që Shqipëria pranon kërkesën
Nuk duhet harruar se Moldavia si shtet i vogël me më uluritëse të absurd- e diplomacisë ruse dhe asaj rumune për
pak se tre milion banorë dhe më i varfri në Europë, Kështu që Rusia, duke futur forcat e Dhe natyrisht nga Molda- itetit diplomatik në të futur Moldavinë në SEECP, pa u
përbën një kafshatë të lehtë për forcat ushtarake dhe saj ushtarake në Transnistër dhe në via çelsi i saj ballkanik i vendimin e qeverisë kërkuar asgjë në shkëmbim të dy
një fitore e lehtë, që u duhet edhe forcave ruse, por Moldavi, realizon një prani ush- kalon Rusisë, në eventual- së Shqipërisë në vitin shteteve. Ishte viti 2006 i nisjes së
edhe presidentit Putin, i cili është i obsesionuar nga tatarake të saj në Ballkan, dhe fiton itetin e një ndërhyrje 2006 për t’i dhënë bisedimeve ndërkombëtare për statusin e
ëndrra imperiale e zmadhimit të Rusisë në formën e një vend dhe një rol direkt diplo- ushtarake ruse në atë shtet, votën e saj pranimit Kosovës.
dikurshme të Bashkimit Sovjetik, duke pushtuar terri- matik dhe politik në SEECP dhe në pas korridorit tokësor rus të Moldavisë në
toret e ish-republikave sovjetike. sofrën ballkanike të influencës. me Transnistrian. SEECP. Rusia e Rumania ishin dy shtete, që nuk
Shqipëria mund të konsid- pranonin pavarësinë e Kosovës, dhe
Fatkeqësia politike dhe gjeopolitike është se një push- Pra, korridoret tokësore, që po hap erohet fajtore, që i dha Momenti i parë është Tirana ua jepte votën falas, pa kërkuar
tim rus i Transnistria dhe i Moldavisë nuk është vetëm ushtria ruse, shtrojnë rrugën ruse çelsin ballkanik një shteti fakti që Moldavia asgjë për Kosoven. Përveç kësaj,
rimarrje e një republike ish-sovjetike, por është edhe për në Ballkan. Ajo, që përbën një sovjetik, sepse Tirana iu nuk ka asnjë lidhje Shqipëria fuste në SEECP një shtet si
pushtim i një “shteti ballkanik”. Sado paradoksale që të skandal diplomatik dhe shtetëror në nënshtrua presionit diplo- me Ballkanin dhe Moldavia, që nuk e njihte pavarësinë e
tingëllojë, është e vërtetë dhe produkt i një vendimi të këtë çeshtje, është e vërteta e hidhur matik të Rusisë dhe të është një shtet ish- Kosovës dhe e cila i hapi shtetit të
vetë shteteve ballkanike, përfshirë edhe Shqipërinë se ka qenë Shqipëria ajo që i dha Rumanisë, të cilat për republikë sovjetike, Kosovës njëmijë e një probleme gjatë
 P a g e 4 O u r
PERKTHEU MUC XHEPA E ENJTE Nga Jevgeni Zamjatin
PERKTHEU MUC XHEPA
E ENJTE
Nga Jevgeni Zamjatin
Dy vëllezër jetonin në pyll, njëri i
moshuar e tjetri i ri. I moshuari
analfabet, i riu i mësuar. Për Pashkë
filluan të debatojnë mes veti ditën. I
moshuari:
- Është E Diela e Pashkëve sot, koha për
të ngrënë ushqimet e bekuara.
I riu e vështroi në sy:
- Është vetëm E Enjte.
I moshuari u tërbua, e mori përgjigjen
për këmbëngulje, kokëfortësi. Me sëpatë
në dorë i ulëriti:
- Do t’i hamë ushqimet e Pashkëve?
Thuaj përsëri se është E Enjte!
- Po, është vetëm E Enjte.
Korridori i pushtimit rus drejt Ballkanit, si faza e tretë e operacionit ushtarak (një çelës ua ka dhënë Tirana)
veprimtarisë së SEECP.
Diplomacia dhe qeveria e shqiptare
duhet të kishin kuptuar kaq gjë nga
gjeopolitika se hapi i Rusisë për futur
Moldavinë në SEECP ballkanike kishte
interesin afatgjatë strategjik rus për
Ballkanin. Rusia nuk kufizohet vetë me
asnjë shtet të Balkanit, por duke marrë
Moldavinë ajo bëhet jo vetëm shtet
kufitar, por edhe aktor dhe pjesë e
Ballkanit, nëpërmjet anëtarësimit
moldavian në SEECP.
Në planin strategjik doktrina
kombëtare ruse e mbrojtjes e konsid-
eron Moldavinë si portë hyrëse e
Rusisë në Ballkan. Gjenerali rus
A.Lebed, ish-komandant i korparmatës
ruse nr.14, që ka qenë e dislokuar në
Moldavi, e përkufizon rajonin e Trans-
nistrias, ku janë dislokuar forcat ush-
tarake ruse, si “çelsi i Ballkanit”. Ish-
presidenti i Moldavisë, Vladimir Voro-
nin, ka deklaruar lidhur me forcat
ushtarake ruse në territorin moldavian:
“Këta ushtarë po zgjidhin detyra glob-
ale strategjike të Rusisë në Ballkan”.
Në librin tim “Rusia Ballkanike“ kam
shtruar në vitin 2009 çeshtjen se “nuk
është shpjeguar kurrë zyrtarisht pse
vendet e SEECP, duke përfshirë edhe
Shqipërinë, e votuan kaq lehtësisht dhe
pa u menduar shumë të pranonin në një edhe unë bëra një budallallëk të hatashëm :
organizatë rajonale ballkanike një shtet
si Moldavia, i cili nuk ka asnjë lidhje
dhe asgjë të përbashkët me Ballkanin”.
(2014, fq.73).
Mendjelehtësia shtetërore ballkanike
nuk mendoi se gjeopolitika e Rusisë i
lëviz hapësirat sipas aspiratave të saj
globale afatgjata. Dhe Ballkani përbën
një interes të veçantë të Rusisë, siç e ka ka një gjysëm shekulli jetë . Çerekun e
theksuar gjithnjë presidenti Putin që
nga viti 2007. Rusia po nxiton të
krijojë me shpatë korridoret tokësore,
që strategjikisht zbresin drejt jugut të
- E Enjte? Ore i mallkuar!
Klithi i moshuari dhe e copëtoi vëllanë me
sëpatë. Pasi e fshehu poshtë karriges,
ndezi furrën, hëngri ushqimet e Pashkëve,
i kënaqur u ul nën ikona. Papritur, nga
poshtë furrës filloi të çërpojë një bulk.
- E Enjte–E Enjte, E Enjte–E Enjte, E
Enjte–E Enjte.
I moshuari u zvarrit i xhindosur. Kërkoi
bulkun. Kur doli prej andej ishte bërë
katran i zi me blozë. Por, bulkun e kishte
kapur dhe copëtuar me sëpatë. I bërë qull
në djersë hapi dritaret, u ul i kënaqur nën
ikonat, e tha:
- Tani gjithçka mbaroi.
Mirëpo jashtë dritares, një Zot e di nga
erdhën dhe u mblodhën trumcakë.
- E Enjte, E Enjte–E Enjte.- Cicëronin.
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
kontinentit, drejt detrave, drejt Ballkanit.
Nëse Rusia po avancon në këtë korridor
ushtarak, që po sjell rrezikun të kufijtë dhe
te portat ballkanike, Tirana ka mëkatin që i
dha edhe ajo në vitin 2006 çelsin këtij
depërtimi rus.
Tani Moldavia si shtet sovjetik dhe si shtet
ballkanik po shkon sipas planit rus te roli
në funksion të detyrave globake strategjike
të Rusisë në Ballkan. Mos harroni që
Shqipëria i dha në vitin 2005 votën edhe
pranimit të Rusisë si shtet vëzhgues në
Organizatën e Bashkëpunimit Islamik,
gjithmonë pa i kërkuar asgjë në shkëmbim,
ndonëse Kosova ishte në rendin e ditës të
diplomacisë ndërkombëtare.
Ndaj ata që drejtojnë diplomacitë dhe
qeveritë nuk është nevoja të jenë profetë,
por thjeshtë duhet të jenë largpamës.
SAMI MILLOSHI
NGA ISHULLI I PROVERBAVE
Se si ndodhi nuk e mora vesh as vetë ,
por unë për t'i vënë kapak bisedës i thashë
Laurës një nga ato proverbat që më janë
rrënjosur në kokë qëkurse isha fëmijë i
mitur.
- Koka që falet, nuk pritet.- i thashë unë
Laurës.
Në fillim Laura mbeti e habitur sepse
ia përktheva fjalë për fjalë në Anglishte
proverbin.
Domosdo, Laura nuk mori vesh gjë,
sepse Laura nuk ishte me mua ta dëgjonte
proverbin gjashtëdhjetë vjet më parë kur
ime amë e pati shqiptuar për mua, kërthiun
miturak. Le që , Laura atëhere as që kishte
ardhur në këtë Botë ende.
Laura është mikesha ime. E ka a nuk e
shekullit e kaloi ne Japoni ku edhe u mar-
tua. Pastaj u kthye prapë në
Amerikë.Tashmë me burrin japonez dhe dy
fëmijë që në gjithshka ngjajnë si japonezë.
W o r d s
I moshuari, i marrosur si kurrë më parë, Përktheu M. Xhepa
vrapoi pas tyre me sëpatë në dorë. Disa (Jevgeni Zamjatin e shkroi tregimin të mbrojë
shpëtuan, fluturuan, të tjerë u copëtuan lirinë e fjalës).
nga sëpata.
- Mjaft më! Faleminderit Perëndi! Mbaroi
–e mallkuara fjalë E Enjte.
Sëpatës nga prerjet e shumta i ishte ngrënë
tehu. E mori i moshuari ta mprehë. Në çdo
lëvizje, ajo tringëllonte:
- E Enjte–E Enjte, E Enjte.
I tmerruar e flaku tej, u fsheh brenda një
gëmushe dhe priti Pashkët.
Natyrisht, të Dielën e Pashkëve, i riu u
ngrit nga varri, u ngjit në karrige dhe duke
e parë në sy të vëllanë i tha:
- Ore i pamend, deshe të prisje një fjalë.
Të dy kemi të drejtë: prandaj eja e më
përqafo. Është Pashkë.
Një ditë prej ditësh Laura u shfaq tepër Yoshin,tët shoq. Por një proverb që ma ka
e gëzuar. Më tha se qe divorcuar nga i shoqi thënë mua mëma kur isha fëmijë, thotë se kur
dhe se kjo ishte një prej ditëve më të ia fal gabimin dikujt që të ka lënduar shpirtin
gëzuara të jetës së saj. tënd ,nuk është mirë ta ndëshkosh më shumë. ..
Në të vërtetë gëzimi i dukej në çdo por - Ti këtë që po më thua, e ke eksperiencë
të fytyrës. nga vetja , apo , thjesht po më thua një nga ato
Për mua gëzimi i Laurës ishte shumë i proverbat e tua të pambarimta ?
mjegullt, por prej drojes se mos i thyeja Më la pa gojë,Laura. ..
ndonjë vazo të bukur brenda shpirtit të saj ,
nuk guxoja ta pyesja se ku ishte burimi i
atij gëzimi , çka e kishte bërë madje jo
vetëm më të qeshur ,por edhe më të bukur.
Shto këtu që unë jam rritur me proverba
dhe megjithse kam parë botë, përseri , kur
vjen puna për t'u marrë vesh me miqtë e
mij, unë harrohem se ku jam; ose më saktë
ngujohem në ishullin tim të proverbave.
Kjo më jep një lidhje hyjnore me
mëmën dhe më bën të sigurtë në bisedë me
miqtë. Ose, së paku , kështu më duket
mua...
Laura më tha se po i kushtohej vetes
së saj që e kishte harruar. Sipas saj, Laura,
vetëm tani kishte filluar të zbulonte se çfar
mrekullie na qenkej të merreshe me
dashurinë për veten.
I dhashë të drejtë, sepse edhe vetë kisha
filluar të ndjej sa mirë do të kishte qenë
edhe për mua të kisha filluar pakëz më
herët ta doja më shumë veten. Së paku ,ta
kisha lënë duhanin nja tre dekada më parë ,
jo tani që doktori më këshillon të bëj tomo-
grafinë e gjoksit...
Pikërisht kur edhe unë po bëhesha
gati t'i rrëfeja se , unë po ashtu kisha filluar
të kisha më shumë mëshirë për veten ,
Laura plasi bombën.
-Tani as që dua t'ia shoh fytyrën tim
shoqi. Në ferr dua ta shoh ...- tha Laura.
Më trembi. Nuk e kisha parë kurrë aq
të mllefosur.Një damar mavi gjaku iu
ravijëzua mbi ballë.
Thashë me vete se pikërisht tani ishte çasti
që unë ta korregjoja atë budallallëkun që
kisha bërë kur proverbin " Koka e falur nuk
pritet" ia kisha përkthyer Laurës fjalë për
fjalë.
- Dëgjo Laura - I thashë unë.- Unë nuk
jam kurioz të dij pse u divorcove ti me
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 5

MIHO GJINI Kujtime ARTISTË QË NUK VDESIN ME KOHËN E TYRE!/ Sami Milloshi
me madhështinë e tij si njeri e si
artist. Se unë i bëja edhe një vrejtje
të padrejtë për Arapin e Veneti-
kut..Që të tre ishin pa shkollë të
lartë, po ata qenë ngritur në majat
më të larta të Artit Shqiptar, me
vlerat e tyre univer-
sale, me talentin
organik e të
mëvetshëm, sa të
natyrshëm aq edhe
të madhërishëm.
Dhe unë munda të
mësoja shume të
fshehta të artit të
aktrimit prej tyre!
Unë i shohë tani
këto tri fota dhe
ngazëllehem kur
mendoj se si i "ka
puqur ZOTI" këto
tre IKONA të arta
të artit tonë skenik,
-shëmbëlltyra të
përkyera e modele
studimi për studen-
tët tanë të arteve të cilët, kur i
promovova në Universitetin e Ar-
teve të pesë librat monografike për
ta, erdhën fare pak prej tyre të
dëgjonin të paktën, apo edhe t'i
kishin të tyre librat që i dhurova
(duke e ditur se në Bibliotekën e
Institutit nuk kishte asnjerën prej
tyre!), po pinin kafe e ngroheshin
në diell në oborin përballë afishes
me portretet e tyre. Për të mësuar ca
më tepër për Mihal
Popin, ish komikun e
madh të Kinema
"Glorias" në vitet
tridhjetë dhe Ser Xhon
Fallstafin e pakra-
hasueshm të Shekspirit
dhe Borgjezin fisnik të
Molierit në vitet
gjashtëdhjet. Si edhe
për mishërimin e
shkëlqyer që u bëri në
skenë të dy prefektëve,
të Gogolit e te
Levonjës, për të bërë
edhe krahasimin me
konceptet e sotme të
ndrimit të realitete. Për
peronazhinn fisnik të
Horatit të Shekspirit ,
të Dr Astrovit të
Çehovit te "Xhaxha
Vanja" dhe figurën e
bukur të Ismail
Qemalit,- interpretuar me nje dimen-
sion artistik të përkryer nga Sandër
Prosi. Apo për figurat e përsosura
komike qe krijoi e i lartesoi per-
jetësisht nga Çehovi, Gogoli e Levonja, i madhi SAMI MILLOSHI
ATY ULEJ BARDHYLI...
Nikolin Xhoja...
Ju shihni në njerën prej këtyre fotografive se si ai,
______________________
Mihali, ka interpretuar para kolegëve,-rast i veçantë
TI ike, por e harrove derën hapur...
e i mardhëniesh midis artistëve kolegë, që gëzohen
Mirë bëre, sepse ndonjëherë unë
për krijimtarinë e njëri- tjetrit. E është Sandri që i
mund të vij të bisedoj me ty. Sidomos kur
më mbyt vetmia.
Sot mblodha një tufë lule në pyll
enkas për ty. Desha të t'i sjell në ditën
e Pashkës. Desha të të them ca lajme të
reja.
Atë tavolinën në skaj të kafenesë
ku uleshe ti dhe tymosje cigaret një pas
një, e kanë shpallur tavolinë të
rezervuar për miqtë e tu.
Thjesht kanë shkruar " E rezervuar për
miqtë e Bardhylit!"
Unë vajta sot i mbathur e I
veshur si për Pashkë me tufën e luleve
që mblodha në pyll për ty.
Nuk kishe ku të hidhje as kokrrën
e mollës. Njerëzit si mizat e lisit.
Tavolina kishte plot, por njerëzit
mbanin rradhë për t'u ulur aty ku
uleshe ti...
Kur më erdhi radha mua,dikush
jep tufën me lule kolegut të Teatrit Popullor, ndërsa më shqoi se si më ishin shtuar nja dy thinja
Nikolini e ndjekë me vështrimin përdëllyes idhullin mbi vetulla. Kjo është njësia e kohës që
e tij Mihal Popi , të cilin e kanë vendosur në mesin e është e mjaftueshme për të kapërcyer
oqeanin...
tyre shoqia ime e klasës Aishe Stari me aktoren
Pikërisht ai që i vuri re thinjat e
tjetër Lumturi Dashi qe i përgëzohen Mihal Popit,
mija bëri një gjest miresjelljeje dhe më hapi
përr të marë,- ndofta, diçka edhe nga hija e tij , që
udhën se, sipas tij "vija nga larg".
mbetet e përjetshme!
Por ,unë ndenja në radhë si gjithë të
tjerët. Sepse e dija që të gjithë ishin miqtë e
Shkruar në Athinë,
tu dhe nuk më takonte asnjë privilegj.
Para meje në radhë ishte një i ver-
buar. Atë e mbante nje grua për krahësh gjer
kur ta ulte në karriken ku uleshe ti.
Kur u ul ai , e ndjeu veten aq rehat sa
nuk ngurroi të thoshte se " më bëhet se më
erdhi drita e syve!"
Gruaja që e mbante për krahësh të
verbrin, ajo që njihej si zonja e rëndë e
Kodrës së Ullishtave,ofshau dhe tha:
- Ah, o Zot i madh,Amin. !
Pastaj, për t'u bindur nëse të verbërit i erdhi
drita e syrit e pyeti:
- Ia sheh ti thinjat mbi vetulla këtij
zotërisë këtu ?
- Thinjat nuk ia shoh- tha i verbëri, por
e marr vesh se ka ardhur nga larg ...
- Zonjë - jehoi zëri i Bardhylit nga
muret e kafenesë - ka ndodhur mrekullia :
tët biri i është kthyer shikimi…
BABAI STUDENT
Gjithë jetën babai punoi financier në
ndërmarrje të ndryshme.Kishte mbaruar
shkollën e mesme për ekonomist.Ndodhi që
pas shumë viteve përvojë te një ndérmarrje
artizanati të vinte njoftimi se ajo nuk do
ishte ndërmarrje më vete,por do bashkohej
me plot simotra të tjera.Kur u bë ky bash-
kim prisnim me ankth në shtëpi degdisjen e
babait në ndonjë kooperativë bujqësore nga
që qe me arsim të mesëm
ekonomik.Ndërmarrja që u krijua ishte
gjigande krahasuar me atë ku ai punoi deri
atë çast.E kujtoj dhe sot ankthin e atyre
ditëve.Babai i qeshur pérherë me zor na
nxirrte një buzagaz.Dukej që e bënte me
sforco,sa të na injektonte qetësi ne të
vegjëlve,por edhe mamasë.Gjyshja çdo natë
hidhte fall me letra.Kur e pyesja se a do e
mbanin në punë babain,ajo ma kthente
nervoze:
-Largomu se ta pllavita!
E kur po na sundonte mendimi se do e çonin
në fshat,babai një mbasdite hyri gjithë
tangërllik në shtëpi e që tek dera bërtiti
sikur qe në pyll:
-Eeeejjjj,tani para jush shefi i financës së
ndérmarrjes ushqimore.
Në fakt u gëzuam shumë,por dhe u çuditêm
shumë se Korça kishte plot të shkolluar me
universitet.Por siç duket në këtë emérim fitoi
përvoja dhe rezultatet e tij.Fitoi biografia
profesionale dhe thënia,praktika është shkolla e
vërtetë.
E kështu ai nisi tê punojë si epror me mjaft
vartese e vartësa me shkollé të lartë.Ndaj i bëri
një gjyq të rreptë vetes dhe vendosi të mba-
ronte dhe ai universitetin.Duhej patjetér,nuk
kishte alternativë tjetér.Ndryshe do zvarritej
dhe do ishte epror në pagesë,por zvarranik në
ide,në teori.
Ndodhi që atë vit tè ishim edhe ne bijtë e tij
studente.Pra tre nga një familje;babai,unë dhe
vëllai.I miri im sa vinte nga puna vrap në
leksione e deri pas mesnate mbi libra.Nuk
rrinte pa lexuar edhe kur hante ,edhe kur rrinte
para tv pér ndonjë ndeshje.Iu bënë tekstet e
universitetit si gjëagjëza e breshkës:”Kudo që
vete mban shtëpinë (librin) me vete.” Më pas
thériste në shtëpi edhe ca shokë të moshës së
tij.Edhe ata të njëjtin hall,leksione pas shumë
vitesh që kishin mbaruar të mesmen.Një ditë i
kapa me qymyr në dorë.Bënin ushtrime ma-
tematike te dera e kuzhinës.Nuk kishte ato
kohë as tabela e as shkumës në shtëpi.Qymyr
me shumicë se atëhere furnelat qenë me
prush,ende nuk kishin hyrë nëpér familje
furnelat me vajguri.E mbi derë shkruanin
numra e nocione dhe i fshinin me një çorape
leshi.Pér të qeshur sot,e dhimbshme dje.
Sezoni i provimeve erdhi në një kohë pér ne të
tre studentët.Nga Tirana unë me vèllain bëmë
nje telegram të pérbashkët:”Provimet i morem
gjithë dhjeta." Kursenim leket.Çdo telegram
më vete qe kosto e ne luftonim dhe pér një
qindarkë.
Dhe babai njesoj u bë si ne.I dalluar si bi-
jte.Veç ne matematike e pati ngushtë.Kishte
vite që e kishte lënë e me vështirësi mbushi
boshlleqet,kapi nocionet.Më në fund ia doli
dhe ai.E mori dhe atë provim.Në shtepi e priste
plot ankth nëna,siç ajo na tregoi më pas.
-Si dole?
-Birinxhi.
-Ç'notë more?
-Shtatë.
-Shtatë?!
Nena u cudit,u merzit,gati lotoi.
-Po ti u lodhe kaq shumë,u cfilite.Ke muaj që
dhe gjumin e ke bërë me copa,edhe ushqimin e
ke ngrënë si zog i dobët,edhe....
-O grua këtë notë e doja vetë,kaq e kisha
vendosur.Se m'u duk sjellje e keqe po te merrja
psh nëntë apo dhjete.Do vija ne siklet
djemte,kupton?Nuk duhet t'ua kaloj atyre,-e
ndreqi situatën babai.
Kur nëna na tregoi këtë pasazh qeshëm me
lot,ramë pérmbys,por babai nuk vuri buzën në
gaz.Gjasme po të donte ai merrte dhe
dhjetë.Hahaha,seriozi im.
Ndodh shumë,shumë rrallë te gjendesh ne
graduimin e babait tënd.Është si ai vargu i
këngës që fëmija i çuditur pyet nënën,o ma,pse
nuk isha në dasmën tënde!?Une e pata këtë
fat.E ruaj në kujtesë më shumë se sa diplo-
mimin tim.Se festova lumturinë e studentit
baba,u gëzova aq shumë me gëzimin triumfues
të tij.Por edhe mesova shumë. Shumë...
 P a g e 6 O u r W o r d s

Nga Antologjia agimiane e poetit AGIM DESKU ME DIELLIN LINDE ERNA

Nga Antologjia agimiane Gjithçka nisi me gjallë e jetës së N'botën e verbuar Thash të jetoj bashkë me Ernen
e poetit AGIM DESKU flokun tënd Eva donkishotian ëndrrave Ç'MË PUSH- duhet t'jetojmë edhe i verbuar Edhe nëse digjem shkrumë e
S'kishim frikë nga Për ty e bukura e TUAN Sa keq që nuk Se jeta ka udhën e hi
ME DIELLIN LINDE koha e krisur e Eca me dhimbjen detit ËNDRRAT jemi nën të njëjtin gjatë
ERNA Adamit e njeriut besnik diell Të vjetër sa Via Nuk paska pranverë pa diell
Edhe pse perandorët t'fjalës Treqind kalorës Nuk thëm se i Lum kush është Egnatia As jetë të bukur pa ty Erna.
Kur etja të merr ti zbret u bënë dashnorë t' Më çmendi fytyra mirëditas ende pava natën mbi yje
bashkë me yjet marrë e shpetimtarës së presin Jo,në pik të ditës N'pushtetin e E BUKURA E DIELLIT
Ç'bukuri për tokën kur Sa keq edhe push- Otrantos Të rinisen sërish më zgjuan Yjet dhe Erna diellit
vjen si mbretëreshë tues mbretëreshash Për një çast shiu legjendave të sonte shohin Ëndrrat digjen vetNëse më ka mbet veç pak diell
Një vend në shpirt ta qetësoj stuhitë e nusërisë Ç'mu bënë shumë dritë As acarët s'jetojnë
n'jetë
rujmë he burrëneshë Në një natë i kalova plagëve t'shpirtit Nësë e duam pushtet të dritës Demonët s'kanë verës Lutjet do t'ia adresoj marsit
njëmijë nëtë përjetë bekimin e së yjeve sy para diellit Pa perandorët e kryeneq
Sytë e diellit sërish të t'përrallave Desha të bëhem Gjergjit Sytë më mbetën Përandorët kanë tyre T'bukurën ta mbajnë gjallë
marrin hyjneshë. Ç'bëhëj nëse isha i perandor i Nuse të duam n'beteja t'shpirtit thye qafën diku luftëtarët
vetmi krijues i dashurive Erna e Fjalët as çele guri Veç unë mezi Kam më ju fal bre Betejat veç ti Ajkunë m'i
FLOKU I SHEJTË muzeut t'zemrës venedikiane mbretëreshë për gojën dola nga ëndrrat diellit zëvendëson
Apo një rrëfimtar i T'i mundi bajlozët hyjni. Për një kafe

ILIR SECI mbyllni me shkruaj te

TREGIM gjeti udhen mes mjeshtri Giovanni mëshuar “r”-së. jepni leje ta them zinxhirë. Dhe, ZËRIiPOPULLIT
ANGLEZI gropave… Boldini… - Mirëdita mësimin, që ju na dry. . Shkolla e kthyer
-“O i zoti i shpise… mësuese! e bëtë aq të M’u shfaq gëzimi në burg.
Une duke e dite gjendjen a do miq more!” - i SHOTE Klasa e bukur. Dhe, më i vajzës. Priste e U panë në sy.
u thom se nuk ka vende thirrem…dolen Nga Muç Xhepa përshëndeti në vlerësoni me uritur. Mora - Ulu, ulu
ku me fjete dhe hotel menjihere burrat e “Shote! Shote! kor dhe priti notë. zemër. njëherë: pa na
“Shkelzeni” ishte na ftuen mbrenda. komandën të ulej. Kur Melania ishte - Mbyllur si të thuaj kush është
zgjidhja, mbasi praktikisht Na priten sa s’kishte Shoooteee”! - Më mallëngjyet caktuar jemi në burg. Të ky shok.
nuk kena ku me fjete ku me shkue ma Zëri i nxënësve me respektin që plotësuese me orë burgosur. Sekretari i partisë
tjeter se nuk kishte hotele, mire…dukej se ishin më ndoqi edhe në po tregoni për te Shkolla e - Shkollën e e zbuti zërin.
(asokohe ne Valbone nuk ne gjendje te mirë korridorin e gjatë mua! Mesme e Gjuhëve Mesme Bujqësore - Luan Rama!
kishte njihej turizmi si ekonomike sepse dhe të errët. Më Nxënësja e të Huaja, bash- të Qytetit të I thashë pa hez-
sot)…u mundova me i kishin edhe TV me pushtuan dy lloje bankës së parë, këshorti, mjeku Nxënësve e quan ituar.
bindë, kur anglezi thote : ngjyra dhe antene emocionesh të plot edukatë, i Ylli Popa, i kishte burg! Jo vetëm je - Dëgjo, dëgjo!
-“Shqiptaret jane satelitore…jetesen e forta: i pari i kërkoi nëse mund thënë se do të e pushuar, por do Prandaj të thonë
mikprites, dhe si shkruen kishin te mire sepse pakëndshëm, i të uleshim. prekte tjetër të ndiqesh edhe Shote Galica
Edith Durham malsoret si na thane ma vone shkaktuar nga - Po, po! Më realitet te gjuhët e nga organet. nxënësit.
jane edhe ma mikprites se gjate darkes, i kishin besimi se sekreta- falni! Unë s’kam huaja. Rumunia Fjala e fundit më Drejtori filloi të
tanë, keshtu që do bujmë dy djem ne Peren- ri i partisë bashkë parë nxënës të s’e kishte besuar. drithëroi. Perëndi, buzëqeshë.
në nji shpi malesore dim… me drejtorin do të tillë. Jam mësuese Në drejtori priste thashë me vete, - Lëre këtu këtë
pergjate lumit të Val- Bujtem ate nate aty më rrezikonin te Qyteti i i nervozuar më ruaj. muhabet, e shko
bones.” dhe të nesermen vendin e punës Nxënësve, Shkol- sekretari i partisë. - Si u hodhe. në mësim.
Hypem makines, kaluem heret dolem në duke më la e Mesme Frikë. Këmbët Lartësia është një Ishte e Shtuna e
uren e Shoshanit dhe kur Valbone…Udhes e shkaktuar dhimbje Bujqësore. filluan t’më kat e gjysmë! Llazarit - kur
marrim perpjete per pyesim anglezin : në familje ose, më Në vend që të dridhen. Drejtori hodhi Krishti e ringjalli
Klysyrë i them shqip -“Sa mire e gjete ate keq akoma, do të shkonte te tryeza - Përse e bëre? sytë jashtë dritar- Llazarin nga të
axhes se shokut tem : kulle ti? Si e dite që më kërcënonin me e saj, mësuesja iu Foli ai. es. vdekurit. Që nga
-“Te cila shpi me shkue ajo kulla i kanë ndjekje... dhe i afrua nxënëses - Kam fëmijë të - Më ndihmuan ajo ditë shkolla
mor burre? Kam frike se kushtet e jeteses kaq dyti një ndjenjë flokartë dhe i vogël. Pret të nxënësit. s’u mbyll më me
jena shume kater veta me të mira krahasue me kënaqësie që përkëdheli kokën. ushqehet. Fjalët m'u zinxhirë.
ia mesy dikujt kullen zonen?” rridhte direkt nga - Jam nga Ruma- Zëri m’u drodh. rënduan.
sidomos në keto kushte Anglezi na kqyri me veprimi im, i cili nia. Martuar me - Ti e di rregullin. - Hë, pra edhe të
ekonomike që ka ven- të qeshun të treve ne kishte fituar shqiptar. Mjek. E theve me para- pritën nxënësit!
di…” edhe na tha : admirimin Jemi njohur në mendim. - Po, isha e
Anglezi që ishte ule në -“Shqiptare e queni gjerësisht të universitet. Do të - Jo, i kam veshur me pantal-
vend të pare, sikur ta veten ju dhe nuk e nxënësve. Pa më falni, kur të kërkuar leje lona.
kishte kuptue biseden tonë njihni vendin tuej… arritur ende te shqiptoj ndonjë drejtorit. Sekretari i bëri
shqip, na thotë ne unë e dallova salla e mësuesve, fjalë jo saktë. Më Vështrova nga shenjë drejtorit.
anglisht : gjendjen e shpise u shfaq me fytyrë quajnë Melani. drejtori. - Që tani! Është e
-“Shpine se ku do bujmë e krejt kollaj…tanë të vrenjtur Shpjegimi i - Dhe, të thashë, pushuar.
gjej vetë.” - (I will find malsoret ketu jetojne drejtori. mësimit kaloi do të shkosh kur S’e lashë të
out which house will host me blegtori apo jo? - Hajdeni pak në shpejt. Kishin të ikin të tërë mbaronte. E
us.)… Asht fillim prilli e drejtori. mbetur edhe mësuesit. mblodha veten. E
Na pame njani-tjetrin… me kqyre me ve- Zilja e orës së dhjetë minuta të Drejtori e trashi kisha biseduar
edhe sot mendoj se ai mendje oborrin e katërt të mësimit. mbaronte ora. zërin. edhe me bash-
dinte shqip, ndoshta jo kullave e sheh Dera e klasës u Mësuese Melania - Por, unë nuk këshortin. Ai
rrjedhshem por me kup- lamën e sanës që hap me ngadalë. që tërë kohën mund të vë vinte nga familje
tue, kuptonte mire. Ishte asht krejt thatë ku Mësuesja e re, kishte qëndruar fëmijën në rrezik. e goditur prej
rrethi i mbramjes, thuejse kanë mbetë vetëm topolake, me sytë në këmbë, iu Nëse dal me ta, i sistemit, babanë
duke u errë dhe anglezi strumbullarët sepse që i qeshnin hyri drejtua klasës. bie të jem në ia kishin burgosur
kish ulë xhamin e dritares ka mbarue sana… me kujdes. Si t’i - Ka ndonjë gjashtë në shtëpi. dhe më këshilloi
se vendit te parë te Ajo kulla ishte e ruhej reagimit të pyetje? E kam Fjalët më dolën të të isha e kujdesur
“Nissan-it” edhe kqyrte vetmia kndej që pat nxënësve. Klasa treguar të tërën? trembura. në fjalë.
me vemendje vendin… dy sanë të papreku- brofi në këmbë. Mirë? Ju lutem! - Fëmija është - Shoku drejtor,
mbas do kohe ai na diftoi na në fillim-prilli… Ajo ndaloi përpa- Dyzet duar u ushqyer vetëm në ju mund të më
me gisht nji kulle mes do në këto kushte kush ra dërrasës së ngritën lart. mëngjes. pushoni, por edhe
pemeve dhe tha : ka sanë të paprekuna zezë. Dukej që Mësuesja shtan- Drejtori bëri dy unë nuk do të
-“Aty do shkojme son- këtë kohë të vitit ishte mahnitur gu. Ashtu pa e hapa nga dritarja. qëndroj duar
te…” patjeter që asht në nga respekti që po kuptuar ç’po - Kërceve nga... kryq. Një shoku
Rruga e makines shkonte gjendje të mirë i bëhej. ndodhte i dha Tregoi me dorë. im i shkollës
deri te shtegu, rruge me i ekonomike…” - Mirrëdita! fjalën nxënëses - S’kisha rrugë mesme, sot është
thane por “Gjetesi i Sht- - Piktura “Pagliaio” E tha me theks të flokartë. tjetër. Dyert e i rëndësishëm. Do
egut” - “Pathfinder” e asht realizue nga huaj duke i - Mësuese më shkollës ju i t’i kërkoj të
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 7

Nga Antologjia agimiane e poetit AGIM DESKU ME DIELLIN LINDE ERNA

T'kanë krijue n'pikturat e Penelopës Edhe sa jetë më duhet t'bëj Tmerr për perënditë pse hyjneshës Erna Vetëm me një kokë kam
N'dashninë e atdheut t'bërë shkrumë për ty Erna fuqinë e shiten N'tokë e det jetoj me rrezet mbetur Më qajë të lutem
e hi Tani jëni ba bashkë në një tua jeta ime. edhe atë të dehur veç ti poet e di ngohtësinë
Ngrite Prometheun nga fundi i fytyrë dielli Dhe ne mbetëm deri tani pa si gota e Judës time
Titanikut Me zana t'malit ma ruani zotin tonë Dhe vëri këto vargje në
T'i mundim stuhitë që vinë nga drejt Shqipninë Sëcili demon u ba edhe MË NDALO N`VARG Të helmuar nga ëndrrat frymën tënde
satelitët Deri çdo cep i shqipeve ta perandori ynë DIELLI e njeriut fytyrë djalli
puthim lirinë. Edhe shekujt u mësuan me Të mbushur më mëkatin e Është e njëjta frymë
Fal fuqi për t'i bërë dy kokat një betejat tona Mos më ndalo helmuar që ka vite më është ndalur.
shqipe ATLANTIDA Lirinë e kishim në shpirt dhe t`i them të gjitha në sofrën e shtruar plot
Të mos ringjallën më fytyra peran- n'emrin Ilir Së tani kam mbetur hije tradhti JU FALA YJEVE
dorësh E ndava fatin me thellësitë veç një cung pa rrënjë
Vet zotnat kanë dashtë më të krijue titanikiane Për Atlantidën jetuam edhe t`Ernes Kam mbetur veç me ty o Nuk është gjithçka e akulltë
Erna E di se ti Atlantida më para Krishti Diell në jetë
Në t'bukurën e diellit më fal dashni mbanë gjallë Bota pikturohej në pikturat e Dhe pa gjethet e bukura E di do të më ngroh Nëse themi së perënduan
yjesh Në frymën tënde jam dashurisë të pranverës së saj edhe pak më ka mbetur ëndrrat
njeriu i parë i tokës E verboj Homerin bukuria e të jetoj dhe t`i shoh zogjtë Drejt yjeve është ngrit dritë e
Sërish më ia thënë këngës krue Dhe bir i së bukurës së saj hyjnore Kam mbetur pa shpirt për herë të gundit vërtetë
n'krue detit të Atlantikut Nga ai çast yjet tani t`jetës kur kthehen në vendlindje Për t'i shkrirë janarët e
Më i la lotët e syve t'zanave që janë shndërrisin errësirën Veç t`vargut tënd poet mbetur shkretë
betue Ma thonë pikturat e që s`ndalon kurrë Se mezi mbijetova deri këtu
N'betejat e atdheut mos më u muzeut të Durrahut Atlantida të pash në fytyrën e Ose ti sëbashku me yjet më Mbi re edhe diellin e paskan
ligështue Kalorësit u kryqëzuan në Mona Lizës Kam mbetur të ai varg yt i ngrohni stolisë
Kurrë këmbë bajlozash mos më luftëtarë t'shejtë Shejtërinë e bukurisë e ke bukur se shpirti akull m`u ka ba Kur të bie shi ta ftojnë shfa-
lodrue Jetën fshehtas e jetova n'flakë të diellit Për Ernen Si me pas jetue nëpër qjen e ylberit
n'ferrin e Dantes Të shkruar me emrin e akullnajat e Sibirit Me ngjyrat e tij e kanë zgjedh

Blood on the streets of Kavaje Albania….

What Now!!!
Second term for Elvis Rroshi, what’s he doing for
the family!! Nothing done...Burg per vrasesit

Poezi
BEATRICE BALLICI Leri poetet te flene ne dehjen e veres Per te perqafuar shpirtin e se pamundures.
Sa shpejt mbaroi kjo dite Kane rrekellyer kupat e gezimit Vjeterohen simbolet dhe idhujt treten
Sa shpejt mbaroi kjo dite, Dhe mbret eshte ndjere secili. Dhe dyshimi behet lavjeres ne ndergjegje
Si te ishte rrezellim i veses ne ag, Veç jo si Mbreti i Tules,
Si te ishte flutur qe digjet ne flake, Jo te dashuruar si Gete, Kur te kemi mberritur
Si te ishte nje puthje nazike dhe aq. Ndryshoi alkimia e dehjes, Kur te kemi mberritur ne fund te endrres
Nuk ka me heronj te ndjenjes. sone
Fytyra Ti do te jesh i çliruar prej ndryshimit
E vjeter me ngjan sa bota Sepse ti s'e duron njetrajtshmerine
Fytyra jote. Siç nuk duron kemishen e veshur per se
Perdite e lexoj si nje pergamene, Mahatma Gandi dyti.
Deshifroj te fshehtat e tua, Njerezimin do ta shkaterrojne keto gjera: Ti do ta flakesh tutje monotonine,
Ndodhite, Politika pa principe, Njelloj si kepucet e lodhura
Humbjet e trishtuara, Kenaqesia pa ndergjegje, Qe s'te çuan me larg se asgjekundi.
Arratite Pasuria pa punuar, Ne jemi te destinuar qe te gjithe
Ne kerkim te fatit Dija pa karakter, Te shtyjme jeten qe jetuan te tjeret,
Qe i mbrapshte per te miret vinte.. Biznesi pa moral, Ta fitojme kafshaten aq seriozisht
E re me ngjan si bota Shkenca pa humanizem, Siç ben vargu i gjate i milingonave,
Fytyra jote, Adhurimi pa sakrifica. Siç ben gushekuqi e harabeli
Me endjet e panumerta, Qe e shqyejne fytin e thare ne shkretetire.
Ndjesite, Brenga e shkrimtarit
Per veren, virtytin, lirine. Gjithçka qe do te doje nga jeta ti e ke
Perdite e me i ri mendimi, dyshimi E megjithate trishtimi ia fsheh ballin
Per ditet dhe netet jetuar, gezimit.
Apo vrare pakujdesie. Nje kerkim i zjarrte, i ethshem nuk fle
Dhe shpresa behet kenge e pernatshme.
Leri poetet te flene Shpirti yt kerkues digjet nga deshira
 P a g e 8 O u r W o r d s

SJELLE NGA MUC XHEPA SOKOL SEJKO KINEMAJA VERORE

SJELLE NGA MUC XHEPA sytë e zgjuar. Flokët e peshku thonë. Dëshpërimit dhe ëndërron të arrijë Shfletoj librin. Faqe të mes fletësh. Pata krijuar
SOKOL SEJKO verdha i ka prerë shkurt. të thellë i është shtuar edhe diçka. zverdhura. Aty-këtu ndonjë një koleksion me copëza
KINEMAJA VERORE - E kam lexuar, do ta kërkoj gjendja e rëndë ekonomike. - Bazarovi të paska shënim me laps të bëra prej të tilla, të grumbulluara
dhe ta sjell menjëherë! Kërkoj në raftin e librave, bërë për vete. Çimit. Pranë fundit, fletët gjatë muajve të verës.
Po kërkoj në bibliotekën e Pak ditë kanë kaluar nga “Etër e bij”, botim i Prisht- - Rëndësi ka që dy janë të ngjitura. I shkëpus me Punoja si ndihmësopera-
shtëpisë diçka në shqip. Të përfundimi i klasës së tetë inës, përkthyer nga Shapllo. herë dy bëjnë katër... pjesa kujdes. Celuloid. Me ngjyra. tor i Rexhepit te kinemaja
shuaj mallin që më ka dhe Ndriçim Nuredinit nuk i Gëzohet shumë kur ia jap. E tjetër është e pakuptimtë. E afroj pranë dritës së aba- verore.
mbërthyer për dheun tim. është zbehur dëshira për të mban më gjatë se librat e Çimi lufton me kushtet e zhurit. Qesh me vete. - Kam biseduar me
Gjëmë e madhe ka rënë mbi lexuar. Kushtet familjare e tjerë. Mëson përmendësh jetës, them me vete. Djalë Shkëputur nga skena– Rexhepin. Do të të marrë
njerëzinë, “Virusi i vdekjes”. pengojnë. Nuk e kanë marrë pjesë. Te Bazarovi sheh i talentuar, futbollist i puthja... Filmi “Helena e ndihmës këto dy muajt e
Ndesh me një libër të vjetër, pa veten që nga humbja e veten. lindur. Familje e madhe Trojës”. verës, - më tha babai për
mbulesë, “Etër e bij”. Humbas vëllait të madh, intelektual i - Eh, në këtë atom, - Çimi nga Çamëria. E vrarë, e “…Eja në liri, eja me të më bërë qejfin. Më
në kohë. formuar, mbaruar për vendos gishtin në ballë, - në prerë dhe në fund e mua…”. Paridi i shtrirë mbi pëlqente të shikoja filma.
- Jam i sigurt, babait nuk i ka matematikë. Vdiq i këtë pikë matematikore, përzënë prej trojeve Helenën. - Firmose kërkesën dhe
shpëtuar pa e blerë, - qesh me helmuar. Nga një kuti gjaku qarkullon, truri punon shekullore. Ka mbetur e harruar, ashtu shko e fli tani!

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

Si vajta në Zavalinë si mësues Nga Hyqmet Zane

Si vajta në Zavalinë si
mësues
Nga Hyqmet Zane
Mbarimi i shkollës së lartë
në ILP “Aelskandër
Xhuvani” në Elbasan,
ishte edhe fillimi i punës
në jetën time. Vajtja si
mësues në Zavalinë ishte
një urdhër nga Komiteti i
Partyisë, sepse atje behej
kuadri, ku do shkonin
mësuesit dhe gjithë të
tjerët. Më çuan në Zava-
linë, sepse unë nuk isha i
preferuar për shkaqe të
ndryshme, edhe pse isha
diplomuar me notën 10.
Shkova në Zavalinë ëpr të
parë se si ishin rrethanat.
Kur më thanë që ku do të
flesh, është edhe kjo
kasollja, ku fle një mësues
Devi Parapisto që kishte
ardhur një vit më parë, si
dhe farmacisati Gëzim
Serica, pranova kasollen
sepse do isha me kolegë të
mi dhe afër zyrave dhe
shkollës.
Me ndihmën e një special-
isti që po merrej me
riparimine shkollës
Petritin, i bëmë disa
riparime edhe kasolles
dhe, meqë tavani ishte si
ivarur me bark, i vumë dy
shtylla dhe një dërrasë që
të siguronte mosrënien.
Kushdo që vinte në
dhomën time dhe e shi-
konte këtë gjendje, habitej
për dy shtyllat, por ky
ishte realiteti. Ajo ishte
një kasolle në kuptimin e
vërtetë të fjalës me thupra
dhe mbushur me baltë,
nga brenda ishte si e
suvatuar keq e keq.
Nukmund të mendoje për
komoditet për të jetuar
aty, por me disa riparime, e
bëmë të banueshme. Në
krevatin që do të flija unë,
kishte fjetur Agim Lazareni ,
i emëruar si drejtor në
shkollën e Zavalinës për
vetëm 3 ditë se e kishte
refuauzr emërimin aty, por u
detyrua të shkonte dhe të
shtunën e 26 nëntorit 1977,
kur do vinte në Elbasan, u
përmbys autobuzi me turi te
ura poshtë në Dëstilë me
shofer Mustafanë ku gjetën
vdekjen shumë kuadro e mes
tyre edhe Agim Lazareni.
Vendosëm një rregull bashkë
me veterinerin Mark Dedja
që flinte aty ngaqë e kishte
shtëpinë në Jeronishtin e
poshtëm dhe nuk e kishte
mudnësinë të shkonte e të
vinte çdo ditë. Kaluam mirë
me Markun për aq kohë sa
ndejtëm bashkë.
Në këtë kasolle dhe në atë
krevatin ku ndejti Marku më
pas kanë ndejtur edhe Lefter
Skënderi shumë kohë, se e
kishte shtëpin pas palit të
Zavalinës dhe si zooverter-
iner, i duhej të ishte pranë
punës në çdo kohë. U bëmë
miq me Lefterin se ishim
edhe në një moshë dhe Left-
eri ishte njeri me kulturë dhe
intelektualizëm, i pasionuar
pas anglishtes. Më pas me
pak kohë ka fjetur edhe
Venemin Bardhi, kryetari i
Këshillit të Bahskuar të
Zavalinës që banonte në
Nezhan. Një kohë të gjatë
ndejti Mark Sinani, kryefi-
nancieri i kooperativës nga
fshati Burrisht, një mik i mirë
dhe një njeri me shumë
mirësi dhe respekte të
ndërsjellta që ruehn edhe sot
e kësaj dite si miq të vjetër
bashkë me Lefterin. Në fund
për nja një vit e ca ndejti vetë
kryetari i kooperativës së asaj
kohe Tafil Xhaferi nga Belshi i
Elbasanit me të cilin komunikoja
mirë dhe ai e ndejnte veten mirë
që rrinte me një intelekrual dhe
një njeri që ai e vlerësonte, shkëm-
benim shumë mendime intele-
kruale, ai lexonte shumë dhe kjo
ishte shumë pozitive. Krijuam
marrëdhënie pozitive mes nesh
dhe për hir të së vërtetës ai u bë
shkak që unë të trasferohesha nga
Zavalinë për në Shtërmen pas 8
vitesh si mësues në Zavalinë.
Shkkak për transferimin u bë
ardhja në Zavalinë e Isuf
Shtëyllës, në atë kohë Sekretari i
Komieti Ekzekutiv të Rrethit
Elbasan. Ai ishte mik dhe bash-
këfshatar me Tafilin që e ftoi për
një kafe tek kasollja.
- Ç’ne tek kasollja, - pyeti Isufi.
- Më mirë këtu me një njeri intel-
ektual që ka shumë vlera, se sa të
rri vetëm në një dhomë apo në
ndonjë shtëpi fshati, - iu pergjigj
Tafili.
E kisha porositur Tafilin që nëse
vinte ndonjë mik, ja ku i ke kafen,
sheqerin, rakinë dhe takëmet e
tjera.
Në bisedë e sipër Isufi e pyeti se
cili isha unë dhe Tafili i thotë “ky
është një mësues që ka 8 vjet këtu,
është fëmijë i vetyëm i dy
prindërve pleq, që jetojnë në
Cerrik, babai i të cilit ka qenë
internuar në kampet e Gjermanisë.
Është i martuar dhe ka nëj fëmijë.
Këtë njeriu do të doja që ta trans-
feroje diku se e meriton si njeri
dhe për hallet që ka”. Dhe ashtu u
bë. Unë shkova takova në pritjen e
popullit Isuf Shtynën ku në
prezencë ishte edhe juristi i tij
Agron Peza, djali i një miku të
babait tim në Peqin që foli fjalën e
mirë si dhe Ligor Shaka, shoku im
i fëmijërisë që tha fjalëne tij. Dhe
më 1 shtator 1986 uën u transfer-
ova vëret për në Shtërmen.
Rrugën për në Zavalinë me ko-
legët e mi e kam bërë 800 herë –
Elbasan – Gjinar me autobuz apo
skoda trupash – Zavalinë në tivitetin e mesazheve është dhënë konsiderata e
këmbë për 14 km dhe “magjike”, tepër duhur aspiratave të
kthim. Sakrifiuca pa fund, domethënëse për vlerat popullit shqiptar për shkak
por e them me sinqeritet që dhe historinë e kombit të interesave të fuqishme
kam kaluar mirë me shqiptar, përbën një “ që synojnë prishjen e
njerëzit, me kolegët, me xhevahir” i cili ndriçon Shqipërisë.” Ky mesazh
kuadrot e fshatit, por sido- me nuancat e tij jetësore, është aktual edhe në
mos me nxënësit dhe vizionin, misionin, strate- shek.XXI, kur pak gjë ka
prindërit e tyre që i mësoja gjinë, mendimin historik, ndryshuar për kombin
me përkushtim dhe më politik dhe diplomatik të tonë i cili për të përballuar
donin, sa sot pas rreth 36 kombit shqiptar. Ai i sfidat e rreziqet duhet të
vjet, ndjehem i respektuar ndriçon popullit të thjeshtë bashkojë e të bash-
dhe i konsideruar si miq të dhe përfaqësuesve elitarë kërendojë tërë gjymtyrët e
vjetër. të tij shumë të fshehta dhe energjitë e tij në tërë
Atë vit të transferimitedhe uenigmën e madhe: popullatën e
dekorava me “Medaljen Shqipëria, si ka qenë e si “Komunuelthit shqiptar”
Naim Frashëri” për punën e duhet të jetë, sipas në Shqipëri, në Kosovë,
mirë dhe kabinetet e gjuhës këndvështrimit të qarqeve në Maqedoni, Mal të Zi,
dhe letërsisë të nivelit të mike dhe armike. Në Serbi, në Greqi, Turqi e
mirë që çova në këtë përgjithësi na kujton kudo. Sikurse u deklaroi
shkollë më 1985. Pata edhe veprën zyrtarisht parlamentarëve
përkrahjen e drejtorit të “Shqipëtarët” ( “The shqiptarë z. Behgjet
shkollës Viktor Skënderi si Skypetars “) të albanofilit Pacolli, si President i
dhe të sekretarit të Byrosë amerikan George Fred Kosovës, “me këtë qasje,
së Fshatit të Bahskuar Williams, të botuar unë dua t’i thërras
Zavalinë Seit Muça të cilin thuajse në të njëjtën kohë, ndërgjegjes suaj
e kisha pasur nxënës në me të njëjtin qëllim dasha- kombëtare, vetëdijes suaj
shkollën e mesme dhe që ai mirës por me një spektër politike, aftësive tuaja
ruante vlerësim për punën e më vezullues .Në veprën e profesionale, për të
përkushtuar që bëja si Edenit përshkruhet menduar pak: A duhet të
mësues në shkollë. prejardhja e shqiptarëve kënaqemi me këtë nivel të
dhe europianizmi i tyre i bashkëpunimit ekonomik,
Morton F. Eden dhe vepra natyrshëm, kontributi i kulturor, shpirtëror mes
“Shqipëria: Pakënaqësitë tyre historik e kulturor në veti? …Ne duhet t’i japim
e saj dhe origjina e Europë, prapaskenat kuptim sakrificave të
tyre”(2) politike në vorbullat e mëdha historike të
Pregatiti : Petro S. LU- luftës së parë botërore, heronjve tanë të përbash-
ARASI ngjarjet madhore dhe kët, angazhimit shekullor
personazhet kryesore të paraardhësve tanë, duke
“Atij që na ndihmon ia historikë, interesat që hapur pista të reja bash-
kemi borxh nderimin” mbajnë peng kombin këpunimi.” (“Aspiratat
shqiptar, ballafaqimi i tona kombëtare, në
Morton F. Eden ka dhënë platformës së Rilindjes përputhje me rregullat e
edhe një tjetër kontribut të Kombetare me politikat hapësirës evropiane”. Nga
çmuar, si albanolog, me shoviniste antishqiptare, fjala e Presidentit të
veprën “Shqipëria: tendencat e kombit shqip- Republikës së Kosovës,
Pakënaqësitë e saj dhe tar në rivalitetin midis z.Behgjet Pacolli, në
origjina e tyre” (“Albania : Perëndimit dhe Lindjes, Parlamentin Shqiptar, 21
its discontents and their etj.Në vepër mbizotëron Mars, 2011 ). Se përse
origin”, 1920). Ky libërth i mendimi se “gjendja e ndodh kështu, cilët janë
përmendur në literaturën e pakënaqshme në faktorët e aktorët e kësaj
huaj albanologjike për Shqipërinë e sotme, është gjendje ka dashur të na e
origjinalitetin dhe objek- krijuar nga fakti që nuk u sqarojë edhe përkthyesi i
 V o l u m e 1 3 , Is s u e
ga Prof. Dr. Shyqri GALICA , Prishtine:Vetëdija kritike dhe estetike e Konicës/Studime
ga Prof. Dr. Shyqri GALICA , Prisht-
ine:Vetëdija kritike dhe estetike e Konicës/
Studime
Prof. dr. Shyqri Galica (1951) është studiues i
njohur letrar me reputacion ndërkombëtar i
letërsisë, publicist e pedagog i Universitetit të
Prishtinës.
Ka punar në Radio Televizionin e Prisht-
inë,"Rilidnja",Bujku .Tash është profesor i
rregullt në Universitetin e Prishtinës
(Kosovë).Ka botuar shumë studime letrare,
vështrime kritike, eseistike, publicistike, si dhe
poezi e prozë në gazeta e revista të ndryshme.
Ka botuar edhe këto vepra: Koha flet me
brezni, poezi, 1979; Poezia e Fatos Arapit,
studim monografik, 1990; Amësia, tregime,
1991; Simbolika e sundimit, kritikë dhe ese,
1995; Konica - moderniteti, eseistika, kritika,
studim monografik, 1997; Mesazhi kritik, ese
dhe kritika, 1999; Dashuria vdekërisht, roman,
2003 dhe Identiteti artistik, kumtesa shkencore
dhe vështrime kritike, 2005.etj.
Tash është mësimdhënës i historisë së letërsisë
në Fakultetin e Arteve të Universitetit të Prisht-
inës, kurse lëndët bazat e gazetarisë, mediet
dhe komunikimi publik, si dhe shkrimin akade-
mik dhe kulturë gjuhe i ligjëron Universitetin
(publik) të Prishtinës, Kosovë.
Për lexuesin shqiptar sjellim vështrimin kritik
me titull"Vetëdija kritike dhe estetike e Kon-
icës/Studime ".
Flori Bruqi
Nga Prof. Dr. Shyqri GALICA , Prisht-
ine:Vetëdija kritike dhe estetike e Konicës/
Studime
Pos me zhvillimin e epokave stilistike të ro-
mantizmit, të realizmit e të natyralizmit, she-
kulli XIX karakterizohet edhe me zhvillimin e
kritikës letrare. Në rrjedhë të ndryshimeve të
sistemeve shoqërore do të ndryshojnë gjithsesi
edhe orientimet krijuese letrare, duke sjellë
zhvillime të reja në historinë e letërsisë
botërore. Do të dalë në këtë periudhë një figurë
e shquar letrare, që me penën e tij do të bëjë
emër. Është ky Sharl Ogisten Sent-Bëvi (1804-
1869), me të cilin kritika letrare do të zbresë
nga katedra në shtyllat e gazetave1 dhe do të
bëhet faktor në zhvillimin e jetës letrare
franceze, madje në një periudhë të bujshme të
krijimtarisë letrare, i cili do të quhet me të
drejtë ”mbreti i kritikës”. Në shkrimet e tij
kritike ai para së gjithash do të kërkojë artistin,
cilësitë që portretizojnë më së miri figurën e tij.
Diskursi i tij kritik përfshin fenomene e
probleme të ndryshme letrare. Portretet letrare
ai do t’i skalisë mjeshtërisht, duke i quajtur
madje ”portrete eseistiko-psikologjike”. Sent-
Bëvi, siç dihet, është themelues i shkollës
kritike biografiko-psikologjike. Ai është
pasardhës i drejtpërdrejtë i Montenjit të njohur,
eseist francez, i cili me veprën e tij është
shquar dhe ka bërë jehonë në mjediset letrare e
intelektuale. Sent-Bëvi konsiderohet edhe
themelues i historisë së letërsisë franceze.2 Ai
me metodën historike shqyrtoi sidomos aspekte
të poezisë dhe të teatrit të shekullit
gjashtëmbëdhjetë dhe hapi shtigje në fushën e
kërkimeve të ndërsjella dhe të analizave të
autorëve e të veprave të ndryshme. Më pas
Sent-Bëvin do ta vazhdojë e do ta plotësojë
themeluesi i ”kritikës shkencore” Hypolit Teni,
kurse kjo disiplinë e historisë së letërsisë do të
pasurohet me metoda të reja hulumtuese shken-
core.
Nga fundi i shekullit nëntëmbëdhjetë në Francë
lind kritika impresioniste, e cila kriter bazë
kishte mbresën, impresionin që lë vepra letrare.
Këtë emërtim kritika impresioniste do ta marrë
1 7
sipas veprës së Zh. Lëmetrit,
”Impresione
teatrore” (”Impressions de
theatre”, 1898).3
Në rrjedhë të këtyre proceseve
letrare, do të kultivohet e artiku-
lohet vetëdija krijuese kritike e
Faik Konicës, sidomos në kon-
taktet e vazhdueshme me qendra
universitare e kulturore franceze,
si dhe me mjetet e informacionit,
që do të kenë ndikim në formi-
min e tij letrar dhe intelektual.
Në këtë kontekst, ndikimi i Sent-
Bëvit, i Tenit, i Lëmetrit etj. në
krijimtarinë e tij kritike e letrare
është i pranishëm. Epoka stil-
istike e romantizmit shqiptar do
të kultivojë zhanre e forma të
llojllojshme për të shprehur
mendimin filozofik, shkencor e
letrar për çështje të ndryshme të
realitetit historik e aktual. Eseja,
si një lloj i veçantë i krijimtarisë
sintetike letrare-shkencore e
publicistike, zë fillet mu në këtë
periudhë, kur krijuesit shqiptarë
priren t’i shprehin pikëpamjet e
tyre për një varg çështjesh his-
torike, filozofike, fetare, morale,
kulturore, letrare e kombëtare.
Kështu do të shkruajnë ese e
fragmente eseistike De Rada,
Dara i Ri, Z. Jubani, P. Vasa, J.
Vreto, N. Frashëri, S. Frashëri,
L. Gurakuqi, Z. Skiroi etj. dhe
krijimet e tyre do të anojnë herë
nga ana imagjinare, herë nga ajo
shkencore. Këto trajtime eseis-
tike u përkasin më shumë fu-
shave filozofike dhe etike, siç
janë, p. sh., esetë e Jani Vretos
”Për të vërtetënë edhe për
shkronjënë e së vërtetësë”,4
”Mirëvetija” dhe ”Për
gjithëçishtënë dhe për Zon’ e
jetesë dhe për Njerinë, botën’ e
vogëlë”. Pavarësisht sa këto ese
janë origjinale, në ndonjë rast
edhe përshtatje, ato afirmojnë
sidomos mendimin filozofik në
romantizmin shqiptar.5 Esetë e
Naimit ngërthejnë një gjuhë më
poetike. Eseja ”Mësime”6 është
cilësuar ese etiko-fetare, ndërsa
pjesë të prozës ”Fletore e
Bektashinjët”7 konsiderohen ese
fetare. Edhe në kuadër të këtij
zhanri letrar, krijuesit shqiptarë
bëjnë përpjekje të shprehin
çështje universale, madje edhe
filozofike, duke u përqendruar
gjithsesi në çështjet kombëtare.
Epoka e romantizmit është
periudhë e Rilindjes Kombëtare,
kur shprehjet zhanrore
shpërthejnë nga erudicioni
krijues i artistëve tanë, të cilët
janë të detyruar të bëjnë
njëkohësisht dy veprime:
atdhetare dhe krijuese.
Diskursi kritiko-letrar (Diskursi
estetiko-kritik)
Nga fundi i shekullit nën-
tëmbëdhjetë shpeshtohet dalja e
gazetave, e revistave dhe e
botimeve të ndryshme, ku gjejnë
shprehje edhe shkrime kritike.
Mendimet kritike të Jeronim de
Radës për letërsinë popullore
dhe të Naim Frashërit, që
shoqëron përkthimin e tij të
këngës së parë të ”Iliadës” së
Homerit,8 shënojnë fillimet e
kritikës letrare shqipe.9
Mendime kritike rreth
problemeve të ndryshme
letrare janë shprehur edhe
përmes letrave, si formë e
komunikimit letrar. Një
kritikë e tillë epistolare
shprehet në letrat e Vretos
dërguar Sotir Koleas në
Manastir, letrat dërguar
Kristo Shulit në Shkodër,
letrat dërguar Sotir Koleas
në Ohër etj. Kritika në
këtë formë do të shndërro-
het në gjykim për çështje
të ndryshme të jetës
historike, mendore,
shoqërore, politike dhe
morale të kombit.10
Kritika letrare shqiptare
nis e zhvillohet së pari
nëpër gazeta e revista të
ndryshme të arbëreshëve,
në formë të recensionit, të
vështrimit dhe të esesë
letrare. Revista ”Albania”
dhe veçanërisht Faik
Konica me krijimet e tij
kritike e eseistike, do t’i
vërë bazat e kritikës
letrare dhe të teorisë së
kritikës me shkrimet e tij,
duke përmbushur
kërkesën dhe vetëdijen për
një zhanër aq të do-
mosdoshëm të letërsisë e
të kulturës kombëtare.
Duke qenë i shkolluar në
Francë, Konica do t’i
formësojë njohuritë për
kritikën nga krijuesit e
shquar francezë Sharl
Bodler, Zhyl Lëmetër, Pol
Valer, Remi dë Gurmon e
sidomos nga Sent-Bëvi
etj. Te Faik Konica do të
ndikojë gjithsesi fryma e
kritikës impresioniste,
përfaqësuesit e së cilës
vlerësonin se kritika
objektive nuk ekziston, siç
nuk ekziston as arti objek-
tiv…, se secili kritik
shpreh temperamentin
vetjak, sensibilitetin,
qasjen e tij dhe ndjesinë e
jetës. Mirëpo, si erudit,
Konica do të nënkuptojë
pa dyshim se ”edhe kritika
impresioniste gjithnjë
niset, qoftë edhe jo
zëshëm, nga qëndrime
teorike të caktuara, nga
estetika e caktuar.”11 Si
kritik impresionist në
kuptimin e mirëfilltë të
fjalës, Konica shpreh
përshtypjet e tij, për-
jetimet, kënaqësitë e
pakënaqësitë për veprat
dhe fenomenet letrare e
kulturore. Ai sugjeron
veprimtari në fushën e
letërsisë, të artit dhe të
kulturës, që do të ndikonin
në zhvillimin kulturor dhe
emancipimin kombëtar.
Në veprimtarinë e gjerë e
të shumanshme të Kon-
icës, një vend të veçantë
zënë kritika letrare dhe
eseistika, të cilave u vë
themelet me shkrime, që
shquhen për përmbajtjen e
tyre serioze, për saktësinë
shkencore dhe për kul-
turën e trajtimit artistik.
Krijues erudit, me një
diapazon të jashtëzakonshëm,
Konica do të shtrojë çështje e
probleme në gjerësi e në thellësi,
do t’i trajtojë ato me ndërgjegje të
një shqiptari të kultivuar, gjithsesi
me qëllim të informimit më të
gjerë në suaza kombëtare e
jashtëkombëtare. Botimi i shkri-
meve dhe i informacioneve jo
vetëm në gjuhën shqipe, por
sidomos në atë frënge e më pas
edhe në gjuhën angleze, janë
dëshmi e vetëdijes kombëtare e
kulturore të tij për ta shtrirë
çështjen kombëtare në shkallë
ndërkombëtare. Edhe pse në disa
situata do të manifestojë karak-
terin e tij kontradiktor në politikë,
në fushën e krijimtarisë e të
shkencës do të jetë pak a shumë
më konsekuent, me ndonjë për-
jashtim, sidomos në raportin art –
ideologji. Ai shquhet më shumë si
estet se esteticien, më shumë si
teoricien se kritik dhe më shumë e
ndiente artin se ç’e komentonte,
sepse veten e kishte vënë në rolin
e intelektualit në kuptimin e plotë
të fjalës.12 Konica, i cili është
njëri nga ndërlidhësit e letërsisë së
Rilindjes me atë të Pavarësisë, me
pikëpamjet e tij themeloi teorinë e
kritikës letrare shqiptare, që do të
shpihet më tej me Nolin, Malokin,
Çabejn, Kutelin, Koçën, Shute-
riqin, Pipën etj. Faik Konica, duke
qenë në kontakt me letërsitë më të
njohura të botës, do t’i shijojë
vlerat e tyre, do t’i konceptojë
nivelet artistike dhe do të kërkojë
të kultivohet arti i bukur edhe në
krijimtarinë tonë letrare-artistike.
Është Oksidenti ai që do ta ngrejë
shijen e tij kulturore, do ta kul-
tivojë atë shije nëpër universitetet
më të shquara, duke marrë edhe
grada e lavdërime për erudicionin
e kulturën e tij. Mbamendja dhe
leximi, puna e pareshtur e
përkushtimi do të jenë ndër
faktorët thelbësorë që do të
ndikojnë në ngritjen e tij intel-
ektuale, kulturore e kombëtare. Në
revistën e tij ”Albania” ai do t’i
botojë njoftimet për librat shqip
dhe për ata që kishin të bënin me
shqiptarët, që do të thotë se ”ai
kishte vetëdije të formuar për
vështrimin, për studimin dhe për
informimin letrar, e edhe për
kritikën letrare.”13 Në epokën
stilistike të romantizmit shqiptar,
nëpër gazeta e revista shqipe
fillojnë të botohen edhe shkrime
për librat, ku në rubrika të veçanta
jepen informacione dhe bëhen
recensione e vështrime për ta.
Bëhet kjo sidomos me botimin e
revistës ”Albania”, në të cilën
drejtori i saj Faik Konica sheh
nevojën e paraqitjes së veprave
dhe të krijimtarisë letrare e kul-
turore. Vetë ai në rubrikën
”Bibliographie”, në gjuhën shqipe
e atë frënge, të revistës ”Albania”,
do të paraqesë mendimet e
pikëpamjet për vepra të veçanta
dhe informacione për krijimtarinë
e përgjithshme, do të shprehë
nevojën e ngritjes së vlerave
letrare dhe shqyrtimin analitik të
tyre. Me penën e tij do të fillojë
teoria dhe praktika kritike dhe
kështu do të formohet vetëdija për
kritikën letrare. Faik Konica është
”i pari që mendimin kritik e bën
përcjellës të letërsisë dhe i pari që
P a g e 9
kritikën letrare e bën institucion
të opinionit letrar dhe kultur-
or.”14 Faik Konica, në artikujt e
tij kritikë, teorikë, eseistikë,
shqyrtues dhe informativë, do t’i
shprehë pikëpamjet dhe
mendimet e tij rreth disa
problemeve të përgjithshme
teoriko-letrare e kritike, për
autorë shqiptarë e të huaj, për
çështje aktuale e historike. Ai do
të botojë edhe shkrime të karak-
terit të përgjithshëm kulturor,
etnologjiko-etnografik, si dhe do
të bëjë portretizime të figurave
atdhetare, kulturore e letrare dhe
shkrime të tjera me interes
historik, shkencor e kulturor.
Stili i tij karakteristik, shprehja e
qartë e plot mendime dhe fryma
e krijimeve letrare e kritike
integrohen në temperamentin e
veçantë të Konicës dhe në
qëndrimin e tij kritik ndaj duku-
rive të kohës.
Forma eseistike (Shqyrtimi
fiksional e diskursisv)
Esetë dhe kritikat letrare, nat-
yrisht, sa dihet deri tash, nuk
qenë të shumta në krijimtarinë e
Faik Konicës, por ato janë të
veçanta, me një origjinalitet dhe
me një spektër karakteristik
trajtimi. Eseja dhe fryma eseis-
tike, e pranishme tejetej krijimta-
risë së tij, një zhanër i mësuar në
Francë nga penat më të mprehta
si Montenji, Volteri, Rusoi etj.,
do t’i përgjigjet flakë për flakë
temperamentit dhe karakterit të
Faik Konicës, figurës së tij të
veçantë krijuese, që jo vetëm do
të lërë gjurmë në shumë fusha,
por edhe do të vërë shumë
themele. Në shkrimet kritike e
eseistike, shkencore e publicis-
tike, ai do të shtrojë shumë
çështje në mënyrë sinkretike, me
mjeshtërinë e tij letrare, informu-
ese e shkencore. E kësaj natyre
është eseja, zhanër që provokon
posaçërisht Konicën. Nëpërmjet
esesë, shqyrtimit fiksional e
diskursiv, ai zbërthen
imagjinatën e tij krijuese dhe
prirjet e afinitetet për shumë
fusha të artit e të jetës. Stili
eseistik i Konicës përshkon tërë
krijimtarinë e tij, kurse elemente
eseistike pleksen veçanërisht në
shkrimet portretizuese. Në ato
krijime gjen shprehje shpirti i tij
specifik, elokuenca, ngrohtësia e
poetit, argumenti i shkencëtarit
dhe informimi i publicistit. Në
këto portretizime shkrihen
kufijtë ndërmjet portretit dhe
esesë, duke shkrirë fizionominë
e tyre me elemente plastike. Në
krijimtarinë e tij janë edhe dy
vepra eseistike, që jo vetëm e
shquajnë Konicën sa i përket
këtij zhanri sinkretik shkencor-
letrar e publicistik, por e veçojnë
si erudit, gjeni të kohës dhe
figurë poliedrike, që ka mbetur
vërtet i veçantë në botën tonë
letrare e kombëtare. Vepra
”Shqipëria si m’u duk”,15 që
është një kompleks esesh, dësh-
mon njohësin e thellë të
Shqipërisë në aspektin historik,
kulturor e etnopsikologjik: ”Ai
ka logjikën e Montenjit, por
edhe forcën apologjike të Marin
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

ALEKSANDRI I MADH I GREQISË APO I SHQIPTARËVE Arben LLALLA

ALEKSANDRI I MADH I GREQISË APO I SHQIP- dhe nënën e kishte ilire e Filipi me të hipur në Maqedonisë...”. Ndërsa kthehej edhe nëna e tij
TARËVE* cila quhej Euridike dhe frontin e maqedonasve Straboni shkruan: Olimbia dhe të respektohej
Arben LLALLA ishte nga fisi ilir i Lynkes- nënshtroi fisin e nënës së “Maqedonasit janë quajtur si si mbretëreshë. Filipi e
tisë. Lynkestët ishin ilirë, tij Lynkestët të cilët kishin Paion”. pranoi kushtin. Ai për tu
Emri i Aleksandrit të Madh ende vazhdon të krijojë këtë na e dëshmojnë studi- udhëhequr politikën e Por nga historia kemi mësuar afruar me fisin ilir të Olim-
trubullira politike edhe sot këtu e dymijë e dyqind vjet nga uesit dhe historianët antikë maqedonasve. Më tej se në të vërtetë Paionët ishin bisë kërkoi që vajza e tij
vdekja e tij duke bërë që politikat e vendeve të ndryshme të si: Livi, Plini, Straboini, Filipi i drejtoi synimet e tij ilirë1. Kleopatra të martohej me
varen shpeshherë nga lavdia dhe emri i tij për ta privati- Ptolemeu etj. për të spastruar territoret e Një nga dashno- mbretin e Epirit vëllanë e
zuar. Ilirët Lynkestë banoni Maqedonisë nga kolonët ret e Filipit e akuzoi Olimbisë. Gjatë dasmës,
A ishte grek Aleksandri? Çfarë e lidhte atë me shqiptarët përreth liqenit ët Ohrit dhe grekë. Ai shtiri në dorë Olimbinë se Aleksandri nuk Aleksandri në bashkëpunim
dhe grekët mbretin e Maqedonisë Antike? kryeqytet kishin Manastirin Selanikun, Thraqin, ishte djalë i Filipit por, Olim- me nënën e tij dhanë urdhër
Disa pseudo historianë të fqinjëve tanë të afërt dhe të largët e sotëm. Pra, vetë Filipi Skithinë etj., duke bia e kishte me Amonin. që Filipi të vritej. Gjatë
pretendojnë që Leka i Madh nuk ka prejardhje shqiptar. Por ishte gjysmë maqedonas zhdukur mbi 200 koloni Amoni ishte një gjarpër, dasmës një ushtar maqedo-
historianët e lashtë kanë lënë shënime që tregojnë se Ale- dhe gjysmë ilir. Mbas greke. perëndia më e lartë. Olimbia nas i afrohej Filipit dhe i
ksandri i Madh ishte i biri i mbreti të Maqedonisë Filipit II vdekjes të babait Amynta, Demosdenin i cili ishte u fye rëndë nga kjo akuzë. ngul thikën në zemër duke e
dhe i Olimbisë, një princeshë Ilire, e bija e mbretit të Epirit Euridikja e dërgon Filipin oratori më i madh grek i Pasi Filipi e ndau Olimbinë lënë te vdekur në vend atë.
Neoptolemi I. në Iliri tek Lynkestët,dhe quajtur edhe mbrojtësi i ajo bashkë me Aleksandrin Me ngjitjen e Aleksandërit
Shumë shkrues të historisë Antike ndër ta babai i Historisë më tej në Tebë. Filipi pas grekëve kundra maqedo- shkuan për disa kohë të në frontin e maqedonasve
greke Herodoti dhe Tukidi na lajmërojnë se Pellazgjët disa vitesh bëhet mbret i nasve ka thënë për Filipin jetojnë mbretërinë e Lyn- Olimbia e vret gruan e re të
(shqiptarët) janë popull para grekëve “proelinioi”. Maqedonisë më 359 p. K. mbasi pushtoi të tërë kestëve. Atëherë Filipi i Filipit bashkë me fëmijët e
Filipi u martua me iliren Greqinë në ligjëratën e tij shpalli luftë Lynkestëve, por saj.
Aleksandri i Madh, skulpturë që gjendet te VILA ALBA- Olimbi dhe nga kjo martesë të titulluar “FILIPIKA e gjatë betejës ai desh u vra.
NI, Romë. do të lindte Kleopatra, Tretë” thotë: “Filipi, jo Më tej Filipi kërkoi që Ale-
Kynëna dhe Aleksandri, një vetëm që nuk është grek, ksandri të kthehej në Filipi II
Filipi II burrë i fort, një legjendë edhe asnjë lidhje nuk ka Maqedoni, por Aleksandri
Biblike që do bënte emër të farefis me grekërit, por ai këmbëngulës dhe kokë Olimbia
Filipi lindi në vitin 382 para K., nga një baba maqedonas madh. është një murtajë e ndyrë e shkëmb i vuri kusht që të

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

ALEKSANDRI I MADH I GREQISË APO I SHQIPTARËVE Arben LLALLA

Gruaja e Filipi dhe nëna e
Aleksandri të Madh Olimbia
vinte nga visi i Ilirëve të Epiri-
otëve. Olimbia ishte stërmbesë
e mbretit të Mirmidonëve
Akilit i cili u vra në luftën
Trojë. Pra Olimbia ishte e bija
e mbretit të Epirit Neoptolemi
I, i cili rridhte nga fisi i Pirro
Neoptolemi djali i Akilit. Pirro
Neoptolemi mbas luftës së
Trojës u vendos në Toskëri
duke themeluar mbretërinë e
Epirit. Pirro Neoptolemi është
stërgjyshi i Pirros së Madh që
luftoi deri në Romë në she-
kullin III, përpara Krishtit.
Olimbia dhe Pirrua janë
kushërinj të parë. Emri i vërtetë
i Olimbisë ishte Mirtal, pra
edhe kjo një fjalë shqipe e
përbërë nga MIR-DAL. Në
gjuhën shqipe shpesh herë
shkronja T ngatërrohet me D,
sikurse S me Z, etj. Më vonë
Mirtalia u quajt Olimbi, emër
që ia vuri vetë Filipi. Edhe kjo
fjalë rrjedh nga gjuha shqipe të
cilën do ta shpjegojmë më
poshtë. Olimbia ishte shumë
bukur me flokë të verdha, të
dredhura e të gjata. Buku-
risë së Olimbisë nuk i
rezistoi Filipi i cila la gruan
e tij të parë që ishte ilire dhe
quhej Audata. Siç duket
bukuria e veçantë, zgjuarsia
e Mirtalisë ka bërë që më tej
ajo të thirrej me emrin
madhështor Olimbi.
Olimbia është një emër
shqiptar që përbëhet nga
bashkimi i fjalëve pellazgje
OLI dhe MBI2. OLI do të
thotë i TË GJITHË dhe
MBI, sipër. Emri OLIMBI
është një emër që tregon
madhështi. Lojërat më të
mëdha në botë quhen Lojrat
OLIMBIKE, mali më i
madh në Greqi quhet Mali i
OLIMBIT. Pra, emri Olim-
bi ka kuptimin e
madhështisë “MBI TË
GJITHË”. Dhe vërtetë a
nuk janë Lojrat Olimbike
aktiviteti më i madh spor- Por po të studiohet më kun edhe ky ishte nga krahina tij për në Azi bëri edhe një
tivë në botë?! thellë do kuptojmë se e Dodonës Pellazgjike3. Pra ndalesë të vogël në
kemi fjalë të gjuhës shqipe siç del nga historia me bregdetin e Trojës që
Mirtali, nëna e Aleksandrit të përvetësuara nga gjuhët edukimin e Aleksandrit u tashmë ishte shkatërruar e
të Madhe e njohur me emrin e tjera. morën dy mësues ilirë. Më tëra nga lufta dhjetëvjeçare
Olimbi. E cila ishte Ilire. vonë Filipi solli edhe Stagjire midis Trojanëve dhe Ake-
Pirro, mbreti i Epirit. me prejardhje shqiptare4 i jve. Kur mbërriti në Trojë
Sot gjuhëtarët shqiptar e njohur me emrin Aristoteli, Aleksandri u mallëngjye.
ngatërrojnë fjalën Olimbi Aleksandri i Madh një filozof i zoti nga Selaniku Librin më të dashur ai
me Olimpi. Fjala OLIMBI për të mësuar Aleksandri kishte ILIADËN dhe
në greqisht shkruhet OLIM- Plutarku shkruan për gjuhën greke dhe letërsinë e nëpërmjet Iliadës kishte
PI dhe shqiptohet OLIMBI. Aleksandrin e Madh se ai tyre. mësuar për Trojën dhe
Shkronja MP në greqisht ishte biond, me një Në moshën 18 vjeçare Ale- luftën e saj. Gjatë vizitës në
është B dhe kur ndodhen përskuqje të lehtë në faqe ksandri në krye të 2.000 Trojën e shkatërruar Ale-
midis dy zanoreve shqipto- dhe në gjoks. Dua të shtoj kalorës mposhti ushtrinë e ksandri bëri fli në kujtim të
het MB. Gjuhëtarët shqiptar se edhe Pirrua i ynë i Athinës. Mbas vrasjes së mbretit të pafat të Trojanëve
kanë bërë deri më sot tran- Epirit kishte një përskuqje Filipit, Aleksandri në moshën Priamit të cilin e kishte
skriptim të fjalës greke në të tërë fytyrën e tij. 20 vjeçare bëhet mbret i vrarë djali i Akilit, Pirroja.
OLIMBI, duke bërë që kjo Aleksandri pamjen e Maqedonisë dhe i Greqisë në Por nga heronjtë e luftës së
fjalë të humbi kuptimin e jashtme i ngjante nënës së një moshë të re në verën e Trojës ai adhuronte Akilin
saj që rrjedh nga gjuha tij Olimbisë dhe da- vitit 336 p.K. Në vjeshtën e mbretin e Mirmidonëve që e
shqipe(pellazgjike). jallarëve që ishin nga fisi vitit 335 para K. Aleksandri i kishte stërgjyshin nga nëna.
Gjuhëtarët tanë me dashje ilir i Epirit. Madh u kthye në Pellë për të Ishte mëngjesi i 3 qershorit
ose pa dashje kanë bërë Filipi për të mësuar Ale- përgatitur planin e tij të madh ët vitit 323 p.K., kur Ale-
shumë gabime në disa fjalët ksandrin në edukimin e tij për të pushtuar Azinë dhe të ksandri ndeu se kishte
shqipe duke i quajtur si fjalë mori dy mësues Le- shkatërronte perandorinë zjarrmi të brendshme, pasi
të ardhura nga greqishtja, onidhën që ishte kushëri perse. bëri një banjë ai ushtri
sllavishtja, latinishtja etj. me Olimbinë dhe Lisima- Aleksandri gjatë udhëtimit të përsëri në gjumë. Kur u
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 1 1

Mihal Dedja
Shpirt i plagosur shprish. jetët siç shkonin; ju që prini trimërinë.
MIHAL DEDJ gjer pa u Dhe një portret, bij sa lind nëna, Rrokni armët për atdheun;
A sosur portet i rrallë I shqipe u thonin! unë për juve çiftelinë.
HYJNIA E ARBËRIT i trimërisë. i një prijësi që ADHURUAR
ZEMRA E BARDHË mbante dikush, U tret Gjergji, armiqtë thonë.
Valë mbi valë (ushtar a ndoshta gjeneral, Një prift Arbër sa rro- Jo, jo, jo, mali jehon.
KRUJË 1478 gjer me plagë në krah e gjak në shkodran në Romë ai, nin... Do të rrojë sa flamuri;
çdo beden linin. tek ne buzë). nga lufta e po, po, po, cili e mburri!
Rritur me besë, Nga Lindja sytë përherë, fundit i prapsur. NË NI-
pa shih ç’i grinin! nipi i një kreshniku. tek lanë një fis, Librin e tij NULLË Do këputej dorë e trimit,
Asgjë më për të humbur tek lanë në prag, lexojnë tani pa të binte mes luftimit.
LEZHË 1478 aty nën pluhur me krahët prerë, për burrin më Nina-nana në Do këputet dhe kjo dorë,
të një të ligu... shpirti siç del të madh mbi hasmin. ninullë pa të heshtë tel i gjorë.
Sa shumë rreth një varri osmanë nga pak, HYJNI që kish dhe një emër me pekul.
fatlumë! TRAGJEDI nga pak. në sfidë e fat Trim m’u U tret Gjergji ndër
Eshtrat i varnin hajmali. E NJË EPOKE dy krahë të arbrit shqiponjë: bëfsh dhe ti i miri, aq vjet.
Në luftë, 103 njëra në shpatë, i këndoi nëna të birit Jo, jo, jo, zemra buçet.
pushtime, Sa më larg Sa më larg bregut, tjetra mburojë. jetë e mot. Do të rrojë sa
top e trumë, bregut, ferrit sa më larg... flamuri;
pak fat, paksa nga një hyjni. Trim si prijësi po, po, po, cili e
sa më *** BIJ Kastriot. mburri!
I parë, SHQIPESH
BIRI... I NIPI ato anije të U këput fisnikja dorë, ***
shpërngulurish; pa ra shpata me aq forë, Mbajtës të shqipes RILINDASI, TË
Valë mbi valë relike thonin arbrit, dikur, njëherë; KOHË BIRIT
gjer tek ne e ikona treqind nipër pas nipash RILINDËSE
duke marrë mijë, një Gjergj pa lerë. 1.
djali i të madhit prijës. një bote që u duke zbritur n’Itali... Mote të lëna, Ejani, burra të dheut; Si vetë nënën,

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Mihal Dedja
puth flamurin që nën dhe çallmat dur.
e të madhit, u heq. Ndër ne e turq, Sikur blerimi,
prijësit Gjergj. NËNTOR sikur në valle e këto strehë me flamur shkabë...
Dhe nën tokë 109 1944 kaba, shtatore, monumente
i tremben burrit; Trim të ditur do të një çast të ngjallej kryetrimi... nga këto vende,
që nën dhe dojë Në duar partizanësh «Ju lumtë mbi çka ju dhe ca më larg.
çallmat u heq. për një dritë që ke topa e mortaja; mban përkrah,
në sy. shqipja mbi to, ju lumtë,» do merrnim ne urimin. Lirisë në prag.
Veç i ditur e Flatra t’arta s’do ylli në feste.
krenar harrojë Tashmë kreshta të saja, Ai që prapsi MË SHUMË
do t’i nga të shqipes të të ashpra dorën e një vrasësi. NUK DOJA
mburresh bir me fat. japë ty. gjersa lufta të reshtte.
Kur të bëhesh SI
luftëtar, Do t’i falë një ditë 112 PESËQIND VJET MË PARË
do të falë ai vërtet, SI NË MO- Nuk doja unë më shumë të
një shpatë. siç ia dha djalit të TET ME LEGJENDA Kështu, shkruaja,
vet. kur arbri bën për arbrin, sesa Barleti tërë uratë;
Do ta falë një Për tek Gjergji, kryezotin: dy fletëza në duart tuaja,
ditë vërtet, NËNTOR 1912 mund të ndodhë, Kështjellës mu në gji sikur dy flatra shqipja mbart.
siç ia dha «prerë» nga shpata e kreshnikut, një strehëz dhe ai,
djalit të vet. Një strehë të ngrohtë atë nëntor, do të ndalë një gur. Gjergj Kastrioti; E varg
një strehë për nusen duke lindur. Gjurmë e kalit ku u hodh bronxi mes nesh, e varg
2. Udhë e përbaltur orë e orë; marramendës mbi armikun, siç mund të veshë për Gjergjin prijës,
Si vetë dhe trima plot, me erën grindur. do të mburrë. një burrë motit. e para vjershë, e parë më s’ish.
nënën,
puth flamurin, Një strehë atë vjeshtë, nëntor, Si në motet me legjenda, Më shumë nuk doja të këndoja,
dykrenoren një strehë për beben porsa lin- kur u enda... sesa Naimi shpirt rilindës;
për një Gjergj. dur. NË VISE TË HUAJA për Gjergjin vargjet i rreshtoja
Dhe nën tokë Shi edhe baltë deri në Vlorë; NË ÇAST kasnecë që vdesin kryengritës.
i tremben burrit; dhe trima pas... shpirtra të gjin- RINGJALLJE
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

ALEKSANDRI I MADH I GREQISË APO I SHQIPTARËVE Arben LLALLA

zgjua thirri të gjithë gjeneralët për
planin e betejës, por pa se vetë ishte
i pamundur. Për disa ditë rënkoi në
shtrat nga temperatura e lartë dhe
më 13 qershor vdiq në krevat i
sëmurë. Kështu, mbreti i
Maqedonisë që kishte mposhtur në
fillim Greqinë dhe i kishte marrë
emrin nuk mundi të realizonte
ëndrrën e tij për të pushtuar tërë
botën. Ai për dhjet vjet pushtoi
pjesën më të madhe të botës, ndërsa
stërgjyshi i tij Akili me aleatët e tij
iu deshën dhjetë vite për të mposh-
tur Trojanët me dredhi.
Aleksandri vdiq, por mbeti gjallë
emri, legjenda e tij. Lavdia e tij
ndriçon e herë errëson dhe krijon
probleme, dymijë e dyqind vjet pas
vdekjes së tij
Sipas disa studiuesve të huaj Ale-
ksandri i madhe quhej Meryamun
Aleksandri, këtë mendim studi-
uesit e mbështesin në një mbish-
krim që është gjetur në Egjipt.
Ku thuhej në një citim
“meryamun setepenra Aleksan-
dros”5. Kjo është një dëshmi që
tregon se emri Aleksandër është
i mëvonshëm. Ose më mirë të
themi që është Llagap. Shpesh
herë duhet të na punojë logjika e
thjeshtë për të mësuar shumë të
fshehta të njerëzve në kohën
antike. Po ta ndajmë emrin
ALEKSANDËR në tre pjesë do
të lexojmë tre fjalë, A-LEKS-
ANDËR, që do të thotë: A është
fjala e sotme shqipe ËSHTË,
LEKS që është emri LEK dhe
ANDRA është një fjalë e vjetër
pellazgje që e përdorin ende
shqiptarët, dhe do të thotë
Ëndërr. Pra, emrin ALE-
KSANDËR do të thotë
LËKA ËSHTË NË
ËNDËRR. Dhe me të vërtetë
Leka ishte burrë i madh që
mbeti në historinë e botës për
të realizuar ëndrrat që ai
shihte në gjumë, ky fakt
përmendet në disa shkrimtar
dhe historian. Sot shqiptarët
emrin Aleksandër e kanë në
disa variante si: LEK,
ALEKS, SANDRI,
LEKSANDËR. Shqiptarët që
njihen ne Itali me emrin
arbëreshë dhe në Greqi me
emrin arvanitas në vend të
emrit Aleksandër ata
përdornin Leksandër. Duhet
të dimë që në kohët e lashta
njerëzit shpeshherë e
humbnin emrin e pagëzimit
dhe thirreshin me Llagapet e
tyre. Më vonë Llagapet u
bënë mbiemrat e familjeve.
Shqiptarët e sotëm i
pagëzojnë fëmijët edhe me
emrin Andra. Në Greqi
ndodhet një ishull me emrin
ANDRA. Gjatë një studime
që kam bërë në vitin 2001 për
këtë ishull kam zbuluar se ky
ishull banohej që në shekullin
e XII nga shqiptarët. Edhe sot
ishulli Andra(Ëndra) banohet
nga 70% e popullsisë greke
që flet në familje gjuhën
shqipe, pra nga shqiptarë që
njihen me emrin arvanitas.
Ishulli ANDRA6 ka 27
fshatra shqipfolës, toponime,
dhe mbiemrat e familjeve
janë të kuptimit të gjuhës
shqipe. Emri ALEKSANDËR
përbëhet nga fjalë të kup-
timësisë në gjuhën shqipe.
Monedha e Republikës së Shqipërisë LEK me
pamjen e Aleksandrit të Madh, 1926.
Elementët që tregojnë origjinën ilire(shqiptare)
të Aleksandrit të Madh
1.- Më lartë kemi sjellë origjinat familjare të
Filipi dhe Olimbisë që vijnë nga fiset ilire.
Filipi ishte lindur nga një nënë ilire dhe Olim-
bia nënën dhe babain e kishte ilir. Shkencërisht
ALEKSANDRI I MADH është Ilir, duke patur
parasysh se logjika na shpie se nëna është ajo
që përcakton babain e fëmijës. Pra, Filipi ishte
djali i Eurodikes që vinte nga fisi ilir i Lyn-
kestëve. Dhe për Aleksandrin kemi të sigurt që
ishte djali i ilires Olimbisë që vinte nga fisi ilir
i Epiriotëve. Më lartë thamë që Olimbia akuzo-
heshe shpeshherë që Aleksandri nuk ishte djalë
i Filipit, por i gjarprit Amon.
2.- Nga pamja e jashtme dhe karakteri Ale-

ALEKSANDRI I MADH I GREQISË APO I SHQIPTARËVE Arben LLALLA

ksandri i ngjante Olimbisë, kishin të
përbashkët ngjyrën e flokëve, bukurinë e
fytyrës, ambicien, zgjuarsinë etj.
3.-Emri i pagëzimit të Aleksandrit ishte
Meriamun, një emër që zbërthehet në
gjuhën shqipe të dialektit geg, MER-JAM
-UN. Sot disa fshatra shqiptar në
Maqedoni ende thonë: MER JAM UN, që
në gjuhës standarde shqipe është MIR
JAM UNË.
4.- Emri i njohur botërisht nga bëmat e
Miriamun ishte Aleksandër që siç e
shpjeguam më lartë ka kuptim vetëm në
gjuhën shqipe.
5.- Aleksandri ishte mbajtës i brirëve të
Cjapit. Më vonë këtë shenjë do ta mbante
Pirrua, mbreti i Epirit dhe Skënderbeu,
mbreti i Epirit dhe Arbërisë.
6.- Gjuha që u fliste Aleksandri miqve të
tij ishte ilirishtja e dialektit geg të
Maqedonisë. Aleksandri greqishten e
mësoi nga Aristoteli.
7.- Në vitin 1925 Republika e Shqipërisë
që drejtohej nga Ahmet Zogu monedhës
shtetërore e quajti me emrin LEK për
nder të Aleksandrit të madh. Dhe në faqet
e monedhës shqiptare LEK pasqyroheshin kishte dalë i fundit. Pashë dhe askush nuk mundi ta fliste, dhe një i shenjtë tjetër
figurat e Aleksandrit, Herkulit, Akilit, Pirros dashin që godiste kundrejt çlirojë dashin nga pushteti i i tha atij që fliste: "Deri kur
etj. Kur shteti shqiptar kishte këto elemente në perëndimit, drejt veriut këtij. Cjapi u bë shumë i do të vazhdojë ky vegim:
monedhën e tij në vitin 1925 që vazhdoi deri dhe drejt jugut; asnjë madh; por, kur u bë i ndalimi i flijimit të
në vitet 1950, Greqia dhe Republika e kafshë nuk mund t'i rezis- fuqishëm, briri i tij i madh u përditshëm, shkretimi për
Maqedonisë(FYROM) nuk kishin monedhë tonte, askush nuk mund të thye; në vend të tij dolën shkak të paudhësisë, shen-
me këta figura të njohura të historisë së lashtë. çlirohej nga pushteti i tij; katër brirë të mëdhenj, që jtërorja dhe ushtria të shke-
kështu ai bëri atë që desh drejtoheshin drejt katër lur?" Ai më tha: "Deri
Monedha e Republikës së Shqipërisë LEK me dhe u bë i madh. Ndërsa erërave të qiellit. Nga një prej dymijë e treqind ditë; pastaj
pamjen e Aleksandrit të Madh, 1926. kisha parasysh këtë, ja, ku tyre doli një bri i vogël, që u shenjtërorja do të pastro-
po vinte nga perëndimi një bë shumë i madh në drejtim het". Tani, ndërsa unë,
Aleksandri në Bibël cjap, që përshkonte tërë të jugut, të lindjes dhe të Danieli, e kisha parasysh
sipërfaqen e dheut pa e vendit të lavdishëm. U rrit vegimin dhe përpiqesha ta
Gjatë leximit të Biblës, në kapitullin e tetë, prekur tokën; cjapi kishte deri sa arriti ushtrinë e qiellit, kuptoja, ja ku po rri para
profecia e Danielit, thuhet se në shek.VII p.k. një bri të madh midis syve bëri të bjerë për tokë një meje dikush që ka pamje
do të lindte Aleksandri i Madh. Profecia ka të vet. Arriti deri te dashi pjesë e ushtrisë dhe e yjeve burri. Dëgjova pastaj në
titullin: “Vegimi i Danielit: Dashi e Cjapi”7 me dy brirë që kisha parë dhe i shkeli. U ngrit madje mes të lumit Ulai zërin e një
ku shkruhet: “Në tretin vit të mbretërimit të më këmbë përpara lumit, deri te komandanti i ushtrisë, burri, që bërtiste dhe
mbretit Baltazar, unë, Danieli, pata një vegim, dhe iu hodh kundër me i hoqi flijimin e vazhdueshëm thoshte: "Gabriel, shpjegoja
pas atij që pata në fillim të mbretërimit. Pashë furinë e forcës së tij. E dhe vendi i shenjtërores së tij këtij vegimin". Ai iu afrua
në vegim dhe, ndërsa po shikoja, më ndodhi të pashë të afrohet dhe të u shemb. Ushtria iu la në dorë vendit ku ndodhesha unë
gjëndesha në qytezën e Suzas, që është në zemërohet kundër tij; bashkë me flijimin e va- dhe, kur arriti, unë pata
krahinën e Elamit; nga vegimi e kuptova që pastaj i ra me bri dashit zhdueshëm, për shkak të frikë dhe rashë me fytyrë.
isha pranë lumit Ulai. Ngrita sytë dhe shikova, dhe copëtoi dy brirët e tij, shkeljes; ai hodhi për tokë të Por ai më tha: "Kuptoje
dhe ja, pranë lumit pashë më këmbë një dash ndërsa dashi nuk kishte vërtetën; bëri tërë këto gjëra mirë, o bir njeriu, sepse ky
me dy brirë; të dy brirët ishin të lartë, por njëri fuqi për t'i rezistuar; dhe i shkoi mbarë. Pastaj vegim ka të bëjë me kohën
ishte më i lartë se tjetri, megjithëse më i larti kështu e hodhi për tokë dëgjova një të shenjtë që e fundit". Ndërsa ai fliste
 V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 1 3

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

1 Redaktor: www.2mprinting.al bo- të paharruar të të ndjerit
Një libër për Arbërit Fatmir Minguli time@2mprinting.al profesor Dhimitër Parathënie
SKËNDER BRAKA Korrektor: +355 67 60 24 665 Shuteriqi për ndihmesën e Pas pushtimit të
Thoma Shtëmbari 3 pakursyer dhe Ulqinit dhe
Nje liber Punimi Grafik: Një libër për Arbërit inkurajimin prej një njeriu Shkodrës, ushtria më
per Studio 2M Këtë libër ia kushtoj Gjon Buzu- shpirtmadh e fuqishme e kohës
Arberit. ©Autori kut, buzukjan, që më dha në ato vite nuk i rreshti
ROMAN ISBN. njeriut që, duke ecur në gjurmët e të para, kur përpjekjet e saj për të
Skënder Braka Durrës, Mars 2015 rilindasve të nisa të hidhja skeletin e këtij futur
Një libër për Arbërit 2M PRINTING mëdhenj europianë, ishte i pari që libri. nën sundimin dhe
Roman Shtëpi Botuese, Studio shkroi një shfrytëzimin e saj
Autori: Grafike, vepër të plotë në gjuhën shqipe 4 edhe zonat më të
Skënder Braka Shtypshkronjë dhe kujtimit Skënder Braka thella

Një libër për Arbërit SKËNDER BRAKA

malore të vëndit, për t’i humbur,
dhënë fund edhe këtu tashmë tërësisht e rrënuar, ku
vetëqeverisjes. vetëm këmbana zëshurdhër,
Por, edhe pse të kumbimet e së cilës në ato vite të
ndodhura në kushte mugëta jehonin sa në njërin
ekonomike e shoqërore mal në tjetrin, sa në njërin fshat
të në tjetrin, sa në njërën nahije
papërshtatshme për në tjetrën, duke mbledhur si një
sistemin e timareve, klloçkë e mirë dhe e dashur
malësorët e trevave të vegjëlit e saj, gjithë besimtarët
veriore të vendit nuk e e zellshëm dhe luftëtarët
ulën për asnjë moment e devotshëm. Tani, e ndryshkur
rezistencën dhe e lënë në harrimin e
e tyre të armatosur. Ata viteve, ajo ka mbetur si e vetmja
vazhdonin t’i paraqisnin dëshmi e gjallë jo vetëm e
hordhive qënies tënde, e qënies sime dhe e
të panumërta osmane një asaj kohe së cilës ti i more
qëndresë të jashtëza- gjithçka duke i dhënë gjithçka
konshme, duke nga vetja jote. Atyre viteve
u kthyer kështu gjithë kam rrugëtuar pa u ndalur e pa u
malësinë e veriut të lodhur, ashtu i përdirsur,
vendit në një shkumëngarë, ngarkuar mbi supe
vatër të patundur të një trastë të vjetër, të
qëndresës së gjatë e të mbushur me shkrimet shqipe.
ashpër, si dhe Atyre viteve, si shekujve më
një mbështetje të parë, si shekujve më pas, i lidhur
rëndësishme të qëndresës me zinxhirë të përgjakur
së përgjithshme luftërash kam rrugëtuar. Kam
mbarëkombëtare të rrugëtuar me një devotshmëri
popullit shqiptar kundër skllavëruese, krah për krah
pushtimit engjëllit të mjerimeve të mia.
osman… Kam
Autori rrugëtuar përmes përpjekjesh të
rënduara dhe dëshpëruese,
kudo ku flitej gjuha jonë e ëmbël
dhe ku këndohej kënga
5 jonë e bukur, duke tërhequr pas
Një libër për Arbërit vetes me mundim visaret më
Prolog të vyera e më të çmuara të një
Kthehesha pas katërqind kombi të dhunuar. Visaret e
e gjashtëdhjetë vjetësh në 6 gjëndeshin
tokën time, në vëndin Skënder Braka
tim, në shtëpinë time. kombit tim të goditur barbarisht
Kthehesha atje, prej fateve e të ndëshkuar
në atë ngrehinë ku s’më padrejtësisht prej tyre, dhe, po
kish mbetur asgjë veç ca prej tyre, të lëna udhëkryqeve
qeresteve të në mëshirën e vetë zotit.
kalbura, ziles prej bronzi Katërqind e gjashtëdhjetë vjet,
të mushkës sime të si shtegëtari i viseve të kaltëra
dashur dhe ca jam endur tokës sime të
këmborëve të vogla, të përgjakur,tokës sime të zezë pa e
oksiduara e të pluhuro- humbur kurrë shpresën
sura prej kohës, dhe besimin tek drita e shkri-
të cilat asaj periudhe të meve të tua. Që prej katërqind
largëme ua vija deleve në e gjashtëdhjetë vjetësh i nguro-
qafë kur i sur ka mbetur në përfytyrimin
nxirrja prej vathës dhe tim po ai vështrim ëmbëlak i atij
ashtu i përfshirë prej plaku mjekërbardhë. Më ka
dëshpërimit, i mbetur imazhi i tij burri shtatgja-
shtyja përtej, në ato të e fytyrëhequr, që të gjithë
kullota të virgjëra, tutje e thërrisnin me nofkën
lëndinave, bari i “Dritëshuari”. Më ka mbetur po
të cilave sa vinte e bëhej ai zë i
gjithnjë e më pak i ëmbël, po ai timbër i kthjellët e i
dendur, gjithnjë butë, si butësia e vetë tokës,
e më pak i asimilueshëm që e rriti dhe e burrëroi. Më ka
prej tyre. Kthehesha pas mbetur po ajo lutje gati-gati
katërqind hyjnore që kam dëgjuar të dilte
e gjashtëdhetë vjetësh tek prej thellësive të shiprtit të tij
ajo famulli pothuajse e fisnik, prej atij shpirti, që na
bënte thirrje, për të mba-
jtur të
mbërthyer sytë drejt dritës
së shumëpritur, që na
bënte thirrje
t’i ishim përherë të
përkushuar çështjes së
lartësimit dhe
ndritshmërisë së gjuhës
tonë, me qëllim që edhe
ajo të kishte
“zdritjen” 1) e saj, për ta
ringritur atë në vendin e
merituar
përkrah gjuhëve dhe
shkrimeve të vëndeve më
të përparuara
si edhe për të penguar e
për të mos e lejuar atë
dorë vrastare,
e cila mëse një herë kishte
tentuar për ta grabitur dhe
djegur
atë libër të shenjtë, atë
libër të cilit ai i kishte
kushtuar gjithë
mundin dhe jetën e tij.
Dhe sot e kësaj dite e
përfytyroj atë
libër të trashë, që kishte
gjithë-gjithë 110 fletë. Ish
një libër i
veshur me një copë të
kuqe prej meshini, të cilën
së bashku
me gjashtëmbëdhjetë faqet
e para, unë qëllimisht i
grisa me
këto duart e mia. I grisa së
bashku me ato fletë që
aty nga mesi i tij. I grisa
pa ditur nëse do të bëja një
veprim
të mirë apo të dëmshëm
për të sotmen dhe për të
ardhmen e
atij libri dhe ika, duke iu
frikur përherë fuqisë së
zëmërimit.
Jo zëmërimit tënd, at, por
të atyre që kishin sakrif-
ikuar jetët
për ato gërma, sepse ti nuk
dije kurrë ti zëmëroheshe
kujt, ati
im. Tani të kërkoj ndjesë
një mijë herë, o Ati im. Të
kërkoj
7 treguar më tepër se barbarë, duke i
Një libër për Arbërit
ndjesë , por më beso, atë
veprim e bëra vetëm e
vetëm i shtyrë
prej një qëllimi të mire.
Dëshiroja që libri yt i parë
në gjuhën
shqipe, të paktën ashtu siç
ishte, të mund, t’i
shpëtonte furisë
dhe listës së asgjësimit. Ti e dije
se ata do ti mblidhnin kudo
ku ishin dhe do ti digjin librat
tanë. Ku nuk kam shkuar
dhe me ç’tipografë nuk jam nde-
shur dhe përplasur ku kam
shkuar për ta shtypur atë libër, të
cilin ti e ruaje si gjënë më
të çmuar të jetës, pasi në thelb, në
të ishte ngjizur gjithë jeta e
mundimshme e të parëve tanë,
qëkurse mbahej mënd që ishte
folur gjuha jonë e bukur, me anë
të së cilës ishin transmetuar
ndër breza bëma kreshnikësh,
përralla të moçme, mite dhe
legjenda, që prej rëndesës dhe
mahnitjes kishin ndërsyer
të tjerët të zgjasnin duart e tyre për
të na i rrëmbyer e për
ti bërë më pas të tyret. Ndihesha i
vetëm në atë copë tokë,
madje krejt i vetëm, me frymën
dhe shikimin tim prej një të
përmallshmi, prej një shpirtëcop-
tuari dhe pendestari. E para
gjë që më erdhi në mend të bëja
pasi mbrrita aty, ishte të gjeja
varrin e atij “Dritëshuari”. Kështu
e thërrisnin të gjithë asaj
kohe atë famullitar të urtë,
mjekërbardhë, fjalëve të të cilit
pak
kush kishte kohën, dëshirën dhe
aftësinë për tua vënë veshin.
Kësisoj, si lashë pas rrugën krye-
sore dhe pas disa metrash më
tutje m’u desh të hidhesha përtej
një vau lumi, mora ngadalë
dhe i qetë të përpjetën e një shtegu
derisa dola në krye të një
faqeje kodrine të veshur me
gjelbërimin e freskët të stinës.
Pasi eca dhe ca gjithë duke
menduar se s’më kishte mbetur
dhe shumë udhë për të bërë,
qëndrova një çast dhe vështrova
tutje, andej nga ku horizonti
humbiste dhe bëhej njësh me
atë qiell të bukur, si vagëllima
transparente e një mëngjezi të
ftohtë marsi. Si e atij marsi kur ti
nise të hidhje mbi letër fjalët
e para shqipe për të shkruar më
pas librin tënd të madh. Edhe
para katërqind e gjashtëdhjetë
vjetësh po kaq të bukura kanë
qënë këto vise, ndaj të cilave
hordhi të shumta të huajsh ishin
djegur e shkretuar, dhe ca
8 9
Skënder Braka
më keq, më pas po vet ne i dëmtu-
am me duart tona. Më therte
në shpirt kur kujtoja gjithë atë
barbari dhe atë plak që në
emër të atyre gërmave bënte
thirrje për vetëpërmbajtje, për
qetësi dhe urti. Më therte në shpirt
kur dëgjoja që në meshën afruar dhe paksa, në
e së kremtes, para se të shungul- faqen
lonin tingujt e këmbanës, e kodrinës, mes një
ata tingujt që humbisnin e morie shkurresh dhe
treteshin pas gykash të thepisura drizash, dallova ca
malesh, buzëhonesh e shpatesh varre të braktisura, të
të thikta, lutej me sy drejt vendosura në një
qiellit për më shumë besim, për formë të rregullt njëri
më shumë durim dhe për brinjë tjetrit, njëri
më shumë guxim dhe shpresë. nën tjetrin. Mbase një
Kutërbimi i freskët i zefirit që dite, këtu në këtë
zbriste përtej shpateve të thikta tokë të murrme dhe
të Majës së Shtrazës dhe asaj të djegur, do të hapen
të Ershellit po më sillte gjithnjë të tjera varre për
e më pranë ato kujtime të të vdekurit e
braktisura. Më kujtohet si sot, at kohërave që do të
ajo vendosmëria jote sfiduese vijnë, dhe atëherë,
kur sa herë që shpirtin nën njerëzit,
përcmime ta dhunonin dhe në vend të këtyre
burgosënin, ti për orë të tëra ferrishteve, në vend
mbylleshe me vetminë tënde të këtyre kalbëzi-
brenda mureve të famullisë dhe meve,
sikur të doje ta dërgoje për që kanë mbushur
të fundit herë shpirtin përej hullitë, do të mbjellin
varrit, gjithë duke buzëqeshur, të tjera trandafila
me atë qetësinë tënde prej dhe të tjera lule
shenjti, tërhiqje portën e fam- shumëngjyrëshe për
ullisë t’ia hequr këtij vendi
pas krahëve dhe zbrisje mes atë mantel të
njerëzve për t’u takuar e çmallur përhimët trishtimi
me ta. Dhe me fjalën tënde të dhe për t’i dhënë një
ëmbël ngjallje ndër ta vetëm tjetër
shpresën e besimit dhe atë të së ngjyrim mar-
ardhmes. ramendës. Por të
Më kujtohet, at, më kujtohet shpresoj se asaj kohe
dhe kur më the së pari se që do të
doje të shkruaje një libër në vijë, ne do të kemi
gjuhën shqipe ashtu si ajo trodja ndyshuar diçka edhe
boshnjake e dymbëdhjetës. Më nga vetvetja. Nuk
kujtohet ku më thoshe se kemi për të qenë më
ëndërroje që në pjesën e parë të ziliqarë dhe
librit të shruaje lutjet, ndërsa poshtërues më tepër
në të dytën, meshat e gjithë vitit. se ndaj
Më kujtohet kur edhe unë, të tjerëve, ndaj
ashtu sikurse edhe ti, një vetvetes. Le të shpre-
vetmitar i dërrmuar, pasi më sojmë se deri atëherë
qëllonte do të mësohemi ta
të ndiqja nga pas kumbimin e ruajmë atë djall vreri
hapave të tu të papërtuara, që shfrymë vend e
ulesha për të shkuajtur ndonjë pa vend, kur s’kemi
rresht poezie. për t’i rënë me
Me këto mendime në kokë, shkelm së mirës dhe
bëra dhe ca hapa më se
përpara, dhe, diku më tutje, ajo nuk do të mbetemi
që po më shfaqej përpara syve kështu siç jemi sot,
nuk duhet të ishte veçse një që më shumë se me
famulli e rrënuar rreth e përqark të tjerët kur na e
së cilës, kishin mbetur po ata bëjnë dhe borxh,
qiparisa të lartë, hijerëndë, po kacafytemi e
ato mure guri të përhimëta, të përfyteshim
rrëzuara gjer në themele, që me njëri- tjetrin. Le
të shpresojmë se deri
Një libër për Arbërit atëherë ne nuk do
kishin marrë nën vete shekuj të grindemi e vritemi
jete dhe lufte, gëzime, trishtime për një pëllëmbë
dhe ditë hidhërimi. Po më tokë, për një dukat a
shfaqeshin përpara syve po ato për një akçe, për një
gardhe trandafilash të egër, që takëme të argjëndtë,
feksnin që atje tej me ato për një ofiq a gradë,
ngjyrimet e tyre të buta. Me t’u për një lëvdatë apo
P a g e 1 4 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 1 5

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 1 7

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 1 8 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 1 9

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 2 1

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 2 3

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 2 5

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 2 7

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 2 8 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 2 9

Declassified pg2
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 3 1

Declassified 4
 P a g e 3 2 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 3 , Is s u e 1 7 P a g e 3 3

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

Rikard Shpori,Kryetar i Bashkësisë Shqiptare Kebek në Montreal ,Fton Poetët nga Shqipëria,Kosova,dhe Dias-
për një buzëqeshje të shtirur e tallëse
të
pavënë re. Atëherë do të jemi të tjerë
njerëz, po mendoja
me vete. Njerëz pa djallëzira, pa
ndjenjën e urrejtjes dhe të
braktisjes, pa ndjenjën e hakmarrjes
dhe të dhunimit, por të
mbushur me dashuri dhe mirësi. Kur
iu afrova, vura re kryqet
prej guri që kishin marrë një ngjyrim
të jeshiltë dhe ashtu
të grryer prej shirave dhe erërave
dimërore, po më ngjasonin
me skeletet e atyre kufomave të
tretura, që depërtonin prej
thellësive të mistershme të asaj
copëze toke atë zhurmën e
10
Skënder Braka
turbullt e të largët të shekujve.
Çuditërisht, përkundër asaj që
kisha menduar dhe i isha frikur, ato
momente nuk po ndjeja
as edhe një muskul që lëvrinte fytyrës
sime të tjetërsuar prej
një katërqind e gjashtëdhjetë vjetësh
në atë planet të huaj ku
kisha qenë i shtrënguar të qëndroja si
një i burgosur çmendine
gjithë duke pritur dhe shpresuar
shekull pas shekulli ditën
time të rikthimit. I rrethua prej ca
gjërash tashmë krejt të
panjohura për mua, çapisja nëpër atë
copëz toke të populluar
prej të vdekurish me atë qetësinë time
të njëtrajtshme, sikur
të doja të rizgjoja të gjitha kujtimet e
harruara të gjitha atyre
kohëve të shkuara. Të gjitha ato
kujtime, që kishin të bënin më
atë famullitar dhe të ringjallja
gjithçka që kishte të bënte me
ato kohë të pluhurosura, që kishin
qenë kohët e përpjekjeve
të tij. Sa më shumë që i qasesha
varreve, aq më shumë vetja
më dukej si një i vdekur mes të
vdekurve. U vërtita një copë
herë të gjatë pasi nuk po arrija ta
gjeja dot varrin e tij dhe
kjo po më shqetësonte dhe po më
mundonte. Ca zëra të
largët më thonin se atë e kishin
çvarrosur për ta varrosur në
Krajë, por mua nuk ishte e thënë të
më bindte ky version. Më
dukeshin si ca thashethemnaja që
përhapeshin për të humbur
një herë e mirë dhe atë
“Dritëshuarin”, siç kishin humbur
gjithë Martirët e Kombit. Me duart e
nderura përpara dhe
me sytë e zgurdulluar, duke u për-
plasur sa në njërin gur varri
në tjetrin, diku duke ecur më këmbë,
diku duke u zvarritur
këmbadorazi, ca me bërryla, ca me
gjoks, ca me shpatulla, dhe
duke mos iu shmangur dhe mallkuar
të përgjakurit të trupit
tim të coptuar, shkoja përpara pa e
gjetur, duke e dërguar
edhe një herë shpirtin tim të helmuar
përtej varrit dhe duke
ecur nëpër terr si një i verbër. Prekja
gurët e varreve, kryqet,
parmakët e hekurt, kurorat me lule të
vyshkura e të thara,
barishtet dhe ledhet e përbaltura.
Nëpër krestaret e ngulura
thellë dhe nëpër krahët e tyre të
thyera, që i shihja të hedhur
sa andej këndej, përpiqesha të lexoja
gërmë për gërmë
11
Një libër për Arbërit
mbishkrimet e mbetura, duke kaluar
mollëzat e gishtërinjve
të mi mbi gërvimat e mbushura me
myshqe të ujshëm. Kur
po u kthehesha varreve për të dytën
herë, kuptova se kishte
rënë nata, një natë sterrë, pa hënë,
një natë e frikshme dhe e
ftohtë. Dhe atë çast, ndjeva tmerrin
të më pushtonte të tërin.
U ula në varrin që kisha më pranë
dhe aty nisa të mblidhja
veten. Doja t’i jepja vetes kurajon e
domosdoshme për të mos
u tërhequr. M’u kujtua blegërima e
vetmuar e dhenve në agim
dhe zëri i tij i zvargur, që shkonte
duke deklamuar vargje prej
librit të tij të madh, “Mesharit”. M’u
bë sikur nga thellësitë e
dheut, ngrihej dhe vinte gjithnjë e më
afër meje trokëllima
e mbytur e thundrave të kuajve, që
ktheheshin prej luftës.
Dalngadalë, frika sikur po pushtonte
tërë qenien time. Ishte
një frikë e akullt dhe rrënqethëse.
Ndonse era po më mbushte
flegërat e hundës me aromën e të
vdekurve, ashtu i mbytur
prej ngashërimit, u ngrita dhe nisa të
kërkoja përsëri për të
përbushur qëllimin tim. Doja t’ia
gjeja me çdo kusht dhe me
çfarëdo lloj çmimi, atë që mbante
brenda jetën e tij të rëndë e
të zymtë, atë jetë të shkuar nëpër atë
zinxhir të panderprerë
rropatjesh dhe vuajtjesh. Pikërisht
ishte kjo shtysë që nuk më
pengonte, por më bënte të ecja nëpër
ato rrugina të ngushta
varresh duke u munduar përsëri e
përsëri të gjeja atë krestare
guri ku të shihja të shkruar emrin e
tij. Të lexoja atë që kisha
shkruajtur vetë me duart e mia ditën
e humbjes së madhe.
Bridhja shikimin dhe shihja vetëm
varre. Veç varre, varre…
varre. Gjithandej vetëm varre… Aty e
pas pak po nisja të ndjeja
dhe gjëra të tjera. Po çfarë? E ç’kuptim
ka? Mbase një mori
zërash të turbullt, të papërshkruar!
Thirrje dhe përbetime,
zëra të ngjirur, kërcënime dhe ulërima
të bllokuara. Ishte
në trurin tim të lodhur ajo zhurmë,
ndërsa përpara syve më
shfaqeshin njerëz me kokë e gjymtyrë
të prera në duar, që
shkonin përmes valësh gjaku, që
përvëlonin dhe përskuqnin..
e kë tjetër…veç tokës sonë. Në natën e
padepërtueshme apo
12
Skënder Braka
nën atë tokën tonë të mistershme, nën
atë tokë në të cilën më
shumë se me drithë, është mbjellë me
kufoma? Papritmas, m’u
duk se rrasa e mermertë e varrit aty
pranë në fillim nxorri një
kërcitje të lehtë, si një rënkim i lodhur
e më pas lëvizi ngadalë.
Lëvizi sikur dikush të ishte duke e
ngritur. I bërë i tëri sy e
veshë, mbajta frymën. Po veshët nuk
më kishin gënjyer dhe
sytë nuk më kishin tradhtuar. Nxitova
me një frymë drejt tij,
i bindur dhe i sigurtë se ai do të ishte
varri i tij. E njoha nga
larg edhe pa ia parë fytyrën. Ishte i
vetmi trup i kallur nën
dhe si në ditën e parë që e kish lindur e
ëma. Mbi kryqin e
tij të gurtë njoha shkrimin tim. Shkri-
min që kisha gdhendur
me thonj ditës së fundit që do të
nisesha: “Këtu prehet Dom
Gjon Buzuku, famullitari i Shalës. Ai
burrë i urtë që gjithë
jetës luftoi për gërmat SHQIPE”. Sa
shumë e kisha pritur dhe
ëndërruar këtë çast! Dhe në
rrathët e ferrit ku i djegur
jam
ndierë, o atë, unë asnjëherë
nuk të kam larguar prej
mëndjes
dhe shpirtit tim. S’të kam
larguar sepse mbi të gjitha
dhe para
së gjithash, ti gjatë gjithë
jetës tënde, duke ruajtur
përherë me
fanatizëm virgjërinë e së
vërtetës, mbete gjer në
vdekje një
portret mirësie, urtësie dhe
fisnikërie at. Mbete
mishërim i
gjallë i besueshmërisë,
virtytitshmërisë dhe
përkushtimit
Pak çaste më vonë, rrasa
më humbi nga sytë dhe
skeleti i tij i zhveshur, u
ngrit e më zgjati dorën e
tunjgjatjetës.
Mbi qemerin e banesës së
tij të përjetshme, tani po
lexoja të
shkruara të gjitha të vërtetat
e pamohueshme. Ato të
vërteta,
të pamëshirshme e të
tmerrshme, që më kishin
bërë të
ndihesha ngaherë i fajësuar
për atë që nuk kisha bërë
prej kaq
shekujsh ndaj tij. Gjithë të
vërtetat e tij të shenjtëruara,
që
kishin të bënin me librin
dhe me shkrimet e vjetra
shqipe. Më
erdhi në mendje biblioteka
e famullisë. Ajo bibliotekë