SIFIRDAN BAŞLA

ALIŞTIRMALARLA GEOMETRİ

16. Ders KATI

CCiSiMLER
iSiMLER
Matematik

1
Prizmalar

✎ Alt ve üst tabanları paralel ve eş şekillerden oluşan cisimlere prizma denir.

Üst taban
Yan yüzeyleri taban düzlemine dik
olan prizmalara dik prizma denir.
Prizmalar tabanlarına göre
Yan isimlendirilir.
Yan ayrıt
yüz
h Hacim = Taban Alanı x Yükseklik
Yanal Alan = Taban Çevresi x Yükseklik
Taban
ayrıtı Alt taban Yüzey Alanı = 2 x Taban Alanı + Yanal Alan

www.youtube.com/senolhoca
 D
Yandaki dik üçgen dik prizmanın;
a) Yanal alanı kaç cm2'dir?
b) Yüzey alanı kaç cm2'dir?
E C c) Hacmi kaç cm3'tür?

F
12 8 cm
cm
m
5c

A B

Şenol Hoca

Dikdörtgenler Prizması

Hacim = Taban Alanı x Yükseklik

E D
=a.b.c

N c Yanal Alan = Taban Çevresi x Yükseklik

F
= (2a + 2b) . c = 2ac + 2bc
c C
c
b Yüzey Alanı = 2 x Taban Alanı + Yanal Alan

a =2ab + 2ac + 2bc

A B

www.youtube.com/senolhoca
 F E

N 5 cm
K

D C
6 cm

A 10 cm B

Yukarıdaki dikdörtgenler prizmasının;

a) Yüzey alanı kaç cm2'dir?
a) Hacmi kaç cm3'tür?

Matematik

8 cm 9 cm
3 cm

12 cm 16 cm
Şekil -I Şekil -II

Şekil-I'deki dikdörtgenler prizmasında bulunan su Şekil-II'deki

dikdörtgenler prizmasına boşaltılıyor.
Şekil-II'deki suyun yüksekliği kaç cm olur?

www.youtube.com/senolhoca
 Cisim Köşegeni

C E D

c F M

C
A 12 cm m N
9c
c b
b A
20 cm
a B
[AB] yüzey köşegeni Yukarıdaki dikdörtgenler prizmasının
×AB× = Ïa2 + b2 cisim köşegeni kaç cm'dir?
[BC] cisim köşegeni
×BC× = Ûa2 + b2 + c2

Şenol Hoca

E 5 cm K 1 cm D

F 2 cm
G
H C
3 cm
A 1 cm L B

Yukarıdaki dikdörtgenler prizmasında verilenlere göre

|KL| kaç cm'dir?

www.youtube.com/senolhoca
 Kare Dik Prizma

Tabanı kare olan prizmadır.

Taban alanı = a2
Yanal alanı = 4ah
h Yüzey alanı = 2a2 + 4ah
Hacmi = a2h
Cisim köşegeni = Ò2a2 + h2
a

Matematik

E D
Yandaki dikdörtgenler prizması
G biçimli kapalı kapta 6 cm
F
10 cm yüksekliğinde su bulunmaktadır.
Bu kap ABGF yüzeyi yan gelecek
biçimde devrilirse suyun yüksekliği
C kaç cm olur?
6 cm
5 cm
A B
5 cm

www.youtube.com/senolhoca
 2
Küp
✎ Bütün yüzeyleri kare olan prizmaya küp denir.

a a

aâ3
a Cisim
a

aâ
köşegeni

2
a a
Taban alanı = a2 Yüzey köşegeni
Yanal alanı = 4a2
Yüzey alanı = 6a2 Yüzey köşegeni = aâ2
Hacmi = a3 Cisim köşegeni = aâ3

Şenol Hoca

1 cm
1 cm

Şekil -1 Şekil -2

Hacmi 64 cm3 olan Şekil -1'deki küp biçimli cisimden taban ayrıtları
1 birim olan bir kare dik prizma kesilip çıkartılıyor.
Buna göre Şekil - 2'de oluşan cismin yüzey alanı kaç cm2'dir?

www.youtube.com/senolhoca
3
Silindir

h Yükseklik
Taban çevresi
O r
h
Taban yarıçapı
Taban merkezi
2 r
Hacim = ãr2h
Yanal Alanı = 2ãrh r
Yüzey Alanı = 2ãr2 + 2ãrh

Matematik

Tam çevresi 10ã olan yandaki

silindirin yüzey alanı kaç
cm2'dir?

12 cm

www.youtube.com/senolhoca
 5 cm
8 cm

O 3 cm 6 cm
12 cm

Yukarıdaki silindir şeklindeki kap su ile doludur. Bu su yandaki

dikdörtgenler prizması şeklindeki kaba boşaltılırsa suyun
yüksekliği kaç cm olur? (ã'yi 3 alınız.)

Şenol Hoca

6c 12 cm
m

Silindir şeklindeki bir kap eğildiğinde içindeki suyun bir kısmı

dökülüyor.
Kalan suyun hacmi kaç cm3 tür?

www.youtube.com/senolhoca
 A B
Yandaki dikdörtgen [AD] etrafında
360° döndürülüyor.
Oluşan cismin hacmi kaç cm3'tür?
6 cm

D C
4 cm

Matematik

4
Piramit
✎ Tabanı çokgen, yan yüzleri üçgensel
Kare Piramit
bölge olan şekillere piramit denir.
A

h k
h

B D a

a
2
Hacim = a . h
C 3 a.k
Taban Alanı x Yükseklik Yanal Alan = 4 .
Hacim = 2
3 Yüzey Alanı = a2 + 2ak

www.youtube.com/senolhoca
 A

Yandaki eşkenar üçgen dik

piramidin hacmi kaç cm3 tür?
9 cm

B D

4 cm

Şenol Hoca

Yandaki kare piramidin yüzey

17 cm alanı kaç cm2 dir?

16 cm

B 16 cm C

www.youtube.com/senolhoca
5
Koni
A
Koninin taban yarıçapı, yüksekliği
Ana doğru
ve ana doğrusu bir dik üçgen
Yükseklik
oluşturur.
h l A

Yükseklik Ana doğru

B O r h C l
h l
Taban yarıçapı
ãr2h
Hacim
B = 3 O r C r
Taban yarıçapı
Matematik

A
Yandaki koninin hacmi kaç
cm3'tür?
13 cm

B O C
5 cm

www.youtube.com/senolhoca
 Taban ayrıtı 6 cm,
yüksekliği 10 cm olan kare
prizma şeklindeki cismin
10 cm içinde en büyük hacimli bir
koni bulunuyor.
Arada kalan kısmın hacmi
kaç cm3'tür?
6 cm

6 cm

Şenol Hoca

Koninin Yanal Alanı

l l

B C
h l
2 r

r
r
O O

Yanal Alan = ãrl a r

360 = l
Tüm Alan = ãr2 + ãrl

www.youtube.com/senolhoca
 A
Yandaki koninin yüzey alanı
kaç cm2'dir?

8 cm

B O 6 cm C

Matematik

120°

O
3 cm

Yukarıda açınımı verilen koninin yüzey alanı kaç cm2 dir?

www.youtube.com/senolhoca
6
Küre

r 6 cm
O O

4
Hacim = ãr3
3 Yukarıdaki kürenin yüzey alanını ve hacmini
Alan = 4ãr2 bulalım.

Şenol Hoca

5 cm
O2

10 cm
O1

Bir küre merkezinden 10 cm uzaklıktan bir düzlem boyunca kesiliyor.

Oluşan kesit alanının yarıçapı 5 cm olduğuna göre kürenin yüzey alanı
kaç cm2 dir?

www.youtube.com/senolhoca