TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐIỀU DƯỠNG NAM ĐỊNH

KHOA KHOA HỌC CƠ BẢN

BỘ MÔN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÀI THU HOẠCH

HỌC PHẦN TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN

CHỦ ĐỀ: PHÂN TÍCH NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA QUY LUẬT THỐNG
NHẤT VÀ ĐẤU TRANH GIỮA CÁC MẶT ĐỐI LẬP. VẬN DỤNG Ý
NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN ĐỂ PHÂN TÍCH VỀ CƠ HỘI VÀ
THÁCH THỨC ĐANG ĐẶT RA VỚI QUÁ TRÌNH HỘI NHẬP QUỐC
TẾ Ở VIỆT NAM.

Họ tên sinh viên: HOÀNG THỊ HẠNH

Mã sinh viên: A2177203010018
Lớp: D17A1

Nam Định – 2022

MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 2
II. NỘI DUNG....................................................................................................................3

1. Quy luật thống nhất và đấu tranh các mặt đối lập........................................................3

1.1. Khái niệm.................................................................................................................3

1.1.1.Mâu thuẫn biện chứng.........................................................................................3

1.1.2. Thống nhất giữa các mặt đối lập........................................................................4

1.1.3. Đấu tranh giữa các mặt đối lập...........................................................................4

1.2. Các phạm trù liên quan.............................................................................................4

2. Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận vào quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam
hiện nay........................................................................................................................... 7

2.1. Khái niệm về hội nhập quốc tế.................................................................................7

2.2. Những nhân tố thúc đẩy hình thành và phát triển việc hội nhập quốc tế..............8

2.3. Thời cơ, thuận lợi.....................................................................................................8

2.4. Thách thức, khó khăn.............................................................................................10

III. KẾT LUẬN................................................................................................................11

IV. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................12

I. MỞ ĐẦU

2
Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập là quy luật về nguồn gốc, động lực
cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận động và phát triển. Theo quy luật này, nguồn gốc
và động lực cơ bản, phổ biến của mọi quá trình vận động, phát triển chính là mâu thuẫn
khách quan, vốn có của sự vật, hiện tượng. Qua thực tiễn lịch sử, con người và xã hội
cũng đã kiểm chứng được quy luật đó. Như Việt Nam ta khi hội nhập quốc tế cũng đã
vướng không ít mâu thuẫn, giữa tính tự phát và tính định hướng, giữa mặt tích cực và tiêu
cực. Theo xu thế chung của thế giới, Việt Nam đã và đang từng bước cố gắng chủ động
hội nhập quốc tế. Đây không phải là một mục tiêu nhiệm vụ nhất thời mà là vấn đề mang
tính chất sống còn đối với Việt Nam hiện nay cũng như sau này. Bởi một nước mà đi
ngược với xu hướng chung của thời đại sẽ trở nên lạc hậu và bị cô lập, sớm hay muộn
nước đó sẽ bị loại bỏ trên đấu trường quốc tế. Hơn thế nữa, một nước đang phát triển, lại
vừa trải qua chiến tranh tàn khốc, ác liệt...thì việc chủ động hội nhập với khu vực và thế
giới thì lại càng cần thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, một vấn đề bao giờ cũng có hai mặt
đối lập. Hội nhập quốc tế mang đến cho Việt Nam rất nhiều thời cơ thuận lợi nhưng cũng
đem lại không ít khó khăn thử thách. Nhưng theo chủ trương của Đảng: “Việt Nam muốn
làm bạn với tất cả các nước “, chúng ta sẽ khắc phục những khó khăn để hoàn thành
mệnh. Hội quốc tế là tất yếu khách quan đối với Việt Nam. Thấy được sự cần thiết và thú
vị của các vấn đề giữa thống nhất và đối lập vận dụng những kiến thức thu được trong quá
trình học tập nhóm, cho nên nhóm sẽ quyết định chọn đề tài “Quy luật thống nhất và đấu
tranh giữa các mặt đối lập. Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận để phân tích về cơ hội và
thách thức đang đặt ra với quá trình hội nhập quốc tế ở Việt Nam.” Đây là đề tài rất sâu
rộng, mang tính thời sự và do sự hiểu biết còn hạn chế nên bài viết còn có rất nhiều sai
sót, em kính mong thầy giúp đỡ, góp ý để em hoàn thành bài viết sau tốt hơn. Em xin
chân thành cảm ơn.

3
II. NỘI DUNG
1. Quy luật thống nhất và đấu tranh các mặt đối lập
Quy luật thống nhất và đấu tranh các mặt đối lập thể hiện bản chất, là hạt nhân của phép
biện chứng duy vật, bởi nó đề cập tới vấn đề cơ bản và quan trọng nhất của phép biện
chứng duy vật - vấn đề nguyên nhân, động lực của sự vận động, phát triển. Theo VI.
Lênin, “có thể định nghĩa vắn tắt phép biện chứng là học thuyết về sự thống nhất của các
mặt đối lập. Như thế là nắm được hạt nhân của phép biện chứng,...”.
 Nội dung của quy luật này cũng được vạch mở thông qua việc làm rõ các khái niệm,
phạm trù liên quan.
1.1. Khái niệm
1.1.1.Mâu thuẫn biện chứng
Trong phép biện chứng duy vật, mâu thuẫn biện chứng là khái niệm dùng để chỉ sự liên
hệ, tác động theo cách vừa thống nhất, vừa đấu tranh; vừa đòi hỏi, vừa loại trừ, vừa
chuyển hóa lẫn nhau giữa các mặt đối lập. Yếu tố tạo thành mâu thuẫn biện chứng là các
mặt đối lập, các bộ phận, các thuộc tính... có khuynh hướng biến đổi trái ngược nhau,
nhưng cùng tồn tại khách quan trong mỗi sự vật, hiện tượng của tự nhiên, xã hội và tư
duy. Trong mỗi mâu thuẫn, các mặt đối lập vừa thống nhất với nhau, vừa đấu tranh lẫn
nhau tạo nên trạng thái ổn định tương đối của sự vật, hiện tượng.
1.1.2. Thống nhất giữa các mặt đối lập
Thống nhất giữa các mặt đối lập là khái niệm dùng để chỉ sự liên hệ giữa chúng và được
thể hiện ở, thứ nhất, các mặt đối lập cần đến nhau, nương tựa vào nhau, làm tiền đề cho
nhau tồn tại, không có mặt này thì không có mặt kia; thứ hai, các mặt đối lập tác động
ngang nhau, cân bằng nhau thể hiện sự đấu tranh giữa cái mới đang hình thành với cái cũ
chưa mất hẳn; thứ ba, giữa các mặt đối lập có sự tương đồng, đồng nhất do trong các mặt
đối lập còn tồn tại những yếu tố giống nhau. Do sự đồng nhất này mà trong nhiều trường
hợp, khi mâu thuẫn xuất hiện và tác động điều kiện phù hợp, các mặt đối lập chuyển hóa
vào nhau. Đồng nhất không tách rời với sự khác nhau, với sự đối lập, bởi mỗi sự vật, hiện
tượng vừa là bản thân nó, vừa là sự vật, hiện tượng đối lập với nó nên trong đồng nhất đã
bao hàm sự khác nhau, đối lập.
1.1.3. Đấu tranh giữa các mặt đối lập
4
 Đấu tranh giữa các mặt đối lập là khái niệm dùng để chỉ sự tác động qua lại theo hướng
bài trừ, phủ định lẫn nhau giữa chúng và sự tác động đó cũng không tách rời sự khác
nhau, thống nhất, đồng nhất giữa chúng trong một mâu thuẫn. So với đấu tranh giữa các
mặt đối lập thì thống nhất giữa chúng có tính tạm thời, tương đối, có điều kiện, nghĩa là
sự thống nhất đó chỉ tồn tại trong trạng thái đứng im tương đối của sự vật, hiện tượng, còn
đấu tranh có tính tuyệt đối, nghĩa là đấu tranh phá vỡ sự ổn định tương đối của chúng dẫn
đến sự chuyển hóa về chất của chúng. Tính tuyệt đối của đấu tranh gắn với sự tự thân vận
động, phát triển diễn ra không ngừng của sự vật, hiện tượng. Về vấn đề này, V.I. Lênin,
khi chú ý nhiều hơn đến tính tuyệt đối của “đấu tranh” đã viết: “Sự phát triển là một cuộc
“đấu tranh” giữa các mặt đối lập” .
1.2. Các phạm trù liên quan
 Mâu thuẫn tồn tại khách quan trong mọi lĩnh vực của thế giới và vô cùng đa dạng. Sự đa
dạng đó phụ thuộc vào đặc điểm của các mặt đối lập, vào điều kiện mà trong đó sự tác
động qua lại giữa các mặt đối lập triển khai, vào trình độ tổ chức của sự vật, hiện tượng
mà trong đó mâu thuẫn tồn tại. Mỗi loại mâu thuẫn có đặc điểm riêng và có vai trò khác
nhau đối với sự tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng.
 Căn cứ vào sự tồn tại và phát triển của toàn bộ sự vật, hiện tượng, có mâu thuẫn cơ bản
và mâu thuẫn không cơ bản. Mâu thuẫn cơ bản tác động trong suốt quá trình tồn tại của
sự vật, hiện tượng, nó quy định bản chất, sự phát triển của chúng từ khi hình thành đến
lúc tiêu vong. Mâu thuẫn không cơ bản đặc trưng cho một phương diện nào đó, chỉ quy
định sự vận động, phát triển của một hay một số mặt của sự vật, hiện tượng và chịu sự chi
phối của mâu thuẫn cơ bản.
- Căn cứ vào vai trò của mâu thuẫn đối với sự tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng
trong mỗi giai đoạn nhất định, có thể phân chia thành mâu thuẫn chủ yếu và mâu thuẫn
thứ yếu. Mâu thuẫn chủ yếu luôn nổi lên hàng đầu mỗi giai đoạn phát triển của sự vật,
hiện tượng, có tác dụng quy định đối với các mâu thuẫn khác trong cùng giai đoạn đó của
quá trình phát triển. Giải quyết mâu thuẫn chủ yếu sẽ tạo điều kiện để giải quyết các mâu
thuẫn khác ở cùng giai đoạn, còn sự phát triển, chuyển hóa của sự vật, hiện tượng từ hình
thức này sang hình thức khác phụ thuộc vào việc giải quyết mâu thuẫn chủ yếu. Mâu
thuần thứ yếu là mâu thuẫn không đóng vai trò quyết định trong sự vận động, phát triển
5
của sự vật, hiện tượng. Tuy vậy, ranh giới giữa mâu thuẫn chủ yếu, thứ yếu chỉ là tương
đối, tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể, có mâu thuẫn trong điều kiện này là chủ yếu, song
trong điều kiện khác lại là thứ yếu và ngược lại.
- Căn cứ vào quan hệ giữa các mặt đối lập với một sự vật, hiện tượng, có mâu thuẫn bên
trong và mâu thuẫn bên ngoài. Mâu thuẫn bên trong là sự tác động qua lại giữa các mặt,
các khuynh hướng... đối lập nằm trong chính mỗi sự vật, hiện tượng; có vai trò quy định
trực tiếp quá trình vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng. Mâu thuẫn bên ngoài
xuất hiện trong mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng với nhau, tuy cũng ảnh hưởng đến
sự tồn tại và phát triển của chúng, nhưng phải thông qua mâu thuẫn bên trong mới phát
huy tác dụng. Các mâu thuẫn cơ bản và chủ yếu đều là những mâu thuẫn giữa các mặt,
các bộ phận, yếu tố bên trong cấu thành sự vật hiện tượng nên có thể gọi chúng là mâu
thuẫn bên trong. Song các đối tượng còn có những mối liên hệ và quan hệ với các đối
tượng khác thuộc về môi trường tồn tại của nó, những mâu thuẫn loại này được gọi là các
mâu thuẫn bên ngoài. Tuy nhiên, sự phân chia này cũng chỉ mang tính tương đối, bởi
trong quan hệ này hoặc so với một số đối tượng này, nó là bên trong, nhưng trong quan hệ
khác, so với một số đối tượng khác, nó lại là bên ngoài.
- Căn cứ vào tính chất của lợi ích cơ bản là đối lập nhau trong mối quan hệ giữa các giai
cấp ở một giai đoạn lịch sử nhất định, trong xã hội có mâu thuẫn đối kháng và mâu thuẫn
không đối kháng. Mâu thuẫn đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người,
lực lượng, xu hướng xã hội... có lợi ích cơ bản đối lập nhau và không thể điều hòa được.
Đó là mâu thuẫn giữa các giai cấp bóc lột và bị bóc lột, giữa giai cấp thống trị và giai cấp
bị trị... Mâu thuẫn không đối kháng là mâu thuẫn giữa các giai cấp, tập đoàn người, lực
lượng, xu hướng xã hội... có lợi ích cơ bản không đối lập nhau nên là mâu thuẫn cục bộ,
tạm thời.
Nói về vai trò của mâu thuẫn đối với sự vận động và phát triển, Ph.Ăngghen nhấn mạnh,
nguyên nhân chính cũng là nguyên nhân cuối cùng tạo nên nguồn gốc của sự vận động,
phát triển của sự vật, hiện tượng là sự tác động (theo hướng phủ định, thống nhất) lẫn
nhau giữa chúng và giữa các mặt đối lập trong chúng. Có hai loại tác động dẫn đến vận
động là tác động lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng (bên ngoài) và sự tác động lẫn nhau

6
giữa các mặt đối lập của cùng một sự vật, hiện tượng (bên trong); nhưng chỉ có sự tác
đông lẫn nhau giữa các mặt đối lập (bên trong) mới làm cho sự vật, hiện tượng phát triển.
Mối quan hệ giữa các khái niệm của quy luật chỉ ra rằng, mâu thuẫn giữa các mặt đối lập
trong sự vật, hiện tượng là nguyên nhân, giải quyết mâu thuẫn đó là động lực của sự vận
động, phát triển. Bởi vậy, sự vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng là tự thân. Khái
quát lại, nội dung của quy luật thống nhất và đấu tranh các mặt đối lập là: Mọi đối tượng
đều bao gồm những mặt, những khuynh hướng, lực lượng... đối lập nhau tạo thành những
mâu thuẫn trong chính nó; sự thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập này là nguyên
nhân, động lực bên trong của sự vận động và phát triển, làm cho cái cũ mất đi và cái mới
ra đời.
2. Ý nghĩa phương pháp luận
- Thứ nhất, thừa nhận tính khách quan của mâu thuẫn trong sự vật, hiện tượng; từ đó giải
quyết mâu thuẫn phải tuân theo quy luật, điều kiện khách quan. Muốn phát hiện mâu
thuẫn, cần tìm ra thể thống nhất của các mặt đối lập trong sự vật, hiện tượng, từ đó tìm ra
phương hướng, giải pháp đúng cho hoạt động nhận thức và thực tiễn.
- Thứ hai, phân tích mâu thuẫn cần bắt đầu từ việc xem xét quá trình phát sinh, phát triển
của từng loại mâu thuẫn; xem xét vai trò, vị trí và mối quan hệ giữa các mâu thuẫn và
điều kiện chuyển hóa giữa chúng. Phải biết phân tích cụ thể một mâu thuẫn cụ thể và đề
ra được phương pháp giải quyết mâu thuẫn đó.
- Thứ ba, phải nắm vững nguyên tắc giải quyết mâu thuẫn bằng đấu tranh giữa các mặt
đối lập, không điều hòa mâu thuẫn cũng không nóng vội hay bảo thủ, bởi giải quyết mâu
thuẫn còn phụ thuộc vào điều kiện đã đủ và chín muồi hay chưa.
2. Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận vào quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam
hiện nay.
Có thể nói, hội nhập quốc tế ở nước ta là một quá trình với cơ hội và thách thức đan xen
tồn tại dưới dạng tiềm năng và có thể chuyển hoá lẫn nhau. Cơ hội và thách thức chỉ trở
thành hiện thực trong những điều kiện cụ thể, mà ở đó vai trò của nhân tố chủ quan có
tính quyết định rất lớn, trước hết đó là hiệu quả hoạt động lãnh đạo của Đảng, sự điều
hành quản lý của Nhà nước và tinh thần tự lực tự cường, đoàn kết của toàn dân tộc. Thực
tế đã chứng tỏ việc hiểu rõ bản chất về quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối
7
lập, vận dụng nó vào thực tiễn cuộc sống, kiên định nhất quán đường lối đối ngoại độc lập
tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển; chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hoá, đa
dạng hoá các quan hệ quốc tế với chủ trương chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc
tế là sự lựa chọn đúng đắn, tất yếu đối với nước ta trong bối cảnh toàn cầu hoá sôi động
hiện nay. Những thành tựu quan trọng giành được trong quá trình hội nhập quốc tế, trước
hết là hội nhập kinh tế quốc tế là cơ sở để đất nước ta vững bước trên đường hội nhập và
phát triển, sớm ra khỏi tình trạng kém phát triển, công nghiệp hoá, hiện đại hoá thành
công, hướng tới mục tiêu chiến lược dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

2.1. Khái niệm về hội nhập quốc tế

Hội nhập quốc tế là quá trình liên kết, gắn kết giữa các quốc gia/vùng lãnh thổ với nhau
thông qua việc tham gia các tổ chức, thiết chế, cơ chế, hoạt động hợp tác quốc tế vì mục
tiêu phát triển của bản thân mỗi quốc gia/vùng lãnh thổ đó và nhằm tạo thành sức mạnh
tập thể giải quyết những vấn đề chung mà các bên cùng quan tâm. Hội nhập quốc tế theo
đúng nghĩa đầy đủ là hội nhập trên tất cả lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội.
Về bản chất, hội nhập quốc tế chính là một hình thức phát triển cao của hợp tác quốc tế
nhằm đạt được một mục tiêu hoặc lợi ích chung nào đó.
2.2. Những nhân tố thúc đẩy hình thành và phát triển việc hội nhập quốc tế
- Sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, công nghệ và  kinh tế thị trường đòi hỏi các quốc
gia phải mở rộng thị trường, hình thành thị trường khu vực và quốc tế nhằm thúc đẩy quá
trình hội nhập quốc tế.
- Quá trình xã hội hóa và phân công lao động ở mức cao đã vượt ra khỏi phạm vi biên
giới quốc gia và được quốc tế hóa ngày càng sâu sắc thể hiện ở việc hợp tác ngày càng
sâu sắc giữa các quốc gia theo hình thức song phương, tiểu khu vực, khu vực và toàn cầu.
- Hội nhập quốc tế đang trở thành xu thế chủ đạo trong sự phát triển của thế giới ngay
nay. Hội nhập quốc tế đã, đang và sẽ chi phối, quyết định toàn bộ các quan hệ quốc tế và
làm thay đổi cấu trúc toàn cầu, dù cho thế giới vẫn còn tồn tại những bất đồng và chia rẽ.
2.3. Thời cơ, thuận lợi
Những thành tựu to lớn mà nước ta đạt được trong hội nhập quốc tế thời kỳ đổi mới, trước
hết trên lĩnh vực kinh tế, là kết quả của cả một quá trình thực hiện nhất quán đường lối,
chính sách đối ngoại rộng mở, đa dạng hóa, đa phương hóa với chủ trương chủ động và
8
tích cực hội nhập kinh tế ngày càng sâu rộng với khu vực và thế giới. Những thành tựu đó
đã tạo thêm niềm tin để nước ta càng vững bước trên đường hội nhập, tận dụng tốt nhất
những cơ hội mới đang mở ra. 

Trong nền kinh tế toàn cầu hoá, các yếu tố như nguồn vốn, công nghệ sản xuất tiên tiến và
khoa học quản lý hiện đại có sự lưu chuyển tự do nhanh chóng, cho nên các nước đều có
khả năng tiếp cận, sử dụng với mức độ khác nhau. Cùng với dòng chảy khổng lồ về vốn,
hàng loạt các hoạt động chuyển giao công nghệ sản xuất và khoa học quản lý tiên tiến
được thực hiện, góp phần hữu hiệu vào sự lan toả rộng rãi của các làn sóng tăng trưởng
hiện đại. Việc Việt Nam gia nhập các định chế, tổ chức kinh tế, tài chính khu vực cũng
như toàn cầu, nhất là WTO tạo cơ hội tiếp cận thị trường hàng hoá và dịch vụ ở tất cả các
nước thành viên với mức thuế nhập khẩu đã được cắt giảm và các ngành dịch vụ mà các
nước mở cửa theo quy định. Nước ta có điều kiện mở rộng thị trường xuất khẩu, từng
bước mở rộng kinh doanh dịch vụ ra ngoài biên giới quốc gia.

Trên lĩnh vực kinh tế, tiến trình hội nhập của nước ta ngày càng sâu rộng thì càng đòi hỏi
phải hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh theo thông lệ quốc tế, thực hiện công khai, minh
bạch các thiết chế quản lý làm cho môi trường kinh doanh của nước ta ngày càng được cải
thiện.

Đây là tiền đề rất quan trọng để phát huy tiềm năng của mọi thành phần kinh tế trong
nước, là cơ hội để tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài, bảo đảm tốc độ tăng trưởng bền
vững hơn và rút ngắn khoảng cách phát triển. Mặt khác, gia nhập WTO đánh dấu bước
phát triển về chất của tiến trình hội nhập, giúp nước ta có được vị thế bình đẳng như các
thành viên khác trong việc hoạch định chính sách thương mại toàn cầu, tiếng nói được tôn
trọng hơn, có quyền thương lượng và khiếu nại công bằng hơn đối với các tranh chấp
thương mại trong khuôn khổ WTO, có điều kiện để bảo vệ lợi ích của đất nước, của
doanh nghiệp. Đồng thời, hội nhập vào nền kinh tế thế giới cũng thúc đẩy tiến trình cải
cách trong nước, bảo đảm cho tiến trình cải cách của nước ta đồng bộ hơn, có hiệu quả
hơn tạo ra động lực lớn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng nhà nước
pháp quyền ngày càng vững mạnh.

9
Về khách quan, xu thế toàn cầu hoá tạo điều kiện cho tất cả các nước tham gia vào đời
sống quốc tế, bày tỏ chính kiến, bảo vệ lợi ích, tập hợp lực lượng... nhằm thực hiện mục
tiêu chiến lược của mình. Quá trình hội nhập quốc tế làm cho các nước ngày càng phụ
thuộc lẫn nhau. Đây là cơ hội tích cực để có thể loại bỏ các biểu hiện của ý đồ thiết lập
mối quan hệ một chiều chứa đựng sự áp đặt, chi phối của các cường quốc đối với đông
đảo các quốc gia dân tộc khác trên thế giới, thúc đẩy sự hình thành một trật tự thế giới
mới với cơ chế sinh hoạt quốc tế dân chủ, công bằng, bình đẳng hơn.

Hội nhập quốc tế, trong đó có hội nhập kinh tế quốc tế, cũng thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt
động giao lưu văn hoá và tri thức quốc tế, tăng cường sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau và
tình hữu nghị giữa các dân tộc. Dưới ảnh hưởng đó, tri thức loài người, kết tinh cô đọng ở
các phát minh, sáng chế khoa học, kỹ thuật, công nghệ... được phổ biến rộng rãi toàn thế
giới, tạo động lực cho sự bùng nổ trí tuệ nhân loại. Cũng như nhiều nước khác, tiến trình
hội nhập quốc tế của nước ta tạo ra cơ hội thuận lợi để chúng ta chia sẻ lợi ích do toàn cầu
hoá đưa lại, đồng thời đóng góp thiết thực vào tiến trình phát triển hợp tác quốc tế trên
nhiều lĩnh vực, dân chủ hoá các sinh hoạt quốc tế, tham gia đấu tranh thiết lập trật tự kinh
tế quốc tế công bằng hơn, hợp lý hơn.

2.4. Thách thức, khó khăn

Tiến trình hội nhập quốc tế của nước ta hiện nay cũng như những năm tới không chỉ có
thời cơ và thuận lợi, mà còn phải đối diện với nhiều thách thức lớn. Do đó, chúng ta cũng
cần luôn nhận thức rõ những thách thức mà nước ta phải đối mặt để từ đó tìm ra biện pháp
khắc phục hữu hiệu.

Trước hết, thách thức lớn nhất và dễ nhận thấy nhất xuất phát từ chỗ nước ta là một nước
đang phát triển có trình độ kinh tế thấp, quản lý nhà nước còn nhiều yếu kém và bất cập,
doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân còn nhỏ bé, sức cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ
nói riêng và của toàn bộ nền kinh tế nói chung còn nhiều hạn chế, hệ thống chính sách
kinh tế, thương mại chưa hoàn chỉnh... Cho nên, nước ta sẽ gặp khó khăn lớn trong cạnh
tranh cả ở trong nước cả trên trường quốc tế, cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt hơn, với nhiều
đối thủ hơn, trên bình diện sâu hơn, rộng hơn.

10
Thứ hai, trong quá trình hội nhập quốc tế, cũng như các nước đang phát triển khác, nước
ta phải chịu sự ràng buộc của các quy tắc kinh tế, thương mại, tài chính - tiền tệ, đầu tư...
chủ yếu do các nước phát triển áp đặt; phải chịu sức ép cạnh tranh bất bình đẳng và sự
điều tiết vĩ mô bất hợp lý của các nước phát triển hàng đầu. Trong hoàn cảnh này, sự cạnh
tranh kinh tế quốc tế và sự điều tiết vĩ mô nền kinh tế thế giới vẫn tiếp tục trở nên bất bình
đẳng và bất hợp lý mà dĩ nhiên phần bất lợi lớn thuộc về tuyệt đại đa số các nước đang
phát triển trong đó có nước ta.

Thứ ba, trên lĩnh vực xã hội, quá trình hội nhập quốc tế trong xu thế toàn cầu hoá đặt ra
một thách thức nan giải đối với nước ta trong việc thực hiện chủ trương tăng trưởng kinh
tế đi đôi với xoá đói, giảm nghèo, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội. Sở dĩ vậy là vì
lợi ích của toàn cầu hoá được phân phối một cách không đồng đều, những nước có nền
kinh tế phát triển thấp được hưởng lợi ít hơn. Trong phạm vi mỗi quốc gia cũng vậy, một
bộ phận dân cư được hưởng lợi ích ít hơn, thậm chí còn bị tác động tiêu cực của toàn cầu
hoá; nguy cơ thất nghiệp và sự phân hoá giàu nghèo sẽ tăng lên mạnh mẽ. Trong tình hình
như đã nêu, cơ cấu xã hội có thể biến động phức tạp và khó lường, làm cho sự phân tầng,
phân hoá xã hội cũng trở thành yếu tố tiêu cực đối với bản thân sự phát triển của đất nước.

Thứ tư, quá trình hội nhập quốc tế đặt ra những vấn đề mới về bảo vệ an ninh quốc gia,
giữ gìn bản sắc văn hoá và truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Trên lĩnh vực an ninh quốc
gia, các nguy cơ đe doạ an ninh ngày càng phức tạp hơn, bên cạnh các hiểm hoạ mang
tính truyền thống, đã xuất hiện các nguy cơ phi truyền thống (an ninh môi trường, dịch
bệnh, khủng bố...); cục diện an ninh luôn thay đổi; công cụ, biện pháp, hình thức, cơ chế
bảo đảm an ninh cũng cần phải đổi mới thường xuyên. Sự biến động trên thị trường, cũng
như tình hình chính chính trị khu vực và thế giới sẽ tác động mạnh đến thị trường và đời
sống chính trị trong nước. Điều đó đòi hỏi chúng ta phải có chính sách kinh tế vĩ mô đúng
đắn, có năng lực dự báo và phân tích tình hình quốc tế, đồng thời cơ chế quản lý phải tạo
cơ sở để nền kinh tế có khả năng phản ứng tích cực, hạn chế được ảnh hưởng tiêu cực
trước những biến động trên thị trường thế giới, giữ vững an ninh kinh tế và ổn định chính
trị- xã hội.

11
Trên lĩnh vực văn hoá, quá trình hội nhập quốc tế đặt nước ta trước nguy cơ bị các giá trị
ngoại lai (trong đó có lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền), nhất là các giá trị văn hoá
phương Tây xâm nhập ồ ạt, làm tổn hại bản sắc văn hoá dân tộc. Chưa bao giờ văn hoá
nhân loại lại đứng trước một nghịch lý phức tạp như trong kỷ nguyên toàn cầu hoá hiện
nay: vừa có khả năng giao lưu rộng mở, vừa có nguy cơ bị nghèo văn hoá rất nghiêm
trọng.  

Thứ năm, trên lĩnh vực chính trị, tiến trình hội nhập quốc tế ở nước ta cũng đang đối diện
trước thách thức của một số nguy cơ đe doạ độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn
lãnh thổ, sự lựa chọn định hướng chính trị, vai trò của nhà nước... Đã xuất hiện những
mưu đồ lấy sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nước để hạ thấp chủ quyền quốc gia; lấy một
thị trường không biên giới để phủ nhận tính bất khả xâm phạm của toàn vẹn lãnh thổ quốc
gia; lấy các thiết chế quốc tế làm mô hình siêu nhà nước đứng trên các nhà nước quốc gia,
áp đặt các giá trị dân chủ và nhân quyền phương Tây trong quan hệ quốc tế, đưa ra thuyết
"nhân quyền cao hơn chủ quyền"... Hội nhập quốc tế đối với nước ta rõ ràng không thể
tách rời cuộc đấu tranh chống "diễn biến hoà bình" của các thế lực chống đối trên nhiều
lĩnh vực.

III. KẾT LUẬN

Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập luôn tồn tại trong mọi mặt đời sống
và là động lực, là nguồn gốc cho sự phát triển. Hiểu được các quy luật đấu tranh và thống
nhất trong các mặt đối lập giúp chúng ta nhìn nhận một cách khách quan và khoa học nhất
đối với các mặt của đời sống xã hội. Tóm lại, bài tiểu luận về chủ đề “Phân tích nội dung
cơ bản của quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập. Vận dụng ý nghĩa của
phương pháp luận để phân tích về cơ hội và thách thức đang đặt ra với quá trình hội nhập
quốc tế.” đã nêu rõ về nội dung cũng như ý nghĩa của quy luật thống nhất và đấu tranh
giữa các mặc đối lập và cách ta vận dụng nó để làm động lực phát triển trong thực tiễn cụ
thể là giải quyết những mâu thuẫn thường gặp cuộc sống cũng như trong quá trình hội
nhập quốc tế của Việt Nam”. Hội nhập quốc tế là một vấn đề quan trọng và xuyên suốt
cuộc sống của con người, của mỗi quốc gia đưa đất nước phát triển, nâng cao đời sống
nhân dân nếu không muốn tụt hậu. Tuy nhiên, trong quá trình này muốn phát triển đi lên

12
không thể tránh khỏi việc nãy sinh những vấn đề mâu thuẫn bởi mọi lĩnh vực trong cuộc
sống đều có mâu thuẫn, có thống nhất, có đấu tranh. Nếu không thể hiểu giải quyết được
những mâu thuẫn phát sinh đấy thì không thể vận dụng vào thực tế, cũng như Đảng và
nhà nước cũng không thể đưa ra các chính sách chủ trương hợp lý, hiệu quả. Chính việc
làm sáng tỏ quan điểm trên của triết học Mác – Lênin cùng với việc kế thừa, vận dụng và
phát huy trong các lĩnh vực đời sống đặc biệt là đưa đất nước hội nhập quốc thế. Điều đó
có ý nghĩa thực tiễn vô cùng to lớn.

Nam định, ngày 01 tháng 04 năm 2022

Sinh viên

Hoàng Thị Hạnh

IV. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình triết học Mác – Lênin (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội)

2. Triết học Mác – Lênin (NXB giáo dục)

3. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2018), giáo trình cao cấp lý luận chính trị -
Triết học Mác – Lênin, Nxb. Lý luận Chính trị, Hà nội.

13