Sorularla Öğrenelim

IKT403U - İKTİSADİ KALKINMA

Ünite 8: Küreselleşme, Kalkınma ve Dış Ticaret

Küreselleşme ve Kalkınma

1. Küreselleşme nedir?
Cevap: Küreselleşme; uluslar, toplumlar ve yerel gruplar arasında karşılıklı ilişkilerin ve etkileşimlerin genişlemesi, derinleşmesi ve
hızlanması ile ilgili tüm eğilimleri ve olguları kapsayan bir süreçtir. Küreselleşme; küresel çapta finansal, ekonomik, politik, sosyal ve
kültürel süreçlerin yerel, ulusal ve bölgesel düzeylerde artan etkisini ifade etmektedir. Bu tanım, küreselleşmenin çok boyutlu bir kavram
olduğunu göstermektedir.

2. Birleşmiş Milletle göre köksüz büyüme nedir?

Cevap: Birleşmiş Milletlerin 1996 yılında yayınladığı İnsani Kalkınma Raporu’nda bahsedilen köksüz büyüme, büyüme süreciyle
birlikte kültürel kimlik kaybının yaşandığını; toplumun örf adet, gelenek ve göreneklerinden yozlaştığını belirtir. Birleşmiş Milletler
verilerine göre hâlen dünyada 10.000 dolayında ayrı kültür bulunmaktadır. Ancak bu kültürler zamanla azalmaktadır.

3. Ekonomik küreselleşme nasıl bir süreç olarak tanımlanır?

Cevap: Ekonomik küreselleşme kavramı, serbestleştirme ve deregülasyon önlemleriyle uluslararası mal ve hizmet akımları ile
uluslararası sermaye hareketlerinin hızlandığı, işgücünün sınırlar arası akışkanlığının arttığı ve dolayısıyla ulusal ekonomilerin küresel
piyasalarla bütünleştiği ve karşılıklı etkileşimin genişlediği bir süreç olarak tanımlanabilir.

4. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları nasıl gerçekleşir?

Cevap: Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, başka bir ülkede faaliyet gösteren bir firmanın bir ülkede firma satınalması ya da yeni
kurulan bir firma için kuruluş sermayesini sağlaması yoluyla gerçekleşir. Böylece yabancı ülkeye yatırımı yapan firma kendisiyle birlikte
teknoloji, işletmecilik bilgisi ve kontrol yetkisini de beraberinde getirir

5. Finansal küreselleşme nedir?

Cevap: Bir ekonomik küreselleşme türü olan finansal küreselleşme, bir ülkenin finansal sisteminin uluslararası finansal piyasalarla ve
kurumlarla bütünleşmesi olarak tanımlanabilir. Bu bütünleşme sürecinin hızlanmasında bilgisayar ve iletişim teknolojilerindeki
gelişmeler önemli rol oynamıştır. Finansal küreselleşme sürecinin en önemli unsuru finansal serbestleştirmedir. Bu süreçte hükümetler
yurt içi finansal sektör üzerindeki yasal düzenleme ve denetimleri kaldırarak ya da gevşeterek ve sermaye hesabını serbestleştirerek
ekonomileri yabancı sermaye akımlarına açık hâle getirmektedir.

6. Plasman nedir?
Cevap: Plasman: Genel anlamda paranın gelir getiren menkul ya da gayrimenkul değerlere, mallara ya da diğer servet unsurlarına
yatırılarak değerlendirilmesidir. Plasman yeni bir yatırım değildir, mevcut yatırımların el değiştirmesidir.

7. Yükselen ekonomiler hangi ülkelerdir?

Cevap: Yükselen Ekonomiler: Uluslararası Para Fonu (IMF) bu ülkeleri, Arjantin, Brezilya, Bulgaristan, Şili, Çin, Kolombiya,
Macaristan, Hindistan, Rusya, Güney Afrika, Romanya, Polonya, Pakistan, Venezuella, Peru, Filipinler, Ukrayna, Venezuella, Malezya,
Meksika, Litvanya, Letonya olarak sıralamaktadır.

8. Ticari küreselleşme nedir?

Cevap: Ticari küreselleşme ulusal mal ve hizmet piyasalarının uluslararası piyasalara açılması olarak tanımlanabilir.

9. Göçe neden olan itici faktörler nelerdir?

Cevap: İtici faktörler arasında, göç veren ülkedeki çalışma olanaklarının yetersizliği, işsizlik sorunun yaygın olması, kişi başına düşen
gelir düzeyinin düşük olması, mesleki araştırma ve çalışma yapma olanaklarının ve araçların yetersizliği ve bu alanlardaki ilgisizlik,
yetenekten çok kıdeme önem veren katı idari sistem, siyasal haklara yapılan baskılar, siyasal belirsizlikler, iş ve aile ortamındaki
huzursuzluklar sayılabilir.

10. Göçe neden olan çekici faktörler nelerdir?

Cevap: Çekici faktörler ise yüksek ücretler, istikrarlı çalışma ortamı, demokratik hak ve özgürlüklerin ileri düzeyde sağlanması olarak
ifade edilebilir.

11. İşgücünün küreselleşmesini engelleyen faktörler nelerdir?

Cevap: Göç alan ülkelerde işsizlik, düşük ücret, sosyal çatışma, kamu harcamalarını arttırma gereği, bölgesel dengesizlikler gibi ortaya
çıkabilecek bazı olumsuzluklar işgücünün küreselleşmesini engellemektedir. Bu nedenle gelişmiş ülkeler vize ve diğer uygulamalarla
işgücünün serbest dolaşımını sınırlandırmakta ve bu konuda sıkı kontrol politikaları uygulamaktadır.
12. Göç veren ülke açısından işgücünün başka ülkelere yönelmesinin dezavantajları nelerdir?
Cevap: İşgücünün başka ülkelere yönelmesinin göç veren ülke açısından da bazı dezavantajları söz konusudur. Dışarıya yönelik göç
özellikle ekonomik kalkınmanın önemli unsuru olan beşeri sermayenin azalmasına yol açarak, ekonomik kalkınmayı olumsuz yönde
etkileyecektir. Ayrıca dışarıya göç eden işgücü yurt içi üretim ve talep düzeylerinin azalmasına yol açar.

13. Disipline edici ithalat hipotezi nedir?

Cevap: Disipline Edici ithalat Hipotezi; yerli piyasaların dış rekabete açılmasıyla oligopolistik yapıya sahip olan firmalar açısından
ortaya çıkan rekabet baskısı bu firmaların oligopol kârlarının azalmasına yol açarak üretim miktarlarını artırmalarını sağlamaları
durumumdadır.

14. McKinnon-Shaw’ın finansal serbestleşme kuramı ne ileri sürmektedir?

Cevap: McKinnon-Shaw’ın finansal serbestleşme kuramı, finansal serbestleşmenin ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkileyeceğini
ileri sürer. Finansal serbestleşme süreciyle birlikte faiz oranlarının serbest bırakılması faiz oranlarının yükselmesine yol açarak
tasarrufları arttıracaktır. Bu da yatırımların ve ekonomik büyümenin yükselmesine neden olur. Faiz oranlarının yükselmesi yatırımın
maliyetini arttırdığı için yatırım kararlarının daha akıllıca alınmasına yol açacaktır. Böylece tasarruflar daha üretken alanlara yönelecek
ve optimal kaynak dağılımı gerçekleştirilecektir.

Dış Ticaret ve Kalkınma

15. Ricardo’nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi’ne göre, ülkeler dış ticarette nasıl dışlanmamalıdırlar?
Cevap: Ricardo’nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi’ne göre, her ülkenin karşılaştırmalı olarak en etkin olduğu başka bir deyişle
düşük üretim maliyetinin geçerli olduğu alanların üretiminde uzmanlaşması ve bunları ihraç ederek nispeten pahalıya ürettiklerini diğer
ülkelerden ithal etmesi gerekir. Böyle bir durumda hem kıt kaynaklar optimal bir biçimde kullanılmış olacak hem de ülkelerin ekonomik
refah düzeyleri yükselecektir.

16. Dış ticaret hadleri neyi göstermektedir?

Cevap: Dış ticaret hadleri ile iktisadi kalkınma arasında karşılıklı bir ilişki söz konusudur. Şöyle ki dış ticaret hadleri ülkelerin belli bir
miktar ihracat karşılığında elde edebileceği ithalat miktarını başka bir deyişle uluslararası piyasalardaki satınalma gücünü gösterdiği için
ekonomik kalkınmayla yakından ilişkilidir.

17. Gelir ticaret haddi neyi göstermektedir?

Cevap: Bir ülkenin ihracatının değerindeki değişiklikler, ithalat fiyat endeksindeki değişiklikler ile birlikte ele alındığında, bu ülkenin
toplam ihracat geliriyle sağlayabileceği ithalat hacmine ulaşılabilir. İhracatın satınalma gücündeki ya da ithal kapasitesindeki değişimleri
gösteren bu endekse, gelir ticaret hadleri denir. Bir başka deyişle gelir ticaret haddi, bir ülkenin ihracatı karşılığında başka ülkelerden
satın alabileceği mal miktarının bir ölçüsüdür.

18. Singer ve Prebisch ne ileri sürmüşlerdir?

Cevap: Singer ve Prebisch dış ticaret hadlerinin az gelişmiş ülkeler aleyhine işlemesi sonucunda fakir ülkelerden zengin ülkelere sürekli
olarak kaynak transferinin gerçekleştiğini ve bunun yurt içi sanayilerin korunmasını sağlayan ithal ikameci sanayileşme stratejisiyle
ortadan kaldırılabileceğini ileri sürmüşlerdir.

19. Dış ticaret hadlerinin bozulma nedenleri nelerdir?

Cevap: Dış Ticaret Hadlerinin Bozulma Nedenleri İlkel Mal Gelir Esnekliğinin Düşük Olması Teknolojik Gelişmelerin Doğal
Hammaddelerin Sentetik Maddelerle İkamesini Olanaklı Kılması Gelişmiş Ülkelerin Tarım Sektörünün Korunması ve Geliştirilmesine
Yönelik Politikaları Verimlilik Artışlarının Farklı Dağılımı ve Piyasa Yapısındaki Farklılık Tarımsal Ürün Arzının Özellikleri
Ekonomilerin Yapısal Esnekliği

20. Az gelişmiş ülkelerde teknik ilerlemeler nedeniyle sağlanan verimlilik artışları, neden daha yüksek kâr ve daha yüksek ücret
düzeylerinin oluşmasını sağlamamıştır?
Cevap: Az gelişmiş ülkelerde teknik ilerlemeler nedeniyle sağlanan verimlilik artışları tarımsal ürünlerin arzlarını arttırarak dış rekabetin
yaygın olduğu hammadde ve tarım ürünleri pazarlarında fiyatların düşmesine yol açmaktadır. Ayrıca, az gelişmiş ülkelerde üretim
faktörlerindeki özellikle işgücündeki hızlı artışlar, emek-yoğun ihraç mallarının üretimini genişleterek fiyatların düşmesine neden
olabilir. Buna karşın gelişmiş ekonomilerde gerek firmalar gerekse sendikaların oluşturduğu oligopolist eğilimler, verimlilik artışlarının
fiyatları düşürmesini engelleyerek, daha yüksek kâr ve ücret düzeylerinin gerçekleşmesini sağlamıştır. Emek arzının bol olduğu az
gelişmiş ülkelerde ise bu kuruluşların ya hiç bulunmayışı ya da etkisiz olması dolayısıyla verimlilik artışları, ihraç mallarının
ucuzlamasıyla sonuçlanmaktadır. Ayrıca, gelişmiş ülkelerin ihracat kesimindeki firmaların ileri derecede tekelleşmiş olmaları, onların
yüksek fiyat uygulamalarını kolaylaştırmaktadır.

Sıra-(Soruid) 1-(1170135) 2-(1170174) 3-(1170228) 4-(1170240) 5-(1170257) 6-(1170276) 7-(1170291) 8-(1170296) 9-(1170311) 10-(1171243) 11-(1171251) 12-(1171268) 13-(1171308) 14-(1171339) 15-(1171385) 16-
(1171431) 17-(1171482) 18-(1171510) 19-(1171554) 20-(1171598)