Seerat e Mustafa

www.dawateislami.
net
}¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢ çã‹Î (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
çS¢HïvÅïÇ ã¢©S¢, ¥çHÈGU ÜU è }¢çSÁ¢Î ÜïU S¢¢}¢Ýï, ¼èÝ ÎÚ±¢Á¢G¢, ¥ãG}¢Î¢Ï¢¢Î-1, x¢éÁ¢Ú¢¼ (çã‹Î)
+91 98987 32611
E-mail : hindibook@dawateislamihind.net
www.dawateislami.net
S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈUG ¢ 6 1
Ú„êHï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜUè ãG„èÝ ç…G‹Îx¢è ÜïU

ãG¢H¢¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H }¢ÎÝè x¢éHÎS¼¢
S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢
(6)
-: }¢¢ï¥çËHÈGU :-
à¢ñwG¢éH ãGÎèS¢ ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢’…G}¢è
-: Ðïà¢ÜUà¢ :-
}¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢, à¢¢ï’Ï¢» ¼¶GÚè…
(Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
-: Ý¢çà¢Ú :-
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, Î¢’±¼ï §SH¢}¢è (çã‹Î)
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
:
Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢ : „èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢ ( )
}¢¢ï¥çËHÈGU : ãG…ÚG ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéH }¢éS¼GÈUG ¢ ¥¢’…G}¢è
Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ (à¢¢ï’Ï¢» ¼¶GÚè…)
¼GÏ¢¢¥G¼ï ¥Ã±H : …}¢¢çÎH ¥Ã±H, ç„. 1435 çã. (¼¢’Î¢Î : 3000)
¼GÏ¢¢¥G¼ï Îé±}é ¢ : çÁ¢GH ÜGU¢’Îç¼H ãGÚ¢}¢, ç„. 1438 çã. (¼¢’Î¢Î : 5000)
¼GÏ¢¢¥G¼ï çS¢±é}¢ : à¢¢’Ï¢¢ÝéH }¢é¥GÁGÁ¢G}¢, ç„. 1440 çã. (¼¢’Î¢Î : 5000)
Ý¢çà¢Ú : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, Î¢’±¼ï §SH¢}¢è (çã‹Î)
-: }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ (çã‹Î) ÜUè }¢éwG¼çHÈGU à¢¢¶Gï´ :-
$..... ¥Á¢}¢ïÚ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, 19 / 216 ÈGUH¢ãïG Î¢ÚñÝ }¢çS…Î, ÝH¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú,
SÅïà¢Ý Ú¢ïÇ, ÎÚx¢¢ã ¥Á¢}¢ïÚ à¢ÚèÈGU, Ú¢Á¢S‰¢¢Ý, ÈGU¢ïÝ : 01452629385
$..... Ï¢ÚïHè : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ÎÚx¢¢ã ¥¢’H¢ ãG Á ¢G Ú ¼, }¢ãG Ë H¢ S¢¢ñ Î ¢x¢Ú¢Ý,
ÚÁ¢G ¢ Ýx¢Ú, Ï¢Úï H è à¢ÚèÈG U , ²é . Ðè. ÈG U ¢ï Ý : 09313895994
$..... x¢éHÏ¢x¢¢ü : }¢v¼Ï¢¼é H }¢ÎèÝ¢, ÈG ñ U Á¢G ¢ Ýï }¢ÎèÝ¢ }¢çSÁ¢Î, ç¼}}¢¢Ðé Ú è
Ó ¢ ¢ ñ Ü U , x¢é H Ï¢x¢¢ü à¢ÚèÈG U , ÜUÝ¢ü Å ÜU ÈG U ¢ï Ý : 09241277503
$..... Ï¢Ý¢ÚS¢ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, ¥ËHê ÜUè }¢çSÁ¢Î ÜïU Ð¢S¢, ¥}Ï¢¢à¢¢ã ÜUè
¼çÜU²¢, }¢ÎÝÐé Ú ¢, Ï¢Ý¢ÚS¢, ²é . Ðè. ÈG U ¢ï Ý : 09369023101
$..... ÜU¢ÝÐéÚ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, }¢çSÁ¢Î }¢wGÎê}¢ï çS¢}¢Ý¢Ýè, ÝÁG Î xG ¢ é Ï ¢ü ¼
Ð¢Üü U , çÇÐÅè ÐÇ¢± Ó¢¢ñÚ¢ã¢, ÜU¢ÝÐéÚ, ²é.Ðè. ÈGU¢ïÝ : 09616214045
$..... ÜUHÜUœ¢¢ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, 35A/H/2 }¢¢ïç}¢Ý ÐéÚ Ú¢ïÇ, Î¢ï ¼ËH¢ }¢çSÁ¢Î
Üï U Ð¢S¢, ÜUHÜUœ¢¢, Ï¢æ x ¢¢H, ÈG U ¢ï Ý : 03332615212
$..... Ý¢x¢Ðé Ú : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, x¢GÚèÏ¢ Ý±¢…G }¢çS…Î ÜïU „¢}¢Ýï , „ñÈGUèÝx¢Ú
Ú¢ï Ç , }¢¢ïç}¢Ý ÐéÚ¢, Ý¢x¢ÐéÚ (¼¢Á¢ÐéÚ) }¢ã¢Ú¢SÅî, ÈGU¢ïÝ : 09326310099
$..... ¥Ýæ¼Ý¢x¢ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, }¢ÎÝè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ x¢¢ã, Å¢©Ý ã¢õH ÜïU
S¢¢}¢Ýï , ¥Ýæ¼Ý¢x¢, (§SH¢}¢¢Ï¢¢Î), ÜUà}¢èÚ, ÈGU¢ïÝ : 09797977438
$..... S¢é Ú ¼ : }¢v¼Ï¢¼é H }¢ÎèÝ¢, ±çH²¢ |¢¢§ü }¢çSÁ¢Î Üï U S¢¢}¢Ýï , wG ± ¢Á¢¢ Î¢Ý¢
ÎÚx¢¢ã Üï U Ð¢S¢, S¢é Ú ¼, x¢é Á ¢Ú¢¼, ÈG U ¢ï Ý : 09601267861
$..... §‹Î¢ïÚ : }¢v¼Ï¢¼é H }¢ÎèÝ¢, à¢¢õ Ð Ý}Ï¢Ú 13, Ï¢¢õ } Ï¢ï Ï¢¢Á¢G ¢ Ú, ©Î¢
Ðé Ú ¢, §‹Î¢ïÚ , »}¢. Ðè. (}¢Š² Ðí Î ï à ¢) ÈG U ¢ï Ý : 09303230692
$..... Ï¢ḯxH¢ïÚ : }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢, à¢¢õÐ Ýæ. 13, Á¢¢ç}¢¥G¢ ãGÁ¢GÚ¼ çÏ¢H¢H, 9th }¢ïÝ
çÐËH¢Ý¢ x¢¢ÇüÝ, 3rd SÅïÁ¢, Ï¢ï´xH¢ïÚ 45, ÜUÝ¢üÅÜU : 08088264783
$..... ãéÏ¢Hè : }¢v¼Ï¢¼é H }¢ÎèÝ¢, ». Á¢ï . }¢éÉ ¢ï H ÜU¢ï}ÐHïv„, ». Á¢ï . }¢éÉ ¢ï H
Ú¢ï Ç, ¥¢ï Ë Ç ãé Ï ¢Hè, ÜUÝ¢ü Å ÜU, ÈG U ¢ï Ý : 08363244860
Web : www.dawateislami.net / E.mail : hindibook@dawateislamihind.net
}¢ÎÝè §çË¼Á¢¢ : çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï ²ïã çÜU¼¢Ï¢ (¼¶GÚèÁ¢ à¢éÎ¢) À¢ÐÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ ãñ

ÈGïUãçÚ„
©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹±¢Ý „ÈGUãG¢
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ÐÉGÝï ÜUè “çÝÄ²¼ï”´ 19 ¥¢ñH¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH 44
Ðïà¢ï HzGÁ¢G 23 S¢èÚ¼é‹ÝÏ¢è e ÐÉGÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ 45
à¢ÚÈGïU §Ýç¼„¢Ï¢ 27 ¼¢…Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e ÜUè }¢vÜUè ç…G‹Îx¢è 48
¥GÁ¢Gïü }¢é¥çËHÈGU 28 ÐãH¢ Ï¢¢Ï¢
}¢éwG¼S¢Ú v²êæ ? 28 ¶G¢ÝÎ¢Ýè ãG¢H¢¼ 49
S¢Ï¢Ï¢ï ¼¢HèÈGU 30 ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢ 49
ãéÁ¢ê}¢ï }¢±¢Ýï¥G 31 ¶G¢ÝÎ¢Ýè à¢Ú¢ÈGU¼ 50
}¢éË¼çÁ¢²¢Ý¢ x¢éÁ¢G¢çÚà¢ 33 ÜéUGÚñà¢ 51
à¢éçRUÄ²¢ ± Îé¥¢G 33 ã¢çà¢}¢ 52
}¢éÜGUg}¢¼éH çÜU¼¢Ï¢ 35 ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ 53
Ó¢‹Î }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼ 36 ¥SãG¢Ï¢ï ÈGUèH ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ 54
S¢èÚ¼ v²¢ ãñ ? 39 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã 58
}¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ 40 ãGéÁG¢êÚ e ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ §ü}¢¢Ý 60
çãGÁ¢¢Á¢G 40 Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ 66
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ 41 ÎêS¢Ú¢ Ï¢¢Ï¢
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã 42 Ï¢™ÐÝ 70
¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ e ¥GÚÏ¢ }¢ï´ v²êæ ? 42 ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼ 70
¥GÚÏ¢ ÜUè ç„²¢„è Ð¢ï…Gèà¢Ý 43 }¢¢ñHéÎé‹ÝÏ¢è 72
¥GÚÏ¢ ÜUè ¥wGH¢ÜGUè ãG¢H¼ 43 Îê{ ÐèÝï ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ 73
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î 44 à¢vGÜGïU S¢Îí 78

à¢vGÜGïU S¢Îí çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ãé±¢ ? 79 x¢G¢Úï çãGÚ¢ 107

©}}¢ï »ï}¢Ý 80 ÐãHè ±ãGè 108
Ï¢Ó¢ÐÝ ÜUè ¥Î¢»æ 81 Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜïU ¼èÝ Î¢ñÚ 111
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ 81 ÐãH¢ Î¢ñÚ 111
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ 82 ÎêS¢Ú¢ Î¢ñÚ 112
¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢ S¢ï Ï¢¢çÚà¢ 83 ¼èS¢Ú¢ Î¢ñÚ 113
©}}¢è HÜGUÏ¢ 84 ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ e ÐÚ ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ 113
S¢ÈGUÚï à¢¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢éãGñÚ¢ 86 Ó¢‹Î à¢ÚèÚ ÜéUzGÈGU¢Ú 116
¼èS¢Ú¢ Ï¢¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÐÚ }¢Á¢G¢çH}¢ 117
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ „ï ÐãHï ÜïU ÜU¢ÚÝ¢}¢ï 87 ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ ±zGÎ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ 123
Á¢æx¢ï ÈéUÁG Á¢¢Ú 87 ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ±zGÎ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ 124
çãGËÈéUH
G ÈéUÁG ¢G H
ê 88 çãÁ¢Ú¼ï ãGÏ¢à¢¢ çS¢. 5 ÝÏ¢±è 126
}¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ S¢ÈGUÚ 90 ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã 126
çÝÜU¢ãG 92 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ „ÈGUèÚ ÝÁÁ¢¢à¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ 127
ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼¢’}¢èÚ 95 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ¥¢ñÚ §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ 130
ÜU¢’Ï¢¢ çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ¼¢’}¢èÚ çÜU²¢ x¢²¢ ? 98 ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» 132
}¢wGS¢êS¢ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ 99 ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ §SH¢}¢ 134
}¢é±ç¤GãGÎèÝï ¥GÚÏ¢ S¢ï ¼¥GËHéÜGU¢¼ 101 çà¢’Ï¢ï ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ çS¢. 7 ÝÏ¢±è 138
ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Úè }¢à¢¢çx¢GH 103 x¢G}¢ ÜU¢ S¢¢H çS¢. 10 ÝÏ¢±è 141
x¢GñÚ }¢¢’}¢êHè çÜUÚÎ¢Ú 104 ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ 142
Ó¢¢ñ‰¢¢ Ï¢¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ 143
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ „ï Ï¢ñ¥¼G ï ¥GÜUG Ï¢¢ ¼ÜU 107 ¼G¢§ÈGU ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ S¢ÈGUÚ 144

ÜGUÏ¢¢§H }¢ḯ ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ 148 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ ÜU¢ §SH¢}¢ 179
Ð¢æÓ¢±¢æ Ï¢¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥ãH¢ï ¥G²¢H }¢ÎèÝï }¢ï´ 180
}¢ÎèÝï }¢ïæ ¥¢zG¼¢Ï¢ï çÚ„¢H¼ ÜUè ¼…çËH²¢æ 149 }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼¢’}¢èÚ 180
}¢ÎèÝï }¢ḯ §SH¢}¢ v²êæ ÜUÚ ÈñUH¢ ? 150 ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU }¢ÜU¢Ý¢¼ 182
Ï¢ñ¥¼G ï ¥GÜUG Ï¢» ªH¢ 151 }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU Í¢Ú 183
Ï¢ñ¥¼G ï ¥GÜUG Ï¢» S¢¢çÝ²¢ 152 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜUè LwGS¢¼è 184
çãÁ¢Ú¼ï }¢ÎèÝ¢ 155 ¥Á¢G¢Ý ÜUè §çÏ¼Î¢ 184
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢õ‹ÈGí ‹S¢ 156 ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢Ú |¢¢§ü-|¢¢§ü 185
çãÁ¢Ú¼ï ÚS¢êH e ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ 159 ²ãêçÎ²¢ḯ S¢ï }¢é¥¢G ãÎ¢ 188
ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ 160 }¢ÎèÝï ÜïU çH²ï Îé¥G¢ 190
S¢¢ï ªæÅ ÜU¢ §‹¥G¢}¢ 166 ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý ÈGU¢ÚS¢è }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» 190
©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ÜUè Ï¢ÜUÚè 166 Ý}¢¢Á¢G¢ïæ ÜUè Úv¥G¼¢ïæ }¢ḯ §Á¢G¢ÈGU¢ 191
S¢éÚ¢ÜGU¢ ÜU¢ Í¢¢ïÇG¢ 167 ¼èÝ Á¢¢æçÝS¢¢Ú¢ḯ ÜUè ±ÈGU¢¼ 192
Ï¢éÚñÎ¢ ¥SH}¢è ÜU¢ Û¢‹Ç¢ 169 S¢¢¼±¢æ Ï¢¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜïU ÜGUè}¢¼è ÜUÐÇGï 170 çã…Ú¼ ÜU¢ Îê„Ú¢ „¢H çS¢. 2 çã. 194
à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ e }¢ÎèÝï }¢ḯ 170 çÜGUÏHï ÜUè ¼ÏÎèHè 194
¼¢…Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e ÜUè }¢ÎÝè ç…G‹Îx¢è 173 HÇG¢§²¢ḯ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ 197
ÀÅ¢ Ï¢¢Ï¢ x¢GÁG±¢ ± S¢çÚÄ²¢ ÜU¢ ÈGUÜGUü 202
çã…Ú¼ ÜU¢ ÐãH¢ „¢H çS¢. 1 çã. 174 x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢ 203
}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢ ÜUè ¼¢’}¢èÚ 174 S¢çÚÄ²» ãG}Á¢G¢ 204
}¢çSÁ¢ÎéH Á¢é}¢é¥G¢ 175 S¢çÚÄ²» ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ 205
¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ÜU¢ }¢ÜU¢Ý 177 S¢çÚÄ²» S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜUG ¢S¢ 205

x¢GÁ±G » ¥Ï¢±¢ 206 Îé¥G¢» ÝÏ¢±è 223

x¢GÁ±G » Ï¢±¢¼G 206 HÇG¢§ü çÜUS¢ ¼GÚãGG à¢éM¥G ãé§ü ? 224
x¢GÁ±G » S¢zG±¢Ý 207 ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ ÜU¢ à¢¢ñÜGïU à¢ã¢Î¼ 225
x¢GÁ±G » çÁ¢GH ©Gà¢ñÚã 207 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú }¢¢Ú¢ x¢²¢ 226
S¢çÚÄ²» ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ 208 ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUè ¼¢Úè¶Gè Ï¢ÚÀè 227
Á¢æx¢ï Ï¢Îí 209 ¥Ï¢ê Á¢ãìH çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢ }¢¢Ú¢ x¢²¢ 228
Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ 210 ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè ÜU¢ ÜGUyH 230
}¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ýx¢è 211 ©}¢Ä²¢ ÜUè ãH¢ÜU¼ 231
Ý‹ã¢ çS¢Ð¢ãè 213 çÈGUçÚà¼¢ḯ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ 232
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Ó¢¢H¢ÜUè 214 ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ã‰¢²¢Ú Ç¢H çÎ²ï 232
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ 214 à¢éãÎ¢» Ï¢Îí 233
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ï¢Ó¢ ÜUÚ çÝÜUH x¢²¢ 215 Ï¢Îí ÜU¢ x¢ÉG¢ 234
ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ḯ §çwG¼H¢ÈGU 215 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè H¢à¢¢ḯ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ 234
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ï¢Îí }¢ḯ 216 Á¢GMÚè ¼}Ï¢èã 235
ãéÁG ¢G Úê Ï¢Îí ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ 217 }¢ÎèÝï ÜU¢ï ±¢ÐS¢è 236
S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ e ÜUè à¢Ï¢ Ï¢ïÎ¢Úè 218 }¢éÁ¢¢çãÎèÝï Ï¢Îí ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H 236
ÜU¢ñÝ ÜUÏ¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢æ }¢Úïx¢¢ ? 218 ÜGñUçÎ²¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ S¢éHêÜU 237
HÇG¢§ü ÅH¼ï ÅH¼ï çÈUÚ ÆÝ x¢§ü 219 ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢ 238
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè S¢ÈGU ¥¢Ú¢§ü 220 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ çÈGUÎ²¢ 239
çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ Ï¢¢ïS¢¢ 221 ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ ã¢Ú 240
¥GãìÎ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè 222 }¢vG¼êHèÝï Ï¢Îí ÜU¢ }¢¢¼}¢ 242
Î¢ïÝ¢ḯ HàÜUÚ ¥¢}¢Ýï S¢¢}¢Ýï 223 ©G}¢ñÚ ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý ÜUè S¢¢çÁ¢Gà¢ 243

}¢éÁ¢¢çãÎèÝï Ï¢Îí ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H 244 ¶Á¢êÚ ¶¢¼ï ¶¢¼ï Á¢‹Ý¼ }¢ḯ 269
¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜUè §GÏ¢í¼Ý¢ÜU }¢¢ñ¼ 245 Hæx¢ÇG¢¼ï ãé» çÏ¢çãà¼ }¢ḯ 270
x¢GÁ±G » Ï¢Ýè ÜGñUÝéÜUG ¢¥G 245 ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e Á¢GwG}¢è 271
x¢GÁ±G » S¢±èÜGU 247 S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï Á¢¢æ çÝS¢¢Úè 273
ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè à¢¢Îè 248 ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ Ý¢’Ú¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ 276
çS¢. 2 çã. ÜïU }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ±¢çÜGU¥G¢¼ 249 çã‹Î çÁ¢x¢Ú wG±¢Ú 277
¥¢Æ±¢æ Ï¢¢Ï¢ S¢¢’Î çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G ÜUè ±çS¢Ä²¼ 278
çã…Ú¼ ÜU¢ ¼è„Ú¢ „¢H çS¢. 3 çã. 250 ¶G±¢¼èÝï §SH¢}¢ ÜïU ÜU¢ÚÝ¢}¢ï 278
Á¢æx¢ï ©ãGÎé 250 ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ ÜUè Á¢¢æ çÝS¢¢Úè 279
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ 250 ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ ãG¢ñS¢H¢ 280
}¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü 252 »ÜU ¥‹S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ S¢Ï¢í 281
}¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè ¼Ä²¢Úè ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ 252 à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ 282
ãGÁé ¢G Úê e Ýï ²ãêÎ ÜUè §}¢Î¢Î ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢ 254 ÜéUGÏ¢êÚï à¢éãÎ¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ 282
Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î 255 ãG²¢¼ï à¢éãÎ¢ 283
ãGÁé ¢G Úê e }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ḯ 256 ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥à¢ÚÈGU ÜU¢ ÜGUyH 283
Á¢æx¢ ÜUè §çÏ¼Î¢ 257 x¢GÁ±G » x¢G¼ÈG UG ¢Ý 285
¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ ÜUè wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢è 260 çS¢. 3 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ï }¢é¼ÈGU<ÚÜGU¢ 286
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè à¢ã¢Î¼ 261 Ý±¢æ Ï¢¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ ÜUè à¢ã¢Î¼ 263 çã…Ú¼ ÜU¢ ™¢ñƒ¢ „¢H çS¢. 4 çã. 287
Ý¢ x¢ã¢æ Á¢æx¢ ÜU¢ Ð¢æS¢¢ ÐHÅ x¢²¢ 264 S¢çÚÄ²» ¥Ï¢ê S¢H}¢ã 288
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¢¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ à¢ãèÎ 265 S¢çÚÄ²» ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥ÝèS¢ 288
çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý S¢ÜUÝ ÜUè à¢éÁ¢¢¥G¼ 268 ãG¢çÎS¢» ÚÁ¢è¥G 289

ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè ÜGUÏ¢í 292 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ãG}H¢ 328

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ ÜUè à¢ã¢Î¼ 293 Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜUè x¢Gg¢Úè 330
±¢çÜGU¥G» Ï¢èÚï }¢é¥ÃG ±Ý¢ 294 ¥‹S¢¢Ú ÜUè §ü}¢¢Ýè à¢éÁ¢¢¥G¼ 331
x¢GÁ±G » Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ 296 ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ }¢¢Ú¢ x¢²¢ 333
Ï¢Îíï S¢éx¢GÚ¢ 301 Ý¢ñÈGUH ÜUè H¢à¢ 335
çS¢.4 çã. ÜïU }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ±¢çÜGU¥G¢¼ 302 ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ ç}¢H¢ 338
ÎS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G à¢ãèÎ 338
çã…Ú¼ ÜU¢ Ð¢æ™±¢æ „¢H çS¢. 5 çã. 304 ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜUè Ï¢ã¢ÎéÚè 340
x¢GÁ±G » Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G 304 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜñUS¢ï |¢¢x¢ï ? 341
x¢GÁ±G » Îê}¢¼éH Á¢‹ÎH 306 x¢GÁ±G » Ï¢Ýè ÜéUÚG Áñ ¢G¢ 342
x¢GÁ±G » }¢éÚSñ ¢è¥G 306 çS¢. 5 çã. ÜïU }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ±¢çÜGU¥G¢¼ 345
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜUè à¢Ú¢Ú¼ 307 x²¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±çñ Ú²¢ S¢ï çÝÜU¢ãG 309 çã…Ú¼ ÜU¢ ÀÅ¢ „¢H çS¢. 6 çã. 346
±¢çÜGU¥G» §zGÜU 311 Ï¢ñ¥¼G <é ÚÁ¢G±¢Ý 347
¥¢²¼ï ¼²}}¢é}¢ ÜU¢ ÝéÁG¢êH 320 „éËãGï ãéÎG ñçÏ¢²¢ v²æê ÜUÚ ãé§ü ? 349
Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU 322 ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH ÜU¢ }¢é¥¢G }¢H¢ 356
Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ 322 ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ 359
}¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè ¼Ä²¢Úè 323 }¢ÁGHê}¢èÝï }¢vÜU¢ 361
»ÜU ¥GÁ¢èÏ¢ Ó¢^¢Ý 325 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ ÜU¢ ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ 361
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUè Î¢’±¼ 326 S¢H¢¼GèÝ ÜïU Ý¢}¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ 364
Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ ¶Á¢êÚḯ 327 Ý¢}¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ ÜGñUS¢Ú 365
§SH¢}¢è ¥zG±¢Á¢ ÜUè }¢¢ïÚÓ¢¢ Ï¢‹Îè 328 wG¢éS¢M ÐÚ±ïÁ¢G ÜUè Ï¢Î çÎ}¢¢x¢Gè 370

ÝÁÁ¢¢à¢è ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú 371 ¶GñÏ¢Ú }¢ḯ »’H¢Ýï }¢S¢¢§H 395

à¢¢ãï ç}¢SÚ ÜU¢ Ï¢Ú¼¢± 372 ±¢çÎ²éH ÜéUÚG ¢ ÜUè Á¢æx¢ 395
Ï¢¢Îà¢¢ãï ²}¢¢}¢¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ 372 çÈGUÎÜU ÜUè S¢éËãG 396
ãG¢çÚS¢ x¢GSS¢¢Ýè ÜU¢ Í¢}¢‹Ç 373 ©G}¢íç¼H ÜGUÁ¢G¢ 397
S¢çÚÄ²» ÝÁÎ 374 ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè 399
¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ 376 ãG…ÚG ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜU¢ „ÚÜU¢Ú e „ï çÝÜU¢ãG 401
çS¢. 6 çã. ÜUè Ï¢¢’Á¢G HÇG¢§²¢æ 378 ¼ïÚã±¢æ Ï¢¢Ï¢
Ï¢¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢ çã…Ú¼ ÜU¢ ¥¢Æ±¢æ „¢H çS¢. 8 çã. 402
çã…Ú¼ ÜU¢ „¢¼±¢æ „¢H çS¢. 7 çã. 379 Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ 402
x¢GÁ±G » Á¢G¢¼éH ÜGUÚÎ 379 §S¢ Á¢æx¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ 402
Á¢æx¢ï ¶GÏñ ¢Ú 380 }¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü ÜU¢ }¢‹Á¢GÚ 404
Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ „Ï¢Ï¢ 381 çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ 406
}¢é„H}¢¢Ý ¶GñÏ¢Ú Ó¢Hï 382 S¢çÚÄ²¼éH ¶GÏ¢¼G 409
²ãêçÎ²¢ḯ ÜUè ¼Ä²¢Úè 383 »ÜU ¥GÁ¢èÏ¢éH ç¶GËÜGU¼ }¢ÀHè 410
}¢ãG}¢êÎ çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ à¢ãèÎ ã¢ï x¢» 384 ÈGUyãGï }¢vÜU¢ 411
¥S±Î Ú¢§üG ÜUè à¢ã¢Î¼ 384 ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥GãìÎ çà¢ÜUÝè 412
§SH¢}¢è HàÜUÚ ÜU¢ ãïÇ v±¢ÅüÚ 386 ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e S¢ï §çS¼¥G¢Ý¼ 413
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ }¢ãüGÏ¢ ÜUè Á¢æx¢ 388 ãéGÁG¢êÚ e ÜUè ¥}Ý ÐS¢‹Îè 415
¶GñÏ¢Ú ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ 391 ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ 416
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ çÝÜU¢ãG 392 ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢Ë¼¥G¢ ÜU¢ ¶G¼G 419
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Á¢GãìÚ çÎ²¢ x¢²¢ 393 }¢vÜïU ÐÚ ãG}H¢ 421
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï ¥¢ x¢» 394 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ±x¢GÚñ ¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ 422

}¢èH¢ḯ ¼ÜU ¥¢x¢ ãè ¥¢x¢ 424 Á¢æx¢ï ¼G¢§ÈGU }¢ḯ Ï¢é¼ çà¢ÜUÝè 461
ÜéUGÚñà¢ ÜïU Á¢¢S¢êS¢ 424 }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜUè ¼vGS¢è}¢ 463
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ §SH¢}¢ 426 ¥‹S¢¢çÚ²¢ḯ S¢ï ç¶G¼¢G Ï¢ 464
HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜU¢ Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H 428 ÜGñUçÎ²¢ḯ ÜUè çÚã¢§ü 466
ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ ÜU¢ ÐãH¢ ÈGUÚ}¢¢Ý 430 x¢GñÏ¢ Î¢æ ÚS¢êH 468
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e ÜU¢ }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH¢ 433 ©G}¢Ú» çÁ¢§GÚ¢üÝ¢ 469
}¢vÜïU }¢ḯ ãéGÁG¢êÚ e ÜUè çÜGU²¢}¢ x¢¢ã 434 çS¢. 8 çã. ÜïU }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ±¢çÜGU¥G¢¼ 470
Ï¢ñ¼éËH¢ã }¢ḯ Î¢ç¶GH¢ 435 Ó¢¢ñÎã±¢æ Ï¢¢Ï¢
à¢ãÝà¢¢ãï çÚ„¢H¼ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Úï ¥G¢}¢ 437 çã…Ú¼ ÜU¢ Ý±¢æ „¢H çS¢. 9 çã. 473
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ 438 ¥¢²¼ï ¼wG²èÚ ± §üH¢ 473
ÎêS¢Ú¢ wG¢éy.Ï¢¢ 442 »ÜU x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ÜU¢ §Á¢G¢H¢ 480
¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï çÈGUÚ¢ÜGïU ÚS¢êH ÜU¢ ÇÚ 442 ¥G¢ç}¢H¢ḯ ÜU¢ ¼ÜGULüÚ 481
ÜU¢’Ï¢ï ÜUè À¼ ÐÚ ¥Á¢G¢Ý 443 Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜU¢ ±zGÎ 482
Ï¢ñ¥G¼ï §SH¢}¢ 444 ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü ÜUè Ï¢ïÅè ¥¢ñÚ Ï¢ïÅ¢ }¢é„H}¢¢Ý 485
Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ 447 x¢GÁ±G » ¼Ï¢êÜ 487
Ó¢‹Î Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢é¥G¢ÈGUè }¢éÁ¢çÚ}¢èÝ 448 x¢GÁ±G » ¼Ï¢êÜU ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ 487
}¢vÜïU S¢ï çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Á¢¢Ýï ±¢Hï 449 ÈGïUãçÚS¼ï Ó¢‹Î¢ çÎã‹Îx¢¢Ý 488
}¢vÜïU ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ 452 ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè ¼Ä²¢Úè 490
Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ 453 ¼Ï¢êÜU ÜU¢ï Ú±¢Ýx¢è 491
Á¢æx¢ï ¥¢ñ¼¢G S¢ 457 Ú¢S¼ï }¢ḯ Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 494
¼G¢§ÈGU ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ 460 ã±¢ ©ÇG¢ Hï x¢§ü 495
¼G¢§ÈGU ÜUè }¢çSÁ¢Î 461 x¢é}¢à¢éÎ¢ ªæÅÝè ÜUã¢æ ãñ ? 495

¼Ï¢êÜU ÜU¢ Ó¢à}¢¢ 496 ±zGÎï Ï¢Ýè ¥GÏ¢S¢ 522

M}¢è HàÜUÚ ÇÚ x¢²¢ 496 ±zGÎï Î¢Ú}¢ 522
ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ÜUè ÜGUÏ¢í 499 ±zGÎï x¢G¢}¢Î 523
}¢çSÁ¢Îï çÁ¢GÚ¢Ú 501 ±zGÎï ÝÁ¢Ú¢Ý 524
çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú ¥}¢èLH ãGÁ¢ 503 Ð‹ÎÚã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çS¢. 9 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ï }¢é¼ÈGU<ÚÜGU¢ 504 çã…Ú¼ ÜU¢ Î„±¢æ „¢H çS¢. 10 çã. çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G 526
±éÈUG êÎéH ¥GÚÏ¢ 506 à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ e ÜU¢ ¼wG¼ï à¢¢ãè 531
§çS¼vGÏ¢¢Hï ±éÈUG Îê 507 }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU 533
±zGÎï S¢ÜGUèÈGU 508 S¢¢çÜGU²ï ÜU¢ñS¢Ú Ó¢¢ãï Á¢G}¢Á¢G}¢ ÐÚ 533
±zGÎï ÜU‹Î¢ 509 x¢GÎèÚï wG¢é}¢ ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢ 534
±zGÎï Ï¢Ýè ¥à¥GÚ 510 Ú±¢çÈGUÁ¢G ÜU¢ »ÜU à¢éÏ¢¢ 535
±zGÎï Ï¢Ýè ¥S¢Î 511 S¢¢ïHã±¢æ Ï¢¢Ï¢
±zGÎï Ï¢Ýè ÈGUÁ¢G¢Ú¢ 511 çã…Ú¼ ÜU¢ x²¢Úã±¢æ „¢H çS¢. 11 çã. 536
±zGÎï Ï¢Ýè }¢éÚüã 512 Á¢ñà¢ï ©S¢¢}¢¢ 536
±zGÎï Ï¢Ýè ¥H Ï¢éÜU¢ 513 ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ 539
±zGÎï Ï¢Ýè çÜUÝ¢Ý¢ 513 ãGéÁG¢êÚ e ÜU¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ §GË}¢ 540
±zGÎï Ï¢Ýè çãH¢H 514 ¥GH¢H¼ ÜUè §çÏ¼Î¢ 542
±zGÎï Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢’HÏ¢¢ 515 ±ÈGU¢¼ ÜU¢ ¥S¢Ú 546
±zGÎï Ï¢ËHè 517 ¼ÁãèÁ¢G¢ï ¼vÈGUèÝ 550
±zGÎï ¼éÁ¢èÏ¢ 518 Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ 550
±zGÎï }¢éÁ¢GñÝ¢ 519 ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú 551
±zGÎï Î¢ñS¢ 520 ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¼ÜU¢ü 552

Á¢G}¢èÝ 553 Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ 575

S¢é±¢Úè ÜïU Á¢¢Ý±Ú 554 Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ 576
ã‰¢²¢Ú 555 ¥¢±¢Á¢G }¢éÏ¢¢ÚÜU 577
ÁG¢éMÈGU ± }¢éwG¼çHÈGU S¢¢}¢¢Ý 556 ÐéÚÝêÚ x¢ÚÎÝ 577
¼Ï¢LüÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ 556 ÎS¼ï ÚãG}¢¼ 578
S¢¼Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢ çà¢ÜU}¢ ± S¢èÝ¢ 579
à¢}¢¢§H ± ¶G„¢§H 561 Ð¢» ¥vGÎS¢ 580
ãGËé ²» }¢éÜUG gS¢¢ 563 çHÏ¢¢S¢ 581
çÁ¢S}¢ï ¥y¢GãÚ 564 §G}¢¢}¢¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU 581
çÁ¢S}¢ï ¥‹±Ú ÜU¢ S¢¢²¢ Ý ‰¢¢ 565 Ó¢¢ÎÚ 581
}¢w¶è, }¢ÓÀÚ, Á¢ê¥¢ïæ S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G 566 ÜU}¢Hè 582
}¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ 566 Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢ 582
ÜGUÎï }¢éÏ¢¢ÚÜU 567 ÐS¢‹ÎèÎ¢ Úæx¢ 582
S¢Úï ¥vGÎS¢ 568 ¥æx¢êÆè 583
}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H 568 wG¢éàÏ¢ê 583
L¶Gï ¥‹±Ú 569 S¢éÚ}¢¢ 584
}¢ïãGÚ¢Ï¢ï ¥Ï¢íê 571 S¢é±¢Úè 584
ÝêÚ¢Ýè ¥¢æ¶ 571 ÝÈGU¢S¢¼ ÐS¢‹Îè 584
Ï¢èÝè }¢éÏ¢¢ÚÜU 573 }¢ÚxG¢êÏ¢ çx¢GÁ¢G¢»æ 585
}¢éÜGUgS¢ Ðïà¢¢Ýè 573 Ú¢ïÁ¢G }¢Ú¢ü ÜïU }¢¢’}¢êH¢¼ 586
x¢¢ïà¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU 574 S¢¢ïÝ¢ Á¢¢x¢Ý¢ 588
ÎãÝ à¢ÚèÈGU 575 ÚzG¼¢Ú 589

ÜUH¢}¢ 589 LÜU¢Ý¢ ÐãH±¢Ý S¢ï ÜéUà¼è 621

ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ 590 ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý LÜU¢Ý¢ S¢ï }¢éÜGU¢Ï¢H¢ 622
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ e ÜïU wG¢yé .Ï¢¢¼ 591 ¥Ï¢éH ¥S±Î S¢ï Á¢G¢ïÚ ¥¢Á¢G}¢¢§ü 623
S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ e ÜUè §GÏ¢¢Î¢¼ 594 S¢¶G¢±¼ 623
Ý}¢¢Á¢G 595 ¥S}¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ 625
Ú¢ïÁ¢G¢ 596 ¥¢Ð ÜUè ÜéU‹²¼ 628
Á¢GÜU¢¼ 597 ç¼GÏÏ¢ï ÝÏ¢±è 629
ãGÁ¢ 598 Ðñx¢G}Ï¢Úè Îé¥¢G »æ 638
çÁ¢GRUï §H¢ãè 598 ãÚ Ï¢H¢ S¢ï ÝÁ¢¢¼ 639
¥n¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢ S¢¢ï¼ï ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢ 639
¥wGH¢ÜGUï ÝéÏ¢éÃ±¼ 599 Ú¢¼ }¢ḯ Á¢¢x¢ï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï ? 640
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GvH
G 600 Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¼ï ±vG¼ ÜUè Îé¥¢G 640
çãGË}¢ ± ¥Gz±G 601 Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ḯ Î¢ç¶GH ã¢ï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï 641
¼±¢Á¢G¢ï¥G 606 Îé¥¢G » S¢ÈGUÚ 641
ãGéSÝï }¢é¥G¢à¢Ú¼ 610 S¢ÈGUÚ S¢ï ¥¢Ýï ÜUè Îé¥G¢ 641
ãG²¢ 613 }¢ç‹Á¢GH ÐÚ §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢ ç±Îü ÜUÚï 642
±¢’Îï ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè 614 Ï¢ïÓ¢ñÝè ÜïU ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢ 642
¥GÎìH 615 çÜUS¢è }¢éS¢èÏ¢¼ Á¢GÎ¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ v²¢ ÐÉïG ? 642
±ÜGU¢Ú 617 çÜUS¢è ÜU¢ï LwGS¢¼ ÜUÚÝï ÜUè Îé¥G¢ 642
Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è 618 ¶¢Ý¢ ¶¢ ÜUÚ v²¢ ÐÉGï ? 643
à¢éÁ¢¢¥G¼ 619 ¥¢æ{è ÜïU ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢ 643
¼G¢ÜGU¼ 621 çÏ¢Á¢Hè x¢ÚÁ¢Ýï ÜUè Îé¥G¢ 643

çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ S¢ï ÇÚï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï ? 643 ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ 674
ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢ ã¢ïÝï ÜUè Îé¥G¢ 644 ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±çñ Ú²¢ 678
Á¢é}¢é¥¢G ÜïU çÎÝ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÜUS¢Ú¼ 645 ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ 681
Á¢GMÚè ¼}Ï¢èã 645 }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢æçÎ²¢æ 685
}¢éx¢Gü ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ Îé¥G¢ 646 ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çÚ²¢ çÜGUçÏ¼G²¢ 685
x¢{¢ Ï¢¢ïHï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï ? 646 ãGÁ¢GÚ¼ï ÚñãG¢Ý¢ 686
Á¢‹Ý¼ ÜU¢ ¶GÁ¢G¢Ý¢ 646 ãGÁ¢GÚ¼ï ÝÈGUèS¢¢ 686
çÏ¢çãà¼ ÜU¢ çÅÜUÅ 647 Ó¢¢ñ‰¢è Ï¢¢æÎè S¢¢çãGÏ¢¢ 687
S¢çÄ²ÎéH §çS¼xGÈUG ¢Ú 647 ¥¢ñH¢Îï çÜUÚ¢}¢ 687
çÁ¢}¢¢¥G ÜUè Îé¥G¢ 647 ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¢çS¢}¢ 688
çà¢ÈGU¢» ¥}¢Ú¢Á¢G ÜïU çH²ï 647 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã 688
}¢éS¢èÏ¢¼ ÐÚ Ýï’}¢H Ï¢ÎH ç}¢HÝï ÜUè Îé¥¢G 648 ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ 688
©‹ÝèS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ 691
}¢é¼¥GçËHÜGUèÝï çÚ„¢H¼, ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ 649 ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢ 694
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ 652 ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUË¢S¢ê}¢ 695
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã 655 ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ 697
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ 657 Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ ÜUè ¼¢’Î¢Î 699
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzSG ¢¢ 662 ¥¢Ð ÜUè ÈêUçÈU²¢æ 700
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã 664 wG¢ég¢}¢ï ¶G¢S¢ 701
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ 668 wG¢éS¢êS¢è }¢éã¢G çÈGUÁ¢GèÝ 705
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢ 670 ÜU¢ç¼Ï¢èÝï ±ãGè 706
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GÝñ Ï¢ çÏ¢‹¼ï wG¢Áé ¢G}ñ ¢¢ 674 ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU à¢é¥ÚG ¢ 706

wG¢éS¢êS¢è }¢é¥çÁGÁ¢GÝèÝ 708 ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ 738

Ï¢èS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢ §GË}¢ï x¢ñÏG ¢ 740
}¢¢ï’ç……G¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ 709 x¢G¢çHÏ¢, }¢xGHêÏ¢ ã¢ïx¢¢ 742
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ v²¢ ãñ ? 709 çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼Ï¢¢ãè 743
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè Ó¢¢Ú çÜGUS}¢ḯ 710 }¢é„H}¢¢Ý »ÜU çÎÝ à¢ã‹¢à¢¢ã ã¢ḯx¢ï 744
¥ç}Ï¢²¢» S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ¥¢Úñ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 712 ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜUè Ðïà¢x¢¢ï§ü 745
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÜUS¢èÚ¢ }¢ïæ S¢ï Ó¢‹Î 715 Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ḯ ÈGUyãG ÜU¢ »’H¢Ý 747
¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 716 ²ãêÎè }¢xGHêÏ¢ ã¢ḯx¢ï 747
Ó¢¢æÎ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢²¢ 716 ¥GãìÎï ÝÏ¢±è ÜïU Ï¢¢’Î ÜUè HÇG¢§²¢æ 748
»ÜU x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ÜU¢ §Á¢G¢H¢ 718 ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ḯ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úḯ 750
»ÜU S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢ 719 §SH¢}¢è ÈéUG¼êãG¢¼ ÜUè Ðïà¢ x¢¢ï§²¢æ 750
S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢²¢ 722 ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ ÜUè Ï¢ÚÏ¢¢Îè 750
S¢êÚÁ¢ ÆãÚ x¢²¢ 726 ²}¢Ý, à¢¢}¢, §GÚ¢ÜGU ÈGUyãG ã¢ḯx¢ï 751
}¢ï’Ú¢Á¢ à¢ÚèÈGU 727 ÈGUyãGï ç}¢SÚ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ 752
}¢ï’Ú¢Á¢ ÜUÏ¢ ãé§ü ? 728 Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜUè ÈGUyãG 753
}¢ï’Ú¢Á¢ çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ ÜñUS¢ï ãé§ü ? 729 ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Ú¢S¼ï ÐéÚ ¥}Ý ã¢ï Á¢¢»æx¢ï 753
ÎèÎ¢Úï §H¢ãè 729 ÈGU¢¼ïãGï ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ñÝ ã¢ïx¢¢ ? 755
}¢éwG¼S¢Ú ¼…GçÜUÚ» }¢ï’Ú¢Á¢ 732 ¼èS¢ Ï¢ÚS¢ ç¶GH¢ÈGU¼ çÈUÚ Ï¢¢Îà¢¢ãè 756
S¢ÈGUÚï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè S¢é±¢çÚ²¢æ 736 çS¢. 70 çã. ¥¢ñÚ HÇGÜU¢ḯ ÜUè ãGéÜêU}¢¼ 756
S¢ÈGUÚï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè }¢ç‹Á¢GHḯ 736 ¼éÜU¢ïZ S¢ï Á¢æx¢ 757
Ï¢¢ÎH ÜUÅ x¢²¢ 736 çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ḯ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ 758
»ÜU Á¢GMÚè ¼Ï¢S¢ïÚ¢ 737 ÜU¢ñÝ ÜUã¢æ }¢Úïx¢¢ ? 759

ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜUÏ¢ ã¢ïx¢è ? 760 ÀÇGè Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢§ü 776
wG¢éÎ ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜUè §çœ¢GH¢¥G 761 HÜUÇGè ÜUè ¼H±¢Ú 777
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý à¢ãèÎ ã¢ḯx¢ï 762 Ú¢ïÝï ±¢H¢ S¢é¼êÝ 778
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú ÜU¢ï à¢ã¢Î¼ ç}¢Hïx¢è 762 ¥G¢H}¢ï ãGñ±¢Ý¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 781
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ §}¢ç¼ãG¢Ý 764 Á¢¢Ý±Ú¢ḯ ÜU¢ S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝ¢ 781
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè à¢ã¢Î¼ 764 Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ªæÅ ÜUè ÈGUÚ²¢Î 782
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î ÜïU çH²ï wG¢àé ¢ ¶GÏ¢Úè 765 Ï¢ï Îê{ ÜUè Ï¢ÜUÚè Ýï Îê{ çÎ²¢ 783
çãGÁ¢¢Á¢G ÜUè ¥¢x¢ 766 ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ |¢ïçÇG²¢ 784
çÈGU¼Ý¢ḯ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú 767 »’H¢Ýï §ü}¢¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hè x¢¢ïã 785
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ 768 §Ýç¼Ï¢¢ã 788
Á¢GMÚè §Ýç¼Ï¢¢ã 769 ¥G¢H}¢ï §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 789
¥G¢H}¢ï Á¢}¢¢Î¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 770 ‰¢¢ïÇèG Ó¢èÁ¢G çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï x¢§ü 789
Ó¢^¢Ý ÜU¢ çÏ¢¶Ú Á¢¢Ý¢ 770 ©}}¢ï S¢éHñ}¢ ÜUè Ú¢ïçÅ²¢æ 789
§à¢¢Úï S¢ï Ï¢é¼¢ḯ ÜU¢ çx¢Ú Á¢¢Ý¢ 770 ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUè ¶Á¢êÚḯ 791
Ðã¢ÇG¢ḯ ÜU¢ S¢H¢}¢ ÜUÚÝ¢ 771 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚÚñ ¢ ÜUè ‰¢ïHè 791
Ðã¢ÇG ÜU¢ çãHÝ¢ 772 ©}}¢ï }¢¢çHÜU ÜU¢ ÜéUŒÐ¢ 792
}¢énè |¢Ú ¶G¢ÜU ÜU¢ à¢¢ãÜU¢Ú 772 Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ Œ²¢H¢ 793
¼Ï¢S¢ïÚ¢ 773 ‰¢¢ïÇG¢ ¼¢ïà¢¢ ¥GÁ¢Gè}¢ Ï¢ÚÜU¼ 793
¥G¢H}¢ï ÝÏ¢¢¼¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 773 Ï¢ÚÜU¼ ±¢Hè ÜUHïÁ¢è 794
¶G¢ïà¢¢ ÎÚwG¼ S¢ï ©¼Ú ÐÇG¢ 773 ¥Ï¢ê ãéÚÚñ ¢ ¥¢ñÚ »ÜU Œ²¢H¢ Îê{ 795
ÎÚwG¼ Ó¢H ÜUÚ ¥¢²¢ 774 çà¢ÈGU¢» ¥}¢Ú¢Á¢G 797
§Ýç¼Ï¢¢ã 776 ¥¢à¢¢ïÏ¢ï Ó¢à}¢ S¢ï çà¢ÈGU¢ 797

S¢¢æÐ ÜU¢ Á¢GãìÚ ©¼Ú x¢²¢ 797 HÇGÜUè ÜGUÏ¢í S¢ï çÝÜUH ¥¢§ü 810
ÅêÅè ãé§ü Å¢æx¢ ÎéLS¼ ã¢ï x¢§ü 798 ÐÜUè ãé§ü Ï¢ÜUÚè çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï x¢§ü 811
¼H±¢Ú ÜU¢ Á¢GwG}¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ 798 ¥G¢H}¢ï çÁ¢‹Ý¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 812
¥‹{¢, Ï¢èÝ¢ ã¢ï x¢²¢ 798 çÁ¢‹Ý Ýï §SH¢}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§ü 812
x¢êæx¢¢ Ï¢¢ïHÝï Hx¢¢ 799 çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜU¢ S¢H¢}¢ ± Ðñx¢G¢}¢ 813
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ ÜUè ¥¢æ¶ 799 çÁ¢‹Ý S¢¢æÐ ÜUè à¢vH }¢ḯ 813
ÈGU¢»Î¢ 800 ¥GÝ¢çS¢Úï ¥ÚÏ¢¥G¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ 814
ÜGñU }¢ḯ ÜU¢H¢ çÐËH¢ çx¢Ú¢ 801 ¥æx¢éà¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ÝãìÚï´ 814
Á¢éÝêÝ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ 801 Á¢G}¢èÝ Ýï H¢à¢ ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢ 815
Á¢H¢ ãé±¢ Ï¢ÓÓ¢¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ 802 Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜUè ¥¢æ{è 816
}¢ÚÁ¢Gï çÝS²¢Ý ÎêÚ ã¢ï x¢²¢ 803 ¥¢x¢ Á¢H¢ Ý S¢ÜUè 817
}¢vGÏ¢êçHÄ²¼ï Îé¥¢G 803 »ÜU Á¢GMÚè §Ýç¼Ï¢¢ã 819
ÜéUÚG ñà¢ ÐÚ ÜGUãGì¼G ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ 804 Ó¢‹Î ¶GS¢¢§S¢ï ÜéUÏ¢í¢ 821
S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ãH¢ÜU¼ 805 §vÜUèS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
}¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü 805 ©}}¢¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ e ÜïU ãGéÜUG êÜUG 825
©}}¢ï çãGÚ¢}¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢» à¢ã¢Î¼ 806 §ü}¢¢Ý çÏ¢ÚüS¢êH 826
S¢œ¢Ú Ï¢ÚS¢ ÜU¢ Á¢±¢Ý 807 §çœ¢Ï¢¢»G „é‹Ý¼ï ÚS¢êH 827
Ï¢ÚÜU¼ï ¥¢ñH¢Î ÜUè Îé¥¢G 807 çS¢gèÜGUï ¥vÏ¢Ú ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¼}¢‹Ý¢ 828
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢ÚèÚ ÜïU ãGÜGU }¢ḯ Îé¥G¢ 808 ¥Ï¢ê ãéÚÚñ ¢ ¥¢ñÚ |¢éÝè ãé§ü Ï¢ÜUÚè 828
ÜGUÏ¢èH» Î¢ñS¢ ÜU¢ §SH¢}¢ 809 ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ ÐÚÝ¢H¢ 828
»ÜU }¢é¼ÜUçÏÏ¢Ú ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢ 810 §¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH 829
}¢éÎïü çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï x¢» 810 S¢¢ïÝï ÜUè ¥æx¢êÆè ÈïU´ÜU Îè 830

}¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH 831 ãGÎèS¢ “H¢¼éà¢gé<ÚãG¢H” 852

»ÜU Ï¢éçÉG²¢ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢» }¢ãGÏÏ¢¼ 832 ÚS¢êH ÜU¢ ±S¢èH¢ 854
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢}¢¢}¢¢ ÜU¢ »’H¢Ýï }¢ãGÏÏ¢¼ 833 ç±H¢Î¼ S¢ï ÜGUÏH ¼±SS¢éH 854
çÏ¢S¼Úï }¢¢ñ¼ ÐÚ ÚS¢êH ÜU¢ §GàÜGU 833 Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ }¢ḯ ¼±SS¢éH 855
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH e 834 Îé¥G¢» ÝÏ¢±è }¢ḯ ±S¢èH¢ 856
ãG…ÚG ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜU¢ §GàÜGUï Ú„êH 834 ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼±SS¢éH 857
ÜUgê S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ 835 Ï¢¢çÚà¢ ÜïU çH²ï §çS¼x¢G¢S¢¢ 857
S¢¢ï¼ï ±vG¼ ÚS¢êH ÜUè ²¢Î 835 ÈGUyãG ÜïU çH²ï ¥¢Ð ÜU¢ ±S¢èH¢ 858
}¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜUè çÝà¢¢çÝ²¢æ 836 ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè Îé¥G¢ }¢ï´ ±S¢èH¢ 859
¼¢’Á¢Gè}¢ï ÚS¢êH 837 ãGéÁG¢êÚ e Ýï ¥SS¢è ÎèÝ¢Ú ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» 859
ãGéÁG¢êÚ e ÜUè ¼¢ñãèÝ ÜUÚÝï ±¢H¢ ÜU¢çÈGUÚ ãñ 837 ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú S¢ï Ú¢ïÅè ç}¢Hè 860
S¢Ú ÐÚ çÓ¢çÇG²¢æ 839 §}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè ÜU¢ï ÜñUS¢ï ¶¢Ý¢ ç}¢H¢ ? 860
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥G¢S¢ ÜïU ¼èÝ Î¢ñÚ 840 »ÜU Á¢G¢çH}¢ ÐÚ ÈGU¢çHÁ¢ çx¢Ú¢ 861
Ï¢ÇG¢ ÜU¢ñÝ ? 841 §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ÜU¢ §çS¼x¢G¢S¢¢ 862
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç…GÏ¢ ÜU¢ ¥ÎÏ¢ 841 ãçÎÄ²» S¢H¢}¢ 863
¥¢S¢¢Úï à¢ÚèÈGU¢ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ 841 ÜGUyG¥G» ¼¢Úè¶Gï ¼SÝèÈGU 864
}¢àÜU ÜU¢ }¢éæã ÜU¢Å çH²¢ 845 ÜGUyG¥»G S¢¢Hï ¼GÏ¢¢¥G¼ 865
}¢ÎìãGï ÚS¢êH 846 Îé¥¢G 867
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU 847 }¢¥¢ç¶G…G¢ï }¢Ú¢…ï¥G 868
ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ 848 ²¢Î Î¢à¼ 870
Á¢GMÚè ¼}Ï¢èã 850
§ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜU¢ ÈGU¼±¢ 851
EEEEE
“Ï¢Ý¢ ¥G¢çà¢ÜGïU }¢éS¼GÈGU¢ ²¢ §H¢ãè”

ÜïU ¥n¢Úã ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï
ÐÉGÝï ÜUè “18 çÝÄ²¼ï´”
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈUG ¢ : “¥ÓÀè çÝÄ²¼ Ï¢‹Îï ÜU¢ï Á¢‹Ý¼
}¢ḯ Î¢ç¶GH ÜUÚ Îï¼è ãñ J”
Î¢ï }¢ÎÝè ÈêUH : {1} çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝÄ²¼ ÜïU çÜUS¢è |¢è ¥G}¢Hï ¶GñÚ
ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢H¼¢ J
{2} çÁ¢¼Ýè ¥ÓÀè çÝÄ²¼ï´ çÁ¢G²¢Î¢, ©¼Ý¢ S¢±¢Ï¢ |¢è
çÁ¢G²¢Î¢ J
{1} ãÚ Ï¢¢Ú ãG}Î ± {2} S¢H¢¼ ¥¢ñÚ {3} ¼¥GÃ±éÁ¢G ±
{4} ¼çS}¢²¢ S¢ï ¥¢x¢G¢Á¢G ÜUMæx¢¢ (§S¢è S¢ÈGUãGï ÐÚ ªÐÚ Îè ãé§ü Î¢ï ¥GÚÏ¢è
§GÏ¢¢Ú¢¼ ÐÉG HïÝï S¢ï Ó¢¢Ú¢ï´ çÝÄ²¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ã¢ï Á¢¢»x¢¢) {5} ¥ËH¢ã
ÜUè çÚÁ¢G¢ ÜïU çH²ï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ }¢é¼G¢H¥G¢
ÜUMæx¢¢ {6} ãGœ¢H §}ÜU¢Ý §S¢ ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ {7} çÜGUÏH¢ M }¢é¼G¢H¥G¢
ÜUMæx¢¢ {8} ÜéUGÚ¥¢Ýè ¥¢²¢¼ ¥¢ñÚ {9} ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
ÜUMæx¢¢ {10 } Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ “¥ËH¢ã” ÜU¢ Ý¢}¢ï Ð¢ÜU ¥¢»x¢¢ ±ã¢æ
¥¢ñÚ {11} Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ “S¢ÚÜU¢Ú” ÜU¢ §S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢»x¢¢
±ã¢æ ÐÉGêæx¢¢ {12} (¥ÐÝï Á¢G¢¼è ÝéS¶Gï ÐÚ) “²¢Î
Î¢à¼” ±¢Hï S¢ÈGUãGï ÐÚ Á¢GMÚè çÝÜU¢¼ çH¶êæx¢¢ {13} (¥ÐÝï Á¢G¢¼è
ÝéS¶Gï ÐÚ) §G‹ÎÁGÁ¢GMÚ¼ (²¢’Ýè Á¢GMÚ¼Ý) ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ

¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUMæx¢¢ {14} çÜU¼¢Ï¢ }¢éÜU}}¢H ÐÉGÝï ÜïU çH²ï Ï¢ çÝÄ²¼ï
ãGéS¢êHï §GË}¢ï ÎèÝ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ Ó¢¢Ú S¢ÈGUãG¢¼ ÐÉG ÜUÚ §GË}¢ï
ÎèÝ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ãGÜGUÎ¢Ú Ï¢Ýêæx¢¢ {15} ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ²ïã
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉG Ý ï ÜUè ¼Úx¢G è Ï¢ çÎH¢ªæ x ¢¢ { 16 } §S¢ ãG Î èS¢ï Ð¢ÜU
“ »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï ¼¢ïãGìÈGU¢ Î¢ï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼ Ï¢ÉGïx¢è”
ÐÚ ¥G}¢H ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï
(»ÜU ²¢ ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU ¼¢’Î¢Î }¢ï´) ²ï ã çÜU¼¢Ï¢ ¶G Ú èÎ ÜUÚ Îê S ¢Ú¢ï ´ ÜU¢ï
¼¢ïãGìÈGU¼Ý Îêæx¢¢ {17 } §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU }¢é¼G¢H»G ÜU¢ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï
§üS¢¢Hï S¢±¢Ï¢ ÜUMæx¢¢ {18 } çÜU¼¢Ï¢¼ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ à¢Ú§üG x¢GH¼Gè ç}¢Hè
¼¢ï Ý¢çà¢ÚèÝ ÜU¢ï ¼ãGÚèÚè ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éœ¢GH¥G ÜUMæx¢¢ J
(Ý¢çà¢ÚèÝ ± }¢éS¢ç‹ÝÈGU ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï çÜU¼¢Ï¢¢ḯ ÜUè ¥xGH¢¼G çS¢ÈGUü Á¢GÏ¢¢Ýè
Ï¢¼¢Ý¢ ¶G¢S¢ }¢éÈUG èÎ Ýãè´ ã¢ï¼¢)
¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ï´ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü

ÜïU çH²ï, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ S¢é‹Ý¼¢ï´
|¢Ú¢ Ï¢²¢Ý “çÝÄ²¼ ÜU¢ ÈUH” ¥¢ñ Ú çÝÄ²¼¢ï ´ S¢ï
}¢é¼¥GçËHÜGU ¥¢Ð ÜïU }¢éÚœ¢Ï¢ ÜUÎ¢ü ÜU¢Çü ¥¢ñÚ Ðï } ÈG UHï Å
}¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè çÜUS¢è |¢è à¢¢¶G S¢ï ãçÎÄ²¼Ý
ãG¢çS¢H ÈGUÚ}¢¢»æ J

¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
¥Á¢G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHïï S¢é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÚÁ¢G±è çÁ¢G²¢§ü
¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU

“Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼, »ãG²¢» S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼ï
§GË}¢ï à¢Úè¥G¼ ÜU¢ï Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´ ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ¥GÁG}¢ï }¢éS¢}}¢}¢ Ú¶¼è ãñ,
§Ý ¼}¢¢}¢ ©}¢ê Ú ÜU¢ï Ï¢ ãG é S Ýï wG ¢ ê Ï ¢è S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ Îï Ý ï Üï U çH²ï
}¢é¼¥GgÎ }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ¥G}¢H }¢ï´ H¢²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU
}¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” |¢è ãñ Á¢¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU
©GH}¢¢ ± }¢éçzG¼²¢Ýï çÜUÚ¢}¢ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ, çÁ¢S¢ Ýï
¶G¢çHS¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ §à¢¢¥G¼è ÜU¢}¢ ÜU¢ Ï¢èÇG¢ ©Æ¢²¢ ãñ J §S¢ ÜïU
}¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH Àï à¢¢ï’Ï¢ï ãñ´ :
{1} à¢¢ï’Ï¢» ÜéU¼éÏ¢ï ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ {2} à¢¢ï’Ï¢» ÎS¢èü ÜéU¼éÏ¢
{3} à¢¢ï’Ï¢» §SH¢ãGGè ÜéU¼éÏ¢ {4} à¢¢ï’Ï¢» ¼Ú¢çÁ¢}¢ïU ÜéU¼éÏ¢
{5} à¢¢ï’Ï¢» ¼zG¼èà¢ï ÜéU¼éÏ¢ {6} à¢¢ï’Ï¢» ¼¶GÚèÁ¢
“¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜUè ¥Ã±HèÝ ¼ÚÁ¢èãG S¢ÚÜU¢Úï
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH Ï¢ÚÜU¼, ¥GÁ¢Gè}¢éH }¢¼üÏ¢¼,
ÐÚ±¢Ý» à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ãG¢ç}¢²ï S¢é‹Ý¼, }¢¢çãG²ï
çÏ¢Î¥G¼, ¥G¢çH}¢ï à¢Úè¥G¼, ÐèÚï ¼GÚèÜGU¼, Ï¢¢§GS¢ï ¶GÚñ ¢ï Ï¢ÚÜU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥HãG¢Á¢ ¥H ãG¢çÈGUÁ¢G ¥H ÜGU¢Úè ¥àà¢¢ã §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î
ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý ÜUè çx¢Ú¢æ }¢¢²ã ¼S¢¢ÝèÈGU ÜU¢ï ¥G„Úï ãG¢çÁ¢GÚ
ÜïU ¼ÜGU¢Á¢G¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGœ¢H ±S¥G S¢ãìH ©SHêÏ¢ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J
¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ §S¢ §GË}¢è, ¼ãGÜGUèÜGUè ¥¢ñÚ
§à¢¢¥G¼è }¢ÎÝè ÜU¢}¢ }¢ï´ ãÚ }¢é}¢çÜUÝ ¼¥G¢±éÝ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï à¢¢»¥G ã¢ïÝï ±¢Hè ÜéU¼éÏ¢ ÜU¢ wG¢éÎ |¢è }¢é¼G¢H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ
ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è §S¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J
¥ËH¢ã “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ Ï¢
à¢é}¢êH “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ ¥¢ñÚ Ú¢¼
Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ãÚ ¥G}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢ï Á¢Gï±Úï
§wGH¢S¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢æ ÜUè |¢H¢§ü ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
Ï¢Ý¢» J ã}¢ï´ Á¢GïÚï x¢é}Ï¢Îï ¶GÁ¢GÚ¢ à¢ã¢Î¼, Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUÝ
¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH çÈGUÚÎ¢ñS¢ }¢ï´ Á¢x¢ã ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J
Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, 1425 çã.

Ðïà¢ï HzGÁ¢G
¥ËH¢ã ¥ÐÝï Ï¢‹Î¢ḯ ÜUè çãÎ¢²¼ ¥¢ñÚ ÚãÝé}¢¢§ü ÜïU çH²ï

±vG¼Ý ÈGU ±vG¼Ý ¥ÐÝï }¢éÜUG gS¢ ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ï }¢Ï¢ªGS¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢
Úã¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚ }¢ḯ ©S¢ Ýï ¥ÐÝï Œ²¢Úï }¢ãGÏ¢êÏ¢
ÜU¢ï }¢Ï¢ªGS¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ }¢ḯ Ï¢ï ç}¢SH ¥¢ñÚ ¥SH ± ÝSH,
ãGS¢Ï¢ ± ÝS¢Ï¢ }¢ḯ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ð¢ÜUèÁ¢G¢ ãñ́, ¥GvH G ± çÈGUÚ¢S¢¼ ± Î¢Ý¢§ü
¥¢ñÚ Ï¢éÎüÏ¢¢Úè }¢ḯ ÈéUGÁ¢G êæ ¼Ú, §GË}¢ ± Ï¢S¢èÚ¼ }¢ḯ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢Ú¼Ú, ²ÜGUèÝï }¢¢ïãìGÜU}¢
¥¢ñÚ ¥GÁ}G ¢ï Ú¢çS¢¶G }¢ḯ S¢Ï¢ S¢ï ÜGU±è ¼Ú, ÚãG}¢¢ï ÜUÚ}¢ }¢ḯ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÚãGè}¢
± à¢ÈGUèÜGU ãñ́ J ¥ËH¢ã Ýï §Ý ÜïU MãG ± çÁ¢S}¢ ÜU¢ï }¢éS¢zGÈUG ¢ ¥¢ñÚ »ïÏG ¢
± ÝvGS¢ S¢ï §Ý ÜU¢ï }¢éÝÁGÁ¢G¢ Ú¶¢, »ïS¢è çãGv}¢¼ ± Î¢Ý¢§ü S¢ï §Ý ÜU¢ï Ý±¢Á¢G¢ çÜU
çÁ¢S¢ Ýï ¥‹{è ¥¢æ¶¢ḯ, x¢G¢çÈGUH çÎH¢ḯ ¥¢ñÚ Ï¢ãÚï ÜU¢Ý¢ḯ ÜU¢ï ¶¢ïH çÎ²¢ ¥H
x¢GÚÁ¢G ¥¢Ð ÜU¢ï »ïS¢ï ÈGUÁ¢G¢§H ± }¢ãG¢çS¢Ý ¥¢ñÚ }¢Ý¢çÜGUÏ¢
ÜïU S¢¢‰¢ }¢wGS¢êS¢ çÜU²¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ §ãG¢¼G¢ }¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ J
§Ý }¢ḯ Ï¢¢’Á¢G ¥¢ñS¢¢ÈGU ±¢ïã ãñ´ çÜU çÁ¢Ý ÜUè ¼S¢ÚèãG ¥ËH¢ã Ýï
¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÈéUÚG ÜGU¢Ýï ãG}¢èÎ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢ Îè çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè
}¢wGHÜê UG }¢ï´ ¥GH¢ ±…çãH ÜU}¢¢H Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ Á¢G¢çãÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
}¢ãG¢çS¢Ýï Á¢}¢èH¢, ¥wGH¢ÜGUï ãG}¢èÎ¢, }¢Ý¢çS¢Ï¢ï ÜUÚè}¢¢, ÈGUÁ¢G¢§Hï ãG}¢èÎ¢ S¢ï }¢é}¼¢Á¢G
ÈGUÚ}¢¢²¢, ¥¢Ð ÜïU }¢Ú¢ç¼Ï¢ï ¥G¢çH²¢ ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ ¥¢Ð
ÜïU ¥wGH¢ÜGU ± ¥¢Î¢Ï¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îè ¥¢ñÚ Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ÐÚ »’ç¼S¢¢}¢ ±
§Ë¼ï…G¢}¢ ÜïU ±éÁ¢êÏ¢ ÜUè ¼ËÜGUèÝ ÜUè ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
§¼G¢¥G¼ ¥¢ñÚ ÐñÚ±è ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢, §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ãï´
ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ÐñÚ±è Ï¢ïã¼Ú ãñ J

S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH S¢çÄ²Î }¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¢Ï¢¢Îè

§S¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ¼ãG¼ì ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §Ý ÜU¢ ¥ÓÀè ¼GÚãG
§çœ¢Ï¢¢¥G ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ÎèÝï §H¢ãè ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ÚS¢êHï ÜUÚè}¢
ÜU¢ S¢¢‰¢ Ý À¢ï Ç G ¢ ï ¥¢ñ Ú ÚS¢ê H ï ÜUÚè}¢
ÜUè S¢é‹Ý¼¢ï´ ÐÚ Ó¢H¢ï ²ïã Ï¢ïã¼Ú ãñ J (¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í S¢ï }¢Ú±è ãñ,
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU
(ÜU¢ç}¢H) }¢¢ïç}¢Ý Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU çÜU ©S¢ ÜUè wG±¢çãà¢ }¢ïÚï H¢»
ãé» ÜïU ¼¢Ï¢ï¥G Ý ã¢ï Á¢¢» J
¥¢ñÚ »ÜU ãGÎèS¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ãñ, çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè S¢é‹Ý¼ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè
©S¢ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ±¢ïã Á¢‹Ý¼
}¢ï´ }¢ïÚï S¢¢‰¢ ã¢ïx¢¢ J
§Ý ¥ãG¢ÎèS¢ S¢ï ±¢Á¢GïãG ãé±¢ çÜU ¥¢Ð ÜUè

S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè ÐñÚ±è §ü}¢¢Ý ÜïU ÜU¢ç}¢H ã¢ïÝï ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ ÜéUGÏ¢ü Ð¢Ýï
ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ ãñ ¥¢ñÚ ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ²ïã wG±¢çãà¢ ÜUÚïx¢¢ çÜU ±¢ïã §Ý Ýï’}¢¼¢ï´
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï çHã¢Á¢G¢ ©S¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¥¢Ð ÜïU
¥vG±¢H, ¥zG¥G¢H, ãG¢H¢¼ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜU¢ Ï¢x¢G¢ñÚ }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚ
ÜïU ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è ¥¢Ð ÜUè §¼G¢¥G¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
S¢é‹Ý¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ãé» x¢éÁ¢G¢Úï J
S¢èÚ¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ÐÚ ãÚ Á¢G}¢¢Ýï ÜïU ©GH}¢¢ Ýï ¥ÐÝï ¥ÐÝï
Á¢G¢ñÜGU ¥¢ñÚ }¢¢ãG¢ïH ÜUè Á¢GMçÚÄ²¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÜU¢}¢ çÜU²¢ HïçÜUÝ
²ïã ±¢ïã Ï¢ãGìÚï Ý¢ ÐñÎ¢ ÜUÝ¢Ú ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ãÚ »ÜU ÜU¢ï çÏ¢S¢¢¼G |¢Ú
x¢GÃ±¢S¢è ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥ÐÝï §GÁÁ¢G ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU Úã¢, ãéÝêÁ¢G ²ïã
çS¢çËS¢H» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ Á¢¢Úè ãñ ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý ÜïU §GH¢±¢ ©Îêü Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´
|¢è §S¢ }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ ÜU§ü ÜéU¼éÏ¢ ¼SÝèÈGU ÜUè Á¢¢ Ó¢éÜUè ãñ´ J Á¢GïÚï ÝÁ¢GÚ çÜU¼¢Ï¢
“S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢” ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè Ð¢ÜUèÁ¢G¢
çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè ¥x¢Ó¢ïü »ÜU }¢éwG¼S¢Ú Û¢HÜU Ðïà¢ ÜUÚ¼è ãñ, ¼¢ã}¢ §S¢ çÜU¼¢Ï¢
}¢ï´ ãG²¢¼ï ÚS¢êH ÜïU }¢éwG¼çHÈGU ÐãHê¥¢ïæ ÜU¢ï çÝã¢²¼
wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼è S¢ï Á¢¢}¢ï¥G ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÁ¢Ý ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ ãÚ
}¢é„H}¢¢Ý ÜïU çH²ï çÝã¢²¼ }¢éÈGUèÎ ãñ J
“Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜUè }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢”
§S¢ }¢ÎÝè x¢éHÎS¼ï ÜU¢ï Î¢ñÚï Á¢ÎèÎ ÜïU ¼ÜGU¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ï }¢gï ÝÁ¢GÚ Ú¶¼ï ãé» Ðïà¢
ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ Úãè ãñ, çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢ÎÝè ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï ÎÁ¢ïü Á¢GñH ÜU¢}¢ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ãñ :
_ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè Ý§ü ÜU}Ð¢õçÁ¢Gæx¢, çÁ¢S¢ }¢ï´ L}¢êÁ¢Gï ¥±ÜGU¢ÈGU ÜU¢ |¢è ¶G²¢H
Ú¶Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè x¢§ü ãñ _ »ãGç¼²¢¼G ÜïU S¢¢‰¢ }¢éÜUÚüÚ ÐíêÈGU ÚèôÇx¢
¼¢çÜU ¥xGH¢¼G ÜU¢ §}ÜU¢Ý ÜU}¢ ã¢ï _ Îèx¢Ú ÝéS¶G¢ï´ S¢ï ¼ÜGU¢Ï¢éH ¥¢ñÚ
ãG±¢H¢ Á¢¢¼ ÜUè ãGœ¢H }¢vGÎêÚ ¼wGÚèÁ¢ _ ¥GÚÏ¢è §GÏ¢¢Ú¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢²¢¼ï
ÜéUGÚ¥¢çÝ²¢ ÜïU }¢¼Ý ÜUè ¼yGÏ¢èÜGU ± ¼SãGèãG _ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ }¢¥¢ç¶GÁ¢G¢ï
}¢Ú¢Á¢ï¥G ÜUè ÈGïUãçÚS¼ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ± }¢é¥çËHÈGUèÝ ÜïU Ý¢}¢¢ï´, §Ý ÜïU çS¢Ýï
±ÈGU¢¼ ¥¢ñÚ }¢¼G¢Ï¢ï¥G ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢GRU ÜUÚ Îè x¢§ü ãñ J
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ãGœ¢H }¢vGÎêÚ ¥ãGS¢Ý ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝï
}¢ï´ ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï Á¢¢ï }¢ïãGÝ¼ ± ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ¥ËH¢ã ©S¢ï
ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢», §‹ãï´ Ï¢ïã¼ÚèÝ Á¢Á¢G¢ Îï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU §GË}¢¢ï ¥G}¢H }¢ï´
Ï¢ÚÜU¼ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢çHS¢ “¥H
}¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢” ¥¢ñÚ Îèx¢Ú }¢Á¢¢çHS¢ ÜU¢ï çÎÝ x²¢Úã±è´ Ú¢¼
Ï¢¢Úã±è´ ¼ÚvGÜGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J
à¢¢ï’Ï¢» ¼wGÚèÁ¢ }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢
(Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

à¢ÚÈGïU §Ýç¼S¢¢Ï¢
ãGéÁG¢êÚ à¢ã‹¢à¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ

ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥GÁ¢G}¢¼ }¢ï´ »ÜU Ý¢ÜU¢Ú¢
©}}¢¼è ÜU¢ ÝÁ¢GÚ¢Ý» ¥GÜGUèÎ¼
¶G¢ÜU Ï¢¢ïS¢ï Ý¢’HñÝï ÚS¢êHéËH¢ã

¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥H ¥¢’Á¢G}¢è

¥GÁ¢Gïü }¢é¥çËHÈGU
! wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜU¢ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú à¢éRU ãñ çÜU }¢ïÚè

»ÜU Ï¢ãé¼ ãè ÎïÚèÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÜGUËÏ¢è ¼}¢‹Ý¢ ÐêÚè ã¢ï x¢§ü çÜU Ï¢ãé¼ S¢ï
}¢±¢Ýï ¥ G Üï U Ï¢¢ ±é Á ¢ê Î ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥vG Î S¢, à¢ãÝà¢¢ãï Î¢ï ¥G ¢ H}¢
ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU ¥ã}¢ ©G‹±¢Ý¢ï´ ÐÚ ²ïã Ó¢‹Î
¥±Ú¢ÜGU çH¶Ýï ÜUè }¢éÛ¢ï S¢¥G¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï x¢§ü J
²ïã çÜU¼¢Ï¢ ¥x¢Ó¢ïü ¥ÐÝï }¢¢ñÁG¢ê¥G ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï Ï¢ãé¼ ãè
}¢éwG¼S¢Ú ãñ HïçÜUÝ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU Á¢GMÚè }¢Á¢G¢}¢èÝ
ÜUè »ÜU ãGÎ ¼ÜU Á¢¢}¢ï¥G ãñ, çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢ñ´ Ó¢}¢çÝS¼¢Ýï S¢èÚ¼ ÜïU
x¢éHã¢» Úæx¢¢Úæx¢ ÜU¢ »ÜU }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñÚ ãGS¢èÝ x¢éHÎS¼¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
“S¢èÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝï
ÜUè MãG¢Ýè }¢S¢Úü¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ Úã¢ ãêæ J
}¢éwG¼S¢Ú v²êæ ?
ÐãHï ¶G²¢H ‰¢¢ çÜU S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ©G‹±¢Ý¢ï´ ÐÚ ÜU§ü
çÁ¢ËÎ¢ï´ }¢ï´ »ÜU }¢Ï¢S¢ê¼G ± }¢éÈGUSS¢H çÜU¼¢Ï¢ ¼ãGÚèÚ ÜUMæ }¢x¢Ú Ï¢Ó¢‹Î
±éÁ¢êã }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï §S¢ ¶G²¢H S¢ï LÁ¢ê¥G ÜUÚÝ¢ ÐÇG¢ J
¥Ã±HÝ : ²ïã çÜU }¢éÛ¢ S¢ï ÐãHï ãÚ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ¥¢ñÚ ãÚ
Á¢G Ï ¢¢Ý }¢ï ´ ãÁ¢G ¢ Ú¢ï ´ wG ¢ é à ¢ ÝS¢èÏ¢¢ï ´ ÜU¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú ÚãG } ¢¼ï ¥G ¢ H}¢
ÜUè }¢éÜGUgS¢ S¢èÚ¼ ÐÚ çÜU¼¢Ï¢ï´ çH¶Ýï ÜUè S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ãé§ü ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ H¢¶¢ï´ wG¢éà¢
Ï¢wG¼ }¢é„H}¢¢Ý §S¢ S¢¥G¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï¼ï Úãï´x¢ï J Ï¢ãé¼ S¢ï wG¢éà¢
çÜGUS}¢¼ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ãÁ¢G¢Ú¢ï´ S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ ÜU§ü ÜU§ü çÁ¢ËÎ¢ï´ }¢ï´ Ï¢ÇGè
Ï¢ÇGè Á¢G¶Gè}¢ çÜU¼¢Ï¢ï´ §S¢è }¢Á¢G}¢êÝ ÐÚ çH¶ ÜUÚ S¢¥G¢Î¼ï ÜU¢ñÝñÝ S¢ï
S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ¥¢ñÚ Î¢ñH¼ï Î¢ÚñÝ S¢ï }¢¢H¢}¢¢H ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ §S¢ }¢ï´ à¢ÜU Ýãè´
çÜU §Ý Ï¢éÁG¢éx¢¢üÝï ÎèÝ Ýï ¥ÐÝè §Ý Á¢G¶Gè}¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´
S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥ã}¢ ©G‹±¢Ý¢ï´ ÐÚ S¢ïÚ ãG¢çS¢H ¼ÈGU¢S¢èH
ÈGUÚ¢ã}¢ ÜUè ãñ´ HïçÜUÝ çÈUÚ |¢è §Ý }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü |¢è ²ïã Î¢’±¢ Ýãè´ ÜUÚ
S¢ÜU¼¢ çÜU ã}¢ Ýï à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ÜUè S¢èÚ¼ï Ð¢ÜU ÜïU
¼}¢¢}¢ x¢¢ïà¢¢ï´ ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H ÜUÚ ÜïU ©S¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ Á¢éÁG§Ä²¢¼ ÜU¢ §ãG¢¼G¢
ÜUÚ çH²¢ ãñ v²êæ çÜU S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜU¢ ãÚ ©G‹±¢Ý ±¢ïã Ï¢ãGìÚï Ý¢ ÐñÎ¢
ÜUÝ¢Ú ãñ çÜU §S¢ ÜU¢ï Ð¢Ú ÜUÚ HïÝ¢ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ¥ãHï §GË}¢ ÜïU çH²ï ©¼Ý¢
ãè Îéà±¢Ú ãñ çÁ¢¼Ý¢ çÜU ¥¢S}¢¢Ý ÜïU Ó¢¢æÎ ± çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÜUÚ ¥ÐÝï
Î¢}¢Ý }¢ï´ Ú¶ HïÝ¢ J
¥Ï¢ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Á¢¢ï ÜU¢}¢ §GË}¢¢ï ¥G}¢H ÜïU ©Ý S¢Ú Ï¢éH‹Î
Ðã¢ÇG¢ï´ S¢ï Ý ã¢ï S¢ÜU¢ |¢H¢ }¢éÛ¢ Á¢ñS¢ï Ý¢ÜU¢Ú¢ §‹S¢¢Ý S¢ï §S¢ ÜU¢}¢ ÜïU
¥‹Á¢¢}¢ Ð¢ Á¢¢Ýï ÜU¢ v²êæÜUÚ ¼S¢Ã±éÚ çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ ? §S¢ çH²ï }¢éÛ¢ï
§S¢è }¢ï´ ¥ÐÝè ¶GñçÚÄ²¼ ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü çÜU çS¢ÈGUü Ó¢‹Î ¥±Ú¢ÜGU ÜUè »ÜU
çÜU¼¢Ï¢ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ çH¶ ÜUÚ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼ ÜUè
}¢éÜGUgS¢ ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Ý¢}¢ çH¶±¢ Hêæ ¥¢ñÚ ©Ý Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè S¢ÈGïU
Ý¥G¢H }¢ï´ Á¢x¢ã Ð¢ HïÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUÚ Hêæ J
S¢¢çÝ²Ý : ²ïã çÜU §‹S¢¢Ýè }¢S¢MçÈGU²¢¼ ÜïU §S¢ Î¢ñÚ }¢ï´
Á¢Ï¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢GMçÚÄ²¢¼ï çÁ¢G‹Îx¢è S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè
ÈéUGÚS¢¼ Ýãè´ ç}¢H Úãè ãñ ¥¢ñÚ §GË}¢è ¼ãGÜGUèÜGU¢¼ S¢ï §Ý ÜUè çã}}¢¼ï´
ÜU¢ï¼¢ã ¥¢ñÚ çÎH Ó¢çSÐ²¢æ Ý¢ ÐñÎ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢GïãìÝ ± ãG¢çÈGUÁ¢Gï
ÜUè ÜéUGÃ±¼ï´ |¢è ÜU¢ÈGUè ãGÎ ¼ÜU }¢¢ªÈGU ± ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ´, ¥¢Á¢
ÜUH ÜïU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ²ïã ©}}¢èÎ ÈéUGÁG¢êH ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü çÜU ±¢ïã ¼G±èH
± }¢éÈGUSS¢H ¥¢ñÚ }¢¢ïÅè }¢¢ïÅè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ï ÐÉG ÜUÚ ©S¢ ÜïU }¢Á¢G¢}¢èÝ
ÜU¢ï ¥ÐÝï Á¢GïãìÝ ± ãG¢çÈGUÁ¢Gï }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G Ú¶ S¢ÜïU´x¢ï J çHã¢Á¢G¢ §S¢
ãG¢H ± }¢¢ãG¢ïH ÜU¢ çHãG¢Á¢G ÜUÚ¼ï ãé» }¢ïÚï ¶G²¢H }¢ï´ ²ïãè }¢éÝ¢çS¢Ï¢
}¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ »ÜU §¼Ýè }¢éwG¼S¢Ú ¥¢ñÚ
Á¢¢}¢ï¥G çÜU¼¢Ï¢ çH¶ Îè Á¢¢» çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢éçSH}¢ ¼GÏ¢ÜGU¢ ¥ÐÝï ÜGUHèH
¼ÚèÝ ¥±ÜGU¢¼ï ÈéUGÚS¢¼ }¢ï´ çS¢ÈGUü Ó¢‹Î çÝà¢S¼¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ÐÉG Ç¢Hï ¥¢ñÚ §S¢
ÜU¢ï ¥ÐÝï Á¢GïãìÝ ± ãG¢çÈGUÁ¢Gï }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G Ú¶ï J
S¢¢çHS¢Ý : ²ïã çÜU }¢ïÚï ÝÁGÎèÜU §S¢ }¢¢ñÁ¢G ê¥G ÐÚ }¢Ï¢S¢ê¼G ±
}¢éÈUG SS¢H çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼Î±èÝ ± ¼¢HèÈGU ¼¢ï Ï¢ãé¼ ãè ¥¢S¢¢Ý ÜU¢}¢ ãñ }¢x¢Ú
§S¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ ± §à¢¢¥G¼ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜUÚÝ¢ x¢GÚèÏ¢ ¼GÏ¢ÜGU¢ ©GH}¢¢ ÜïU
çH²ï §¼Ý¢ ãè }¢éçàÜUH ÜU¢}¢ ãñ çÁ¢¼Ý¢ çÜU çã}¢¢H²¢ ÜUè Ï¢éH‹Î Ó¢¢ïçÅ²¢ḯ ÜU¢ï
S¢Ú ÜUÚ HïÝ¢, v²êæ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢Ýï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ }¢¢HÎ¢Ú ¼GÏ¢ÜGU¢ HxG±
¥¢ñÚ ÈéUGÁG¢êH ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´ ¼¢ï H¢¶¢ï´ ÜUè Î¢ñH¼ ©ÇG¢ ÎïÝï ÜU¢ï ¥ÐÝï çH²ï §¼Ý¢
ãè ¥¢S¢¢Ý S¢}¢Û¢¼¢ ãñ çÁ¢¼Ý¢ çÜU ¥ÐÝè Ý¢ÜU ÐÚ S¢ï }¢w¶è ©ÇG¢ ÎïÝï ÜU¢ï,
HïçÜUÝ çÜUS¢è ÎèÝè ± }¢ÁGãÏ¢è çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ ²¢ §S¢ ÜUè ¶GÚèÎ¢Úè }¢ï´
§S¢ ÜïU çH²ï »ÜU Ý²¢ ÐñS¢¢ Hx¢¢ ÎïÝ¢ §¼Ý¢ ãè Îéà±¢Ú ¥¢ñÚ ÜUçÆÝ ÜU¢}¢ ãñ
çÁ¢¼Ý¢ çÜU ¥ÐÝè ¶¢H ÜU¢ï ©¼¢Ú ÜUÚ Ð¢}¢¢H ÜUÚ ÎïÝ¢ J ²ïã ±¢ïã ¼Ë¶G
ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè ¼Ë¶Gè S¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¼Á¢çÚÏ¢¢¼ ÜïU ÜU¢}¢ ± ÎãÝ
çÏ¢x¢ÇG Ó¢éÜïU ãñ´ çHã¢Á¢G¢ §Ý ¼Á¢çÚÏ¢¢¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ }¢ñ´ Ýï ²ïãè Ï¢ïã¼Ú
S¢}¢Û¢¢ çÜU }¢ñ´ Ï¢S¢ §¼Ýè ãè Á¢G¶Gè}¢ çÜU¼¢Ï¢ çH¶êæ çÁ¢S¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ ±
§à¢¢¥G¼ ÜïU ¥wGÚ¢Á¢¢¼ ÜU¢ S¢¢Ú¢ Ï¢¢Ú }¢ñ´ wG¢éÎ ãè ©Æ¢ S¢ÜêæU ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï çÜUS¢è
ÜïU ¥¢x¢ï ÎS¼ï S¢é±¢H ÎÚ¢Á¢G ÜUÚÝï ÜUè Á¢GMÚ¼ Ý ÐÇGï J
S¢Ï¢Ï¢ï ¼¢HèÈGU
¥Ã±HÝ : ¼¢ï wG¢éÎ »ÜU }¢ég¼ï ÎÚ¢Á¢G S¢ï ²ïã ÝïÜU ¼}¢‹Ý¢ }¢ïÚï çÎH
ÜUè x¢ãÚ¢§²¢ï´ }¢ï´ }¢¢ïÁ¢Á¢GÝ Úã¼è ‰¢è çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝï ÜGUH}¢ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï
¥G¢H}¢ ÜUè ãG²¢¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÐÚ ÜU¢ï§ü çÜU¼¢Ï¢ çH¶ ÜUÚ §Ý Ï¢éÁG¢éx¢¢üÝï ç}¢ËH¼
ÜU¢ ÜUzGà¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý Á¢¢ªæ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜUè ¼SÝèÈGU¢ï
¼¢HèÈGU }¢ï´ ¥ÐÝè ©G}¢í¢ï´ ÜU¢ S¢Ú}¢¢²¢ S¢ÈGUü ÜUÚ ÜïU »ïS¢è ç¼Á¢¢Ú¼ï ¥¢ç¶GÚ¼
ÜUè, çÜU §S¢ ÜïU ÝzG¥G }¢ï´ ©‹ãï´ “ ” ÜUè Î¢ñH¼ï Î¢ÚñÝ ÜU¢
¶GÁ¢G¢Ý¢ ç}¢H x¢²¢ J (²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©Ý S¢ï wG¢éà¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï wG¢éà¢ ã¢ï x¢» J)
çÈUÚ }¢Á¢GèÎ Ï¢Ú¥¢æ }¢ïÚè ¼SÝèÈGU¢¼ ÜïU ÜGUÎíÎ¢Ý¢ḯ Ýï |¢è Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú
¼ÜGU¢Á¢G¢ çÜU²¢ çÜU S¢èÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU }¢éÜUG gS¢ }¢¢ñÁ¢G ê¥G ÐÚ |¢è ÜéUÀ Ý ÜéUÀ ¥¢Ð
Á¢GMÚ çH¶ Îḯ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUÚ}¢ ÈGUÚ}¢¢¥¢ïæ ÜU¢ ²ïã }¢éçwGHS¢¢Ý¢ §SÚ¢Ú §S¢ ãGÎ
¼ÜU }¢ïÚï S¢Ú ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢²¢ çÜU }¢ñ́ §S¢ S¢ï §‹ÜU¢Ú ± çÈGUÚ¢Ú ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢
S¢ÜU¢ J
çÈUÚ “S¢}¢‹Îï Ý¢Á¢G Ðï §ÜU ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢G²¢Ý¢ ãé±¢” çÜU ¥xG²¢Ú Ýï
Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ²ïã ¼G¢’Ý¢ }¢¢Ú¢ çÜU ©GH}¢¢» ¥ãHï S¢é‹Ý¼ }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH
ÜU¢ Î¢’±¢ ¼¢ï ÜUÚ¼ï ãñ´ }¢x¢Ú ©Îêü Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ S¢èÚ¼ï
ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ çH¶¢, Ï¢Ú ç¶GH¢ÈGU
§S¢ ÜïU }¢éËÜU ÜUè ÎêS¢Úè Á¢}¢¢¥G¼¢ï´ ÜïU ÜGUH}¢ ÜU¢Ú¢ï´ Ýï §S¢ }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ §S¢
ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ çH¶¢ çÜU ©Îêü çÜU¼¢Ï¢¢ḯ ÜUè }¢¢ÜïüUÅ }¢ḯ S¢èÚ¼ ÜUè Ï¢ãé¼ çÜU¼¢Ï¢ḯ
ç}¢H Úãè ãñ́ Á¢¢ï S¢Ï¢ ©‹ãè H¢ïx¢¢ḯ ÜïU Á¢G¢ïÚï ÜGUH}¢ ÜUè ÚãèÝï ç}¢‹Ý¼ ãñ́ J
²ïã ãñ́ ±¢ïã ¥SÏ¢¢Ï¢ ± }¢éã<G ÚÜU¢¼ çÁ¢Ý S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝè
Ý¢ ¥ãHè ¥¢ñÚ §GË}¢è S¢Ú}¢¢²ï S¢ï §zGH¢S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ }¢éÛ¢ï ÜGUH}¢ ©Æ¢Ý¢
ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ÜUS¢Ú¼ï ÜU¢Ú ± ãéÁ¢ê}¢ï ¥zGÜU¢Ú ÜïU }¢ãGà¢Ú S¢¼¢æ }¢ḯ ¥ÐÝè x¢êÝ¢ x¢êæ
}¢S¢MçÈGU²¢¼ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Ó¢‹Î ¥±Ú¢ÜGU ÜU¢ ²ïã }¢Á}¢ê¥¢G Ðïà¢ ÜUÚÝ¢ ÐÇG¢ J
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï }¢ñ´ Ýï ãGœ¢H §}¢ÜU¢Ý ¥ÐÝè ¼G¢ÜGU¼ |¢Ú Á¢¢çÁ¢GÏ¢ï
ÜGUËÏ¢¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢ñÚ Á¢¢}¢ï¥G ã¢ïÝï ÜïU S¢¢‰¢ }¢éwG¼S¢Ú Ï¢Ý¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ãñ
¥Ï¢ ²ïã ÈGñUS¢H¢ Ý¢çÁ¢GÚèÝï çÜUÚ¢}¢ ÜUè çÝx¢¢ãï ÝvGÎ¢ï ÝÁ¢GÚ ÜU¢ ÎS¼ Ýx¢Ú ãñ
çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´ }¢ï´ çÜUS¢è ãGÎ ¼ÜU ÜU¢}²¢Ï¢ ãé±¢ ²¢ Ýãè´ ?
ãéÁ¢ê}¢ï }¢±¢Ýï¥G
²ÜéU}¢ Á¢é}¢¢ÎH ©wGÚ¢ çS¢. 1395 çã. ÜU¢ çÎÝ }¢ïÚè ¼¢Úè¶Gï çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´
²¢Îx¢¢Ú Úãïx¢¢ v²êæ çÜU §çS¼¶G¢Úï ÜïU Ï¢¢’Î §S¢è ¼¢Úè¶G ÜU¢ï }¢ñ´ Ýï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè
“çÏ¢çS}¢ËH¢ã” ¼ãGÚèÚ ÜUè }¢x¢Ú wG¢Îé ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU ¥|¢è Ó¢‹Î ãè
S¢ÈGUãG¢¼ çH¶Ýï Ð¢²¢ ‰¢¢ çÜU çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢ x¢ã¢æ çÚ²¢ãGè ÎÎïü x¢éÎ¢ü ÜU¢ §¼Ý¢
à¢ÎèÎ Î¢ñÚ¢ ÐÇG¢ çÜU }¢ñ́ ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è S¢ï }¢¢²êS¢ ã¢ïÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ Å¢æÇ¢ S¢ï
}¢ÜU¢Ý Á¢¢ ÜUÚ }¢éS¢ËS¢H »ÜU }¢¢ã ¼ÜU S¢¢çãGÏ¢ï çÈGUÚ¢à¢ Úã¢ J çÈUÚ Ú}¢Á¢G¢Ý
çS¢. 1395 çã. }¢ḯ }¢ÚÁ¢G S¢ï §ÈGU¢ÜGU¢ ãé±¢ ¼¢ï ÝÜGU¢ã¼ ãè ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ḯ Ï¢ ãG¢H¼ï
Ú¢ïÁ¢G¢ §S¢ ÜU¢}¢ ÜU¢ï à¢éM¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ ! çÜU §S¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï
Ú¢ïÁ¢G Ï¢Ú¢ïÁ¢G çS¢¤Gã¼G ± ¼G¢ÜGU¼ }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ã¢ï¼¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢}¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¼¢ Úã¢ J
}¢x¢Ú çÈUÚ 3 à¢Ã±¢H çS¢. 1395 çã. ÜU¢ï ¥Ó¢¢ÝÜU ¥¢à¢¢ïÏ¢ï Ó¢à}¢ ÜU¢
¥G¢çÚÁ¢G¢ H¢çãGÜGU ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ÜU¢}¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢²¢ J »ÜU }¢¢ã ÜïU Ï¢¢’Î
çH¶Ýï ÐÉGÝï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãé±¢ ¼¢ï Á¢¢ÇG¢ï´ ÜU¢ À¢ïÅ¢ çÎÝ, Î¢ïÝ¢ï´ ±vG¼ ÜU¢
}¢ÎíS¢¢, wG¢éyG¢ê¼G ÜïU Á¢±¢Ï¢¢¼, ¥ãGÏ¢¢Ï¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ï´, §Ý }¢à¢¢çx¢GH ÜUè ±Áã
S¢ï ¼SÝèÈGU¢ï ¼¢HèÈGU ÜïU çH²ï çÎÝ |¢Ú ÜGUH}¢ ÐÜUÇGÝï ÜUè ÈéUGÚS¢¼ ãè Ýãè´
ç}¢H¼è ‰¢è, }¢Á¢Ï¢êÚÝ S¢<Î²¢ï´ ÜUè Ú¢¼¢ï´ }¢ï´ çHãG¢ÈGU ¥¢ïÉG ÜUÚ çH¶Ý¢ ÐÇG¢ J
çÈUÚ Ï¢ÇGè }¢éçàÜUH ²ïã ÎÚÐïà¢ ‰¢è çÜU Å¢æÇ¢ }¢ï´ Á¢GMÚè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ ç}¢HÝ¢
Îéà±¢Ú ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎíS¢ï ÜUè }¢S¢MçÈGU²¢¼ ÜïU Ï¢¢§GS¢ }¢éËÜU ÜUè çÜUS¢è H¢§Ï¢íïÚè
}¢ï´ Ýãè´ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J }¢Á¢Ï¢êÚÝ ©‹ãè Ó¢‹Î çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ S¢ï Á¢¢ï ¥ÐÝï
Ð¢S¢ ‰¢è´ ÜU¢}¢ Ó¢H¢Ý¢ ÐÇG¢, çÁ¢Ý ÜïU ãG±¢Hï Á¢¢ Ï¢Á¢¢ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥¢Ð
}¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï J
çÈUÚ ¥±¢ç¶GÚï S¢ÈGUÚ çS¢. 1396 çã. }¢ḯ Ý¢ x¢ã¢Ýè ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã
ãG¢çÎS¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ çÜU }¢ïÚè Œ²¢Úè Á¢±¢Ý Ï¢ïÅè ¥G¢çÚÈGU¢ ¶G¢¼êÝ }¢ãüGê}¢¢ }¢ÚÁ¢Gï
S¢ÚS¢¢}¢ }¢ḯ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ 27 S¢ÈGUÚ çS¢. 1396 çã. ÜU¢ï ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢§ü J
§S¢ S¢Îì}¢» Á¢¢æÜU¢ã Ýï }¢ïÚï çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G ÜU¢ï Û¢æÛ¢¢ïÇG ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢ J çÈUÚ
ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 1396 çã. }¢ḯ Á¢ËS¢¢ḯ ÜU¢ »ïS¢¢ ¼¢æ¼¢ Ï¢‹{¢ çÜU »ÜU }¢¢ã
}¢ḯ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý Ï¢¢Úã Á¢ËS¢¢ḯ }¢ḯ ¼ÜGUÚèÚḯ ÜUÚÝ¢ ÐÇGè´ ¥¢ñÚ Ï¢ ãG¢H¼ï S¢ÈGUÚ §S¢ ÜU¢
}¢¢ñÜUG ¥G ãè Ýãè´ ‰¢¢ çÜU ÜéUÀ çH¶ S¢ÜU¼¢ J x¢GÚÁ¢G Ú¢ïÁ¢G Ï¢Ú¢ïÁ¢G Ý¢ }¢éS¢¢§GÎ
ãG¢H¢¼ Ýï ÜGUÎ}¢ ÜGUÎ}¢ ÐÚ }¢éÛ¢ï ÜGUH}¢ ©Æ¢Ýï S¢ï Ú¢ïÜU¢ }¢x¢Ú
§Ý yG¢êÈUG ¢Ý¢ḯ ÜïU ¼H¢yG¢é}¢ }¢ḯ |¢è }¢ïÚï ¥GÁ}G ¢¢ï §çS¼ÜGU¢}¢¼ ÜUè ÜUà¼è Ýãè´ Çx¢ }¢x¢¢§ü
¥¢ñÚ }¢ñ´ ÈéUÚG S¢¼ ÜïU ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ Ó¢H¼ï çÈUÚ¼ï Ó¢‹Î S¢¼GÚ´ï çH¶¼¢ ãè Úã¢ J wG¢éÎ¢
±‹Îï ÜéUGgêS¢ ¥GHè}¢¢ï ¶GÏ¢èÚ ãñ çÜU §Ý ã¢ïà¢LÏ¢¢ ãG¢H¢¼ }¢ï´ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢
çS¢ÈGUü Ó¢¢ñÎã }¢¢ã ÜUè ÜGUHèH }¢ég¼ }¢ḯ }¢éÜU}}¢H ã¢ï Á¢¢Ý¢ §S¢ ÜU¢ï §S¢ ÜïU çS¢±¢
ÜéUÀ |¢è Ýãè´ ÜUã S¢ÜU¼¢ çÜU
²¢’Ýè ²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÈGUÁGH
ãñ ±¢ïã çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ó¢¢ã¼¢ ãñ ¥ÐÝ¢ ÈGUÁGH
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï ÈGUÁGH ±¢H¢ ãñ J
}¢éË¼çÁ¢²¢Ý¢ x¢éÁ¢G¢çÚà¢
çÁ¢Ý ÐÚïà¢¢Ý ÜéUÝ ãG¢H¢¼ }¢ḯ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼Ú¼èÏ¢ ± ¼¢HèÈGU ãé§ü ãñ
±¢ïã ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ãñ́ §S¢ çH²ï ¥x¢Ú Ý¢çÁ¢GÚèÝï çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï §S¢ }¢ḯ ÜU¢ï§ü ÜU}¢è
²¢ ¶G¢}¢è ÝÁ¢GÚ ¥¢», ¼¢ï }¢ñ́ Ï¢ãé¼ ãè à¢éRU x¢éÁ¢G¢Ú ã¢ï©æx¢¢ çÜU ±¢ïã }¢ïÚè §SH¢ãG
ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢éÛ¢ï ¥ÐÝ¢ }¢}ÝêÝï »ãGS¢¢Ý Ï¢Ý¢»æ ¥¢ñÚ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ }¢é¼¢G H¥G¢
ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¥Á¢G Ú¢ãï ÜUÚ}¢ »ÜU ÜU¢Çü çH¶ ÜUÚ }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï ¼¥SS¢éÚ¢¼ S¢ï
Á¢GMÚ }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢»æ ¼¢çÜU ¥¢ç²‹Î¢ »Çèà¢Ý¢ḯ }¢ḯ ¶G¢ç}¢²¢ḯ ÜUè ¼v}¢èH
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ãGév}¢¢ḯ ÜUè ¼¢’}¢èH ÜUÚ ÜïU ¼H¢çÈGU²ï }¢¢ÈGU¢¼ ÜUÚ S¢ÜêæU J
à¢éçRUÄ²¢ ± Îé¥G¢
¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ¥ÐÝï à¢¢çx¢Îïü Úà¢èÎ ± ¥GÁ¢GèÁ¢G S¢§üGÎ }¢¢ñH±è
}¢éãG}}¢Î Á¢GãèÚ ¥G¢H}¢ S¢¢çãGÏ¢ ¥¢S¢è ÜGU¢çÎÚè ÝïÐ¢Hè
ÜU¢ à¢éçRUÄ²¢ ¥Î¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ §}H¢
¼ãGÚèÚ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ãG±¢H¢ï´ ÜU¢ï ¼H¢à¢ ÜUÚÝï }¢ḯ çÝã¢²¼ ãè §wGH¢S¢ ÜïU
S¢¢‰¢ }¢ïÚè }¢ÎÎ ÜUè J §S¢è ¼GÚãG ¥ÐÝï ÎêS¢Úï ¼Ë¢}¢èÁ¢Gï Ï¢¢ ¼}¢èÁ¢G ¥¶Gè
çÈGUËH¢ã }¢¢ñH±è }¢éã}G }¢Î Ý§ü}G ¢éËH¢ã S¢¢çãGÏ¢ }¢éÁ¢çgÎè ÈGñUÁ¢Gè ÜU¢
|¢è à¢éRU x¢éÁ¢G¢Ú ãêæ çÜU ±¢ïã }¢ïÚè ÎêS¢Úè ¼SÝèÈGU¢¼ ÜUè ¼GÚãG §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè
ÜU¢õçÐ²¢ï´ ¥¢ñÚ ÐíêÈGU¢ï´ ÜUè ¼SãGèãG ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ ± §à¢¢¥G¼ ÜUè
çÁ¢g¢ï Á¢ãìÎ }¢ï´ }¢ïÚï à¢ÚèÜïU ÜU¢Ú Úãï J }¢¢ñH¢ ¼¥G¢H¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï´
ÜU¢ï Ýï’}¢¼ï ÜU¢ñÝñÝ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ¥¢ñÚ Î¢ñH¼ï Î¢ÚñÝ S¢ï }¢¢H¢}¢¢H ÈGUÚ}¢¢»
......1
¥¢ñÚ }¢ïÚè §S¢ ¼¢HèÈGU ÜU¢ï }¢vGÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ §S¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH çÈGUH¥Á¢Gü ÜUè
ÜUÚ¢}¢¼¢ï´ S¢ï Ý±¢Á¢Gï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ©}}¢¼ï }¢éçSH}¢¢ ÜïU çH²ï Á¢GÚè¥G» LàÎ¢ï
çãÎ¢²¼ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ x¢éÝãx¢¢Ú ÜïU çH²ï Á¢G¢Îï ¥¢ç¶GÚ¼ ± S¢¢}¢¢Ýï }¢x¢GçÈGUÚ¼
Ï¢Ý¢» J

²ÜéU}¢ à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 1396 çã. Å¢æÇ¢
}¢çSÁ¢Î S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üÎG wG¢Îé Úè çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU
ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ©ËÈGU¼ çÝà¢¢Ý ãñ :
“Á¢¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï ©ËÈGU¼ (}¢ãGÏÏ¢¼) Ú¶¼¢ ãñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
©S¢ S¢ï ©ËÈGU¼ Ú¶¼¢ ãñ J”
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéÚüªÈGU }¢éÝ¢±è §S¢
ÜUè à¢ãGü }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ : “}¢çSÁ¢Î S¢ï ©ËÈGU¼, çÚÁ¢G¢» §H¢ãè
ÜïU çH²ï §S¢ }¢ï´ »’ç¼ÜU¢ÈGU, Ý}¢¢Á¢G, çÁ¢GRéUËH¢ã ¥¢ñÚ à¢Ú§üG
}¢S¢¢§H S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ñÆï ÚãÝï ÜUè ¥G¢Î¼ Ï¢Ý¢Ý¢
ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ©S¢ Ï¢‹Îï S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝ¢
§S¢ ¼GÚãG ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢²»
ÚãG}¢¼ }¢ï´ Á¢x¢ã ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè çãGÈGU¢Á¢G¼
}¢ï´ Î¢ç¶GH ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J”

}¢éÜGUg}¢¼éH çÜU¼¢Ï¢
S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜU¢ }¢¢ñÁG¢ê¥G §S¢ ÜGUÎÚ
çÎHÜUà¢, §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ MãG ÐÚ±Ú ©G‹±¢Ý ãñ çÜU ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï
ÚS¢êH ÜïU çH²ï §S¢ Ó¢}¢çÝS¼¢Ý ÜUè x¢éHÓ¢èÝè, §ü}¢¢Ýè ÜGUËÏ¢ ± MãG ÜïU
çH²ï ÈGUÚãG ± S¢éMÚ ÜUè »ïS¢è “çÏ¢çãà¼ï wG¢éËÎ” ãñ çÜU Á¢‹Ý¼éH
çÈGUÚÎ¢ñS¢ ÜUè ãÁ¢G¢Ú¢ï´ Ú¢’Ý¢§²¢æ §S¢ ÜïU »ÜU »ÜU ÈêUH S¢ï Úæx¢¢ï Ï¢ê ÜUè
|¢èÜU }¢¢æx¢Ýï ÜU¢ï ¥ÐÝï çH²ï S¢Ú}¢¢²» §çzG¼¶G¢Ú ¼S¢Ã±éÚ ÜUÚ¼è ãñ´ J
§S¢è çH²ï ©Ý ãGÜGU ÐÚS¼ ©GH}¢¢» ÚÏÏ¢¢çÝÄ²èÝ Ýï çÁ¢Ý ÜïU }¢éÜGUgS¢
S¢èÝ¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜïU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ÈêUH ç¶Hï ãé» ãñ´ §S¢ §ü}¢¢Ýè
©G‹±¢Ý ¥¢ñÚ ÝêÚ¢Ýè }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè ¥¢ç¶GÚè S¢¢æS¢ ¼ÜU
ÜGUH}¢ Ó¢H¢¼ï Ó¢H¢¼ï ¥ÐÝè Á¢¢Ýï´ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ Îè´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Á¢ ãÚ
Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ Á¢G¶GèÚ¢ ã}¢¢Úï
S¢¢}¢Ýï }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ çÜU Îé‹²¢ }¢ï´ çÜUS¢è Ï¢ÇGï S¢ï Ï¢ÇGï à¢ãÝà¢¢ã ÜUè
S¢±¢ÝïãGï ãG²¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §S¢ ÜU¢ H¢¶±¢æ Ï¢çËÜU ÜUÚ¢ïÇG±¢æ çãGSS¢¢
|¢è ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ Ý ¥¢ S¢ÜU¢ J
±¢ïã ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH Á¢¢ï S¢èÚ¼ Ý±èS¢è ÜUè Ï¢Î¢ñH¼ ¥¢S}¢¢Ýï
§GÁGÁ¢G¼¢ï ¥GÁ¢G}¢¼ }¢ï´ çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU¼ï ¥¢ñÚ Ó¢}¢çÝS¼¢Ýï à¢¢ïãÚ¼
}¢ï´ ÈêUH¢ï´ ÜUè ¼GÚãG }¢ãÜU¼ï ãñ´ ©Ý wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ¥G¢çH}¢¢ï´ ÜUè ÈGïUãçÚS¼
§¼Ýè ¼G±èH ãñ çÜU ©Ý ÜU¢ ãGSÚ¢ï à¢é}¢¢Ú ã}¢¢Úè ¼G¢ÜGU¼ ± §çvG¼Î¢Ú S¢ï
Ï¢¢ãÚ ãñ J ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ã}¢ ²ã¢æ ©Ý Ó¢‹Î }¢àãêÚ ©GH}¢¢» S¢èÚ¼
ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ý¢}¢¢ï´ ÜU¢ ©Ý ÜïU çS¢Ýï ±ÈGU¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢GRU ÜUÚ¼ï ãñ´ Á¢¢ï
Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ï´ Á¢G¢çÜUÚï ÚS¢êH ã¢ïÝï ÜUè ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
}¢vGÏ¢êH ãñ´ çÜU ¥x¢Ú ¥Ä²¢}¢ï ÜGUãGì¼G }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï §çS¼SÜGU¢ ÜïU Ï¢¢’Î §Ý
Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜU¢ ±S¢èH¢ ÐÜUÇG ÜUÚ wG¢éÎ¢ S¢ï Îé¥G¢ }¢¢æx¢è Á¢¢» ¼¢ï
ÈGU¢ñÚÝ ãè Ï¢¢Ú¢Ýï ÚãG}¢¼ ÜU¢ ÝéÁG¢êH ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢Á¢¢çHS¢ }¢ï´ §Ý
S¢§üGÎ MãG¢ï´ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÀïÇG çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢ï ÚãG}¢¼ ÜïU çÈGUçÚà¼ï ¥ÐÝï
}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢ÁG¢ê¥¢ïæ ¥¢ñÚ ÐÚ¢ï´ ÜU¢ï ÈñUH¢ ÜUÚ ©Ý }¢ãGçÈGUH¢ï´ ÜU¢ à¢¢ç}¢²¢Ý¢ Ï¢Ý¢
Îï´ J
Ó¢‹Î }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼
wG¢éHÈGU¢» Ú¢çà¢ÎèÝ Ï¢çËÜU ¶GHèÈGU» ¥G¢çÎH ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý
¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ©}¢±è ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ S¢ï ÜéUÀ ÜGUÏH ¼ÜU
Ó¢êæçÜU ãGÎèS¢¢ï´ ÜU¢ çH¶Ý¢ }¢}Ýê¥G ÜGUÚ¢Ú Îï çÎ²¢ x¢²¢ ‰¢¢ ¼¢çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï
ãGÎèS¢ }¢ï´ ¶GË¼G }¢Ë¼G Ý ã¢ïÝï Ð¢» §S¢ çH²ï S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ
ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ¼SÝèÈGU ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ Ý
¥¢ S¢ÜUè }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ÜïU Î¢ñÚï
ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ Á¢Ï¢ ¥ãG¢ÎèS¢ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¼ ÜU¢ ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ Ó¢Ó¢¢ü
ãé ± ¢ ¼¢ï Î¢ñ Ú ï ¼¢Ï¢ï § ü G Ý }¢ï ´ “}¢é ã G ç gS¢èÝ” Üï U S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ S¢èÚ¼ï
ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ÜU¢ |¢è »ÜU ¼GÏÜGU¢ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G
ÐÚ çÜU¼¢Ï¢ï´ ¼¢ï ¼SÝèÈGU Ý ÜUÚ S¢ÜïU }¢x¢Ú ±¢ïã ¥ÐÝè ²¢Î Î¢à¼ S¢ï
Á¢GÏ¢¢Ýè ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥ÐÝè }¢Á¢¢çHS¢, ¥ÐÝè ÎS¢üx¢¢ã¢ï´, ¥ÐÝï wG¢éyGÏ¢¢¼ }¢ï´
¥ãG¢ÎèS¢ï ¥ãGÜU¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢Á¢G¢}¢èÝ |¢è
Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï Úã¼ï ‰¢ï J §S¢è çH²ï ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ¼GÚãG }¢Á¢G¢}¢èÝï S¢èÚ¼ ÜUè
çÚ±¢²¼¢ï´ ÜU¢ S¢Ú Ó¢à}¢¢ |¢è S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãè ÜUè }¢éÜGUgS¢
à¢çwGS¢Ä²¼ï´ ãñ´ J
Ï¢ãÚ ãG¢H Î¢ñÚï ¼¢Ï¢ï§üGÝ S¢ï x²¢Úã±è´ S¢Îè ¼ÜU Ó¢‹Î }¢évG¼çÎÚ
}¢éãçG gS¢èÝ ± }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼ ÜïU ¥S}¢¢» çx¢Ú¢}¢è }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J
x²¢Úã±è´ S¢Îè ÜïU Ï¢¢’Î ±¢Hï }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜU¢ï ã}¢ Ýï §S¢
ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ §S¢ çH²ï Á¢x¢ã Ýãè´ Îè çÜU ²ïã H¢ïx¢ ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ ¥x¢Hï
}¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ãè ÜïU ¶G¢ïà¢¢Ó¢èÝ ± ÈGñUÁ¢G ²¢zG¼¢ ãñ´ J
{1} ãGÁ¢GÚ¼ ©G±ãü çÏ¢Ý ÁG¢Ïé ¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§Gü (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 92 çã.)
{2} ãGÁ¢GÚ¼ ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý à¢Ú¢ãGèH §}¢¢}¢ à¢¢’Ï¢è (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 104 çã.)
{3} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢¢Ý çÏ¢Ý ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 105 çã.)
{4} ãGÁ¢GÚ¼ ±ãìÏ¢ çÏ¢Ý }¢éÝÏÏ¢ïã ²}¢Ýè (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 110 çã.)
{5} ãGÁ¢GÚ¼ ¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý ©G}¢Ú çÏ¢Ý ÜGU¼¢Î¢ (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 120 çã.)
{6} ãGÁ¢GÚ¼ à¢éÚãGÏ¢èH çÏ¢Ý S¢¢’Î (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 123 çã.)
{7} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý à¢ã¢Ï¢ Á¢G¢ãï Úè (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 124 çã.)
{8} ãGÁ¢GÚ¼ §S}¢¢§üH G çÏ¢Ý ¥GÏÎéÚãü }G ¢¢Ý S¢égè (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 127 çã.)
{9} ãGÁ¢GÚ¼ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU çÏ¢Ý ãGÁ}G ¢ (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢.135 çã.)
{10} ãGÁ¢GÚ¼ }¢êS¢¢ çÏ¢Ý ©GÜUG Ï¢¢ (S¢¢çãGÏ¢éH }¢x¢G¢Á¢Gè) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 141 çã.)
{11} ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢’}¢Ú çÏ¢Ý Ú¢çà¢Î (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 150 çã.)
{12} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý §SãG¢ÜGU (S¢¢çãGÏ¢éH }¢x¢G¢Á¢Gè) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 150 çã.)
{13} ãGÁ¢GÚ¼ çÁ¢G²¢Î Ï¢ÜU¢§ü (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢.183 çã.)
{14} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ©G}¢Ú ±¢çÜGUÎè (S¢¢çãGÏ¢éH }¢x¢G¢Á¢Gè)
(}¢é¼±zGÈGU¢ çS¢. 207 çã.)
{15} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý S¢¢’Î (S¢¢çãGÏ¢éœ¢GÏ¢ÜGU¢¼) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 230 çã.)
{16} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý §S}¢¢§üH G Ï¢é¶¢G Úè (}¢éS¢ç‹ÝÈGUï Ï¢é¶¢G Úè
à¢ÚèÈGU) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 256 çã.)
{17} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éçSH}¢ çÏ¢Ý ãGÁÁ¢¢Á¢ ÜéUàG ¢ñÚè (}¢éS¢ç‹ÝÈGUï }¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 261 çã.)
{18} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê }¢éã}G }¢Î ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢éçSH}¢ çÏ¢Ý ÜéUG¼ñÏ¢¢
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 267 çã.)
{19} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê Î¢±êÎ S¢éH}ñ ¢¢Ý çÏ¢Ý ¥à¥GS¢ S¢çÁ¢S¼¢Ýè S¢¢çãGÏ¢éSS¢éÝÝ
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 275 çã.)
{20} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê §üSG ¢¢ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý §üSG ¢¢ ç¼Úç}¢Á¢Gè (}¢éS¢ç‹ÝÈGUï Á¢¢}¢ï¥G ç¼Úç}¢Á¢Gè)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 279 çã.)
{21} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê ¥GÏÎéËH¢ã }¢éã}G }¢Î ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý }¢¢Á¢ã ÜGUÁG±èÝè (S¢¢çãGÏ¢éSS¢éÝÝ)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 273 çã.)
{22} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê ¥GÏÎéÚãü }G ¢¢Ý ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý à¢é»ÏGï ¢ ÝS¢¢§ü (}¢éS¢ç‹ÝÈGUï S¢éÝÝï ÝS¢¢§ü)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 303 çã.)
{23} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý Á¢ÚèÚ ¼GÏ¢Úè (S¢¢çãGÏ¢éœ¢¢Úè¶G) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 310 çã.)
{24} ãGÁ¢GÚ¼ ãG¢çÈGUÁ¢G ¥GÏÎéH x¢GÝè çÏ¢Ý S¢§üÎG §}¢¢}¢é‹ÝS¢Ï¢
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 332 çã.)
{ } ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê Ýé»}Gï ¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã (S¢¢çãGÏ¢éH çãGË²¢)
25
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 430 çã.)
{26} ãGÁ¢GÚ¼ à¢ñw¢G Hé §SH¢}¢ ¥Ï¢ê ©G}¢Ú ãG¢çÈGUÁ¢G §ÏÝï ¥GÏÎéH Ï¢Ú
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 463 çã.)
{27} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢ê Ï¢RU ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãGSé ¢ñÝ Ï¢ñãÜGUè (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 458 çã.)
{28} ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G (S¢¢çãGÏ¢éçàà¢ÈGU¢) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 544 çã.)
{29} ãGÁ¢GÚ¼ ¥GÏÎéÚãü }G ¢¢Ý çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã S¢éãH ñ è (S¢¢çãGÏ¢éÚ¢ñÁü ¢G H
é ©ÝéÈUG ) (}¢é¼±zGÈUG ¢
çS¢. 581 çã.)
{ } ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ ¥GÏÎéÚãü }G ¢¢Ý §ÏÝé Á¢¢ñÁ¢Gè (S¢¢çãGÏ¢ï à¢ÚÈéUH }¢éS¼GÈUG ¢) (}¢é¼±zGÈUG ¢
30
çS¢. 597 çã.)
{31} ãGÁ¢GÚ¼ §}¢¢}¢ à¢ÚÈéUgG èÝ ¥GÏÎéH }¢¢ïç}¢Ý çÎ}¢²¢¼Gè (S¢¢çãGÏ¢ï S¢èÚ¼ï çÎ}¢²¢¼Gè)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 705 çã.)
{32} ãGÁ¢GÚ¼ §ÏÝï S¢çÄ²Îé‹Ý¢S¢ Ï¢S¢Úè (S¢¢çãGÏ¢ï ©G²Ýê H é ¥S¢Ú)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 734 çã.)
{33} ãGÁ¢GÚ¼ ãG¢çÈGUÁ¢G ¥GH¢©gèÝ }¢éx¢GH¼G¢§ü (S¢¢çãGÏ¢éH §à¢¢Úã §H¢ S¢èÚ¼éH }¢éS¼GÈUG ¢)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 762 çã.)
{ } ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú ¥GSÜGUH¢Ýè (à¢¢ÚïãïG Ï¢é¶¢G Úè)
34
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 852 çã.)
{35} ãGÁ¢GÚ¼ ¥GËH¢}¢¢ Ï¢ÎLgèÝ }¢ãG}¢êÎ »ïÝG è (à¢¢ÚïãïG Ï¢é¶¢G Úè)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 855 çã.)
{36} ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢éH ãGS¢Ý ¥GHè çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥ãG}¢Î S¢}ãêÎè (S¢¢çãGÏ¢éH
±ÈGU¢©H ±ÈGU¢) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 911 çã.)
{37} ãGÁ¢GÚ¼ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU ÜGUS¼GH¢Ýè
(S¢¢çãGÏ¢ï }¢±¢çãÏ¢éËHÎéç‹ÝÄ²ã) (}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 923 çã.)
{38} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý ²êS¢éÈUG S¢¢çHãGè (S¢¢çãGÏ¢éSS¢èÚ¼éàà¢¢ç}¢Ä²ã)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 942 çã.)
{ } ãGÁ¢GÚ¼ ¥GHè çÏ¢Ý Ï¢éÚã¢ÝégèÝ (S¢¢çãGÏ¢éSS¢èÚ¼éH ãGHçÏ¢Ä²ã)
39
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 1044 çã.)
{40} ãGÁ¢GÚ¼ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è (S¢¢çãGÏ¢ï }¢Î¢çÚÁ¢é‹ÝéÏ¢éÃ±ã)
(}¢é¼±zGÈUG ¢ çS¢. 1052 çã.)
S¢èÚ¼ v²¢ ãñ ?
ÜéUGÎ}¢¢» }¢éãGçgS¢èÝ ± ÈéUGÜGUã¢ “}¢x¢G¢Á¢Gè ± çS¢²Ú” ÜïU ©G‹±¢Ý ÜïU
¼ãGì¼ }¢ï´ ÈGUÜGU¼G x¢GÁ¢G±¢¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU¢¼ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ‰¢ï
}¢x¢Ú S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ Ýï §S¢ ©G‹±¢Ý ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ ±éS¥G¼
Îï Îè çÜU ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼
S¢ï ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ¼ÜU ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢Ú¢çãGHï ãG²¢¼, ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼¢ï çS¢ÈGU¢¼,
¥¢Ð ÜïU çÎÝ Ú¢¼ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ±¢ïã Ó¢èÁ¢Gï´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï ±¢H¢
çS¢ÈGU¢¼ S¢ï ¼¥GËHéÜGU¢¼ ã¢ï´ wG±¢ã ±¢ïã §‹S¢¢Ýè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU }¢é¥G¢}¢H¢¼ ã¢ï´
²¢ ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ã¢ï´ §Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï “çÜU¼¢Ï¢ï S¢èÚ¼” ãè ÜïU ¥Ï±¢Ï¢
± ÈéUGS¢êH ¥¢ñÚ }¢S¢¢§H à¢é}¢¢Ú ÜUÚÝï Hx¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Î ÜïU ¼}¢¢}¢
±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Á¢Ï¢Hï çãGÚ¢ ÜïU x¢G¢Ú ¼ÜU ¥¢ñÚ Á¢Ï¢Hï
çãGÚ¢ ÜïU x¢G¢Ú S¢ï Á¢Ï¢Hï S¢¢ñÚ ÜïU x¢G¢Ú ¼ÜU ¥¢ñÚ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ S¢ï ¼G¢§ÈGU ÜïU
Ï¢¢Á¢G¢Ú ¼ÜU ¥¢ñÚ }¢vÜïU ÜUè Ó¢Ú¢x¢¢ã¢ï´ S¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ x¢¢ã¢ï´
¼ÜU ¥¢ñÚ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU ãGéÚïÚ¢ï´ ÜUè ¶GË±¼ x¢¢ã¢ï´
S¢ï Hï ÜUÚ §SH¢}¢è x¢GÁ¢G±¢¼ ÜUè ÚÁG}¢ x¢¢ã¢ï´ ¼ÜU ¥¢Ð ÜUè ãG²¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢
ÜïU ãÚ ãÚ H}ãGï }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ S¢èÚ¼ ÜU¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ï ¥G¢H}¢ ¼¢Ï¢
Á¢Ë±¢ x¢Ú ãñ J
§S¢è ¼GÚãG wG¢éHÈGU¢» Ú¢çà¢ÎèÝ ã¢ï´ ²¢ ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢, ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ã¢ï´ ²¢ ¥¢Ð ÜUè ¥¢ñH¢Îï §GÁ¢G¢}¢, §Ý S¢Ï¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU
¥±Ú¢ÜGU ÐÚ S¢èÚ¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÝvGà¢¢ï çÝx¢¢Ú ÈêUH¢ï´ ÜUè ¼GÚãG }¢ãÜU¼ï, }¢¢ïç¼²¢ï´
ÜUè ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU¼ï ¥¢ñÚ çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Á¢x¢ }¢x¢¢¼ï ãñ´ J ¥¢ñÚ ²ïã ¼}¢¢}¢
}¢Á¢G¢}¢èÝ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU “à¢Á¢Ú¼éH wG¢éËÎ” ãè ÜUè à¢¢¶Gï´, Ðçœ¢²¢æ,
ÈêUH ¥¢ñÚ ÈUH ãñ´ J
}¢éËÜïU ¥GÚÏ¢
²ïã Ï¢Úïü ¥¢’Á¢G}¢ »çà¢²¢ ÜïU Á¢éÝêÏ¢ }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ ±¢ÜGïU¥G ãñ Ó¢êæçÜU
§S¢ }¢éËÜU ÜïU ¼èÝ ¼GÚÈGU S¢}¢é‹ÎÚ Ýï ¥¢ñÚ Ó¢¢ñ‰¢è ¼GÚÈGU S¢ï ÎÚ²¢» ÈéUGÚ¢¼G Ýï
Á¢Á¢GèÚï ÜUè ¼GÚãG Í¢ïÚ Ú¶¢ ãñ §S¢ çH²ï §S¢ }¢éËÜU ÜU¢ï “Á¢Á¢GèÚ¼éH ¥GÚÏ¢”
|¢è ÜUã¼ï ãñ´ J §S¢ ÜïU çà¢}¢¢H }¢ï´ à¢¢}¢ ± §GÚ¢ÜGU, }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãGìÚï ¥ãG}¢Ú
(Ï¢éãGñÚ» ÜéUGËÁG¢é}¢) Á¢¢ï }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ S¢ï Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ï }¢x¢GçÚÏ¢ ¼vGÚèÏ¢Ý
S¢¼œ¢Ú (77) çÜUH¢ï }¢èÅÚ ÜïU ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ ãñ ¥¢ñÚ Á¢éÝêÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãGìÚï çã‹Î
¥¢ñÚ }¢à¢çÚÜGU }¢ï´ ¶GHèÁ¢ ¥G¢ï}¢¢Ý ± ¶GHèÁ¢ ÈGU¢ÚS¢ ãñ´ J §S¢ }¢éËÜU }¢ï´
ÜGU¢çÏ¢Hï Á¢GÚ¢¥G¼ Á¢G}¢èÝï´ ÜU}¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ ÜUS¢èÚ çãGSS¢¢ Ðã¢ÇG¢ï´ ¥¢ñÚ
Úïçx¢S¼¢Ýè S¢ãGÚ¢¥¢ïæ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ J
©GH}¢¢» Á¢éx¢GÚ¢çÈGU²¢ Ýï Á¢G}¢èÝ¢ï´ ÜUè ¼GÏ¢§üG S¢¢wG¼ ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï §S¢
}¢éËÜU ÜU¢ï ¥¢Æ çãGSS¢¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ çÜU²¢ ãñ J
{1} çãGÁ¢¢Á¢G {2} ²}¢Ý {3} ãGÁ¢íG}¢¢ñ¼ {4} }¢ãÚ¢
{5} ¥G}¢¢Ý {6} Ï¢ãGÚèÝ {7} ÝÁÎ {8} ¥ãGÜGU¢ÈGU
çãGÁ¢¢Á¢G
²ïã }¢éËÜU ÜïU }¢x¢GçÚÏ¢è çãGSS¢ï }¢ï´ Ï¢ãGìÚï ¥ãG}¢Ú (Ï¢éãGñÚ»
ÜéUGËÁG¢é}¢) Üï U S¢¢çãG H Üï U ÜG U ÚèÏ¢ ±¢ÜG ï U ¥G ãñ J çãG Á ¢¢Á¢G S¢ï ç}¢Hï ãé »
S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÜU¢ï Á¢¢ï Ýà¢ïÏ¢ }¢ï´ ±¢ÜGïU¥G ãñ “ç¼ã¢}¢¢” ²¢ “x¢G¢ ïÚ”
(ÐS¼ Á¢G}¢èÝ) ÜUã¼ï ¥¢ñ Ú çãG Á ¢¢Á¢G S¢ï }¢à¢çÚÜG U ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ Á¢¢ï }¢é Ë ÜU
ÜU¢ çãGSS¢¢ ãñ ±¢ïã “ÝÁÎ” (Ï¢éH‹Î Á¢G}¢èÝ) ÜUãH¢¼¢ ãñ J “çãGÁ¢¢Á¢G”
Ó¢êæçÜU “ç¼ã¢}¢¢” ¥¢ñÚ “ÝÁÎ” ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ãG¢çÁ¢Á¢G ¥¢ñÚ ãG¢§H ãñ §S¢è
çH²ï }¢éËÜU ÜïU §S¢ çãGSS¢ï ÜU¢ï “çãGÁ¢¢Á¢G” ÜUãÝï Hx¢ï J
çãGÁ¢¢Á¢G ÜïU }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH }¢ÜGU¢}¢¢¼ ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ãñ´ J
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢, }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã, Ï¢Îí, ©ãGéÎ, ¶GñÏ¢Ú, ÈGUÎÜU,
ãGéÝñÝ, ¼G¢§ÈGU, ¼Ï¢êÜU, x¢GÎèÚ ¶G}¢ ±x¢GñÚ¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï à¢é»ïGÏ¢ ÜU¢ à¢ãìÚ “}¢Î²Ý” ¼Ï¢êÜU ÜïU }¢ãG¢Á¢G }¢ï´
Ï¢ãGìÚï ¥ãG}¢Ú ÜïU S¢¢çãGH ÐÚ ±¢ÜGïU¥G ãñ J }¢ÜGU¢}¢ “ãGÁ¢Ú” }¢ï´ Á¢¢ï ±¢Îè
¥HÜéUGÚ¢ ãñ ±ã¢æ ¥Ï¢ ¼ÜU ¥GÁ¢G¢Ï¢ S¢ï ÜGU¢ñ}¢ï S¢}¢êÎ ÜUè ©HÅ ÐHÅ ÜUÚ Îè
Á¢¢Ýï ±¢Hè Ï¢çS¼²¢ï´ ÜïU ¥¢S¢¢Ú Ð¢» Á¢¢¼ï ãñ´ J “¼G¢§ÈGU” çãGÁ¢¢Á¢G }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ S¢Îü ¥¢ñÚ S¢Ú S¢ÏÁ¢G }¢ÜGU¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ã¢æ ÜïU }¢ï±ï Ï¢ãé¼ }¢àãêÚ ãñ´ J
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
çãGÁ¢¢Á¢G ÜU¢ ²ïã }¢àãêÚ à¢ãìÚ }¢à¢çÚÜGU }¢ï´ “Á¢Ï¢Hï ¥Ï¢ê ÜéUGÏ¢ñS¢”
¥¢ñÚ }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ “Á¢Ï¢Hï ÜGU§üGÜGU¥G¢Ý” Î¢ï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ðã¢ÇG¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
±¢ÜGïU¥G ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU À¢ïÅè À¢ïÅè Ðã¢çÇG²¢ï´ ¥¢ñÚ Úï¼èHï }¢ñÎ¢Ý¢ï´
ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ ÎêÚ ÎêÚ ¼ÜU Ó¢H¢ x¢²¢ ãñ J §S¢è à¢ãìÚ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ à¢ãÝà¢¢ãï
ÜU¢ñÝñÝ ÜUè ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼ ãé§ü J
§S¢ à¢ãìÚ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH }¢àãêÚ }¢ÜGU¢}¢¢¼
±¢ÜGïU¥G ãñ´ J ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢, S¢ÈGU¢ }¢±üã, ç}¢Ý¢, }¢éÁGÎçHÈGU¢,
¥GÚÈGU¢¼, x¢G¢Úï çãGÚ¢, x¢G¢Úï S¢¢ñÚ, Á¢Ï¢Hï ¼‹§üG}¢, çÁ¢§GÚ¢üÝ¢ ±x¢GñÚ¢ J
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜUè Ï¢‹ÎÚx¢¢ã ¥¢ñÚ ã±¢§ü ¥a¢ “Á¢g¢” ãñ J Á¢¢ï
¼vGÚèÏ¢Ý Ó¢Ã±Ý çÜUH¢ï }¢èÅÚ S¢ï ÜéUÀ Á¢G¢§Î ÜïU ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ Ï¢éãGñÚ» ÜéUGËÁG¢é}¢
ÜïU S¢¢çãGH ÐÚ ±¢ÜGïU¥G ãñ J
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ãÚ S¢¢H ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÜïU H¢¶¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý Ï¢ãGìÚè, ã±¢§ü ¥¢ñÚ wG¢éàÜUè ÜïU Ú¢S¼¢ï´ S¢ï ãGÁ¢ ÜïU
çH²ï ¥¢¼ï ãñ´ J
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý ¼èÝ S¢¢ï Ï¢èS¢ çÜUH¢ï }¢èÅÚ ÜïU
ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ãñ Á¢ã¢æ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï çãÁ¢Ú¼
ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ÎS¢
Ï¢ÚS¢ ¼ÜU }¢éÜGUè}¢ Úã ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ §S¢è
à¢ãìÚ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ }¢Á¢G¢Úï }¢éÜGUgS¢ ãñ Á¢¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ¥‹ÎÚ “x¢é}Ï¢Îï
¶GÁ¢GÚ¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ J
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý S¢¢ÉGï Ó¢¢Ú çÜUH¢ï }¢èÅÚ Á¢¢çÝÏ¢
çà¢}¢¢H ÜU¢ï “©ãGéÎ” ÜU¢ Ðã¢ÇG ãñ Á¢ã¢æ ãGvGÜGU¢ï Ï¢¢ç¼GH ÜUè }¢àãêÚ HÇG¢§ü
“Á¢æx¢ï ©ãGéÎ” HÇGè x¢§ü §S¢è Ðã¢ÇG ÜïU Î¢}¢Ý }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ S¢çÄ²Îéàà¢éãÎ¢ ãG}Á¢G¢ ÜU¢ }¢Á¢G¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU ãñ Á¢¢ï
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ à¢ãèÎ ãé» J
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý Ð¢æÓ¢ çÜUH¢ï }¢èÅÚ ÜUè ÎêÚè ÐÚ
“}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢” ãñ J ²ïãè ±¢ïã }¢éÜGUgS¢ }¢ÜGU¢}¢ ãñ Á¢ã¢æ çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §S¢ }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï ¼¢’}¢èÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
}¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼¢’}¢èÚ ÈGUÚ}¢¢§ü J }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
ÜUè Ï¢‹ÎÚx¢¢ã “²}Ï¢¥G” ãñ Á¢¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï »ÜU S¢¢ï S¢¼Úã çÜUH¢ï
}¢èÅÚ ÜïU ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ Ï¢éãñGÚ» ÜéUËG ÁG¢é}¢ ÜïU S¢¢çãGH ÐÚ ±¢ÜGïU¥G ãñ J
¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ¥GÚÏ¢ }¢ï´ v²êæ ?
¥x¢Ú ã}¢ ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï ÜéUÚ» Á¢G}¢èÝ ÜïU ÝvGà¢ï ÐÚ Îï¶ï´ ¼¢ï §S¢ ÜïU
}¢ãGËHï ±éÜGUê¥G S¢ï ²ïãè }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éËÜïU
¥GÚÏ¢ ÜU¢ï »çà¢²¢, ²êÚ¢ïÐ ¥¢ñÚ ¥ÈíGUèÜGU¢ ¼èÝ Ï¢Úïü ¥¢’Á¢G}¢¢ï´ ÜïU ±S¼G }¢ï´ Á¢x¢ã
Îè ãñ §S¢ S¢ï Ï¢wG¢êÏ¢è ²ïã S¢}¢Û¢ }¢ï´ ¥¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜUè
çãÎ¢²¼ ÜïU ±¢çS¢¼Gï »ÜU ±¢çãGÎ }¢ÜüUÁ¢G ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ã}¢ çÜUS¢è
Á¢x¢ã ÜU¢ §Ýç¼¶G¢Ï¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï´ ¼¢ï }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ ãè §S¢ ÜïU çH²ï S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢ñÁG¢êæ ¥¢ñÚ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ ãñ J wG¢éS¢êS¢Ý ãGéÁG¢êÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ

ÜïU Á¢G}¢¢Ýï ÐÚ ÝÁ¢GÚ ÜUÚ ÜïU ã}¢ ÜUã S¢ÜU¼ï ãñ´ çÜU Á¢Ï¢
¥ÈíGUèÜGU¢ ¥¢ñÚ ²êÚ¢ïÐ ¥¢ñÚ »çà¢²¢ ÜUè ¼èÝ Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè S¢Ë¼GÝ¼¢ḯ ÜU¢ ¼¥GËHéÜUG
}¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ S¢ï ‰¢¢ ¼¢ï Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ S¢ï ©ÆÝï ±¢Hè ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï
§Ý Ï¢Úïü ¥¢’Á¢G}¢¢ḯ }¢ḯ ÐãéæÓ¢¢» Á¢¢Ýï ÜïU Á¢GÚ¢»¥G Ï¢wG¢êÏ¢è }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï J x¢G¢çHÏ¢Ý
²ïãè ±¢ïã çãGv}¢¼ï §H¢çãÄ²ã ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ
¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ÜU¢ï }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ }¢ḯ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
§Ý ÜU¢ï ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè çãÎ¢²¼ ÜU¢ ÜU¢}¢ çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢²¢ J ( )
¥GÚÏ¢ ÜUè çS¢²¢S¢è Ð¢ïÁ¢Gèà¢Ý
ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜUè ç±H¢Î¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ±vG¼ }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ ÜUè çS¢²¢S¢è ãG¢H¼ ÜU¢ ²ïã ãG¢H ‰¢¢ çÜU
Á¢éÝêÏ¢è çãGSS¢ï ÐÚ S¢Ë¼GÝ¼ï ãGÏà¢¢ ÜU¢ ¥¢ñÚ }¢à¢çÚÜGUè çãGSS¢ï ÐÚ S¢Ë¼GÝ¼ï
ÈGU¢ÚS¢ ÜU¢ ÜGUÏÁ¢G¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ çà¢}¢¢Hè ÅéÜUÇG¢ S¢Ë¼GÝ¼ï M}¢ ÜUè }¢à¢çÚÜGUè
à¢¢¶G S¢Ë¼GÝ¼ï ÜéUGSyG¢é‹yG¢éçÝ²¢ ÜïU Á¢GïÚï ¥S¢Ú ‰¢¢ J ¥‹ÎMÝï }¢éËÜU Ï¢ Á¢G¢ï’}¢ï
wG¢éÎ }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ ¥¢Á¢G¢Î ‰¢¢ HïçÜUÝ §S¢ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ãÚ »ÜU
S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢ïçà¢à¢ }¢ḯ Hx¢è ãé§ü ‰¢è ¥¢ñÚ ÎÚ ãGÜUG èÜGU¼ §Ý S¢Ë¼GÝ¼¢ḯ ÜUè Ï¢¢ã}¢è
ÚÜGU¢Ï¢¼¢ḯ ãè ÜïU yG¢éÈñGUH }¢ḯ }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ ¥¢Á¢G¢Îè ÜUè Ýï’}¢¼ S¢ï Ï¢ãÚ¢ ±Ú ‰¢¢ J
¥GÚÏ¢ ÜUè ¥wGH¢ÜGUè ãG¢H¼
¥GÚÏ¢ ÜUè ¥wGH¢ÜGUè ãG¢H¼ çÝã¢²¼ ãè ¥Ï¢¼Ú Ï¢çËÜU Ï¢Î S¢ï
Ï¢Î¼Ú ‰¢è Á¢ã¢H¼ Ýï §Ý }¢ï´ Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ï Á¢Ý}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ï¢é¼ ÐÚS¼è
ÜUè H¢’Ý¼ Ýï §Ý ÜïU §‹S¢¢Ýè çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G ÐÚ ÜGU¢çÏ¢Á¢G ã¢ï ÜUÚ §Ý ÜU¢ï ¼±¤ãé}¢
ÐÚS¼ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ±¢ïã }¢éÁ¢G¢çãÚï çÈGU¼GÚ¼ ÜUè ãÚ Ó¢èÁ¢G Ð‰‰¢Ú, ÎÚwG¼, Ó¢¢æÎ,
S¢êÚÁ¢, Ðã¢ÇG, ÎÚ²¢ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ }¢¢’Ï¢êÎ S¢}¢Û¢Ýï Hx¢ x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ
S¢¢wG¼¢ ç}¢^è ¥¢ñÚ Ð‰‰¢Ú ÜUè }¢êÚ¼¢ḯ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥GÜUG ¢§Î ÜUè ¶GÚ¢Ï¢è
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ §Ý ÜïU ¥¢’}¢¢H ± ¥zG¥¢G H Ï¢ïãÎG çÏ¢x¢ÇGï ãé» ‰¢ï, ÜGUyH,
ÚãìÁ¢GÝè, Á¢ê¥¢, à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è, ãGÚ¢}¢ ÜU¢Úè, ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ §xG±¢, HÇGçÜU²¢ï´ ÜU¢ï
çÁ¢G‹Î¢ ÎÚx¢¢ïÚ ÜUÚÝ¢, ¥GÄ²¢à¢è, ÈGU¢ïãGìà¢ x¢¢ï§ü, x¢GÚÁ¢G ÜU¢ñÝ S¢¢ »ïS¢¢ x¢‹Î¢
¥¢ñÚ çÍ¢Ý¢±Ý¢ ¥G}¢H ‰¢¢ Á¢¢ï §Ý ÜUè çS¢çÚà¼ }¢ï´ Ý Úã¢ ã¢ï J À¢ïÅï Ï¢ÇGï S¢Ï¢
ÜïU S¢Ï¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU Ðé¼Hï ¥¢ñÚ Ð¢Ð ÜïU Ðã¢ÇG Ï¢Ýï ãé» ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î
Ï¢¢çÝ²ï ÜU¢’Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã ÜïU
»ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î ÜU¢ Ý¢}¢ï Ý¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ãñ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
ã¢çÁ¢Ú¢ ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÐñÎ¢ ãé» ƒï J ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ Ýï ©Ý
ÜU¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ã¢çÁ¢Ú¢ ÜU¢ï }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ H¢ ÜUÚ ¥¢Ï¢¢Î çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥GÚÏ¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ §Ý ÜU¢ï ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢§ü J
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU ÎêS¢Úï ÈGUÚÁ¢G‹Î ÜU¢ Ý¢}¢ï Ý¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï
§SãG¢ÜGU ãñ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢¢Úã ÜïU }¢éÜGUgS¢
çà¢ÜU}¢ S¢ï ¼±ËHéÎ ãé» ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï }¢éËÜïU
à¢¢}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ¼èS¢Úè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï
ÜGUyG¢êÚã ÜïU ÐïÅ S¢ï Á¢¢ï ¥¢ñH¢Î “}¢éÎñÝ” ±x¢GñÚ¢ ãé» ©Ý ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï ²}¢Ý ÜU¢
¥GH¢ÜGU¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
¥¢ñH¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH
ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üH G ÜïU Ï¢¢Úã Ï¢ïÅï ãé» ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ḯ
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUgG êS¢ Ýï §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÚÜU¼ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ±¢ïã Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ¼}¢¢}¢
¥GÚÏ¢ }¢ï´ ÈñUH x¢» ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ḯ ç}¢SÚ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ¼ÜU §Ý ÜUè
¥¢Ï¢¢çÎ²¢æ Á¢¢ ÐãéæÓ¢è´ ¥¢ñÚ Á¢éÝêÏ¢ ÜUè ¼GÚÈGU §Ý ÜïU ¶Gñ}¢ï ²}¢Ý ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢»
¥¢ñÚ çà¢}¢¢H ÜUè ¼GÚÈGU §Ý ÜUè Ï¢çS¼²¢æ }¢éËÜïU à¢¢}¢ S¢ï Á¢¢ ç}¢Hè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï
§S}¢¢§üHG ÜïU »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “ÜGñUÎ¢Ú” ‰¢¢ Ï¢ãé¼ ãè
Ý¢}¢±Ú ãé» ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¥¢ñH¢Î ¶G¢S¢ }¢vÜïU }¢ḯ ¥¢Ï¢¢Î Úãè ¥¢ñÚ ²ïã H¢ïx¢
¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜUè ¼GÚãG ã}¢ïà¢¢ ÜU¢’Ï¢» }¢é¥ÁG ÁG ¢G}¢¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼ï Úãï çÁ¢S¢
ÜU¢ï Îé‹²¢ }¢ḯ ¼¢ñãèG Î ÜUè S¢Ï¢ S¢ï ÐãHè ÎS¢üx¢¢ã ã¢ïÝï ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ãñ J
§‹ãè ÜGñUÎ¢Ú ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ “¥GÎÝ¢Ý” Ý¢}¢è çÝã¢²¼ ªHéH

¥GÁG}¢ à¢wGS¢ ÐñÎ¢ ãé» ¥¢ñÚ “¥GÎÝ¢Ý” ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ Ó¢‹Î Ðéà¼¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î
“ÜéUGS¢¢” Ï¢ãé¼ ãè Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ±¢Hï à¢wGS¢ ÐñÎ¢ ãé» çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ }¢éà¼çÚÜU¢ ãGéÜêU}¢¼ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐÚ çS¢. 440 §üG. }¢ï´ »ÜU S¢Ë¼GÝ¼
ÜGU¢§}¢ ÜUè ¥¢ñÚ »ÜU ÜGU¢ñ}¢è }¢Á¢çHS¢ (Ð¢H¢ü}¢ï‹Å) Ï¢Ý¢§ü Á¢¢ï “Î¢L‹ÝÎ±¢”
ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ »ÜU ÜGU¢ñ}¢è Û¢‹Ç¢ Ï¢Ý¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
“çH±¢” ÜUã¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢é‹ÎÚÁ¢ï Á¢GñH Ó¢¢Ú ¥G¢ïãÎï ÜGU¢§}¢ çÜU²ï J çÁ¢Ý ÜUè
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè Ó¢¢Ú ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜU¢ï S¢¢ï´Ð Îè J
{1} çÚÈGU¢Îã {2} S¢ÜGU¢²ã {3} çãGÁ¢¢Ï¢ã {4} çÜGU²¢Îã
“ÜéUGS¢¢” ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î “¥GÏÎï }¢Ý¢ÈGU” ¥ÐÝï Ï¢¢Ð
ÜïU Á¢¢ Ýà¢èÝ ãé» çÈUÚ §Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î “ã¢çà¢}¢” çÈUÚ §Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î
“¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢” ²ÜïU Ï¢¢’Î Îèx¢Úï »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU Á¢¢ Ýà¢èÝ ã¢ï¼ï Úãï J
§‹ãè ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï “¥GÏÎéËH¢ã” ãñ´ J çÁ¢Ý ÜïU
ÈGUÚÁ¢G‹Îï ¥ÚÁ¢é}¢‹Î ã}¢¢Úï ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ
ãñ´ J çÁ¢Ý ÜUè }¢éÜGUgS¢ S¢èÚ¼ï Ð¢ÜU çH¶Ýï ÜU¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï ¥ÐÝï
ÈGUÁGH S¢ï ã}¢ ÜU¢ï à¢ÚÈGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
S¢èÚ¼é‹ÝÏ¢è ÐÉGÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ }¢é¼G¢H¥G¢ ¥¢Ð §S¢ ¼GÚãG Ý ÜUÚï´ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥G¢}¢
¼G¢ñÚ ÐÚ H¢ïx¢ Ý¢õç±H¢ï´ ²¢ çÜGUSS¢¢ ÜUã¢çÝ²¢ï´ ²¢ ¼¢Úè¶Gè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ï çÝã¢²¼
ãè H¢ ÐÚ±¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ Ð¢ÜUè Ý¢Ð¢ÜUè ãÚ ãG¢H¼ }¢ï´ ÐÉG¼ï Úã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
çÝã¢²¼ ãè Ï¢ï ¼±ÁÁ¢¢ïx¢è ÜïU S¢¢‰¢ ÐÉG ÜUÚ §{Ú ©{Ú Ç¢H çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ãñ´
Ï¢çËÜU ¥¢Ð §S¢ï Á¢ÁGÏ¢» ¥GÜGUèÎ¼ ¥¢ñÚ ±¢çHã¢Ý¢ Á¢¢ïà¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢
§S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ }¢é¼¢G H¥G¢ ÜUÚḯ çÜU ²ïã à¢ãÝà¢¢ãï Î¢ÚñÝ ¥¢ñÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚÏÏ¢éH
}¢à¢çÚÜGñUÝ ±H }¢x¢GçÚÏ¢ñÝ ÜUè ãG²¢¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢
çÁ¢GRïU Á¢}¢èH ãñ Á¢¢ï ã}¢¢Úè §ü}¢¢Ýè ¥GÜGUèÎ¼¢ï´ ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢G ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè §SH¢}¢è
çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ }¢ãGì±Ú ãñ J ²ïã }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ©Ý

ÜGU¢çÏ¢Hï »ãGç¼Ú¢}¢ ¥Î¢¥¢ïæ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÁ¢Ý ÐÚ ÜU¢»Ý¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè
¼}¢¢}¢ ¥GÁ¢G}¢¼ï´ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ãñ´, çHã¢Á¢G¢ §S¢ ÜïU }¢é¼G¢H»G ÜïU ±vG¼ ¥¢Ð ÜU¢ï
¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢ñÚ ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ ÜïU Á¢ÁGÏ¢¢¼ï
S¢¢çÎÜGU¢ S¢ï ¥ÐÝï ÜGUËÏ¢¢ï çÎ}¢¢x¢G ÜU¢ï }¢éÝÃ±Ú ÜUÚ ÜïU §S¢ ¼S¢Ã±éÚ ÜïU S¢¢‰¢
§S¢ ÜUè »ÜU »ÜU S¢¼GÚ ÜU¢ï ÐÉGÝ¢ Ó¢¢çã²ï çÜU §S¢ ÜU¢ »ÜU »ÜU HzGÁ¢G }¢ïÚï
çH²ï ãGS¢Ý¢¼ ± Ï¢ÚÜU¢¼ ÜU¢ ¶GÁ¢G¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ x¢¢ï²¢ }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãêæ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
§Ý Œ²¢Úè Œ²¢Úè ¥Î¢¥¢ïæ ÜU¢ï Îï¶ Úã¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ÈGñUÁ¢Gï S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï
¥‹±¢Ú ãG¢çS¢H ÜUÚ Úã¢ ãêæ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê §Ï¢í¢ãè}¢ ¼éÁ¢èÏ¢è Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
“ãÚ }¢¢ïç}¢Ý ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢ ±¢ïã ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜU¢ çÁ¢GRU ÜUÚï ²¢ ©S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢Ð ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢
Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ÐéÚ S¢éÜêUÝ ã¢ï ÜUÚ çÝ²¢Á¢G }¢‹Îè ± ¥G¢çÁ¢Á¢Gè ÜU¢ §ÁGã¢Ú ÜUÚï,
¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUËÏ¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ¥¢ñÚ ãñÏ¢¼ ± Á¢H¢H ÜU¢ »ïS¢¢ ãè
¼¥SS¢éÚ ÐñÎ¢ ÜUÚï Á¢ñS¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU M Ï¢M ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢Ð
ÜïU Á¢H¢H ± ãñÏ¢¼ S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï¼¢ J”
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜUè ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ãÚ
©}}¢¼è ÐÚ ¥¢Ð ÜUè ©¼Ýè ãè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÁ¢¼Ýè çÜU ¥¢Ð
ÜUè Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ }¢ï´ ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¶GHèÈGU» Ï¢x¢GÎ¢Î ¥Ï¢ê Á¢¢’ÈGUÚ }¢‹S¢êÚ
¥GÏÏ¢¢S¢è Á¢Ï¢ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ï¢¢ïHÝï Hx¢¢ ¼¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï }¢¢çHÜU Ýï ©S¢ ÜU¢ï ²ïã ÜUã ÜUÚ Ç¢æÅ çÎ²¢
çÜU »ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ! ²ã¢æ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê Ý ÜUèçÁ¢²ï v²êæ
çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú ÜU¢ ²ïã ¥ÎÏ¢ çS¢¶¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ÝÏ¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥ÐÝè ¥¢±¢Á¢G¢ï´

ÜU¢ï Ï¢éH‹Î Ý ÜUÚ¢ï J
“ ” ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ¥¢Ð ÜUè ©¼Ýè ãè ¼¢’Á¢Gè}¢
±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÁ¢¼Ýè çÜU ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ }¢ï´ ‰¢è J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¶GHèÈGU¢
HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ã¢ï ÜUÚ Ý}¢ü ÐÇG x¢²¢ J
Ï¢ãÚ ãG¢H S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ï ÐÉG¼ï ±vG¼ ¥ÎÏ¢¢ï
»ãGç¼Ú¢}¢ H¢çÁ¢G}¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ïã¼Ú ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ÐÉGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚï ¼¢ï
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG ÜUÚ çÜU¼¢Ï¢ à¢éM¥G ÜUÚï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼ÜU çÎH Á¢}¢§üG Ï¢¢ÜGUè
Úãï ÐÉG¼¢ Úãï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Á¢GÚ¢ |¢è ©v¼¢ãÅ }¢ãGS¢êS¢ ÜUÚï ¼¢ï ÐÉGÝ¢ Ï¢æÎ ÜUÚ Îï
¥¢ñÚ Ï¢ï ¼±ÁÁ¢¢ïx¢è ÜïU S¢¢‰¢ ãÚçx¢Á¢G Ý ÐÉGï J
ç}¢S±¢ÜU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ S¢ï çÚ±¢²¼
ãñ, ÝçÏ¢²ï }¢éÜUÚü}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢, ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢, à¢ãÝà¢¢ãï
Ï¢Ýè ¥¢Î}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï Ï¢ÚÜU¼ çÝà¢¢Ý
ãñ : ²¢’Ýè “ç}¢S±¢ÜU }¢éæã
ÜUè Ð¢ÜUèÁ¢Gx¢è ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè wG¢éà¢ÝêÎè ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ ãñ J”

ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜUè }¢vÜUè çÁ¢G‹Îx¢è

}¢éãG}}¢Î ±¢ïã çÜU¼¢Ï¢ï ÜU¢ñÝ ÜU¢ yG¢éxGÚ¢» Ðïà¢¢Ýè
}¢éãG}}¢Î ±¢ïã ãGÚè}¢ï ÜéUGÎìS¢ ÜU¢ à¢}»G à¢çÏ¢S¼¢Ýè
}¢éÏ¢çàà¢Ú çÁ¢S¢ ÜUè çÏ¢¥GìS¢¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚï §üGS¢¢ }¢Ú²}¢
}¢éS¢çgÜGU çÁ¢S¢ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ HÏ¢ï }¢êS¢¢ §G}¢Ú¢Ýè

ÐãH¢ Ï¢¢Ï¢
¶G¢ÝÎ¢Ýè ãG¢H¢¼
ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ ÝS¢Ï¢ à¢ÚèÈGU ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ²ïã ãñ :
{1} ãG Á ¢G Ú ¼ }¢é ã G } }¢Î {2 } çÏ¢Ý ¥G Ï Îé Ë H¢ã {3} çÏ¢Ý
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ {4} çÏ¢Ý ã¢çà¢}¢ {5} çÏ¢Ý ¥GÏÎï }¢Ý¢ÈGU {6} çÏ¢Ý
ÜéUGS¢¢ {7} çÏ¢Ý çÜUH¢Ï¢ {8} çÏ¢Ý }¢éÚüã {9} çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢ {10} çÏ¢Ý
Hé¥² {11} çÏ¢Ý x¢G¢çHÏ¢ {12} çÏ¢Ý çÈGUãìÚ {13} çÏ¢Ý }¢¢çHÜU
{14} çÏ¢Ý ÝÁ¢íG {15 } çÏ¢Ý çÜUÝ¢Ý¢ { 16} çÏ¢Ý wG ¢ é Á ¢G ñ } ¢¢ {17 } çÏ¢Ý
}¢é Î çÚÜUã {18 } çÏ¢Ý §Ë²¢S¢ {19 } çÏ¢Ý }¢éÁ ¢G Ú {20 } çÏ¢Ý ÝÁ¢G¢Ú
{21} çÏ¢Ý }¢¥GÎ {22} çÏ¢Ý ¥GÎÝ¢Ý J(1)
¥¢ñÚ ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢
à¢Á¢Ú» ÝS¢Ï¢ ²ïã ãñ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î {2} çÏ¢Ý ¥¢ç}¢Ý¢ {3} çÏ¢‹¼ï
±ãìÏ¢ {4} çÏ¢Ý ¥GÏÎï }¢Ý¢ÈGU {5} çÏ¢Ý Á¢GãÚ¢ {6} çÏ¢Ý çÜUH¢Ï¢ {7} çÏ¢Ý
}¢éÚüã J(2)

ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢ “çÜUH¢Ï¢

çÏ¢Ý }¢éÚüã” ÐÚ ç}¢H Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢x¢ï Ó¢H ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ çS¢çËS¢Hï »ÜU
ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ J “¥GÎÝ¢Ý” ¼ÜU ¥¢Ð ÜU¢ ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢ S¢ãGèãG S¢ÝÎ¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ Ï¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGïU }¢é¥<Ú¶GèÝ S¢¢çÏ¢¼ ãñ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢}¢¢ï´ }¢ï´ Ï¢ãé¼
ÜéUÀ §çwG¼H¢ÈGU ãñ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ |¢è ¥ÐÝ¢ ÝS¢Ï¢
Ý¢}¢¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï “¥GÎÝ¢Ý” ãè ¼ÜU çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J
}¢x¢Ú §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢é ¥ <Ú¶G è Ý ÜU¢ §çœ¢ÈG U ¢ÜG U ãñ çÜU

“¥GÎÝ¢Ý” ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ S¢ï ãñ´, ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã
ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Îï ¥ÚÁ¢é}¢‹Î ãñ´ J
¶G¢ÝÎ¢Ýè à¢Ú¢ÈGU¼
ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ ¶G ¢ ÝÎ¢Ý ± ÝS¢Ï¢
ÝÁ¢¢Ï¢¼ ± à¢Ú¢ÈGU¼ }¢ï´ ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ï´ S¢ï ¥à¢ÚÈGU ±
¥¢’H¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ±¢ïã ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU ¥¢Ð Üï U
Ï¢Î ¼ÚèÝ Îéà}¢Ý ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ |¢è ÜU|¢è §S¢ ÜU¢ §‹ÜU¢Ú Ý ÜUÚ
S¢ÜïU J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï Á¢Ï¢ ±¢ïã ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï
Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ãÚçÜGUH ÜïU |¢Úï ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ §vGÚ¢Ú
çÜU²¢ çÜU “ ” ²¢’Ýè ÝÏ¢è “¥G¢Hè
¶G¢ÝÎ¢Ý” ãñ´ J (1)
ãG¢H¢æ çÜU ©S¢ ±vG¼ ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU Ï¢Î ¼ÚèÝ

Îéà}¢Ý ‰¢ï ¥¢ñÚ Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú Á¢GÚ¢ |¢è ÜU¢ï§ü x¢é‹Á¢¢§à¢ ç}¢Hï ¼¢ï
¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï Ð¢ÜU ÐÚ ÜU¢ï§ü »ïGÏ¢ Hx¢¢ ÜUÚ Ï¢¢Îà¢¢ãï
M}¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ¢ï´ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ ±ÜGU¢Ú çx¢Ú¢ Îï´ J

}¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãG…GÚ¼ï

§S}¢¢§GüH ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ïæ „ï “çÜUÝ¢Ý¢” ÜU¢ï Ï¢Ú x¢é…GèÎ¢ Ï¢Ý¢²¢
¥¢ñÚ “çÜUÝ¢Ý¢” }¢ïæ „ï “ÜéUGÚñà¢” ÜU¢ï ™éÝ¢, ¥¢ñÚ “ÜéUGÚñà¢” }¢ïæ „ï “Ï¢Ýè
ã¢çà¢}¢” ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ¥¢ñÚ “Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢” }¢ïæ „ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï
™éÝ çH²¢ J (1)
Ï¢ãÚ ãG¢H ²ïã »ÜU }¢é„ËH}¢¢ ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU
²¢’Ýè ãéGÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý §„ ÜGUÎÚ

Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ãñ çÜU ÜU¢ï§ü |¢è ãG„Ï¢ ± Ý„Ï¢ ±¢H¢ ¥¢ñÚ Ýï’}¢¼ ± Ï¢é…Géx¢èü
±¢H¢ ¥¢Ð ÜïU ç}¢SH Ýãèæ ãñ J
ÜéUGÚñà¢
ãéGÁG¢êÚï ¥vGÎ„ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ïæ „|¢è
ãG…GÚ¢¼ ¥ÐÝè x¢êÝ¢ x¢êæ wG¢é„êç„Ä²¢¼ ÜUè ±…ã „ï Ï¢ÇGï Ý¢}¢è çx¢Ú¢}¢è ãñæ J
}¢x¢Ú ™‹Î ãçS¼²¢æ »ï„è ãñæ …¢ï ¥¢„}¢¢Ýï ÈGUÁGH¢ï ÜU}¢¢H ÐÚ ™¢æÎ ¼¢Úï Ï¢Ý ÜUÚ
™}¢ÜïU J §Ý Ï¢¢ ÜU}¢¢H¢ïæ }¢ïæ „ï “çÈGUãìÚ çÏ¢H }¢¢çHÜU” |¢è ãñæ §Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢
“ÜéUÚG ñà¢” ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¥¢ñH¢Î ÜéUGÚñà¢è ²¢ “ÜéUGÚñà¢” ÜUãH¢¼è ãñ J
“çÈGUãìÚ çÏ¢H }¢¢çHÜU” ÜéUGÚñà¢ §„ çH²ï ÜUãH¢¼ï ãñæ çÜU
“ÜéUGÚñà¢” »ÜU „}¢é‹ÎÚè …¢Ý±Ú ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ …¢ï Ï¢ãé¼ ãè ¼G¢ÜGU¼ ±Ú
ã¢ï¼¢ ãñ, ¥¢ñÚ „}¢é‹ÎÚè …¢Ý±Ú¢ïæ ÜU¢ï ¶¢ Ç¢H¼¢ ãñ ²ïã ¼}¢¢}¢ …¢Ý±Ú¢ïæ
ÐÚ ã}¢ïà¢¢ x¢G¢çHÏ¢ ãè Úã¼¢ ãñ ÜU|¢è }¢x¢GH ê Ï ¢ Ýãèæ ã¢ï ¼ ¢ ™ê æ ç ÜU
“çÈGUãìÚ çÏ¢H }¢¢çHÜU” ¥ÐÝè à¢é…¢¥G¼ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ Î¢Î ¼G¢ÜGU¼ ÜUè
çÏ¢Ý¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ƒï §„ çH²ï ¼}¢¢}¢ ¥ãHï

¥GÚÏ¢ §Ý ÜU¢ï “ÜéUGÚñà¢” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï ÐéÜU¢ÚÝï Hx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ Ï¢¢Úï
}¢ï´ “à¢}¢Ú¶G çÏ¢Ý ¥G}¢í çãG}¢²Úè” ÜU¢ à¢ï’Ú Ï¢ãé¼ }¢àãêÚ ãñ çÜU
²¢’Ýè “ÜéUGÚñà¢” »ÜU Á¢¢Ý±Ú ãñ Á¢¢ï S¢}¢é‹ÎÚ }¢ï´ Úã¼¢ ãñ J §S¢è ÜïU
Ý¢}¢ ÐÚ ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ÜéUGÚñà¢” Ú¶ çÎ²¢ x¢²¢ J(1)
ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢æ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ çS¢çËS¢H»

ÝS¢Ï¢ “çÈGUãìÚ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU” S¢ï ç}¢H¼¢ ãñ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
}¢¢æ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï “ÜéUGÚñà¢è” ãñ´ J
ã¢çà¢}¢
ãG é Á G ¢ ê Ú ÜïU ÐÚÎ¢Î¢ “ã¢çà¢}¢” Ï¢ÇGè à¢¢Ý¢ï
à¢¢ñÜU¼ ÜïU }¢¢çHÜU ‰¢ï J §Ý ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ “¥G}¢í” ‰¢¢ §Ýç¼ã¢§ü
Ï¢ã¢ÎéÚ, Ï¢ïãGÎ S¢¶Gè, ¥¢ñÚ ¥¢’H¢ ÎÚÁ¢ï ÜïU }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢G ‰¢ï J
»ÜU S¢¢H ¥GÚÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ÐÇG x¢²¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢ Î¢Ýï Î¢Ýï
ÜU¢ï }¢¢ïãG¼¢Á¢ ã¢ï x¢» ¼¢ï ²ïã }¢éËÜïU à¢¢}¢ S¢ï wG¢éàÜU Ú¢ïçÅ²¢æ ¶GÚèÎ
ÜUÚ ãGÁ¢ ÜïU çÎÝ¢ï´ }¢ï´ }¢vÜïU ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ Ú¢ïçÅ²¢ï´ ÜU¢ Ó¢êÚ¢ ÜUÚ ÜïU ªæÅ
ÜïU x¢¢ïà¼ ÜïU à¢¢ïÚÏ¢ï }¢ï´ S¢ÚèÎ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ ãG¢çÁ¢²¢ï´ ÜU¢ï wG¢êÏ¢ ÐïÅ
|¢Ú ÜUÚ ç¶H¢²¢ J ©S¢ çÎÝ S¢ï H¢ïx¢ §Ý ÜU¢ï “ã¢çà¢}¢” (Ú¢ïçÅ²¢ï´
ÜU¢ Ó¢êÚ¢ ÜUÚÝï ±¢H¢) ÜUãÝï Hx¢ï J (2)
Ó¢êæçÜU ²ïã “¥GÏÎï }¢Ý¢ÈGU” ÜïU S¢Ï¢ HÇGÜU¢ï´ }¢ï´ Ï¢ÇGï ¥¢ñÚ Ï¢¢
S¢H¢çãGÄ²¼ ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥GÏÎï }¢Ý¢ÈGU ÜïU Ï¢¢’Î ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU }¢é¼±ËHè ¥¢ñÚ

S¢ÁÁ¢¢Î¢ Ýà¢èÝ ãé» J Ï¢ãé¼ ãGS¢èÝ ± wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ ±Á¢èã ‰¢ï Á¢Ï¢
çS¢Ýï à¢éªGÚ ÜU¢ï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï §Ý ÜUè à¢¢Îè }¢ÎèÝï }¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU
»ÜU S¢ÚÎ¢Ú ¥G}¢í ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè S¢ï ãé§ü çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “S¢H}¢¢”
‰¢¢ J ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï “¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢” }¢ÎèÝ¢ ãè }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé»
Ó¢êæçÜU ã¢çà¢}¢ ÐÓÓ¢èS¢ S¢¢H ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ Ï¢
}¢ÜGU¢}¢ “x¢GÁ¢G¢” §Ýç¼ÜGU¢H ÜUÚ x¢» J §S¢ çH²ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ }¢ÎèÝ¢
ãè }¢ï´ ¥ÐÝï Ý¢Ý¢ ÜïU Í¢Ú ÐHï Ï¢ÉGï, ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ S¢¢¼ ²¢ ¥¢Æ S¢¢H ÜïU ã¢ï x¢»
¼¢ï }¢vÜïU ¥¢ ÜUÚ ¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ÚãÝï Hx¢ï J
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Î¢Î¢ “¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢”
ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ “à¢ñÏ¢¢” ãñ J ²ïã Ï¢ÇGï ãè ÝïÜU ÝzGS¢ ¥¢ñÚ ¥G¢çÏ¢Î¢ï Á¢G¢çãÎ
‰¢ï J “x¢G¢Úï çãGÚ¢” }¢ï´ ¶¢Ý¢ Ð¢Ýè S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ ÜU§ü ÜU§ü çÎÝ¢ï´ ¼ÜU
Hx¢¢¼¢Ú wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï J Ú}¢Á¢G¢Ý à¢ÚèÈGU ÜïU
}¢ãèÝï }¢ï´ ¥ÜUS¢Ú x¢G¢Úï çãGÚ¢ }¢ï´ »’ç¼ÜU¢ÈGU çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï, ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢
ÜïU Š²¢Ý }¢ï´ x¢¢ïà¢¢ Ýà¢èÝ Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ ÝêÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ §Ý ÜUè Ðïà¢¢Ýè }¢ï´ Ó¢}¢ÜU¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢ÎÝ S¢ï }¢éàÜU
ÜUè wG¢éàÏ¢ê ¥¢¼è ‰¢è J ¥ãHï ¥GÚÏ¢ wG¢éS¢êS¢Ý ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §Ý S¢ï Ï¢ÇGè ¥GÜGUèÎ¼
‰¢è J }¢vÜïU ±¢H¢ï´ ÐÚ Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü }¢éS¢èÏ¢¼ ¥¢¼è ²¢ ÜGUãGì¼G ÐÇG Á¢¢¼¢ ¼¢ï H¢ïx¢
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Ðã¢ÇG ÐÚ Ó¢ÉG Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï wG¢éÎ¢
±‹Îè }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Îé¥G¢ }¢¢æx¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï Îé¥G¢ }¢vGÏ¢êH ã¢ï Á¢¢¼è
‰¢è J ²ïã HÇGçÜU²¢ï´ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÎÚx¢¢ïÚ ÜUÚÝï S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÇGè S¢wG¼è ÜïU
S¢¢‰¢ Ú¢ïÜU¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ó¢¢ïÚ ÜU¢ ã¢‰¢ ÜU¢Å Ç¢H¼ï ‰¢ï J ¥ÐÝï ÎS¼Ú wG±¢Ý S¢ï
ÐÚ‹Î¢ï´ ÜU¢ï |¢è ç¶H¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï §Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ “}¢é¼G§G}¢éœ¢GñÚ”
(ÐÚ‹Î¢ï´ ÜU¢ï ç¶H¢Ýï ±¢H¢) ãñ J à¢Ú¢Ï¢ ¥¢ñÚ çÁ¢GÝ¢ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ ¥GÜGUèÎï ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï “}¢é±ç¤GãGÎ” ‰¢ï J “Á¢G}¢Á¢G}¢ à¢ÚèÈGU” ÜU¢
ÜêæU±¢æ Á¢¢ï çÏ¢ËÜéUH ÐÅ x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢Ð ãè Ýï ©S¢ ÜU¢ï Ý» çS¢Úï S¢ï ¶éÎ±¢ ÜUÚ
ÎéLS¼ çÜU²¢, ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ï¢ï Á¢G}¢Á¢G}¢ S¢ï S¢ïÚ¢Ï¢ çÜU²¢ J ¥¢Ð |¢è
ÜU¢’Ï¢ï ÜïU }¢é¼±ËHè ¥¢ñÚ S¢ÁÁ¢¢Î¢ Ýà¢èÝ ãé» J ¥SãG¢Ï¢ï ÈGUèH ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢
¥¢Ð ãè ÜïU ±vG¼ }¢ï´ Ðïà¢ ¥¢²¢ J »ÜU S¢¢ï Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè
±ÈGU¢¼ ãé§ü J(1)
¥SãG¢Ï¢ï ÈGUèH ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢
ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè Ðñ Î ¢§à¢ S¢ï çS¢ÈG U ü
ÐÓ¢ÐÝ çÎÝ ÐãHï ²}¢Ý ÜU¢ Ï¢¢Îà¢¢ã “¥Ï¢Úã¢” ã¢ç‰¢²¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢
Hï ÜUÚ ÜU¢’Ï¢¢ É¢Ýï ÜïU çH²ï }¢vÜïU ÐÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú ãé±¢ ‰¢¢ J §S¢ ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ ²ïã ‰¢¢ çÜU “¥Ï¢Úã¢” Ýï ²}¢Ý ÜïU Î¢LSS¢Ë¼GÝ¼ “S¢‹¥G¢”
}¢ï´ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ÝÎ¢Ú ¥¢ñÚ ¥G¢Hèà¢¢Ý “çx¢ÚÁ¢¢ Í¢Ú” Ï¢Ý¢²¢
¥¢ñÚ ²ïã ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝï Hx¢¢ çÜU ¥GÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢ Ï¢Á¢¢» ¶G¢Ý»
ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ²}¢Ý ¥¢ ÜUÚ §S¢ çx¢ÚÁ¢¢ Í¢Ú ÜU¢ ãGÁ¢ çÜU²¢ ÜUÚï´ J Á¢Ï¢
}¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ¼¢ï ÜGUÏ¢èH» “çÜUÝ¢Ý¢” ÜU¢
»ÜU à¢wGS¢ x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ Á¢H |¢éÝ ÜUÚ ²}¢Ý x¢²¢, ¥¢ñÚ ±ã¢æ ÜïU
çx¢ÚÁ¢¢ Í¢Ú }¢ï´ Ð¢¶G¢Ý¢ çÈUÚ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÝÁ¢¢S¢¼ S¢ï H¼Ð¼ ÜUÚ
çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ¥Ï¢Úã¢ Ýï ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ S¢éÝ¢ ¼¢ï ±¢ïã ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢Ðï S¢ï
Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜU¢ï É¢Ýï ÜïU çH²ï ã¢ç‰¢²¢ï´ ÜUè
ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ }¢vÜU¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ ¢ Üï U
¥x¢Hï ÎS¼ï Ýï }¢vÜïU ±¢H¢ï´ ÜïU ¼}¢¢}¢ ªæÅ¢ï´ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢±ïçà¢²¢ï´ ÜU¢ï
ÀèÝ çH²¢ ©S¢ }¢ï´ Î¢ï S¢¢ï ²¢ Ó¢¢Ú S¢¢ï ªæÅ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU |¢è
‰¢ï J(2)

¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ï §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï Ï¢ÇG¢ Ú‹Á¢ ÐãéæÓ¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥¢Ð §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ©S¢ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» J Á¢Ï¢ ¥Ï¢Úã¢ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ©S¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼
ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥¢²¢ ãñ ¼¢ï ©S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï }¢ï´ Ï¢éH¢ çH²¢ ¥¢ñÚ
Á¢Ï¢ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU »ÜU Ï¢éH‹Î ÜGU¢}¢¼, Ú¢ï’Ï¢Î¢Ú ¥¢ñÚ
çÝã¢²¼ ãè ãGS¢èÝ¢ï Á¢}¢èH ¥¢Î}¢è ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ ÝêÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢
Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H Ó¢}¢ÜU Úã¢ ãñ ¼¢ï S¢êÚ¼ Îï¶¼ï ãè ¥Ï¢Úã¢ }¢ÚªGÏ¢ ã¢ï x¢²¢ J
¥¢ñÚ Ï¢ï §çwG¼²¢Ú ¼wG¼ï à¢¢ãè S¢ï ©¼Ú ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢ ÜïU
çH²ï ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ï¢Ú¢Ï¢Ú çÏ¢Æ¢ ÜUÚ ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ÜUçã²ï :
S¢ÚÎ¢Úï ÜéUGÚñà¢ ! ²ã¢æ ¥¢Ð ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè ÜU¢ v²¢ }¢vGS¢Î ãñ ? ¥GÏÎéH
}¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ã}¢¢Úï ªæÅ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUçÚ²¢æ ±x¢GñÚ¢ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU
HàÜUÚ ÜïU çS¢Ð¢ãè ã¢æÜU H¢» ãñ´ ¥¢Ð ©Ý S¢Ï¢ }¢±ïçà¢²¢ï´ ÜU¢ï ã}¢¢Úï çS¢ÐéÎü
ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢Úã¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï S¢ÚÎ¢Úï ÜéUGÚñà¢ ! }¢ñ´ ¼¢ï ²ïã
S¢}¢Û¢¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð Ï¢ãé¼ ãè ãG¢ñS¢H¢ }¢‹Î ¥¢ñÚ à¢¢ÝÎ¢Ú ¥¢Î}¢è ãñ´ J
}¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ¥ÐÝï ªæÅ¢ï´ ÜU¢ S¢é±¢H ÜUÚ ÜïU }¢ïÚè ÝÁ¢GÚ¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝ¢
±ÜGU¢Ú ÜU}¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ªæÅ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUÚè ÜUè ãGÜGUèÜGU¼ ãè v²¢ ãñ ? }¢ñ´ ¼¢ï
¥¢Ð ÜïU ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥¢²¢ ãêæ, ¥¢Ð Ýï
©S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü x¢ézG¼ìx¢ê Ýãè´ ÜUè ! ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ï ¼¢ï
¥ÐÝï ªæÅ¢ï´ S¢ï }¢¼GHÏ¢ ãñ ÜU¢’Ï¢¢ }¢ïÚ¢ Í¢Ú Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ±¢ïã wG¢éÎ¢ ÜU¢ Í¢Ú
ãñ J ±¢ïã wG¢éÎ ¥ÐÝï Í¢Ú ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢ Hïx¢¢ J }¢éÛ¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜUè Á¢GÚ¢ |¢è çÈGURU Ýãè´
ãñ J(1) ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢Úã¢ ¥ÐÝï çÈGUÚ¥G¢ñÝè HãÁ¢ï }¢ï´ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï
S¢ÚÎ¢Úï }¢vÜU¢ ! S¢éÝ HèçÁ¢²ï ! }¢ñ´ ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ï É¢ ÜUÚ ©S¢ ÜUè §æüÅ S¢ï §æüÅ
Ï¢Á¢¢ Îêæx¢¢, ¥¢ñÚ M» Á¢G}¢èÝ S¢ï §S¢ ÜU¢ Ý¢}¢¢ï çÝà¢¢Ý ç}¢Å¢ Îêæx¢¢ v²êæ çÜU
}¢vÜïU ±¢H¢ḯ Ýï }¢ïÚï çx¢ÚÁ¢¢ Í¢Ú ÜUè Ï¢ÇGè Ï¢ï ãGé}¢ü¼è ÜUè ãñ §S¢ çH²ï }¢ñ́ §S¢ ÜU¢
§Ýç¼ÜGU¢}¢ HïÝï ÜïU çH²ï ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ï ç}¢S}¢¢Ú ÜUÚ ÎïÝ¢ Á¢GMÚè S¢}¢Û¢¼¢ ãêæ J

¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÈUÚ ¥¢Ð Á¢¢Ýï´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ Á¢¢Ýï J }¢ñ´ ¥¢Ð
S¢ï çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ÜU¢ñÝ ? §S¢ x¢ézG¼ìx¢ê ÜïU Ï¢¢’Î ¥Ï¢Úã¢ Ýï ¼}¢¢}¢
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢
¼}¢¢}¢ ªæÅ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú Ó¢Hï ¥¢» ¥¢ñÚ
}¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï }¢¢H-}¢±ïçà¢²¢ï´ ÜU¢ï Hï
ÜUÚ }¢vÜU¢ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH Á¢¢¥¢ï J ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG¢ï´ ÜUè Ó¢¢ïçÅ²¢ï´ ÐÚ Ó¢ÉG ÜUÚ
¥¢ñÚ ÎÚ¢ï´ }¢ï´ ÀéÐ ÜUÚ ÐÝ¢ã H¢ï J(1) }¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ S¢ï ²ïã ÜUã ÜUÚ çÈUÚ wG¢éÎ
¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU Ó¢‹Î ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ x¢»
¥¢ñÚ ÎÚ±¢Á¢Gï ÜU¢ ãGËÜGU¢ ÐÜUÇG ÜUÚ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè
ÜïU S¢¢‰¢ ÎÚÏ¢¢Úï Ï¢¢Úè }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýï Hx¢ï çÜU
»ï ¥ËH¢ã ! Ï¢ïà¢ÜU ãÚ à¢wGS¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼

ÜUÚ¼¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¼ê |¢è ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÈGUÚ}¢¢, ¥¢ñÚ S¢HèÏ¢
±¢H¢ï´ ¥¢ñÚ S¢HèÏ¢ ÜïU ÐéÁ¢¢çÚ²¢ï´ (§üGS¢¢§²¢ï´) ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ ¥ÐÝï §¼G¢¥G¼
çà¢¥G¢Ú¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ J
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ²ïã Îé¥¢G }¢¢æx¢è ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ḯ ÜU¢ï
S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Ðã¢ÇG ÜUè Ó¢¢ïÅè ÐÚ Ó¢ÉG x¢» ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜéUÎG Ú¼ ÜU¢ Á¢Ë±¢
Îï¶Ýï Hx¢ï J(2) ¥Ï¢Úã¢ Á¢Ï¢ S¢éÏãG ÜU¢ï ÜU¢’Ï¢¢ É¢Ýï ÜïU çH²ï ¥ÐÝï HàÜUÚï
Á¢Ú¢üÚ ¥¢ñÚ ã¢ç‰¢²¢ḯ ÜUè çÜGU¼G¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢ï “}¢x¢G}¢S¢” }¢ḯ
ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï wG¢éÎ ©S¢ ÜU¢ ã¢‰¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢ãG}¢êÎ” ‰¢¢ »ÜU Î}¢ Ï¢ñÆ
x¢²¢ J ãÚ Ó¢‹Î }¢¢Ú¢, ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú HHÜU¢Ú¢ }¢x¢Ú ã¢‰¢è Ýãè´ ©Æ¢ J(3)

§S¢è ãG¢H }¢ï´ ÜGUãìÚï §H¢ãè ¥Ï¢¢Ï¢èH¢ï´ ÜUè à¢vH }¢ï´ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé±¢
¥¢ñÚ Ý‹ãï Ý‹ãï ÐÚ‹Îï Û¢éæÇ ÜïU Û¢éæÇ çÁ¢Ý ÜUè Ó¢¢ï´Ó¢ ¥¢ñÚ Ð‹Á¢¢ï´ }¢ï´ ¼èÝ ¼èÝ
ÜæUÜUçÚ²¢æ ‰¢è´ S¢}¢é‹ÎÚ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢Ýï Hx¢ï J
¥Ï¢¢Ï¢èH¢ï´ ÜïU §Ý ÎH Ï¢¢ÎH HàÜUÚ¢ï´ Ýï ¥Ï¢Úã¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ ÐÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ
à¢¢ïÚ S¢ï S¢æx¢Ï¢¢Úè à¢éM¥G ÜUÚ Îè çÜU ¥¢Ý ÜUè ¥¢Ý }¢ï´ ¥Ï¢Úã¢ ÜïU
HàÜUÚ, ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ã¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU ÐÚwGÓ¢ï ©ÇG x¢» J ¥Ï¢¢Ï¢èH¢ï´ ÜUè
S¢æx¢Ï¢¢Úè wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜGU¤ã¢Ú¢ï Á¢ÏÏ¢¢Ú ÜïU ÜGUãìÚ¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ ÜUè »ïS¢è }¢¢Ú ‰¢è
çÜU Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü ÜæUÜUÚè çÜUS¢è ÈGUèH S¢é±¢Ú ÜïU S¢Ú ÐÚ ÐÇG¼è ‰¢è ¼¢ï ±¢ïã
©S¢ ¥¢Î}¢è ÜïU Ï¢ÎÝ ÜU¢ï ÀïÎ¼è ãé§ü ã¢‰¢è ÜïU Ï¢ÎÝ S¢ï Ð¢Ú ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è J
¥Ï¢Úã¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ »ÜU ¥¢Î}¢è |¢è çÁ¢G‹Î¢ Ýãè´ Ï¢Ó¢¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜïU
S¢Ï¢ ¥Ï¢Úã¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ã¢ç‰¢²¢ï´ S¢}¢ï¼ §S¢ ¼GÚãG ãH¢ÜU ± Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï
x¢» çÜU ©Ý ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ ÜUè Ï¢¢ïçÅ²¢æ ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ
çÏ¢¶Ú x¢§æü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè “S¢êÚ» ÈGUèH” }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï
ÜéUGgêS¢ Ýï §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ çÁ¢GRU ÜUÚ¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU :
²¢’Ýè (»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢) v²¢ ¥¢Ð Ýï Ý Îï¶¢
çÜU ¥¢Ð ÜïU ÚÏ¢ Ýï ©Ý ã¢‰¢è ±¢H¢ï´ ÜU¢
v²¢ ãG¢H ÜUÚ Ç¢H¢ v²¢ ©Ý ÜïU Î¢©æ ÜU¢ï
¼Ï¢¢ãè }¢ï´ Ý Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÐÚ ÐÚ‹Î¢ï´
ÜUè ÅéÜUçÇG²¢æ |¢ïÁ¢è´ ¼¢çÜU ©‹ãï´ ÜæUÜUÚ ÜïU
Ð‰‰¢Ú¢ï´ S¢ï }¢¢Úï´ ¼¢ï ©‹ãï´ Ó¢Ï¢¢» ãé» |¢éS¢
Á¢ñS¢¢ Ï¢Ý¢ Ç¢H¢ J
Á¢Ï¢ ¥Ï¢Úã¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ ²ïã ¥‹Á¢¢}¢ ãé±¢ ¼¢ï ¥GÏÎéH
}¢éœ¢GçHÏ¢ Ðã¢ÇG S¢ï ÝèÓ¢ï ©¼Úï ¥¢ñÚ wG¢Îé ¢ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ çÜU²¢ J ©Ý ÜUè §S¢
ÜUÚ¢}¢¼ ÜU¢ ÎêÚ ÎêÚ ¼ÜU Ó¢Ó¢¢ü ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï ¥GÚÏ¢ §Ý ÜU¢ï »ÜU wG¢éÎ¢
ÚS¢èÎ¢ Ï¢éÁG¢éx¢ü ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ÜGU¢çÏ¢Hï »ãGç¼Ú¢}¢ S¢}¢Û¢Ýï Hx¢ï J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
²ïã ã}¢¢Úï ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU ±¢çHÎï
}¢¢çÁ¢Î ãñ´ J ²ïã ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ Ï¢ïÅ¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢¢Ð
ÜïU H¢ÇHï ¥¢ñÚ Œ²¢Úï ‰¢ï J Ó¢êæçÜU §Ý ÜUè Ðïà¢¢Ýè }¢ï´ ÝêÚï }¢éãG}}¢Îè ¥ÐÝè ÐêÚè
à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢Ë±¢ x¢Ú ‰¢¢ §S¢ çH²ï ãGéSÝ¢ï wG¢êÏ¢è ÜïU ÐñÜUÚ ¥¢ñÚ
Á¢}¢¢Hï S¢êÚ¼ ± ÜU}¢¢Hï S¢èÚ¼ ÜïU ¥¢§üÝ¢ Î¢Ú, ¥¢ñÚ §GzGÈGU¼ ± Ð¢ÚS¢¢§ü }¢ï´
²v¼¢» Ú¢ïÁ¢Gx¢¢Ú ‰¢ï J ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ãGS¢èÝ ¥G¢ñÚ¼ï´ §Ý ÜïU ãGéSÝ¢ï
Á¢}¢¢H ÐÚ ÈGUÚïzG¼¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï à¢¢Îè ÜUè wG±¢S¼ x¢¢Ú ‰¢è´ J }¢x¢Ú ¥GÏÎéH
}¢éœ¢GçHÏ¢ §Ý ÜïU çH²ï »ÜU »ïS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ ‰¢ï Á¢¢ï ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜïU
S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ãGS¢Ï¢ ± ÝS¢Ï¢ ÜUè à¢Ú¢ÈGU¼ ¥¢ñÚ §GzGÈGU¼ ± ÐÚS¢¢§ü }¢ï´ |¢è
}¢é}¼¢Á¢G ã¢ï J ¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU çÜU »ÜU çÎÝ ¥GÏÎéËH¢ã
çà¢ÜU¢Ú ÜïU çH²ï Á¢æx¢H }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ‰¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜïU ²ãêÎè Ó¢‹Î
¥GH¢}¢¼¢ï´ S¢ï ÐãÓ¢¢Ý x¢» ‰¢ï çÜU ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢æ ÜïU ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î
²ïãè ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢ï
Ï¢¢Úã¢ ÜGUyH ÜUÚ Ç¢HÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè J §S¢ }¢Ú¼Ï¢¢ |¢è ²ãêçÎ²¢ï´
ÜUè »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè Á¢}¢¢¥G¼ }¢éS¢ËHãG ã¢ï ÜUÚ §S¢ çÝÄ²¼ S¢ï Á¢æx¢H
}¢ï´ x¢§ü çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢ï ¼‹ã¢§ü }¢ï´ {¢ïÜïU S¢ï
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» }¢x¢Ú ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ }¢Ú¼Ï¢¢ |¢è
¥ÐÝï ÈGUÁGH¢ï ÜUÚ}¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢ çH²¢ J ¥G¢H}¢ï x¢GñÏ¢ S¢ï Ó¢‹Î »ïS¢ï S¢é±¢Ú
Ý¢ x¢ã¢æ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé» Á¢¢ï §S¢ Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü }¢éà¢¢Ï¢ã¼ ãè Ýãè´
Ú¶¼ï ‰¢ï, ©Ý S¢é±¢Ú¢ï´ Ýï ¥¢ ÜUÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï }¢¢Ú |¢x¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢ï Ï¢ çãGÈGU¢Á¢G¼ ©Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢
çÎ²¢ J “±ãìÏ¢ çÏ¢Ý }¢Ý¢ÈGU” |¢è ©S¢ çÎÝ Á¢æx¢H }¢ï´ ‰¢ï ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï
¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ḯ S¢ï ²ïã S¢Ï¢ ÜéUÀ Îï¶¢, §S¢ çH²ï ©Ý ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
S¢ï Ï¢ï §Ýç¼ã¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ± ¥GÜUG èÎ¼ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§ü, ¥¢ñÚ Í¢Ú ¥¢
ÜUÚ ²ïã ¥GÁ}G ¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè ÝêÚï ÝÁ¢GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢
ÜUè à¢¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ãè S¢ï ÜUMæx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥ÐÝè

§S¢ çÎHè ¼}¢‹Ý¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ó¢‹Î Î¢ïS¼¢ï´ ÜïU Á¢GÚè»G ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢
¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ J wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ¥ÐÝï ÝêÚï ÝÁ¢GÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜïU çH²ï Á¢ñS¢è ÎéËãÝ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ ‰¢ï,
±¢ïã S¢¢Úè wG¢êçÏ¢²¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ çÏ¢‹¼ï ±ãìÏ¢ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ
‰¢è´ J ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï §S¢ çÚà¼ï ÜU¢ï wG¢éà¢è wG¢éà¢è }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ó¢¢ñÏ¢èS¢ S¢¢H ÜUè ©G}¢í }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ÝêÚï }¢éãG}}¢Îè
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã S¢ï }¢é‹¼çÜGUH ã¢ï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢
ÜïU çà¢ÜU}¢ï ¥yGãÚ }¢ï´ Á¢Ë±¢ x¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ãG}H
à¢ÚèÈGU ÜU¢ï Î¢ï }¢ãèÝï ÐêÚï ã¢ï x¢» ¼¢ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
ÜU¢ï ¶Á¢êÚï´ HïÝï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢¢, ²¢ ç¼Á¢¢Ú¼ ÜïU çH²ï
}¢éËÜïU à¢¢}¢ Ú±¢Ý¢ çÜU²¢, ±ã¢æ S¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¼ï ãé» }¢ÎèÝï }¢ï´ ¥ÐÝï
±¢çHÎ ÜïU Ý‹ã¢H “Ï¢Ýê ¥GÎè çÏ¢Ý ÝÁÁ¢¢Ú” }¢ï´ »ÜU }¢¢ã Ï¢è}¢¢Ú Úã ÜUÚ
ÐÓÓ¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J ¥¢ñÚ ±ãè´ “Î¢Úï Ý¢çÏ¢x¢G¢” }¢ï´
}¢ÎÈGUêÝ ãé» J(1)
ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ï´ Ýï Á¢Ï¢ }¢vÜU¢ ±¢ÐS¢ H¢ñÅ ÜUÚ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜUè Ï¢è}¢¢Úè ÜU¢ ãG¢H S¢éÝ¢²¢ ¼¢ï
©‹ã¢ï´ Ýï ¶GÏ¢Ú x¢èÚè ÜïU çH²ï ¥ÐÝï S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï HÇGÜïU “ãG¢çÚS¢” ÜU¢ï
}¢ÎèÝï |¢ïÁ¢¢ J ©Ý ÜïU }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢Ýï S¢ï ÜGUÏH ãè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
Ú¢çã²ï }¢éËÜïU Ï¢ÜGU¢ ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ãG¢çÚS¢ Ýï }¢vÜU¢
±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ ±ÈGU¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢§ü ¼¢ï S¢¢Ú¢ Í¢Ú }¢¢¼}¢
ÜUÎ¢ Ï¢Ý x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU ãÚ Í¢Ú }¢ï´ }¢¢¼}¢ Ï¢ÚÐ¢ ã¢ï x¢²¢ J
wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ Ýï ¥ÐÝï }¢ãGêü}¢ à¢¢ïãÚ ÜU¢ »ïS¢¢
ÐéÚÎÎü }¢ÚçS¢²¢ ÜUã¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Á¢ |¢è çÎH ÎÎü S¢ï

|¢Ú Á¢¢¼¢ ãñ J çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜUè ±ÈGU¢¼

ÐÚ çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï x¢G}¢x¢èÝ ã¢ï ÜUÚ Ï¢ÇGè ãGS¢Ú¼ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ÜUã¢ çÜU §H¢ãè
! ¼ïÚ¢ ÝÏ¢è ²¼è}¢ ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜGU Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : v²¢ ãé±¢ ? }¢ñ´
©S¢ ÜU¢ ãG¢}¢è ± ãG¢çÈGUÁ¢G ãêæ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢ ¼ÜU¢ü »ÜU H¢ñÇ æ è “©}}¢ï »ï}¢Ý”
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “Ï¢ÚÜUã” ‰¢¢ ÜéUÀ ªæÅ, ÜéUÀ Ï¢ÜUçÚ²¢æ ‰¢è´ J ²ïã S¢Ï¢ ¼ÜU¢ü
ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ç}¢H¢ J “©}}¢ï »ï}¢Ý” Ï¢Ó¢ÐÝ
}¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè Îï¶|¢¢H ÜUÚ¼è ‰¢è´, ç¶H¢¼è´,
ÜUÐÇG¢ ÐãÝ¢¼è´, ÐÚ±çÚà¢ ÜUè ÐêÚè Á¢GMçÚÄ²¢¼ }¢éãÄ²¢ ÜUÚ¼è´, §S¢ çH²ï
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ¼}¢¢}¢ ©G}¢í “©}}¢ï »ï}¢Ý” ÜUè çÎHÁ¢ê§ü
ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ± }¢é¼Ï¢‹Ý¢ xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
S¢ï ©Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢, ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
©S¢¢}¢¢ ÐñÎ¢ ãé» J(2) (¥G¢}}¢» ÜéU¼éÏ¢ï çS¢²Ú)
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ §ü}¢¢Ý
ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥vG Î S¢ Üï U ±¢çHÎñ Ý ï ÜUÚè}¢ñ Ý
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ©GH}¢¢ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ çÜU ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´ }¢¢ïç}¢Ý ãñ´
²¢ Ýãè´ ? Ï¢¢’Á¢G ©GH}¢¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï }¢¢ïç}¢Ý Ýãè´ }¢¢Ý¼ï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ©GH}¢¢
Ýï §S¢ }¢S¥Hï }¢ï´ ¼±vGÜéUGÈGU çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï }¢¢ïç}¢Ý
²¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜUãÝï S¢ï Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ï Ú¢ïÜUÝ¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ §GË}¢ wG¢éÎ¢
ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ ÎïÝ¢ Ó¢¢çã²ï, }¢x¢Ú ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU ©GH}¢¢» }¢éãçG vGÜUG ÜGUèÝ
}¢S¢HÝ §}¢¢}¢ Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè ± ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú ãñ¼}¢è ± §}¢¢}¢
ÜéUGÚyG¢éÏ¢è ± ãG¢çÈGUÁG¢éàà¢¢}¢ §ÏÝï Ý¢çS¢LgèÝ ± ãG¢çÈGUÁ¢G à¢}S¢égèÝ Îç}¢àÜGUè ±
ÜGU¢Á¢Gè ¥Ï¢ê Ï¢RU §ÏÝéH ¥GÚÏ¢è }¢¢çHÜUè ± à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï
ÎïãH±è ± S¢¢çãGÏ¢éH §vHèH }¢¢ñH¢Ý¢ ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éã¢çÁ¢Ú }¢ÎÝè

±x¢G ñ Ú ¢ ÜU¢ ²ï ã è ¥G Ü G U èÎ¢ ¥¢ñ Ú ÜG U ¢ñ H ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ

ÜïU }¢¢æ Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ḯ ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ }¢¢ïç}¢Ý ãñ́ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
§S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è ÜU¢
§Úà¢¢Î ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï }¢¢ïç}¢Ý
Ý }¢¢ÝÝ¢ ²ïã ©GH}¢¢» }¢é¼ÜGUçg}¢èÝ ÜU¢ }¢SHÜU ãñ HïçÜUÝ ©GH}¢¢»
}¢é¼¥çwG¶GÚèÝ Ýï ¼ãGÜGUèÜGU ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ }¢S¥Hï ÜU¢ï S¢¢çÏ¢¼ ÜU²¢ ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ Ï¢çËÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥ÁÎ¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢
¼ÜU S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ “}¢¢ïç}¢Ý” ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜïU §ü}¢¢Ý ÜU¢ï S¢¢çÏ¢¼ ÜUÚÝï
}¢ï´ ©GH}¢¢» }¢é¼¥çwG¶GÚèÝ ÜïU ¼èÝ ¼GÚèÜGïU ãñ´ :
¥Ã±H : ²ïã çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ
¥¢ñÚ ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥ÁÎ¢Î S¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU ÎèÝ ÐÚ
‰¢ï, çHã¢Á¢G¢ “}¢¢ïç}¢Ý” ãé» J Îé±}é ¢ : ²ïã çÜU ²ïã ¼}¢¢}¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ãGÁé ¢G Úê
ÜïU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ãè »ïS¢ï Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» Á¢¢ï
Á¢G}¢¢Ý» “ÈGU¼Ú¼” ÜUãH¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ¼ÜU ãGéÁ¢G êÚ ÜUè
Î¢’±¼ï §ü}¢¢Ý ÐãéæÓ¢è ãè Ýãè´ çHã¢Á¢G¢ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ
Ýãè´ ÜUã¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ Ï¢çËÜU §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï }¢¢ïç}¢Ý ãè ÜUã¢ Á¢¢»x¢¢ J çS¢±é}¢ :
²ïã çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í¢ḯ
S¢ï ©Æ¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ ÜUè
¼SÎèÜGU ÜUè ¥¢ñÚ ãGÁé ¢G Ú ê ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢
ÜUÚÝï ÜUè ãGÎèS¢ ¥x¢Ó¢ïü Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢Îé Á¢G§ÈGü UG ãñ }¢x¢Ú §S¢ ÜUè S¢ÝÎï´ §„ ÜGUÎÚ ÜUS¢èÚ
ãñ´ çÜU ²ïã ãGÎèS¢ “S¢ãGèãG” ¥¢ñÚ “ãGS¢Ý” ÜïU ÎÚÁ¢ï ÜU¢ï ÐãéÓæ ¢ x¢§ü ãñ J
¥¢ñÚ ²ïã ±¢ïã §GË}¢ ãñ Á¢¢ï ©GH}¢¢» }¢é¼ÜGUçg}¢èÝ ÐÚ Ð¢ïà¢èÎ¢ Úã x¢²¢
çÁ¢S¢ ÜU¢ï ãGÜUG ¼¥G¢H¢ Ýï ©GH}¢¢» }¢é¼¥çwG¶ÚG èÝ ÐÚ }¢é‹ÜUçà¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ó¢¢ã¼¢ ãñ ¥ÐÝï ÈGUÁGH S¢ï ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ ÜïU S¢¢‰¢
¶G¢S¢ ÈGUÚ}¢¢ Hï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ à¢ñ¶G Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè Ýï §S¢

}¢S¥Hï }¢ï´ Ó¢‹Î ÚS¢¢§H ¼SÝèÈGU çÜU²ï ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ }¢S¥Hï ÜU¢ï ÎHèH¢ï´ S¢ï
S¢¢çÏ¢¼ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢é¶G¢çHÈGUèÝ ÜïU à¢éÏã¢¼ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ ãñ J(1)
§S¢è ¼GÚãG ¶G¢¼}¢¼éH }¢éÈGUçSS¢ÚèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G §S}¢¢§üGH ãGvGÜGUè

ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU :
§}¢¢}¢ ÜéUGÚyG¢éÏ¢è Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “¼…GGçÜUÚ¢” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Á¢Ï¢ “çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G” }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Ó¢Hï ¥¢ñÚ “ãGéÁ¢êÝ”
ÜUè Í¢¢Åè ÐÚ x¢éÁ¢GÚï ¼¢ï Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ï´ ÇêÏ¢ï ãé» Ú¢ïÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï Ú¢ï¼¢ Îï¶ ÜUÚ }¢ñ´ |¢è Ú¢ïÝï Hx¢è J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ
¥ÐÝè ªæÅÝè S¢ï ©¼Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ÜéUÀ ÎïÚ ÜïU Ï¢¢’Î
}¢ïÚï Ð¢S¢ ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï wG¢éà¢ wG¢éà¢ }¢éSÜéUÚ¢¼ï ãé» ¼à¢ÚèÈGU H¢» J
}¢ñ´ Ýï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ÐÚ
}¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜéUGÚÏ¢¢Ý ã¢ï´, v²¢ Ï¢¢¼ ãñ ? çÜU ¥¢Ð
Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ï´ ÇêÏ¢ï ãé» ªæÅÝè S¢ï ©¼Úï ¥¢ñÚ ±¢ÐS¢ H¢ñÅï ¼¢ï à¢¢Î¢æ ± ÈGUÚãG¢æ
}¢éSÜéUÚ¢¼ï ãé» ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ãé» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ÜUè ÜGUÏ¢í ÜUè
çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï S¢é±¢H çÜU²¢
çÜU ±¢ïã ©Ý ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã §ü}¢¢Ý H¢§æü J(2)
¥¢ñÚ “¥H §àÏ¢¢çã ±‹ÝÁ¢G¢§Ú” }¢ï´ ãñ çÜU ãÚ ±¢ïã à¢wGS¢
Á¢¢ï ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ }¢Ú x¢²¢ ã¢ï ©S¢ ÐÚ H¢’Ý¼ ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G ãñ
Ï¢Á¢éÁ¢G ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜïU,

v²êæ çÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ S¢éÏ¢ê¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Ý Î¢ïÝ¢ï´
ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ §ü}¢¢Ý H¢» J(1)
²ïã |¢è çÁ¢GRU çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï }¢¢æ
Ï¢¢Ð ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ Ú¢ï» ¥¢ñÚ »ÜU wG¢éàÜU ÎÚwG¼ Á¢G}¢èÝ }¢ï´
Ï¢¢ï çÎ²¢, ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã ÎÚwG¼ ãÚ¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ²ïã §S¢ Ï¢¢¼
ÜUè ¥GH¢}¢¼ ã¢ïx¢è çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã
ÎÚwG¼ ãÚ¢ ã¢ï x¢²¢ çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè Îé¥G¢ ÜUè
Ï¢ÚÜU¼ S¢ï ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¥ÐÝè ¥ÐÝè ÜGUÏ¢í¢ï´ S¢ï çÝÜUH ÜUÚ §SH¢}¢ H¢» ¥¢ñÚ
çÈUÚ ¥ÐÝè ¥ÐÝè ÜGUÏ¢í¢ï´ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J
¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ çÁ¢G‹Î¢ ã¢ïÝ¢, ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢, Ý ¥GvGHÝ
}¢éãG¢H ãñ Ý à¢Ú¥GÝ v²êæ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý à¢ÚèÈGU S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÜU Ï¢Ýè §SÚ¢§üH
ÜïU }¢vG¼êH Ýï çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï ÜGU¢ç¼H ÜU¢ Ý¢}¢ Ï¢¼¢²¢ §S¢è ¼GÚãG
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï |¢è Ó¢‹Î }¢éÎïü çÁ¢G‹Î¢ ãé» J(2)
Á¢Ï¢ ²ïã S¢Ï¢ Ï¢¢¼ï´ S¢¢çÏ¢¼ ãñ´ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ
ÜïU çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ÜUÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï }¢ï´ |¢H¢ ÜU¢ñÝ S¢è Ó¢èÁ¢G
}¢¢Ýï¥G ã¢ï S¢ÜU¼è ãñ ? ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ ²ïã ¥¢²¢ ãñ çÜU “}¢ñ´ Ýï
¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢» }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUè ¼¢ï }¢éÛ¢ï
§S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îè x¢§ü J” ²ïã ãGÎèS¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
±¢çHÎñÝ ÜïU çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ÜUÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï S¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï ÜUè
ãñ J v²êæ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢
çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ÜUÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢ ²ïã “çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G” ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ
ãé±¢ ãñ (Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ç±S¢¢H S¢ï Ó¢‹Î ãè }¢¢ã ÐãHï
ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ãñ) ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢Ú¢ç¼Ï¢ ± ÎÚÁ¢¢¼
ã}¢ïà¢¢ Ï¢ÉG¼ï ãè Úãï ¼¢ï ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ÐãHï ãGéÁG¢êÚ

ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï ²ïã à¢ÚÈGU Ýãè´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð
ÜïU ±¢çHÎñÝ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï´ }¢x¢Ú Ï¢¢’Î
}¢ï´ §S¢ ÈGUÁGH ± à¢ÚÈGU S¢ï |¢è ¥¢Ð ÜU¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï S¢¢çãGÏ¢ï §ü}¢¢Ý
Ï¢Ý¢ çÎ²¢(1) ¥¢ñÚ ÜGU¢Á¢Gè §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê Ï¢RU §ÏÝéH ¥GÚÏ¢è }¢¢çHÜUè S¢ï
²ïã S¢é±¢H çÜU²¢ x¢²¢ çÜU »ÜU à¢wGS¢ ²ïã ÜUã¼¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥Á¢Î¢Î …ã‹Ý}¢ }¢ï´ ãñ´, ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã à¢wGS¢ }¢Ë¢ªGÝ ãñ J v²êæ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè Á¢¢ï H¢ïx¢ ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢
ÜïU ÚS¢êH ÜU¢ï §üÁ¢G¢ Îï¼ï ãñ´ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ©Ý ÜU¢ï Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´
}¢Ë¢ªGÝ ÜUÚ Îïx¢¢ J
ãG¢çÈGUÁ¢G à¢}S¢égèÝ çÎç}¢àÜGUè Ýï §S¢ }¢S¥Hï ÜU¢ï
¥ÐÝï Ý¢’ç¼²¢ ¥à¥G¢Ú }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ :
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÝÏ¢è ÜU¢ï ÈGUÁGH Ï¢¢H¢»

ÈGUÁGH S¢ï |¢è Ï¢ÉG ÜUÚ ÈGUÁ¢GèH¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©Ý
ÐÚ Ï¢ãé¼ }¢ïãÚÏ¢¢Ý ãñ J
v²êæ çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢æ

Ï¢¢Ð ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ýï ÜïU çH²ï ¥ÐÝï ÈGUÁGHï H¼GèÈGU S¢ï çÁ¢G‹Î¢
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J

¼¢ï ¼é}¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï }¢¢Ý H¢ï v²êæ çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜGUÎè}¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÐÚ ÜGU¢çÎÚ ãñ ¥x¢Ó¢ïü ²ïã ãGÎèS¢ Á¢G§üGÈGU ãñ J(1)
S¢¢çãGÏ¢éH §vHèH ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éã¢çÁ¢Ú

}¢ÎÝè Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú ãñ¼}¢è Ýï
ç}¢àÜU¢¼ ÜUè à¢ãGü }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU “ãGéÁG¢êÚ ÜïU
±¢çHÎñÝ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï çÁ¢G‹Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ²ã¢æ
¼ÜU çÜU ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´ §ü}¢¢Ý H¢» ¥¢ñÚ çÈUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J” ²ïã ãGÎèS¢
S¢ãGèãG ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢Ý }¢éãGçgS¢èÝ Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢ãGèãG Ï¢¼¢²¢ ãñ ©Ý }¢ï´
S¢ï §}¢¢}¢ ÜéUGÚyG¢éÏ¢è ¥¢ñÚ à¢¢}¢ ÜïU ãG¢çÈGUÁG¢éH ãGÎèS¢ §ÏÝï Ý¢çS¢LgèÝ |¢è ãñ´
¥¢ñÚ §S¢ }¢ï´ ¼G¢’Ý ÜUÚÝ¢ Ï¢ï }¢ãGH ¥¢ñÚ Ï¢ï Á¢¢ ãñ, v²êæ çÜU ÜUÚ¢}¢¢¼ ¥¢ñÚ
wG¢éS¢êçS¢Ä²¢¼ ÜUè à¢¢Ý ãè ²ïã ãñ çÜU ±¢ïã ÜGU±¢§GÎ ¥¢ñÚ ¥G¢Î¢¼ ÜïU
ç¶GH¢ÈGU ãé±¢ ÜUÚ¼è ãñ´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ
ÜU¢ }¢¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢’Î ©Æ ÜUÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢, ²ïã §ü}¢¢Ý ©Ý ÜïU çH²ï Ý¢ÈGïU¥G ãñ
ãG¢H¢æ çÜU ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï ²ïã §ü}¢¢Ý }¢éÈGUèÎ Ýãè´ ãñ, §S¢ ÜUè ±Áã ²ïã ãñ
çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ï çÝSÏ¢¼ï
ÚS¢êH ÜUè ±Áã S¢ï Á¢¢ï ÜU}¢¢H ãG¢çS¢H ãñ ±¢ïã ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ãGÎèS¢ (ÜU¢à¢ ! }¢éÛ¢ï
¶GÏ¢Ú ã¢ï¼è çÜU }¢ïÚï ±¢çHÎñÝ ÜïU S¢¢‰¢ v²¢ }¢é¥G¢}¢H¢ çÜU²¢ x¢²¢) ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
§}¢¢}¢ S¢é²ê¼Gè Ýï “ÎéÚïü }¢‹S¢êÚ” }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ²ïã
ãGÎèS¢ }¢éÚS¢H ¥¢ñÚ Á¢G§üGÈéUGH ¥SÝ¢Î ãñ J

Ï¢ãÚ ÜñUÈGU }¢é‹ÎçÚÁ¢» Ï¢¢H¢ §çvG¼Ï¢¢S¢¢¼ Á¢¢ï }¢¢ï’¼Ï¢Ú çÜU¼¢Ï¢¢ḯ S¢ï

çH²ï x¢» ãñ́ §Ý ÜU¢ï ÐÉG HïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU
S¢¢‰¢ ±¢çHã¢Ý¢ ¥GÜUG èÎ¼ ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ýè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ ²ïãè ¼ÜGU¢Á¢G¢ ãñ çÜU ãGéÁ¢G êÚ
ÜïU ±¢çHÎñÝ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥¢Ï¢¢¥¢ï
¥Á¢Î¢Î Ï¢çËÜU ¼}¢¢}¢ çÚà¼ïÎ¢Ú¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ §çË¼Á¢G¢}¢
Ú¶¢ Á¢¢» J Ï¢Á¢éÁ¢G ©Ý çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU çÁ¢Ý ÜU¢ ÜU¢çÈGUÚ ¥¢ñÚ Á¢ã‹Ý}¢è
ã¢ïÝ¢ ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ S¢ï ²ÜGUèÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ S¢¢çÏ¢¼ ãñ Á¢ñS¢ï “¥Ï¢ê HãÏ¢”
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ï¢è±è Ï¢¢ÜGUè ¼}¢¢}¢ ÜGUÚ¢Ï¢¼ ±¢H¢ï´ ÜU¢
¥ÎÏ¢ }¢ËãGêÁ¢Gï ¶G¢ç¼GÚ Ú¶Ý¢ H¢çÁ¢G}¢ ãñ v²êæ çÜU çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ
S¢ï çÝSÏ¢¼ï ÜGUÚ¢Ï¢¼ ãG¢çS¢H ãñ ©Ý ÜUè Ï¢ï ¥ÎÏ¢è ±
x¢éS¼¢¶Gè ²ÜGUèÝÝ ãGéÁG¢êÚ ÜUè §üÁ¢G¢ ÚS¢¢Ýè ÜU¢ Ï¢¢§GS¢
ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ÐÉG Ó¢éÜïU çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÜU¢ï §üÁ¢G¢ Îï¼ï ãñ´, ±¢ïã
Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´ }¢Ë¢ªGÝ ãñ´ J
§S¢ }¢S¥Hï }¢ï´ ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢ à¢¢ã ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢
¶G¢æ S¢¢çãGÏ¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÚïË±è ÜU¢ »ÜU }¢éãGçvGÜGUÜGU¢Ý¢ çÚS¢¢H¢
|¢è ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “à¢é}¢êçHH §SH¢}¢ çH ¥¢Ï¢¢§H çÜUÚ¢}¢” ãñ J
çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï çÝã¢²¼ ãè }¢éÈGUSS¢H ± }¢éÎËHH ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã
¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥Á¢Î¢Î
}¢é±ç¤GãGÎ ± }¢éçSH}¢ ãñ´ J ( )
Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ
çÁ¢S¢ ¼GÚãG S¢êÚÁ¢ çÝÜUHÝï S¢ï ÐãHï çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè MÐ¢ïà¢è,
S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU ÜUè S¢ÈGïUÎè, à¢ÈGUÜGU ÜUè S¢é¶Gèü S¢êÚÁ¢ çÝÜUHÝï ÜUè
wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè ÎïÝï Hx¢¼è ãñ´ §S¢è ¼GÚãG …Ï¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ï çÚS¢¢H¼ ÜïU
yG¢éHê¥G ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ x¢²¢ ¼¢ï ¥¼GÚ¢ÈGïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï
»ï S ¢ï ¥G Á ¢èÏ¢ ¥G Á ¢èÏ¢ ±¢çÜG U ¥G ¢ ¼ ¥¢ñ Ú ¶G ± ¢çÚÜG ï U ¥G ¢ Î¢¼ Ï¢¼G ¢ ñ Ú ï
¥GH¢}¢¢¼ ÜïU Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï Hx¢ï Á¢¢ï S¢¢Úè ÜU¢»Ý¢¼ ÜU¢ï Û¢æÛ¢¢ïÇG Û¢æÛ¢¢ïÇG
ÜUÚ ²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ ÎïÝï Hx¢ï çÜU ¥Ï¢ çÚS¢¢H¼ ÜU¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ ¥ÐÝè ÐêÚè
¥¢Ï¢¢ï ¼¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ yG¢éHê¥G ã¢ïÝï ±¢H¢ ãñ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥SãG¢Ï¢ï ÈGUèH ÜUè ãH¢ÜU¼ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢, Ý¢ x¢ã¢æ
Ï¢¢Ú¢Ýï ÚãG}¢¼ S¢ï S¢Ú Á¢G}¢èÝï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ S¢Ú S¢ÏÁ¢G¢ï à¢¢Î¢Ï¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢,
¥¢ñÚ Ï¢ÚS¢¢ï´ ÜUè wG¢éàÜU S¢¢Hè ÎzG¥G ã¢ï ÜUÚ ÐêÚï }¢éËÜU }¢ï´ wG¢éà¢ãG¢Hè
ÜU¢ Î¢ñÚ Î¢ñÚ¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢, Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ }¢éæã ÜïU Ï¢H çx¢Ú ÐÇGÝ¢, ÈGU¢ÚS¢ ÜïU
}¢Á¢êçS¢²¢ï´ ÜUè »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢¢H S¢ï Á¢H¢§ü ãé§ü ¥¢x¢ ÜU¢ »ÜU H}ãGï }¢ï´
Ï¢éÛ¢ Á¢¢Ý¢, çÜUSÚ¢ ÜïU }¢ãGH ÜU¢ Á¢GËÁ¢GH¢, ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ó¢¢ñÎã ÜæUx¢êÚ¢ï´
ÜU¢ }¢é‹ãçÎ}¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢, “ã}¢Î¢Ý” ¥¢ñÚ “ÜéUG}¢” ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý Àï
}¢èH H}Ï¢ï Àï }¢èH Ó¢¢ñÇGï “Ï¢ãGìÚ» S¢¢±ã” ÜU¢ ²ÜU¢²ÜU çÏ¢ËÜéUH
wG¢éàÜU ã¢ï Á¢¢Ý¢, à¢¢}¢ ¥¢ñÚ ÜêUÈGU¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ±¢çÎ²ï “S¢}¢¢±ã”
ÜUè wG¢éàÜU ÝÎè ÜU¢ ¥Ó¢¢ÝÜU Á¢¢Úè ã¢ï Á¢¢Ý¢, ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ±¢çHÎ¢ ÜïU Ï¢ÎÝ S¢ï »ÜU »ïS¢ï ÝêÚ ÜU¢ çÝÜUHÝ¢ çÁ¢S¢ S¢ï “Ï¢S¢Ú¢”
ÜïU }¢ãGH Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢» J ²ïã S¢Ï¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ §S¢è çS¢çËS¢Hï ÜUè
ÜUçÇG²¢æ ãñ´ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè S¢ï
ÐãHï ãè “}¢éÏ¢çàà¢Ú¢¼” Ï¢Ý ÜUÚ ¥G¢H}¢ï ÜU¢»Ý¢¼ ÜU¢ï ²ïã wG¢éà¢
¶GÏ¢Úè ÎïÝï Hx¢ï çÜU (1)
}¢éÏ¢¢ÚÜU ã¢ï ±¢ïã à¢ã ÐÎïü S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢Ýï ±¢H¢ ãñ
x¢Î¢§ü ÜU¢ï Á¢G}¢¢Ý¢ çÁ¢S¢ ÜïU ÎÚ ÐÚ ¥¢Ýï ±¢H¢ ãñ
ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï ÜGUÏHï »’H¢Ýï
ÝéÏ¢éÃ±¼ Á¢¢ï ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ ¥¢ñÚ ¥GvGH ÜU¢ï ãGñÚ¼ }¢ï´ Ç¢HÝï ±¢Hï
±¢çÜGU¥G¢¼ S¢¢çÎÚ ã¢ï¼ï ãñ´ ©Ý ÜU¢ï à¢Úè¥G¼ ÜUè §çS¼GH¢ãG }¢ï´ “§Úã¢S¢”
ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î §‹ãè ÜU¢ï “}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢”
ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J §S¢ çH²ï }¢ÁG ¢ÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¼}¢¢}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼

“§Úã¢S¢” ãñ´ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜïU »’H¢Ýï

ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUÚÝï S¢ï ÜGUÏH Á¢G¢çãÚ ãé» çÁ¢Ý ÜU¢ï ã}¢ Ýï “Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼”
ÜïU ©G‹±¢Ý S¢ï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ J §S¢ çÜGUS}¢ ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ Á¢¢ï “§Úã¢S¢”
ÜUãH¢¼ï ãñ́ ©Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ, §Ý }¢ḯ S¢ï Ó¢‹Î ÜU¢ çÁ¢GRU
ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ Ó¢‹Î ÎêS¢Úï ±¢çÜGU¥G¢¼ |¢è ÐÉG HèçÁ¢²ï J(1)
{1} }¢éãGçgS¢ ¥Ï¢ê Ýé » ï G } ¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ÎH¢§Hé ‹ Ýé Ï ¢é Ã ±ã” }¢ï ´
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUè çÚ±¢²¼ S¢ï ²ïã
ãGÎèS¢ Ï¢²¢Ý ÜUè ãñ çÜU çÁ¢S¢ Ú¢¼ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢
ÝêÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜUè Ðéà¼ï ¥vGÎS¢ S¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ Üï U Ï¢¼GÝï }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ }¢é‹¼çÜGUH ãé±¢,
M» Á¢G}¢èÝ ÜïU ¼}¢¢}¢ Ó¢¢ñÐ¢²¢ï´, wG¢éS¢êS¢Ý ÜéUGÚñà¢ ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï x¢¢ï²¢§ü ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ©‹ã¢ïæ Ýï Ï¢ Á¢GÏ¢¢Ýï
ÈGUS¢èãG »’H¢Ý çÜU²¢ çÜU ¥¢Á¢ ¥ËH¢ã ÜU¢ ±¢ïã }¢éÜGUgS¢
ÚS¢êH çà¢ÜU}¢ï }¢¢ÎÚ }¢ï´ Á¢Ë±¢ x¢Ú ã¢ï x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢Ú ÐÚ ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÜUè §}¢¢}¢¼ ÜU¢ ¼¢Á¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï S¢¢Úï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï Ú¢ñà¢Ý ÜUÚÝï
±¢H¢ Ó¢Ú¢x¢G ãñ J }¢à¢çÚÜGU ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ Ýï }¢x¢GçÚÏ¢ ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï
çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè J §S¢è ¼GÚãG S¢}¢é‹ÎÚ¢ï´ ¥¢ñÚ ÎÚ²¢¥¢ïæ ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ Ýï »ÜU
Îê S ¢Úï ÜU¢ï ²ï ã wG ¢ é à ¢ ¶G Ï ¢Úè S¢é Ý ¢§ü çÜU ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥Ï¢é H ÜG U ¢çS¢}¢
ÜUè ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼ ÜU¢ ±vG¼ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢
x¢²¢ J(2)
{2} ¶G¼èG Ï¢ Ï¢x¢GÎ¢Îè Ýï ¥ÐÝè S¢ÝÎ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ãGÎèS¢ çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÐñÎ¢
ãé» ¼¢ï }¢ñ́ Ýï Îï¶¢ çÜU »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè Ï¢ÎHè ¥¢§ü çÁ¢S¢ }¢ḯ Ú¢ñà¢Ýè ÜïU S¢¢‰¢

Í¢¢ïÇG¢ï´ ÜïU çãÝçãÝ¢Ýï ¥¢ñÚ ÐÚ‹Î¢ï´ ÜïU ©ÇGÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ‰¢è ¥¢ñÚ ÜéUÀ §‹S¢¢Ý¢ï´
ÜUè Ï¢¢ïçH²¢æ |¢è S¢éÝ¢§ü Îï¼è ‰¢è´ J çÈUÚ »ÜU Î}¢ ãGéÁG¢êÚ
}¢ïÚï S¢¢}¢Ýï S¢ï x¢GñÏ¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï S¢éÝ¢ çÜU »ÜU »’H¢Ý ÜUÚÝï ±¢H¢
»’H¢Ý ÜUÚ Úã¢ ãñ çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï }¢à¢çÚÜGU¢ï }¢x¢GçÚÏ¢
}¢ï´ x¢à¼ ÜUÚ¢¥¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï S¢}¢é‹ÎÚ¢ï´ ÜUè |¢è S¢ñÚ ÜUÚ¢¥¢ï ¼¢çÜU ¼}¢¢}¢
ÜU¢»Ý¢¼ ÜU¢ï §Ý ÜU¢ Ý¢}¢, §Ý ÜU¢ ãGéË²¢, §Ý ÜUè çS¢ÈGU¼ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï Á¢¢»
¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ Á¢¢ÝÎ¢Ú }¢wGHêÜGU ²¢’Ýè çÁ¢‹Ý¢ï §‹S¢, }¢H¢»ÜU¢ ¥¢ñÚ
Ó¢Ú‹Î¢ï´ ± ÐÚ‹Î¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ §‹ãï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ ÜUè
S¢êÚ¼, ãGÁ¢GÚ¼ï à¢èS¢ ÜUè }¢¢’çÚÈGU¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ÝêãG ÜUè à¢éÁ¢¢¥G¼,
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ç¶GËH¼, ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ý, ãGÁ¢GÚ¼ï §SãG¢ÜGU ÜUè çÚÁ¢G¢, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢HïãG ÜUè
ÈGUS¢¢ãG¼, ãGÁ¢GÚ¼ï Hê¼G ÜUè çãGv}¢¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’ÜGUêÏ¢ ÜUè
çÏ¢à¢¢Ú¼, ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜUè çà¢g¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ä²êÏ¢ ÜU¢
S¢Ï¢í, ãGÁ¢ÚG¼ï ²êÝéS¢ ÜUè ¼G¢¥G¼, ãGÁ¢GÚ¼ï ²êà¢¥G ÜU¢ çÁ¢ã¢Î,
ãGÁ¢GÚ¼ï Î¢±êÎ ÜUè ¥¢±¢Á¢G, ãGÁ¢GÚ¼ï Î¢‹²¢H ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼,
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ë²¢S¢ ÜU¢ ±ÜGU¢Ú, ãGÁ¢GÚ¼ï ²ãGì²¢ ÜUè §GS}¢¼,
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ÜU¢ Á¢G¢ïãìÎ ¥G¼G¢ ÜUÚ ÜïU §Ý ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ ÜïU
ÜU}¢¢H¢¼ ¥¢ñÚ ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ S¢ï }¢éÁ¢GÄ²Ý ÜUÚ Î¢ï J(1) §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ïã
Ï¢¢ÎH ÀÅ x¢²¢ J çÈUÚ }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ çÜU ¥¢Ð Úïà¢}¢ ÜïU S¢ÏÁ¢G ÜUÐÇGï }¢ï´ çHÐÅï
ãé» ãñ´ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUÐÇGï S¢ï Ð¢Ýè ÅÐÜU Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü }¢éÝ¢Îè »’H¢Ý ÜUÚ
Úã¢ ãñ çÜU ±¢ã ±¢ ! v²¢ wG¢êÏ¢ }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ Îï çÎ²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢»Ý¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G Ï¢¢ÜGUè Ý
Úãè Á¢¢ï §Ý ÜïU ÜGUÏÁ¢G» §çvG¼Î¢Ú ± x¢GHÏ¢» §¼G¢¥G¼ }¢ï´ Ý ã¢ï J ¥Ï¢ }¢ñ´ Ýï
Ó¢ïãìÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï Ó¢¢ñÎã±è´ ÜïU Ó¢¢æÎ ÜUè ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU Úã¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
Ï¢ÎÝ S¢ï Ð¢ÜUèÁ¢G¢ }¢éàÜU ÜUè wG¢éàÏ¢ê ¥¢ Úãè ‰¢è çÈUÚ ¼èÝ à¢wGS¢ ÝÁ¢GÚ

¥¢», »ÜU ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ Ó¢¢æÎè ÜU¢ H¢ïÅ¢, ÎêS¢Úï ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ S¢ÏÁ¢G ÁG¢é}¢éLüÎ
ÜU¢ ¼Gà¼, ¼èS¢Úï ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ »ÜU Ó¢}¢ÜUÎ¢Ú ¥æx¢êÆè ‰¢è J ¥æx¢êÆè ÜU¢ï
S¢¢¼ }¢Ú¼Ï¢¢ {¢ï ÜUÚ ©S¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ( ) ÜïU Î¢ïÝ¢ï´
à¢¢Ý¢ï ´ Üï U ÎÚç}¢²¢Ý }¢¢ï ã Úï Ýé Ï ¢é Ã ±¼ Hx¢¢ Îè, çÈUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú
( ) ÜU¢ï Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï }¢ï´ HÐïÅ ÜUÚ ©Æ¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU
H}ãGï ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÛ¢ï çS¢ÐéÎü ÜUÚ çÎ²¢ J(1)
ÎêS¢Ú¢ Ï¢¢Ï¢
Ï¢Ó¢ÐÝ
ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ¼¢Úè¶Gï ÐñÎ¢§à¢ }¢ï´
§çwG¼H¢ÈGU ãñ J }¢x¢Ú ÜGU¢ñHï }¢àãêÚ ²ïãè ãñ çÜU ±¢çÜGU¥G» “¥SãG¢Ï¢ï
ÈGUèH” S¢ï ÐÓ¢ÐÝ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î 12 ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU 20
»çÐíH çS¢. 571 §üG. ç±H¢Î¼ï Ï¢¢ S¢¥G¢Î¼ ÜUè ¼¢Úè¶G ãñ J ¥ãHï
}¢vÜU¢ ÜU¢ |¢è §S¢è ÐÚ ¥G}¢H ÎÚ ¥¢}¢Î ãñ çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ Ï¢¢Úã±è´
ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H ãè ÜU¢ï ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï Á¢¢¼ï
ãñ´ ¥¢ñÚ ±ã¢æ }¢èH¢Î à¢ÚèÈGU ÜUè }¢ãGçÈGUHï´ }¢é‹¥GçÜGUÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ J(2)
¼¢Úè¶Gï ¥G¢H}¢ }¢ï´ ²ïã ±¢ïã çÝÚ¢H¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢G}¢¼ ±¢H¢ çÎÝ ãñ
çÜU §S¢è Ú¢ïÁ¢G ¥G¢H}¢ï ãS¼è ÜïU §üÁ¢¢Î ÜU¢ Ï¢¢§GS¢, x¢<Îà¢ï HñH¢ï Ýã¢Ú ÜU¢
}¢¼GHêÏ¢, ¶GËÜGïU ¥¢Î}¢ ÜU¢ Ú}Á¢G, çÜUçà¼²ï ÝêãG ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ Ú¢Á¢G,
Ï¢¢çÝ²ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè Îé¥G¢, §ÏÝï }¢Ú²}¢ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ãé±¢ J ÜU¢»Ý¢¼ï
±éÁ¢êÎ ÜïU ©HÛ¢ï ãé» x¢ïS¢ê¥¢ïæ ÜU¢ï S¢æ±¢ÚÝï ±¢H¢, ¼}¢¢}¢ Á¢ã¢Ý ÜïU çÏ¢x¢ÇGï
çÝÁ¢G¢}¢¢ï´ ÜU¢ï S¢é{¢ÚÝï ±¢H¢ ²¢’Ýè

±¢ïã ÝçÏ¢²¢ï´ }¢ï´ ÚãG}¢¼ HÜGUÏ¢ Ð¢Ýï ±¢H¢ }¢éÚ¢Îï´ x¢GÚèÏ¢¢ï´ ÜUè Ï¢Ú H¢Ýï ±¢H¢
}¢éS¢èÏ¢¼ }¢ï´ x¢GñÚ¢ï´ ÜïU ÜU¢}¢ ¥¢Ýï ±¢H¢ ±¢ïã ¥ÐÝï ÐÚ¢» ÜU¢ x¢G}¢ ¶¢Ýï ±¢H¢
ÈGUÜGUèÚ¢ï´ ÜU¢ }¢¢±¢, Á¢G§üGÈGU¢ï´ ÜU¢ }¢ËÁ¢¢ ²¼è}¢¢ï´ ÜU¢ ±¢Hè, xG¢éH¢}¢¢ï´ ÜU¢ }¢¢ñH¢
S¢ÝÎéH ¥çSÈGU²¢, ¥àÚÈéUGH ¥ç}Ï¢²¢, ¥ãG}¢Îï }¢éÁ¼Ï¢¢, }¢éãG}}¢Î
}¢éS¼GÈGU¢ ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ḯ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ãé» ¥¢ñÚ Ð¢ÜUèÁ¢G¢
Ï¢ÎÝ, Ý¢ÈGU Ï¢éÚèÎ¢, ¶G¼Ý¢ çÜU²ï ãé» wG¢éàÏ¢ê }¢ï´ Ï¢S¢ï ãé» Ï¢ ãG¢H¼ï S¢ÁÎ¢,
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢ S¢Ú Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ¥ÐÝï ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î ÜïU }¢ÜU¢Ý
ÜïU ¥‹ÎÚ ÐñÎ¢ ãé» Ï¢¢Ð ÜUã¢æ ‰¢ï Á¢¢ï Ï¢éH¢» Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ý¢ñ çÝã¢H ÜU¢ï
Îï¶ ÜUÚ çÝã¢H ã¢ï¼ï J ±¢ïã ¼¢ï ÐãHï ãè ±ÈGU¢¼ Ð¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï J Î¢Î¢ Ï¢éH¢»
x¢» Á¢¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼G±¢ÈGïU ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ }¢àxG¢êH ‰¢ï J ²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ ÜUÚ
Î¢Î¢ “¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢” wG¢éà¢ wG¢éà¢ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ S¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú ¥¢» ¥¢ñÚ
±¢çHã¢Ý¢ Á¢¢ïà¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ ¥ÐÝï Ð¢ï¼ï ÜU¢ï ÜUHïÁ¢ï S¢ï Hx¢¢ çH²¢ J çÈUÚ
ÜU¢’Ï¢ï }¢ï´ Hï Á¢¢ ÜUÚ ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ¥¢ñÚ “}¢éãG}}¢Î” Ý¢}¢
Ú¶¢ J(1) ¥¢Ð ÜïU Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜUè H¢ñæÇè “S¢é±ñÏ¢¢”
wG¢éà¢è }¢ï´ Î¢ñÇG¼è ãé§ü x¢§ü ¥¢ñÚ “¥Ï¢ê HãÏ¢” ÜU¢ï |¢¼èÁ¢¢ ÐñÎ¢ ã¢ïÝï ÜUè wG¢éà¢
¶GÏ¢Úè Îè ¼¢ï ©S¢ Ýï §S¢ wG¢éà¢è }¢ï´ à¢ã¢Î¼ ÜUè ©æx¢Hè ÜïU §à¢¢Úï S¢ï “S¢é±ñÏ¢¢”
ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ S¢}¢Ú¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜU¢ï ²ïã ç}¢H¢ çÜU ©S¢
ÜUè }¢¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï wG±¢Ï¢ }¢ï´ Îï¶¢ ¥¢ñÚ ãG¢H
ÐêÀ¢, ¼¢ï ©S¢ Ýï ¥ÐÝè ©æx¢Hè ©Æ¢ ÜUÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Á¢éÎ¢ ã¢ïÝï
ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÛ¢ï ÜéUÀ (¶¢Ýï ÐèÝï) ÜU¢ï Ýãè´ ç}¢H¢ Ï¢Á¢éÁ¢G §S¢ ÜïU çÜU “S¢é±ñÏ¢¢”
ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚÝï ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï §S¢ ©æx¢Hè ÜïU Á¢GÚè»G ÜéUÀ Ð¢Ýè çÐH¢ çÎ²¢
Á¢¢¼¢ ãêæ J(2)

§S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è

Ýï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè çÈGURU ¥æx¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ Ï¢S¢èÚ¼ ¥zGÚ¢ïÁ¢G Ï¢¢¼
¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ Á¢¢ï ¥ãHï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU çH²ï çÝã¢²¼ ãè HÁGÁ¢G¼ Ï¢wGà¢ ãñ,
±¢ïã çH¶¼ï ãñ´ çÜU
§S¢ Á¢x¢ã }¢èH¢Î ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜïU çH²ï »ÜU S¢ÝÎ ãñ çÜU ²ïã ¥¢æ
ãGÁ¢GÚ¼ ÜUè à¢Ï¢ï ç±H¢Î¼ }¢ï´ wG¢éà¢è }¢Ý¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢
}¢¢H ¶GÓ¢ü ÜUÚ¼ï ãñ´ J }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜU¢ï Á¢¢ï ÜU¢çÈGUÚ ‰¢¢
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ }¢ḯ ÜéUÚG ¥¢Ý Ý¢çÁ¢GH ãé±¢, ¥¢æ ãGÁ¢GÚ¼
ÜUè ç±H¢Î¼ ÐÚ wG¢éà¢è }¢Ý¢Ýï, ¥¢ñÚ Ï¢¢æÎè ÜU¢ Îê{ ¶GÓ¢ü ÜUÚÝï ÐÚ Á¢Á¢G¢ Îè
x¢§ü ¼¢ï ©S¢ }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ v²¢ ãG¢H ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï ¥¢æ ãGÁ¢GÚ¼
ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ S¢Úà¢¢Ú ã¢ï ÜUÚ wG¢éà¢è }¢Ý¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ }¢¢H ¶GÓ¢ü
ÜUÚ¼¢ ãñ J(1)
}¢¢ñHéÎé‹ÝÏ¢è
çÁ¢S¢ }¢éÜGUgS¢ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ç±H¢Î¼ ãé § ü , ¼¢Úè¶G ï §SH¢}¢ }¢ï ´ ©S¢ }¢G Ü U¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“}¢¢ñHéÎ é ‹ ÝÏ¢è ” (ÝÏ¢è ÜUè ÐñÎ¢§à¢ ÜUè Á¢x¢ã) ãñ ,
²ïã Ï¢ãé¼ ãè }¢é¼Ï¢<ÚÜU }¢ÜGU¢}¢ ãñ J S¢H¢¼GèÝï §SH¢}¢ Ýï §S¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU
²¢Îx¢¢Ú ÐÚ Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ÝÎ¢Ú §G}¢¢Ú¼ Ï¢Ý¢ Îè ‰¢è, Á¢ã¢æ ¥ãHï
ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈGñUÝ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï }¢é„H}¢¢Ý çÎÝ Ú¢¼
}¢ãGçÈGUHï }¢èH¢Î à¢ÚèÈGU }¢é‹¥GçÜGUÎ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ S¢H¢¼¢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¼ï
Úã¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï à¢¢ã ±çHÄ²éËH¢ã S¢¢çãGÏ¢ }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “Èé U G ² ê Á G ¢ é H ãG Ú }¢ñ Ý ” }¢ï ´ ¼ãG Ú èÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU }¢ñ´ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ©S¢ }¢ãGçÈGUHï }¢èH¢Î }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢,
Á¢¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ Ï¢¢Úã±è´ ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H ÜU¢ï “}¢¢ñHéÎé‹ÝÏ¢è
” }¢ḯ }¢é‹¥GçÜGUÎ ãé§ü ‰¢è çÁ¢S¢ ±vG¼ ç±H¢Î¼ ÜU¢ çÁ¢GRU ÐÉG¢

Á¢¢ Úã¢ ‰¢¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ çÜU ²ÜU Ï¢¢Úx¢è ©S¢ }¢Á¢çHS¢ S¢ï ÜéUÀ ¥‹±¢Ú
Ï¢éH‹Î ãé», }¢ñ´ Ýï ©Ý ¥‹±¢Ú ÐÚ x¢G¢ñÚ çÜU²¢ ¼¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ±¢ïã
ÚãG}¢¼ï §H¢ãè ¥¢ñÚ ©Ý çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜïU ¥‹±¢Ú ‰¢ï Á¢¢ï »ïS¢è }¢ãGçÈGUH¢ï´ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ãé±¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
Á¢Ï¢ çãGÁ¢¢Á¢G ÐÚ ÝÁÎè ãGéÜêU}¢¼ ÜU¢ ¼S¢ËHé¼G ãé±¢ ¼¢ï }¢ÜGU¢çÏ¢Úï
Á¢‹Ý¼éH }¢¥GH¢ ± Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G ÜïU x¢é}Ï¢Î¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÝÁÎè
ãGéÜêU}¢¼ Ýï §S¢ }¢éÜGUgS¢ ²¢Îx¢¢Ú ÜU¢ï |¢è ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ ç}¢S}¢¢Ú ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ Ï¢ÚS¢¢ï´ ²ïã }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ÜGU¢}¢ ±èÚ¢Ý ÐÇG¢ Úã¢, }¢x¢Ú }¢ñ´ Á¢Ï¢ Á¢êÝ
çS¢. 1959 §üG. }¢ï´ §S¢ }¢ÜüUÁ¢Gï ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï ãG¢çÁ¢GÚ
ãé±¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ©S¢ Á¢x¢ã »ÜU À¢ïÅè S¢è çÏ¢ôËÇx¢ Îï¶è Á¢¢ï }¢éÜGUzGÈGUH ‰¢è J
Ï¢¢’Á¢G ¥GÚÏ¢¢ï´ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ¥Ï¢ §S¢ çÏ¢ôËÇx¢ }¢ï´ »ÜU }¢éwG¼S¢Ú S¢è
H¢§Ï¢íïÚè ¥¢ñÚ »ÜU À¢ïÅ¢ S¢¢ }¢v¼Ï¢ ãñ, ¥Ï¢ §S¢ Á¢x¢ã Ý }¢èH¢Î à¢ÚèÈGU
ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ Ý S¢H¢¼¢ï S¢H¢}¢ ÐÉGÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ãñ J }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï
S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ çÏ¢ôËÇx¢ S¢ï ÜéUÀ ÎêÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU S¢H¢¼¢ï
S¢H¢}¢ ÐÉG¢, ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÐÚ »ïS¢è çÚvGÜGU¼ ¼G¢Úè ãé§ü çÜU }¢ñ´ ÜéUÀ ÎïÚ ¼ÜU
Ú¢ï¼¢ Úã¢ J
Îê{ ÐèÝï ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢
S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜUè H¢ñæÇè
“ãGÁ¢GÚ¼ï S¢é±ñÏ¢¢” ÜU¢ Îê{ Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ ¥ÐÝè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ÜïU Îê{ S¢ï S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï¼ï Úãï, çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGHè}¢¢ S¢¢’çÎ²¢ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï x¢§æü ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
ÜGUÏ¢èHï }¢ï´ Ú¶ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Îê{ çÐH¢¼è Úãè´ ¥¢ñÚ §‹ãè´ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢Ð
ÜïU Îê{ ÐèÝï ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ x¢éÁ¢GÚ¢ J(1)
à¢éÚÈGU¢» ¥GÚÏ¢ ÜUè ¥G¢Î¼ ‰¢è çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Îê{
çÐH¢Ýï ÜïU çH²ï çx¢Î¢ïü Ý±¢ãG Îèã¢¼¢ï´ }¢ï´ |¢ïÁ¢ Îï¼ï ‰¢ï Îèã¢¼ ÜUè S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úè

¥¢Ï¢¢ï ã±¢ }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ¼ÝÎéLS¼è ¥¢ñÚ çÁ¢S}¢¢Ýè çS¢¤GãG¼ |¢è ¥ÓÀè ã¢ï
Á¢¢¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã ¶G¢çHS¢ ¥¢ñÚ ÈGUS¢èãG ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý |¢è S¢è¶ Á¢¢¼ï ‰¢ï
v²êæ çÜU à¢ãìÚ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý Ï¢¢ãÚ ÜïU ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜïU }¢ïHÁ¢¢ïH S¢ï ¶G¢çHS¢ ¥¢ñÚ
ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G Á¢GÏ¢¢Ý Ýãè´ Úã¢ ÜUÚ¼è J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ “Ï¢Ýè S¢¢’Î”
ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ḯ ÜïU ã}¢Ú¢ã Îê{ ÐèÝï ±¢Hï Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ḯ }¢vÜU¢ ÜU¢ï Ó¢Hè J
§S¢ S¢¢H ¥GÚÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢wG¼ ÜU¢H ÐÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢, }¢ïÚè x¢¢ïÎ }¢ï´ »ÜU Ï¢ÓÓ¢¢
‰¢¢, }¢x¢Ú ÈGUvGÚ¢ï ÈGU¢ÜGU¢ ÜUè ±Áã S¢ï }¢ïÚè À¢ç¼²¢ï´ }¢ï´ §¼Ý¢ Îê{ Ý ‰¢¢ Á¢¢ï ©S¢
ÜU¢ï ÜU¢ÈGUè ã¢ï S¢ÜïU J Ú¢¼ |¢Ú ±¢ïã Ï¢ÓÓ¢¢ |¢êÜU S¢ï ¼ÇGÐ¼¢ ¥¢ñÚ Ú¢ï¼¢
çÏ¢HçÏ¢H¢¼¢ Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ã}¢ ©S¢ ÜUè çÎHÁ¢ê§ü ¥¢ñÚ çÎHÎ¢Úè ÜïU çH²ï
¼}¢¢}¢ Ú¢¼ Ï¢ñÆ ÜUÚ x¢éÁ¢G¢Ú¼ï ‰¢ï J »ÜU ªæÅÝè |¢è ã}¢¢Úï Ð¢S¢ ‰¢è J }¢x¢Ú ©S¢
ÜïU |¢è Îê{ Ý ‰¢¢ J }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU S¢ÈGUÚ }¢ï´ çÁ¢S¢ ¶GÓÓ¢Ú ÐÚ }¢ñ´ S¢é±¢Ú
‰¢è ±¢ïã |¢è §S¢ ÜGUÎÚ H¢x¢GÚ ‰¢¢ çÜU ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ý Ó¢H S¢ÜU¼¢
‰¢¢ }¢ïÚï ã}¢Ú¢ãè |¢è ©S¢ S¢ï ¼æx¢ ¥¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï J Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè }¢éçàÜUH¢ï´ S¢ï ²ïã
S¢ÈGUÚ ¼Gñ ãé±¢ Á¢Ï¢ ²ïã ÜGU¢çÈGUH¢ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï Á¢¢ï ¥G¢ñÚ¼
ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï Îï¶¼è ¥¢ñÚ ²ïã S¢éÝ¼è çÜU ²ïã ²¼è}¢ ãñ´
¼¢ï ÜU¢ï§ü ¥G¢ñÚ¼ ¥¢Ð ÜU¢ï HïÝï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú Ýãè´ ã¢ï¼è ‰¢è, v²êæ çÜU Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU
²¼è}¢ ã¢ïÝï ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §‹¥G¢}¢¢ï §vÚ¢}¢ ç}¢HÝï ÜUè ©}}¢èÎ Ýãè´
‰¢è J §{Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ S¢¢’çÎ²¢ ÜUè çÜGUS}¢¼ ÜU¢ çS¢¼¢Ú¢
S¢éÚÄ²¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éH‹Î ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ‰¢¢, §Ý ÜïU Îê{ ÜUè
ÜU}¢è §Ý ÜïU çH²ï ÚãG}¢¼ ÜUè çÁ¢G²¢Î¼è ÜU¢ Ï¢¢§GS¢ Ï¢Ý x¢§ü, v²êæ çÜU Îê{ ÜU}¢
Îï¶ ÜUÚ çÜUS¢è Ýï §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ Ï¢ÓÓ¢¢ ÎïÝ¢ x¢±¢Ú¢ Ý çÜU²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ S¢¢’çÎ²¢ Ýï ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ “ãG¢çÚS¢
çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ©GÁÁG ¢G¢” S¢ï ÜUã¢ çÜU ²ïã ¼¢ï ¥ÓÀ¢ Ýãè´ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ çÜU }¢ñ́
¶G¢Hè ã¢‰¢ ±¢ÐS¢ Á¢¢ªæ §S¢ S¢ï ¼¢ï Ï¢ïã¼Ú ²ïãè ãñ çÜU }¢ñ́ §S¢ ²¼è}¢ ãè ÜU¢ï Hï
Ó¢Hêæ, à¢¢ïãÚ Ýï §S¢ ÜU¢ï }¢æÁæ ¢G êÚ ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
©S¢ ÎéÚïü ²¼è}¢ ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¥¢§æü çÁ¢S¢ S¢ï çS¢ÈGUü ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ãè ÜïU Í¢Ú }¢ï´ Ýãè´ Ï¢çËÜU ÜU¢»Ý¢¼ï
¥G¢H}¢ ÜïU }¢à¢çÚÜGU¢ï }¢x¢GçÚÏ¢ }¢ï´ ©Á¢¢H¢ ã¢ïÝï ±¢H¢ ‰¢¢ J ²ïã wG¢éÎ¢ ±‹Îï
ÜéUGgêS¢ ÜU¢ ÈGUÁGHï ¥GÁ¢Gè}¢ ãè ‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜUè S¢¢ï§ü
ãé§ü çÜGUS}¢¼ Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ §Ý ÜUè
¥¢x¢G¢ïà¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» J ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï }¢ï´ H¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ Îê{ çÐH¢Ýï Ï¢ñÆè´ ¼¢ï Ï¢¢Ú¢Ýï
ÚãG}¢¼ ÜUè ¼GÚãG Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ à¢éM¥G ã¢ï x¢²¢, wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý
Îïç¶²ï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU çÐS¼¢Ý }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ
Îê{ ©¼Ú¢ çÜU ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï |¢è ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ÚÁ¢G¢§üG
|¢¢§ü Ýï |¢è wG¢êÏ¢ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ Îê{ çÐ²¢, ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢Ú¢}¢ S¢ï S¢¢ï
x¢», ©{Ú ©æÅÝè ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï ©S¢ ÜïU ‰¢Ý Îê{ S¢ï |¢Ú x¢» ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGHè}¢¢ ÜïU à¢¢ïãÚ Ýï ©S¢ ÜU¢ Îê{ Î¢ïã¢ J ¥¢ñÚ ç}¢²¢æ Ï¢è±è
Î¢ïÝ¢ï´ Ýï wG¢êÏ¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ Îê{ çÐ²¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ Ú¢¼ |¢Ú
S¢é¶ ¥¢ñÚ Ó¢ñÝ ÜUè Ýè´Î S¢¢ï» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜU¢ à¢¢ïãÚ ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜUè ²ïã Ï¢ÚÜU¼ï´ Îï¶ ÜUÚ ãGñÚ¢Ý Úã x¢²¢, ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢
çÜU ãGHè}¢¢ ! ¼é}¢ Ï¢ÇG¢ ãè }¢éÏ¢¢ÚÜU Ï¢ÓÓ¢¢ H¢§ü ã¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
Ýï ÜUã¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG }¢éÛ¢ï |¢è ²ïãè ©}}¢èÎ ãñ çÜU ²ïã çÝã¢²¼
ãè Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ Ï¢ÓÓ¢¢ ãñ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè ÚãG}¢¼ Ï¢Ý ÜUÚ ã}¢ ÜU¢ï ç}¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ
}¢éÛ¢ï ²ïãè ¼±vGÜGU¢ï¥G ãñ çÜU ¥Ï¢ ã}¢¢Ú¢ Í¢Ú ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ S¢ï |¢Ú Á¢¢»x¢¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ çÜU §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ã}¢ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ Hï ÜUÚ
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï ¥ÐÝï x¢¢ªæ ÜUè ¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï }¢ïÚ¢ ±¢ïãè
¶GÓÓ¢Ú ¥Ï¢ §S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢G Ó¢HÝï Hx¢¢ çÜU çÜUS¢è ÜUè S¢é±¢Úè ©S¢ ÜUè x¢Îü

ÜU¢ï Ýãè´ ÐãéæÓ¢¼è ‰¢è, ÜGU¢çÈGUHï ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ ãGñÚ¢Ý ã¢ï ÜUÚ }¢éÛ¢ S¢ï ÜUãÝï Hx¢è´
çÜU »ï ãGHè}¢¢ ! v²¢ ²ïã ±¢ïãè ¶GÓÓ¢Ú ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ ¼é}¢
S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¥¢§ü ‰¢è´ ²¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú ¶GÓÓ¢Ú ¼é}¢ Ýï ¶GÚèÎ
çH²¢ ãñ ? ¥H x¢GÚÁ¢G ã}¢ ¥ÐÝï Í¢Ú ÐãéæÓ¢ï ±ã¢æ S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ÐÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢
¼}¢¢}¢ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜïU ‰¢Ý }¢ï´ Îê{ wG¢éàÜU ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï, HïçÜUÝ }¢ïÚï Í¢Ú }¢ï´ ÜGUÎ}¢
Ú¶¼ï ãè }¢ïÚè Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜïU ‰¢Ý Îê{ S¢ï |¢Ú x¢», ¥Ï¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ }¢ïÚè Ï¢ÜUçÚ²¢æ
Á¢Ï¢ Ó¢Ú¢x¢¢ã S¢ï Í¢Ú ±¢ÐS¢ ¥¢¼è´ ¼¢ï ©Ý ÜïU ‰¢Ý Îê{ S¢ï |¢Úï ã¢ï¼ï ãG¢H¢æ çÜU
ÐêÚè Ï¢S¼è }¢ï´ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜU¢ï ¥ÐÝï Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ »ÜU ÜGU¼GÚ¢ Îê{ Ýãè´
ç}¢H¼¢ ‰¢¢ }¢ïÚï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ú±¢ã¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ |¢è
¥ÐÝï Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï ©S¢è Á¢x¢ã Ó¢Ú¢¥¢ï Á¢ã¢æ ãGHè}¢¢ ÜïU
Á¢¢Ý±Ú Ó¢Ú¼ï ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢Ï¢ H¢ïx¢ ©S¢è Ó¢Ú¢x¢¢ã }¢ï´ ¥ÐÝï }¢±ïà¢è Ó¢Ú¢Ýï
Hx¢ï Á¢ã¢æ }¢ïÚè Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¼è ‰¢è´, }¢x¢Ú ²ã¢æ ¼¢ï Ó¢Ú¢x¢¢ã ¥¢ñÚ Á¢æx¢H ÜU¢
ÜU¢ï§ü ¥G}¢H ÎwGH ãè Ýãè´ ‰¢¢ ²ïã ¼¢ï ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU
Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÈGñUÁ¢G ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢ñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚï à¢¢ïãÚ ÜïU çS¢±¢ }¢ïÚè
ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ Ýãè´ S¢}¢Û¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J(1)
¥H x¢GÚÁ¢G §S¢è ¼GÚãG ãÚ Î}¢ ãÚ ÜGUÎ}¢ ÐÚ ã}¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¥¢Ð
ÜUè Ï¢ÚÜU¼¢ï´ ÜU¢ }¢éà¢¢ãÎ¢ ÜUÚ¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Î¢ï
S¢¢H ÐêÚï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢ñ́ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ Îê{ ÀéÇ¢G çÎ²¢ J ¥¢Ð
ÜUè ¼ÝÎéLS¼è ¥¢ñÚ Ýà±¢ï Ýé}¢¢ ÜU¢ ãG¢H ÎêS¢Úï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ S¢ï §¼Ý¢ ¥ÓÀ¢ ‰¢¢
çÜU Î¢ï S¢¢H }¢ï´ ¥¢Ð wG¢êÏ¢ ¥ÓÀï Ï¢ÇGï }¢¢’Hê}¢ ã¢ïÝï Hx¢ï,
¥Ï¢ ã}¢ ÎS¼êÚ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ©Ý ÜUè
±¢çHÎ¢ ÜïU Ð¢S¢ H¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU ã}¢ ÜU¢ï §‹¥G¢}¢¢ï §vÚ¢}¢
S¢ï Ý±¢Á¢G¢ J(2)

x¢¢ï ÜGU¢§GÎï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥Ï¢ ã}¢ï´ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢

ÜU¢ï ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶Ýï ÜU¢ ÜU¢ï§ü ãGÜGU Ýãè´ ‰¢¢, }¢x¢Ú ¥¢Ð
ÜUè Ï¢ÚÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè ±Áã S¢ï »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï |¢è ã}¢ ÜU¢ï ¥¢Ð
ÜUè Á¢éÎ¢§ü x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ‰¢è J ¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU çÜU ©S¢
S¢¢H }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ ±Ï¢¢§ü Ï¢è}¢¢Úè ÈñUHè ãé§ü ‰¢è Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ã}¢ Ýï
©S¢ ±Ï¢¢§ü Ï¢è}¢¢Úè ÜU¢ Ï¢ã¢Ý¢ ÜUÚ ÜïU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢
ÜU¢ï çÚÁ¢G¢ }¢‹Î ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ã}¢ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ¥ÐÝï Í¢Ú H¢» ¥¢ñÚ çÈUÚ ã}¢¢Ú¢ }¢ÜU¢Ý ÚãG}¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢ÚÜU¼¢ï´ ÜUè ÜU¢Ý Ï¢Ý x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ã}¢¢Úï Ð¢„ çÝã¢²¼ wG¢éà¢ ± wG¢éÚü}¢
ã¢ï ÜUÚ ÚãÝï Hx¢ï J Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜéUÀ Ï¢ÇGï ãé» ¼¢ï Í¢Ú S¢ï
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH¼ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ï ¶ïH¼ï ãé» Îï¶¼ï }¢x¢Ú wG¢éÎ
ã}¢ïà¢¢ ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU ¶ïHÜêUÎ S¢ï ¥GH¢ãGÎ¢ Úã¼ï J(1) »ÜU Ú¢ïÁ¢G }¢éÛ¢ S¢ï
ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ¥}}¢¢Á¢¢Ý ! }¢ïÚï ÎêS¢Úï |¢¢§ü Ï¢ãÝ çÎÝ |¢Ú ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢¼ï
²ïã H¢ïx¢ ã}¢ïà¢¢ S¢éÏãG ÜU¢ï ©Æ ÜUÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜUã¢æ Ó¢Hï Á¢¢¼ï ãñ´ ? }¢ñ´ Ýï
ÜUã¢ çÜU ²ïã H¢ïx¢ Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¢Ýï Ó¢Hï Á¢¢¼ï ãñ´, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : }¢¢ÎÚï }¢ïãÚÏ¢¢Ý ! ¥¢Ð }¢éÛ¢ï |¢è }¢ïÚï |¢¢§ü Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ ÜUèçÁ¢²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ÜïU §SÚ¢Ú S¢ï
}¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´
ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢Ú¢x¢¢ã Á¢¢Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè J ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Á¢ã¢æ
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜUè Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¼è ‰¢è´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï
Úãï ¥¢ñÚ Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¢x¢¢ã¢ï´ }¢ï´ Hï Á¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜUè Îï¶|¢¢H ÜUÚÝ¢ Á¢¢ï
¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH¢ï´ ÜUè S¢é‹Ý¼ ãñ ¥¢Ð Ýï
¥ÐÝï ¥G}¢H S¢ï Ï¢Ó¢ÐÝ ãè }¢ï´ ¥ÐÝè »ÜU ¶GSH¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ §ÁGã¢Ú
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J(2)

à¢vGÜGïU S¢Îí
»ÜU çÎÝ ¥¢Ð Ó¢Ú¢x¢¢ã }¢ï´ ‰¢ï çÜU »ÜU
Î}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜïU »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î “Á¢G}¢Úã” Î¢ñÇG¼ï
¥¢ñÚ ã¢æÐ¼ï ÜU¢æÐ¼ï ãé» ¥ÐÝï Í¢Ú ÐÚ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ãGHè}¢¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥}}¢¢Á¢¢Ý ! Ï¢ÇG¢ x¢GÁ¢GÏ¢ ã¢ï
x¢²¢, }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï ¼èÝ ¥¢Îç}¢²¢ï´ Ýï Á¢¢ï Ï¢ãé¼ ãè
S¢ÈGïUÎ çHÏ¢¢S¢ ÐãÝï ãé» ‰¢ï, çÓ¢¼ çHÅ¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ çà¢ÜU}¢ ÈU¢ÇG
Ç¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ §S¢è ãG¢H }¢ï´ ©Ý ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢¢ ãé±¢ ¥¢²¢ ãêæ J
²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU à¢¢ïãÚ Î¢ïÝ¢ï´
Ï¢Î ãG±¢S¢ ã¢ï ÜUÚ Í¢Ï¢Ú¢» ãé» Î¢ñÇG ÜUÚ Á¢æx¢H }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ²ïã Îï¶¢
çÜU ¥¢Ð Ï¢ñÆï ãé» ãñ´ J }¢x¢Ú ¶G¢ñÈGU¢ï çãÚ¢S¢ S¢ï Ó¢ïãÚ¢
Á¢GÎü ¥¢ñÚ ©Î¢S¢ ãñ, ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜïU à¢¢ïãÚ Ýï §Ýç¼ã¢§ü
}¢éçàÈGUÜGU¢Ý¢ HãÁ¢ï }¢ï´ Œ²¢Ú S¢ï Ó¢é}¢ÜU¢Ú ÜUÚ ÐêÀ¢ çÜU Ï¢ïÅ¢ ! v²¢ Ï¢¢¼
ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼èÝ à¢wGS¢ çÁ¢Ý ÜïU ÜUÐÇGï
Ï¢ãé¼ ãè S¢ÈGïUÎ ¥¢ñÚ S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úï ‰¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÜU¢ï çÓ¢¼
çHÅ¢ ÜUÚ }¢ïÚ¢ çà¢ÜU}¢ Ó¢¢ÜU ÜUÚ ÜïU ©S¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G çÝÜU¢H ÜUÚ
Ï¢¢ãÚ ÈïU´ÜU Îè ¥¢ñÚ çÈUÚ ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G }¢ïÚï çà¢ÜU}¢ }¢ï´ Ç¢H ÜUÚ çà¢x¢¢ÈGU
ÜU¢ï S¢è çÎ²¢ HïçÜUÝ }¢éÛ¢ï Á¢GÚ¢ü Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ÜU¢ï§ü ¼vHèÈGU Ýãè´ ãé§ü J(1)
²ïã ±¢çÜGU¥G¢ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU

à¢¢ïãÚ Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢ïãGÎ Í¢Ï¢Ú¢» ¥¢ñÚ à¢¢ïãÚ Ýï ÜUã¢ çÜU ãGHè}¢¢ !
}¢éÛ¢ï ÇÚ ãñ çÜU §Ý ÜïU ªÐÚ à¢¢²Î ÜéUÀ ¥¢S¢ïÏ¢ ÜU¢ ¥S¢Ú ãñ çHã¢Á¢G¢
Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ¼é}¢ §Ý ÜU¢ï §Ý ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ À¢ïÇG ¥¢¥¢ï J §S¢ ÜïU

Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ¥¢Ð ÜU¢ï Hï ÜUÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢§æü

v²êæ çÜU ©‹ãï´ §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï ²ïã ¶G¢ñÈGU ÐñÎ¢ ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ çÜU à¢¢²Î ¥Ï¢ ã}¢
ÜU}¢¢ ãGvGÜéUGãê §Ý ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ Ý ÜUÚ S¢ÜïU´x¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
Ýï Á¢Ï¢ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè
±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜïU çS¢ÐéÎü çÜU²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGHè}¢¢ ! ¼é}¢ ¼¢ï Ï¢ÇGè wG±¢çãà¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢ã ÜïU
S¢¢‰¢ }¢ïÚï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú Hï x¢§ü ‰¢è´ çÈUÚ §S¢ ÜGUÎÚ Á¢ËÎ ±¢ÐS¢ Hï
¥¢Ýï ÜUè ±Áã v²¢ ãñ ? Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ Ýï çà¢ÜU}¢ Ó¢¢ÜU
ÜUÚÝï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥¢S¢ïÏ¢ ÜU¢ à¢éÏ¢¢ Á¢G¢çãÚ çÜU²¢ ¼¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãÚçx¢Á¢G Ýãè´, wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï ÝêÚï ÝÁ¢GÚ ÐÚ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU|¢è |¢è çÜUS¢è çÁ¢‹Ý ²¢
à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ ¥G}¢H ÎwGH Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J }¢ïÚï Ï¢ïÅï ÜUè Ï¢ÇGè à¢¢Ý ãñ J çÈUÚ
¥Ä²¢}¢ï ãG}H ¥¢ñÚ ±vG¼ï ç±H¢Î¼ ÜïU ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G ±¢çÜGU¥G¢¼ S¢éÝ¢ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢ ÜU¢ï }¢éyG}¢§Ý ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢
ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï x¢¢ªæ }¢ï´ ±¢ÐS¢ Ó¢Hè ¥¢§æü ¥¢ñÚ ¥¢Ð
¥ÐÝè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜUè ¥¢x¢G¢ïà¢ï ¼ÚçÏ¢Ä²¼ }¢ï´
ÐÚ±çÚà¢ Ð¢Ýï Hx¢ï J(1)
à¢vGÜGïU S¢Îí çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ãé±¢ ?
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ à¢¢ã ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G S¢¢çãGÏ¢ }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
Ýï S¢êÚ» “¥H}¢ ÝàÚãG” ÜUè ¼zGS¢èÚ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
Ó¢¢Ú }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ S¢èÝ¢ Ó¢¢ÜU çÜU²¢
x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ ÝêÚ ± çãGv}¢¼ ÜU¢ ¶GÁ¢GèÝ¢ |¢Ú¢ x¢²¢ J
ÐãHè }¢Ú¼Ï¢¢ Á¢Ï¢ ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
ÜïU Í¢Ú ‰¢ï çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ã¢ï Ó¢éÜU¢ J §S¢ ÜUè çãGv}¢¼ ²ïã ‰¢è

çÜU ãGéÁG¢êÚ ©Ý ±S±S¢¢ï´ ¥¢ñÚ ¶G²¢H¢¼ S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G Úãï´

çÁ¢Ý }¢ï´ Ï¢ÓÓ¢ï }¢éÏ¼H¢ ã¢ï ÜUÚ ¶ïHÜêUÎ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ú¼¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢§H ã¢ï
Á¢¢¼ï ãñ´ J ÎêS¢Úè Ï¢¢Ú ÎS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í }¢ï´ ãé±¢ ¼¢çÜU Á¢±¢Ýè ÜUè ÐéÚ
¥¢à¢¢ïÏ¢ à¢ãì±¼¢ï´ ÜïU ¶G¼GÚ¢¼ S¢ï ¥¢Ð Ï¢ï ¶G¢ñÈGU ã¢ï Á¢¢»æ J ¼èS¢Úè Ï¢¢Ú x¢G¢Úï
çãGÚ¢ }¢ï´ à¢vGÜGïU S¢Îí ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ÜGUËÏ¢ }¢ï´
ÝêÚï S¢ÜUèÝ¢ |¢Ú çÎ²¢ x¢²¢ ¼¢çÜU ¥¢Ð ±çãG²ï §H¢ãè ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢ ¥¢ñÚ
çx¢Ú¢æÏ¢¢Ú Ï¢¢ïÛ¢ ÜU¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ S¢ÜïU´ J Ó¢¢ñ‰¢è }¢Ú¼Ï¢¢ à¢Ï¢ï }¢ï’Ú¢Á¢
}¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢èÝ¢ Ó¢¢ÜU ÜUÚ ÜïU ÝêÚ ±
çãGv}¢¼ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ S¢ï }¢¢’}¢êÚ çÜU²¢ x¢²¢, ¼¢çÜU ¥¢Ð ÜïU ÜGUËÏ¢ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ §¼Ýè ±éS¥G¼ ¥¢ñÚ S¢H¢çãGÄ²¼ ÐñÎ¢ ã¢ï Á¢¢» çÜU ¥¢Ð
ÎèÎ¢Úï §H¢ãè ÜUè ¼Á¢çËH²¢ï´, ¥¢ñÚ ÜUH¢}¢ï ÚÏÏ¢¢Ýè ÜUè ãñÏ¢¼¢ï´
¥¢ñÚ ¥GÁ¢G}¢¼¢ï´ ÜïU }¢é¼ãGç}}¢H ã¢ï S¢ÜïU´ J
©}}¢ï »ï}¢Ý
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGHè}¢¢
ÜïU Í¢Ú S¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ±¢çHÎ»
}¢¢ïãG¼Ú}¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ÚãÝï Hx¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï “©}}¢ï »ï}¢Ý” Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU ±¢çHÎï
}¢¢çÁ¢Î ÜUè Ï¢¢æÎè ‰¢è´ ¥¢Ð ÜUè ¶G¢ç¼GÚ Î¢Úè ¥¢ñÚ
ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè }¢ï´ çÎÝ Ú¢¼ Á¢è Á¢¢Ý S¢ï }¢S¢MÈGU ÚãÝï Hx¢è´ J ©}}¢ï »ï}¢Ý
ÜU¢ Ý¢}¢ “Ï¢ÚÜUã” ãñ ²ïã ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU ±¢çHÎ
S¢ï }¢èÚ¢S¢ }¢ï´ ç}¢Hè ‰¢è´ J ²ïãè ¥¢Ð ÜU¢ï ¶¢Ý¢ ç¶H¢¼è ‰¢è´
ÜUÐÇG ï ÐãÝ¢¼è ‰¢è´ ¥¢Ð Üï U ÜUÐÇG ï {¢ï ² ¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý
ãG¢çÚS¢¢ S¢ï §Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ çÁ¢Ý S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ ÐñÎ¢ ãé» J(1) ( )

Ï¢Ó¢ÐÝ ÜUè ¥Î¢»æ

ãG Á ¢G Ú ¼ï ãG H è}¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ ²¢’Ýè Û¢êH¢ çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜïU çãH¢Ýï S¢ï
çãH¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ï¢Ó¢ÐÝ }¢ï´ Ó¢¢æÎ ÜUè ¼GÚÈGU ©æx¢Hè ©Æ¢ ÜUÚ §à¢¢Ú¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï Ó¢¢æÎ ¥¢Ð ÜUè ©æx¢Hè ÜïU §à¢¢Ú¢ï´
ÐÚ ãGÚÜU¼ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ¶éHè ¼¢ï S¢Ï¢ S¢ï ¥Ã±H
Á¢¢ï ÜUH¢}¢ ¥¢Ð ÜUè Á¢G Ï ¢¢Ýï }¢é Ï ¢¢ÚÜU S¢ï çÝÜUH¢ ±¢ï ã ²ï ã ‰¢¢
Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ¥G ¢ Î¼
ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÜU|¢è |¢è ¥¢Ð Ýï ÜUÐÇG¢ï´ }¢ï´
Ï¢¢ïH ¢ï Ï¢Ú¢Á¢G Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ï¢çËÜU ã}¢ïà¢¢ »ÜU }¢é¥GÄ²Ý ±vG¼ ÐÚ
ÚzG»G ãG¢Á¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï J ¥x¢Ú ÜU|¢è ¥¢Ð ÜUè
à¢}¢üx¢¢ã ¶éH Á¢¢¼è ¼¢ï ¥¢Ð Ú¢ï Ú¢ï ÜUÚ ÈGUÚ²¢Î ÜUÚ¼ï J ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
¼ÜU à¢}¢üx¢¢ã Ý ÀéÐ Á¢¢¼è ¥¢Ð ÜU¢ï Ó¢ñÝ ¥¢ñÚ ÜGUÚ¢Ú Ýãè´ ¥¢¼¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ ¥x¢Ú à¢}¢üx¢¢ã ÀéÐ¢Ýï }¢ï´ }¢éÛ¢ S¢ï ÜéUÀ ¼¢¶GèÚ ã¢ï Á¢¢¼è ¼¢ï x¢GñÏ¢
S¢ï ÜU¢ï§ü ¥¢Ð ÜUè à¢}¢üx¢¢ã ÀéÐ¢ Îï¼¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð ¥ÐÝï Ð¢©æ ÐÚ
Ó¢HÝï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãé» ¼¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï ¶ïH¼ï ãé»
Îï¶¼ï }¢x¢Ú wG¢éÎ ¶ïHÜêUÎ }¢ï´ à¢ÚèÜU Ýãè´ ã¢ï¼ï ‰¢ï HÇGÜïU ¥¢Ð ÜU¢ï
¶ïHÝï ÜïU çH²ï Ï¢éH¢¼ï ¼¢ï ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU }¢ñ´ ¶ïHÝï ÜïU çH²ï Ýãè´
ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢ ãêæ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ÜUè ±ÈGU¢¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU Á¢Ï¢ Àï
Ï¢ÚS¢ ÜUè ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢Ð ÜïU
Î¢Î¢ ÜïU Ýç‹ã²¢H Ï¢Ýê ¥GÎè çÏ¢Ý ÝÁÁ¢¢Ú }¢ï´ çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜUè }¢éH¢ÜGU¢¼
²¢ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜUè ÜGUÏ¢í ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢§æü J

ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î ÜUè Ï¢¢æÎè ©}}¢ï »ï}¢Ý

|¢è §S¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢è´ ±ã¢æ S¢ï ±¢ÐS¢è ÐÚ “¥Ï±¢”
Ý¢}¢è x¢¢ªæ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢ ÜUè ±ÈG U ¢¼ ã¢ï
x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã ±ãè´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î ÜU¢ S¢¢²¢ ¼¢ï
ç±H¢Î¼ S¢ï ÐãHï ãè ©Æ Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ¥Ï¢ ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜUè
¥¢x¢G¢ïà¢ï à¢zGÜGU¼ ÜU¢ |¢è ¶G¢ç¼}¢¢ ã¢ï x¢²¢ J HïçÜUÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
¥¢ç}¢Ý¢ ÜU¢ ²ïã ÎéÚïü ²¼è}¢ çÁ¢S¢ ¥¢x¢G¢ïà¢ï ÚãG}¢¼ }¢ï´
ÐÚ±çÚà¢ Ð¢ ÜUÚ ÐÚ±¢Ý Ó¢ÉGÝï ±¢H¢ ãñ ±¢ïã §Ý S¢Ï¢ Á¢G¢çãÚè ¥SÏ¢¢Ï¢ï
¼ÚçÏ¢Ä²¼ S¢ï Ï¢ï çÝ²¢Á¢G ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï
©}}¢ï »ï}¢Ý ¥¢Ð ÜU¢ï }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ H¢§æü ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Î¢Î¢ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU çS¢ÐéÎü çÜU²¢ ¥¢ñÚ
Î¢Î¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥¢x¢G¢ïà¢ï ¼ÚçÏ¢Ä²¼ }¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü à¢zGÜGU¼ ±
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÐÚ±çÚà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï »ï}¢Ý
¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼è Úãè´ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ©G}¢í
à¢ÚèÈGU ¥¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU Î¢Î¢ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ |¢è
§Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ J(2)
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð
ÜïU Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥¢x¢G¢ïà¢ï ¼ÚçÏ¢Ä²¼ }¢ï´ Hï çH²¢
¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ÝïÜU ¶GSH¼¢ï´ ¥¢ñÚ çÎH Hé|¢¢ ÎïÝï
±¢Hè Ï¢Ó¢ÐÝ ÜUè Œ²¢Úè Œ²¢Úè ¥Î¢¥¢ïæ Ýï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ »ïS¢¢ çx¢Ú±èÎ¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ çÜU }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ
¥¢ñÚ Ï¢¢ãÚ ãÚ ±vG¼ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ãè Ú¶¼ï J ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ç¶H¢¼ï

çÐH¢¼ï, ¥ÐÝï Ð¢S¢ ãè ¥¢Ð ÜU¢ çÏ¢S¼Ú çÏ¢À¢¼ï ¥¢ñÚ »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï |¢è
ÜU|¢è ¥ÐÝè ÝÁ¢GÚ¢ï´ S¢ï ¥¢ïÛ¢H Ýãè´ ã¢ïÝï Îï¼ï ‰¢ï J(1)
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ÜU|¢è |¢è Ýãè´ Îï¶¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
çÜUS¢è ±vG¼ |¢è ÜU¢ï§ü Û¢êÅ Ï¢¢ïHï ã¢ï´ ²¢ ÜU|¢è çÜUS¢è ÜU¢ï
{¢ïÜU¢ çÎ²¢ ã¢ï, ²¢ ÜU|¢è çÜUS¢è ÜU¢ï ÜU¢ï§ü §üÁ¢G¢ ÐãéæÓ¢¢§ü ã¢ï, ²¢ Ï¢ïãêÎ¢ HÇGÜU¢ï´
ÜïU Ð¢S¢ ¶ïHÝï ÜïU çH²ï x¢» ã¢ḯ ²¢ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü ç¶GH¢ÈGïU ¼ãÁ¢GèÏ¢ Ï¢¢¼ ÜUè ã¢ï J
ã}¢ïà¢¢ §Ýç¼ã¢§ü wG¢éà¢ ¥wGH¢ÜGU, ÝïÜU ¥yG±¢Ú, Ý}¢ü x¢ézG¼¢Ú, Ï¢éH‹Î çÜUÚÎ¢Ú
¥¢ñÚ ¥¢’H¢ ÎÚÁ¢ï ÜïU Ð¢ÚS¢¢ ¥¢ñÚ ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú Úãï J
¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢ S¢ï Ï¢¢çÚà¢
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ }¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ÜGUãGì¼G ÐÇG x¢²¢ J
¥ãHï }¢vÜU¢ Ýï Ï¢é¼¢ï´ S¢ï ÈGUÚ²¢Î ÜUÚÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú »ÜU ãGS¢èÝ¢ï
Á¢}¢èH Ï¢êÉGï Ýï }¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥ãHï }¢vÜU¢ ! ã}¢¢Úï ¥‹ÎÚ
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ Á¢¢ï Ï¢¢çÝ²ï ÜU¢’Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã
ÜUè ÝSH S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU }¢é¼±ËHè ¥¢ñÚ S¢ÁÁ¢¢Î¢ Ýà¢èÝ
|¢è ãñ´ J ã}¢ï´ ©Ý ÜïU Ð¢S¢ Ó¢H ÜUÚ Îé¥G¢ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ¥GÚÏ¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ
ÈGUÚ²¢Î ÜUÚÝï Hx¢ï çÜU »ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ! ÜGUãGì¼G ÜUè ¥¢x¢ Ýï S¢¢Úï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï
Û¢éHS¢¢ ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢ ãñ J Á¢¢Ý±Ú Í¢¢S¢, Ð¢Ýè ÜïU çH²ï ¼ÚS¢ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ
§‹S¢¢Ý Î¢Ý¢ Ð¢Ýè Ý ç}¢HÝï S¢ï ¼ÇGÐ ¼ÇGÐ ÜUÚ Î}¢ ¼¢ïÇG Úãï ãñ´ J
ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜUè ¥¢}¢Î¢ï ÚzG¼ Ï¢æÎ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ ¥¢ñÚ ãÚ ¼G Ú ÈG U Ï¢ÚÏ¢¢Îè ±
±èÚ¢Ýè ÜU¢ Î¢ñ Ú Î¢ñ Ú ¢ ãñ J ¥¢Ð Ï¢¢çÚà¢ Üï U çH²ï Îé ¥ G ¢ ÜUèçÁ¢²ï J
¥ãHï ¥G Ú Ï¢ ÜUè ÈG U Ú²¢Î S¢é Ý ÜUÚ ¥Ï¢ê ¼G ¢ çHÏ¢ ÜU¢ çÎH |¢Ú ¥¢²¢
¥¢ñÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢
}¢ï´ x¢» J ¥¢ñÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢ï Îè±¢Úï ÜU¢’Ï¢¢ S¢ï ÅïÜU
Hx¢¢ ÜUÚ çÏ¢Æ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýï }¢ï´ }¢àxG¢êH ã¢ï x¢» J ÎÚç}¢²¢Ýï

Îé¥¢G }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚ Ýï ¥ÐÝè ¥æx¢éà¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ¥¢S}¢¢Ý

ÜUè ¼GÚÈGU ©Æ¢ çÎ²¢ »ÜU Î}¢ Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï Ï¢ÎçH²¢æ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé§æü ¥¢ñÚ
ÈGU¢ñÚÝ ãè §S¢ Á¢G¢ïÚ ÜU¢ Ï¢¢Ú¢Ýï ÚãG}¢¼ Ï¢ÚS¢¢ çÜU ¥GÚÏ¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï
x¢§ü J Á¢æx¢H¢ï´ ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ý¢ï´ }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU Ð¢Ýè ãè Ð¢Ýè ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢¢ J
Ó¢çÅ²H }¢ñÎ¢Ý¢ï´ ÜUè Á¢G}¢èÝï´ S¢Ú S¢ÏÁ¢G¢ï à¢¢Î¢Ï¢ ã¢ï x¢§æü J ÜGUãGì¼G ÎzG¥G ã¢ï x¢²¢
¥¢ñÚ ÜU¢H ÜUÅ x¢²¢ ¥¢ñÚ S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ wG¢éà¢ãG¢H ¥¢ñÚ çÝã¢H ã¢ï x¢²¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ¥ÐÝï ©S¢ ¼G±èH ÜGUS¢èÎï }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè }¢ÎìãG }¢ï´ ÝÁG}¢ çÜU²¢ ãñ §S¢
±¢çÜGU»G ÜU¢ï »ÜU à¢ï’Ú }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè ±¢ïã (ãGéÁG¢êÚ ) »ïS¢ï x¢¢ïÚï Úæx¢ ±¢Hï ãñ´ çÜU

©Ý ÜïU L¶Gï ¥‹±Ú ÜïU Á¢GÚè»G Ï¢ÎHè S¢ï Ï¢¢çÚà¢ ¼GHÏ¢ ÜUè Á¢¢¼è ãñ ±¢ïã
²¼è}¢¢ï´ ÜU¢ çÆÜU¢Ý¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï±¢¥¢ïæ ÜïU çÝx¢ãìÏ¢¢Ý ãñ´ J(1)
©}}¢è HÜGUÏ¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ HÜGUÏ¢ “©}}¢è” ãñ
§S¢ HzGÁ¢G ÜïU Î¢ï }¢¢’Ý¢ ãñ´ ²¢ ¼¢ï ²ïã “©}}¢éH ÜéUGÚ¢” ÜUè ¼GÚÈGU
çÝSÏ¢¼ ãñ J “©}}¢éH ÜéUGÚ¢” }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜU¢ HÜGUÏ¢ ãñ J
çHã¢Á¢G¢ “©}}¢è” ÜïU }¢¢’Ý¢ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU ÚãÝï ±¢Hï ²¢
“©}}¢è” ÜïU ²ïã }¢¢’Ý¢ ãñ´ çÜU ¥¢Ð Ýï Îé‹²¢ }¢ï´ çÜUS¢è §‹S¢¢Ý S¢ï
çH¶Ý¢ ÐÉGÝ¢ Ýãè´ S¢è¶¢ J ²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÜU Îé‹²¢ }¢ï´ çÜUS¢è Ýï |¢è
¥¢Ð ÜU¢ï Ýãè´ ÐÉG¢²¢-çH¶¢²¢ J }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
§S¢ ÜGUÎÚ §GË}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ S¢èÝ¢ ¥Ã±HèÝ¢ï ¥¢ç¶GÚèÝ ÜïU
©GHê}¢¢ï }¢¥G¢çÚÈGU ÜU¢ ¶GÁ¢GèÝ¢ Ï¢Ý x¢²¢ J ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÐÚ »ïS¢è çÜU¼¢Ï¢

Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÁ¢S¢ ÜUè à¢¢Ý (ãÚ ãÚ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ Ú¢ñà¢Ý Ï¢²¢Ý) ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ Á¢¢}¢è Ýï v²¢ wG¢êÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè }¢ïÚï }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ý ÜU|¢è }¢v¼Ï¢ }¢ï´ x¢», Ý

çH¶Ý¢ S¢è¶¢ }¢x¢Ú ¥ÐÝï Ó¢à}¢ ± ¥Ï¢íê ÜïU §à¢¢Úï S¢ï S¢ïÜUÇG¢ï´ }¢éÎ<ÚS¢¢ï´ ÜU¢ï
S¢Ï¢ÜGU ÐÉG¢ çÎ²¢ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ ©S¼¢Î ¥¢ñÚ ¼¢’Hè}¢ ÎïÝï ±¢H¢ ¶GËH¢ÜGïU
¥G¢H}¢ ã¢ï |¢H¢ ©S¢ ÜU¢ï çÜUS¢è ¥¢ñÚ ©S¼¢Î S¢ï ¼¢’Hè}¢ ãG¢çS¢H
ÜUÚÝï ÜUè v²¢ Á¢GMÚ¼ ã¢ïx¢è ? ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÈGU¢çÁ¢GHï Ï¢ÚïË±è
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ïS¢¢ ©}}¢è çÜUS¢ çH²ï ç}¢‹Ý¼ ÜéUà¢ï ©S¼¢Á¢G ã¢ï
v²¢ çÜUÈGU¢²¼ §S¢ ÜU¢ï Ýãè´
¥¢Ð ÜïU ©}}¢è HÜGUÏ¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ãGÜGUèÜGUè
Ú¢Á¢G v²¢ ãñ ? §S¢ ÜU¢ï ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥GËH¢}¢éH xG¢é²êÏ¢ ÜïU çS¢±¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ
Ï¢¼¢ S¢ÜU¼¢ ãñ ? HïçÜUÝ Ï¢ Á¢G¢çãÚ §S¢ }¢ï´ Ó¢‹Î çãGv}¢¼ï´ ¥¢ñÚ ÈGU±¢§Î
}¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼ï ãñ´ J
¥Ã±H : ²ïã çÜU ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜU¢ï §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ çS¢¶¢Ýï
±¢Hï ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥vG Î S¢ ã¢ï ´ ¥¢ñ Ú ¥¢Ð
ÜU¢ ©S¼¢Î çS¢ÈGUü wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ ãè ã¢ï, ÜU¢ï§ü
§‹S¢¢Ý ¥¢Ð ÜU¢ ©S¼¢Î Ý ã¢ï ¼¢çÜU ÜU|¢è ÜU¢ï§ü ²ïã Ý ÜUã S¢ÜïU çÜU
Ðñx¢G}Ï¢Ú ¼¢ï }¢ïÚ¢ ÐÉG¢²¢ ãé±¢ à¢¢çx¢Îü ãñ J
Îé ± é } ¢ : ²ïã çÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ÜU|¢è ²ïã ¶G²¢H Ý ÜUÚ S¢ÜïU
çÜU ÈéUGH¢æ ¥¢Î}¢è ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢ ©S¼¢Î ‰¢¢ ¼¢ï à¢¢²Î
±¢ïã ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §GË}¢ ±¢H¢ ã¢ïx¢¢ J
çS¢±é}¢ : ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ²ïã ±ãì}¢ |¢è

Ý ÜUÚ S¢ÜïU çÜU ãGéÁG¢êÚ Ó¢êæçÜU ÐÉGï çH¶ï ¥¢Î}¢è ‰¢ï
§S¢ çH²ï ©‹ã¢ï´ Ýï wG¢éÎ ãè ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ¥¢²¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï Ï¢Ý¢ ÜUÚ
Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý §‹ãè´ ÜU¢ Ï¢Ý¢²¢ ãé±¢ ÜUH¢}¢ ãñ J
Ó¢ã¢L}¢ : Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜU¢ï
çÜU¼¢Ï¢ ± çãGv}¢¼ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï´ ¼¢ï ÜU¢ï§ü ²ïã Ý ÜUã S¢ÜïU çÜU ÐãHè ¥¢ñÚ
ÐéÚ¢Ýè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ï Îï¶ Îï¶ ÜUÚ §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè ¥Ý}¢¢ïH ¥¢ñÚ §ç‹ÜGUH¢Ï¢
¥¢ÈGUÚè´ ¼¢’Hè}¢¢¼ Îé‹²¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUÚ Úãï ãñ´ J
Ð‹Á¢é}¢ : ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ©S¼¢Î
ã¢ï¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ©S¢ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚÝè ÐÇG¼è, ãG¢H¢æ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ¶G¢çHÜGïU ÜU¢»Ý¢¼ Ýï §S¢ çH²ï ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢
çÜU S¢¢Ú¢ ¥G¢H}¢ ¥¢Ð ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚï, §S¢ çH²ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜGU Ýï §S¢ ÜU¢ï x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚ¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢
çÜUS¢è ÜïU ¥¢x¢ï Á¢G¢Ýê» ¼H}}¢éÁ¢G ¼ã ÜUÚï ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü §S¢ ÜU¢ ©S¼¢Î ã¢ï J
( )
S¢ÈGUÚï à¢¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢éãGñÚ¢
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU Ï¢¢Úã Ï¢ÚS¢
ÜUè ãé§ü ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ç¼Á¢¢Ú¼ ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢
ÜU¢ S¢ÈGUÚ çÜU²¢ J ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ï Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚ
S¢ï Ï¢ãé¼ ãè ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è §S¢ çH²ï ±¢ïã ¥¢Ð ÜU¢ï |¢è §„
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ¥ÐÝï ã}¢Ú¢ã Hï x¢» J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH ¼èÝ Ï¢¢Ú ç¼Á¢¢Ú¼è S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Î¢ï
}¢Ú¼Ï¢¢ }¢éËÜïU à¢¢}¢ x¢» ¥¢ñÚ »ÜU Ï¢¢Ú ²}¢Ý ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢», ²ïã
}¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜU¢ ÐãH¢ S¢ÈGUÚ ãñ §S¢ S¢ÈGUÚ ÜïU Î¢ñÚ¢Ý “Ï¢éS¢Ú¢” }¢ḯ
“Ï¢éãñGÚ¢” Ú¢çãÏ¢ (§üSG ¢¢§ü S¢¢{ê) ÜïU Ð¢S¢ ¥¢Ð ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ãé±¢ J ©S¢ Ýï ¼¢ñÚ¢¼
± §‹Á¢èH }¢ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè ãé§ü ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢æ ÜUè çÝà¢¢çÝ²¢ï´ S¢ï
¥¢Ð ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè ÐãÓ¢¢Ý çH²¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼

¥GÜGUèÎ¼ ¥¢ñÚ »ãGç¼Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ©S¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ï´ ÜUè
Î¢’±¼ ÜUè ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ²ïã S¢¢Úï Á¢ã¢Ý ÜïU S¢ÚÎ¢Ú
¥¢ñÚ ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU ÚS¢êH ãñ´, çÁ¢Ý ÜU¢ï wG¢éÎ¢ Ýï ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ ãñ J }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ ãñ çÜU à¢Á¢Ú¢ï ãGÁ¢Ú §Ý ÜU¢ï
S¢ÁÎ¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥Ï¢í §Ý ÐÚ S¢¢²¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Î¢ïÝ¢ï´
à¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý }¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ãñ J §S¢ çH²ï ¼é}ã¢Úï ãGÜGU }¢ï´ ²ïãè
Ï¢ïã¼Ú ã¢ïx¢¢ çÜU ¥Ï¢ ¼é}¢ §Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¥¢x¢ï Ý Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢
}¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼ ²ãè´ ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜUÚ ÜïU Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ }¢vÜU¢ Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï J
v²êæ çÜU }¢éËÜïU à¢¢}¢ }¢ï´ ²ãêÎè H¢ïx¢ §Ý ÜïU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï Îéà}¢Ý ãñ´ J ±ã¢æ
ÐãéæÓ¢¼ï ãè ±¢ïã H¢ïx¢ §Ý ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ Ç¢Hï´x¢ï J Ï¢éãGñÚ¢ Ú¢çãÏ¢ ÜïU ÜUãÝï ÐÚ
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ï ¶G¼GÚ¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ±ãè´
¥ÐÝè ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ }¢¢H ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ±¢ÐS¢ ¥¢
x¢» J Ï¢éãGñÚ¢ Ú¢çãÏ¢ Ýï Ó¢H¼ï ±vG¼ §Ýç¼ã¢§ü ¥GÜGUèÎ¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢ÈGUÚ ÜU¢ ÜéUÀ ¼¢ïà¢¢ |¢è çÎ²¢ J(1)
¼èS¢Ú¢ Ï¢¢Ï¢
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ÜïU ÜU¢ÚÝ¢}¢ï
Á¢æx¢ï ÈéUGÁÁ¢¢Ú
§SH¢}¢ S¢ï ÐãHï ¥G Ú Ï¢¢ï ´ }¢ï ´ HÇG ¢ §²¢ï ´ ÜU¢ »ÜU ¼G ± èH
çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè ‰¢¢ J §‹ãè HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU }¢àãêÚ HÇG¢§ü
“Á¢æx¢ï ÈéUGÁÁ¢¢Ú” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ J ¥GÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢ ÁG¢éH ÜGU¢’Îã,

ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢, }¢éãGÚü}¢ ¥¢ñÚ ÚÁ¢Ï¢, §Ý Ó¢¢Ú }¢ãèÝ¢ï´ ÜU¢ Ï¢ïãGÎ »ãGç¼Ú¢}¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý }¢ãèÝ¢ï´ }¢ï´ HÇG¢§ü ÜUÚÝï ÜU¢ï x¢éÝ¢ã Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï J ²ã¢æ
¼ÜU çÜU ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ §Ý }¢ãèÝ¢ï´ }¢ï´ H¢ïx¢ ¼H±¢Ú¢ïæ ÜU¢ï çÝ²¢}¢ }¢ï´ Ú¶
Îï¼ï J ¥¢ñÚ ÝïÁ¢G¢ï´ ÜUè Ï¢ÚçÀ²¢æ ©¼¢Ú Hï¼ï ‰¢ï J }¢x¢Ú §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ
ÜU|¢è ÜU|¢è ÜéUÀ »ïS¢ï ãæx¢¢}¢è ãG¢H¢¼ ÎÚÐïà¢ ã¢ï x¢» çÜU }¢Á¢Ï¢êÚÝ §Ý
}¢ãèÝ¢ï´ }¢ï´ |¢è HÇG¢§²¢æ ÜUÚÝè ÐÇGè´ J ¼¢ï §Ý HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ï ¥ãHï ¥GÚÏ¢
“ãGéMÏ¢ï ÈéUGÁÁ¢¢Ú” (x¢éÝ¢ã ÜUè HÇG¢§²¢æ) ÜUã¼ï ‰¢ï J S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚè
Á¢æx¢ï ÈéUGÁÁ¢¢Ú Á¢¢ï “ÜéUGÚñà¢” ¥¢ñÚ “ÜGñUS¢” ÜïU ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ãé§ü
©S¢ ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ‰¢è J
Ó¢êæçÜU ÜéUGÚñà¢ §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ ãGÜGU ÐÚ ‰¢ï, §S¢ çH²ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ±x¢GñÚ¢
¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð Ýï |¢è §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J }¢x¢Ú
çÜUS¢è ÐÚ ã‰¢²¢Ú Ýãè´ ©Æ¢²¢ J çS¢ÈGUü §¼Ý¢ ãè çÜU²¢ çÜU ¥ÐÝï
Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ ÜU¢ï ¼èÚ ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ Îï¼ï Úãï J §S¢ HÇG¢§ü }¢ï´ ÐãHï ÜGñUS¢ çÈUÚ
ÜéUGÚñà¢ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ ÜU¢Ú S¢éËãG ÐÚ §S¢ HÇG¢§ü ÜU¢
¶G¢ç¼}¢¢ ã¢ï x¢²¢ J(1)
çãGËÈéUGH ÈéUGÁG¢êH
Ú¢ïÁ¢G Ú¢ïÁ¢G ÜUè HÇG¢§²¢ï´ S¢ï ¥GÚÏ¢ ÜïU S¢ïÜUÇG¢ï´ Í¢Ú¢Ýï Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï x¢»
‰¢ï J ãÚ ¼GÚÈGU Ï¢Î ¥}Ýè ¥¢ñÚ ¥¢» çÎÝ ÜUè HêÅ}¢¢Ú S¢ï }¢éËÜU ÜU¢ ¥}Ý¢ï
¥}¢¢Ý x¢G¢Ú¼ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï }¢¢H ÜU¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G Ýãè´
S¢}¢Û¢¼¢ ‰¢¢ J Ý çÎÝ ÜU¢ï Ó¢ñÝ, Ý Ú¢¼ ÜU¢ï ¥¢Ú¢}¢, §S¢ ±ãGìà¢¼ Ý¢ÜU S¢êÚ¼ï
ãG¢H S¢ï ¼æx¢ ¥¢ ÜUÚ ÜéUÀ S¢éËãG ÐS¢‹Î H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢æx¢ï ÈéUGÁÁ¢¢Ú ÜïU ¶G¢ç¼}¢ï ÜïU
Ï¢¢’Î »ÜU §SH¢ãGè ¼ãGÚèÜU Ó¢H¢§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢, Ï¢Ýê Á¢GãÚ¢, Ï¢Ýê
¥S¢Î ±x¢GñÚ¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
Á¢Î¥G¢Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ Á¢}¥G ãé» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU

Ó¢Ó¢¢ ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ²ïã ¼Á±èÁ¢G Ðïà¢ ÜUè, çÜU }¢¢ñÁ¢êÎ¢
ãG¢H¢¼ ÜU¢ï S¢é{¢ÚÝï ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï “Ï¢ÜGU¢» Ï¢¢ã}¢” ÜïU ©S¢êH ÐÚ “çÁ¢²¢ï
¥¢ñÚ Á¢èÝï Î¢ï” ÜïU çÜGUS}¢ ÜU¢ »ÜU }¢é¥G¢ãÎ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGËÈGU ©Æ¢ ÜUÚ
¥GãìÎ çÜU²¢ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ :
{1} }¢éËÜU S¢ï Ï¢ï ¥}Ýè ÎêÚ ÜUÚï´x¢ï J {2} }¢éS¢¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚï´x¢ï J
{3} x¢GÚèÏ¢¢ï´ ÜUè §}¢Î¢Î ÜUÚ¼ï Úãï´x¢ï J {4} }¢Á¢GHê}¢ ÜUè çãG}¢¢²¼ ÜUÚï´x¢ï J
{5} çÜUS¢è Á¢G¢çH}¢ ²¢ x¢G¢çS¢Ï¢ ÜU¢ï }¢vÜU¢ }¢ï´ Ýãè´ ÚãÝï Îï´x¢ï J
§S¢ }¢é¥G¢ãÎï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ |¢è à¢ÚèÜU
ãé» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã }¢é¥G¢ãÎ¢ §S¢ ÜGUÎÚ ¥GÁ¢GèÁ¢G ‰¢¢ çÜU »’H¢Ýï
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU §S¢
}¢é¥G¢ãÎï S¢ï }¢éÛ¢ï §¼Ýè wG¢éà¢è ãé§ü çÜU ¥x¢Ú §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´
ÜU¢ï§ü }¢éÛ¢ï S¢é¶Gü Úæx¢ ÜïU ªæÅ |¢è Îï¼¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ï §¼Ýè wG¢éà¢è Ýãè´ ã¢ï¼è J
¥¢ñÚ ¥¢Á¢ §SH¢}¢ }¢ï´ |¢è ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢Á¢GHê}¢ “ ”
ÜUã ÜUÚ }¢éÛ¢ï }¢ÎÎ ÜïU çH²ï ÐéÜU¢Úï ¼¢ï }¢ñ´ ©S¢ ÜUè }¢ÎÎ ÜïU çH²ï
¼Ä²¢Ú ãê æ J
§S¢ ¼¢Úè¶Gè }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï “çãGËÈéUGH ÈéUGÁG¢êH” §S¢ çH²ï
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜïU §S¢ }¢é¥G¢ãÎï S¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï }¢vÜU¢ }¢ï´ ÜGUÏ¢èH»
“Á¢Úã}¢” ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý |¢è çÏ¢ËÜéUH »ïS¢¢ ãè »ÜU }¢é¥G¢ãÎ¢
ãé±¢ ‰¢¢ J ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ÜGUÏ¢èH» Á¢Úã}¢ ÜïU ±¢ïã H¢ïx¢ Á¢¢ï §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜïU
}¢éãG<ÚÜU ‰¢ï ©Ý S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ “ÈGUÁGH” ‰¢¢ ²¢’Ýè ÈGUÁGH çÏ¢Ý
ãG¢çÚS¢ ¥¢ñÚ ÈGUÁGH çÏ¢Ý ±Î¢¥G¢ ¥¢ñÚ ÈGUÁGH çÏ¢Ý ÈéUGÁ¢G¢H¢ §S¢ çH²ï §S¢
}¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ Ý¢}¢ “çãGËÈéUGH ÈéUGÁG¢êH” Ú¶ çÎ²¢ x¢²¢, ²¢’Ýè ©Ý Ó¢‹Î
¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ “ÈGUÁGH” ‰¢ï J(1)

}¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ S¢ÈGUÚ

Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU ¼vGÚèÏ¢Ý ÐÓÓ¢èS¢
S¢¢H ÜUè ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè ¥}¢¢Ý¼ ± S¢Î¢ÜGU¼ ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ÎêÚ ÎêÚ ¼ÜU ÐãéæÓ¢
Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ }¢vÜU¢ ÜUè »ÜU Ï¢ãé¼ ãè }¢¢HÎ¢Ú
¥G¢ñÚ¼ ‰¢è´ J §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J §Ý ÜU¢ï Á¢GMÚ¼ ‰¢è
çÜU ÜU¢ï§ü ¥}¢¢Ý¼ Î¢Ú ¥¢Î}¢è ç}¢H Á¢¢» ¼¢ï ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè ç¼Á¢¢Ú¼
ÜU¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý }¢éËÜïU à¢¢}¢ |¢ïÁ¢ï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ý ÜUè ÝÁ¢GÚï §Ýç¼¶G¢Ï¢ Ýï
§S¢ ÜU¢}¢ ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ
ÜUãH¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU ¥¢Ð }¢ïÚ¢ }¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼ Hï ÜUÚ }¢éËÜïU
à¢¢}¢ Á¢¢»æ Á¢¢ï }¢é¥G¢±Á¢G¢ }¢ñ´ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï Îï¼è ãêæ ¥¢Ð ÜUè
¥}¢¢Ý¼ ± çÎ²¢Ý¼ Î¢Úè ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï ©S¢ ÜU¢ Îéx¢Ý¢ Îêæx¢è J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜUè ÎÚwG±¢S¼ }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ Hè ¥¢ñÚ
ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý Hï ÜUÚ }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J §S¢
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ Ýï ¥ÐÝï »ÜU }¢¢ï’¼}¢Î xG¢éH¢}¢
“}¢ñS¢Úã” ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Ú±¢Ý¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢çÜU
±¢ïã ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼¢ Úãï J Á¢Ï¢ ¥¢Ð }¢éËÜïU
à¢¢}¢ ÜïU }¢àãêÚ à¢ãìÚ “Ï¢éS¢Ú¢” ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ±ã¢æ “ÝSyG¢êÚ¢”
Ú¢çãÏ¢ ÜUè ¶G¢ÝÜGU¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ï´ ÆãÚï J “ÝSyG¢êÚ¢” }¢ñS¢Úã ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï
S¢ï Á¢¢Ý¼¢ Ðã™¢Ý¼¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ÜUè S¢êÚ¼ Îï¶¼ï ãè
“ÝSyG¢êÚ¢” }¢ñS¢Úã ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU »ï }¢ñS¢Úã ! ²ïã
ÜU¢ñÝ à¢wGS¢ ãñ´ Á¢¢ï §S¢ ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï ©¼Ú ÐÇGï ãñ´ J }¢ñS¢Úã Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢
çÜU ²ïã }¢vÜU¢ ÜïU ÚãÝï ±¢Hï ãñ´ ¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU Ó¢à}¢¢ï Ó¢Ú¢x¢G
ãñ´ §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ï Ý¢}¢è “}¢éãG}}¢Î” ¥¢ñÚ HÜGUÏ¢ “¥}¢èÝ” ãñ J ÝSyG¢êÚ¢ Ýï
ÜUã¢ çÜU çS¢±¢» ÝÏ¢è ÜïU §S¢ ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï ¥¢Á¢ ¼ÜU ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Ýãè´
©¼Ú¢ J §S¢ çH²ï }¢éÛ¢ï ²ÜGUèÝï ÜU¢ç}¢H ãñ çÜU “ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢æ”
²ïãè ãñ´ J v²êæ çÜU ¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è ÜUè ¼}¢¢}¢ çÝà¢¢çÝ²¢æ Á¢¢ï }¢ñ´ Ýï ¼¢ñÚñ¼ ±
§‹Á¢èH }¢ï´ ÐÉGè ãñ́ ±¢ïã S¢Ï¢ }¢ñ́ §Ý }¢ḯ Îï¶ Úã¢ ãêæ J ÜU¢à¢ ! }¢ñ́ ©S¢ ±vG¼ çÁ¢G‹Î¢
Úã¼¢ Á¢Ï¢ ²ïã ¥ÐÝè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚï´x¢ï ¼¢ï }¢ñ´ §Ý ÜUè |¢ÚÐêÚ
}¢ÎÎ ÜUÚ¼¢ ¥¢ñÚ ÐêÚè Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ §Ý ÜUè ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè }¢ï´
¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ ©G}¢í x¢éÁ¢G¢Ú Îï¼¢ J »ï }¢ñS¢Úã ! }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ÝS¢èãG¼ ¥¢ñÚ
±çS¢Ä²¼ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï |¢è ¼é}¢ §Ý S¢ï
Á¢éÎ¢ Ý ã¢ïÝ¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü wG¢éHêS¢ ± ¥GÜGUèÎ¼ ÜïU S¢¢‰¢ §Ý ÜUè
ç¶G Î }¢¼ ÜUÚ¼ï ÚãÝ¢ v²ê æ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G ¢ H¢ Ýï §Ý ÜU¢ï
“¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ” ã¢ïÝï ÜU¢ à¢ÚÈGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ï¢éS¢Ú¢ ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ Ï¢ãé¼
Á¢ËÎ ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ }¢¢H ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜUÚ ÜïU }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ±¢ÐS¢ ¥¢ x¢» J
±¢ÐS¢è }¢ï´ Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ à¢ãìÚï }¢vÜU¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢¢ ¼¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ »ÜU Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÐÚ Ï¢ñÆè ãé§ü ÜGU¢çÈGUHï
ÜUè ¥¢}¢Î ÜU¢ }¢‹Á¢GÚ Îï¶ Úãè ‰¢è´ J Á¢Ï¢ ©Ý ÜUè ÝÁ¢GÚ ãGéÁG¢êÚ
ÐÚ ÐÇGè ¼¢ï ©‹ãï´ »ïS¢¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ çÜU Î¢ï çÈGUçÚà¼ï ¥¢Ð
ÜïU S¢Ú ÐÚ {êÐ S¢ï S¢¢²¢ çÜU²ï ãé» ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
ÜïU ÜGUËÏ¢ ÐÚ §S¢ ÝêÚ¢Ýè }¢‹Á¢GÚ ÜU¢ »ÜU ¶G¢S¢ ¥S¢Ú ãé±¢
¥¢ñÚ ±¢ïã ÈGU¼Gïü ¥GÜGUèÎ¼ S¢ï §Ýç¼ã¢§ü ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã
ãGS¢èÝ Á¢Ë±¢ Îï¶¼è Úãè´ J çÈUÚ ¥ÐÝï xG¢éH¢}¢ }¢ñS¢Úã S¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜU§ü
çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î §S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ ¼¢ï }¢ñS¢Úã Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¼¢ï ÐêÚï
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ²ïãè }¢‹Á¢GÚ Îï¶¼¢ Úã¢ ãêæ J ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU §GH¢±¢ }¢ñ´ Ýï Ï¢ãé¼ S¢è
¥GÁ¢èÏ¢¢ï x¢GÚèÏ¢ Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ }¢éà¢¢ãÎ¢ çÜU²¢ ãñ J çÈUÚ }¢ñS¢Úã Ýï ÝSyG¢êÚ¢
Ú¢çãÏ¢ ÜUè x¢ézG¼ìx¢ê ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¥GÜGUèÎ¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ |¢è
çÜU²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜU¢ï ¥¢Ð S¢ï Ï¢ï
ÐÝ¢ã ÜGUËÏ¢è ¼¥GËHéÜGU ¥¢ñÚ Ï¢ïãGÎ ¥GÜGUèÎ¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ²ã¢æ
¼ÜU §Ý ÜU¢ çÎH Û¢éÜU x¢²¢ çÜU §‹ãï´ ¥¢Ð S¢ï çÝÜU¢ãG
ÜUè ÚxGÏ¢¼ ã¢ï x¢§ü J(2)

çÝÜU¢ãG
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ }¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ÜïU S¢¢‰¢
§Ýç¼ã¢§ü à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ §GzGÈGU¼ }¢¥¢Ï¢ ¶G¢¼êÝ ‰¢è´ J ¥ãHï }¢vÜU¢ §Ý
ÜUè Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ¥¢ñÚ Ð¢ÚS¢¢§ü ÜUè ±Áã S¢ï §Ý ÜU¢ï ¼G¢çãÚ¢ (Ð¢ÜUÏ¢¢Á¢G)
ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §Ý ÜUè ©G}¢í Ó¢¢HèS¢ S¢¢H ÜUè ã¢ï Ó¢éÜUè ‰¢è ÐãHï §Ý
ÜU¢ çÝÜU¢ãG ¥Ï¢ê ã¢H¢ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã ¼}¢è}¢è S¢ï ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï Î¢ï
HÇGÜïU “çã‹Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ã¢H¢” ¥¢ñÚ “ã¢H¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ã¢H¢” ÐñÎ¢
ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J çÈUÚ ¥Ï¢ê ã¢H¢ ÜïU §Ýç¼ÜGU¢H ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
Ýï ÎêS¢Ú¢ çÝÜU¢ãG “¥G¼èÜGU çÏ¢Ý ¥G¢çÏ¢Î }¢wGÁG¢ê}¢è” S¢ï
çÜU²¢ J §Ý S¢ï |¢è Î¢ï ¥¢ñH¢Î ãé§ü, »ÜU HÇGÜU¢ “¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥G¼èÜGU” ¥¢ñÚ »ÜU HÇGÜUè “çã‹Î çÏ¢‹¼ï ¥G¼èÜGU” J ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
ÜïU ÎêS¢Úï à¢¢ïãÚ “¥G¼èÜGU” ÜU¢ |¢è §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢
‰¢¢ J Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ §Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥GvGÎï çÝÜU¢ãG ÜïU wG±¢çãà¢
}¢‹Î ‰¢ï HïçÜUÝ §‹ã¢ï´ Ýï S¢Ï¢ Ðñx¢G¢}¢¢ï´ ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢ J }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ÜïU Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ ¥wGH¢ÜGU ¢ï ¥G¢Î¢¼ ÜU¢ï Îï¶
ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G ãG¢H¢¼ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ
²ã¢æ ¼ÜU §Ý ÜU¢ çÎH ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢§H ã¢ï x¢²¢ çÜU wG¢éÎ Ï¢wG¢éÎ
§Ý ÜïU ÜGUËÏ¢ }¢ï´ ¥¢Ð S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUè ÚxGÏ¢¼ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§ü J ÜUã¢æ ¼¢ï Ï¢ÇGï
Ï¢ÇGï }¢¢HÎ¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ à¢ãìÚï }¢vÜU¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜïU Ðñx¢G¢}¢¢ï´ ÜU¢ï ÚÎ ÜUÚ
Ó¢éÜUè ‰¢è´ ¥¢ñÚ ²ïã ¼Gñ ÜUÚ Ó¢éÜUè ‰¢è´ çÜU ¥Ï¢ Ó¢¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í }¢ï´
¼èS¢Ú¢ çÝÜU¢ãG Ýãè´ ÜUMæx¢è ¥¢ñÚ ÜUã¢æ wG¢éÎ ãè ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ÈêUÈUè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ Á¢¢ï ©Ý ÜïU |¢¢§ü
¥G±¢}¢ çÏ¢Ý wG¢é±ñçHÎ ÜUè Ï¢è±è ‰¢è´ J ©Ý S¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÜéUÀ Á¢G¢¼è ãG¢H¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢Á¢GèÎ }¢¢’Hê}¢¢¼ ãG¢çS¢H ÜUè´ çÈUÚ
“ÝÈGUèS¢¢” çÏ¢‹¼ï ©}¢Ä²¢ ÜïU Á¢GÚè»G wG¢éÎ ãè ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ð¢S¢ çÝÜU¢ãG ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ |¢ïÁ¢¢ J }¢àãêÚ §}¢¢}¢ï S¢èÚ¼ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý
§SãG¢ÜGU Ýï çH¶¢ ãñ çÜU §S¢ çÚà¼ï ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÜUÚÝï ÜUè Á¢¢ï ±Áã ãGÁ¢GÚ¼ï
¶GÎèÁ¢¢ Ýï wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ S¢ï Ï¢²¢Ý ÜUè ãñ
±¢ïã wG¢éÎ ©Ý ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ ²ïã ãñ :
²¢’Ýè }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜïU ¥ÓÀï ¥wGH¢ÜGU ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè S¢ÓÓ¢¢§ü ÜUè ±Áã S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ÐS¢‹Î çÜU²¢ J(1)
ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ çÚà¼ï ÜU¢ï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê

¼G¢çHÏ¢ ¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU ÎêS¢Úï Ï¢ÇGï Ï¢êÉG¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
|¢H¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ Á¢ñS¢è Ð¢ÜU Î¢}¢Ý, à¢ÚèÈGU, ¥GvGH
}¢‹Î ¥¢ñÚ }¢¢HÎ¢Ú ¥G¢ñÚ¼ S¢ï à¢¢Îè ÜUÚÝï ÜU¢ï ÜU¢ñÝ Ý ÜUã¼¢ ? S¢¢Úï
¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ï´ Ýï çÝã¢²¼ wG¢éà¢è ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ çÚà¼ï ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ
çH²¢ J ¥¢ñÚ çÝÜU¢ãG ÜUè ¼¢Úè¶G }¢éÜGUÚüÚ ãé§ü ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ±x¢GñÚ¢ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ
¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU ÎêS¢Úï ¥zGÚ¢Î ¥¢ñÚ à¢éÚÈGU¢» Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ ± S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï
}¢éÁ¢GÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè Ï¢Ú¢¼ }¢ï´ Hï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢
ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ çÝÜU¢ãG ãé±¢ J §S¢ çÝÜU¢ãG ÜïU ±vG¼
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï çÝã¢²¼ ãè ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ J §S¢ wG¢éyGÏ¢ï
S¢ï Ï¢ãé¼ ¥ÓÀè ¼GÚãG §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¥‹Î¢Á¢G¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ çÜU »’H¢Ýï
Ýé Ï ¢é Ã ±¼ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð Üï U ¶G ¢ ÝÎ¢Ýè Ï¢ÇG ï Ï¢ê É G ¢ ï ´ ÜU¢ ¥¢Ð
ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ÜñUS¢¢ ¶G²¢H ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU
¥wGH¢ÜGU¢ï ¥G¢Î¢¼ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ÜñUS¢¢ ¥S¢Ú Ç¢H¢ ‰¢¢ J(2) ¥Ï¢ê
¼G¢çHÏ¢ ÜïU ©S¢ wG¢éyGÏ¢ï ÜU¢ ¼…ü}¢¢ ²ïã ãñ :
¼}¢¢}¢ ¼¢’ÚèÈGïUæ ©S¢ wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï ãñ´ çÁ¢S¢ Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ÝSH ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH
ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ã}¢ ÜU¢ï }¢¥GÎ ¥¢ñÚ }¢éÁ¢GÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý

}¢ï´ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú (ÜU¢’Ï¢ï) ÜU¢ çÝx¢ãÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
ãGÚ}¢ ÜU¢ }¢é‹¼çÁ¢G}¢ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ã}¢ ÜU¢ï §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ±¢H¢ Í¢Ú ¥¢ñÚ
¥}Ý ±¢H¢ ãGÚ}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ã}¢ ÜU¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ãG¢çÜU}¢
Ï¢Ý¢²¢ J
²ïã }¢ïÚï |¢¢§ü ÜU¢ ÈGUÚÁ¢G‹Î }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ãñ J
²ïã »ÜU »ïS¢¢ Á¢±¢Ý ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜïU çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ |¢è §S¢ ÜïU
S¢¢‰¢ }¢é±¢Á¢GÝ¢ çÜU²¢ Á¢¢» ²ïã ©S¢ S¢ï ãÚ à¢¢Ý }¢ï´ Ï¢ÉG¢ ãé±¢ ãè
Úãïx¢¢ J ã¢æ }¢¢H §S¢ ÜïU Ð¢S¢ ÜU}¢ ãñ HïçÜUÝ }¢¢H ¼¢ï »ÜU ÉH¼è ãé§ü
À¢©æ ¥¢ñÚ ¥ÎH Ï¢ÎH ã¢ïÝï ±¢Hè Ó¢èÁ¢G ãñ J ¥}}¢¢ Ï¢¢’Î ! }¢ïÚ¢
|¢¼èÁ¢¢ }¢éãG}}¢Î ( ) ±¢ïã à¢wGS¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢
}¢ïÚè ÜGUÚ¢Ï¢¼ ¥¢ñÚ ÜéUGÚÏ¢¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÓÀè ¼GÚãG
Á¢¢Ý¼ï ã¢ï J ±¢ïã ¶GÎèÁ¢¢ çÏ¢‹¼ï wG¢é±ñ çHÎ S¢ï çÝÜU¢ãG
ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ïÚï }¢¢H }¢ï´ S¢ï Ï¢èS¢ ªæÅ }¢ãìÚ }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
§S¢ ÜU¢ }¢éS¼çvGÏ¢H Ï¢ãé¼ ãè ¼¢Ï¢Ý¢ÜU, ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ¥¢ñÚ Á¢HèHéH
ÜG U Îí ãñ J(1)
Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ¥ÐÝ¢ ²ïã ±Ë±H¢ ¥æx¢ïÁ¢G wG¢éyGÏ¢¢ ¶Gy}¢ ÜUÚ
Ó¢éÜïU ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜïU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü ±ÚÜGU¢
çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH Ýï |¢è ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ »ÜU à¢¢ÝÎ¢Ú wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ J çÁ¢S¢ ÜU¢
}¢Á¢G}¢êÝ ²ïã ãñ :
wG¢éÎ¢ ãè ÜïU çH²ï ãG}Î ãñ çÁ¢S¢ Ýï ã}¢ ÜU¢ï »ïS¢¢ ãè Ï¢Ý¢²¢
Á¢ñS¢¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ! ¥¢Ð Ýï çÁ¢GRU çÜU²¢ ¥¢ñÚ ã}¢ï´ ±¢ïã ¼}¢¢}¢
ÈGUÁ¢GèH¼ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ J çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢
ã}¢ H¢ïx¢ ¥GÚÏ¢ ÜïU Ðïà±¢ ¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Ú ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð H¢ïx¢ |¢è ¼}¢¢}¢
ÈGUÁ¢G¢§H ÜïU ¥ãìH ãñ´ J ÜU¢ï§ü ÜGUÏ¢èH¢ ¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ÜU¢
§‹ÜU¢Ú Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÈGUºG¢ï à¢ÚÈGU ÜU¢ï

ÚÎ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï çÝã¢²¼ ãè ÚxGÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢
¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢HÝï ¥¢ñÚ çÚà¼ï }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ïÝï ÜU¢ï ÐS¢‹Î çÜU²¢ J
çHã¢Á¢G¢ »ï ÜéUGÚñà¢ ! ¼é}¢ x¢±¢ã Úã¢ï çÜU ¶GÎèÁ¢¢ çÏ¢‹¼ï wG¢é±ñ çHÎ
ÜU¢ï }¢ñ´ Ýï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ( )
ÜUè Á¢G¢ñçÁ¢Ä²¼ }¢ï´ çÎ²¢ Ó¢¢Ú S¢¢ï ç}¢SÜGU¢H }¢ãìÚ ÜïU Ï¢ÎHï J(1)
x¢GÚÁ¢G ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ çÝÜU¢ãG ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñ Ú ãG é Á G ¢ ê Ú }¢ãG Ï ¢ê Ï ¢ï wG ¢ é Î ¢
ÜU¢ ¶G¢Ý» }¢§üGà¢¼ §çÁGÎ±¢Á¢è çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ï¢¢Î
ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ¼vGÚèÏ¢Ý 25 Ï¢ÚS¢ ¼ÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Úãè´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ çÝÜU¢ãG Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU çS¢±¢
Ï¢¢ÜGUè ¥¢Ð ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥¢ñH¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ãè ÜïU Ï¢¼GÝ
S¢ï ÐñÎ¢ ãé§ü J çÁ¢Ý ÜU¢ ¼zGS¢èHè Ï¢²¢Ý ¥¢x¢ï ¥¢»x¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ Ýï ¥ÐÝè S¢¢Úè Î¢ñH¼ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ ©G}¢í
ãGéÁG¢êÚ ÜUè x¢G}¢ x¢éS¢¢Úè ¥¢ñÚ ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ çÝS¢¢Ú ÜUÚ Îè
çÁ¢Ý ÜUè ¼zGS¢èH ¥¢ç²‹Î¢ S¢ÈGUãG¢¼ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÜUè Á¢¢»x¢è J
ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼¢’}¢èÚ
¥¢Ð ÜUè Ú¢S¼ Ï¢¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ¥}¢¢Ý¼ ± çÎ²¢Ý¼ ÜUè
Ï¢ Î¢ñH¼ wG¢Îé ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
}¢vGÏ¢êHï ¶GH¢§ÜGU Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥GvH G ï S¢Hè}¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ç}¢S¢¢H Î¢Ý¢§ü ÜU¢ »ïS¢¢
¥GÁ¢Gè}¢ Á¢¢ñãÚ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU ÜU}¢ ©G}¢íè }¢ḯ ¥¢Ð Ýï
¥GÚÏ¢ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜïU Û¢x¢ÇG¢ï´ ÜU¢ »ïS¢¢ H¢ Á¢±¢Ï¢ ÈGñUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢

çÎ²¢ çÜU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Î¢çÝà±Ú¢ï´ ¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï §S¢ ÈGñUS¢Hï ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜïU
¥¢x¢ï S¢Ú Û¢éÜU¢ çÎ²¢, ¥¢ñÚ S¢Ï¢ Ýï çÏ¢H §çœ¢ÈGU¢ÜGU ¥¢Ð
ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ãGÜU}¢ ¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Úï ¥GÁ¢Gè}¢ ¼SHè}¢ ÜUÚ çH²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢
çÜGUS}¢ ÜU¢ »ÜU ±¢çÜGU¥G¢ ¼¢’}¢èÚï ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ±vG¼ Ðïà¢ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ ÜUè
¼zGS¢èH ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ©G}¢í Ðñ´¼èS¢ (35) Ï¢ÚS¢
ÜUè ãé§ü ¼¢ï Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Ï¢¢çÚà¢ S¢ï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ »ïS¢¢ ¥GÁ¢Gè}¢ S¢ñH¢Ï¢ ¥¢ x¢²¢
çÜU ÜU¢’Ï¢ï ÜUè §G}¢¢Ú¼ çÏ¢ËÜéUH ãè }¢é‹ãçÎ}¢ ã¢ï x¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ÜU¢ Ï¢Ý¢²¢ ãé±¢ ÜU¢’Ï¢¢ Ï¢ãé¼ ÐéÚ¢Ý¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢
‰¢¢ J §G}¢¢HÜGU¢, ÜGUÏ¢èH» Á¢Úã}¢ ¥¢ñÚ ÜéUGS¢¢ ±x¢GñÚ¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï ±vG¼¢ï´ }¢ï´
§S¢ ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼¢’}¢èÚ ± }¢Ú}}¢¼ ÜUÚ¼ï Úãï ‰¢ï }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU §G}¢¢Ú¼ Ýà¢ïÏ¢ }¢ï´
‰¢è §S¢ çH²ï Ðã¢ÇG¢ï´ S¢ï Ï¢ÚS¢¢¼è Ð¢Ýè ÜïU Ï¢ã¢± ÜU¢ Á¢G¢ïÚÎ¢Ú {¢Ú¢ ±¢çÎ²ï
}¢vÜU¢ }¢ï´ ã¢ï ÜUÚ x¢éÁ¢GÚ¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ S¢ñH¢Ï¢ ¥¢
Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J ÜU¢’Ï¢ï ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï Ï¢¢H¢§ü çãGSS¢ï }¢ï´ ÜéUGÚñà¢ Ýï ÜU§ü Ï¢‹Î
|¢è Ï¢Ý¢» ‰¢ï }¢x¢Ú ±¢ïã Ï¢‹Î Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÅêÅ Á¢¢¼ï ‰¢ï J §S¢ çH²ï ÜéUGÚñà¢ Ýï ²ïã
¼Gñ çÜU²¢ çÜU §G}¢¢Ú¼ ÜU¢ï É¢ ÜUÚ çÈUÚ S¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜUè »ÜU }¢Á¢GÏ¢ê¼G §G}¢¢Ú¼
Ï¢Ý¢§ü Á¢¢» çÁ¢S¢ ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï ¥¢ñÚ À¼ |¢è ã¢ï J(1) Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÜéUGÚñà¢ Ýï ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ ¼¢’}¢èÚ ÜU¢ ÜU¢}¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J §S¢ ¼¢’}¢èÚ }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ |¢è à¢ÚèÜU ãé» ¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Î¢ïà¢
Ï¢Î¢ïà¢ Ð‰‰¢Ú ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ H¢¼ï Úãï J }¢éwG¼çHÈGU ÜGUÏ¢èH¢ḯ Ýï ¼¢’}¢èÚ ÜïU çH²ï
}¢éw¼G çHÈGU çãGSS¢ï ¥¢ÐS¢ }¢ḯ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çH²ï J Á¢Ï¢ §G}¢¢Ú¼ “ãGÁ¢Úï ¥S±Î”
¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢§ü ¼¢ï ÜGUÏ¢¢§H }¢ḯ S¢wG¼ Û¢x¢ÇG¢ ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ J ãÚ ÜGUÏ¢èH¢ ²ïãè
Ó¢¢ã¼¢ ‰¢¢ çÜU ã}¢ ãè “ãGÁ¢Úï ¥S±Î” ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ Îè±¢Ú }¢ï´ ÝSÏ¢ ÜUÚï´ J
¼¢çÜU ã}¢¢Úï ÜGUÏ¢èHï ÜïU çH²ï ²ïã ÈGUºG ± »’Á¢G¢Á¢G ÜU¢ Ï¢¢§GS¢ Ï¢Ý Á¢¢» J
§S¢ ÜUà}¢ÜUà¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú çÎÝ x¢éÁ¢GÚ x¢» ²ã¢æ ¼ÜU Ý¢ñÏ¢¼ ÐãéæÓ¢è çÜU ¼H±¢Úï´
çÝÜUH ¥¢§æü Ï¢Ýê ¥GÏÎég¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ¥GÎè ÜïU ÜGUÏ¢èH¢ï´ Ýï ¼¢ï §S¢ ÐÚ Á¢¢Ý ÜUè

Ï¢¢Á¢Gè Hx¢¢ Îè ¥¢ñÚ Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU ÎS¼êÚ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥ÐÝè
ÜGUS}¢¢ï´ ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU Œ²¢Hï }¢ï´ wG¢êÝ |¢Ú ÜUÚ ¥ÐÝè
©æx¢çH²¢æ ©S¢ }¢ï´ ÇéÏ¢¢ï ÜUÚ Ó¢¢Å Hè´ J Ð¢æÓ¢±ï´ çÎÝ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ ¼}¢¢}¢
ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ Á¢}¥G ãé» ¥¢ñÚ §„ Û¢x¢ÇGï ÜU¢ï ¼Gñ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU Ï¢ÇïG
Ï¢êÉGï à¢wGS¢ Ýï ²ïã ¼Á±èÁ¢G Ðïà¢ ÜUè, çÜU ÜUH Á¢¢ï à¢wGS¢ S¢éÏãG S¢±ïÚï S¢Ï¢ S¢ï
ÐãHï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ©S¢ ÜU¢ï Ð‹Ó¢ }¢¢Ý çH²¢ Á¢¢» J ±¢ïã Á¢¢ï
ÈGñUS¢H¢ ÜUÚ Îï S¢Ï¢ ©S¢ ÜU¢ï ¼SHè}¢ ÜUÚ Hï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢Ï¢ Ýï ²ïã Ï¢¢¼
}¢¢Ý Hè J wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU S¢éÏãG ÜU¢ï Á¢¢ï à¢wGS¢ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´
Î¢ç¶GH ãé±¢ ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ãè ‰¢ï J ¥¢Ð
ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè S¢Ï¢ ÐéÜU¢Ú ©Æï çÜU ±ËH¢ã ²ïã “¥}¢èÝ” ãñ´ çHã¢Á¢G¢ ã}¢
S¢Ï¢ §Ý ÜïU ÈGñUS¢Hï ÐÚ Ú¢Á¢Gè ãñ´ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ Û¢x¢ÇGï
ÜU¢ §S¢ ¼GÚãG ¼çSÈGU²¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÐãHï ¥¢Ð Ýï ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU
çÁ¢S¢ çÁ¢S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜïU H¢ïx¢ ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÜU¢ï ©S¢ ÜïU }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ Ú¶Ýï ÜïU
}¢ég§üG ãñ´ ©Ý ÜU¢ »ÜU »ÜU S¢ÚÎ¢Ú Ó¢éÝ çH²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãÚ ÜGUÏ¢èHï
±¢H¢ï´ Ýï ¥ÐÝ¢ ¥ÐÝ¢ S¢ÚÎ¢Ú Ó¢éÝ çH²¢ J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï çÏ¢À¢ ÜUÚ ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÜU¢ï ©S¢ ÐÚ Ú¶¢
¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU S¢Ï¢ H¢ïx¢ §S¢ Ó¢¢ÎÚ ÜU¢ï ‰¢¢}¢ ÜUÚ
}¢éÜGUgS¢ Ð‰‰¢Ú ÜU¢ï ©Æ¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢Ï¢ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï Ó¢¢ÎÚ ÜU¢ï ©Æ¢²¢
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ãGÁ¢Úï ¥S±Î ¥ÐÝï }¢ÜGU¢}¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥ÐÝï }¢é¼Ï¢ÚüÜU ã¢‰¢¢ï´ S¢ï ©S¢ }¢éÜGUgS¢ Ð‰‰¢Ú ÜU¢ï
©Æ¢ ÜUÚ ©S¢ ÜUè Á¢x¢ã Ú¶ çÎ²¢ J §S¢ ¼GÚãG »ÜU »ïS¢è wG¢êæÚïÁ¢G HÇG¢§ü ÅH
x¢§ü çÁ¢S¢ ÜïU Ý¼èÁ¢ï }¢ï´ Ý }¢¢’Hê}¢ çÜU¼Ý¢ wG¢êÝ ¶GÚ¢Ï¢¢ ã¢ï¼¢ J(1)
¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè §G}¢¢Ú¼ Ï¢Ý x¢§ü HïçÜUÝ ¼¢’}¢èÚ ÜïU çH²ï
Á¢¢ï S¢¢}¢¢Ý Á¢}¥G çÜU²¢ x¢²¢ ‰¢¢ ±¢ïã ÜU}¢ ÐÇG x¢²¢ §S¢ çH²ï »ÜU

¼GÚÈGU ÜU¢ ÜéUÀ çãGSS¢¢ Ï¢¢ãÚ À¢ïÇG ÜUÚ Ý§ü Ï¢é‹²¢Î ÜGU¢§}¢ ÜUÚ ÜïU À¢ïÅ¢ S¢¢
ÜU¢’Ï¢¢ Ï¢Ý¢ çH²¢ x¢²¢ ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÜU¢ ²ïãè çãGSS¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
ÜéUGÚñà¢ Ýï §G}¢¢Ú¼ S¢ï Ï¢¢ãÚ À¢ïÇG çÎ²¢ “ãG¼Gè}¢” ÜUãH¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´
ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÜUè À¼ ÜU¢ ÐÚÝ¢H¢ çx¢Ú¼¢ ãñ J
ÜU¢’Ï¢¢ çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ¼¢’}¢èÚ çÜU²¢ x¢²¢ ?
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè Ýï “¼¢Úè¶Gï
}¢vÜU¢” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU “¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢” ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢ ¼¢’}¢èÚ
çÜU²¢ x¢²¢ :
{1} S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï ÆèÜU “Ï¢ñ¼éH }¢¢’}¢êÚ” ÜïU S¢¢}¢Ýï Á¢G}¢èÝ ÐÚ
¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜU¢ï Ï¢Ý¢²¢ J {2} çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ Ýï §S¢ ÜUè
¼¢’}¢èÚ ÈGUÚ}¢¢§ü J {3} §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î¢ï´ Ýï
§S¢ §G}¢¢Ú¼ ÜU¢ï Ï¢Ý¢²¢ J {4} §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã
¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Îï ¥ÚÁ¢é}¢‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH Ýï §S¢
}¢éÜGUgS¢ Í¢Ú ÜU¢ï ¼¢’}¢èÚ çÜU²¢ J çÁ¢S¢ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ J
{5} ÜGU¢ñ}¢ï §G}¢¢HÜGU¢ ÜUè §G}¢¢Ú¼ J {6} §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜGUÏ¢èH» Á¢Úã}¢ Ýï
§S¢ ÜUè §G}¢¢Ú¼ Ï¢Ý¢§ü J {7} ÜéUGÚñà¢ ÜïU }¢êçÚS¢ï ¥¢’H¢ “ÜéUGS¢¢ çÏ¢Ý çÜUH¢Ï¢”
ÜUè ¼¢’}¢èÚ J {8} ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼¢’}¢èÚ çÁ¢S¢ }¢ï´ wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ
Ýï |¢è çà¢ÜüU¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢‰¢ wG¢éÎ |¢è ¥ÐÝï Î¢ïà¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ
Ð‰‰¢Ú ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ H¢¼ï Úãï J {9} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ
Ýï ¥ÐÝï Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ḯ ãGÁé ¢G Úê ÜïU ¼Á±èÁ¢G
ÜUÎ¢ü ÝvGà¢ï ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU ¼¢’}¢èÚ çÜU²¢ J ²¢’Ýè ãG¼Gè}¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï ÜU¢’Ï¢ï
}¢ï´ Î¢ç¶GH ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ S¢yGãGï Á¢G}¢èÝ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÝèÓ¢¢ Ú¶¢
¥¢ñÚ »ÜU ÎÚ±¢Á¢G¢ }¢à¢çÚÜGU ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ ¥¢ñÚ »ÜU ÎÚ±¢Á¢G¢ }¢x¢GçÚÏ¢ ÜUè
S¢}¼ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J {10} ¥GÏÎéH }¢çHÜU çÏ¢Ý }¢Ú±¢Ý ©}¢±è ÜïU Á¢G¢çH}¢
x¢±ÝüÚ ãGÁÁ¢¢Á¢ çÏ¢Ý ²êS¢éÈUG S¢ÜGUÈGUè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢Ïé ¢ñÚ
ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢Ý¢» ãé» ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ï É¢ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ çÈUÚ
Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU ÝvGà¢ï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÜU¢’Ï¢¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J Á¢¢ï ¥¢Á¢
¼ÜU }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J
HïçÜUÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ãGËÏ¢è Ýï ¥ÐÝè S¢èÚ¼ }¢ï´
çH¶¢ ãñ çÜU Ý» çS¢Úï S¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼¢’}¢èÚï Á¢ÎèÎ çS¢ÈGUü ¼èÝ ãè }¢Ú¼Ï¢¢
ãé§ü ãñ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã ÜUè ¼¢’}¢èÚ {2} Á¢G}¢¢Ý»
Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ ÜéUGÚñà¢ ÜUè §G}¢¢Ú¼ ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ¼¢’}¢èÚ¢ï´ }¢ï´ Î¢ï ãÁ¢G¢Ú S¢¢¼
S¢¢ï Ðñ´¼èS¢ (2735) Ï¢ÚS¢ ÜU¢ ÈGU¢çS¢H¢ ãñ {3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUè ¼¢’}¢èÚ Á¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼¢’}¢èÚ ÜïU Ï¢²¢S¢è S¢¢H
Ï¢¢’Î ãé§ü J
ãGÁ¢GÚ¢¼ï }¢H¢»ÜU¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
ÈGUÚÁ¢G‹Î¢ï´ ÜUè ¼¢’}¢èÚ¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥GËH¢}¢¢ ãGËÏ¢è Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã S¢ãGèãG çÚ±¢²¼¢ï´ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãè Ýãè´ ãñ J Ï¢¢ÜGUè ¼¢’}¢èÚ¢ï´
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ©‹ã¢ï´ Ýï çH¶¢ çÜU ²ïã §G}¢¢Ú¼ }¢ï´ }¢¢’}¢êHè ¼Ú}¢è}¢ ²¢ ÅêÅ
ÈêUÅ ÜUè }¢Ú}}¢¼ ‰¢è J ¼¢’}¢èÚï Á¢ÎèÎ Ýãè´ ‰¢è J(1)
}¢wGS¢êS¢ ¥ãGÏ¢¢Ï¢
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH Á¢¢ï H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢wGS¢êS¢ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ ± LÈGUÜGU¢ ‰¢ï ±¢ïã S¢Ï¢ çÝã¢²¼ ãè Ï¢éH‹Î
¥wGH¢ÜGU, ¥G¢Hè }¢¼üÏ¢¢, ã¢ïà¢ }¢‹Î ¥¢ñÚ Ï¢¢ ±ÜGU¢Ú H¢ïx¢ ‰¢ï J §Ý }¢ï´
S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÜGUÚüÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ‰¢ï Á¢¢ï Ï¢ÚS¢¢ï´
¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ±¼GÝ ¥¢ñÚ S¢ÈGUÚ }¢ï´ Úãï J ¥¢ñÚ ç¼Á¢¢Ú¼
ÝèÁ¢G ÎêS¢Úï ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Úè }¢é¥G¢}¢H¢¼ }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ ¥¢Ð ÜïU
à¢ÚèÜïU ÜU¢Ú ± Ú¢Á¢GÎ¢Ú Úãï J §S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢

ÜïU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢ Á¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
çÝã¢²¼ ãè }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G Ú§üS¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ÜU¢ »ÜU wG¢éS¢êS¢è à¢ÚÈGU ²ïã ãñ çÜU
©Ý ÜUè ç±H¢Î¼ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ãé§ü ‰¢è, ²ïã |¢è ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢wGS¢êS¢ ¥ãGÏ¢¢Ï¢ }¢ï´ wG¢éS¢êS¢è §ç}¼²¢Á¢G Ú¶¼ï ‰¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢G}¢¢Î çÏ¢Ý S¢¢’HÏ¢¢ Á¢¢ï Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´
ç¼GÏ¢¢Ï¢¼ ¥¢ñÚ Á¢Ú¢üãGè ÜU¢ Ðïà¢¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ²ïã |¢è ¥ãGÏ¢¢Ï¢ï ¶G¢S¢ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï J
ãGéÁG¢êÚ ÜïU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¥ÐÝï x¢¢ªæ
S¢ï }¢vÜU¢ ¥¢» ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè ²ïã Ðí¢ïÐïx¢‹Ç¢ S¢éÝ¢ çÜU
}¢éãG}}¢Î ( ) }¢Á¢ÝêÝ ã¢ï x¢» ãñ´ J çÈUÚ ²ïã Îï¶¢ çÜU
ãGéÁG¢êÚ Ú¢S¼ï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU ÐèÀï HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ »ÜU x¢G ¢ïH ãñ Á¢¢ï à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢ Úã¢
ãñ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢G}¢¢Î çÏ¢Ý S¢¢’HÏ¢¢ ÜU¢ï ÜéUÀ
à¢éÏ¢¢ ÐñÎ¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÐéÚ¢Ýè Î¢ïS¼è ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §Ý ÜU¢ï §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢¢ï
ÜGUHÜGU ãé±¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ
ÜUãÝï Hx¢ï çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! }¢ñ´ ¼GÏ¢èÏ¢ ãêæ ¥¢ñÚ Á¢éÝêÝ
ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãêæ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï
wG¢éÎ¢ ÜUè ãG}Î¢ï S¢Ý¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ó¢‹Î Á¢é}Hï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢» çÁ¢Ý
ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢G}¢¢Î çÏ¢Ý S¢¢’HÏ¢¢ ÜïU ÜGUËÏ¢ ÐÚ §¼Ý¢ x¢ãÚ¢
¥S¢Ú ÐÇG¢ çÜU ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢» J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGñUS¢ çÏ¢Ý S¢¢§Ï¢ }¢wGÁG¢ê}¢è ç¼Á¢¢Ú¼ ÜïU

ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU à¢ÚèÜïU ÜU¢Ú Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ ¥¢Ð Üï U x¢ãÚï Î¢ïS¼¢ï´ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï J ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU

ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ ¥ÐÝï ç¼Á¢¢Ú¼è à¢éÚÜU¢ ÜïU

S¢¢‰¢ ã}¢ïà¢¢ çÝã¢²¼ ãè S¢¢ÈGU S¢é‰¢Ú¢ Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Û¢x¢ÇG¢ Ðïà¢
Ýãè´ ¥¢¼¢ ‰¢¢ J(1)
}¢é±ç¤GãGÎèÝï ¥GÚÏ¢ S¢ï ¼¥GËHéÜGU¢¼
¥GÚÏ¢ }¢ï´ ¥x¢Ó¢ïü ãÚ ¼GÚÈGU çà¢ÜüU ÈñUH x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Í¢Ú Í¢Ú }¢ï´
Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ‰¢¢ J }¢x¢Ú §S¢ }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ |¢è ÜéUÀ »ïS¢ï H¢ïx¢ ‰¢ï
Á¢¢ï ¼¢ñãGèÎ ÜïU ÐÚS¼¢Ú ¥¢ñÚ çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï Ï¢ïÁ¢G¢Ú ‰¢ï J §‹ãè
wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ }¢ï´ Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH ãñ´ J ²ïã ¥GHH »’H¢Ý
çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï §‹ÜU¢Ú ¥¢ñÚ Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜUè }¢éà¢çÚÜU¢Ý¢
ÚS}¢¢ï´ S¢ï ÝÈGUÚ¼ ÜU¢ §ÁGã¢Ú ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜïU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü ãñ´ J çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜïU ç¶GH¢ÈGU »’H¢Ýï
}¢Á¢G}}¢¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §Ý ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ “¶Gœ¢G¢Ï¢ çÏ¢Ý ÝéÈGñUH” §Ý ÜU¢ï
Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¼vHèÈGïUæ çÎ²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §Ý ÜU¢ï }¢vÜïU
S¢ï à¢ãìÚ Ï¢ÎÚ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï }¢vÜU¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´
ã¢ïÝï Îï¼¢ ‰¢¢ J }¢x¢Ú ²ïã ãÁ¢G¢Ú¢ï´ §üÁ¢G¢¥¢ïæ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥GÜGUèÎ»
¼¢ñãGèÎ ÐÚ Ðã¢ÇG ÜUè ¼GÚãG ÇÅï ãé» ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ÜïU Î¢ï à¢ï’Ú
Ï¢ãé¼ }¢àãêÚ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ²ïã }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU }¢ïH¢ï´ ¥¢ñÚ }¢Á}¢¥G¢ï´ }¢ï´
Ï¢¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î S¢éÝ¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
²¢’Ýè v²¢ }¢ñ´ »ÜU ÚÏ¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUMæ ²¢ »ÜU ãÁ¢G¢Ú ÚÏ¢ ÜUè ?
Á¢Ï¢ çÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÎèÝè }¢é¥G¢}¢H¢¼ ¼vGS¢è}¢ ã¢ï Ó¢éÜïU ãñ´ J }¢ñ´ Ýï ¼¢ï H¢¼¢ï
©GÁGÁ¢G¢ ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ ãñ J ¥¢ñÚ ãÚ Ï¢S¢èÚ¼ ±¢H¢ »ïS¢¢ ãè ÜUÚïx¢¢ J(2)

²ïã }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU ÎèÝ S¢ï }¢é¼ÝçzGÈGUÚ ã¢ï ÜUÚ ÎèÝï Ï¢ÚãGÜGU ÜUè
¼H¢à¢ }¢ï´ }¢éËÜïU à¢¢}¢ Ó¢Hï x¢» ‰¢ï J ±ã¢æ »ÜU ²ãêÎè ¥G¢çH}¢ S¢ï ç}¢Hï J
çÈUÚ »ÜU ÝS¢Ú¢Ýè Ð¢ÎÚè S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜUè ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï ²ãêÎè ±
ÝS¢Ú¢Ýè ÎèÝ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢ ¼¢ï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï “ÎèÝï ãGÝèÈGU” ÜUè ¼GÚÈGU
¥¢Ð ÜUè ÚãÝé}¢¢§ü ÜUè Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã ÜU¢ ÎèÝ
‰¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ²ïã |¢è Ï¢¼¢²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ Ý ²ãêÎè
‰¢ï Ý ÝS¢Ú¢Ýè, ¥¢ñÚ ±¢ïã »ÜU wG¢éÎ¢» ±¢çãGÎ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜUè §GÏ¢¢Î¼
Ýãè´ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH }¢éËÜïU à¢¢}¢ S¢ï
}¢vÜU¢ ±¢ÐS¢ ¥¢ x¢» J ¥¢ñÚ ã¢‰¢ ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ }¢vÜU¢ }¢ï´ Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï
Ï¢éH‹Î ²ïã ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! x¢±¢ã Úã¢ï çÜU }¢ñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢
ÜïU ÎèÝ ÐÚ ãêæ J(1)
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢GñÎ
çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ ¶G¢S¢ ¼¥GËHéÜGU ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU|¢è
}¢éH¢ÜGU¢¼ï´ |¢è ã¢ï¼è Úã¼è ‰¢è´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú
Ú¢±è ãñ´ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ
ÜUè }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢HÎãG” ÜUè ¼Ú¢§ü }¢ï´ Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý
ÝéÈGñUH S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ãé§ü ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢}¢Ýï
ÎS¼Ú wG±¢Ý ÐÚ ¶¢Ý¢ Ðïà¢ çÜU²¢ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¶¢Ýï
S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢, ¼¢ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH ÜUãÝï Hx¢ï çÜU }¢ñ´ Ï¢é¼¢ï´
ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ Á¢GÏãG çÜU²ï ãé» Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ x¢¢ïà¼ Ýãè´ ¶¢¼¢ J }¢ñ´ çS¢ÈGUü
±¢ïãè Á¢GÏ¢èãG¢ ¶¢¼¢ ãêæ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ Á¢GÏãG çÜU²¢
x¢²¢ ã¢ï J çÈUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU Á¢GÏ¢èãG¢ï´ ÜUè Ï¢éÚ¢§ü Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢
ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ÜUãÝï Hx¢ï çÜU Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÐñÎ¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ ÜïU çH²ï ¥¢S}¢¢Ý S¢ï Ð¢Ýè
Ï¢ÚS¢¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ S¢ï Í¢¢S¢ ©x¢¢§ü J çÈUÚ »ï ÜéUGÚñà¢ ! ¼é}¢ Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï

¥ËH¢ã ÜïU x¢GñÚ (Ï¢é¼¢ï´) ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ Á¢GÏãG ÜUÚ¼ï ã¢ï ?(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï
Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ±¢ïã ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ S¢ï ÅïÜU Hx¢¢»
ãé» ÜUã¼ï ‰¢ï çÜU »ï Á¢}¢¢¥G¼ï ÜéUGÚñà¢ ! wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï çS¢±¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï
ÜU¢ï§ü |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU ÎèÝ ÐÚ Ýãè´ ãñ J(2)
ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Úè }¢à¢¢çx¢GH
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ ¥SH ¶G¢ÝÎ¢Ýè Ðïà¢¢
ç¼Á¢¢Ú¼ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ¥¢Ð Ï¢Ó¢ÐÝ ãè }¢ï´ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢
ÜïU S¢¢‰¢ ÜU§ü Ï¢¢Ú ç¼Á¢¢Ú¼è S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï J çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ï ç¼Á¢¢Ú¼è HñÝ ÎñÝ ÜU¢ ÜU¢ÈGUè ¼Á¢çÚÏ¢¢ |¢è ãG¢çS¢H ã¢ï
Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï Á¢GÚè¥G» }¢¥G¢à¢ ÜïU çH²ï ¥¢Ð Ýï
ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ Ðïà¢¢ §çwG¼²¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥¢ñÚ ç¼Á¢¢Ú¼ ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï à¢¢}¢ ±
Ï¢éS¢Ú¢ ¥¢ñÚ ²}¢Ý ÜU¢ S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥¢ñÚ »ïS¢è Ú¢S¼ Ï¢¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ¥}¢¢Ý¼
± çÎ²¢Ý¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð Ýï ç¼Á¢¢Ú¼è ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Ú çÜU²¢
çÜU ¥¢Ð ÜïU à¢éÚÜU¢» ÜU¢Ú ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï Ï¢¢Á¢G¢Ú ¥¢Ð
ÜU¢ï “¥}¢èÝ” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï ÐéÜU¢ÚÝï Hx¢ï J
»ÜU ÜU¢}²¢Ï¢ ¼¢çÁ¢Ú ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý¼, „Ó™¢§ü, ±¢’Îï ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè,
wG¢éà¢ ¥wGH¢ÜGUè ç¼Á¢¢Ú¼ ÜUè Á¢¢Ý ãñ´ J §Ý wG¢éS¢êçS¢Ä²¢¼ }¢ï´ }¢vÜU¢ ÜïU ¼¢çÁ¢Ú
“¥}¢èÝ” Ýï Á¢¢ï ¼¢Úè¶Gè à¢¢ãÜU¢Ú Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ©S¢ ÜUè
ç}¢S¢¢H ¼¢Úè¶Gï ¥G¢H}¢ }¢ï´ Ý¢çÎÚï Ú¢ïÁ¢Gx¢¢Ú ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãG}S¢¢ S¢ãG¢Ï¢è
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ÝéÁG¢êHï ±ãGè ¥¢ñÚ »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð

S¢ï ÜéUÀ ¶GÚèÎ¢ï ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ çÜU²¢ J ÜéUÀ

ÚÜGU}¢ }¢ñ´ Ýï ¥Î¢ ÜUÚ Îè, ÜéUÀ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢§ü ‰¢è J }¢ñ´ Ýï ±¢’Î¢ çÜU²¢ çÜU }¢ñ´
¥|¢è ¥|¢è ¥¢ ÜUÚ Ï¢¢ÜGUè ÚÜGU}¢ |¢è ¥Î¢ ÜUÚ Îêæx¢¢ J §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ¼èÝ çÎÝ
¼ÜU }¢éÛ¢ï ¥ÐÝ¢ ±¢’Î¢ ²¢Î Ýãè´ ¥¢²¢ J ¼èS¢Úï çÎÝ Á¢Ï¢ }¢ñ´ ©S¢ Á¢x¢ã
ÐãéæÓ¢¢ Á¢ã¢æ }¢ñ´ Ýï ¥¢Ýï ÜU¢ ±¢’Î¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ©S¢è Á¢x¢ã }¢é‹¼çÁ¢GÚ Ð¢²¢ J }¢x¢Ú }¢ïÚè §S¢ ±¢’Î¢ ç¶GH¢ÈGUè S¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢¢‰¢ï ÐÚ §ÜU Á¢GÚ¢ Ï¢H Ýãè´ ¥¢²¢ J Ï¢S¢ çS¢ÈGUü §¼Ý¢
ãè ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ÜUã¢æ ‰¢ï ? }¢ñ´ §S¢ }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ ¼èÝ çÎÝ S¢ï ¼é}ã¢Ú¢
§Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ Úã¢ ãêæ J(1)
§S¢è ¼G Ú ãG »ÜU S¢ãG ¢ Ï¢è ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢¢§Ï¢ Á¢Ï¢
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï H¢ïx¢ ©Ý ÜUè
¼¢’ÚèÈGU ÜUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
}¢ñ´ §‹ãï´ ¼é}ã¢Úè çÝSÏ¢¼ çÁ¢G²¢Î¢ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢§Ï¢
ÜUã¼ï ãñ´ }¢ñ´ ¥GÁ¢Gü x¢éÁ¢G¢Ú ãé±¢ }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ¥¢Ð ÐÚ
çÈGUÎ¢ ã¢ï´ ¥¢Ð Ýï S¢Ó¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð
}¢ïÚï à¢ÚèÜïU ç¼Á¢¢Ú¼ ‰¢ï ¥¢ñÚ v²¢ ãè ¥ÓÀï à¢ÚèÜU
‰¢ï, ¥¢Ð Ýï ÜU|¢è HÇG¢§ü Û¢x¢ÇG¢ Ýãè´ çÜU²¢ ‰¢¢ J(2)
x¢GñÚ }¢¢’}¢êHè çÜUÚÎ¢Ú

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý» yG¢éÈGUêçHÄ²¼
¶Gy}¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ Á¢±¢Ýè ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ ¥¢²¢ ¼¢ï Ï¢Ó¢ÐÝ ÜUè ¼GÚãG ¥¢Ð
ÜUè Á¢±¢Ýè |¢è ¥G¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï çÝÚ¢Hè ‰¢è J ¥¢Ð
ÜU¢ à¢Ï¢¢Ï¢ }¢éÁ¢SS¢}¢ï ãG²¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢H Ó¢HÝ §GS}¢¼
± ±ÜGU¢Ú ÜU¢ ÜU¢ç}¢H Ý}¢êÝ¢ ‰¢¢ J »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH ãGéÁG¢êÚ

ÜUè ¼}¢¢}¢ çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥wGH¢ÜGU¢ï ¥G¢Î¢¼ ÜU¢

¶GÁ¢G¢Ý¢ ‰¢è J S¢ÓÓ¢¢§ü, çÎ²¢Ý¼ Î¢Úè, ±ÈGU¢Î¢Úè, ¥GãìÎ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè,
Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼, À¢ïÅ¢ï´ ÐÚ à¢zGÜGU¼, çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼, ÚãGì}¢ ±
S¢¶G¢±¼, ÜGU¢ñ}¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼, Î¢ïS¼¢ï´ S¢ï ã}¢ÎÎèü, ¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï´ ÜUè x¢G}¢
wG±¢Úè, x¢GÚèÏ¢¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éçzGHS¢¢ïæ ÜUè ¶GÏ¢Ú x¢èÚè, Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ÝïÜU
Ï¢Ú¼¢±, }¢wGHêÜGïU wG¢éÎ¢ ÜUè ¶GñÚ wG±¢ãè, x¢GÚÁ¢G ¼}¢¢}¢ ÝïÜU ¶GSH¼¢ï´
¥¢ñÚ ¥ÓÀè ¥ÓÀè Ï¢¢¼¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð §¼Ýè Ï¢éH‹Î
}¢ç‹Á¢GH ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ãé» ‰¢ï çÜU Îé‹²¢ ÜïU Ï¢ÇGï S¢ï Ï¢ÇGï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï
±ã¢æ ¼ÜU ÚS¢¢§ü ¼¢ï v²¢ ? §S¢ ÜU¢ ¼S¢Ã±éÚ |¢è }¢é}¢çÜUÝ Ýãè´ ãñ J
ÜU}¢ Ï¢¢ïHÝ¢, ÈéUGÁG¢êH Ï¢¢¼¢ï´ S¢ï ÝÈGUÚ¼ ÜUÚÝ¢, ¶G‹Î¢ Ðïà¢¢Ýè ¥¢ñÚ
wG¢éà¢M§ü ÜïU S¢¢‰¢ Î¢ïS¼¢ï´ ¥¢ñÚ Îéà}¢Ý¢ï´ S¢ï ç}¢HÝ¢ J ãÚ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´
S¢¢Îx¢è ¥¢ñÚ S¢ÈGU¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢¼ ÜUÚÝ¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢
¶G¢S¢ à¢ï±¢ ‰¢¢ J
çãGS¢ü, ¼G}¥G, Îx¢G¢, ÈGUÚïÏ¢, Û¢êÅ, à¢Ú¢Ï¢ ¶G¢ïÚè, Ï¢ÎÜU¢Úè, Ý¢Ó¢
x¢¢Ý¢, HêÅ}¢¢Ú, Ó¢¢ïÚè, ÈGU¢ïãGìà¢ x¢¢ï§ü, §GàÜGU Ï¢¢Á¢Gè, ²ïã ¼}¢¢}¢ Ï¢éÚè ¥G¢Î¼ï´
¥¢ñÚ }¢ÁG¢}¢ê}¢ ¶GSH¼ï´ Á¢¢ï Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ x¢¢ï²¢ ãÚ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU
¶G}¢èÚ }¢ï´ ã¢ï¼è ‰¢è´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè Á¢G¢¼ï çx¢Ú¢}¢è §Ý ¼}¢¢}¢
©G²êÏ¢¢ï ÝÜGU¢§S¢ S¢ï Ð¢ÜU S¢¢ÈGU Úãè J ¥¢Ð ÜUè Ú¢S¼
Ï¢¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ¥}¢¢Ý¼ ± çÎ²¢Ý¼ ÜU¢ ÐêÚï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ à¢¢ïãÚ¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢vÜïU
ÜïU ãÚ À¢ïÅï Ï¢ÇGï ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU Ï¢Úx¢éÁ¢GèÎ¢ ¥wGH¢ÜGU
ÜU¢ »’ç¼Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ »ÜU
¶G¢S¢ ±ÜGU¢Ú ‰¢¢ J
Ï¢Ó¢ÐÝ S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý Ó¢¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU ã¢ï x¢§ü HïçÜUÝ
Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ ÚãÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¼}¢¢}¢ }¢éà¢çÚÜU¢Ý¢
LS¢ê}¢ ¥¢ñÚ Á¢¢çãH¢Ý¢ ¥yG±¢Ú S¢ï ã}¢ïà¢¢ ¥¢Ð ÜU¢ Î¢}¢Ýï
§GS}¢¼ Ð¢ÜU ãè Úã¢ J }¢vÜU¢ çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ }¢ÜüUÁ¢G
‰¢¢ J wG¢éÎ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ ¼èÝ S¢¢ï S¢¢Æ Ï¢é¼¢ï´ ÜUè ÐêÁ¢¢ ã¢ï¼è ‰¢è J ¥¢Ð
ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢Hï ãè ÜU¢’Ï¢ï ÜïU }¢é¼±ËHè ¥¢ñÚ S¢ÁÁ¢¢Î¢

Ýà¢èÝ ‰¢ï J HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥¢Ð Ýï ÜU|¢è |¢è
Ï¢é¼¢ï´ ÜïU ¥¢x¢ï S¢Ú Ýãè´ Û¢éÜU¢²¢ J
x¢GÚÁ¢G ÝéÁG¢êHï ±ãGè ¥¢ñÚ »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï |¢è ¥¢Ð
ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ ¥¢ñÚ }¢ãG¢çS¢Ýï
¥zG¥G¢H ÜU¢ }¢éÁ¢SS¢}¢¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ©G²êÏ¢¢ï ÝÜGU¢§S¢ S¢ï Ð¢ÜU ± S¢¢ÈGU
Úãè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´
Ýï §Ýç¼ã¢§ü ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè, çÜU ÜU¢ï§ü ¥ÎÝ¢ S¢¢ »ïGÏ¢ ²¢ Á¢GÚ¢ S¢è ç¶GH¢ÈGïU
¼ãÁ¢GèÏ¢ ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ ¥¢Ð ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU çÜUS¢è Î¢ñÚ }¢ï´
|¢è ç}¢H Á¢¢» ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ©À¢H ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ±ÜGU¢Ú ÐÚ
ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢GHèH¢ï wG±¢Ú ÜUÚ Îï´ J }¢x¢Ú
¼¢Úè¶G x¢±¢ã ãñ çÜU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ Îéà}¢Ý S¢¢ïÓ¢¼ï S¢¢ïÓ¢¼ï ‰¢ÜU x¢» HïçÜUÝ ÜU¢ï§ü
»ÜU ±¢çÜGU¥G¢ |¢è »ïS¢¢ Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¢ çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ïã ¥¢Ð
ÐÚ ¥æx¢éà¼ Ýé}¢¢§ü ÜUÚ S¢ÜïU´ J çHã¢Á¢G¢ ãÚ §‹S¢¢Ý §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜïU »’ç¼Ú¢ÈGU
ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ãñ çÜU çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú
§‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜU¢ »ÜU »ïS¢¢ }¢éãGçÄ²LH ©GÜGUêH ¥¢ñÚ x¢GñÚ }¢¢’}¢êHè çÜUÚÎ¢Ú ãñ
Á¢¢ï ÝÏ¢è ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜïU çH²ï }¢é}¢çÜUÝ ãè Ýãè´
ãñ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î S¢§üGÎ MãGï´ ¥¢Ð
ÜU¢ ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ ¼Ý }¢Ý {Ý ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ ¼GÚãG ¥¢Ð
ÐÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ã¢ïÝï Hx¢è´ çÜU ©Ý ÜUè Á¢¢æ çÝS¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï Îï¶
ÜUÚ à¢}¥G ÜïU ÐÚ±¢Ý¢ï´ Ýï Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜU¢ S¢Ï¢ÜGU S¢è¶¢ J ¥¢ñÚ ãGÜGUèÜGU¼
à¢Ý¢S¢ H¢ïx¢ ÈGU¼Gïü ¥GÜGUèÎ¼ S¢ï ¥¢Ð ÜïU ãGéSÝï S¢Î¢ÜGU¼ ÐÚ
¥ÐÝè ¥GvGH¢ï´ ÜU¢ï ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ ÜïU ¥¢Ð ÜïU Ï¢¼¢» ãé»
§SH¢}¢è Ú¢S¼ï ÐÚ ¥G¢çà¢ÜGU¢Ý¢ ¥Î¢¥¢ïæ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï ²ïã ÜUã¼ï
ãé» Ó¢H ÐÇGï çÜU
Ó¢H¢ï ±¢çÎ²ï §GàÜGU }¢ï´ Ð¢ Ï¢ÚãìÝ¢ ! ²ïã Á¢æx¢H ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ }¢ḯ ÜU¢æÅ¢ Ýãè´ ãñ
Ó¢¢ñ‰¢¢ Ï¢¢Ï¢
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢¢ ¼ÜU
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢
Ó¢¢HèS¢±¢æ S¢¢H à¢éM¥G ãé±¢ ¼¢ï Ý¢ x¢ã¢æ ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï
¥vGÎS¢ }¢ï´ »ÜU Ý²¢ §ÝçÜGUH¢Ï¢ MÝé}¢¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU »ÜU Î}¢ ¥¢Ð
¶GË±¼ ÐS¢‹Î ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÜïUHï ¼‹ã¢§ü }¢ï´ Ï¢ñÆ ÜUÚ
wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ÜU¢ Á¢G¢ñÜGU ± à¢¢ñÜGU ÐñÎ¢ ã¢ï x¢²¢ J ¥¢Ð
¥ÜUS¢Ú ¥±ÜGU¢¼ x¢G¢ñÚ¢ï çÈGURU }¢ï´ Ð¢» Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ Ï¢ïà¢¼Ú ±vG¼ }¢Ý¢çÁ¢GÚï ÜéUÎG Ú¼ ÜïU }¢éà¢¢ãÎï ¥¢ñÚ ÜU¢»Ý¢¼ï
çÈGU¼GÚ¼ ÜïU }¢é¼G¢H»G }¢ï´ S¢ÈGUü ã¢ï¼¢ ‰¢¢ J çÎÝ Ú¢¼ ¶G¢çHÜGïU ÜU¢»Ý¢¼ ÜUè
Á¢G¢¼¢ï çS¢ÈGU¢¼ ÜïU ¼S¢Ã±éÚ }¢ï´ }¢éS¼x¢íGÜGU ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU çÏ¢x¢ÇGï ãé»
ãG¢H¢¼ ÜïU S¢é{¢Ú ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¼ÎÏ¢èÚ¢ï´ ÜïU S¢¢ïÓ¢ çÏ¢Ó¢¢Ú }¢ï´ }¢S¢MÈGU ÚãÝï
Hx¢ï ¥¢ñ Ú ©Ý çÎÝ¢ï ´ »ÜU Ý§ü Ï¢¢¼ ²ï ã |¢è ã¢ï x¢§ü çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ¥ÓÀï ¥ÓÀï wG±¢Ï¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ ãÚ wG±¢Ï¢ §¼Ý¢ S¢ÓÓ¢¢ ã¢ï¼¢ çÜU wG±¢Ï¢ }¢ï´ Á¢¢ï
ÜéUÀ Îï¶¼ï ©S¢ ÜUè ¼¢’Ï¢èÚ S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU ÜUè ¼GÚãG Ú¢ñà¢Ý ã¢ï ÜUÚ Á¢G¢çãÚ
ã¢ï Á¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J(1)
x¢G¢Úï çãGÚ¢
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý ¼èÝ }¢èH ÜUè ÎêÚè ÐÚ
“Á¢Ï¢Hï çãGÚ¢” Ý¢}¢è Ðã¢ÇG ÜïU ªÐÚ »ÜU x¢G¢Ú (¶¢ïã) ãñ çÁ¢S¢
ÜU¢ï “x¢G¢Úï çãGÚ¢” ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢Ð ¥ÜUS¢Ú ÜU§ü ÜU§ü
çÎÝ¢ï´ ÜU¢ ¶¢Ý¢ Ð¢Ýè S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ §S¢ x¢G¢Ú ÜïU ÐéÚ S¢éÜêUÝ }¢¢ãG¢ïH
ÜïU ¥‹ÎÚ wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ¶¢Ý¢
Ð¢Ýè ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ¼¢ï ÜU|¢è wG¢éÎ Í¢Ú ÐÚ ¥¢ ÜUÚ Hï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ

ÜU|¢è ãGÁ¢GÚ¼ Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ¶¢Ý¢ Ð¢Ýè x¢G¢Ú }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢

çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J ¥¢Á¢ |¢è ²ïã ÝêÚ¢Ýè x¢G¢Ú ¥ÐÝè ¥SHè ãG¢H¼ }¢ï´
}¢¢ñÁ¢êÎ ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Ú¼ x¢¢ãï ¶GH¢§ÜGU ãñ J(1)
ÐãHè ±ãGè
»ÜU çÎÝ ¥¢Ð “x¢G¢Úï çãGÚ¢” ÜïU ¥‹ÎÚ
§G Ï ¢¢Î¼ }¢ï ´ }¢àxG ¢ ê H ‰¢ï çÜU çÏ¢ËÜé U H ¥Ó¢¢ÝÜU x¢G ¢ Ú }¢ï ´ ¥¢Ð
ÜïU Ð¢S¢ »ÜU çÈGUçÚà¼¢ Á¢G¢çãÚ ãé±¢ J (²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï
çÁ¢Ï¢íèH ‰¢ï Á¢¢ï ã}¢ïà¢¢ wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH¢ï´
¼ÜU ÐãéæÓ¢¢¼ï Úãï ãñ´) çÈGUçÚà¼ï Ýï »ÜU Î}¢ ÜUã¢ çÜU
“ÐçÉG²ï” ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “}¢ñ´ ÐÉGÝï ±¢H¢ Ýãè´
ãêæ J” çÈGUçÚà¼ï Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ÐÜUÇG¢ ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ x¢}¢ü
Á¢¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð S¢ï Á¢G¢ïÚÎ¢Ú }¢é¥G¢ÝÜGU¢ çÜU²¢ çÈUÚ
À¢ïÇG ÜUÚ ÜUã¢ çÜU “ÐçÉG²ï” ¥¢Ð Ýï çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
“}¢ñ´ ÐÉGÝï ±¢H¢ Ýãè´ ãêæ J” çÈGUçÚà¼ï Ýï ÎêS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ çÈUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï çÓ¢}¢Å¢²¢ ¥¢ñÚ À¢ïÇG ÜUÚ ÜUã¢ çÜU
“ÐçÉG²ï” ¥¢Ð Ýï çÈUÚ ±¢ïãè ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “}¢ñ´ ÐÉGÝï
±¢H¢ Ýãè´ ãêæ J” ¼èS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ çÈUÚ çÈGUçÚà¼ï Ýï ¥¢Ð
ÜU¢ï Ï¢ãé¼ Á¢G¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Hx¢¢ ÜUÚ À¢ïÇG¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU
²ïãè S¢Ï¢ S¢ï ÐãHè ±ãG è ‰¢è Á¢¢ï ¥¢Ð ÐÚ Ý¢çÁ¢GH

ãé§ü J §Ý ¥¢²¼¢ï´ ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ ÜïU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
2......¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ÐÉG¢ï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜïU Ý¢}¢ S¢ï çÁ¢S¢ Ýï ÐñÎ¢ çÜU²¢ ¥¢Î}¢è ÜU¢ï
wG¢êÝ ÜUè ÈUÅÜU S¢ï Ï¢Ý¢²¢ ÐÉG¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ ÚÏ¢ ãè S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ÜUÚè}¢ çÁ¢S¢ Ýï ÜGUH}¢ S¢ï
çH¶Ý¢ çS¢¶¢²¢ ¥¢Î}¢è ÜU¢ï çS¢¶¢²¢ Á¢¢ï Ý Á¢¢Ý¼¢ ‰¢¢ J
¥ÐÝï Í¢Ú ¼à¢ÚèÈGU H¢» J }¢x¢Ú §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï Á¢¢ï çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢Ýè ¼G¢ñÚ
ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Ðïà¢ ¥¢²¢ §S¢ S¢ï ¥¢Ð
ÜïU ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ HÚÁ¢G¢ ¼G¢Úè ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï Í¢Ú
±¢H¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ÜU}¢Hè ©ÉG¢¥¢ï J }¢éÛ¢ï ÜU}¢Hè ©ÉG¢¥¢ï J Á¢Ï¢
¥¢Ð ÜU¢ ¶G¢ñÈGU ÎêÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ S¢éÜêUÝ ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ S¢ï x¢G¢Ú }¢ï´ Ðïà¢
¥¢Ýï ±¢H¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “}¢éÛ¢ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÜU¢
ÇÚ ãñ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Ýï ÜUã¢ çÜU
Ýãè´, ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ J ¥¢Ð ÜUè Á¢¢Ý ÜU¢ï ÜU¢ï§ü ¶G¼GÚ¢ Ýãè´
ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU|¢è |¢è ¥¢Ð
ÜU¢ï LS±¢ Ýãè´ ÜUÚïx¢¢ J ¥¢Ð ¼¢ï çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
Ï¢ïã¼ÚèÝ S¢éHêÜU ÜUÚ¼ï ãñ´ ! ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢Ú wG¢éÎ ©Æ¢¼ï ãñ´ J wG¢éÎ ÜU}¢¢ ÜU}¢¢
ÜUÚ }¢éçzGHS¢¢ïæ ¥¢ñÚ }¢¢ïãG¼¢Á¢¢ï´ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ J }¢éS¢¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè }¢ïã}¢¢Ý
Ý±¢Á¢Gè ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÜGU ± §‹S¢¢ÈGU ÜUè ¶G¢ç¼GÚ S¢Ï¢ ÜUè }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ
}¢éçàÜUH¢¼ }¢ï´ ÜU¢}¢ ¥¢¼ï ãñ´ J
§S¢ Üï U Ï¢¢’Î ãG Á ¢G Ú ¼ï ¶G Î èÁ¢¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü “±ÚÜGU¢ çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH” ÜïU
Ð¢S¢ Hï x¢§æü J ±ÚÜGU¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï Á¢¢ï “}¢é±ç¤GãGÎ” ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ãHï
}¢vÜU¢ ÜïU çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï Ï¢ïÁ¢G¢Ú ã¢ï ÜUÚ “ÝS¢Ú¢Ýè” ã¢ï x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ
§‹Á¢èH ÜU¢ §GÏ¢Ú¢Ýè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ¥GÚÏ¢è }¢ï´ ¼…ü}¢¢ çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ï¢ãé¼ Ï¢êÉGï
¥¢ñÚ Ý¢Ï¢èÝ¢ ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Ýï ©Ý S¢ï
ÜUã¢ çÜU |¢¢§üÁ¢¢Ý ! ¥¢Ð ¥ÐÝï |¢¼èÁ¢ï ÜUè Ï¢¢¼ S¢éçÝ²ï J ±ÚÜGU¢ çÏ¢Ý
Ý¢ñ È G U H Ýï ÜUã¢ çÜU Ï¢¼¢§²ï J ¥¢Ð Ýï v²¢ Îï ¶ ¢ ãñ ? ãGéÁG¢êÚ
Ýï x¢G¢Úï çãGÚ¢ ÜU¢ ÐêÚ¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ±ÚÜGU¢ çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã ¼¢ï ±¢ïãè çÈGUçÚà¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢ J çÈUÚ ±ÚÜGU¢
çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ÜU¢à¢ ! }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU »’H¢Ýï
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ¼ÝÎéLS¼ Á¢±¢Ý ã¢ï¼¢ J ÜU¢à¢ ! }¢ñ´ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU
çÁ¢G‹Î¢ Úã¼¢ Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ¥¢Ð ÜU¢ï }¢vÜU¢ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜU¢Hïx¢è J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï (¼¥GÁÁ¢éÏ¢ S¢ï) ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢
}¢vÜU¢ ±¢Hï }¢éÛ¢ï }¢vÜU¢ S¢ï çÝÜU¢H Îï´x¢ï ? ¼¢ï ±ÚÜGU¢ Ýï ÜUã¢ : Á¢è ã¢æ ! Á¢¢ï
à¢wGS¢ |¢è ¥¢Ð ÜUè ¼GÚãG ÝéÏ¢éÃ±¼ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ H¢ïx¢
©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ Îéà}¢Ýè ÐÚ ÜU}¢Ú Ï¢S¼¢ ã¢ï x¢» J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUÀ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ±ãGè ©¼ÚÝï ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Ï¢æÎ
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ±ãGè ÜïU §Ýç¼Á¢G¢Ú }¢ï´ }¢é…G¼GçÚÏ¢
¥¢ñ Ú Ï¢ï ÜG U Ú¢Ú ÚãÝï Hx¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU çÎÝ ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜUãè´ Í¢Ú S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU
çÜUS¢è Ýï “²¢ }¢éãG}}¢Î” ( ) ÜUã ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢ J ¥¢Ð
Ýï ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢Ú ©Æ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï ²ïã
ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ çÜU ±¢ïãè çÈGUçÚà¼¢ (ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ) Á¢¢ï x¢G ¢ Ú
}¢ï´ ¥¢²¢ ‰¢¢ ¥¢S}¢¢Ý¢ï Á¢G}¢èÝ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU ÜéUÚS¢è ÐÚ Ï¢ñÆ¢
ãé±¢ ãñ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ¥¢Ð Üï U ÜG U ËÏ¢ï
}¢é Ï ¢¢ÚÜU }¢ï ´ »ÜU ¶G ¢ ñ È G U ÜUè Üñ U çÈG U Ä²¼ Ðñ Î ¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñ Ú ¥¢Ð
}¢ÜU¢Ý ÐÚ ¥¢ ÜUÚ HïÅ x¢» ¥¢ñÚ Í¢Ú ±¢H¢ï´ S¢ï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ÜU}Ï¢H ©ÉG¢¥¢ï J }¢éÛ¢ï ÜU}Ï¢H ©ÉG¢¥¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥¢Ð ÜU}Ï¢H ¥¢ïÉG ÜUÚ HïÅï ãé» ‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ
¥¢Ð ÐÚ S¢êÚ» “}¢égçSS¢Ú” ÜUè §çÏ¼Î¢§ü ¥¢²¢¼
Ý¢çÁ¢GH ãé§æü ¥¢ñÚ ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ©¼Ú ÐÇG¢ çÜU
²¢’Ýè »ï Ï¢¢H¢ Ð¢ïà¢ ¥¢ïÉGÝï ±¢Hï ¶ÇGï
ã¢ï …¢¥¢ï çÈUÚ ÇÚ S¢éÝ¢¥¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
ÚÏ¢ ãè ÜUè Ï¢ÇG¢§ü Ï¢¢ïH¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜUÐÇGï
Ð¢ÜU Ú¶¢ï ¥¢ñÚ Ï¢é¼¢ï´ S¢ï ÎêÚ Úã¢ï J

§Ý ¥¢²¢¼ ÜïU ÝéÁG¢êH ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï wG¢éÎ¢

±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜïU }¢‹S¢Ï¢ ÐÚ }¢¢}¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÜïU ãGév}¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Î¢’±¼ï ãGÜGU ¥¢ñÚ ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢
ÜïU çH²ï ÜU}¢Ú Ï¢S¼¢ ã¢ï x¢» J
Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜïU çH²ï ¼èÝ Î¢ñÚ
ÐãH¢ Î¢ñÚ
¼èÝ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ §Ýç¼ã¢§ü
Ð¢ïà¢èÎ¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ çÝã¢²¼ Ú¢Á¢GÎ¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ ÜU¢ ÈGUÁ¢Gü
¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ §S¢ ÎÚç}¢²¢Ý }¢ï´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Á¢G¢Î }¢Î¢ïZ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥¢ñÚ HÇGÜU¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ¥¢ñÚ xG¢éH¢}¢¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
§ü}¢¢Ý H¢» J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜUè Î¢’±¼ ± ¼ÏHèx¢G S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý, ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H
¥GÃ±¢}¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢,
ãGÁ¢GÚ¼ï ¼GËãG¢ çÏ¢Ý ©GÏ¢ñÎéËH¢ã |¢è Á¢ËÎ ãè Î¢}¢Ýï §SH¢}¢
}¢ï´ ¥¢ x¢» J çÈUÚ Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H
Á¢Ú¢üãG, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥S¢Î, ãGÁ¢GÚ¼ï
¥ÚÜGU}¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ¥ÚÜGU}¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢Á¢GªGÝ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
Î¢ïÝ¢ï´ |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUGÎ¢}¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã |¢è
§SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢» J çÈUÚ ÜéUÀ }¢ég¼ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ
çx¢GÈGU¢Úè ± ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éãñÏ¢ M}¢è, ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢, S¢§üGÎ çÏ¢Ý Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý ÝéÈGñUH ¥¢ñÚ §Ý ÜUè
Ï¢è±è ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥H ¶Gœ¢G¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè Ï¢ãÝ
Ýï |¢è §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J ¥¢ñÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè
Ó¢Ó¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH ÈGUÁGH ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜUè
Ï¢è±è ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU |¢è }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
x¢§æü J §Ý ÜïU §GH¢±¢ ÎêS¢Úï Ï¢ãé¼ S¢ï }¢Î¢ïZ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï |¢è §SH¢}¢ H¢Ýï ÜU¢
à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ÜUÚ çH²¢ J(1)
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï §SH¢}¢ H¢Ýï ±¢Hï Á¢¢ï “S¢¢çÏ¢ÜGUèÝï
¥Ã±HèÝ” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãñ´ ©Ý wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ ÐÚ
ÝÁ¢GÚ Ç¢HÝï S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢Ýï
±¢Hï ±¢ïãè H¢ïx¢ ãñ´ Á¢¢ï çÈGU¼GÚ¼Ý ÝïÜU ¼GÏ¥G ¥¢ñÚ ÐãHï ãè S¢ï ÎèÝï ãGÜGU ÜUè
¼H¢à¢ }¢ï´ S¢Úx¢Î¢Z ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ¥¢ñÚ
}¢éà¢çÚÜU¢Ý¢ LS¢ê}¢ï Á¢¢çãçHÄ²¼ S¢ï }¢é¼ÝçzGÈGUÚ ¥¢ñÚ Ï¢ïÁ¢G¢Ú ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÝçÏ¢²ï Ï¢ÚãGÜGU ÜïU Î¢}¢Ý }¢ï´ ÎèÝï ãGÜGU ÜUè ¼Á¢ËHè Îï¶¼ï ãè ²ïã ÝïÜU Ï¢wG¼
H¢ïx¢ ÐÚ±¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚãG à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ çÝS¢¢Ú ã¢ïÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢
§SH¢}¢ ã¢ï x¢» J
ÎêS¢Ú¢ Î¢ñÚ
¼èÝ Ï¢ÚS¢ ÜUè §S¢ wG¢ézG²¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè »ÜU
Á¢}¢¢¥G¼ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢§ü §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÐÚ S¢êÚ» “à¢é¥GÚ¢” ÜUè ¥¢²¼
Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ãGév}¢ ãé±¢ çÜU »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ !
¥¢Ð ¥ÐÝï ÜGUÚèÏ¢è ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ï´ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ S¢ï ÇÚ¢§²ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï »ÜU çÎÝ ÜU¢ïãï S¢ÈGU¢ ÜUè Ó¢¢ïÅè ÐÚ Ó¢ÉG ÜUÚ “²¢
}¢¢’à¢Úï ÜéUGÚñà¢” ÜUã ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢ J Á¢Ï¢ S¢Ï¢ ÜéUGÚñà¢
Á¢}¥G ã¢ï x¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ !
¥x¢Ú }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ²ïã ÜUã Îêæ çÜU §S¢ Ðã¢ÇG ÜïU ÐèÀï »ÜU HàÜUÚ ÀéÐ¢
ãé ± ¢ ãñ Á¢¢ï ¼é } ¢ ÐÚ ãG } H¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ ¼¢ï v²¢ ¼é } ¢ H¢ï x ¢
2...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¥ÐÝï ÜGUÚèÏ¢ ¼Ú çÚà¼ïÎ¢Ú¢ḯ ÜU¢ï ÇÚ¢¥¢ï J

}¢ïÚè Ï¢¢¼ ÜU¢ ²ÜGUèÝ ÜUÚ H¢ïx¢ï ? ¼¢ï S¢Ï¢ Ýï »ÜU Á¢GÏ¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU
ã¢æ ! ã¢æ ! ã}¢ ²ÜGUèÝÝ ¥¢Ð ÜUè Ï¢¢¼ ÜU¢ ²ÜGUèÝ ÜUÚ
Hï´x¢ï v²êæ çÜU ã}¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ S¢ÓÓ¢¢ ¥¢ñÚ ¥}¢èÝ
ãè Ð¢²¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ÓÀ¢ ¼¢ï çÈUÚ }¢ñ´ ²ïã
ÜUã¼¢ ãêæ çÜU }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ï §H¢ãè S¢ï ÇÚ¢ Úã¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢
H¢ïx¢ §ü}¢¢Ý Ý H¢¥¢ïx¢ï ¼¢ï ¼é}¢ ÐÚ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï §H¢ãè ©¼Ú ÐÇGïx¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
¼}¢¢}¢ ÜéUGÚñà¢ çÁ¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ |¢è ‰¢¢,
S¢wG¼ Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï ÜUÚ S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Ó¢Hï x¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ ¥¢ñH ÈGU¢ñH Ï¢ÜUÝï Hx¢ï J(1)
¼èS¢Ú¢ Î¢ñÚ
¥Ï¢ ±¢ïã ±vG¼ ¥¢ x¢²¢ çÜU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ó¢¢ñ‰¢ï S¢¢H S¢êÚ»
ãGÁ¢Ú ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜUG
Ýï ²ïã ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ! ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ
©S¢ ÜU¢ï ¥GHH »’H¢Ý Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð
¥GH¢çÝ²¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÈGUÚ}¢¢Ýï
Hx¢ï J ¥¢ñÚ çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜUè ¶éËH}¢ ¶éËH¢ Ï¢éÚ¢§ü Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢Ýï
Hx¢ï J ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ÜéUGÚñà¢ Ï¢çËÜU ¼}¢¢}¢ ¥ãHï }¢vÜU¢ Ï¢çËÜU ÐêÚ¢ ¥GÚÏ¢
¥¢Ð ÜUè }¢é ¶ G ¢ HÈG U ¼ ÐÚ ÜU}¢Ú Ï¢S¼¢ ã¢ï x¢²¢ J ¥¢ñ Ú ãG é Á G ¢ ê Ú
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè §üÁ¢G¢ ÚS¢¢çÝ²¢ï´ ÜU¢ »ÜU yG¢êH¢Ýè
çS¢çËS¢H¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢²¢ J(3)
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÐÚ ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU §Ýç¼ÜGU¢}¢ ¥¢ñÚ HÇG¢§ü
|¢ÇGÜU ©ÆÝï ÜïU ¶G¢ñÈGU S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ÜGUyH ¼¢ï Ýãè´ ÜUÚ
2...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¼¢ï ¥GH¢çÝ²¢ ÜUã Î¢ï çÁ¢S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¼é}ãï´ ãGév}¢ ãñ J

S¢ÜïU HïçÜUÝ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè ¼vHèÈGU¢ï´ ¥¢ñÚ §üÁ¢G¢ ÚS¢¢çÝ²¢ï´ S¢ï ¥¢Ð
ÐÚ ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ÜU¢ Ðã¢ÇG ¼¢ïÇGÝï Hx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢Ï¢
S¢ï ÐãHï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜU¢çãÝ, S¢¢çãGÚ, à¢¢§GÚ, }¢Á¢ÝêÝ
ã¢ïÝï ÜU¢ ãÚ ÜêUÓ¢¢ ± Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Ðí¢ïÐïx¢‹Ç¢ ÜUÚÝï Hx¢ï J ¥¢Ð
ÜïU ÐèÀï à¢ÚèÚ HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ x¢G¢ïH Hx¢¢ çÎ²¢ Á¢¢ï Ú¢S¼¢ï´ }¢ï´
¥¢Ð ÐÚ ÈUçÏ¼²¢æ ÜUS¢¼ï, x¢¢çH²¢æ Îï¼ï ¥¢ñÚ ²ïã Îè±¢Ý¢
ãñ, ²ïã Îè±¢Ý¢ ãñ, ÜU¢ à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢ }¢Ó¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU
ªÐÚ Ð‰‰¢Ú ÈïU´ÜU¼ï J ÜU|¢è ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ¥¢Ð ÜïU
Ú¢S¼¢ï´ }¢ï´ ÜU¢æÅï çÏ¢À¢¼ï J ÜU|¢è ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
ÐÚ ÝÁ¢¢S¢¼ Ç¢H Îï¼ï J ÜU|¢è ¥¢Ð ÜU¢ï {vÜU¢ Îï¼ï J
ÜU|¢è ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñÚ Ý¢ÁG¢éÜU x¢ÚÎÝ }¢ï´ Ó¢¢ÎÚ ÜU¢
ÈU‹Î¢ Ç¢H ÜUÚ x¢H¢ Í¢¢ï´ÅÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï J
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢
}¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Úãï ‰¢ï çÜU »ÜU Î}¢ S¢æx¢çÎH ÜU¢çÈGUÚ ©GvGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è }¢é§üG¼G
Ýï ¥¢Ð ÜïU x¢Hï }¢ï´ Ó¢¢ÎÚ ÜU¢ ÈU‹Î¢ Ç¢H ÜUÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï
¶è´Ó¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ Î}¢ Í¢éÅÝï Hx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã
}¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï ÜUÚ
Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ ©GvGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è }¢é§üG¼G ÜU¢ï {vÜU¢ Îï ÜUÚ ÎzG¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ
²ïã ÜUã¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ »ïS¢ï ¥¢Î}¢è ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ¼ï ã¢ï Á¢¢ï ²ïã ÜUã¼¢
ãñ çÜU “}¢ïÚ¢ ÚÏ¢ ¥ËH¢ã ãñ J” §S¢ {vÜU}¢ {vÜU¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï }¢¢Ú¢ |¢è ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢¢Ú |¢è
¶¢§ü J (1)
Üé U zG È G U ¢Ú ¥¢Ð Üï U }¢¢ï ’ çÁ¢Á¢G ¢ ¼ ¥¢ñ Ú

MãG¢Ýè ¼¢S¢èÚ¢¼ ± ¼S¢LüÈGU¢¼ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ Á¢¢Îêx¢Ú ÜUã¼ï J Á¢Ï¢ ãG é Á G ¢ ê Ú

ÜéUGÚ¥¢Ý à¢ÚèÈGU ÜUè ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï ²ïã ÜéUzGÈGU¢Ú ÜéUGÚ¥¢Ý ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý
ÜU¢ï H¢Ýï ±¢Hï (çÁ¢Ï¢íèH) ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ï Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï (¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢) ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï x¢¢çH²¢æ Îï¼ï J ¥¢ñÚ x¢Hè
ÜêUÓ¢¢ï´ }¢ï´ ÐãÚ¢ çÏ¢Æ¢ Îï¼ï çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G çÜUS¢è ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ Ý ÐÇGÝï
Ð¢» ¥¢ñÚ ¼¢çH²¢æ ÐèÅ ÐèÅ ÜUÚ ¥¢ñÚ S¢èçÅ²¢æ Ï¢Á¢¢ Ï¢Á¢¢ ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ
à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢¼ï çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G çÜUS¢è ÜU¢ï S¢éÝ¢§ü Ýãè´ Îï¼è ‰¢è J ãGéÁG¢êÚ
Á¢Ï¢ ÜUãè´ çÜUS¢è ¥G¢}¢ }¢Á}¢¥G }¢ï´ ²¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢ïH¢ï´
}¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG ÜUÚ S¢éÝ¢¼ï ²¢ Î¢’±¼ï §ü}¢¢Ý ÜU¢ ±¢’Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ¥¢Ð ÜïU ÐèÀï
çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUã¼¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! ²ïã }¢ïÚ¢ |¢¼èÁ¢¢ Û¢êÅ¢
ãñ, ²ïã Îè±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ, ¼é}¢ H¢ïx¢ §S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ Ý S¢éÝ¢ï J ( )
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGéÁG¢êÚ “ÁG¢éH }¢Á¢¢Á¢G” ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú
}¢ï´ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ ±¢’Á¢G ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï ÜUçH}¢» ãGÜGU ÜUè Î¢’±¼ Îè ¼¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ¥¢Ð ÐÚ
{êH ©ÇG¢¼¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÜUã¼¢ ‰¢¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! §S¢ ÜïU ÈGUÚïÏ¢ }¢ï´ }¢¼
¥¢Ý¢, ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ H¢¼¢ï ©GÁGÁ¢G¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ À¢ïÇG Î¢ï J(1)
§S¢è ¼GÚãG »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ Á¢Ï¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ

ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Úãï ‰¢ï »ïGÝ ãG¢H¼ï Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï
ÜUã¢ çÜU ÜU¢ï§ü ãñ ? Á¢¢ï ¥¢Hï ÈéUGH¢æ ÜïU Á¢GÏãG çÜU²ï ãé» ªæÅ ÜUè ¥¢ïÛ¢ÇGè
H¢ ÜUÚ S¢ÁÎï ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ §Ý ÜïU ÜU‹{¢ï´ ÐÚ Ú¶ Îï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ©GvGÏ¢¢
çÏ¢Ý ¥Ï¢è }¢é§üG¼G ÜU¢çÈGUÚ ©Æ¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ¥¢ïÛ¢ÇGè ÜU¢ï H¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
Üï U Î¢ï à ¢ }¢é Ï ¢¢ÚÜU ÐÚ Ú¶ çÎ²¢ J ãG é Á G ¢ ê Ú
S¢ÁÎï }¢ï´ ‰¢ï ÎïÚ ¼ÜU ¥¢ïÛ¢ÇGè ÜU‹{ï ¥¢ñÚ x¢ÚÎÝ ÐÚ ÐÇGè

Úãè ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú Æn¢ }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ãæS¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ }¢¢Úï ãæS¢è ÜïU »ÜU ÎêS¢Úï
ÐÚ çx¢Ú çx¢Ú ÐÇG¼ï Úãï J ¥¢ç¶GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ Á¢¢ï
©Ý çÎÝ¢ï´ ¥|¢è ÜU}¢çS¢Ý HÇGÜUè ‰¢è ¥¢§æü ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ |¢H¢
ÜUã¼ï ãé» ©S¢ ¥¢ïÛ¢ÇGè ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU Î¢ïà¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï
ãÅ¢ çÎ²¢ J ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ÜéUGÚñà¢ ÜUè §S¢
à¢Ú¢Ú¼ S¢ï §Ýç¼ã¢§ü S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ ¼èÝ
}¢Ú¼Ï¢¢ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU “ ” ²¢’Ýè »ï ¥ËH¢ã ! ¼ê
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè çx¢çÚzG¼ }¢ï´ ÐÜUÇG Hï, çÈUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH, ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý
ÚÏ¢è¥G¢, à¢ñÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢, ±HèÎ çÏ¢Ý ©GyÏ¢¢, ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU,
¥G}}¢¢Ú¢ çÏ¢Ý ±HèÎ ÜU¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU §H¢ãè ! ¼ê §Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝè çx¢çÚzG¼ }¢ï´ Hï Hï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï §Ý S¢Ï¢ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´
ÜU¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ Îï¶¢ çÜU §Ý ÜUè H¢à¢ï´ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÐÇGè ãé§ü ãñ´ J
çÈUÚ §Ý S¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï çÝã¢²¼ çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢ Í¢S¢èÅ
ÜUÚ Ï¢Îí ÜïU »ÜU x¢ÉGï }¢ï´ Ç¢H çÎ²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §Ý x¢ÉGï ±¢H¢ï´ ÐÚ wG¢éÎ¢ ÜUè H¢’Ý¼ ãñ J(1)
Ó¢‹Î à¢ÚèÚ ÜéUzGÈGU¢Ú

Á¢¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè Îéà}¢Ýè ¥¢ñÚ
§üÁ¢G¢ ÚS¢¢Ýè }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ S¢Úx¢}¢ü ‰¢ï ©Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î à¢ÚèÚ¢ï´ ÜïU
Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1 } ¥Ï¢ê HãÏ¢ { 2 } ¥Ï¢ê Á¢ãì H {3 } ¥S±Î çÏ¢Ý ¥G Ï Îï ²xG ¢ ê S¢
{4} ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ çÏ¢Ý ¥GÎè {5} ±HèÎ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢ {6 } ©}¢Ä²¢
çÏ¢Ý ¶GHÈGU {7} ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU {8} ¥Ï¢ê ÜGñUS¢ çÏ¢Ý

ÈGU¢çÜUã¢ {9} ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ±¢§H {10} ÝÁ¢íG çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ {11} }¢éÝÏÏ¢ïã
çÏ¢Ý ¥H ãGÁÁ¢¢Á¢ {12} ÁG¢éãñÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ©}¢Ä²¢ {13} S¢¢§Ï¢ çÏ¢Ý S¢ñÈGUè
{14} ¥GÎè çÏ¢Ý ãG}¢Ú¢ {15} ¥S±Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥S¢Î {16} ¥G¢S¢ çÏ¢Ý
S¢§üÎG çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ {17} ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ã¢çà¢}¢ {18} ©GvÏG ¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è }¢é§ü¼G G
{19} ãGÜU}¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ¥G¢S¢ J ²ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ãGéÁ¢G êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜïU ÐÇG¢ïS¢è ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý }¢ḯ S¢ï ¥ÜUS¢Ú Ï¢ãé¼ ãè }¢¢HÎ¢Ú
¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ï §çvG¼Î¢Ú ‰¢ï ¥¢ñÚ çÎÝ Ú¢¼ S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼
ÜUè §üÁ¢G¢ ÚS¢¢Ýè }¢ḯ }¢S¢MÈGïU ÜU¢Ú Úã¼ï ‰¢ï J
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ }¢Á¢G¢çH}¢
ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ x¢GÚèÏ¢
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ |¢è ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï »ïS¢ï »ïS¢ï ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ÜïU Ðã¢ÇG
¼¢ïÇGï çÜU }¢vÜU¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ çÏ¢HçÏ¢H¢ ©Æè J ²ïã ¥¢S¢¢Ý ‰¢¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ §Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ ÜGUyH ÜUÚ Ç¢H¼ï }¢x¢Ú §S¢ S¢ï ©Ý
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ýà¢¢ Ýãè´ ©¼Ú S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ v²êæ çÜU ÜéUzGÈGU¢Ú
§S¢ Ï¢¢¼ }¢ï´ ¥ÐÝè à¢¢Ý S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï çÜU §Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §¼Ý¢ S¢¼¢¥¢ï
çÜU ±¢ïã §SH¢}¢ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ çÈUÚ çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜUÚÝï Hx¢ï´ J §S¢
çH²ï ÜGUyH ÜUÚ ÎïÝï ÜUè Ï¢Á¢¢» ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¼GÚãG ¼GÚãG
ÜUè S¢Á¢G¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ §üÁ¢G¢ ÚS¢¢çÝ²¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¼¢¼ï ‰¢ï J }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ !
à¢Ú¢Ï¢ï ¼¢ñãGèÎ ÜïU §Ý }¢S¼¢ï´ Ýï ¥ÐÝï §çS¼vGH¢H ± §çS¼ÜGU¢}¢¼ ÜU¢ ±¢ïã
}¢‹Á¢GÚ Ðïà¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÜU Ðã¢ÇG¢ï´ ÜUè Ó¢¢ïçÅ²¢æ S¢Ú ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ ãGñÚ¼ ÜïU
S¢¢‰¢ §Ý Ï¢H¢ ÜéUà¢¢Ýï §SH¢}¢ ÜïU Á¢ÁGÏ¢» §çS¼ÜGU¢}¢¼ ÜU¢ ÝÁ¢G¢Ú¢ ÜUÚ¼è
Úãè´ J S¢æx¢çÎH, Ï¢ï ÚãGì}¢ ¥¢ñÚ ÎçÚ‹Î¢ çS¢ÈGU¼ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï §Ý x¢GÚèÏ¢ ± Ï¢ïÜUS¢
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Á¢Ï¢í¢ï §vÚ¢ã ¥¢ñÚ ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÎÜGUèÜGU¢ Ï¢¢ÜGUè
Ýãè´ À¢ïÇG¢ }¢x¢Ú »ÜU }¢é„H}¢¢Ý ÜïU Ð¢» §çS¼ÜGU¢}¢¼ }¢ï´ |¢è Á¢GÚ¢ü Ï¢Ú¢Ï¢Ú
¼Á¢GËÁG¢éH Ýãè´ ÐñÎ¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ »ÜU }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ |¢è §SH¢}¢ S¢ï }¢éæã
ÈïUÚ ÜUÚ ÜU¢çÈGUÚ ± }¢éÚ¼Î Ýãè´ ãé±¢ J
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï §Ý xG¢éÚÏ¢¢» }¢éçSH}¢èÝ ÐÚ Á¢¢ïÚ¢ï Á¢ÈGU¢ÜU¢Úè

ÜïU Ï¢ï ÐÝ¢ã ¥‹Î¢ñã Ý¢ÜU }¢Á¢G¢çH}¢ É¢» ¥¢ñÚ »ïS¢ï »ïS¢ï MãG ÈGUÚS¢¢
¥¢ñÚ Á¢¢æ S¢¢ïÁ¢G ¥GÁ¢G¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú §Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜUè Á¢x¢ã Ðã¢ÇG |¢è ã¢ï¼¢ ¼¢ï à¢¢²Î Çx¢ }¢x¢¢Ýï Hx¢¼¢ J S¢ãGÚ¢»
¥GÚÏ¢ ÜUè ¼ïÁ¢G {êÐ }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU ±ã¢æ ÜUè Úï¼ ÜïU Á¢GÚ¢ü¼ ¼‹ÝêÚ ÜUè ¼GÚãG
x¢}¢ü ã¢ï Á¢¢¼ï J §Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Ðéà¼ ÜU¢ï ÜU¢ïÇG¢ï´ ÜUè }¢¢Ú S¢ï
Á¢GwG}¢è ÜUÚ ÜïU ©S¢ Á¢H¼è ãé§ü Úï¼ ÐÚ ÐèÆ ÜïU Ï¢H çHÅ¢¼ï ¥¢ñÚ
S¢èÝ¢ï´ ÐÚ §¼Ý¢ |¢¢Úè Ð‰‰¢Ú Ú¶ Îï¼ï çÜU ±¢ïã ÜUÚ±Å Ý Ï¢ÎHÝï Ð¢»æ
H¢ïãï ÜU¢ï ¥¢x¢ }¢ï´ x¢}¢ü ÜUÚ ÜïU §Ý S¢ï ©Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ ÜU¢ï
Î¢x¢G¼ï, Ð¢Ýè }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ ÇéçÏÜU²¢æ Îï¼ï çÜU ©Ý ÜU¢ Î}¢ Í¢éÅÝï Hx¢¼¢ J
Ó¢Å¢§²¢ï´ }¢ï´ ©Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï HÐïÅ ÜUÚ ©Ý ÜUè Ý¢ÜU¢ï´ }¢ï´ {ê¥¢æ Îï¼ï
çÁ¢S¢ S¢ï S¢¢æS¢ HïÝ¢ }¢éçàÜUH ã¢ï Á¢¢¼¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÜUÏ¢ü ± Ï¢ïÓ¢ñÝè S¢ï
Ï¢Î ãG±¢S¢ ã¢ï Á¢¢¼ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÏÏ¢¢Ï¢ çÏ¢Ý ¥H ¥Ú¼ ²ïã ©S¢ Á¢G}¢¢Ýï
}¢ï´ §SH¢}¢ H¢» Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÚÜGU}¢
çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ¥ÚÜGU}¢ ÜïU Í¢Ú }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ çS¢ÈGUü Ó¢‹Î
ãè ¥¢Î}¢è }¢é„H}¢¢Ý ãé» ‰¢ï J ÜéUGÚñà¢ Ýï §Ý ÜU¢ï Ï¢ïãGÎ S¢¼¢²¢ J ²ã¢æ
¼ÜU çÜU ÜU¢ï §Hï ÜïU ¥æx¢¢Ú¢ï´ ÐÚ §Ý ÜU¢ï çÓ¢¼ çHÅ¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU à¢wGS¢
§Ý ÜïU S¢èÝï ÐÚ Ð¢©æ Ú¶ ÜUÚ ¶ÇG¢ Úã¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §Ý ÜUè ÐèÆ ÜUè
Ó¢ÚÏ¢è ¥¢ñÚ LyG¢êÏ¢¼ S¢ï ÜU¢ï §Hï Ï¢éÛ¢ x¢» J Ï¢ÚS¢¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
¶GÏÏ¢¢Ï¢ Ýï ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ©G}¢Ú
ÜïU S¢¢}¢Ýï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¼¢ï ¥ÐÝè ÐèÆ ¶¢ïH ÜUÚ çÎ¶¢§ü J
ÐêÚè ÐèÆ ÐÚ S¢ÈGïUÎ S¢ÈGïUÎ Î¢x¢G {ÏÏ¢ï ÐÇGï ãé» ‰¢ï J §S¢ §GÏ¢í¼ Ý¢ÜU
}¢‹Á¢GÚ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ çÎH |¢Ú ¥¢²¢ ¥¢ñÚ
±¢ïã Ú¢ï ÐÇGï J (1)

ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜU¢ï Á¢¢ï ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜU¢çÈGUÚ

ÜïU xG¢éH¢}¢ ‰¢ï J §Ý ÜUè x¢ÚÎÝ }¢ï´ ÚSS¢è Ï¢¢æ{ ÜUÚ ÜêUÓ¢¢ ± Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ §Ý
ÜU¢ï Í¢S¢èÅ¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J §Ý ÜUè ÐèÆ ÐÚ H¢çÆ²¢æ Ï¢ÚS¢¢§ü Á¢¢¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ
ÆèÜU Î¢ïÐãÚ ÜïU ±vG¼ ¼ïÁ¢G {êÐ }¢ï´ x¢}¢ü x¢}¢ü Úï¼ ÐÚ §Ý ÜU¢ï çHÅ¢ ÜUÚ §¼Ý¢
|¢¢Úè Ð‰‰¢Ú §Ý ÜUè À¢¼è ÐÚ Ú¶ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÜU §Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ¥¢¼è ‰¢è J ©}¢Ä²¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜUã¼¢ ‰¢¢ çÜU §SH¢}¢ S¢ï Ï¢¢Á¢G
¥¢ Á¢¢¥¢ï ±ÚÝ¢ §S¢è ¼GÚãG Í¢éÅ Í¢éÅ ÜUÚ }¢Ú Á¢¢¥¢ïx¢ï J }¢x¢Ú §S¢ ãG¢H }¢ï´
|¢è ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ Ï¢H Ýãè´ ¥¢¼¢ ‰¢¢
Ï¢çËÜU Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï “¥ãGÎ, ¥ãGÎ” ÜU¢ Ý¢’Ú¢ Hx¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î
¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¼ï ‰¢ï çÜU wG¢éÎ¢ »ÜU ãñ J wG¢éÎ¢ »ÜU ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú çÏ¢Ý ²¢çS¢Ú ÜU¢ï x¢}¢ü x¢}¢ü Ï¢¢Hê

ÐÚ çÓ¢¼ çHÅ¢ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ §S¢ ÜGUÎÚ }¢¢Ú¼ï ‰¢ï çÜU ²ïã Ï¢ïã¢ïà¢
ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï J §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢é}¢Ä²¢ ÜU¢ï
§SH¢}¢ H¢Ýï ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï §Ý ÜUè Ý¢ÈGU ÜïU ÝèÓ¢ï »ïS¢¢
ÝïÁ¢G¢ }¢¢Ú¢ çÜU ²ïã à¢ãèÎ ã¢ï x¢§æü J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú ÜïU
±¢çHÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢çS¢Ú |¢è ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢¢Ú ¶¢¼ï ¶¢¼ï
à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éãñÏ¢ M}¢è ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢
§S¢ ÜGUÎÚ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè ¥çÁ¢GÄ²¼ Îï¼ï ¥¢ñÚ »ïS¢è »ïS¢è }¢¢Ú{¢ÇG ÜUÚ¼ï
çÜU ²ïã Í¢‹Å¢ï´ Ï¢ïã¢ïà¢ Úã¼ï J Á¢Ï¢ ²ïã çãÁ¢Ú¼ ÜUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ ¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý ²ã¢æ À¢ïÇG ÜUÚ
}¢ÎèÝï Á¢¢ S¢ÜU¼ï ã¢ï J ¥¢Ð wG¢éà¢è wG¢éà¢è Îé‹²¢ ÜUè Î¢ñH¼ ÐÚ H¢¼ }¢¢Ú
ÜUÚ ¥ÐÝè }¢¼¢»G §ü}¢¢Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝ¢ Ó¢Hï x¢» J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÈGUÜUèã¢ S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ÜU¢çÈGUÚ

ÜïU xG¢éH¢}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ ãè }¢é„H}¢¢Ý ãé»
‰¢ï J Á¢Ï¢ S¢zG±¢Ý ÜU¢ï ©Ý ÜïU §SH¢}¢ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ©Ý ÜïU x¢Hï }¢ï´
ÚSS¢è ÜU¢ ÈU‹Î¢ Ç¢H ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï Í¢S¢èÅ¢ ¥¢ñÚ x¢}¢ü Á¢H¼è ãé§ü Á¢G}¢èÝ ÐÚ
§Ý ÜU¢ï çÓ¢¼ çHÅ¢ ÜUÚ S¢èÝï ÐÚ ±ÁGÝè Ð‰‰¢Ú Ú¶ çÎ²¢ Á¢Ï¢ ©Ý ÜU¢ï
ÜéUzGÈGU¢Ú Í¢S¢èÅ ÜUÚ Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï, Ú¢S¼ï }¢ï´ §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï »ÜU x¢éÏ¢ÚèH¢
ÝÁ¢GÚ ÐÇG¢ J ©}¢Ä²¢ ÜU¢çÈGUÚ Ýï ¼G¢’Ý¢ }¢¢Ú¼ï ãé» ÜUã¢ çÜU “Îï¶ ¼ïÚ¢
wG¢éÎ¢ ²ïãè ¼¢ï Ýãè´ ãñ J” ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÈGUÜUèã¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “»ï ÜU¢çÈGUÚ
ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï ! ¶G¢}¢¢ïà¢, }¢ïÚ¢ ¥¢ñÚ ¼ïÚ¢ wG¢éÎ¢ ¥ËH¢ã ãñ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
©}¢Ä²¢ ÜU¢çÈGUÚ x¢GÁ¢GÏ¢Ý¢ÜU ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ©Ý ÜU¢ x¢H¢ Í¢¢ï´Å¢ çÜU
±¢ïã Ï¢ïã¢ïà¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ Ýï S¢}¢Û¢¢ çÜU ©Ý ÜU¢ Î}¢ çÝÜUH x¢²¢ J
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÈéUGãñÚ¢ ÜU¢ï |¢è
§S¢ ÜGUÎÚ }¢¢Ú¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÜU §Ý ÜïU çÁ¢S}¢ ÜUè Ï¢¢ïÅè Ï¢¢ïÅè ÎÎü }¢‹Î
ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è HéÏ¢ñÝ¢ Á¢¢ï H¢ñæÇè ‰¢è´ J ãGÁ¢GÚ¼ï
©G } ¢Ú Á¢Ï¢ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï §S¢ x¢GÚèÏ¢ H¢ñæÇè ÜU¢ï
§S¢ ÜGUÎÚ }¢¢Ú¼ï ‰¢ï çÜU }¢¢Ú¼ï }¢¢Ú¼ï ‰¢ÜU Á¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
HéÏ¢ñÝ¢ ©ÈG U Ýãè´ ÜUÚ¼è ‰¢è´ Ï¢çËÜU çÝã¢²¼ Á¢éÚ¥¼ ±
§çS¼vGH¢H ÜïU S¢¢‰¢ ÜUã¼è ‰¢è´ çÜU »ï ©G}¢Ú ! ¥x¢Ú ¼é}¢ wG¢éÎ¢ ÜïU
S¢ÓÓ¢ï ÚS¢êH ÐÚ §ü}¢¢Ý Ýãè´ H¢¥¢ïx¢ï ¼¢ï wG¢éÎ¢ ¼é}¢ S¢ï Á¢GMÚ §Ýç¼ÜGU¢}¢
Hïx¢¢ J (2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GÝèÚ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU
Í¢Ú¢Ýï ÜUè Ï¢¢æÎè ‰¢è´ J ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢§æü ¼¢ï §Ý ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï }¢¢Ú¢ çÜU §Ý ÜUè ¥¢æ¶ï´ Á¢¢¼è Úãè´ J }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢

Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè Îé¥G¢ S¢ï çÈUÚ §Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´

Ú¢ñà¢Ýè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¼¢ï }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ²ïã }¢éãG}}¢Î
( ) ÜïU Á¢¢Îê ÜU¢ ¥S¢Ú ãñ J(1)
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è “ÝãçÎ²¢” ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï
©GÏ¢ñS¢ |¢è Ï¢¢æçÎ²¢æ ‰¢è´ J §SH¢}¢ H¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ Ýï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè ¼vHèÈGïUæ Îï ÜUÚ Ï¢ï ÐÝ¢ã ¥çÁ¢GÄ²¼ï´
Îè´ }¢x¢Ú ²ïã ¥ËH¢ã ±¢çH²¢æ S¢Ï¢í¢ï à¢éRU ÜïU S¢¢‰¢ §Ý Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè
}¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ ÜU¢ï Û¢ïH¼è Úãè´ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ S¢ï §Ý ÜïU ÜGUÎ}¢ Ýãè´ Çx¢
}¢x¢¢» J (2)
ãG Á ¢G Ú ¼ï ²¢Úï x¢G ¢ Úï }¢é S ¼G È G U ¢ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜG ï U Ï¢¢ S¢ÈG U ¢
Ýï çÜUS¢ çÜUS¢ ¼GÚãG §SH¢}¢ ÐÚ ¥ÐÝè Î¢ñH¼ çÝS¢¢Ú ÜUè
§S¢ ÜUè »ÜU Û¢HÜU ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï §Ý x¢GÚèÏ¢ ± Ï¢ïÜUS¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
}¢ï´ S¢ï ¥ÜUS¢Ú ÜUè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢§ü J ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ± ¥G¢ç}¢Ú
çÏ¢Ý ÈéUGãñÚ¢ ± ¥Ï¢ê ÈGUÜUèã¢ ± HéÏ¢ñÝ¢ ± Á¢GÝèÚ¢ ± ÝãçÎ²¢ ± ©}}¢ï
©GÝñS¢ §Ý ¼}¢¢}¢ xG¢éH¢}¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ÚÜGU}¢ï´ Îï ÜUÚ
¶GÚèÎ¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý }¢Á¢GHê}¢¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´
ÜUè §üÁ¢G¢¥¢ïæ S¢ï Ï¢Ó¢¢ çH²¢ J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè Á¢Ï¢ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´
¥¢» ¼¢ï }¢vÜU¢ }¢ï´ »ÜU }¢éS¢¢çÈGUÚ ÜUè ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï ÜU§ü çÎÝ ¼ÜU ãGÚ}¢ï
ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Úãï J ²ïã Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢
ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ §Ý ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ }¢¢Ú¼ï ‰¢ï çÜU
Ý¢ïÅ : S¢èÚ¼ ÜUè ÜéU¼éÏ¢ }¢ḯ §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ¼èÝ¢ḯ ¼GÚãG ¥¢²¢ ãñ : ©}}¢ï ©GÝñS¢, ©}}¢ï ©GÏ¢ñS¢ ¥¢ñÚ ©}}¢ï ©G}¢ñS¢ J
²ïã Hãê Héã¢Ý ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©Ý çÎÝ¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ï¢ï Á¢G}¢Á¢G}¢ ÜïU
çS¢±¢ §Ý ÜU¢ï ÜéUÀ |¢è ¶¢Ýï ÐèÝï ÜU¢ï Ýãè´ ç}¢H¢ J (1)
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ ²ïã S¢éHêÜU çS¢ÈGUü x¢GÚèÏ¢¢ï´
¥¢ñÚ xG¢éH¢}¢¢ï´ ãè ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ ‰¢¢ Ï¢çËÜU §SH¢}¢ H¢Ýï ÜïU Á¢é}¢ü }¢ï´
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢¢HÎ¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ Ú§üS¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è §Ý Á¢G¢çH}¢¢ï´ Ýï Ýãè´ Ï¢wGà¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Á¢¢ï à¢ãìÚï }¢vÜU¢ ÜïU »ÜU }¢¼}¢êH
¥¢ñÚ }¢é}¢¼¢Á¢G }¢é¥GçÁGÁ¢GÁ¢GèÝ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ï |¢è ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï §S¢ ÜGUÎÚ }¢¢Ú¢ çÜU §Ý ÜU¢ S¢Ú wG¢êÝ S¢ï H¼Ð¼ ã¢ï
x¢²¢ J §S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè Á¢¢ï çÝã¢²¼ }¢¢HÎ¢Ú
¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ï §çvG¼Î¢Ú ‰¢ï J Á¢Ï¢ ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ãé» ¼¢ï x¢GñÚ¢ï´ Ýï Ýãè´
Ï¢çËÜU wG¢éÎ §Ý ÜïU Ó¢Ó¢¢ Ýï §Ý ÜU¢ï ÚçSS¢²¢ï´ }¢ï´ Á¢ÜUÇG ÜUÚ wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢
}¢¢Ú¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ Ï¢ÇGï Ú¢ï’Ï¢ ¥¢ñÚ
ÎÏ¢ÎÏ¢ï ÜïU ¥¢Î}¢è ‰¢ï }¢x¢Ú §‹ã¢ï´ Ýï Á¢Ï¢ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¼¢ï §Ý
ÜïU Ó¢Ó¢¢ §Ý ÜU¢ï Ó¢Å¢§ü }¢ï´ HÐïÅ ÜUÚ §Ý ÜUè Ý¢ÜU }¢ï´ {ê¥¢æ Îï¼ï ‰¢ï çÁ¢S¢
S¢ï §Ý ÜU¢ Î}¢ Í¢éÅÝï Hx¢¼¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î
|¢¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢ãÝ¢ï§ü ãGÁ¢GÚ¼ï S¢§üGÎ çÏ¢Ý Á¢GñÎ çÜU¼Ýï Á¢¢ã¢ï
»’Á¢G¢Á¢G ±¢Hï Ú§üS¢ ƒï }¢x¢Ú Á¢Ï¢ §Ý ÜïU §SH¢}¢ ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜU¢ï Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï §Ý ÜU¢ï ÚSS¢è }¢ï´ Ï¢¢æ{ ÜUÚ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ
S¢¢‰¢ ãè ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ¥ÐÝè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢
çÏ¢‹¼ï ¥H ¶Gœ¢G¢Ï¢ ÜU¢ï |¢è §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ‰¢ŒÐÇG }¢¢Ú¢ çÜU
©Ý ÜïU ÜU¢Ý ÜïU ¥¢±ïÁ¢Gï çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ Ó¢ïãÚï ÐÚ wG¢êÝ Ï¢ã çÝÜUH¢ J(2)

ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ±zGÎ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´

»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Ï¢ñÆï ãé» ²ïã S¢¢ïÓ¢Ýï
Hx¢ï çÜU ¥¢ç¶GÚ §¼Ýè ¼ÜU¢HèÈGU ¥¢ñÚ S¢çwG¼²¢æ Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ
}¢éã}G }¢Î ( ) ¥ÐÝè ¼ÏHèx¢G v²êæ Ï¢æÎ Ýãè´ ÜUÚ¼ï ? ¥¢ç¶GÚ
§Ý ÜU¢ }¢vGS¢Î v²¢ ãñ ? }¢é}¢çÜUÝ ãñ ²ïã §GÁGÁ¢G¼ ± Á¢¢ã ²¢ S¢ÚÎ¢Úè ±
Î¢ñH¼ ÜïU wG±¢ã¢æ ã¢ï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢|¢¢ï´ Ýï ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU ¼é}¢ çÜUS¢è ¼GÚãG ©Ý ÜU¢ çÎHè }¢vGS¢Î
}¢¢’Hê}¢ ÜUÚ¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©GyÏ¢¢ ¼‹ã¢§ü }¢ï´ ¥¢Ð S¢ï ç}¢H¢
¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ¥¢ç¶GÚ §S¢ Î¢’±¼ï
§SH¢}¢ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ }¢vGS¢Î v²¢ ãñ ? v²¢ ¥¢Ð }¢vÜU¢ ÜUè S¢ÚÎ¢Úè Ó¢¢ã¼ï
ãñ´ ? ²¢ §GÁGÁ¢G¼ ± Î¢ñH¼ ÜïU wG±¢ã¢æ ãñ´ ? ²¢ çÜUS¢è Ï¢ÇGï Í¢Ú¢Ýï }¢ï´ à¢¢Îè ÜïU
wG±¢çãà¢ }¢‹Î ãñ´ ? ¥¢Ð ÜïU çÎH }¢ï´ Á¢¢ï ¼}¢‹Ý¢ ã¢ï ¶éHï çÎH ÜïU S¢¢‰¢ ÜUã
ÎèçÁ¢²ï J }¢ñ´ §S¢ ÜUè Á¢G}¢¢Ý¼ Hï¼¢ ãêæ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð Î¢’±¼ï §SH¢}¢ S¢ï
Ï¢¢Á¢G ¥¢ Á¢¢»æ ¼¢ï ÐêÚ¢ }¢vÜU¢ ¥¢Ð ÜïU Á¢GïÚï ÈGUÚ}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè ãÚ wG±¢çãà¢ ¥¢ñÚ ¼}¢‹Ý¢ ÐêÚè ÜUÚ Îè Á¢¢»x¢è J ©GyÏ¢¢ ÜUè ²ïã S¢¢çãGÚ¢Ý¢
¼ÜGUÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ }¢ï´
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè Ó¢‹Î ¥¢²¼ï´ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§æü J çÁ¢Ý ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ©GyÏ¢¢
§S¢ ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé±¢ çÜU ©S¢ ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ Ú¢ï´x¢Å¢ Ú¢ï´x¢Å¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÎÝ
ÜU¢ Ï¢¢H Ï¢¢H ¶G¢ñÈGïU ÁG¢éH Á¢H¢H S¢ï HÚÁ¢GÝï ¥¢ñÚ ÜU¢æÐÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢éæã ÐÚ ã¢‰¢ Ú¶ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï çÚà¼ïÎ¢Úè
ÜU¢ ±¢çS¢¼G¢ Îï ÜUÚ ÎÚwG±¢S¼ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU Ï¢S¢ ÜUèçÁ¢²ï J }¢ïÚ¢ çÎH §S¢
ÜUH¢}¢ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ S¢ï ÈUÅ¢ Á¢¢ Úã¢ ãñ J ©GyÏ¢¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ S¢ï ±¢ÐS¢
ãé±¢ }¢x¢Ú ©S¢ ÜïU çÎH ÜUè Îé‹²¢ }¢ï´ »ÜU Ý²¢ §ÝçÜGUH¢Ï¢ MÝé}¢¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢
‰¢¢ J ©GyÏ¢¢ »ÜU Ï¢ÇG¢ ãè S¢¢çãGLH Ï¢²¢Ý ¶G¼GèÏ¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ÈGUS¢èãG¢ï
Ï¢Hèx¢G ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J ©S¢ Ýï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ ÜUÚ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ S¢ï ÜUã çÎ²¢
çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) Á¢¢ï ÜUH¢}¢ Ðïà¢ ÜUÚ¼ï ãñ́ ±¢ïã Ý Á¢¢Îê ãñ Ý
ÜUã¢Ý¼ Ý à¢¢§GÚè Ï¢çËÜU ±¢ïã ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ ãè Ó¢èÁ¢G ãñ J çHã¢Á¢G¢ }¢ïÚè Ú¢» ãñ çÜU
¼é}¢ H¢ïx¢ ©Ý ÜU¢ï ©Ý ÜïU ãG¢H ÐÚ À¢ïÇG Î¢ï J ¥x¢Ú ±¢ïã ÜU¢}²¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ S¢¢Úï
¥GÚÏ¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ã¢ï x¢» ¼¢ï §S¢ }¢ï´ ã}¢ ÜéUGÚñçà¢²¢ï´ ãè ÜUè §GÁGÁ¢G¼ Ï¢ÉGïx¢è,
±ÚÝ¢ S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ ©Ý ÜU¢ï wG¢éÎ ãè ÈGUÝ¢ ÜUÚ Îïx¢¢ }¢x¢Ú ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÜUà¢
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï ©GyÏ¢¢ ÜU¢ ²ïã }¢éçwGHS¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ }¢éÎçÏÏ¢Ú¢Ý¢ }¢à±Ú¢ Ýãè´ }¢¢Ý¢
Ï¢çËÜU ¥ÐÝè }¢é¶G¢HÈGU¼ ¥¢ñÚ §üÁ¢G¢ ÚS¢¢çÝ²¢ï´ }¢ï´ ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ
çÎ²¢ J(1)
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ±zGÎ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ }¢ï´ ÜéUÀ H¢ïx¢ S¢éËãG ÐS¢‹Î |¢è ‰¢ï ±¢ïã Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï çÜU
Ï¢¢¼Ó¢è¼ ÜïU Á¢GÚè»G S¢éËãG¢ï S¢ÈGU¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ }¢é¥G¢}¢H¢ ¼Gñ ã¢ï Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ó¢‹Î }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G M¥S¢¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¼ÜGUÚèÚ¢ï´
ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ÜUè J ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï çÝã¢²¼ Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
S¢}¢Û¢¢ Ï¢éÛ¢¢ ÜUÚ LwGS¢¼ ÜUÚ çÎ²¢ HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚ wG¢éÎ¢
ÜïU ÈGUÚ}¢¢Ý ÜUè ¼¢’}¢èH ÜUÚ¼ï ãé» ¥GHH »’H¢Ý çà¢ÜüU
± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï ¼¢ñãGèÎ ÜU¢ ±¢’Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ãè Úãï J
§S¢ çH²ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ xG¢éSS¢¢ çÈUÚ |¢ÇGÜU ©Æ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¼}¢¢}¢ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï
ÜéUGÚñà¢ ²¢’Ýè ©GyÏ¢¢ ± à¢ñÏ¢¢ ± ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ± ¥G¢S¢ çÏ¢Ý çãà¢¢}¢ ± ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ± ±HèÎ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢ ± ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ±¢§H ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢ S¢Ï¢ »ÜU
S¢¢‰¢ ç}¢H ÜUÚ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢
|¢¼èÁ¢¢ ã}¢¢Úï }¢¢’Ï¢êÎ¢ï´ ÜUè ¼¢ñãèÝ ÜUÚ¼¢ ãñ §S¢ çH²ï ²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÎÚç}¢²¢Ý
}¢ï´ S¢ï ãÅ Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï |¢¼èÁ¢ï ÜU¢ï ã}¢¢Úï çS¢ÐéÎü ÜUÚ Îï´ ²¢ çÈUÚ ¥¢Ð |¢è
¶éH ÜUÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUH ÐÇGï´ ¼¢çÜU ã}¢ Î¢ï Ý ¢ï ´ }¢ï ´ S¢ï »ÜU
2...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¼¢ï ¥GH¢çÝ²¢ ÜUã Î¢ï çÁ¢S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¼é}ãï´ ãGév}¢ ãñ J
( )
ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ã¢ï Á¢¢» J ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ¼ï±Ú Îï¶ ÜUÚ S¢}¢Û¢ çH²¢
çÜU ¥Ï¢ Ï¢ãé¼ ãè ¶G¼GÚÝ¢ÜU ¥¢ñÚ Ý¢ÁG¢éÜU Í¢ÇGè S¢Ú ÐÚ ¥¢Ý ÐÇGè ãñ J Á¢G¢çãÚ
ãñ çÜU ¥Ï¢ ÜéUGÚñà¢ Ï¢ÚÎ¢à¼ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥ÜïUH¢ ¼}¢¢}¢ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢
}¢éÜGU¢Ï¢H¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï
§Ýç¼ã¢§ü }¢éçwGHS¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ }¢éçàÈGUÜGU¢Ý¢ HãÁ¢ï }¢ï´ S¢}¢Û¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï Œ²¢Úï
|¢¼èÁ¢ï ! ¥ÐÝï Ï¢êÉGï Ó¢Ó¢¢ ÜUè S¢ÈGïUÎ Î¢ÉGè ÐÚ ÚãGì}¢ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ Ï¢éÉG¢Ðï }¢ï´ }¢éÛ¢
ÐÚ §¼Ý¢ Ï¢¢ïÛ¢ }¢¼ Ç¢H¢ï çÜU }¢ñ´ ©Æ¢ Ý S¢ÜêæU J ¥Ï¢ ¼ÜU ¼¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢
Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢ÓÓ¢¢ }¢ïÚ¢ »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ¥¢Á¢ ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢
HÏ¢¢ï HãÁ¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ ¼ï±Ú §S¢ ÜGUÎÚ çÏ¢x¢ÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢ çÜU ¥Ï¢ ±¢ïã
}¢éÛ¢ ÐÚ ¥¢ñÚ ¼é}¢ ÐÚ ¼H±¢Ú ©Æ¢Ýï S¢ï |¢è ÎÚïx¢G Ýãè´ ÜUÚï´x¢ï J çHã¢Á¢G¢ }¢ïÚè
Ú¢» ²ïã ãñ çÜU ¼é}¢ ÜéUÀ çÎÝ¢ï´ ÜïU çH²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ }¢¢ñÜGUêÈGU ÜUÚ Î¢ï J ¥Ï¢
¼ÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU Á¢G¢çãÚè }¢é§üGÝ¢ï }¢ÎÎx¢¢Ú Á¢¢ï ÜéUÀ |¢è ‰¢ï
±¢ïã çS¢ÈGUü ¥ÜïUHï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ãè ‰¢ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï Îï¶¢
çÜU ¥Ï¢ §Ý ÜïU ÜGUÎ}¢ |¢è ©¶ÇG Úãï ãñ´ J Ó¢Ó¢¢ ÜUè x¢ézG¼ìx¢ê S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ýï |¢Ú¢ü§ü ãé§ü }¢x¢Ú Á¢ÁGÏ¢¢¼ S¢ï |¢Úè ãé§ü ¥¢±¢Á¢G
}¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ÜéUGÚñà¢ }¢ïÚï »ÜU ã¢‰¢ }¢ï´
S¢êÚÁ¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ã¢‰¢ }¢ï´ Ó¢¢æÎ H¢ ÜUÚ Îï Îï´ ¼Ï¢ |¢è }¢ñ´ ¥ÐÝï §S¢ ÈGUÁ¢Gü
S¢ï Ï¢¢Á¢G Ý ¥¢ªæx¢¢ J ²¢ ¼¢ï wG¢éÎ¢ §S¢ ÜU¢}¢ ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÈGUÚ}¢¢ Îïx¢¢ ²¢ }¢ñ´
wG¢éÎ ÎèÝï §SH¢}¢ ÐÚ çÝS¢¢Ú ã¢ï Á¢¢ªæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ²ïã Á¢ÁGÏ¢¢¼è ¼ÜGUÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ çÎH ÐS¢èÁ¢ x¢²¢
¥¢ñÚ ±¢ïã §S¢ ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» çÜU ©Ý ÜUè ã¢çà¢}¢è Úx¢¢ï´ ÜïU wG¢êÝ
ÜU¢ ÜGU¼GÚ¢ ÜGU¼GÚ¢ |¢¼èÁ¢ï ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ x¢}¢ü ã¢ï ÜUÚ ¶¢ñHÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ
§Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ïà¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ÜUã çÎ²¢ çÜU Á¢¢Ýï ¥G}}¢ ! Á¢¢¥¢ï }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï
S¢¢‰¢ ãêæ J Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ñ´ çÁ¢G‹Î¢ ãêæ ÜU¢ï§ü ¼é}ã¢Ú¢ Ï¢¢H Ï¢èÜU¢ Ýãè´ ÜUÚ
S¢ÜU¼¢ J(1)

çãÁ¢Ú¼ï ãGÏ¢à¢¢ çS¢. 5 ÝÏ¢±è

ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï Á¢Ï¢ ¥ÐÝï ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÐÚ ¥G S ¢ü » ãG ² ¢¼ ¼æ x ¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú ÚãG } ¢¼ï ¥G ¢ H}¢
Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï “ãGÏ¢à¢¢” Á¢¢ ÜUÚ ÐÝ¢ã HïÝï ÜU¢
ãGév}¢ çÎ²¢ J
ÝÁÁ¢¢à¢è
ãG Ï ¢à¢¢ Üï U Ï¢¢Îà¢¢ã ÜU¢ Ý¢}¢ “¥SãG } ¢¢” ¥¢ñ Ú HÜG U Ï¢
“ÝÁÁ¢¢à¢è” ‰¢¢ J §üGS¢¢§ü ÎèÝ ÜU¢ Ð¢Ï¢‹Î ‰¢¢ }¢x¢Ú Ï¢ãé¼ ãè §‹S¢¢ÈGU
ÐS¢‹Î ¥¢ñÚ ÚãGì}¢ çÎH ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¼¢ñÚ¢¼ ± §‹Á¢èH ±x¢GñÚ¢ ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢¢ï´
ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè }¢¢çãÚ ¥G¢çH}¢ ‰¢¢ J
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ð¢æÓ¢±ï´ S¢¢H ÚÁ¢Ï¢ ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ x²¢Úã }¢Îü
¥¢ñÚ Ó¢¢Ú ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ çãÁ¢Ú¼ ÜUè J §Ý }¢éã¢çÁ¢ÚèÝï çÜUÚ¢}¢
ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ý¢}¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ´ J
{1,2} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ¥ÐÝè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢
ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢ï ãGéÁ¢G êÚ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ J
{3,4 } ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãGéÁ¢GñÈGU¢ ¥ÐÝè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãH¢
çÏ¢‹¼ï S¢éãñH ÜïU S¢¢‰¢ J {5,6 } ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã
¥ÐÝè ¥ãçH²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU
S¢¢‰¢ J {7,8} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ¥ÐÝè Á¢G¢ñÁ¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï HñH¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢è ãGà}¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ J {9} ãGÁ¢GÚ¼ï
ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ J {10} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý
©G}¢ñÚ J {11} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüã}G ¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈUG J
{12} ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G S ¢}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢Á¢G ª G Ý J {13} ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê S¢Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Úã}¢ ²¢ ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í J
{14} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éãñH çÏ¢Ý Ï¢ñÁ¢G¢ J {15} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã

çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ J(1)
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï Á¢Ï¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï
©Ý Á¢G¢çH}¢¢ï´ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè çx¢çÚzG¼¢Úè ÜïU çH²ï §Ý ÜU¢ ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ çÜU²¢
HïçÜUÝ ²ïã H¢ïx¢ ÜUà¼è ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J §S¢ çH²ï
ÜéUzGÈGU¢Ú Ý¢ÜU¢}¢ ±¢ÐS¢ H¢ñÅï J ²ïã }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ ãGÏ¢à¢¢ ÜUè S¢Ú
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ©¼Ú ÜUÚ ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU ã¢ï
x¢²¢ J Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢ x¢ã¢æ ²ïã ¶GÏ¢Ú ÈñUH x¢§ü çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J ²ïã ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ Ó¢‹Î H¢ïx¢ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï }¢vÜU¢ H¢ñÅ
¥¢» }¢x¢Ú ²ã¢æ ¥¢ ÜUÚ Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU ²ïã ¶GÏ¢Ú x¢GH¼G ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢¢’Á¢G
H¢ïx¢ ¼¢ï çÈUÚ ãGÏ¢à¢¢ Ó¢Hï x¢» }¢x¢Ú ÜéUÀ H¢ïx¢ }¢vÜU¢ }¢ï´ MÐ¢ïà¢ ã¢ï ÜUÚ
ÚãÝï Hx¢ï HïçÜUÝ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÉêæÇ çÝÜU¢H¢ ¥¢ñÚ ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ÐãHï S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ÁG¢éË}¢ É¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGÏ¢à¢¢ Ó¢Hï Á¢¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÏ¢à¢¢ S¢ï ±¢ÐS¢
¥¢Ýï ±¢Hï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU S¢¢‰¢ ÎêS¢Úï }¢ÁGHê}¢ }¢é„H}¢¢Ý ÜéUH ç¼Ú¢S¢è (83)
}¢Îü ¥¢ñÚ ¥n¢Úã (18) ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ çãÁ¢Ú¼ ÜUè J(2)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ „ÈGUèÚ ÝÁÁ¢¢à¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´

¼}¢¢}¢ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ çÝã¢²¼ ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÏ¢à¢¢
}¢ï´ ÚãÝï Hx¢ï J }¢x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ÜUÏ¢ x¢±¢Ú¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU

ÈGUÚÁ¢G‹Î¢Ýï ¼¢ñãGèÎ ÜUãè´ ¥}Ý¢ï Ó¢ñÝ ÜïU S¢¢‰¢ Úã S¢ÜïU´ J §Ý Á¢G¢çH}¢¢ï´

Ýï ÜéUÀ ¼ãG¢§ÈGU ÜïU S¢¢‰¢ “¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢” ¥¢ñÚ “¥G}}¢¢Ú¢
çÏ¢Ý ±HèÎ” ÜU¢ï Ï¢¢Îà¢¢ãï ãGÏ¢à¢¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥ÐÝ¢ S¢ÈGUèÚ Ï¢Ý¢
ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ J §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ÝÁÁ¢¢à¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¼¢ïãGÈGU¢ï´
ÜU¢ ÝÁ¢GÚ¢Ý¢ Ðïà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ã ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚ ÜïU ²ïã ÈGUÚ²¢Î
ÜUÚÝï Hx¢ï çÜU »ï Ï¢¢Îà¢¢ã ! ã}¢¢Úï ÜéUÀ }¢éÁ¢çÚ}¢ }¢vÜU¢ S¢ï |¢¢x¢ ÜUÚ
¥¢Ð ÜïU }¢éËÜU }¢ï´ ÐÝ¢ã x¢éÁ¢GèÝ ã¢ï x¢» ãñ´ J ¥¢Ð ã}¢¢Úï ©Ý }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´
ÜU¢ï ã}¢¢Úï ãG±¢Hï ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï
}¢é „ H}¢¢Ý¢ï ´ ÜU¢ï ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï ´ ¼G H Ï¢ çÜU²¢ J ¥¢ñ Ú ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥G H è
ÜïU |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
Ýé}¢¢§‹Îï Ï¢Ý ÜUÚ x¢ézG¼ ìx¢ê ÜïU çH²ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¥¢ñÚ ÎÚÏ¢¢Ú ÜïU ¥¢Î¢Ï¢
ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ï¢¢Îà¢¢ã ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU çS¢ÈGUü S¢H¢}¢
ÜUÚ Üï U ¶ÇG ï ã¢ï x¢» J ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ï ´ Ýï Å¢ï Ü U¢ ¼¢ï ãG Á ¢G Ú ¼ï Á¢¢’ÈG U Ú
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢¢Úï ÚS¢êH Ýï wG¢éÎ¢
ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝï S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J §S¢ çH²ï }¢ñ´
Ï¢¢Îà¢¢ã ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J (1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ Ýï
ÎÚÏ¢¢Úï à¢¢ãè }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG ¼ÜGUÚèÚ à¢éM¥G ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
“»ï Ï¢¢Îà¢¢ã ! ã}¢ H¢ïx¢ »ÜU Á¢¢çãH ÜGU¢ñ}¢ ‰¢ï J çà¢ÜüU ± Ï¢é¼
ÐÚS¼è ÜUÚ¼ï ‰¢ï J HêÅ}¢¢Ú, Ó¢¢ïÚè, ÇÜñU¼è, ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ¥¢ñÚ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè
Ï¢ÎÜU¢çÚ²¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢Î ¥¢’}¢¢çH²¢ï´ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ‰¢ï J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
ã}¢¢Úè ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ÚS¢êH Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU ãGS¢Ï¢ ±
ÝS¢Ï¢ ¥¢ñÚ çS¢ÎìÜGU¢ï çÎ²¢Ý¼ ÜU¢ï ã}¢ ÐãHï S¢ï Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï, ©S¢ ÚS¢êH Ýï ã}¢

ÜU¢ï çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ çS¢ÈGUü »ÜU wG¢éÎ¢» ±¢çãGÎ ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
Ï¢éÚ¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÎÜU¢çÚ²¢ï´ S¢ï ã}¢ ÜU¢ï }¢‹¥G çÜU²¢ J ã}¢ ©S¢ ÚS¢êH ÐÚ
§ü}¢¢Ý H¢» ¥¢ñÚ çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è À¢ïÇG ÜUÚ ¼}¢¢}¢ Ï¢éÚï ÜU¢}¢¢ï´ S¢ï
¼¢§Ï¢ ã¢ï x¢» J Ï¢S¢ ²ïãè ã}¢¢Ú¢ x¢éÝ¢ã ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ ã}¢¢Úè ÜGU¢ñ}¢ ã}¢¢Úè
Á¢¢Ý ÜUè Îéà}¢Ý ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ã}¢ï´ §¼Ý¢ S¢¼¢²¢ çÜU ã}¢
¥ÐÝï ±¼GÝ ÜU¢ï ¶GñÚÏ¢¢Î ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜïU Á¢GïÚï S¢¢²¢ ÐéÚ
¥}Ý çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ Úãï ãñ´ J ¥Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ ã}¢ï´ }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚ Úãï ãñ´
çÜU ã}¢ çÈUÚ ©S¢è ÐéÚ¢Ýè x¢é}¢Ú¢ãè }¢ï´ ±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢»æ J”
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜUè ¼ÜGUÚèÚ S¢ï ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã
Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé±¢ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU S¢ÈGUèÚ ¥G}¢í
çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ Ýï ¥ÐÝï ¼ÚÜUà¢ ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ¼èÚ |¢è ÈïU´ÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ
ÜUã¢ çÜU »ï Ï¢¢Îà¢¢ã ! ²ïã }¢é„H}¢¢Ý H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜïU ÝÏ¢è ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUÀ ÎêS¢Ú¢ ãè »’ç¼ÜGU¢Î Ú¶¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU ¥GÜGUèÎï
ÜïU çÏ¢ËÜéUH ãè ç¶GH¢ÈGU ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢’ÈGUÚ S¢ï §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï S¢êÚ»
}¢Ú²}¢ ÜUè ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J ÜUH¢}¢ï ÚÏÏ¢¢Ýè ÜUè ¼¢S¢èÚ S¢ï ÝÁÁ¢¢à¢è
Ï¢¢Îà¢¢ã ÜïU ÜGUËÏ¢ ÐÚ §¼Ý¢ x¢ãÚ¢ ¥S¢Ú ÐÇG¢ çÜU ©S¢ ÐÚ çÚvGÜGU¼ ¼G¢Úè
ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ã¢ï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢¢Úï ÚS¢êH Ýï ã}¢ ÜU¢ï
²ïãè Ï¢¼¢²¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢‹Îï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH
ãñ´ Á¢¢ï ÜæU±¢Úè }¢Ú²}¢ ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢Ð
ÜïU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜéUGÎÚ¼ ÜU¢ çÝà¢¢Ý Ï¢Ý ÜUÚ ÐñÎ¢ ãé» J ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï
Ï¢ÇGï x¢G¢ñÚ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜUè ¼ÜGUÚèÚ ÜU¢ï S¢éÝ¢ ¥¢ñÚ
²ïã ÜUã¢ çÜU çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ §‹Á¢èH ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý Î¢ïÝ¢ï´ »ÜU ãè ¥¢zG¼¢Ï¢ï
çãÎ¢²¼ ÜïU Î¢ï ÝêÚ ãñ´ ¥¢ñÚ ²ÜGUèÝÝ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢‹Îï
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãêæ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
wG¢éÎ¢ ÜïU ±¢ïãè ÚS¢êH ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
Ýï §‹Á¢èH }¢ï´ Îè ãñ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ñ´ ÎS¼êÚï S¢Ë¼GÝ¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
¼wG¼ï à¢¢ãè ÐÚ ÚãÝï ÜU¢ Ð¢Ï¢‹Î Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ wG¢éÎ }¢vÜU¢ Á¢¢ ÜUÚ ÚS¢êHï
¥ÜUÚ}¢ ÜUè Á¢êç¼²¢æ S¢è{è ÜUÚ¼¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÜGUÎ}¢
{¢ï¼¢ J Ï¢¢Îà¢¢ã ÜUè ¼ÜGUÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ©S¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Úè Á¢¢ï ÜU^Ú çÜGUS}¢
ÜïU §üGS¢¢§ü ‰¢ï Ý¢Ú¢Á¢G ± Ï¢Úã}¢ ã¢ï x¢» }¢x¢Ú ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï Á¢¢ïà¢ï
§ü}¢¢Ýè }¢ï´ S¢Ï¢ ÜU¢ï Ç¢æÅ ÈUÅÜU¢Ú ÜUÚ ¶G¢}¢¢ïà¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ÜïU ¼¢ïãGÈGU¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢ ÜUÚ ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ ¥¢ñÚ
¥G}}¢¢Ú¢ çÏ¢Ý ±HèÎ ÜU¢ï ÎÚÏ¢¢Ú S¢ï çÝÜUH±¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
S¢ï ÜUã çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚè S¢Ë¼GÝ¼ }¢ï´ Á¢ã¢æ Ó¢¢ã¢ï ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ
ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ú¢}¢ ± Ó¢ñÝ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ¢ï J ÜU¢ï§ü ¼é}ã¢Ú¢ ÜéUÀ
|¢è Ýãè´ çÏ¢x¢¢ÇG S¢ÜU¼¢ J(1)
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
©S¢ ÜïU §Ýç¼ÜGU¢H ÐÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
©S¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉGè J ãG¢H¢æ çÜU ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H
ãGÏ¢à¢¢ }¢ï´ ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãGÏ¢à¢¢ ãè }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ |¢è ãé» }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
Ýï x¢G¢§Ï¢¢Ý¢ ©Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG ÜUÚ ©Ý ÜïU çH²ï
Îé¥G¢» }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ¥¢ñÚ §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï |¢è ãGÏ¢à¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU
çãÁ¢Ú¼ ÜUè }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ¥¢Ð }¢ÜGU¢}¢ “Ï¢ÜéüUH x¢G}}¢¢Î” }¢ḯ ÐãéæÓ¢ï
¼¢ï ÜGUÏ¢èH» ÜGU¢Ú¢ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú “}¢¢çHÜU çÏ¢Ý Îéx¢G‹Ý¢” Ú¢S¼ï }¢ï´ ç}¢H¢ ¥¢ñÚ
ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU v²êæ ? »ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ! ÜUã¢æ Ó¢Hï ? ¥¢Ð

Ýï ¥ãHï }¢vÜU¢ ÜïU }¢Á¢G¢çH}¢ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ÜUã¢ çÜU ¥Ï¢ }¢ñ´
¥ÐÝï ±¼GÝ }¢vÜU¢ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ wG¢éÎ¢ ÜUè H}Ï¢è Ó¢¢ñÇGè Á¢G}¢èÝ }¢ï´ çÈUÚ¼¢
Úãêæx¢¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼¢ Úãêæx¢¢ J §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï
¥Ï¢ê Ï¢RU ! ¥¢Ð Á¢ñS¢¢ ¥¢Î}¢è Ý à¢ãìÚ S¢ï çÝÜUH S¢ÜU¼¢ ãñ Ý çÝÜU¢H¢
Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ J ¥¢Ð ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢Ú ©Æ¢¼ï ãñ´, }¢ïã}¢¢Ý¢Ýï ãGÚ}¢ ÜUè
}¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜUÚ¼ï ãñ´, wG¢éÎ ÜU}¢¢ ÜU}¢¢ ÜUÚ }¢éçzGHS¢¢ï´ ¥¢ñÚ }¢¢ïãG¼¢Á¢¢ï´
ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ÜUÚ¼ï ãñ´, ãGÜGU ÜïU ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ ÜUè §}¢Î¢Î ± §¥G¢Ý¼
ÜUÚ¼ï ãñ´ J ¥¢Ð }¢ïÚï S¢¢‰¢ }¢vÜU¢ ±¢ÐS¢ Ó¢çH²ï }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè ÐÝ¢ã
}¢ï´ Hï¼¢ ãêæ J §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢GÏ¢Ú ÎS¼è }¢vÜU¢
±¢ÐS¢ H¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ S¢ï ÜUã çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥Ï¢ê
Ï¢RU ÜU¢ï ¥ÐÝè ÐÝ¢ã }¢ï´ Hï çH²¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú !
ÜU¢ï§ü §Ý ÜU¢ï Ý S¢¼¢» J ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ã}¢ ÜU¢ï §S¢ à¢¼Gü ÐÚ
}¢‹ÁG¢êÚ ãñ çÜU ¥Ï¢ê Ï¢RU ¥ÐÝï Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ ÀéÐ ÜUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉGï´ ¼¢çÜU
ã}¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G Ý ÐãéæÓ¢ï J
§ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè à¢¼Gü ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢ J ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ï¢RU Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ¥ÐÝï Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG¼ï Úãï
}¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ÜïU Á¢ÁGÏ¢» §SH¢}¢è ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï
§ü}¢¢Ýè Ýï ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ çÜU²¢ çÜU }¢¢’Ï¢êÎ¢Ýï Ï¢¢ç¼GH H¢¼¢ï ©GÁGÁ¢G¢ ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ¼¢ï ¥GHH »’H¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ }¢¢’Ï¢êÎï Ï¢ÚãGÜGU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ ÀéÐ ÜUÚ ÜUè Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð
Ýï Í¢Ú ÜïU Ï¢¢ãÚ ¥ÐÝï S¢ãGìÝ }¢ï´ »ÜU }¢çSÁ¢Î Ï¢Ý¢ Hè ¥¢ñÚ ©„ }¢çS…Î
}¢ïæ ¥GHH »’H¢Ý Ý}¢¢…G¢ïæ }¢ïæ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢…G „ï ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉGÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï |¢èÇG Hx¢¢ ÜUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý S¢éÝÝï
Hx¢ï J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ ÜU¢ï }¢vÜU¢
Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ çà¢ÜU¢²¼ ÜUè, çÜU ¥Ï¢ê Ï¢RU Í¢Ú ÜïU Ï¢¢ãÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG¼ï
ãñ´ J çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢éÝÝï ÜïU çH²ï ©Ý ÜïU çx¢Îü ã}¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´
ÜU¢ }¢ïH¢ Hx¢ Á¢¢¼¢ ãñ J §S¢ S¢ï ã}¢ ÜU¢ï Ï¢ÇGè ¼vHèÈGU ã¢ï¼è ãñ çHã¢Á¢G¢
¼é}¢ ©Ý S¢ï ÜUã Î¢ï çÜU ²¢ ¼¢ï ±¢ïã Í¢Ú }¢ḯ ÜéUÚG ¥¢Ý ÐÉGḯ ±ÚÝ¢ ¼é}¢ ¥ÐÝè ÐÝ¢ã
ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢ï ÎS¼ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ï¢RU çS¢gèÜGU S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ! ¥¢Ð Í¢Ú
ÜïU ¥‹ÎÚ ÀéÐ ÜUÚ ÜéUÚG ¥¢Ý ÐÉGïæ ±ÚÝ¢ }¢ñ́ ¥ÐÝè ÐÝ¢ã S¢ï ÜUÝ¢Ú¢ ÜUà¢ ã¢ï
Á¢¢ªæx¢¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢¼¢»æx¢ï ¼¢ï }¢ñ́ §S¢ ÜU¢
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú Ýãè´ ã¢ï©æx¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï §ÏÝï Îéx¢G‹Ý¢ ! ¼é}¢ ¥ÐÝè ÐÝ¢ã ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢ï ¥Hx¢ ã¢ï
Á¢¢¥¢ï }¢éÛ¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ÐÝ¢ã ÜU¢ÈGUè ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ́ ©S¢ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè ÐÚ
Ú¢Á¢Gè Ï¢ çÚÁ¢G¢ ãêæ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢»
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÀÅï S¢¢H ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú Î¢ï »ïS¢è ãçS¼²¢æ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢§æü çÁ¢Ý
S¢ï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ¥¢ñÚ §Ý ÜïU §GÁGÁ¢G¼¢ï
§vG Ï ¢¢H ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ Ï¢ãé ¼ ãè S¢Ú Ï¢é H ‹Î ã¢ï x¢²¢ J ãG é Á G ¢ ê Ú
Üï U Ó¢Ó¢¢¥¢ï æ }¢ï ´ ãG Á ¢G Ú ¼ï ãG } Á¢G ¢ ÜU¢ï ¥¢Ð
S¢ï Ï¢ÇGè ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã çS¢ÈGUü Î¢ï
¼èÝ S¢¢H ãGéÁG¢êÚ S¢ï ©G}¢í }¢ï´ çÁ¢G²¢Î¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU
©‹ã¢ï´ Ýï |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï S¢é±ñÏ¢¢ ÜU¢ Îê{ çÐ²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÚÁ¢G¢§üG |¢¢§ü |¢è ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
Ï¢ãé¼ ãè ¼G¢ÜGU¼ ±Ú ¥¢ñÚ Ï¢ã¢ÎéÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ çà¢ÜU¢Ú ÜïU Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ñÜGUèÝ
‰¢ï J Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ S¢éÏãG S¢±ïÚï ¼èÚ ÜU}¢¢Ý Hï ÜUÚ Í¢Ú „ï çÝÜUH Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ
à¢¢}¢ ÜU¢ï çà¢ÜU¢Ú S¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ ÜUÚ ãGÚ}¢ }¢ï´ Á¢¢¼ï, ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢
ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜUè }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ ÜéUÀ ÎïÚ Ï¢ñÆ¢

ÜUÚ¼ï ‰¢ï J »ÜU çÎÝ ãGSÏ¢ï }¢¢’}¢êH çà¢ÜU¢Ú S¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅï ¼¢ï §ÏÝï
Á¢éÎ¥G¢Ý ÜUè H¢ñæÇè ¥¢ñÚ wG¢éÎ §Ý ÜUè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢
Ýï §Ý ÜU¢ï Ï¢¼¢²¢ çÜU ¥¢Á¢ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï çÜUS¢ çÜUS¢
¼GÚãG ¼é}ã¢Úï |¢¼èÁ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ï
¥ÎÏ¢è ¥¢ñÚ x¢éS¼¢¶Gè ÜUè ãñ J ²ïã }¢¢Á¢Ú¢ S¢éÝ ÜUÚ }¢¢Úï xG¢éSS¢ï ÜïU
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜU¢ wG¢êÝ ¶¢ñHÝï Hx¢¢ J »ÜU Î}¢ ¼èÚ
ÜU}¢¢Ý çH²ï ãé» }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜU}¢¢Ý S¢ï
¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU S¢Ú ÐÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï }¢¢Ú¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÈUÅ x¢²¢
¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ¼ê }¢ïÚï |¢¼èÁ¢ï ÜU¢ï x¢¢çH²¢æ Îï¼¢ ãñ ? ¼éÛ¢ï ¶GÏ¢Ú Ýãè´
çÜU }¢ñ´ |¢è ©S¢è ÜïU ÎèÝ ÐÚ ãêæ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè }¢wGÁG¢ê}¢
ÜïU ÜéUÀ H¢ïx¢ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè }¢ÎÎ ÜïU çH²ï ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¼¢ï ¥Ï¢ê
Á¢ãìH Ýï ²ïã S¢¢ïÓ¢ ÜUÚ çÜU ÜUãè´ Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ S¢ï Á¢æx¢ Ý çÀÇG Á¢¢»
²ïã ÜUã¢ çÜU »ï Ï¢Ýè }¢wGÁG¢ê}¢ ! ¥¢Ð H¢ïx¢ ãG}Á¢G¢ ÜU¢ï À¢ïÇG ÎèçÁ¢²ï J
±¢ÜGïU§üG ¥¢Á¢ }¢ñ´ Ýï §Ý ÜïU |¢¼èÁ¢ï ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ãè ¶GÚ¢Ï¢ ¶GÚ¢Ï¢ çÜGUS}¢
ÜUè x¢¢çH²¢æ Îè ‰¢è´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ýï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Á¢G¢ïÚ
Á¢G¢ïÚ S¢ï §Ý ¥à¥G¢Ú ÜU¢ï ÐÉGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ :
}¢ñ´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ãG}Î ÜUÚ¼¢ ãêæ çÁ¢S¢ ±vG¼ çÜU ©S¢ Ýï }¢ïÚï
çÎH ÜU¢ï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ ÎèÝï ãGÝèÈGU ÜUè ¼GÚÈGU çãÎ¢²¼ Îè J
Á¢Ï¢ ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ã}¢¢Úï S¢¢}¢Ýï ç¼H¢±¼ ÜUè Á¢¢¼è ãñ ¼¢ï
Ï¢¢ ÜU}¢¢H ¥GvGH ±¢H¢ï´ ÜïU ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ J

¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢Úx¢éÁ¢GèÎ¢ ¥ãG}¢Î ã}¢¢Úï }¢évG¼Î¢

ãñ´ ¼¢ï (»ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï) ¥ÐÝè Ï¢¢ç¼GH Ï¢v±¢S¢ S¢ï §Ý ÐÚ x¢GHÏ¢¢ }¢¼ ãG¢çS¢H
ÜUÚ¢ï J
¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ã}¢ §‹ãḯ ÜGU¢ñ}¢ï ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU çS¢ÐéÎü Ýãè´ ÜUÚḯx¢ï J
ãG¢H¢æ çÜU ¥|¢è ¼ÜU ã}¢ Ýï ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¼H±¢Ú¢ï´ S¢ï ÈGñUS¢H¢ Ýãè´
çÜU²¢ ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ §SH¢}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜïU §SH¢}¢ H¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¼èS¢Úï ãè
çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú |¢è Î¢ñH¼ï §SH¢}¢ S¢ï }¢¢H¢}¢¢H ã¢ï x¢» J
¥¢Ð ÜïU }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ïÝï ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è
çÚ±¢²¢¼ ãñ´ J
»ÜU çÚ±¢²¼ ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð »ÜU çÎÝ xG¢éSS¢ï
}¢ï´ |¢Úï ãé» Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ §S¢ §Ú¢Îï S¢ï Ó¢Hï çÜU ¥¢Á¢ }¢ñ´ §S¢è
¼H±¢Ú S¢ï Ðñx¢G}Ï¢Úï §SH¢}¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ Îêæx¢¢ J §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï
Ú¢S¼ï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ýé»ïG}¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ÜéUGÚñà¢è S¢ï
}¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï x¢§ü J ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜU¢ï §Ý ÜïU §SH¢}¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Ýãè´ ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï Ýé»ïG}¢
çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²êæ ? »ï ©G}¢Ú ! §S¢
Î¢ïÐãÚ ÜUè x¢}¢èü }¢ï´ Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ ÜUã¢æ Ó¢Hï ? ÜUãÝï Hx¢ï çÜU
¥¢Á¢ Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH ÐÇG¢
ãêæ J §‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ÐãHï ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè ¶GÏ¢Ú H¢ï J ¼é}ã¢Úè Ï¢ãÝ
“ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥H ¶Gœ¢G¢Ï¢” ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï Ï¢ãÝ¢ï§ü “S¢§üGÎ çÏ¢Ý

Á¢GñÎ” |¢è ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ãñ´ ! ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ï¢ãÝ ÜïU Í¢Ú
ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶Å ¶Å¢²¢ J Í¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ Ó¢‹Î }¢é„H}¢¢Ý ÀéÐ
ÜUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG Úãï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ
ÜUÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢ ÇÚ x¢» ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ¥±Ú¢ÜGU À¢ïÇG ÜUÚ §{Ú ©{Ú
ÀéÐ x¢» J Ï¢ãÝ Ýï ©Æ ÜUÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶¢ïH¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
çÓ¢ËH¢ ÜUÚ Ï¢¢ïHï çÜU »ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÜUè Îéà}¢Ý ! v²¢ ¼ê |¢è }¢é„H}¢¢Ý
ã¢ï x¢§ü ãñ ? çÈUÚ ¥ÐÝï Ï¢ãÝ¢ï§ü ãGÁ¢GÚ¼ï S¢§üGÎ çÏ¢Ý Á¢GñÎ ÐÚ
Û¢ÐÅï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè Î¢ÉGè ÐÜUÇG ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÐÅ¶G çÎ²¢ ¥¢ñÚ
S¢èÝï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ }¢¢ÚÝï Hx¢ï J §Ý ÜUè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï Î¢ñÇG ÐÇGè´ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú Ýï ©Ý ÜU¢ï »ïS¢¢ ¼G}¢¢æÓ¢¢ }¢¢Ú¢ çÜU ©Ý ÜïU ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU
Û¢ê}¢Ú ÅêÅ ÜUÚ çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ wG¢êÝ S¢ï Hãê Héã¢Ý ã¢ï x¢²¢ J
Ï¢ãÝ Ýï S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜUã çÎ²¢ çÜU ©G}¢Ú ! S¢éÝ H¢ï, ¼é}¢ S¢ï Á¢¢ï ã¢ï S¢ÜïU
ÜUÚ H¢ï }¢x¢Ú ¥Ï¢ §SH¢}¢ çÎH S¢ï Ýãè´ çÝÜUH S¢ÜU¼¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
Ýï Ï¢ãÝ ÜU¢ wG¢êÝ ¥¢HêÎ¢ Ó¢ïãÚ¢ Îï¶¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ ¥GÁG}¢¢ï
§çS¼ÜGU¢}¢¼ S¢ï |¢Ú¢ ãé±¢ ²ïã Á¢é}H¢ S¢éÝ¢ ¼¢ï ©Ý ÐÚ çÚvGÜGU¼ ¼G¢Úè ã¢ï
x¢§ü ¥¢ñÚ »ÜU Î}¢ çÎH Ý}¢ü ÐÇG x¢²¢ J ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ¼ÜU ¶G¢}¢¢ïà¢ ¶ÇGï Úãï J
çÈUÚ ÜUã¢ çÜU ¥ÓÀ¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ Á¢¢ï ÐÉG Úãï ‰¢ï }¢éÛ¢ï |¢è çÎ¶¢¥¢ï J Ï¢ãÝ Ýï
ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ¥±Ú¢ÜGU ÜU¢ï S¢¢}¢Ýï Ú¶ çÎ²¢ J ©Æ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï §S¢ ¥¢²¼
ÐÚ ÝÁ¢GÚ ÐÇGè çÜU §S¢ ¥¢²¼
ÜU¢ »ÜU »ÜU HzGÁ¢G S¢Î¢ÜGU¼ ÜUè ¼¢S¢èÚ ÜU¢ ¼èÚ Ï¢Ý ÜUÚ çÎH ÜUè
x¢ãÚ¢§ü }¢ï´ Ðñ±S¼ ã¢ï¼¢ Ó¢H¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S}¢ ÜU¢ »ÜU »ÜU Ï¢¢H
HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ã¢ï Ý ï Hx¢¢ J Á¢Ï¢ §S¢ ¥¢²¼ ÐÚ Ðãé æ Ó ¢ï çÜU
1...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ËH¢ã ÜUè Ð¢ÜUè Ï¢¢ïH¼¢ ãñ Á¢¢ï ÜéUÀ ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïãè §GÁGÁ¢G¼ ± çãGv}¢¼ ±¢H¢ ãñ J
¼¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢ï ÜGU¢Ï¢ê ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢ï §çwG¼²¢Ú

ÐéÜU¢Ú ©Æï çÜU “ ” ²ïã ±¢ïã
±vG¼ ‰¢¢ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÚÜGU}¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê
¥ÚÜGU}¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
Ï¢ãÝ ÜïU Í¢Ú S¢ï çÝÜUHï ¥¢ñÚ S¢è{ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÚÜGU}¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý
ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢æÎ Ð¢²¢, ÜéU‹Çè Ï¢Á¢¢§ü, ¥‹ÎÚ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÎÚ±¢Á¢Gï
ÜUè Û¢Úè S¢ï Û¢¢æÜU ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýæx¢è ¼H±¢Ú çH²ï
¶ÇGï ‰¢ï J H¢ïx¢ Í¢Ï¢Ú¢ x¢» ¥¢ñÚ çÜUS¢è }¢ï´ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶¢ïHÝï ÜUè çã}}¢¼ Ýãè´
ãé§ü }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶¢ïH Î¢ï ¥¢ñÚ ¥‹ÎÚ ¥¢Ýï Î¢ï ¥x¢Ú ÝïÜU çÝÄ²¼è ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢²¢ ãñ
¼¢ï ©S¢ ÜU¢ ¶GñÚ }¢vGÎ}¢ çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ ±ÚÝ¢ ©S¢è ÜUè ¼H±¢Ú S¢ï ©S¢ ÜUè
x¢ÚÎÝ ©ÇG¢ Îè Á¢¢»x¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ¥‹ÎÚ ÜGUÎ}¢ Ú¶¢ ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜU¢ Ï¢¢ÁG¢ê ÐÜUÇG¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¶Gœ¢G¢Ï¢ ÜïU Ï¢ïÅï ! ¼ê }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢
¥¢ç¶GÚ ¼ê ÜUÏ¢ ¼ÜU }¢éÛ¢ S¢ï HÇG¼¢ Úãïx¢¢ ? ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï
Ï¢¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î ÜUçH}¢¢ ÐÉG¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢¢Úï
wG¢éà¢è ÜïU Ý¢’Ú» ¼vÏ¢èÚ Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ãG¢çÁ¢GÚèÝ Ýï §S¢
Á¢G¢ïÚ S¢ï ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ çÜU }¢vÜU¢ ÜUè Ðã¢çÇG²¢æ x¢êæÁ¢ ©Æè´ J
çÈUÚ ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G } ¢Ú ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! ²ïã ÀéÐ ÀéÐ ÜUÚ wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ÜïU v²¢
}¢¢’Ý¢ ? ©çÆ²ï ã}¢ ÜU¢’Ï¢ï }¢ï´ Ó¢H ÜUÚ ¥GHH »’H¢Ý wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼
ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ çÁ¢Ý çÁ¢Ý }¢Á¢çHS¢¢ï´ }¢ï´
Ï¢ñÆ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚ¼¢ Úã¢ ãêæ ¥Ï¢ ©Ý ¼}¢¢}¢ }¢Á¢¢çHS¢ }¢ï´
¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUMæx¢¢ J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ
1......¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢¥¢ï J

S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ï Hï ÜUÚ Î¢ï çÜGU¼G¢Ú¢ï´ }¢ï´ Ú±¢Ý¢ ãé» J »ÜU S¢ÈGU
ÜïU ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ó¢H Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè S¢ÈGU
ÜïU ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ‰¢ï J §S¢ à¢¢Ý S¢ï }¢çSÁ¢Îï
ãGÚ¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
Ýï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥ÐÝï §SH¢}¢
ÜU¢ »’H¢Ý çÜU²¢ J ²ïã S¢éÝ¼ï ãè ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ï }¢¢ÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
|¢è ©Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï HÇGÝï Hx¢ï J »ÜU ãæx¢¢}¢¢ Ï¢ÚÐ¢ ã¢ï x¢²¢ J §¼Ýï }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ }¢¢}¢êæ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ¥¢ x¢²¢ J ©S¢ Ýï ÐêÀ¢
çÜU ²ïã ãæx¢¢}¢¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ãñ´ §S¢ çH²ï H¢ïx¢ Ï¢Úã}¢ ã¢ï ÜUÚ §Ý ÐÚ ãG}H¢
¥¢±Ú ãé» ãñ´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï ãG¼Gè}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ ¶ÇGï ã¢ï
ÜUÚ ¥ÐÝè ¥¢S¼èÝ S¢ï §à¢¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï
|¢¢‹Á¢ï ©G}¢Ú ÜU¢ï ÐÝ¢ã Îè J ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ ²ïã »’H¢Ý S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢
H¢ïx¢ ãÅ x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU §SH¢}¢
H¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ ã}¢ïà¢¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï }¢¢Ú¼¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢¢Ú ¶¢¼¢
Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ï x¢G¢çHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ J (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢
²ïã |¢è Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ ãñ çÜU wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU }¢ñ´ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ï¢é¼¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ
‰¢¢ §¼Ýï }¢ï´ »ÜU à¢wGS¢ x¢¢² ÜU¢ »ÜU Ï¢ÀÇG¢ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢
ÜU¢ï Ï¢é¼¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ Á¢GÏãG çÜU²¢ J çÈUÚ Ï¢ÇGï Á¢G¢ïÚ S¢ï Ó¢è¶G }¢¢Ú ÜUÚ
çÜUS¢è Ýï ²ï ã ÜUã¢ çÜU “ ”

²ïã ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢ ±ã¢æ S¢ï |¢¢x¢ ¶ÇGï ãé» J HïçÜUÝ }¢ñ´
Ýï ²ïã ¥GÁG}¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU }¢ñ´ §S¢ ¥¢±¢Á¢G ÎïÝï ±¢Hï ÜUè ¼ãGÜGUèÜGU
çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ²ã¢æ S¢ï Ýãè´ ÅHêæx¢¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
çÈUÚ ²ïãè ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü çÜU
²¢’Ýè »ï ¶éHè ãé§ü Îéà}¢Ýè ÜUÚÝï ±¢Hï ! »ÜU ÜU¢}²¢Ï¢è ÜUè Ó¢èÁ¢G ãñ
çÜU »ÜU ÈGUS¢¢ãG¼ ±¢H¢ ¥¢Î}¢è “ ” ÜUã Úã¢ ãñ J ãG¢H¢æ
çÜU Ï¢é¼¢ï´ ÜïU ¥¢S¢ Ð¢S¢ }¢ïÚï çS¢±¢ ÎêS¢Ú¢ ÜU¢ï§ü |¢è Ýãè´ ‰¢¢ J §S¢ ÜïU
ÈGU¢ñÚÝ ãè Ï¢¢’Î ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ¥ÐÝè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢
»’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ï¢ïãGÎ
}¢é¼¥çSS¢Ú ‰¢ï J §S¢ çH²ï §Ý ÜïU §SH¢}¢ H¢Ýï ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢ }¢ï´ §S¢
±¢çÜGU»G ÜU¢ï |¢è ÜéUÀ Ý ÜéUÀ Á¢GMÚ ÎwGH ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ï Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢

S¢¼¢²¢ ¼¢ï ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ±¢§H S¢ã}¢è Ýï |¢è ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè
ÐÝ¢ã }¢ï´ Hï çH²¢ Á¢¢ï Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ ãGHèÈGU ‰¢¢ §S¢
çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢¢Ú{¢ÇG S¢ï Ï¢Ó¢ x¢» J(2)
çà¢’Ï¢ï ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ çS¢. 7 ÝÏ¢±è

»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU S¢¢¼±ï´ S¢¢H çS¢. 7 ÝÏ¢±è }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ Ýï Á¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU Ú¢ïÁ¢G Ï¢Ú¢ïÁ¢G }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ÉG¼è Á¢¢
Úãè ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Á¢ñS¢ï Ï¢ã¢ÎéÚ¢Ýï

ÜéUGÚñà¢ |¢è Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» ¼¢ï x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ ²ïã H¢ïx¢ ¥¢Ðï S¢ï
Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ }¢vÜU¢ ÜïU ÎêS¢Úï ÜéUzGÈGU¢Ú
Ýï ²ïã SÜUè}¢ Ï¢Ý¢§ü çÜU ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý
ÜU¢ }¢éÜU}}¢H Ï¢¢²ÜU¢õÅ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï çÜUS¢è ¼æx¢¢ï
¼¢ÚèÜU Á¢x¢ã }¢ï´ }¢ãGS¢êÚ ÜUÚ ÜïU §Ý ÜU¢ Î¢Ý¢ Ð¢Ýè Ï¢æÎ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»
¼¢çÜU ²ïã H¢ïx¢ }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ¼Ï¢¢ã¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï Á¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢
¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¼Á±èÁ¢G ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUGÚñà¢ Ýï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ²ïã
}¢é¥G¢ãÎ¢ çÜU²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢Hï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ÜGUyH ÜïU çH²ï ã}¢¢Úï ãG±¢Hï Ý ÜUÚ Îï´
{1} ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý S¢ï à¢¢Îè çÏ¢²¢ã Ý ÜUÚï J
{2} ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜïU S¢¢}¢¢Ý ÜUè ¶GÚèÎ¢ï
ÈGUÚ¢ïwG¼ Ý ÜUÚï J
{3} ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï }¢ïHÁ¢¢ïH, S¢H¢}¢ ± ÜUH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢éH¢ÜGU¢¼
± Ï¢¢¼ Ý ÜUÚï J
{4} ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜïU Ð¢S¢ ¶¢Ýï ÐèÝï ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢¢}¢¢Ý Ý Á¢¢Ýï Îï J
}¢‹S¢êÚ çÏ¢Ý §GvÚ}¢¢ Ýï §S¢ }¢é¥¢G ãÎï ÜU¢ï çH¶¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUÚG ñà¢ Ýï
§S¢ ÐÚ ÎS¼¶G¼G ÜUÚ ÜïU §S¢ ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢±ïÁ¢G¢æ ÜUÚ çÎ²¢ J
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ }¢Á¢Ï¢êÚÝ ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ¼}¢¢}¢
¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ḯ ÜU¢ï Hï ÜUÚ Ðã¢ÇG ÜUè ©S¢ Í¢¢Åè }¢ḯ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “çà¢’Ï¢ï
¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢” ‰¢¢ ÐÝ¢ã x¢éÁ¢GèÝ ãé» J ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜïU çS¢±¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê
ã¢çà¢}¢ ÜïU ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ Ýï |¢è ¶G¢ÝÎ¢Ýè ãGç}¢Ä²¼ ± Ð¢S¢Î¢Úè ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §S¢
}¢é¥G¢}¢Hï }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ S¢¢‰¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢
Ðã¢ÇG ÜïU §S¢ ¼æx¢¢ï ¼¢ÚèÜU ÎéÚïü }¢ḯ }¢ãGS¢êÚ ã¢ï ÜUÚ ÜGñUçÎ²¢ḯ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚÝï
Hx¢ï J ¥¢ñÚ ²ïã ¼èÝ Ï¢ÚS¢ ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ §¼Ý¢ S¢wG¼ ¥¢ñÚ ÜUçÆÝ x¢éÁ¢GÚ¢ çÜU Ï¢Ýê
ã¢çà¢}¢ ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU Ðœ¢ï ¥¢ñÚ S¢ê¶ï Ó¢}¢ÇGï ÐÜU¢ ÐÜU¢ ÜUÚ ¶¢¼ï ‰¢ï J ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
Ï¢ÓÓ¢ï |¢êÜU Œ²¢S¢ ÜUè çà¢g¼ S¢ï ¼ÇGÐ ¼ÇGÐ ÜUÚ çÎÝ Ú¢¼ Ú¢ï²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
S¢æx¢çÎH ¥¢ñÚ Á¢G¢çH}¢ ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ Ýï ãÚ ¼GÚÈGU ÐãÚ¢ çÏ¢Æ¢ çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU ÜUãè´ S¢ï
|¢è Í¢¢Åè ÜïU ¥‹ÎÚ Î¢Ý¢ Ð¢Ýè Ý Á¢¢Ýï Ð¢» J(1)

}¢éS¢ËS¢H ¼èÝ S¢¢H ¼ÜU ãG é Á G ¢ ê Ú ¥¢ñÚ
¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ §Ý ã¢ïà¢LÏ¢¢ }¢S¢¢§Ï¢ ÜU¢ï Û¢ïH¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU wG¢éÎ ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜéUÀ ÚãGì}¢ çÎH¢ï´ ÜU¢ï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜUè §Ý }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´
ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï §S¢ Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï
¼¢ïÇGÝï ÜUè ¼ãGÚèÜU ©Æ¢§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çãà¢¢}¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í ¥G¢ç}¢Úè, ÁG¢éãñÚ
çÏ¢Ý ¥Ï¢è ©}¢Ä²¢, }¢é¼G§G}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè, ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè, Á¢G}¥G¢ çÏ¢Ý
¥H ¥S±Î ±x¢GñÚ¢ ²ïã S¢Ï¢ ç}¢H ÜUÚ »ÜU S¢¢‰¢ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ x¢»
¥¢ñÚ ÁG¢éãñÚ Ýï Á¢¢ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU Ý±¢S¢ï ‰¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï
}¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè ÐéÚÁ¢¢ïà¢ ¼ÜGUÚèÚ }¢ï´ ²ïã ÜUã¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï !
²ïã ÜUã¢æ ÜU¢ §‹S¢¢ÈGU ãñ ? çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ¼¢ï ¥¢Ú¢}¢ S¢ï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú
ÜUÚ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï |¢êÜU Œ²¢S¢ S¢ï Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú
ã¢ï ÜUÚ çÏ¢HçÏ¢H¢ Úãï ãñ´ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! Á¢Ï¢ ¼ÜU §S¢ ±ãGçà¢²¢Ý¢
}¢é¥G¢ãÎï ÜUè ÎS¼¢±ïÁ¢G ÈU¢ÇG ÜUÚ Ð¢©æ S¢ï Ý Ú¢ñæÎ Îè Á¢¢»x¢è }¢ñ´ ãÚçx¢Á¢G
ãÚçx¢Á¢G Ó¢ñÝ S¢ï Ýãè´ Ï¢ñÆ S¢ÜU¼¢ J ²ïã ¼ÜGUÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï
¼ÇGÐ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ! ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ¼é}¢ §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï
ã¢‰¢ Ýãè´ Hx¢¢ S¢ÜU¼ï J Á¢G}¥G¢ Ýï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ï HHÜU¢Ú¢ ¥¢ñÚ §S¢
Á¢G¢ïÚ S¢ï Ç¢æÅ¢ çÜU ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè Ï¢¢ïH¼è Ï¢æÎ ã¢ï x¢§ü J §S¢è ¼GÚãG
}¢é¼G§G}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè ¥¢ñÚ çãà¢¢}¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í Ýï |¢è ¶G}¢ Æ¢ï´ÜU ÜUÚ ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜU¢ï çÛ¢ÇGÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè Ýï ¼¢ï S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜUã
çÎ²¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ! §S¢ Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ }¢é¥G¢ãÎï S¢ï Ý ã}¢ ÐãHï
Ú¢Á¢Gè ‰¢ï ¥¢ñÚ Ý ¥Ï¢ ã}¢ §S¢ ÜïU Ð¢Ï¢‹Î ãñ´ J
§S¢è }¢Á}¢¥G }¢ï´ »ÜU ¼GÚÈGU ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ |¢è Ï¢ñÆï ãé» ‰¢ï J
©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! }¢ïÚï |¢¼èÁ¢ï }¢éãG}}¢Î ( )
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ©S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜUè ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï ÜUèÇG¢ï´ Ýï ¶¢ Ç¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ

çS¢ÈGUü Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ çH¶¢ ãé±¢ ‰¢¢ ©S¢ ÜU¢ï ÜUèÇG¢ï´ Ýï À¢ïÇG
çÎ²¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ }¢ïÚè Ú¢» ²ïã ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï
çÝÜU¢H ÜUÚ Îï¶¢ï ¥x¢Ú ±¢ÜGïU§üG ©S¢ ÜU¢ï ÜUèÇG¢ï´ Ýï ¶¢ çH²¢ ãñ Á¢Ï¢ ¼¢ï
©S¢ ÜU¢ï Ó¢¢ÜU ÜUÚ ÜïU ÈïU´ÜU Î¢ï J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ïÚï |¢¼èÁ¢ï ÜU¢ ÜUãÝ¢ x¢GH¼G
S¢¢çÏ¢¼ ãé±¢ ¼¢ï }¢ñ´ }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï ¼é}ã¢Úï ãG±¢Hï ÜUÚ
Îêæx¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ }¢é¼G§G}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ x¢²¢ ¥¢ñÚ
ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï ©¼¢Ú H¢²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï ±¢ÜGïU§üG
Ï¢Á¢éÁ¢G ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU Ý¢}¢ ÜïU ÐêÚè ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï ÜUèÇG¢ï´ Ýï ¶¢ çH²¢
‰¢¢ J }¢é¼G§G}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè Ýï S¢Ï¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ©S¢ ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï ÈU¢ÇG ÜUÚ
ÈïU´ÜU çÎ²¢ J ¥¢ñÚ çÈUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ó¢‹Î Ï¢ã¢ÎéÚ Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU ²ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢
©S¢ ±vG¼ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï ã‰¢²¢Ú Hï ÜUÚ Í¢¢Åè }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ
¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê ã¢çà¢}¢ ÜïU »ÜU »ÜU ¥¢Î}¢è ÜU¢ï ±ã¢æ S¢ï çÝÜU¢H H¢» ¥¢ñÚ
©Ý ÜU¢ï ©Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚ çÎ²¢ J ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ çS¢. 10 ÝÏ¢±è
ÜU¢ ãñ J }¢‹S¢êÚ çÏ¢Ý §GvÚ}¢¢ çÁ¢S¢ Ýï §S¢ ÎS¼¢±ïÁ¢G ÜU¢ï çH¶¢ ‰¢¢ ©S¢ ÐÚ
²ïã ÜGUãìÚï §H¢ãè ÅêÅ ÐÇG¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ ã¢‰¢ à¢H ã¢ï ÜUÚ S¢ê¶ x¢²¢ J(1)
x¢G}¢ ÜU¢ S¢¢H çS¢. 10 ÝÏ¢±è

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ “çà¢’Ï¢ï ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢” S¢ï
çÝÜUH ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ Ó¢‹Î ãè Ú¢ïÁ¢G ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ S¢ï ÜéUÀ ¥}¢¢Ý ç}¢Hè ‰¢è çÜU ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
Í¢¢Åè S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢Ýï ÜïU ¥¢Æ }¢ãèÝï Ï¢¢’Î §Ý ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ J
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ãG é Á G ¢ ê Ú Üï U çH²ï
»ÜU Ï¢ãé ¼ ãè Á¢¢æ x¢é Î ¢Á¢G ¥¢ñ Ú MãG ÈG U ÚS¢¢ ãG ¢ çÎS¢¢ ‰¢¢ v²ê æ
çÜU Ï¢Ó¢ÐÝ S¢ï çÁ¢S¢ ¼GÚãG Œ²¢Ú ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï

¥¢Ð ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜUè ‰¢è ¥¢ñÚ çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ãÚ }¢¢ïÇG

ÐÚ çÁ¢S¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜUè ÝéSÚ¼ ± ÎS¼ x¢èÚè ÜUè ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢çÏ¢H S¢èÝ¢ çS¢ÐÚ ã¢ï ÜUÚ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥¢H¢}¢¢ï }¢S¢¢§Ï¢
ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜU²¢ §S¢ ÜU¢ï |¢H¢ ãGéÁG¢êÚ çÜUS¢ ¼GÚãG
|¢êH S¢ÜU¼ï ‰¢ï J
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢
Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ }¢ÚÁG¢éH }¢¢ñ¼ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï x¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
©Ý ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï Ó¢Ó¢¢ !
¥¢Ð ÜUçH}¢¢ ÐÉG HèçÁ¢²ï J ²ïã ±¢ïã ÜUçH}¢¢ ãñ çÜU §S¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï }¢ñ´
wG¢éÎ¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜïU çH²ï §SÚ¢Ú ÜUMæx¢¢ J ©S¢ ±vG¼
¥Ï¢ê Á¢ãìH ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥Ï¢è ©}¢Ä²¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU Ð¢S¢
}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï J ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ! v²¢
¥¢Ð ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ÎèÝ S¢ï M x¢Î¢üÝè ÜUÚï´x¢ï ? ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚ¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ Ýï ÜUçH}¢¢ Ýãè´
ÐÉG¢ Ï¢çËÜU ©Ý ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ÜGU¢ñH ²ïã Úã¢ çÜU “}¢ñ´ ¥GÏÎéH
}¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ÎèÝ ÐÚ ãêæ J” ²ïã ÜUã¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè MãG ÐÚ±¢Á¢G ÜUÚ x¢§ü J
ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï §S¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ S¢Î}¢¢ ÐãéæÓ¢¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU çH²ï ©S¢ ±vG¼
¼ÜU Îé¥G¢» }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUÚ¼¢ Úãêæx¢¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ }¢éÛ¢ï }¢‹¥G
Ý ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü çÜU
²¢’Ýè ÝÏ¢è ¥¢ñÚ }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜïU çH²ï ²ïã Á¢¢§Á¢G ãè Ýãè´ çÜU ±¢ïã
}¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU çH²ï }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè Îé¥G¢ }¢¢æx¢ï´ ¥x¢Ó¢ïü ±¢ïã çÚà¼ïÎ¢Ú ãè v²êæ

Ý ã¢ï´ J Á¢Ï¢ §‹ãï´ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ çÜU }¢éà¢çÚÜUèÝ Á¢ã‹Ý}¢è ãñ´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè ±ÈGU¢¼

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ¥|¢è
¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜïU §Ýç¼ÜGU¢H ÜU¢ Á¢GwG}¢ ¼¢Á¢G¢ ãè ‰¢¢ çÜU ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜUè
±ÈGU¢¼ ÜïU ¼èÝ çÎÝ ²¢ Ð¢æÓ¢ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢
|¢è Îé‹²¢ S¢ï çÚãGH¼ ÈGUÚ}¢¢ x¢§æü J }¢vÜU¢ }¢ï´ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢
ÜïU Ï¢¢’Î S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÁ¢S¢ ãS¼è Ýï ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜUè ÝéSÚ¼ ± çãG}¢¢²¼ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ ¼Ý }¢Ý {Ý S¢Ï¢ ÜéUÀ ÜéUGÚÏ¢¢Ý çÜU²¢
±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè Á¢G¢¼ï çx¢Ú¢}¢è ‰¢è J çÁ¢S¢
±vG¼ Îé‹²¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¥¢Ð ÜU¢ }¢éçwGHS¢ }¢éà¢èÚ ¥¢ñÚ
x¢G}¢ wG±¢Ú Ýãè´ ‰¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ãè ‰¢è´ çÜU ãÚ
ÐÚïà¢¢Ýè ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ÐêÚè Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð
ÜUè x¢G}¢ wG±¢Úè ¥¢ñÚ çÎHÎ¢Úè ÜUÚ¼è Úã¼è ‰¢è´ §S¢ çH²ï ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ±ÈGU¢¼ S¢ï ¥¢Ð
ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú ¥¢ñÚ x¢G}¢ x¢éS¢¢Ú Î¢ïÝ¢ï´ ãè Îé‹²¢ S¢ï ©Æ
x¢» çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð ÜïU ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ §¼Ý¢ ¥GÁ¢Gè}¢ S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ çÜU
¥¢Ð Ýï §S¢ S¢¢H ÜU¢ Ý¢}¢ “¥G¢}¢éH ãGéÁGÝ” (x¢G}¢ ÜU¢ S¢¢H) Ú¶ çÎ²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Ýï Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 10 ÝÏ¢±è
}¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ Ðñ´S¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í ‰¢è J }¢ÜGU¢}¢ï
ãGÁ¢êÝ (ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý Á¢‹Ý¼éH }¢¥GH¢) }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï
¥G¢H}¢ wG¢éÎ Ï¢ ÝzGS¢ï ÝÈGUèS¢ ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼Úï

¥¢ñÚ ¥ÐÝï }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢¢ï´ S¢ï ©Ý ÜUè H¢à¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÜïU
çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
¼G¢§ÈGU ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ S¢ÈGUÚ
}¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ ÜïU §GÝ¢Î ¥¢ñÚ S¢ÚÜUà¢è ÜU¢ï Îï¶¼ï ãé» Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §ü}¢¢Ý H¢Ýï S¢ï }¢¢²êS¢è
ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ ÜïU çH²ï }¢vÜU¢
ÜïU ÜéUGÏ¢¢ïü Á¢±¢Ú ÜUè Ï¢çS¼²¢ï´ ÜU¢ L¶G çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï´
¥¢Ð Ýï “¼G¢§ÈGU” ÜU¢ |¢è S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J §S¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ ÜïU xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
|¢è ¥¢Ð ÜïU ã}¢Ú¢ã ‰¢ï J ¼G¢§ÈGU }¢ï´ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ©}¢Ú¢ ¥¢ñÚ
}¢¢HÎ¢Ú H¢ïx¢ Úã¼ï ‰¢ï J ©Ý Ú§üS¢¢ï´ }¢ï´ “¥G}¢í” ÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H
ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J ²ïã H¢ïx¢ ¼èÝ |¢¢§ü ‰¢ï J ¥GÏÎï ²¢HèH,
}¢S¢ªGÎ, ãGÏ¢èÏ¢ J ãGéÁG¢êÚ ©Ý ¼èÝ¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè J ©Ý ¼èÝ¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢
Ï¢çËÜU §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ïãêÎ¢ ¥¢ñÚ x¢éS¼¢¶G¢Ý¢ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ J ©Ý Ï¢Î ÝS¢èÏ¢¢ï´ Ýï
§S¢è ÐÚ Ï¢S¢ Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU ¼G¢§ÈGU ÜïU à¢ÚèÚ xG¢é‹Ç¢ï´ ÜU¢ï ©|¢¢Ú çÎ²¢ çÜU
²ïã H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢éÚ¢ S¢éHêÜU ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
HéÓÓ¢¢ï´ HÈGUæx¢¢ï´ ÜU¢ ²ïã à¢ÚèÚ x¢éÚ¢ñã ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï ¥¢Ð ÐÚ
ÅêÅ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ²ïã à¢Ú¢Ú¼¢ï´ ÜïU }¢éÁ¢SS¢}¢ï ¥¢Ð ÐÚ Ð‰‰¢Ú Ï¢ÚS¢¢Ýï Hx¢ï ²ã¢æ
¼ÜU çÜU ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ð¢©æ Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï Hãê Héã¢Ý ã¢ï x¢» J(2) ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU }¢¢ïÁ¢Gï ¥¢ñÚ Ý¢’HñÝ }¢éÏ¢¢ÚÜU wG¢êÝ S¢ï |¢Ú x¢» J Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Á¢Gw}G ¢¢ḯ S¢ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ Ï¢ñÆ Á¢¢¼ï ¼¢ï ²ïã Á¢G¢çH}¢ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÎÎèü ÜïU S¢¢‰¢
¥¢Ð ÜU¢ Ï¢¢ÁG¢ê ÐÜUÇG ÜUÚ ©Æ¢¼ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ó¢HÝï Hx¢¼ï ¼¢ï çÈUÚ ¥¢Ð

ÐÚ Ð‰‰¢Ú¢ï´ ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¼G¢’Ý¢Á¢GÝè ÜUÚ¼ï, x¢¢çH²¢æ
Îï¼,ï ¼¢çH²¢æ Ï¢Á¢¢¼ï, ãæS¢è ©ÇG¢¼ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
Î¢ñÇG Î¢ñÇG ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÐÚ ¥¢Ýï ±¢Hï Ð‰‰¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
¥ÐÝï Ï¢ÎÝ ÐÚ Hï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢¼ï ‰¢ï
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ±¢ïã |¢è wG¢êÝ }¢ï´ Ýã¢ x¢» ¥¢ñÚ Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï ÜUÚ
Ï¢ï ÜGU¢Ï¢ê ã¢ï x¢» J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢ç¶GÚ ¥¢Ð Ýï ¥æx¢êÚ
ÜïU »ÜU Ï¢¢x¢G }¢ï´ ÐÝ¢ã Hè J ²ïã Ï¢¢x¢G }¢vÜU¢ ÜïU »ÜU }¢àãêÚ ÜU¢çÈGUÚ
©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ÜU¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ²ïã ãG¢H
Îï¶ ÜUÚ ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU |¢¢§ü à¢ñÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ÜU¢ï
¥¢Ð ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¶G¢ÝÎ¢Ýè
ãGç}¢Ä²¼ Ýï Á¢¢ïà¢ }¢¢Ú¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢x¢G }¢ï´ ÆãÚ¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÝS¢Ú¢Ýè xG¢éH¢}¢
“¥Gg¢S¢” ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ¥æx¢êÚ ÜU¢ »ÜU ¶G¢ïà¢¢
|¢ïÁ¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÐÉG ÜUÚ ¶G¢ïà¢ï ÜU¢ï
ã¢‰¢ Hx¢¢²¢ ¼¢ï ¥Gg¢S¢ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ S¢ï ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU §S¢ ¥¼GÚ¢ÈGU ÜïU
H¢ïx¢ ¼¢ï ²ïã ÜUçH}¢¢ Ýãè´ Ï¢¢ïH¢ ÜUÚ¼ï ! ãGéÁG¢êÚ Ýï
©S¢ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ±¼GÝ ÜUã¢æ ãñ ? ¥Gg¢S¢ Ýï ÜUã¢
çÜU }¢ñ´ “à¢ãìÚ ÝñÝ±¢” ÜU¢ ÚãÝï ±¢H¢ ãêæ J ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ²êÝéS¢ çÏ¢Ý }¢œ¢¢ ÜU¢ à¢ãìÚ ãñ J ±¢ïã
|¢è }¢ïÚè ¼GÚãG wG¢éÎ¢ ÜïU Ðñx¢G}Ï¢Ú ‰¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Gg¢S¢ ¥¢Ð ÜïU
ã¢‰¢ Ð¢©æ Ó¢ê}¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥¢Ð ÜU¢ ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý
ã¢ï x¢²¢ J(1)
§S¢è S¢ÈG U Ú }¢ï ´ Á¢Ï¢ ¥¢Ð }¢ÜG U ¢}¢
“Ý¶GH¢” }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ãé» ¥¢ñÚ Ú¢¼ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ }¢ï´
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÐÉG Úãï ‰¢ï ¼¢ï “ÝS¢èÏ¢ñÝ” ÜïU çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜUè »ÜU

Á¢}¢¢¥G¼ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§ü ¥¢ñÚ

ÜéUGÚ¥¢Ý S¢éÝ ÜUÚ ²ïã S¢Ï¢ çÁ¢‹Ý }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J çÈUÚ §Ý çÁ¢‹Ý¢ïæ
Ýï H¢ñÅ ÜUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï Ï¢¼¢²¢ ¼¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜUè
Á¢}¢¢¥G¼ Ýï ÈGU¢ñÁ¢ ÎÚ ÈGU¢ñÁ¢ ¥¢ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ S¢êÚ» çÁ¢‹Ý ÜUè §çÏ¼Î¢§ü ¥¢²¼¢ï´ }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï
¥G¢H}¢ Ýï §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(1)
}¢ÜGU¢}¢ï Ý¶GH¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ¼ÜU
çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð }¢ÜGU¢}¢ï “çãGÚ¢” }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU »ÜU }¢é}¢¼¢Á¢G S¢ÚÎ¢Ú }¢é¼G§G}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè ÜïU Ð¢S¢ ²ïã
Ðñx¢G¢}¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ }¢éÛ¢ï ¥ÐÝè ÐÝ¢ã }¢ï´ Hï S¢ÜU¼ï ã¢ï ? ¥GÚÏ¢ ÜU¢
ÎS¼êÚ ‰¢¢ çÜU Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ©Ý S¢ï çãG}¢¢²¼ ¥¢ñÚ ÐÝ¢ã ¼GHÏ¢ ÜUÚ¼¢ ¼¢ï
±¢ïã ¥x¢Ó¢ïü çÜU¼Ý¢ ãè Ï¢ÇG¢ Îéà}¢Ý v²êæ Ý ã¢ï ±¢ïã ÐÝ¢ã ÎïÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú Ýãè´
ÜUÚ S¢ÜU¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢é¼§G }G ¢ çÏ¢Ý ¥GÎè Ýï ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï
¥ÐÝè ÐÝ¢ã }¢ḯ Hï çH²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢ïÅ¢ḯ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
ã‰¢²¢Ú Hx¢¢ ÜUÚ ãGÚ}¢ }¢ḯ Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ }¢é¼§G }G ¢ çÏ¢Ý ¥GÎè wG¢éÎ Í¢¢ïÇïG ÐÚ S¢é±¢Ú
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ }¢vÜU¢ H¢²¢ ¥¢ñÚ
ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ḯ ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢Á}¢»G ¥G¢}¢ }¢ḯ »’H¢Ý ÜUÚ
çÎ²¢ çÜU }¢ñ́ Ýï }¢éã}G }¢Î ( ) ÜU¢ï ÐÝ¢ã Îè ãñ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGéÁ¢G êÚ Ýï §¼G}¢èÝ¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÜU¢ï Ï¢¢ïS¢¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚ ÜïU ãGÚ}¢ }¢ḯ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè ¥¢ñÚ }¢é¼§G }G ¢ çÏ¢Ý ¥GÎè
¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ï¢ïÅ¢ḯ Ýï ¼H±¢Ú¢ḯ ÜïU S¢¢» }¢ḯ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU
Î¢ñH¼ ¶G¢Ýï ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ J (2)
§S¢ S¢ÈGUÚ ÜïU }¢ég¼¢ï´ Ï¢¢’Î »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï

ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã v²¢ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU

çÎÝ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼ ÜU¢ï§ü çÎÝ ¥¢Ð ÐÚ x¢éÁ¢GÚ¢ ãñ ? ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢æ »ï ¥G¢§à¢¢ !
±¢ïã çÎÝ }¢ïÚï çH²ï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU çÎÝ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ S¢wG¼ ‰¢¢ Á¢Ï¢ }¢ñ´ Ýï
¼G¢§ÈGU }¢ï´ ±ã¢æ ÜïU »ÜU S¢ÚÎ¢Ú “¥GÏÎï ²¢HèH” ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼
Îè J ©S¢ Ýï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ï ãGÜGU¢Ú¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï
¼G¢§ÈGU Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ Ð‰¢Ú¢± çÜU²¢ J }¢ñ´ §S¢ Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ï´ S¢Ú Û¢éÜU¢» Ó¢H¼¢
Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ÜGU¢}¢ï “ÜGUÝéüSS¢¥G¢çHÏ¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ }¢ïÚï ã¢ïà¢¢ï
ãG±¢S¢ Ï¢Á¢¢ ãé» J ±ã¢æ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ }¢ñ´ Ýï S¢Ú ©Æ¢²¢ ¼¢ï v²¢ Îï¶¼¢ ãêæ
çÜU »ÜU Ï¢ÎHè }¢éÛ¢ ÐÚ S¢¢²¢ çÜU²ï ãé» ãñ ©S¢ Ï¢¢ÎH }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
çÁ¢Ï¢íèH Ýï }¢éÛ¢ï ¥¢±¢Á¢G Îè ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
¥¢Ð ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ ÜGU¢ñH ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ S¢éÝ çH²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ¥¢Ð
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ðã¢ÇG¢ï´ ÜU¢ çÈGUçÚà¼¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãñ J ¼¢çÜU ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU ãGév}¢
ÜUè ¼¢’}¢èH ÜUÚï J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Ðã¢ÇG¢ï´ ÜU¢
çÈGUçÚà¼¢ }¢éÛ¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚ ÜïU ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î
( ) ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ ÜGU¢ñH ¥¢ñÚ
©‹ã¢ḯ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢¢ï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ ãñ ±¢ïã S¢Ï¢ ÜéUÀ S¢éÝ çH²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÜU¢ï
¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢¢ ãñ ¼¢çÜU ¥¢Ð }¢éÛ¢ï Á¢¢ï Ó¢¢ãï´ ãGvé }¢ Îï´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢
ãGvé }¢ Ï¢Á¢¢ H¢ªæ J ¥x¢Ú ¥¢Ð Ó¢¢ã¼ï ãñ́ çÜU }¢ñ́ “¥wGà¢Ï¢ñÝ” (¥Ï¢ê ÜéUÏG ¢ñS¢ ¥¢ñÚ
ÜGU§üÜG UG ¥¢Ý) Î¢ïÝ¢ḯ Ðã¢ÇG¢ḯ ÜU¢ï §Ý ÜéUzGÈUG ¢Ú ÐÚ ©HÅ Îêæ ¼¢ï }¢ñ́ ©HÅ Îï¼¢ ãêæ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU Ýãè´
Ï¢çËÜU }¢ñ́ ©}}¢èÎ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Ý ÜUè ÝSH¢ḯ S¢ï ¥ÐÝï »ïS¢ï
Ï¢‹Î¢ḯ ÜU¢ï ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ Á¢¢ï çS¢ÈGUü ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ãè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚḯx¢ï
¥¢ñÚ çà¢ÜüU Ýãè´ ÜUÚïx¢ï J(1)

ÜGUÏ¢¢§H }¢ï´ ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢

ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ ‰¢¢ çÜU
ãGÁ¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU ÎêÚ ÎêÚ ÜïU ¥GÚÏ¢è ÜGUÏ¢¢§H }¢vÜU¢ }¢ï´ Á¢}¥G
ã¢ï¼ï ‰¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H }¢ï´ Î¢ñÚ¢ ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îï¼ï ‰¢ï J §S¢è ¼GÚãG ¥GÚÏ¢ }¢ï´ Á¢¢
Ï¢Á¢¢ Ï¢ãé¼ S¢ï }¢ïHï Hx¢¼ï ‰¢ï çÁ¢Ý }¢ï´ ÎêÚ ÎÚ¢Á¢G ÜïU ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢
Á¢}¥G ã¢ï¼ï ‰¢ï J §Ý }¢ïH¢ï´ }¢ï´ |¢è ¥¢Ð ¼ÏHèx¢Gï
§SH¢}¢ ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥GvÜU¢Á¢G, }¢éÁ¢Ý¢,
ÁG¢éH }¢Á¢¢Á¢G ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢ïH¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï ÜGUÏ¢¢§Hï
¥GÚÏ¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J ¥GÚÏ¢ ÜïU ÜGUÏ¢¢§H Ï¢Ýê
¥G¢ç}¢Ú, }¢éãG¢çÚÏ¢, ÈGUÁ¢G¢Ú¢, x¢GSS¢¢Ý, }¢éÚüã, S¢éHñ}¢, ¥GÏS¢, Ï¢Ýê ÝSÚ,
ÜU‹Î¢, ÜUËÏ¢, ©GÁ¢íG¢, ãGÁ¢G¢çÚ}¢¢ ±x¢GñÚ¢ §Ý S¢Ï¢ }¢àãêÚ ÜGUÏ¢¢§H ÜïU
S¢¢}¢Ýï ¥¢Ð Ýï §SH¢}¢ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð
ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ãÚ Á¢x¢ã ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Á¢¢¼¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
¥¢Ð çÜUS¢è ÜGUÏ¢èHï ÜïU S¢¢}¢Ýï ±¢’Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï ¥Ï¢ê HãÏ¢ çÓ¢ËH¢
çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ²ïã ÜUã¼¢ çÜU “²ïã ÎèÝ S¢ï çÈUÚ x¢²¢ ãñ, ²ïã Û¢êÅ
ÜUã¼¢ ãñ J” (1)
ÜG U Ï¢èH» Ï¢Ýê Á¢G ã ì H çÏ¢Ý à¢ñ Ï ¢¢Ý Üï U Ð¢S¢ Á¢Ï¢ ¥¢Ð
¼à¢ÚèÈG U Hï x¢» ¼¢ï ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜG U
|¢è ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï J §S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú “}¢ÈGUMÜGU”
¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU }¢é¼±ÁÁ¢ïã ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ÜéUGÚñà¢è Ï¢Ú¢ÎÚ !
¥¢Ð H¢ï x ¢¢ï ´ Üï U S¢¢}¢Ýï ÜU¢ñ Ý S¢¢ ÎèÝ Ðï à ¢ ÜUÚ¼ï ãñ ´ ? ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ »ÜU ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢
ÚS¢êH ãêæ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï S¢êÚ» ¥‹¥G¢}¢ ÜUè Ó¢‹Î ¥¢²¼ï´

ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§æü J ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜUè ¼ÜGUÚèÚ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ýè
¥¢²¼¢ï´ ÜUè ¼¢S¢èÚ S¢ï §Ýç¼ã¢§ü }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» HïçÜUÝ ²ïã ÜUã¢ çÜU
ã}¢ ¥ÐÝï ©S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýè ÎèÝ ÜU¢ï |¢H¢ »ÜU Î}¢ ÜñUS¢ï À¢ïÇG S¢ÜU¼ï ãñ´ ?
çÁ¢S¢ ÐÚ ã}¢ Ï¢ÚS¢ã¢ Ï¢ÚS¢ S¢ï ÜU¢ÚÏ¢‹Î ãñ´ J §S¢ ÜïU §GH¢±¢ ã}¢ }¢éËÜïU
ÈGU¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã çÜUSÚ¢ ÜïU Á¢GïÚï ¥S¢Ú ¥¢ñÚ Ú§GÄ²¼ ãñ´ J ¥¢ñÚ ã}¢ ²ïã
}¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ã}¢ Ï¢¢Îà¢¢ãï çÜUSÚ¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜïU Á¢GïÚï
¥S¢Ú Ýãè´ Úãï´x¢ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè S¢¢ÈGUx¢¢ï§ü
ÜUè ¼¢’ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¶GñÚ, wG¢éÎ¢ ¥ÐÝï ÎèÝ
ÜU¢ ãG¢}¢è ± Ý¢çS¢Ú ¥¢ñÚ }¢é§üGÝ¢ï }¢ÎÎx¢¢Ú ãñ J (1)
Ð¢æÓ¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
}¢ÎèÝï }¢ï´ ¥¢zG¼¢Ï¢ï çÚS¢¢H¼ ÜUè ¼Á¢çËH²¢æ
“}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã” ÜU¢ ÐéÚ¢Ý¢ Ý¢}¢ “²S¢ÚÏ¢” ãñ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
Ýï §S¢ à¢ãìÚ }¢ï´ S¢éÜêUÝ¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¼¢ï §S¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“}¢ÎèÝ¼é‹ÝÏ¢è” (ÝÏ¢è ÜU¢ à¢ãìÚ) ÐÇG x¢²¢ J çÈUÚ ²ïã Ý¢}¢ }¢éwG¼S¢Ú ã¢ï ÜUÚ
“}¢ÎèÝ¢” }¢àãêÚ ã¢ï x¢²¢ J ¼¢Úè¶Gè ãñçG S¢Ä²¼ S¢ï ²ïã Ï¢ãé¼ ÐéÚ¢Ý¢ à¢ãìÚ ãñ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï §S¢ à¢ãìÚ
}¢ï´ ¥GÚÏ¢ ÜïU Î¢ï ÜGUÏ¢èHï “¥¢ñS¢” ¥¢ñÚ “¶GÁ¢GÚÁ¢” ¥¢ñÚ ÜéUÀ “²ãêÎè”
¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï J ¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè ¼GÚãG “Ï¢é¼ ÐÚS¼”
¥¢ñÚ ²ãêÎè “¥ãHï çÜU¼¢Ï¢” ‰¢ï J ¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÐãHï ¼¢ï Ï¢ÇGï
§çœ¢ÈGU¢ÜGU¢ï §çœ¢ãG¢Î ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ Úã¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú çÈUÚ ¥GÚÏ¢¢ï´ ÜUè
çÈGU¼GÚ¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ï´ }¢ï´ HÇG¢§²¢æ à¢éM¥G ã¢ï x¢§æü J
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢ç¶GÚè HÇG¢§ü Á¢¢ï ¼¢Úè¶Gï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ “Á¢æx¢ï Ï¢¥G¢S¢” ÜïU
Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ §S¢ ÜGUÎÚ ã¢ñHÝ¢ÜU ¥¢ñÚ wG¢êæÚïÁ¢G ãé§ü çÜU §S¢ HÇG¢§ü }¢ḯ
¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU ¼vGÚèÏ¢Ý ¼}¢¢}¢ Ý¢}¢±Ú Ï¢ã¢ÎéÚ HÇG ç|¢ÇG ÜUÚ ÜUÅ }¢Ú
x¢» ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èHï Ï¢ïãGÎ ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ã¢ï x¢» J ²ãêÎè ¥x¢Ó¢ïü ¼¢’Î¢Î }¢ï´

Ï¢ãé¼ ÜU}¢ ‰¢ï }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ±¢ïã ¼¢’Hè}¢ ²¢zG¼¢ ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥¢ñS¢ ±
¶GÁ¢GÚÁ¢ ã}¢ïà¢¢ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §GË}¢è Ï¢Ú¼Úè S¢ï }¢ÚªGÏ¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Á¢GïÚï
¥S¢Ú Úã¼ï ‰¢ï J
§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÚS¢êHï ÚãG}¢¼
ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¼¢’Hè}¢ ± ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ÜUè Ï¢Î¢ñH¼ ¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU ¼}¢¢}¢
ÐéÚ¢Ýï §çwG¼H¢ÈGU¢¼ ¶Gy}¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ḯ ÜGUÏ¢èHï à¢èÚ¢ï à¢ÜUÚ ÜUè ¼GÚãG
ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ ÚãÝï Hx¢ï J ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU §Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè
¥ÐÝï ¼Ý }¢Ý {Ý S¢ï Ï¢ï ÐÝ¢ã §}¢Î¢Î ± ÝéSÚ¼ ÜUè §S¢ çH²ï ãGéÁ¢G êÚ
Ýï §Ý wG¢éà¢ Ï¢wG¼¢ḯ ÜU¢ï “¥‹S¢¢Ú” ÜïU }¢é¥ÁG ÁG ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï
S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜéUÚG ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ Ýï |¢è §Ý Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢Ýï §SH¢}¢
ÜUè ÝéSÚ¼ï ÚS¢êH ± §}¢Î¢Îï }¢éçSH}¢èÝ ÐÚ §Ý wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ḯ ÜUè }¢Îìã¢G ï S¢Ý¢ ÜU¢
Á¢¢ Ï¢Á¢¢ wG¢éyÏG ¢¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ ¥Á¢G M» à¢Úè¥G¼ ¥‹S¢¢Ú ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ¥¢ñÚ §Ý
ÜUè Á¢Ý¢Ï¢ }¢ḯ ãGéSÝï ¥GÜUG èÎ¼ ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ï }¢éçSH}¢¢ ÜïU çH²ï H¢çÁ¢G}¢éH §ü}¢¢Ý
¥¢ñÚ ±¢çÁ¢Ï¢éH ¥G}¢H ÜGUÚ¢Ú Ð¢§ü J ( )
}¢ÎèÝï }¢ï´ §SH¢}¢ v²êæ ÜUÚ ÈñUH¢ ?
¥‹S¢¢Ú x¢¢ï Ï¢é¼ ÐÚS¼ ‰¢ï }¢x¢Ú ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU }¢ïHÁ¢¢ïH S¢ï §¼Ý¢
Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï çÜU ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ïÝï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜïU
²ãêÎè ¥ÜUS¢Ú ¥‹S¢¢Ú ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜU¢ï {ç}ÜU²¢æ |¢è
çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜïU ÁG¢éãêÚ ÜïU ±vG¼ ã}¢ ©Ý ÜïU
HàÜUÚ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ ¼é}¢ Ï¢é¼ ÐÚS¼¢ï´ ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï ÝïS¼¢ï Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ
Ç¢Hï´x¢ï J §S¢ çH²ï ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè ÜU¢ ²ãêÎ
¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï §Ýç¼Á¢G¢Ú ‰¢¢ J
çS¢. 11 ÝÏ¢±è }¢ï ´ ãG é Á G ¢ ê Ú }¢¢’}¢ê H Üï U
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGÁ¢ }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hï ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÎïÝï ÜïU
çH²ï ç}¢Ý¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
ÜUè ¥¢²¼ï´ S¢éÝ¢ S¢éÝ¢ ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï §SH¢}¢ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï J
ãGéÁG¢êÚ ç}¢Ý¢ }¢ï´ ¥GÜGUÏ¢¢ (Í¢¢Åè) ÜïU Ð¢S¢ Á¢ã¢æ ¥¢Á¢
“}¢çSÁ¢ÎéH ¥GÜGUÏ¢¢” ãñ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï çÜU ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU Àï
¥¢Î}¢è ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ x¢» J ¥¢Ð Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
§Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ± ÝS¢Ï¢ ÐêÀ¢ J çÈUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Ó¢‹Î ¥¢²¼ï´ S¢éÝ¢ ÜUÚ §Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè çÁ¢S¢ S¢ï ²ïã H¢ïx¢ Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ }¢éæã Îï¶ ÜUÚ ±¢ÐS¢è }¢ï´ ²ïã ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ²ãêÎè
çÁ¢S¢ ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜUè wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Îï¼ï Úãï ãñ´ ²ÜGUèÝÝ ±¢ïã
ÝÏ¢è ²ïãè ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU ²ãêÎè ã}¢ S¢ï ÐãHï §SH¢}¢
ÜUè Î¢’±¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hï´ J ²ïã ÜUã ÜUÚ S¢Ï¢ »ÜU S¢¢‰¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï Á¢¢ ÜUÚ ¥ÐÝï ¥ãHï ¶G¢ÝÎ¢Ý ¥¢ñÚ çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è
§SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè J ©Ý Àï wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GvGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý Ý¢Ï¢è J {2} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢
¥S¥GÎ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã {3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ñÈGU çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ {4} ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G
çÏ¢Ý }¢¢çHÜU {5} ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUGyGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ãGÎèÎ¢ {6} ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÚÄ²¢Ï¢ J(1) ( )
Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» ª H¢
ÎêS¢Úï S¢¢H çS¢. 12 ÝÏ¢±è }¢ï´ ãGÁ¢ ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ }¢ÎèÝï ÜïU Ï¢¢Úã
¥à¶G¢S¢ ç}¢Ý¢ ÜUè §S¢è Í¢¢Åè }¢ï´ ÀéÐ ÜUÚ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ãé» ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ S¢ï Ï¢ñ¥G¼ ãé» J ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ï´ §S¢ Ï¢ñ¥G¼ ÜU¢
Ý¢}¢ “Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» ªH¢” ãñ J
S¢¢‰¢ ãè §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ²ïã ÎÚwG±¢S¼
|¢è ÜUè, çÜU ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü }¢é¥GçËH}¢ |¢è §Ý

H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï

ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÜU¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J ±¢ïã }¢ÎèÝï }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S¥GÎ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã
ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ÆãÚï ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU »ÜU »ÜU Í¢Ú }¢ï´ Á¢¢ Á¢¢ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè
¼ÏHèx¢G ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ »ÜU Î¢ï Ý» ¥¢Î}¢è ¥¢x¢G¢ïà¢ï §SH¢}¢ }¢ï´
¥¢Ýï Hx¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÚzG¼¢ ÚzG¼¢ }¢ÎèÝï S¢ï ÜéUGÏ¢¢ ¼ÜU Í¢Ú Í¢Ú §SH¢}¢
ÈñUH x¢²¢ J
ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G
Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ Ï¢¢ ¥S¢Ú à¢wGS¢ ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ
Ýï Á¢Ï¢ ©Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Ðïà¢ ÜUè ¼¢ï ©‹ã¢ï´
Ýï ÐãHï ¼¢ï §SH¢}¢ S¢ï ÝÈGUÚ¼ ± Ï¢ïÁ¢G¢Úè Á¢G¢çãÚ ÜUè }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ Ýï ©Ý ÜU¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÐÉG ÜUÚ
S¢éÝ¢²¢ ¼¢ï »ÜU Î}¢ ©Ý ÜU¢ çÎH ÐS¢èÁ¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú
ãé» çÜU S¢¥G¢Î¼ï §ü}¢¢Ý S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J §Ý ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï¼ï ãè
§Ý ÜU¢ ÜGUÏ¢èH¢ “¥¢ñS¢” |¢è Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J
©S¢è S¢¢H Ï¢ÜGU¢ñHï }¢àãêÚ }¢¢ãï ÚÁ¢Ï¢ ÜUè S¢œ¢¢§üS¢±èæ Ú¢¼ ÜU¢ï
ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï Ï¢ ãG¢H¼ï Ï¢ïÎ¢Úè “}¢ï’Ú¢Á¢ï çÁ¢S}¢¢Ýè” ãé§ü J
¥¢ñÚ §S¢è S¢ÈGUÚï }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ï´ Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢Gï´ ÈGUÁ¢Gü ãé§æü çÁ¢S¢ ÜU¢ ¼zGS¢èHè Ï¢²¢Ý
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜïU Ï¢¢Ï¢ }¢ï´ ¥¢»x¢¢ J(1)
Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» S¢¢çÝ²¢
§S¢ ÜïU »ÜU S¢¢H Ï¢¢’Î çS¢. 13 ÝÏ¢±è }¢ï´ ãGÁ¢ ÜïU }¢¢ñÜGU¥G
ÐÚ }¢ÎèÝï ÜïU ¼vGÚèÏ¢Ý Ï¢ãœ¢Ú ¥à¶G¢S¢ Ýï ç}¢Ý¢ ÜUè §S¢è Í¢¢Åè }¢ï´
¥ÐÝï Ï¢é¼ ÐÚS¼ S¢¢ç‰¢²¢ï´ S¢ï ÀéÐ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
ÎS¼ï ãGÜGU ÐÚS¼ ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUè ¥¢ñÚ ²ïã ¥GãìÎ çÜU²¢ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð

ÜUè ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý

ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ Îï´x¢ï J §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ó¢Ó¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ |¢è }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï Á¢¢ï ¥|¢è ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´
ãé» ‰¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ±¢H¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU Îï¶¢ï ! }¢éãG}}¢Î
¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ }¢ï´ ãÚ ¼GÚãG }¢¢ïãG¼Ú}¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ §GÁGÁ¢G¼ ãñ´ J ã}¢
H¢ïx¢¢ï´ Ýï Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ S¢èÝ¢ çS¢ÐÚ ã¢ï ÜUÚ ã}¢ïà¢¢ §Ý ÜUè
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè ãñ J ¥Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢ï´ Hï Á¢¢Ýï ÜïU wG±¢çãà¢
}¢‹Î ã¢ï ¼¢ï S¢éÝ H¢ï ! ¥x¢Ú }¢Ú¼ï Î}¢ ¼ÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ §Ý ÜU¢ S¢¢‰¢ Îï S¢ÜU¢ï
¼¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ ±ÚÝ¢ ¥|¢è S¢ï ÜUÝ¢Ú¢ ÜUà¢ ã¢ï Á¢¢¥¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU “ã}¢ H¢ïx¢
¼H±¢Ú¢ï´ ÜUè x¢¢ïÎ }¢ï´ ÐHï ãñ´ J” ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢
§¼Ý¢ ãè ÜUãÝï Ð¢» ‰¢ï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ãñS¢}¢ Ýï Ï¢¢¼
ÜU¢Å¼ï ãé» ²ïã ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU
²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï ÐéÚ¢Ýï ¼¥GËHéÜGU¢¼ ãñ´ J ¥Ï¢ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ã}¢¢Úï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¼¥GËHéÜGU¢¼ ÅêÅ Á¢¢»æx¢ï J ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU Á¢Ï¢
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÜU¢ï x¢GHÏ¢¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¼¢ï
¥¢Ð ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢vÜU¢ Ó¢Hï Á¢¢»æ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢éSÜéUÚ¢¼ï ãé» Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
§y¢G}¢èÝ¢Ý Ú¶¢ï çÜU “¼é}ã¢Ú¢ wG¢êÝ }¢ïÚ¢ wG¢êÝ ãñ ¥¢ñÚ ²ÜGUèÝ ÜUÚ¢ï }¢ïÚ¢
Á¢èÝ¢ }¢ÚÝ¢ ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ãñ J }¢ñ´ ¼é}ã¢Ú¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¼é}¢ }¢ïÚï ã¢ï J ¼é}ã¢Ú¢
Îéà}¢Ý }¢ïÚ¢ Îéà}¢Ý ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ Î¢ïS¼ }¢ïÚ¢ Î¢ïS¼ ãñ J”(1)

Á¢Ï¢ ¥‹S¢¢Ú ²ïã Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ Úãï ‰¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã
Ýï ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ÝÁ¢GH¢ Ýï ÜUã¢ çÜU
}¢ïÚï |¢¢§²¢ï ! ¼é}ãï´ ²ïã |¢è ¶GÏ¢Ú ãñ ? çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ çÜUS¢ Ó¢èÁ¢G ÐÚ Ï¢ñ¥G¼
ÜUÚ Úãï ã¢ï ? wG¢êÏ¢ S¢}¢Û¢ H¢ï çÜU ²ïã ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ »’H¢Ýï Á¢æx¢
ãñ J ¥‹S¢¢Ú Ýï ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ çÝã¢²¼ ãè ÐéÚÁ¢¢ïà¢ HãÁ¢ï }¢ï´ ÜUã¢ çÜU ã¢æ !
ã¢æ ! ã}¢ H¢ïx¢ §S¢è ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ Úãï ãñ´ J Ï¢ñ¥G¼ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð
Ýï §S¢ Á¢}¢¢¥G¼ }¢ḯ S¢ï Ï¢¢Úã ¥¢Îç}¢²¢ḯ ÜU¢ï ÝÜGUèÏ¢ (S¢ÚÎ¢Ú)
}¢éÜUG ÚüÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J §Ý }¢ḯ Ý± ¥¢Î}¢è ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU ¥¢ñÚ ¼èÝ ¥à¶G¢S¢
ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ ÜïU ‰¢ï çÁ¢Ý ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU Ý¢}¢ ²ïã ãñ́ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ ¥S¥GÎ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã {2} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î
çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G {3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ {4} ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G
çÏ¢Ý }¢¢çHÜU {5} ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý }¢¢’MÚ {6} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥G}¢í {7} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ {8} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éç‹Á¢GÚ çÏ¢Ý ©G}¢Ú
{9} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢¢Î¢ çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ J ²ïã Ý± ¥¢Î}¢è ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU
ãñ́ J {10} ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ {11} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¶GñS¢}¢¢
{12} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ãñS¢}¢ çÏ¢Ý ¼ñã¢Ý J ²ïã ¼èÝ à¢wGS¢ ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢
ÜïU ãñ́ J(1) ( )
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¼}¢¢}¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ¥ÐÝï ¥ÐÝï ÇïÚ¢ï´ ÐÚ Ó¢Hï
x¢» J S¢éÏãG ÜïU ±vG¼ Á¢Ï¢ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè §çœ¢GH¢¥G ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ±¢ïã
¥¢x¢ Ï¢x¢êH¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ç¢æÅ ÜUÚ }¢ÎèÝï ±¢H¢ï´ S¢ï ÐêÀ¢
çÜU v²¢ ¼é } ¢ H¢ï x ¢¢ï ´ Ýï ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ Á¢æ x ¢ ÜUÚÝï ÐÚ }¢é ã G } }¢Î
( ) S¢ï Ï¢ñ¥G¼ ÜUè ãñ ? ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÜéUÀ S¢¢ç‰¢²¢ï´ Ýï Á¢¢ï
}¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé» ‰¢ï ¥ÐÝè H¢ §GË}¢è Á¢G¢çãÚ ÜUè J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ÜéUGÚñà¢ ±¢ÐS¢ Ó¢Hï x¢» }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ¼zG¼èà¢ ± ¼ãGÜGUèÜGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUÀ

¥‹S¢¢Ú ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ÜU¢ ãG¢H }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ¼¢ï ÜéUGÚñà¢ x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´
¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜUè çx¢çÚzG¼¢Úè ÜïU
çH²ï ¼¥G ¢ Üé U G Ï ¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú Üé U G Ú ñ à ¢ ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©G Ï ¢¢Î¢
ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï Ýãè´ ÐÜUÇG S¢ÜïU J ÜéUGÚñà¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ }¢vÜU¢ H¢»
¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï ÜGñUÎ ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢éy ¢G§G}¢ ¥¢ñÚ
ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ãGÏ¢ü çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ÜU¢ï Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ÜéUGÚñà¢
ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ( )
ÜU¢ï ÈGU¢ñÚÝ À¢ïÇG Î¢ï ±ÚÝ¢ ¼é}ã¢Úè }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ ¶G¼GÚï }¢ï´
ÐÇG Á¢¢»x¢è J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ÜU¢ï
ÜGñUÎ S¢ï çÚã¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã Ï¢ ¶GñçÚÄ²¼ }¢ÎèÝ¢ ÐãéæÓ¢ x¢» J (1)
çãÁ¢Ú¼ï }¢ÎèÝ¢
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´ Á¢Ï¢ §SH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï »ÜU
ÐÝ¢ã x¢¢ã ç}¢H x¢§ü ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï
¥G¢}¢ §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè çÜU ±¢ïã }¢vÜU¢ S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝ¢ Ó¢Hï
Á¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã Ýï
çãÁ¢Ú¼ ÜUè J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ÜïU Ï¢¢’Î Îèx¢Úï ÎêS¢Úï H¢ïx¢ |¢è }¢ÎèÝ¢
Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï Hx¢ï J Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï Ú¢ïÜU
Å¢ïÜU à¢éM¥G ÜUÚ Îè }¢x¢Ú ÀéÐ ÀéÐ ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ Ýï çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢
Á¢¢Úè Ú¶¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÚzG¼¢ ÚzG¼¢ Ï¢ãé¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã Ó¢Hï x¢» J çS¢ÈGUü ±¢ïãè ãGÁ¢GÚ¢¼ }¢vÜU¢ }¢ï´ Úã x¢» Á¢¢ï ²¢ ¼¢ï
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè ÜGñUÎ }¢ï´ ‰¢ï ²¢ ¥ÐÝè }¢éçzGHS¢è ÜUè ±Áã S¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ‰¢ï J

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï Ó¢êæçÜU ¥|¢è ¼ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè

¼GÚÈGU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ãGév}¢ Ýãè´ ç}¢H¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð
}¢vÜU¢ ãè }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ Úãï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
}¢é¼üÁ¢G¢ ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð Ýï Ú¢ïÜU çH²¢ ‰¢¢ J çHã¢Á¢G¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´
à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÐÚ±¢Ýï |¢è ¥¢Ð ãè ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜU¢ }¢ï´ ÆãÚï ãé» ‰¢ï J
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢õ‹ÈGí ‹S¢
Á¢Ï¢ }¢vÜï U Üï U ÜU¢çÈG U Ú¢ï ´ Ýï ²ï ã Îï ¶ çH²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú }¢vÜïU S¢ï Ï¢¢ãÚ }¢ÎèÝï }¢ï´
|¢è ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï Á¢¢Ýï ±¢Hï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥‹S¢¢Ú Ýï ¥ÐÝè ÐÝ¢ã
}¢ï´ Hï çH²¢ ãñ ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ²ïã ¶G¼GÚ¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢¢ çÜU ÜUãè´
»ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) |¢è }¢ÎèÝï Ó¢Hï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ
±ã¢æ S¢ï ¥ÐÝï ãG¢ç}¢²¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ }¢vÜïU ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü Ý ÜUÚ Îï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
§S¢ ¶G¼GÚï ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢æÎ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ¥ÐÝï Î¢L‹ÝÎ±¢
(Ð‹Ó¢¢²¼ Í¢Ú) }¢ï´ »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ }¢é‹¥GçÜGUÎ ÜUè J ¥¢ñÚ ²ïã
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ »ïS¢¢ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ Ýé}¢¢§‹Î¢ §…ç¼}¢¢¥G ‰¢¢ çÜU }¢vÜU¢
ÜU¢ ÜU¢ï§ü |¢è »ïS¢¢ Î¢çÝà±Ú ¥¢ñÚ Ï¢¢ ¥S¢Ú à¢wGS¢ Ý ‰¢¢ Á¢¢ï §S¢ ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢
}¢ï´ à¢ÚèÜU Ý ãé±¢ ã¢ï J wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý, ¥Ï¢ê Á¢ãìH,
©GyÏ¢¢, Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢éy¢G§G}¢, ÝÁ¢íG çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢, ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè, Á¢G}¥G¢ çÏ¢Ý
¥S±Î, ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢, ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢ ¼}¢¢}¢
S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ §S¢ }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï J à¢ñ¼G¢Ýï H§üGÝ |¢è ÜU}Ï¢H ¥¢ïÉGï
»ÜU Ï¢éÁG¢éx¢ü à¢ñ¶G ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï Ý¢}¢ ± ÝS¢Ï¢
ÐêÀ¢ ¼¢ï Ï¢¢ïH¢ çÜU }¢ñ´ “à¢ñ¶Gï ÝÁÎ” ãêæ J §S¢ çH²ï §S¢ ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ }¢ï´ ¥¢
x¢²¢ ãêæ çÜU }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ ¥ÐÝè Ú¢» |¢è Ðïà¢ ÜUÚ Îêæ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï §ÏHèS¢ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝè ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ }¢ï´ à¢ÚèÜU ÜUÚ çH²¢
¥¢ñÚ ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ ÜUè ÜU¢Ú±¢§ü à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ Ðïà¢ ãé±¢ ¼¢ï ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU §Ý ÜU¢ï
çÜUS¢è ÜU¢ïÆÚè }¢ï´ Ï¢æÎ ÜUÚ ÜïU §Ý ÜïU ã¢‰¢ Ð¢©æ Ï¢¢æ{ Î¢ï ¥¢ñÚ »ÜU S¢êÚ¢¶G S¢ï
¶¢Ý¢ Ð¢Ýè §Ý ÜU¢ï Îï çÎ²¢ ÜUÚ¢ï J à¢ñ¶Gï ÝÁÎè (à¢ñ¼G¢Ý) Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã
Ú¢» ¥ÓÀè Ýãè´ ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ Ýï ©Ý ÜU¢ï çÜUS¢è
}¢ÜU¢Ý }¢ï´ ÜGñUÎ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ ©Ý ÜïU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï §S¢
ÜUè ¶GÏ¢Ú Hx¢ Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÐÚ ¶ïH ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ÜGñUÎ
S¢ï ÀéÇG¢ Hï´x¢ï J
¥Ï¢éH ¥S±Î ÚÏ¢è¥G¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í ¥G¢ç}¢Úè Ýï ²ïã }¢à±Ú¢ çÎ²¢ çÜU
§Ý ÜU¢ï }¢vÜU¢ S¢ï çÝÜU¢H Î¢ï ¼¢çÜU ²ïã çÜUS¢è ÎêS¢Úï à¢ãìÚ }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ Úãï´ J
§S¢ ¼GÚãG ã}¢ ÜU¢ï §Ý ÜïU ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉGÝï ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ S¢ï
ÝÁ¢¢¼ ç}¢H Á¢¢»x¢è J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ à¢ñ¶Gï ÝÁÎè Ýï çÏ¢x¢ÇG ÜUÚ ÜUã¢ çÜU
¼é}ã¢Úè §S¢ Ú¢» ÐÚ H¢’Ý¼, v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ çÜU }¢éãG}}¢Î
( ) ÜïU ÜUH¢}¢ }¢ï´ çÜU¼Ýè ç}¢Æ¢S¢ ¥¢ñÚ ¼¢S¢èÚ ± çÎHÜUà¢è
ãñ ? wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢ §Ý ÜU¢ï à¢ãìÚ Ï¢ÎÚ ÜUÚ ÜïU À¢ïÇG Î¢ïx¢ï
¼¢ï ²ïã ÐêÚï }¢éËÜïU ¥GÚÏ¢ }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý S¢éÝ¢ S¢éÝ¢ ÜUÚ ¼}¢¢}¢
ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ¼¢Ï¢ï»G ÈGUÚ}¢¢Ý Ï¢Ý¢ Hï´x¢ï ¥¢ñÚ çÈUÚ ¥ÐÝï S¢¢‰¢
»ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ HàÜUÚ ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¼é}¢ ÐÚ »ïS¢è ²Hx¢G¢Ú ÜUÚ Îï´x¢ï çÜU ¼é}¢ §Ý ÜïU
}¢éÜGU¢Ï¢Hï S¢ï ¥G¢çÁ¢Á¢G ± H¢Ó¢¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ïx¢ï ¥¢ñÚ çÈUÚ Ï¢Á¢éÁ¢G §S¢ ÜïU çÜU
¼é}¢ §Ý ÜïU xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý ÜUÚ Úã¢ï ÜéUÀ Ï¢Ý¢» Ý Ï¢Ýïx¢è §S¢ çH²ï §Ý ÜU¢ï
çÁ¢H¢ ±¼GÝ ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ï Ï¢¢¼ ãè }¢¼ ÜUÚ¢ï J
¥Ï¢ê Á¢ãìH Ï¢¢ïH¢ çÜU S¢¢çãGÏ¢¢ï ! }¢ïÚï Á¢GïãìÝ }¢ï´ »ÜU Ú¢» ãñ Á¢¢ï ¥Ï¢
¼ÜU çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ S¢êÛ¢è ²ïã S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢ ÜïU ÜU¢Ý ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ S¢Ï¢
Ýï Ï¢ÇGï §çà¼²¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢ ÐêÀ¢ çÜU ÜUçã²ï ±¢ïã v²¢ ãñ ? ¼¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï
ÜUã¢ çÜU }¢ïÚè Ú¢» ²ïã ãñ çÜU ãÚ ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ »ÜU »ÜU }¢àãêÚ Ï¢ã¢ÎéÚ ¼H±¢Ú
Hï ÜUÚ ©Æ ¶ÇG¢ ã¢ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ²ÜUÏ¢¢Úx¢è ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU }¢éãG}}¢Î
( ) ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢Hï´ J §S¢ ¼ÎÏ¢èÚ S¢ï wG¢êÝ ÜUÚÝï ÜU¢
Á¢é}¢ü ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU S¢Ú ÐÚ Úãïx¢¢ J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýê
ã¢çà¢}¢ §S¢ wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜïU çH²ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢èH¢ï´ S¢ï HÇGÝï ÜUè
¼G¢ÜGU¼ Ýãè´ Ú¶ S¢ÜU¼ï J çHã¢Á¢G¢ ²ÜGUèÝÝ ±¢ïã wG¢êÝÏ¢ã¢ HïÝï ÐÚ Ú¢Á¢Gè ã¢ï
Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ ¥¢S¢¢Ýè ÜïU S¢¢‰¢ wG¢êÝÏ¢ã¢ ÜUè ÚÜGU}¢
¥Î¢ ÜUÚ Îï´x¢ï J ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè ²ïã wG¢êÝè ¼Á±èÁ¢G S¢éÝ ÜUÚ à¢ñ¶Gï ÝÁÎè }¢¢Úï
wG¢éà¢è ÜïU ©ÀH ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ²ïã ¼ÎÏ¢èÚ çÏ¢ËÜéUH ÎéLS¼ ãñ J
§S¢ ÜïU çS¢±¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ¼Á±èÁ¢G ÜGU¢çÏ¢Hï ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¼}¢¢}¢ à¢éÚÜU¢» ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ Ýï §çœ¢ÈGU¢ÜGïU Ú¢» S¢ï §S¢ ¼Á±èÁ¢G ÜU¢ï Ð¢S¢ ÜUÚ
çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ Ï¢Ú¶G¢S¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ãÚ à¢wGS¢ ²ïã ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU
¥GÁG}¢ Hï ÜUÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú Ó¢H¢ x¢²¢ J wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ ÜUè }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ¥¢²¼ }¢ï´ §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé»
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ²¢Î ÜUèçÁ¢²ï) çÁ¢S¢ ±vG¼
ÜéUzGÈGU¢Ú ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ
ÜUÚ Úãï ‰¢ï çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï ÜGñUÎ ÜUÚ Îï´ ²¢
ÜGUyH ÜUÚ Îï´ ²¢ à¢ãìÚ Ï¢ÎÚ ÜUÚ Îï´ ²ïã
H¢ïx¢ wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ ÜUÚ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ
¥ËH¢ã wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ ÜUÚ Úã¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè Ð¢ïà¢èÎ¢ ¼ÎÏ¢èÚ S¢Ï¢
S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ v²¢ ‰¢è ? ¥x¢Hï S¢ÈGUãGï
ÐÚ §S¢ ÜU¢ Á¢Ë±¢ Îïç¶²ï çÜU çÜUS¢ ¼GÚãG ©S¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè S¢¢Úè SÜUè}¢ ÜU¢ï
çÜUS¢ ¼GÚãG ©S¢ ÜGU¢çÎÚï ÜGUÄ²ê}¢ Ýï ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J(2)

çãÁ¢Ú¼ï ÚS¢êH ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢

Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGUyH ÐÚ §çœ¢ÈGU¢ÜGU
ÜUÚ ÜïU ÜU¢õ‹ÈGíU‹S¢ ¶Gy}¢ ÜUÚ Ó¢éÜïU ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï
x¢» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèHï ¥}¢èÝ ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ ãGév}¢ Hï ÜUÚ
Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢» çÜU »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ! ¥¢Á¢ Ú¢¼ ÜU¢ï ¥¢Ð ¥ÐÝï çÏ¢S¼Ú ÐÚ Ý
S¢¢ï»´ ¥¢ñÚ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝ¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïGÝ Î¢ïÐãÚ ÜïU
±vG¼ ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU
Í¢Ú ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU S¢Ï¢ Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ãÅ¢ Î¢ï ÜéUÀ }¢à±Ú¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
¥¢Ð ÐÚ }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜéUGÚÏ¢¢Ý ²ã¢æ ¥¢Ð ÜUè ¥ãçH²¢ (ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
) ÜïU çS¢±¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü Ýãè´ ãñ J (©S¢ ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè à¢¢Îè ã¢ï Ó¢éÜUè ‰¢è) ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
}¢éÛ¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ÈGUÚ}¢¢ Îè ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ¥¢Ð ÐÚ
Üé U G Ú Ï¢¢Ý ! }¢é Û ¢ï |¢è ã}¢Ú¢ãè ÜU¢ à¢ÚÈG U ¥G ¼ G ¢ ÈG U Ú}¢¢§²ï J ¥¢Ð
Ýï ©Ý ÜUè ÎÚwG±¢S¼ }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ Hè J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï Ó¢¢Ú }¢ãèÝï S¢ï Î¢ï ªæÅçÝ²¢æ Ï¢Ï¢êH ÜUè Ðœ¢è
ç¶H¢ ç¶H¢ ÜUÚ ¼Ä²¢Ú ÜUè ‰¢è´ çÜU çãÁ¢Ú¼ ÜïU ±vG¼ ²ïã S¢é±¢Úè ÜïU
ÜU¢}¢ ¥¢»æx¢è J ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! §Ý }¢ï´
S¢ï »ÜU ªæÅÝè ¥¢Ð ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ Hï´ J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜGUÏ¢êH ãñ }¢x¢Ú }¢ñ´ §S¢ ÜUè ÜGUè}¢¼ Îêæx¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU Ýï Ï¢¢ çÎHï Ý¢ wG±¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ S¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ
ã¢ï ÜUÚ §S¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ çS¢gèÜGU¢
¼¢ï ©S¢ ±vG¼ Ï¢ãé¼ ÜU}¢ ©G}¢í ‰¢è´ HïçÜUÝ ©Ý ÜUè Ï¢ÇGè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ¥S}¢¢ Ýï S¢¢}¢¢Ýï S¢ÈGUÚ ÎéLS¼ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¼¢ïà¢¢Î¢Ý

}¢ï´ ¶¢Ý¢ Ú¶ ÜUÚ ¥ÐÝè ÜU}¢Ú ÜïU ÐÅÜïU ÜU¢ï ÈU¢ÇG ÜUÚ Î¢ï ÅéÜUÇGï çÜU²ï J
»ÜU S¢ï ¼¢ïà¢¢Î¢Ý ÜU¢ï Ï¢¢æ{¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢ï }¢àÜU ÜU¢ }¢éæã Ï¢¢æ{¢ J ²ïã ±¢ïã
ÜGU¢çÏ¢Hï ÈGUºG à¢ÚÈGU ãñ çÁ¢S¢ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §Ý ÜU¢ï “Á¢G¢¼é‹Ý¼G¢ÜGñUÝ”
(Î¢ï ÐÅÜïU ±¢Hè) ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï ²¢Î çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï »ÜU ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï çÁ¢S¢
ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©ÚñÜGU¼G” ‰¢¢ Á¢¢ï Ú¢S¼¢ï´ ÜU¢ }¢¢çãÚ ‰¢¢ Ú¢ãÝé}¢¢§ü
ÜïU çH²ï ©Á¢Ú¼ ÐÚ Ý¢ïÜUÚ Ú¶¢ ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ªæÅçÝ²¢ï´ ÜU¢ï ©S¢ ÜïU çS¢ÐéÎü
ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼èÝ Ú¢¼¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ïã §Ý Î¢ïÝ¢ïæ ªæÅçÝ²¢ï´ ÜU¢ï Hï
ÜUÚ “x¢G¢Úï S¢¢ñÚ” ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ Á¢¢» J ²ïã S¢¢Ú¢ çÝÁ¢G¢}¢ ÜUÚ HïÝï ÜïU Ï¢¢’Î
ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï }¢ÜU¢Ý ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J(1)
( )
ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ¥ÐÝï Ðí¢ïx¢í¢}¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜU¢ï Í¢ïÚ çH²¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚÝï Hx¢ï çÜU ãGéÁG¢êÚ S¢¢ï
Á¢¢»æ ¼¢ï §Ý ÐÚ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}H¢ çÜU²¢ Á¢¢» J ©S¢ ±vG¼ Í¢Ú }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ð¢S¢ çS¢ÈGUü ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢ ‰¢ï J ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ¥x¢Ó¢ïü ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU Ï¢Î ¼ÚèÝ Îéà}¢Ý ‰¢ï
}¢x¢Ú §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥}¢¢Ý¼ ± çÎ²¢Ý¼
ÐÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ »’ç¼}¢¢Î ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï ÜGUè}¢¼è }¢¢H ±
S¢¢}¢¢Ý ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ð¢S¢ ¥}¢¢Ý¼ Ú¶¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
©S¢ ±vG¼ |¢è Ï¢ãé¼ S¢è ¥}¢¢Ý¼ï´ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ‰¢è´ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢

}¢ïÚè S¢ÏÁ¢G Úæx¢ ÜUè Ó¢¢ÎÚ ¥¢ïÉG ÜUÚ }¢ïÚï çÏ¢S¼Ú ÐÚ S¢¢ï Úã¢ï ¥¢ñÚ }¢ïÚï Ó¢Hï
Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¼é}¢ ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥}¢¢Ý¼ï´ §Ý ÜïU }¢¢çHÜU¢ï´ ÜU¢ï S¢¢ï´Ð ÜUÚ
}¢ÎèÝï Ó¢Hï ¥¢Ý¢ J
²ïã Ï¢ÇG¢ ãè ¶G¢ñÈUG Ý¢ÜU ¥¢ñÚ Ï¢ÇGï S¢wG¼ ¶G¼ÚG ï ÜU¢ }¢¢ñÜUG ¥G ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ‰¢¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÜGUyH ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU §S¢ ÈGUÚ}¢¢Ý S¢ï çÜU ¼é}¢ ÜéUGÚñà¢ ÜUè S¢¢Úè ¥}¢¢Ý¼ï´ H¢ñÅ¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï
Ó¢Hï ¥¢Ý¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï ²ÜGUèÝï ÜU¢ç}¢H ‰¢¢ çÜU }¢ñ´
çÁ¢G‹Î¢ Úãêæx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢êæx¢¢ §S¢ çH²ï ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ çÏ¢S¼Ú Á¢¢ï ¥¢Á¢ ÜU¢æÅ¢ï´ ÜU¢ çÏ¢À¢ïÝ¢ ‰¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜïU çH²ï ÈêUH¢ï´ ÜUè S¢ïÁ¢ Ï¢Ý x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð çÏ¢S¼Ú ÐÚ
S¢éÏãG ¼ÜU ¥¢Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢èÆè }¢èÆè Ýè´Î S¢¢ï¼ï Úãï J ¥ÐÝï §S¢è
ÜU¢ÚÝ¢}¢ï ÐÚ ÈGUºG ÜUÚ¼ï ãé» à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï ¥ÐÝï ¥à¥G¢Ú }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
}¢ñ´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÜU¢ï ¶G¼GÚï }¢ï´ Ç¢H ÜUÚ ©S¢ Á¢G¢¼ï çx¢Ú¢}¢è ÜUè
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUè Á¢¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ó¢HÝï ±¢H¢ï´ ¥¢ñÚ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ±
ãG¼Gè}¢ ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ïã¼Ú ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î
}¢¼üÏ¢¢ ãñ´ J
ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï ²ïã ¥‹Îïà¢¢ ‰¢¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï

}¢vÜU¢ §Ý ÜïU S¢¢‰¢ wG¢ézG²¢ Ó¢¢H Ó¢H Á¢¢»æx¢ï }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ±‹Îï }¢ïãÚÏ¢¢Ý Ýï
§Ý ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ S¢ï Ï¢Ó¢¢ çH²¢ J(1)

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çÏ¢S¼Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ

Á¢¢Ýï ç±H¢²¼ ÜU¢ï S¢éH¢ ÜUÚ »ÜU }¢énè ¶G¢ÜU ã¢‰¢ }¢ï´ Hè ¥¢ñÚ S¢êÚ»
²¢S¢èÝ ÜUè §çÏ¼Î¢§ü ¥¢²¼¢ï´ ÜU¢ï ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ÝéÏ¢éÃ±¼
¶G¢Ýï S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU
S¢Ú¢ï´ ÐÚ ¶G¢ÜU Ç¢H¼ï ãé» ©Ý ÜïU }¢Á}¢¥G S¢ï S¢¢ÈGU çÝÜUH x¢» J Ý
çÜUS¢è ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢» Ý çÜUS¢è ÜU¢ï ÜéUÀ ¶GÏ¢Ú ãé§ü J »ÜU ÎêS¢Ú¢
à¢wGS¢ Á¢¢ï ©S¢ }¢Á}¢¥G }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢¢ ©S¢ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú
Îè çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) ¼¢ï ²ã¢æ S¢ï çÝÜUH x¢» ¥¢ñÚ
Ó¢H¼ï ±vG¼ ¼é}ã¢Úï S¢Ú¢ï´ ÐÚ ¶G¢ÜU Ç¢H x¢» ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý ÜU¢ïÚ
Ï¢wG¼¢ï´ Ýï ¥ÐÝï S¢Ú¢ï´ ÐÚ ã¢‰¢ ÈïUÚ¢ ¼¢ï ±¢ÜGïU§üG ©Ý ÜïU S¢Ú¢ï´ ÐÚ ¶G¢ÜU
¥¢ñÚ {êH ÐÇGè ãé§ü ‰¢è J(1)
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ¥ÐÝï Î¢ñH¼ ¶G¢Ýï S¢ï çÝÜUH
ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ “ãGÁG¢êÚ¢” ÜïU Ð¢S¢ ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢ÇGè ãGS¢Ú¼ ÜïU S¢¢‰¢
“ÜU¢’Ï¢¢” ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï à¢ãìÚï }¢vÜU¢ ! ¼ê }¢éÛ¢ ÜU¢ï
¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Œ²¢Ú¢ ãñ J ¥x¢Ú }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¼éÛ¢ S¢ï Ý
çÝÜU¢H¼è ¼¢ï }¢ñ´ ¼ïÚï çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ Á¢x¢ã S¢éÜêUÝ¼ ÐÁ¢GèÚ Ý ã¢ï¼¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU S¢ï ÐãHï ãè ÜGUÚ¢Ú Î¢Î ã¢ï
Ó¢éÜUè ‰¢è J ±¢ïã |¢è ©S¢è Á¢x¢ã ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ §S¢ ¶G²¢H S¢ï çÜU
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ã}¢¢Úï ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜïU çÝà¢¢Ý S¢ï ã}¢¢Ú¢ Ú¢S¼¢ ÐãÓ¢¢Ý ÜUÚ
ã}¢¢Ú¢ ÐèÀ¢ Ý ÜUÚï´ çÈUÚ ²ïã |¢è Îï¶¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ð¢» Ý¢ÁG¢éÜU Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢» ãñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝï ÜU‹{¢ï´ ÐÚ S¢é±¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ
§S¢ ¼GÚãG ¶G¢ÚÎ¢Ú Û¢¢çÇG²¢ï´ ¥¢ñÚ Ý¢ïÜUÎ¢Ú Ð‰‰¢Ú¢ï´ ±¢Hè Ðã¢çÇG²¢ï´ ÜU¢ï
Ú¢ñæÎ¼ï ãé» ©S¢è Ú¢¼ “x¢G¢Úï S¢¢ñÚ” ÐãéæÓ¢ï J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÐãHï wG¢éÎ x¢G¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH

ãé» ¥¢ñÚ ¥ÓÀè ¼GÚãG x¢G¢Ú ÜUè S¢ÈGU¢§ü ÜUè ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ï¢ÎÝ ÜïU ÜUÐÇGï ÈU¢ÇG
ÈU¢ÇG ÜUÚ x¢G¢Ú ÜïU ¼}¢¢}¢ S¢êÚ¢¶G¢ï´ ÜU¢ï Ï¢æÎ çÜU²¢ J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
x¢G¢Ú ÜïU ¥‹ÎÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU ÜUè x¢¢ïÎ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ S¢Ú }¢éÏ¢¢ÚÜU Ú¶ ÜUÚ S¢¢ï x¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï »ÜU S¢êÚ¢¶G ÜU¢ï ¥ÐÝè »ÇGè S¢ï
Ï¢æÎ ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ J S¢êÚ¢¶G ÜïU ¥‹ÎÚ S¢ï »ÜU S¢¢æÐ Ýï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ²¢Úï x¢G¢Ú ÜïU
Ð¢©æ }¢ï´ ÜU¢Å¢ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï çS¢gèÜGïU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú Ýï §S¢ ¶G²¢H
S¢ï Ð¢©æ Ýãè´ ãÅ¢²¢ çÜU ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU wG±¢Ï¢ï Ú¢ãG¼
}¢ï´ ¶GHH Ý ÐÇG Á¢¢» }¢x¢Ú ÎÎü ÜUè çà¢g¼ S¢ï ²¢Úï x¢G¢Ú ÜïU ¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜUè {¢Ú
ÜïU Ó¢‹Î ÜGU¼GÚ¢¼ S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ ÜïU LwGS¢¢Ú ÐÚ çÝS¢¢Ú ã¢ï x¢» J çÁ¢S¢ S¢ï
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ²¢Úï x¢G¢Ú ÜU¢ï
Ú¢ï¼¢ Îï¶ ÜUÚ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï x¢» ÐêÀ¢ : ¥Ï¢ê Ï¢RU ! v²¢ ãé±¢ ? ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢éÛ¢ï S¢¢æÐ Ýï ÜU¢Å çH²¢ ãñ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢GwG}¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Hx¢¢
çÎ²¢ çÁ¢S¢ S¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè S¢¢Ú¢ ÎÎü Á¢¢¼¢ Úã¢ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
¼èÝ Ú¢¼ ©S¢ x¢G¢Ú }¢ï´ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G Úãï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU Á¢±¢Ý ÈGUÚÁ¢G‹Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ú¢¼ ÜU¢ï x¢G¢Ú ÜïU }¢éæã ÐÚ
S¢¢ï¼ï ¥¢ñÚ S¢éÏãG S¢±ïÚï ãè }¢vÜU¢ Ó¢Hï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Ð¼¢ Hx¢¢¼ï çÜU
ÜéUGÚñà¢ v²¢ ¼ÎÏ¢èÚï´ ÜUÚ Úãï ãñ´ ? Á¢¢ï ÜéUÀ ¶GÏ¢Ú ç}¢H¼è à¢¢}¢ ÜU¢ï ¥¢
ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú S¢ï ¥GÁ¢Gü ÜUÚ Îï¼ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU ÜïU xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÈéU GãñÚ¢

ÜéUÀ Ú¢¼ x¢» Ó¢Ú¢x¢¢ã S¢ï Ï¢ÜUçÚ²¢æ Hï ÜUÚ x¢G¢Ú ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ §Ý
Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ Îê{ Î¢ïÝ¢ï´ ¥G¢H}¢ ÜïU ¼¢Á¢Î¢Ú ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
²¢Úï x¢G¢Ú Ðè Hï¼ï ‰¢ï J (1)
ãG é Á G ¢ ê Ú ¼¢ï x¢G¢Úï S¢¢ñÚ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢

ã¢ï x¢» J ©{Ú ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜéUzGÈGU¢Ú
Á¢Ï¢ S¢éÏãG ÜU¢ï }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» ¼¢ï çÏ¢S¼Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G H è ‰¢ï J Á¢G¢çH}¢¢ï´ Ýï ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ¥¢Ð S¢ï
ÐêÀx¢À ÜUÚ ÜïU ¥¢Ð ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J çÈUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜUè ¼H¢à¢ ± Á¢éS¼ìÁ¢ê }¢ï´ }¢vÜU¢ ¥¢ñÚ ¥¼GÚ¢ÈGU ± Á¢±¢çÝÏ¢ ÜU¢ Ó¢ŒÐ¢
Ó¢ŒÐ¢ À¢Ý }¢¢Ú¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÉêæÇ¼ï ÉêæÇ¼ï x¢G¢Úï S¢¢ñÚ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢»
}¢x¢Ú x¢G¢Ú ÜïU }¢éæã ÐÚ ©S¢ ±vG¼ wG¢éÎ¢ ±‹Îè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÐãÚ¢ Hx¢¢
ãé±¢ ‰¢¢ J ²¢’Ýè x¢G¢Ú ÜïU }¢éæã ÐÚ }¢ÜUÇGè Ýï Á¢¢H¢ ¼Ý çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
ÜUÝ¢Úï ÐÚ ÜUÏ¢ê¼Úè Ýï ¥‹Çï Îï Ú¶ï ‰¢ï J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU §S¢ x¢G¢Ú }¢ï´ ÜU¢ï§ü §‹S¢¢Ý }¢¢ñÁ¢êÎ
ã¢ï¼¢ ¼¢ï Ý }¢ÜUÇGè Á¢¢H¢ ¼Ý¼è Ý ÜUÏ¢ê¼Úè ²ã¢æ ¥‹Çï Îï¼è J ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜUè ¥¢ãÅ Ð¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜéUÀ Í¢Ï¢Ú¢»
¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥Ï¢ ã}¢¢Úï
Îéà}¢Ý §S¢ ÜGUÎÚ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ x¢» ãñ´ çÜU ¥x¢Ú ±¢ïã ¥ÐÝï ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ
ÝÁ¢GÚ Ç¢Hï´x¢ï ¼¢ï ã}¢ ÜU¢ï Îï¶ Hï´x¢ï J ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
}¢¼ Í¢Ï¢Ú¢¥¢ï ! wG¢éÎ¢ ã}¢¢Úï S¢¢‰¢ ãñ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜïU ÜGUËÏ¢ ÐÚ S¢éÜêUÝ¢ï §y¢G}¢èÝ¢Ý ÜU¢ »ïS¢¢ S¢ÜUèÝ¢ ©¼¢Ú
çÎ²¢ çÜU ±¢ïã çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢ï ¶G¢ñÈGU ã¢ï x¢» J(2) ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU

ÜUè ²ïãè ±¢ïã Á¢¢æ çÝS¢¢çÚ²¢æ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜïU }¢àãêÚ à¢¢§GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ¥‹S¢¢Úè Ýï
v²¢ wG¢êÏ¢ ÜUã¢ ãñ çÜU
¥¢ñÚ Î¢ï }¢ï´ ÜïU ÎêS¢Úï (¥Ï¢ê Ï¢RU ) Á¢Ï¢ çÜU Ðã¢ÇG ÐÚ
Ó¢ÉG ÜUÚ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ x¢G¢Ú }¢ï´ §S¢ ãG¢H }¢ï´ ‰¢ï çÜU Îéà}¢Ý ©Ý ÜïU §Îü çx¢Îü
Ó¢vÜUÚ Hx¢¢ Úã¢ ‰¢¢ J
¥¢ñÚ ±¢ïã (¥Ï¢ê Ï¢RU ) ÚS¢êHéËH¢ã

ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ‰¢ï J ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Á¢¢Ý¼è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï çÜUS¢è ÜU¢ï |¢è §Ý ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ýãè´ ÆãÚ¢²¢ ãñ J(1)
Ï¢ãÚ ãG¢H Ó¢¢ñ‰¢ï çÎÝ ãGéÁG¢êÚ ²ÜéU}¢ ÚÏ¢è©GH

¥Ã±H Î¢ï à¢}Ï¢¢ Üï U çÎÝ x¢G ¢ Úï S¢¢ñ Ú S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈG U H¢» J
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©ÚñÜGU¼G çÁ¢S¢ ÜU¢ï ÚãÝé}¢¢§ü ÜïU çH²ï çÜUÚ¢» ÐÚ
ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï Ý¢ïÜUÚ Ú¶ çH²¢ ‰¢¢ ±¢ïã ÜGUÚ¢Ú Î¢Î ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Î¢ï ªæÅçÝ²¢æ Hï ÜUÚ x¢G¢Úï S¢¢ñÚ ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ ‰¢¢ J ãG é Á G ¢ ê Ú
¥ÐÝè ªæÅÝè ÐÚ S¢é±¢Ú ãé» ¥¢ñÚ »ÜU ªæÅÝè ÐÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý
ÈéU GãñÚ¢ Ï¢ñÆï ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©ÚñÜGU¼G ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï
ÐñÎH Ó¢HÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ Ú¢S¼ï S¢ï ãÅ ÜUÚ S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU
x¢GñÚ }¢¢’MÈGU Ú¢S¼¢ï´ S¢ï S¢ÈGUÚ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J (2)

S¢¢ï ªæ Å ÜU¢ §‹¥G¢}¢

©{Ú ¥ãHï }¢vÜU¢ Ýï §çà¼ã¢Ú Îï çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢éãG}}¢Î
( ) ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ ÜïU H¢»x¢¢ ©S¢ ÜU¢ï »ÜU S¢¢ï ªæÅ
§‹¥G¢}¢ ç}¢Hïx¢¢ J §S¢ çx¢Ú¢æ ÜGUÎí §‹¥G¢}¢ ÜïU H¢HÓ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï H¢HÓ¢è
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¼H¢à¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ÜéUÀ
H¢ïx¢ ¼¢ï }¢ç‹Á¢GH¢ï´ ÎêÚ ¼ÜU ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ }¢ï´ x¢» J(1)
©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ÜUè Ï¢ÜUÚè
ÎêS¢Úï Ú¢ïÁ¢G }¢ÜGU¢}¢ï ÜéUGÎñÎ }¢ï´ ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ¥G¢ç¼ÜU¢ çÏ¢‹¼ï
¶G¢çHÎ wG¢éÁ¢G¢§G²¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢ x¢éÁ¢GÚ ãé±¢ J
©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î »ÜU Á¢G§üGÈGU¢ ¥G¢ñÚ¼ ‰¢è Á¢¢ï ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï ÜïU S¢ãGìÝ }¢ï´ Ï¢ñÆè
Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ¥¢ñÚ }¢éS¢¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï ¶¢Ý¢ Ð¢Ýè çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©S¢ S¢ï ÜéUÀ ¶¢Ý¢ ¶GÚèÎÝï ÜU¢ ÜGUSÎ çÜU²¢ }¢x¢Ú
©S¢ ÜïU Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢è J ãGéÁG¢êÚ Ýï
Îï¶¢ çÜU ©S¢ ÜïU ¶Gñ}¢ï ÜïU »ÜU Á¢¢çÝÏ¢ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè H¢x¢GÚ Ï¢ÜUÚè ãñ J
ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ : v²¢ ²ïã Îê{ Îï¼è ãñ ? ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î Ýï ÜUã¢ :
Ýãè´ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ §Á¢¢Á¢G¼ Î¢ï
¼¢ï }¢ñ´ §S¢ ÜU¢ Îê{ Î¢ïã Hêæ J ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Ýï “çÏ¢çS}¢ËH¢ã” ÐÉG ÜUÚ Á¢¢ï ©S¢ ÜïU ‰¢Ý ÜU¢ï ã¢‰¢
Hx¢¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ ‰¢Ý Îê{ S¢ï |¢Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ §¼Ý¢ Îê{ çÝÜUH¢ çÜU
S¢Ï¢ H¢ïx¢ S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ÜïU ¼}¢¢}¢ Ï¢Ú¼Ý Îê{ S¢ï
|¢Ú x¢» J ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ¶G¢±‹Î
Î¢ïÝ¢ï´ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢» J(2)

çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ÜUè ²ïã Ï¢ÜUÚè çS¢. 18 çã. ¼ÜU
çÁ¢G‹Î¢ Úãè ¥¢ñÚ Ï¢Ú¢Ï¢Ú Îê{ Îï¼è Úãè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU
Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ Á¢Ï¢ “¥G¢}¢éÚü}¢¢Î” ÜU¢ S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ÐÇG¢ çÜU ¼}¢¢}¢
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜïU ‰¢Ý¢ï´ ÜU¢ Îê{ wG¢éàÜU ã¢ï x¢²¢ ©S¢ ±vG¼ |¢è ²ïã Ï¢ÜUÚè S¢éÏãG¢ï
à¢¢}¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú Îê{ Îï¼è Úãè J(1)
S¢éÚ¢ÜGU¢ ÜU¢ Í¢¢ïÇG¢
Á¢Ï¢ ©}}¢ï }¢¢’Ï¢Î ÜïU Í¢Ú S¢ï ãGéÁG¢êÚ ¥¢x¢ï
Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï }¢vÜïU ÜU¢ »ÜU }¢àãêÚ à¢ã S¢é±¢Ú S¢éÚ¢ÜGU¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU çÏ¢Ý
Á¢¢’à¢}¢ ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ ÜUÚ¼¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ J
ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ©S¢ ÜïU Í¢¢ïÇGï Ýï Æ¢ïÜUÚ
¶¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã Í¢¢ïÇGï S¢ï çx¢Ú ÐÇG¢ }¢x¢Ú S¢¢ï ªæÅ¢ï´ ÜU¢ §‹¥G¢}¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’}¢êHè
Ó¢èÁ¢G Ý ‰¢è J §‹¥G¢}¢ ÜïU H¢HÓ¢ Ýï ©S¢ï Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ©|¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãG}Hï ÜUè
çÝÄ²¼ S¢ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè Îé¥G¢ S¢ï Ð‰¢ÚèHè
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ©S¢ ÜïU Í¢¢ïÇGï ÜU¢ Ð¢©æ Í¢éÅÝ¢ï´ ¼ÜU Á¢G}¢èÝ }¢ï´ {æS¢ x¢²¢ J S¢éÚ¢ÜGU¢
²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ ¶G¢ñÈGU ± Îãà¢¼ S¢ï ÜU¢æÐÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ¥}¢¢Ý !
¥}¢¢Ý ! ÐéÜU¢ÚÝï Hx¢¢ J ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ çÎH ÚãGì}¢¢ï
ÜUÚ}¢ ÜU¢ S¢}¢é‹ÎÚ ‰¢¢ J S¢éÚ¢ÜGU¢ ÜUè H¢Ó¢¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÐÚ ¥¢Ð
ÜU¢ ÎÚ²¢» ÚãG}¢¼ Á¢¢ïà¢ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¼¢ï
Á¢G}¢èÝ Ýï ©S¢ ÜïU Í¢¢ïÇGï ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î S¢éÚ¢ÜGU¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¥}Ý ÜU¢ ÐÚ±¢Ý¢ çH¶ ÎèçÁ¢²ï J ãGéÁG¢êÚ ÜïU
ãGév}¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÈéUGãñÚ¢ Ýï S¢éÚ¢ÜGU¢ ÜïU çH²ï ¥}Ý
ÜUè ¼ãGÚèÚ çH¶ Îè J S¢éÚ¢ÜGU¢ Ýï ©S¢ ¼ãGÚèÚ ÜU¢ï ¥ÐÝï ¼ÚÜUà¢ }¢ï´ Ú¶ çH²¢
¥¢ñÚ ±¢ÐS¢ H¢ñÅ x¢²¢ J Ú¢S¼ï }¢ï´ Á¢¢ï à¢wGS¢ |¢è ãGéÁG¢êÚ

ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚ¼¢ ¼¢ï S¢éÚ¢ÜGU¢ ©S¢ ÜU¢ï ²ïã ÜUã ÜUÚ H¢ñÅ¢
Îï¼ï çÜU }¢ñ´ Ýï Ï¢ÇGè ÎêÚ ¼ÜU Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¼H¢à¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢æ
ãGÁ¢GÚ¼ ©S¢ ¼GÚÈGU Ýãè´ ãñ´ J ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¼ï ãé»
S¢é Ú ¢ÜG U ¢ Ýï Üé U À S¢¢}¢¢Ýï S¢ÈG U Ú |¢è ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè
ç¶G Î }¢¼ }¢ï ´ Ï¢¼G ¢ ñ Ú ï ÝÁ¢G Ú ¢Ý¢ Üï U Ðï à ¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢æ ãG Á ¢G Ú ¼
Ýï ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J (1)
S¢éÚ¢ÜGU¢ ©S¢ ±vG¼ ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé» }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ

ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ ÜU¢
çS¢vÜU¢ ©Ý ÜïU çÎH ÐÚ Ï¢ñÆ x¢²¢ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ¥¢ñÚ Á¢æx¢ï ¼G¢§ÈGU ± ãGéÝñÝ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ “çÁ¢§GÚ¢üÝ¢” }¢ï´
ÐÇG¢± çÜU²¢ ¼¢ï S¢éÚ¢ÜGU¢ ©S¢è ÐÚ±¢Ý» ¥}Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ÜUè Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢
§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J(2)
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU ²ïã ±¢ïãè S¢éÚ¢ÜGU¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ãñ´
çÁ¢Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï §GË}¢ï x¢GñÏ¢ S¢ï x¢GñÏ¢ ÜUè
¶GÏ¢Ú Îï¼ï ãé» ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ çÜU »ï S¢éÚ¢ÜGU¢ ! ¼ïÚ¢ v²¢ ãG¢H
ã¢ïx¢¢ Á¢Ï¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï }¢éËÜïU ÈGU¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã çÜUSÚ¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ÜæUx¢Ý
ÐãÝ¢» Á¢¢»æx¢ï ? §S¢ §Úà¢¢Î ÜïU Ï¢ÚS¢¢ï´ Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÈGU¢MÜGU ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ §üÚ¢Ý ÈGUyãG ãé±¢ ¥¢ñÚ
çÜUSÚ¢ ÜïU ÜæUx¢Ý ÎÚÏ¢¢Úï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ H¢» x¢» ¼¢ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU

ÈGUÚ}¢¢Ý ÜUè ¼SÎèÜGU ± ¼ãGÜGUèÜGU ÜïU çH²ï ±¢ïã ÜæUx¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éÚ¢ÜGU¢ çÏ¢Ý
}¢¢çHÜU ÜU¢ï ÐãÝ¢ çÎ²ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢éÚ¢ÜGU¢ !
²ïã ÜUã¢ï çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè ÜïU çH²ï ãG}Î ãñ çÁ¢S¢
Ýï §Ý ÜæUx¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢Îà¢¢ãï ÈGU¢ÚS¢ çÜUSÚ¢ S¢ï ÀèÝ ÜUÚ S¢éÚ¢ÜGU¢ Ï¢Î±è ÜU¢ï
ÐãÝ¢ çÎ²¢ J(1) ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éÚ¢ÜGU¢ Ýï çS¢. 24 çã. }¢ï´ ±ÈGU¢¼
Ð¢§ü J Á¢Ï¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ¼wG¼ï ç¶GH¢ÈGU¼ ÐÚ
Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ‰¢ï J
Ï¢éÚñÎ¢ ¥SH}¢è ÜU¢ Û¢‹Ç¢
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ }¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ x¢» ¼¢ï “Ï¢éÚñÎ¢
¥SH}¢è” ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè S¢ã}¢ ÜïU S¢œ¢Ú S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ §S¢
H¢HÓ¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè çx¢çÚzG¼¢Úè ÜïU çH²ï ¥¢» çÜU ÜéUGÚñà¢
S¢ï »ÜU S¢¢ï ªæÅ §‹¥G¢}¢ ç}¢H Á¢¢»x¢¢ J }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢» ¥¢ñÚ ÐêÀ¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ñÝ ãñ´ ? ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ãêæ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ J
Á¢}¢¢H ± Á¢H¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ©Ý ÜïU ÜGUËÏ¢ ÐÚ »ïS¢¢ ¥S¢Ú ãé±¢ çÜU ÈGU¢ñÚÝ ãè
ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG ÜUÚ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ḯ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ ÜU}¢¢Hï ¥GÜUG èÎ¼ S¢ï
²ïã ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ïÚè ¼}¢‹Ý¢
ãñ çÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ Î¢ç¶GH¢ »ÜU Û¢‹Çï ÜïU S¢¢‰¢ ã¢ïÝ¢ Ó¢¢çã²ï, ²ïã
ÜUã¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ §G}¢¢}¢¢ S¢Ú S¢ï ©¼¢Ú ÜUÚ ¥ÐÝï ÝïÁ¢Gï ÐÚ Ï¢¢æ{ çH²¢ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ }¢ÎèÝï ¼ÜU
¥¢x¢ï ¥¢x¢ï Ó¢H¼ï Úãï J çÈUÚ ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥¢Ð }¢ÎèÝï }¢ï´ ÜUã¢æ ©¼Úï´x¢ï ? ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚè ªæÅÝè wG¢éÎ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï
}¢¢}¢êÚ ãñ J ²ïã Á¢ã¢æ Ï¢ñÆ Á¢¢»x¢è ±¢ïãè }¢ïÚè çÜGU²¢}¢ x¢¢ã ãñ J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜïU Ï¢ïà¢ ÜGUè}¢¼ ÜUÐÇGï

§S¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´ ãGéSÝï §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢
S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï x¢§ü Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
ÜUè ÈêUÈUè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜïU Ï¢ïÅï ãñ´ J ²ïã }¢éËÜïU à¢¢}¢ S¢ï
ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý Hï ÜUÚ ¥¢ Úãï ‰¢ï J §‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè ç¶GÎ}¢¼
}¢ï´ Ó¢‹Î ÝÈGUèS¢ ÜUÐÇGï Ï¢¼G¢ñÚï ÝÁ¢GÚ¢Ý¢ ÜïU Ðïà¢ çÜU²ï çÁ¢Ý ÜU¢ï ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï
¥G¢H}¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï
ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ J(1)
à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ÎèÝï }¢ï´
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè ¥¢}¢Î ¥¢}¢Î ÜUè ¶GÏ¢Ú
Ó¢êæçÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ ÐãHï S¢ï ÐãéæÓ¢ Ó¢éÜUè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ¼ÜU ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ¥¢Ð ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ‰¢¢ J
§S¢ çH²ï ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ ¥¢Ð ÜïU ÎèÎ¢Ú ÜïU çH²ï §Ýç¼ã¢§ü }¢éà¼¢ÜGU ±
Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ‰¢ï J Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ S¢éÏãG S¢ï çÝÜUH çÝÜUH ÜUÚ à¢ãìÚ ÜïU Ï¢¢ãÚ
S¢Ú¢Ð¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ §çS¼vGÏ¢¢H ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú Úã¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ
Á¢Ï¢ {êÐ ¼ïÁ¢G ã¢ï Á¢¢¼è ¼¢ï ãGS¢Ú¼ ± ¥zGS¢¢ïS¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢¼ï J »ÜU çÎÝ ¥ÐÝï }¢¢’}¢êH ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥ãHï
}¢ÎèÝ¢ ¥¢Ð ÜUè Ú¢ã Îï¶ ÜUÚ ±¢ÐS¢ Á¢¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï çÜU
Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU ²ãêÎè Ýï ¥ÐÝï ÜGUË¢»G S¢ï Îï¶¢ çÜU ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜUè S¢é±¢Úè }¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ¥¢Ý ÐãéæÓ¢è ãñ J ©S¢ Ýï
Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î ÐéÜU¢Ú¢ çÜU »ï }¢ÎèÝï ±¢H¢ï ! H¢ï ¼é}¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢
§Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ¼ï ‰¢ï ±¢ïã ÜU¢Ú±¢Ýï ÚãG}¢¼ ¥¢ x¢²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¼}¢¢}¢

¥‹S¢¢Ú Ï¢ÎÝ ÐÚ ã‰¢²¢Ú S¢Á¢¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ±ÁÎ ± à¢¢Î}¢¢Ýè S¢ï Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï
ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¥G¢H}¢ ÜïU ¼¢Á¢Î¢Ú ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ S¢ï çÝÜUH ÐÇGï ¥¢ñÚ Ý¢’Ú» ¼vÏ¢èÚ ÜUè ¥¢±¢Á¢G¢ï´ S¢ï ¼}¢¢}¢
à¢ãìÚ x¢êæÁ¢ ©Æ¢ J(1)
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¼èÝ }¢èH ÜïU ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ Á¢ã¢æ ¥¢Á¢
“}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢” Ï¢Ýè ãé§ü ãñ J 12 ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ãé» ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU
ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUË¢S¢ê}¢ çÏ¢Ý ãÎ}¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ãé» J ¥ãHï ¶G¢ÝÎ¢Ý Ýï §S¢ ÈGUºG¢ï à¢ÚÈGU ÐÚ çÜU Î¢ïÝ¢ï´
¥G¢H}¢ ÜïU }¢ïÁ¢GÏ¢¢Ý §Ý ÜïU }¢ïã}¢¢Ý Ï¢Ýï ÜU¢ ÐéÚÁ¢¢ïà¢ Ý¢’Ú¢
}¢¢Ú¢ J Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï ¥‹S¢¢Ú Á¢¢ïà¢ï }¢S¢Úü¼ }¢ï´ ¥¢¼ï ¥¢ñÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ }¢ï´ S¢H¢¼¢ï S¢H¢}¢ ÜU¢ ÝÁ¢GÚ¢Ý» ¥GÜGUèÎ¼ Ðïà¢ ÜUÚ¼ï J ¥ÜUS¢Ú
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÐãHï çãÁ¢Ú¼
ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢» ‰¢ï ±¢ïã H¢ïx¢ |¢è ©S¢ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ÆãÚï
ãé» ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè |¢è ãGév}¢ï ÝÏ¢±è ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥}¢¢Ý¼ï´ ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢ ÜUÚ ¼èS¢Úï çÎÝ }¢vÜU¢ S¢ï Ó¢H ÐÇGï ‰¢ï
±¢ïã |¢è }¢ÎèÝ¢ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ §S¢è }¢ÜU¢Ý }¢ï´ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUË¢S¢ê}¢ çÏ¢Ý ãÎ}¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢Hï
§Ý ¼}¢¢}¢ }¢éÜGUgS¢ }¢ïã}¢¢Ý¢ï´ ÜUè }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè }¢ï´ çÎÝ Ú¢¼ }¢S¢MÈGU
ÚãÝï Hx¢ï J(2)
! ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéH
¥ç}Ï¢²¢ ± S¢çÄ²ÎéH ¥¢ñçH²¢ ¥¢ñÚ S¢¢çHãGèÝï S¢ãG¢Ï¢¢
ÜïU ÝêÚ¢Ýè §…ç¼}¢¢¥G S¢ï »ïS¢¢ S¢}¢¢æ Ï¢‹{ x¢²¢ ã¢ïx¢¢ çÜU

x¢G¢çHÏ¢Ý Ó¢¢æÎ, S¢êÚÁ¢ ¥¢ñÚ çS¢¼¢Úï ãGñÚ¼ ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ }¢Á}¢¥G ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï ÜUã¼ï ã¢ï´x¢ï çÜU ²ïã ÈGñUS¢H¢ }¢éçàÜUH ãñ çÜU ¥¢Á¢ ¥‹Á¢é}¢Ýï
¥¢S}¢¢Ý çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ãñ ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUË¢S¢ê}¢ çÏ¢Ý ãÎ}¢ ÜU¢
}¢ÜU¢Ý ? ¥¢ñÚ à¢¢²Î ¶G¢ÝÎ¢Ýï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Á¢¢ïà¢ï
}¢S¢Úü¼ S¢ï }¢éSÜéUÚ¢ }¢éSÜéUÚ¢ ÜUÚ Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï ²ïã ÝxG}¢¢ x¢¢¼¢ ã¢ïx¢¢ çÜU
©Ý ÜïU ÜGUÎ}¢ Ðï }¢ñ´ çÝS¢¢Ú çÁ¢Ý ÜïU ÜéUGÎê}¢ï Ý¢Á¢G Ýï
©Á¢ÇGï ãé» çÎ²¢Ú ÜU¢ï ÚàÜïU Ó¢}¢Ý Ï¢Ý¢ çÎ²¢
! ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè “}¢vÜUè

çÁ¢G‹Îx¢è” ¥¢Ð ÐÉG Ó¢éÜïU J ¥Ï¢ ã}¢ ¥¢Ð ÜUè “}¢ÎÝè
çÁ¢G‹Îx¢è” ÐÚ çS¢Ýã ±¢Ú ±¢çÜGU¥G¢¼ ¼ãGÚèÚ ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H
ÜUÚ¼ï ãñ´ J ¥¢Ð |¢è §S¢ ÜïU }¢é¼G¢H»G S¢ï ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ÝêÚ ¥¢ñÚ çÎH }¢ï´ S¢éMÚ ÜUè
Î¢ñH¼ ãG¢çS¢H ÜUÚï´ J

28 à¢¢’Ï¢¢ÝéH }¢é¥GÁGÁ¢G}¢ çS¢. 1395 çã.
Í¢¢ïS¢è (Ï¢ ãG¢H¼ï ¥GH¢H¼)

ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜUè }¢ÎÝè çÁ¢G‹Îx¢è

¼¥G¢HËH¢ã Á¢G¢¼ï }¢éS¼GÈGU¢ ÜU¢ ãGéSÝï H¢S¢¢Ýè
çÜU ²vÁ¢¢ Á¢}¥G ãñ́ çÁ¢S¢ }¢ḯ ¼}¢¢}¢ ¥¢ñS¢¢ÈGUï §}ÜU¢Ýè
Îé¥G¢» ²êÝéS¢è, wG¢éËÜGïU ¶GHèHè, S¢Ï¢íï ¥Ä²êÏ¢è
Á¢H¢Hï }¢êS¢±è, Á¢G¢ïãÎï }¢S¢èãGè, ãGéSÝï çÜU‹¥G¢Ýè
( )

ÀÅ¢ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ÐãH¢ S¢¢H

çS¢. 1 çã.
}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢
“ÜéUGÏ¢¢” }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ ÜU¢}¢ »ÜU }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢’}¢èÚ ‰¢è J
§S¢ }¢vGS¢Î ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUHS¢ê}¢ çÏ¢Ý
ãÎ}¢ ÜUè »ÜU Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢ã¢æ ¶G¢ÝÎ¢Ýï
¥G } ¢í çÏ¢Ý ¥G ¢ ñ È G U ÜUè ¶Á¢ê Ú ï ´ S¢é ¶ ¢§ü Á¢¢¼è ‰¢è´ §S¢è Á¢x¢ã ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢¢ï´ S¢ï »ÜU }¢çSÁ¢Î ÜUè Ï¢é‹²¢Î
Ç¢Hè J ²ïãè ±¢ïã }¢çSÁ¢Î ãñ Á¢¢ï ¥¢Á¢ |¢è “}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï
}¢àãêÚ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü :
²ÜGUèÝÝ ±¢ïã }¢çSÁ¢Î çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î
ÐãHï ãè çÎÝ S¢ï ÐÚãïÁ¢G x¢¢Úè ÐÚ Ú¶è
ãé§ü ãñ ±¢ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè çÁ¢G²¢Î¢ ãGÜGUÎ¢Ú
ãñ çÜU ¥¢Ð §S¢ }¢ï´ ¶ÇGï ã¢ï´ §S¢ (}¢çSÁ¢Î)
}¢ï´ »ïS¢ï H¢ïx¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï Ð¢ÜUè Ï¢ãé¼ ÐS¢‹Î
ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ð¢ÜU ÚãÝï
±¢H¢ï´ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J
§S¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢’}¢èÚ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ |¢è Ï¢ ÝzGS¢ï ÝÈGUèS¢ ¥ÐÝï
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §¼Ýï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ð‰‰¢Ú ©Æ¢¼ï ‰¢ï çÜU ©Ý ÜïU Ï¢¢ïÛ¢ S¢ï çÁ¢S}¢ï
Ý¢ÁG¢éÜU ¶G}¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥¢Ð ÜïU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú
¥SãG¢Ï¢ }¢ḯ S¢ï ÜU¢ï§ü ¥GÁ¢Gü ÜUÚ¼¢ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ÐÚ

ã}¢¢Úï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜéUGÚÏ¢¢Ý ã¢ï Á¢¢»æ ¥¢Ð À¢ïÇG ÎèçÁ¢²ï ã}¢ ©Æ¢»æx¢ï, ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ ©S¢ ÜUè çÎHÁ¢ê§ü ÜïU çH²ï À¢ïÇG Îï¼ï }¢x¢Ú
çÈUÚ ©S¢è ±ÁGÝ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ð‰‰¢Ú ©Æ¢ Hï¼ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ ãè ©S¢ ÜU¢ï H¢
ÜUÚ §G}¢¢Ú¼ }¢ï´ Hx¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¼¢’}¢èÚè ÜU¢}¢ }¢ï´ Á¢¢ïà¢ ± ±Ë±H¢ ÐñÎ¢
ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢±¢Á¢G ç}¢H¢
ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥G Ï Îé Ë H¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG ¢
ÜïU ²ïã ¥à¥G¢Ú ÐÉG¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU
±¢ïã ÜU¢}²¢Ï¢ ãñ Á¢¢ï }¢çSÁ¢Î ¼¢’}¢èÚ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ©Æ¼ï Ï¢ñÆ¼ï

ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG¼¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢¢ï¼ï ãé» Ú¢¼ Ýãè´ x¢éÁ¢G¢Ú¼¢ J(1)
}¢çSÁ¢ÎéH Á¢é}¢é¥G¢
Ó¢¢ñÎã ²¢ Ó¢¢ñÏ¢èS¢ Ú¢ïÁ¢G ÜïU çÜGU²¢}¢ }¢ï´ }¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢ ÜUè ¼¢’}¢èÚ
ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð “ÜéUGÏ¢¢” S¢ï à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ ÜUè ¼GÚÈGU
Ú±¢Ý¢ ãé», Ú¢S¼ï }¢ï´ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè S¢¢çH}¢ ÜUè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÐãH¢ Á¢é}¢é¥G¢
¥¢Ð Ýï ÐÉG¢ J ²ïãè ±¢ïã }¢çSÁ¢Î ãñ Á¢¢ï ¥¢Á¢ ¼ÜU
“}¢çSÁ¢ÎéH Á¢é}¢é¥G¢” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ J ¥ãHï à¢ãìÚ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú ãé§ü
¼¢ï ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï H¢ïx¢ Á¢ÁGÏ¢¢¼ï à¢¢ñÜGU }¢ï´ }¢éà¼¢ÜGU¢Ý¢ §çS¼vGÏ¢¢H ÜïU çH²ï
Î¢ñÇG ÐÇGï J ¥¢Ð ÜïU Î¢Î¢ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU
Ý‹ã¢Hè çÚà¼ï Î¢Ú “Ï¢Ýé‹ÝÁÁ¢¢Ú” ã‰¢²¢Ú Hx¢¢» “ÜéUGÏ¢¢” S¢ï à¢ãìÚ ¼ÜU
Î¢ï M²¢ S¢ÈGïUæ Ï¢¢æ{ï }¢S¼¢Ý¢ ±¢Ú Ó¢H Úãï ‰¢ï J ¥¢Ð Ú¢S¼ï }¢ï´ ¼}¢¢}¢
ÜGUÏ¢¢§H ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ à¢éçRUÄ²¢ ¥Î¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼

ÜUè Îé¥G¢»æ Îï¼ï ãé» Ó¢Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï J à¢ãìÚ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ x¢²¢ ¼¢ï ¥ãHï
}¢ÎèÝ¢ ÜïU Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¶G±¢¼èÝ
}¢ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè À¼¢ï´ ÐÚ Ó¢ÉG x¢§æü ¥¢ñÚ ²ïã §çS¼vGÏ¢¢çH²¢ ¥à¥G¢Ú ÐÉGÝï
Hx¢è´ çÜU
ã}¢ ÐÚ Ó¢¢æÎ yG¢éHê¥G ã¢ï x¢²¢ ç±Î¢¥G ÜUè Í¢¢çÅ²¢ï´ S¢ï, ã}¢ ÐÚ
wG¢éÎ¢ ÜU¢ à¢éRU ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J Á¢Ï¢ ¼ÜU ¥ËH¢ã S¢ï Îé¥G¢ }¢¢æx¢Ýï ±¢Hï
Îé¥G¢ }¢¢æx¢¼ï Úãï´ J
»ï ±¢ïã Á¢G¢¼ï çx¢Ú¢}¢è ! Á¢¢ï ã}¢¢Úï ¥‹ÎÚ }¢Ï¢ªGS¢ çÜU²ï x¢» J ¥¢Ð
±¢ïã ÎèÝ H¢» Á¢¢ï §¼G¢¥G¼ ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãñ ¥¢Ð Ýï
}¢ÎèÝï ÜU¢ï }¢éà¢ÚüÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU çH²ï “wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ” ãñ »ï
Ï¢ïã¼ÚèÝ Î¢’±¼ ÎïÝï ±¢Hï J
¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²}¢Ýè ÜUÐÇGï ÐãÝï ãG¢H¢æ çÜU §S¢ S¢ï ÐãHï Ðñ±‹Î
Á¢¢ïÇG Á¢¢ïÇG ÜUÚ ÜUÐÇGï ÐãÝ¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢
±vG¼ ¼ÜU ÚãG}¢¼ï´ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢» Á¢Ï¢ ¼ÜU ¥ËH¢ã ÜïU çH²ï ÜU¢ïçà¢à¢
ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï Úãï´ J
}¢ÎèÝï ÜUè Ý‹ãè Ý‹ãè Ï¢çÓÓ¢²¢æ Á¢¢ïà¢ï }¢S¢Úü¼ }¢ï´ Û¢ê}¢ Û¢ê}¢ ÜUÚ
¥¢ñÚ ÎÈGU Ï¢Á¢¢ Ï¢Á¢¢ ÜUÚ ²ïã x¢è¼ x¢¢¼è ‰¢è´ çÜU

ã}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï “Ï¢Ýé‹ÝÁÁ¢¢Ú” ÜUè Ï¢çÓÓ¢²¢æ ãñ´, ±¢ã v²¢ ãè wG¢êÏ¢

ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î ã}¢¢Úï ÐÇG¢ïS¢è ã¢ï x¢» J
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Ý Ï¢çÓÓ¢²¢ï´ ÜïU Á¢¢ïà¢ï
}¢S¢Úü¼ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÐêÀ¢
çÜU »ï Ï¢çÓÓ¢²¢ï ! v²¢ ¼é}¢ }¢éÛ¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼è ã¢ï ? ¼¢ï Ï¢çÓÓ¢²¢ï´
Ýï ²ÜU Á¢GÏ¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU “Á¢è ã¢æ ! Á¢è ã¢æ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ }¢éSÜéUÚ¢¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
“}¢ñ´ |¢è ¼é}¢ S¢ï Œ²¢Ú ÜUÚ¼¢ ãêæ J”(1)
À¢ïÅï À¢ïÅï HÇGÜïU ¥¢ñÚ xG¢éH¢}¢ Û¢éæÇ ÜïU Û¢éæÇ }¢¢Úï wG¢éà¢è ÜïU }¢ÎèÝï
ÜUè x¢çH²¢ï´ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥¢}¢Î ¥¢}¢Î ÜU¢ Ý¢’Ú¢
Hx¢¢¼ï ãé» Î¢ñÇG¼ï çÈUÚ¼ï ‰¢ï J S¢ãG¢çÏ¢²ï ÚS¢êH Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU Á¢¢ï ÈGUÚãG¼ ± S¢éMÚ ¥¢ñÚ ¥‹±¢Ú¢ï ¼Á¢çËH²¢¼ ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï
¥G¢H}¢ ÜïU }¢ÎèÝï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï ÜïU çÎÝ Á¢G¢çãÚ ãé» Ý
§S¢ S¢ï ÐãHï ÜU|¢è Á¢G¢çãÚ ãé» ‰¢ï Ý §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î J(2)
¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ÜU¢ }¢ÜU¢Ý
¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥‹S¢¢Ú Á¢¢ï Ú¢S¼ï }¢ï´ ‰¢ï §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ïà¢ï
}¢S¢Úü¼ ÜïU S¢¢‰¢ ªæÅÝè ÜUè }¢ã¢Ú ‰¢¢}¢ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ¼ï ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥¢Ð ã}¢¢Úï Í¢Ú¢ï ´ ÜU¢ï à¢ÚÈGï U Ýé Á G ¢ ê H Ï¢wG à ¢ï ´
}¢x¢Ú ¥¢Ð ©Ý S¢Ï¢ }¢éçãGÏÏ¢èÝ S¢ï ²ïãè ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU }¢ïÚè ªæÅÝè ÜUè
}¢ã¢Ú À¢ïÇG Î¢ï çÁ¢S¢ Á¢x¢ã wG¢éÎ¢ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ã¢ïx¢¢ ©S¢è Á¢x¢ã }¢ïÚè
ªæÅÝè Ï¢ñÆ Á¢¢»x¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çÁ¢S¢ Á¢x¢ã ¥¢… }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è

à¢ÚèÈGU ãñ ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ÜU¢

}¢ÜU¢Ý ‰¢¢ ©S¢è Á¢x¢ã ãGéÁG¢êÚ ÜUè ªæÅÝè Ï¢ñÆ x¢§ü ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ¥¢Ð
ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý ©Æ¢ ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ Hï x¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©‹ãè ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè Ýï ªÐÚ ÜUè }¢ç‹Á¢GH Ðïà¢ ÜUè }¢x¢Ú ¥¢Ð
Ýï }¢éH¢ÜGU¢ç¼²¢ï´ ÜUè ¥¢S¢¢Ýè ÜU¢ çHãG¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãé» ÝèÓ¢ï ÜUè }¢ç‹Á¢GH ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè
Î¢ïÝ¢ï´ ±vG¼ ¥¢Ð ÜïU çH²ï ¶¢Ý¢ |¢ïÁ¢¼ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ Ï¢Ó¢¢
ãé±¢ ¶¢Ý¢ ¼Ï¢LüÜU S¢}¢Û¢ ÜUÚ ç}¢²¢æ Ï¢è±è ¶¢¼ï J ¶¢Ýï }¢ï´ Á¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ©æx¢çH²¢ï´ ÜU¢ çÝà¢¢Ý ÐÇG¢ ã¢ï¼¢ ãGéS¢êHï Ï¢ÚÜU¼ ÜïU
çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ©S¢è Á¢x¢ã S¢ï HévG}¢¢
©Æ¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ãÚ ÜGU¢ñH¢ï ÈGïU’H S¢ï Ï¢ï ÐÝ¢ã ¥ÎÏ¢ ± »ãGç¼Ú¢}¢ ¥¢ñÚ
¥GÜGUèÎ¼ ± Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ ÜUÚ¼ï J »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢ÜU¢Ý ÜïU ªÐÚ
ÜUè }¢ç‹Á¢GH ÐÚ Ð¢Ýè ÜU¢ Í¢ÇG¢ ÅêÅ x¢²¢ ¼¢ï §S¢ ¥‹Îïà¢ï S¢ï çÜU ÜUãè´ Ð¢Ýè
Ï¢ã ÜUÚ ÝèÓ¢ï ÜUè }¢ç‹Á¢GH }¢ï´ Ý Ó¢H¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜU¢ï ÜéUÀ ¼vHèÈGU Ý ã¢ï Á¢¢», ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢
¥‹S¢¢Úè Ýï S¢¢Ú¢ Ð¢Ýè ¥ÐÝï çHãG¢ÈGU }¢ï´ wG¢éàÜU ÜUÚ çH²¢, Í¢Ú
}¢ï´ ²ïãè »ÜU çHãG¢ÈGU ‰¢¢ Á¢¢ï x¢èH¢ ã¢ï x¢²¢ J Ú¢¼ |¢Ú ç}¢²¢æ Ï¢è±è Ýï S¢Îèü
¶¢§ü }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Á¢GÚ¢ü Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¼vHèÈGU ÐãéæÓ¢
Á¢¢» ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ çÜU²¢ J S¢¢¼ }¢ãèÝï ¼ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢
¥‹S¢¢Úè Ýï §S¢è à¢¢Ý Üï U S¢¢‰¢ ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥ vG Î S¢
ÜUè }¢ïÁ¢GÏ¢¢Ýè ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H çÜU²¢ J Á¢Ï¢ }¢çSÁ¢Îï
ÝÏ¢±è ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ¥¢S¢ Ð¢S¢ ÜïU ãGéÁ¢Úï ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
©Ý ãGéÁ¢Ú¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜïU S¢¢‰¢ çÜGU²¢}¢ ÐÁ¢GèÚ ã¢ï x¢» J(1)

çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ÐãH¢ S¢¢H çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU Ï¢ãé¼ S¢ï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ï
¥ÐÝï Î¢}¢Ý }¢ï´ çH²ï ãñ }¢x¢Ú §Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ï
çÝã¢²¼ §çwG¼S¢¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ ÜU¢ §SH¢}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ }¢ÎèÝï }¢ï´ ²ãêçÎ²¢ï´
ÜïU S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï ¥G¢çH}¢ ‰¢ï, wG¢éÎ §Ý ÜU¢ ¥ÐÝ¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
}¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¥¢ñÚ H¢ïx¢ Á¢êÜGU ÎÚ Á¢êÜGU §Ý ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï ¥¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï
}¢ñ´ |¢è ©S¢è ±vG¼ ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ Á¢êæãè }¢ïÚè ÝÁ¢GÚ
Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ ÐÇGè ¼¢ï ÐãHè ÝÁ¢GÚ }¢ï´ }¢ïÚï çÎH Ýï ²ïã ÈGñUS¢H¢ ÜUÚ
çÎ²¢ çÜU ²ïã Ó¢ïãÚ¢ çÜUS¢è Û¢êÅï ¥¢Î}¢è ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J çÈUÚ
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï ±¢’Á¢G }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï H¢ïx¢¢ï ! S¢H¢}¢ ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ¶¢Ý¢ ç¶H¢¥¢ï ¥¢ñÚ

(çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢) çS¢H» ÚïãGì}¢è ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢Ï¢ H¢ïx¢ S¢¢ï Úãï
ã¢ï´ ¼¢ï ¼é}¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï »ÜU ÝÁ¢GÚ Îï¶¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ²ïã Ó¢¢Ú Ï¢¢ïH }¢ïÚï
ÜU¢Ý }¢ï´ ÐÇGï ¼¢ï }¢ñ´ §S¢ ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï x¢²¢ çÜU }¢ïÚï çÎH ÜUè Îé‹²¢ ãè
Ï¢ÎH x¢§ü ¥¢ñÚ }¢ñ´ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
S¢H¢}¢ ÜU¢ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ Á¢¢Ý¢ ²ïã §¼Ý¢ ¥ã}¢
±¢çÜGU¥G¢ ‰¢¢ çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ }¢ï´ ¶HÏ¢Hè }¢Ó¢ x¢§ü J(1)

ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥ãH¢ï ¥G²¢H }¢ÎèÝï }¢ï´

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Á¢Ï¢ çÜU ¥|¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè ÜïU }¢ÜU¢Ý ãè }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU ÈUÚ}¢¢ ‰¢ï ¥¢Ð Ýï
¥ÐÝï xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G
ÜU¢ï Ð¢æÓ¢ S¢¢ï çÎÚã}¢ ¥¢ñÚ Î¢ï ªæÅ Îï ÜUÚ }¢vÜU¢ |¢ïÁ¢¢ ¼¢çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´
S¢¢çãGÏ¢¢Ý ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜU¢ï
}¢ÎèÝ¢ H¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ Á¢¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè Î¢ï S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢çÎ²¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢ñÁ¢» }¢é¼G¤ãÚ¢
©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢¢ñÎã ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢
çÏ¢Ý Á¢GñÎ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï »ï}¢Ý ÜU¢ï }¢ÎèÝ¢ Hï ¥¢» J ¥¢Ð
ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ý
¥¢ S¢ÜUè´ v²êæ çÜU ©Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ¥G¢„ çÏ¢Ý ¥ÚüÏ¢è¥G
Ýï §Ý ÜU¢ï }¢vÜïU }¢ï´ Ú¢ïÜU çH²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè »ÜU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜïU S¢¢‰¢ “ãGÏ¢à¢¢” }¢ï´ ‰¢è´ J §‹ãè H¢ïx¢¢ï´
ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
|¢è ¥ÐÝï S¢Ï¢ Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢vÜïU S¢ï }¢ÎèÝï ¥¢
x¢» §Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ |¢è ‰¢è´ ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢
}¢ÎèÝï ¥¢ ÜUÚ ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý
ÐÚ ÆãÚï J (1)
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼¢’}¢èÚ

}¢ÎèÝï }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢è Á¢x¢ã Ýãè´ ‰¢è Á¢ã¢æ }¢é„H}¢¢Ý Ï¢¢
Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG S¢ÜïU´ §S¢ çH²ï }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢’}¢èÚ çÝã¢²¼

Á¢GMÚè ‰¢è ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè çÜGU²¢}¢ x¢¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ãè

“Ï¢Ýé‹ÝÁÁ¢¢Ú” ÜU¢ »ÜU Ï¢¢x¢G ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï }¢çSÁ¢Î
¼¢’}¢èÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ©S¢ Ï¢¢x¢G ÜU¢ï ÜGUè}¢¼ Îï ÜUÚ ¶GÚèÎÝ¢ Ó¢¢ã¢ J ©Ý H¢ïx¢¢ï´
Ýï ²ïã ÜUã ÜUÚ “²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ã}¢ wG¢éÎ¢ ãè S¢ï §S¢
ÜUè ÜGUè}¢¼ (¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢) Hï´x¢ï J” }¢ézG¼ }¢ï´ Á¢G}¢èÝ }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢’}¢èÚ ÜïU
çH²ï Ðïà¢ ÜUÚ Îè HïçÜUÝ Ó¢êæçÜU ²ïã Á¢G}¢èÝ ¥SH }¢ï´ Î¢ï ²¼è}¢¢ï´ ÜUè ‰¢è ¥¢Ð
Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ ²¼è}¢ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éH¢ |¢ïÁ¢¢ J ©Ý
²¼è}¢ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ Ýï |¢è Á¢G}¢èÝ }¢çSÁ¢Î ÜïU çH²ï ÝÁ¢íG ÜUÚÝè Ó¢¢ãè }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢ Ýï §S¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J §S¢
çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU }¢¢H S¢ï ¥¢Ð Ýï §S¢ ÜUè
ÜGUè}¢¼ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè J (1)
§S¢ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ Ó¢‹Î ÎÚwG¼, ÜéUÀ ¶‹ÇÚ¢¼ ¥¢ñÚ ÜéUÀ }¢éà¢çÚÜU¢ï´
ÜUè ÜGUÏ¢íï´ ‰¢è´ J ¥¢Ð Ýï ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU ÜU¢ÅÝï ¥¢ñÚ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜU¢ï
¶¢ïÎ ÜUÚ ÈïU´ÜU ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J çÈUÚ Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï ã}¢±¢Ú ÜUÚ ÜïU
wG¢éÎ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï }¢çSÁ¢Î ÜUè Ï¢é‹²¢Î Ç¢Hè ¥¢ñÚ
ÜUÓÓ¢è §æüÅ¢ï´ ÜUè Îè±¢Ú ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ ÜïU S¢é¼êÝ¢ï´ ÐÚ ¶Á¢êÚ ÜUè Ðçœ¢²¢ï´ S¢ï
À¼ Ï¢Ý¢§ü Á¢¢ï Ï¢¢çÚà¢ }¢ï´ ÅÐÜU¼è ‰¢è J §S¢ }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼¢’}¢èÚ }¢ï´
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ
|¢è §æüÅï´ ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ H¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï
Á¢¢ïà¢ çÎH¢Ýï ÜïU çH²ï ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢±¢Á¢G ç}¢H¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
ÚÁÁ¢G ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú ÐÉG¼ï ‰¢ï çÜU

»ï ¥ËH¢ã ! |¢H¢§ü ¼¢ï çS¢ÈGUü ¥¢ç¶GÚ¼ ãè ÜUè |¢H¢§ü ãñ J

çHã¢Á¢G¢ »ï ¥ËH¢ã ! ¼ê ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï J §S¢è }¢çSÁ¢Î
ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è” ãñ J ²ïã }¢çSÁ¢Î ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU Îé‹²±è ¼ÜUËHéÈUG ¢¼
S¢ï Ð¢ÜU ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè S¢¢Îx¢è ÜUè S¢ÓÓ¢è ¥¢ñÚ S¢ãGèãG ¼S±èÚ ‰¢è, §S¢
}¢çSÁ¢Î ÜUè §G}¢¢Ú¼ï ¥Ã±H yG¢êH ± ¥GÁ¢Gü }¢ḯ S¢¢Æ x¢Á¢G H}Ï¢è ¥¢ñÚ Ó¢Ã±Ý x¢Á¢G
Ó¢¢ñÇèG ‰¢è ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ñ¼éH }¢éÜUG gS¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢Ý¢²¢ x¢²¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú
Á¢Ï¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÎH ÜUÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼GÚÈGU ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï }¢çSÁ¢Î ÜïU çà¢}¢¢Hè
Á¢¢çÝÏ¢ »ÜU Ý²¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ ÜGU¢§}¢ çÜU²¢ x¢²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éw¼G çHÈGU
Á¢G}¢¢Ý¢ḯ }¢ḯ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼Á¢ÎèÎ ± ¼¢ñS¢è¥G ã¢ï¼è Úãè J
}¢çSÁ¢Î ÜïU »ÜU ÜUÝ¢Úï ÐÚ »ÜU Ó¢Ï¢ê¼Ú¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÐÚ ¶Á¢êÚ
ÜUè Ðçœ¢²¢ï´ S¢ï À¼ Ï¢Ý¢ Îè x¢§ü ‰¢è J §S¢è Ó¢Ï¢ê¼Úï ÜU¢ Ý¢}¢ “S¢ézGÈGU¢”
ãñ Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢¢ Í¢ÚÏ¢¢Ú Ýãè´ Ú¶¼ï ‰¢ï ±¢ïã §S¢è Ó¢Ï¢ê¼Úï ÐÚ S¢¢ï¼ï Ï¢ñÆ¼ï
‰¢ï ¥¢ñÚ ²ïãè H¢ïx¢ “¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢” ÜUãH¢¼ï ãñ´ J(1)
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU }¢ÜU¢Ý¢¼

}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU }¢éœ¢çS¢H ãè ¥¢Ð Ýï
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU çH²ï ãGéÁ¢Úï |¢è Ï¢Ý±¢» J ©S¢
±vG¼ ¼ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢¢ñÎã ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
çÝÜU¢ãG }¢ï´ ‰¢è´ §S¢ çH²ï Î¢ï ãè }¢ÜU¢Ý Ï¢Ý±¢» J Á¢Ï¢ ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ¥¢¼è x¢§æü ¼¢ï ÎêS¢Úï }¢ÜU¢Ý¢¼ Ï¢Ý¼ï x¢» J ²ïã }¢ÜU¢Ý¢¼ |¢è
Ï¢ãé¼ ãè S¢¢Îx¢è ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢Ý¢» x¢» ‰¢ï J ÎS¢ ÎS¢ ã¢‰¢ H}Ï¢ï Àï-Àï,
S¢¢¼-S¢¢¼ ã¢‰¢ Ó¢¢ñÇGï ÜUÓÓ¢è §æüÅ¢ï´ ÜUè Îè±¢Úï´, ¶Á¢êÚ ÜUè Ðçœ¢²¢ï´ ÜUè
À¼ ±¢ïã |¢è §¼Ýè ÝèÓ¢è çÜU ¥¢Î}¢è ¶ÇG¢ ã¢ï ÜUÚ À¼ ÜU¢ï Àê Hï¼¢,

ÎÚ±¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ çÜU±¢ÇG |¢è Ý ‰¢ï ÜU}Ï¢H ²¢ Å¢Å ÜïU ÐÎïü ÐÇGï Úã¼ï ‰¢ï J(1)
! ²ïã ãñ à¢ãÝà¢¢ãï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ ±¢ïã

ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ çÁ¢S¢ ÜUè ¥¢S¼¢Ý¢ Ï¢¢ïS¢è ¥¢ñÚ ÎÚÏ¢¢Ýè çÁ¢Ï¢íèH ÜïU çH²ï
S¢Ú}¢¢²» S¢¥G¢Î¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢§GS¢ï §çzG¼¶G¢Ú ‰¢è J
¥ËH¢ã-¥ËH¢ã ! ±¢ïã à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¶G¢çHÜGïU
ÜU¢»Ý¢¼ Ýï ¥ÐÝ¢ }¢ïã}¢¢Ý Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¥Gà¢ïü ¥¢’Á¢G}¢ ÐÚ }¢SÝÎ Ýà¢èÝ
Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜïU S¢Ú ÐÚ ¥ÐÝè }¢ãGÏ¢êçÏ¢²¼ ÜU¢ ¼¢Á¢ ÐãÝ¢ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ
ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ ÜUè ÜéUç‹Á¢²¢æ çÁ¢S¢ ÜïU ã¢‰¢¢ïæ }¢ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè´ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
ÜU¢»Ý¢¼ï ¥G¢H}¢ }¢ï´ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU ¼S¢LüÈGU¢¼ ÜU¢ }¢éwG¼¢Ú Ï¢Ý¢ çÎ²¢,
çÁ¢S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ ãÚ ÈGUÚ}¢¢Ý ÜéUÝ ÜUè ÜéU‹Á¢è, çÁ¢S¢ ÜUè çÝx¢¢ãï ÜUÚ}¢ ÜïU »ÜU
§à¢¢Úï Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï çÁ¢Ý ÜïU ã¢‰¢¢ḯ }¢ḯ ªæÅ¢ḯ ÜUè }¢ã¢Ú Úã¼è ‰¢è ©‹ãḯ ¥vG±¢}¢ï
¥G¢H}¢ ÜUè çÜGUS}¢¼ ÜUè Hx¢¢}¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ Îè J ! ±¢ïã ¼¢Á¢Î¢Úï
çÚS¢¢H¼ Á¢¢ï S¢éË¼G¢Ýï Î¢ÚñÝ ¥¢ñÚ à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ãñ ©S¢ ÜUè ãGÚ}¢ S¢Ú¢ ÜU¢
²ïã ¥G¢H}¢ ! »ï S¢êÚÁ¢ ! Ï¢¢ïH, »ï Ó¢¢æÎ ! Ï¢¼¢, ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ Ýï §S¢ Á¢G}¢èÝ ÜïU
Ï¢ï à¢é}¢¢Ú Ó¢vÜUÚ Hx¢¢» ãñ´ }¢x¢Ú v²¢ ¼é}ã¢Úè ¥¢æ¶¢ï´ Ýï »ïS¢è S¢¢Îx¢è ÜU¢
ÜU¢ï§ü }¢‹Á¢GÚ ÜU|¢è |¢è ¥¢ñÚ ÜUãè´ |¢è Îï¶¢ ãñ ?
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU Í¢Ú
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Á¢¢ï ¥ÐÝ¢ S¢Ï¢ ÜéUÀ }¢vÜïU }¢ï´ À¢ïÇG ÜUÚ }¢ÎèÝ¢ Ó¢Hï
x¢» ‰¢ï, ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè S¢éÜêUÝ¼ ÜïU çH²ï |¢è ãGéÁG¢êÚ Ýï
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ÜéUGÏ¢¢ïü Á¢±¢Ú ãè }¢ï´ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥‹S¢¢Ú Ýï
Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè Îè çÜU çÝã¢²¼ ÈGUÚ¢¶G çÎHè ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝï }¢éã¢çÁ¢Ú
|¢¢§²¢ï´ ÜïU çH²ï ¥ÐÝï }¢ÜU¢Ý¢¼ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝï´ Îè´ ¥¢ñÚ }¢ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè ¼¢’}¢èÚ¢¼
}¢ï´ ãÚ çÜGUS}¢ ÜUè §}¢Î¢Î Ï¢ã}¢ ÐãéæÓ¢¢§ü çÁ¢S¢ S¢ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè ¥¢Ï¢¢ÎÜU¢Úè
}¢ï´ Ï¢ÇGè S¢ãêH¼ ã¢ï x¢§ü J

S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï çÁ¢S¢ ¥‹S¢¢Úè Ýï ¥ÐÝ¢ }¢ÜU¢Ý ãG é Á G ¢ ê Ú

ÜU¢ï Ï¢¼G¢ñÚï çãÏ¢¢ ÜïU ÝÁ¢íG çÜU²¢ ©S¢ wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ÜU¢
Ý¢}¢ï Ý¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ãñ, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU }¢ÜU¢Ý¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ãè ÜUè Á¢G}¢èÝ }¢ï´
Ï¢Ý¢» x¢» J(1) ( )
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜUè LwGS¢¼è
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ ãGéÁG¢êÚ
S¢ï çÝÜU¢ãG ¼¢ï çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÜGUÏH ãè }¢vÜU¢ }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú §Ý ÜUè
LwGS¢¼è çãÁ¢Ú¼ ÜïU ÐãHï ãè S¢¢H }¢ÎèÝï }¢ï´ ãé§ü J ãGéÁG¢êÚ
Ýï »ÜU Œ²¢H¢ Îê{ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J(2)
¥Á¢G¢Ý ÜUè §çÏ¼Î¢

}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼¢’}¢èÚ ¼¢ï }¢éÜU}}¢H ã¢ï x¢§ü }¢x¢Ú H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU ±vG¼ Á¢}¥G ÜUÚÝï ÜU¢ ÜU¢ï§ü Á¢GÚè¥G¢ Ýãè´ ‰¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï Ý}¢¢Á¢Gï
Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G ¼ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G ¢ }¢ ã¢ï ¼ ¢, §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï ´ ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï }¢à±Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢,
Ï¢¢’Á¢G Ýï Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU ±vG¼ ¥¢x¢ Á¢H¢Ýï ÜU¢ }¢à±Ú¢ çÎ²¢, Ï¢¢’Á¢G Ýï
Ý¢ÜGUêS¢ Ï¢Á¢¢Ýï ÜUè Ú¢» Îè }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï x¢GñÚ
}¢éçSH}¢¢ï´ ÜïU §Ý ¼GÚèÜGU¢ï´ ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
Ýï ²ïã ¼Á±èÁ¢G Ðïà¢ ÜUè, çÜU ãÚ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ±vG¼ çÜUS¢è
¥¢Î}¢è ÜU¢ï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ Á¢¢» Á¢¢ï ÐêÚè }¢éçSH}¢ ¥¢Ï¢¢Îè }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜU¢
»’H¢Ý ÜUÚ Îï J ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ Ú¢» ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢

¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜU¢ï ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã Ý}¢¢Á¢G¢ï´

ÜïU ±vG¼ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú çÎ²¢ ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã “ ”
ÜUã ÜUÚ Ð¢æÓ¢¢ï´ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU ±vG¼ »’H¢Ý ÜUÚ¼ï ‰¢ï, §S¢è ÎÚç}¢²¢Ý }¢ï´
»ÜU S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢GñÎ ¥‹S¢¢Úè Ýï
wG±¢Ï¢ }¢ï´ Îï¶¢ çÜU ¥Á¢G¢Ýï à¢Ú§üG ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G ÜU¢ï§ü S¢éÝ¢ Úã¢ ãñ J §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï |¢è §S¢è çÜGUS}¢ ÜïU wG±¢Ï¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢» J ãGéÁG¢êÚ
Ýï §S¢ ÜU¢ï ç}¢Ý Á¢¢çÝçÏ¢ËH¢ã S¢}¢Û¢ ÜUÚ ÜGUÏ¢êH
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢GñÎ ÜU¢ï ãGév}¢
çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ çÏ¢H¢H ÜU¢ï ¥Á¢G¢Ý ÜïU ÜUçH}¢¢¼ çS¢¶¢ Î¢ï v²êæ çÜU ±¢ïã
¼é}¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©S¢è çÎÝ S¢ï à¢Ú§üG
¥Á¢G¢Ý ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ Á¢¢ï ¥¢Á¢ ¼ÜU Á¢¢Úè ãñ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Á¢¢Úè
Úãïx¢¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢²¢ J(1)
¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢Ú |¢¢§ü-|¢¢§ü
ãGÁ¢GÚ¢¼ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ó¢êæçÜU §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ çÏ¢ËÜéUH ¶G¢Hè ã¢‰¢ ¥ÐÝï ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ
}¢ÎèÝï ¥¢» ‰¢ï §S¢ çH²ï ÐÚÎïS¢ }¢ï´ }¢éçzGHS¢è ÜïU S¢¢‰¢ ±ãGìà¢¼ ±
Ï¢ïx¢¢Ýx¢è ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜUè Á¢éÎ¢§ü ÜU¢ S¢Î}¢¢ }¢ãGS¢êS¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §S¢ }¢ï´ à¢ÜU Ýãè´ çÜU ¥‹S¢¢Ú Ýï §Ý }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè
}¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ¥¢ñÚ çÎHÁ¢ê§ü }¢ï´ ÜU¢ï§ü ÜUS¢Ú Ýãè´ ©Æ¢ Ú¶è HïçÜUÝ
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÎïÚ ¼ÜU ÎêS¢Ú¢ï´ ÜïU S¢ã¢Úï çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚÝ¢ ÐS¢‹Î Ýãè´
ÜUÚ¼ï ‰¢ï v²êæ çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ ã}¢ïà¢¢ S¢ï ¥ÐÝï ÎS¼¢ï Ï¢¢ÁG¢ê ÜUè ÜU}¢¢§ü ¶¢Ýï
ÜïU wG¢êx¢Ú ‰¢ï J §S¢ çH²ï Á¢GMÚ¼ ‰¢è çÜU }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè ÐÚïà¢¢Ýè ÜU¢ï ÎêÚ
ÜUÚÝï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çH²ï }¢éS¼çÜGUH Á¢GÚè¥G» }¢¥G¢à¢ }¢éãÄ²¢ ÜUÚÝï ÜïU

çH²ï ÜU¢ï § ü §Ýç¼Á¢G ¢ }¢ çÜU²¢ Á¢¢» J §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢

Ýï ¶G²¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ }¢ï´ çÚà¼»
©wG¢éÃ±¼ (|¢¢§üÓ¢¢Ú¢) ÜGU¢§}¢ ÜUÚ ÜïU §Ý ÜU¢ï |¢¢§ü |¢¢§ü Ï¢Ý¢ çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢çÜU
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU çÎH¢ï´ S¢ï ¥ÐÝè ¼‹ã¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢ï ÜUS¢è ÜU¢ »ãGS¢¢S¢ ÎêÚ ã¢ï
Á¢¢» ¥¢ñÚ »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú Ï¢Ý Á¢¢Ýï S¢ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU Á¢GÚè¥G»
}¢¥G¢à¢ ÜU¢ }¢S¥H¢ |¢è ãGH ã¢ï Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè ¼¢’}¢èÚ
ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU
ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢
±vG¼ ¼ÜU }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ðñ´¼¢HèS¢ ²¢ ÐÓ¢¢S¢ ‰¢è J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ
¼é}ã¢Úï |¢¢§ü ãñ´ çÈUÚ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú }¢ï´ S¢ï Î¢ï Î¢ï à¢wGS¢ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ
ÈGUÚ}¢¢¼ï x¢» çÜU ²ïã ¥¢ñÚ ¼é}¢ |¢¢§ü|¢¢§ü ã¢ï J ãGéÁG¢êÚ ÜïU
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãè ²ïã çÚà¼» ©wG¢éÃ±¼ çÏ¢ËÜéUH ãGÜGUèÜGUè |¢¢§ü Á¢ñS¢¢ çÚà¼¢
Ï¢Ý x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥‹S¢¢Ú Ýï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï Á¢¢ ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè
»ÜU »ÜU Ó¢èÁ¢G S¢¢}¢Ýï H¢ ÜUÚ Ú¶ Îè ¥¢ñÚ ÜUã çÎ²¢ çÜU ¥¢Ð ã}¢¢Úï |¢¢§ü
ãñ´ §S¢ çH²ï §Ý S¢Ï¢ S¢¢}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¥¢{¢ ¥¢Ð ÜU¢ ¥¢ñÚ ¥¢{¢ ã}¢¢Ú¢ ãñ J ãGÎ
ã¢ï x¢§ü çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G ¥‹S¢¢Úè, Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý
¥G¢ñÈGU }¢éã¢çÁ¢Ú ÜïU |¢¢§ü ÜGUÚ¢Ú Ð¢» ‰¢ï §Ý ÜUè Î¢ï Ï¢èç±²¢æ ‰¢è´, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î
çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G ¥‹S¢¢Úè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU
S¢ï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚè »ÜU Ï¢è±è çÁ¢S¢ï ¥¢Ð ÐS¢‹Î ÜUÚï´ }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢ï
¼GH¢ÜGU Îï Îêæ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ©S¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ Hï´ J
! §S¢ }¢ï ´ à¢ÜU Ýãè´ çÜU ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ ²ï ã §ü S¢¢Ú »ÜU
»ïS¢¢ Ï¢ï ç}¢S¢¢H à¢¢ãÜU¢Ú ãñ çÜU ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè ¼¢Úè¶G }¢ï´
§S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H }¢éçàÜUH S¢ï ãè ç}¢Hïx¢è }¢x¢Ú }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï v²¢
¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H §çwG¼²¢Ú çÜU²¢ ²ïã |¢è »ÜU ÜGU¢çÏ¢Hï ¼vGHèÎ ¼¢Úè¶Gè
ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G ¥‹S¢¢Úè ÜUè
§S¢ }¢éçwGHS¢¢Ý¢ Ðïà¢ÜUà¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU
Ýï à¢éçRUÄ²¢ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
²ïã S¢Ï¢ }¢¢H¢ï }¢¼¢¥G ¥¢ñÚ ¥ãH¢ï ¥G²¢H ¥¢Ð ÜU¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÈGUÚ}¢¢»
}¢éÛ¢ï ¼¢ï ¥¢Ð çS¢ÈGUü Ï¢¢Á¢G¢Ú ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ï¢¼¢ ÎèçÁ¢²ï J ©‹ã¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÜïU
}¢àãêÚ Ï¢¢Á¢G¢Ú “ÜGñUÝéÜGU¢¥G” ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ï¢¼¢ çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý
çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU Ï¢¢Á¢G¢Ú x¢» ¥¢ñÚ ÜéUÀ Í¢è, ÜéUÀ ÐÝèÚ ¶GÚèÎ
ÜUÚ à¢¢}¢ ¼ÜU Ï¢ïÓ¢¼ï Úãï J §S¢è ¼GÚãG Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ±¢ïã Ï¢¢Á¢G¢Ú Á¢¢¼ï Úãï
¥¢ñÚ ‰¢¢ïÇGï ãè ¥GS¢ïü }¢ï´ ±¢ïã ÜU¢ÈGUè }¢¢HÎ¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ð¢S¢
§¼Ý¢ S¢Ú}¢¢²¢ Á¢}¥G ã¢ï x¢²¢ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï à¢¢Îè ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝ¢ Í¢Ú
Ï¢S¢¢ çH²¢ J Á¢Ï¢ ²ïã Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Ýï Ï¢è±è ÜU¢ï çÜU¼Ý¢
}¢ãìÚ çÎ²¢ ? ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU Ð¢æÓ¢ çÎÚã}¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú S¢¢ïÝ¢ J §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ãï´ Ï¢ÚÜU¼ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ¼é}¢ Î¢’±¼ï
±Hè}¢¢ ÜUÚ¢ï ¥x¢Ó¢ïü »ÜU Ï¢ÜUÚè ãè ã¢ï J(1)
¥¢ñÚ ÚzG¼¢ ÚzG¼¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU

ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ }¢ï´ §¼Ýè ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ¥¢ñÚ ¼ÚvGÜGUè ãé§ü çÜU wG¢éÎ §Ý ÜU¢
ÜGU¢ñH ãñ çÜU “}¢ñ´ ç}¢^è ÜU¢ï Àê Îï¼¢ ãêæ ¼¢ï S¢¢ïÝ¢ Ï¢Ý Á¢¢¼è ãñ” }¢‹ÜGUêH ãñ
çÜU §Ý ÜU¢ S¢¢}¢¢Ýï ç¼Á¢¢Ú¼ S¢¢¼ S¢¢ï ªæÅ¢ï´ ÐÚ HÎ ÜUÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
çÁ¢S¢ çÎÝ }¢ÎèÝï }¢ï´ §Ý ÜU¢ ç¼Á¢¢Ú¼è S¢¢}¢¢Ý ÐãéæÓ¢¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ à¢ãìÚ
}¢ï´ {ê}¢ }¢Ó¢ Á¢¢¼è ‰¢è J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜUè ¼GÚãG ÎêS¢Úï
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï |¢è ÎéÜU¢Ýï´ ¶¢ïH Hè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜUÐÇGï ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý

“ÜGñUÝéÜGU¢¥G” ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ ÜUÚÝï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
|¢è ç¼Á¢¢Ú¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH ã¢ï x¢» ‰¢ï J ÎêS¢Úï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï |¢è
À¢ïÅè Ï¢ÇGè ç¼Á¢¢Ú¼ à¢éM¥G ÜUÚ Îè J x¢GÚÁ¢G Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU
çH²ï ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ Í¢Ú }¢éS¼çÜGUH }¢ïã}¢¢Ý ¶G¢Ý¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ çÁ¢G²¢Î¢
çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ¥‹S¢¢Ú ÐÚ Ï¢¢ïÛ¢ Ýãè´ Ï¢Ýï Ï¢çËÜU ¥ÐÝè }¢ïãGÝ¼ ¥¢ñÚ Ï¢ï ÐÝ¢ã
ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ¥ÐÝï Ð¢©æ ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï x¢» J
}¢àãêÚ }¢é¥<Ú¶Gï §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ¥GÏÎéH Ï¢Úü
ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU ²ïã ¥GvGÎï }¢é¥¢¶G¢¼ (|¢¢§üÓ¢¢Úï ÜU¢
}¢é¥G¢ãÎ¢) ¼¢ï ¥‹S¢¢Ú ± }¢é ã ¢çÁ¢ÚèÝ Üï U ÎÚç}¢²¢Ý ãé ± ¢, §S¢ Üï U
§GH¢±¢ »ÜU ¶G¢S¢ “¥GvGÎï }¢é¥¢¶G¢¼” }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý |¢è
ãé±¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï »ÜU }¢éã¢çÁ¢Ú ÜU¢ï ÎêS¢Úï
}¢éã¢çÁ¢Ú ÜU¢ |¢¢§ü Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ±
ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G } ¢Ú ¥¢ñ Ú ãG Á ¢G Ú ¼ï ¼G Ë ãG ¢ ± ãG Á ¢G Ú ¼ï ÁG ¢ é Ï ¢ñ Ú
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU
ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý Á¢Ï¢ |¢¢§üÓ¢¢Ú¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ |¢¢§ü Ï¢Ý¢
çÎ²¢ HïçÜUÝ }¢éÛ¢ï ¥¢Ð Ýï çÜUS¢è ÜU¢ |¢¢§ü Ýãè´ Ï¢Ý¢²¢ J ¥¢ç¶GÚ }¢ïÚ¢
|¢¢§ü ÜU¢ñÝ ãñ ? ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ¼é}¢ Îé‹²¢ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´ }¢ïÚï |¢¢§ü ã¢ï J(1)
²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢

}¢ÎèÝï }¢ï´ ¥‹S¢¢Ú ÜïU §GH¢±¢ Ï¢ãé¼ S¢ï ²ãêÎè |¢è ¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï J
©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ¼èÝ ÜGUÏ¢èHï Ï¢Ýê ÜGñUÝéÜGU¢¥G, Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ, ÜéUGÚñÁ¢G¢ }¢ÎèÝï
ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ ¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ }¢ÁGÏ¢ê¼G }¢ãGËH¢¼ ¥¢ñÚ

}¢éS¼ãGìÜU}¢ ÜGUË¢»G Ï¢Ý¢ ÜUÚ Úã¼ï ‰¢ï J çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÐãHï ²ãêçÎ²¢ï´ ¥¢ñÚ
¥‹S¢¢Ú }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ §çwG¼H¢ÈGU Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã §çwG¼H¢ÈGU ¥Ï¢ |¢è
}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èHï ¥¢ñS¢ ± ¶GÁ¢GÚÁ¢ Ï¢ãé¼
ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J v²êæ çÜU }¢àãêÚ HÇG¢§ü “Á¢æx¢ï Ï¢¥G¢S¢” }¢ï´ §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú ¥¢ñÚ Ý¢}¢±Ú Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ÐS¢ }¢ï´
HÇG HÇG ÜUÚ ÜGUyH ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï ¥¢ñÚ ²ãêÎè ã}¢ïà¢¢ §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè
¼ÎÏ¢èÚ¢ï´ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ú¼¢ï´ }¢ï´ Hx¢ï Úã¼ï ‰¢ï çÜU ¥‹„¢Ú ÜïU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´
ÜGUÏ¢¢§H ã}¢ïà¢¢ ÅÜUÚ¢¼ï Úãï´ ¥¢ñÚ ÜU|¢è |¢è }¢éœ¢çãGÎ Ý ã¢ïÝï Ð¢»æ J
§Ý ±éÁ¢êã¢¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ²ãêçÎ²¢ï´
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¥¢ç²‹Î¢ ¼¥GËHéÜGU¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ »ÜU }¢é¥G¢ãÎï
ÜUè Á¢GMÚ¼ }¢ãGS¢êS¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¼¢çÜU Î¢ïÝ¢ï´ ÈGUÚèÜGU ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ ÜïU
S¢¢‰¢ Úãï´ ¥¢ñÚ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¼S¢¢Îé}¢ ¥¢ñÚ ÅÜUÚ¢± Ý ã¢ïÝï Ð¢» J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï ¥‹S¢¢Ú ¥¢ñÚ ²ãêÎ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ
}¢é¥G¢ãÎï ÜUè »ÜU ÎS¼¢±ïÁ¢G çH¶±¢§ü çÁ¢S¢ ÐÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÈGUÚèÜGU¢ï´ ÜïU
ÎS¼¶G¼G ã¢ï x¢» J
§S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÜUè ÎzG¥G¢¼ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ :
{1} wG ¢ ê Ý Ï¢ã¢ (Á¢¢Ý Üï U Ï¢ÎHï Á¢¢ï }¢¢H çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ) ¥¢ñ Ú çÈG U Î²¢
(ÜGñUÎè ÜU¢ï ÀéÇG¢Ýï ÜïU Ï¢ÎHï Á¢¢ï ÚÜGU}¢ Îè Á¢¢¼è ãñ) ÜU¢ Á¢¢ï ¼G Ú èÜG U ¢
ÐãHï S¢ï Ó¢H¢ ¥¢¼¢ ‰¢¢ ¥Ï¢ |¢è ±¢ïã ÜGU¢§}¢ Úãïx¢¢ J
{2} ²ãê ç Î²¢ï ´ ÜU¢ï }¢ÁGã Ï¢è ¥¢Á¢G ¢ Îè ãG ¢ çS¢H Úãï x ¢è §Ý Üï U }¢ÁG ã Ï¢è
LS¢ê}¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ÎwGH ¥‹Î¢Á¢Gè Ýãè´ ÜUè Á¢¢»x¢è J
{3} ²ãê Î è ¥¢ñ Ú }¢é „ H}¢¢Ý Ï¢¢ã}¢ Î¢ï S ¼¢Ý¢ Ï¢Ú¼¢± Ú¶ï ´ x ¢ï J
{4} ²ãê Î è ²¢ }¢é „ H}¢¢Ý¢ï ´ ÜU¢ï çÜUS¢è S¢ï HÇG ¢ §ü Ðï à ¢ ¥¢»x¢è ¼¢ï »ÜU
ÈGUÚèÜGU ÎêS¢Úï ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚïx¢¢ J
{5} ¥x¢Ú }¢ÎèÝï ÐÚ ÜU¢ï § ü ãG } H¢ ã¢ï x ¢¢ ¼¢ï Î¢ï Ý ¢ï ´ ÈG U ÚèÜG U ç}¢H ÜUÚ
ãG}H¢ ¥¢±Ú ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚï´x¢ï J
{6} ÜU¢ï§ü ÈGUÚèÜGU ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ÐÝ¢ã Ýãè´ Îïx¢¢ J
{7} çÜUS¢è Îéà}¢Ý S¢ï ¥x¢Ú »ÜU ÈGUÚèÜGU S¢éËãG ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ÎêS¢Ú¢ ÈGUÚèÜGU |¢è
©S¢ }¢éS¢¢HãG¼ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ïx¢¢ HïçÜUÝ }¢ÁGãÏ¢è HÇG¢§ü §S¢ S¢ï }¢éS¼SÝ¢
Úãïx¢è J(1)
}¢ÎèÝï ÜïU çH²ï Îé¥G¢
Ó¢êæçÜU }¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ ¥ÓÀè Ý ‰¢è ²ã¢æ ¼GÚãG ¼GÚãG
ÜUè ±Ï¢¢»æ ¥¢ñÚ Ï¢è}¢¢çÚ²¢æ ÈñUH¼è Úã¼è ‰¢è´ §S¢ çH²ï ÜUS¢Ú¼ S¢ï
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ïÝï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H à¢ÎèÎ HÚÁ¢G¢ Ï¢é¶G¢Ú }¢ï´ }¢éÏ¼H¢
ã¢ï ÜUÚ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢é¶G¢Ú ÜUè çà¢g¼ }¢ï´ ²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ¥ÐÝï
±¼GÝ }¢vÜU¢ ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÐÚ H¢’Ý¼ |¢ïÁ¢¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ }¢vÜïU ÜUè Ðã¢çÇG²¢ï´ ¥¢ñÚ Í¢¢S¢¢ï´ ÜïU çÈGUÚ¢ÜGU }¢ï´ ¥à¥G¢Ú ÐÉG¼ï
‰¢ï J ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢¢Úï çÎH¢ï´ }¢ï´ }¢ÎèÝï ÜUè »ïS¢è ãè }¢ãGÏÏ¢¼
Ç¢H Îï Á¢ñS¢è }¢vÜU¢ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ Ï¢çËÜU §S¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢
¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ ÜU¢ï çS¢¤GãG¼ Ï¢wGà¢ Ï¢Ý¢ Îï ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï
ÜïU S¢¢¥G ¥¢ñÚ }¢éÎ (Ý¢Ð ¼¢ïH ÜïU Ï¢Ú¼Ý¢ï´) }¢ï´ ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜïU Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ï “Á¢éãGÈGU¢” ÜUè ¼GÚÈGU }¢é‹¼çÜGUH
ÈGUÚ}¢¢ Îï J (2)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý ÈGU¢ÚS¢è }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢»
çS¢. 1 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý ÈGU¢ÚS¢è
ÜïU §SH¢}¢ H¢Ýï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ |¢è Ï¢ãé¼ ¥ã}¢ ãñ J
²ïã ÈGU¢ÚS¢ ÜïU ÚãÝï ±¢Hï ‰¢ï J §Ý ÜïU ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥Á¢Î¢Î Ï¢çËÜU §Ý

ÜïU }¢éËÜU ÜUè ÐêÚè ¥¢Ï¢¢Îè }¢Á¢êS¢è (¥¢¼à¢ ÐÚS¼) ‰¢è J ²ïã ¥ÐÝï ¥¢Ï¢¢§ü
ÎèÝ S¢ï Ï¢ïÁ¢G¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÎèÝï ãGÜUG ÜUè ¼H¢à¢ }¢ḯ ¥ÐÝï ±¼GÝ S¢ï çÝÜUHï }¢x¢Ú
Ç¢ÜêU¥¢ïæ Ýï §Ý ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝ¢ xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý¢ çH²¢ çÈUÚ §Ý ÜU¢ï
Ï¢ïÓ¢ Ç¢H¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ÜU§ü Ï¢¢Ú çÏ¢ÜU¼ï Úãï ¥¢ñÚ }¢éw¼G çHÈGU H¢ïx¢¢ḯ ÜUè
xG¢éH¢}¢è }¢ḯ Úãï J §S¢è ¼GÚãG ²ïã }¢ÎèÝ¢ ÐãéæÓ¢ï, ÜéUÀ çÎÝ¢ḯ ¼ÜU §üSG ¢¢§ü Ï¢Ý ÜUÚ Úãï
¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ḯ S¢ï |¢è }¢ïHÁ¢¢ïH Ú¶¼ï Úãï J §S¢ ¼GÚãG §Ý ÜU¢ï ¼¢ñÚñ¼ ± §‹Á¢èH
ÜUè ÜU¢ÈGUè }¢¢’Hê}¢¢¼ ãG¢çS¢H ã¢ï Ó¢éÜUè ‰¢è´ J(1) ²ïã ãGéÁ¢G êÚ
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ÐãHï çÎÝ ¼¢Á¢G¢ ¶Á¢êÚ¢ḯ ÜU¢ »ÜU ¼GÏ¢¢ÜGU
ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ḯ ²ïã ÜUã ÜUÚ Ðïà¢ çÜU²¢ çÜU ²ïã “S¢ÎÜGU¢” ãñ J ãGéÁ¢G êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ÜU¢ï ã}¢¢Úï S¢¢}¢Ýï S¢ï ©Æ¢ ÜUÚ ÈéUÜG UG Ú¢ ±
}¢S¢¢ÜUèÝ ÜU¢ï Îï Î¢ï v²êæ çÜU }¢ñ́ S¢ÎÜGU¢ Ýãè´ ¶¢¼¢ J çÈUÚ ÎêS¢Úï çÎÝ ¶Á¢êÚ¢ḯ ÜU¢
wG±¢Ý Hï ÜUÚ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã ÜUÚ çÜU ²ïã “ãçÎÄ²¢” ãñ S¢¢}¢Ýï Ú¶ çÎ²¢
¼¢ï ãGéÁ¢G êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï ã¢‰¢ Ï¢ÉG¢Ýï ÜU¢ §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ wG¢Îé |¢è ¶¢ çH²¢ J §S¢ ÎÚç}¢²¢Ý }¢ïæ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý ÈGU¢ÚS¢è
Ýï ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Î¢ïÝ¢ḯ à¢¢Ý¢ḯ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý Á¢¢ï ÝÁ¢GÚ Ç¢Hè ¼¢ï
“}¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼” ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ Ó¢êæçÜU ²ïã ¼¢ñÚ¢¼ ± §‹Á¢èH }¢ḯ ÝçÏ¢²ï
¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜUè çÝà¢¢çÝ²¢æ ÐÉG Ó¢éÜïU ‰¢ï §S¢ çH²ï ÈGU¢ñÚÝ ãè §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH
ÜUÚ çH²¢ J(2)
Ý}¢¢Á¢G¢ïæ ÜUè Úv¥G¼ }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢
¥Ï¢ ¼ÜU ÈGUÁ¢Gü Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ çS¢ÈGUü Î¢ï ãè Úv¥G¼ï´ ‰¢è´ }¢x¢Ú çãÁ¢Ú¼ ÜïU
S¢¢Hï ¥Ã±H ãè }¢ï´ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ }¢ÎèÝ¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¼¢ï Á¢G¢ïãÚ ± ¥GSÚ ± §Gà¢¢ }¢ï´ Ó¢¢Ú Ó¢¢Ú Úv¥G¼ï´ ÈGUÁ¢Gü ã¢ï x¢§æü HïçÜUÝ S¢ÈGUÚ ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ ¥Ï¢ |¢è ±¢ïãè Î¢ï Úv¥G¼ï´ ÜGU¢§}¢ Úãè´ §S¢è ÜU¢ï S¢ÈGUÚ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´
Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ “ÜGUSÚ” ÜUã¼ï ãñ´ J (3)

¼èÝ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢ï´ ÜUè ±ÈGU¢¼

§S¢ S¢¢H ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´ S¢ï ¼èÝ çÝã¢²¼
ãè à¢¢ÝÎ¢Ú ¥¢ñÚ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü Á¢¢ï ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ §SH¢}¢
ÜïU S¢ÓÓ¢ï Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇGï }¢é§üGÝ¢ï }¢ÎÎx¢¢Ú ‰¢ï J
¥Ã±H : ãG Á ¢G Ú ¼ï ÜéU HS¢ê } ¢ çÏ¢Ý ãÎ}¢ ²ï ã
±¢ïã wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ }¢ÎèÝï ÜïU ÚãÝï ±¢Hï ¥‹S¢¢Úè ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Á¢Ï¢ çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ “ÜéUGÏ¢¢” }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¼¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï §‹ãè ÜïU }¢ÜU¢Ý ÜU¢ï à¢ÚÈGïU ÝéÁG¢êH Ï¢wGà¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÇGï
Ï¢ÇGï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ S¢ãG¢Ï¢¢ |¢è §‹ãè ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ÆãÚï ‰¢ï ¥¢ñÚ §‹ã¢ï´
Ýï Î¢ïÝ¢ï´ ¥G¢H}¢ ÜïU }¢ïÁ¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ }¢ïã}¢¢Ý Ï¢Ý¢ ÜUÚ
»ïS¢è }¢ïÁ¢GÏ¢¢Ýè ¥¢ñÚ }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜUè, çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ¼¢Úè¶Gï
çÚS¢¢H¼ ÜïU S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ï Ý¢}¢è çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU¼¢
Úãïx¢¢ J
Îé±é}¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý }¢¢’MÚ ¥‹S¢¢Úè ²ïã ±¢ïã
à¢wGS¢ ãñ´ çÜU “Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» S¢¢çÝ²¢” }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÎS¼ï ãGÜGU ÐÚS¼ ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUè ¥¢ñÚ ²ïã ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï
“¶GÁ¢GÚÁ¢” ÜïU ÝÜGUèÏ¢¢ï´ }¢ï´ ‰¢ï J
çS¢±é}¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S¥GÎ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã ¥‹S¢¢Úè ²ïã
Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» ªH¢ ¥¢ñÚ Ï¢ñ¥G¼ï ¥GÜGUÏ¢» S¢¢çÝ²¢ ÜUè Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢ñ¥G¼¢ï´ }¢ï´
à¢¢ç}¢H Úãï ¥¢ñÚ ²ïã ÐãHï ±¢ïã à¢wGS¢ ãñ´ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï }¢ï´ §SH¢}¢ ÜU¢
ÇæÜU¢ Ï¢Á¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãÚ Í¢Ú }¢ï´ §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ÐãéæÓ¢¢²¢ J
Á¢Ï¢ }¢ÁG¢ÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¼èÝ¢ïæ }¢é¥ÁG ÁG ¢GÁ¢GèÝ S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¼¢ï
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï §S¢ ÜUè wG¢àé ¢è }¢Ý¢§ü ¥¢ñÚ ãGÁé ¢G Úê
ÜU¢ï ¼G¢’Ý¢ ÎïÝ¢ à¢éM¥G çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã Ðñx¢G}Ï¢Ú ã¢ï¼ï ¼¢ï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ §Ý ÜU¢ï ²ïã S¢Î}¢¢¼ v²êæ ÐãéæÓ¢¢¼¢ ? wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU ÆèÜU ©S¢è
Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU Î¢ï Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú |¢è }¢Ú ÜUÚ }¢éÎ¢üÚ ã¢ï x¢» J
»ÜU “¥G¢S¢ çÏ¢Ý ±¢§H S¢ã}¢è” Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ S¢ãG¢Ï¢è
ÈGU¢¼ïãGï ç}¢SÚ ÜU¢ Ï¢¢Ð ‰¢¢ J ÎêS¢Ú¢ “±HèÎ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢” Á¢¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ S¢ñÈéUGËH¢ã S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ Ï¢¢Ð ‰¢¢ J(1)
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU “±HèÎ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢” Á¢¢æ ÜUÝè ÜïU ±vG¼ Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ïÓ¢ñÝ ã¢ï ÜUÚ ¼ÇGÐÝï ¥¢ñÚ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ú¢ïÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ²¢Î
ÜUÚÝï Hx¢¢ ¼¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï ÐêÀ¢ çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! ¥¢ç¶GÚ ¥¢Ð ÜUè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè
¥¢ñÚ §S¢ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÜUè v²¢ ±Áã ãñ ? ¼¢ï “±HèÎ çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢” Ï¢¢ïH¢ çÜU
}¢ïÚï |¢¼èÁ¢ï ! }¢ñ́ §S¢ çH²ï §¼Ýè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè S¢ï Ú¢ï Úã¢ ãêæ çÜU }¢éÛ¢ï ¥Ï¢ ²ïã ÇÚ ãñ
çÜU }¢ïÚï Ï¢¢’Î }¢vÜïU }¢ï´ }¢éã}G }¢Î ( ) ÜU¢ ÎèÝ ÈñUH Á¢¢»x¢¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï ¼S¢ËHè Îè ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU Ó¢Ó¢¢ ! ¥¢Ð ãÚçx¢Á¢G
ãÚçx¢Á¢G §S¢ ÜU¢ x¢G}¢ Ý ÜUÚḯ }¢ñ́ Á¢G¢ç}¢Ý ã¢ï¼¢ ãêæ çÜU }¢ñ́ ÎèÝï §SH¢}¢ ÜU¢ï }¢vÜïU }¢ḯ
Ýãè´ ÈñUHÝï Îêæx¢¢ J(2) Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ¥ÐÝï §S¢ ¥GãìÎ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG
ÜGU¢§}¢ Úãï çÜU }¢vÜU¢ ÈGUyãG ã¢ïÝï ¼ÜU ±¢ïã Ï¢Ú¢Ï¢Ú §SH¢}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Á¢æx¢
ÜUÚ¼ï Úãï }¢x¢Ú ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
çH²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ »ïS¢ï S¢¢çÎÜéUGH §SH¢}¢ Ï¢Ý x¢» çÜU §SH¢}¢ ÜUè ÝéSÚ¼ ±
çãG}¢¢²¼ ÜïU çH²ï çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¼ï Úãï ¥¢ñÚ §‹ãè çÁ¢ã¢Î¢ï´ }¢ḯ
ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU ¼èÚ¢ḯ S¢ï §Ý ÜUè ¥¢æ¶ḯ Á¢Gw}G ¢è ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ Ú¢ñà¢Ýè Á¢¢¼è Úãè J ²ïãè
±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU S¢Ðê¼ Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï
}¢é¥G¢ç±²¢ ãñ´ J
§S¢è S¢¢H çS¢. 1 çã. }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ
ÜUè ç±H¢Î¼ ãé§ü J çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU ²ã¢æ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢
Ï¢ÓÓ¢¢ Á¢¢ï ÐñÎ¢ ãé±¢ ±¢ïã ²ïãè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢Ïé ¢ñÚ ãñ´ J
§Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥S}¢¢ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU

ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ ÐñÎ¢ ã¢ï¼ï ãè §Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§æü J ãG é Á G ¢ ê Ú S¢çÄ²Îï ¥G¢H}¢ Ýï §Ý ÜU¢ï
¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ çÏ¢Æ¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ Ó¢Ï¢¢ ÜUÚ §Ý ÜïU }¢éæã }¢ï´ Ç¢H
Îè J §S¢ ¼GÚãG S¢Ï¢ S¢ï ÐãHè çx¢GÁ¢G¢ Á¢¢ï §Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢è
±¢ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUè ÐñÎ¢§à¢ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
Ï¢ïãGÎ wG¢éà¢è ãé§ü §S¢ çH²ï çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ²ãêÎè ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ã}¢
H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÐÚ »ïS¢¢ Á¢¢Îê ÜUÚ çÎ²¢ ãñ çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï æ Üï U
²ã¢æ ÜU¢ï§ü Ï¢ÓÓ¢¢ ÐñÎ¢ ãè Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J(1)
S¢¢¼±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ S¢¢H
çS¢. 2 çã.
çS¢. 1 çã. ÜUè ¼GÚãG çS¢. 2 çã. }¢ï´ |¢è Ï¢ãé¼ S¢ï ¥ã}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼
±éÜGUê¥G ÐÁ¢GèÚ ãé» çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ±¢çÜGU¥G¢¼ ²ïã ãñ´ :
çÜGUÏHï ÜUè ¼ÏÎèHè
Á¢Ï¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ }¢vÜïU }¢ï´ Úãï ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢
ÜUè ¼GÚÈGU }¢éæã ÜUÚ ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï Úãï }¢x¢Ú çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ¥¢Ð
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ²ïã ãGév}¢ ãé±¢
çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝè Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ “Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢” ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ çÜGUÏH¢ Ï¢Ý¢»æ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð S¢¢ïHã ²¢ S¢œ¢Úã }¢ãèÝï ¼ÜU Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜUè ¼GÚÈGU L¶G
ÜUÚ ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï Úãï }¢x¢Ú ¥¢Ð ÜïU çÎH ÜUè ¼}¢‹Ý¢ ²ïãè ‰¢è çÜU ÜU¢’Ï¢¢
ãè ÜU¢ï çÜGUÏH¢ Ï¢Ý¢²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ¥ÜUS¢Ú ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU

Ó¢ïãÚ¢ ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ §S¢ ÜïU çH²ï ±çãG²ï §H¢ãè ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï
Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU çÎÝ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÜUè ÜGUËÏ¢è ¥¢ÚÁG¢ê ÐêÚè ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï ÜéUGÚ¥¢Ý
ÜUè ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢ Îè çÜU
ã}¢ Îï¶ Úãï ãñ´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥¢Ð ÜU¢
¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU }¢éæã ÜUÚÝ¢ ¼¢ï ã}¢
Á¢GMÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ÈïUÚ Îï´x¢ï ©S¢ çÜGUÏHï
ÜUè ¼GÚÈGU çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè wG¢éà¢è ãñ
¼¢ï ¥|¢è ¥¢Ð ÈïUÚ ÎèçÁ¢²ï ¥ÐÝ¢ Ó¢ïãÚ¢
}¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vG Î S¢ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè
S¢H}¢ã ÜUè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ ÐÉG¢ Úãï ‰¢ï çÜU ãG¢H¼ï Ý}¢¢Á¢G ãè
}¢ï´ ²ïã ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ãè }¢ï´ ¥¢Ð Ýï Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ S¢ï
}¢éÇG ÜUÚ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU ¥ÐÝ¢ Ó¢ïãÚ¢ ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
}¢évG¼çÎ²¢ï´ Ýï |¢è ¥¢Ð ÜUè ÐñÚ±è ÜUè J §S¢ }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï Á¢ã¢æ ²ïã
±¢çÜGU¥G¢ Ðïà¢ ¥¢²¢ “}¢çSÁ¢ÎéH çÜGUÏH¼ñÝ” ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Á¢ |¢è
²ïã ¼¢Úè¶Gè }¢çSÁ¢Î çÁ¢G²¢Ú¼ x¢¢ãï ¶G±¢S¢¢ï ¥G±¢}¢ ãñ Á¢¢ï à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢
S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý Î¢ï ÜUèH¢ï }¢èÅÚ ÎêÚ Á¢¢çÝÏ¢ï çà¢}¢¢H }¢x¢GçÚÏ¢ ±¢ÜGïU¥G ãñ J
§S¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÎHÝï ÜU¢ï “¼ãG±èHï çÜGUÏH¢” ÜUã¼ï ãñ´ J ¼ãG±èHï
çÜGUÏH¢ S¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÇGè S¢wG¼ ¼vHèÈGU ÐãéæÓ¢è Á¢Ï¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ
Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜUè ¼GÚÈGU L¶G ÜUÚ ÜïU Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï Úãï ¼¢ï
²ãêÎè Ï¢ãé¼ wG¢éà¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUºG ÜïU S¢¢‰¢ ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU }¢éãG}}¢Î
( ) |¢è ã}¢¢Úï ãè çÜGUÏHï ÜUè ¼GÚÈGU L¶G ÜUÚ ÜïU §GÏ¢¢Î¼
ÜUÚ¼ï ãñ´ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÎH x¢²¢ ¼¢ï ²ãêÎè §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢Úã}¢ ¥¢ñÚ
Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï x¢» çÜU ±¢ïã ²ïã ¼G¢’Ý¢ ÎïÝï Hx¢ï çÜU }¢éãG}}¢Î ( )

Ó¢êæçÜU ãÚ Ï¢¢¼ }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ §S¢ çH²ï §‹ã¢ï´ Ýï }¢ãGìÁ¢G
ã}¢¢Úè }¢é¶G¢HÈGU¼ }¢ï´ çÜGUÏH¢ Ï¢ÎH çÎ²¢ ãñ J §S¢è ¼GÚãG }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜU¢
x¢éÚ¢ñã |¢è ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè Ýév¼¢ Ó¢èÝè ¥¢ñÚ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU »’ç¼Ú¢Á¢G¢¼
ÜUÚÝï Hx¢¢ ¼¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ x¢éÚ¢ñã¢ï´ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý Ï¢‹Îè ¥¢ñÚ ÎãÝ Î¢ïÁ¢Gè ÜïU çH²ï
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜUÚè}¢ Ýï ²ïã ¥¢²¼ï´ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§æü :
¥Ï¢ ÜUãï´x¢ï Ï¢ï ±éÜGUêÈGU H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢
Ýï ÈïUÚ çÎ²¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §Ý ÜU¢ï ©S¢
çÜGUÏHï S¢ï çÁ¢S¢ ÐÚ ±¢ïã ‰¢ï ¥¢Ð ÜUã
ÎèçÁ¢²ï çÜU ÐêÚÏ¢ Ðçp}¢ S¢Ï¢ ¥ËH¢ã
ãè ÜU¢ ãñ ±¢ïã çÁ¢S¢ï Ó¢¢ãï S¢è{è Ú¢ã Ó¢H¢¼¢
ãñ ¥¢ñÚ (»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢) ¥¢Ð ÐãHï çÁ¢S¢
çÜGUÏH¢ ÐÚ ‰¢ï ã}¢ Ýï ±¢ïã §S¢è çH²ï
}¢éÜGUÚüÚ çÜU²¢ ‰¢¢ çÜU Îï¶ï´ ÜU¢ñÝ ÚS¢êH
ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ ©HÅï
Ð¢©æ çÈUÚ Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ïã
Ï¢ÇGè |¢¢Úè Ï¢¢¼ ‰¢è }¢x¢Ú çÁ¢Ý ÜU¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï çãÎ¢²¼ Îï Îè ãñ
(©Ý ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü Ï¢ÇGè Ï¢¢¼ Ýãè´)
ÐãHè ¥¢²¼ }¢ï´ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU »’ç¼Ú¢Á¢G ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ x¢²¢
çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ çÜGUÏHï ÜUè ÜU¢ï§ü ¶G¢S¢ çÁ¢ã¼ Á¢GMÚè Ýãè´ ãñ J
©S¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜïU çH²ï ÐêÚÏ¢, Ðçp}¢, ©œ¢Ú, Îçw¶Ý, S¢Ï¢ çÁ¢ã¼ï´
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ çÁ¢ã¼ ÜU¢ï Ó¢¢ãï ¥ÐÝï Ï¢‹Î¢ï´ ÜïU
çH²ï çÜGUÏH¢ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ Îï çHã¢Á¢G¢ §S¢ ÐÚ çÜUS¢è ÜU¢ï »’ç¼Ú¢Á¢G
ÜU¢ ÜU¢ï§ü ãGÜGU Ýãè´ ãñ J ÎêS¢Úè ¥¢²¼ }¢ï´ }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý Ï¢‹Îè
ÜUè x¢§ü ãñ Á¢¢ï ¼ãG±èHï çÜGUÏH¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãÚ ¼GÚÈGU ²ïã Ðí¢ïÐïx¢‹Ç¢

ÜUÚÝï Hx¢ï ‰¢ï çÜU Ðñx¢G}Ï¢Úï §SH¢}¢ ¼¢ï ¥ÐÝï ÎèÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ wG¢éÎ ãè
}¢é¼ÚçgÎ ãñ´ ÜU|¢è Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜU¢ï çÜGUÏH¢ }¢¢Ý¼ï ãñ´ ÜU|¢è ÜUã¼ï ãñ´ çÜU
ÜU¢’Ï¢¢ çÜGUÏH¢ ãñ J ¥¢²¼ }¢ï´ ¼ãG±èHï çÜGUÏH¢ ÜUè çãGv}¢¼ Ï¢¼¢ Îè x¢§ü çÜU
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ Á¢¢ï }¢ãGìÁ¢G Ýé}¢¢§à¢è }¢é„H}¢¢Ý Ï¢Ý ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï´ ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
±¢ïã çÜGUÏHï ÜïU Ï¢ÎH¼ï ãè Ï¢ÎH x¢» ¥¢ñÚ §SH¢}¢ S¢ï }¢é‹ãGçÚÈGU ã¢ï x¢» J
§S¢ ¼GÚãG Á¢G¢çãÚ ã¢ï x¢²¢ çÜU ÜU¢ñÝ S¢¢çÎÜéUGH §SH¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ }¢éÝ¢çÈGUÜGU
¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ
ÜU¢ñÝ ÎèÝ S¢ï çÈUÚ Á¢¢Ýï ±¢H¢ J(1) (¥G¢}¢ ÜéU¼éÏ¢ï ¼zGS¢èÚ ± S¢èÚ¼)
HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢
¥Ï¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï
çS¢ÈGUü ²ïã ãGév}¢ ‰¢¢ çÜU ÎH¢§H ¥¢ñÚ }¢¢ñ§GÁ¢G» ãGS¢Ý¢ ÜïU Á¢GÚè»G H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îï¼ï Úãï´ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè
§üÁ¢G¢¥¢ïæ ÐÚ S¢Ï¢í ÜU¢ ãGév}¢ ‰¢¢ §S¢è çH²ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÁG¢éË}¢¢ï çS¢¼}¢ ÜïU Ðã¢ÇG ¼¢ïÇGï, }¢x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï §Ýç¼ÜGU¢}¢
ÜïU çH²ï ÜU|¢è ã‰¢²¢Ú Ýãè´ ©Æ¢²¢ Ï¢çËÜU ã}¢ïà¢¢ S¢Ï¢í¢ï ¼ãG}}¢éH ÜïU
S¢¢‰¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè §üÁ¢G¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ ¼vHèÈGU¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ¼ï Úãï HïçÜUÝ
çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ ¥¢ñÚ ²ãêÎè §Ý }¢énè |¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU Á¢¢Ýè Îéà}¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ §Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÈGUÝ¢ ÜïU Í¢¢Å ©¼¢Ú
ÎïÝï ÜU¢ ¥GÁG}¢ ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ïã
§Á¢¢Á¢G¼ Îè çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ ¼é}¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUè §çÏ¼Î¢ ÜUÚï´ ©Ý S¢ï ¼é}¢ |¢è
HÇG S¢ÜU¼ï ã¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï 12 S¢ÈGUÚ çS¢. 2 çã. ¼±¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ï´ ±¢ïã ²¢Îx¢¢Ú
çÎÝ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï çÜUÚÎx¢¢Ú Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï
}¢ï´ ¼H±¢Ú ©Æ¢Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îè ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU

çÁ¢Ý S¢ï HÇG¢§ü ÜUè Á¢¢¼è ãñ (}¢é„H}¢¢Ý) ©Ý

ÜU¢ï |¢è ¥Ï¢ HÇGÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îè Á¢¢¼è ãñ
v²êæ çÜU ±¢ïã (}¢é„H}¢¢Ý) }¢ÁGH}ê ¢ ãñ´ ¥¢ñÚ
wG¢Îé ¢ ©Ý ÜUè }¢ÎÎ ÐÚ ²ÜGUèÝÝ ÜGU¢çÎÚ ãñ
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý çà¢ã¢Ï¢ Á¢G¢ïãÚè ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ
çÜU çÁ¢ã¢Î ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïãè ±¢ïã ¥¢²¼ ãñ Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï
Ý¢çÁ¢GH ãé§ü J(2) }¢x¢Ú ¼zGS¢èÚï §ÏÝï Á¢ÚèÚ }¢ï´ ãñ çÜU çÁ¢ã¢Î ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï
ÐãHï Á¢¢ï ¥¢²¼ ©¼Úè ±¢ïã ²ïã ãñ :
wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï HÇG¢ï Á¢¢ï
¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï HÇG¼ï ãñ´ J
Ï¢ãÚ ãG¢H çS¢. 2 çã. }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢
Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï HÇGÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè }¢x¢Ú §çÏ¼Î¢ }¢ï´ ²ïã §Á¢¢Á¢G¼
}¢àM¼G ‰¢è ²¢’Ýè çS¢ÈGUü ©‹ãè´ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼
‰¢è Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚï´ J }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥|¢è ¼ÜU §S¢
ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ ç}¢Hè ‰¢è çÜU ±¢ïã Á¢æx¢ }¢ï´ ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï ÐãH
ÜUÚï´ HïçÜUÝ ãGÜGU ±¢Á¢GïãG ã¢ï Á¢¢Ýï ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GH Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU
Ï¢¢’Î Ó¢êæçÜU ¼ÏHèx¢Gï ãGÜGU ¥¢ñÚ ¥ãGÜU¢}¢ï §H¢ãè ÜUè ÝàÚ¢ï §à¢¢¥G¼
ãG é Á G ¢ ê Ú ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ‰¢è §S¢ çH²ï ¼}¢¢}¢ ©Ý ÜéUzGÈGU¢Ú
S¢ï Á¢¢ï §GÝ¢Î ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ãGÜGU ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ¼ï ‰¢ï
çÁ¢ã¢Î ÜU¢ ãGév}¢ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢²¢ wG±¢ã ±¢ïã }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï HÇGÝï
}¢ï´ ÐãH ÜUÚï´ ²¢ Ý ÜUÚï´ v²êæ çÜU ãGÜGU ÜïU Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ãGÜGU
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GH ÜU¢ï Á¢Ï¢íÝ ¼ÜüU

ÜUÚ¢Ý¢ ²ïã »ïÝG çãGv}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢Ýè Ý¢ñ»G §‹S¢¢Ý ÜUè S¢H¢ãG¢ï ÈGUH¢ãG ÜïU çH²ï
§Ýç¼ã¢§ü Á¢GMÚè ‰¢¢ J Ï¢ãÚ ãG¢H §S¢ }¢ḯ ÜU¢ï§ü à¢ÜU Ýãè´ çÜU çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î
çÁ¢¼Ýè HÇG¢§²¢æ |¢è ãé§æü ¥x¢Ú ÐêÚï }¢¢ãG¢ïH ÜU¢ï x¢ãÚè çÝx¢¢ã S¢ï Ï¢x¢G¢ñÚ Îï¶¢
Á¢¢» ¼¢ï ²ïãè Á¢G¢çãÚ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ²ïã S¢Ï¢ HÇG¢§²¢æ ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï
}¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜïU S¢Ú ÐÚ }¢éS¢ËH¼G ÜUè x¢§æü ¥¢ñÚ x¢GÚèÏ¢ }¢é„H}¢¢Ý Ï¢ ÎÚÁ¢»
}¢Á¢Ï¢êÚè ¼H±¢Ú ©Æ¢Ýï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ãé» J }¢S¢HÝ }¢é‹ÎçÚ…» Á¢GñH Ó¢‹Î
±¢çÜGU¥G¢¼ ÐÚ Á¢GÚ¢ ¼‹ÜGUèÎè çÝx¢¢ã S¢ï ÝÁ¢GÚ Ç¢çH²ï J
{1} ãGéÁ¢G êÚ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ¥ÐÝ¢ S¢Ï¢
ÜéUÀ }¢vÜU¢ }¢ï´ À¢ïÇG ÜUÚ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÜUS¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ }¢ÎèÝï Ó¢Hï ¥¢»
‰¢ï J Ó¢¢çã²ï ¼¢ï ²ïã ‰¢¢ çÜU ÜéUzGÈUG ¢Úï }¢vÜU¢ ¥Ï¢ §y¢G}¢èÝ¢Ý S¢ï Ï¢ñÆ Úã¼ï çÜU ©Ý
ÜïU Îéà}¢Ý ²¢’Ýè ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý ©Ý ÜïU
à¢ãìÚ S¢ï çÝÜUH x¢» }¢x¢Ú ãé±¢ ²ïã çÜU §Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ ÜU¢ Ð¢Ú¢
§¼Ý¢ Ó¢ÉG x¢²¢ çÜU ¥Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ ÜïU |¢è Îéà}¢Ýï Á¢¢Ý Ï¢Ý
x¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ó¢‹Î Ú¢ïÁ¢G Ï¢¢’Î ÜéUzGÈUG ¢Úï }¢vÜU¢ Ýï Ú§üS¢ï ¥‹S¢¢Ú
“¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä²” ÜïU Ð¢S¢ {ç}ÜU²¢ï´ S¢ï |¢Ú¢ ãé±¢ »ÜU ¶G¼G |¢ïÁ¢¢ J
“¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä²” ±¢ïã à¢wGS¢ ãñ çÜU ±¢çÜGU¥G» çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÐãHï
¼}¢¢}¢ }¢ÎèÝï ±¢H¢ï´ Ýï §S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ Ï¢¢Îà¢¢ã }¢¢Ý ÜUÚ §S¢ ÜUè ¼¢Á¢Ð¢ïà¢è
ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜUÚ Hè ‰¢è }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢ÎèÝ¢ ¼à¢ÚèÈGU
H¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã SÜUè}¢ ¶Gy}¢ ã¢ï x¢§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢è x¢G}¢ ± xG¢éSS¢ï }¢ï´
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ©G}¢í |¢Ú }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè
Ï¢¶GÜUÝè ÜUÚ¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ± }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè
S¢¢çÁ¢Gà¢¢ï´ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¢ J(1)
Ï¢ãÚ ÜñUÈGU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï §S¢ Îéà}¢Ýï §SH¢}¢ ÜïU Ý¢}¢ Á¢¢ï
¶G ¼ G çH¶¢ ©S¢ ÜU¢ }¢Á¢G } ¢ê Ý ²ï ã ãñ çÜU ¼é } ¢ Ýï ã}¢¢Úï ¥¢Î}¢è

(}¢éãG}}¢Î ) ÜU¢ï ¥ÐÝï ²ã¢æ ÐÝ¢ã Îï Ú¶è ãñ ã}¢ wG ¢ é Î ¢

ÜUè ÜGUS¢}¢ ¶¢ ÜUÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ²¢ ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ©Ý ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ
Î¢ï ²¢ }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜU¢H Î¢ï ±ÚÝ¢ ã}¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢ ¼é}¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ
Îï´x¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ¼}¢¢}¢ HÇGÝï±¢Hï Á¢±¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ ÜïU ¼é}ã¢Úè
¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÐÚ ¼S¢Lü È G U ÜUÚï ´ x ¢ï J(1)
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU §S¢
¼ãÎèÎ ¥¢}¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¶G¼G ÜUè ¶GÏ¢Ú }¢¢’Hê}¢ ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU “v²¢ ¼é}¢ ¥ÐÝï |¢¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ïÅ¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ¢ïx¢ï J” Ó¢êæçÜU
¥ÜUS¢Ú ¥‹S¢¢Ú Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² Ýï §S¢ Ýév¼ï ÜU¢ï S¢}¢Û¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU
ãGév}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¢ J
{2} ÆèÜU ©S¢è Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G
Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ‰¢ï ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï S¢ï
}¢vÜU¢ x¢» ¥¢ñÚ ÐéÚ¢Ýï ¼¥GËHéÜUG ¢¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ “©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU” ÜïU
}¢ÜU¢Ý ÐÚ çÜGU²¢}¢ çÜU²¢ J Á¢Ï¢ ©}¢Ä²¢ ÆèÜU Î¢ïÐãÚ ÜïU ±vG¼ ©Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï
ÜUÚ ¼G±¢ÈGïU ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU çH²ï x¢²¢ ¼¢ï §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH S¢¢}¢Ýï
¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ Ç¢æÅ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï ©}¢Ä²¢ ! ²ïã ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ÜU¢ñÝ
ãñ ? ©}¢Ä²¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã }¢ÎèÝï ÜïU ÚãÝï ±¢Hï “S¢¢’Î çÏ¢Ý
}¢é¥G¢Á¢G” ãñ´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï ¼ÇGÐ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU ¼é}¢
H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢ï {}¢¢ïZ (}¢éãG}}¢Î ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢) ÜU¢ï ¥ÐÝï
²ã¢æ ÐÝ¢ã Îè ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¼é}¢ ©}¢Ä²¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ï´
Ý ã¢ï ¼ ï ¼¢ï Ï¢Ó¢ ÜUÚ ±¢ÐS¢ Ýãè´ Á¢¢ S¢ÜU¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý
}¢é¥G¢Á¢G Ýï |¢è §Ýç¼ã¢§ü Á¢éÚ¥¼ ¥¢ñÚ çÎHïÚè ÜïU S¢¢‰¢
²ïã Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ã}¢ ÜU¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼

S¢ï Ú¢ïÜU¢ ¼¢ï ã}¢ ¼é}ã¢Úè à¢¢}¢ ÜUè ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜU Îï´x¢ï J(1)
{3} ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï çS¢ÈGUü §‹ãè {ç}ÜU²¢ï´ ÐÚ Ï¢S¢ Ýãè´

çÜU²¢ Ï¢çËÜU ±¢ïã }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}Hï ÜUè ¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÜGUyHï ¥G¢}¢ ÜU¢ }¢‹S¢êÏ¢¢
Ï¢Ý¢Ýï Hx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢x¢ Á¢¢x¢
ÜUÚ Ï¢S¢Ú ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð ÜU¢
ÐãÚ¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï S¢¢Úï ¥GÚÏ¢ ÐÚ ¥ÐÝï
¥S¢Ú¢ï LS¢ê¶G ÜUè ±Áã S¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H }¢ï´ ²ïã ¥¢x¢ |¢ÇGÜU¢ Îè
‰¢è çÜU }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï ÝïS¼¢ï
Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚÝ¢ Á¢GMÚè ãñ J
}¢ÁGÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¼èÝ¢ï´ ±éÁ¢êã¢¼ ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è }¢ï´ ãÚ ¥G¢çÜGUH
ÜU¢ï ²ïã ÜUãÝ¢ ãè ÐÇGïx¢¢ çÜU §Ý ãG¢H¢¼ }¢ï´ ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜU¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ï wG¢éÎ §çwG¼²¢Úè ÜïU çH²ï ÜéUÀ Ý ÜéUÀ ¼ÎÏ¢èÚ ÜUÚÝè
Á¢GMÚè ãè ‰¢è ¼¢çÜU ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è
ÜUè Ï¢ÜGU¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢¼è ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢» J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU ¶G¼GÚÝ¢ÜU §Ú¢Î¢ï´ ÜU¢ §GË}¢ ã¢ï
Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè
çãGÈGU¢Á¢G¼ï wG¢éÎ §çwG¼²¢Úè ÜïU çH²ï Î¢ï ¼ÎÏ¢èÚ¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H ÎÚ ¥¢}¢Î
ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
¥Ã±H : ²ïã çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè à¢¢}¢è ç¼Á¢¢Ú¼ çÁ¢S¢
ÐÚ §Ý ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ Î¢Ú¢ï }¢Î¢Ú ãñ §S¢ }¢ï´ LÜU¢±Å Ç¢H Îè Á¢¢»
¼¢çÜU ±¢ïã }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}Hï ÜU¢ ¶G²¢H À¢ïÇG Îï´ ¥¢ñÚ S¢éËãG ÐÚ
}¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï Á¢¢»æ J

Îé±é}¢ : ²ïã çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Á¢¢ï ÜGUÏ¢¢§H ¥¢Ï¢¢Î ãñ´ ©Ý
S¢ï ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ã¢ï Á¢¢» ¼¢çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ }¢ÎèÝï ÐÚ
ãG}Hï ÜUè çÝÄ²¼ Ý ÜUÚ S¢ÜïU´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §‹ãè
Î¢ï ¼ÎÏ¢èÚ¢ï´ ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU À¢ïÅï À¢ïÅï HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎèÝï
ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ |¢ïÁ¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ï¢¢’Á¢G HàÜUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
wG¢éÎ |¢è ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ²ïã À¢ïÅï À¢ïÅï
HàÜUÚ ÜU|¢è ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè ÝvGH¢ï ãGÚÜU¼ ÜU¢ Ð¼¢ Hx¢¢Ýï ÜïU çH²ï
Á¢¢¼ï ƒï ¥¢ñÚ ÜUãè´ Ï¢¢’Á¢G ÜGUÏ¢¢§H S¢ï }¢é¥G¢ãÎ» ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï¼ï ‰¢ï J ÜUãè´ §S¢ }¢vGS¢Î S¢ï |¢è Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ÜUè à¢¢}¢è ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ï¢æÎ ã¢ï Á¢¢» J §S¢è çS¢çËS¢Hï }¢ï´
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ãGHèÈGU¢ï´ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÅÜUÚ¢± à¢éM¥G
ãé±¢ ¥¢ñÚ À¢ïÅè Ï¢ÇGè HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢²¢ J §‹ãè
HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ï ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ï´ “x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢” ÜïU ©G‹±¢Ý S¢ï
Ï¢²¢Ý çÜU²¢ x¢²¢ ãñ J
x¢GÁG±¢ ± S¢çÚÄ²¢ ÜU¢ ÈGUÜGUü
²ã¢æ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼ ÜUè ²ïã §çS¼GH¢ãG ²¢Î Ú¶Ýè Á¢GMÚè ãñ
çÜU ±¢ïã Á¢æx¢è HàÜUÚ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ |¢è ¼à¢ÚèÈGU
Hï x¢» ©S¢ ÜU¢ï “x¢GÁ¢G±¢” ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã HàÜUÚ¢ï´ ÜUè Å¢ïçH²¢æ çÁ¢Ý }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ à¢¢ç}¢H Ýãè´ ãé» ©Ý ÜU¢ï “S¢çÚÄ²¢” ÜUã¼ï ãñ´ J(1)
“x¢GÁ¢G±¢¼” ²¢’Ýè çÁ¢Ý çÁ¢Ý HàÜUÚ¢ḯ }¢ḯ ãGéÁG¢êÚ

à¢ÚèÜU ãé» ©Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J “}¢±¢çãÏ¢ï
HÎéç‹ÝÄ²¢” }¢ḯ ãñ çÜU “x¢GÁ¢G±¢¼” ÜUè ¼¢’Î¢Î “S¢œ¢¢§üS¢” ãñ ¥¢ñÚ ‘Ú¢ñÁ¢G¼éH
¥ãGÏ¢¢Ï¢” }¢ḯ ²ïã çH¶¢ ãñ çÜU “x¢GÁ¢G±¢¼” ÜUè ¼¢’Î¢Î »ÜU ÜGU¢ñH ÜUè çÏ¢Ý¢

ÐÚ “§vÜUèS¢” ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜïU ÝÁGÎèÜU “Ó¢¢ñÏ¢èS¢” ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï

ÜUã¢ çÜU “ÐÓÓ¢èS¢” ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï çH¶¢ “ÀÏÏ¢èS¢” ãñ J(1)
}¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥ÚÜGU}¢ S¢ãG¢Ï¢è

S¢ï Á¢¢ï çÚ±¢²¼ ¼ãGÚèÚ ÜUè ãñ ©S¢ }¢ï´ x¢GÁ¢G±¢¼ ÜUè ÜéUH
¼¢’Î¢Î “©‹ÝèS¢” Ï¢¼¢§ü x¢§ü ãñ(2) ¥¢ñÚ §Ý }¢ï´ S¢ï çÁ¢Ý Ý± x¢GÁ¢G±¢¼ }¢ï´
Á¢æx¢ |¢è ãé§ü ±¢ïã ²ïã ãñ´ :
{1} Á¢æx¢ï Ï¢Îí {2} Á¢æx¢ï ©ãGéÎ {3} Á¢æx¢ï ¥ãGÁ¢G¢Ï¢ {4} Á¢æx¢ï Ï¢Ýê
ÜéUGÚñÁ¢G¢ {5} Á¢æx¢ï Ï¢Ýê ¥H }¢éS¼GçHÜGU {6} Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú {7} ÈGUyãGï }¢vÜU¢
{8} Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ {9} Á¢æx¢ï ¼G¢§ÈGU(3)
“S¢Ú¢²¢” ²¢’Ýè çÁ¢Ý HàÜUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ
¼à¢ÚèÈGU Ýãè´ Hï x¢» ©Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜïU ÝÁGÎèÜU
“S¢ñ´¼¢HèS¢” ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜïU ÝÁGÎèÜU “ÀŒÐÝ” ãñ J
§}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè Ýï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý §SãG¢ÜGU S¢ï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ çÜU
S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ x¢GÁG±¢ “¥Ï±¢” ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚè x¢GÁG±¢ “¼Ï¢êÜU”
ãñ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ “S¢çÚÄ²¢” Á¢¢ï }¢ÎèÝï S¢ï Á¢æx¢ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé±¢
±¢ïã “S¢çÚÄ²» ãG}Á¢G¢” ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ¥¢x¢ï ¥¢¼¢ ãñ J(4)
x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢
çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÜU¢ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ÜéUH Á¢G}¢¢Ý¢ “x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢”
ÜïU »ãç¼}¢¢}¢ ± §Ýç¼Á¢G¢}¢ }¢ḯ x¢éÁ¢GÚ¢ §S¢ çH²ï çÜU ¥x¢Ú “x¢GÁ¢G±¢¼” ÜUè ÜU}¢
S¢ï ÜU}¢ ¼¢’Î¢Î Á¢¢ï çÚ±¢²¢¼ }¢ḯ ¥¢§ü ãñ́ ²¢’Ýè “©‹ÝèS¢” ¥¢ñÚ “S¢Ú¢²¢” ÜUè
ÜU}¢ S¢ï ÜU}¢ ¼¢’Î¢Î Á¢¢ï çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ãñ ²¢’Ýè “S¢ñ´¼¢HèS¢” à¢é}¢¢Ú ÜUÚ Hè Á¢¢»

¼¢ï Ý± S¢¢H }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï À¢ïÅè Ï¢ÇGè “çÀ²¢S¢Æ”

HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ ÜUÚÝ¢ ÐÇG¢ çHã¢Á¢G¢ “x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢” ÜU¢ ©G‹±¢Ý
ãGéÁG¢êÚ ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý
çãGSS¢¢ ãñ ¥¢ñÚ §Ý ¼}¢¢}¢ x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
±éÁ¢êã ± ¥SÏ¢¢Ï¢ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ ãG¢H §SH¢}¢è ¼¢Úè¶G¢ï´ }¢ï´ }¢ÁGÜêUÚ ± }¢ãGÈGUêÁ¢G
ãñ, }¢x¢Ú ²ïã §¼Ý¢ H}Ï¢¢ Ó¢¢ñÇG¢ }¢ÁG}¢êÝ ãñ çÜU ã}¢¢Úè §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ ¼æx¢
Î¢}¢Ý ©Ý ¼}¢¢}¢ }¢Á¢G¢}¢èÝ ÜU¢ï S¢}¢ïÅÝï S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè ÜGU¢çS¢Ú ãñ HïçÜUÝ
Ï¢ÇGè }¢éçàÜUH ²ïã ãñ çÜU ¥x¢Ú ã}¢ çÏ¢ËÜéUH ãè §Ý }¢Á¢G¢}¢èÝ ÜU¢ï À¢ïÇG Îï´
¼¢ï ²ÜGUèÝÝ “S¢èÚ¼ï ÚS¢êH” ÜU¢ }¢ÁG}¢êÝ çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢çÜGUS¢ ¥¢ñÚ Ý¢
}¢éÜU}}¢H Úã Á¢¢»x¢¢ §S¢ çH²ï }¢éwG¼S¢Ú ¼G¢ñÚ ÐÚ Ó¢‹Î }¢àãêÚ x¢GÁ¢G±¢¼ ±
S¢Ú¢²¢ ÜU¢ ²ã¢æ çÁ¢GRU ÜUÚ ÎïÝ¢ çÝã¢²¼ Á¢GMÚè ãñ ¼¢çÜU S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢
²ïã ¥ã}¢ Ï¢¢Ï¢ |¢è Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜïU çH²ï ÝÁ¢GÚ ¥zGÚ¢ïÁ¢G ã¢ï Á¢¢» J
S¢çÚÄ²» ãG}Á¢G¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ çÁ¢ã¢Î
ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü ¼¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Á¢¢ï »ÜU À¢ïÅ¢ S¢¢ HàÜUÚ
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ©S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “S¢çÚÄ²»
ãG}Á¢G¢” ãñ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ çÏ¢Ý
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ï »ÜU S¢ÈGïUÎ Û¢‹Ç¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ ©S¢ Û¢‹Çï ÜïU ÝèÓ¢ï çS¢ÈGUü 30 }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï »ÜU HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU
}¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢¢ Á¢¢ï ¼èÝ S¢¢ï ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH
©Ý ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ “S¢ñÈéUGH Ï¢ãGìÚ”
¼ÜU ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï Á¢æx¢ ÜïU çH²ï S¢ÈGU Ï¢‹Îè |¢è ã¢ï x¢§ü HïçÜUÝ
»ÜU à¢wGS¢ }¢ÁÎè çÏ¢Ý ¥G}¢í Á¢éã‹Ýè Ýï Á¢¢ï Î¢ïÝ¢ï´ ÈGUÚèÜGU ÜU¢ ãGHèÈGU ‰¢¢ Ï¢èÓ¢
}¢ï´ ÐÇG ÜUÚ HÇG¢§ü }¢¢ñÜGUêÈGU ÜUÚ¢ Îè J(1)

S¢çÚÄ²» ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢

§S¢è S¢¢H S¢¢Æ ²¢ ¥SS¢è }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ ÜU¢ï
S¢ÈGïUÎ Û¢‹Çï ÜïU S¢¢‰¢ ¥}¢èÚ Ï¢Ý¢ ÜUÚ “Ú¢çÏ¢x¢G” ÜUè ¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
§S¢ S¢çÚÄ²ï ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¼GãG çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢
‰¢ï J Á¢Ï¢ ²ïã HàÜUÚ “S¢çÝÄ²» }¢éÚüã” ÜïU }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU HÇGÜïU §GÜUçÚ}¢¢ ÜUè ÜU}¢¢Ý }¢ï´ Î¢ï S¢¢ï
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Á¢}¥G ‰¢ï Î¢ïÝ¢ï´ HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ ãé±¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î
çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÐÚ ¼èÚ ÈïU´ÜU¢ ²ïã S¢Ï¢ S¢ï
ÐãH¢ ¼èÚ ‰¢¢ Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÐÚ Ó¢H¢²¢
x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ Ýï ÜéUH ¥¢Æ ¼èÚ
ÈïU´ÜïU ¥¢ñÚ ãÚ ¼èÚ çÝà¢¢Ýï ÐÚ ÆèÜU Ï¢ñÆ¢ J ÜéUzGÈGU¢Ú §Ý ¼èÚ¢ï´ ÜUè }¢¢Ú S¢ï
Í¢Ï¢Ú¢ ÜUÚ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï x¢» §S¢ çH²ï ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü J(1)
S¢çÚÄ²» S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢

§S¢è S¢¢H }¢¢ãï ÁG¢éH ÜGU¢’Îã }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢
ÜU¢ï Ï¢èS¢ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢
}¢vGS¢Î S¢ï |¢ïÁ¢¢ ¼¢çÜU ²ïã H¢ïx¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU »ÜU HàÜUÚ ÜU¢ Ú¢S¼¢
Ú¢ïÜïU´, §S¢ S¢çÚÄ²ï ÜU¢ Û¢‹Ç¢ |¢è S¢ÈGïUÎ Úæx¢ ÜU¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢vGÎ¢Î
çÏ¢Ý ¥S±Î §S¢ HàÜUÚ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ‰¢ï J ²ïã HàÜUÚ
Ú¢¼¢ï´ Ú¢¼ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï ãé» Á¢Ï¢ Ð¢æÓ¢±ï´ çÎÝ }¢ÜGU¢}¢ï “ç¶GÚ¢Ú” ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï
Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU }¢vÜU¢ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú »ÜU çÎÝ ÐãHï ãè çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Ó¢éÜïU ãñ´ §S¢
çH²ï çÜUS¢è ¼S¢¢Îé}¢ ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ ãè Ýãè´ ¥¢§ü J(2)

x¢GÁG±» ¥Ï¢±¢
§S¢ x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ï “x¢GÁG±» ±Î¢Ý” |¢è ÜUã¼ï ãñ´ J ²ïã S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢
x¢GÁG±¢ ãñ ²¢’Ýè ÐãHè }¢Ú¼Ï¢¢ ãGéÁG¢êÚ çÁ¢ã¢Î ÜïU §Ú¢Îï
S¢ï }¢¢ãï S¢ÈGUÚ çS¢. 2 çã. }¢ï´ S¢¢Æ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝï
S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUHï J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ï´
¥ÐÝ¢ ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜU¢ï Û¢‹Ç¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢ï “¥Ï¢±¢” ¼ÜU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ÐèÀ¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢»
}¢x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï §S¢ çH²ï ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü J
“¥Ï¢±¢” }¢ÎèÝï S¢ï ¥SS¢è }¢èH ÎêÚ »ÜU x¢¢ªæ ãñ Á¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢ç}¢Ý¢ ÜU¢ }¢Á¢G¢Ú ãñ J
²ã¢æ Ó¢‹Î çÎÝ ÆãÚ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê Á¢G}¢Ú¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú “}¢wGà¢è çÏ¢Ý ¥G}¢í
Á¢G}¢Úè” S¢ï §}¢Î¢Îï Ï¢¢ã}¢è ÜU¢ »ÜU ¼ãGÚèÚè }¢é¥G¢ãÎ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï
±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» §S¢ x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ Ð‹ÎÚã çÎÝ ¥¢Ð
}¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ Úãï J(1)
x¢GÁG±» Ï¢±¢¼G
çãÁ¢Ú¼ ÜïU ¼ïÚã±ï´ }¢ãèÝï çS¢. 2 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝï ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ÜU¢ï ãG¢çÜU}¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Î¢ï S¢¢ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ
ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ çÁ¢ã¢Î ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï Ú±¢Ý¢
ãé» J §S¢ x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ Û¢‹Ç¢ |¢è S¢ÈGïUÎ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ ‰¢ï J §S¢ x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ }¢vGS¢Î
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU »ÜU ç¼Á¢¢Ú¼è ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜUÝ¢ ‰¢¢ J ©S¢
ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ S¢¢H¢Ú “©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU Á¢}¢ãGè” ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢
ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ »ÜU S¢¢ï ÜéUGÚñà¢è ÜéUzGÈGU¢Ú ¥¢ñÚ É¢§ü ãÁ¢G¢Ú ªæÅ ‰¢ï J ãGéÁG¢êÚ
©S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÜUè ¼H¢à¢ }¢ḯ }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢±¢¼G” ¼ÜU ¼à¢ÚèÈGU

Hï x¢» }¢x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ÜUãè´ S¢¢}¢Ý¢ Ýãè´ ãé±¢ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ
çÏ¢x¢GñÚ çÜUS¢è Á¢æx¢ ÜïU }¢ÎèÝ¢ ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J(1)
x¢GÁG±» S¢zG±¢Ý
§S¢è S¢¢H “ÜéUÁ¢üG çÏ¢Ý Á¢¢çÏ¢Ú çÈGUãìÚè” Ýï }¢ÎèÝï ÜUè Ó¢Ú¢x¢¢ã }¢ḯ
Ç¢ÜU¢ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ªæÅ¢ḯ ÜU¢ï ã¢æÜU ÜUÚ Hï x¢²¢ J ãGéÁ¢G êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ḯ ¥ÐÝ¢ ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢
ÜUÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý¢ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè
»ÜU Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ ±¢çÎ²ï S¢zG±¢Ý ¼ÜU ©S¢ Ç¢ÜêU ÜU¢ ¼¥G¢ÜéUÏG ¢ çÜU²¢
}¢x¢Ú ±¢ïã §S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ |¢¢x¢¢ çÜU ã¢‰¢ Ýãè´ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ
}¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J ±¢çÎ²ï S¢zG±¢Ý “Ï¢Îí” ÜïU
ÜGUÚèÏ¢ ãñ §S¢è çH²ï Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï §S¢ x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ Ý¢}¢ “x¢GÁ±G » Ï¢Îíï
ªH¢” Ú¶¢ ãñ J §S¢ çH²ï ²ïã ²¢Î Ú¶Ý¢ Ó¢¢çã²ï çÜU x¢GÁ±G » S¢zG±¢Ý ¥¢ñÚ
x¢GÁ±G » Ï¢ÎÚï ªH¢ Î¢ïÝ¢ḯ »ÜU ãè x¢GÁ¢G±ï ÜïU Î¢ï Ý¢}¢ ãñ́ J(2)
x¢GÁG±» çÁ¢GH ©Gà¢ñÚã
§S¢è çS¢. 2 çã. }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU ÜGU¢çÈGUH¢ }¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼
Hï ÜUÚ }¢vÜïU S¢ï à¢¢}¢ Á¢¢ Úã¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ÇïÉG S¢¢ï ²¢
Î¢ï S¢¢ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ©S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜUÝï ÜïU
çH²ï }¢ÜGU¢}¢ï “çÁ¢GH ©Gà¢ñÚã” ¼ÜU ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» Á¢¢ï “²}¢Ï¢ê¥G” ÜUè
Ï¢‹ÎÚ x¢¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ãñ }¢x¢Ú ²ã¢æ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ÜGU¢çÈGUH¢
Ï¢ãé¼ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG x¢²¢ ãñ J §S¢ çH²ï ÜU¢ï§ü ÅÜUÚ¢± Ýãè´ ãé±¢ }¢x¢Ú ²ïãè
ÜGU¢çÈGUH¢ Á¢Ï¢ à¢¢}¢ S¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ©S¢
ÜUè }¢éÁ¢G¢ãG}¢¼ ÜïU çH²ï çÝÜUHï ¼¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ }¢¢’çÚÜU¢ Ðïà¢ ¥¢ x¢²¢ çÁ¢S¢
ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H çÁ¢GRU ¥¢x¢ï ¥¢¼¢ ãñ J(3)

S¢çÚÄ²» ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢

§S¢è S¢¢H }¢¢ãï ÚÁ¢Ï¢ çS¢. 2 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜU¢ï ¥}¢èÚï HàÜUÚ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
©Ý ÜUè }¢¢ ¼ãGì¼è }¢ï´ ¥¢Æ ²¢ Ï¢¢Úã }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ »ÜU Á¢é‰¢ Ú±¢Ý¢
ÈGUÚ}¢¢²¢, Î¢ï Î¢ï ¥¢Î}¢è »ÜU »ÜU ªæÅ ÐÚ S¢é±¢Ú ‰¢ï J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜU¢ï
çHÈGU¢ÈGïU }¢ï´ »ÜU }¢¢ïãÚ Ï¢æÎ ¶G¼G çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Î¢ï çÎÝ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï
ÜïU Ï¢¢’Î §S¢ çHÈGU¢ÈGïU ÜU¢ï ¶¢ïH ÜUÚ ÐÉGÝ¢ ¥¢ñÚ §S¢ }¢ï´ Á¢¢ï çãÎ¢²¢¼ çH¶è
ãé§ü ãñ´ ©Ý ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝ¢ J Á¢Ï¢ ¶G¼G ¶¢ïH ÜUÚ ÐÉG¢ ¼¢ï ©S¢ }¢ï´ ²ïã ÎÁ¢ü
‰¢¢ çÜU ¼é}¢ ¼G¢§ÈGU ¥¢ñÚ }¢vÜïU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý }¢ÜGU¢}¢ï “Ý¶GH¢” }¢ï´ ÆãÚ ÜUÚ
ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGU¢çÈGUH¢ïæ ÐÚ ÝÁ¢GÚ Ú¶¢ï ¥¢ñÚ S¢êÚ¼ï ãG¢H ÜUè ã}¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¶GÏ¢Ú Îï¼ï
Úã¢ï J ²ïã Ï¢ÇG¢ ãè ¶G¼GÚÝ¢ÜU ÜU¢}¢ ‰¢¢ v²êæ çÜU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU »ïGÝ }¢ÜüUÁ¢G }¢ï´
çÜGU²¢}¢ ÜUÚ ÜïU Á¢¢S¢êS¢è ÜUÚÝ¢ x¢¢ï²¢ }¢¢ñ¼ ÜïU }¢éæã }¢ï´ Á¢¢Ý¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ²ïã S¢Ï¢
Á¢¢æ çÝS¢¢Ú Ï¢ï {ÇGÜU }¢ÜGU¢}¢ï “Ý¶GH¢” ÐãéæÓ¢ x¢» J ¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU çÜU
ÚÁ¢Ï¢ ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¼¢Úè¶G ÜU¢ï ²ïã H¢ïx¢ Ý¶GH¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ §S¢è çÎÝ
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU ç¼Á¢¢Ú¼è ÜGU¢çÈGUH¢ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H
ãG…íG}¢è ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢éx¢GèÚ¢ ÜïU Î¢ï HÇGÜïU ©GS¢}¢¢Ý ± Ý¢ñÈGUH ¥¢ñÚ
ãGÜU}¢ çÏ¢Ý ÜñUS¢¢Ý ±x¢GñÚ¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ªæÅ¢ï´ ÐÚ ¶Á¢êÚ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ }¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼
HÎ¢ ãé±¢ ‰¢¢ J
¥}¢èÚï S¢çÚÄ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ Ýï
¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ḯ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ã}¢ §Ý ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ḯ ÜU¢ï À¢ïÇG Îḯ ¼¢ï
²ïã H¢ïx¢ }¢vÜU¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜUè ²ã¢æ }¢¢ñÁ¢êÎx¢è S¢ï }¢vÜU¢ ±¢H¢ḯ ÜU¢ï
Ï¢¢ ¶GÏ¢Ú ÜUÚ Îḯx¢ï ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï ÜGUyH ²¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ¢ Îḯx¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
ã}¢ §Ý H¢ïx¢¢ḯ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚḯ ¼¢ï ¥¢Á¢ ÚÁ¢Ï¢ ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¼¢Úè¶G ãñ çHã¢Á¢G¢ à¢ãìÚï
ãGÚ¢}¢ }¢ḯ Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜU¢ x¢éÝ¢ã ã}¢ ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ã¢ïx¢¢ J ¥¢ç¶GÚ ²ïãè Ú¢» ÜGUÚ¢Ú
Ð¢§ü çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÜïU ¶G¼ÚG ï ÜU¢ï ÎzG¥G ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ±¢çÜGUÎ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ¼}¢è}¢è Ýï »ÜU
»ïS¢¢ ¼¢ÜU ÜUÚ ¼èÚ }¢¢Ú¢ çÜU ±¢ïã ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÜU¢ï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã
©S¢è ¼èÚ S¢ï ÜGUyH ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ©GS¢}¢¢Ý ± ãGÜU}¢ ÜU¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï
çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢, Ý¢ñÈGUH |¢¢x¢ çÝÜUH¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢
ªæÅ¢ï´ ¥¢ñÚ ©Ý ÐÚ HÎï ãé» }¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ ÜU¢ï }¢¢Hï
x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý¢ ÜUÚ }¢ÎèÝ¢ H¢ñÅ ¥¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè
ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ §S¢ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ Ð¢æÓ¢±¢æ çãGSS¢¢ Ðïà¢ çÜU²¢ J(1)
Á¢¢ï H¢ïx¢ ÜGUyH ²¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ãé» ±¢ïã Ï¢ãé¼ ãè }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ¶G¢ÝÎ¢Ý

ÜïU H¢ïx¢ ‰¢ï J ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è Á¢¢ï ÜGUyH ãé±¢ ¥GÏÎéËH¢ã ãG…íG}¢è ÜU¢
Ï¢ïÅ¢ ‰¢¢ J ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÐãH¢ ÜU¢çÈGUÚ ‰¢¢ Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢
S¢ï }¢¢Ú¢ x¢²¢ J Á¢¢ï H¢ïx¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ãé» ²¢’Ýè ©GS¢}¢¢Ý ¥¢ñÚ ãGÜU}¢, §Ý }¢ï´
S¢ï ©GS¢}¢¢Ý ¼¢ï }¢éx¢GèÚ¢ ÜU¢ Ð¢ï¼¢ ‰¢¢ Á¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Ú§üS¢
à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGÜU}¢ çÏ¢Ý ÜñUS¢¢Ý çãà¢¢}¢ çÏ¢Ý ¥H }¢éx¢GèÚ¢
ÜU¢ ¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢ ‰¢¢ J §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ §S¢ ±¢çÜGU»G Ýï ¼}¢¢}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ ¥¢x¢ Ï¢x¢êH¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ “wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢
wG¢êÝ” HïÝï ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢vÜU¢ ÜïU ãÚ ÜêUÓ¢¢ ± Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ x¢êæÁ¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÎÚ
ãGÜGUèÜGU¼ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ }¢¢’çÚÜU¢ §S¢è ±¢çÜGU»G ÜU¢ Úgï ¥G}¢H ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G±üã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Á¢æx¢ï Ï¢Îí ¥¢ñÚ
¼}¢¢}¢ HÇG¢§²¢æ Á¢¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï ãé§æü ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ Ï¢é‹²¢Îè S¢Ï¢Ï¢ ¥G}¢í
çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÜU¢ ÜGUyH ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ±¢çÜGUÎ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã
¼}¢è}¢è Ýï ¼èÚ }¢¢Ú ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J(2)
Á¢æx¢ï Ï¢Îí
“Ï¢Îí” }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ¥SS¢è }¢èH ÜïU
ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ »ÜU x¢¢ªæ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ Á¢ã¢æ Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´

S¢¢H¢Ý¢ }¢ïH¢ Hx¢¼¢ ‰¢¢ J ²ã¢æ »ÜU ÜêæU±¢æ |¢è ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU }¢¢çHÜU
ÜU¢ Ý¢}¢ “Ï¢Îí” ‰¢¢ ©S¢è ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ §S¢ Á¢x¢ã ÜU¢ Ý¢}¢ “Ï¢Îí”
Ú¶ çÎ²¢ x¢²¢ J §S¢è }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢ }¢¢’çÚÜU¢
ãé±¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý S¢wG¼
wG¢êæÚïÁ¢Gè ãé§ü ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ
ÝS¢èÏ¢ ãé§ü çÁ¢S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §SH¢}¢ ÜUè §GÁGÁ¢G¼ ± §vGÏ¢¢H ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢
§¼Ý¢ S¢Ú Ï¢éH‹Î ã¢ï x¢²¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼¢ï à¢¢ñÜU¼
çÏ¢ËÜéUH ãè ¶G¢ÜU }¢ï´ ç}¢H x¢§ü J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU
çÎÝ ÜU¢ Ý¢}¢ “²¢ñ}¢éH ÈéUGÚÜGU¢Ý” Ú¶¢ J (1) ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè S¢êÚ»
¥‹¢ÈGU¢H }¢ï´ ¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè S¢êÚ¼¢ï´ }¢ï´ §Á¢}¢¢HÝ Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú §S¢ }¢¢’çÚÜïU ÜU¢ çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜUè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ »ãGS¢¢Ý Á¢¼¢¼ï ãé» wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢
Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢ñÚ ²ÜGUèÝÝ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï
¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢§ü Ï¢Îí }¢ï´
Á¢Ï¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥¢ñÚ Ï¢ï
S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ý ‰¢ï ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ËH¢ã
S¢ï ÇÚ¼ï Úã¢ï ¼¢çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ à¢éRU
x¢éÁ¢G¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ï J
Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ ¥SHè S¢Ï¢Ï¢ ¼¢ï Á¢ñS¢¢ çÜU ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´
“¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è” ÜïU ÜGUyH S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ }¢ï´ ÈñUH¢ ãé±¢
Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ §çà¼¥G¢H ‰¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï ãÚ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÐÚ ²ïãè »ÜU
Ý¢’Ú¢ ‰¢¢ çÜU “wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ wG¢êÝ Hï ÜUÚ Úãï´x¢ï J”

}¢x¢Ú çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢æ ²ïã S¢êÚ¼ Ðïà¢ ¥¢ x¢§ü çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ±¢ïã
ÜGU¢çÈGUH¢ çÁ¢S¢ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ }¢ÜGU¢}¢ï “çÁ¢GH
©Gà¢ñÚã” ¼ÜU ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ‰¢ï }¢x¢Ú ±¢ïã ÜGU¢çÈGUH¢ ã¢‰¢ Ýãè´ ¥¢²¢ ‰¢¢
çÏ¢ËÜéUH ¥Ó¢¢ÝÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè çÜU ¥Ï¢ ±¢ïãè ÜGU¢çÈGUH¢ }¢éËÜïU
à¢¢}¢ S¢ï H¢ñÅ ÜUÚ }¢vÜU¢ Á¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã |¢è Ð¼¢ Ó¢H x¢²¢ çÜU §S¢
ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü ± }¢¶GçÚ}¢¢ çÏ¢Ý Ý¢ñÈGUH ± ¥G}¢í çÏ¢Ý
¥H ¥G¢S¢ ±x¢GñÚ¢ ÜéUH ¼èS¢ ²¢ Ó¢¢HèS¢ ¥¢Î}¢è ãñ´ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢
}¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼ Á¢¢ï ©S¢ ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ ãñ ±¢ïã Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè
Å¢ïçH²¢æ HêÅ}¢¢Ú ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï }¢ÎèÝï ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú x¢à¼ Hx¢¢¼è
Úã¼è ãñ´ ¥¢ñÚ “ÜéUÁ¢üG çÏ¢Ý Á¢¢çÏ¢Ú çÈGUãìÚè” }¢ÎèÝï ÜUè Ó¢Ú¢x¢¢ã¢ï´ ¼ÜU ¥¢ ÜUÚ
x¢G¢Ú¼ çx¢Úè ¥¢ñÚ Ç¢ÜU¢Á¢GÝè ÜUÚ x¢²¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ v²êæ Ý ã}¢ |¢è ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU §S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU ©S¢ ÜU¢ï HêÅ Hï´ ¼¢çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜUè à¢¢}¢è ç¼Á¢¢Ú¼ Ï¢æÎ ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ ã}¢ S¢ï
S¢éËãG ÜUÚ Hï´ J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ²ïã §Úà¢¢Îï çx¢Ú¢}¢è S¢éÝ ÜUÚ
¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ §S¢ ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» J
}¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ýx¢è
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï 12 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 2 çã. ÜU¢ï Ï¢ÇGè ©GÁ¢H¼ ÜïU S¢¢‰¢ H¢ïx¢
Ó¢H ÐÇGï, Á¢¢ï çÁ¢S¢ ãG¢H }¢ï´ ‰¢¢ ©S¢è ãG¢H }¢ï´ Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ J §S¢ HàÜUÚ
}¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ý çÁ¢G²¢Î¢ ã‰¢²¢Ú ‰¢ï Ý ÈGU¢ñÁ¢è Ú¢à¢Ý
ÜUè ÜU¢ï§ü Ï¢ÇGè ç}¢vGÎ¢Ú ‰¢è v²êæ çÜU çÜUS¢è ÜU¢ï x¢é}¢¢Ý |¢è Ý ‰¢¢ çÜU §S¢ S¢ÈGUÚ
}¢ï´ ÜU¢ï§ü Ï¢ÇGè Á¢æx¢ ã¢ïx¢è J
}¢x¢Ú Á¢Ï¢ }¢vÜïU }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú ÈñUHè çÜU }¢é„H}¢¢Ý }¢éS¢ËHãG ã¢ï
ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ HêÅÝï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï S¢ï Ó¢H ÐÇGï ãñ´ ¼¢ï }¢vÜïU }¢ï´
»ÜU Á¢¢ïà¢ ÈñUH x¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU Î}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ ÎH Ï¢¢ÎH
}¢é „ H}¢¢Ý¢ï ´ ÐÚ ãG } H¢ ÜUÚÝï Üï U çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢²¢ J Á¢Ï¢
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢ ÜUè §çœ¢GH¢¥G ç}¢Hè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï S¢ãG¢Ï¢»

çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ S¢êÚ¼ï ãG¢H S¢ï ¥¢x¢¢ã çÜU²¢
¥¢ñÚ S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU }¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU §S¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGU¢çÈGUHï S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU HàÜUÚ S¢ï Á¢æx¢ ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ ¥¢ Á¢¢» J §Úà¢¢Îï çx¢Ú¢}¢è S¢éÝ
ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ
Ýï Ï¢ÇGï Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜU¢ §ÁGã¢Ú çÜU²¢ }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
¥‹S¢¢Ú ÜU¢ }¢éæã Îï¶ Úãï ‰¢ï v²êæ çÜU ¥‹S¢¢Ú Ýï ¥¢Ð ÜïU
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ¼ï ±vG¼ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¥GãìÎ çÜU²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã
©S¢ ±vG¼ ¼H±¢Ú ©Æ¢»æx¢ï Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG ¥¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ²ã¢æ
}¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ ‰¢¢ J(1)
¥‹S¢¢Ú }¢ï´ S¢ï ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý
©GÏ¢¢Î¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú Îï¶ ÜUÚ
Ï¢¢ïH ©Æï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! v²¢ ¥¢Ð ÜU¢ §à¢¢Ú¢
ã}¢¢Úè ¼GÚÈGU ãñ ? wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ã}¢ ±¢ïã Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ãñ´ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð
ÜU¢ ãGév}¢ ã¢ï ¼¢ï ã}¢ S¢}¢é‹ÎÚ }¢ï´ ÜêUÎ ÐÇGï´ §S¢è ¼GÚãG ¥‹S¢¢Ú ÜïU »ÜU ¥¢ñÚ
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢vGÎ¢Î çÏ¢Ý ¥S±Î Ýï Á¢¢ïà¢ }¢ï´
¥¢ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ã}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢êS¢¢ ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜUè ¼GÚãG ²ïã Ý ÜUãï´x¢ï çÜU ¥¢Ð ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢
wG¢éÎ¢ Á¢¢ ÜUÚ HÇGï Ï¢çËÜU ã}¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜïU Î¢»æ S¢ï, Ï¢¢»æ S¢ï, ¥¢x¢ï
S¢ï, ÐèÀï S¢ï HÇGï´x¢ï J ¥‹S¢¢Ú ÜïU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜUè ¼vGÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ wG¢éà¢è S¢ï Ó¢}¢ÜU ©Æ¢ J(2)

}¢ÎèÝï S¢ï »ÜU }¢èH ÎêÚ Ó¢H ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï ¥ÐÝï

HàÜUÚ ÜU¢ Á¢¢»Á¢G¢ çH²¢, Á¢¢ï H¢ïx¢ ÜU}¢ ©G}¢í ‰¢ï ©Ý ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢
ãGév}¢ çÎ²¢ v²êæ çÜU Á¢æx¢ ÜïU ÐéÚ ¶G¼ÚG }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ |¢H¢ Ï¢ÓÓ¢¢ïæ ÜU¢ v²¢ ÜU¢}¢ ?
Ý‹ã¢ çS¢Ð¢ãè
}¢x¢Ú §‹ãè Ï¢ÓÓ¢¢ï´ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢
ÜïU À¢ïÅï |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢
|¢è ‰¢ï J Á¢Ï¢ ©Ý S¢ï ±¢ÐS¢ ã¢ïÝï ÜU¢ï ÜUã¢ x¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã }¢Ó¢H x¢» ¥¢ñÚ
ÈêUÅ ÈêUÅ ÜUÚ Ú¢ïÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ çÜUS¢è ¼GÚãG ±¢ÐS¢ ã¢ïÝï ÐÚ ¼Ä²¢Ú Ý
ãé » J ©Ý ÜUè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè Îï¶ ÜUÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜU¢ ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Ýï ©Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Ó¢HÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ Ýï ©S¢ Ý‹ãï çS¢Ð¢ãè ÜïU
x¢Hï }¢ï´ |¢è »ÜU ¼H±¢Ú ãG}¢¢§H ÜUÚ Îè J }¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï ÜïU
±vG¼ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝï ©}}¢ï }¢v¼ê}¢ ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜU¢ §}¢¢}¢ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ¥¢Ð
}¢ÜGU¢}¢ï “Ú¢ïãG¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ÜéUÀ
¶G¼GÚ¢ }¢ãGS¢êS¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê HéÏ¢¢Ï¢¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éç‹Á¢GÚ ÜU¢ï }¢ÎèÝï ÜU¢ ãG¢çÜU}¢
}¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ §Ý ÜU¢ï }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ Á¢¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè ÜU¢ï }¢ÎèÝï ÜïU Ó¢ÉG¢§ü ±¢Hï x¢¢ªæ ÐÚ
çÝx¢Ú¢Ýè Ú¶Ýï ÜU¢ ãGév}¢ S¢¢çÎÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
§Ý §Ýç¼Á¢G¢}¢¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
“Ï¢Îí” ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ Ó¢H ÐÇGï çÁ¢{Ú S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU ¥¢Ýï ÜUè ¶GÏ¢Ú
‰¢è J ¥Ï¢ ÜéUH ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼èÝ S¢¢ï ¼ïÚã ‰¢è çÁ¢Ý }¢ï´ S¢¢Æ }¢éã¢çÁ¢Ú
¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè ¥‹S¢¢Ú ‰¢ï J }¢ç‹Á¢GH Ï¢ }¢ç‹Á¢GH S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» Á¢Ï¢ ¥¢Ð
}¢ÜGU¢}¢ï “S¢ÈGUÚ¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Î¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢S¢êS¢è ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢çÜU ±¢ïã ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¢»æ çÜU ±¢ïã çÜU{Ú ãñ ? ¥¢ñÚ ÜUã¢æ
¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ ãñ ?(1)
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Ó¢¢H¢ÜUè
©{Ú ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Á¢¢S¢êS¢ |¢è ¥ÐÝ¢ ÜU¢}¢ Ï¢ãé¼ }¢éS¼§GÎè S¢ï
ÜUÚ Úãï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ }¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ç}¢H x¢§ü J §S¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè “Á¢G}¢Á¢G}¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í
çx¢GÈGU¢Úè” ÜU¢ï }¢vÜU¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU ±¢ïã ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ÜUÚ Îï ¼¢çÜU
±¢ïã ¥ÐÝï ÜGU¢çÈGUHï ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ Ú¢S¼¢ Ï¢ÎH
ÜUÚ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï S¢}¢é‹ÎÚ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ Hï ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
ÜU¢ ÜGU¢çS¢Î Á¢G}¢Á¢G}¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í çx¢GÈGU¢Úè Á¢Ï¢ }¢vÜU¢ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ©S¢ ±vG¼
ÜïU ÎS¼êÚ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÜU Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢Ýè ã¢ï¼è ¼¢ï
¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢Ýï ±¢H¢ ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ÈU¢ÇG ÜUÚ ¥¢ñÚ ªæÅ ÜUè ÐèÆ ÐÚ ¶ÇG¢
ã¢ï ÜUÚ çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J Á¢G}¢Á¢G}¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í
çx¢GÈGU¢Úè Ýï ¥ÐÝ¢ ÜéUÚ¼¢ ÈU¢ÇG Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ªæÅ ÜUè ÐèÆ ÐÚ ¶ÇG¢ ã¢ï ÜUÚ
Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï çÓ¢ËH¢Ýï Hx¢¢ çÜU »ï ¥ãHï }¢vÜU¢ ! ¼é}ã¢Ú¢ S¢¢Ú¢ }¢¢Hï
ç¼Á¢¢Ú¼ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï §S¢ ÜGU¢çÈGUHï
ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜU ÜUÚ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï HêÅ HïÝï ÜU¢ ¥GÁG}¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ çHã¢Á¢G¢
Á¢ËÎè ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ¥ÐÝï §S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï
ã‰¢²¢Ú Hï ÜUÚ Î¢ñÇG ÐÇG¢ï J(2)
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢
Á¢Ï¢ }¢vÜU¢ }¢ï´ ²ïã ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¶GÏ¢Ú ÐãéæÓ¢è ¼¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
ãHÓ¢H }¢Ó¢ x¢§ü çÜU }¢vÜU¢ ÜU¢ S¢¢Ú¢ ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ x¢G¢Ú¼ ã¢ï x¢²¢,
¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUGÚñà¢ ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ S¢ï çÝÜUH ÐÇGï, S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï }¢vÜU¢ }¢ï´ S¢ï

çS¢ÈGUü ¥Ï¢ê HãÏ¢ ¥ÐÝè Ï¢è}¢¢Úè ÜUè ±Áã S¢ï Ýãè´ çÝÜUH¢, §S¢ ÜïU çS¢±¢
¼}¢¢}¢ M¥S¢¢» ÜéUGÚñà¢ ÐêÚè ¼GÚãG }¢éS¢ËHãG ã¢ï ÜUÚ çÝÜUH ÐÇGï ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU
}¢ÜGU¢}¢ï Ý¶GH¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ çÏ¢ËÜéUH ãè ¼¢Á¢G¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H
ãG…íG}¢è }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï }¢¢Ú¢ x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï HêÅ çH²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ }¢ï´
¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï Úãï ‰¢ï J »ÜU ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚï Á¢Ú¢üÚ çÁ¢S¢ ÜU¢ ãÚ çS¢Ð¢ãè
ÐêÚè ¼GÚãG }¢éS¢ËHãG, Î¢ïãÚï ã‰¢²¢Ú, ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè wG¢êÚ¢ÜU ÜU¢ ²ïã §Ýç¼Á¢G¢}¢ ‰¢¢
çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜïU }¢¢HÎ¢Ú H¢ïx¢ ²¢’Ýè ¥GÏÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢, ©GyÏ¢¢
çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢, ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú, ÝÁ¢íG çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢, ¥Ï¢ê Á¢ãìH,
©}¢Ä²¢ ±x¢GñÚ¢ Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢ï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÎS¢ ÎS¢ ªæÅ Á¢GÏãG ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÐêÚï
HàÜUÚ ÜU¢ï ç¶H¢¼ï ‰¢ï ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ Á¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢
Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ‰¢¢ §S¢ ÐêÚï HàÜUÚ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ‰¢¢ J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ï¢Ó¢ ÜUÚ çÝÜUH x¢²¢
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Á¢Ï¢ ¥G¢}¢ Ú¢S¼ï S¢ï }¢éÇG ÜUÚ S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU
Ú¢S¼ï ÐÚ Ó¢H ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ¶G¼GÚï ÜïU }¢ÜGU¢}¢¢¼ S¢ï Ï¢ãé¼ ÎêÚ ÐãéæÓ¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ
§S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ §yG¢}¢èÝ¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï §S¢ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï
»ÜU ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú ÜGU¢çS¢Î ÜïU Á¢GÚè»G ¶G¼G |¢ïÁ¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï }¢¢H
¥¢ñÚ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ S¢ï ã‰¢²¢Ú Hï ÜUÚ çÝÜUH
ÐÇGï ‰¢ï ¥Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢¥¢ï v²êæ çÜU ã}¢
H¢ïx¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ²Hx¢G¢Ú ¥¢ñÚ HêÅ}¢¢Ú S¢ï Ï¢Ó¢ x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢¢Ý¢ï }¢¢H
ÜUè S¢H¢}¢¼è ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢ }¢vÜU¢ ÐãéæÓ¢ Úãï ãñ´ J(1)
ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ï´ §çwG¼H¢ÈGU
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ ²ïã ¶G¼G ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ©S¢ ±vG¼ ç}¢H¢
Á¢Ï¢ ±¢ïã }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢éãGÈGU¢” }¢ï´ ‰¢ï J ¶G¼G ÐÉG ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê Á¢GãÚ¢ ¥¢ñÚ
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ¥GÎè ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï HÇGÝï ÜUè

ÜU¢ï§ü Á¢GMÚ¼ Ýãè´ ãñ çHã¢Á¢G¢ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J
²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH çÏ¢x¢ÇG x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ã}¢ wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! §S¢è à¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢Îí ¼ÜU Á¢¢»æx¢ï, ±ã¢æ ªæÅ Á¢GÏãG ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ
wG¢êÏ¢ ¶¢»æx¢ï, ç¶H¢»æx¢ï, à¢Ú¢Ï¢ çÐ²ï´x¢ï, Ý¢Ó¢Úæx¢ ÜUè }¢ãGçÈGUHï´ Á¢}¢¢»æx¢ï
¼¢çÜU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÐÚ ã}¢¢Úè ¥GÁ¢G}¢¼ ¥¢ñÚ à¢¢ñÜU¼ ÜU¢ çS¢vÜU¢
Ï¢ñÆ Á¢¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã ã}¢ïà¢¢ ã}¢ S¢ï ÇÚ¼ï Úãï´ J ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜUè Ú¢» ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ HïçÜUÝ Ï¢Ýê Á¢GãÚ¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ¥GÎè ÜïU
Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢¢§H ±¢ÐS¢ H¢ñÅ x¢» J §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU çS¢±¢ Ï¢¢ÜGUè
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ à¢¢ç}¢H ãé» J(1)
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ï¢Îí }¢ï´

ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ó¢êæçÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ÐãHï Ï¢Îí }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢»
‰¢ï §S¢ çH²ï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ Á¢x¢ã¢ï´ ÐÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝ¢ ÜGUÏÁ¢G¢ Á¢}¢¢
çH²¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ Ï¢Îí ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï
à¢¢}¢ ÜïU ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè, ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢
ÜU¢ï Ï¢Îí ÜUè ¼GÚÈGU |¢ïÁ¢¢ ¼¢çÜU ²ïã H¢ïx¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ ¶GÏ¢Ú H¢»æ J §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Î¢ï xG¢éH¢}¢¢ï´ ÜU¢ï ÐÜUÇG çH²¢ Á¢¢ï
HàÜUÚï ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU çH²ï Ð¢Ýè |¢ÚÝï ÐÚ }¢éÜUG ÚüÚ ‰¢ï J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ xG¢éH¢}¢¢ï´ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢¼¢¥¢ï ©S¢ ÜéUGÚñà¢è ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´
ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ñÝ ÜU¢ñÝ ãñ ? ¼¢ï Î¢ïÝ¢ï´ xG¢éH¢}¢¢ï´ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ©GyÏ¢¢
çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢, à¢ñÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢, ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè, ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢,
Ý¢ñÈGUH çÏ¢Ý wG¢é±ñçHÎ, ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú, ÝÁ¢íG çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢, Á¢G}¢¥G¢
çÏ¢Ý ¥H ¥S±Î, ¥Ï¢ê Á¢ãìH çÏ¢Ý çãà¢¢}¢, ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU, S¢éãñH
çÏ¢Ý ¥G}¢í, ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ, ¥GÏÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ±x¢GñÚ¢ S¢Ï¢

§S¢ HàÜUÚ }¢ḯ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ́ J ²ïã ÈGïUãçÚS¼ S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ
¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜUè ¼GÚÈGU }¢é¼±ÁÁ¢ïã ãé» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! S¢éÝ
H¢ï ! }¢vÜU¢ Ýï ¥ÐÝï çÁ¢x¢Ú ÜïU ÅéÜUÇG¢ḯ ÜU¢ï ¼é}ã¢Úè ¼GÚÈGU Ç¢H çÎ²¢ ãñ J(1)
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ï¢Îí ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´

ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ Ï¢Îí }¢ï´ ÝéÁG¢êH ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï
»ïS¢è Á¢x¢ã ÐÇG¢± Ç¢H¢ çÜU Á¢ã¢æ Ý ÜU¢ï§ü ÜêæU±¢æ ‰¢¢ Ý ÜU¢ï§ü Ó¢à}¢¢ ¥¢ñÚ
±ã¢æ ÜUè Á¢G}¢èÝ §¼Ýè Úï¼èHè ‰¢è çÜU Í¢¢ïÇG¢ï´ ÜïU Ð¢©æ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ {æS¢¼ï ‰¢ï J
²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÏ¢¢Ï¢ çÏ¢Ý }¢éç‹Á¢GÚ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð Ýï ÐÇG¢± ÜïU çH²ï çÁ¢S¢
Á¢x¢ã ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ²ïã ±ãGè ÜUè M S¢ï ãñ ²¢ ÈGU¢ñÁ¢è
¼ÎÏ¢èÚ ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
ÜU¢ï§ü ±ãGè Ýãè´ ©¼Úè ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÏ¢¢Ï¢ çÏ¢Ý }¢éç‹Á¢GÚ Ýï
ÜUã¢ çÜU çÈUÚ }¢ïÚè Ú¢» }¢ï´ Á¢æx¢è ¼Î¢Ï¢èÚ ÜUè M S¢ï Ï¢ïã¼Ú ²ïã ãñ çÜU
ã}¢ ÜéUÀ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ Ð¢Ýè ÜïU Ó¢à}¢¢ï´ ÐÚ ÜGUÏÁ¢G¢ ÜUÚ Hï´ ¼¢çÜU
ÜéUzGÈGU¢Ú çÁ¢Ý ÜêæU¥¢ïæ ÐÚ ÜGU¢çÏ¢Á¢G ãñ´ ±¢ïã Ï¢ïÜU¢Ú ã¢ï Á¢¢»æ v²êæ çÜU §‹ãè
Ó¢à}¢¢ï´ S¢ï ©Ý ÜïU ÜêæU¥¢ïæ }¢ï´ Ð¢Ýè Á¢¢¼¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ Ýï
©Ý ÜUè Ú¢» ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢è ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ x¢²¢ J
wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU Ï¢¢çÚà¢ |¢è ã¢ï x¢§ü çÁ¢S¢ S¢ï }¢ñÎ¢Ý ÜUè x¢Îü ¥¢ñÚ Úï¼
Á¢}¢ x¢§ü çÁ¢S¢ ÐÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çH²ï Ó¢HÝ¢ çÈUÚÝ¢ ¥¢S¢¢Ý ã¢ï x¢²¢
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÜUèÓ¢ÇG ã¢ï x¢§ü çÁ¢S¢ S¢ï ©Ý ÜU¢ï Ó¢HÝï
çÈUÚÝï }¢ï´ Îéà±¢Úè ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï Ï¢¢çÚà¢ ÜU¢ Ð¢Ýè Ú¢ïÜU
ÜUÚ Á¢¢ Ï¢Á¢¢ ãG¢ñÁ¢G Ï¢Ý¢ çH²ï ¼¢çÜU ²ïã Ð¢Ýè xG¢éSH ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÜïU ÜU¢}¢
¥¢» J §S¢è »ãGS¢¢Ý ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG
Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ Ýï ¥¢S}¢¢Ý S¢ï Ð¢Ýè Ï¢ÚS¢¢

çÎ²¢ ¼¢çÜU ±¢ïã ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ð¢ÜU
ÜUÚï J
S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ ÜUè à¢Ï¢ Ï¢ïÎ¢Úè
17 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 2 çã. Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè Ú¢¼ ‰¢è ¼}¢¢}¢ ÈGU¢ñÁ¢ ¼¢ï
¥¢Ú¢}¢ ± Ó¢ñÝ ÜUè Ýè´Î S¢¢ï Úãè ‰¢è }¢x¢Ú »ÜU S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼
ÜUè Á¢G¢¼ ‰¢è Á¢¢ï S¢¢Úè Ú¢¼ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ S¢ï H¢ñ
Hx¢¢» Îé¥G¢ }¢ï´ }¢S¢MÈGU ‰¢è J S¢éÏãG Ýé}¢êÎ¢Ú ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Ï¢ïÎ¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUGÚ¥¢Ý
ÜUè ¥¢²¢¼ï çÁ¢ã¢Î S¢éÝ¢ ÜUÚ »ïS¢¢ HÚÁ¢G¢ ¶GïÁ¢G ¥¢ñÚ ±Ë±H¢ ¥æx¢ïÁ¢G ±¢’Á¢G
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè Úx¢¢ï´ ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ ÜGU¼GÚ¢ ÜGU¼GÚ¢ Á¢¢ïà¢¢ï
¶GÚ¢ïà¢ ÜU¢ S¢}¢é‹ÎÚ Ï¢Ý ÜUÚ yG¢êÈGU¢Ýè }¢¢ñÁ¢ï´ }¢¢ÚÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢
ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ïÝï Hx¢ï J
ÜU¢ñÝ ÜUÏ¢ ? ¥¢ñÚ ÜUã¢æ }¢Úïx¢¢ ?
Ú¢¼ ãè }¢ï´ Ó¢‹Î Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð Ýï
}¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ ÜU¢ }¢é¥G¢²Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ©S¢ ±vG¼ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ »ÜU ÀÇGè
‰¢è J ¥¢Ð ©S¢è ÀÇGè S¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ HÜUèÚ Ï¢Ý¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï Á¢¢¼ï
‰¢ï çÜU ²ïã ÈéUGH¢æ ÜU¢çÈGUÚ ÜïU ÜGUyH ã¢ïÝï ÜUè Á¢x¢ã ãñ ¥¢ñÚ ÜUH ²ã¢æ ÈéUGH¢æ
ÜU¢çÈGUÚ ÜUè H¢à¢ ÐÇGè ãé§ü ç}¢Hïx¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU ¥¢Ð
Ýï çÁ¢S¢ Á¢x¢ã çÁ¢S¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè ÜGUyH x¢¢ã Ï¢¼¢§ü ‰¢è
©S¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè H¢à¢ ÆèÜU ©S¢è Á¢x¢ã Ð¢§ü x¢§ü ©Ý }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è »ÜU Ýï
HÜUèÚ S¢ï Ï¢¢H Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ¼Á¢¢±éÁ¢G Ýãè´ çÜU²¢ J(2)

§S¢ ãGÎèS¢ S¢ï S¢¢ÈGU ¥¢ñÚ S¢ÚèãG ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã }¢S¥H¢ S¢¢çÏ¢¼
ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ çÜU ÜU¢ñÝ ÜUÏ¢ ? ¥¢ñÚ ÜUã¢æ }¢Úïx¢¢ ? §Ý Î¢ïÝ¢ï´ x¢ñGÏ¢ ÜUè Ï¢¢¼¢ï´
ÜU¢ §GË}¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢ ÜU¢ï
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J
HÇG¢§ü ÅH¼ï ÅH¼ï çÈUÚ ÆÝ x¢§ü
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ HÇGÝï ÜïU çH²ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ‰¢ï }¢x¢Ú ©Ý H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´
ÜéUÀ S¢éHÛ¢ï çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G ÜïU H¢ïx¢ |¢è ‰¢ï Á¢¢ï wG¢êæÚïÁ¢Gè ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´
ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢ Á¢¢ï Ï¢¢’Î }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
x¢» Ï¢ãé¼ ãè S¢‹Á¢èÎ¢ ¥¢ñÚ Ý}¢ü wG¢ê ‰¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï HàÜUÚ ÜïU
çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥¢ç¶GÚ §S¢ wG¢êæÚïÁ¢Gè S¢ï
v²¢ ÈGU¢»Î¢ ? }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï »ÜU çÝã¢²¼ ãè }¢éçwGHS¢¢Ý¢ }¢à±Ú¢ Îï¼¢
ãêæ ±¢ïã ²ïã ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Á¢¢ï ÜéUÀ }¢é¼G¢HÏ¢¢ ãñ ±¢ïã ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H
ãG…íG}¢è ÜU¢ wG¢êÝ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥¢Ð ÜU¢ ãGHèÈGU ãñ ¥¢Ð ©S¢ ÜU¢
wG¢êÝÏ¢ã¢ ¥Î¢ ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï, §S¢ ¼GÚãG ²ïã HÇG¢§ü ÅH Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ
¥¢Á¢ ÜU¢ çÎÝ ¥¢Ð ÜUè ¼¢Úè¶Gè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè ÝïÜU Ý¢}¢è ÜUè
²¢Îx¢¢Ú Ï¢Ý Á¢¢»x¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU ¼ÎÏÏ¢éÚ S¢ï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU
¥¢ñÚ wG¢êæÚïÁ¢G HÇG¢§ü ÅH x¢§ü J ©GyÏ¢¢ Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢éÎ Ï¢ãé¼ ãè }¢éÎçÏÏ¢Ú
¥¢ñÚ ÝïÜU ÝzGS¢ ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J §S¢ Ýï Ï¢wG¢éà¢è §S¢ }¢éçwGHS¢¢Ý¢ }¢à±Úï
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ }¢x¢Ú §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ïæ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè }¢‹ÁG¢êÚè
|¢è Á¢GMÚè ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢ Á¢Ï¢ ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢
ÜU¢ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ Hï ÜUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU Ð¢S¢ x¢» ¼¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè Úx¢ï
Á¢ã¢H¼ |¢ÇGÜU ©Æè ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï »ÜU wG¢êÝ ¶¢ñH¢ ÎïÝï ±¢H¢ ¼G¢’Ý¢
}¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ã¢æ ã¢æ ! }¢ñ´ wG¢êÏ¢ S¢}¢Û¢¼¢ ãêæ çÜU ©GyÏ¢¢ ÜUè çã}}¢¼
Ýï Á¢±¢Ï¢ Îï çÎ²¢ Ó¢êæçÜU ©S¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ãGéÁ¢GñÈGU¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ
§SH¢}¢è HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢²¢ ãñ §S¢ çH²ï ±¢ïã Á¢æx¢ S¢ï Á¢è Ó¢éÚ¢¼¢ ãñ
¼¢çÜU ©S¢ ÜïU Ï¢ïÅï ÐÚ ¥¢æÓ¢ Ý ¥¢» J
çÈUÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï §S¢è ÐÚ Ï¢S¢ Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H
ãG…íG}¢è }¢vG¼êH ÜïU |¢¢§ü ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU
Îï¶¢ï ¼é}ã¢Úï }¢vG¼êH |¢¢§ü ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜUè
S¢¢Úè SÜUè}¢ ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ãé§ü Á¢¢ Úãè ãñ v²êæ çÜU ã}¢¢Úï HàÜUÚ ÜU¢ çS¢Ðã
S¢¢H¢Ú ©GyÏ¢¢ Ï¢éÁ¢GçÎHè Á¢G¢çãÚ ÜUÚ Úã¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ¼ï ãè ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ¥H
ãG…íG}¢è Ýï ¥GÚÏ¢ ÜïU ÎS¼êÚ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ÈU¢ÇG Ç¢Hï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
S¢Ú ÐÚ {êH Ç¢H¼ï ãé» “±¢ ©G}¢Ú¢ã ±¢ ©G}¢Ú¢ã” ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢ÚÝ¢ à¢éM¥G
ÜUÚ çÎ²¢ J §S¢ ÜU¢Ú Ú±¢§ü Ýï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ ¥¢x¢ Hx¢¢
Îè ¥¢ñÚ S¢¢Ú¢ HàÜUÚ “wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ wG¢êÝ” ÜïU Ý¢’Ú¢ï´ S¢ï x¢êæÁ¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ
ãÚ çS¢Ð¢ãè Á¢¢ïà¢ }¢ï´ ¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï ÜUÚ Á¢æx¢ ÜïU çH²ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ± Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú
ã¢ï x¢²¢ J ©GyÏ¢¢ Ýï Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ ¼G¢’Ý¢ S¢éÝ¢ ¼¢ï ±¢ïã |¢è xG¢éSS¢ï }¢ï´ |¢Ú
x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ¥Ï¢ê Á¢ãìH S¢ï ÜUã Î¢ï çÜU }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ Ï¢¼¢»x¢¢ çÜU
Ï¢éÁ¢GçÎH ÜU¢ñÝ ãñ ? ²ïã ÜUã ÜUÚ H¢ïãï ÜUè Å¢ïÐè ¼GHÏ¢ ÜUè }¢x¢Ú ©S¢ ÜU¢ S¢Ú
§¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ ‰¢¢ çÜU ÜU¢ï§ü Å¢ïÐè ©S¢ ÜïU S¢Ú ÐÚ ÆèÜU Ýãè´ Ï¢ñÆè ¼¢ï }¢Á¢Ï¢êÚÝ
©S¢ Ýï ¥ÐÝï S¢Ú ÐÚ ÜUÐÇG¢ HÐïÅ¢ ¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú ÐãÝ ÜUÚ Á¢æx¢ ÜïU çH²ï
¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢²¢ J(1)
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè S¢ÈGU ¥¢Ú¢§ü
17 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 2 çã. Á¢é}¢é¥¢G ÜïU çÎÝ ãGéÁ¢G êÚ Ýï
}¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜU¢ï S¢ÈGU Ï¢‹Îè ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ḯ »ÜU
ÀÇGè ‰¢è ©S¢ ÜïU §à¢¢Úï S¢ï ¥¢Ð S¢ÈGïUæ ÎéLS¼ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï
çÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ¥¢x¢ï ÐèÀï Ý ÚãÝï Ð¢» ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU
Ï¢Á¢éÁ¢G çÁ¢GRïU §H¢ãè ÜïU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü à¢¢ïÚ¢ï xG¢éH Ý
}¢Ó¢¢» J »ïÝG »ïS¢ï ±vG¼ }¢ḯ çÜU Á¢æx¢ ÜU¢ ÝvGÜUG ¢Ú¢ Ï¢Á¢Ýï ±¢H¢ ãè ãñ Î¢ï »ïS¢ï
±¢çÜGU¥G¢¼ ÎÚÐïà¢ ã¢ï x¢» Á¢¢ï çÝã¢²¼ ãè §GÏ¢í¼ ¶GïÁ¢G ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
ÝS¢èãG¼ ¥¢}¢¢ïÁ¢G ãñ´ J

çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ Ï¢¢ïS¢¢

ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝè ÀÇGè ÜïU §à¢¢Úï S¢ï S¢ÈGïUæ S¢è{è
ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU ¥¢Ð Ýï Îï¶¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î ¥‹S¢¢Úè
ÜU¢ ÐïÅ S¢ÈGU S¢ï ÜéUÀ ¥¢x¢ï çÝÜUH¢ ãé±¢ ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ÀÇGè S¢ï
©Ý ÜïU ÐïÅ ÐÚ »ÜU ÜU¢ï´Ó¢¢ Îï ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(»ï S¢±¢Î S¢è{ï ¶ÇGï ã¢ï Á¢¢¥¢ï) ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î Ýï ÜUã¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð Ýï }¢ïÚï çà¢ÜU}¢ ÐÚ ÀÇGè }¢¢Úè ãñ }¢éÛ¢ï ¥¢Ð S¢ï
§S¢ ÜU¢ çÜGUS¢¢S¢ (Ï¢ÎH¢) HïÝ¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝ¢ ÐñÚ¢ãÝ à¢ÚèÈGU ©Æ¢ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢±¢Î ! H¢ï }¢ïÚ¢
çà¢ÜU}¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãñ ¼é}¢ §S¢ ÐÚ ÀÇGè }¢¢Ú ÜUÚ }¢éÛ¢ S¢ï ¥ÐÝ¢ çÜGUS¢¢S¢
Hï H¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î Ýï Î¢ñÇG ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU çà¢ÜU}¢
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï Ó¢ê}¢ çH²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ çÝã¢²¼ ãè ±¢çHã¢Ý¢ ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´
§Ýç¼ã¢§ü x¢}¢ü Á¢¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥vGÎS¢ S¢ï çHÐÅ x¢» J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢±¢Î ! ¼é}¢ Ýï »ïS¢¢
v²êæ çÜU²¢ ? ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ §S¢
±vG¼ Á¢æx¢ ÜUè S¢ÈGU }¢ï´ ¥ÐÝ¢ S¢Ú ã‰¢ïHè ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¶ÇG¢ ãêæ à¢¢²Î
}¢¢ñ¼ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢ x¢²¢ ã¢ï, §S¢ ±vG¼ }¢ïÚï çÎH }¢ï´ §S¢ ¼}¢‹Ý¢ Ýï Á¢¢ïà¢
}¢¢Ú¢ çÜU ÜU¢à¢ ! }¢Ú¼ï ±vG¼ }¢ïÚ¢ Ï¢ÎÝ ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ S¢ï Àê
Á¢¢» J ²ï ã S¢é Ý ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢±¢Î
ÜïU §S¢ Á¢ÁGÏ¢» }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ÜGUÎí ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ©Ý ÜïU
çH²ï ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î
Ýï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ }¢¢’çÁ¢GÚ¼ ÜUÚ¼ï ãé» ¥ÐÝ¢ çÜGUS¢¢S¢ }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î ÜUè §S¢
¥G¢çà¢ÜGU¢Ý¢ ¥Î¢ ÜU¢ï ãGñÚ¼ S¢ï Îï¶¼ï ãé» ©Ý ÜU¢ }¢éæã ¼ÜU¼ï Úã x¢» J(1)

¥GãìÎ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè

§çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÁ¢GñÈGU¢ çÏ¢Ý ¥H ²}¢¢Ý ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGS¢èH
²ïã Î¢ïÝ¢ï´ S¢ãG¢Ï¢è ÜUãè´ S¢ï ¥¢ Úãï ‰¢ï J Ú¢S¼ï }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï Ú¢ïÜU¢ çÜU ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢Îí ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
( ) ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Á¢¢ Úãï ã¢ï J §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï
§‹ÜU¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ Á¢æx¢ }¢ï´ à¢ÚèÜU Ý ã¢ïÝï ÜU¢ ¥GãìÎ çÜU²¢ Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï
§Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé»
¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï HÇG¢§ü ÜUè S¢ÈGU¢ï´ S¢ï ¥Hx¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ã}¢ ãÚ ãG¢H }¢ï´ ¥GãìÎ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè ÜUÚï´x¢ï ã}¢ ÜU¢ï çS¢ÈGUü wG¢éÎ¢ ÜUè }¢ÎÎ
ÎÚÜU¢Ú ãñ J(1)
Ý¢çÁ¢GÚèÝï çÜUÚ¢}¢ ! x¢G¢ñÚ ÜUèçÁ¢²ï J Îé‹²¢ Á¢¢Ý¼è ãñ çÜU Á¢æx¢ ÜïU
}¢¢ñÜGU¥G ÐÚ wG¢éS¢êS¢Ý »ïS¢è S¢êÚ¼ }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý HàÜUÚ
ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ã¢ï »ÜU »ÜU çS¢Ð¢ãè çÜU¼Ý¢ ÜGUè}¢¼è ã¢ï¼¢ ãñ }¢x¢Ú ¼¢Á¢Î¢Úï
Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï ¥ÐÝè ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï Î¢ï Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ
Á¢¢æÏ¢¢Á¢G }¢éÁ¢¢çãÎ¢ï´ S¢ï }¢ãGM}¢ Ú¶Ý¢ ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢é„H}¢¢Ý
çÜUS¢è ÜU¢çÈGUÚ S¢ï |¢è Ï¢Î ¥GãìÎè ¥¢ñÚ ±¢’Î¢ ç¶GH¢ÈGUè ÜUÚï §S¢ ÜU¢ï x¢±¢Ú¢
Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
! »ï ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï ! çHËH¢ã }¢éÛ¢ï
Ï¢¼¢¥¢ï çÜU v²¢ ¼é}ã¢Úè ¼¢Úè¶Gï çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÎzG¼Ú¢ï´ }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢
Ó¢}¢ÜU¼¢ ãé±¢ ±ÚÜGU |¢è ãñ ? »ï Ó¢¢æÎ ± S¢êÚÁ¢ ÜUè ÎêÚÏ¢èÝ çÝx¢¢ã¢ï ! ¼é}¢
wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï Ï¢¼¢¥¢ï ! v²¢ ¼é}ã¢Úè ¥¢æ¶¢ï´ Ýï |¢è ÜU|¢è S¢zGãG» ãS¼è
ÐÚ Ð¢Ï¢ç‹Î²ï ¥GãìÎ ÜUè ÜU¢ï§ü »ïS¢è ç}¢S¢¢H Îï¶è ãñ ? wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ !
}¢éÛ¢ï ²ÜGUèÝ ãñ çÜU ¼é}¢ §S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ “Ýãè´” ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ýãè´
ÜUã S¢ÜU¼ï J

Î¢ïÝ¢ï´ HàÜUÚ ¥¢}¢Ýï S¢¢}¢Ýï

¥Ï¢ ±¢ïã ±vG¼ ãñ çÜU }¢ñÎ¢Ýï Ï¢Îí }¢ï´ ãGvGÜGU¢ï Ï¢¢ç¼GH ÜUè
Î¢ïÝ¢ï´ S¢ÈGïUæ »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU S¢¢}¢Ýï ¶ÇGè ãñ´ J ÜéUGÚ¥¢Ý »’H¢Ý ÜUÚ Úã¢
ãñ çÜU
Á¢¢ï H¢ïx¢ Ï¢¢ã}¢ HÇGï ©Ý }¢ï´ ¼é}ã¢Úï çH²ï
§GÏ¢í¼ ÜU¢ çÝà¢¢Ý ãñ »ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã
}¢ï´ HÇG Úã¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ }¢éç‹ÜUÚï
wG¢éÎ¢ ‰¢¢ J
ãGéÁG¢êÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè S¢ÈGU Ï¢‹Îè
S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè ÜGUÚ¢Ú Î¢Î ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥ÐÝï
©S¢ ÀŒÐÚ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè
çÝà¢S¼ ÜïU çH²ï Ï¢Ý¢ Ú¶¢ ‰¢¢ J ¥Ï¢ §S¢ ÀŒÐÚ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢
S¢é±¢H Ï¢ïãGÎ ¥ã}¢ ‰¢¢ v²êæ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ãG}H¢ï´ ÜU¢ ¥SH
çÝà¢¢Ý¢ ãG é Á G ¢ ê Ú ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ãè ÜUè Á¢G¢¼
‰¢è çÜUS¢è ÜUè çã}}¢¼ Ýãè´ ÐÇG¼è ‰¢è çÜU §S¢ ÀŒÐÚ ÜU¢ ÐãÚ¢ Îï
HïçÜUÝ §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ |¢è ¥¢Ð ÜïU ²¢Úï x¢G¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï çS¢gèÜGïU Ï¢¢ ±ÜGU¢Ú ãè ÜUè çÜGUS}¢¼ }¢ï´ ²ïã S¢¥G¢Î¼
çH¶è ‰¢è çÜU ±¢ïã Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ §S¢ Û¢¢ï´ÐÇGè ÜïU Ð¢S¢ ÇÅï Úãï
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G |¢è Ó¢‹Î ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´
ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ ÀŒÐÚ ÜïU çx¢Îü ÐãÚ¢ Îï¼ï Úãï J
Îé¥G¢» ÝÏ¢±è
ãG é Á G ¢ ê Ú S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢ §S¢ Ý¢ÁG¢éÜU Í¢ÇGè
}¢ï´ Á¢Ý¢Ï¢ï Ï¢¢Úè S¢ï H¢ñ Hx¢¢» çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ
ã¢‰¢ ÈñUH¢» ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢ Úãï ‰¢ï çÜU “wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! ¼êÝï }¢éÛ¢ S¢ï
…¢ï ±¢’Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢Á¢ ©S¢ï ÐêÚ¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï J” ¥¢Ð ÐÚ §S¢

ÜG U ÎÚ çÚvGÜGU¼ ¥¢ñÚ }¢ãGç±Ä²¼ ¼G¢Úè ‰¢è çÜU Á¢¢ïà¢ï çx¢²¢ü }¢ï´ Ó¢¢ÎÚï
}¢éÏ¢¢ÚÜU Î¢ïà¢ï ¥‹±Ú S¢ï çx¢Ú çx¢Ú ÐÇG¼è ‰¢è }¢x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú
Ýãè´ ã¢ï¼è ‰¢è, ÜU|¢è ¥¢Ð S¢ÁÎï }¢ï´ S¢Ú Ú¶ ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG Îé¥G¢
}¢¢æx¢¼ï çÜU “§H¢ãè ! ¥x¢Ú ²ïã Ó¢‹Î ÝéÈGUêS¢ ãH¢ÜU ã¢ï x¢» ¼¢ï çÈUÚ
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¼ïÚè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ±¢Hï Ý Úãï´x¢ï J” (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥¢Ð ÜïU ²¢Úï x¢G¢Ú ‰¢ï J

¥¢Ð ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú Îï¶ ÜUÚ ©Ý ÜïU çÎH ÜU¢ S¢éÜêUÝ ± ÜGUÚ¢Ú
Á¢¢¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÐÚ çÚvGÜGU¼ ¼G¢Úè ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï Ó¢¢ÎÚï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÜU‹{ï ÐÚ Ç¢H Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ‰¢¢}¢ ÜUÚ |¢Ú¢ü§ü ãé§ü ¥¢±¢Á¢G }¢ï´ Ï¢ÇGï ¥ÎÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ! ¥Ï¢ Ï¢S¢ ÜUèçÁ¢²ï wG¢éÎ¢ Á¢GMÚ ¥ÐÝ¢ ±¢’Î¢
ÐêÚ¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J
¥ÐÝï ²¢Úï x¢G¢Ú çS¢gèÜGïU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ÜUè Ï¢¢¼ }¢¢Ý ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï Îé¥G¢ ¶Gy}¢ ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ
§S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ ç±Îü Á¢¢Úè ã¢ï x¢²¢ çÜU
¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ (ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè) ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï
çà¢ÜUS¼ Îï Îè Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã ÐèÆ
ÈïUÚ ÜUÚ |¢¢x¢ Á¢¢»æx¢ï
¥¢Ð §S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÐÉG¼ï Úãï çÁ¢S¢ }¢ï´ ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜUè
çÏ¢à¢¢Ú¼ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ‰¢¢ J
HÇG¢§ü çÜUS¢ ¼GÚãG à¢éM¥G ãé§ü
Á¢æx¢ ÜUè §çÏ¼Î¢ §S¢ ¼GÚãG ãé§ü çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥G¢ç}¢Ú
çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è Á¢¢ï ¥ÐÝï }¢vG¼êH |¢¢§ü ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG…íG}¢è ÜïU

wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜïU çH²ï Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ‰¢¢ Á¢æx¢ ÜïU çH²ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢
©S¢ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU xG¢éH¢}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ãÁ¢¥G }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUHï ¥¢ñÚ HÇG¼ï ãé» à¢ã¢Î¼
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý S¢éÚ¢ÜGU¢ ¥‹S¢¢Úè
ãG¢ñÁ¢G S¢ï Ð¢Ýè Ðè Úãï ‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ ©Ý ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜU¢ »ÜU ¼èÚ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ ÜU¢ à¢¢ñÜGïU à¢ã¢Î¼

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï Á¢Ï¢ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î ÜU¢
±¢’Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ©S¢ Á¢‹Ý¼
ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉGï Ó¢H¢ï çÁ¢S¢ ÜUè Ó¢¢ñÇG¢§ü ¥¢S}¢¢Ý¢ï Á¢G}¢èÝ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ
¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ãG}¢¢}¢ ¥‹S¢¢Úè Ï¢¢ïH ©Æï çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! v²¢ Á¢‹Ý¼ ÜUè Ó¢¢ñÇG¢§ü Á¢G}¢èÝ¢ï
¥¢S}¢¢Ý ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “ã¢æ” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ Ýï ÜUã¢ : “±¢ã ±¢” ¥¢Ð Ýï ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²êæ »ï ©G}¢ñÚ ! ¼é}¢ Ýï “±¢ã ±¢” çÜUS¢ çH²ï ÜUã¢ ? ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ÈGUÜGU¼G §S¢ ©}}¢èÎ ÐÚ
çÜU }¢ñ´ |¢è Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï Á¢¢ªæ J ¥¢Ð Ýï
wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢ñÚ ! ¼ê Ï¢ïà¢ÜU
Á¢‹Ý¼è ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ ©S¢ ±vG¼ ¶Á¢êÚï´ ¶¢ Úãï ‰¢ï J
²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ S¢éÝè ¼¢ï }¢¢Úï wG¢éà¢è ÜïU ¶Á¢êÚï´ ÈïU´ÜU ÜUÚ ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
»ÜU Î}¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ ÐÚ ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ ÅêÅ ÐÇGï ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè
ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¼ï ãé» à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J(2)

ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú }¢¢Ú¢ x¢²¢

ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ¥ÐÝï S¢èÝï ÐÚ
à¢é¼éÚ }¢éx¢Gü ÜU¢ ÐÚ Hx¢¢» ãé» ¥ÐÝï |¢¢§ü à¢ñÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ï¢ïÅï
±HèÎ çÏ¢Ý ©GyÏ¢¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ xG¢éSS¢ï }¢ï´ |¢Ú¢ ãé±¢ ¥ÐÝè S¢ÈGU S¢ï çÝÜUH
ÜUÚ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï Hx¢¢ J §SH¢}¢è S¢ÈGU¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ñÈGU ±
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G ± ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜU¢ï
çÝÜUHï J ©GyÏ¢¢ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ ± ÝS¢Ï¢ ÐêÀ¢, Á¢Ï¢ }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU
²ïã H¢ïx¢ ¥‹S¢¢Úè ãñ´ ¼¢ï ©GyÏ¢¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ã}¢ ÜU¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü x¢GÚÁ¢G
Ýãè´ J çÈUÚ ©GyÏ¢¢ Ýï çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUã¢ »ï }¢éãG}}¢Î ( )
²ïã H¢ïx¢ ã}¢¢Úï Á¢¢ïÇG ÜïU Ýãè´ ãñ´ ¥à¢Ú¢ÈGïU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ã}¢ S¢ï HÇGÝï ÜïU
çH²ï }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ |¢ïçÁ¢²ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ¥¢Ð
H¢ïx¢ §Ý ¼èÝ¢ïæ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï çÝÜUHï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ¼èÝ¢ï´ Ï¢ã¢ÎéÚ¢Ýï
§SH¢}¢ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUHï J Ó¢êæçÜU ²ïã ¼èÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ S¢Ú ÐÚ ¶G¢ïÎ ÐãÝï
ãé» ‰¢ï çÁ¢S¢ S¢ï §Ý ÜïU Ó¢ïãÚï ÀéÐ x¢» ‰¢ï §S¢ çH²ï ©GyÏ¢¢ Ýï §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼
ÜU¢ï Ýãè´ ÐãÓ¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ ÐêÀ¢ çÜU ¼é}¢ ÜU¢ñÝ H¢ïx¢ ã¢ï ? Á¢Ï¢ §Ý ¼èÝ¢ï´ Ýï
¥ÐÝï ¥ÐÝï Ý¢}¢ ± ÝS¢Ï¢ Ï¢¼¢» ¼¢ï ©GyÏ¢¢ Ýï ÜUã¢ çÜU “ã¢æ ¥Ï¢ ã}¢¢Ú¢
Á¢¢ïÇG ãñ” Á¢Ï¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ Á¢æx¢ à¢éM¥G ãé§ü ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ Ýï ¥ÐÝè §ü}¢¢Ýè à¢éÁ¢¢¥G¼ ÜU¢ »ïS¢¢
}¢éÁ¢G¢ãÚ¢ çÜU²¢ çÜU Ï¢Îí ÜUè Á¢G}¢èÝ ÎãH x¢§ü ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çÎH ‰¢Ú¢ü
x¢» ¥¢ñÚ §Ý ÜUè Á¢æx¢ ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢ ²ïã ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
Ýï ©GyÏ¢¢ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜU²¢, Î¢ïÝ¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ã¢ÎéÚè ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¼ï Úãï
}¢x¢Ú ¥¢ç¶GÚ ÜU¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ýï ¥ÐÝè ¼H±¢Ú ÜïU ±¢Ú
S¢ï }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ©GyÏ¢¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÉïÚ ÜUÚ çÎ²¢ J ±HèÎ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè S¢ï Á¢æx¢ ÜUè, Î¢ïÝ¢ïæ Ýï »ÜU ÎêS¢Úï ÐÚ Ï¢ÉG Ï¢ÉG ÜUÚ
ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}H¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ HÇGï HïçÜUÝ ¥S¢ÎéËH¢çãH x¢G¢çHÏ¢
ÜUè ÁG¢éH çÈGUÜGU¢Ú Ýï ±HèÎ ÜU¢ï }¢¢Ú çx¢Ú¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢
ÜGUyH ã¢ï x¢²¢ J }¢x¢Ú ©GyÏ¢¢ ÜïU |¢¢§ü à¢ñÏ¢¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ ÜU¢ï
§S¢ ¼GÚãG Á¢GwG}¢è ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã Á¢GwG}¢¢ï´ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ
Ï¢ñÆ x¢» J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Û¢ÐÅï ¥¢ñÚ ¥¢x¢ï
Ï¢ÉG ÜUÚ à¢ñÏ¢¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï ÜU¢æ{ï ÐÚ ©Æ¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ H¢», ©Ý ÜUè ôÐÇHè ÅêÅ ÜUÚ
Ó¢êÚ Ó¢êÚ ã¢ï x¢§ü ‰¢è ¥¢ñÚ ÝHè ÜU¢ x¢êÎ¢ Ï¢ã Úã¢ ‰¢¢, §S¢ ãG¢H¼ }¢ḯ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! v²¢ }¢ñ´ à¢ã¢Î¼ S¢ï }¢ãGM}¢ Úã¢ ?
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ýãè´, ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ! Ï¢çËÜU ¼é}¢ à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G
ã¢ï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥x¢Ú ¥¢Á¢ }¢ïÚï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Ó¢Ó¢¢ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢
çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï¼ï ¼¢ï ±¢ïã }¢¢Ý Hï¼ï çÜU ©Ý ÜïU §S¢ à¢ï’Ú ÜU¢ ç}¢SÎ¢ÜGU }¢ñ´ ãêæ çÜU
²¢’Ýè ã}¢ }¢éãG}}¢Î ÜU¢ï ©S¢ ±vG¼ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU

ãG±¢Hï ÜUÚï´x¢ï Á¢Ï¢ ã}¢ §Ý ÜïU çx¢Îü HÇG HÇG ÜUÚ ÐÀ¢ÇG çÎ²ï Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ã}¢
¥ÐÝï Ï¢ïÅ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢èç±²¢ï´ ÜU¢ï |¢êH Á¢¢»æx¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUè ¼¢Úè¶Gè Ï¢ÚÀè

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î S¢§üGÎ çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ “©GÏ¢ñÎ¢” S¢Ú
S¢ï Ð¢©æ ¼ÜU H¢ïãï ÜïU çHÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú¢ï´ S¢ï ÀéÐ¢ ãé±¢ S¢ÈGU S¢ï
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH¢ ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã ÜUÚ §SH¢}¢è HàÜUÚ ÜU¢ï HHÜU¢ÚÝï
Hx¢¢ çÜU “}¢ñ´ ¥Ï¢ê ÜUÚà¢ ãêæ” ©S¢ ÜUè ²ïã }¢x¢GMÚ¢Ý¢ HHÜU¢Ú
S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÈêUÈUèÁ¢G¢Î |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ
çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ Á¢¢ïà¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ¥ÐÝè Ï¢ÚÀè Hï

ÜUÚ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï çÝÜUHï }¢x¢Ú ²ïã Îï¶¢ çÜU ©S¢ ÜUè Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´
ÜïU çS¢±¢ ©S¢ ÜïU Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ |¢è »ïS¢¢ Ýãè´ ãñ Á¢¢ï H¢ïãï S¢ï
ÀéÐ¢ ãé±¢ Ý ã¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ Ýï ¼¢ÜU ÜUÚ ©S¢ ÜUè ¥¢æ¶
}¢ï´ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ï¢ÚÀè }¢¢Úè çÜU ±¢ïã Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú¢ ¥¢ñÚ }¢Ú x¢²¢ J
Ï¢ÚÀè ©S¢ ÜUè ¥¢æ¶ ÜU¢ï ÀïÎ¼è ãé§ü ¶¢ïÐÇGè ÜUè ãaè }¢ï´ Ó¢é|¢ x¢§ü ‰¢è J
ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ Ýï Á¢Ï¢ ©S¢ ÜUè H¢à¢ ÐÚ Ð¢©æ Ú¶ ÜUÚ ÐêÚè
¼G¢ÜGU¼ S¢ï ¶è´Ó¢¢ ¼¢ï Ï¢ÇGè }¢éçàÜUH S¢ï Ï¢ÚÀè çÝÜUHè HïçÜUÝ ©S¢ ÜU¢
S¢Ú }¢éÇG ÜUÚ ¶G}¢ ã¢ï x¢²¢ J ²ïã Ï¢ÚÀè »ÜU ¼¢Úè¶Gè ²¢Îx¢¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ
Ï¢ÚS¢¢ï´ ¼Ï¢LüÜU Ï¢Ýè Úãè J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
ÁG¢éÏ¢ñÚ S¢ï ²ïã Ï¢ÚÀè ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢ Hè ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï
ã}¢ïà¢¢ ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶¢ çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ï¢¢’Î Ó¢¢Ú¢ï´
wG¢éHÈGU¢» Ú¢çà¢ÎèÝ ÜïU Ð¢S¢ }¢é‹¼çÜGUH ã¢ï¼è Úãè J çÈUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ
ÜïU Ð¢S¢ ¥¢§ü ²ã¢æ ¼ÜU çÜU çS¢. 73 çã. }¢ï´ Á¢Ï¢ Ï¢Ýê
©}¢Ä²¢ ÜïU Á¢G¢çH}¢ x¢±ÝüÚ ãGÁÁ¢¢Á¢ çÏ¢Ý ²êS¢éÈGU S¢ÜGUÈGUè Ýï §Ý ÜU¢ï
à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ²ïã Ï¢ÚÀè Ï¢Ýê ©}¢Ä²¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢Gï }¢ï´ Ó¢Hè x¢§ü çÈUÚ
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î H¢ Ð¼¢ ã¢ï x¢§ü J(1)
¥Ï¢ê Á¢ãìH çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢ }¢¢Ú¢ x¢²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´
S¢ÈGU }¢ï´ ¶ÇG¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚï Î¢»æ Ï¢¢»æ Î¢ï Ý¢ñ ©G}¢í HÇGÜïU ¶ÇGï ‰¢ï J »ÜU Ýï
Ó¢éÐÜïU S¢ï ÐêÀ¢ çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! v²¢ ¥¢Ð ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý¼ï ãñ´ ? }¢ñ´
Ýï ©S¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU v²êæ |¢¼èÁ¢ï ! ¼é}¢ ÜU¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH S¢ï v²¢ ÜU¢}¢ ãñ ? ©S¢
Ýï ÜUã¢ çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! }¢ñ´ Ýï wG¢éÎ¢ S¢ï ²ïã ¥GãìÎ çÜU²¢ ãñ çÜU }¢ñ´ ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜU¢ï Á¢ã¢æ Îï¶ Hêæx¢¢ ²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Îêæx¢¢ ²¢ wG¢éÎ HÇG¼¢
ãé±¢ }¢¢Ú¢ Á¢¢ªæx¢¢ v²êæ çÜU ±¢ïã ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH

ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ Îéà}¢Ý ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý ÜUã¼ï ãñ´ çÜU

}¢ñ´ ãGñÚ¼ S¢ï ©S¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜU¢ }¢éæã ¼¢ÜU Úã¢ ‰¢¢ çÜU ÎêS¢Úï Ý¢ñ Á¢±¢Ý Ýï |¢è
}¢éÛ¢ S¢ï ²ïãè ÜUã¢ J §¼Ýï }¢ï´ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ¼H±¢Ú Í¢é}¢¢¼¢ ãé±¢ S¢¢}¢Ýï ¥¢
x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï §à¢¢Úï S¢ï Ï¢¼¢ çÎ²¢ çÜU ¥Ï¢ê Á¢ãìH ²ïãè ãñ, Ï¢S¢ çÈUÚ v²¢
‰¢¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ HÇGÜïU ¼H±¢Úï´ Hï ÜUÚ ©S¢ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG Û¢ÐÅï çÁ¢S¢ ¼GÚãG Ï¢¢Á¢G
¥ÐÝï çà¢ÜU¢Ú ÐÚ Û¢ÐÅ¼¢ ãñ J Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ¥ÐÝè ¼H±¢Ú¢ï´ S¢ï }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÉïÚ ÜUÚ çÎ²¢ J ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ HÇGÜïU ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥GÃ±Á¢G ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G ‰¢ï Á¢¢ï “¥GÈGUÚ¢” ÜïU Ï¢ïÅï ‰¢ï J ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU
Ï¢ïÅï §GÜUçÚ}¢¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜïU ÜGU¢ç¼H ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G ÐÚ
ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÐèÀï S¢ï ©Ý ÜïU Ï¢¢»æ à¢¢Ýï ÐÚ ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÁ¢S¢ S¢ï
©Ý ÜU¢ Ï¢¢ÁG¢ê ÜUÅ x¢²¢ HïçÜUÝ ‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ Ó¢}¢ÇG¢ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ ¥¢ñÚ ã¢‰¢
HÅÜUÝï Hx¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G Ýï §GÜUçÚ}¢¢ ÜU¢ ÐèÀ¢ çÜU²¢
¥¢ñÚ ÎêÚ ¼ÜU Î¢ñÇG¢²¢ }¢x¢Ú §GÜUçÚ}¢¢ |¢¢x¢ ÜUÚ Ï¢Ó¢ çÝÜUH¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G
§S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ |¢è HÇG¼ï Úãï HïçÜUÝ ÜUÅï ãé» ã¢‰¢ ÜïU HÅÜUÝï
S¢ï Á¢GãG}¢¼ ã¢ï Úãè ‰¢è ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ÜUÅï ãé» ã¢‰¢ ÜU¢ï Ð¢©æ S¢ï ÎÏ¢¢ ÜUÚ
§S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¶è´Ó¢¢ çÜU ¼S}¢¢ ¥Hx¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ±¢ïã ¥¢Á¢G¢Î ã¢ï ÜUÚ
»ÜU ã¢‰¢ S¢ï HÇG¼ï Úãï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ
¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚï, ©S¢ ±vG¼ ¥Ï¢ê Á¢ãìH }¢ï´ ÜéUÀ ÜéUÀ çÁ¢G‹Îx¢è
ÜUè Ú}¢ÜGU Ï¢¢ÜGUè ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ Ýï
©S¢ ÜUè x¢ÚÎÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ð¢©æ S¢ï Ú¢ñæÎ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¼ê ãè ¥Ï¢ê
Á¢ãì H ãñ ! Ï¢¼¢ ¥¢Á¢ ¼éÛ¢ï ¥ËH¢ã Ýï ÜñUS¢¢ LS±¢ çÜU²¢ J” ¥Ï¢ê
Á¢ãìH Ýï §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ |¢è Í¢}¢‹Ç ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¼é}ã¢Úï
çH²ï ²ïã ÜU¢ï§ü Ï¢ÇG¢ ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ Ýãè´ ãñ, }¢ïÚ¢ ÜGUyH ã¢ï Á¢¢Ý¢ §S¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ Ýãè´ ãñ çÜU »ÜU ¥¢Î}¢è ÜU¢ï ©S¢ ÜUè ÜGU¢ñ}¢ Ýï ÜGUyH ÜUÚ
çÎ²¢ J ã¢æ ! }¢éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ ¥zGS¢¢ïS¢ ãñ çÜU ÜU¢à¢ ! }¢éÛ¢ï çÜUS¢¢Ý¢ï´ ÜïU
çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ ÜGUyH ÜUÚ¼¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥GÃ±Á¢G ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢é¥G¢Á¢G Ó¢êæçÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¥‹S¢¢Úè ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú

¶ï¼èÏ¢¢ÇGè ÜU¢ ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜïU H¢ïx¢ çÜUS¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï Ï¢ÇGè ãGÜGU¢Ú¼ ÜUè ÝÁ¢GÚ S¢ï Îï¶¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH Ýï
çÜUS¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ÜGUyH ã¢ïÝï ÜU¢ï ¥ÐÝï çH²ï ÜGU¢çÏ¢Hï ¥zGS¢¢ïS¢
Ï¢¼¢²¢ J
Á¢æx¢ ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜUè H¢à¢ ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚï ¼¢ï H¢à¢ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥Ï¢ê Á¢ãìH §S¢ Á¢G}¢¢Ýï ÜU¢ “çÈGUÚ¥G¢ñÝ” ãñ J çÈUÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
}¢S¢ªGÎ Ýï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ S¢Ú ÜU¢Å ÜUÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ Ç¢H çÎ²¢ J(1)
¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè ÜU¢ ÜGUyH

ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢æx¢ à¢éM¥G ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ãè ²ïã
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU ÜéUÀ H¢ïx¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ »ïS¢ï |¢è ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÎÏ¢¢± Ç¢H ÜUÚ H¢» ãñ´ »ïS¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH Ýãè´ ÜUÚÝ¢
Ó¢¢çã²ï J ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ |¢è ãGéÁG¢êÚ Ýï Ï¢¼¢ çÎ²ï ‰¢ï J
§‹ãè H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè |¢è ‰¢¢ Á¢¢ï ¥ÐÝè wG¢éà¢è S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
S¢ï HÇGÝï ÜïU çH²ï Ýãè´ ¥¢²¢ ‰¢¢ Ï¢çËÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ©S¢ ÐÚ ÎÏ¢¢±
Ç¢H ÜUÚ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼è ÜUÚ ÜïU H¢» ‰¢ï J »ïGÝ Á¢æx¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢Á¢Á¢GÚ çÏ¢Ý çÁ¢G²¢Î ÜUè ÝÁ¢GÚ ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè ÐÚ ÐÇGè Á¢¢ï
¥ÐÝï »ÜU x¢ãÚï Î¢ïS¼ Á¢éÝ¢Î¢ çÏ¢Ý }¢HèãG¢ ÜïU S¢¢‰¢ Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Á¢Á¢GÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè ! Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¼ïÚï ÜGUyH S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ §S¢

çH²ï }¢ñ´ ¼éÛ¢ ÜU¢ï À¢ïÇG Îï¼¢ ãêæ J ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï S¢¢‰¢è
Á¢éÝ¢Î¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼é}¢ v²¢ ÜUã¼ï ã¢ï ? ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Á¢Á¢GÚ
Ýï S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜUã çÎ²¢ çÜU §S¢ ÜU¢ï ã}¢ çÁ¢G‹Î¢ Ýãè´ À¢ïÇG S¢ÜU¼ï J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¥GÚÏ¢ ÜUè
¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ ²ïã ¼G¢’Ý¢ S¢éÝÝ¢ ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ çÜU ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè
Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ¥ÐÝï S¢¢‰¢è ÜU¢ï ¼‹ã¢ À¢ïÇG çÎ²¢ J ²ïã
ÜUã ÜUÚ ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè Ýï ÚÁÁ¢G ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú ÐÉG¢ çÜU
»ÜU à¢ÚèÈGU Á¢G¢Î¢ ¥ÐÝï S¢¢‰¢è ÜU¢ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ À¢ïÇG S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢
¼ÜU çÜU }¢Ú Ý Á¢¢» ²¢ ¥ÐÝ¢ Ú¢S¼¢ Ý Îï¶ Hï J(1)
©}¢Ä²¢ ÜUè ãH¢ÜU¼
©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ Îéà}¢Ýï ÚS¢êH ‰¢¢ J Á¢æx¢ï
Ï¢Îí }¢ï´ Á¢Ï¢ ÜéUÈGí ± §SH¢}¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ HàÜUÚ x¢é‰‰¢}¢ x¢é‰‰¢¢ ã¢ï x¢» ¼¢ï
©}¢Ä²¢ ¥ÐÝï ÐéÚ¢Ýï ¼¥GËHéÜGU¢¼ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý
çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU S¢ï çÓ¢}¢Å x¢²¢ çÜU }¢ïÚè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢§²ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ï ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï Ó¢¢ã¢ çÜU ©}¢Ä²¢ Ï¢Ó¢ ÜUÚ çÝÜUH |¢¢x¢ï }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H
Ýï ©}¢Ä²¢ ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H
Á¢Ï¢ ©}¢Ä²¢ ÜïU xG¢éH¢}¢ ‰¢ï ¼¢ï ©}¢Ä²¢ Ýï §Ý ÜU¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ S¢¼¢²¢
‰¢¢ §S¢ çH²ï Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H Ýï
¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢, ¥‹S¢¢Úè H¢ïx¢ ÎÈGU¥G¼Ý ÅêÅ ÐÇGï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý
çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU Ýï ©}¢Ä²¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ Á¢G}¢èÝ ÐÚ HïÅ
Á¢¢¥¢ï ±¢ïã HïÅ x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU
©S¢ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ©S¢ ÜïU ªÐÚ HïÅ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÀéÐ¢Ýï Hx¢ï HïçÜUÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú Ýï ©Ý ÜUè Å¢´x¢¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ

ã¢‰¢ Ç¢H ÜUÚ ¥¢ñÚ Ï¢x¢GH S¢ï ¼H±¢Ú Í¢¢ï´Ð Í¢¢ï´Ð ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH
ÜUÚ çÎ²¢ J(1)
çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢
Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÜïU çH²ï
¥¢S}¢¢Ý S¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ ©¼¢Ú çÎ²¢ ‰¢¢ J ÐãHï »ÜU ãÁ¢G¢Ú çÈGUçÚà¼ï
¥¢» çÈUÚ ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú ã¢ï x¢» §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ð¢æÓ¢ ãÁ¢G¢Ú ã¢ï x¢» J(2)
(ÜéUGÚ¥¢Ý, S¢êÚ» ¥¢Hï §G}¢Ú¢Ý ± ¥‹ÈGU¢H)
Á¢Ï¢ wG¢êÏ¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜU¢ ÚÝ ÐÇG¢ ¼¢ï çÈGUçÚà¼ï çÜUS¢è ÜU¢ï
ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú ©Ý ÜUè ãGÏ¢¢ïü Á¢GÏ¢ü ÜïU ¥S¢Ú¢¼ S¢¢ÈGU ÝÁ¢GÚ
¥¢¼ï ‰¢ï J Ï¢¢’Á¢G ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè Ý¢ÜU ¥¢ñÚ }¢éæã ÐÚ ÜU¢ïÇG¢ï´ ÜUè }¢¢Ú ÜU¢
çÝà¢¢Ý Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢, ÜUãè´ çÏ¢x¢GñÚ ¼H±¢Ú }¢¢Úï S¢Ú ÜUÅ ÜUÚ çx¢Ú¼¢
ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢, ²ïã ¥¢S}¢¢Ý S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU
ÜU¢ÚÝ¢}¢ï ‰¢ï J
ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ã‰¢²¢Ú Ç¢H çÎ²ï
©GyÏ¢¢, à¢ñÏ¢¢, ¥Ï¢ê Á¢ãìH ±x¢GñÚ¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜUè
ãH¢ÜU¼ S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè ÜU}¢Ú ÅêÅ x¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ð¢©æ ©¶ÇG x¢»
¥¢ñÚ ±¢ïã ã‰¢²¢Ú Ç¢H ÜUÚ |¢¢x¢ ¶ÇGï ãé» ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU S¢œ¢Ú ¥¢Î}¢è ÜGU yH ¥¢ñÚ S¢œ¢Ú
¥¢Î}¢è çx¢çÚzG¼¢Ú ãé» J Ï¢¢ÜGUè ¥ÐÝ¢ S¢¢}¢¢Ý À¢ïÇG ÜUÚ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï
x¢» §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï »ïS¢è Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ çà¢ÜUS¼ ãé§ü
çÜU ©Ý ÜUè ¥GSÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ ãè ÈGUÝ¢ ã¢ï x¢§ü J ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ý¢}¢±Ú S¢ÚÎ¢Ú Á¢¢ï Ï¢ã¢ÎéÚè ¥¢ñÚ ÈGU‹Ýï çS¢Ðã çx¢Úè }¢ï´

²v¼¢» Ú¢ïÁ¢Gx¢¢Ú ‰¢ï »ÜU »ÜU ÜUÚ ÜïU S¢Ï¢ }¢¢ñ¼ ÜïU Í¢¢Å ©¼¢Ú çÎ²ï x¢» J
§Ý Ý¢}¢±Ú¢ï´ }¢ï´ ©GyÏ¢¢, à¢ñÏ¢¢, ¥Ï¢ê Á¢ãìH, ¥Ï¢éH Ï¢wG¼Úè, Á¢G}¥G¢, ¥G¢S¢
çÏ¢Ý çãà¢¢}¢, ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU, }¢éÝÏÏ¢ïã çÏ¢Ý ¥H ãGÁÁ¢¢Á¢, ©GvGÏ¢¢
çÏ¢Ý ¥Ï¢è }¢é§üG¼G, ÝÁ¢íG çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ ±x¢GñÚ¢ ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢Ú¼¢Á¢ ‰¢ï ²ïã
S¢Ï¢ }¢¢Úï x¢» J(1)
à¢éãÎ¢» Ï¢Îí
Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜéUH Ó¢¢ñÎã }¢é„H}¢¢Ý à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé»
çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Àï }¢éã¢çÁ¢Ú ¥¢ñÚ ¥¢Æ ¥‹S¢¢Ú ‰¢ï J à¢éãÎ¢» }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU
Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ : {1} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ {2} ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý
¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ {3} ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éçàà¢}¢¢HñÝ ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý ¥GÏÎï ¥G}¢í {4} ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢çÜGUH çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢éÜñUÚ {5} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ãÁ¢¥G {6} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý
Ï¢ñÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ ²ïã ãñ : {7} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý
¶GñS¢}¢¢ {8} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éÏ¢çàà¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éç‹Á¢GÚ {9} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢
çÏ¢Ý S¢éÚ¢ÜGU¢ {10} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥GÃ±Á¢G çÏ¢Ý ¥GÈGUÚ¢ {11} ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý
ãG}¢¢}¢ {12} ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G çÏ¢Ý }¢é¥GËH¢ {13} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ñÈGU çÏ¢Ý ¥GÈGUÚ¢
{14} ãGÁ¢GÚ¼ï ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ J(2) ( )
§Ý à¢éãÎ¢» Ï¢Îí }¢ï´ S¢ï ¼ïÚã ãGÁ¢GÚ¢¼ ¼¢ï }¢ñÎ¢Ýï Ï¢Îí ãè }¢ï´
}¢ÎÈGUêÝ ãé» }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ Ýï Ó¢êæçÜU
Ï¢Îí S¢ï ±¢ÐS¢è ÐÚ }¢ç‹Á¢GHï “S¢ÈGUÚ¢” }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü §S¢ çH²ï §Ý
ÜUè ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU }¢ç‹Á¢GHï “S¢ÈGUÚ¢” }¢ï´ ãñ J (3)

Ï¢Îí ÜU¢ x¢ÉG¢

ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ ã}¢ïà¢¢ ²ïã ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H
Úã¢ çÜU Á¢ã¢æ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü H¢à¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ‰¢è ¥¢Ð
©S¢ ÜU¢ï ÎzGÝ ÜUÚ±¢ Îï¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH ã¢ïÝï ±¢Hï ÜéUzGÈGU¢Ú
Ó¢êæçÜU ¼¢’Î¢Î }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ‰¢ï, S¢Ï¢ ÜU¢ï ¥Hx¢ ¥Hx¢ ÎzGÝ ÜUÚÝ¢
»ÜU Îéà±¢Ú ÜU¢}¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¼}¢¢}¢ H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð
Ýï Ï¢Îí ÜïU »ÜU x¢ÉGï }¢ï´ Ç¢H ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ Ýï ¼}¢¢}¢ H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï Í¢S¢èÅ Í¢S¢èÅ ÜUÚ x¢ÉGï }¢ï´ Ç¢H
çÎ²¢ J ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜUè H¢à¢ ÈêUH x¢§ü ‰¢è, S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï
©S¢ ÜU¢ï Í¢S¢èÅÝ¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï ©S¢ ÜïU ¥¢’Á¢G¢ ¥Hx¢ ¥Hx¢ ã¢ïÝï Hx¢ï §S¢
çH²ï ©S¢ ÜUè H¢à¢ ±ãè´ ç}¢^è }¢ï´ ÎÏ¢¢ Îè x¢§ü J(1)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè H¢à¢¢ï´ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢

Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè H¢à¢ï´ Ï¢Îí ÜïU x¢ÉGï }¢ï´ Ç¢H Îè x¢§æü ¼¢ï
ãG é Á G ¢ ê Ú S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢ Ýï ©S¢ x¢ÉGï ÜïU ÜUÝ¢Úï ¶ÇGï
ã¢ï ÜUÚ }¢vG¼êHèÝ ÜU¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG ÐéÜU¢Ú¢ çÜU »ï ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý
ÚÏ¢è¥G¢ ! »ï à¢ñÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ! »ï ÈéUGH¢æ ! »ï ÈéUGH¢æ ! v²¢ ¼é}¢
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜïU ±¢’Îï ÜU¢ï S¢ÓÓ¢¢ Ð¢²¢ ? ã}¢ Ýï ¼¢ï ¥ÐÝï ÚÏ¢
ÜïU ±¢’Îï ÜU¢ï çÏ¢ËÜéUH ÆèÜU ÆèÜU S¢Ó¢ Ð¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU
Ýï Á¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè
H¢à¢¢ï´ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ ¼¢ï ©Ý ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
v²¢ ¥¢Ð §Ý Ï¢ï MãG ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ S¢ï ÜUH¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ ? ²ïã S¢éÝ
ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú !
ÜGUS¢}¢ wG¢éÎ¢ ÜUè çÁ¢S¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢G» ÜéUGÎÚ¼ }¢ï´ }¢ïÚè Á¢¢Ý ãñ çÜU ¼é}¢

(çÁ¢G‹Î¢ H¢ïx¢) }¢ïÚè Ï¢¢¼ ÜU¢ï §Ý S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ýãè´ S¢éÝ S¢ÜU¼ï HïçÜUÝ §¼Ýè
Ï¢¢¼ ãñ çÜU ²ïã }¢éÎïü Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ Îï S¢ÜU¼ï J(1)
Á¢GMÚè ¼}Ï¢èã
Ï¢é¶G¢Úè ±x¢GñÚ¢ ÜUè §S¢ ãGÎèS¢ S¢ï ²ïã }¢S¥H¢ S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ
çÜU Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢éÎïü çÁ¢G‹Î¢ï´ ÜUè Ï¢¢¼ S¢éÝ¼ï ãñ´ ¼¢ï çÈUÚ }¢¢ïç}¢ÝèÝ
wG¢éS¢êS¢Ý ¥¢ñçH²¢, à¢éãÎ¢, ¥ç}Ï¢²¢ ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ²ÜGUèÝÝ
ã}¢ çÁ¢G‹Î¢ï´ ÜU¢ S¢H¢}¢ ± ÜUH¢}¢ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè ÈGUÚ²¢Îï´ S¢éÝ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢éÎ¢ü H¢à¢¢ï´ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢
¼¢ï çÈUÚ wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢Úx¢éÁ¢GèÎ¢ Ï¢‹Î¢ï´ ²¢’Ýè ±çH²¢ï´, à¢ãèÎ¢ï´ ¥¢ñÚ ÝçÏ¢²¢ï´
ÜU¢ï ©Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÐéÜU¢ÚÝ¢ |¢H¢ v²êæ Ý, Á¢¢§Á¢G ± ÎéLS¼
ã¢ïx¢¢ ? §S¢è çH²ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï ÜïU
ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ¼¢ï ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU ¥ÐÝ¢ L¶Gï ¥‹±Ú
ÜUÚ ÜïU ²êæ ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU
²¢’Ýè “»ï ÜGUÏ¢í ±¢H¢ï ! ¼é}¢ ÐÚ S¢H¢}¢¼è ã¢ï wG¢éÎ¢ ã}¢¢Úè

¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÈGUÚ}¢¢», ¼é}¢ H¢ïx¢ ã}¢ S¢ï ÐãHï Ó¢Hï x¢» ¥¢ñÚ
ã}¢ ¼é}ã¢Úï Ï¢¢’Î ¥¢Ýï ±¢Hï ãñ´ J” ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï
¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï |¢è ²ïãè ãGév}¢ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼ï ‰¢ï çÜU Á¢Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜUè
çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï Á¢¢¥¢ï ¼¢ï

§Ý ãGÎèS¢¢ï´ S¢ï Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU }¢éÎïü çÁ¢G‹Î¢ï´ ÜU¢ S¢H¢}¢ ± ÜUH¢}¢

S¢éÝ¼ï ãñ´ ±ÚÝ¢ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ S¢éÝ¼ï ãè Ýãè´ ©Ý ÜU¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚÝï S¢ï
v²¢ ãG¢çS¢H ?
}¢ÎèÝï ÜU¢ï ±¢ÐS¢è
ÈGUyãG ÜïU Ï¢¢’Î ¼èÝ çÎÝ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï
“Ï¢Îí” }¢ï´ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ ¼}¢¢}¢ ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ãé» J Á¢Ï¢ “±¢çÎ²ï S¢ÈGUÚ¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï
¼¢ï ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜUè Á¢G¢ñÁ¢» }¢¢ïãG¼Ú}¢¢ ãG…GÚ¼
Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îè ‰¢è´ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Ï¢è}¢¢Ú ‰¢è´ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜU¢ï S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îè ÜUè ¼è}¢¢Ú Î¢Úè ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï }¢ï´ ÚãÝï ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ ‰¢¢
§S¢ çH²ï ±¢ï ã Á¢æ x ¢ï Ï¢Îí }¢ï ´ à¢¢ç}¢H Ý ã¢ï S¢Üï U }¢x¢Ú ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ï´ S¢ï ©Ý ÜU¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝï Ï¢Îí ÜïU
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãè çãGSS¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãè ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ÜUè
çÏ¢à¢¢Ú¼ |¢è Îè §S¢è çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜU¢ï |¢è
¥SãG¢Ï¢ï Ï¢Îí ÜUè ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J(2)
}¢éÁ¢¢çãÎèÝï Ï¢Îí ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÈGUyãG ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜU¢ï ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜUè wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè

S¢éÝ¢Ýï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Hï ÜUÚ Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ¥ãHï
}¢ÎèÝ¢ Á¢¢ïà¢ï }¢S¢Úü¼ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥¢}¢Î ¥¢}¢Î
ÜïU §Ýç¼Á¢G¢Ú }¢ï´ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ÚãÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè ÜUè ¶GÏ¢Ú
ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ Ýï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “Ú¢ïãG¢” }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢
ÐéÚÁ¢¢ïà¢ §çS¼vGÏ¢¢H çÜU²¢ J(1)
ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ S¢éHêÜU
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Á¢Ï¢ ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ Ï¢Ý ÜUÚ }¢ÎèÝï }¢ï´ ¥¢» ¼¢ï ©Ý
ÜU¢ï Îï¶Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ }¢Á}¢¥G §ÜUn¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢ ©Ý ÜU¢ï
Îï¶ ÜUÚ ÜéUÀ Ý ÜéUÀ Ï¢¢ïH¼ï Úãï J ãGéÁG¢êÚ ÜUè Á¢G¢ñÁ¢»
}¢¢ïãG¼Ú}¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢¢ñÎã ©Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï Îï¶Ýï ÜïU
çH²ï ¼à¢ÚèÈGU H¢§æü ¥¢ñÚ ²ïã Îï¶¢ çÜU ©Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ ©Ý ÜïU »ÜU ÜGUÚèÏ¢è
çÚà¼ïÎ¢Ú “S¢éãñH” |¢è ãñ´ ¼¢ï ±¢ïã Ï¢ï S¢¢wG¼¢ Ï¢¢ïH ©Æè´ çÜU “»ï S¢éãñH !
¼é}¢ Ýï |¢è ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ï¢ïçÇG²¢æ ÐãÝ Hè´ ¼é}¢ S¢ï ²ïã Ý ã¢ï S¢ÜU¢ çÜU
Ï¢ã¢ÎéÚ }¢Î¢ïZ ÜUè ¼GÚãG HÇG¼ï ãé» ÜGUyH ã¢ï Á¢¢¼ï J” (2)
§Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢

ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¶¢
Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Î¢ï Î¢ï, Ó¢¢Ú Ó¢¢Ú ÜGñUÎè S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU Í¢Ú¢ï´ }¢ï´ ÚãÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ
S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ãGéSÝï S¢éHêÜU çÜU²¢ çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï x¢¢ïà¼
Ú¢ïÅè ±x¢GñÚ¢ ãGSÏ¢ï }¢vGÎêÚ Ï¢ïã¼ÚèÝ ¶¢Ý¢ ç¶H¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ ¶Á¢êÚï´ ¶¢
ÜUÚ Úã Á¢¢¼ï ‰¢ï J(3)

ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU

Ï¢ÎÝ ÐÚ ÜéUÚ¼¢ Ýãè´ ‰¢¢ HïçÜUÝ ±¢ïã §¼Ýï H}Ï¢ï ÜGUÎ ÜïU ¥¢Î}¢è ‰¢ï çÜU
çÜUS¢è ÜU¢ ÜéUÚ¼¢ ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ ÆèÜU Ýãè´ ©¼Ú¼¢ ‰¢¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
©Ï¢Ä² (}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú) Ó¢êæçÜU ÜGUÎ }¢ï´ §Ý ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ‰¢¢ §S¢ çH²ï
§S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ ÜéUÚ¼¢ §Ý ÜU¢ï ÐãÝ¢ çÎ²¢ J Ï¢é¶G¢Úè }¢ï´ ²ïã çÚ±¢²¼ ãñ
çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ÜïU ÜUÈGUÝ ÜïU
çH²ï Á¢¢ï ¥ÐÝ¢ ÐñÚ¢ãÝ à¢ÚèÈGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ±¢ïã §S¢è »ãGS¢¢Ý
ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ‰¢¢ J(1)
¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢
§Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¢¼ï
S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï }¢à±Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §Ý ÜïU S¢¢‰¢ v²¢ }¢é¥G¢}¢H¢
çÜU²¢ Á¢¢» ? ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU §Ý S¢Ï¢
Îéà}¢Ý¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ ÎïÝ¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ ã}¢ }¢ï´ S¢ï ãÚ à¢wGS¢
¥ÐÝï ¥ÐÝï ÜGUÚèÏ¢è çÚà¼ïÎ¢Ú ÜU¢ï ¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ÜGUyH ÜUÚï J }¢x¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ²ïã }¢à±Ú¢ çÎ²¢ çÜU ¥¢ç¶GÚ
²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï ¥ÜGU¢çÚÏ¢ ãè ãñ´ çHã¢Á¢G¢ §‹ãï´ ÜGUyH Ý
çÜU²¢ Á¢¢» Ï¢çËÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢¼G¢ñÚï çÈGUÎ²¢ ÜéUÀ ÚÜGU}¢ Hï ÜUÚ §Ý S¢Ï¢
ÜU¢ï çÚã¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» J §S¢ ±vG¼ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè }¢¢Hè ãG¢H¼ Ï¢ãé¼
ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ãñ çÈGUÎ²ï ÜUè ÚÜGU}¢ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý
|¢è ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ à¢¢²Î ¥¢ç²‹Î¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï
§SH¢}¢ ÜUè ¼¢ñÈUG èÜGU ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢» J ãGÁé ¢G Ú
ê ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè S¢‹Á¢èÎ¢ Ú¢» ÜU¢ï ÐS¢‹Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜGñUçÎ²¢ḯ S¢ï Ó¢¢Ú Ó¢¢Ú ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ çÈGUÎ²¢ Hï ÜUÚ ©Ý H¢ïx¢¢ḯ
ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J Á¢¢ï H¢ïx¢ }¢éçzGHS¢è ÜUè ±Áã S¢ï çÈGUÎ²¢ Ýãè´ Îï S¢ÜU¼ï ‰¢ï ±¢ïã
²êæ ãè çÏ¢H¢ çÈGUÎ²¢ À¢ïÇG çÎ²ï x¢» J

§Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ Á¢¢ï H¢ïx¢ çH¶Ý¢ Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï ©Ý }¢ï´ S¢ï ãÚ »ÜU ÜU¢ çÈGUÎ²¢ ²ïã
‰¢¢ çÜU ±¢ïã ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÎS¢ HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ï çH¶Ý¢ çS¢¶¢ Îï´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ çÈGUÎ²¢

¥‹S¢¢Ú Ýï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ²ïã ÎÚwG±¢S¼ ¥GÁ¢Gü
ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ã}¢¢Úï
|¢¢‹Á¢ï ãñ´ çHã¢Á¢G¢ ã}¢ §Ý ÜU¢ çÈGUÎ²¢ }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ¼ï ãñ´ J HïçÜUÝ ¥¢Ð
Ýï ²ïã ÎÚwG±¢S¼ }¢‹ÁG¢êÚ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÏ¢¢S¢ ÜéUGÚñà¢ ÜïU ©Ý ÎS¢ Î¢ñH¼ }¢‹Î Ú§üS¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï
HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU Ú¢à¢Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ¥ÐÝï S¢Ú Hè ‰¢è, §S¢ x¢GÚÁ¢G
ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU Ð¢S¢ Ï¢èS¢ ªçÜGU²¢ S¢¢ïÝ¢ ‰¢¢ J Ó¢êæçÜU
ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï ¶¢Ý¢ ç¶H¢Ýï }¢ï´ ¥|¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUè Ï¢¢Úè Ýãè´ ¥¢§ü
‰¢è §S¢ çH²ï ±¢ïã S¢¢ïÝ¢ ¥|¢è ¼ÜU ©Ý ÜïU Ð¢S¢ }¢ãGÈGUêÁ¢G ‰¢¢ J ©S¢ S¢¢ïÝï ÜU¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï }¢é¼G¢HÏ¢¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Î¢ïÝ¢ï´
|¢¼èÁ¢¢ï´ ¥GÜGUèH çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ ¥¢ñÚ Ý¢ñÈGUH çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
ãGHèÈGU ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í çÏ¢Ý Á¢ãGÎ}¢ Ó¢¢Ú à¢wGS¢¢ï´ ÜU¢ çÈGUÎ²¢ ¥Î¢ ÜUÚï´ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü }¢¢H ãè Ýãè´ ãñ, }¢ñ´ ÜUã¢æ S¢ï
çÈGUÎ²¢ ¥Î¢ ÜUMæ ? ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! ¥¢Ð ÜU¢ ±¢ïã }¢¢H ÜUã¢æ ãñ ? Á¢¢ï ¥¢Ð Ýï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çH²ï
Ú±¢Ý¢ ã¢ï¼ï ±vG¼ ¥ÐÝè Ï¢è±è “©}}¢éH ÈGUÁGH” ÜU¢ï çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã
ÜUã¢ ‰¢¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ §S¢ HÇG¢§ü }¢ï´ }¢¢Ú¢ Á¢¢ªæ ¼¢ï §S¢ }¢ï´ S¢ï §¼Ý¢
§¼Ý¢ }¢¢H }¢ïÚï HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ï Îï ÎïÝ¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ÜUã¢
çÜU ÜGUS¢}¢ ãñ ©S¢ wG¢éÎ¢ ÜUè çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ãGÜGU ÜïU S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ ãñ çÜU

²ÜGUèÝÝ ¥¢Ð ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´ v²êæ çÜU ©S¢ }¢¢H ÜU¢ §GË}¢
}¢ïÚï ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ï¢è±è ©}}¢éH ÈGUÁGH ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Î¢ïÝ¢ï´ |¢¼èÁ¢¢ï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ãGHèÈGU
ÜU¢ çÈGUÎ²¢ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU çÚã¢§ü ãG¢çS¢H ÜUè çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÜGUèH ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ý¢ñÈGUH ¼èÝ¢ï´ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢
ã¢ï x¢» J(1) ( )
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ ã¢Ú
Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Î¢}¢¢Î ¥Ï¢éH
¥G¢S¢ çÏ¢Ý ¥ÚüÏ¢è¥G |¢è ‰¢ï J ²ïã ã¢H¢ çÏ¢‹¼ï wG¢é±ñçHÎ ÜïU HÇGÜïU ‰¢ï ¥¢ñÚ
ã¢H¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè ãGÜGUèÜGUè Ï¢ãÝ ‰¢è´ §S¢ çH²ï
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã S¢ï
}¢à±Ú¢ Hï ÜUÚ ¥ÐÝè HÇGÜUè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ ¥Ï¢éH
¥G¢„ çÏ¢Ý ¥ÚüÏ¢è¥G S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï Á¢Ï¢ ¥ÐÝè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï ¼¢ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢
}¢x¢Ú §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé» ¥¢ñÚ Ý ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢ï Á¢éÎ¢ çÜU²¢ J ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ çÏ¢Ý
¥ÚüÏ¢è¥G Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢¢ çÜU
çÈGUÎ²ï ÜUè ÚÜGU}¢ |¢ïÁ¢ Îï´ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï ©Ý ÜUè
±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ Ýï Á¢ãïÁ¢G }¢ï´ »ÜU ÜGUè}¢¼è
ã¢Ú |¢è çÎ²¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï çÈGUÎ²ï ÜUè ÚÜGU}¢
ÜïU S¢¢‰¢ ±¢ïã ã¢Ú |¢è ¥ÐÝï x¢Hï S¢ï ©¼¢Ú ÜUÚ }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J
Á¢Ï¢ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè ÝÁ¢GÚ ©S¢ ã¢Ú ÐÚ ÐÇGè ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ²¢Î Ýï ÜGUËÏ¢ï

}¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ »ïS¢¢ çÚvGÜGU¼ ¥æx¢ïÁ¢G ¥S¢Ú Ç¢H¢ çÜU ¥¢Ð Ú¢ï ÐÇGï ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè ã¢ï ¼¢ï Ï¢ïÅè ÜU¢ï ©S¢ ÜUè }¢¢æ ÜUè
²¢Îx¢¢Ú ±¢ÐS¢ ÜUÚ Î¢ï” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï S¢Úï ¼SHè}¢ ¶G}¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ã¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è Á¢GñÝÏ¢
ÜïU Ð¢S¢ }¢vÜU¢ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ x¢²¢ J(1)
¥Ï¢éH ¥G¢S¢ çÚã¢ ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï S¢ï }¢vÜU¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï ¼¢çÁ¢Ú
‰¢ï ²ïã }¢vÜU¢ S¢ï ¥ÐÝ¢ S¢¢}¢¢Ýï ç¼Á¢¢Ú¼ Hï ÜUÚ à¢¢}¢ x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ „ï wG¢êÏ¢
ÝzG¥G ÜU}¢¢ ÜUÚ }¢vÜU¢ ¥¢ Úãï ‰¢ï çÜU }¢é„H}¢¢Ý }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï §Ý ÜïU ÜGU¢çÈGUHï
ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU §Ý ÜU¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ HêÅ çH²¢ ¥¢ñÚ ²ïã }¢¢Hï
x¢GÝè}¢¼ ¼}¢¢}¢ çS¢Ð¢çã²¢ḯ ÐÚ ¼vGS¢è}¢ |¢è ã¢ï x¢²¢ J ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ÀéÐ ÜUÚ
}¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï §Ý ÜU¢ï ÐÝ¢ã Îï ÜUÚ ¥ÐÝï
Í¢Ú }¢ḯ ©¼¢Ú¢ J ãGéÁ¢G êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜUè wG¢éà¢è ã¢ï ¼¢ï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ÜU¢ }¢¢H ±
S¢¢}¢¢Ý ±¢ÐS¢ ÜUÚ Î¢ï J ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ ÜU¢ §à¢¢Ú¢ Ð¢¼ï ãè ¼}¢¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ
Ýï S¢¢Ú¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ú¶ çÎ²¢ J ¥Ï¢éH ¥G¢S¢
¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ Hï ÜUÚ }¢vÜU¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¼}¢¢}¢ ç¼Á¢¢Ú¼
ÜïU à¢ÚèÜU¢ḯ ÜU¢ï Ð¢§ü Ð¢§ü ÜU¢ çãGS¢¢Ï¢ S¢}¢Û¢¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï ©S¢ ÜïU çãGSS¢ï
ÜUè ÚÜGU}¢ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
¥ãHï }¢vÜU¢ S¢ï ÜUã çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ ²ã¢æ ¥¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢
çãGS¢¢Ï¢ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï Á¢¢¼¢ ãêæ ¼¢çÜU ÜU¢ï§ü ²ïã Ý ÜUã S¢ÜïU çÜU ¥Ï¢éH
¥G¢S¢ ã}¢¢Ú¢ MÐ²¢ Hï ÜUÚ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜïU ÇÚ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝ¢
|¢¢x¢ x¢²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ }¢ÎèÝï ¥¢ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è Á¢GñÝÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÚãÝï Hx¢ï J(2)

}¢vG¼êHèÝï Ï¢Îí ÜU¢ }¢¢¼}¢

Ï¢Îí }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè çà¢ÜUS¼ï ÈGU¢à¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Á¢Ï¢ }¢vÜïU }¢ï´
ÐãéæÓ¢è ¼¢ï »ïS¢¢ ÜU¢ïãÚ¢}¢ }¢Ó¢ x¢²¢ çÜU Í¢Ú Í¢Ú }¢¢¼}¢ ÜUÎ¢ Ï¢Ý x¢²¢ }¢x¢Ú
§S¢ ¶G²¢H S¢ï çÜU }¢é„H}¢¢Ý ã}¢ ÐÚ ãæS¢ï´x¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ¼}¢¢}¢ à¢ãìÚ }¢ï´
»’H¢Ý ÜUÚ¢ çÎ²¢ çÜU ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ Ú¢ïÝï Ý Ð¢» J §S¢ HÇG¢§ü }¢ï´
¥S±Î çÏ¢Ý ¥H }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU Î¢ï HÇGÜïU “¥GÜGUèH” ¥¢ñÚ “Á¢G}¢¥G¢” ¥¢ñÚ
»ÜU Ð¢ï¼¢ “ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Á¢G}¢¥G¢” ÜGUyH ãé» ‰¢ï J §S¢ S¢Îì}¢» …¢æÜU¢ã S¢ï
¥S±Î ÜU¢ çÎH ÈUÅ x¢²¢ ‰¢¢ ±¢ïã Ó¢¢ã¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥ÐÝï §Ý }¢vG¼êH¢ï´ ÐÚ
wG¢êÏ¢ ÈêUÅ ÈêUÅ ÜUÚ Ú¢ï» ¼¢çÜU çÎH ÜUè |¢ÇG¢S¢ çÝÜUH Á¢¢» HïçÜUÝ ÜGU¢ñ}¢è
x¢GñÚ¼ ÜïU ¶G²¢H S¢ï Ú¢ï Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú çÎH ãè çÎH }¢ï´ Í¢éÅ¼¢ ¥¢ñÚ
ÜéUÉG¼¢ Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢æS¢ê Ï¢ã¢¼ï Ï¢ã¢¼ï ¥‹{¢ ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢, »ÜU çÎÝ à¢ãìÚ
}¢ï´ çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Ú¢ïÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü ¼¢ï §S¢ Ýï ¥ÐÝï xG¢éH¢}¢ ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢
çÜU Îï¶¢ï ÜU¢ñÝ Ú¢ï Úã¢ ãñ ? v²¢ Ï¢Îí ÜïU }¢vG¼êH¢ï´ ÐÚ Ú¢ïÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ã¢ï x¢§ü
ãñ ? }¢ïÚï S¢èÝï }¢ï´ Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ ÜUè ¥¢x¢ S¢éHx¢ Úãè ãñ, }¢ñ´ |¢è Ú¢ïÝï ÜïU çH²ï Ï¢ï
ÜGUÚ¢Ú ãêæ J xG¢éH¢}¢ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ ªæÅ x¢é}¢ ã¢ï x¢²¢ ãñ ±¢ïã
§S¢è x¢G}¢ }¢ï´ Ú¢ï Úãè ãñ J ¥S±Î à¢¢§GÚ ‰¢¢, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ï¢ï §çwG¼²¢Ú ©S¢ ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã ÎÎüÝ¢ÜU ¥à¥G¢Ú çÝÜUH ÐÇGï çÁ¢S¢ ÜïU HzGÁ¢G HzGÁ¢G S¢ï wG¢êÝ
ÅÐÜU Úã¢ ãñ
v²¢ ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ »ÜU ªæÅ ÜïU x¢é}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÐÚ Ú¢ï Úãè ãñ ? ¥¢ñÚ Ï¢ï
wG±¢Ï¢è Ýï ©S¢ ÜUè Ýè´Î ÜU¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ãñ J
¼¢ï ±¢ïã »ÜU ªæÅ ÐÚ Ý Ú¢ï» HïçÜUÝ “Ï¢Îí” ÐÚ Ú¢ï» Á¢ã¢æ çÜGUS}¢¼¢ï´
Ýï ÜU¢ï¼¢ãè ÜUè ãñ J
¥x¢Ú ¼éÛ¢ ÜU¢ï Ú¢ïÝ¢ ãñ ¼¢ï “¥GÜGUèH” ÐÚ Ú¢ï²¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ “ãG¢çÚS¢”
ÐÚ Ú¢ï²¢ ÜUÚ Á¢¢ï à¢ïÚ¢ï´ ÜU¢ à¢ïÚ ‰¢¢ J
¥¢ñÚ ©Ý S¢Ï¢ ÐÚ Ú¢ï²¢ ÜUÚ }¢x¢Ú ©Ý S¢|¢¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ }¢¼ Hï ¥¢ñÚ
“¥Ï¢ê ãGÜUè}¢¢” “Á¢G}¢¥G¢” ÜU¢ ¼¢ï ÜU¢ï§ü ã}¢S¢Ú ãè Ýãè´ ãñ J(1)
©G}¢ñÚ ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý ÜUè ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU S¢¢çÁ¢Gà¢

»ÜU çÎÝ ©G}¢ñÚ ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý Î¢ïÝ¢ï´ ãG¼Gè}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Ï¢ñÆï ãé»
}¢vG¼êHèÝï Ï¢Îí ÐÚ ¥¢æS¢ê Ï¢ã¢ Úãï ‰¢ï J »ÜU Î}¢ S¢zG±¢Ý Ï¢¢ïH ©Æ¢ çÜU »ï
©G}¢ñÚ ! }¢ïÚ¢ Ï¢¢Ð ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï M¥S¢¢» }¢vÜU¢ çÁ¢S¢ ¼GÚãG Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH ãé»
©Ý ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ ÜïU S¢èÝï }¢ï´ çÎH Ð¢à¢ Ð¢à¢ ã¢ï Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´
ÜU¢ï§ü }¢Á¢G¢ Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úã x¢²¢ ãñ J ©G}¢ñÚ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï S¢zG±¢Ý ! ¼é}¢ S¢Ó¢
ÜUã¼ï ã¢ï }¢ïÚï S¢èÝï }¢ï´ |¢è §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜUè ¥¢x¢ |¢ÇGÜU Úãè ãñ, }¢ïÚï ¥§GÁGÁ¢G¢ ±
¥ÜGUçÚÏ¢¢ |¢è Ï¢Îí }¢ï´ Ï¢ï ÎÎèü ÜïU S¢¢‰¢ ÜGUyH çÜU²ï x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ Ï¢ïÅ¢
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÜGñUÎ }¢ï´ ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú }¢ñ´ ÜGUÁ¢GüÎ¢Ú Ý ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè çÈGURU S¢ï Î¢ï Ó¢¢Ú Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï ¥|¢è ¥|¢è }¢ñ´ ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú
Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï Á¢¢¼¢ ¥¢ñÚ Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ {¢ïÜïU S¢ï }¢éãG}}¢Î
( ) ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ ÜïU çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Á¢¢¼¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
S¢zG±¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ©G}¢ñÚ ! ¼é}¢ ¥ÐÝï ÜGUÁ¢Gü ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ïæ ÜUè Á¢GÚ¢ |¢è
çÈGURU Ý ÜUÚ¢ï J }¢ñ´ wG¢éÎ¢ ÜïU Í¢Ú }¢ï´ ¥GãìÎ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ¼é}ã¢Ú¢ S¢¢Ú¢ ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢
ÜUÚ Îêæx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜU¢ |¢è çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ãêæ J §S¢
}¢é¥G¢ãÎï ÜïU Ï¢¢’Î ©G}¢ñÚ S¢è{¢ Í¢Ú ¥¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢GãìÚ }¢ï´ Ï¢éÛ¢¢§ü ãé§ü ¼H±¢Ú
Hï ÜUÚ Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢²¢ J Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï }¢ï´ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ÜGUÚèÏ¢

ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÐÜUÇG çH²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢
x¢H¢ ÎÏ¢¢» ¥¢ñÚ x¢ÚÎÝ ÐÜUÇGï ãé» ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Hï x¢» J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²êæ ©G}¢ñÚ ! çÜUS¢ §Ú¢Îï S¢ï ¥¢» ã¢ï ?
Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥ÐÝï Ï¢ïÅï ÜU¢ï ÀéÇG¢Ýï ÜïU çH²ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
v²¢ ¼é}¢ Ýï ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý Ýï ãG¼Gè}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Ï¢ñÆ ÜUÚ }¢ïÚï ÜGUyH ÜUè
S¢¢çÁ¢Gà¢ Ýãè´ ÜUè ãñ ? ©G}¢ñÚ ²ïã Ú¢Á¢G ÜUè Ï¢¢¼ S¢éÝ ÜUÚ S¢‹Ý¢Åï }¢ï´ ¥¢
x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãêæ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã
ÜïU ÚS¢êH ãñ´ v²êæ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý ÜïU çS¢±¢ §S¢
Ú¢Á¢G ÜUè çÜUS¢è ÜU¢ï |¢è ¶GÏ¢Ú Ý ‰¢è J ©{Ú }¢vÜïU }¢ï´ S¢zG±¢Ý ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÜGUyH ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝÝï ÜïU çH²ï §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú
‰¢¢ ¥¢ñÚ çÎÝ çx¢Ý çx¢Ý ÜUÚ ©G}¢ñÚ ÜïU ¥¢Ýï ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ Úã¢ ‰¢¢
}¢x¢Ú Á¢Ï¢ §S¢ Ýï Ý¢ x¢ã¢æ ²ïã S¢éÝ¢ çÜU ©G}¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï
ÈGU¼Gïü ãGñÚ¼ S¢ï ©S¢ ÜïU Ð¢©æ ÜïU Ýè™ï S¢ï Á¢G}¢èÝ çÝÜUH x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã
Ï¢¢ï¶H¢ x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ }¢vÜïU ¥¢» ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ¼GÚãG
±¢ïã ÐãHï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU wG¢êÝ ÜïU Œ²¢S¢ï ‰¢ï ¥Ï¢ ±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè Á¢¢Ý
ÜïU Îéà}¢Ý Ï¢Ý x¢» ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ¶G¢ñÈGUè ¥¢ñÚ Ï¢ã¢ÎéÚè ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜïU
}¢ï´ §SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÜUÚÝï Hx¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §Ý ÜUè Î¢’±¼ï §SH¢}¢ S¢ï
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU ¥‹{ïÚï çÎH¢ï´ }¢ï´ ÝêÚï §ü}¢¢Ý ÜUè Ú¢ñà¢Ýè S¢ï ©Á¢¢H¢ ã¢ï
x¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïãè ©G}¢ñÚ ¥Ï¢ S¢ãG¢çÏ¢²ï ÚS¢êH ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ
ÜUãH¢Ýï Hx¢ï J(1)
}¢éÁ¢¢çãÎèÝï Ï¢Îí ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H
Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÁ¢ã¢Î }¢ï´
à¢ÚèÜU ã¢ï x¢» ±¢ïã ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ »ÜU wG¢éS¢êS¢è à¢ÚÈGU ÜïU S¢¢‰¢
}¢é}¢¼¢Á¢G ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H }¢ï´ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè

¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ÈGUÁ¢GèH¼ ²ïã ãñ çÜU §Ý S¢¥G¢Î¼ }¢‹Î¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï
¥ÜUÚ}¢ Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
“Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥ãHï Ï¢Îí S¢ï ±¢çÜGUÈGU ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï
²ïã ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ çÜU ¼é}¢ ¥Ï¢ Á¢¢ï ¥G}¢H Ó¢¢ã¢ï ÜUÚ¢ï çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ¼é}ã¢Úï
çH²ï Á¢‹Ý¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ ²¢ (²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢) çÜU }¢ñ´ Ýï ¼é}ãï´ Ï¢wGà¢
çÎ²¢ ãñ J”(1)
¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜUè §GÏ¢í¼Ý¢ÜU }¢¢ñ¼
¥Ï¢ê HãÏ¢ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ à¢ÚèÜU Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¢ J Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ çà¢ÜUS¼ ¶¢ ÜUÚ }¢vÜïU ±¢ÐS¢ ¥¢» ¼¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè
Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU ãG¢H¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜU¢ï §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢¢ï }¢H¢H
ãé±¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè ±¢ïã Ó¢ïÓ¢ÜU ÜUè Ï¢ÇGè Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï
x¢²¢ çÁ¢S¢ S¢ï ©S¢ ÜU¢ ¼}¢¢}¢ Ï¢ÎÝ S¢ÇG x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Æ±ï´ çÎÝ }¢Ú
x¢²¢ J ¥GÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢ Ó¢ïÓ¢ÜU S¢ï Ï¢ãé¼ ÇÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ §S¢ Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´
}¢ÚÝï ±¢Hï ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ãè }¢‹ãGêS¢ S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï §S¢ ÜïU Ï¢ïÅ¢ï´ Ýï
|¢è ¼èÝ çÎÝ ¼ÜU §S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï ã¢‰¢ Ýãè´ Hx¢¢²¢ }¢x¢Ú §S¢
¶G²¢H S¢ï çÜU H¢ïx¢ ¼G¢’Ý¢ }¢¢Úï´x¢ï »ÜU x¢ÉG¢ ¶¢ïÎ ÜUÚ HÜUçÇG²¢ï´ S¢ï
{ÜïUH¼ï ãé» Hï x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ x¢ÉGï }¢ï´ H¢à¢ ÜU¢ï çx¢Ú¢ ÜUÚ ªÐÚ S¢ï
ç}¢^è Ç¢H Îè ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÎêÚ S¢ï
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ x¢ÉGï }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Ð‰‰¢Ú ÈïU´ÜïU çÜU ©Ý Ð‰‰¢Ú¢ï´ S¢ï ©S¢
ÜUè H¢à¢ ÀéÐ x¢§ü J(2)
x¢GÁG±» Ï¢Ýè ÜGñUÝéÜGU¢¥G
Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 2 çã. }¢ï´ ãG é Á G ¢ ê Ú Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU
}¢¢’çÚÜïU S¢ï ±¢ÐS¢ ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ H¢ñÅï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè 15

à¢Ã±¢H çS¢. 2 çã. }¢ï´ “x¢GÁG±» Ï¢Ýè ÜGñUÝéÜGU¢¥G” ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ÎÚÐïà¢ ã¢ï
x¢²¢ J ã}¢ ÐãHï çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ¼èÝ
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÜGUÏ¢¢§H ¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï J Ï¢Ýê ÜGñUÝéÜGU¢¥G, Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ, Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ J §Ý
¼èÝ¢ï´ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢S¢ ÜGUÏ¢èHï
Ýï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï }¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇG¢ ±¢ïã ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ÜGñUÝéÜGU¢¥G ÜïU ²ãêÎè ‰¢ï
Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ Î¢ñH¼ }¢‹Î ‰¢ï J ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãé±¢ çÜU
»ÜU Ï¢éÚÜGU¥G Ð¢ïà¢ ¥GÚÏ¢ ¥G¢ñÚ¼ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ¥¢§ü, ÎéÜU¢Ý Î¢Ú¢ï´ Ýï
à¢Ú¢Ú¼ ÜUè ¥¢ñÚ ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï Ýæx¢¢ ÜUÚ çÎ²¢ §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ²ãêÎè
ÜGUãìÜGUã¢ Hx¢¢ ÜUÚ ãæS¢Ýï Hx¢ï, ¥G¢ñÚ¼ çÓ¢ËH¢§ü ¼¢ï »ÜU ¥GÚÏ¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ
ÎéÜU¢Ý Î¢Ú ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ §S¢ ÐÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ¥¢ñÚ ¥GÚÏ¢¢ï´ }¢ï´ HÇG¢§ü
à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú ãé§ü ¼¢ï ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §S¢ x¢GñÚ à¢ÚèÈGU¢Ý¢ ãGÚÜU¼ ÐÚ }¢H¢}¢¼ ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï J §S¢
ÐÚ Ï¢Ýê ÜGñUÝéÜGU¢¥G ÜïU ¶GÏ¢èS¢ ²ãêÎè çÏ¢x¢ÇG x¢» ¥¢ñÚ Ï¢¢ïHï çÜU Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜUè
ÈGUyãG S¢ï ¥¢Ð }¢x¢GMÚ Ý ã¢ï Á¢¢»æ }¢vÜïU ±¢Hï Á¢æx¢ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ Ï¢ï Éæx¢ï ‰¢ï
§S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï }¢¢Ú çH²¢ ¥x¢Ú ã}¢ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ S¢¢çÏ¢ÜGU¢ ÐÇG¢
¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ çÜU Á¢æx¢ çÜUS¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ ? ¥¢ñÚ
HÇGÝï ±¢Hï ÜñUS¢ï ã¢ï¼ï ãñ´ ? Á¢Ï¢ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï }¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇG çÎ²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï çÝSÈGU à¢Ã±¢H çS¢. 2 çã. S¢ÝèÓ¢Ú ÜïU çÎÝ §Ý ²ãêçÎ²¢ï´
ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ²ãêÎè Á¢æx¢ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ S¢ÜïU ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUË¢¥G¢ï´
ÜU¢ ÈU¢ÅÜU Ï¢æÎ ÜUÚ ÜïU ÜGUË¢¥G¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢» }¢x¢Ú Ð‹ÎÚã çÎÝ ÜïU }¢éãG¢S¢Úï ÜïU
Ï¢¢’Î çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ²ãêÎè }¢x¢GHêÏ¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú Ç¢H ÎïÝï ÐÚ
}¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï x¢» J ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU }¢à±Úï S¢ï §Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï à¢ãìÚ Ï¢ÎÚ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ¥GãìÎ çà¢ÜUÝ,
Ï¢ÎÁ¢G¢¼ ²ãêÎè }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜïU }¢ÜGU¢}¢ “¥Á¢GÚ¥G¢¼” }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï
x¢» J(1)

x¢GÁG±» S¢±èÜGU
²ïã ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU Ï¢¢’Î }¢vÜïU ÜïU ãÚ Í¢Ú
}¢ï´ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGUyH ã¢ï Á¢¢Ýï ÜU¢ }¢¢¼}¢ Ï¢ÚÐ¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
}¢vG¼êH¢ï´ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜïU çH²ï }¢vÜïU ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢ÓÓ¢¢ }¢éÁG¼GçÚÏ¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï
ÜGUÚ¢Ú ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï x¢GÁG±» S¢±èÜGU ¥¢ñÚ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ±x¢GñÚ¢ ÜUè HÇG¢§²¢æ
}¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ ÜïU §S¢è Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ãñ´ J
©GyÏ¢¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU ÜGUyH ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¥Ï¢ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢
S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ }¢‹S¢Ï¢ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ÜU¢}¢
x¢GÁG±» Ï¢Îí ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢}¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hè çÜU
Á¢Ï¢ ¼ÜU Ï¢Îí ÜïU }¢vG¼êH¢ï´ ÜU¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ï¢ÎH¢ Ý Hêæx¢¢ Ý xG¢éSHï
Á¢Ý¢Ï¢¼ ÜUMæx¢¢ Ý S¢Ú }¢ï´ ¼ïH Ç¢Hêæx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU Î¢ï }¢¢ã Ï¢¢’Î
ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ çS¢. 2 çã. }¢ï´ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Î¢ï S¢¢ï à¢é¼éÚ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ Hï
ÜUÚ }¢ÎèÝï ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉG¢ J §S¢ ÜU¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÐÚ Ï¢ÇG¢ |¢Ú¢ïS¢¢ Ï¢çËÜU Ý¢Á¢G
‰¢¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ ±¢ïã §S¢ ÜUè §}¢Î¢Î ÜUÚï´x¢ï J §S¢è
©}}¢èÎ ÐÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÐãHï “ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢” ²ãêÎè ÜïU Ð¢S¢ x¢²¢
}¢x¢Ú ©S¢ Ýï ÎÚ±¢Á¢G¢ |¢è Ýãè´ ¶¢ïH¢ J ±ã¢æ S¢ï }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ S¢H¢}¢ çÏ¢Ý
}¢éàÜU}¢ S¢ï ç}¢H¢ Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ‰¢¢ ¥¢ñÚ
²ãêÎ ÜïU ç¼Á¢¢Ú¼è ¶GÁ¢G¢Ýï ÜU¢ }¢ïÝïÁ¢Ú |¢è ‰¢¢ ©S¢ Ýï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢
ÐéÚÁ¢¢ïà¢ §çS¼vGÏ¢¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¼}¢¢}¢
Á¢æx¢è Ú¢Á¢G¢ï´ S¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï ¥¢x¢¢ã ÜUÚ çÎ²¢ J S¢éÏãG ÜU¢ï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï }¢ÜGU¢}¢ï “¥GÚèÁ¢G” ÐÚ ãG}H¢ çÜU²¢ ²ïã Ï¢S¼è }¢ÎèÝï S¢ï
¼èÝ }¢èH ÜUè ÎêÚè ÐÚ ‰¢è, §S¢ ãG}Hï }¢ï´ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï »ÜU ¥‹S¢¢Úè
S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ï çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥G}¢í ‰¢¢ à¢ãèÎ ÜUÚ
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ÎÚwG¼¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢Å Ç¢H¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ó¢‹Î Í¢Ú¢ï´
¥¢ñÚ Ï¢¢x¢G¢¼ ÜU¢ï ¥¢x¢ Hx¢¢ ÜUÚ ÈêæUÜU çÎ²¢, §Ý ãGÚÜU¼¢ï´ S¢ï ©S¢ ÜïU x¢é}¢¢Ý
}¢ï´ ©S¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ÐêÚè ã¢ï x¢§ü J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ çÜU²¢ HïçÜUÝ
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ï¢Î ãG±¢S¢ ã¢ï ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢Gè S¢ï |¢¢x¢¢ çÜU
|¢¢x¢¼ï ãé» ¥ÐÝ¢ Ï¢¢ïÛ¢ ãHÜU¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢œ¢ê ÜUè Ï¢¢ïçÚ²¢æ Á¢¢ï
±¢ïã ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU Ú¢à¢Ý ÜïU çH²ï H¢²¢ ‰¢¢ ÈïU´ÜU¼¢ Ó¢H¢ x¢²¢ Á¢¢ï
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ ¥¢» J ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ S¢œ¢ê ÜU¢ï S¢±èÜGU ÜUã¼ï
ãñ´ §S¢ çH²ï §S¢ x¢GÁG±ï ÜU¢ Ý¢}¢ x¢GÁG±» S¢±èÜGU ÐÇG x¢²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè à¢¢Îè

§S¢è S¢¢H çS¢. 2 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï
Œ²¢Úè Ï¢ïÅè ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè à¢¢Îè ¶G¢Ý¢ ¥¢Ï¢¢Îè
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU S¢¢‰¢ ãé§ü J ²ïã à¢¢Îè §Ýç¼ã¢§ü ±ÜGU¢Ú
¥¢ñÚ S¢¢Îx¢è ÜïU S¢¢‰¢ ãé§ü J ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ± ©G}¢Ú
± ©GS¢}¢¢Ý ± ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï Ó¢‹Î }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ±
¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï }¢ÎªG ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ Á¢}¥G ã¢ï x¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ çÝÜU¢ãG ÐÉG¢ çÎ²¢ J à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ
Ýï à¢ãÁ¢G¢çÎ²ï §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï Á¢ãïÁ¢G
}¢ï´ Á¢¢ï S¢¢}¢¢Ý çÎ²¢ ©S¢ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ ²ïã ãñ J »ÜU ÜU}¢Hè, Ï¢¢Ý
ÜUè »ÜU Ó¢¢ÚÐ¢§ü, Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ x¢g¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ M§ü ÜUè Á¢x¢ã ¶Á¢êÚ ÜUè
À¢H |¢Úè ãé§ü ‰¢è, »ÜU À¢x¢H, »ÜU }¢àÜU, Î¢ï Ó¢çvÜU²¢æ, Î¢ï ç}¢^è
ÜïU Í¢ÇGï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ¥‹S¢¢Úè Ýï
¥ÐÝ¢ »ÜU }¢ÜU¢Ý ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢ï §S¢ çH²ï ÝÁ¢íG ÜUÚ
çÎ²¢ çÜU §S¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢
S¢éÜêUÝ¼ ÈGUÚ}¢¢»æ J Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ LwGS¢¼

ã¢ï ÜUÚ Ý» Í¢Ú }¢ï ´ x¢§æ ü ¼¢ï §G à ¢¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢G Üï U Ï¢¢’Î ãG é Á G ¢ ê Ú

¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ »ÜU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ Ð¢Ýè ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ ÜéUËHè ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU S¢èÝï
¥¢ñÚ Ï¢¢ÁG¢ê¥¢ïæ ÐÚ Ð¢Ýè çÀÇGÜU¢ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢Ú ¥¢ñÚ S¢èÝï ÐÚ |¢è Ð¢Ýè çÀÇGÜU¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ
²êæ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ²¢ ¥ËH¢ã }¢ñ´ ¥GHè ¥¢ñÚ ÈGU¢ç¼G}¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè
¥¢ñH¢Î ÜU¢ï ¼ïÚè ÐÝ¢ã }¢ï´ Îï¼¢ ãêæ çÜU ²ïã S¢Ï¢ à¢ñ¼G¢Ý ÜïU à¢Ú S¢ï
}¢ãGÈGUêÁ¢G Úãï´ J(1)
çS¢. 2 çã. ÜïU }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ±¢çÜGU¥G¢¼
{1} §S¢è S¢¢H Ú¢ïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ ÜUè ÈGUçÁ¢GüÄ²¼ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé»
¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¼GÚãG Ú¢ïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ |¢è }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ã¢ï x¢» J(2)
{2} §S¢è S¢¢H ãGéÁG¢êÚ Ýï §üGÎéH çÈGU~¢G ÜUè Ý}¢¢Á¢G Á¢}¢¢¥G¼
ÜïU S¢¢‰¢ §üGÎx¢¢ã }¢ï´ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü, §S¢ S¢ï ÜGUÏH §üGÎéH çÈGU~¢G ÜUè Ý}¢¢Á¢G Ýãè´
ãé§ü ‰¢è J
{3} S¢ÎÜGU» çÈGU~¢G ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ãGév}¢ §S¢è S¢¢H Á¢¢Úè ãé±¢ J(3)
{4} §S¢è S¢¢H 10 ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï Ï¢ÜGUÚ
§üGÎ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î Î¢ï }¢ï´É¢ï´ ÜUè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè
ÈGUÚ}¢¢§ü J
{5} §S¢è S¢¢H “x¢G Á G ± » ÜG U Ú¼éH ÜéUÎí” ± “x¢G Á G ± » Ï¢ãG Ú ¢Ý” ±x¢G ñ Ú ¢
™‹Î À¢ï Å ï À¢ï Å ï x¢G Á ¢G ± ¢¼ |¢è Ðï à ¢ ¥¢» çÁ¢Ý }¢ï ´ ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï çà¢ÜüU¼ ÈGUÚ}¢¢§ü }¢x¢Ú §Ý x¢GÁ¢G±¢¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü Á¢æx¢
Ýãè´ ãé § ü J (4)

¥¢Æ±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ¼èS¢Ú¢ S¢¢H
çS¢. 3 çã.
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ
§S¢ S¢¢H ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ±¢çÜGU¥G¢ “Á¢æx¢ï ©ãGéÎ” ãñ J
“©ãGéÎ” »ÜU Ðã¢ÇG ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ Á¢¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ¼ÜGUÚèÏ¢Ý
¼èÝ }¢èH ÎêÚ ãñ J Ó¢êæçÜU ãGÜGU ± Ï¢¢ç¼GH ÜU¢ ²ïã ¥GÁ¢Gè}¢ }¢¢’çÚÜU¢
§S¢è Ðã¢ÇG ÜïU Î¢}¢Ý }¢ï´ ÎÚÐïà¢ ãé±¢ §S¢è çH²ï ²ïã HÇG¢§ü “x¢GÁG±»
©ãGéÎ” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè }¢éwG¼çHÈGU
¥¢²¼¢ï´ }¢ï´ §S¢ HÇG¢§ü ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï
¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
²ïã ¥¢Ð ÐÉG Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ S¢œ¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ÜGUyH ¥¢ñÚ
S¢œ¢Ú çx¢çÚzG¼¢Ú ãé» ‰¢ï J ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜGUyH ãé» ©Ý }¢ï´ S¢ï ¥ÜUS¢Ú ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú Ï¢çËÜU ¼¢Á¢Î¢Ú ‰¢ï J §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ }¢vÜU¢ ÜU¢ »ÜU »ÜU Í¢Ú
}¢¢¼}¢ ÜUÎ¢ Ï¢Ý¢ ãé±¢ ‰¢¢ J ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢
}¢ï´ ¥¢¼à¢ï x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ ÜU¢ ¼‹ÝêÚ Ï¢Ý ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï HÇGÝï ÜïU çH²ï Ï¢ï
ÜGUÚ¢Ú ‰¢¢ J ¥GÚÏ¢ wG¢éS¢êS¢Ý ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ²ïã yG¢éÚü» §ç}¼²¢Á¢G ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï
»ÜU »ÜU }¢vG¼êH ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜU¢ï §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ ÈGUÁ¢Gü S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï
çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥Î¢ çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ x¢¢ï²¢ §Ý ÜUè ãS¼è ÜGU¢§}¢ Ýãè´ Úã S¢ÜU¼è ‰¢è J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU }¢vG¼êH¢ï´ ÜïU }¢¢¼}¢ S¢ï Á¢Ï¢ ÜéUGÚñçà¢²¢ï´ ÜU¢ï ÈéUGÚS¢¼ ç}¢Hè
¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ²ïã ¥GÁG}¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ }¢é}¢çÜUÝ ã¢ï Á¢ËÎ S¢ï Á¢ËÎ
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ¥ÐÝï }¢vG¼êH¢ï´ ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝ¢ Ó¢¢çã²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ §GÜUçÚ}¢¢ ¥¢ñÚ ©}¢Ä²¢ ÜU¢ HÇGÜU¢ S¢zG±¢Ý ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ çÁ¢Ý ÜïU Ï¢¢Ð, |¢¢§ü, Ï¢ïÅï Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï
S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU Ð¢S¢ x¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï
ã}¢¢Úè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢H¢ ãñ J §S¢ ÜU¢ Ï¢ÎH¢
HïÝ¢ ã}¢¢Ú¢ ÜGU¢ñ}¢è ÈGUÚèÁ¢G¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ã}¢¢Úè wG±¢çãà¢ ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜUè
}¢éà¼çÚÜU¢ ç¼Á¢¢Ú¼ }¢ï´ §}¢S¢¢H çÁ¢¼Ý¢ ÝzG¥G ãé±¢ ãñ ±¢ïã S¢Ï¢ ÜGU¢ñ}¢ ÜïU
Á¢æx¢è ÈGUæÇ }¢ï´ Á¢}¥G ã¢ï Á¢¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ §S¢ ÚÜGU}¢ S¢ï Ï¢ïã¼ÚèÝ ã‰¢²¢Ú
¶GÚèÎ ÜUÚ ¥ÐÝè HàÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚ HïÝè Ó¢¢çã²ï
¥¢ñÚ çÈUÚ »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü ÜUÚ ÜïU Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï ÝïS¼¢ï Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ ÎïÝ¢ Ó¢¢çã²ï J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
Ýï wG¢éà¢è wG¢éà¢è ÜéUGÚñà¢ ÜUè §S¢ ÎÚwG±¢S¼ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢ J HïçÜUÝ
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí S¢ï ²ïã ¼Á¢çÚÏ¢¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï HÇGÝ¢
ÜU¢ï§ü ¥¢S¢¢Ý ÜU¢}¢ Ýãè´ ãñ J ¥¢æç{²¢ï´ ¥¢ñÚ yG¢êÈGU¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢, S¢}¢é‹ÎÚ
ÜUè }¢¢ñÁ¢¢ï´ S¢ï ÅÜUÚ¢Ý¢, Ðã¢ÇG¢ï´ S¢ï ÅvÜUÚ HïÝ¢ Ï¢ãé¼ ¥¢S¢¢Ý ãñ }¢x¢Ú
}¢éãG}}¢ÎéÚüS¢êHéËH¢ã ÜïU ¥G¢çà¢ÜGU¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝ¢ Ï¢ÇG¢
ãè }¢éçàÜUH ÜU¢}¢ ãñ J §S¢ çH²ï §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè Á¢æx¢è ¼G¢ÜGU¼ }¢ï´ Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚÝ¢ çÝã¢²¼ Á¢GMÚè ¶G²¢H çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï
ã‰¢²¢Ú¢ï´ ÜUè ¼Ä²¢Úè ¥¢ñÚ S¢¢}¢¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè ¶GÚèÎ¢Úè }¢ï´ Ð¢Ýè ÜUè ¼GÚãG
MÐ²¢ Ï¢ã¢Ýï ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÐêÚï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ ¥¢ñÚ HÇG¢§ü ÜU¢
Ï¢é¶G¢Ú ÈñUH¢Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï à¢¢§GÚ¢ï´ ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ çÜU²¢ Á¢¢ï ¥ÐÝè
¥¢¼à¢ Ï¢²¢Ýè S¢ï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜUè ¥¢x¢ Hx¢¢
Îï´ “¥G}¢í Á¢}¢ãGè” ¥¢ñÚ “}¢S¢¢ÈïGU¥G” ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¥ÐÝè à¢¢§GÚè }¢ï´ ¼G¢ÜGU ¥¢ñÚ
¥¢¼à¢ Ï¢²¢Ýè }¢ï´ à¢¢ïãìÚ» ¥¢ÈGU¢ÜGU ‰¢ï, §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï Ï¢¢ ÜGU¢§GÎ¢ Î¢ñÚ¢ ÜUÚ
ÜïU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ »ïS¢¢ Á¢¢ïà¢ ¥¢ñÚ §çà¼¥G¢H ÐñÎ¢ ÜUÚ çÎ²¢
çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢ÓÓ¢¢ “wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ wG¢êÝ” ÜU¢ Ý¢’Ú¢ Hx¢¢¼ï ãé» }¢ÚÝï
¥¢ñÚ }¢¢ÚÝï ÐÚ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ²ïã ãé±¢ çÜU »ÜU
Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÈGU¢ñÁ¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢§ü J }¢Î¢ïZ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ¥¢ñÚ }¢¢HÎ¢Ú Í¢Ú¢Ý¢ï´ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ |¢è Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ S¢ï
HÏ¢ÚïÁ¢G ã¢ï ÜUÚ ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï x¢§æü J çÁ¢Ý ÜïU Ï¢¢Ð, |¢¢§ü, Ï¢ïÅï, à¢¢ïãÚ
Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH ãé» ‰¢ï J ©Ý ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hè ‰¢è çÜU ã}¢ ¥ÐÝï
çÚà¼ïÎ¢Ú¢ḯ ÜïU ÜGU¢ç¼H¢ḯ ÜU¢ wG¢Ýê Ðè ÜUÚ ãè Î}¢ Hḯx¢è J ãGéÁ¢G êÚ
ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ýï çã‹Î ÜïU Ï¢¢Ð ©GyÏ¢¢ ¥¢ñÚ Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý
}¢é¼G§G}¢ ÜïU Ó¢Ó¢¢ ÜU¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÜGUyH çÜU²¢ ‰¢¢ J §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ “çã‹Î” Ýï
“±ãGà¢è” ÜU¢ï Á¢¢ï Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢éy¢G§}G ¢ ÜU¢ xG¢éH¢}¢ ‰¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜïU ÜGUyH ÐÚ ¥¢}¢¢Î¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ±¢’Î¢ çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú ©S¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG}Á¢G¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã §S¢ ÜU¢Ú x¢éÁ¢G¢Úè ÜïU çS¢Hï
}¢ï´ ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J(1)
}¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü
¥H x¢GÚÁ¢G Ï¢ï ÐÝ¢ã Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ¼Ä²¢Úè ÜïU S¢¢‰¢
HàÜUÚï ÜéUzGÈUG ¢Ú }¢vÜïU S¢ï Ú±¢Ý¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý §S¢ HàÜUÚï Á¢Ú¢üÚ ÜU¢
çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý¢ J ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
Á¢¢ï wG¢éz²G ¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢vÜïU }¢ḯ Úã¼ï ‰¢ï
§‹ã¢ḯ Ýï »ÜU ¶G¼G çH¶ ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ ÜUè
HàÜUÚ ÜUà¢è S¢ï }¢éœ¢GH¥G ÜUÚ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð(2)
ÜU¢ï ²ïã
¶G¢ñÈUG Ý¢ÜU ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï 5 à¢Ã±¢H çS¢. 3 çã. ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè çÏ¢Ý
ÈéUÁG ¢G¢H¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ḯ HÇGÜU¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êÝS¢
ÜU¢ï Á¢¢S¢êS¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ ÜïU HàÜUÚ ÜUè ¶GÏ¢Ú H¢Ýï
ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ḯ Ýï ¥¢ ÜUÚ ²ïã ÐÚïà¢¢Ý ÜéUÝ ¶GÏ¢Ú
S¢éÝ¢§ü çÜU ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ÜU¢ HàÜUÚ }¢ÎèÝï ÜïU çÏ¢ËÜéUH ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ
©Ý ÜïU Í¢¢ïÇïG }¢ÎèÝï ÜUè Ó¢Ú¢x¢¢ã (¥GÚèÁ¢G) ÜUè ¼}¢¢}¢ Í¢¢S¢ Ó¢Ú x¢» J
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼Ä²¢Úè ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢
²ïã ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ 14 à¢Ã±¢H çS¢. 3 çã. Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè Ú¢¼
}¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ ± ãGÁ¢GÚ¼ï

S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ã‰¢²¢Ú Hï ÜUÚ Ó¢‹Î ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢

Ú¢¼ |¢Ú ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÐãÚ¢ Îï¼ï Úãï ¥¢ñÚ à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ ÜïU ¥ã}¢
Ý¢ÜU¢ï´ ÐÚ |¢è ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ ÐãÚ¢ çÏ¢Æ¢ çÎ²¢ x¢²¢ J S¢éÏãG ã¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢à±Ú¢
¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU à¢ãìÚ ÜïU ¥‹ÎÚ Úã ÜUÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢
çÜU²¢ Á¢¢» ²¢ à¢ãìÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ²ïã Á¢æx¢ HÇGè Á¢¢» ?
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú }¢ï´ S¢ï Ï¢ÇGï Ï¢êÉG¢ï´ Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU
¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGUË¢¥G¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ à¢ãìÚ ÜïU
¥‹ÎÚ Úã ÜUÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜU²¢ Á¢¢» J }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² |¢è ©S¢ }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢¢ J ©S¢ Ýï |¢è ²ïãè
ÜUã¢ çÜU à¢ãìÚ }¢ï´ ÐÝ¢ã x¢èÚ ã¢ï ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ãG}H¢ï´ ÜUè }¢éÎ¢ÈGU¥G¼
ÜUè Á¢¢», }¢x¢Ú Ó¢‹Î ÜU}¢çS¢Ý Ý¢ñ Á¢±¢Ý Á¢¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ à¢ÚèÜU Ýãè´ ãé» ‰¢ï
¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ ¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï Úãï ‰¢ï ±¢ïã §S¢ Ú¢» ÐÚ ¥ÇG x¢» çÜU
}¢ñÎ¢Ý }¢ḯ çÝÜUH ÜUÚ §Ý Îéà}¢Ý¢Ýï §SH¢}¢ S¢ï ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ Á¢æx¢ HÇGè Á¢¢» J
ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢Ï¢ ÜUè Ú¢» S¢éÝ Hè J çÈUÚ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ
ã‰¢²¢Ú Á¢GïÏ¢ï ¼Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J ¥Ï¢ ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÐÚ }¢éœ¢çÈGUÜGU ã¢ï x¢» çÜU à¢ãìÚ ÜïU ¥‹ÎÚ ãè Úã ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
ãG}H¢ï´ ÜU¢ï Ú¢ïÜU¢ Á¢¢» }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Ðñx¢G}Ï¢Ú ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GïÏ¢¢ Ýãè´ ãñ çÜU ã‰¢²¢Ú ÐãÝ ÜUÚ ©¼¢Ú Îï ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜïU ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÈGñUS¢H¢
ÈGUÚ}¢¢ Îï J ¥Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUH ÐÇG¢ï J
¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢ S¢Ï¢í ÜïU S¢¢‰¢ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ÇÅï Úã¢ïx¢ï ¼¢ï Á¢GMÚ ¼é}ã¢Úè
ÈGUyãG ã¢ïx¢è J(1)
çÈUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢
ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH»

¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÏÏ¢¢Ï¢ çÏ¢Ý }¢éç‹Á¢GÚ ÜU¢ï

¥¢ñÚ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï çÎ²¢ ¥¢ñÚ
»ÜU ãÁ¢G¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUHï J (1)
ãGÁé ¢G Úê Ýï ²ãêÎ ÜUè §}¢Î¢Î ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢

à¢ãìÚ S¢ï çÝÜUH¼ï ãè ¥¢Ð Ýï Îï¶¢ çÜU »ÜU ÈGU¢ñÁ¢ Ó¢Hè ¥¢ Úãè ãñ J
¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU ²ïã ÜU¢ñÝ H¢ïx¢ ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ²ïã Ú§üS¢éH }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä²
ÜïU ãGHèÈGU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ ãñ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜUè §}¢Î¢Î ÜïU çH²ï ¥¢ Úã¢ ãñ J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU :
“§Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÜUã Î¢ï çÜU ±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢»æ J ã}¢ }¢éà¢çÚÜU¢ï´
ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ }¢éà¢çÚÜU¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ Ýãè´ Hï´x¢ï J”(2)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ ²ïã HàÜUÚ ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ x¢²¢ J çÈUÚ
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² (}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú) |¢è Á¢¢ï ¼èÝ S¢¢ï
¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï Hï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢²¢ ‰¢¢ ²ïã
ÜUã ÜUÚ ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ x¢²¢ çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) Ýï }¢ïÚ¢
}¢à±Ú¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè Ú¢» ÜïU ç¶GH¢ÈGU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUH
ÐÇGï, çHã¢Á¢G¢ }¢ñ´ §Ý ÜU¢ S¢¢‰¢ Ýãè´ Îêæx¢¢ J(3)
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ÜUè Ï¢¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢
}¢ï´ S¢ï “Ï¢Ýê S¢H}¢ã” ÜïU ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ }¢ï´ S¢ï “Ï¢Ýê ãG¢çÚS¢¢”
ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï |¢è ±¢ÐS¢ H¢ñÅ Á¢¢Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÜUÚ çH²¢ }¢x¢Ú ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ ¥Ó¢¢ÝÜU }¢ãGÏÏ¢¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ »ïS¢¢
Á¢ÁGÏ¢¢ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÜGUÎ}¢ Á¢}¢ x¢» J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢

¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Á¢Ï¢ ¼é}¢ }¢ï´ ÜïU Î¢ï x¢éÚ¢ñã¢ï´ ÜU¢ §Ú¢Î¢
ãé ± ¢ çÜU Ý¢ }¢Îèü ÜUÚ Á¢¢»æ ¥¢ñ Ú
¥ËH¢ã §Ý ÜU¢ S¢æ|¢¢HÝï ±¢H¢ ãñ
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ãè ÐÚ
|¢Ú¢ïS¢¢ ã¢ïÝ¢ Ó¢¢çã²ï
¥Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ ÜéUH S¢¢¼ S¢¢ï S¢ãG¢Ï¢¢
Úã x¢» çÁ¢Ý }¢ï´ ÜéUH »ÜU S¢¢ï çÁ¢GÚã Ð¢ïà¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè
ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú ¥àÚ¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ ‰¢¢ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢¢¼ S¢¢ï çÁ¢GÚã Ð¢ïà¢
Á¢±¢Ý, Î¢ï S¢¢ï Í¢¢ïÇGï, ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú ªæÅ ¥¢ñÚ Ð‹ÎÚã ¥G¢ñÚ¼ï´ ‰¢è´ J(2)
à¢ãìÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝè
ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ }¢é¥G¢²Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï H¢ïx¢ ÜU}¢ ©G}¢í ‰¢ï, ©Ý ÜU¢ï ±¢ÐS¢
H¢ñÅ¢ çÎ²¢ çÜU Á¢æx¢ ÜïU ã¢ñHÝ¢ÜU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ v²¢ ÜU¢}¢ ?(3)
Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î
}¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G çÏ¢Ý ¶GÎèÁ¢ S¢ï ÜUã¢
x¢²¢ çÜU ¼é}¢ Ï¢ãé¼ À¢ïÅï ã¢ï, ¼é}¢ |¢è ±¢ÐS¢ Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï ¼¢ï ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ
¥æx¢êÆ¢ï´ ÜïU Ï¢H ¼Ý ÜUÚ ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¼¢çÜU ©Ý ÜU¢ ÜGUÎ ªæÓ¢¢ ÝÁ¢GÚ
¥¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý ÜUè ²ïã ¼ÚÜUèÏ¢ Ó¢H x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´
à¢¢ç}¢H ÜUÚ çH²ï x¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢}¢éÚã Á¢¢ï »ÜU ÜU}¢ ©G}¢í Ý¢ñ Á¢±¢Ý ‰¢ï
Á¢Ï¢ §Ý ÜU¢ï ±¢ÐS¢ çÜU²¢ Á¢¢Ýï Hx¢¢ ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU }¢ñ´ Ú¢ÈGïU¥G

çÏ¢Ý ¶GÎèÁ¢ ÜU¢ï ÜéUà¼è }¢ï´ ÐÀ¢ÇG Hï¼¢ ãêæ J §S¢ çH²ï ¥x¢Ú ±¢ïã ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ Hï
çH²ï x¢» ãñ´ ¼¢ï çÈUÚ }¢éÛ¢ ÜU¢ï |¢è Á¢GMÚ Á¢æx¢ }¢ï´ à¢ÚèÜU ã¢ïÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼
ç}¢HÝè Ó¢¢çã²ï Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚ¢²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ÜGïU§üG ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢}¢éÚã Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G çÏ¢Ý ¶GÎèÁ¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ
ÐÚ Îï }¢¢Ú¢ J §S¢ ¼GÚãG §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÐéÚÁ¢¢ïà¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ çà¢ÜüU¼
ÜUè S¢¥G¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï x¢§ü J(1)
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´
}¢éà¢çÚÜUèÝ ¼¢ï 12 à¢Ã±¢H çS¢. 3 çã. Ï¢é{ ÜïU çÎÝ ãè }¢ÎèÝï ÜïU
ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÜU¢ïãï ©ãGéÎ ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÐÇG¢± Ç¢H Ó¢éÜïU ‰¢ï }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚï
¥ÜUÚ}¢ 14 à¢Ã±¢H çS¢. 3 çã. Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥G¢
}¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ý¢ ãé» J Ú¢¼ ÜU¢ï Ï¢Ýè ÝÁÁ¢¢Ú }¢ï´ Úãï ¥¢ñÚ 15 à¢Ã±¢H S¢ÝèÓ¢Ú
ÜïU çÎÝ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU ±vG¼ ©ãGéÎ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H
Ýï ¥Á¢G¢Ý Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÐÉG¢ ÜUÚ }¢ñÎ¢Ýï
Á¢æx¢ }¢ï´ }¢¢ïÚÓ¢¢ Ï¢‹Îè à¢éM¥G ÈGUÚ}¢¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï ©GvÜU¢à¢¢ çÏ¢Ý }¢ïãGçS¢Ý
¥S¢Îè ÜU¢ï HàÜUÚ ÜïU }¢ñ}¢Ý¢ (Î¢»æ Ï¢¢ÁG¢ê) ÐÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã çÏ¢Ý
¥GÏÎéH ¥S¢Î }¢wGÁG¢ê}¢è ÜU¢ï }¢ñS¢Ú¢ (Ï¢¢»æ Ï¢¢ÁG¢ê) ÐÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢
çÏ¢Ý ¥H Á¢Ú¢üãG ± ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ ÜU¢ï }¢éÜGUg}¢¢ (¥x¢Hï
çãGSS¢ï) ÐÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢vGÎ¢Î çÏ¢Ý ¥G}¢í ÜU¢ï S¢¢ÜGU¢ (çÐÀHï çãGSS¢ï) ÐÚ
¥zGS¢Ú }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ( ) ¥¢ñÚ S¢ÈGU Ï¢‹Îè ÜïU ±vG¼ ©ãGéÎ
Ðã¢ÇG ÜU¢ï Ðéà¼ ÐÚ Ú¶¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ïãï §üGÝñÝ ÜU¢ï Á¢¢ï ±¢çÎ²ï ÜGUÝ¢¼ }¢ḯ ãñ ¥ÐÝï
Ï¢¢§æü ¼GÚÈGU Ú¶¢ J HàÜUÚ ÜïU ÐèÀï Ðã¢ÇG }¢ḯ »ÜU ÎÚ¢ü (¼æx¢ Ú¢S¼¢) ‰¢¢ çÁ¢S¢ }¢ï´
S¢ï x¢éÁ¢GÚ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè S¢ÈGU¢ï´ ÜïU ÐèÀï S¢ï ãG}H¢ ¥¢±Ú
ã¢ï S¢ÜU¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ ÎÚïü ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼
ÜïU çH²ï ÐÓ¢¢S¢ ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ »ÜU ÎS¼¢ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï §S¢ ÎS¼ï ÜU¢ ¥zGS¢Ú Ï¢Ý¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU Îï¶¢ï ã}¢ Ó¢¢ãï }¢xGHêÏ¢ ã¢ï´ ²¢ x¢G¢çHÏ¢ }¢x¢Ú
¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝè §S¢ Á¢x¢ã S¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ý ãÅÝ¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï
Ð¢S¢ çÜUS¢è ÜU¢ï Ý |¢ïÁ¢êæ J(1)
}¢éà¢çÚÜUèÝ Ýï |¢è çÝã¢²¼ Ï¢¢ ÜGU¢§GÎx¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè S¢ÈGU¢ï´ ÜU¢ï
ÎéLS¼ çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï HàÜUÚ ÜïU }¢ñ}¢Ý¢ ÐÚ ¶G¢çHÎ
çÏ¢Ý ±HèÎ ÜU¢ï ¥¢ñÚ }¢ñS¢Úã ÐÚ §GÜUçÚ}¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ï ¥zGS¢Ú
Ï¢Ý¢ çÎ²¢, S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ ÎS¼¢ S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ÜUè ÜU}¢¢Ý }¢ï´ ‰¢¢ J
¼èÚ ¥‹Î¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ »ÜU ÎS¼¢ ¥Hx¢ ‰¢¢ çÁ¢Ý ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÐêÚï HàÜUÚ ÜU¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ¼GËãG¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê
¼GËãG¢ ‰¢¢ Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè ¥GÏÎég¢Ú ÜU¢ »ÜU ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J(2)
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU ÐêÚï HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú

ÜU¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè ¥GÏÎég¢Ú ÜU¢ »ÜU à¢wGS¢ ãñ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï |¢è
§SH¢}¢è HàÜUÚ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÜU¢ï
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ¥GÏÎég¢Ú S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶¼ï ‰¢ï J
Á¢æx¢ ÜUè §çÏ¼Î¢
S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ ÎÈGU Ï¢Á¢¢ Ï¢Á¢¢ ÜUÚ »ïS¢ï
¥à¥G¢Ú x¢¢¼è ãé§ü ¥¢x¢ï Ï¢ÉGè´ çÁ¢Ý }¢ï´ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU }¢vG¼êHèÝ ÜU¢ }¢¢¼}¢ ¥¢ñÚ
§Ýç¼ÜGU¢}¢ï wG¢êÝ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ |¢Ú¢ ãé±¢ ‰¢¢ J HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çS¢Ðã S¢¢H¢Ú
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Ï¢è±è “çã‹Î” ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G
Í¢Ú¢Ý¢ï´ ÜUè Ó¢¢ñÎã ¥G¢ñÚ¼ï´ ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ‰¢è´ ¥¢ñÚ ²ïã S¢Ï¢ ¥¢±¢Á¢G ç}¢H¢
ÜUÚ ²ïã ¥à¥G¢Ú x¢¢ Úãè ‰¢è´ çÜU

ã}¢ ¥¢S}¢¢Ý ÜïU ¼¢Ú¢ï´ ÜUè Ï¢ïçÅ²¢æ ãñ´ ã}¢ ÜGU¢HèÝ¢ï´ ÐÚ Ó¢HÝï
±¢çH²¢æ ãñ´
¥x¢Ú ¼é}¢ Ï¢ÉG ÜUÚ HÇG¢ïx¢ï ¼¢ï ã}¢ ¼é}¢ S¢ï x¢Hï ç}¢Hï´x¢ï ¥¢ñÚ ÐèÀï
ÜGUÎ}¢ ãÅ¢²¢ ¼¢ï ã}¢ ¼é}¢ S¢ï ¥Hx¢ ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J(1)
}¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè S¢ÈGU¢ï´ }¢ï´ S¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Á¢¢ï à¢wGS¢ Á¢æx¢ ÜïU
çH²ï çÝÜUH¢ ±¢ïã “¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥¢ñS¢è” ‰¢¢ J çÁ¢S¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ¥¢ñÚ
Ð¢ÚS¢¢§ü ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ }¢ÎèÝ¢ ±¢Hï ©S¢ ÜU¢ï “Ú¢çãÏ¢” ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
}¢x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ©S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ÈGU¢çS¢ÜGU”
Ú¶¢ ‰¢¢ J Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ ²ïã à¢wGS¢ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ¥¢ñS¢ ÜU¢
S¢ÚÎ¢Ú ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜU¢ }¢vGÏ¢êHï ¥G¢}¢ ¥¢Î}¢è ‰¢¢ J }¢x¢Ú Á¢Ï¢
ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ }¢ÎèÝï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï ²ïã à¢wGS¢
Á¢ÁGÏ¢» ãGS¢Î }¢ï´ Á¢H |¢éÝ ÜUÚ wG¢éÎ¢ ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ÜUè
}¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜUH ÜUÚ }¢vÜïU Ó¢H¢ x¢²¢
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ¥¢Ð S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÐÚ ¥¢}¢¢Î¢ çÜU²¢ J §S¢
ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ |¢Ú¢ïS¢¢ ‰¢¢ çÜU }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ Á¢Ï¢ }¢éÛ¢ï Îï¶ïx¢è ¼¢ï ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ S¢¢‰¢ À¢ïÇG Îïx¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©S¢ Ýï }¢ñÎ¢Ý }¢ï´
çÝÜUH ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢ çÜU »ï ¥‹S¢¢Ú ! v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï ÐãÓ¢¢Ý¼ï ã¢ï ? }¢ñ´
¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú Ú¢çãÏ¢ ãêæ J ¥‹S¢¢Ú Ýï çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUã¢ : ã¢æ, ã¢æ ! »ï
ÈGU¢çS¢ÜGU ! ã}¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï wG¢êÏ¢ ÐãÓ¢¢Ý¼ï ãñ´ J wG¢éÎ¢ ¼éÛ¢ï Á¢GHèH ÈGUÚ}¢¢» J
¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥ÐÝï çH²ï ÈGU¢çS¢ÜGU ÜU¢ HzGÁ¢G S¢éÝ ÜUÚ ç¼Hç}¢H¢ x¢²¢ J
ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ã¢» ¥zGS¢¢ïS¢ ! }¢ïÚï Ï¢¢’Î }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ çÏ¢ËÜéUH ãè
Ï¢ÎH x¢§ü J çÈUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè »ÜU Å¢ïHè Á¢¢ï ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢è
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢Ýï Hx¢è J §S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ¥‹S¢¢Ú Ýï |¢è

§S¢ Á¢G¢ïÚ ÜUè S¢æx¢Ï¢¢Úè ÜUè, çÜU ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢è }¢ñÎ¢Ýï
Á¢æx¢ S¢ï |¢¢x¢ ¶ÇGï ãé» J(1)
HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ¼GËãG¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ¼GËãG¢
S¢ÈGU S¢ï çÝÜUH ÜUÚ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU v²êæ }¢é„H}¢¢Ý¢ïæ !
¼é}¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ ãñ çÜU ²¢ ±¢ïã }¢éÛ¢ ÜU¢ï Î¢ïÁ¢G¶G }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢ Îï ²¢ wG¢éÎ
}¢ïÚï ã¢‰¢ S¢ï ±¢ïã Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ Á¢¢» J ©S¢ ÜU¢ ²ïã Í¢}¢‹Ç S¢ï |¢Ú¢
ãé±¢ ÜUH¢}¢ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ã¢æ “}¢ñ´ ãêæ” ²ïã ÜUã ÜUÚ ÈGU¢¼ïãGï ¶GñÏ¢Ú Ýï ÁG¢éH çÈGUÜGU¢Ú ÜïU »ÜU ãè
±¢Ú S¢ï ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÈU¢ÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¼ÇGÐÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ
à¢ïÚï wG¢éÎ¢ }¢éæã ÈïUÚ ÜUÚ ±ã¢æ S¢ï ãÅ x¢» J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¥¢Ð Ýï ©S¢
ÜU¢ S¢Ú v²êæ Ýãè´ ÜU¢Å çH²¢ ? à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ±¢ïã
Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè à¢}¢üx¢¢ã ¶éH x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éÛ¢ï ÜGUS¢}¢
ÎïÝï Hx¢¢ çÜU }¢éÛ¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï ©S¢ Ï¢ï ãG²¢ ÜU¢ï Ï¢ï S¢~¢ Îï¶
ÜUÚ }¢éÛ¢ï à¢}¢ü Î¢}¢Ý x¢èÚ ã¢ï x¢§ü §S¢ çH²ï }¢ñ´ Ýï }¢éæã ÈïUÚ çH²¢ J(2)
¼GËãG¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢ ÜU¢ |¢¢§ü ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ÚÁÁ¢G
ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú ÐÉG¼¢ ãé±¢ ãG}H¢ ¥¢±Ú ãé±¢ çÜU
¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ÜU¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ çÜU ÝïÁ¢Gï ÜU¢ï wG¢êÝ }¢ï´ Úæx¢ Îï ²¢ ±¢ïã
ÅÜUÚ¢ ÜUÚ ÅêÅ Á¢¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ©S¢ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï ¼H±¢Ú
Hï ÜUÚ çÝÜUHï ¥¢ñ Ú ©S¢ Üï U à¢¢Ýï ÐÚ »ï S ¢¢ |¢ÚÐê Ú ã¢‰¢ }¢¢Ú¢
çÜU ¼H±¢Ú ÚèÉG ÜUè ãaè ÜU¢ï ÜU¢Å¼è ãé§ü ÜU}¢Ú ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢§ü ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜïU }¢éæã S¢ï ²ïã Ý¢’Ú¢ çÝÜUH¢ çÜU

}¢ñ´ ãG¢çÁ¢²¢ï´ ÜïU S¢ïÚ¢Ï¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢
ãê æ J (1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥G¢}¢ Á¢æx¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´
ÜéUà¼¢ï wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú x¢}¢ü ã¢ï x¢²¢ J
¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ ÜUè wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢è
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ »ÜU
¼H±¢Ú ‰¢è çÁ¢S¢ ÐÚ ²ïã à¢ï’Ú ÜU‹Î¢ ‰¢¢ çÜU
Ï¢éÁ¢GçÎHè }¢ï´ à¢}¢ü ãñ ¥¢ñÚ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ HÇGÝï }¢ï´ §GÁGÁ¢G¼ ãñ ¥¢ñÚ
¥¢Î}¢è Ï¢éÁ¢GçÎHè ÜUÚ ÜïU ¼vGÎèÚ S¢ï Ýãè´ Ï¢Ó¢ S¢ÜU¼¢ J
ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï §S¢
¼H±¢Ú ÜU¢ï Hï ÜUÚ §S¢ ÜU¢ ãGÜGU ¥Î¢ ÜUÚï” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ï¢ãé¼ S¢ï
H¢ïx¢ §S¢ S¢¥G¢Î¼ ÜïU çH²ï HÐÜïU }¢x¢Ú ²ïã ÈGUºG¢ï à¢ÚÈGU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ ÜïU ÝS¢èÏ¢ }¢ï´ ‰¢¢ çÜU ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
Ýï ¥ÐÝè ²ïã ¼H±¢Ú ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
ÎéÁ¢¢Ý¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ Îï Îè J ±¢ïã ²ïã »’Á¢G¢Á¢G Ð¢ ÜUÚ
Á¢¢ïà¢ï }¢S¢Úü¼ }¢ï´ }¢S¼¢ï Ï¢ïwG¢éÎ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! §S¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ ãG Ü G U v²¢ ãñ ?
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¼ê §S¢ S¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚï ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU ²ïã ÅïÉGè ã¢ï Á¢¢» J”

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢

ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ́ §S¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ï §S¢ ÜïU ãGÜUG ÜïU S¢¢‰¢
Hï¼¢ ãêæ J çÈUÚ ±¢ïã ¥ÐÝï S¢Ú ÐÚ »ÜU S¢é¶Gü Úæx¢ ÜU¢ L}¢¢H Ï¢¢æ{ ÜUÚ
¥ÜUÇG¼ï ¥¢ñÚ §¼Ú¢¼ï ãé» }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ çÝÜUH ÐÇGï ¥¢ñÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè
S¢ÈGU¢ï´ ÜU¢ï Ó¢èÚ¼ï ãé» ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú Ó¢H¢¼ï ãé» ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¼ï Ó¢Hï Á¢¢ Úãï
‰¢ï çÜU »ÜU Î}¢ ©Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Ï¢è±è “çã‹Î” ¥¢ x¢§ü J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ Ýï §Ú¢Î¢ çÜU²¢ çÜU ©S¢ ÐÚ ¼H±¢Ú
Ó¢H¢ Îï´ }¢x¢Ú çÈUÚ §S¢ ¶G²¢H S¢ï ¼H±¢Ú ãÅ¢ Hè çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¼H±¢Ú ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GïÏ¢ Ýãè´ Îï¼¢
çÜU ±¢ïã çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ S¢Ú ÜU¢Åï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ ÜUè ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè |¢è Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè S¢ÈGU¢ï´ }¢ï´ Í¢éS¢ x¢» ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜU¢ ÜGUyHï ¥G¢}¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ Î¢ï ÎS¼è
¼H±¢Ú }¢¢Ú¼ï ãé» ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¼ï Á¢¢ Úãï ‰¢ï J §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ “S¢Ï¢¢¥G
x¢GÏ¢à¢¢Ýè” S¢¢}¢Ýï ¥¢ x¢²¢ ¥¢Ð Ýï ¼ÇGÐ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢
¶G¼Ý¢ ÜUÚÝï ±¢Hè ¥G¢ñÚ¼ ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï ! ÆãÚ, ÜUã¢æ Á¢¢¼¢ ãñ ? ¼ê ¥ËH¢ã ±
ÚS¢êH S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï Ó¢H¢ ¥¢²¢ ãñ J ²ïã ÜUã ÜUÚ ©S¢ ÐÚ ¼H±¢Ú Ó¢H¢ Îè,
¥¢ñÚ ±¢ïã Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÉïÚ ã¢ï x¢²¢ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè à¢ã¢Î¼
“±ãGà¢è” Á¢¢ï »ÜU ãGÏ¢à¢è xG¢éH¢}¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ¥¢ÜGU¢
Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢é ¼G¥G}¢ ©S¢ S¢ï ±¢’Î¢ ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU ¼ê ¥x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï

ãG}Á¢G¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Îï ¼¢ï }¢ñ´ ¼éÛ¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ
Îêæx¢¢ J ±ãGà¢è »ÜU Ó¢^¢Ý ÜïU ÐèÀï ÀéÐ¢ ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜUè ¼¢ÜU }¢ï´ ‰¢¢ Á¢êæ ãè ¥¢Ð ©S¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ©S¢ Ýï
ÎêÚ S¢ï ¥ÐÝ¢ ÝïÁ¢G¢ ÈïUæÜU ÜUÚ }¢¢Ú¢ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜUè Ý¢ÈGU }¢ï´ Hx¢¢ J ¥¢ñ Ú
Ðéà¼ ÜïU Ð¢Ú ã¢ï x¢²¢ J §S¢ ãG¢H }¢ï´ |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
¼H±¢Ú Hï ÜUÚ ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉGï }¢x¢Ú Á¢GwG}¢ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ ÜUÚ
çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J (1)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú wG¢éÎ ÜUÅ ÜUÅ ÜUÚ çx¢Ú¼ï Ó¢Hï Á¢¢
Úãï ‰¢ï }¢x¢Ú ©Ý ÜU¢ Û¢‹Ç¢ çx¢ÚÝï Ýãè´ Ð¢¼¢ ‰¢¢ »ÜU ÜïU ÜGUyH ã¢ïÝï ÜïU
Ï¢¢’Î ÎêS¢Ú¢ ©S¢ Û¢‹Çï ÜU¢ï ©Æ¢ Hï¼¢ ‰¢¢ J ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU Á¢¢ïà¢¢ï
¶GÚ¢ïà¢ ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU Á¢Ï¢ »ÜU ÜU¢çÈGUÚ Ýï çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“„±¢Ï¢” ‰¢¢ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ ©Æ¢²¢ ¼¢ï »ÜU }¢é„H}¢¢Ý Ýï
©S¢ ÜU¢ï §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÜU ©S¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢ ÜUÅ ÜUÚ
Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÐÇGï }¢x¢Ú ©S¢ Ýï ¥ÐÝï ÜGU¢ñ}¢è Û¢‹Çï ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ
çx¢ÚÝï Ýãè´ çÎ²¢ Ï¢çËÜU Û¢‹Çï ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï ÎÏ¢¢» ãé» Á¢G}¢èÝ ÐÚ
çx¢Ú ÐÇG¢ J §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J
}¢x¢Ú ±¢ïã ÜGUyH ã¢ï¼ï ã¢ï¼ï ²ïãè ÜUã¼¢ Úã¢ çÜU “}¢ñ´ Ýï ¥ÐÝ¢ ÈGUÁ¢Gü
¥Î¢ ÜUÚ çÎ²¢ J” ©S¢ ÜïU }¢Ú¼ï ãè »ÜU Ï¢ã¢ÎéÚ ¥G¢ñÚ¼ çÁ¢S¢ ÜU¢
Ý¢}¢ “¥G}¢Úã” ‰¢¢ ©S¢ Ýï Û¢ÐÅ ÜUÚ ÜGU¢ñ}¢è Û¢‹Çï ÜU¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´
Hï ÜUÚ Ï¢éH‹Î ÜUÚ çÎ²¢, ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï x¢GñÚ¼ ¥¢§ü
¥¢ñÚ ©Ý ÜUè çÏ¢¶Úè ãé§ü ÈGU¢ñÁ¢ çS¢}¢Å ¥¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ©¶ÇGï ãé»
ÜGUÎ}¢ çÈUÚ Á¢}¢ x¢» J

ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ ÜUè à¢ã¢Î¼

¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú Ú¢çãÏ¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï HÇG Úã¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú
©S¢ ÜïU Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ ÐÚÓ¢}¢ï §SH¢}¢ ÜïU ÝèÓ¢ï
çÁ¢ã¢Î ÜUÚ Úãï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã }¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼
ÎèçÁ¢²ï }¢ñ´ ¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú Ú¢çãÏ¢ ÜU¢ S¢Ú
ÜU¢Å ÜUÚ H¢ªæ }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ
ÜUè ÚãG}¢¼ Ýï ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ çÜU²¢ çÜU Ï¢ïÅï ÜUè ¼H±¢Ú Ï¢¢Ð ÜU¢ S¢Ú
ÜU¢Åï J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ §S¢ ÜGUÎÚ Á¢¢ïà¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ‰¢ï çÜU
S¢Ú ã‰¢ïHè ÐÚ Ú¶ ÜUÚ §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢æ Ï¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¼ï ãé» ÜGUËÏ¢ï
HàÜUÚ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜGUÚèÏ¢ ‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢
ÜUè ¼H±¢Ú ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ÜUÚ Îï çÜU ¥Ó¢¢ÝÜU ÐèÀï S¢ï
à¢g¢Î çÏ¢Ý ¥H ¥S±Î Ýï Û¢ÐÅ ÜUÚ ±¢Ú ÜU¢ï Ú¢ïÜU¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG‹Á¢GH¢ ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “çÈGUçÚà¼ï ãG‹Á¢GH¢ ÜU¢ï xG¢éSH
Îï Úãï ãñ´ !” Á¢Ï¢ ©Ý ÜUè Ï¢è±è S¢ï ©Ý ÜU¢ ãG¢H ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ x¢²¢ ¼¢ï
©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜUè Ú¢¼ }¢ï´ ±¢ïã ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢ï»
‰¢ï, xG¢éSH ÜUè ãG¢Á¢¼ ‰¢è }¢x¢Ú Î¢’±¼ï Á¢æx¢ ÜUè ¥¢±¢Á¢G ©Ý ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´
ÐÇGè ¼¢ï ±¢ïã §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ à¢ÚèÜïU Á¢æx¢ ã¢ï x¢» J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïãè ±Áã ãñ Á¢¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï
©S¢ ÜU¢ï xG¢éSH çÎ²¢ J §S¢è ±¢çÜGU»G ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢
ÜU¢ï “x¢GS¢èHéH }¢H¢»ÜU¢” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï ²¢Î çÜU²¢
Á¢¢¼¢ ãñ J (1)

§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ }¢éÁ¢¢çãÎèÝï ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ï¢ÇGè çÎHïÚè ¥¢ñÚ

Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè S¢ï HÇG¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU Ð¢©æ ©¶ÇG x¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢
±x¢GñÚ¢ ÜïU }¢éÁ¢¢çãÎ¢Ý¢ ãG}H¢ï´ Ýï }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè ÜU}¢Ú ¼¢ïÇG
Îè J ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ©GS¢}¢¢Ý, ¥Ï¢ê S¢¢’Î, }¢S¢¢ÈGïU¥G,
¼GËãG¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ±x¢GñÚ¢ »ÜU »ÜU ÜUÚ ÜïU ÜUÅ ÜUÅ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÉïÚ
ã¢ï x¢» J ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï çà¢ÜUS¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã |¢¢x¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè
¥G¢ñÚ¼ï´ Á¢¢ï ¥à¥G¢Ú ÐÉG ÐÉG ÜUÚ HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï Á¢¢ïà¢ çÎH¢ Úãè ‰¢è´
±¢ïã |¢è Ï¢Î ãG±¢S¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ¥ÐÝï §Á¢G¢Ú ©Æ¢» ãé» Ï¢ÚãìÝ¢ S¢¢ÜGU
|¢¢x¢¼è ãé§ü Ðã¢ÇG¢ï´ ÐÚ Î¢ñÇG¼è ãé§ü Ó¢Hè Á¢¢ Úãè ‰¢è´ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý
ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH ‰¢ï J(1)
Ý¢ x¢ã¢æ Á¢æx¢ ÜU¢ Ð¢æS¢¢ ÐHÅ x¢²¢
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè |¢x¢ÎÇG ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÈGU¢ç¼ãG¢Ý¢ ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼
ÜU¢ ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ±¢ïã ÐÓ¢¢S¢ ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢G }¢é„H}¢¢Ý Á¢¢ï ÎÚïü ÜUè
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÐÚ }¢éÜGUÚüÚ çÜU²ï x¢» ‰¢ï ±¢ïã |¢è ¥¢ÐS¢ }¢ï´ »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ²ïã ÜUãÝï
Hx¢ï çÜU x¢GÝè}¢¼ HêÅ¢ï, x¢GÝè}¢¼ HêÅ¢ï, ¼é}ã¢Úè ÈGUyãG ã¢ï x¢§ü J ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU
¥zGS¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢éÏ¢ñÚ Ýï ãÚ Ó¢‹Î Ú¢ïÜU¢ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ²¢Î çÎH¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU±è
ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ S¢ï ÇÚ¢²¢ }¢x¢Ú ©Ý ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢G }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï »ÜU Ý S¢éÝè
¥¢ñÚ ¥ÐÝè Á¢x¢ã À¢ïÇG ÜUÚ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ HêÅÝï }¢ï´ }¢S¢MÈGU ã¢ï x¢» J
HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ »ÜU ¥zGS¢Ú ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ Ðã¢ÇG ÜUè Ï¢éH‹Îè S¢ï
²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ Úã¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ©S¢ Ýï Îï¶¢ çÜU ÎÚ¢ü ÐãÚïÎ¢Ú¢ï´ S¢ï ¶G¢Hè
ã¢ï x¢²¢ ãñ ÈGU¢ñÚÝ ãè ©S¢ Ýï ÎÚïü ÜïU Ú¢S¼ï S¢ï ÈGU¢ñÁ¢ H¢ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
ÐèÀï S¢ï ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢éÏ¢ñÚ Ýï
Ó¢‹Î Á¢¢æÏ¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ §Ýç¼ã¢§ü çÎHïÚ¢Ý¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ²ïã

S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ¥Ï¢ v²¢ ‰¢¢ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU çH²ï Ú¢S¼¢
S¢¢ÈGU ã¢ï x¢²¢ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ Ýï Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ²ïã Îï¶
ÜUÚ |¢¢x¢¼è ãé§ü ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ |¢è ÐHÅ ÐÇGè J }¢é„H}¢¢Ý }¢¢Hï
x¢GÝè}¢¼ HêÅÝï }¢ï´ }¢S¢MÈGU ‰¢ï ÐèÀï çÈUÚ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï ¼H±¢Úï´ Ï¢ÚS¢ Úãè ‰¢è´
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ¥¢x¢ï ÐèÀï Î¢ïÝ¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ Úãï ‰¢ï
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ Ó¢vÜUè ÜïU Î¢ï Ð¢Å¢ï´ }¢ï´ Î¢Ýï ÜUè ¼GÚãG çÐS¢Ýï
Hx¢¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ »ïS¢è Ï¢Î ãG±¢S¢è ¥¢ñÚ ¥Ï¼Úè ÈñUH x¢§ü çÜU ¥ÐÝï
¥¢ñÚ Ï¢ïx¢¢Ýï ÜUè ¼}¢èÁ¢G Ýãè´ Úãè J wG¢éÎ }¢é„H}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼H±¢Ú¢ï´
S¢ï ÜGUyH ãé» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÁ¢GñÈGU¢ ÜïU ±¢çHÎ ãG…GÚ¼ï
²}¢¢Ý wG¢éÎ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼H±¢Ú S¢ï à¢ãèÎ ãé» J ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGéÁ¢GñÈGU¢ çÓ¢ËH¢¼ï ãè Úãï çÜU “»ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ²ïã }¢ïÚï Ï¢¢Ð
ãñ´, ²ïã }¢ïÚï Ï¢¢Ð ãñ´ J” }¢x¢Ú ÜéUÀ ¥GÁ¢èÏ¢ Ï¢Î ãG±¢S¢è ÈñUHè ãé§ü ‰¢è çÜU
çÜUS¢è ÜU¢ï çÜUS¢è ÜU¢ Š²¢Ý ãè Ýãè´ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ²}¢¢Ý
ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ |¢è à¢ãèÎ
çÈUÚ Ï¢ÇG¢ x¢GÁ¢GÏ¢ ²ïã ãé±¢ çÜU HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜïU ¥GH}¢
Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÐÚ §ÏÝï ÜGU}¢è¥¢
ÜU¢çÈGUÚ Û¢ÐÅ¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Î¢»æ ã¢‰¢ ÐÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¼H±¢Ú Ó¢H¢
Îè çÜU ©Ý ÜU¢ Î¢²¢æ ã¢‰¢ ÜUÅ ÜUÚ çx¢Ú ÐÇG¢ J §S¢ Á¢¢æÏ¢¢Á¢G }¢éã¢çÁ¢Ú
Ýï Û¢ÐÅ ÜUÚ §SH¢}¢è Û¢‹Çï ÜU¢ï Ï¢¢»æ ã¢‰¢ S¢ï S¢æ|¢¢H çH²¢ }¢x¢Ú
§ÏÝï ÜGU}¢è¥¢ Ýï ¼H±¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ©Ý ÜïU Ï¢¢»æ ã¢‰¢ ÜU¢ï |¢è à¢ãèÎ ÜUÚ
çÎ²¢ Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢ ÜUÅ Ó¢éÜïU ‰¢ï }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ ¥ÐÝï Î¢ïÝ¢ï´
ÜUÅï ãé» Ï¢¢ÁG¢ê¥¢ïæ S¢ï ÐÚÓ¢}¢ï §SH¢}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Hx¢¢» ãé» ¶ÇGï
Úãï ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ²ïã ¥¢²¼ ÐÉG¼ï Úãï çÜU

çÈUÚ §ÏÝï ÜGU}¢è¥¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï ¼èÚ }¢¢Ú ÜUÚ à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ Á¢¢ï S¢êÚ¼ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
S¢ï ÜéUÀ }¢éà¢¢Ï¢ïã ‰¢ï ©Ý ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú¼ï ãé» Îï¶
ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï xG¢éH }¢Ó¢¢ çÎ²¢ çÜU ( ) ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜGUyH ã¢ï x¢» J (2)
! §S¢ ¥¢±¢Á¢G Ýï x¢G Á ¢G Ï ¢ ãè É¢ çÎ²¢ }¢é „ H}¢¢Ý ²ï ã

S¢éÝ ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ãè S¢Ú¢S¢è}¢¢ ¥¢ñÚ ÐÚ¢x¢‹Î¢ çÎ}¢¢x¢G ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
}¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢Ýï Hx¢ï J Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ï¢ã¢ÎéÚ¢ï´ ÜïU Ð¢©æ ©¶ÇG
x¢» ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¼èÝ x¢éÚ¢ñã ã¢ï x¢» J ÜéUÀ H¢ïx¢ ¼¢ï |¢¢x¢ ÜUÚ
}¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ x¢», ÜéUÀ H¢ïx¢ S¢ãì}¢ ÜUÚ }¢éÎ¢ü çÎH ã¢ï x¢»
Á¢ã¢æ ‰¢ï ±ãè´ Úã x¢» ¥ÐÝè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢¼ï Úãï ²¢ Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï Úãï, ÜéUÀ
H¢ï x ¢ çÁ¢Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼ÜG U ÚèÏ¢Ý Ï¢¢Úã ‰¢è ±¢ï ã ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ Úãï J §S¢ ãHÓ¢H ¥¢ñÚ
|¢x¢ÎÇG }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¼¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè çã}}¢¼ ã¢Ú Îè ¥¢ñÚ
Á¢¢ï Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ HÇGÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï ±¢ïã |¢è Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU Î¢ï
¼GÚÈGU¢ ãG}H¢ï´ ÜïU Ýx¢ïüG }¢ï´ ÈæUS¢ ÜUÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ± H¢Ó¢¢Ú ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUã¢æ ãñ´ ? ¥¢ñÚ çÜUS¢ ãG¢H }¢ï´
ãñ´ ? çÜUS¢è ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Ýãè´ ‰¢è J (3)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢ ¼H±¢Ú Ó¢H¢¼ï ¥¢ñÚ
Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè S¢ÈGU¢ï´ ÜU¢ï ÎÚã}¢ Ï¢Úã}¢ ÜUÚ¼ï Ó¢Hï Á¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú ±¢ïã
1...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥¢ñÚ }¢éãG}}¢Î ( ) ¼¢ï »ÜU ÚS¢êH ãñ´ §Ý S¢ï
ÐãHï ¥¢ñÚ ÚS¢êH ã¢ï Ó¢éÜïU J

ãÚ ¼GÚÈGU }¢éÇG }¢éÇG ÜUÚ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï Îï ¶ ¼ï

‰¢ï }¢x¢Ú Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÝÁ¢GÚ Ý ¥¢Ýï S¢ï ±¢ïã §Ýç¼ã¢§ü §…Gç¼GÚ¢Ï¢
± Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ‰¢ï J(1) ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜïU
Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý ÝÁ¢íG HÇG¼ï HÇG¼ï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢
S¢ï |¢è ÜéUÀ ¥¢x¢ï çÝÜUH ÐÇGï ±ã¢æ Á¢¢ ÜUÚ Îï¶¢ çÜU ÜéUÀ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
Ýï }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ ã‰¢²¢Ú ÈïU´ÜU çÎ²ï ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý ÝÁ¢íG
Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ²ã¢æ Ï¢ñÆï v²¢ ÜUÚ Úãï ã¢ï ? H¢ïx¢¢ï´
Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥Ï¢ ã}¢ HÇG ÜUÚ v²¢ ÜUÚï´x¢ï ? çÁ¢Ý ÜïU çH²ï HÇG¼ï ‰¢ï
±¢ïã ¼¢ï à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý ÝÁ¢íG Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥x¢Ú ±¢ÜGïU§üG ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ à¢ãèÎ ã¢ï Ó¢éÜïU ¼¢ï
çÈUÚ ã}¢ ©Ý ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢G‹Î¢ Úã ÜUÚ v²¢ ÜUÚï´x¢ï ? Ó¢H¢ï ã}¢ |¢è
§S¢è }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ à¢ãèÎ ã¢ï ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜïU Ð¢S¢
ÐãéæÓ¢ Á¢¢»æ J ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ HÇG¼ï ãé»
Í¢éS¢ x¢» ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚè Î}¢ ¼ÜU §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè
ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J HÇG¢§ü ¶Gy}¢
ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ §Ý ÜUè H¢à¢ Îï¶è x¢§ü ¼¢ï ¥SS¢è S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
¼èÚ ± ¼H±¢Ú ¥¢ñÚ ÝïÁ¢G¢ï´ ÜïU Á¢GwG}¢ §Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ ‰¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï
§Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÜU¢ï ÀHÝè Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ý¢ÜU, ÜU¢Ý ±x¢GñÚ¢ ÜU¢Å
ÜUÚ §Ý ÜUè S¢êÚ¼ çÏ¢x¢¢ÇG Îè ‰¢è, ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ §Ý ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï
ÐãÓ¢¢Ý Ý S¢ÜU¢ çS¢ÈGUü §Ý ÜUè Ï¢ãÝ Ýï §Ý ÜUè ©æx¢çH²¢ï´ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
§Ý ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý¢ J(2)
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÎãGÎ¢ãG Ýï }¢¢²êS¢ ã¢ï Á¢¢Ýï
±¢Hï ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï Á¢}¢¢¥G¼ï ¥‹S¢¢Ú ! ¥x¢Ú çÏ¢HÈGUÁ¢Gü ÚS¢êHï

¥ÜUÚ}¢ à¢ãèÎ |¢è ã¢ï x¢» ¼¢ï ¼é}¢ çã}}¢¼ v²êæ ã¢Ú x¢» ?
¼é}ã¢Ú¢ ¥ËH¢ã ¼¢ï çÁ¢G‹Î¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ©Æ¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
ÜïU ÎèÝ ÜïU çH²ï çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¢ï, ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð Ýï Ó¢‹Î ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï
¥ÐÝï S¢¢‰¢ çH²¢ ¥¢ñÚ HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÐÚ |¢êÜïU à¢ïÚ¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ãG}H¢
¥¢±Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ ÜïU ÝïÁ¢Gï S¢ï Á¢¢}¢ï à¢ã¢Î¼
Ý¢ïà¢ ÜUÚ çH²¢ J(1)
Á¢æx¢ Á¢¢Úè ‰¢è ¥¢ñÚ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢Ýï §SH¢}¢ Á¢¢ï Á¢ã¢æ ‰¢ï ±ãè´
HÇG¢§ü }¢ï´ }¢S¢MÈGU ‰¢ï }¢x¢Ú S¢Ï¢ ÜUè çÝx¢¢ãï´ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ÜïU S¢¢‰¢
Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï ¼H¢à¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´, »ïGÝ }¢¢²êS¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï
ÐãHï çÁ¢S¢ Ýï ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ Á¢}¢¢H Îï¶¢
±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ÜUè wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ¥¢æ¶ï´ ãñ´,
©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢
çÜU »ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! §{Ú ¥¢¥¢ï, ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ²ïã
ãñ´, §S¢ ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢ï´ }¢ï´ Á¢¢Ý ÐÇG x¢§ü ¥¢ñÚ ãÚ
¼GÚÈGU S¢ï Î¢ñÇG Î¢ñÇG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ¥¢Ýï Hx¢ï, ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï |¢è ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï
ãG}H¢ Ú¢ïÜU ÜUÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÐÚ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}H¢
ÜUÚÝï ÜïU çH²ï S¢¢Ú¢ Á¢G¢ïÚ Hx¢¢ çÎ²¢ J HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ÎH Ï¢¢ÎH
ãéÁ¢ê}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ©}¢æÇ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú }¢ÎÝè ¼¢Á¢Î¢Ú
ÐÚ ²Hx¢G¢Ú ÜUÚÝï Hx¢¢ }¢x¢Ú ÁG¢éH çÈGUÜGU¢Ú ÜUè çÏ¢Á¢Hè S¢ï ²ïã Ï¢¢ÎH ÈUÅ
ÈUÅ ÜUÚ Úã Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J(2)
çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý S¢ÜUÝ ÜUè à¢éÁ¢¢¥G¼ ¥¢ñÚ à¢ã¢Î¼
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ãéÁ¢ê}¢ ãG}H¢ ¥¢±Ú ãé±¢ ¼¢ï S¢Ú±Úï
¥G¢H}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï }¢ïÚï ªÐÚ ¥ÐÝè

Á¢¢Ý ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ ?” ²ïã S¢éÝ¼ï ãè ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý S¢ÜUÝ

Ð¢æÓ¢ ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¥¢ñÚ ãÚ
»ÜU Ýï HÇG¼ï ãé» ¥ÐÝè Á¢¢Ýï´ çÈGUÎ¢ ÜUÚ Îè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý
S¢ÜUÝ Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï H¢Ó¢¢Ú ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÐÇGï ‰¢ï
}¢x¢Ú ÜéUÀ ÜéUÀ Á¢¢Ý Ï¢¢ÜGUè ‰¢è, ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGév}¢
çÎ²¢ çÜU ©Ý ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ ©Æ¢ H¢¥¢ï, Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©Ý ÜUè
H¢à¢ ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý
S¢ÜUÝ Ýï ç¶S¢ÜU ÜUÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU
ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝ¢ }¢éæã Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ©Ý ÜUè MãG
ÐÚ±¢Á¢G ÜUÚ x¢§ü J(1)
! ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý S¢ÜUÝ ÜUè §S¢
}¢¢ñ¼ ÐÚ H¢¶¢ï´ çÁ¢G‹Îçx¢²¢æ ÜéUGÚÏ¢¢Ý !
¶Á¢êÚ ¶¢¼ï ¶¢¼ï Á¢‹Ý¼ }¢ï´

§S¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè HÇG¢§ü ¥¢ñÚ }¢¢Ú{¢ÇG ÜïU ãæx¢¢}¢¢ï´ }¢ï´ »ÜU
Ï¢ã¢ÎéÚ }¢é„H}¢¢Ý ¶ÇG¢ ãé±¢, çÝã¢²¼ Ï¢ï ÐÚ±¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ ¶Á¢êÚï´
¶¢ Úã¢ ‰¢¢ J »ÜU Î}¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥x¢Ú }¢ñ ´ §S¢ ±vG ¼ à¢ãèÎ ã¢ï Á¢¢ªæ ¼¢ï }¢ï Ú ¢
çÆÜU¢Ý¢ ÜUã¢æ ã¢ïx¢¢ ? ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼ê Á¢‹Ý¼ }¢ï´
Á¢¢»x¢¢ J ±¢ïã Ï¢ã¢ÎéÚ §S¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï çÏ¢à¢¢Ú¼ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ }¢S¼¢ï
Ï¢ïwG¢éÎ ã¢ï x¢²¢ J »ÜU Î}¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãéÁ¢ê}¢ }¢ï´ ÜêUÎ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ »ïS¢è
à¢éÁ¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ HÇGÝï Hx¢¢ çÜU ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU çÎH ÎãH x¢» J
§S¢è ¼GÚãG Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï ÜUÚ¼ï à¢ãèÎ ã¢ï x¢²¢ J (2)

Hæx¢ÇG¢¼ï ãé» çÏ¢çãà¼ }¢ï´

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý Á¢}¢êãG ¥‹S¢¢Úè Hæx¢ÇGï ‰¢ï, ²ïã
Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¼ï ±vG¼ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢ ÜUÚ Ó¢Hï ‰¢ï çÜU ²¢ ¥ËH¢ã
! }¢éÛ¢ ÜU¢ï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ S¢ï ¥ãH¢ï ¥G²¢H }¢ï´ ¥¢Ý¢ ÝS¢èÏ¢ }¢¼ ÜUÚ,
§Ý ÜïU Ó¢¢Ú ÈGUÚÁ¢G‹Î |¢è çÁ¢ã¢Î }¢ï´ }¢S¢MÈGU ‰¢ï J H¢ïx¢¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï Hæx¢ÇG¢
ã¢ïÝï ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ Á¢æx¢ ÜUÚÝï S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ¼¢ï ²ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï Hx¢ï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! }¢éÛ¢ ÜU¢ï Á¢æx¢ }¢ï´ HÇGÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢§²ï, }¢ïÚè ¼}¢‹Ý¢ ãñ çÜU }¢ñ´ |¢è Hæx¢ÇG¢¼¢ ãé±¢ Ï¢¢x¢Gï çÏ¢çãà¼ }¢ï´
ç¶GÚ¢}¢¢æ ç¶GÚ¢}¢¢æ Ó¢H¢ Á¢¢ªæ J ©Ý ÜUè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè S¢ï
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï x¢²¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè J ²ïã wG¢éà¢è S¢ï ©ÀH ÐÇGï
¥¢ñÚ ¥ÐÝï »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU ãéÁ¢ê}¢ }¢ï´ Í¢éS¢ x¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý
Á¢}¢êãG ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ±¢ïã }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ²ïã ÜUã¼ï ãé» Ó¢H
Úãï ‰¢ï çÜU “wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Á¢‹Ý¼ ÜU¢ }¢éà¼¢ÜGU ãêæ J” ©Ý ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ©Ý ÜU¢ï S¢ã¢Ú¢ Îï¼ï ãé» ©Ý ÜU¢ HÇGÜU¢ |¢è §Ýç¼ã¢§ü à¢éÁ¢¢¥G¼ ÜïU
S¢¢‰¢ HÇG Úã¢ ‰¢¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï ÜUÚ
Ï¢¢x¢Gï çÏ¢çãà¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢» J HÇG¢§ü ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜUè
Ï¢è±è çã‹Î Á¢G¢ñÁ¢» ¥G}¢í çÏ¢Ý Á¢}¢êãG }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢è ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï
»ÜU ªæÅ ÐÚ §Ý ÜUè ¥¢ñÚ ¥ÐÝï |¢¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢ïÅï ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï H¢Î ÜUÚ
ÎzGÝ ÜïU çH²ï }¢ÎèÝ¢ H¢Ý¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï ãÁ¢G¢Ú¢ïæ ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ çÜUS¢è
¼GÚãG |¢è ±¢ïã ªæÅ »ÜU ÜGUÎ}¢ |¢è }¢ÎèÝï ÜUè ¼GÚÈGU Ýãè´ Ó¢H¢ Ï¢çËÜU ±¢ïã
}¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ ãè ÜUè ¼GÚÈGU |¢¢x¢ |¢¢x¢ ÜUÚ Á¢¢¼¢ Úã¢ J çã‹Î Ýï Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
S¢ï ²ïã }¢¢Á¢Ú¢ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã Ï¢¼¢ : v²¢ ¥G}¢í çÏ¢Ý Á¢}¢êãG ( ) Ýï Í¢Ú S¢ï
çÝÜUH¼ï ±vG¼ ÜéUÀ ÜUã¢ ‰¢¢ ? çã‹Î Ýï ÜUã¢ çÜU Á¢è ã¢æ ! ±¢ïã ²ïã Îé¥G¢ ÜUÚ
ÜïU Í¢Ú S¢ï çÝÜUHï ‰¢ï çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! }¢éÛ¢ ÜU¢ï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ S¢ï
¥ãH¢ï ¥G²¢H }¢ï´ ¥¢Ý¢ ÝS¢èÏ¢ }¢¼ ÜUÚ J” ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²ïãè ±Áã ãñ çÜU ªæÅ }¢ÎèÝï ÜUè ¼GÚÈGU Ýãè´ Ó¢H Úã¢ ãñ J(1)
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Á¢GwG}¢è
§S¢è S¢Ú¢S¢è}¢x¢è ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ýè ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU çÏ¢¶Úï
ãé» }¢é„H}¢¢Ý ¥|¢è ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU Ð¢S¢ Á¢}¥G
|¢è Ýãè´ ãé» ‰¢ï çÜU ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGU}¢è¥¢ Á¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ï¢ã¢ÎéÚ¢ï´ }¢ï´
Ï¢ãé¼ ãè Ý¢}¢±Ú ‰¢¢ J ©S¢ Ýï Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï
Îï¶ çH²¢ J »ÜU Î}¢ çÏ¢Á¢Hè ÜUè ¼GÚãG S¢ÈGU¢ï´ ÜU¢ï Ó¢èÚ¼¢ ãé±¢ ¥¢²¢
¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÐÚ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}H¢ ÜUÚ
çÎ²¢ J Á¢G¢çH}¢ Ýï ÐêÚè ¼G¢ÜGU¼ S¢ï ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÐÚ ¼H±¢Ú
}¢¢Úè çÁ¢S¢ S¢ï ¶G¢ïÎ ÜUè Î¢ï ÜUçÇG²¢æ L¶Gï ¥‹±Ú }¢ï´ Ó¢é|¢ x¢§æü J »ÜU
ÎêS¢Úï ÜU¢çÈGUÚ Ýï ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥vGÎS¢ ÐÚ »ïS¢¢ Ð‰‰¢Ú }¢¢Ú¢ çÜU ¥¢Ð
ÜïU Î¢ï Î‹Î¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU à¢ãèÎ, ¥¢ñÚ ÝèÓ¢ï ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢ï´Å Á¢GwG}¢è ã¢ï
x¢²¢ J §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU }¢Ë¢ªGÝ ¥ÐÝï Í¢¢ïÇGï ÐÚ
S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ ÎïÝï ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ J
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¥ÐÝï »ÜU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢è
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý S¢}}¢¢ S¢ï »ÜU À¢ïÅ¢ S¢¢ ÝïÁ¢G¢ Hï ÜUÚ
©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜUè x¢ÚÎÝ ÐÚ }¢¢Ú¢ çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ïã ç¼Hç}¢H¢ x¢²¢ J
x¢ÚÎÝ ÐÚ Ï¢ãé¼ }¢¢’}¢êHè Á¢GwG}¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã |¢¢x¢ çÝÜUH¢ }¢x¢Ú
¥ÐÝï HàÜUÚ }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ ¥ÐÝè x¢ÚÎÝ ÜïU Á¢GwG}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
¥ÐÝè ¼vHèÈGU ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ýè Á¢G¢çãÚ ÜUÚÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ÐÝ¢ã Ý¢
ÜGU¢çÏ¢Hï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÎÎü ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ÜUÚÝï Hx¢¢ J §S¢ ÐÚ ©S¢ ÜïU S¢¢ç‰¢²¢ḯ Ýï

ÜUã¢ çÜU “²ïã ¼¢ï }¢¢’}¢êHè ¶GÚ¢à¢ ãñ, ¼é}¢ §S¢ ÜGUÎÚ ÐÚïà¢¢Ý v²êæ ã¢ï ?” ©S¢
Ýï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢éÛ¢ S¢ï }¢éãG}}¢Î
( ) Ýï ÜUã¢ ‰¢¢ çÜU }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUMæx¢¢ §S¢ çH²ï J
²ïã ¼¢ï Ï¢ãÚ ãG¢H Á¢GwG}¢ ãñ }¢ïÚ¢ ¼¢ï »’ç¼ÜGU¢Î ãñ çÜU ¥x¢Ú ±¢ïã }¢ïÚï ªÐÚ
‰¢êÜU Îï¼ï ¼¢ï |¢è }¢ñ´ S¢}¢Û¢ Hï¼¢ çÜU }¢ïÚè }¢¢ñ¼ ²ÜGUèÝè ãñ J(1)
§S¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU Ýï }¢vÜU¢ }¢ï´ »ÜU
Í¢¢ïÇG¢ Ð¢H¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ §S¢ Ýï “¥G¢ñÎ” Ú¶¢ ‰¢¢ J ±¢ïã Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ©S¢
ÜU¢ï Ó¢Ú¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÜUã¼¢ ‰¢¢ çÜU }¢ñ´ §S¢è Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ
}¢é ã G } }¢Î ( ) ÜU¢ï ÜG U yH ÜUMæ x ¢¢ J Á¢Ï¢ ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
}¢ñ´ ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜU¢ï ÜGUyH ÜUMæx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ï¢Ä²
çÏ¢Ý ¶GHÈGU ¥ÐÝï ©S¢è Í¢¢ïÇGï ÐÚ Ó¢ÉG ÜUÚ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ¥¢²¢ ‰¢¢ Á¢¢ï ²ïã
±¢çÜGU¥G¢ Ðïà¢ ¥¢²¢ J(2)
©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÝïÁ¢Gï ÜïU Á¢GwG}¢ S¢ï Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ú¢S¼ï |¢Ú
¼ÇGÐ¼¢ ¥¢ñÚ çÏ¢HçÏ¢H¢¼¢ Úã¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Á¢æx¢ï ©ãGéÎ S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢¼ï ãé»
}¢ÜGU¢}¢ï “S¢ÚÈGU” }¢ï´ }¢Ú x¢²¢ J(3)
§S¢ ¼G Ú ãG §ÏÝï ÜG U }¢è¥¢ }¢Ë¢ªG Ý çÁ¢S¢ Ýï ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜïU L¶Gï ¥‹±Ú ÐÚ ¼H±¢Ú Ó¢H¢ Îè ‰¢è »ÜU Ðã¢ÇGè
Ï¢ÜUÚï ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜGU¤ã¢Ú¢ï Á¢ÏÏ¢¢Ú Ýï ©S¢ ÐÚ }¢éS¢ËH¼G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ©S¢ Ýï §S¢ ÜU¢ï S¢è´x¢ }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ÀHÝè Ï¢Ý¢ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG
ÜUè Ï¢éH‹Îè S¢ï ÝèÓ¢ï çx¢Ú¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ S¢ï §S¢ ÜUè H¢à¢ ÜïU ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï
ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ çÏ¢¶Ú x¢§ü J(4)

S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï Á¢¢æ çÝS¢¢Úè

Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢» ¼¢ï Ó¢¢Ú¢ï´
¼GÚÈGU S¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ¥¢Ð ÐÚ ¼èÚ ± ¼H±¢Ú ÜU¢ ±¢Ú à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ Ï¢ï ÐÝ¢ã ãéÁ¢ê}¢ ¥¢Ð ÜïU ãÚ Ó¢ã¢Ú ¼GÚÈGU S¢ï ãG}H¢ ÜUÚÝï Hx¢¢
çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU Ýx¢ïüG }¢ï´ }¢ãGS¢êÚ ã¢ïÝï Hx¢ï J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ Á¢¢æ
çÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï Á¢¢æ çÝS¢¢Úè S¢ï wG¢êÝ ¶¢ñHÝï Hx¢¢
¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ÐÝ¢ S¢Ú ã‰¢ïHè ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï §S¢ Á¢æx¢
ÜUè ¥¢x¢ }¢ï´ ÜêUÎ ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU çx¢Îü »ÜU ãGËÜGU¢ Ï¢Ý¢ çH²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ÎéÁ¢¢Ý¢ Û¢éÜU ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU çH²ï É¢H Ï¢Ý x¢» ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú¢ï´
¼GÚÈGU S¢ï Á¢¢ï ¼H±¢Úï´ Ï¢ÚS¢ Úãè ‰¢è´ ©Ý ÜU¢ï ±¢ïã ¥ÐÝè Ðéà¼ ÐÚ Hï¼ï Úãï
¥¢ñÚ ¥¢Ð ¼ÜU çÜUS¢è ¼H±¢Ú ²¢ ÝïÁ¢Gï ÜUè }¢¢Ú ÜU¢ï ÐãéæÓ¢Ýï ãè Ýãè´ Îï¼ï ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¼GËãG¢ ÜUè Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¼H±¢Ú¢ï´ ÜïU ±¢Ú ÜU¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ ÐÚ Ú¢ïÜU¼ï ‰¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §Ý
ÜU¢ »ÜU ã¢‰¢ ÜUÅ ÜUÚ à¢H ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ Ðñ´¼èS¢ ²¢
©‹¼¢HèS¢ Á¢GwG}¢ Hx¢ï J x¢GÚÁ¢G Á¢¢æ çÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ }¢ï´ ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÐÚ±¢ Ýãè´ ÜUè ¥¢ñÚ
»ïS¢è Ï¢ã¢ÎéÚè ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï Úãï çÜU ¼¢Úè¶Gï ¥G¢H}¢ }¢ï´ §S¢ ÜUè
ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ çÝà¢¢Ý¢ Ï¢¢Á¢Gè
}¢ï´ }¢àãêÚ ‰¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ §S¢ ÜGUÎÚ ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢» çÜU ÜU§ü
ÜU}¢¢Ýï´ ÅêÅ x¢§æü J ©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè ÐèÆ ÜïU ÐèÀï
çÏ¢Æ¢ çH²¢ ‰¢¢ ¼¢çÜU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU ¼èÚ ²¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±¢Ú ¥¢Ð ÐÚ Ý
¥¢ S¢ÜïU J ÜU|¢è ÜU|¢è ¥¢Ð Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï Îï¶Ýï ÜïU çH²ï x¢ÚÎÝ
©Æ¢¼ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¼GËãG¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ¼ï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
}¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ¥¢Ð ÐÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ! ¥¢Ð x¢ÚÎÝ Ý
©Æ¢»æ, ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU Îéà}¢Ý¢ïæ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¼èÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Hx¢ Á¢¢» J
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð }¢ï Ú è ÐèÆ Üï U ÐèÀï ãè

Úãï´ }¢ïÚ¢ S¢èÝ¢ ¥¢Ð ÜïU çH²ï É¢H Ï¢Ý¢ ãé±¢ ãñ J (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ¥‹S¢¢Úè ãG é Á G ¢ ê Ú

ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ¥ÐÝ¢ Ó¢ïãÚ¢
Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï çÜU²ï ãé» ‰¢ï J Ý¢ x¢ã¢æ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ »ÜU ¼èÚ §Ý
ÜUè ¥¢æ¶ }¢ï´ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ Ï¢ã ÜUÚ §Ý ÜïU LwGS¢¢Ú ÐÚ ¥¢ x¢§ü J
ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ©Ý ÜUè ¥¢æ¶
ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ ¥¢æ¶ ÜïU ãGËÜGïU }¢ï´ Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²êæ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! ÜG U ¼¢Î¢ ÜUè ¥¢æ ¶ Ï¢Ó¢¢ Hï çÁ¢S¢ Ýï ¼ï Ú ï ÚS¢ê H
ÜïU Ó¢ïãÚï ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢²¢ ãñ J }¢àãêÚ ãñ çÜU ©Ý ÜUè ±¢ïã ¥¢æ¶ ÎêS¢Úè
¥¢æ¶ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ã¢ï x¢§ü J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ |¢è ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢Gè
}¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢¢ ÜU}¢¢H ‰¢ï J ²ïã |¢è ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢éÎ¢ÈGU¥G¼
}¢ï´ Á¢ËÎè Á¢ËÎè ¼èÚ Ó¢H¢ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
wG¢éÎ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¼èÚ ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ §Ý ÜU¢ï Îï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï
‰¢ï çÜU »ï S¢¢’Î ! ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢¼ï Á¢¢¥¢ï ¼é}¢ ÐÚ }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜéUGÚÏ¢¢Ý J(3)
Á¢G¢çH}¢ ÜéUzGÈGU¢Ú §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÎÎèü ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú

ÐÚ ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢ Úãï ‰¢ï }¢x¢Ú ©S¢ ±vG¼ |¢è Á¢GÏ¢¢Ýï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ²ïã Îé¥G¢ ‰¢è

²¢’Ýè »ï ¥ËH¢ã ! }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï ±¢ïã }¢éÛ¢ï Á¢¢Ý¼ï Ýãè´ ãñ´ J(1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Î‹Î¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜïU S¢Î}¢ï

¥¢ñÚ Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜïU Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï Úãï ‰¢ï J §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´
¥¢Ð ©Ý x¢ÉG¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU x¢ÉGï }¢ï´ çx¢Ú ÐÇGï Á¢¢ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ÈGU¢çS¢ÜGU Ýï
Á¢¢ Ï¢Á¢¢ ¶¢ïÎ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ÀéÐ¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ¼¢çÜU }¢é„H}¢¢Ý H¢ §GË}¢è
}¢ï´ §Ý x¢ÉG¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ çx¢Ú ÐÇGïæ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ¥¢Ð ÜU¢
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÜUÇG¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¼GËãG¢ çÏ¢Ý ©GÏ¢ñÎéËH¢ã
Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ©Æ¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H Á¢Ú¢üãG
Ýï ¶G¢ïÎ (H¢ïãï ÜUè Å¢ïÐè) ÜUè ÜUÇGè ÜU¢ »ÜU ãGËÜGU¢ Á¢¢ï Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú }¢ï´
Ó¢é|¢ x¢²¢ ‰¢¢ ¥ÐÝï Î¢æ¼¢ï´ S¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢ ¶è´Ó¢ ÜUÚ
çÝÜU¢H¢ çÜU §Ý ÜU¢ »ÜU Î¢æ¼ ÅêÅ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÐÇG¢ J çÈUÚ
ÎêS¢Ú¢ ãGËÜGU¢ Á¢¢ï Î¢æ¼¢ï´ S¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ ¶è´Ó¢¢ ¼¢ï ÎêS¢Ú¢ |¢è ÅêÅ x¢²¢ J
Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú S¢ï Á¢¢ï wG¢êÝ Ï¢ã¢ ©S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè
ÜïU ±¢çHÎ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çHÜU çÏ¢Ý çS¢Ý¢Ý Ýï
Á¢¢ïà¢ï ¥GÜGUèÎ¼ S¢ï Ó¢êS¢ Ó¢êS¢ ÜUÚ Ðè çH²¢ ¥¢ñÚ »ÜU ÜGU¼GÚ¢ |¢è Á¢G}¢èÝ
ÐÚ çx¢ÚÝï Ýãè´ çÎ²¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
}¢¢çHÜU çÏ¢Ý çS¢Ý¢Ý ! v²¢ ¼êÝï }¢ïÚ¢ wG¢êÝ Ðè Ç¢H¢ ? ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
Á¢è ã¢æ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚ¢ wG¢êÝ Ðè çH²¢ Á¢ã‹Ý}¢ ÜUè v²¢ }¢Á¢¢H Á¢¢ï ©S¢ ÜU¢ï Àê
S¢ÜïU J(2)
§S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ¥ÐÝï Á¢¢æ
çÝS¢¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ðã¢ÇG ÜUè Ï¢éH‹Îè ÐÚ Ó¢ÉG x¢» Á¢ã¢æ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU
çH²ï ÐãéæÓ¢Ý¢ Îéà±¢Ú ‰¢¢ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÁ¢ Hï

ÜUÚ ±¢ïã |¢è Ðã¢ÇG ÐÚ Ó¢ÉGÝï Hx¢¢ HïçÜUÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú

¥¢ñÚ ÎêS¢Úï Á¢¢æçÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÐÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ
S¢ï Ð‰‰¢Ú Ï¢ÚS¢¢» çÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý §S¢ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ S¢ÜU¢ ¥¢ñÚ
Ðã¢ÇG S¢ï ©¼Ú x¢²¢ J(1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ¥ÐÝï Ó¢‹Î S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU
S¢¢‰¢ Ðã¢ÇG ÜUè »ÜU Í¢¢Åè }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú
S¢ï wG¢êÝ Ï¢ã Úã¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥ÐÝè É¢H }¢ï´
Ð¢Ýè |¢Ú |¢Ú ÜUÚ H¢ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ Á¢GãÚ¢
¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï´ S¢ï wG¢êÝ {¢ï Úãè ‰¢è´ }¢x¢Ú wG¢êÝ Ï¢æÎ Ýãè´ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÏ¢H
¥¢ç¶GÚ ¶Á¢êÚ ÜUè Ó¢Å¢§ü ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢ Á¢H¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ú¢¶
Á¢GwG}¢ ÐÚ Ú¶ Îè ¼¢ï wG¢êÝ ÈGU¢ñÚÝ ãè ‰¢}¢ x¢²¢ J(2)
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ Ý¢’Ú¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢

¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Á¢æx¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý S¢ï ±¢ÐS¢ Á¢¢Ýï Hx¢¢ ¼¢ï »ÜU
Ðã¢ÇGè ÐÚ Ó¢ÉG x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï ÐéÜU¢Ú¢ çÜU v²¢ ²ã¢æ }¢éãG}}¢Î
( ) ãñ´ ? ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢
H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Ý Î¢ï, çÈUÚ ©S¢ Ýï ÐéÜU¢Ú¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ }¢ï´ ¥Ï¢ê Ï¢RU
ãñ´ ? ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜU¢ï§ü ÜéUÀ Á¢±¢Ï¢ Ý Îï,
çÈUÚ ©S¢ Ýï ÐéÜU¢Ú¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ }¢ï´ ©G}¢Ú ãñ´ ? Á¢Ï¢ §S¢ ÜU¢ |¢è ÜU¢ï§ü
Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢H¢ ¼¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Í¢}¢‹Ç S¢ï ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ²ïã S¢Ï¢
}¢¢Úï x¢» v²êæ çÜU ¥x¢Ú çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï¼ï ¼¢ï Á¢GMÚ }¢ïÚ¢ Á¢±¢Ï¢ Îï¼ï J ²ïã S¢éÝ
ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú S¢ï Á¢GÏ¼G Ý ã¢ï S¢ÜU¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Ýï çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï Îéà}¢Ýï wG¢éÎ¢ ! ¼ê Û¢êÅ¢ ãñ J ã}¢ S¢Ï¢ çÁ¢G‹Î¢ ãñ´ J

¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ¥ÐÝè ÈGUyãG ÜïU Í¢}¢‹Ç }¢ï´ ²ïã Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ çÜU
²¢’Ýè »ï ãéÏH ! ¼ê S¢Ú Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢ J »ï ãéÏH ! ¼ê
S¢Ú Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ H¢ïx¢ |¢è §S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ Ý¢’Ú¢ Hx¢¢¥¢ï J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ã}¢
v²¢ ÜUãï´ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ²ïã Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ï çÜU
²¢’Ýè ¥ËH¢ã S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÇG¢ ãñ J ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢’Ýè ã}¢¢Úï çH²ï ©GÁGÁ¢G¢ (Ï¢é¼)
ãñ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï çH²ï ÜU¢ï§ü “©GÁGÁ¢G¢” Ýãè´ ãñ J ãGéÁG¢êÚ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ §S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ²ïã ÜUã¢ï çÜU
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ã}¢¢Ú¢ }¢ÎÎx¢¢Ú ãñ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ ÜU¢ï§ü }¢ÎÎx¢¢Ú Ýãè´ J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î Ï¢ÇGï ÈGUºG ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã
»’H¢Ý çÜU²¢ çÜU ¥¢Á¢ ÜU¢ çÎÝ Ï¢Îí ÜïU çÎÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ¥¢ñÚ Á¢±¢Ï¢ ãñ J
HÇG¢§ü }¢ï´ ÜU|¢è ÈGUyãG ÜU|¢è çà¢ÜUS¼ ã¢ï¼è ãñ J »ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ã}¢¢Úè
ÈGU¢ñÁ¢ Ýï ¼é}ã¢Úï }¢vG¼êH¢ï´ ÜïU ÜU¢Ý, Ý¢ÜU ÜU¢Å ÜUÚ ©Ý ÜUè S¢êÚ¼ï´ çÏ¢x¢¢ÇG
Îè ãñ´ }¢x¢Ú }¢ñ´ Ýï Ý ¼¢ï §S¢ ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ‰¢¢, Ý }¢éÛ¢ï §S¢ ÐÚ ÜU¢ï§ü
Ú‹Á¢ ± ¥zGS¢¢ïS¢ ãé±¢ ãñ ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý }¢ñÎ¢Ý S¢ï ãÅ x¢²¢
¥¢ñÚ Ó¢H çÎ²¢ J(1)
çã‹Î çÁ¢x¢Ú wG±¢Ú
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï ÜïU
çH²ï Á¢¢ïà¢ }¢ï´ à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè H¢à¢¢ï´ ÐÚ Á¢¢ ÜUÚ
©Ý ÜïU ÜU¢Ý, Ý¢ÜU ±x¢GñÚ¢ ÜU¢Å ÜUÚ S¢êÚ¼ï´ çÏ¢x¢¢ÇG Îè´ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜUè Ï¢è±è çã‹Î Ýï ¼¢ï §S¢ Ï¢ï ÎÎèü ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ çÜU²¢ çÜU
§Ý ¥¢’Á¢G¢ ÜU¢ ã¢Ú Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¥ÐÝï x¢Hï }¢ï´ Ç¢H¢ J çã‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG}Á¢G¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢ H¢à¢ ÜU¢ï ¼H¢à¢ ÜUÚ¼è çÈUÚ Úãè
‰¢è v²êæ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ãè Ýï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ çã‹Î ÜïU Ï¢¢Ð ©GyÏ¢¢

ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ §S¢ Ï¢ï ÎÎü Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Ð¢ çH²¢ ¼¢ï ¶æÁ¢Ú S¢ï §Ý ÜU¢ ÐïÅ ÈU¢ÇG ÜUÚ ÜUHïÁ¢¢
çÝÜU¢H¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï Ó¢Ï¢¢ x¢§ü HïçÜUÝ ãGËÜGU S¢ï Ý ©¼Ú S¢ÜU¢ §S¢
çH²ï ©x¢H çÎ²¢ ¼¢Úè¶G¢ï´ }¢ï´ çã‹Î ÜU¢ HÜGUÏ¢ Á¢¢ï “çÁ¢x¢Ú wG±¢Ú” ãñ
±¢ïã §S¢è ±¢çÜGU»G ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ãñ J çã‹Î ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU à¢¢ïãÚ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 8 çã. }¢ï´ ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J ( )(1)
S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥ÚüÏ¢è¥G ÜUè ±çS¢Ä²¼
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´
ãG é Á G ¢ ê Ú ÜïU ãGév}¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥ÚüÏ¢è¥G
ÜUè H¢à¢ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ çÝÜUH¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ©Ý ÜU¢ï
S¢ÜUÚ¢¼ ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ Ð¢²¢ J ©‹ã¢ï´ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï }¢ïÚ¢ S¢H¢}¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢
ÜU¢ï Ï¢¢’Îï S¢H¢}¢ }¢ïÚ¢ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ S¢éÝ¢ ÎïÝ¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï
»ÜU ¥¢Î}¢è |¢è çÁ¢G‹Î¢ ãñ ¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã
¼ÜU ÜéUzGÈGU¢Ú ÐãéæÓ¢ x¢» ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¼é}ã¢Ú¢ ÜU¢ï§ü ©GÁ¢íG |¢è
ÜGU¢çÏ¢Hï ÜGUÏ¢êH Ý ã¢ïx¢¢ J ²ïã ÜUã¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè MãG ÐÚ±¢Á¢G ÜUÚ x¢§ü J(2)
¶G±¢¼èÝï §SH¢}¢ ÜïU ÜU¢ÚÝ¢}¢ï

Á¢æ x ¢ï ©ãG é Î }¢ï ´ }¢Î¢ï Z ÜUè ¼G Ú ãG ¥G ¢ ñ Ú ¼¢ï ´ Ýï |¢è Ï¢ãé ¼ ãè
}¢éÁ¢¢çãÎ¢Ý¢ Á¢ÁGÏ¢¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¢§ü }¢ï´ çãGSS¢¢ çH²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢éHñ}¢ ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ð¢§æÓ¢ï

Ó¢ÉG ¢ » ãé» }¢àÜU }¢ï´ Ð¢Ýè |¢Ú |¢Ú ÜUÚ H¢¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ wG¢éS¢êS¢Ý
Á¢GçwG}¢²¢ï´ ÜU¢ï Ð¢Ýè çÐH¢¼è ‰¢è´ J §S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè
ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢Hè¼G |¢è
Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ð¢Ýè ÜUè }¢àÜU |¢Ú ÜUÚ H¢¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï Ð¢Ýè çÐH¢¼è
‰¢è´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ ÜUè Á¢¢æ çÝS¢¢Úè
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “Ý„èÏ¢¢” ãñ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ
}¢ï´ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ¥G¢çS¢}¢ ¥¢ñÚ Î¢ï ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥¢§ü ‰¢è´ J ÐãHï ¼¢ï
²ïã }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï Ð¢Ýè çÐH¢¼è Úãè´ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
ÐÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ²Hx¢G¢Ú ÜU¢ ã¢ïà¢LÏ¢¢ }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ ¼¢ï }¢àÜU ÜU¢ï ÈïU´ÜU çÎ²¢
¥¢ñÚ »ÜU ¶G‹Á¢Ú Hï ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ S¢èÝ¢ çS¢ÐÚ ã¢ï ÜUÚ ¶ÇGè
ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ¼èÚ ± ¼H±¢Ú ÜïU ãÚ »ÜU ±¢Ú ÜU¢ï Ú¢ïÜU¼è Úãè´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý ÜïU S¢Ú ¥¢ñÚ x¢ÚÎÝ ÐÚ ¼ïÚã Á¢GwG}¢ Hx¢ï J §ÏÝï ÜGU}¢è¥¢ }¢Ë¢ªGÝ
Ýï Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ çÚS¢¢H¼ }¢¥¢Ï¢ ÐÚ ¼H±¢Ú Ó¢H¢ Îè ¼¢ï
Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ Ýï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥ÐÝï Ï¢ÎÝ ÐÚ Ú¢ïÜU¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ý ÜïU ÜU‹{ï ÐÚ §¼Ý¢ x¢ãÚ¢ Á¢GwG}¢ ¥¢²¢ çÜU x¢G¢Ú ÐÇG x¢²¢ çÈUÚ
wG¢éÎ Ï¢ÉG ÜUÚ §ÏÝï ÜGU}¢è¥¢ ÜïU à¢¢Ýï ÐÚ Á¢G¢ïÚÎ¢Ú ¼H±¢Ú }¢¢Úè HïçÜUÝ ±¢ïã
}¢Ë¢ªGÝ Î¢ïãÚè çÁ¢GÚã ÐãÝï ãé» ‰¢¢ §S¢ çH²ï Ï¢Ó¢ x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢éÛ¢ï »ÜU ÜU¢çÈGUÚ Ýï Á¢GwG}¢è
ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚï Á¢GwG}¢ S¢ï wG¢êÝ Ï¢æÎ Ýãè´ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ J }¢ïÚè ±¢çHÎ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ¥ÐÝ¢ ÜUÐÇG¢ ÈU¢ÇG ÜUÚ Á¢GwG}¢ ÜU¢ï
Ï¢¢æ{ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU Ï¢ïÅ¢ ©Æ¢ï, ¶ÇGï ã¢ï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ çÈUÚ çÁ¢ã¢Î

}¢ï ´ }¢àxG ¢ ê H ã¢ï Á¢¢¥¢ï J §çœ¢ÈG U ¢ÜG U S¢ï ±¢ï ã è ÜU¢çÈG U Ú ãG é Á G ¢ ê Ú

ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢ x¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ ! Îï¶ ¼ïÚï Ï¢ïÅï ÜU¢ï Á¢GwG}¢è ÜUÚÝï ±¢H¢
²ïãè ãñ J ²ïã S¢éÝ¼ï ãè ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ Ýï Û¢ÐÅ ÜUÚ ©S¢
ÜU¢çÈGUÚ ÜUè Å¢æx¢ ÐÚ ¼H±¢Ú ÜU¢ »ïS¢¢ |¢ÚÐêÚ ã¢‰¢ }¢¢Ú¢ çÜU ±¢ïã
ÜU¢çÈGUÚ çx¢Ú ÐÇG¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ Ó¢H Ý S¢ÜU¢ Ï¢çËÜU S¢éÚèÝ ÜïU Ï¢H
çÍ¢S¢Å¼¢ ãé±¢ |¢¢x¢¢ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú
ãæS¢ ÐÇGï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ ! ¼ê
wG¢éÎ¢ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚ çÜU ©S¢ Ýï ¼éÛ¢ ÜU¢ï §¼Ýè ¼G¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ
çã}}¢¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ¼êÝï wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ çÁ¢ã¢Î çÜU²¢, ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G } }¢¢Ú¢ Ýï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! Îé ¥ G ¢ ÈG U Ú}¢¢§²ï çÜU ã}¢ H¢ï x ¢¢ï ´ ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ }¢ï ´
¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ã¢ï Á¢¢» J ©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð
Ýï §Ý ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢ïÅ¢ï´ ÜïU çH²ï §S¢ ¼GÚãG
Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ²¢ ¥ËH¢ã !
§Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ }¢ïÚ¢ ÚÈGUèÜGU Ï¢Ý¢ Îï J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ¥G}}¢¢Ú¢ çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú ¥GH¢çÝ²¢
²ïã ÜUã¼è Úãè´ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè §S¢ Îé¥G¢ ÜïU
Ï¢¢’Î Îé‹²¢ }¢ï´ Ï¢ÇGè S¢ï Ï¢ÇGè }¢éS¢èÏ¢¼ |¢è }¢éÛ¢ ÐÚ ¥¢ Á¢¢» ¼¢ï }¢éÛ¢ï ©S¢ ÜUè
ÜU¢ï§ü ÐÚ±¢ Ýãè´ ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ ãG¢ñS¢H¢
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ÈêUÈUè ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢
¥ÐÝï |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè H¢à¢ ÐÚ
¥¢§æü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢
çÜU }¢ïÚè ÈêUÈUè ¥ÐÝï |¢¢§ü ÜUè H¢à¢ Ý Îï¶Ýï Ð¢»æ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢

Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï |¢¢§ü ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢Ï¢ ÜéUÀ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï
Ó¢éÜU¢ ãñ HïçÜUÝ }¢ñ´ §S¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ÜU¢ï§ü Ï¢ÇGè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè Ýãè´
S¢}¢Û¢¼è, çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ S¢ï H¢à¢ ÜïU Ð¢S¢ x¢§æü
¥¢ñÚ ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ çÜU Œ²¢Úï |¢¢§ü ÜïU ÜU¢Ý, Ý¢ÜU, ¥¢æ¶ S¢Ï¢ ÜUÅï çÐÅï
çà¢ÜU}¢ Ó¢¢ÜU, çÁ¢x¢Ú Ó¢Ï¢¢²¢ ãé±¢ ÐÇG¢ ãñ, ²ïã Îï¶ ÜUÚ §S¢ à¢ïÚ çÎH
¶G¢¼êÝ Ýï ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ý ÜUã¢ çÈUÚ ©Ý ÜUè }¢x¢GçÈGUÚ¼
ÜUè Îé¥G¢ }¢¢æx¢¼è ãé§ü Ó¢Hè ¥¢§æü J(1)
»ÜU ¥‹S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ S¢Ï¢í
»ÜU ¥‹S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼ çÁ¢S¢ ÜU¢ à¢¢ïãÚ, Ï¢¢Ð, |¢¢§ü S¢|¢è §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´
à¢ãèÎ ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï ¼èÝ¢ï´ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ï Îè
}¢x¢Ú ±¢ïã ãÚ Ï¢¢Ú ²ïãè ÐêÀ¼è Úãè ²ïã Ï¢¼¢¥¢ï çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜñUS¢ï ãñ´ ? Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Ï¢¼¢²¢ çÜU
±¢ïã çÁ¢G‹Î¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢¼ ãñ´ ¼¢ï Ï¢ï §çwG¼²¢Ú ©S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï §S¢ à¢ï’Ú
ÜU¢ }¢Á¢G}¢êÝ çÝÜUH ÐÇG¢ çÜU
¼S¢ËHè ãñ ÐÝ¢ãï Ï¢ï ÜUS¢¢æ çÁ¢G‹Î¢ S¢H¢}¢¼ ãñ
ÜU¢ï§ü ÐÚ±¢ Ýãè´ S¢¢Ú¢ Á¢ã¢æ çÁ¢G‹Î¢ S¢H¢}¢¼ ãñ
! §S¢ à¢ïÚ çÎH ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ S¢Ï¢í ± §üS¢¢Ú ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢ ?
à¢¢ïãÚ, Ï¢¢Ð, |¢¢§ü, ¼èÝ¢ï´ ÜïU ÜGUyH S¢ï çÎH ÐÚ S¢Î}¢¢¼ ÜïU ¼èÝ ¼èÝ
Ðã¢ÇG çx¢Ú ÐÇGï ãñ´ }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï ©S¢ ÜU¢ ²ïãè Ý¢’Ú¢ ãñ
çÜU
}¢ñ´ |¢è ¥¢ñÚ Ï¢¢Ð |¢è, à¢¢ïãÚ |¢è, Ï¢Ú¢ÎÚ |¢è çÈGUÎ¢
»ï à¢ãï Îè´ ! ¼ïÚï ã¢ï¼ï ãé» v²¢ Ó¢èÁ¢G ãñ´ ã}¢ (2)

à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ S¢œ¢Ú S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï Á¢¢}¢ï à¢ã¢Î¼
Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢Ý }¢ï´ Ó¢¢Ú }¢éã¢çÁ¢Ú ¥¢ñÚ çÀ²¢S¢Æ ¥‹S¢¢Ú ‰¢ï J ¼èS¢ ÜUè
¼¢’Î¢Î }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú |¢è çÝã¢²¼ çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜGUyH ãé» J(1)
}¢x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè }¢éçzGHS¢è ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU §Ý

à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ÜUÈGUÝ ÜïU çH²ï ÜUÐÇG¢ |¢è Ýãè´ ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÜU¢ ²ïã ãG¢H ‰¢¢ çÜU Ï¢
±vG¼ï à¢ã¢Î¼ ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ çS¢ÈGUü »ÜU §¼Ýè Ï¢ÇGè ÜU}¢Hè ‰¢è çÜU
©Ý ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ çHÅ¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¥x¢Ú ©Ý ÜU¢ S¢Ú É¢æÐ¢
Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï Ð¢©æ ¶éH Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ð¢©æ ÜU¢ï ÀéÐ¢²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢
¼¢ï S¢Ú ¶éH Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ S¢Ú ÀéÐ¢ çÎ²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ Ð¢©æ
ÐÚ §Á¢G¶GÚ Í¢¢S¢ Ç¢H Îè x¢§ü J à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ wG¢êÝ }¢ï´ çH‰¢ÇGï ãé»
Î¢ï Î¢ï à¢ãèÎ »ÜU »ÜU ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÎzGÝ çÜU²ï x¢» J çÁ¢S¢ ÜU¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý
çÁ¢G²¢Î¢ ²¢Î ã¢ï¼¢ ©S¢ ÜU¢ï ¥¢x¢ï Ú¶¼ï J(2)
ÜéUGÏ¢êÚï à¢éãÎ¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼

ãGéÁG¢êÚ à¢éãÎ¢» ©ãGéÎ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ÜU¢ |¢è ²ïãè ¥G}¢H Úã¢ J
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGéÁ¢G êÚ à¢éãÎ¢» ©ãGéÎ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ḯ ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï

x¢» ¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ïÚ¢ ÚS¢êH x¢±¢ã ãñ çÜU
§S¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ýï ¼ïÚè çÚÁ¢G¢ ÜUè ¼GHÏ¢ }¢ï´ Á¢¢Ý Îè ãñ, çÈUÚ ²ïã |¢è
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý |¢è §Ý à¢ãèÎ¢ï´ ÜUè
ÜGUÏ¢í¢ï´ ÐÚ çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU çH²ï ¥¢»x¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ²ïã
à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ ©S¢ ÜïU S¢H¢}¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Îï´x¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ wG¢éÁ¢G¢§G²¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU }¢ñ´ »ÜU çÎÝ ©ãGéÎ ÜïU }¢ñÎ¢Ý S¢ï x¢éÁ¢GÚ Úãè ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜUè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
(»ï ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU Ó¢Ó¢¢ ! ¥¢Ð ÐÚ S¢H¢}¢ ã¢ï)
¼¢ï }¢ïÚï ÜU¢Ý }¢ï´ ²ïã ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü çÜU
ãG²¢¼ï à¢éãÎ¢
çÀ²¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢’Î à¢éãÎ¢» ©ãGéÎ ÜUè Ï¢¢’Á¢G ÜGUÏ¢íï´ ¶éH x¢§æü
¼¢ï ©Ý ÜïU ÜUÈGUÝ S¢H¢}¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢ÎÝ ¼Ú¢ï ¼¢Á¢G¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï
}¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï H¢ïx¢¢ï´ Ýï Îï¶¢ çÜU à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ ¥ÐÝï Á¢GwG}¢¢ï´ ÐÚ ã¢‰¢
Ú¶ï ãé» ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Á¢GwG}¢ S¢ï ã¢‰¢ ©Æ¢²¢ ¼¢ï ¼¢Á¢G¢ wG¢êÝ çÝÜUH ÜUÚ Ï¢ãÝï
Hx¢¢ J(2)
ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥à¢ÚÈGU ÜU¢ ÜGUyH
²ãêçÎ²¢ï´ }¢ï´ ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥à¢ÚÈGU Ï¢ãé¼ ãè Î¢ñH¼ }¢‹Î ‰¢¢ J ²ãêÎè
©GH}¢¢ ¥¢ñÚ ²ãêÎ ÜïU }¢ÁGãÏ¢è Ðïà±¢¥¢ïæ ÜU¢ï ¥ÐÝï ¶GÁ¢G¢Ýï S¢ï ¼ÝwG±¢ã Îï¼¢
‰¢¢ J Î¢ñH¼ ÜïU S¢¢‰¢ à¢¢§GÚè }¢ï´ |¢è Ï¢ãé¼ Ï¢¢ ÜU}¢¢H ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜUè ±Áã S¢ï
Ý çS¢ÈGUü ²ãêçÎ²¢ï´ Ï¢çËÜU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÐÚ §S¢ ÜU¢ »ÜU ¶G¢S¢
¥S¢Ú ‰¢¢ J §S¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ S¢ï S¢wG¼ ¥GÎ¢±¼ ‰¢è J Á¢æx¢ï

Ï¢Îí }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGUyãG ¥¢ñÚ S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGUyH ã¢ï Á¢¢Ýï S¢ï §S¢
ÜU¢ï §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ ãé±¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼¢’çÁ¢G²¼ ÜïU
çH²ï }¢vÜïU x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Á¢¢ï Ï¢Îí }¢ï´ }¢vG¼êH ãé» ‰¢ï »ïS¢¢
ÐéÚÎÎü }¢ÚçS¢²ï çH¶¢ çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ S¢¢}¢ï§üGÝ ÜïU }¢Á}¢¥G }¢ï´ }¢¢¼}¢
Ï¢ÚÐ¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J §„ }¢ÚçS¢²¢ ÜU¢ï ²ïã à¢wG„ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï „éÝ¢ „éÝ¢ ÜUÚ
wG¢éÎ |¢è …G¢Ú¢ï …G¢Ú Ú¢ï¼¢ ƒ¢ ¥¢ñÚ „¢}¢ï§üGÝ ÜU¢ï |¢è LH¢¼¢ ƒ¢ J }¢vÜïU }¢ï´
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý S¢ï ç}¢H¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜU¢ Ï¢ÎH¢ HïÝï
ÐÚ ©|¢¢Ú¢ Ï¢çËÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ ãGÚ}¢ }¢ï´ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ÜïU S¢¢‰¢ wG¢éÎ |¢è ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ çx¢GH¢ÈGU ÐÜUÇG ÜUÚ ¥GãìÎ çÜU²¢ çÜU
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ï¢Îí ÜU¢ Á¢GMÚ §Ýç¼ÜGU¢}¢ Hï´x¢ï çÈUÚ }¢vÜïU S¢ï }¢ÎèÝ¢ H¢ñÅ
ÜUÚ ¥¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè çãÁ¢ê çH¶ ÜUÚ à¢¢Ýï
¥vGÎS¢ }¢ï´ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè x¢éS¼¢ç¶G²¢æ ¥¢ñÚ Ï¢ï ¥ÎçÏ¢²¢æ ÜUÚÝï Hx¢¢, §S¢è ÐÚ
Ï¢S¢ Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU ¥¢Ð ÜU¢ï Ó¢éÐÜïU S¢ï ÜGUyH ÜUÚ¢ ÎïÝï ÜU¢ ÜGUSÎ çÜU²¢ J
ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥à¢ÚÈGU ²ãêÎè ÜUè ²ïã ãGÚÜU¼ï´ S¢Ú¢S¢Ú ©S¢ }¢é¥G¢ãÎï
ÜUè ç¶GH¢ÈGU ±ÚÁ¢Gè ‰¢è Á¢¢ï ²ãêÎ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè HÇG¢§ü }¢ï´ ²ãêÎè x¢GñÚ Á¢¢çÝÏ¢ Î¢Ú Úãï´x¢ï J
Ï¢ãé¼ çÎÝ¢ïæ ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚ¼ï Úãï }¢x¢Ú Á¢Ï¢ Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢
ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢¢Ý ÜU¢ï ¶G¼GÚ¢ H¢çãGÜGU ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ý¢§H¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢Î çÏ¢Ý
çÏ¢à¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥¢ñS¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥GÏ¢S¢ ÜU¢ï
S¢¢‰¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Ú¢¼ }¢ï´ ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥à¢ÚÈGU ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ x¢» ¥¢ñÚ
ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 3 çã. ÜU¢ï §S¢ ÜïU ÜGUË¢»G ÜïU ÈU¢ÅÜU ÐÚ ©S¢ ÜU¢ï
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢éÏãG ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ
§S¢ ÜU¢ S¢Ú ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ }¢ï´ Ç¢H
çÎ²¢ J §S¢ ÜGUyH ÜïU çS¢çËS¢Hï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥¢ñS¢
¼H±¢Ú ÜUè Ý¢ïÜU S¢ï Á¢Gw}G ¢è ã¢ï x¢» ‰¢ï J }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ ±x¢GñÚ¢ §Ý ÜU¢ï
ÜU‹{¢ï´ ÐÚ ©Æ¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ H¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï
ÎãÝ ©Ý ÜïU Á¢GwG}¢ ÐÚ Hx¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï ©S¢è ±vG¼ çà¢ÈGU¢» ÜU¢ç}¢H ãG¢çS¢H
ã¢ï x¢§ü J(1)
x¢GÁG±» x¢G¼GÈGU¢Ý
ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 3 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ²ïã
§çœ¢GH¢¥G ç}¢Hè çÜU ÝÁÎ ÜïU »ÜU }¢àãêÚ Ï¢ã¢ÎéÚ “Î¢’S¢êÚ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢
}¢éã¢G çÚÏ¢è” Ýï »ÜU HàÜUÚ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ çH²¢ ãñ ¼¢çÜU }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚï J
§S¢ ¶GÏ¢Ú ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ó¢¢Ú S¢¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J Á¢Ï¢
Î¢’S¢êÚ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ã}¢¢Úï çÎ²¢Ú
}¢ï´ ¥¢ x¢» ¼¢ï ±¢ïã |¢¢x¢ çÝÜUH¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï HàÜUÚ ÜU¢ï Hï ÜUÚ Ðã¢ÇG¢ï´ ÐÚ
Ó¢ÉG x¢²¢ }¢x¢Ú ©S¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ »ÜU ¥¢Î}¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ãGÏÏ¢¢Ý”
‰¢¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÚÝ ãè ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ ©S¢ Ýï §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J
§çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ©S¢ Ú¢ïÁ¢G Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Ï¢¢çÚà¢ ã¢ï x¢§ü J ãGéÁG¢êÚ
»ÜU ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï HïÅ ÜUÚ ¥ÐÝï ÜUÐÇGï S¢é¶¢Ýï
Hx¢ï J Ðã¢ÇG ÜUè Ï¢éH‹Îè S¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï Îï¶ çH²¢ çÜU ¥¢Ð çÏ¢ËÜéUH
¥ÜïUHï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ S¢ï ÎêÚ |¢è ãñ´, »ÜU Î}¢ Î¢’S¢êÚ çÏ¢Á¢Hè ÜUè
¼GÚãG Ðã¢ÇG S¢ï ©¼Ú ÜUÚ Ýæx¢è à¢}¢à¢èÚ ã¢‰¢ }¢ï´ çH²ï ãé» ¥¢²¢ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ¼H±¢Ú Ï¢éH‹Î ÜUÚ ÜïU
Ï¢¢ïH¢ çÜU Ï¢¼¢§²ï ¥Ï¢ ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢éÛ¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢ Hï ? ¥¢Ð
Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU “}¢ïÚ¢ ¥ËH¢ã }¢éÛ¢ ÜU¢ï Ï¢Ó¢¢ Hïx¢¢ J” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
çÁ¢Ï¢íèH Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ©¼Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ Î¢’S¢êÚ ÜïU
S¢èÝï }¢ï´ »ÜU »ïS¢¢ Í¢êæS¢¢ }¢¢Ú¢ çÜU ¼H±¢Ú ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï çx¢Ú ÐÇGè

¥¢ñÚ Î¢’S¢êÚ »ïGÝ x¢GñÝ ã¢ï ÜUÚ Úã x¢²¢ J ÚS¢êHéËH¢ã

Ýï ÈGU¢ñÚÝ ¼H±¢Ú ©Æ¢ Hè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢¢ïH ¥Ï¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï }¢ïÚè ¼H±¢Ú
S¢ï ÜU¢ñÝ Ï¢Ó¢¢»x¢¢ ? Î¢’S¢êÚ Ýï ÜU¢æÐ¼ï ãé» |¢Ú¢ü§ü ãé§ü ¥¢±¢Á¢G }¢ï´ ÜUã¢ çÜU
“ÜU¢ï§ü Ýãè´ J” ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ï ©S¢ ÜUè Ï¢ï
ÜUS¢è ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ ÜéUGS¢êÚ }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J
Î¢’S¢êÚ §S¢ ¥wGH¢ÜGïU ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG
ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G
ÜUÚÝï Hx¢¢ J
§S¢ x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ ÜU¢ï§ü HÇG¢§ü Ýãè´ ãé§ü ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
x²¢Úã ²¢ Ð‹ÎÚã çÎÝ }¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ Úã ÜUÚ çÈUÚ }¢ÎèÝï ¥¢ x¢» J(1)
Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï §S¢ ¼H±¢Ú ¶è´Ó¢Ýï ±¢Hï ±¢çÜGU»G ÜU¢ï “x¢GÁG±»

Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G” ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Ï¢¼¢²¢ ãñ }¢x¢Ú ãGÜGU ²ïã ãñ çÜU ¼¢Úè¶Gï
ÝÏ¢±è }¢ï´ §S¢ çÜGUS}¢ ÜïU Î¢ï ±¢çÜGU¥G¢¼ ãé» ãñ´ J “x¢GÁG±» x¢G¼GÈGU¢Ý” ÜïU
}¢¢ñÜGU¥G ÐÚ S¢Úï ¥‹±Ú ÜïU ªÐÚ ¼H±¢Ú ©Æ¢Ýï ±¢H¢ “Î¢’S¢êÚ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢
}¢éãG¢çÚÏ¢è” ‰¢¢ Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU §SH¢}¢ ÜU¢ Ï¢¢§GS¢
Ï¢Ý¢ ¥¢ñÚ x¢GÁG±» Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G }¢ï´ çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÐÚ ¼H±¢Ú ©Æ¢§ü ‰¢è ©S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “x¢G¢ñÚS¢” ‰¢¢ J ©S¢
Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU }¢Ú¼ï ±vG¼ ¼ÜU ¥ÐÝï ÜéUÈGí ÐÚ ¥ÇG¢
Úã¢ J ã¢æ ¥HÏ¢œ¢¢ ©S¢ Ýï ²ïã }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ çH²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ
S¢ï ÜU|¢è Á¢æx¢ Ýãè´ ÜUÚïx¢¢ J(2)
çS¢. 3 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ï }¢é¼ÈGU<ÚÜGU¢
çãÁ¢Ú¼ ÜïU ¼èS¢Úï S¢¢H }¢ï´ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ±¢çÜGU¥G¢¼ |¢è
ÁG¢éãêÚ ÐÁ¢GèÚ ãé» J

{1} 15 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 3 çã. ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ãGS¢Ý ÜUè

ç±H¢Î¼ ãé§ü J(1)
{2} §S¢è S¢¢H ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ãGzGS¢¢
S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ Á¢¢ï x¢GÁG±» Ï¢Îí ÜïU Á¢G}¢¢Ýï
}¢ï´ Ï¢ï±¢ ã¢ï x¢§ü ‰¢è´ J §Ý ÜïU }¢éÈGUSS¢H ãG¢H¢¼ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU çÁ¢GRU
}¢ï´ ¥¢x¢ï ¼ãGÚèÚ çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï J
{ 3 } §S¢è S¢¢H ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G S ¢}¢¢Ýï x¢G Ý è Ýï ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢
S¢ï çÝÜU¢ãG çÜU²¢ J (2)
{4} }¢èÚ¢S¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ± ÜGU±¢ÝèÝ |¢è §S¢è S¢¢H Ý¢çÁ¢GH ãé» J ¥Ï¢ ¼ÜU
}¢èÚ¢S¢ }¢ï´ Á¢Gç±H ¥ÚãG¢}¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ Ý ‰¢¢ J §Ý ÜïU ãGéÜGUêÜGU ÜU¢
}¢éÈGUSS¢H Ï¢²¢Ý Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢²¢ J
{5} ¥Ï¢ ¼ÜU }¢éà¢çÚÜU ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ çÝÜU¢ãG }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Á¢¢§Á¢G ‰¢¢ }¢x¢Ú
çS¢. 3 çã. }¢ï´ §S¢ ÜUè ãGéÚ}¢¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ã}¢ïà¢¢ ÜïU çH²ï }¢éà¢çÚÜU
¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ çÝÜU¢ãG }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ãGÚ¢}¢ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J ( )
Ý±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ Ó¢¢ñ‰¢¢ S¢¢H
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ Ó¢¢ñ‰¢¢ S¢¢H |¢è ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ À¢ïÅè Ï¢ÇGè
HÇG¢§²¢ï´ ãè }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ J Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜUè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ Ú¢ï’Ï¢ ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÐÚ Ï¢ñÆ x¢²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¼}¢¢}¢
ÜGUÏ¢èHï ÜéUÀ çÎÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ¶G¢}¢¢ïà¢ Ï¢ñÆ x¢» ‰¢ï HïçÜUÝ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ
}¢ï ´ }¢é „ H}¢¢Ý¢ï ´ Üï U Á¢¢Ýè Ýé v G S ¢¢Ý ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ã¢ï Á¢¢Ýï S¢ï Î¢ï Ï ¢¢Ú¢
¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H ÎÈGU¥G¼Ý §SH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ç}¢Å¢Ýï ÜïU

çH²ï ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢Á¢Ï¢êÚÝ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï çÎÈGU¢¥G ÜïU
çH²ï HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ çãGSS¢¢ HïÝ¢ ÐÇG¢ J çS¢. 4 çã. ÜUè }¢àãêÚ HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´
S¢ï Ó¢‹Î ²ïã ãñ´ :
S¢çÚÄ²» ¥Ï¢ê S¢H}¢ã
²ÜéU}¢ }¢éãGÚü}¢ çS¢. 4 çã. ÜU¢ï Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU à¢wGS¢ Ýï }¢ÎèÝï }¢ï´
²ïã ¶GÏ¢Ú ÐãéæÓ¢¢§ü çÜU yG¢éHñãG¢ çÏ¢Ý wG¢é±ñçHÎ ¥¢ñÚ S¢H}¢ã çÏ¢Ý wG¢é±ñçHÎ
Î¢ïÝ¢ï´ |¢¢§ü ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï çÝÜUH ÐÇGï ãñ´ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ©S¢ HàÜUÚ ÜïU
}¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ÜU¢ï ÇïÉG S¢¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ
ÜïU S¢¢‰¢ Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢Ï¢Úã ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ Á¢ñS¢ï }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú |¢è
‰¢ï, HïçÜUÝ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï Á¢Ï¢ Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ ¥¢
Úã¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã H¢ïx¢ Ï¢ãé¼ S¢ï ªæÅ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUçÚ²¢æ À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ x¢»
çÁ¢Ý ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý¢ çH²¢ ¥¢ñÚ
HÇG¢§ü ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ ãè Ýãè´ ¥¢§ü J(1)
S¢çÚÄ²» ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥ÝèS¢
}¢éãGÚü}¢ çS¢. 4 çã. ÜU¢ï §çœ¢GH¢¥G ç}¢Hè çÜU “¶G¢çHÎ çÏ¢Ý S¢ézG²¢Ý
ãÁ¢GHè” }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÈGU¢ñÁ¢ Á¢}¥G ÜUÚ Úã¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©S¢ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥ÝèS¢ ÜU¢ï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J ¥¢Ð Ýï }¢¢ñÜGU¥G Ð¢ ÜUÚ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý
S¢ézG²¢Ý ãÁ¢GHè ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÜU¢Å ÜUÚ }¢ÎèÝï H¢»
¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ }¢ï´ Ç¢H çÎ²¢ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥ÝèS¢ ÜUè
Ï¢ã¢ÎéÚè ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè S¢ï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ¥GS¢¢ (ÀÇGè) ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ §S¢è ¥GS¢¢ ÜU¢ï ã¢‰¢ }¢ï´ Hï ÜUÚ

Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Ó¢ïãH ÜGUÎ}¢è ÜUÚ¢ïx¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ²ïã }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥GS¢¢ }¢ïÚï Ð¢S¢ çÝà¢¢Ýè
ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Úãïx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ýç¼ÜGU¢H ÜïU ±vG¼ ©‹ã¢ï´ Ýï ²ïã ±çS¢Ä²¼
ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU §S¢ ¥GS¢¢ ÜU¢ï }¢ïÚï ÜUÈGUÝ }¢ï´ Ú¶ çÎ²¢ Á¢¢» J(1)
ãG¢çÎS¢» ÚÁ¢è¥G
¥GSÈGU¢Ý ± }¢vÜïU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ÚÁ¢è¥G” ãñ J
²ã¢æ ÜUè Á¢G}¢èÝ S¢¢¼ }¢éÜGUgS¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU wG¢êÝ S¢ï
Úæx¢èÝ ãé§ü §S¢ çH²ï ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ “S¢çÚÄ²» ÚÁ¢è¥G” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ
ãñ J ²ïã ÎÎüÝ¢ÜU S¢¢çÝãG¢ |¢è çS¢. 4 çã. }¢ï´ Ðïà¢ ¥¢²¢ J §S¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢
²ïã ãñ çÜU ÜGUÏ¢èH» ¥GÁ¢GH ± ÜGU¢Úã ÜïU Ó¢‹Î ¥¢Î}¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ã}¢¢Úï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
çH²¢ ãñ J ¥Ï¢ ¥¢Ð Ó¢‹Î S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ±ã¢æ |¢ïÁ¢ Îï´
¼¢çÜU ±¢ï ã}¢¢Úè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï ¥GÜGU¢§Î¢ï ¥¢’}¢¢Hï §SH¢}¢ çS¢¶¢ Îï´ J ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÎS¢ }¢é‹¼¶GÏ¢ S¢ãG¢Ï¢¢
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ÜUè }¢¢
¼ãGì¼è }¢ï´ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ²ïã }¢éÜGUgS¢ ÜGU¢çÈGUH¢ }¢ÜGU¢}¢ï ÚÁ¢è¥G ÐÚ
ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï x¢Gg¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï Ï¢Î ¥GãìÎè ÜUè ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê HãG²¢Ý ÜïU
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï Î¢ï S¢¢ï ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ Á¢}¥G ã¢ï ÜUÚ §Ý ÎS¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ
ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ }¢é„H}¢¢Ý ¥ÐÝï Ï¢Ó¢¢± ÜïU çH²ï »ÜU ªæÓ¢ï ÅèHï ÐÚ Ó¢ÉG
x¢» J ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï ¼èÚ Ó¢H¢Ý¢ à¢éM¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÅèHï ÜUè
Ï¢éH‹Îè S¢ï S¢æx¢Ï¢¢Úè ÜUè J ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï S¢}¢Û¢ çH²¢ çÜU ã}¢ ã‰¢²¢Ú¢ï´ S¢ï §Ý
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¶Gy}¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ¼¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï {¢ïÜU¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢
çÜU »ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ã}¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥}¢¢Ý Îï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÐÝ¢ã }¢ï´
Hï¼ï ãñ´ §S¢ çH²ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ÅèHï S¢ï ©¼Ú ¥¢¥¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý

S¢¢çÏ¢¼ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ çÜUS¢è ÜU¢çÈGUÚ ÜUè ÐÝ¢ã }¢ï´ ¥¢Ý¢
x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J ²ïã ÜUã ÜUÚ wG¢éÎ¢ S¢ï Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU “²¢
¥ËH¢ã ! ¼ê ¥ÐÝï ÚS¢êH ÜU¢ï ã}¢¢Úï ãG¢H S¢ï }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ Îï J” çÈUÚ
±¢ïã Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ |¢Úï ãé» ÅèHï S¢ï ©¼Úï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï ÎS¼ Ï¢ÎS¼
HÇG¼ï ãé» ¥ÐÝï Àï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J Ó¢êæçÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢
Ýï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢
‰¢¢ §S¢ çH²ï Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ ÜUè
à¢ã¢Î¼ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï Ó¢‹Î ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï }¢ÜGU¢}¢ï
ÚÁ¢è¥G }¢ï´ |¢ïÁ¢¢ ¼¢çÜU ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÜU¢ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ çãGSS¢¢ ÜU¢Å ÜUÚ H¢»æ
çÁ¢S¢ S¢ï à¢Ý¢wG¼ ã¢ï Á¢¢» çÜU ±¢ÜGïU§üG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ ÜGUyH
ã¢ï x¢» ãñ´ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ¥¢Ð ÜUè H¢à¢ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ §S¢ }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ
ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï §S¢ à¢ãèÎ ÜUè ²ïã ÜUÚ¢}¢¼ Îï¶è çÜU H¢¶¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ à¢ãÎ
ÜUè }¢çw¶²¢ï´ Ýï §Ý ÜUè H¢à¢ ÜïU Ð¢S¢ §S¢ ¼GÚãG Í¢ïÚ¢ Ç¢H Ú¶¢ ãñ çÁ¢S¢ S¢ï
±ã¢æ ¼ÜU ÐãéæÓ¢Ý¢ ãè Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ ã¢ï x¢²¢ ãñ §S¢ çH²ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢
Ý¢ÜU¢}¢ ±¢ÐS¢ Ó¢Hï x¢» J(1)
Ï¢¢ÜGUè ¼èÝ ¥à¶G¢S¢ ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ÎçS¢Ý¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¼G¢çÚÜGU ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜUè ÐÝ¢ã ÐÚ »’ç¼}¢¢Î
ÜUÚ ÜïU ÝèÓ¢ï ©¼Úï ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï Ï¢Î ¥GãìÎè ÜUè ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜU}¢¢Ý ÜUè ¼¢æ¼¢ï´
S¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢æ{Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢, ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¼G¢çÚÜGU Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè
ÐãHè Ï¢Î ¥GãìÎè ãñ ¥¢ñÚ }¢ïÚï çH²ï ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜUè ¼GÚãG à¢ãèÎ ã¢ï Á¢¢Ý¢
Ï¢ïã¼Ú ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ S¢ï HÇG¼ï ãé» à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J(2)

HïçÜUÝ ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ÎçS¢Ý¢

ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï Ï¢¢æ{ çÎ²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï x¢» ‰¢ï J §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï }¢vÜU¢ }¢ï´ Hï Á¢¢ ÜUÚ Ï¢ïÓ¢ Ç¢H¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢
Ýï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ‰¢¢
§S¢ çH²ï ©S¢ ÜïU HÇGÜU¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï ¶GÚèÎ çH²¢ ¼¢çÜU §Ý ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ
ÜïU Ï¢¢Ð ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ çH²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ÎçS¢Ý¢
ÜU¢ï ©}¢Ä²¢ ÜïU Ï¢ïÅï S¢zG±¢Ý Ýï ÜGUyH ÜUÚÝï ÜïU §Ú¢Îï S¢ï
¶GÚèÎ¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï Ó¢‹Î çÎÝ ÜGñUÎ }¢ï´
Ú¶¢ çÈUÚ ãGéÎêÎï ãGÚ}¢ ÜïU Ï¢¢ãÚ Hï Á¢¢ ÜUÚ S¢êHè ÐÚ Ó¢ÉG¢ ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ
çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ Ýï ÜGU¢ç¼H¢ï´ S¢ï Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUè, ÜGU¢ç¼H¢ï´ Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè J ¥¢Ð Ýï Ï¢ãé¼
}¢éwG¼S¢Ú ¼G¢ñÚ ÐÚ Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
x¢éÚ¢ñãï ÜéUzGÈGU¢Ú ! }¢ïÚ¢ çÎH ¼¢ï ²ïãè Ó¢¢ã¼¢ ‰¢¢ çÜU ÎïÚ ¼ÜU Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼¢
Úãêæ v²êæ çÜU ²ïã }¢ïÚè çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè ¥¢ç¶GÚè Ý}¢¢Á¢G ‰¢è }¢x¢Ú }¢éÛ¢ ÜU¢ï ²ïã
¶G²¢H ¥¢ x¢²¢ çÜU ÜUãè´ ¼é}¢ H¢ïx¢ ²ïã Ý S¢}¢Û¢ H¢ï çÜU }¢ñ´ }¢¢ñ¼ S¢ï ÇÚ
Úã¢ ãêæ J ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï S¢êHè ÐÚ Ó¢ÉG¢ çÎ²¢ ©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð Ýï ²ïã
¥à¥G¢Ú ÐÉGï
Á¢Ï¢ }¢ñ´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜGUyH çÜU²¢ Á¢¢ Úã¢ ãêæ ¼¢ï }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü
ÐÚ±¢ Ýãè´ ãñ çÜU }¢ñ´ çÜUS¢ ÐãHê ÐÚ ÜGUyH çÜU²¢ Á¢¢ªæx¢¢ J

²ïã S¢Ï¢ ÜéUÀ wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï ãñ ¥x¢Ú ±¢ïã Ó¢¢ãïx¢¢ ¼¢ï }¢ïÚï ÜUÅï çÐÅï
çÁ¢S}¢ ÜïU ÅéÜUÇG¢ï´ ÐÚ Ï¢ÚÜU¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J
ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú ÜïU HÇGÜïU “¥Ï¢ê S¢M¥G¢” Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
ÜGUyH çÜU²¢ }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU ²ïãè ¥Ï¢ê S¢M¥G¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
Î¢ïÝ¢ï´ |¢¢§ü “©GvGÏ¢¢” ¥¢ñÚ “ãGéÁ¢ñÚ” çÈUÚ Ï¢¢’Î }¢ï´ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢
ã¢ï ÜUÚ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¼ ÜïU à¢ÚÈGU ± »’Á¢G¢Á¢G S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè ÜGUÏ¢í

ãG é Á G ¢ ê Ú ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ±ãG è ÜïU
Á¢GÚè»G ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè à¢ã¢Î¼ S¢ï }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ J
¥¢Ð Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢
wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï S¢êHè S¢ï ©¼¢Ú H¢» ©S¢ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ãñ J
²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï
ç}¢vGÎ¢Î çÏ¢Ý ¥H ¥S±Î Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ
çÎÝ ÜU¢ï ÀéÐ¼ï ãé» }¢ÜGU¢}¢ï “¼Ý§üG}¢” }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢
ÜUè S¢êHè ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ï J Ó¢¢HèS¢ ÜéUzGÈGU¢Ú S¢êHè ÜïU ÐãÚ¢Î¢Ú Ï¢Ý
ÜUÚ S¢¢ï Úãï ‰¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï S¢êHè S¢ï H¢à¢ ÜU¢ï ©¼¢Ú¢ ¥¢ñÚ
Í¢¢ïÇGï ÐÚ Ú¶ ÜUÚ Ó¢H çÎ²ï J Ó¢¢HèS¢ çÎÝ x¢éÁ¢GÚ Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ
H¢à¢ ¼Ú¢ï ¼¢Á¢G¢ ‰¢è ¥¢ñÚ Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï ¼¢Á¢G¢ wG¢êÝ ÅÐÜU Úã¢ ‰¢¢ J
S¢éÏãG ÜU¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢œ¢Ú S¢é±¢Ú ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú Í¢¢ïÇG¢ï´ ÐÚ ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ }¢ï´
Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ x¢», §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï Á¢Ï¢
Îï¶¢ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢é±¢Ú ã}¢ ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ Hï´x¢ï ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï

wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè H¢à¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï Í¢¢ïÇGï S¢ï ©¼¢Ú ÜUÚ Á¢G}¢èÝ
ÐÚ Ú¶ çÎ²¢ J wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU »ÜU Î}¢ Á¢G}¢èÝ ÈUÅ x¢§ü ¥¢ñÚ
H¢à¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï çÝx¢H x¢§ü ¥¢ñÚ çÈUÚ Á¢G}¢èÝ §S¢ ¼GÚãG Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï
x¢§ü çÜU ÈUÅÝï ÜU¢ çÝà¢¢Ý |¢è Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úã¢ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜU¢ HÜGUÏ¢ “Ï¢Hè©GH ¥Îü” (çÁ¢Ý ÜU¢ï
Á¢G}¢èÝ çÝx¢H x¢§ü) ãñ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï ÜUã¢ çÜU
ã}¢ Î¢ï à¢ïÚ ãñ´ Á¢¢ï ¥ÐÝï Á¢æx¢H }¢ï´ Á¢¢ Úãï ãñ´ ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ã¢ï S¢ÜïU
¼¢ï ã}¢¢Ú¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜU ÜUÚ Îï¶¢ï ±ÚÝ¢ ¥ÐÝ¢ Ú¢S¼¢ H¢ï J ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï §Ý
ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜïU Ð¢S¢ H¢à¢ Ýãè´ Îï¶è §S¢ çH²ï }¢vÜU¢ ±¢ÐS¢ Ó¢Hï x¢» J Á¢Ï¢
Î¢ïÝ¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ S¢¢Ú¢ }¢¢Á¢Ú¢ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH |¢è ãG¢çÁ¢GÚï ÎÚÏ¢¢Ú ‰¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ÜïU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ²¢Ú¢ï´ ÜïU §S¢
ÜU¢ÚÝ¢}¢ï ÐÚ ã}¢ çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ï |¢è ÈGUºG ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ ÜUè à¢ã¢Î¼

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ÎçS¢Ý¢ ÜïU ÜGUyH ÜU¢ ¼}¢¢à¢¢
Îï¶Ýï ÜïU çH²ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ Á¢}¥G ã¢ï x¢» çÁ¢Ý }¢ï´
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý |¢è ‰¢ï J Á¢Ï¢ §Ý ÜU¢ï S¢êHè ÐÚ Ó¢ÉG¢ ÜUÚ ÜGU¢ç¼H Ýï
¼H±¢Ú ã¢‰¢ }¢ï´ Hè ¼¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU v²êæ ? »ï Á¢GñÎ ! S¢Ó¢
ÜUãÝ¢, ¥x¢Ú §S¢ ±vG¼ ¼é}ã¢Úè Á¢x¢ã }¢éãG}}¢Î ( )
§S¢ ¼GÚãG ÜGUyH çÜU²ï Á¢¢¼ï ¼¢ï v²¢ ¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÜUÚ¼ï ?
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè §S¢ ¼G¢’Ý¢Á¢GÝè ÜU¢ï S¢éÝ
ÜUÚ ¼ÇGÐ x¢» ¥¢ñÚ Á¢ÁGÏ¢¢¼ S¢ï |¢Úè ãé§ü ¥¢±¢Á¢G }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ! wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÜU¢ï ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ ÎïÝ¢

¥GÁ¢GèÁ¢G S¢}¢Û¢¼¢ ãêæ }¢x¢Ú }¢ïÚï Œ²¢Úï ÚS¢êH ÜïU }¢éÜGUgS¢

Ð¢©æ ÜïU ¼Ë±ï }¢ï´ »ÜU ÜU¢æÅ¢ |¢è Ó¢é|¢ Á¢¢» J }¢éÛ¢ï ÜU|¢è |¢è ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´
ã¢ï S¢ÜU¼¢ J
}¢éÛ¢ï ã¢ï Ý¢Á¢G çÜGUS}¢¼ ÐÚ ¥x¢Ú Ý¢}¢ï }¢éãG}}¢Î ÐÚ
²ïã S¢Ú ÜUÅ Á¢¢» ¥¢ñÚ ¼ïÚ¢ ÜUÈGïU Ð¢ ©S¢ ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢»
²ïã S¢Ï¢ ÜéUÀ ãñ x¢±¢Ú¢ ÐÚ ²ïã }¢éÛ¢ S¢ï ã¢ï Ýãè´ S¢ÜU¼¢
çÜU ©Ý ÜïU Ð¢©æ ÜïU ¼Ë±ï }¢ï´ §ÜU ÜU¢æÅ¢ |¢è Ó¢é|¢ Á¢¢»
²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ Ýï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢ãGÏÏ¢¼
ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¢ ãñ J }¢x¢Ú }¢éãG}}¢Î ( ) ÜïU ¥G¢çà¢ÜGU¢ï´
ÜUè ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è J S¢zG±¢Ý ÜïU xG¢éH¢}¢ “ÝS¢¼G¢S¢” Ýï ¼H±¢Ú
S¢ï ©Ý ÜUè x¢ÚÎÝ }¢¢Úè J(1)
±¢çÜGU¥G» Ï¢èÚï }¢é¥GÃ±Ý¢
}¢¢ãï S¢ÈGUÚ çS¢. 4 çã. }¢ï´ “Ï¢èÚï }¢é¥GÃ±Ý¢” ÜU¢ }¢àãêÚ ±¢çÜGU¥G¢
Ðïà¢ ¥¢²¢ J ¥Ï¢ê Ï¢Ú¢ ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý }¢¢çHÜU Á¢¢ï ¥ÐÝè Ï¢ã¢ÎéÚè ÜUè
±Áã S¢ï “}¢H¢§GÏ¢éH ¥çS¢‹Ýã” (Ï¢ÚçÀ²¢ï´ S¢ï ¶ïHÝï ±¢H¢) ÜUãH¢¼¢
‰¢¢, Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥¢²¢, ãGéÁG¢êÚ Ýï ©S¢ ÜU¢ï
§SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè, ©S¢ Ýï Ý ¼¢ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ Ý §S¢ S¢ï
ÜU¢ï§ü ÝÈGUÚ¼ Á¢G¢çãÚ ÜUè Ï¢çËÜU ²ïã ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝï
Ó¢‹Î }¢é‹¼¶GÏ¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï ã}¢¢Úï çÎ²¢Ú }¢ï´ |¢ïÁ¢ ÎèçÁ¢²ï }¢éÛ¢ï ©}}¢èÎ
ãñ çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hï´x¢ï J ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ÝÁÎ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ¶G¼GÚ¢ ãñ J ¥Ï¢ê
Ï¢Ú¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÜUè Á¢¢Ý¢ï }¢¢H ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼
ÜU¢ Á¢G¢ç}¢Ý ãêæ J(2)

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ S¢ï S¢œ¢Ú

}¢é‹¼¶GÏ¢ S¢¢çHãGèÝ ÜU¢ï Á¢¢ï “ÜéUGÚ¢ü” ÜUãH¢¼ï ‰¢ï |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J ²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼
Á¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢èÚï }¢é¥GÃ±Ý¢” ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ÆãÚ x¢» ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢
ÜïU ÜGU¢çÈGUH¢ S¢¢H¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï çãGÚ¢}¢ çÏ¢Ý }¢HãG¢Ý
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¶G¼G Hï ÜUÚ ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý yG¢éÈGñUH ÜïU Ð¢S¢
¥ÜïUHï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» Á¢¢ï ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ Ú§üS¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Ï¢Ú¢ ÜU¢ |¢¼èÁ¢¢ ‰¢¢ J
©S¢ Ýï ¶G¼G ÜU¢ï ÐÉG¢ |¢è Ýãè´ ¥¢ñÚ »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï §à¢¢Ú¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÁ¢S¢ Ýï
ÐèÀï S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çãGÚ¢}¢ ÜU¢ï ÝïÁ¢G¢ }¢¢Ú ÜUÚ à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ ¥¢S¢Ð¢S¢ ÜïU ÜGUÏ¢¢§H ²¢’Ýè Ú¥GH ± Á¢Gv±¢Ý ¥¢ñÚ ¥GçS¢Ä²¢ ± Ï¢Ýê
HãG²¢Ý ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU »ÜU HàÜUÚ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÐÚ ãG}Hï ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ï¢èÚï }¢é¥GÃ±Ý¢ ÜïU Ð¢S¢ Ï¢ãé¼ ÎïÚ ¼ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï çãGÚ¢}¢
ÜUè ±¢ÐS¢è ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï }¢x¢Ú Á¢Ï¢ Ï¢ãé¼ ç…G²¢Î¢
ÎïÚ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ²ïã H¢ïx¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉGï J Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý yG¢éÈGñUH ÜUè
ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ Á¢æx¢ à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í
çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè ÜïU çS¢±¢ ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢, §‹ãè à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÈéUGãñÚ¢ |¢è ‰¢ï J çÁ¢Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý
yG¢éÈGñUH ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ ÜUè ÜGUyH ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜUè H¢à¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï
ÜUÚ ¥¢S}¢¢Ý ¼ÜU ÐãéæÓ¢è çÈUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢ x¢§ü, §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜUè
H¢à¢ ¼H¢à¢ ÜUÚÝï ÐÚ |¢è Ýãè´ ç}¢Hè v²êæ çÜU çÈGUçÚà¼¢ï´ Ýï §‹ãï´ ÎzGÝ
ÜUÚ çÎ²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè ÜU¢ï ¥G¢ç}¢Ú
çÏ¢Ý yG¢éÈGñUH Ýï ²ïã ÜUã ÜUÚ À¢ïÇG çÎ²¢ çÜU }¢ïÚè }¢¢æ Ýï »ÜU xG¢éH¢}¢
¥¢Á¢G¢Î ÜUÚÝï ÜUè }¢‹Ý¼ }¢¢Ýè ‰¢è §S¢ çH²ï }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ¼¢

ãêæ ²ïã ÜUã¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè Ó¢¢ïÅè ÜU¢ Ï¢¢H ÜU¢Å ÜUÚ §Ý ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè ±ã¢æ S¢ï Ó¢H ÜUÚ Á¢Ï¢
}¢ÜGU¢}¢ï “ÜGUÚ ÜGUÚã” }¢ï´ ¥¢» ¼¢ï »ÜU ÎÚwG¼ ÜïU S¢¢» }¢ï´ ÆãÚï ±ãè´
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê çÜUH¢Ï¢ ÜïU Î¢ï ¥¢Î}¢è |¢è ÆãÚï ãé» ‰¢ï J Á¢Ï¢ ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´
S¢¢ï x¢» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã S¢¢ïÓ¢ ÜUÚ çÎH }¢ï´ wG¢éà¢ ã¢ï Úãï ‰¢ï
çÜU }¢ñ´ Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ Hï çH²¢ ãñ
}¢x¢Ú ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ à¢wGS¢¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ¥}¢¢Ý Îï Ó¢éÜïU ‰¢ï
çÁ¢S¢ ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè ÜU¢ï §GË}¢ Ý ‰¢¢ J(2)
Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ ÜUÚ §‹ã¢ï´ Ýï S¢¢Ú¢ ãG¢H ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ï¢²¢Ý çÜU²¢
¼¢ï ¥SãG¢Ï¢ï Ï¢èÚï }¢é¥GÃ±Ý¢ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ S¢ÚÜU¢Úï
çÚS¢¢H¼ ÜU¢ï §¼Ý¢ ¥GÁ¢Gè}¢ S¢Î}¢¢ ÐãéæÓ¢¢ çÜU ¼}¢¢}¢
©G}¢í à¢ÚèÈGU }¢ï´ ÜU|¢è |¢è §¼Ý¢ Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ Ýãè´ ÐãéæÓ¢¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGéÁG¢êÚ }¢ãèÝï |¢Ú ¼ÜU ÜGUÏ¢¢§Hï Ú¥GH ± Á¢Gv±¢Ý ¥¢ñÚ
¥GçS¢Ä²¢ ± Ï¢Ýê HãG²¢Ý ÐÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í }¢ï´ H¢’Ý¼ |¢ïÁ¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè Ýï çÁ¢Ý Î¢ï à¢wGS¢¢ï´ ÜU¢ï
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU wG¢êÝÏ¢ã¢
¥Î¢ ÜUÚÝï ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J(3)
x¢GÁG±» Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè Ýï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê
çÜUH¢Ï¢ ÜïU çÁ¢Ý Î¢ï à¢wGS¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ wG¢êÝÏ¢ã¢ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢

çÎ²¢ ‰¢¢ §S¢è }¢é¥G¢}¢Hï ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU
Hï x¢» v²êæ çÜU §Ý ²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ²ãêÎè ÎÚ
ãGÜGUèÜGU¼ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢Î Ï¢¢ç¼GÝ Á¢GïãçÝÄ²¼ ±¢Hè ÜGU¢ñ}¢ ãñ´ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ HïÝï
ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ §Ý ¶GÏ¢èS¢¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ Ðñx¢G}Ï¢Úï §SH¢}¢
ÜUè Îéà}¢Ýè ¥¢ñÚ §GÝ¢Î ÜUè ¥¢x¢ |¢Úè ãé§ü ‰¢è J ãÚ Ó¢‹Î ãGéÁG¢êÚ
§Ý Ï¢Î Ï¢¢ç¼GÝ¢ï´ S¢ï ¥ãHï çÜU¼¢Ï¢ ã¢ïÝï ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ
¥ÓÀ¢ S¢éHêÜU ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ ã}¢ïà¢¢ §SH¢}¢ ÜUè Ï¢ï¶GÜUÝè ¥¢ñÚ
Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜUè Îéà}¢Ýè }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úãï J }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ï¢éxGÁ¢G¢ï §GÝ¢Î
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ± }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ S¢ï S¢¢Á¢GÏ¢¢Á¢G ¥¢ñÚ §çœ¢ãG¢Î ²ïãè ã}¢ïà¢¢ §Ý
x¢Gg¢Ú¢ï´ ÜU¢ ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H Úã¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã
©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¼¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢
Á¢G¢çãÚ ¼¢ï Ï¢ÇGï ¥wGH¢ÜGU ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥‹ÎMÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢ÇGè
ãè ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU S¢¢çÁ¢Gà¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ¶G¼GÚÝ¢ÜU SÜUè}¢ ÜU¢ }¢‹S¢êÏ¢¢ Ï¢Ý¢
çH²¢ J(1) ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ± ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè |¢è ‰¢ï J ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï §Ý S¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜU¢ï
»ÜU Îè±¢Ú ÜïU ÝèÓ¢ï Ï¢ÇGï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÏ¢Æ¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ²ïã
}¢à±Ú¢ çÜU²¢ çÜU À¼ ÐÚ S¢ï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ ¥¢ñÚ ±ÁGÝè Ð‰‰¢Ú §Ý
ãGÁ¢GÚ¢¼ ÐÚ çx¢Ú¢ Îï´ ¼¢çÜU ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ÎÏ¢ ÜUÚ ãH¢ÜU ã¢ï Á¢¢»æ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥G}¢í çÏ¢Ý Á¢ãG¢à¢ §S¢ }¢vGS¢Î ÜïU çH²ï À¼ ÜïU ªÐÚ Ó¢ÉG
x¢²¢, }¢éãG¢çÈGUÁ¢Gï ãGÜGUèÜGUè ÐÚ±Ú Îx¢¢Úï ¥G¢H}¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÜU¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §S¢ Ý¢Ð¢ÜU S¢¢çÁ¢Gà¢ S¢ï Ï¢ Á¢GÚè¥G»
±ãGè }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ §S¢ çH²ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥¢Ð
±ã¢æ S¢ï ©Æ ÜUÚ Ó¢éÐÓ¢¢Ð ¥ÐÝï ã}¢Ú¢çã²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢Hï ¥¢» ¥¢ñÚ
}¢ÎèÝï ¼à¢ÚèÈGU H¢ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §S¢
S¢¢çÁ¢Gà¢ S¢ï ¥¢x¢¢ã ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ S¢ï }¢à±Úï ÜïU

Ï¢¢’Î ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢ çÎ²¢(1) çÜU Ó¢êæçÜU ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´
Ýï ¥ÐÝè §S¢ ÎS¢èS¢¢ ÜU¢Úè ¥¢ñÚ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ S¢¢çÁ¢Gà¢ S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢
¼¢ïÇG çÎ²¢ §S¢ çH²ï ¥Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï ÎS¢ çÎÝ ÜUè }¢¢ïãH¼ Îè
Á¢¢¼è ãñ çÜU ¼é}¢ §S¢ }¢ég¼ }¢ï´ }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜUH Á¢¢¥¢ï, §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
Á¢¢ï à¢wGS¢ |¢è ¼é}¢ }¢ï´ ÜU¢ ²ã¢æ Ð¢²¢ Á¢¢»x¢¢ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J
à¢ãÝà¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ ²ïã ÈGUÚ}¢¢Ý S¢éÝ ÜUÚ Ï¢Ýê
ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêÎè çÁ¢H¢ ±¼GÝ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» ‰¢ï }¢x¢Ú
}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ¥GÏÎéËH¢ã §ÏÝï ©Ï¢Ä² ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ ãG¢}¢è
Ï¢Ý x¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ Ýï ÜUãH¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G
}¢ÎèÝï S¢ï Ý çÝÜUH¢ï ã}¢ Î¢ï ãÁ¢G¢Ú ¥¢Îç}¢²¢ï´ S¢ï ¼é}ã¢Úè }¢ÎÎ ÜUÚÝï
ÜU¢ï ¼Ä²¢Ú ãñ´ §S¢ ÜïU §GH¢±¢ Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê x¢G¼GÈGU¢Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU
Î¢ï ¼G¢ÜGU¼ ±Ú ÜGUÏ¢èHï |¢è ¼é}ã¢Úè }¢ÎÎ ÜUÚï´x¢ï J Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´
ÜU¢ï Á¢Ï¢ §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ S¢ã¢Ú¢ ç}¢H x¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã à¢ïÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´
Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ð¢S¢ ÜUãH¢ |¢ïÁ¢¢ çÜU ã}¢ }¢ÎèÝ¢ À¢ïÇG
ÜUÚ Ýãè´ Á¢¢ S¢ÜU¼ï ¥¢Ð ÜïU Á¢¢ï çÎH }¢ï´ ¥¢» ÜUÚ HèçÁ¢²ï J(2)
²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU §S¢ Á¢±¢Ï¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï

}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè §}¢¢}¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝï ©}}¢ï }¢v¼ê}¢ ÜïU
çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ wG¢éÎ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜU¢ ÜGUSÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU
ÜGUË¢»G ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚ çH²¢ ²ïã }¢éãG¢S¢Ú¢ Ð‹ÎÚã çÎÝ ¼ÜU ÜGU¢§}¢ Úã¢
ÜGUË¢»G }¢ï´ Ï¢¢ãÚ S¢ï ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ¥¢Ý¢ Á¢¢Ý¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ
²ãêÎè çÏ¢ËÜéUH ãè }¢ãGS¢êÚ ± }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ Úã x¢» }¢x¢Ú §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ
Ý ¼¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ
ÜïU çH²ï ¥¢²¢ Ý Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê x¢G¼ÈG UG ¢Ý Ýï ÜU¢ï§ü }¢ÎÎ ÜUè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Ý Îx¢G¢Ï¢¢Á¢G¢ḯ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

§Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ç}¢S¢¢H à¢ñ¼G¢Ý Á¢ñS¢è ãñ

Á¢Ï¢ ©S¢ Ýï ¥¢Î}¢è S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼ê ÜéUÈGí
ÜUÚ çÈUÚ Á¢Ï¢ ©S¢ Ýï ÜéUÈGí çÜU²¢ ¼¢ï
Ï¢¢ïH¢ çÜU }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï ¥Hx¢ ãêæ }¢ñ´
¥ËH¢ã S¢ï ÇÚ¼¢ ãêæ Á¢¢ï S¢¢Úï Á¢ã¢Ý
ÜU¢ Ð¢HÝï ±¢H¢ ãñ J
²¢’Ýè çÁ¢S¢ ¼GÚãG à¢ñ¼G¢Ý ¥¢Î}¢è ÜU¢ï ÜéUÈGí ÐÚ ©|¢¢Ú¼¢ ãñ
HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ¥¢Î}¢è à¢ñ¼G¢Ý ÜïU ±Ú x¢GH¢Ýï S¢ï ÜéUÈGí }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï Á¢¢¼¢
ãñ ¼¢ï à¢ñ¼G¢Ý Ó¢éÐÜïU S¢ï ç¶S¢ÜU ÜUÚ ÐèÀï ãÅ Á¢¢¼¢ ãñ §S¢è ¼GÚãG
}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ Ýï Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï à¢ã Îï ÜUÚ çÎHïÚ Ï¢Ý¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜïU ãGÏ¢èÏ¢ S¢ï HÇG¢ çÎ²¢ HïçÜUÝ
Á¢Ï¢ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ ãé±¢ ¼¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGU
ÀéÐ ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ }¢ï´ Ï¢ñÆ Úãï J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜGUË¢»G ÜïU }¢éãG¢S¢Úï ÜïU S¢¢‰¢ ÜGUË¢»G
ÜïU ¥¢S¢Ð¢S¢ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU ÜéUÀ ÎÚwG¼¢ï´ ÜU¢ï |¢è ÜUÅ±¢ çÎ²¢ v²êæ çÜU
}¢é}¢çÜUÝ ‰¢¢ çÜU ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU Û¢éæÇ }¢ï´ ²ãêÎè ÀéÐ ÜUÚ §SH¢}¢è HàÜUÚ ÐÚ
À¢Ð¢ }¢¢Ú¼ï ¥¢ñÚ Á¢æx¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Îéà±¢Úè ã¢ï Á¢¢¼è J §Ý
ÎÚwG¼¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢ÅÝï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Î¢ï x¢éÚ¢ñã ã¢ï x¢», ÜéUÀ
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ²ïã ¶G²¢H ‰¢¢ çÜU ²ïã ÎÚwG¼ Ý ÜU¢Åï Á¢¢»æ v²êæ çÜU ÈGUyãG ÜïU
Ï¢¢’Î ²ïã S¢Ï¢ ÎÚwG¼ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý §Ý
S¢ï ÝzG¥G ©Æ¢»æx¢ï ¥¢ñÚ ÜéUÀ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ²ïã ÜUãÝ¢ ‰¢¢ çÜU ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU
Û¢éæÇ ÜU¢ï ÜU¢Å ÜUÚ S¢¢ÈGU ÜUÚ ÎïÝï S¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ÜU}¢èÝ x¢¢ã¢ï´ ÜU¢ï
Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ÝévGS¢¢Ý ÐãæéÓ¢¢ ÜUÚ x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ Ç¢HÝ¢
}¢vGS¢êÎ ãñ, çHã¢Á¢G¢ §Ý ÎÚwG¼¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢Å ÎïÝ¢ ãè Ï¢ïã¼Ú ãñ §S¢ }¢¢ñÜGU¥G
ÐÚ S¢êÚ» ãGàÚ ÜUè ²ïã ¥¢²¼ ©¼Úè :

Á¢¢ï ÎÚwG¼ ¼é}¢ Ýï ÜU¢Åï ²¢ çÁ¢Ý ÜU¢ï ©Ý

ÜUè Á¢ÇG¢ï´ ÐÚ ÜGU¢§}¢ À¢ïÇG çÎ²ï ²ïã S¢Ï¢
¥ËH¢ã ÜïU ãGév}¢ S¢ï ‰¢¢ ¼¢çÜU wG¢éÎ¢
ÈGU¢çS¢ÜGU¢ï´ ÜU¢ï LS±¢ ÜUÚï
}¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ Á¢¢ï ÎÚwG¼ ÜU¢ÅÝï ±¢Hï ãñ´ ©Ý ÜU¢
¥G}¢H |¢è ÎéLS¼ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜU¢ÅÝ¢ Ýãè´ Ó¢¢ã¼ï ±¢ïã |¢è ÆèÜU ÜUã¼ï ãñ´ v²êæ
çÜU ÜéUÀ ÎÚwG¼¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢ÅÝ¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ÜU¢ï À¢ïÇG ÎïÝ¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU ãGév}¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ S¢ï ãñ´ J(2)
Ï¢ãÚ ãG¢H ¥¢ç¶GÚ ÜU¢Ú }¢éãG¢S¢Úï S¢ï ¼æx¢ ¥¢ ÜUÚ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU
²ãêÎè §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» çÜU ±¢ïã ¥ÐÝ¢ ¥ÐÝ¢ }¢ÜU¢Ý ¥¢ñÚ
ÜGUË¢¥G¢ À¢ïÇG ÜUÚ §S¢ à¢¼Gü ÐÚ }¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ Ó¢Hï Á¢¢»æx¢ï çÜU çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ
}¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ ±¢ïã ªæÅ¢ḯ ÐÚ Hï Á¢¢ S¢ÜïU´ Hï Á¢¢»æ, ãGéÁG¢êÚ
Ýï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §S¢ à¢¼Gü ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU S¢Ï¢
²ãêÎè Àï S¢¢ï ªæÅ¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝ¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý H¢Î ÜUÚ »ÜU Á¢éHêS¢ ÜUè
à¢vH }¢ï´ x¢¢¼ï Ï¢Á¢¢¼ï ãé» }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜUHï ÜéUÀ ¼¢ï “¶GñÏ¢Ú” Ó¢Hï x¢»
¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ }¢éËÜïU à¢¢}¢ Á¢¢ ÜUÚ “¥Á¢GÚ¥G¢¼” ¥¢ñÚ “©ÚñãG¢”
}¢ï´ ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï x¢» J
§Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ó¢Hï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜïU Í¢Ú¢ï´ ÜUè }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
Ýï Á¢Ï¢ ¼H¢à¢è Hè ¼¢ï ÐÓ¢¢S¢ H¢ïãï ÜUè Å¢ïçÐ²¢æ, ÐÓ¢¢S¢ çÁ¢GÚãï´, ¼èÝ
S¢¢ï Ó¢¢HèS¢ ¼H±¢Úï´ çÝÜUHè´, Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGUÏÁ¢Gï
}¢ï´ ¥¢§æü J(3)
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè §S¢ çÁ¢H¢ ±¼GÝè
ÜU¢ çÁ¢GRU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè S¢êÚ» ãGàÚ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

¥ËH¢ã ±¢ï ã è ãñ çÁ¢S¢ Ýï ÜU¢çÈG U Ú

çÜU¼¢çÏ¢²¢ï ´ ÜU¢ï ©Ý Üï U Í¢Ú¢ï ´ S¢ï
çÝÜU¢H¢ ©Ý Üï U ÐãHï ãGà Ú Üï U çH²ï
(»ï }¢é „ H}¢¢Ý¢ï !) ¼é } ãï ´ ²ï ã x¢é } ¢¢Ý
Ý ‰¢¢ çÜU ±¢ï ã çÝÜUHï ´ x ¢ï ¥¢ñ Ú ±¢ï ã
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï çÜU ©Ý Üï U ÜG U Ë¢»G ©‹ãï ´
¥ËH¢ã S ¢ ï Ï ¢ Ó ¢ ¢ H ï ´ x ¢ ï ¼ ¢ ï
¥ËH¢ã ÜU¢ ãG é v }¢ ©Ý Üï U Ð¢S¢ ¥¢
x¢²¢ Á¢ã¢æ S¢ï ©Ý ÜU¢ï x¢é } ¢¢Ý |¢è Ý
‰¢¢ ¥¢ñ Ú ©S¢ Ýï ©Ý Üï U çÎH¢ï ´ }¢ï ´
¶G¢ñÈGU Ç¢H çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´
ÜU¢ï wG ¢ é Î ¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï ´ S¢ï ¥¢ñ Ú
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢¢ï´ S¢ï ±èÚ¢Ý ÜUÚ¼ï
ãñ´ ¼¢ï §GÏ¢í¼ ÐÜUÇG¢ï »ï çÝx¢¢ã ±¢H¢ï !
Ï¢Îíï S¢éx¢GÚ¢
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ S¢ï H¢ñÅ¼ï ±vG¼ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ ‰¢¢ çÜU
¥¢ç²‹Î¢ S¢¢H Ï¢Îí }¢ï´ ã}¢¢Ú¢ ¼é}ã¢Ú¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ã¢ïx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï à¢¢’Ï¢¢Ý
²¢ ÁG¢éH ÜGU¢’Îã çS¢. 4 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ }¢ÎèÝï ÜïU
ÝÁG}¢¢ï ÝS¢ÜGU ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢
ÜïU çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢Îí }¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J ¥¢Æ Ú¢ïÁ¢G ¼ÜU
ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú çÜU²¢ ©{Ú ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý |¢è ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢H¢, »ÜU
}¢ç‹Á¢GH Ó¢H¢ ‰¢¢ çÜU ©S¢ Ýï ¥ÐÝï HàÜUÚ S¢ï ²ïã ÜUã¢ çÜU ²ïã S¢¢H Á¢æx¢ ÜïU
çH²ï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ Ýãè´ ãñ J v²êæ çÜU §¼Ý¢ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ÜGUãGì¼G ÐÇG¢ ãé±¢ ãñ çÜU Ý
¥¢Îç}¢²¢ḯ ÜïU çH²ï Î¢Ý¢ Ð¢Ýè ãñ Ý Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜïU çH²ï Í¢¢S¢ Ó¢¢Ú¢, ²ïã ÜUã

ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý }¢vÜïU ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ x¢²¢, }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ÜéUÀ
}¢¢Hï ç¼Á¢¢Ú¼ |¢è S¢¢‰¢ ‰¢¢ Á¢Ï¢ Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ç¼Á¢¢Ú¼
ÜUÚ ÜïU wG¢êÏ¢ ÝzG¥G ÜU}¢¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ Ó¢Hï ¥¢» J(1)

{1 } §S¢è S¢¢H x¢G Á G ± » Ï¢Ýê ÝÁ¢G è Ú Üï U Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ¥‹S¢¢Ú Ýï ÜUã¢
çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã ! Ï¢Ýê ÝÁ¢G è Ú Üï U Á¢¢ï ¥}±¢H
x¢G Ý è}¢¼ }¢ï ´ ç}¢Hï ãñ ´ ±¢ï ã S¢Ï¢ ¥¢Ð ã}¢¢Úï
}¢éã¢çÁ¢Ú |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï Îï ÎèçÁ¢²ï ã}¢ §S¢ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜïU ¼GHÏ¢
x¢¢Ú Ýãè´ ãñ´ ¼¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ ²ïã Îé¥G¢
ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU »ï ¥ËH¢ã
! ¥‹S¢¢Ú ÐÚ, ¥¢ñ Ú ¥‹S¢¢Ú Üï U Ï¢ï Å ¢ï ´ ÐÚ ¥¢ñ Ú ¥‹S¢¢Ú Üï U Ï¢ï Å ¢ï ´
ÜïU Ï¢ïÅ¢ï´ ÐÚ ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢ J(2)
{2} §S¢è S¢¢H ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ý±¢S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜUè ¥¢æ¶ }¢ï´ »ÜU }¢éx¢Gü Ýï Ó¢¢ï´Ó¢
}¢¢Ú Îè çÁ¢S¢ ÜïU S¢Î}¢ï S¢ï ±¢ïã Î¢ï Ú¢¼ ¼ÇGÐ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J (3)
{3} §S¢è S¢¢H ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè Á¢G¢ñÁ¢» }¢é¼G¤ãÚ¢ ãG…GÚ¼ï

Ï¢èÏ¢è Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü J (4)

{4} §S¢è S¢¢H ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ

Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
{5} §S¢è S¢¢H ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢

ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥S¢Î Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü,
ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ÐñÚ¢ãÝ ©Ý ÜïU ÜUÈGUÝ ÜïU
çH²ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼Ú ÜUÚ ©Ý ÜUè }¢çÄ²¼
ÜU¢ï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼¢Ú¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÈGU¢ç¼G}¢¢
çÏ¢‹¼ï ¥S¢Î ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ |¢è ÜGUÏ¢í ÜïU ÎÏ¢¢ïÓ¢Ýï S¢ï Ýãè´
Ï¢Ó¢¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G S¢ï çÚ±¢²¼
ãñ çÜU çS¢ÈGUü Ð¢æÓ¢ ãè }¢çÄ²¼ »ïS¢è wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ãé§ü ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè ÜGUÏ¢í
}¢ï´ ãGéÁG¢êÚ wG¢éÎ ©¼Úï : ¥Ã±H : ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢,
Îé±é}¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢ ÜU¢ »ÜU HÇGÜU¢, çS¢±é}¢ : ¥GÏÎéËH¢ã
}¢éÁGÝè çÁ¢Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ãñ, Ó¢ã¢L}¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
¥G¢§à¢¢ ÜUè }¢¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï M}¢¢Ý, Ð‹Á¢é}¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï
¥S¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè ±¢çHÎ¢ J ( ) (2)
{6} §S¢è S¢¢H 4 à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 4 çã. ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ãGéS¢ñÝ
ÜUè ÐñÎ¢§à¢ ãé§ü J(3)
{7} §S¢è S¢¢H »ÜU ²ãêÎè Ýï »ÜU ²ãêÎè ÜUè ¥G¢ñÚ¼ ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢GÝ¢ çÜU²¢
¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ²ïã }¢éÜGUg}¢¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ¼¢ñÚ¢¼ ± ÜéUGÚ¥¢Ý Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ÈGUÚ}¢¢Ý S¢ï ©S¢
ÜU¢ï S¢æx¢S¢¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(4)

{8} §S¢è S¢¢H ¼G¥G}¢¢ çÏ¢Ý ©Ï¢ñÚÜGU Ýï Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý ‰¢¢ Ó¢¢ïÚè ÜUè ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ãGév}¢ S¢ï ©S¢ ÜU¢ ã¢‰¢ ÜU¢ÅÝï ÜU¢
ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, §S¢ ÐÚ ±¢ïã |¢¢x¢ çÝÜUH¢ ¥¢ñÚ }¢vÜU¢ Ó¢H¢ x¢²¢ J ±ã¢æ
|¢è ©S¢ Ýï Ó¢¢ïÚè ÜUè ¥ãHï }¢vÜU¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢H¢ ²¢ ©S¢ ÐÚ
Îè±¢Ú çx¢Ú ÐÇGè ¥¢ñÚ }¢Ú x¢²¢ ²¢ ÎÚ²¢ }¢ï´ ÈïU´ÜU çÎ²¢ x¢²¢ J »ÜU ÜGU¢ñH
²ïã |¢è ãñ çÜU ±¢ïã }¢éÚ¼Î ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J(1)
{9} Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU à¢Ú¢Ï¢ ÜUè ãGéÚ}¢¼ ÜU¢ ãGév}¢ |¢è §S¢è
S¢¢H Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU çS¢. 6 çã. }¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï
ÜUã¢ çÜU çS¢. 8 çã. }¢ï´ à¢Ú¢Ï¢ ãGÚ¢}¢ ÜUè x¢§ü J(2)
ÎS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ Ð¢æÓ¢±¢æ S¢¢H
çS¢. 5 çã.
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Á¢¢Ýè ÝévGS¢¢Ý ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ã¢ï Á¢¢Ýï
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè }¢éà¼ÚÜU¢ S¢¢çÁ¢Gà¢¢ï´ S¢ï ¼}¢¢}¢
ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ãG¢ñS¢H¢ §¼Ý¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï x¢²¢ çÜU S¢Ï¢ ÜU¢ï
}¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜU¢ Á¢éÝêÝ ã¢ï x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çS¢. 5 çã. |¢è ÜéUÈGí
± §SH¢}¢ ÜïU Ï¢ãé¼ S¢ï }¢¢’çÚÜU¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï Î¢}¢Ý }¢ï´ çH²ï ãé» ãñ J ã}¢
²ã¢æ Ó¢‹Î }¢àãêÚ x¢GÁ¢G±¢¼ ± S¢Ú¢²¢ ÜU¢ çÁ¢GRU ÜUÚ¼ï ãñ´ J
x¢GÁG±» Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G
S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÜGUÏ¢¢§Hï “¥Ý}¢¢Ú ± S¢¢’HÏ¢¢” Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ
Ó¢ÉG¢§ü ÜUÚÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢
ÜUè §çœ¢GH¢¥G ç}¢Hè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï Ó¢¢Ú S¢¢ï S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ HàÜUÚ ¥ÐÝï S¢¢‰¢ çH²¢ ¥¢ñÚ 10 }¢éãGÚü}¢ çS¢.
5 çã. ÜU¢ï }¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G” ¼ÜU ¼à¢ÚèÈGU

Hï x¢» HïçÜUÝ ¥¢Ð ÜUè ¥¢}¢Î ÜU¢ ãG¢H S¢éÝ ÜUÚ ²ïã
ÜéUzGÈUG ¢Ú Ðã¢ÇG¢ḯ }¢ḯ |¢¢x¢ ÜUÚ ÀéÐ x¢» §S¢ çH²ï ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü J
}¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè Ó¢‹Î ¥G¢ñÚ¼ï´ ç}¢Hè´ çÁ¢Ý ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢ J ©S¢ ±vG¼ }¢é„H}¢¢Ý Ï¢ãé¼ ãè }¢éçzGHS¢ ¥¢ñÚ ¼æx¢
ÎS¼è ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜUè §¼Ýè ÜU}¢è ‰¢è çÜU Àï Àï ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜUè
S¢é±¢Úè ÜïU çH²ï »ÜU »ÜU ªæÅ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÐÚ ã}¢ H¢ïx¢ Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢é±¢Ú
ã¢ï ÜUÚ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï ‰¢ï Ðã¢ÇGè Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÐñÎH Ó¢HÝï S¢ï ã}¢¢Úï ÜGUÎ}¢
Á¢GwG}¢è ¥¢ñÚ Ð¢©æ ÜïU Ý¢wG¢éÝ Û¢ÇG x¢» ‰¢ï §S¢ çH²ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï
Ð¢©æ ÐÚ ÜUÐÇG¢ï´ ÜïU Ó¢è‰¢ÇGï HÐïÅ çH²ï ‰¢ï ²ïãè ±Áã ãñ çÜU §S¢ x¢GÁ¢G±ï
ÜU¢ Ý¢}¢ “x¢GÁG±» Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G” (Ðñ±‹Î¢ïæ ±¢H¢ x¢GÁG±¢) ã¢ï x¢²¢ J(1)
Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï ÜUã¢ çÜU Ó¢êæ çÜU ±ã¢æ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÜïU Ð‰‰¢Ú
S¢ÈGïUÎ ± çS¢²¢ã Úæx¢ ÜïU ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ »ïS¢è ÝÁ¢GÚ ¥¢¼è ‰¢è x¢¢ï²¢ S¢ÈGïUÎ
¥¢ñÚ ÜU¢Hï Ðñ±‹Î »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï Á¢éÇGï ãé» ãñ´, çHã¢Á¢G¢ §S¢ x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ï
“x¢GÁG±» Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G” ÜUã¢ Á¢¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU ²ã¢æ
ÐÚ »ÜU ÎÚwG¼ ÜU¢ Ý¢}¢ “Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G” ‰¢¢ §S¢ çH²ï H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ï x¢GÁG±»
Á¢G¢¼é<ÚÜGU¢¥G ÜUãÝï Hx¢ï, ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ²ïã S¢¢Úè Ï¢¢¼ï´ ã¢ï´ J(2)
}¢àãêÚ §}¢¢}¢ï S¢èÚ¼ §ÏÝï S¢¢’Î ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï §S¢
x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï “S¢H¢¼éH ¶G¢ñÈGU” ÐÉGè J(3)

x¢GÁG±» Îê}¢¼éH Á¢‹ÎH

ÚÏ¢è©G H ¥Ã±H çS¢. 5 çã. }¢ï ´ Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU }¢ÜG U ¢}¢
“Îê}¢¼éH Á¢‹ÎH” }¢ï´ Á¢¢ï }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ à¢ãìÚï Îç}¢àÜGU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
»ÜU ÜGUË»G ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè
ÈGU¢ñÁ¢ Á¢}¥G ã¢ï Úãè ãñ ãGéÁG¢êÚ »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ HàÜUÚ Hï ÜUÚ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï S¢ï
çÝÜUHï, Á¢Ï¢ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜU¢ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ¼¢ï ±¢ïã H¢ïx¢ ¥ÐÝï
}¢±ïçà¢²¢ï´ ¥¢ñÚ Ó¢Ú±¢ã¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï, S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï ©Ý ¼}¢¢}¢ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý¢ çH²¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï ¼èÝ çÎÝ ±ã¢æ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢éwG¼çHÈGU
}¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
§S¢ x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ |¢è ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü §S¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´ »ÜU }¢ãèÝï S¢ï
Á¢G¢§Î ¥¢Ð }¢ÎèÝï S¢ï Ï¢¢ãÚ Úãï J (1)
x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G
§S¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “x¢GÁG±» Ï¢Ýè ¥H }¢éS¼GçHÜGU” |¢è ãñ
“}¢éÚñS¢è¥G” »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ Á¢¢ï }¢ÎèÝï S¢ï ¥¢Æ }¢ç‹Á¢GH ÎêÚ ãñ J
ÜGUÏ¢èH» wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜU¢ »ÜU ¶G¢ÝÎ¢Ý “Ï¢Ýê ¥H }¢éS¼GçHÜGU” ²ã¢æ ¥¢Ï¢¢Î
‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Ú ‰¢¢ §S¢ Ýï |¢è }¢ÎèÝï ÐÚ
ÈGU¢ñÁ¢ ÜUà¢è ÜïU çH²ï HàÜUÚ Á¢}¥G çÜU²¢ ‰¢¢, Á¢Ï¢ ²ïã ¶GÏ¢Ú }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢è
¼¢ï 2 à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 5 çã. ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ }¢ÎèÝï ÐÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ú±¢Ý¢ ãé» J §S¢ x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã |¢è ¥¢Ð ÜïU
S¢¢‰¢ ‰¢è´, Á¢Ï¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Ú ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè ¼à¢ÚèÈGU

¥¢±Úè ÜUè ¶GÏ¢Ú ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ©S¢ ÐÚ »ïS¢è Îãà¢¼ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢§ü çÜU ±¢ïã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ |¢¢x¢ ÜUÚ }¢é‹¼çà¢Ú ã¢ï x¢§ü }¢x¢Ú wG¢éÎ }¢éÚñS¢è¥G ÜïU
Ï¢¢çà¢‹Î¢ï´ Ýï HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ Á¢}¢ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ
¼èÚ Ï¢ÚS¢¢Ýï Hx¢ï HïçÜUÝ Á¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï »ÜU S¢¢‰¢ ç}¢H ÜUÚ ãG}H¢ ÜUÚ
çÎ²¢ ¼¢ï ÎS¢ ÜéUzGÈGU¢Ú }¢¢Úï x¢» ¥¢ñÚ »ÜU }¢é„H}¢¢Ý |¢è à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G
ãé», Ï¢¢ÜGUè S¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï x¢» çÁ¢Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î S¢¢¼ S¢¢ï S¢ï
Á¢G¢§Î ‰¢è, Î¢ï ãÁ¢G¢Ú ªæÅ ¥¢ñÚ Ð¢æÓ¢ ãÁ¢G¢Ú Ï¢ÜUçÚ²¢æ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ï´
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ã¢‰¢ ¥¢§æü J(1)
x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G Á¢æx¢ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ¼¢ï ÜU¢ï§ü ¶G¢S¢ ¥ãç}}¢Ä²¼
Ýãè´ Ú¶¼¢ }¢x¢Ú §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G »ïS¢ï ¥ã}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ ÎÚÐïà¢ ã¢ï x¢»
çÜU ²ïã x¢GÁG±¢ ¼¢Úè¶Gï ÝÏ¢±è ÜU¢ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè ¥ã}¢ ¥¢ñÚ à¢¢ÝÎ¢Ú ©G‹±¢Ý
Ï¢Ý x¢²¢ ãñ, §Ý }¢àãêÚ ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î ²ïã ãñ´ :
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜUè à¢Ú¢Ú¼
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜïU H¢HÓ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ |¢è
à¢ÚèÜU ã¢ï x¢» ‰¢ï J »ÜU çÎÝ Ð¢Ýè HïÝï ÐÚ »ÜU }¢éã¢çÁ¢Ú ¥¢ñÚ »ÜU ¥‹S¢¢Úè }¢ḯ
ÜéUÀ ¼vÚ¢Ú ã¢ï x¢§ü }¢éã¢çÁ¢Ú Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï (»ï }¢éã¢çÁ¢Ú¢ï !
ÈGUÚ²¢Î ãñ) ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Úè Ýï (»ï ¥‹S¢¢çÚ²¢ï ! ÈGUÚ²¢Î ãñ) ÜU¢ Ý¢’Ú¢
}¢¢Ú¢, ²ïã Ý¢’Ú¢ S¢éÝ¼ï ãè ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ
Ï¢¢¼ Ï¢ÉG x¢§ü çÜU ¥¢ÐS¢ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUè Ý¢ñÏ¢¼ ¥¢ x¢§ü Ú§üS¢éH }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ÜU¢ï à¢Ú¢Ú¼ ÜU¢ »ÜU }¢¢ñÜGU¥G¢ ç}¢H x¢²¢ ©S¢ Ýï
§çà¼¥G¢H çÎH¢Ýï ÜïU çH²ï ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU “H¢ï ! ²ïã ¼¢ï ±¢ïãè
}¢S¢H ãé§ü çÜU (¼é}¢ ¥ÐÝï ÜéUœ¢ï ÜU¢ï ÈGUÚÏ¢¢ ÜUÚ¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã
¼é}ãè´ ÜU¢ï ¶¢ Ç¢Hï) ¼é}¢ ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ãè Ýï §Ý }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ ãG¢ñS¢H¢ Ï¢ÉG¢
çÎ²¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ¥Ï¢ §Ý }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ± }¢ÎÎ çÏ¢ËÜéUH
Ï¢æÎ ÜUÚ Î¢ï ²ïã H¢ïx¢ Á¢GHèH¢ï wG±¢Ú ãñ´ ¥¢ñÚ ã}¢ ¥‹S¢¢Ú §GÁGÁ¢G¼ Î¢Ú ãñ´

¥x¢Ú ã}¢ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ ã}¢ §Ý Á¢GHèH H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎèÝï S¢ï
çÝÜU¢H Ï¢¢ãÚ ÜUÚ Îï´x¢ï J”(1) (ÜéUGÚ¥¢Ý S¢êÚ» }¢éÝ¢çÈGUÜGUêÝ)
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï Á¢Ï¢ §S¢ ãæx¢¢}¢ï ÜU¢ à¢¢ïÚ¢ï
x¢G¢ïx¢G¢ S¢éÝ¢ ¼¢ï ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢
Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜUè Ý¢’Ú¢Ï¢¢Á¢Gè ÜUÚ Úãï ã¢ï ? Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ Îï¶¼ï
ãè ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ï¢ÈGUü ÜUè ¼GÚãG Æ‹Çï ÐÇG x¢» ¥¢ñÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
ÜïU Ó¢‹Î çÈGUvGÚ¢ï´ Ýï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ »ïS¢¢ ÎÚ²¢ Ï¢ã¢ çÎ²¢
çÜU çÈUÚ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ à¢èÚ¢ï à¢ÜUÚ ÜUè ¼GÚãG Í¢éH ç}¢H x¢» J
Á¢Ï¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ÜUè Ï¢ïãêÎ¢ Ï¢¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ ÐÇGè ¼¢ï ±¢ïã §S¢ ÜGUÎÚ ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» çÜU Ýæx¢è
¼H±¢Ú Hï ÜUÚ ¥¢» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
}¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ÎèçÁ¢²ï çÜU }¢ñ´ §S¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜUè x¢ÚÎÝ ©ÇG¢ Îêæ J ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ýï çÝã¢²¼ Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï ©G}¢Ú ! ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú »ïS¢¢ Ý ÜUÚ¢ï, ±ÚÝ¢ ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú
ÈñUH Á¢¢»x¢è çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜU¢ï |¢è
ÜGUyH ÜUÚÝï Hx¢ï ãñ´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢ËÜéUH ãè
¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï x¢» }¢x¢Ú §S¢ ¶GÏ¢Ú ÜU¢ ÐêÚï HàÜUÚ }¢ï´ Ó¢Ó¢¢ü ã¢ï x¢²¢, ²ïã
¥GÁ¢èÏ¢ Ï¢¢¼ ãñ çÜU ¥GÏÎéËH¢ã §ÏÝï ©Ï¢Ä² çÁ¢¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ §SH¢}¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜU¢ Îéà}¢Ý ‰¢¢ §S¢ S¢ï ÜUãè´ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG
ÜUÚ §S¢ ÜïU Ï¢ïÅï §SH¢}¢ ÜïU S¢ÓÓ¢ï à¢ñÎ¢§ü ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Á¢¢æçÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢è ‰¢ï ©Ý ÜU¢ Ý¢}¢ |¢è ¥GÏÎéËH¢ã ‰¢¢ Á¢Ï¢ ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜUè
Ï¢v±¢S¢ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H¢ ¼¢ï ±¢ïã x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ }¢ï ´ ãG ¢ çÁ¢G Ú ãé » ¥¢ñ Ú ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢ïÚï Ï¢¢Ð ÜïU ÜGUyH ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ã¢ï´ ¼¢ï
}¢ïÚè ¼}¢‹Ý¢ ãñ çÜU çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜïU Ï¢Á¢¢» }¢ñ´ wG¢Îé ¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜU¢

S¢Ú ÜU¢Å ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ }¢ï´ Ç¢H Îêæ J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ýãè´ ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï Ï¢¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ÜU|¢è |¢è
ÜU¢ï§ü Ï¢éÚ¢ S¢éHêÜU Ýãè´ ÜUMæx¢¢ J(1)
¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢
±¢çÎ²ï ¥GÜGUèÜGU }¢ï´ ±¢ïã ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² ÜU¢
Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜU ÜUÚ ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ Ýï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ¥¢ñÚ
ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï Á¢GHèH ÜUã¢ ãñ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ !
}¢ñ´ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU ¼é}¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ï´ Î¢ç¶GH Ýãè´ ã¢ïÝï Îêæx¢¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU
ÚS¢êHéËH¢ã §Á¢¢Á¢G¼ ¥G¼G¢ Ý ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
¼ÜU ¼é}¢ ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã Ý ÜUã¢ï çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
¼}¢¢}¢ ¥¢ñH¢Îï ¥¢Î}¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §GÁGÁ¢G¼ ±¢Hï ãñ´ ¥¢ñÚ ¼é}¢
S¢¢Úï Á¢ã¢Ý ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Á¢GHèH ã¢ï, ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢
§Ýç¼ã¢§ü ãGñÚ¼ ¥¢ñÚ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ Úãï ‰¢ï Á¢Ï¢
ãG é Á G ¢ ê Ú ±ã¢æ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ²ïã Îï¶¢ çÜU Ï¢ïÅ¢ Ï¢¢Ð
ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜïU ãé» ¶ÇG¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ
S¢ï ÜUã Úã¢ ãñ çÜU “}¢ñ´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Á¢GHèH ãêæ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï
¥ÜUÚ}¢ S¢Ï¢ S¢ï ç…G²¢Î¢ §GÁGÁ¢G¼ Î¢Ú ãñ´ J” ¥¢Ð
Ýï ²ïã Îï¶¼ï ãè ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §S¢ ÜU¢ Ú¢S¼¢
À¢ïÇG Î¢ï ¼¢çÜU ²ïã }¢ÎèÝï }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï Á¢¢» J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ S¢ï çÝÜU¢ãG
x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G ÜUè Á¢æx¢ }¢ï´ Á¢¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ãé» ©Ý }¢ï´ S¢ÚÎ¢Úï ÜGU¢ñ}¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Ú
ÜUè Ï¢ïÅè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ |¢è ‰¢è´ Á¢Ï¢ ¼}¢¢}¢

ÜGñUÎè H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²ï x¢»
¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÜGñUS¢
ÜïU çãGSS¢ï }¢ï´ ¥¢§æü ©‹ã¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ S¢ï ²ïã ÜUã çÎ²¢
çÜU ¼é}¢ }¢éÛ¢ï §¼Ýè §¼Ýè ÚÜGU}¢ Îï Î¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ¼é}ãï´ ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ Îêæx¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢é±ñçÚ²¢ ÜïU Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü ÚÜGU}¢ Ýãè´ ‰¢è ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§æü ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý
Á¢GÚ¢Ú ÜUè Ï¢ïÅè ãêæ ¥¢ñÚ }¢ñ´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜUè ãêæ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ Ýï
§¼Ýè §¼Ýè ÚÜGU}¢ Hï ÜUÚ }¢éÛ¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢ ±¢’Î¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ ¥¢Ð
}¢ïÚè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢»æ ¼¢çÜU }¢ñ´ ²ïã ÚÜGU}¢ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU
¥¢Á¢G¢Î ã¢ï Á¢¢ªæ J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú
}¢ñ´ §S¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú S¢éHêÜU ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ÜUMæ ¼¢ï v²¢ ¼é}¢ }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ H¢ïx¢è ?
©‹ã¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ±¢ïã v²¢ ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´
Ó¢¢ã¼¢ ãêæ çÜU }¢ñ´ wG¢éÎ ¼‹ã¢ ¼é}ã¢Úè ¼GÚÈGU S¢ï S¢¢Úè ÚÜGU}¢ ¥Î¢ ÜUÚ Îêæ ¥¢ñÚ
¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU }¢ñ´ ¼é}¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ Hêæ ¼¢çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýè
»’Á¢G¢Á¢G ± ±ÜGU¢Ú Ï¢Ú ÜGUÚ¢Ú Úã Á¢¢», ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ Ýï
wG¢éà¢è wG¢éà¢è §S¢ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï S¢¢Úè ÚÜGU}¢ ¥ÐÝï Ð¢S¢ S¢ï ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢
S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ Á¢Ï¢ ²ïã ¶GÏ¢Ú HàÜUÚ }¢ï´ ÈñUH x¢§ü çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢
çH²¢ ¼¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ §S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜïU çÁ¢¼Ýï H¢ñæÇè
xG¢éH¢}¢ ‰¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï S¢Ï¢ ÜU¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU çÚã¢ ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜU¢ ãÚ çS¢Ð¢ãè ²ïã ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU çÁ¢S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ï´
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï à¢¢Îè ÜUÚ Hè ©S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü
¥¢Î}¢è H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ Ýãè´ Úã S¢ÜU¼¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜUãÝï Hx¢è´ çÜU ã}¢ Ýï çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ çÝÜU¢ãG ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢é±ñçÚ²¢ ÜïU çÝÜU¢ãG S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ±¢H¢

Ýãè´ Îï¶¢ çÜU §S¢ ÜUè ±Áã S¢ï ¼}¢¢}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ýè ¥H }¢éS¼GçHÜGU
ÜU¢ï xG¢éH¢}¢è S¢ï ¥¢Á¢G¢Îè ÝS¢èÏ¢ ã¢ï x¢§ü J (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ “Ï¢Úüã” ‰¢¢ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ Ý¢}¢ ÜU¢ï Ï¢ÎH ÜUÚ “Á¢é±ñçÚ²¢” Ý¢}¢
Ú¶¢ J(2)
±¢çÜGU¥G» §zGÜU
§S¢è x¢GÁ¢G±ï S¢ï Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã }¢ÎèÝ¢ ±¢ÐS¢
¥¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï »ÜU }¢ç‹Á¢GH ÐÚ Ú¢¼ }¢ï´ ÐÇG¢± çÜU²¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
»ÜU Ï¢æÎ ã¢ñÎÁ¢ }¢ï´ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ Ó¢‹Î
}¢wGS¢êS¢ ¥¢Î}¢è ©S¢ ã¢ñÎÁ¢ ÜU¢ï ªæÅ ÐÚ H¢ÎÝï ¥¢ñÚ ©¼¢ÚÝï ÜïU çH²ï }¢éÜGUÚüÚ
‰¢ï, ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ HàÜUÚ ÜUè Ú±¢Ýx¢è S¢ï ÜéUÀ ÐãHï
HàÜUÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ ÚzG»G ãG¢Á¢¼ ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢§æü Á¢Ï¢ ±¢ÐS¢ ãé§æü ¼¢ï
Îï¶¢ çÜU ©Ý ÜïU x¢Hï ÜU¢ ã¢Ú ÜUãè´ ÅêÅ ÜUÚ çx¢Ú ÐÇG¢ ãñ ±¢ïã Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ©S¢ ã¢Ú
ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ HàÜUÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ Ó¢Hè x¢§æü §S¢ }¢Ú¼Ï¢¢ ±¢ÐS¢è }¢ï´ ÜéUÀ ÎïÚ
Hx¢ x¢§ü ¥¢ñÚ HàÜUÚ Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢Ð ÜU¢ ã¢ñÎÁ¢ H¢ÎÝï ±¢H¢ïæ Ýï ²ïã
¶G²¢H ÜUÚ ÜïU çÜU ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ã¢ñÎÁ¢ ÜïU ¥‹ÎÚ
¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ãñ´ ã¢ñÎÁ¢ ÜU¢ï ªæÅ ÐÚ H¢Î çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÐêÚ¢ ÜGU¢çÈGUH¢ }¢ç‹Á¢GH
S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ±¢ÐS¢
¥¢§æü ¼¢ï ²ã¢æ ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è }¢¢ñÁ¢êÎ Ýãè´ ‰¢¢ J ¼‹ã¢§ü S¢ï S¢wG¼ Í¢Ï¢Ú¢§æü
¥‹{ïÚè Ú¢¼ }¢ïï´ ¥ÜïUHï Ó¢HÝ¢ |¢è ¶G¼GÚÝ¢ÜU ‰¢¢ §S¢ çH²ï ±¢ïã ²ïã
S¢¢ïÓ¢ ÜUÚ ±ãè´ HïÅ x¢§æü çÜU Á¢Ï¢ ¥x¢Hè }¢ç‹Á¢GH ÐÚ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï Ý
Ð¢»æx¢ï ¼¢ï Á¢GMÚ ãè }¢ïÚè ¼H¢à¢ }¢ï´ ²ã¢æ ¥¢»æx¢ï, ±¢ïã HïÅè HïÅè S¢¢ï x¢§æü

»ÜU S¢ãG¢Ï¢è çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥œG ¢GH ‰¢¢
±¢ïã ã}¢ïà¢¢ HàÜUÚ ÜïU ÐèÀï ÐèÀï §S¢ ¶G²¢H S¢ï Ó¢H¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¼¢çÜU HàÜUÚ
ÜU¢ çx¢Ú¢ ÐÇG¢ S¢¢}¢¢Ý ©Æ¢¼ï Ó¢Hḯ ±¢ïã Á¢Ï¢ §S¢ }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ÐÎïü ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï
S¢ï ÐãHï ±¢ïã Ï¢¢Úã¢ ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜU¢ï Îï¶ Ó¢éÜïU ‰¢ï §S¢
çH²ï Îï¶¼ï ãè ÐãÓ¢¢Ý çH²¢ ¥¢ñÚ ©‹ãḯ }¢éÎ¢ü S¢}¢Û¢ ÜUÚ “ ”
ÐÉG¢ J §S¢ ¥¢±¢Á¢G S¢ï ±¢ïã Á¢¢x¢ ©Æè´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥œG ¢GH S¢éH}¢è
Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ªæÅ ÐÚ S¢é±¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ
ªæÅ ÜUè }¢ã¢Ú ‰¢¢}¢ ÜUÚ ÐñÎH Ó¢H¼ï ãé» ¥x¢Hè }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ x¢» J(1)
}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ïæ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² Ýï §S¢ ±¢çÜGU»G
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÐÚ ¼¢ïã}¢¼ Hx¢¢Ýï ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢
Ï¢Ý¢ çH²¢ ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ §S¢ ¼¢ïã}¢¼ ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü çÜU²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
}¢ÎèÝï }¢ï´ ©S¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGU Ýï §S¢ à¢}¢üÝ¢ÜU ¼¢ïã}¢¼ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ ©À¢H¢
¥¢ñÚ §¼Ý¢ à¢¢ïÚ¢ï xG¢éH }¢Ó¢¢²¢ çÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU §S¢ §çzG¼Ú¢ ¥¢ñÚ
¼¢ïã}¢¼ ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü ã¢ïÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é„H}¢¢Ý }¢S¢HÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S¼GãG çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG}¢Ý¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢ Ýï |¢è §S¢ ¼¢ïã}¢¼ ÜU¢ï ÈñUH¢Ýï }¢ï´ ÜéUÀ
çãGSS¢¢ çH²¢, ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï §S¢ à¢Ú ¥æx¢ïÁ¢G
¼¢ïã}¢¼ S¢ï Ï¢ïãGÎ Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ }¢éçwGHS¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
|¢è §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ ãé±¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
}¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢¼ï ãè S¢wG¼ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢§æü, ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¼¢ï ‰¢è´ ãè S¢¢çãGÏ¢ï
çÈGUÚ¢à¢ ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ©‹ãï´ §S¢ ¼¢ïã}¢¼ ¼Ú¢à¢è ÜUè çÏ¢ËÜéUH ¶GÏ¢Ú ãè
Ýãè´ ãé§ü x¢¢ï çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜUè Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ §GË}¢ ± ²ÜGUèÝ ‰¢¢ }¢x¢Ú

Ó¢êæçÜU ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï

¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜUè Ï¢Ú¢¥¼ ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ »’H¢Ý
ÜUÚÝ¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ Ýãè´ S¢}¢Û¢¢ ¥¢ñÚ ±çãG²ï §H¢ãè ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï
§S¢ ÎÚç}¢²¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ¥ÐÝï }¢éçwGHS¢ ¥SãG¢Ï¢ S¢ï §S¢
}¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ }¢à±Ú¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï ¼¢çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ¶G²¢H¢¼ ÜU¢ Ð¼¢ Ó¢H
S¢ÜïU J(1)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú S¢ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Ýï §S¢ ¼¢ïã}¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢§ü ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! ²ïã }¢éÝ¢çÈGUÜGU ²ÜGUèÝÝ Û¢êÅï ãñ´ §S¢ çH²ï
çÜU Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G ¢ H¢ ÜU¢ï ²ï ã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥y¢GãÚ ÐÚ »ÜU }¢w¶è |¢è Ï¢ñÆ Á¢¢» v²êæ çÜU
}¢w¶è ÝÁ¢¢S¢¼¢ï´ ÐÚ Ï¢ñÆ¼è ãñ ¼¢ï |¢H¢ Á¢¢ï ¥G¢ñÚ¼ »ïS¢è Ï¢éÚ¢§ü ÜUè
}¢é¼üçÜUÏ¢ ã¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜUÏ¢ ¥¢ñÚ ÜñUS¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ çÜU ±¢ïã
¥¢Ð ÜUè Á¢G¢ñçÁ¢Ä²¼ }¢ï´ Úã S¢ÜïU J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU S¢¢» ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ
ÐÚ Ýãè´ ÐÇGÝï çÎ²¢ ¼¢çÜU ©S¢ ÐÚ çÜUS¢è ÜU¢ Ð¢©æ Ý ÐÇG S¢ÜïU ¼¢ï |¢H¢ ©S¢
}¢¢’Ï¢êÎï Ï¢ÚãGÜGU ÜUè x¢GñÚ¼ ÜUÏ¢ ²ïã x¢±¢Ú¢ ÜUÚïx¢è çÜU ÜU¢ï§ü §‹S¢¢Ý ¥¢Ð
ÜUè Á¢G¢ñÁ¢» }¢¢ïãG¼Ú}¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ »ïS¢è ÜGUÏ¢¢ãG¼ ÜU¢
}¢é¼çü ÜUÏ¢ ã¢ï S¢ÜïU ? (3)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ²ïã x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã

( ) ! »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ÜUè Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ÝÁ¢¢S¢¼ Hx¢
x¢§ü ‰¢è ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ÜU¢ï |¢ïÁ¢ ÜUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú Îè çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝè Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ©¼¢Ú Îï´

§S¢ çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ( ) ¥x¢Ú »ïS¢è ã¢ï¼è´

¼¢ï Á¢GMÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÐÚ ±ãGè Ý¢çÁ¢GH
ÈGUÚ}¢¢ Îï¼¢ çÜU “¥¢Ð §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢G¢ñçÁ¢Ä²¼ S¢ï çÝÜU¢H Îï´ J”(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè Ýï Á¢Ï¢ §S¢ ¼¢ïã}¢¼
ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝè ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè Ï¢è±è S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï Ï¢è±è ! ¼ê S¢Ó¢
Ï¢¼¢ ! ¥x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥Gœ¢GH ÜUè Á¢x¢ã }¢ñ´
ã¢ï¼¢ ¼¢ï v²¢ ¼ê ²ïã x¢é}¢¢Ý ÜUÚ S¢ÜU¼è ãñ çÜU }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ãGÚ}¢ï Ð¢ÜU ÜïU S¢¢‰¢ »ïS¢¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ ? ¼¢ï
©Ý ÜUè Ï¢è±è Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜUè Á¢x¢ã }¢ñ´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè Ï¢è±è ã¢ï¼è ¼¢ï wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ÜU|¢è »ïS¢è ç¶G²¢Ý¼ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è ‰¢è ¼¢ï çÈUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Á¢¢ï }¢éÛ¢ S¢ï H¢¶¢ï´ ÎÚÁ¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥Gœ¢GH Á¢¢ï Ï¢ÎÚÁ¢ã¢ ¼é}¢ S¢ï
Ï¢ïã¼Ú ãñ´ |¢H¢ v²êæÜUÚ }¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ »ïS¢è ç¶G²¢Ý¼ ÜUÚ
S¢ÜU¼ï ãñ ´ ? (2)
Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï
§S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ ©S¢¢}¢¢ S¢ï Á¢Ï¢ }¢à±Ú¢
¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ Ýï Ï¢ÚÁ¢S¼¢ ÜUã¢ çÜU
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ±¢ïã ¥¢Ð
ÜUè Ï¢è±è ãñ´ ¥¢ñÚ ã}¢ ©‹ãï´ ¥ÓÀè ãè Á¢¢Ý¼ï ãñ´, ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ²ïã Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÐÚ ÜU¢ï§ü ¼æx¢è Ýãè´ Ç¢Hè ãñ ¥G¢ñÚ¼ḯ §Ý ÜïU çS¢±¢

Ï¢ãé¼ ãñ́ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ©Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ ©Ý ÜUè H¢ñæÇè (ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢ÚèÚ¢) S¢ï ÐêÀ Hï´ ±¢ïã ¥¢Ð S¢ï S¢Ó¢}¢éÓ¢ ÜUã Îïx¢è J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢ÚèÚ¢ S¢ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Ýï S¢é±¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ©S¢ Á¢G¢¼ï Ð¢ÜU ÜUè ÜGUS¢}¢ çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
ÚS¢êHï Ï¢ÚãGÜGU Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
}¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïGÏ¢ Ýãè´ Îï¶¢, ã¢æ §¼Ýè Ï¢¢¼ Á¢GMÚ ãñ çÜU
±¢ïã ¥|¢è ÜU}¢çS¢Ý HÇGÜUè ãñ´ ±¢ïã x¢êæ{¢ ãé±¢ ¥¢Å¢ À¢ïÇG ÜUÚ S¢¢ï
Á¢¢¼è ãñ´ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUÚè ¥¢ ÜUÚ ¶¢ Ç¢H¼è ãñ J(2)
çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝè Á¢G¢ñÁ¢» }¢¢ïãG¼Ú}¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãìGà¢ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï
ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU ç}¢SH ‰¢è´ ¼¢ï ©‹ã¢ï´
Ýï ÜGUS¢}¢ ¶¢ ÜUÚ ²ïã ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
}¢ñ ´ ¥ÐÝï ÜU¢Ý ¥¢ñ Ú ¥¢æ ¶ ÜUè
çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚ¼è ãêæ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜU¢ï ¥ÓÀè ãè Á¢¢Ý¼è ãêæ J (3)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï »ÜU çÎÝ ç}¢}Ï¢Ú
ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ à¢wGS¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï }¢éÛ¢ï
ÜU¢ñÝ }¢¢’ÁG¢êÚ S¢}¢Û¢ïx¢¢, ²¢ }¢ïÚè }¢ÎÎ ÜUÚïx¢¢ çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè Ï¢è±è ÐÚ Ï¢¢ïã¼¢Ý
¼Ú¢à¢è ÜUÚ ÜïU }¢ïÚè çÎH ¥¢Á¢G¢Úè ÜUè ãñ, wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ́ ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢ï ãÚ ¼GÚãG ÜUè ¥ÓÀè ãè Á¢¢Ý¼¢ ãêæ J

¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ (}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´) Ýï (§S¢

Ï¢¢ïã¼¢Ý }¢ï´) »ÜU »ïS¢ï }¢Îü (S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥Gœ¢GH) ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ çÁ¢S¢
ÜU¢ï }¢ñ´ çÏ¢ËÜéUH ¥ÓÀ¢ ãè Á¢¢Ý¼¢ ãêæ J(1)
ãGéÁG¢êÚ ÜUè Ï¢Ú S¢Úï ç}¢}Ï¢Ú §S¢ ¼vGÚèÚ S¢ï
}¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý }¢é¥Gœ¢GH Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè Ï¢Ú¢¥¼ ±
¼Gã¢Ú¼ ¥¢ñÚ §GzGÈGU¼ ± Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ §GË}¢ ¥¢ñÚ ²ÜGUèÝ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
±ãGè Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ãè ¥¢Ð ÜU¢ï ²ÜGUèÝè ¼G¢ñÚ ÐÚ
}¢¢’Hê}¢ ‰¢¢ çÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU Û¢êÅï ¥¢ñÚ ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ð¢ÜU
Î¢}¢Ý ãñ´ ±ÚÝ¢ ¥¢Ð Ï¢Ú S¢Úï ç}¢}Ï¢Ú ÜGUS¢}¢ ¶¢ ÜUÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè ¥ÓÀ¢§ü
ÜU¢ }¢Á}¢»G ¥G¢}¢ }¢ï´ ãÚçx¢Á¢G »’H¢Ý Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï }¢x¢Ú ÐãHï ãè »’H¢Ýï
¥G¢}¢ Ý ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜUè ±Áã ²ïãè ‰¢è çÜU ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜUè Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢
¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï »’H¢Ý ÜUÚÝ¢ ãGéÁG¢êÚ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ Ýãè´
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï, Á¢Ï¢ ãGÎ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ Ýï à¢¢ïÚ¢ï x¢G¢ïx¢G¢ à¢éM¥G ÜUÚ
çÎ²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ ¥ÐÝï ¶G²¢Hï ¥vGÎS¢ ÜU¢
§ÁGã¢Ú ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ }¢x¢Ú ¥Ï¢ |¢è »’H¢Ýï ¥G¢}¢ ÜïU çH²ï ¥¢Ð ÜU¢ï ±çãG²ï
§H¢ãè ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ãè Úã¢ J
²ïã ÐãHï ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ Á¢¢ Ó¢éÜU¢ ãñ çÜU ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ S¢ÈGUÚ S¢ï ¥¢¼ï ãè Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï ÜUÚ
S¢¢çãGÏ¢ï çÈGUÚ¢à¢ ã¢ï x¢§ü ‰¢è´ §S¢ çH²ï ±¢ïã §S¢ Ï¢¢ïã¼¢Ý ÜïU yG¢êÈGU¢Ý
S¢ï çÏ¢ËÜé U H ãè Ï¢ï ¶G Ï ¢Ú ‰¢è´ Á¢Ï¢ ©‹ãï ´ }¢ÚÁ¢G S¢ï Üé U À çS¢¤G ã G ¼
ãG¢çS¢H ãé§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã »ÜU Ú¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ç}¢S¼GãG S¢ãG¢çÏ¢²¢
ÜïU S¢¢‰¢ ÚÈGU»G ãG¢Á¢¼ ÜïU çH²ï S¢ãGÚ¢ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢§æü
¼¢ï ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ çÎH ¶GÚ¢à¢ ¥¢ñÚ MãG ÈGUÚS¢¢ ¶GÏ¢Ú
ÜU¢ï S¢éÝ¢ J çÁ¢S¢ S¢ï ©‹ãï´ Ï¢ÇG¢ {Ó¢ÜU¢ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã çà¢g¼ï Ú‹…¢ï x¢G}¢
S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï x¢§æü Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý ÜUè Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´ }¢Á¢GèÎ §Á¢G¢ÈGU¢ ã¢ï x¢²¢

¥¢ñÚ ±¢ïã çÎÝ Ú¢¼ çÏ¢HÜU çÏ¢HÜU ÜUÚ Ú¢ï¼è Úãè´ ¥¢ç¶GÚ Á¢Ï¢ ©Ý S¢ï ²ïã
S¢Î}¢» Á¢¢æÜU¢ã Ï¢ÚÎ¢à¼ Ý ã¢ï S¢ÜU¢ ¼¢ï ±¢ïã ãGéÁ¢G êÚ S¢ï
§Á¢¢Á¢G¼ Hï ÜUÚ ¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ ÜïU Í¢Ú Ó¢Hè x¢§æü ¥¢ñÚ §S¢ }¢‹ãGêS¢ ¶GÏ¢Ú ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ ¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ S¢ï çÜU²¢, }¢¢æ Ýï ÜU¢ÈGUè ¼S¢ËHè ± ¼à¢zGÈUG è Îè }¢x¢Ú
²ïã Ï¢Ú¢Ï¢Ú Hx¢¢¼¢Ú Ú¢ï¼è ãè Úãè´(1) §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ
¼à¢ÚèÈG U H¢» ¥¢ñ Ú ÈG U Ú}¢¢²¢ çÜU »ï ¥G ¢ §à¢¢ !
¼é}ã¢Úï Ï¢¢Úï }¢ḯ »ïS¢è »ïS¢è ¶GÏ¢Ú ©ÇG¢§ü x¢§ü ãñ ¥x¢Ú ¼é}¢ Ð¢ÜU
Î¢}¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ ²ïã ¶GÏ¢Ú Û¢êÅè ãñ ¼¢ï ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úè
Ï¢Ú¢¥¼ ÜU¢ Ï¢ Á¢GÚè¥G» ±ãGè »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢ Îïx¢¢ J ±ÚÝ¢ ¼é}¢ ¼¢ñÏ¢¢ ±
§çS¼xGÈUG ¢Ú ÜUÚ H¢ï v²êæ çÜU Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü Ï¢‹Î¢ wG¢éÎ¢ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
Ï¢çwGà¢à¢ }¢¢æx¢¼¢ ãñ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã¢ḯ ÜU¢ï }¢é¥¢G ÈGU ÈGUÚ}¢¢
Îï¼¢ ãñ J ãGéÁ¢G êÚ ÜUè ²ïã x¢éz¼G ìx¢ê S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜïU ¥¢æS¢ê çÏ¢ËÜéUH ‰¢}¢ x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ḯ Ýï ¥ÐÝï ±¢çHÎ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜG U S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÎèçÁ¢²ï J ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ́ Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ çÜU ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï v²¢ Á¢±¢Ï¢ Îêæ ?
çÈUÚ ©‹ã¢ḯ Ýï }¢¢æ S¢ï Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUè ¼¢ï ©Ý ÜUè }¢¢æ Ýï |¢è ²ïãè ÜUã¢
çÈUÚ wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ Ýï ãGÁé ¢G Úê
ÜU¢ï ²ïã Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢¢ï »ÜU Ï¢ï Ï¢é‹²¢Î Ï¢¢¼ ©ÇG¢§ü ãñ ¥¢ñÚ ²ïã H¢ïx¢¢ïæ
ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ Ï¢ñÆ Ó¢éÜUè ãñ ¥¢ñÚ ÜéUÀ H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ï S¢Ó¢ S¢}¢Û¢ Ó¢éÜUï ãñ´ §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´
¥x¢Ú }¢ñ´ ²ïã ÜUãêæ çÜU }¢ñ´ Ð¢ÜU Î¢}¢Ý ãêæ ¼¢ï H¢ïx¢ §S¢ ÜUè ¼SÎèÜGU Ýãè´ ÜUÚïx´ ¢ï ¥¢ñÚ
¥x¢Ú }¢ñ´ §S¢ Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ §vGÚ¢Ú ÜUÚ Hêæ ¼¢ï S¢Ï¢ }¢¢Ý Hïx´ ¢ï ãG¢H¢æ çÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ §S¢ §ËÁ¢G¢}¢ S¢ï Ï¢Úè ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ý ãêæ §S¢ ±vG¼
}¢ïÚè ç}¢S¢¢H ãGÁ¢GÚ¼ï ²êS¢éÈGU ÜïU Ï¢¢Ð (ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’ÜGUêÏ¢ )
Á¢ñS¢è ãñ çHã¢Á¢G¢ }¢ñ´ |¢è ±¢ïãè ÜUã¼è ãêæ Á¢¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ ‰¢¢ ²¢’Ýè

²ïã ÜUã¼è ãé§ü ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUÚ±Å Ï¢ÎH ÜUÚ }¢éæã ÈïUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ
ÜUã¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ §S¢ ¼¢ïã}¢¼ S¢ï Ï¢Úè ¥¢ñÚ
Ð¢ÜU Î¢}¢Ý ãêæ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ²ÜGUèÝ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Á¢GMÚ }¢ïÚè
Ï¢Ú¢¥¼ ÜU¢ï Á¢G¢çãÚ ÈGUÚ}¢¢ Îïx¢¢ J(2) ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ S¢éÝ ÜUÚ ¥|¢è ÚS¢êHéËH¢ã ¥ÐÝè Á¢x¢ã S¢ï
©Æï |¢è Ý ‰¢ï ¥¢ñÚ ãÚ à¢wGS¢ ¥ÐÝè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ Ï¢ñÆ¢ ãè ãé±¢ ‰¢¢ çÜU
Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÐÚ ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï Hx¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÐÚ ÝéÁG¢êHï ±ãGè ÜïU ±vG¼ ÜUè Ï¢ïÓ¢ñÝè à¢éM¥G ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU
à¢ÎèÎ S¢Îèü ÜU¢ ±vG¼ ‰¢¢ }¢x¢Ú ÐS¢èÝï ÜïU ÜGU¼GÚ¢¼ }¢¢ïç¼²¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ¥¢Ð
ÜïU Ï¢ÎÝ S¢ï ÅÐÜUÝï Hx¢ï Á¢Ï¢ ±ãGè ©¼Ú Ó¢éÜUè ¼¢ï ãæS¢¼ï
ãé» ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥G¢§à¢¢ !
¼é}¢ wG¢éÎ¢ ÜU¢ à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚ¼ï ãé» ©S¢ ÜUè ãG}Î ÜUÚ¢ï çÜU ©S¢ Ýï ¼é}ã¢Úè
Ï¢Ú¢¥¼ ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè S¢êÚ» ÝêÚ }¢ï´ S¢ï ÎS¢ ¥¢²¼¢ï´ ÜUè ç¼H¢±¼
ÈGUÚ}¢¢§ü Á¢¢ï S¢ï à¢éM¥G ã¢ï ÜUÚ ÐÚ
¶Gy}¢ ã¢ï¼è ãñ´ J
§Ý ¥¢²¢¼ ÜïU Ý¢çÁ¢GH ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ }¢éæã ÜU¢H¢
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜUè
Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ ¥ÐÝè ÐêÚè ¥¢Ï¢¢ï ¼¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU
©Æ¢ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ¥¢Ýï ±¢Hï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ ÜUè Îé‹²¢ }¢ï´ ÝêÚï
§ü}¢¢Ý S¢ï ©Á¢¢H¢ ã¢ï x¢²¢ J(3)
1...... ¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¼¢ï S¢Ï¢í ¥ÓÀ¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ãè S¢ï }¢ÎÎ Ó¢¢ã¼¢ ãêæ ©Ý
Ï¢¢¼¢ï´ ÐÚ Á¢¢ï ¼é}¢ Ï¢¼¢ Úãï ã¢ï J ( )

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S¼GãG çÏ¢Ý

¥S¢¢S¢¢ ÐÚ Ï¢ÇG¢ xG¢éSS¢¢ ¥¢²¢ ²ïã ¥¢Ð ÜïU ¶G¢H¢Á¢G¢Î |¢¢§ü ‰¢ï ¥¢ñÚ
Ï¢Ó¢ÐÝ ãè }¢ï´ §Ý ÜïU ±¢çHÎ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» ‰¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU Ýï §Ý ÜUè ÐÚ±çÚà¢ |¢è ÜUè ‰¢è ¥¢ñÚ §Ý ÜUè
}¢éçzGHS¢è ÜUè ±Áã S¢ï ã}¢ïà¢¢ ¥¢Ð §Ý ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï
‰¢ï }¢x¢Ú §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S¼GãG çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢
Ýï |¢è §S¢ ¼¢ïã}¢¼ ¼Ú¢à¢è ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ Ó¢™¢ü ÜUÚÝï }¢ï´ ÜéUÀ çãGSS¢¢ çH²¢
‰¢¢ §S¢ ±Áã S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï xG¢éSS¢ï }¢ï´ |¢Ú
ÜUÚ ²ïã ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hè çÜU ¥Ï¢ }¢ñ´ ç}¢S¼GãG çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢ ÜUè ÜU|¢è |¢è
ÜU¢ï§ü }¢¢Hè }¢ÎÎ Ýãè´ ÜUMæx¢¢, §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU :
¥¢ñÚ ÜGUS¢}¢ Ý ¶¢»æ ±¢ïã Á¢¢ï ¼é}¢ }¢ï´ ÈGUÁ¢GèH¼
±¢Hï ¥¢ñÚ x¢é‹Á¢¢§à¢ ±¢Hï ãñ´ ÜGUÚ¢Ï¢¼ ±¢H¢ï´
¥¢ñÚ ç}¢SÜUèÝ¢ï´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè Ú¢ã
}¢ï´ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ÎïÝï ÜUè ¥¢ñÚ
Ó¢¢çã²ï çÜU }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ÎÚ x¢éÁ¢GÚ
ÜUÚï´ v²¢ ¼é}¢ §S¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ¼ï çÜU
¥ËH¢ã ¼é}ã¢Úè Ï¢çwGà¢à¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ
¥ËH¢ã Ï¢ãé¼ Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÇG¢
}¢ïãÚÏ¢¢Ý ãñ J
§S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï ¥ÐÝè ÜGUS¢}¢ ¼¢ïÇG Ç¢Hè ¥¢ñÚ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S¼GãG çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢
ÜU¢ ¶GÓ¢ü Ï¢ ÎS¼êÚï S¢¢çÏ¢ÜGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï J (2)

çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ »ÜU wG¢éyGÏ¢¢

ÐÉG¢ ¥¢ñÚ S¢êÚ» ÝêÚ ÜUè ¥¢²¼ï´ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢Á}¢»G ¥G¢}¢ }¢ï´
S¢éÝ¢ Îè´ ¥¢ñÚ ¼¢ïã}¢¼ Hx¢¢Ýï ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼
± ãG Á ¢G Ú ¼ï ç}¢S¼G ã G çÏ¢Ý ¥S¢¢S¢¢ ± ãG Á ¢G Ú ¼ï ãG } ¢Ý¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãG à ¢
¥¢ñÚ Ú§üS¢éH }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² §Ý
Ó¢¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ãGgï ÜGUÁ¢GÈGU ÜUè S¢Á¢G¢ }¢ï´ ¥SS¢è ¥SS¢è ÎéÚïü }¢¢Úï x¢» J(1)
à¢¢ÚïãGï Ï¢é¶G¢Úè ¥GËH¢}¢¢ çÜUÚ}¢¢Ýè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï

Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜUè Ï¢Ú¢¥¼ ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜGUy¢G§üG ±
²ÜGUèÝè ãñ Á¢¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü §S¢ }¢ï´ Á¢GÚ¢ |¢è à¢ÜU ÜUÚï ¼¢ï
±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ ãñ J(2)
ÎêS¢Úï ¼}¢¢}¢ ÈéUGÜGUã¢» ©}}¢¼ ÜU¢ |¢è ²ïãè }¢SHÜU ãñ J
¥¢²¼ï ¼²}}¢é}¢ ÜU¢ ÝéÁG¢êH
§ÏÝï ¥GÏÎéH Ï¢Ú ± §ÏÝï S¢¢’Î ± §ÏÝï ãGÏÏ¢¢Ý ±x¢ñGÚ¢ }¢éãGçgS¢èÝ ±
©GH}¢¢» S¢èÚ¼ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU ¼²}}¢é}¢ ÜUè ¥¢²¼ §S¢è x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G }¢ï´
Ý¢çÁ¢GH ãé§ü }¢x¢Ú Ú¢ñÁ¢G¼éH ¥ãGÏ¢¢Ï¢ }¢ï´ çH¶¢ ãñ çÜU ¥¢²¼ï ¼²}}¢é}¢ çÜUS¢è
ÎêS¢Úï x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ ©¼Úè ãñ J (3)
Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¥¢²¼ï ¼²}}¢é}¢ ÜU¢ à¢¢Ýï ÝéÁG¢êH Á¢¢ï

}¢Á¢GÜêUÚ ãñ ±¢ïã ²ïã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ‰¢ï Á¢Ï¢ ã}¢ H¢ïx¢ }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢ñÎ¢” ²¢ }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢G¢¼éH
Á¢ñà¢” }¢ḯ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï }¢ïÚ¢ ã¢Ú ÅêÅ ÜUÚ ÜUãè´ çx¢Ú x¢²¢ J ãGéÁ¢G êÚ
¥¢ñÚ ÜéUÀ H¢ïx¢ ©S¢ ã¢Ú ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ ±ã¢æ ÆãÚ x¢»

¥¢ñÚ ±ã¢æ Ð¢Ýè Ýãè´ ‰¢¢ ¼¢ï ÜéUÀ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ ÜUÚ çà¢ÜU¢²¼ ÜUè, çÜU v²¢ ¥¢Ð Îï¶¼ï Ýãè´ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï v²¢ çÜU²¢ ? ãGéÁG¢êÚ
¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï ²ã¢æ ÆãÚ¢ çH²¢ ãñ ãG¢H¢æ çÜU ²ã¢æ Ð¢Ýè
}¢¢ñÁ¢êÎ Ýãè´ ãñ, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢»
¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜéUÀ wG¢éÎ¢ Ýï Ó¢¢ã¢ ©‹ã¢ï´ Ýï }¢éÛ¢ ÜU¢ï (S¢wG¼ ± S¢éS¼) ÜUã¢ ¥¢ñÚ
çÈUÚ (xG¢éSS¢ï }¢ï´) ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï }¢ïÚè ÜU¢ï¶ }¢ï´ ÜU¢ï´Ó¢¢ }¢¢ÚÝï Hx¢ï ©S¢ ±vG¼
ÚS¢êHéËH¢ã }¢ïÚè Ú¢Ý ÐÚ ¥ÐÝ¢ S¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ú¶ ÜUÚ
¥¢Ú¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï §S¢ ±Áã S¢ï (}¢¢Ú ¶¢Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ) }¢ñ´ çãH Ýãè´
S¢ÜU¼è ‰¢è S¢éÏãG ÜU¢ï Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ï¢ïÎ¢Ú ãé» ¼¢ï ±ã¢æ
ÜUãè´ Ð¢Ýè }¢¢ñÁ¢êÎ ãè Ýãè´ ‰¢¢ J Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÐÚ
¼²}}¢é}¢ ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ
¼}¢¢}¢ ¥SãG¢Ï¢ Ýï ¼²}}¢é}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ¥Î¢ ÜUè §S¢ }¢¢ñÜGU¥G
ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ Ýï (wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ) ÜUã¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê
Ï¢RU ÜUè ¥¢H ! ²ïã ¼é}ã¢Úè ÐãHè ãè Ï¢ÚÜU¼ Ýãè´ ãñ J çÈUÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
ªæÅ ÜU¢ï ©Æ¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜïU ÝèÓ¢ï ã}¢ Ýï ã¢Ú ÜU¢ï Ð¢ çH²¢ J(1)
§S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ çÜUS¢è x¢GÁ¢G±ï ÜU¢ Ý¢}¢ Ýãè´ ãñ }¢x¢Ú à¢¢ÚïãGï Ï¢é¶G¢Úè
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ x¢GÁG±»
Ï¢Ýè ¥H }¢éS¼GçHÜGU ÜU¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G |¢è ãñ
çÁ¢S¢ }¢ï´ çÜGUSS¢» §zGÜU ±¢ÜGïU¥G ãé±¢ J(2)
§S¢ x¢GÁ¢G±ï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ¥n¢§üS¢ çÎÝ }¢ÎèÝï S¢ï
Ï¢¢ãÚ Úãï J (3)

Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU
çS¢. 5 çã. ÜUè ¼}¢¢}¢ HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ ²ïã Á¢æx¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ
¥¢ñÚ ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ Á¢æx¢ ãñ Ó¢êæçÜU Îéà}¢Ý¢ï´ S¢ï çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ ÜïU
çx¢Îü ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎè x¢§ü ‰¢è §S¢ çH²ï ²ïã HÇG¢§ü “Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU” ÜUãH¢¼è
ãñ ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ¼}¢¢}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ¥GÚÏ¢ Ýï }¢éœ¢çãGÎ ã¢ï ÜUÚ §SH¢}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU
²ïã Á¢æx¢ ÜUè ‰¢è §S¢ çH²ï §S¢ HÇG¢§ü ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “Á¢æx¢ï ¥ãGÁ¢G¢Ï¢”
(¼}¢¢}¢ Á¢}¢¢¥G¼¢ï´ ÜUè }¢éœ¢çãGÎ¢ Á¢æx¢) ãñ, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §S¢ HÇG¢§ü ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ §S¢è Ý¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢²¢ ãñ J(1)
Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
x¢éÁ¢Gà¼¢ ¥±Ú¢ÜGU }¢ï´ ã}¢ ²ïã çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU “ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê
ÝÁ¢GèÚ” ÜïU ²ãêÎè Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜU¢H çÎ²ï x¢» ¼¢ï ©Ý }¢ï´ S¢ï ²ãêçÎ²¢ï´
ÜïU Ó¢‹Î M¥S¢¢ “¶GñÏ¢Ú” }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜïU
²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ §¼Ý¢ »’Á¢G¢Á¢G¢ï §vÚ¢}¢ çÜU²¢ çÜU S¢H¢}¢ çÏ¢Ý
}¢à¢ÜU}¢ ± §ÏÝï ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU ± ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ± çÜUÝ¢Ý¢ çÏ¢Ý
¥ÚüÏ¢è¥G ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ S¢ÚÎ¢Ú }¢¢Ý çH²¢ ²ïã H¢ïx¢ Ó¢êæçÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
ç¶GH¢ÈGU x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜUè ¥¢x¢ §Ý ÜïU
S¢èÝ¢ï´ }¢ï´ ÎãÜU Úãè ‰¢è §S¢ çH²ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ »ÜU Á¢GÏ¢Ú ÎS¼
ãG}Hï ÜUè SÜUè}¢ Ï¢Ý¢§ü, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ¼èÝ¢ï´ §S¢ }¢vGS¢Î ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ
}¢vÜU¢ x¢» ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï ç}¢H ÜUÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢
H¢ïx¢ ã}¢¢Ú¢ S¢¢‰¢ Î¢ï ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï S¢zGãG» ãS¼è S¢ï ÝïS¼¢ï
Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¼¢ï §S¢ ÜïU |¢êÜïU ãè ‰¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ã¢æ }¢ï´ ã¢æ ç}¢H¢ Îè ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï S¢¢Á¢G Ï¢¢Á¢G
ÜUÚ HïÝï ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ¼èÝ¢ïæ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï “ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê x¢G¼GÈGU¢Ý” ÜU¢
L¶G çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜUè ¥¢{è ¥¢}¢ÎÝè ÎïÝï ÜU¢ H¢HÓ¢ Îï ÜUÚ ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ¥¢}¢¢Î¢ ÜUÚ

çH²¢ çÈUÚ Ï¢Ýê x¢G¼GÈGU¢Ý Ýï ¥ÐÝï ãGHèÈGU “Ï¢Ýê ¥S¢Î” ÜU¢ï |¢è Á¢æx¢ ÜïU
çH²ï ¼Ä²¢Ú ÜUÚ çH²¢ §{Ú ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ãGHèÈGU “ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê
¥S¢¥GÎ” ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝ¢ ã}¢ Ý±¢ Ï¢Ý¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï
¥ÐÝè çÚà¼ï Î¢çÚ²¢ï´ ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ “ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê S¢éHñ}¢” ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï
S¢¢‰¢ ç}¢H¢ çH²¢ x¢GÚÁ¢G §S¢ ¼GÚãG ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï
ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ »ÜU HàÜUÚï Á¢Ú¢üÚ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ çH²¢ çÁ¢S¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÎS¢
ãÁ¢G¢Ú ‰¢è ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý §S¢ ÐêÚï HàÜUÚ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý x¢²¢ J(1)
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¼Ä²¢Úè

Á¢Ï¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU §S¢ x¢ÆÁ¢¢ïÇG ¥¢ñÚ
¶G ¢ ñ È G U Ý¢ÜU ãG } Hï ÜUè ¶G Ï ¢Úï ´ }¢ÎèÝï Ðãé æ Ó ¢è´ ¼¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥vG Î S¢
Ýï ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢à±Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU §S¢ ãG}Hï ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜUS¢ ¼GÚãG çÜU²¢ Á¢¢» ? ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢¢Ý
ÈGU¢ÚS¢è Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜUè ¼GÚãG à¢ãìÚ S¢ï
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ §¼Ýè Ï¢ÇGè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU ãG}Hï ÜU¢ï }¢ñÎ¢Ýè HÇG¢§ü }¢ï´ Ú¢ïÜUÝ¢
}¢SHãG¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ çHã¢Á¢G¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU à¢ãìÚ ÜïU ¥‹ÎÚ Úã
ÜUÚ §S¢ ãG}Hï ÜU¢ çÎÈGU¢¥G çÜU²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ à¢ãìÚ ÜïU çx¢Îü çÁ¢S¢ ¼GÚÈGU S¢ï
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè Ó¢ÉG¢§ü ÜU¢ ¶G¼GÚ¢ ãñ »ÜU ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ Hè Á¢¢» ¼¢çÜU
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ÐêÚè ÈGU¢ñÁ¢ Ï¢ ²ÜU ±vG¼ ãG}H¢ ¥¢±Ú Ý ã¢ï S¢ÜïU, }¢ÎèÝï ÜïU
¼èÝ ¼GÚÈGU Ó¢êæçÜU }¢ÜU¢Ý¢¼ ÜUè ¼æx¢ x¢çH²¢æ ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU Û¢éæÇ ‰¢ï §S¢
çH²ï §Ý ¼èÝ¢ï´ Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ãG}Hï ÜU¢ §}ÜU¢Ý Ýãè´ ‰¢¢ }¢ÎèÝï ÜU¢ çS¢ÈGUü »ÜU
L¶G ¶éH¢ ãé±¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ²ïã ¼Gñ çÜU²¢ x¢²¢ çÜU §S¢è ¼GÚÈGU Ð¢æÓ¢ x¢Á¢G
x¢ãÚè ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎè Á¢¢», Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï 8 ÁG¢ê ÜGU¢’Îã çS¢. 5 çã. ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ

¼èÝ ãÁ¢G¢Ú S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï

ÜUÚ ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎÝï }¢ï´ }¢S¢MÈGU ã¢ï x¢», ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ
¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜUè ãGÎ Ï¢‹Îè ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ÎS¢ ÎS¢
¥¢Îç}¢²¢ï´ ÐÚ ÎS¢ ÎS¢ x¢Á¢G Á¢G}¢èÝ ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý
Ï¢èS¢ çÎÝ }¢ï´ ²ïã ¶G‹ÎÜGU ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢§ü J(1)
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
¶G‹ÎÜGU ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïã Îï¶¢ çÜU
¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUÇG ÜUÇG¢¼ï ãé» Á¢¢ÇGï ÜïU }¢¢ñçS¢}¢ }¢ï´ S¢éÏãG ÜïU ±vG¼
ÜU§ü ÜU§ü ÈGU¢ÜGU¢ï´ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎÝï }¢ï´
}¢àxG¢êH ãñ´ ¼¢ï §Ýç¼ã¢§ü }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ²ïã ÚÁÁ¢G ÐÉGÝ¢ à¢éM¥G
ÜUÚ çÎ²¢ çÜU
»ï ¥ËH¢ã ! çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ çÁ¢G‹Îx¢è ¼¢ï Ï¢S¢ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè

çÁ¢G‹Îx¢è ãñ çHã¢Á¢G¢ ¼ê ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï J
§S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï ¥¢±¢Á¢G ç}¢H¢ ÜUÚ ²ïã
ÐÉGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ çÜU
ã}¢ ±¢ïã H¢ïx¢ ãñ́ çÁ¢‹ã¢ḯ Ýï çÁ¢ã¢Î ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î

ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ Hè ãñ Á¢Ï¢ ¼ÜU ã}¢ çÁ¢G‹Î¢ Úãï´ ã}¢ïà¢¢ ã}¢ïà¢¢ ÜïU çH²ï J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú

wG¢éÎ |¢è ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ¼ï ¥¢ñÚ ç}¢^è ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ

ÈïU´ÜU¼ï ‰¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢Ð ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
ÐÚ xG¢éÏ¢¢Ú ÜUè ¼ã Á¢}¢ x¢§ü ‰¢è ¥¢ñÚ ç}¢^è ©Æ¢¼ï ãé» S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï
Á¢¢ïà¢ çÎH¢Ýï ÜïU çH²ï ÚÁÁ¢G ÜïU ²ïã ¥à¥G¢Ú ÐÉG¼ï ‰¢ï çÜU
wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¥ËH¢ã ÜU¢ ÈGUÁGH Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï ã}¢ çãÎ¢²¼
Ý Ð¢¼ï ¥¢ñÚ Ý S¢ÎÜGU¢ Îï¼ï Ý Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï J
çHã¢Á¢G¢ »ï ¥ËH¢ã ! ¼ê ã}¢ ÐÚ ÜGUËÏ¢è §yG¢}¢èÝ¢Ý ©¼¢Ú Îï

¥¢ñÚ Á¢æx¢ ÜïU ±vG¼ ã}¢ ÜU¢ï S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ Ú¶ J
²ÜGUèÝÝ §Ý (ÜU¢çÈGUÚ¢ï´) Ýï ã}¢ ÐÚ ÁG¢éË}¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ |¢è §Ý

H¢ïx¢¢ï´ Ýï çÈGU¼Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ J
HzGÁ¢G “ ” ãGéÁG¢êÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢ ¼vÚ¢Ú
Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï Î¢ïãÚ¢¼ï ‰¢ï J(1)
»ÜU ¥GÁ¢èÏ¢ Ó¢^¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Ýï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¶G‹ÎÜGU
¶¢ïÎ¼ï ±vG¼ Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU »ïS¢è Ó¢^¢Ý Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï x¢§ü Á¢¢ï çÜUS¢è S¢ï
|¢è Ýãè´ ÅêÅè Á¢Ï¢ ã}¢ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ²ïã }¢¢Á¢Ú¢ ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ©Æï J ¼èÝ çÎÝ ÜU¢ ÈGU¢ÜGU¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ Ð‰‰¢Ú Ï¢‹{¢ ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU

S¢ï ÈU¢±ÇG¢ }¢¢Ú¢ ¼¢ï ±¢ïã Ó¢^¢Ý Úï¼ ÜïU |¢éÚ|¢éÚï ÅèHï ÜUè ¼GÚãG çÏ¢¶Ú
x¢§ü J(1)
¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï ©S¢
Ó¢^¢Ý ÐÚ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ÈU¢±ÇG¢ }¢¢Ú¢ J ãÚ Á¢GÏ¢ü ÐÚ ©S¢ }¢ï´ S¢ï »ÜU Ú¢ñà¢Ýè
çÝÜUH¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ©S¢ Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ ¥¢Ð Ýï à¢¢}¢ ± §üÚ¢Ý ¥¢ñÚ ²}¢Ý ÜïU à¢ãìÚ¢ï´
ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ §Ý ¼èÝ¢ï´ }¢éËÜU¢ï´ ÜïU ÈGUyãG ã¢ïÝï ÜUè S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè J(2)
¥¢ñÚ ÝS¢¢§ü ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï
}¢Î¢§Ýï çÜUS¢Ú¢ ± }¢Î¢§Ýï ÜGñUS¢Ú ± }¢Î¢§Ýï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè ÈéUG¼êãG¢¼ ÜU¢ »’H¢Ý
ÈGUÚ}¢¢²¢ J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUè Î¢’±¼
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ÈGU¢ÜGU¢ï´ S¢ï çà¢ÜU}¢ï
¥vGÎS¢ ÐÚ Ð‰‰¢Ú Ï¢‹{¢ ãé±¢ Îï¶ ÜUÚ }¢ïÚ¢ çÎH |¢Ú ¥¢²¢ Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´
ãGéÁG¢êÚ S¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Hï ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ¥¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢è±è
S¢ï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ÝçÏ¢²ï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ à¢ÎèÎ
|¢êÜU ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ Îï¶¢ ãñ çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï S¢Ï¢í ÜUè ¼¢Ï¢ Ýãè´ Úãè v²¢ Í¢Ú
}¢ï´ ÜéUÀ ¶¢Ý¢ ãñ ? Ï¢è±è Ýï ÜUã¢ çÜU Í¢Ú }¢ï´ »ÜU S¢¢¥G Á¢± ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ
|¢è Ýãè´ ãñ, }¢ñ´ Ýï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ Á¢ËÎè S¢ï ©S¢ Á¢± ÜU¢ï ÐèS¢ ÜUÚ x¢êæ{ H¢ï
¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ÜU¢ ÐH¢ ãé±¢ »ÜU Ï¢ÜUÚè ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ }¢ñ´ Ýï Á¢GÏãG ÜUÚ ÜïU
©S¢ ÜUè Ï¢¢ïçÅ²¢æ Ï¢Ý¢ Îè´ ¥¢ñÚ Ï¢è±è S¢ï ÜUã¢ çÜU Á¢ËÎè S¢ï ¼é}¢ x¢¢ïà¼
Ú¢ïÅè ¼Ä²¢Ú ÜUÚ H¢ï }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ

H¢¼¢ ãê æ , Ó¢H¼ï ±vG ¼ Ï¢è±è Ýï ÜUã¢ çÜU Îï ¶ Ý¢ çS¢ÈG U ü ãGéÁG¢êÚ

¥¢ñÚ Ó¢‹Î ãè ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ }¢ï´ H¢Ý¢ J ¶¢Ý¢ ÜU}¢
ãè ãñ ÜUãè´ }¢éÛ¢ï LS±¢ }¢¼ ÜUÚ ÎïÝ¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Ýï
¶G ‹ ÎÜG U ÐÚ ¥¢ ÜUÚ Ó¢é Ð Üï U S¢ï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! »ÜU S¢¢¥G ¥¢Åï ÜUè Ú¢ïçÅ²¢æ ¥¢ñÚ »ÜU Ï¢ÜUÚè ÜïU
Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ x¢¢ï à ¼ }¢ñ ´ Ýï Í¢Ú }¢ï ´ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ¢²¢ ãñ çHã¢Á¢G ¢ ¥¢Ð
çS¢ÈGUü Ó¢‹Î ¥à¶G¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢H ÜUÚ ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢
Hï´, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¶G‹ÎÜGU
±¢H¢ï ! Á¢¢çÏ¢Ú Ýï Î¢’±¼ï ¼G¥G¢}¢ Îè ãñ çHã¢Á¢G¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢ §Ý ÜïU Í¢Ú ÐÚ
Ó¢H ÜUÚ ¶¢Ý¢ ¶¢ Hï´ çÈUÚ }¢éÛ¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ñ´ Ý ¥¢ Á¢¢ªæ
Ú¢ïÅè }¢¼ ÐÜU±¢Ý¢, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¼¢ï x¢éæ{ï ãé» ¥¢Åï }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Ç¢H ÜUÚ Ï¢ÚÜU¼ ÜUè Îé¥G¢
ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ x¢¢ïà¼ ÜUè ã¢æÇè }¢ï´ |¢è ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Ç¢H çÎ²¢ J
çÈUÚ Ú¢ïÅè ÐÜU¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢æÇè Ó¢êËãï S¢ï Ý
©¼¢Úè Á¢¢» çÈUÚ Ú¢ïÅè ÐÜUÝè à¢éM¥G ãé§ü ¥¢ñÚ ã¢æÇè }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú
ÜUè Ï¢è±è Ýï x¢¢ïà¼ çÝÜU¢H çÝÜU¢H ÜUÚ ÎïÝ¢ à¢éM¥G çÜU²¢
»ÜU ãÁ¢G¢Ú ¥¢Îç}¢²¢ï´ Ýï ¥¢S¢êÎ¢ ã¢ï ÜUÚ ¶¢Ý¢ ¶¢ çH²¢ }¢x¢Ú x¢êæ{¢ ãé±¢
¥¢Å¢ çÁ¢¼Ý¢ ÐãHï ‰¢¢ ©¼Ý¢ ãè Úã x¢²¢ ¥¢ñÚ ã¢æÇè Ó¢êËãï ÐÚ Ï¢ ÎS¼êÚ
Á¢¢ïà¢ }¢¢Ú¼è Úãè J(1)
Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ ¶Á¢êÚï´
§S¢è ¼GÚãG »ÜU HÇGÜUè ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ ÜéUÀ ¶Á¢êÚï´ Hï ÜUÚ
¥¢§ü, ãGéÁG¢êÚ Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ ãñ ? HÇGÜUè Ýï
Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ÜéUÀ ¶Á¢êÚï´ ãñ´ Á¢¢ï }¢ïÚè }¢¢æ Ýï }¢ïÚï Ï¢¢Ð ÜïU
Ý¢à¼ï ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢è ãñ´, ¥¢Ð Ýï ©Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ï

¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ Hï ÜUÚ »ÜU ÜUÐÇGï ÐÚ çÏ¢¶ïÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
¥ãHï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢êÏ¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ¶¢¥¢ï Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¼}¢¢}¢ ¶G‹ÎÜGU ±¢H¢ï´ Ýï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ©Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ï ¶¢²¢ J(1)
²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ±¢çÜGU¥G¢¼ ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ ÜïU

}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï ãñ´ J
§SH¢}¢è ¥zG±¢Á¢ ÜUè }¢¢ïÚÓ¢¢ Ï¢‹Îè
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¶G‹ÎÜGU ¼Ä²¢Ú ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU
Ï¢¢’Î ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎèÝï ÜïU }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜGUË¢»G }¢ï´ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝï ©}}¢ï }¢v¼ê}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢
¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢
}¢ÎèÝï S¢ï çÝÜUH ÜUÚ S¢H¥G Ðã¢ÇG ÜïU Î¢}¢Ý }¢ï´ ÆãÚï J S¢H¥G ¥¢Ð ÜUè
Ðéà¼ ÐÚ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ¶G‹ÎÜGU ‰¢è J }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ Û¢‹Ç¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜU¢
¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ÜU¢ï Ï¢Ý¢²¢ J(2)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ãG}H¢

ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU §çœ¢ãG¢çÎ²¢ï´ Ýï ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜïU
HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ãËH¢ Ï¢¢ïH çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¼èÝ ¼GÚÈGU
S¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ¢ï à¢¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝï ÐÚ ©}¢æÇ
ÐÇG¢ çÜU à¢ãìÚ ÜUè ÈGUÁ¢G¢¥¢ïæ }¢ï´ x¢Î¢ïü xG¢éÏ¢¢Ú ÜU¢ yG¢êÈGU¢Ý ©Æ x¢²¢ §S¢
¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Ó¢ÉG¢§ü ¥¢ñÚ HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ÎH Ï¢¢ÎH ÜUè }¢¢’çÚÜU¢
¥¢Ú¢§ü ÜU¢ ÝvGà¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï S¢éçÝ²ï :

Á¢Ï¢ ÜU¢çÈGUÚ ¼é}¢ ÐÚ ¥¢ x¢» ¼é}ã¢Úï

ªÐÚ S¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ÝèÓ¢ï S¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
çÜU çÆÆÜU ÜUÚ Úã x¢§æü çÝx¢¢ãï´ ¥¢ñÚ
çÎH x¢H¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ (¶G¢ñÈGU S¢ï) ¥¢
x¢» ¥¢ñÚ ¼é}¢ ¥ËH¢ã ÐÚ (©}}¢èÎ
± ²¢S¢ S¢ï) ¼GÚãG ¼GÚãG ÜïU x¢é}¢¢Ý ÜUÚÝï
Hx¢ï ©S¢ Á¢x¢ã }¢é„H}¢¢Ý ¥¢ÁG}¢¢§à¢
¥¢ñÚ §}¢ç¼ãG¢Ý }¢ï´ Ç¢H çÎ²ï x¢» ¥¢ñÚ
±¢ïã Ï¢ÇGï Á¢G¢ïÚ ÜïU Á¢GËÁ¢GHï }¢ï´ Û¢æÛ¢¢ïÇG
ÜUÚ Ú¶ çÎ²ï x¢» J
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Î¢ïà¢ Ï¢Î¢ïà¢ ¶ÇGï ‰¢ï ±¢ïã ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜïU §S¢ HàÜUÚ ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè Ï¢éÁ¢GçÎH ã¢ï ÜUÚ çÈUS¢H x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ ±vG¼
©Ý ÜïU çÝÈGU¢ÜGU ÜU¢ ÐÎ¢ü Ó¢¢ÜU ã¢ï x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢Ýï
ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ }¢¢æx¢Ýè à¢éM¥G ÜUÚ Îè J(2) Á¢ñS¢¢ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ãñ çÜU
¥¢ñÚ »ÜU x¢éÚ¢ñã (}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ) ©Ý
}¢ï´ S¢ï ÝÏ¢è ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¼¢
‰¢¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ã}¢¢Úï Í¢Ú
¶éHï ÐÇGï ãñ´ ãG¢H¢æ çÜU ±¢ïã ¶éHï ãé»
Ýãè´ ‰¢ï ©Ý ÜU¢ }¢vGS¢Î |¢¢x¢Ýï ÜïU çS¢±¢
ÜéUÀ |¢è Ý ‰¢¢ J
HïçÜUÝ §SH¢}¢ ÜïU S¢ÓÓ¢ï Á¢¢æ çÝS¢¢Ú }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú Ýï
Á¢Ï¢ HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè yG¢êÈGU¢Ýè ²Hx¢G¢Ú ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï §S¢ ¼GÚãG S¢èÝ¢
çS¢ÐÚ ã¢ï ÜUÚ ÇÅ x¢» çÜU “S¢H¥G” ¥¢ñÚ “©ãGéÎ” ÜUè Ðã¢çÇG²¢æ S¢Ú

©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ §Ý }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè ªHéH ¥GÁG}¢è ÜU¢ï ãGñÚ¼ S¢ï Îï¶Ýï Hx¢è´ §Ý
Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢ï´ ÜUè §ü}¢¢Ýè à¢éÁ¢¢¥G¼ ÜUè ¼S±èÚ S¢ÈGUãG¢¼ï ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÚ Ï¢ S¢êÚ¼ï
¼ãGÚèÚ Îïç¶²ï §Úà¢¢Îï ÚÏÏ¢¢Ýè ãñ çÜU
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜïU HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï Ï¢¢ïH ©Æï çÜU
²ïã ¼¢ï ±¢ïãè }¢‹Á¢GÚ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH Ýï ã}¢ S¢ï ±¢’Î¢ çÜU²¢
‰¢¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ÚS¢êH Î¢ïÝ¢ï´
S¢ÓÓ¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ©Ý ÜïU §ü}¢¢Ý ±
§¼G¢¥G¼ ÜU¢ï ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG¢ çÎ²¢ J
Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜUè x¢Gg¢Úè
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜïU ²ãêÎè ¥Ï¢ ¼ÜU x¢GñÚ Á¢¢çÝÏ¢ Î¢Ú ‰¢ï
HïçÜUÝ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ©Ý ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ç}¢H¢ ÜUÚ HàÜUÚï
ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ï´ à¢¢ç}¢H ÜUÚ HïÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îè Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGé²² çÏ¢Ý
¥wG¼GÏ¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU }¢à±Úï S¢ï Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý
¥S¢Î ÜïU Ð¢S¢ x¢²¢ J ÐãHï ¼¢ï ©S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ýãè´ ¶¢ïH¢ ¥¢ñÚ
ÜUã¢ çÜU ã}¢ }¢éãG}}¢Î ( ) ÜïU ãGHèÈGU ãñ´ ¥¢ñÚ ã}¢ Ýï ©Ý
ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ ¥ÐÝï ¥GãìÎ ÜU¢ Ð¢Ï¢‹Î Ð¢²¢ ãñ §S¢ çH²ï ã}¢ ©Ý S¢ï ¥GãìÎ
çà¢ÜUÝè ÜUÚÝ¢ ç¶GH¢ÈGïU }¢éÚÃ±¼ S¢}¢Û¢¼ï ãñ´ }¢x¢Ú Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï
§S¢ ÜGUÎÚ à¢ÎèÎ §S¢Ú¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¼GÚãG ¼GÚãG S¢ï ±Ú x¢GH¢²¢ çÜU çÏ¢H
¥¢ç¶GÚ ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ¥S¢Î }¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇGÝï ÜïU çH²ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï x¢²¢, Ï¢Ýê
ÜéUGÚñÁ¢G¢ Ýï Á¢Ï¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï ç}¢H x¢» ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý wG¢éà¢è S¢ï Ï¢¢x¢G Ï¢¢x¢G ã¢ï x¢» J(2)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï Á¢Ï¢ §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú
ç}¢Hè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î

çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ÜU¢ï ¼ãGÜGUèÜGïU ãG¢H ÜïU çH²ï Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢

ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ±ã¢æ Á¢¢ ÜUÚ }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ Ýï
}¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇG çÎ²¢ ãñ Á¢Ï¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ãG¢çÏ¢²¢ï´ Ýï
Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜU¢ï ©Ý ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ²¢Î çÎH¢²¢ ¼¢ï ©Ý Ï¢Î Á¢G¢¼ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï
§Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ãG²¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ ²ã¢æ ¼ÜU ÜUã çÎ²¢ çÜU ã}¢ ÜéUÀ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï çÜU
}¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ñÝ ãñ´ ? ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ãÎ¢ çÜUS¢ ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
ã}¢¢Ú¢ ÜU¢ï§ü }¢é¥G¢ãÎ¢ ãé±¢ ãè Ýãè´ ‰¢¢ ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ ±¢ÐS¢
¥¢ x¢» ¥¢ñÚ S¢êÚ¼ï ãG¢H S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G çÜU²¢
¼¢ï ¥¢Ð Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï “ ” ÜUã¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
}¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ¼é}¢ §S¢ S¢ï Ý Í¢Ï¢Ú¢¥¢ï Ý §S¢ ÜU¢ x¢G}¢ ÜUÚ¢ï §S¢ }¢ï´ ¼é}ã¢Úï
çH²ï çÏ¢à¢¢Ú¼ ãñ J(1)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Á¢Ï¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¼¢ï S¢¢}¢Ýï ¶G‹ÎÜGU Îï¶ ÜUÚ
ÆãÚ x¢²¢ ¥¢ñÚ à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý »ÜU
}¢ãèÝï ¼ÜU ÜéUzGÈGU¢Ú à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ ÜïU çx¢Îü Í¢ïÚ¢ Ç¢Hï ãé» ÐÇGï Úãï ¥¢ñÚ ²ïã
}¢éãG¢S¢Ú¢ §S¢ S¢wG¼è ÜïU S¢¢‰¢ ÜGU¢§}¢ Úã¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ
S¢ãG¢Ï¢¢ ÐÚ ÜU§ü ÜU§ü ÈGU¢ÜGïU x¢éÁ¢GÚ x¢» J
ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï »ÜU ¼GÚÈGU ¼¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU §S¢ çH²ï ãG}H¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢ÓÓ¢ï ÜGUË¢¥G¢ï´ }¢ï´ ÐÝ¢ã x¢éÁ¢Gè´ ‰¢ï }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢ã¢æ
¶G‹ÎÜGU ÜïU }¢éwG¼çHÈGU çãGSS¢¢ï´ ÐÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï }¢éÜGUÚüÚ
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG}H¢ï´ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚ¼ï Úãï´ §S¢è
¼GÚãG ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï |¢è ÜéUÀ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï }¢é¼¥GÄ²Ý ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J
¥‹S¢¢Ú ÜUè §ü}¢¢Ýè à¢éÁ¢¢¥G¼
}¢éãG¢S¢Úï ÜUè ±Áã S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÐÚïà¢¢Ýè Îï¶ ÜUÚ

ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ²ïã ¶G²¢H çÜU²¢ çÜU ÜUãè´

}¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú çã}}¢¼ Ý ã¢Ú Á¢¢»æ §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï §Ú¢Î¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ©G²ñÝ¢ çÏ¢Ý ãGS¢Ý S¢ï §S¢ à¢¼Gü ÐÚ
}¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ Hï´ çÜU ±¢ïã }¢ÎèÝï ÜUè »ÜU ç¼ã¢§ü ÐñÎ¢±¢Ú Hï çH²¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ S¢¢‰¢ À¢ïÇG Îï }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢
S¢ï ¥ÐÝ¢ ²ïã ¶G²¢H Á¢G¢çãÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥x¢Ú §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ±ãGè ©¼Ú Ó¢éÜUè ãñ Á¢Ï¢ ¼¢ï ã}¢ï´ §S¢ S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUè }¢Á¢¢H ãè
Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã »ÜU Ú¢» ãñ ¼¢ï ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! Á¢Ï¢ ã}¢ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼¢ï
ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ÜïU S¢ÚÜUà¢ ÜU|¢è ã}¢¢Úè »ÜU ¶Á¢êÚ Ý Hï S¢ÜïU ¥¢ñÚ ¥Ï¢
Á¢Ï¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè xG¢éH¢}¢è ÜUè §GÁGÁ¢G¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ ¼¢ï
|¢H¢ v²êæÜUÚ }¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU ã}¢ ¥ÐÝ¢ }¢¢H §Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï Îï Îï´x¢ï ? ã}¢
§Ý ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ ¥}Ï¢¢Ú Ýãè´ Ï¢çËÜU ÝïÁ¢G¢ï´ ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú¢ï´ ÜUè }¢¢Ú
ÜU¢ ¼¢ïãGÈGU¢ Îï¼ï Úãï´x¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ã}¢¢Úï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý ÈGñUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢ Îïx¢¢, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ wG¢éà¢
ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ §y¢G}¢èÝ¢Ý ã¢ï x¢²¢ J (1)
¶G‹ÎÜGU ÜUè ±Áã S¢ï ÎS¼ Ï¢ ÎS¼ HÇG¢§ü Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è ‰¢è
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ãGñÚ¢Ý ‰¢ï çÜU §S¢ ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï v²êæÜUÚ Ð¢Ú ÜUÚï´ }¢x¢Ú Î¢ïÝ¢ï´
¼GÚÈGU S¢ï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¼èÚ ¥¢ñÚ Ð‰‰¢Ú Ó¢H¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ç¶GÚ »ÜU
Ú¢ïÁ¢G ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ± §GÜUçÚ}¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Á¢ãìH ± ãÏ¢èÚ¢ çÏ¢Ý
¥Ï¢è ±ãìÏ¢ ± Á¢GÚ¢Ú çÏ¢Ý ¥H ¶Gœ¢G¢Ï¢ ±x¢GñÚ¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU Ó¢‹Î Ï¢ã¢ÎéÚ¢ï´
Ýï Ï¢Ýê çÜUÝ¢Ý¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ©Æ¢ï ¥¢Á¢ }¢é „ H}¢¢Ý¢ï ´ S¢ï Á¢æ x ¢

ÜUÚ ÜïU Ï¢¼¢ Î¢ï çÜU à¢ã S¢é±¢Ú ÜU¢ñÝ ãñ ? Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã S¢Ï¢ ¶G‹ÎÜGU ÜïU Ð¢S¢
¥¢ x¢» ¥¢ñÚ »ÜU »ïS¢è Á¢x¢ã S¢ï Á¢ã¢æ ¶G‹ÎÜGU ÜUè Ó¢¢ñÇG¢§ü ÜéUÀ ÜU}¢ ‰¢è
Í¢¢ïÇG¢ ÜéUÎ¢ ÜUÚ ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï Ð¢Ú ÜUÚ çH²¢ J(1)
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ }¢¢Ú¢ x¢²¢
S¢Ï¢ S¢ï ¥¢x¢ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ‰¢¢ ²ïã ¥x¢Ó¢ïü ÝÃ±ï Ï¢ÚS¢
ÜU¢ wG¢éÚ¢ZÅ Ï¢éI¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢é±¢Ú¢ï´ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢ã¢ÎéÚ }¢¢Ý¢
Á¢¢¼¢ ‰¢¢ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ Á¢GwG}¢è ã¢ï ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUH¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ Ýï ²ïã
ÜGUS¢}¢ ¶¢ Ú¶è ‰¢è çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ï¢ÎH¢ Ý Hï Hêæx¢¢
Ï¢¢H¢ï´ }¢ï´ ¼ïH Ý Ç¢Hêæx¢¢, ²ïã ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ
}¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï Hx¢¢ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ §S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ÜU¢ñÝ ãñ
Á¢¢ï }¢ïÚï }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜU¢ï ¥¢¼¢ ãñ ? ¼èÝ¢ï´ }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢
Ýï ©Æ ÜUÚ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU “}¢ñ ´ ” J ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï Ú¢ïÜU¢ çÜU »ï ¥GHè ! ²ïã ¥G}¢í
çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU Á¢è ã¢æ }¢ñ´ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ çÜU ²ïã ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ãñ
HïçÜUÝ }¢ñ´ §S¢ S¢ï HÇGêæx¢¢, ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¼¢Á¢Î¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼
Ýï ¥ÐÝè ¶G¢S¢ ¼H±¢Ú ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Ú ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ãGñÎÚï ÜUÚ¢üÚ
ÜïU }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ }¢ï´ Îï Îè ¥¢ñÚ ¥ÐÝï }¢éÏ¢¢ÚÜU ã¢‰¢¢ï´
S¢ï ©Ý ÜïU S¢Úï ¥‹±Ú ÐÚ §G}¢¢}¢¢ Ï¢¢æ{¢ ¥¢ñÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ²¢
¥ËH¢ã ! ¼ê ¥GHè ( ) ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S¢ÎéËH¢çãH x¢G¢çHÏ¢ ¥GHè çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢
}¢éÁ¢¢çãÎ¢Ý¢ à¢¢Ý S¢ï ©S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ §S¢
¼GÚãG }¢éÜU¢H}¢¢ à¢éM¥G ãé±¢ :
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè : »ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ! ¼ê }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢ !
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ : ²ïã }¢éÛ¢ S¢ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ !

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè :HÇG¢§ü S¢ï ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ Á¢¢ !

¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ :²ïã }¢éÛ¢ï }¢‹ÁG¢êÚ Ýãè´ !
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè :¼¢ï çÈUÚ }¢éÛ¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ !
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ :ãæS¢ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ÜU|¢è ²ïã S¢¢ïÓ¢ |¢è Ýãè´
S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU Îé‹²¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü }¢éÛ¢ ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜUè
Î¢’±¼ Îïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè : HïçÜUÝ }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï HÇGÝ¢ Ó¢¢ã¼¢ ãêæ J
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ : ¥¢ç¶GÚ ¼é}ã¢Ú¢ Ý¢}¢ v²¢ ãñ ?
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè : ¥GHè çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ J
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ : »ï |¢¼èÁ¢ï ! ¼é}¢ ¥|¢è Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ ©G}¢í ã¢ï }¢ñ´
¼é}ã¢Ú¢ wG¢êÝ Ï¢ã¢Ý¢ ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ¼¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè : HïçÜUÝ }¢ñ´ ¼é}ã¢Ú¢ wG¢êÝ Ï¢ã¢Ýï ÜU¢ï Ï¢ïãGÎ ÐS¢‹Î
ÜUÚ¼¢ ãêæ J
¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ wG¢êÝ ¶¢ñH¢ ÎïÝï ±¢Hï ²ïã x¢}¢ü x¢}¢ü
Á¢é}Hï S¢éÝ ÜUÚ }¢¢Úï xG¢éSS¢ï ÜïU ¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢²¢ J ãG Á ¢G Ú ¼ï
à¢ïÚï wG¢éÎ¢ ÐñÎH ‰¢ï ¥¢ñÚ ²ïã S¢é±¢Ú ‰¢¢ §S¢
ÐÚ Á¢¢ï x¢GñÚ¼ S¢é±¢Ú ãé§ü ¼¢ï Í¢¢ïÇGï S¢ï ©¼Ú ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼H±¢Ú
S¢ï Í¢¢ïÇGï ÜïU Ð¢©æ ÜU¢Å Ç¢Hï ¥¢ñÚ Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ïÚï wG¢éÎ¢ ÐÚ ¼H±¢Ú ÜU¢ |¢ÚÐêÚ
±¢Ú çÜU²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï ¼H±¢Ú ÜïU §S¢ ±¢Ú ÜU¢ï ¥ÐÝè
É¢H ÐÚ Ú¢ïÜU¢, ²ïã ±¢Ú §¼Ý¢ S¢wG¼ ‰¢¢ çÜU ¼H±¢Ú É¢H ¥¢ñÚ
§G}¢¢}¢ï ÜU¢ï ÜU¢Å¼è ãé§ü Ðïà¢¢Ýè ÐÚ Hx¢è x¢¢ï Ï¢ãé¼ x¢ãÚ¢ Á¢GwG}¢
Ýãè´ Hx¢¢ }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú ²ïã yG¢éx¢GÚ¢ ¥¢Ð ÜUè Ðïà¢¢Ýè
ÐÚ ²¢Îx¢¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ Úã x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢
Ýï ¼ÇGÐ ÜUÚ HHÜU¢Ú¢ çÜU »ï ¥G}¢í ! S¢æ|¢H Á¢¢ ¥Ï¢ }¢ïÚè Ï¢¢Úè
ãñ ²ï ã ÜUã ÜUÚ ¥S¢Îé Ë H¢çãH x¢G ¢ çHÏ¢
Ýï ÁG¢éH çÈGUÜGU¢Ú ÜU¢ »ïS¢¢ Á¢Ó¢¢ ¼éH¢ ã¢‰¢ }¢¢Ú¢ çÜU ¼H±¢Ú Îéà}¢Ý ÜïU
à¢¢Ýï ÜU¢ï ÜU¢Å¼è ãé§ü ÜU}¢Ú S¢ï Ð¢Ú ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã ç¼Hç}¢H¢ ÜUÚ Á¢G}¢èÝ
ÐÚ çx¢Ú¢ ¥¢ñÚ Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ }¢Ú ÜUÚ çÈGU‹Ý¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ýï ÜU¢ÚÁ¢G¢Ú
Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï ÐéÜU¢Ú ©Æ¢
à¢¢ãï }¢Î¢Z, à¢ïÚï ²Á¢GÎ¢æ ÜéUGÃ±¼ï ÐÚ±Îü x¢¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢éæã

ÈïUÚ ÜUÚ Ó¢H çÎ²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ¥GHè !
¥¢Ð Ýï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥GÏÎï ±éÎ ÜUè çÁ¢GÚã v²êæ Ýãè´
©¼¢Ú Hè ? S¢¢Úï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ §S¢ S¢ï ¥ÓÀè ÜU¢ï§ü çÁ¢GÚã Ýãè´ ãñ ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! ÁG¢éH çÈGUÜGU¢Ú ÜUè }¢¢Ú S¢ï ±¢ïã §S¢
¼GÚãG Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú¢ çÜU ©S¢ ÜUè à¢}¢üx¢¢ã ¶éH x¢§ü
§S¢ çH²ï ãG²¢ ÜUè ±Áã S¢ï }¢ñ´ Ýï }¢éæã ÈïUÚ çH²¢ J(1)
Ý¢ñÈGUH ÜUè H¢à¢

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢ñÈGUH xG¢éSS¢ï }¢ï´ çÏ¢ÈUÚ¢ ãé±¢ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ çÝÜUH¢
¥¢ñÚ ÐéÜU¢ÚÝï Hx¢¢ çÜU }¢ïÚï }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï ÜU¢ñÝ ¥¢¼¢ ãñ ? ãGÁ¢GÚ¼ï
ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ ©S¢ ÐÚ çÏ¢Á¢Hè ÜUè ¼GÚãG Û¢ÐÅï
¥¢ñÚ »ïS¢è ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÜU ±¢ïã Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú Á¢GèÝ
ÜU¢ï ÜU¢Å¼è ãé§ü Í¢¢ïÇGï ÜUè ÜU}¢Ú ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢§ü H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï
ÁG¢éÏ¢ñÚ ! ¼é}ã¢Úè ¼H±¢Ú ÜUè ¼¢ï ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è J
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼H±¢Ú v²¢ Ó¢èÁ¢G ãñ ? ÜUH¢§ü }¢ï´ Î}¢ ¶G}¢ ¥¢ñÚ
Á¢GÏ¢ü }¢ï´ ÜU}¢¢H Ó¢¢çã²ï J ãÏ¢èÚ¢ ¥¢ñÚ Á¢GÚ¢Ú |¢è Ï¢ÇGï ¼GÝ ¼GÝï S¢ï ¥¢x¢ï
Ï¢ÉGï }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Ú ÜU¢ ±¢Ú Îï¶¢ ¼¢ï HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢

ã¢ï ÜUÚ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï x¢» ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU Ï¢¢ÜGUè à¢ã S¢é±¢Ú |¢è Á¢¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï Ð¢Ú
ÜUÚ ÜïU ¥¢ x¢» ‰¢ï ±¢ïã S¢Ï¢ |¢è |¢¢x¢ ¶ÇGï ãé» ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ Ï¢ïÅ¢
§GÜUçÚ}¢¢ ¼¢ï §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢Î ãG±¢S¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU ¥ÐÝ¢ ÝïÁ¢G¢ ÈïU´ÜU ÜUÚ |¢¢x¢¢
¥¢ñÚ ¶G‹ÎÜGU ÜïU Ð¢Ú Á¢¢ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÜGUÚ¢Ú ¥¢²¢ J(1)
Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU Ý¢ñÈGUH ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï ²ïã ÜUã¢ çÜU Ý¢ñÈGUH ãGéÁG¢êÚ
ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï ¥ÐÝï Í¢¢ïÇGï ÜU¢ï ÜéUÎ¢ ÜUÚ
¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï Ð¢Ú ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ã¼¢ ‰¢¢ çÜU wG¢éÎ ãè ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ çx¢Ú ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ©S¢
ÜUè x¢ÚÎÝ ÅêÅ x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢Ú x¢²¢ Ï¢ãÚ ãG¢H ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ÎS¢
ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ }¢ï´ ©S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï HïÝ¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢çÜU ±¢ïã ©S¢ ÜU¢ï »’Á¢G¢Á¢G
ÜïU S¢¢‰¢ ÎzGÝ ÜUÚï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÚÜGU}¢ HïÝï S¢ï
§‹ÜU¢Ú ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢ ÜU¢ï §S¢ H¢à¢ S¢ï ÜU¢ï§ü
x¢GÚÁ¢G Ýãè´ }¢éà¢çÚÜUèÝ §S¢ ÜU¢ï Hï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ÎzGÝ ÜUÚï´ ã}¢ï´ §S¢ ÐÚ ÜU¢ï§ü
»’ç¼Ú¢Á¢G Ýãè´ ãñ J (2)
©S¢ çÎÝ ÜU¢ ãG}H¢ Ï¢ãé¼ ãè S¢wG¼ ‰¢¢ çÎÝ |¢Ú HÇG¢§ü Á¢¢Úè Úãè
¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢Gè ¥¢ñÚ Ð‰‰¢Ú Ï¢¢Á¢Gè ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú
Á¢¢Úè Úã¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è }¢éÁ¢¢çãÎ ÜU¢ ¥ÐÝè Á¢x¢ã S¢ï ãÅÝ¢ Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ ‰¢¢,
¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ Ýï ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU Á¢x¢ã S¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜU¢ï Ð¢Ú
ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¶Gñ}¢»
¥vGÎS¢ ÐÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú ã¢ï x¢²¢ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ
Ýï ©S¢ ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ Î¢ï S¢¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Î¢ñÇG ÐÇGï
¥¢ñÚ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ ÜïU ÎS¼ï ÜïU S¢¢‰¢ ÎS¼ Ï¢ ÎS¼ ÜUè HÇG¢§ü }¢ï´
ÅÜUÚ¢ x¢» ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ Á¢}¢ ÜUÚ HÇGï §S¢ çH²ï ÜéUzGÈGU¢Ú ¶Gñ}¢» ¥y¢GãÚ ¼ÜU Ý
ÐãéæÓ¢ S¢ÜïU J(3)

§S¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè HÇG¢§ü }¢ï´ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè

Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÜGUÁ¢G¢ ã¢ï x¢§ü J Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜïU çÎÝ S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ïÝï ÜïU
Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ |¢H¢ ÜUã¼ï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ãé» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ ´
Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ Ýãè´ ÐÉG S¢ÜU¢ J ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU }¢ñ´ Ýï |¢è ¥|¢è ¼ÜU Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ Ýãè´ ÐÉGè ãñ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï
±¢çÎ²ï Ï¢¼GãG¢Ý }¢ï´ S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ
ÜGUÁ¢G¢ ÐÉGè çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï }¢x¢GçÚÏ¢ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU
¥ËH¢ã §Ý }¢éà¢çÚÜU¢ï´ ÜïU Í¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜU¢ï ¥¢x¢ S¢ï
|¢Ú Îï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ã}¢ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ±éS¼G¢ S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢êÚÁ¢
xG¢éMÏ¢ ã¢ï x¢²¢ J
Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜïU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ Ýï ²ïã Îé¥G¢ |¢è
ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU :
»ï ¥ËH¢ã ! »ï çÜU¼¢Ï¢ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï ! Á¢ËÎ

çãGS¢¢Ï¢ HïÝï ±¢Hï ! ¼ê §Ý ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï çà¢ÜUS¼ Îï Îï, »ï
¥ËH¢ã ! §Ý ÜU¢ï çà¢ÜUS¼ Îï ¥¢ñÚ §‹ãï´ Û¢æÛ¢¢ïÇG Îï J

ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ ç}¢H¢

ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ
Á¢Ï¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ÎèÝï ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ çÜU²ï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜïU
çH²ï à¢ãìÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUHÝ¢ Îéà±¢Ú ‰¢¢ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï ÜGU¢ñ}¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¶GÏ¢Ú H¢» ? ¼èÝ¢ï´ }¢Ú¼Ï¢¢
ãG Á ¢G Ú ¼ï ÁG ¢ é Ï ¢ñ Ú çÏ¢Ý ¥H ¥G Ã ±¢}¢ Ýï Á¢¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜUè Èê U ÈUè ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢çÈG U Ä²¢ Üï U
ÈGUÚÁ¢G‹Î ãñ´ ²ïã ÜUã¢ çÜU “}¢ñ´ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
¶GÏ¢Ú H¢ªæx¢¢ J” ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUè §S¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Úè S¢ï
wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ãÚ ÝÏ¢è ÜïU çH²ï ãG±¢Úè (}¢ÎÎx¢¢Úï ¶G¢S¢) ã¢ï¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ “ãG±¢Úè”
ÁG¢éÏ¢ñÚ ãñ J
§S¢ ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
S¢ï “ãG±¢Úè” ÜU¢ ç¶G¼G¢Ï¢ ç}¢H¢ Á¢¢ï çÜUS¢è ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ï Ýãè´
ç}¢H¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G à¢ãèÎ
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ Á¢¢Ýè ÝévGS¢¢Ý Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ ãé±¢
²¢’Ýè ÜéUH Àï }¢é„H}¢¢Ý à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» }¢x¢Ú ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ S¢Ï¢
S¢ï Ï¢ÇG¢ Ï¢¢ÁG¢ê ÅêÅ x¢²¢ ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G Á¢¢ï
ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ‰¢ï, §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ »ÜU ¼èÚ S¢ï Á¢GwG}¢è ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ çÈUÚ çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ Ý ã¢ï S¢ÜïU J(2)

¥¢Ð ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð »ÜU À¢ïÅè S¢è
çÁ¢GÚã ÐãÝï ãé» Á¢¢ïà¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ÝïÁ¢G¢ Hï ÜUÚ HÇGÝï ÜïU çH²ï Á¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU
§ÏÝéH ¥GÚÜGU¢ Ý¢}¢è ÜU¢çÈGUÚ Ýï »ïS¢¢ çÝà¢¢Ý¢ Ï¢¢æ{ ÜUÚ ¼èÚ }¢¢Ú¢ çÜU çÁ¢S¢
S¢ï ¥¢Ð ÜUè »ÜU Úx¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ¥ÜUãGH ãñ ±¢ïã ÜUÅ x¢§ü J Á¢æx¢ ¶Gy}¢
ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´
»ÜU ¶Gñ}¢¢ x¢¢ÇG¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚÝ¢ à¢éM¥G çÜU²¢ J wG¢éÎ ¥ÐÝï ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §Ý ÜïU Á¢GwG}¢ ÜU¢ï Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ Î¢x¢G¢, §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥¢Ð »ÜU
}¢Ú¼Ï¢¢ Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥ÐÝ¢
±¢ïã ÈGñUS¢H¢ S¢éÝ¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU “x¢GÁG±» ÜéUGÚñÁ¢G¢” ÜïU ©G‹±¢Ý ÜïU
¼ãGì¼ ¥¢»x¢¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ïã ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï }¢ï´ ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ
¥Ï¢ ©Ý ÜU¢ Á¢GwG}¢ |¢ÚÝï Hx¢ x¢²¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ ©‹ã¢ï´ Ýï à¢¢ñÜGïU à¢ã¢Î¼ }¢ï´
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ S¢ï ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ S¢ï Á¢æx¢
ÜUÚÝï ÜUè }¢éÛ¢ï §¼Ýè çÁ¢G²¢Î¢ ¼}¢‹Ý¢ Ýãè´ ãñ çÁ¢¼Ýè ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï
HÇGÝï ÜUè ¼}¢‹Ý¢ ãñ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¼ïÚï ÚS¢êH ÜU¢ï Û¢éÅH¢²¢
¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï §Ý ÜïU ±¼GÝ S¢ï çÝÜU¢H¢, »ï ¥ËH¢ã ! }¢ïÚ¢ ¼¢ï
²ïãè ¶G²¢H ãñ çÜU ¥Ï¢ ¼êÝï ã}¢¢Úï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
Á¢æx¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ HïçÜUÝ ¥x¢Ú ¥|¢è ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï
ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢§ü ã¢ï Á¢Ï¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ï ¼ê çÁ¢G‹Î¢ Ú¶ ¼¢çÜU }¢ñ´ ¼ïÚè
Ú¢ã }¢ï´ ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ S¢ï çÁ¢ã¢Î ÜUMæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥Ï¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü
Á¢æx¢ Ï¢¢ÜGUè Ý Úã x¢§ü ã¢ï ¼¢ï }¢ïÚï §S¢ Á¢GwG}¢ ÜU¢ï ¼ê ÈU¢ÇG Îï ¥¢ñÚ §S¢è
Á¢GwG}¢ }¢ï´ ¼ê }¢éÛ¢ï }¢¢ñ¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï J
¥¢Ð ÜUè ²ïã Îé¥G¢ ¶Gy}¢ ã¢ï¼ï ãè çÏ¢ËÜéUH ¥Ó¢¢ÝÜU ¥¢Ð ÜU¢
Á¢GwG}¢ ÈUÅ x¢²¢ ¥¢ñÚ wG¢êÝ Ï¢ã ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ¥‹ÎÚ Ï¢Ýè çx¢GÈGU¢Ú ÜïU
¶Gñ}¢ï }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢²¢ J ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ó¢¢ñæÜU ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï ¶Gñ}¢ï ±¢H¢ï ! ²ïã
ÜñUS¢¢ wG¢êÝ ãñ Á¢¢ï ¼é}ã¢Úï ¶Gñ}¢ï S¢ï Ï¢ã ÜUÚ ã}¢¢Úè ¼GÚÈGU ¥¢ Úã¢ ãñ ? Á¢Ï¢
H¢ïx¢¢ï´ Ýï Îï¶¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ÜïU Á¢GwG}¢ S¢ï wG¢êÝ
Ï¢ã Úã¢ ‰¢¢ §S¢è Á¢GwG}¢ }¢ï´ ©Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü J(1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢¢’Î çÏ¢Ý

}¢é¥G¢Á¢G ÜUè }¢¢ñ¼ S¢ï ¥Gà¢ïü §H¢ãè çãH x¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
Á¢Ý¢Á¢Gï }¢ï´ S¢œ¢Ú ãÁ¢G¢Ú }¢H¢»ÜU¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ¶¢ïÎè
x¢§ü ¼¢ï ©S¢ }¢ï´ }¢éàÜU ÜUè wG¢éàÏ¢ê ¥¢Ýï Hx¢è J(2)
»ïÝG ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼ ãGéÁ¢G êÚï ¥‹±Ú §Ý ÜïU çS¢Úã¢Ýï
¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï, §‹ã¢ï´ Ýï ¥¢æ¶ ¶¢ïH ÜUÚ ¥¢ç¶GÚè Ï¢¢Ú Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜU¢ ÝÁ¢G¢Ú¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU çÈUÚ Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï
Ï¢éH‹Î ²ïã ÜUã¢ çÜU }¢ñ́ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãêæ çÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã
ÜïU ÚS¢êH ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¼ÏHèx¢Gï çÚS¢¢H¼ ÜU¢ ãGÜGU ¥Î¢ ÜUÚ çÎ²¢ J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜUè Ï¢ã¢ÎéÚè

Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ »ÜU »ïS¢¢ }¢¢ñÜGU¥G |¢è ¥¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ²ãêçÎ²¢ï´
Ýï ²ïã Îï¶¢ çÜU S¢¢Úè }¢é„H}¢¢Ý ÈGU¢ñÁ¢ ¶G‹ÎÜGU ÜUè ¼GÚÈGU }¢S¢MÈGïU
Á¢æx¢ ãñ ¼¢ï çÁ¢S¢ ÜGUË¢»G }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï ÐÝ¢ã
x¢éÁ¢Gè´ ‰¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ¥Ó¢¢ÝÜU ©S¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU
²ãêÎè ÎÚ±¢Á¢Gï ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢²¢, ãG é Á G ¢ ê Ú ÜUè ÈêUÈUè
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý
çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ §S¢ ²ãêÎè ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Î¢ï,

±ÚÝ¢ ²ïã Á¢¢ ÜUÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ã¢æ ÜU¢ ãG¢H ± }¢¢ãG¢ïH Ï¢¼¢ Îïx¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý ÜUè ©S¢ ±vG¼ çã}}¢¼ Ýãè´ ÐÇGè çÜU ©S¢
²ãêÎè ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚï´ ²ïã Îï¶ ÜUÚ wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢
Ýï ¶Gñ}¢ï ÜUè »ÜU Ó¢êÏ¢ ©¶¢ÇG ÜUÚ ©S¢ ²ãêÎè ÜïU S¢Ú ÐÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï
}¢¢Ú¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÈUÅ x¢²¢ çÈUÚ wG¢éÎ ãè ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÜU¢Å ÜUÚ
ÜGUH»G ÜïU Ï¢¢ãÚ ÈïU´ÜU çÎ²¢ ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï
²ÜGUèÝ ã¢ï x¢²¢ çÜU ÜGUH»G ÜïU ¥‹ÎÚ |¢è ÜéUÀ ÈGU¢ñÁ¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ §S¢ ÇÚ
S¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï çÈUÚ §S¢ ¼GÚÈGU ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜUè Á¢éÚ¥¼ ãè Ýãè´ ÜUè J(1)
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜñUS¢ï |¢¢x¢ï ?

ãGÁ¢GÚ¼ï Ýé»ïG}¢ çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ ¥àÁ¢§üG ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý
ÜïU Ï¢ãé¼ ãè }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ÚÎ¢Ú ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ± ²ãêÎ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï §Ý ÜUè Á¢G¢¼
ÐÚ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ »’ç¼}¢¢Î ‰¢¢ ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï HïçÜUÝ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï §Ý
ÜïU §SH¢}¢ ÜU¢ §GË}¢ Ý ‰¢¢ §‹ã¢ï´ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ²ïã ÎÚwG±¢S¼ ÜUè,
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï´ ¼¢ï }¢ñ´
²ãêÎ ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ Î¢ïÝ¢ï´ S¢ï »ïS¢è x¢ézG¼ìx¢ê ÜUMæ çÜU Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ ÈêUÅ ÐÇG Á¢¢»,
¥¢Ð Ýï §S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ²ãêÎ ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ S¢ï ¥Hx¢
¥Hx¢ ÜéUÀ §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè Ï¢¢¼ï´ ÜUè´ çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ÜGïU§üG Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ ÈêUÅ ÐÇG x¢§ü J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý à¢ÎèÎ S¢Îèü ÜïU }¢¢ñçS¢}¢, ¼G±èH }¢éãG¢S¢Ú¢, ÈGU¢ñÁ¢
ÜU¢ Ú¢à¢Ý ¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢Ýï S¢ï ãGñÚ¢Ý ± ÐÚïà¢¢Ý ‰¢¢ Á¢Ï¢ §S¢ ÜU¢ï ²ïã Ð¼¢
Ó¢H¢ çÜU ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ã}¢¢Ú¢ S¢¢‰¢ À¢ïÇG çÎ²¢ ãñ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ ãG¢ñS¢H¢
ÐS¼ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢Î çÎH ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ Ý¢ x¢ã¢æ
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ ÐÚ ÜGUãìÚï ÜGU¤ã¢Ú ± x¢GÁ¢GÏ¢ï Á¢ÏÏ¢¢Ú ÜUè »ïS¢è }¢¢Ú ÐÇGè
çÜU ¥Ó¢¢ÝÜU }¢à¢çÚÜGU ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï »ïS¢è yG¢êÈUG ¢Ý ¶GïÁ¢G ¥¢æ{è ¥¢§ü çÜU Îïx¢ï´

Ó¢êËã¢ï´ ÐÚ S¢ï ©HÅ ÐHÅ ã¢ï x¢§æü, ¶Gñ}¢ï ©¶ÇG ©¶ÇG ÜUÚ ©ÇG x¢» ¥¢ñÚ
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÐÚ »ïS¢è ±ãGìà¢¼ ¥¢ñÚ Îãà¢¼ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢§ü çÜU ©‹ãï´ Ú¢ãï çÈGUÚ¢Ú
§çwG¼²¢Ú ÜUÚÝï ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü Ó¢¢Ú» ÜU¢Ú ãè Ýãè´ Úã¢, ²ïãè ±¢ïã ¥¢æ{è
ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG Ï¢²¢Ý
»ï §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï ! wG¢éÎ¢ ÜUè ©S¢ Ýï’}¢¼
ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ¢ï Á¢Ï¢ ¼é}¢ ÐÚ ÈGU¢ñÁ¢ï´ ¥¢
ÐÇGè´ ¼¢ï ã}¢ Ýï ©Ý ÐÚ ¥¢æ{è |¢ïÁ¢
Îè J ¥¢ñÚ »ïS¢è ÈGU¢ñÁ¢ï´ |¢ïÁ¢è´ Á¢¢ï ¼é}ãï´
ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
¼é}ã¢Úï ÜU¢}¢¢ï´ ÜU¢ï Îï¶Ýï ±¢H¢ ãñ J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ »’H¢Ý ÜUÚ¢ çÎ²¢ çÜU Ú¢à¢Ý
¶Gy}¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢, }¢¢ñçS¢}¢ §Ýç¼ã¢§ü ¶GÚ¢Ï¢ ãñ, ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ã}¢¢Ú¢ S¢¢‰¢ À¢ïÇG
çÎ²¢ çHã¢Á¢G¢ ¥Ï¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ Ï¢ïÜU¢Ú ãñ, ²ïã ÜUã ÜUÚ ÜêUÓ¢ ÜU¢ ÝvGÜGU¢Ú¢ Ï¢Á¢¢
ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ ¥¢ñÚ |¢¢x¢ çÝÜUH¢ J ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ÜU¢ HàÜUÚ |¢è
Ó¢H çÎ²¢ Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ |¢è }¢éãG¢S¢Ú¢ À¢ïÇG ÜUÚ ¥ÐÝï ÜGUË¢¥G¢ï´ }¢ï´ Ó¢Hï ¥¢»
¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU |¢¢x¢ Á¢¢Ýï S¢ï }¢ÎèÝï ÜU¢ }¢yGH¥G ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU x¢Î¢ïü xG¢éÏ¢¢Ú
S¢ï S¢¢ÈGU ã¢ï x¢²¢ J(2)
x¢GÁG±» Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢
ãGéÁG¢êÚ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï
}¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú ©¼¢Ú ÜUÚ xG¢éSH ÈGUÚ}¢¢²¢, ¥|¢è
§y¢G}¢èÝ¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ñÆï |¢è Ý ‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH

¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð

Ýï ã‰¢²¢Ú ©¼¢Ú çÎ²¢ HïçÜUÝ ã}¢ çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ Ýï ¥|¢è
¼ÜU ã‰¢²¢Ú Ýãè´ ©¼¢Ú¢ ãñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ ²ïã ãGév}¢ ãñ çÜU
¥¢Ð Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ó¢Hï´ v²êæ çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´
Ýï }¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇG ÜUÚ ¥GH¢çÝ²¢ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU S¢¢‰¢
ç}¢H ÜUÚ }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ çÜU²¢ ãñ J (1)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ çÜU H¢ïx¢
¥|¢è ã‰¢²¢Ú Ý ©¼¢Úï´ ¥¢ñÚ Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ ¢G ¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢ ã¢ï Á¢¢»æ, ãGéÁG¢êÚ
Ýï wG¢éÎ |¢è ã‰¢²¢Ú Á¢GïÏ¢ï ¼Ý ÈGUÚ}¢¢²¢, ¥ÐÝï Í¢¢ïÇGï ÐÚ
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “HãGèÈGU” ‰¢¢ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ
Ï¢Ýè ÜéU GÚñÁ ¢G ¢ ÜïU »ÜU ÜêæU±ï´ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÝéÁG¢êH ÈGUÚ}¢¢²¢ J(2)
Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ |¢è Á¢æx¢ ÜïU çH²ï çÏ¢ËÜéUH ¼Ä²¢Ú ‰¢ï Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ©Ý ÜïU ÜGUË¢¥G¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ©Ý Á¢G¢çH}¢
¥¢ñÚ ¥GãìÎ çà¢ÜUÝ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ï
( ) x¢¢çH²¢æ Îè´ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜïU ÜGUË¥G¢ï´ ÜU¢
}¢éãG¢S¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ¼ÜGUÚèÏ¢Ý »ÜU }¢ãèÝï ¼ÜU ²ïã }¢éãG¢S¢Ú¢ Á¢¢Úè
Úã¢ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ¼æx¢ ¥¢ ÜUÚ ²ïã ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè, çÜU “ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î
çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ã}¢¢Úï Ï¢¢Úï }¢ï´ Á¢¢ï ÈGñUS¢H¢ ÜUÚ Îï´ ±¢ïã ã}¢ï´
}¢‹ÁG¢êÚ ãñ J”
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´
»ÜU ¼èÚ ¶¢ ÜUÚ à¢ÎèÎ ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢GwG}¢è ‰¢ï }¢x¢Ú §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´
±¢ïã »ÜU x¢{ï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ x¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï
²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã ÈGñUS¢H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

“HÇGÝï ±¢Hè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢», ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï
ÜGñUÎè Ï¢Ý¢ çH²ï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ }¢¢H ± ¥SÏ¢¢Ï¢ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý¢
ÜUÚ }¢éÁ¢¢çãÎ¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» J”
ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã ÈGñUS¢H¢
S¢éÝ ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ¼é}¢ Ýï §Ý ²ãêçÎ²¢ï´
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ±¢ïãè ÈGñUS¢H¢ S¢éÝ¢²¢ ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ãñ J (1)
§S¢ ÈGñUS¢Hï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜUè HÇG¢ÜU¢ ÈGU¢ñÁ¢ï´ ÜGUyH ÜUè
x¢§æü ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜGñUÎè Ï¢Ý¢ çH²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU }¢¢H ±
S¢¢}¢¢Ý ÜU¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý¢ çH²¢ ¥¢ñÚ §S¢ à¢ÚèÚ
± Ï¢Î ¥GãìÎ ÜGUÏ¢èHï ÜïU à¢Ú ± ÈGUS¢¢Î S¢ï ã}¢ïà¢¢ ÜïU çH²ï }¢é„H}¢¢Ý ÐéÚ
¥}Ý ± }¢ãGÈGUê…G ã¢ï x¢» J
²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ Á¢Ï¢ ÜGUyH ÜïU çH²ï }¢vG¼H
}¢ï´ H¢²¢ x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÜGUyH ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ²ïã ¥ËÈGU¢Á¢G ÜUãï çÜU
»ï }¢é ã G } }¢Î ! ( ) wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢éÛ¢ï
§S¢ ÜU¢ Á¢GÚ¢ |¢è ¥zGS¢¢ïS¢ Ýãè´ ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï v²êæ ¼é}¢ S¢ï ¥GÎ¢±¼ ÜUè
HïçÜUÝ ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ãñ çÜU Á¢¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï À¢ïÇG Îï¼¢ ãñ, wG¢éÎ¢ |¢è ©S¢
ÜU¢ï À¢ïÇG Îï¼¢ ãñ, H¢ïx¢¢ï ! wG¢éÎ¢ ÜïU ãGév}¢ ÜUè ¼¢’}¢èH }¢ï´ ÜU¢ï§ü
}¢éÁ¢G¢²ÜGU¢ Ýãè´ Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜU¢ ÜGUyH ã¢ïÝ¢ ²ïã »ÜU ãGév}¢ï §H¢ãè
‰¢¢ ²ïã (¼¢ñÚ¢¼ }¢ï´ ) çH¶¢ ãé±¢ ‰¢¢ ²ïã »ÜU S¢Á¢G¢ ‰¢è Á¢¢ï wG¢éÎ¢ Ýï
Ï¢Ýè §SÚ¢§üH ÐÚ çH¶è ‰¢è J (2)

²ïã ãGé ²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ±¢ïãè Ï¢Î ÝS¢èÏ¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢ ±¢ïã
}¢ÎèÝï S¢ï çÁ¢H¢ ±¼GÝ ã¢ï ÜUÚ ¶GñÏ¢Ú Á¢¢ Úã¢ ‰¢¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ²ïã
}¢é¥G¢ãÎ¢ çÜU²¢ ‰¢¢ çÜU ÝÏ¢è ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÐÚ }¢ñ´
çÜUS¢è ÜU¢ï }¢ÎÎ Ý Îêæx¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ¥GãìÎ ÐÚ ©S¢ Ýï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï Á¢G¢ç}¢Ý
Ï¢Ý¢²¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ©S¢ Ýï §S¢ }¢é¥G¢ãÎï
ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG ¼¢ïÇG Ç¢H¢ ²ïã ¥¢Ð x¢éÁ¢Gà¼¢ ¥±Ú¢ÜGU }¢ï´ ÐÉG Ó¢éÜïU
çÜU ©S¢ Á¢G¢çH}¢ Ýï ¼}¢¢}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ¥GÚÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ Î¢ñÚ¢ ÜUÚ ÜïU S¢Ï¢
ÜU¢ï }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ©|¢¢Ú¢ çÈUÚ Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜU¢ï |¢è
}¢é¥G¢ãÎ¢ ¼¢ïÇGÝï ÐÚ ©vS¢¢²¢ çÈUÚ wG¢éÎ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU
S¢¢‰¢ ç}¢H ÜUÚ HÇG¢§ü }¢ï´ à¢¢ç}¢H ãé±¢ J
{1} §S¢ S¢¢H ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï
Á¢ãGà¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
{2} §S¢è S¢¢H }¢é„H}¢¢Ý ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÐÚ ÐÎ¢ü ÈGUÁ¢Gü ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J
{3} §S¢è S¢¢H ãGgï ÜGUÁ¢GÈGU (çÜUS¢è ÐÚ çÁ¢GÝ¢ ÜUè ¼¢ïã}¢¼ Hx¢¢Ýï ÜUè S¢Á¢G¢)
¥¢ñÚ çH¥G¢Ý ± çÁ¢Gã¢Ú ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé» J
{4} §S¢è S¢¢H ¼²}}¢é}¢ ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü J(2)
{5} §S¢è S¢¢H Ý}¢¢Á¢Gï ¶G¢ñÈGU ÜU¢ ãGév}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ J

x²¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ÀÅ¢ S¢¢H
Ï¢ñ¥G¼é<ÚÁ¢G±¢Ý ± S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢
§S¢ S¢¢H ÜïU ¼}¢¢}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥ã}¢ ¥¢ñÚ
à¢¢ÝÎ¢Ú ±¢çÜGU¥G¢ “Ï¢ñ¥G¼é<ÚÁ¢G±¢Ý” ¥¢ñÚ “S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢” ãñ J ¼¢Úè¶Gï
§SH¢}¢ }¢ï´ §S¢ ±¢çÜGU»G ÜUè Ï¢ÇGè ¥ãç}}¢Ä²¼ ãñ J v²êæ çÜU §SH¢}¢ ÜUè
¼}¢¢}¢ ¥¢ç²‹Î¢ ¼ÚçvGÜGU²¢ï´ ÜU¢ Ú¢Á¢G §S¢è ÜïU Î¢}¢Ý S¢ï ±¢Ï¢S¼¢ ãñ J ²ïãè
±Áã ãñ çÜU x¢¢ï Ï¢ Á¢G¢çãÚ ²ïã »ÜU }¢xG¢HêÏ¢¢Ý¢ S¢éËãG ‰¢è }¢x¢Ú ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï §S¢ ÜU¢ï “ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ” ÜU¢ HÜGUÏ¢ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
ÁG¢éH ÜGU¢’Îã çS¢. 6 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ó¢¢ñÎã S¢¢ï
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ©G}¢Úã ÜU¢ »ãGÚ¢}¢ Ï¢¢æ{ ÜUÚ }¢vÜïU ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢
ãé» J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥‹Îïà¢¢ ‰¢¢ çÜU à¢¢²Î ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢
ã}¢ï´ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï S¢ï Ú¢ïÜïU´x¢ï §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï ÐãHï
ãè ÜGUÏ¢èH» wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï }¢vÜïU |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ¼¢çÜU ±¢ïã
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU §Ú¢Î¢ï´ ÜUè ¶GÏ¢Ú H¢» J Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢
ÜGU¢çÈGUH¢ }¢ÜGU¢}¢ï “¥GSÈGU¢Ý” ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ±¢ïã à¢wGS¢ ²ïã ¶GÏ¢Ú
Hï ÜUÚ ¥¢²¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜïU ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï
Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU ²ïã ÜUã çÎ²¢ ãñ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G }¢vÜïU }¢ḯ
Î¢ç¶GH Ý ã¢ïÝï çÎ²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ Ýï ¥ÐÝï ¼}¢¢}¢ ã}¢ Ý±¢
ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ï Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU »ÜU ÈGU¢ñÁ¢ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ Hè ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢
Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜUÝï ÜïU çH²ï }¢vÜU¢ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢HÎãG” }¢ḯ
ÐÇG¢± Ç¢H çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜU¢ Ï¢ïÅ¢
§GÜUçÚ}¢¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ḯ Î¢ï S¢¢ï Ó¢éÝï ãé» S¢é±¢Ú¢ḯ ÜU¢ ÎS¼¢ Hï ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “x¢G}¢è}¢”
¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢» J Á¢Ï¢ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï Ú¢S¼ï }¢ḯ ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý
¥H ±HèÎ ÜïU S¢é±¢Ú¢ḯ ÜUè x¢Îü ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
à¢¢ãÚ¢ã S¢ï ãÅ ÜUÚ S¢ÈGUÚ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ Ú¢S¼ï S¢ï ÜUÅ ÜUÚ
¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢ï “ãGéÎñçÏ¢²¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÐÇG¢± Ç¢H¢ J ²ã¢æ Ð¢Ýè
ÜUè Ï¢ïãGÎ ÜU}¢è ‰¢è J »ÜU ãè ÜêæU±¢æ ‰¢¢ J ±¢ïã Ó¢‹Î Í¢‹Å¢ï´ ãè }¢ï´ wG¢éàÜU ã¢ï
x¢²¢ J Á¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Œ²¢S¢ S¢ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï »ÜU Ï¢ÇGï Œ²¢Hï }¢ï´ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ç¢H
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ ©æx¢çH²¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè ÜU¢
Ó¢à}¢¢ Á¢¢Úè ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï wG¢éàÜU ÜêæU±ï´ }¢ï´ ¥ÐÝï
±éÁG¢ê ÜU¢ x¢GS¢¢H¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ »ÜU ¼èÚ Ç¢H çÎ²¢, ÜêæU±ï´ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Ð¢Ýè
©Ï¢H ÐÇG¢ çÜU ÐêÚ¢ HàÜUÚ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ Á¢¢Ý±Ú ©S¢ ÜêæU±ï´ S¢ï ÜU§ü çÎÝ¢ï´ ¼ÜU
S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï¼ï Úãï J(1)
Ï¢ñ¥G¼é<ÚÁ¢G±¢Ý
}¢ÜGU¢}¢ï ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ²ïã
Îï¶¢ çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ HàÜUÚ Á¢æx¢ ÜïU çH²ï ¥¢}¢¢Î¢ ãñ
¥¢ñÚ §{Ú ²ïã ãG¢H ãñ çÜU S¢Ï¢ H¢ïx¢ »ãGÚ¢}¢ Ï¢¢æ{ï ãé» ãñ´ §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´
Á¢ê§üæ |¢è Ýãè´ }¢¢Ú S¢ÜU¼ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ S¢}¢Û¢¢
çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ S¢ï }¢éS¢¢HãG¼ ÜUè x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÜUS¢è ÜU¢ï }¢vÜïU
|¢ïÁ¢ çÎ²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ ÜU¢}¢ ÜïU çH²ï ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J HïçÜUÝ ©‹ã¢ï´ Ýï ²ïã ÜUã ÜUÚ }¢¢’çÁ¢GÚ¼
ÜUÚ Îè çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ }¢ïÚï Ï¢ãé¼ ãè
S¢wG¼ Îéà}¢Ý ãñ´ ¥¢ñÚ }¢vÜU¢ }¢ï´ }¢ïÚï ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ ÜU¢ï§ü »ÜU à¢wGS¢ |¢è »ïS¢¢
Ýãè´ ãñ Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢¢ S¢ÜïU J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ï }¢vÜïU |¢ïÁ¢¢ J ©‹ã¢ï´
Ýï }¢vÜïU ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï S¢éËãG ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ÐãéæÓ¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý

¥ÐÝè }¢¢HÎ¢Úè ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ï´ ÜUè çãG}¢¢²¼ ± Ð¢S¢Î¢Úè ÜUè
±Áã S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ‰¢ï J §S¢
çH²ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ©Ý ÐÚ ÜU¢ï§ü ÎÚ¢Á¢G ÎS¼è Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜïU J Ï¢çËÜU ©Ý S¢ï
²ïã ÜUã¢ çÜU ã}¢ ¥¢Ð ÜU¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï¼ï ãñ´ çÜU ¥¢Ð ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ¥¢ñÚ
S¢ÈGU¢ ± }¢±üã ÜUè S¢§üG ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝ¢ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚ Hï´ }¢x¢Ú ã}¢ }¢éãG}}¢Î
( ) ÜU¢ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ Ý ¥¢Ýï
Îï´x¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý Ýï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´
çÏ¢x¢GñÚ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï S¢¢‰¢ çH²ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G
¥ÜïUHï ¥ÐÝ¢ ©G}¢Úã Ýãè´ ¥Î¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J §S¢ ÐÚ Ï¢¢¼ Ï¢ÉG x¢§ü ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈUG ¢Ú Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï }¢vÜïU }¢ḯ Ú¢ïÜU çH²¢ J }¢x¢Ú ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU
}¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú }¢àãêÚ ã¢ï x¢§ü çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ
çÎ²¢ J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Á¢Ï¢ ²ïã ¶GÏ¢Ú ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©GS¢}¢¢Ý ÜïU wG¢Ýê ÜU¢ Ï¢ÎH¢
HïÝ¢ ÈGUÁ¢Gü ãñ J ²ïã ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð »ÜU Ï¢Ï¢êH ÜïU ÎÚwG¼ ÜïU
ÝèÓ¢ï Ï¢ñÆ x¢» ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢
}¢ïÚï ã¢‰¢ ÐÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè Ï¢ñ¥¼G ÜUÚ¢ï çÜU ¥¢ç¶GÚè Î}¢ ¼ÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚï ±ÈGU¢Î¢Ú
¥¢ñÚ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú Úã¢ïx¢ï J ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï çÝã¢²¼ ãè
±Ë±H¢ ¥æx¢ïÁ¢G Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜU¢ ¥GãÎì ÜUÚ¼ï ãé» ãGÁé ¢G Úê
ÜïU ÎS¼ï ãGÜUG ÐÚS¼ ÐÚ Ï¢ñ¥¼G ÜUÚ Hè J ²ïãè ±¢ïã Ï¢ñ¥¼G ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ḯ “Ï¢ñ¥¼G é<ÚÁ¢G±¢Ý” ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜUG
Ýï §S¢ Ï¢ñ¥¼G ¥¢ñÚ §S¢ ÎÚwG¼ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè S¢êÚ» ÈGUyãG }¢ï´
§S¢ ¼GÚãG ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
²ÜGUèÝÝ Á¢¢ï H¢ïx¢ (»ï ÚS¢êH) ¼é}ã¢Úè Ï¢ñ¥¼G
ÜUÚ¼ï ãñ́ ±¢ïã ¼¢ï ¥ËH¢ã ãè S¢ï Ï¢ñ¥¼G ÜUÚ¼ï
ãñ́ ©Ý ÜïU ã¢‰¢¢ḯ ÐÚ ¥ËH¢ã ÜU¢ ã¢‰¢ ãñ J

§S¢è S¢êÚ» ÈGUyãG }¢ï´ ÎêS¢Úè Á¢x¢ã §Ý Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ çÜU
Ï¢ï à ¢ÜU ¥ËH¢ã Ú¢Á¢G è ãé ± ¢ §ü } ¢¢Ý
±¢H¢ï´ S¢ï Á¢Ï¢ ±¢ïã ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï ¼é}ã¢Úè
Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¼¢ï ¥ËH¢ã Ýï Á¢¢Ý¢
Á¢¢ï ©Ý ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ ãñ çÈUÚ ©Ý ÐÚ
§yG¢}¢èÝ¢Ý ©¼¢Ú çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ Á¢ËÎ
¥¢Ýï ±¢Hè ÈGUyãG ÜU¢ §‹¥G¢}¢ çÎ²¢ J
HïçÜUÝ “Ï¢ñ¥G¼é<ÚÁ¢G±¢Ý” ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ý ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú x¢GH¼G ‰¢è J ±¢ïã Ï¢¢ §GÁGÁ¢G¼
¼G¢ñÚ ÐÚ }¢vÜïU }¢ï´ çÁ¢G‹Î¢ ± S¢H¢}¢¼ ‰¢ï ¥¢ñÚ çÈUÚ ±¢ïã Ï¢¶GñÚ¢ï ¥G¢çÈGUÄ²¼
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ |¢è ã¢ï x¢» J(2)
S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ v²êæÜUÚ ãé§ü
ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ à¢wGS¢ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ±¢ïã Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ wG¢éÁ¢G¢§üG ‰¢¢ J §Ý ÜU¢
ÜGUÏ¢èH¢ ¥x¢Ó¢ïü ¥|¢è ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé±¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ãGHèÈGU ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü }¢éçwGHS¢ ± ¶GñÚ wG±¢ã ‰¢ï J
Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú Îè çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ Ýï ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ ÈGU¢ñÁ¢ Á¢}¥G ÜUÚ Hè ãñ ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢à¢Ý
ÜïU çH²ï Îê{ ±¢Hè ªæÅçÝ²¢æ |¢è ãñ´ J ²ïã H¢ïx¢ ¥¢Ð S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ¼ÜU Ýãè´ ÐãéæÓ¢Ýï Îï´x¢ï J
ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï
}¢ïÚ¢ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ ÐãéæÓ¢¢ Î¢ï çÜU ã}¢ Á¢æx¢ ÜïU §Ú¢Îï S¢ï Ýãè´ ¥¢» ãñ´

¥¢ñÚ Ý ã}¢ Á¢æx¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ J ã}¢ ²ã¢æ çS¢ÈGUü ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜUè x¢GÚÁ¢G
S¢ï ¥¢» ãñ´ J }¢éS¢ËS¢H HÇG¢§²¢ï´ S¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÜU¢ÈGUè Á¢¢Ýè ± }¢¢Hè
ÝévGS¢¢Ý ÐãéæÓ¢ Ó¢éÜU¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ©Ý ÜïU ãGÜGU }¢ï´ |¢è ²ïãè Ï¢ïã¼Ú ãñ çÜU ±¢ïã
Á¢æx¢ Ý ÜUÚï´ Ï¢çËÜU }¢éÛ¢ S¢ï »ÜU }¢ég¼ï }¢é¥GÄ²Ý¢ ¼ÜU ÜïU çH²ï S¢éËãG ÜU¢
}¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ Hï´ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¥ãHï ¥GÚÏ¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ À¢ïÇG Îï´ J ¥x¢Ú
ÜéUGÚñà¢ }¢ïÚè Ï¢¢¼ }¢¢Ý Hï´ ¼¢ï Ï¢ïã¼Ú ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ©‹ã¢ï´ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUè
¼¢ï }¢éÛ¢ï ©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢G» ÜéUGÎÚ¼ }¢ï´ }¢ïÚè Á¢¢Ý ãñ çÜU
}¢ñ́ ©Ý S¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU HÇGêæx¢¢ çÜU }¢ïÚè x¢ÚÎÝ }¢ïÚï Ï¢ÎÝ S¢ï ¥Hx¢ ã¢ï Á¢¢» J
Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ ¥¢Ð ÜU¢ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ Hï
ÜUÚ Üé U zG È G U ¢Úï Üé U G Ú ñ à ¢ Üï U Ð¢S¢ x¢²¢ ¥¢ñ Ú ÜUã¢ çÜU }¢ñ ´ }¢é ã G } }¢Î
( ) ÜU¢ »ÜU Ðñx¢G¢}¢ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ ãêæ J ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜUè }¢ÚÁ¢Gè ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ©Ý ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï S¢éÝ¢ªæ J ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU à¢Ú¢Ú¼ ÐS¢‹Î H¢ñæÇï çÁ¢Ý ÜU¢ Á¢¢ïà¢ ©Ý ÜïU ã¢ïà¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢
‰¢¢ à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢Ýï Hx¢ï çÜU Ýãè´ ! ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ! ã}¢ï´ ©Ý ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢
S¢éÝÝï ÜUè ÜU¢ï§ü Á¢GMÚ¼ Ýãè´ J HïçÜUÝ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢‹Á¢èÎ¢ ¥¢ñÚ
S¢}¢Û¢Î¢Ú H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ðñx¢G¢}¢ S¢éÝ¢Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ¥¢ñÚ Ï¢éÎñH çÏ¢Ý
±ÚÜGU¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè Î¢’±¼ï S¢éËãG ÜU¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU
S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè
}¢é¥G}}¢Ú ¥¢ñÚ }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ÚÎ¢Ú ©G ± ü ã çÏ¢Ý }¢S¢ªG Î S¢ÜG U ÈG U è ¶ÇG ¢
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ÜéUGÚñà¢ ! v²¢ }¢ñ´ ¼é}ã¢Ú¢ Ï¢¢Ð Ýãè´ ?
S¢Ï¢ Ýï ÜUã¢ çÜU v²êæ Ýãè´ J çÈUÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚï
Ï¢ÓÓ¢ï Ýãè´ ? S¢Ï¢ Ýï ÜUã¢ çÜU v²êæ Ýãè´ J çÈUÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï Ï¢¢Úï
}¢ï´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢ï§ü Ï¢Î x¢é}¢¢Ýè ¼¢ï Ýãè´ ? S¢Ï¢ Ýï ÜUã¢ çÜU Ýãè´ !
ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éãG}}¢Î
( ) Ýï Ï¢ãé¼ ãè S¢}¢Û¢Î¢Úè ¥¢ñÚ |¢H¢§ü ÜUè Ï¢¢¼ Ðïà¢ ÜUÚ
Îè J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Î¢ï çÜU }¢ñ´ ©Ý S¢ï ç}¢H ÜUÚ }¢é¥G¢}¢H¢¼
¼Gñ ÜUMæ J S¢Ï¢ Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè çÜU Ï¢ãé¼ ¥ÓÀ¢ ! ¥¢Ð Á¢¢§²ï J ©G±üã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ ±ã¢æ S¢ï Ó¢H ÜUÚ ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ²ïã ÜUã¢ çÜU Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ýè ¥¢Ð ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ã}¢ï´ ç}¢H¢ J »ï }¢éãG}}¢Î ( ) }¢éÛ¢ï
¥¢Ð S¢ï ²ïã ÜUãÝ¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð Ýï HÇG ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ ÜïU
Îé‹²¢ S¢ï ÝïS¼¢ï Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ï Ï¢¼¢§²ï çÜU v²¢ ¥¢Ð S¢ï ÐãHï
ÜU|¢è çÜUS¢è ¥GÚÏ¢ Ýï ¥ÐÝè ãè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î çÜU²¢ ãñ ? ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
HÇG¢§ü }¢ï´ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ÐËH¢ |¢¢Úè ÐÇG¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢ï ²ïã HàÜUÚ ãñ }¢ñ´
§Ý }¢ï´ »ïS¢ï Ó¢ïãÚ¢ï´ ÜU¢ï Îï¶ Úã¢ ãêæ çÜU ²ïã S¢Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢ï ¼‹ã¢ À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢
Á¢¢»æx¢ï J ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ ÜU¢ ²ïã Á¢é}H¢ S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜU¢ï S¢Ï¢í¢ï Á¢GÏ¼G ÜUè ¼¢Ï¢ Ý Úãè J ©‹ã¢ï´ Ýï ¼ÇGÐ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï
©G±üã ! Ó¢éÐ ã¢ï Á¢¢ ! ¥ÐÝè Îï±è “H¢¼” ÜUè à¢}¢üx¢¢ã Ó¢êS¢, v²¢ ã}¢ |¢H¢
¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ Á¢¢»æx¢ï J
©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ S¢ï ÐêÀ¢ çÜU ²ïã ÜU¢ñÝ à¢wGS¢ ãñ ?
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU “²ïã ¥Ï¢ê Ï¢RU ãñ´ J” ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ï
©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ çÁ¢S¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢Gï }¢ï´ }¢ïÚè Á¢¢Ý ãñ, »ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ! ¥x¢Ú
¼ïÚ¢ »ÜU »ãGS¢¢Ý }¢éÛ¢ ÐÚ Ý ã¢ï¼¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢ÎH¢ }¢ñ´ ¥Ï¢ ¼ÜU ¼éÛ¢ ÜU¢ï
Ýãè´ Îï S¢ÜU¢ ãêæ ¼¢ï }¢ñ´ ¼ïÚè §S¢ ¼Ë¶G x¢ézG¼ìx¢ê ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Îï¼¢ J(1) ©G±üã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ ¥ÐÝï ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ¥¢Î}¢è S¢}¢Û¢¼¢ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï Á¢Ï¢ |¢è
±¢ïã ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ ÜUã¼¢ ¼¢ï ã¢‰¢ Ï¢ÉG¢ ÜUÚ
¥¢Ð ÜUè Úèà¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÜUÇG Hï¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Î¢ÉGè ÐÚ ã¢‰¢ Ç¢H¼¢ ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢ Á¢¢ï Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÐèÀï ¶ÇGï ‰¢ï J ±¢ïã ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ

ÜUè §S¢ Á¢éÚ¥¼ ¥¢ñÚ ãGÚÜU¼ ÜU¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ Ý ÜUÚ S¢ÜïU J ©G±üã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ Á¢Ï¢ Úèà¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ¼GÚÈGU ã¢‰¢ Ï¢ÉG¢¼¢ ¼¢ï ±¢ïã ¼H±¢Ú ÜU¢
ÜGUÏÁ¢G¢ ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ ÐÚ }¢¢Ú ÜUÚ ©S¢ S¢ï ÜUã¼ï çÜU Úèà¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¥ÐÝ¢
ã¢‰¢ ãÅ¢ Hï J ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ¥ÐÝ¢ S¢Ú ©Æ¢²¢ ¥¢ñÚ ÐêÀ¢ çÜU ²ïã
ÜU¢ñÝ ¥¢Î}¢è ãñ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ²ïã }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢ ãñ´ J ¼¢ï
©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï Ç¢æÅ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï Îx¢G¢Ï¢¢Á¢G ! v²¢ }¢ñ´ ¼ïÚè ¥GãìÎ
çà¢ÜUÝè ÜU¢ï S¢æ|¢¢HÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ Ýãè´ ÜUÚ Úã¢ ãêæ ? (ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý
à¢¥GÏ¢¢ Ýï Ó¢‹Î ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢
wG¢êÝÏ¢ã¢ ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ¥ÐÝï Ð¢S¢ S¢ï ¥Î¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ²ïã ©S¢è ¼GÚÈGU
§à¢¢Ú¢ ‰¢¢) (1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ï Îï¶Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÐêÚè HàÜUÚ x¢¢ã ÜU¢ï Îï¶ |¢¢H ÜUÚ ±ã¢æ S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï
x¢²¢ J ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ Ýï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜUè ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GïÁ¢G ¥GÜGUèÎ¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢
Á¢¢ï }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ ‰¢¢ §S¢ Ýï ©S¢ ÜïU çÎH ÐÚ Ï¢ÇG¢ ¥GÁ¢èÏ¢ ¥S¢Ú Ç¢H¢ ‰¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹™ï ©S¢ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¥ÐÝ¢ ¼¥SS¢éÚ §Ý HzGÁ¢G¢ï´ }¢ï´
Ï¢²¢Ý çÜU²¢ :
“»ï }¢ï Ú è ÜG U ¢ñ } ¢ ! wG ¢ é Î ¢ ÜUè ÜG U S¢}¢ ! Á¢Ï¢ }¢é ã G } }¢Î
( ) ¥ÐÝ¢ ¶æ¶¢Ú ‰¢êÜU¼ï ãñ´ ¼¢ï ±¢ïã çÜUS¢è Ý çÜUS¢è
S¢ãG¢Ï¢è ÜUè ã‰¢ïHè }¢ï´ ÐÇG¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÈGU¼Gïü ¥GÜGUèÎ¼ S¢ï ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï
Ó¢ïãÚï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¶¢H ÐÚ }¢H Hï¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜU¢
©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ Îï¼ï ãñ´ ¼¢ï S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ©S¢ ÜUè ¼¢’}¢èH ÜïU çH²ï Û¢ÐÅ
ÐÇG¼ï ãñ´ J ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢Ï¢ ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï ãñ´ ¼¢ï ©Ý ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ©Ý ÜïU ±éÁG¢ê ÜïU
{¢ï±Ý ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG HêÅ¼ï ãñ´ çÜU x¢¢ï²¢ ©Ý }¢ï´ ¼H±¢Ú Ó¢H ÐÇGïx¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã
Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü x¢éz¼G ìx¢ê ÜUÚ¼ï ãñ́ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ¥SãG¢Ï¢ ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ́ J ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU

S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ ©Ý ÜUè §¼Ýè Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ¥GÁ¢G}¢¼ ãñ çÜU ÜU¢ï§ü
à¢wGS¢ ©Ý ÜUè ¼GÚÈGU ÝÁ¢GÚ |¢Ú Îï¶ Ýãè´ S¢ÜU¼¢ J »ï }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ! wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï Ï¢ãé¼ S¢ï Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Ú Îï¶¢ ãñ J }¢ñ´ ÜGñUS¢Ú¢ï
çÜUSÚ¢ ¥¢ñÚ ÝÁÁ¢¢à¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú¢ï´ }¢ï´ |¢è Ï¢¢Ú²¢Ï¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãêæ J }¢x¢Ú
wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï çÜUS¢è Ï¢¢Îà¢¢ã ÜïU ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï
Ï¢¢Îà¢¢ã ÜUè §¼Ýè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚ¼ï ãé» Ýãè´ Îï¶¢ ãñ çÁ¢¼Ýè ¼¢’Á¢Gè}¢
}¢éãG}}¢Î ( ) ÜïU S¢¢‰¢è }¢éãG}}¢Î ( )
ÜUè ÜUÚ¼ï ãñ´ J” (1)
©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ ÜUè ²ïã x¢ézG¼ìx¢ê S¢éÝ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè çÜUÝ¢Ý¢
ÜïU »ÜU à¢wGS¢ Ýï çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ãGHèS¢” ‰¢¢, ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï
§Á¢¢Á¢G¼ Î¢ï çÜU }¢ñ´ ©Ý ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ªæ J ÜéUGÚñà¢ Ýï ÜUã¢ çÜU “Á¢GMÚ Á¢¢§²ï J”
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã à¢wGS¢ Á¢Ï¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ÈéUGH¢æ
à¢wGS¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã ©S¢ ÜGU¢ñ}¢ S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶¼¢ ãñ Á¢¢ï ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´
ÜU¢ï §S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¶ÇG¢ ÜUÚ Î¢ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢ “HÏÏ¢ñÜU” ÐÉGÝ¢
à¢éM¥G ÜUÚ Î¢ï J ©S¢ à¢wGS¢ Ýï Á¢Ï¢ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢ñÚ
»ãGÚ¢}¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï “HÏÏ¢ñÜU”
ÐÉG¼ï ãé» S¢éÝ¢ ¼¢ï ÜUã¢ çÜU ! |¢H¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG
}¢éÝ¢çS¢Ï¢ ãñ çÜU Ï¢ñ¼éËH¢ã S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ Á¢¢» ? ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè ÐHÅ ÜUÚ
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶
ÜUÚ ¥¢ Úã¢ ãêæ çÜU ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU Á¢¢Ý±Ú ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãñ´ ¥¢ñÚ S¢Ï¢
»ãGÚ¢}¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ }¢ñ´ ÜU|¢è |¢è ²ïã Ú¢» Ýãè´ Îï S¢ÜU¼¢
çÜU ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ Á¢¢» J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
»ÜU à¢wGS¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ S¢ï ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢

}¢ÜUÚÁ¢G çÏ¢Ý ãGzSG ¢ ‰¢¢ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ±ã¢æ Á¢¢Ýï Î¢ï J ÜéUGÚñà¢
Ýï ÜUã¢ : “¼é}¢ |¢è Á¢¢¥¢ï” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Ó¢H¢ J Á¢Ï¢ ²ïã ÝÁGÎèÜU ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã }¢ÜUÚÁ¢G ãñ J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè
HéÓÓ¢¢ ¥¢Î}¢è ãñ J §S¢ Ýï ¥¢Ð S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê à¢éM¥G ÜUè J
¥|¢è §S¢ ÜUè Ï¢¢¼ ÐêÚè |¢è Ý ãé§ü ‰¢è çÜU Ý¢ x¢ã¢æ “S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í”
¥¢ x¢²¢ ©S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ÝïÜU ÈGU¢Hè ÜïU ¼G¢ñÚ
ÐÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢éãñH ¥¢ x¢²¢, H¢ï ! ¥Ï¢ ¼é}ã¢Ú¢ }¢é¥G¢}¢H¢ S¢ãìH
ã¢ï x¢²¢ J(1) Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢éãñH Ýï ¥¢¼ï ãè ÜUã¢ çÜU ¥¢§²ï ã}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
¥ÐÝï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUè »ÜU ÎS¼¢±ïÁ¢G çH¶ Hï´ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜU¢ï ÎS¼¢±ïÁ¢G çH¶Ýï ÜïU çH²ï ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J S¢éãñH çÏ¢Ý
¥G}¢í ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÎïÚ ¼ÜU S¢éËãG ÜïU à¢Ú¢§¼G
ÐÚ x¢ézG¼ìx¢ê ã¢ï¼è Úãè J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ Ó¢‹Î à¢¼G¢ïZ ÐÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ã¢ï
x¢²¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè S¢ï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çH¶¢ï S¢éãñH Ýï ÜUã¢ çÜU ã}¢ “ÚãG}¢¢Ý” ÜU¢ï
Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï çÜU ²ïã v²¢ ãñ ? ¥¢Ð çH¶±¢§²ï Á¢¢ï ã}¢¢Ú¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ ÐéÚ¢Ý¢ ÎS¼êÚ Úã¢ ãñ J }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ã}¢
ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ HzGÁ¢G Ýãè´ çH¶ï´x¢ï J }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
Ýï S¢éãñH ÜUè Ï¢¢¼ }¢¢Ý Hè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ÓÀ¢ J »ï
¥GHè ! ãè çH¶ Î¢ï J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ²ïã
§GÏ¢¢Ú¼ çH¶±¢§ü J ²¢’Ýè ²ïã ±¢ïã à¢Ú¢§¼G ãñ´
çÁ¢Ý ÐÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢éãG}}¢ÎéÚüS¢êHéËH¢ã Ýï S¢éËãG ÜU¢
ÈGñUS¢H¢ çÜU²¢ J S¢éãñH çÈUÚ |¢ÇGÜU x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ã}¢ Á¢¢Ý Hï¼ï çÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´ ¼¢ï Ý ã}¢
¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢ñ¼éËH¢ã S¢ï Ú¢ïÜU¼ï Ý ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï HïçÜUÝ ¥¢Ð
“}¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã” çHç¶²ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ }¢éãG}}¢ÎéÚüS¢êHéËH¢ã |¢è ãêæ ¥¢ñÚ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý
¥GÏÎéËH¢ã |¢è ãêæ J ²ïã ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚè çÚS¢¢H¼ ÜU¢ï
Û¢éÅH¢¼ï ã¢ï J ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éãG}}¢ÎéÚüS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï ç}¢Å¢ Î¢ï ¥¢ñÚ §S¢
Á¢x¢ã }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã çH¶ Î¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ÜU¢ñÝ }¢é„H}¢¢Ý ¥¢Ð ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ï
S¢ÜU¼¢ ãñ ? HïçÜUÝ }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ÜU|¢è ÜU|¢è »ïS¢¢ }¢ÜGU¢}¢ |¢è ¥¢
Á¢¢¼¢ ãñ çÜU S¢ÓÓ¢ï }¢éçãGÏ¢ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ÜUè ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Úè S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ãè ÜïU Á¢ÁGÏ¢ï }¢ï´ §‹ÜU¢Ú ÜUÚÝ¢ ÐÇG¼¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU Ý¢}¢ ÜU¢ï
¼¢ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G Ýãè´ ç}¢Å¢ªæx¢¢ J ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ÓÀ¢ }¢éÛ¢ï çÎ¶¢¥¢ï }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ ÜUã¢æ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ©S¢ Á¢x¢ã ÐÚ ©æx¢Hè Ú¶ Îè J ¥¢Ð Ýï
±ã¢æ S¢ï “ÚS¢êHéËH¢ã” ÜU¢ HzGÁ¢G ç}¢Å¢ çÎ²¢ J Ï¢ãÚ ãG¢H S¢éËãG ÜUè ¼ãGÚèÚ
}¢éÜU}}¢H ã¢ï x¢§ü J §S¢ ÎS¼¢±ïÁ¢G }¢ï´ ²ïã ¼Gñ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ çÜU ÈGUÚèÜGñUÝ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý ÎS¢ S¢¢H ¼ÜU HÇG¢§ü çÏ¢ËÜéUH }¢¢ñÜGUêÈGU Úãïx¢è J S¢éËãGÝ¢}¢ï ÜUè
Ï¢¢ÜGUè ÎzG¥G¢¼ ¥¢ñÚ à¢¼GïZ ²ïã ‰¢è´ çÜU
{1} }¢é„H}¢¢Ý §S¢ S¢¢H çÏ¢x¢GñÚ ©G}¢Úã ¥Î¢ çÜU²ï ±¢ÐS¢ Ó¢Hï Á¢¢»æ J
{2} ¥¢ç²‹Î¢ S¢¢H ©G}¢Úã ÜïU çH²ï ¥¢»æ ¥¢ñÚ çS¢ÈGUü ¼èÝ çÎÝ }¢vÜU¢ }¢ï´
ÆãÚ ÜUÚ ±¢ÐS¢ Ó¢Hï Á¢¢»æ J
{3} ¼H±¢Ú ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ ã‰¢²¢Ú Hï ÜUÚ Ý ¥¢»æ J ¼H±¢Ú |¢è
çÝ²¢}¢ ÜïU ¥‹ÎÚ Ú¶ ÜUÚ ‰¢ïHï ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ Ï¢æÎ ã¢ï J
{4} }¢vÜïU }¢ï´ Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý ÐãHï S¢ï }¢éÜGUè}¢ ãñ´ ©Ý }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï ¥ÐÝï
S¢¢‰¢ Ý Hï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢vÜïU }¢ï´ ÚãÝ¢ Ó¢¢ãï ¼¢ï
©S¢ ÜU¢ï Ý Ú¢ïÜïU´ J
{5} ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ²¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ¥x¢Ú }¢ÎèÝï Ó¢H¢ Á¢¢» ¼¢ï
±¢ÐS¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» HïçÜUÝ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢é„H}¢¢Ý }¢ÎèÝï S¢ï }¢vÜïU }¢ï´
Ó¢H¢ Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ±¢ÐS¢ Ýãè´ çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ J
{6} ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú ã¢ïx¢¢ çÜU ±¢ïã ÈGUÚèÜGñUÝ }¢ï´ S¢ï çÁ¢S¢ ÜïU
S¢¢‰¢ Ó¢¢ãï´ Î¢ïS¼è ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ Hï´ J
²ïã à¢¼GïZ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU S¢wG¼ ç¶GH¢ÈGU ‰¢è´ ¥¢ñÚ
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï §S¢ ÐÚ Ï¢ÇGè Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ Ý¢ x¢±¢Úè
ã¢ï Úãè ‰¢è }¢x¢Ú ±¢ïã ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU Î}¢ }¢¢ÚÝï S¢ï
}¢Á¢Ï¢êÚ ‰¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢
²ïã ¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU }¢é¥G¢ãÎ¢ çH¶¢ Á¢¢ Ó¢éÜU¢ ‰¢¢
HïçÜUÝ ¥|¢è §S¢ ÐÚ ÈGUÚèÜGñUÝ ÜïU ÎS¼¶G¼G Ýãè´ ãé» ‰¢ï çÜU ¥Ó¢¢ÝÜU
§S¢è S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í ÜïU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH
¥ÐÝè Ï¢ïçÇG²¢æ Í¢S¢èÅ¼ï ãé» çx¢Ú¼ï ÐÇG¼ï ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý ¥¢Ý ÐãéæÓ¢ï J S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í ¥ÐÝï Ï¢ïÅï ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜUãÝï
Hx¢¢ çÜU »ï }¢éã}G }¢Î ( ) §S¢ }¢é¥¢G ãÎï ÜUè ÎS¼¢±ïÁ¢G ÐÚ
ÎS¼¶G¼G ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢ïÚè ÐãHè à¢¼Gü ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH ÜU¢ï
}¢ïÚè ¼GÚÈGU ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢§²ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥|¢è
¼¢ï §S¢ }¢é¥G¢ãÎï ÐÚ ÈGUÚèÜGñUÝ ÜïU ÎS¼¶G¼G ãè Ýãè´ ãé» ãñ´ J ã}¢¢Úï
¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ÎS¼¶G¼G ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã }¢é¥¢G ãÎ¢ Ý¢çÈGUÁ¢G ã¢ïx¢¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU çÈUÚ Á¢¢§²ï J }¢ñ´ ¥¢Ð S¢ï
ÜU¢ï§ü S¢éËãG Ýãè´ ÜUMæx¢¢ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥ÓÀ¢ »ï S¢éãñH ! ¼é}¢ ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Î¢ï çÜU }¢ñ´ ¥Ï¢ê
Á¢‹ÎH ÜU¢ï ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶ Hêæ J ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ãÚçx¢Á¢G ÜU|¢è

§S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îï S¢ÜU¼¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH Ýï Á¢Ï¢

Îï¶¢ çÜU }¢ñ´ çÈUÚ }¢vÜïU H¢ñÅ¢ çÎ²¢ Á¢¢ªæx¢¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï
ÈGUÚ²¢Î ÜUè ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU »ï Á¢}¢¢¥G¼ï }¢éçSH}¢èÝ ! Îï¶¢ï }¢ñ´ }¢éà¢çÚÜUèÝ
ÜUè ¼GÚÈGU H¢ñÅ¢²¢ Á¢¢ Úã¢ ãêæ ãG¢H¢æ çÜU }¢ñ´ }¢é„H}¢¢Ý ãêæ ¥¢ñÚ ¼é}¢
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ x¢²¢ ãêæ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢¢Ú S¢ï ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ
Ó¢¢ïÅ¢ï´ ÜïU Á¢¢ï çÝà¢¢Ý¢¼ ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ©Ý çÝà¢¢Ý¢¼ ÜU¢ï çÎ¶¢ çÎ¶¢ ÜUÚ
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢ïà¢ çÎH¢²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH
ÜUè ¼vGÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ §ü}¢¢Ýè Á¢ÁGÏ¢¢ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã Î‹ÎÝ¢¼ï ãé»
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU v²¢ ¥¢Ð S¢Ó¢}¢éÓ¢ ¥ËH¢ã
ÜïU ÚS¢êH Ýãè´ ãñ´ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²êæ Ýãè´ ? ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU v²¢
ã}¢ ãGÜUG ÐÚ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï Îéà}¢Ý Ï¢¢ç¼GH ÐÚ Ýãè´ ãñ́ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²êæ
Ýãè´ ? çÈUÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ¼¢ï çÈUÚ ã}¢¢Úï ÎèÝ }¢ï´ ã}¢ ÜU¢ï ²ïã çÁ¢GËH¼ v²êæ
Îè Á¢¢ Úãè ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! }¢ñ́
¥ËH¢ã ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ J }¢ñ́ ©S¢ ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè Ýãè´ ÜUÚ¼¢ ãêæ J ±¢ïã }¢ïÚ¢
}¢ÎÎx¢¢Ú ãñ J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! v²¢ ¥¢Ð ã}¢ S¢ï ²ïã ±¢’Î¢ Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ã}¢
¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ Ï¢ñ¼éËH¢ã }¢ḯ ¥¢ ÜUÚ ¼G±¢ÈGU ÜUÚḯx¢ï ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ }¢ñ́ Ýï
¼é}¢ ÜU¢ï ²ïã ¶GÏ¢Ú Îè ‰¢è çÜU ã}¢ §S¢è S¢¢H Ï¢ñ¼éËH¢ã }¢ḯ Î¢ç¶GH ã¢ḯx¢ï ? ©‹ã¢ḯ
Ýï ÜUã¢ çÜU “Ýãè´” J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ́ çÈUÚ
ÜUã¼¢ ãêæ çÜU ¼é}¢ ²ÜGUèÝÝ ÜU¢’Ï¢ï }¢ḯ ÐãéæÓ¢¢ïx¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚ¢ïx¢ï J
ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ S¢ï ©Æ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ±¢ïãè x¢ézG¼ìx¢ê ÜUè
Á¢¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ Ó¢éÜïU ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï

ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! ±¢ïã wG¢éÎ¢ ÜïU ÚS¢êH ãñ́ J ±¢ïã Á¢¢ï ÜéUÀ ÜUÚ¼ï ãñ́
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãè ÜïU ãGév}¢ S¢ï ÜUÚ¼ï ãñ́ ±¢ïã ÜU|¢è wG¢éÎ¢ ÜUè Ý¢ ÈGUÚ}¢¢Ýè
Ýãè´ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ©Ý ÜU¢ }¢ÎÎx¢¢Ú ãñ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ²ÜGUèÝÝ ±¢ïã
ãGÜUG ÐÚ ãñ́ çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ ©Ý ÜUè çÚÜU¢Ï¢ ‰¢¢}¢ï Úã¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ ©G}¢í §Ý Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ S¢Î}¢¢
¥¢ñÚ S¢wG¼ Ú‹Á¢ ± ¥zGS¢¢ïS¢ Úã¢ Á¢¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï Á¢ÁGÏ¢» Ï¢ï §çwG¼²¢Úè }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÜUã Îè ‰¢è´ J çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú ±¢ïã §S¢ S¢ï
¼¢ñÏ¢¢ ± §çS¼xGÈGU¢Ú ÜUÚ¼ï Úãï ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ÜUzGÈGU¢Úï ÜïU çH²ï ©‹ã¢ï´ Ýï
Ý}¢¢Á¢Gï´ ÐÉGè´, Ú¢ïÁ¢Gï Ú¶ï, ¶GñÚ¢¼ ÜUè, xG¢éH¢}¢ ¥¢Á¢G¢Î çÜU²ï J Ï¢é¶G¢Úè
à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¥x¢Ó¢ïü §Ý ¥¢’}¢¢H ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ Ýãè´ ãñ, §Á}¢¢HÝ
ãè çÁ¢GRU ãñ HïçÜUÝ ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ çÝã¢²¼ ¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã
¼}¢¢}¢ Ï¢¢¼ï´ Ï¢²¢Ý ÜUè x¢§ü ãñ´ J(2)
Ï¢ãÚ ãG¢H ²ïã Ï¢ÇGï S¢wG¼ §ç}¼ãG¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢ÁG}¢¢§à¢ ÜU¢ ±vG¼
‰¢¢ J »ÜU ¼GÚÈGU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ÈGUÚ²¢Î ÜUÚ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ãÚ }¢é„H}¢¢Ý §S¢ ÜGUÎÚ Á¢¢ïà¢
}¢ï´ |¢Ú¢ ãé±¢ ãñ çÜU ¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ¥ÎÏ¢
}¢¢Ýï¥G Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè ¼H±¢Úḯ çÝ²¢}¢ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÐÇG¼è´ J
ÎêS¢Úè ¼GÚÈGU }¢é¥G¢ãÎï ÐÚ ÎS¼¶G¼G ã¢ï Ó¢éÜïU ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥GãìÎ ÜU¢ï ÐêÚ¢
ÜUÚÝï ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢Ú ÐÚ ¥¢Ý ÐÇGè ãñ J ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
Ýï }¢¢ñÜGU¥G ÜUè ÝÁ¢G¢ÜU¼ ÜU¢ ¶G²¢H ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ S¢Ï¢í ÜUÚ¢ï J ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úï çH²ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢ÁG¢Hê}¢¢ï´ ÜïU çH²ï Á¢GMÚ ãè ÜU¢ï§ü Ú¢S¼¢

çÝÜU¢Hïx¢¢ J ã}¢ S¢éËãG ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ Ó¢éÜïU ¥Ï¢ ã}¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢Î
¥GãìÎè Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï J x¢GÚÁ¢G ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH ÜU¢ï §S¢è
¼GÚãG Ð¢ Ï¢ Á¢G‹Á¢èÚ çÈUÚ }¢vÜïU ±¢ÐS¢ Á¢¢Ý¢ ÐÇG¢ J (1)
Á¢Ï¢ S¢éËãGÝ¢}¢¢ }¢éÜU}}¢H ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï

S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ©Æ¢ï ¥¢ñÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ S¢Ú }¢éæÇ¢
ÜUÚ »ãGÚ¢}¢ ¶¢ïH Î¢ï J }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Ý¢ x¢±¢Úè ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢
ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ÈGUÚ}¢¢Ýï ÝÏ¢±è S¢éÝ ÜUÚ »ÜU à¢wGS¢ |¢è Ýãè´ ©Æ¢ J
}¢x¢Ú ¥ÎÏ¢ ÜïU ¶G²¢H S¢ï ÜU¢ï§ü »ÜU HzGÁ¢G Ï¢¢ïH |¢è Ý S¢ÜU¢ J ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã S¢ï §S¢
ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU }¢ïÚè Ú¢» ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð
çÜUS¢è S¢ï ÜéUÀ |¢è Ý ÜUãï´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ¥¢Ð ¥ÐÝè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜUÚ Hï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢H
¼Úà¢±¢ Hï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï »ïS¢¢ ãè çÜU²¢ J Á¢Ï¢
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜUÚ
ÜïU »ãGÚ¢}¢ ©¼¢Ú¼ï Îï¶ çH²¢ ¼¢ï çÈUÚ ±¢ïã H¢ïx¢ }¢¢²êS¢ ã¢ï x¢» çÜU ¥Ï¢
¥¢Ð ¥ÐÝ¢ ÈGñUS¢H¢ Ýãè´ Ï¢ÎH S¢ÜU¼ï ¼¢ï S¢Ï¢ H¢ïx¢
ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU Ï¢¢H ¼Ú¢à¢Ýï Hx¢ï }¢x¢Ú §S¢ ÜGUÎÚ
Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ‰¢ï çÜU »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï ÜGUyH
ÜUÚ Ç¢Hïx¢¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÚS¢êHéËH¢ã ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢
ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J (2)
ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ
§S¢ S¢éËãG ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï »ÜU }¢x¢GHêÏ¢¢Ý¢
S¢éËãG ¥¢ñÚ çÁ¢GËH¼ ¥¢}¢ïÁ¢G }¢é¥G¢ãÎ¢ S¢}¢Û¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú

ÜU¢ï §S¢ S¢ï Á¢¢ï Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ±¢ïã ¥¢Ð ÐÉG Ó¢éÜïU J }¢x¢Ú §S¢ ÜïU
Ï¢¢’Î ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU
»ï ãGÏ¢èÏ¢ ! ã}¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ¥G¼¢G ÜUè J
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï §S¢ S¢éËãG ÜU¢ï “ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ” Ï¢¼¢²¢ J
ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G } ¢Ú Ýï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! v²¢ ²ïã “ÈGUyãG” ãñ ? ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “ã¢æ ! ²ïã ÈGUyãG ãñ J”
x¢¢ï ©S¢ ±vG¼ §S¢ S¢éËãGÝ¢}¢ï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢¢
ÜïU ¶G²¢H¢¼ ¥ÓÀï Ýãè´ ‰¢ï J }¢x¢Ú §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ Ýï Ï¢¼¢
çÎ²¢ çÜU ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ ²ïãè S¢éËãG ¼}¢¢}¢ ÈéUG¼êãG¢¼ ÜUè ÜéU‹Á¢è S¢¢çÏ¢¼
ãé§ü ¥¢ñÚ S¢Ï¢ Ýï }¢¢Ý çH²¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ »ÜU »ïS¢è ÈGUyãïG
}¢éÏ¢èÝ ‰¢è Á¢¢ï }¢vÜïU }¢ï´ §à¢¢¥G¼ï §SH¢}¢ Ï¢çËÜU ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜU¢
Á¢GÚè¥G¢ Ï¢Ý x¢§ü J ¥Ï¢ ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï
¥Hx¢ ‰¢Hx¢ Úã¼ï ‰¢ï »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ç}¢HÝï Á¢éHÝï ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ãè Ýãè´
ç}¢H¼¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú §S¢ S¢éËãG ÜUè ±Áã S¢ï »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU ²ã¢æ ¥¢}¢Î¢ï
ÚzG¼ ¥¢Á¢G¢Îè ÜïU S¢¢‰¢ x¢ézG¼¢ï à¢ÝèÎ ¥¢ñÚ ¼Ï¢¢ÎH» ¶G²¢H¢¼ ÜU¢
Ú¢S¼¢ ¶éH x¢²¢ J ÜéUzGÈGU¢Ú }¢ÎèÝï ¥¢¼ï ¥¢ñÚ }¢ãèÝ¢ï´ ÆãÚ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU çÜUÚÎ¢Ú ± ¥¢’}¢¢H ÜU¢ x¢ãÚ¢ }¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚ¼ï J §SH¢}¢è }¢S¢¢§H
¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè wG¢êçÏ¢²¢ï´ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ S¢éÝ¼ï Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý }¢vÜïU
Á¢¢¼ï ±¢ïã ¥ÐÝï Ó¢¢H Ó¢HÝ, §GzGÈGU¼ çà¢¥G¢Úè ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ x¢éÁ¢G¢Úè S¢ï
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çÎH¢ï´ ÐÚ §SH¢}¢ ÜUè wG¢êçÏ¢²¢ï´ ÜU¢ »ïS¢¢ ÝvGà¢ çÏ¢Æ¢ Îï¼ï
çÜU wG¢éÎ Ï¢wG¢éÎ ÜéUzGÈGU¢Ú §SH¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢§H ã¢ï¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¼¢Úè¶G x¢±¢ã ãñ çÜU S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ S¢ï ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ¼ÜU §S¢
ÜGUÎÚ ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î }¢ḯ H¢ïx¢ }¢é„H}¢¢Ý ãé» çÜU §¼Ýï ÜU|¢è Ýãè´ ãé» ‰¢ï J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ (ÈGU¢¼ïãGï à¢¢}¢) ¥¢ñÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ (ÈGU¢¼ïãGï ç}¢SÚ) |¢è §S¢è Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ wG¢éÎ
Ï¢wG¢éÎ }¢vÜïU S¢ï }¢ÎèÝ¢ Á¢¢ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ãé» J ( )
}¢ÁGHê}¢èÝï }¢vÜU¢
çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï H¢ïx¢ }¢vÜïU }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ãé» ©‹ã¢ï´ Ýï
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ã¢‰¢¢ï´ Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè }¢éS¢èÏ¢¼ï´ Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUè´ J ©Ý ÜU¢ï Á¢G‹Á¢èÚ¢ï´ }¢ï´
Ï¢¢æ{ Ï¢¢æ{ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ïÇGï }¢¢Ú¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ Á¢Ï¢ |¢è ©Ý }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü
à¢wGS¢ }¢¢ñÜGU¥G Ð¢¼¢ ¼¢ï ÀéÐ ÜUÚ }¢ÎèÝï ¥¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ Ýï §S¢
ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢æÎ ÜUÚ çÎ²¢ v²êæ çÜU §S¢ S¢éËãGÝ¢}¢ï }¢ï´ ²ïã à¢¼Gü ¼ãGÚèÚ ‰¢è çÜU
}¢vÜïU S¢ï Á¢¢ï à¢wGS¢ |¢è çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï Á¢¢»x¢¢ ±¢ïã çÈUÚ }¢vÜU¢
±¢ÐS¢ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ ÜU¢ ÜU¢ÚÝ¢}¢¢
S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
}¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Á¢¢ï Ï¢éÁG¢éx¢ü }¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼
ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝ¢ ¥¢» ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ ‰¢ï J ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè Î¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢¢ çÜU ã}¢¢Ú¢ ¥¢Î}¢è ±¢ÐS¢
ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¼é}¢ }¢vÜïU Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï, ¼é}¢ Á¢¢Ý¼ï ã¢ï çÜU ã}¢ Ýï
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ çH²¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ÎèÝ }¢ï´ ¥GãìÎ
çà¢ÜUÝè ¥¢ñÚ x¢Gg¢Úè Á¢¢§Á¢G Ýãè´ ãñ J” ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! v²¢ ¥¢Ð }¢éÛ¢
ÜU¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU ãG±¢Hï ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã }¢éÛ¢ ÜU¢ï ÜéUÈGí ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ
ÜUÚï´ ? ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Á¢¢¥¢ï !
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜUÚè}¢ ¼é}ã¢Úè çÚã¢§ü ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢Ï¢Ï¢ Ï¢Ý¢ Îïx¢¢ J ¥¢ç¶GÚ
}¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè
çãGÚ¢S¢¼ }¢ï´ }¢vÜïU ±¢ÐS¢ ã¢ï x¢» J HïçÜUÝ Á¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ï “ÁG¢éH ãGHèÈGU¢”
}¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï S¢Ï¢ ¶¢Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ñÆï ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ï´ ÜUÚÝï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ï¢S¢èÚ Ýï »ÜU ÜU¢çÈGUÚ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥Á¢è ! ¼é}ã¢Úè ¼H±¢Ú
Ï¢ãé¼ ¥ÓÀè }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼è ãñ J ©S¢ Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ çÝ²¢}¢ S¢ï ¼H±¢Ú
çÝÜU¢H ÜUÚ çÎ¶¢§ü ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU Ï¢ãé¼ ãè ©G}Î¢ ¼H±¢Ú ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï
Ï¢¢Úã¢ HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ §S¢ ÜU¢ ¼Á¢çÚÏ¢¢ çÜU²¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ
Ýï ÜUã¢ çÜU Á¢GÚ¢ }¢ïÚï ã¢‰¢ }¢ï´ ¼¢ï Î¢ï J }¢ñ´ |¢è Îï¶êæ çÜU ÜñUS¢è
¼H±¢Ú ãñ ? ©S¢ Ýï ©Ý ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ¼H±¢Ú Îï Îè J ©‹ã¢ï´ Ýï ¼H±¢Ú ã¢‰¢
}¢ï´ Hï ÜUÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ S¢ï ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÜU ÜU¢çÈGUÚ ÜUè x¢ÚÎÝ ÜUÅ x¢§ü ¥¢ñÚ
©S¢ ÜU¢ S¢Ú ÎêÚ Á¢¢ çx¢Ú¢ J ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢è Ýï Á¢¢ï ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ ¼¢ï
±¢ïã S¢Ú ÐÚ ÐñÚ Ú¶ ÜUÚ |¢¢x¢¢ ¥¢ñÚ S¢ÚÐÅ Î¢ñÇG¼¢ ãé±¢ }¢ÎèÝï
ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ Í¢éS¢ x¢²¢ J ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï ©S¢ ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã à¢wGS¢ ¶G¢ñÈGUÁ¢GÎ¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢
ãñ J ©S¢ Ýï ã¢æÐ¼ï ÜU¢æÐ¼ï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
}¢ïÚï S¢¢‰¢è ÜU¢ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ Ýï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ |¢è Á¢GMÚ }¢¢Ú¢
Á¢¢ªæx¢¢ J §¼Ýï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ |¢è Ýæx¢è ¼H±¢Ú
ã¢‰¢ }¢ï´ çH²ï ãé» ¥¢Ý ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ÐêÚè
ÜUÚ Îè v²êæ çÜU S¢éËãGÝ¢}¢ï ÜUè à¢¼Gü ÜïU Ï¢ }¢êçÁ¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï ¼¢ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï
±¢ÐS¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ¥Ï¢ ²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè }¢ïãÚÏ¢¢Ýè ãñ çÜU ©S¢
Ýï }¢éÛ¢ ÜU¢ï §Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ S¢ï ÝÁ¢¢¼ Îï Îè J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢
±¢çÜGU»G S¢ï Ï¢ÇG¢ Ú‹Á¢ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¶GÈGU¢ ã¢ï
ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
§S¢ ÜUè }¢¢æ }¢Úï ! ²ïã ¼¢ï HÇG¢§ü |¢ÇGÜU¢ Îïx¢¢ J ÜU¢à¢ ! §S¢ ÜïU S¢¢‰¢
ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è ã¢ï¼¢ Á¢¢ï §S¢ ÜU¢ï Ú¢ïÜU¼¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ §S¢ Á¢é}Hï S¢ï S¢}¢Û¢ x¢» çÜU }¢ñ´
çÈUÚ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU H¢ñÅ¢ çÎ²¢ Á¢¢ªæx¢¢, §S¢ çH²ï ±¢ïã ±ã¢æ S¢ï Ó¢éÐÜïU
S¢ï ç¶S¢ÜU x¢» ¥¢ñÚ S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ÜGU¢}¢ï “»ïGS¢” }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ
ÆãÚï J ©{Ú }¢vÜïU S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH ¥ÐÝè Á¢G‹Á¢èÚ
ÜU¢Å ÜUÚ |¢¢x¢ï ¥¢ñÚ ±¢ïã |¢è ±ãè´ ÐãéæÓ¢ x¢» J çÈUÚ }¢vÜïU ÜïU ÎêS¢Úï }¢ÁGHê}¢
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï |¢è }¢¢ñÜGU¥G Ð¢ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ÜGñUÎ S¢ï çÝÜUH çÝÜUH ÜUÚ
²ã¢æ ÐÝ¢ã HïÝè à¢éM¥G ÜUÚ Îè J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §S¢ Á¢æx¢H }¢ï´ S¢œ¢Ú
¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ Á¢}¥G ã¢ï x¢§ü J ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ç¼Á¢¢Ú¼è ÜGU¢çÈGUH¢ï´
ÜU¢ ²ïãè Ú¢S¼¢ ‰¢¢ J Á¢¢ï ÜGU¢çÈGUH¢ |¢è ¥¢}¢Î¢ï ÚzG¼ }¢ï´ ²ã¢æ S¢ï x¢éÁ¢GÚ¼¢, ²ïã
H¢ïx¢ ©S¢ ÜU¢ï HêÅ Hï¼ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè Ý¢ÜU }¢ï´ Î}¢ ÜUÚ
çÎ²¢ J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ çÚà¼ïÎ¢Úè ÜU¢ ±¢çS¢¼G¢ Îï
ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¶G¼G çH¶¢ çÜU ã}¢ S¢éËãGÝ¢}¢ï }¢ï´ ¥ÐÝè
à¢¼Gü S¢ï Ï¢¢Á¢G ¥¢» J ¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ S¢ï }¢ÎèÝ¢ Ï¢éH¢
HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ¥Ï¢ ã}¢¢Úè ¼GÚÈGU S¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ãñ çÜU Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý |¢è }¢vÜïU
S¢ï |¢¢x¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï Á¢¢» ¥¢Ð ©S¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ï´ ÆãÚ¢ HèçÁ¢²ï J ã}¢ï´ §S¢
ÐÚ ÜU¢ï§ü »’ç¼Ú¢Á¢G Ý ã¢ïx¢¢ J(1)
²ïã |¢è çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ Ýï wG¢éÎ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï }¢ÎèÝï
|¢ïÁ¢¢ çÜU ã}¢ S¢éËãGÝ¢}¢» ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ ¥ÐÝè à¢¼Gü S¢ï ÎS¼ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ï x¢» J
çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ï´ Ï¢éH¢ Hï´
¼¢çÜU ã}¢¢Úï ç¼Á¢¢Ú¼è ÜGU¢çÈGUHï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÜGUyH¢ï x¢G¢Ú¼ S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G ã¢ï
Á¢¢»æ J Ó¢é Ý ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢S¢èÚ
ÜïU Ð¢S¢ ¶G¼G |¢ïÁ¢¢ çÜU ¼é}¢ ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ S¢}¢ï¼ }¢ÜGU¢}¢ï
“»ïGS¢” S¢ï }¢ÎèÝï Ó¢Hï ¥¢¥¢ï J }¢x¢Ú ¥zGS¢¢ïS¢ ! çÜU ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼

©Ý ÜïU Ð¢S¢ »ïS¢ï ±vG¼ ÐãéæÓ¢¢ Á¢Ï¢ ±¢ïã ÝÁG¥G ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï J
}¢éÜGUgS¢ ¶G¼G ÜU¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ Hï ÜUÚ S¢Ú ¥¢ñÚ ¥¢æ¶¢ï´ ÐÚ
Ú¶¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè MãG ÐÚ±¢Á¢G ÜUÚ x¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢‹ÎH
Ýï ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ ©Ý ÜUè ¼ÁãèÁ¢G¢ï ¼vÈGUèÝ ÜU¢
§Ýç¼Á¢G¢}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÎzGÝ ÜïU Ï¢¢’Î ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU ÜïU Ð¢S¢
²¢Îx¢¢Ú ÜïU çH²ï »ÜU }¢çSÁ¢Î Ï¢Ý¢ Îè J çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚS¢êH ÜïU Ï¢
}¢êçÁ¢Ï¢ ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ±ã¢æ S¢ï ¥¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï }¢ï´ ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï x¢» J(1)
S¢H¢¼GèÝ ÜïU Ý¢}¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢

çS¢. 6 çã. }¢ï´ S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ Á¢æx¢¢ï çÁ¢Î¢H
ÜïU ¶G¼GÚ¢¼ ÅH x¢» ¥¢ñÚ ãÚ ¼GÚÈGU ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ ÜUè ÈGUÁ¢G¢ ÐñÎ¢ ã¢ï
x¢§ü ¼¢ï Ó¢êæçÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ± çÚS¢¢H¼
ÜU¢ Î¢»Ú¢ çS¢ÈGUü ç¶Gœ¢G» ¥GÚÏ¢ ãè ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ ‰¢¢ Ï¢çËÜU ¥¢Ð
¼}¢¢}¢ ¥G¢H}¢ ÜïU çH²ï ÝÏ¢è Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢ï x¢»
§S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §SH¢}¢ ÜU¢
Ðñ x ¢G ¢ }¢ ¼}¢¢}¢ Îé ‹ ²¢ }¢ï ´ Ðãé æ Ó ¢¢ çÎ²¢ Á¢¢» J Ó¢é Ý ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð
Ýï M}¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã “ÜG ñ U S¢Ú” ÈGU¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã
“çÜUSÚ¢” ãGÏ¢à¢¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã “ÝÁÁ¢¢à¢è” ç}¢SÚ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã
“¥GÁ¢GèÁ¢G ” ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢H¢¼GèÝï ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ ÜïU Ý¢}¢ Î¢’±¼ï
§SH¢}¢ ÜïU wG¢éyG¢ê¼G Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢» J
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ñÝ ÜU¢ñÝ ãGÁ¢GÚ¢¼ §Ý wG¢éyG¢ê¼G
ÜU¢ï Hï ÜUÚ çÜUÝ çÜUÝ Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ x¢» ? §Ý ÜUè ÈGïUãçÚS¼ ÜU¢ÈGUè
¼G±èH ãñ }¢x¢Ú »ÜU ãè çÎÝ Àï wG¢éyG¢ê¼G çH¶±¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢¢ïãÚ Hx¢¢
ÜUÚ çÁ¢Ý Àï ÜGU¢çS¢Î¢ï´ ÜU¢ï Á¢ã¢æ Á¢ã¢æ ¥¢Ð Ýï Ú±¢Ý¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ±¢ïã ²ïã ãñ´ J

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï çÎãG²¢ ÜUHÏ¢è ãÚçÜGUH ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ãGéÁ¢G¢ÈGU¢ wG¢éS¢M ÐÚ±ïÁ¢G à¢¢ãï §üÚ¢Ý //
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ }¢ÜGUêÜUG S¢ ¥GÁ¢GèÁ¢Gï ç}¢SÚ //
{4} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ãï ãGÏ¢à¢¢ //
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢Hè¼G çÏ¢Ý ¥G}¢í ã¢ñÁ¢Gã, Ï¢¢Îà¢¢ãï ²}¢¢}¢¢ //
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï à¢éÁ¢¢¥G çÏ¢Ý ±ãìÏ¢ ãG¢çÚS¢ x¢GSS¢¢Ýè ±¢çH²ï x¢GSS¢¢Ý // (1)
Ý¢}¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ ÜGñUS¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï çÎãG²¢ ÜUHÏ¢è ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ ¶G¼G Hï ÜUÚ “Ï¢S¢Ú¢” ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ ÜGñUS¢Úï
M}¢ ÜïU x¢±ÝüÚï à¢¢}¢ ãG¢çÚS¢ x¢GSS¢¢Ýè ÜU¢ï çÎ²¢ J ©S¢ Ýï §S¢ Ý¢}¢»
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï “Ï¢ñ¼ éH }¢éÜGUgS¢” |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J v²êæ çÜU ÜGñUS¢Úï M}¢
“ãÚçÜGUH” ©Ý çÎÝ¢ï´ Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜïU Î¢ñÚï ÐÚ ¥¢²¢ ãé±¢ ‰¢¢ J
ÜGñUS¢Ú ÜU¢ï Á¢Ï¢ ²ïã }¢éÏ¢¢ÚÜU ¶G¼G ç}¢H¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è ç}¢Hï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ã}¢¢Úï ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ÜUÚ¢ï J
ÜGñUS¢Ú ÜïU ãGévÜU¢}¢ Ýï ¼H¢à¢ çÜU²¢ ¼¢ï §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ¥¢ñÚ
¥GÚÏ¢ ÜïU ÜéUÀ ÎêS¢Úï ¼¢çÁ¢Ú ç}¢H x¢» J ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ÜGñUS¢Ú ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú
}¢ï´ H¢» x¢» J ÜGñUS¢Ú Ýï Ï¢ÇGï yG¢}é ¢yG¢éÚ¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢ ÎÚÏ¢¢Ú }¢é‹¥GçÜGUÎ
çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¼¢Á¢ï à¢¢ãè ÐãÝ ÜUÚ ¼wG¼ ÐÚ Ï¢ñÆ¢ J ¥¢ñÚ ¼wG¼ ÜïU çx¢Îü
¥Ú¢ÜUèÝï S¢Ë¼GÝ¼, Ï¢¼G¢çÚÜGU¢ ¥¢ñÚ ¥ãGÏ¢¢Ú ± ÚãÏ¢¢Ý ±x¢GñÚ¢ S¢ÈGU Ï¢¢æ{
ÜUÚ ¶ÇGï ã¢ï x¢» J §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥GÚÏ¢ ÜïU ¼¢çÁ¢Ú¢ï´ ÜU¢ x¢éÚ¢ñã ÎÚÏ¢¢Ú
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ çÜU²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ à¢¢ãè }¢ãGH ÜïU ¼}¢¢}¢ ÎÚ±¢Á¢Gï Ï¢æÎ ÜUÚ çÎ²ï
x¢» J çÈUÚ ÜGñUS¢Ú Ýï ¼ÚÁ¢é}¢¢Ý ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Á¢GÚè»G x¢ézG¼ìx¢ê
à¢éM¥G ÜUè J S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÜGñUS¢Ú Ýï ²ïã S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU ¥GÚÏ¢

}¢ï´ çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ çÜU²¢ ãñ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ©Ý ÜU¢ S¢Ï¢
S¢ï ÜGUÚèÏ¢è çÚà¼ïÎ¢Ú ÜU¢ñÝ ãñ ? ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU “}¢ñ´” ÜGñUS¢Ú Ýï
©Ý ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï ¥¢x¢ï çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ¥GÚÏ¢¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ÐèÀï ¶ÇG¢
çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU Îï¶¢ï ! ¥x¢Ú ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï§ü x¢GH¼G Ï¢¢¼ ÜUãï
¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ Û¢êÅ Á¢G¢çãÚ ÜUÚ ÎïÝ¢ J çÈUÚ ÜGñUS¢Ú ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý }¢ï´ Á¢¢ï }¢éÜU¢H}¢¢ ãé±¢ ±¢ïã ²ïã ãñ :
ÜGñUS¢Ú : }¢ég§G²ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜñUS¢¢ ãñ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ©Ý ÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý à¢ÚèÈGU ãñ J
ÜGñUS¢Ú : v²¢ §S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ï´ §Ý S¢ï ÐãHï |¢è çÜUS¢è Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜU¢ Î¢’±¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : “Ýãè´ J”
ÜGñUS¢Ú : v²¢ §Ý ÜïU Ï¢¢Ð Î¢Î¢¥¢ïæ }¢ï´ ÜU¢ï§ü Ï¢¢Îà¢¢ã ‰¢¢ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : Ýãè´ J
ÜGñUS¢Ú : çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ ÎèÝ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ãñ ±¢ïã ÜU}¢Á¢G¢ïÚ
H¢ïx¢ ãñ´ ²¢ S¢¢çãGÏ¢ï ¥S¢Ú ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ÜU}¢Á¢G¢ïÚ H¢ïx¢ ãñ´ J
ÜGñUS¢Ú : §Ý ÜïU }¢éœ¢çÏ¢§üGÝ Ï¢ÉG Úãï ãñ´ ²¢ Í¢Å¼ï Á¢¢ Úãï ãñ´ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : Ï¢ÉG¼ï Á¢¢ Úãï ãñ´ J
ÜGñUS¢Ú : v²¢ ÜU¢ï§ü §Ý ÜïU ÎèÝ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ çÈUÚ §S¢ ÜU¢ï Ý¢
ÐS¢‹Î ÜUÚ ÜïU ÐHÅ |¢è Á¢¢¼¢ ãñ ?
ÜGñUS¢Ú : v²¢ ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï ¼é}¢ H¢ïx¢ ©‹ãï´ Û¢êÅ¢
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï ?
ÜGñUS¢Ú : v²¢ ±¢ïã ÜU|¢è ¥GãìÎ çà¢ÜUÝè ¥¢ñÚ ±¢’Î¢ ç¶GH¢ÈGUè |¢è
ÜUÚ¼ï ãñ´ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ¥|¢è ¼ÜU ¼¢ï Ýãè´ ÜUè ãñ HïçÜUÝ ¥Ï¢ ã}¢¢Úï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý (ãGéÎñçÏ¢²¢) }¢ï´ Á¢¢ï »ÜU Ý²¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ãé±¢ ãñ
}¢¢’Hê}¢ Ýãè´ §S¢ }¢ï´ ±¢ïã v²¢ ÜUÚï´x¢ï ?
ÜGñUS¢Ú : v²¢ ÜU|¢è ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©Ý S¢ï Á¢æx¢ |¢è ÜUè ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : “ã¢æ J”
ÜGñUS¢Ú : Ý¼èÁ¢» Á¢æx¢ v²¢ Úã¢ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ÜU|¢è ã}¢ Á¢è¼ï, ÜU|¢è ±¢ïã J
ÜGñUS¢Ú : ±¢ïã ¼é}ãï´ çÜUÝ Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ ãGév}¢ Îï¼ï ãñ´ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ±¢ïã ÜUã¼ï ãñ´ çÜU çS¢ÈGUü »ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¢ï
çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ à¢ÚèÜU Ý ÆãÚ¢¥¢ï, Ï¢é¼¢ï´
ÜU¢ï À¢ïÇG¢ï, Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢ï, S¢Ó¢ Ï¢¢ïH¢ï, Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè
§çwG ¼ ²¢Ú ÜUÚ¢ï , çÚà¼ï Î ¢Ú¢ï ´ Üï U S¢¢‰¢ Ýï Ü U S¢é H ê Ü U
ÜUÚ¢ï J (1)
§S¢ S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜGñUS¢Ú Ýï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï
¶G¢ÝÎ¢Ýè à¢ÚèÈGU Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ḯ ÜU¢ ²ïãè ãG¢H ãñ çÜU ã}¢ïà¢¢
Ðñx¢G}Ï¢Ú ¥ÓÀï ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ḯ ãè }¢ḯ ÐñÎ¢ ã¢ï¼ï ãñ́ J ¼é}¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ©Ý ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý
}¢ḯ ÜU|¢è çÜUS¢è ¥¢ñÚ Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ Ýãè´ çÜU²¢ J ¥x¢Ú »ïS¢¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ́
ÜUã Îï¼¢ çÜU ²ïã à¢wGS¢ ¥¢ñÚ¢ḯ ÜUè ÝvGH ©¼¢Ú Úã¢ ãñ J ¼é}¢ Ýï §vGÚ¢Ú çÜU²¢ ãñ
çÜU ©Ý ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ḯ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Ï¢¢Îà¢¢ã Ýãè´ ãé±¢ ãñ J ¥x¢Ú ²ïã Ï¢¢¼ ã¢ï¼è
¼¢ï }¢ñ́ S¢}¢Û¢ Hï¼¢ çÜU ²ïã à¢wGS¢ ¥ÐÝï ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥Á¢Î¢Î ÜUè Ï¢¢Îà¢¢ãè ÜU¢
¼GHÏ¢x¢¢Ú ãñ J ¼é}¢ }¢¢Ý¼ï ã¢ï çÜU ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï ±¢ïã ÜU|¢è
ÜU¢ï§ü Û¢êÅ Ýãè´ Ï¢¢ïHï ¼¢ï Á¢¢ï à¢wGS¢ §‹S¢¢Ý¢ḯ S¢ï Û¢êÅ Ýãè´ Ï¢¢ïH¼¢ |¢H¢ ±¢ïã wG¢éÎ¢

ÐÚ v²êÜæ UÚ Û¢êÅ Ï¢¢æ{ S¢ÜU¼¢ ãñ ? ¼é}¢ ÜUã¼ï ã¢ï çÜU ÜU}¢Á¢G¢ïÚ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©Ý ÜïU
ÎèÝ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ãñ J ¼¢ï S¢éÝ H¢ï ã}¢ïà¢¢ §çÏ¼Î¢ }¢ï´ Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ ÜïU
}¢éœ¢çÏ¢§üGÝ }¢éçzGHS¢ ¥¢ñÚ ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ãè H¢ïx¢ ã¢ï¼ï Úãï ãñ´ J ¼é}¢ Ýï ²ïã
¼SHè}¢ çÜU²¢ ãñ çÜU ©Ý ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢ÉG¼ï ãè Á¢¢ Úãï ãñ´ ¼¢ï
§ü}¢¢Ý ÜU¢ }¢é¥G¢}¢H¢ ã}¢ïà¢¢ »ïS¢¢ ãè Úã¢ ãñ çÜU §S¢ ÜïU }¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ ÜUè
¼¢’Î¢Î ã}¢ïà¢¢ Ï¢ÉG¼è ãè Á¢¢¼è ãñ J ¼é}¢ ÜU¢ï ²ïã ¼SHè}¢ ãñ çÜU ÜU¢ï§ü ©Ý
ÜïU ÎèÝ S¢ï çÈUÚ ÜUÚ }¢éÚ¼Î Ýãè´ ã¢ï Úã¢ ãñ J ¼¢ï ¼é}ãï´ }¢¢’Hê}¢ ã¢ïÝ¢
Ó¢¢çã²ï çÜU §ü}¢¢Ý ÜUè à¢¢Ý »ïS¢è ãè ãé±¢ ÜUÚ¼è ãñ çÜU Á¢Ï¢ §S¢ ÜUè HÁGÁ¢G¼
çÜUS¢è ÜïU çÎH }¢ḯ Í¢Ú ÜUÚ Hï¼è ãñ ¼¢ï çÈUÚ ±¢ïã ÜU|¢è çÝÜUH Ýãè´ S¢ÜU¼è J ¼é}ãḯ
§„ ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU ãñ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ÜU|¢è ÜU¢ï§ü x¢Gg¢Úè ¥¢ñÚ Ï¢Î ¥GãÎì è Ýãè´ ÜUè ãñ J
¼¢ï ÚS¢êH¢ḯ ÜU¢ ²ïãè ãG¢H ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Îx¢G¢ ÈGUÚïÏ¢ ÜU¢ ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï
ãè Ýãè´ J ¼é}¢ Ýï ã}¢ḯ Ï¢¼¢²¢ çÜU ±¢ïã wG¢éÎ¢» ±¢çãGÎ ÜUè §GÏ¢¢Î¼, çà¢ÜüU S¢ï
ÐÚãïÁ¢G, Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï }¢é}¢¢Ý¥G¼, Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè, çS¢H» ÚïãGì}¢è ÜU¢ ãGév}¢
Îï¼ï ãñ´ J ¼¢ï S¢éÝ H¢ï çÜU ¼é}¢ Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ ÜUã¢ ãñ ¥x¢Ú ²ïã S¢ãGèãG ãñ ¼¢ï
±¢ïã ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ §S¢ Á¢x¢ã ÜïU }¢¢çHÜU ã¢ï Á¢¢»æx¢ï Á¢ã¢æ §S¢ ±vG¼ }¢ïÚï
ÜGUÎ}¢ ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ çÜU »ÜU ÚS¢êH ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ïÝï ±¢H¢ ãñ }¢x¢Ú
}¢ïÚ¢ ²ïã x¢é}¢¢Ý Ýãè´ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ÚS¢êH ¼é}¢ ¥GÚÏ¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ã¢ïx¢¢ J ¥x¢Ú }¢ñ´
²ïã Á¢¢Ý Hï¼¢ çÜU }¢ñ´ ©Ý ÜïU Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ÐãéæÓ¢ S¢ÜêæUx¢¢ ¼¢ï }¢ñ´ ¼vHèÈGU
©Æ¢ ÜUÚ ±ã¢æ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¼¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ñ´ ©Ý ÜïU Ð¢S¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ ©Ý ÜU¢
Ð¢©æ {¢ï¼¢ J ÜGñUS¢Ú Ýï ¥ÐÝè §S¢ ¼vGÚèÚ ÜïU Ï¢¢’Î ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ ¶G¼G ÐÉG ÜUÚ S¢éÝ¢²¢ Á¢¢» J Ý¢}¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè
§GÏ¢¢Ú¼ ²ïã ‰¢è :

à¢éM¥G ÜUÚ¼¢ ãêæ }¢ñ´ wG¢éÎ¢ ÜïU Ý¢}¢ S¢ï Á¢¢ï Ï¢ÇG¢ }¢ïãÚÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ
çÝã¢²¼ ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ J ¥ËH¢ã ÜïU Ï¢‹Îï ¥¢ñÚ ÚS¢êH }¢éãG}}¢Î
( ) ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ²ïã ¶G¼G “ãÚçÜGUH” ÜïU Ý¢}¢ ãñ Á¢¢ï
M}¢ ÜU¢ Ï¢¢Îà¢¢ã ãñ J ©S¢ à¢wGS¢ ÐÚ S¢H¢}¢¼è ã¢ï Á¢¢ï çãÎ¢²¼ ÜU¢ ÐñM ãñ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ ¼éÛ¢ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îï¼¢ ãêæ ¼ê }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢ ¼¢ï
S¢H¢}¢¼ Úãïx¢¢ J wG¢éÎ¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï Î¢ï x¢éÝ¢ S¢±¢Ï¢ Îïx¢¢ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼êÝï M
x¢Î¢üÝè ÜUè ¼¢ï ¼ïÚè ¼}¢¢}¢ çÚ¥G¢²¢ ÜU¢ x¢éÝ¢ã ¼éÛ¢ ÐÚ ã¢ïx¢¢ J »ï ¥ãHï
çÜU¼¢Ï¢ ! »ÜU »ïS¢è Ï¢¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU ¥¢¥¢ï Á¢¢ï ã}¢¢Úï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ÎÚç}¢²¢Ý
²vS¢¢æ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ²ïã ãñ çÜU ã}¢ wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Ý ÜUÚï´
¥¢ñÚ ã}¢ }¢ï´ S¢ï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ ÎêS¢Úï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ Ý Ï¢Ý¢»æ ¥¢ñÚ
¥x¢Ú ¼é}¢ Ýãè´ }¢¢Ý¼ï ¼¢ï x¢±¢ã ã¢ï Á¢¢¥¢ï çÜU ã}¢ }¢é„H}¢¢Ý ãñ´ !
ÜGñUS¢Ú Ýï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý S¢ï Á¢¢ï x¢ézG¼ìx¢ê ÜUè §S¢ S¢ï ©S¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Úè
ÐãHï ãè §Ýç¼ã¢§ü Ï¢Úã}¢ ¥¢ñÚ Ï¢ïÁ¢G¢Ú ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ¥Ï¢ ²ïã ¶G¼G S¢éÝ¢ J
çÈUÚ Á¢Ï¢ ÜGñUS¢Ú Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ²ïã ÜUã¢ çÜU »ï Á¢}¢¢¥G¼ï M}¢ ! ¥x¢Ú
¼é}¢ ¥ÐÝè ÈGUH¢ãG ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ï¢¢Îà¢¢ãè ÜUè Ï¢ÜGU¢ Ó¢¢ã¼ï ã¢ï ¼¢ï §S¢
ÝÏ¢è ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ H¢ï J ¼¢ï ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ï´ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Ý¢Ú¢Á¢Gè ¥¢ñÚ Ï¢ïÁ¢G¢Úè
ÈñUH x¢§ü çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ Á¢æx¢Hè x¢{¢ï´ ÜUè ¼GÚãG çÏ¢ÎÜU çÏ¢ÎÜU ÜUÚ ÎÚÏ¢¢Ú
S¢ï ÎÚ±¢Á¢G¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU |¢¢x¢Ýï Hx¢ï J }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ¼}¢¢}¢ ÎÚ±¢Á¢Gï Ï¢æÎ ‰¢ï
§S¢ çH²ï ±¢ïã H¢ïx¢ Ï¢¢ãÚ Ý çÝÜUH S¢ÜïU J Á¢Ï¢ ÜGñUS¢Ú Ýï ¥ÐÝï ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ï´
ÜUè ÝÈGUÚ¼ ÜU¢ ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ ¼¢ï ±¢ïã ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §ü}¢¢Ý H¢Ýï S¢ï
}¢¢²êS¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU §Ý ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ḯ ÜU¢ï Ï¢éH¢¥¢ï J Á¢Ï¢ S¢Ï¢ ¥¢
x¢» ¼¢ï ÜGñUS¢Ú Ýï ÜUã¢ çÜU ¥|¢è ¥|¢è }¢ñ´ Ýï ¼é}ã¢Úï S¢¢}¢Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ

ÜUã¢, §S¢ S¢ï }¢ïÚ¢ }¢vGS¢Î ¼é}ã¢Úï ÎèÝ ÜUè ÐéwG¼x¢è ÜU¢ §ç}¼ãG¢Ý HïÝ¢ ‰¢¢ ¼¢ï
}¢ñ´ Ýï Îï¶ çH²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ÎèÝ }¢ï´ Ï¢ãé¼ ÐvÜïU ã¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
¼}¢¢}¢ ÎÚÏ¢¢Úè ÜGñUS¢Ú ÜïU S¢¢}¢Ýï S¢ÁÎï }¢ï´ çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ±x¢GñÚ¢
ÎÚÏ¢¢Ú S¢ï çÝÜU¢H çÎ²ï x¢» ¥¢ñÚ ÎÚÏ¢¢Ú Ï¢Ú¶G¢S¼ ã¢ï x¢²¢ J Ó¢H¼ï ±vG¼
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥Ï¢ ²ÜGUèÝÝ ¥Ï¢ê ÜUÏ¢à¢¢ ÜïU
Ï¢ïÅï (}¢éãG}}¢Î ) ÜU¢ }¢é¥¢G }¢H¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÉG x¢²¢ J Îï¶ H¢ï !
Mç}¢²¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢Îà¢¢ã §Ý S¢ï ÇÚ Úã¢ ãñ J(1)
ÜGñUS¢Ú Ó¢êæçÜU ¼¢ñÚ¢¼ ± §‹Á¢èH ÜU¢ }¢¢çãÚ ¥¢ñÚ §GË}¢ï ÝéÁ¢ê}¢ S¢ï
±¢çÜGUÈGU ‰¢¢ §S¢ çH²ï ±¢ïã ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢æ ÜïU ÁG¢éãêÚ S¢ï Ï¢¢ ¶GÏ¢Ú ‰¢¢
¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ãG¢H¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ©S¢ ÜïU çÎH }¢ï´ çãÎ¢²¼
ÜU¢ Ó¢Ú¢x¢G Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J }¢x¢Ú S¢Ë¼GÝ¼ ÜUè çãGS¢ü ± ã±S¢ ÜUè ¥¢æç{²¢ï´
Ýï §S¢ Ó¢Ú¢x¢Gï çãÎ¢²¼ ÜU¢ï Ï¢éÛ¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã §SH¢}¢ ÜUè Î¢ñH¼ S¢ï
}¢ãGM}¢ Úã x¢²¢ J
wG¢éS¢M ÐÚ±ïÁ¢G ÜUè Ï¢Î çÎ}¢¢x¢Gè
¼ÜGUÚèÏ¢Ý §S¢è }¢Á¢G}¢êÝ ÜïU wG¢éyG¢ê¼G ÎêS¢Úï Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ |¢è
ãGéÁG¢êÚ Ýï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢» J à¢ãÝà¢¢ãï §üÚ¢Ý wG¢éS¢M
ÐÚ±ïÁ¢G ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Á¢Ï¢ Ý¢}¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï çS¢ÈGUü §¼Ýè S¢è Ï¢¢¼ ÐÚ
©S¢ ÜïU xG¢éMÚ ¥¢ñÚ Í¢}¢‹Ç ÜU¢ Ð¢Ú¢ §¼Ý¢ Ó¢ÉG x¢²¢ çÜU ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU §S¢
¶G¼G }¢ï´ }¢éãG}}¢Î ( ) Ýï }¢ïÚï Ý¢}¢ S¢ï ÐãHï ¥ÐÝ¢ Ý¢}¢ v²êæ
çH¶¢ ? ²ïã ÜUã ÜUÚ ©S¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ ÜU¢ï ÈU¢ÇG Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ÐéÁ¢Gïü
ÐéÁ¢Gïü ÜUÚ ÜïU ¶G¼G ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÈïU´ÜU çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ²ïã ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

©S¢ Ýï }¢ïÚï ¶G¼G ÜU¢ï ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ÜUÚ Ç¢H¢ wG¢éÎ¢ ©S¢ ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢ï
ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ÜUÚ Îï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè wG¢éS¢M ÐÚ±ïÁ¢G ÜU¢ï ©S¢ ÜïU
Ï¢ïÅï “à¢èÚ±²¢” Ýï Ú¢¼ }¢ï´ S¢¢ï¼ï ãé» ©S¢ ÜU¢ çà¢ÜU}¢ ÈU¢ÇG ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ï¢¢Îà¢¢ãè ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢§ü J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ ÜïU Î¢ñÚï
ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ²ïã ãGéÜêU}¢¼ S¢zGãG» ãS¼è S¢ï ç}¢Å x¢§ü J (1)
ÝÁÁ¢¢à¢è ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú

ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ãï ãGÏ¢à¢¢ ÜïU Ð¢„ Á¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ ÐãéæÓ¢¢
¼¢ï ©S¢ Ýï ÜU¢ï§ü Ï¢ï ¥ÎÏ¢è Ýãè´ ÜUè J §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢
§çwG¼H¢ÈGU ãñ çÜU ©S¢ ÝÁÁ¢¢à¢è Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ²¢ Ýãè´ ? }¢x¢Ú
}¢±¢çãÏ¢ï HÎéç‹ÝÄ²ã }¢ï´ çH¶¢ ãé±¢ ãñ çÜU ²ïã ÝÁÁ¢¢à¢è çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢S¢
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ð¢æÓ¢±ï´ S¢¢H }¢é„H}¢¢Ý }¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU x¢»
‰¢ï ¥¢ñÚ çS¢. 6 çã. }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢S¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¶G¼G
|¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ çS¢. 9 çã. }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ãé±¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
Ýï çÁ¢S¢ ÜUè x¢G¢§Ï¢¢Ý¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ©S¢ ÜU¢
Ý¢}¢ “¥S¢}¢ãG¢” ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J
HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï ÝÁÁ¢¢à¢è ¼wG¼ ÐÚ Ï¢ñÆ¢ ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ |¢è ãGéÁG¢êÚ
Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ Î¢’±¼ Ý¢}¢¢ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢ J }¢x¢Ú ©S¢ ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUÀ }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ ã¢ï¼¢ çÜU ©S¢ ÝÁÁ¢¢à¢è ÜU¢ Ý¢}¢ v²¢ ‰¢¢ ?
¥¢ñÚ ©S¢ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ²¢ Ýãè´ ? }¢àãêÚ ãñ çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´
}¢éÜGUgS¢ wG¢éyG¢ê¼G ¥Ï¢ ¼ÜU S¢H¢¼GèÝï ãGÏ¢à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã
H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ Ï¢ïãGÎ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J (2)

à¢¢ãï ç}¢SÚ ÜU¢ Ï¢Ú¼¢±

ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢H¼¥G¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï “}¢ÜGUêÜGUS¢” ç}¢SÚ ± §SÜU‹ÎçÚ²¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã ÜïU
Ð¢S¢ ÜGU¢çS¢Î Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ J ²ïã çÝã¢²¼ ãè ¥wGH¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢
ÜGU¢çS¢Î S¢ï ç}¢H¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÝÏ¢±è ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ãè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢
ÜïU S¢¢‰¢ ÐÉG¢ J }¢x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé±¢ J ã¢æ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ó¢‹Î Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ ¼¢ïãGÈGU¢ |¢ïÁ¢¢ J Î¢ï H¢ñæçÇ²¢æ »ÜU
ãG Á ¢G Ú ¼ï “}¢¢çÚ²¢ çÜG U çÏ¼G ² ¢” ‰¢è´ Á¢¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜïU ãGÚ}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé§æü ¥¢ñÚ §‹ãè´ ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢
ÐñÎ¢ ãé» J ÎêS¢Úè ãGÁ¢GÚ¼ï “S¢èÚèÝ” ‰¢è´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ÜU¢ï
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J §Ý ÜïU Ï¢¼GÝ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý ÜïU
S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý ÐñÎ¢ ãé» §Ý Î¢ïÝ¢ï´
H¢ñæçÇ²¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ »ÜU S¢ÈGïUÎ x¢{¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “²¢’ÈGUêÚ” ‰¢¢ ¥¢ñÚ
»ÜU S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú Á¢¢ï ÎéHÎéH ÜUãH¢¼¢ ‰¢¢, »ÜU ãÁ¢G¢Ú ç}¢SÜGU¢H
S¢¢ïÝ¢, »ÜU xG¢éH¢}¢, ÜéUÀ à¢ãÎ, ÜéUÀ ÜUÐÇGï |¢è ‰¢ï J(1)
Ï¢¢Îà¢¢ãï ²}¢¢}¢¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢
ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢Hè¼G Á¢Ï¢ “ã¢ñ Á ¢G ã ” Ï¢¢Îà¢¢ãï
²}¢¢}¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ¶G¼G Hï ÜUÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ©S¢ Ýï |¢è ÜGU¢çS¢Î ÜU¢
»ãGç¼Ú¢}¢ çÜU²¢ J HïçÜUÝ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢ ¥¢ñÚ Á¢±¢Ï¢
}¢ï´ ²ïã çH¶¢ çÜU ¥¢Ð Á¢¢ï Ï¢¢¼ï´ ÜUã¼ï ãñ´ ±¢ïã çÝã¢²¼ ¥ÓÀè
ãñ´ J ¥x¢Ú ¥¢Ð ¥ÐÝè ãGéÜêU}¢¼ }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ }¢éÛ¢ï |¢è çãGSS¢¢ Îï´
¼¢ï }¢ñ´ ¥¢Ð ÜUè ÐñÚ±è ÜUMæx¢¢ J ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ©S¢

ÜU¢ ¶G¼G ÐÉG ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §SH¢}¢ }¢éËÜU x¢èÚè ÜUè ã±S¢ ÜïU
çH²ï Ýãè´ ¥¢²¢ ãñ ¥x¢Ú Á¢G}¢èÝ ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢ |¢è ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´ Ý
Îêæx¢¢ J(1)
ãG¢çÚS¢ x¢GSS¢¢Ýè ÜU¢ Í¢}¢‹Ç
ãGÁ¢GÚ¼ï à¢éÁ¢¢¥G Ýï Á¢Ï¢ ãG¢çÚS¢ x¢GSS¢¢Ýè ±¢çH²ï
x¢GSS¢¢Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï Ý¢}¢» ¥vGÎS¢ ÜU¢ï Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ±¢ïã }¢x¢GMÚ ¶G¼G
ÜU¢ï ÐÉG ÜUÚ Ï¢Úã}¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï ¼Ä²¢Úè ÜU¢ ãGév}¢ Îï
çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ÎèÝï ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ãÚ ±vG¼ ©S¢ ÜïU ãG}Hï ÜïU }¢é‹¼çÁ¢GÚ
ÚãÝï Hx¢ï J ¥¢ñÚ çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ “x¢GÁG±» }¢¢ñ¼¢” ¥¢ñÚ “x¢GÁG±»
¼Ï¢êÜU” ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ ÎÚÐïà¢ ãé» çÁ¢Ý ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ ã}¢
¥¢x¢ï ¼ãGÚèÚ ÜUÚï´x¢ï J
ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ ¥¢ñÚ |¢è
Ï¢ãé¼ S¢ï S¢H¢¼GèÝ ± ©}¢Ú¢ ÜU¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜïU wG¢éyG¢ê¼G ¼ãGÚèÚ
ÈGUÚ}¢¢» çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ ÜéUÀ wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ ÜïU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ çÝ²¢Á¢G }¢ç‹Î²¢ï´ S¢ï |¢Úï ãé»
wG¢éyG¢ê¼G |¢è |¢ïÁ¢ï J }¢S¢HÝ ²}¢Ý ÜïU à¢¢ã¢Ýï çãG}¢²Ú }¢ï´ S¢ï çÁ¢Ý çÁ¢Ý
Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ Ýï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ¥GçÁ¢Gü²¢æ |¢ïÁ¢è´ Á¢¢ï
x¢GÁG±» ¼Ï¢êÜU S¢ï ±¢ÐS¢è ÐÚ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´
ÐãéæÓ¢è´ ©Ý Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎï ÜUH¢H
{2} Ý§üG}¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎï ÜUH¢H
{3} Ý¢ï’}¢¢Ý ãG¢çÜU}¢ï ÁG¢êÚ»ïGÝ ± }¢é¥G¢çÈGUÚ ± ã}¢Î¢Ý
{4} ÁG¢éÚ¥G¢ ²ïã S¢Ï¢ ²}¢Ý ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã ãñ´ J

§Ý ÜïU §GH¢±¢ “ÈGUÚ±ã çÏ¢Ý ¥G}¢í” Á¢¢ï çÜU S¢Ë¼GÝ¼ï M}¢

ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï x¢±ÝüÚ ‰¢¢ J ¥ÐÝï §SH¢}¢ H¢Ýï ÜUè ¶GÏ¢Ú ÜGU¢çS¢Î
ÜïU Á¢GÚè»G Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢è J §S¢ ¼GÚãG “Ï¢¢Á¢G¢Ý” Á¢¢ï
Ï¢¢Îà¢¢ãï §üÚ¢Ý çÜUSÚ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï S¢êÏ¢» ²}¢Ý ÜU¢ S¢êÏ¢ïÎ¢Ú ‰¢¢
¥ÐÝï Î¢ï Ï¢ïÅ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU ¥GÁ¢Gèü ¼ãGÚèÚ
ÜUÚ ÜïU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè J(1)
§Ý S¢Ï¢ ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ “S¢èÚ¼ï §ÏÝï çãà¢¢}¢ ± ÁG¢éÚÜGU¢Ýè
± }¢Î¢çÚÁ¢é‹ÝéÏ¢éÃ±ã” ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ J ã}¢ ¥ÐÝè §S¢
}¢éwG¼S¢Ú çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ §Ý ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H Ï¢²¢Ý ¼ãGÚèÚ ÜUÚÝï S¢ï
}¢¢’çÁ¢GÚ¼ wG±¢ã ãñ´ J
S¢çÚÄ²» ÝÁÎ
çS¢. 6 çã. }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ ÜUè }¢¢ ¼ãGì¼è }¢ï´ »ÜU HàÜUÚ ÝÁÎ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢
Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢Ýè ãGÝèÈGU¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú S¢}¢¢}¢¢ çÏ¢Ý ©S¢¢H
ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï H¢» J Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §S¢
ÜU¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU »ÜU S¢é¼êÝ }¢ï´ Ï¢¢æ{ çÎ²¢ Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã S¢é¼êÝ
}¢ï´ Ï¢¢æ{ çÎ²ï x¢» J çÈUÚ ãGéÁG¢êÚ ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU
Hï x¢» ¥¢ñÚ ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢}¢¢}¢¢ ! ¼é}ã¢Ú¢ v²¢ ãG¢H ãñ ?
¥¢ñÚ ¼é}¢ ¥ÐÝï Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢ x¢é}¢¢Ý ÜUÚ¼ï ã¢ï ? S¢}¢¢}¢¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢
çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! }¢ïÚ¢ ãG¢H ¥¢ñÚ ¶G²¢H ¼¢ï
¥ÓÀ¢ ãè ãñ J ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ÜGUyH ÜUÚï´x¢ï ¼¢ï »ÜU wG¢êÝè ¥¢Î}¢è
ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï §‹¥G¢}¢ S¢ï Ý±¢Á¢G ÜUÚ À¢ïÇG
Îï´x¢ï ¼¢ï »ÜU à¢éRU x¢éÁ¢G¢Ú ÜU¢ï À¢ïÇGï´x¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÛ¢ S¢ï ÜéUÀ
}¢¢H ÜïU ¼GHÏ¢ x¢¢Ú ã¢ï´ ¼¢ï Ï¢¼¢ ÎèçÁ¢²ï J ¥¢Ð ÜU¢ï }¢¢H çÎ²¢

Á¢¢»x¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ²ïã x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚ ÜïU Ó¢Hï ¥¢» J çÈUÚ

ÎêS¢Úï Ú¢ïÁ¢G |¢è ²ïãè S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢ ãé±¢ J çÈUÚ ¼èS¢Úï Ú¢ïÁ¢G |¢è ²ïãè ãé±¢ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU S¢}¢¢}¢¢ ÜU¢ï À¢ïÇG Î¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©Ý ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ J S¢}¢¢}¢¢
}¢çSÁ¢Î S¢ï çÝÜUH ÜUÚ »ÜU ¶Á¢êÚ ÜïU Ï¢¢x¢G }¢ḯ Ó¢Hï x¢» Á¢¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU
ÜGUÚèÏ¢ ãè }¢ḯ ‰¢¢ J ±ã¢æ ©‹ã¢ï´ Ýï xG¢éSH çÜU²¢ J çÈUÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ±¢ÐS¢
¥¢» ¥¢ñÚ ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU
wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢éÛ¢ï çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï ÝÈGUÚ¼ ‰¢è §¼Ýè M»
Á¢G}¢èÝ ÐÚ çÜUS¢è ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï Ý ‰¢è J }¢x¢Ú ¥¢Á¢ ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï }¢éÛ¢ï §S¢
ÜGUÎÚ }¢ãGÏÏ¢¼ ã¢ï x¢§ü ãñ çÜU §¼Ýè }¢ãGÏÏ¢¼ çÜUS¢è ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï Ýãè´ ãñ J ÜU¢ï§ü
ÎèÝ }¢ïÚè ÝÁ¢GÚ }¢ï´ §¼Ý¢ Ý¢ ÐS¢‹Î Ý ‰¢¢ çÁ¢¼Ý¢ ¥¢Ð ÜU¢ ÎèÝ HïçÜUÝ ¥¢Á¢
ÜU¢ï§ü ÎèÝ }¢ïÚè ÝÁ¢GÚ }¢ï´ §¼Ý¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ýãè´ ãñ çÁ¢¼Ý¢ ¥¢Ð ÜU¢ ÎèÝ J ÜU¢ï§ü
à¢ãìÚ }¢ïÚè çÝx¢¢ã }¢ï´ §¼Ý¢ Ï¢éÚ¢ Ý ‰¢¢ çÁ¢¼Ý¢ ¥¢Ð ÜU¢ à¢ãìÚ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ }¢ïÚ¢
²ïã ãG¢H ã¢ï x¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU à¢ãìÚ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü à¢ãìÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢
Ýãè´ ãñ J ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU §Ú¢Îï
S¢ï }¢vÜU¢ Á¢¢ Úã¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU HàÜUÚ Ýï }¢éÛ¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢ J
¥Ï¢ ¥¢Ð }¢ïÚï Ï¢¢Úï }¢ï´ v²¢ ãGév}¢ Îï¼ï ãñ´ ? ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý
ÜU¢ï Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè |¢H¢§²¢ï´ ÜU¢ }¢éÁGÎ¢ S¢éÝ¢²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ãGév}¢ çÎ²¢
çÜU ¼é}¢ }¢vÜïU Á¢¢ ÜUÚ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚ H¢ï !
Á¢Ï¢ ²ïã }¢vÜïU ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¼G±¢ÈGU ÜUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜïU çÜUS¢è
ÜU¢çÈGUÚ Ýï §Ý ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï S¢}¢¢}¢¢ ! ¼é}¢ S¢¢Ï¢è (Ï¢ï ÎèÝ)
ã¢ï x¢» ã¢ï ? ¥¢Ð Ýï çÝã¢²¼ Á¢éÚ¥¼ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢±¢Ï¢
çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ Ï¢ï ÎèÝ Ýãè´ ãé±¢ ãêæ Ï¢çËÜU }¢ñ´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ãêæ ¥¢ñÚ
»ï ¥ãHï }¢vÜU¢ ! S¢é Ý H¢ï ! ¥Ï¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU ÚS¢ê H é Ë H¢ã
§Á¢¢Á¢G¼ Ý Îï´x¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ã}¢¢Úï ±¼GÝ S¢ï x¢ïãêæ
ÜU¢ »ÜU Î¢Ý¢ |¢è Ýãè´ ç}¢H S¢ÜïUx¢¢ J }¢vÜïU ±¢H¢ï´ ÜïU çH²ï §Ý
ÜïU ±¼GÝ “²}¢¢}¢¢” ãè S¢ï x¢GËH¢ ¥¢²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J(1)
¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢

çS¢. 6 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ S¢ï ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ²ãêÎè ÜU¢ ÜGUyH |¢è
ãñ J ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ²ãêÎè ÜU¢ Ý¢}¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU ²¢
S¢H¢}¢ çÏ¢Ý ¥H ãGéÜGñUÜGU ‰¢¢ J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè Î¢ñH¼ }¢‹Î ¼¢çÁ¢Ú ‰¢¢
HïçÜUÝ §SH¢}¢ ÜU¢ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ Îéà}¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´
çÝã¢²¼ ãè Ï¢Î ¼ÚèÝ x¢éS¼¢¶G ¥¢ñÚ Ï¢ï ¥ÎÏ¢ ‰¢¢ J ²ïã ±¢ïãè à¢wGS¢ ãñ
Á¢¢ï ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ²ãêÎè ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜïU x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢
¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ï Á¢¢ïà¢ çÎH¢ ÜUÚ x¢GÁG±» ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ }¢ÎèÝï ÐÚ
ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï ©|¢¢Ú ÜUÚ §S¢è Ýï ©S¢ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý¢²¢ ‰¢¢ J
ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ¼¢ï Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜïU Ï¢¢’Î x¢GÁG±» Ï¢Ýè ÜéUGÚñÁ¢G¢ }¢ï´ }¢¢Ú¢
x¢²¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ²ïã Ï¢Ó¢ çÝÜUH¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè
§üÁ¢G¢ ÚS¢¢Ýè ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè Ï¢ï¶GÜUÝè }¢ï´ ¼Ý, }¢Ý, {Ý S¢ï Hx¢¢ ãé±¢
‰¢¢ J ¥‹S¢¢Ú ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èH¢ï´ ¥¢ñS¢ ¥¢ñÚ ¶GÁ¢GÚÁ¢ }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢
Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ¥ÜUS¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU
S¢¢}¢Ýï ÝïçÜU²¢ï´ }¢ï´ »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï Ï¢ÉG Á¢¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ¼ï Úã¼ï ‰¢ï J
Ó¢êæçÜU ÜGUÏ¢èH» ¥¢ñS¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ ±x¢GñÚ¢
Ýï çS¢. 3 çã. }¢ï´ Ï¢ÇGï ¶G¼GÚï }¢ï´ ÐÇG ÜUÚ »ÜU Îéà}¢Ýï ÚS¢êH “ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý
¥à¢ÚÈGU ²ãêÎè” ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï ÜGUÏ¢èH» ¶GÁ¢GÚÁ¢ ÜïU
H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢à±Ú¢ çÜU²¢ çÜU ¥Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ S¢Ï¢
S¢ï Ï¢ÇG¢ Îéà}¢Ý “¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G” Úã x¢²¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï

Ó¢¢çã²ï çÜU ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢Hï´ ¼¢çÜU ã}¢ H¢ïx¢ |¢è ÜGUÏ¢èH»
¥¢ñS¢ ÜUè ¼GÚãG »ÜU Îéà}¢Ýï ÚS¢êH ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚÝï ÜU¢ ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢
ãG¢çS¢H ÜUÚ Hï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¼èÜU ± ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥ÝèS¢ ± ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ ± ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý çÚÏ¢§üG ± }¢„ªGÎ çÏ¢Ý
çS¢Ý¢Ý ± wG¢éÁ¢G¢§üG çÏ¢Ý ¥S±Î §S¢ ÜïU çH²ï }¢éS¼§GÎ ¥¢ñÚ
¼Ä²¢Ú ãé» J §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï
§Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¼èÜU ÜU¢ï
§S¢ Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ ¥}¢èÚ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢‹¥G
ÜUÚ çÎ²¢ çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ÜGUyH Ý çÜU²¢ Á¢¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¼èÜU ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜïU

}¢ãGH ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
²ã¢æ Ï¢ñÆ ÜUÚ }¢ïÚè ¥¢}¢Î ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ¼ï Úã¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ Ï¢ãé¼ ãè
wG¢ézG²¢ ¼ÎÏ¢èÚ¢ï´ S¢ï Ú¢¼ }¢ï´ ©S¢ ÜïU }¢ãGH ÜïU ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢»
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU çÏ¢S¼Ú ÐÚ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¥‹{ïÚï }¢ï´ ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J
Á¢Ï¢ }¢ãGH S¢ï çÝÜUHÝï Hx¢ï ¼¢ï S¢èÉGè S¢ï çx¢Ú ÐÇGï çÁ¢S¢ S¢ï §Ý ÜïU Ð¢©æ
ÜUè ãaè ÅêÅ x¢§ü J }¢x¢Ú §‹ã¢ï´ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥ÐÝè Ðx¢ÇGè S¢ï ¥ÐÝï ÅêÅï
ãé» Ð¢©æ ÜU¢ï Ï¢¢æ{ çÎ²¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ¼GÚãG }¢ãGH S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢ x¢» J
çÈUÚ ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ S¢ï }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï J Á¢Ï¢ ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜïU ÜGUyH ÜU¢ S¢¢Ú¢ }¢¢Á¢Ú¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢
¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “Ð¢©æ ÈñUH¢¥¢ï” §‹ã¢ï´ Ýï
Ð¢©æ ÈñUH¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU §Ý ÜïU
Ð¢©æ ÐÚ çÈUÚ¢ çÎ²¢ J ÈGU¢ñÚÝ ãè ÅêÅè ãé§ü ãaè Á¢éÇG x¢§ü ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ Ð¢©æ
çÏ¢ËÜéUH S¢ãGèãG ± S¢¢çH}¢ ã¢ï x¢²¢ J(2)

çS¢. 6 çã. ÜUè Ï¢¢’Á¢G HÇG¢§²¢æ

çS¢. 6 çã. }¢ï´ S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ S¢ï ÜGUÏH Ó¢‹Î À¢ïÅï À¢ïÅï
HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢éwG¼çHÈGU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Ú±¢Ý¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢çÜU ±¢ïã ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG}H¢ï´ ÜUè }¢éÎ¢ÈGU¥G¼ ÜUÚ¼ï Úãï´ J
§Ý HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè ¥GHH }¢±¢çãÏ¢
¥¢ñÚ }¢Î¢çÚÁ¢é‹ÝéÏ¢éÃ±ã ±x¢GñÚ¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ çH¶¢ ãé±¢ ãñ J }¢x¢Ú §Ý
HÇG¢§²¢ï´ ÜUè ¼Ú¼èÏ¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¼¢Úè¶G¢ï´ }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ Ï¢ÇG¢
§çwG¼H¢ÈGU ãñ J §S¢ çH²ï ÆèÜU ¼G¢ñÚ ÐÚ §Ý ÜUè ¼¢Úè¶G¢ï´ ÜUè ¼¢’²èÝ
Ï¢ãé¼ }¢éçàÜUH ãñ J §Ý ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ Ó¢èÎ¢ Ó¢èÎ¢ Ï¢²¢Ý ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´
}¢¢ñÁ¢êÎ ãñ }¢x¢Ú ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´ |¢è §Ý ÜUè ¼¢Úè¶Gï´ }¢Á¢GÜêUÚ Ýãè´ ãñ J
¥HÏ¢œ¢¢ Ï¢¢’Á¢G ÜGUÚ¢§Ý ± à¢±¢çãÎ S¢ï §¼Ý¢ Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ²ïã
S¢Ï¢ S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ S¢ï ÜGUÏH ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ´ J §Ý HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ S¢ï
Ó¢‹Î ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} S¢çÚÄ²» ÜéU GÚ ¼G ¢ {2} x¢G Á G ± » Ï¢Ýè çHãG²¢Ý {3 } S¢çÚÄ²¼é H
x¢G}¢Ú {4} S¢çÚÄ²» Á¢GñÎ Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ Á¢}¢ê}¢ {5} S¢çÚÄ²» Á¢GñÎ Ï¢
Á¢¢çÝÏ¢ »ïGS¢ {6} S¢çÚÄ²» Á¢GñÎ Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ ±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ {7} S¢çÚÄ²»
¥G H è Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ Ï¢Ýè S¢¢’Î { 8 } S¢çÚÄ²» Á¢G ñ Î Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ ©}}¢ï
ÜG U ÚÈG U ¢ { 9 } S¢çÚÄ²» §ÏÝï Ú±¢ãG ¢ {10 } S¢çÚÄ²» §ÏÝï }¢é ç SH}¢¢
{11} S¢çÚÄ²» Á¢G ñ Î Ï¢ Á¢¢çÝÏ¢ ¼G Ú ÈG U {12 } S¢çÚÄ²» ¥G Ü UH ±
©GÚñÝ¢ {13} Ï¢¥GS¢ Á¢G}¢Úè J §Ý HÇG¢§²¢ï´ ÜïU Ý¢}¢¢ï´ }¢ï´ |¢è §çwG¼H¢ÈGU
ãñ J ã}¢ Ýï ²ã¢æ §Ý HÇG¢§²¢ï´ ÜïU }¢Á¢GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ Ý¢}¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè
¥GHH }¢±¢çãÏ¢ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ S¢ï ÝvGH çÜU²ï ãñ´ J(1)

Ï¢¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ S¢¢¼±¢æ S¢¢H
x¢GÁG±» Á¢G¢¼éH ÜGUÚÎ
}¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ “Á¢G¢¼éH ÜGUÚÎ” »ÜU Ó¢Ú¢x¢¢ã ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ
Á¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ªæÅçÝ²¢æ Ó¢Ú¼è ‰¢è´ J ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý
çÏ¢Ý ©G²ñÝ¢ ÈGUÁ¢G¢Úè Ýï Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý S¢ï ¼¥GËHéÜGU Ú¶¼¢ ‰¢¢
¥ÐÝï Ó¢‹Î ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ý¢ x¢ã¢æ §S¢ Ó¢Ú¢x¢¢ã ÐÚ À¢Ð¢ }¢¢Ú¢
¥¢ñÚ ²ïã H¢ïx¢ Ï¢èS¢ ªæÅçÝ²¢ï´ ÜU¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ Hï |¢¢x¢ï J }¢àãêÚ ¼èÚ
¥‹Î¢Á¢G S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G ÜU¢ï S¢Ï¢
S¢ï ÐãHï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú }¢¢’Hê}¢ ãé§ü J §‹ã¢ï´ Ýï §S¢ ¶G¼GÚï ÜU¢ »’H¢Ý
ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ²ïã Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ çÜU “²¢ S¢Ï¢¢ãG¢ã”
çÈUÚ ¥ÜïUHï ãè ©Ý Ç¢ÜêU¥¢ïæ ÜïU ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ }¢ï´ Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ ©Ý Ç¢ÜêU¥¢ïæ
ÜU¢ï ¼èÚ }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ ¼}¢¢}¢ ªæÅçÝ²¢ï´ ÜU¢ï |¢è ÀèÝ çH²¢ ¥¢ñÚ Ç¢ÜêU
|¢¢x¢¼ï ãé» Á¢¢ï ¼èS¢ Ó¢¢ÎÚï´ ÈïU´ÜU¼ï x¢» ‰¢ï ©Ý Ó¢¢ÎÚ¢ï´ ÐÚ |¢è ÜGUÏÁ¢G¢
ÜUÚ çH²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ HàÜUÚ Hï ÜUÚ
ÐãéæÓ¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ Ýï §Ý À¢Ð¢ }¢¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¥|¢è ¼ÜU
Ð¢Ýè Ýãè´ ÐèÝï çÎ²¢ ãñ J ²ïã S¢Ï¢ Œ²¢S¢ï ãñ´ J §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ¼¥G¢ÜéUGÏ¢ }¢ï´
HàÜUÚ |¢ï Á ¢ ÎèçÁ¢²ï ¼¢ï ²ï ã S¢Ï¢ çx¢çÚzG ¼ ¢Ú ã¢ï Á¢¢»æ x ¢ï J ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ¥ÐÝè ªæÅçÝ²¢ï´ ÜïU
}¢¢çHÜU ã¢ï Ó¢éÜïU ã¢ï J ¥Ï¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢èü ÜU¢ Ï¢Ú¼¢± ÜUÚ¢ï J
çÈUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G
ÜU¢ï ¥ÐÝï ªæÅ ÐÚ ¥ÐÝï ÐèÀï çÏ¢Æ¢ çH²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï
±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ²ïã x¢GÁG±¢ Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜïU
çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï S¢ï ¼èÝ çÎÝ ÜGUÏH ãé±¢ J(1)
Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú
“¶GñÏ¢Ú” }¢ÎèÝï S¢ï ¥¢Æ }¢ç‹Á¢GH ÜUè ÎêÚè ÐÚ »ÜU à¢ãìÚ ãñ J
»ÜU ¥æx¢íïÁ¢G S¢Ä²¢ãG Ýï çH¶¢ ãñ çÜU ¶GñÏ¢Ú }¢ÎèÝï S¢ï ¼èÝ S¢¢ï Ï¢èS¢
çÜUH¢ï }¢èÅÚ ÎêÚ ãñ J ²ïã Ï¢ÇG¢ Á¢GÚ¶G ïÁ¢G ¥GH¢ÜGU¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ã¢æ ©G}Î¢
¶Á¢êÚï´ Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ÐñÎ¢ ã¢ï¼è ‰¢è´ J ¥GÚÏ¢ }¢ï´ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï
Ï¢ÇG¢ }¢ÜüUÁ¢G ²ïãè ¶GñÏ¢Ú ‰¢¢ J ²ã¢æ ÜïU ²ãêÎè ¥GÚÏ¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢HÎ¢Ú ¥¢ñÚ Á¢æx¢Á¢ê ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè }¢¢Hè ¥¢ñÚ
Á¢æx¢è ¼G¢ÜGU¼¢ï´ ÐÚ Ï¢ÇG¢ Ý¢Á¢G ¥¢ñÚ Í¢}¢‹Ç |¢è ‰¢¢ J ²ïã H¢ïx¢ §SH¢}¢
¥¢ñÚ Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢Î ¼ÚèÝ Îéà}¢Ý ‰¢ï J
²ã¢æ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï Ï¢ãé¼ S¢ï }¢ÁGÏ¢ê¼G ÜGUË¢»G Ï¢Ý¢ Ú¶ï ‰¢ï çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï
Ï¢¢’Á¢G ÜïU ¥¢S¢¢Ú ¥Ï¢ ¼ÜU }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ J §Ý }¢ï´ S¢ï ¥¢Æ ÜGUË¢»G Ï¢ãé¼
}¢àãêÚ ãñ´ J çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ÜéUG¼ñÏ¢¢ {2} Ý¢§G}¢ {3} à¢ÜGU {4} ÜGU}¢êS¢
{5} Ý¼G¢Úã {6} S¢¥GÏ¢ {7} S¢¼Gè¶G {8} S¢H¢H}¢
ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ ²ïã ¥¢Æ¢ï´ ÜGUË¢»G ¥¢Æ }¢ãGËH¢ï´ ÜïU ç}¢SH ‰¢ï ¥¢ñÚ
§‹ãè ¥¢Æ¢ï´ ÜGUË¢¥G¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢}¢ê¥G¢ “¶GñÏ¢Ú” ÜUãH¢¼¢ ‰¢¢ J(2)
x¢GÁG±» ¶GñÏ¢Ú ÜUÏ¢ ãé±¢ ?

¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú
}¢éãGÚü}¢ ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ ãé§ü J HïçÜUÝ §S¢ }¢ï´ §çwG¼H¢ÈGU ãñ çÜU çS¢. 6 çã. ‰¢¢

²¢ çS¢. 7 J x¢G¢çHÏ¢Ý §S¢ §çwG¼H¢ÈGU ÜUè ±Áã ²ïã ãñ çÜU Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢
çS¢Ýï çãÁ¢Úè ÜUè §çÏ¼Î¢ }¢éãGÚü}¢ S¢ï ÜUÚ¼ï ãñ´ J §S¢ çH²ï ©Ý ÜïU ÝÁGÎèÜU
}¢éãGÚü}¢ }¢ï´ çS¢. 7 çã. à¢éM¥G ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ çS¢Ýï çãÁ¢Úè ÜUè
§çÏ¼Î¢ ÚÏ¢è©G H ¥Ã±H S¢ï ÜUÚ¼ï ãñ ´ J v²ê æ çÜU ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜUè çãÁ¢Ú¼ ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H }¢ï´ ãé§ü J çHã¢Á¢G¢ ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÝÁGÎèÜU ²ïã }¢éãGÚü}¢ ± S¢ÈGUÚ çS¢. 6 çã. ÜïU ‰¢ï J(1)
Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
²ïã ã}¢ ÐãHï çH¶ Ó¢éÜïU ãñ́ çÜU Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ḯ çÁ¢Ý çÁ¢Ý ÜéUzGÈUG ¢Úï
¥GÚÏ¢ Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ©Ý }¢ḯ ¶GñÏ¢Ú ÜïU ²ãêÎè |¢è ‰¢ï J Ï¢çËÜU ÎÚ
ãGÜGUèÜGU¼ ±¢ïãè §S¢ ãG}Hï ÜïU Ï¢¢Ýè ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï }¢éãG<ÚÜU ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
“Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ” ÜïU ²ãêÎè Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï S¢ï çÁ¢H¢ ±¼GÝ çÜU²ï x¢» ¼¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU
Á¢¢ï M¥S¢¢ ¶GñÏ¢Ú Ó¢Hï x¢» ‰¢ï ©Ý }¢ï´ S¢ï ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
Ú¢ÈGïU¥G S¢H¢}¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU Ýï ¼¢ï }¢vÜU¢ Á¢¢ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï
}¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ©|¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ Î¢ñÚ¢ ÜUÚ ÜïU
ÜéUzGÈGU¢Úï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï Á¢¢ïà¢ çÎH¢ ÜUÚ Ï¢Ú ¥æx¢ïwG¼¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú¢ï´
ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ÜïU çH²ï Ð¢Ýè ÜUè ¼GÚãG MçÐ²¢ Ï¢ã¢²¢ J ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜïU
¼}¢¢}¢ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ S¢ÚÎ¢Ú ãG}H¢
ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ à¢¢ç}¢H Úãï J ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ¼¢ï Á¢æx¢ï ÜéUGÚñÁ¢G¢ }¢ï´ ÜGUyH
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G S¢H¢}¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU ÜU¢ï çS¢. 6 çã. }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¼èÜU ¥‹S¢¢Úè Ýï ©S¢ ÜïU }¢ãGH
}¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J HïçÜUÝ §Ý S¢Ï¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î
|¢è ¶GñÏ¢Ú ÜïU ²ãêÎè Ï¢ñÆ Ýãè´ Úãï Ï¢çËÜU ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜUè
¥¢x¢ ©Ý ÜïU S¢èÝ¢ïæ }¢ï´ |¢ÇGÜUÝï Hx¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã H¢ïx¢ }¢ÎèÝï ÐÚ çÈUÚ
»ÜU ÎêS¢Ú¢ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜUè ¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ §S¢ }¢vGS¢Î ÜïU çH²ï

ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ÜU¢ï |¢è ¥¢}¢¢Î¢ ÜUÚ çH²¢ J ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ¥GÚÏ¢ ÜU¢
»ÜU Ï¢ãé¼ ãè ¼G¢ÜGU¼ ±Ú ¥¢ñÚ Á¢æx¢Á¢ê ÜGUÏ¢èH¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¥¢Ï¢¢Îè
¶GñÏ¢Ú S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè }¢éœ¢çS¢H ‰¢è ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜïU ²ãêÎè wG¢éÎ |¢è ¥GÚÏ¢ ÜïU
S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGï S¢Ú}¢¢²¢ Î¢Ú ã¢ïÝï ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ãé¼ ãè Á¢æx¢Ï¢¢Á¢G ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú ÜïU
{Ýè ‰¢ï J §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU x¢ÆÁ¢¢ïÇG S¢ï »ÜU Ï¢ÇGè ¼G¢ÜGU¼±Ú ÈGU¢ñÁ¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢§ü
¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ÜUÚ
ÎïÝï ÜU¢ ŒH¢Ý Ï¢Ý¢ çH²¢ J
}¢é„H}¢¢Ý ¶GñÏ¢Ú Ó¢Hï
Á¢Ï¢ ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè çÜU ¶GñÏ¢Ú ÜïU
²ãêÎè ÜGUÏ¢èH» x¢G¼ÈG UG ¢Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ãñ́ ¼¢ï ©Ý
ÜUè §S¢ Ó¢ÉG¢§ü ÜU¢ï Ú¢ïÜUÝï ÜïU çH²ï S¢¢ïHã S¢¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ HàÜUÚ S¢¢‰¢
Hï ÜUÚ ¥¢Ð ¶GñÏ¢Ú Ú±¢Ý¢ ãé» J }¢ÎèÝï ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢Ï¢¢¥G
çÏ¢Ý ©GÚÈéUG¼G¢ ÜU¢ï ¥zGS¢Ú }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¼èÝ Û¢‹Çï
¼Ä²¢Ú ÜUÚ¢» J »ÜU Û¢‹Ç¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÏ¢¢Ï¢ çÏ¢Ý }¢éç‹Á¢GÚ ÜU¢ï
çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU Û¢‹Çï ÜU¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢
ÜU¢ï Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ¶G¢S¢ ¥GH}¢ï ÝÏ¢±è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
}¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜU¢ï S¢¢‰¢ çH²¢ J(1)
ãGéÁG¢êÚ Ú¢¼ ÜïU ±vG¼ ãGéÎêÎï ¶GñÏ¢Ú }¢ï´ ¥ÐÝè
ÈGU¢ñÁ¢ï Á¢GÈGUÚ }¢¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU Ï¢¢’Î à¢ãìÚ }¢ï´
Î¢ç¶GH ãé» ¼¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜïU ²ãêÎè ¥ÐÝï ¥ÐÝï ãæçS¢²¢ ¥¢ñÚ Å¢ïÜUÚè Hï ÜUÚ
¶ï¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢x¢G¢ï´ }¢ï´ ÜU¢}¢ÜU¢Á¢ ÜïU çH²ï ÜGUË¢»G S¢ï çÝÜUHï J Á¢Ï¢ ©‹ã¢ï´ Ýï
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢
çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU “wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢éãG}}¢Î
( ) ãñ´ J” ©S¢ ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU ¶GñÏ¢Ú Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï x¢²¢ J çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ã}¢ Á¢Ï¢ çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´
©¼Ú ÐÇG¼ï ãñ´ ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè S¢éÏãG Ï¢éÚè ã¢ï Á¢¢¼è ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
¶GñÏ¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU }¢é¼±ÁÁ¢ïã ãé» ¼¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G¢ï´ S¢ï Ý¢’Ú» ¼vÏ¢èÚ Hx¢¢Ýï Hx¢ï J ¼¢ï
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ÐÝï ªÐÚ Ý}¢èü Ï¢Ú¼¢ï J ¼é}¢ H¢ïx¢
çÜUS¢è Ï¢ãÚï ¥¢ñÚ x¢G¢§Ï¢ ÜU¢ï Ýãè´ ÐéÜU¢Ú Úãï ã¢ï Ï¢çËÜU ©S¢ (¥ËH¢ã) ÜU¢ï
ÐéÜU¢Ú Úãï ã¢ï Á¢¢ï S¢éÝÝï ±¢H¢ ¥¢ñÚ ÜGUÚèÏ¢ ãñ J }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè S¢é±¢Úè ÜïU ÐèÀï ÜU¢ ±Á¢GèÈGU¢ ÐÉG Úã¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Ýï S¢éÝ¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ }¢ñ´
¼é}¢ ÜU¢ï »ÜU »ïS¢¢ ÜUçH}¢¢ Ý Ï¢¼¢ Îêæ Á¢¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU
¶G Á ¢G ¢ Ý¢ ãñ J }¢ñ ´ Ýï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU “v²ê æ Ýãè´ ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! ¥¢Ð ÐÚ }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜéUGÚÏ¢¢Ý !” ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
±¢ïã ÜUçH}¢¢ “ ” ãñ J(2)
²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ¼Ä²¢Úè
²ãêçÎ²¢ḯ Ýï ¥ÐÝè ¥G¢ñÚ¼¢ḯ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï »ÜU }¢ãGÈUG êÁ¢G ÜGUË¢»G }¢ḯ
ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ú¢à¢Ý ÜU¢ Á¢G¶èG Ú¢ ÜGUË¢¥G¢ “Ý¢§G}¢” }¢ḯ Á¢}¥G ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ ÈGU¢ñÁ¢¢ḯ ÜU¢ï “Ý¼G¢¼” ¥¢ñÚ “ÜGU}¢êS¢” ÜïU ÜGUË¢¥G¢ḯ }¢ḯ §ÜUn¢ çÜU²¢ J §Ý }¢ḯ
S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ÁGÏ¢ê¼G ¥¢ñÚ }¢ãGÈUG êÁ¢G ÜGUË¢¥G¢ “ÜGU}¢êS¢” ‰¢¢ ¥¢ñÚ “}¢ãüGÏ¢
²ãêÎè” Á¢¢ï ¥GÚÏ¢ ÜïU ÐãìH±¢Ý¢ḯ }¢ḯ »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢é±¢Ú¢ḯ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú }¢¢Ý¢ Á¢¢¼¢
‰¢¢ §S¢è ÜGUË¢»G ÜU¢ Ú§üS¢ ‰¢¢ J S¢H¢}¢ çÏ¢Ý }¢à¢ÜU}¢ ²ãêÎè x¢¢ï Ï¢è}¢¢Ú ‰¢¢ }¢x¢Ú
±¢ïã |¢è ÜGUË¢¥G¢ “Ý¼G¢¼” }¢ḯ ÈGU¢ñÁ¢ḯ Hï ÜUÚ ÇÅ¢ ãé±¢ ‰¢¢ J ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU Ð¢S¢
¼vGÚèÏ¢Ý Ï¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú ÈGU¢ñÁ¢ ‰¢è Á¢¢ï }¢éwG¼çHÈGU ÜGUË¥G¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU
çH²ï }¢¢ïÚÓ¢¢ Ï¢‹Îè çÜU²ï ãé» ‰¢è J

}¢ãG}¢êÎ çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ à¢ãèÎ ã¢ï x¢»

S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÜGUË¢¥G¢ “Ý¢§G}¢” ÐÚ }¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü ¥¢ñÚ Á¢}¢
ÜUÚ HÇG¢§ü ãé§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ãG}¢êÎ çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ Ýï Ï¢ÇGè
Ï¢ã¢ÎéÚè ¥¢ñÚ Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜUè }¢x¢Ú S¢wG¼ x¢}¢èü ¥¢ñÚ Hê ÜïU
‰¢ÐïÇG¢ï´ ÜUè ±Áã S¢ï §Ý ÐÚ Œ²¢S¢ ÜU¢ x¢GHÏ¢¢ ã¢ï x¢²¢ J ±¢ïã ÜGUË¢¥G¢
Ý¢§G}¢ ÜUè Îè±¢Ú ÜïU ÝèÓ¢ï S¢¢ï x¢» J çÜUÝ¢Ý¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU ²ãêÎè Ýï
§Ý ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ À¼ S¢ï »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Ð‰‰¢Ú §Ý ÜïU ªÐÚ çx¢Ú¢
çÎ²¢ çÁ¢S¢ S¢ï §Ý ÜU¢ S¢Ú ÜéUÓ¢H x¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J §S¢
ÜGUË¢»G ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚÝï }¢ï´ ÐÓ¢¢S¢ }¢é„H}¢¢Ý Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢», HïçÜUÝ
ÜGUË¢¥G¢ ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ J(1)
¥S±Î Ú¢§üG ÜUè à¢ã¢Î¼
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S±Î Ú¢§üG §S¢è ÜGUË¢»G ÜUè Á¢æx¢ }¢ï´ à¢ã¢Î¼
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» J §Ý ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU ²ïã »ÜU ãGÏ¢à¢è ‰¢ï Á¢¢ï
¶GñÏ¢Ú ÜïU çÜUS¢è ²ãêÎè ÜUè Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ²ãêÎè Á¢æx¢ ÜUè
¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¥¢ç¶GÚ ¼é}¢ H¢ïx¢ çÜUS¢ S¢ï Á¢æx¢
ÜïU çH²ï ¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚ Úãï ã¢ï ? ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥¢Á¢ ã}¢ ©S¢
à¢wGS¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚï´x¢ï Á¢¢ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ §Ý ÜïU
çÎH }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ÐñÎ¢ ãé±¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Ï¢ÜUçÚ²¢æ çH²ï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð çÜUS¢ Ó¢èÁ¢G ÜUè
Î¢’±¼ Îï¼ï ãñ´ ? ¥¢Ð Ýï §Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï §SH¢}¢ Ðïà¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ J §‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢ªæ ¼¢ï }¢éÛ¢ï
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï v²¢ ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ ? ¥¢Ð

Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè

Ýï’}¢¼ï´ ç}¢Hï´x¢è J §‹ã¢ï´ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
çH²¢ J çÈUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ²ïã
Ï¢ÜUçÚ²¢æ }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥}¢¢Ý¼ ãñ´ J ¥Ï¢ }¢ñ´ §Ý ÜU¢ï v²¢ ÜUMæ J ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ §Ý Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï ÜGUË¢»G ÜUè ¼GÚÈGU
ã¢æÜU Î¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ÜæUÜUçÚ²¢ï´ S¢ï }¢¢Ú¢ï J ²ïã S¢Ï¢ wG¢éÎ Ï¢wG¢éÎ ¥ÐÝï
}¢¢çHÜU ÜïU Í¢Ú ÐãéæÓ¢ Á¢¢»æx¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜU¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ‰¢¢ çÜU §‹ã¢ï´ Ýï Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï ÜæUÜUçÚ²¢æ }¢¢Ú ÜUÚ ã¢æÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ
±¢ïã S¢Ï¢ ¥ÐÝï }¢¢çHÜU ÜïU Í¢Ú ÐãéæÓ¢ x¢§æü J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ãGÏ¢à¢è ã‰¢²¢Ú ÐãÝ ÜUÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝï
§SH¢}¢ ÜUè S¢ÈGU }¢ï´ ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜïU S¢¢‰¢
çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¼ï ãé» à¢ãèÎ ã¢ï x¢²¢ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢
ÜUè ¶GÏ¢Ú ãé§ü ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢’Ýè §S¢ à¢wGS¢ Ýï
Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ ¥G}¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¥Á¢í çÎ²¢ x¢²¢ J çÈUÚ
ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï ¶Gñ}¢ï }¢ï´ H¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè H¢à¢ ÜïU çS¢Úã¢Ýï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï ²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ S¢éÝ¢§ü çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ ÜïU ÜU¢Hï Ó¢ïãÚï ÜU¢ï
ãGS¢èÝ Ï¢Ý¢ çÎ²¢, §S¢ ÜïU Ï¢ÎÝ ÜU¢ï wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Î¢ï ãGêÚï´ §S¢
ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ç}¢Hè´ J §S¢ à¢wGS¢ Ýï §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ çÁ¢ã¢Î ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢
¥G}¢Hï ¶GñÚ Ýãè´ çÜU²¢, Ý »ÜU ±vG¼ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè, Ý »ÜU Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶¢, Ý
ãGÁ¢ ± Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ çÁ¢ã¢Î ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ ÜU¢ï §¼Ý¢ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)

§SH¢}¢è HàÜUÚ ÜU¢ ãïÇ v±¢ÅüÚ

ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ÐãHï ãè S¢ï ²ïã §GË}¢ ‰¢¢ çÜU
ÜGUÏ¢èH» x¢G¼GÈGU¢Ý ±¢Hï Á¢GMÚ ãè ¶GñÏ¢Ú ±¢H¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÜU¢ï ¥¢»æx¢ï J §S¢
çH²ï ¥¢Ð Ýï ¶GñÏ¢Ú ¥¢ñÚ x¢G¼GÈGU¢Ý ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý }¢ÜGU¢}¢ï
“ÚÁ¢è¥G” }¢ï´ ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ ÜU¢ ãïÇ v±¢ÅüÚ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ¶Gñ}¢¢ï´, Ï¢¢Ú
Ï¢ÚÎ¢Úè ÜïU S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï |¢è ²ãè´ Ú¶¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ãè´ S¢ï
çÝÜUH çÝÜUH ÜUÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ÜGUË¢¥G¢ï´ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J (1)
ÜGUË¢¥G¢ Ý¢§G}¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÎêS¢Úï ÜGUË¢»G |¢è Ï¢ ¥¢S¢¢Ýè ¥¢ñÚ

Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ ÈGUyãG ã¢ï x¢» HïçÜUÝ ÜGUË¢¥G¢ “ÜGU}¢êS¢” Ó¢êæçÜU Ï¢ãé¼ ãè
}¢ÁGÏ¢ê¼G ¥¢ñÚ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜGUË¢¥G¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ã¢æ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´ |¢è
Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ‰¢è´ ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ Ï¢ã¢ÎéÚ “}¢ãüGÏ¢”
wG¢éÎ §S¢ ÜGUË¢»G ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï §S¢ ÜGUË¢»G ÜU¢ï ÈGUyãG
ÜUÚÝï }¢ï´ Ï¢ÇGè Îéà±¢Úè ãé§ü J ÜU§ü Ú¢ïÁ¢G ¼ÜU ²ïã }¢éçã}¢ S¢Ú Ý ã¢ï S¢ÜUè J
ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ ÜGUË¢»G ÐÚ ÐãHï çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè ÜU}¢¢Ý }¢ï´ §SH¢}¢è ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ ÜU¢ï Ó¢ÉG¢§ü ÜïU
çH²ï |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢ãé¼ ãè à¢éÁ¢¢¥G¼ ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢
ãG}H¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢x¢Ú ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ÜGUË¢»G ÜUè ÈGUS¢èH ÐÚ S¢ï §S¢ Á¢G¢ïÚ
ÜUè ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢Gè ¥¢ñÚ S¢æx¢Ï¢¢Úè ÜUè, çÜU }¢é„H}¢¢Ý ÜGUË¢»G ÜïU ÈU¢ÅÜU
¼ÜU Ý ÐãéæÓ¢ S¢ÜïU ¥¢ñÚ Ú¢¼ ã¢ï x¢§ü J ÎêS¢Úï çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
Ýï Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ãG}H¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý Ï¢ÇGè x¢}¢üÁ¢¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢
Ï¢ÉG Ï¢ÉG ÜUÚ çÎÝ |¢Ú ÜGUË¢»G ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ¼ï Úãï }¢x¢Ú ÜGUË¢¥G¢ ÈGUyãG Ý
ã¢ï S¢ÜU¢ J ¥¢ñÚ v²êæÜUÚ ÈGUyãG ã¢ï¼¢ ? ÈGU¢¼ïãGï ¶GñÏ¢Ú ã¢ïÝ¢ ¼¢ï ¥GHè ãGñÎÚ
ÜïU }¢éÜGUgÚ }¢ï´ çH¶¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ

ÜUH }¢ñ´ ©S¢ ¥¢Î}¢è ÜU¢ï Û¢‹Ç¢ Îêæx¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU ã¢‰¢ ÐÚ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÈGUyãG Îïx¢¢ ±¢ïã ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜU¢ }¢éçãGÏ¢ |¢è ãñ ¥¢ñÚ
}¢ãGÏ¢êÏ¢ |¢è J Ú¢±è Ýï ÜUã¢ çÜU H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã Ú¢¼ Ï¢ÇGï §…Gç¼GÚ¢Ï¢ }¢ï´ x¢éÁ¢G¢Úè
çÜU Îïç¶²ï ÜUH çÜUS¢ ÜU¢ï Û¢‹Ç¢ çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ?
S¢éÏãG ãé§ü ¼¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´
Ï¢ÇGï §çà¼²¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ¼}¢‹Ý¢ Hï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» çÜU ²ïã »’Á¢G¢Á¢G ±
à¢ÚÈGU ã}¢ï´ ç}¢H Á¢¢» J §S¢ çH²ï çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï Û¢‹Ç¢ ç}¢Hïx¢¢ ©S¢ ÜïU çH²ï
¼èÝ çÏ¢à¢¢Ú¼ï´ ãñ´ J
{1} ±¢ïã ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜU¢ }¢éçãGÏ¢ ãñ J
{2} ±¢ïã ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜU¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ J
{3} ¶GñÏ¢Ú ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ÈGUyãG ã¢ïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ©S¢ Ú¢ïÁ¢G }¢éÛ¢ï
Ï¢ÇGè ¼}¢‹Ý¢ ‰¢è çÜU ÜU¢à¢ ! ¥¢Á¢ }¢éÛ¢ï Û¢‹Ç¢ §GÝ¢²¼ ã¢ï¼¢ J ±¢ïã ²ïã
|¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÜïU çS¢±¢ }¢éÛ¢ï ÜU|¢è |¢è ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè
S¢ÚÎ¢Úè ¥¢ñÚ ¥zGS¢Úè ÜUè ¼}¢‹Ý¢ Ý ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î
ÜïU Ï¢²¢Ý S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
|¢è §S¢ Ýï’}¢¼ï ©GÁG}¢¢ ÜïU çH²ï ¼ÚS¢ Úãï ‰¢ï J(2)

HïçÜUÝ S¢éÏãG ÜU¢ï ¥Ó¢¢ÝÜU ²ïã S¢Î¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ ¥¢§ü çÜU
¥GHè ÜUã¢æ ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥¢à¢¢ïÏ¢ ãñ J ¥¢Ð
Ýï ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè
Îé¶¼è ãé§ü ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Hx¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
¼¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ©‹ãï´ »ïS¢è çà¢ÈGU¢ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§ü çÜU x¢¢ï²¢ ©‹ãï´ ÜU¢ï§ü
¼vHèÈGU ‰¢è ãè Ýãè´ J çÈUÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï
¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¥ÐÝ¢ ¥GH}¢ï ÝÏ¢±è Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜUè çS¢²¢ã Ó¢¢ÎÚ S¢ï ¼Ä²¢Ú çÜU²¢ x¢²¢ ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Ï¢ÇGï S¢éÜêUÝ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ©Ý
²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Î¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¼¢¥¢ï çÜU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU
Ï¢¢’Î ¼é}¢ ÐÚ ÈéUGH¢æ ÈéUGH¢æ ¥ËH¢ã ÜïU ãGéÜGUêÜGU ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ´ J wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú »ÜU ¥¢Î}¢è Ýï |¢è ¼é}ã¢Úè Ï¢Î¢ñH¼ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
çH²¢ ¼¢ï ²ïã Î¢ñH¼ ¼é}ã¢Úï çH²ï S¢é¶Gü ªæÅ¢ï´ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ïã¼Ú ãñ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ }¢ãüGÏ¢ ÜUè Á¢æx¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï “ÜGUË¢¥G» ÜGU}¢êS¢” ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢
ÜUÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè, HïçÜUÝ ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ Î¢’±¼ ÜU¢
Á¢±¢Ï¢ §æüÅ ¥¢ñÚ Ð‰‰¢Ú ¥¢ñÚ ¼èÚ ± ¼H±¢Ú S¢ï çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ÜGUË¢»G ÜU¢ Ú§üS¢ï
¥¢’Á¢G}¢ “}¢ãüGÏ¢” wG¢éÎ Ï¢ÇGï ¼GÝ ¼GÝï ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜUH¢ J S¢Ú ÐÚ ²}¢Ýè Á¢GÎü
Úæx¢ ÜU¢ É¢Å¢ Ï¢¢æ{ï ãé» ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ªÐÚ Ð‰‰¢Ú ÜU¢ ¶G¢ïÎ ÐãÝï ãé» ÚÁÁ¢G
ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú ÐÉG¼ï ãé» ãG}Hï ÜïU çH²ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG¢ çÜU

¶GñÏ¢Ú wG¢êÏ¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ “}¢ãüGÏ¢” ãêæ, ¥çSHãG¢ Ð¢ïà¢ ãêæ, Ï¢ãé¼
ãè Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ ¼Á¢çÚÏ¢¢ ÜU¢Ú ãêæ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ©S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ÚÁÁ¢G ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú
ÐÉG¢
}¢ñ´ ±¢ïã ãêæ çÜU }¢ïÚè }¢¢æ Ýï }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ ãGñÎÚ (à¢ïÚ) Ú¶¢ ãñ J }¢ñ´
ÜUÀ¢Ú ÜïU à¢ïÚ ÜUè ¼GÚãG ãñÏ¢¼ Ý¢ÜU ãêæ J }¢ãüGÏ¢ Ýï Ï¢ÇGï yG¢é}¢yG¢éÚ¢ÜGU ÜïU
S¢¢‰¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ïÚï wG¢éÎ¢ ÐÚ ¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ±¢Ú
çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï »ïS¢¢ Ðï´¼Ú¢ Ï¢ÎH¢ çÜU }¢ãüGÏ¢ ÜU¢
±¢Ú ¶G¢Hè x¢²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï Ï¢ÉG ÜUÚ ©S¢ ÜïU S¢Ú ÐÚ
§S¢ Á¢G¢ïÚ ÜUè ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÜU »ÜU ãè Á¢GÏ¢ü S¢ï ¶G¢ïÎ ÜUÅ¢, }¢xGÈGUÚ
ÜUÅ¢ ¥¢ñÚ ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Úï ãGñÎÚè S¢Ú ÜU¢ï ÜU¢Å¼è ãé§ü Î¢æ¼¢ï´ ¼ÜU ©¼Ú
¥¢§ü ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú ÜUè }¢¢Ú ÜU¢ ¼ÇG¢ÜU¢ ÈGU¢ñÁ¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ }¢ãüGÏ¢
Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÜUÚ ÉïÚ ã¢ï x¢²¢ J (1)
}¢ãüGÏ¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¼ÇGÐ¼ï ãé» Îï¶ ÜUÚ ©S¢ ÜUè
¼}¢¢}¢ ÈGU¢ñÁ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ïÚï wG¢éÎ¢ ÐÚ ÅêÅ ÐÇGè J HïçÜUÝ
ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Úï ãGñÎÚè çÏ¢Á¢Hè ÜUè ¼GÚãG Ó¢}¢ÜU Ó¢}¢ÜU ÜUÚ çx¢Ú¼è ‰¢è
çÁ¢S¢ S¢ï S¢ÈGU¢ï´ ÜUè S¢ÈGïUæ ©HÅ x¢§æü J ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU }¢¢²¢Ý¢Á¢G
Ï¢ã¢ÎéÚ }¢ãüGÏ¢, ãG¢çÚS¢, ¥S¢èÚ, ¥G¢ç}¢Ú ±x¢GñÚ¢ ÜUÅ x¢» J §S¢è Í¢}¢S¢¢Ý
ÜUè Á¢æx¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè É¢H ÜUÅ ÜUÚ çx¢Ú ÐÇGè ¼¢ï
¥¢Ð Ýï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÜGUË¢¥G» ÜGU}¢êS¢ ÜU¢ ÈU¢ÅÜU ©¶¢ÇG

çÎ²¢ ¥¢ñÚ çÜU±¢ÇG ÜU¢ï É¢H Ï¢Ý¢ ÜUÚ ©S¢ ÐÚ Îéà}¢Ý¢ḯ ÜUè ¼H±¢Úḯ Ú¢ïÜU¼ï Úãï J
²ïã çÜU±¢ÇG §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ ¥¢ñÚ ±ÁGÝè ‰¢¢ çÜU Ï¢¢’Î ÜU¢ï Ó¢¢HèS¢ ¥¢Î}¢è ©S¢
ÜU¢ï Ý ©Æ¢ S¢ÜïU J(1)
Á¢æx¢ Á¢¢Úè ‰¢è çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢ Ýï ÜU}¢¢Hï
à¢éÁ¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¼ï ãé» ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢¢çÎÜéUGH ±¢’Î ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý S¢Î¢ÜGU¼ ÜU¢ çÝà¢¢Ý Ï¢Ý
ÜUÚ ÈGUÁ¢G¢¥¢ïæ }¢ï´ HãÚ¢Ýï Hx¢¢ çÜU “ÜUH }¢ñ´ ©S¢ ¥¢Î}¢è ÜU¢ï Û¢‹Ç¢ Îêæx¢¢
çÁ¢S¢ ÜïU ã¢‰¢ ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÈGUyãG Îïx¢¢ ±¢ïã ¥ËH¢ã 1 ±
ÚS¢êH ÜU¢ }¢éçãGÏ¢ |¢è ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã 1 ±
ÚS¢êH ÜU¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ |¢è J”
Ï¢ïà¢ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢» ÜU¢»Ý¢¼ ¥ËH¢ã 1 ±
ÚS¢êH 6 ÜïU }¢éçãGÏ¢ |¢è ãñ́ ¥¢ñÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢ |¢è ãñ́ J ¥¢ñÚ çÏ¢H¢
à¢éÏ¢¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜUè ÈGUyãG
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜïU çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð
ÜU¢ï ÈGU¢¼ïãïG ¶GñÏ¢Ú ÜïU }¢é¥ÁG ÁG ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ²ïã ±¢ïã ÈGUyãGï ¥GÁ¢Gè}¢ ãñ çÁ¢S¢ Ýï ÐêÚï “Á¢Á¢GèÚ¼éH ¥GÚÏ¢” }¢ḯ ²ãêçÎ²¢ḯ ÜUè
Á¢æx¢è ¼G¢ÜGU¼ ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢ çÝÜU¢H çÎ²¢ J ÈGUyãGï ¶GñÏ¢Ú S¢ï ÜGUÏH §SH¢}¢ ²ãêçÎ²¢ḯ
¥¢ñÚ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU x¢ÆÁ¢¢ïÇG S¢ï ÝÁG¥G ÜUè ãG¢H¼ }¢ḯ ‰¢¢ HïçÜUÝ ¶GñÏ¢Ú ÈGUyãG ã¢ï
Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î §SH¢}¢ §S¢ ¶G¢ñÈUG Ý¢ÜGU ÝÁG¥G S¢ï çÝÜUH x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢x¢ï
§SH¢}¢è ÈéU¼G êã¢G ¼ ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éH x¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè }¢vÜU¢ |¢è
ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ J §S¢ çH²ï ²ïã »ÜU }¢éS¢ËH}¢¢ ãGÜUG èÜGU¼ ãñ çÜU ÈGU¢¼ïãïG ¶GñÏ¢Ú ÜUè
Á¢G¢¼ S¢ï ¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è ÈéU¼G êã¢G ¼ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ ±¢Ï¢S¼¢ ãñ J Ï¢ãÚ ãG¢H ¶GñÏ¢Ú
ÜU¢ ÜGUË¢¥G¢ ÜGU}¢êS¢ Ï¢èS¢ çÎÝ ÜïU }¢éã¢G S¢Úï ¥¢ñÚ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ }¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü ÜïU
Ï¢¢’Î ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ J §Ý }¢¢’çÚÜU¢ḯ }¢ḯ 93 ²ãêÎè ÜGUyH ãé» ¥¢ñÚ 15 }¢é„H}¢¢Ý
Á¢¢}¢ï à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ïÚ¢Ï¢ ãé» J(2)

¶GñÏ¢Ú ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢

ÈGUyãG ÜïU Ï¢¢’Î ¶GñÏ¢Ú ÜUè Á¢G}¢èÝ ÐÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÜGUÏÁ¢G¢ ã¢ï
x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜUè
¼GÚãG ¥ãHï ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ï |¢è çÁ¢H¢ ±¼GÝ ÜUÚ Îï´ J HïçÜUÝ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï ²ïã
ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ã}¢ ÜU¢ï ¶GñÏ¢Ú S¢ï Ý çÝÜU¢H¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ ã}¢¢Úï ãè
ÜGUÏÁ¢Gï }¢ï´ ÚãÝï Îè Á¢¢» J ã}¢ ²ã¢æ ÜUè ÐñÎ¢±¢Ú ÜU¢ ¥¢{¢ çãGSS¢¢ ¥¢Ð ÜU¢ï
Îï¼ï Úãï´x¢ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜUè ²ïã ÎÚwG±¢S¼ }¢‹ÁG¢êÚ
ÈGUÚ}¢¢ Hè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢Ï¢ ¶Á¢êÚï´ ÐÜU Á¢¢¼è´ ¥¢ñÚ x¢GËH¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï Á¢¢¼¢ ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ÜU¢ï
¶GñÏ¢Ú |¢ïÁ¢ Îï¼ï ±¢ïã ¶Á¢êÚ¢ï´ ¥¢ñÚ ¥Ý¢Á¢¢ï´ ÜU¢ï Î¢ï Ï¢Ú¢Ï¢Ú çãGSS¢¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢
ÜUÚ Îï¼ï ¥¢ñÚ ²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU §S¢ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï çãGSS¢¢ ¼é}¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î
ã¢ï ±¢ïã Hï H¢ï J ²ãêÎè §S¢ ¥GÎìH ÐÚ ãGñÚ¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUã¼ï ‰¢ï çÜU Á¢G}¢èÝ¢ï
¥¢S}¢¢Ý »ïS¢ï ãè ¥GÎìH S¢ï ÜGU¢§}¢ ãñ´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
¶GñÏ¢Ú ÈGUyãG ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢
¼G¢ñÚ ÐÚ S¢éËãG ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ²ãêÎè ¥ÐÝ¢ S¢¢ïÝ¢ Ó¢¢æÎè ã‰¢²¢Ú S¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ Îï´ ¥¢ñÚ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÐÚ Á¢¢ï ÜéUÀ HÎ¢ ãé±¢ ãñ ±¢ïã ²ãêÎè ¥ÐÝï
Ð¢S¢ ãè Ú¶ï´ }¢x¢Ú à¢¼Gü ²ïã ãñ çÜU ²ãêÎè ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Ý
ÀéÐ¢»æ }¢x¢Ú §S¢ à¢¼Gü ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ HïÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢
ÜU¢ ±¢ïã Ó¢}¢èü ‰¢ïH¢ ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï x¢G¢§Ï¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ S¢ï
çÁ¢H¢ ±¼GÝè ÜïU ±vG¼ ±¢ïã S¢¢ïÝ¢ Ó¢¢æÎè |¢Ú ÜUÚ H¢²¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ²ãêçÎ²¢ï´
S¢ï ÐêÀx¢À ÜUè x¢§ü ¼¢ï ±¢ïã Û¢êÅ Ï¢¢ïHï ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ±¢ïã S¢¢Úè ÚÜGU}¢
HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ ¶GÓ¢ü ã¢ï x¢§ü J HïçÜUÝ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Ï¢ Á¢GÚè¥G» ±ãGè
¥ÐÝï ÚS¢êH ÜU¢ï Ï¢¼¢ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ‰¢ïH¢ ÜUã¢æ ãñ J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ©S¢ ‰¢ïHï ÜU¢ï Ï¢Ú ¥¢}¢Î ÜUÚ çH²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
(Ó¢êæçÜU çÜUÝ¢Ý¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ãG}¢êÎ çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢ ÜU¢ï À¼ S¢ï
Ð‰‰¢Ú çx¢Ú¢ ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï) ãGéÁG¢êÚ Ýï
©S¢ ÜU¢ï çÜGUS¢¢S¢ }¢ï´ ÜGUyH ÜUÚ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ÜGñUÎè Ï¢Ý¢
çH²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ çÝÜU¢ãG
ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢ |¢è ‰¢è´ J ²ïã
Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ãGé²² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ÜUè Ï¢ïÅè ‰¢è´ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢
à¢¢ïãÚ çÜUÝ¢Ý¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU |¢è Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜU¢ Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ‰¢¢ J
Á¢Ï¢ S¢Ï¢ ÜGñUÎè Á¢}¥G çÜU²ï x¢» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÎãG²¢ ÜUHÏ¢è Ýï
ãGÁé ¢G Úê S¢ï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
§Ý }¢ḯ S¢ï »ÜU H¢ñæÇè }¢éÛ¢ ÜU¢ï §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢§²ï J ¥¢Ð Ýï
©Ý ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú Îï çÎ²¢ çÜU wG¢éÎ Á¢¢ ÜUÚ ÜU¢ï§ü H¢ñæÇè Hï H¢ï J ©‹ã¢ḯ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï Hï çH²¢ J Ï¢¢’Á¢G S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï §S¢
ÐÚ x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð Ýï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï çÎãG²¢

ÜïU ãG±¢Hï ÜUÚ çÎ²¢ J ±¢ïã ÜéUGÚñÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜUè Ú§üS¢¢
ãñ ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜïU H¢§ÜGU Ýãè´ ãñ J

²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï çÎãG²¢ ÜUHÏ¢è

¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÎãG²¢
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ §S¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Úè H¢ñæÇè Hï
H¢ï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU
¥¢Ð Ýï ©Ý S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ¼èÝ çÎÝ
¼ÜU }¢ç‹Á¢GHï S¢ãÏ¢¢ }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï }¢ï´ S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ }¢ï´ ¶Á¢êÚ, Í¢è, ÐÝèÚ
ÜU¢ }¢¢HèÎ¢ ç¶H¢²¢ J (1)
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Á¢GãìÚ çÎ²¢ x¢²¢

ÈGUyãG ÜïU Ï¢¢’Î Ó¢‹Î Ú¢ïÁ¢G ãGéÁG¢êÚ ¶GñÏ¢Ú }¢ï´
ÆãÚï J ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ çÜGUS}¢
çÜGUS}¢ ÜUè Ý±¢çÁ¢Gà¢¢ï´ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ }¢x¢Ú §S¢ Ï¢Î Ï¢¢ç¼GÝ ÜGU¢ñ}¢ ÜUè
çÈGU¼GÚ¼ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ ¶GÏ¢¢S¢¼ |¢Úè ãé§ü ‰¢è çÜU S¢H¢}¢ çÏ¢Ý }¢à¢ÜU}¢
²ãêÎè ÜUè Ï¢è±è “Á¢GñÝÏ¢” Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè Î¢’±¼ ÜUè
¥¢ñÚ x¢¢ïà¼ }¢ï´ Á¢GãìÚ ç}¢H¢ çÎ²¢ J wG¢éÎ¢ ÜïU ãGév}¢ S¢ï x¢¢ïà¼ ÜUè Ï¢¢ïÅè Ýï
¥¢Ð ÜU¢ï Á¢GãìÚ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï »ÜU ãè
HévG}¢¢ ¶¢ ÜUÚ ã¢‰¢ ¶è´Ó¢ çH²¢ J HïçÜUÝ »ÜU S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢àÚ
çÏ¢Ý Ï¢Ú¢ Ýï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ¶¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Á¢GãìÚ ÜïU ¥S¢Ú
S¢ï ©Ý ÜUè à¢ã¢Î¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï |¢è §S¢
Á¢GãìÚèHï HévG}¢ï S¢ï ©G}¢í |¢Ú ¼¢Hê }¢ï´ ¼vHèÈGU Úãè J ¥¢Ð Ýï Á¢Ï¢
²ãêçÎ²¢ï´ S¢ï §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÐêÀ¢ ¼¢ï ©Ý Á¢G¢çH}¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Á¢é}¢ü ÜU¢
§vGÚ¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ã}¢ Ýï §S¢ çÝÄ²¼ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢GãìÚ
ç¶H¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð S¢ÓÓ¢ï ÝÏ¢è ã¢ï´x¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÐÚ §S¢ Á¢GãìÚ ÜU¢

ÜU¢ï§ü ¥S¢Ú Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J ±ÚÝ¢ ã}¢ ÜU¢ï ¥¢Ð S¢ï ÝÁ¢¢¼ ç}¢H Á¢¢»x¢è J
¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè Á¢G¢¼ ÜïU çH²ï ¼¢ï ÜU|¢è çÜUS¢è S¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢
çH²¢ ãè Ýãè´ §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï Á¢GñÝÏ¢ S¢ï ÜéUÀ |¢è Ýãè´
ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢àÚ çÏ¢Ý Ï¢Ú¢ ÜUè ©S¢è Á¢GãìÚ S¢ï
±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ©Ý ÜïU çÜGUS¢¢S¢ }¢ï´ Á¢GñÝÏ¢ ÜGUyH ÜUè x¢§ü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï ¥¢ x¢»

ãGéÁG¢êÚ ÈGUyãGï ¶GñÏ¢Ú S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé» ãè ‰¢ï çÜU
}¢éã¢çÁ¢ÚèÝï ãGÏ¢à¢¢ }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ÜïU |¢¢§ü ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU ãGÏ¢à¢¢
Ó¢Hï x¢» ‰¢ï ±¢ïã ¥ÐÝï S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï ¥¢ x¢» J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGU¼Gïü }¢ãGÏÏ¢¼ S¢ï ©Ý ÜUè Ðïà¢¢Ýè Ó¢ê}¢ Hè ¥¢ñÚ
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ÜéUÀ ÜUã Ýãè´ S¢ÜU¼¢ çÜU }¢éÛ¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜUè ÈGUyãG
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢éà¢è ãé§ü ãñ ²¢ Á¢¢’ÈGUÚ ÜïU ¥¢Ýï S¢ï J(2)
§Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï “S¢¢çãGÏ¢éH çãÁ¢Ú¼ñÝ”

(Î¢ï çãÁ¢Ú¼¢ï´ ±¢Hï) ÜU¢ HÜGUÏ¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ v²êæ çÜU ²ïã H¢ïx¢ }¢vÜïU S¢ï
ãGÏ¢à¢¢ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU x¢» J çÈUÚ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï ¥¢» ¥¢ñÚ
Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU ²ïã H¢ïx¢ Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú }¢ï´ à¢¢ç}¢H Ý ã¢ï S¢ÜïU }¢x¢Ú §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
¥¢Ð Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ï´ S¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú
çãGSS¢¢ çÎ²¢ J(3)

¶GñÏ¢Ú }¢ï´ »’H¢Ýï }¢S¢¢§H

Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH çÈGUÜGUãè }¢S¢¢§H ÜUè
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¼ÏHèx¢G ÈGUÚ}¢¢§ü J
{1} Ð‹Á¢¢Î¢Ú ÐÚ‹Î¢ï´ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{2} ¼}¢¢}¢ ÎçÚ‹Î¢ Á¢¢Ý±Ú¢ïæ ÜUè ãGéÚ}¢¼ ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J
{3} x¢{¢ ¥¢ñÚ ¶GÓÓ¢Ú ãGÚ¢}¢ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J
{4} Ó¢¢æÎè S¢¢ïÝï ÜUè ¶GÚèÎ¢ï ÈGUÚ¢ïwG¼ }¢ï´ ÜU}¢è Ï¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¶GÚèÎÝï ¥¢ñÚ
Ï¢ïÓ¢Ýï ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU Ó¢¢æÎè ÜU¢ï Ó¢¢æÎè ÜïU Ï¢ÎHï
¥¢ñÚ S¢¢ïÝï ÜU¢ï S¢¢ïÝï ÜïU Ï¢ÎHï Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ï¢ïÓ¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ J ¥x¢Ú ÜU}¢è
Ï¢ïà¢è ã¢ïx¢è ¼¢ï ±¢ïã S¢êÎ ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï ãGÚ¢}¢ ãñ J
{5} ¥Ï¢ ¼ÜU ²ïã ãGév}¢ ‰¢¢ çÜU H¢ñæçÇ²¢ï´ S¢ï ã¢‰¢ ¥¢¼ï ãè S¢¢ïãGÏ¢¼ ÜUÚÝ¢
Á¢¢§Á¢G ‰¢¢ HïçÜUÝ ¥Ï¢ “§çS¼Ï¢í¢” Á¢GMÚè ÜGUÚ¢Ú Îï çÎ²¢ x¢²¢ ²¢’Ýè
¥x¢Ú ±¢ïã ãG¢ç}¢H¢ ã¢ï´ ¼¢ï Ï¢ÓÓ¢¢ ÐñÎ¢ ã¢ïÝï ¼ÜU ±ÚÝ¢ »ÜU }¢ãèÝ¢ ©Ý S¢ï
S¢¢ïãGÏ¢¼ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ J “¥G¢ñÚ¼¢ï´ S¢ï }¢é¼¥G¢ ÜUÚÝ¢ |¢è §S¢è x¢GÁ¢G±ï }¢ï´
ãGÚ¢}¢ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J”(1)
±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ ÜUè Á¢æx¢
¶GñÏ¢Ú ÜUè HÇG¢§ü S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
“±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢” ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» Á¢¢ï }¢ÜGU¢}¢ï
“¼è}¢¢” ¥¢ñÚ “çÈGUÎÜU” ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU ±¢Îè ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ J ²ã¢æ
²ãêçÎ²¢ï´ ÜUè Ó¢‹Î Ï¢çS¼²¢æ ¥¢Ï¢¢Î ‰¢è´ J ãGéÁG¢êÚ
Á¢æx¢ ÜïU §Ú¢Îï S¢ï ²ã¢æ Ýãè´ ¥¢» ‰¢ï }¢x¢Ú ²ã¢æ ÜïU ²ãêÎè Ó¢êæçÜU Á¢æx¢
ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ‰¢ï §S¢ çH²ï ©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ

ÐÚ ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ÜïU

»ÜU xG¢éH¢}¢ çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Î¥G}¢ ‰¢¢ ²ïã ªæÅ S¢ï
ÜUÁ¢¢±¢ ©¼¢Ú Úãï ‰¢ï çÜU ©Ý ÜU¢ï »ÜU ¼èÚ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè
çÁ¢S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ©Ý Ï¢Î Ï¢wG¼¢ï´ Ýï ¼èÚ ± ¼H±¢Ú S¢ï çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ ÜGU¢§GÎ¢
S¢ÈGU Ï¢‹Îè ÜUÚ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» J }¢Á¢Ï¢êÚÝ
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï |¢è Á¢æx¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îè, Ó¢¢Ú çÎÝ ¼ÜU ÝçÏ¢²ï ¥ÜUÚ}¢
§Ý ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ çÜU²ï ãé» §Ý ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè
Î¢’±¼ Îï¼ï Úãï }¢x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ Ï¢Ú¢Ï¢Ú HÇG¼ï ãè Úãï J ¥¢ç¶GÚ ÎS¢ ²ãêÎè
ÜGUyH ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§ü J §S¢ ÜïU
Ï¢¢’Î ¥ãHï ¶GñÏ¢Ú ÜUè à¢¼G¢ïZ ÐÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï |¢è S¢éËãG ÜUÚ Hè çÜU }¢ÜGU¢}¢è
ÐñÎ¢±¢Ú ÜU¢ ¥¢{¢ çãGSS¢¢ }¢ÎèÝï |¢ïÁ¢¼ï Úãï´x¢ï J
Á¢Ï¢ ¶GñÏ¢Ú ¥¢ñÚ ±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ ãG¢H }¢¢’Hê}¢ ã¢ï
x¢²¢ ¼¢ï “¼è}¢¢” ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï |¢è çÁ¢ÁG²¢ Îï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
S¢ï S¢éËãG ÜUÚ Hè J ±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ó¢¢Ú çÎÝ
}¢éÜGUè}¢ Úãï J(1)
çÈGUÎÜU ÜUè S¢éËãG

Á¢Ï¢ “çÈGUÎÜU” ÜïU ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ¶GñÏ¢Ú ¥¢ñÚ ±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ ÜïU
}¢é¥G¢}¢Hï ÜUè §çœ¢GH¢¥G ç}¢Hè ¼¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ÜUè J Ï¢çËÜU
ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢ ÜUÚ ²ïã ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ¶GñÏ¢Ú ¥¢ñÚ
±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ ±¢H¢ï´ S¢ï çÁ¢Ý à¢¼G¢ïZ ÐÚ ¥¢Ð Ýï S¢éËãG ÜUè ãñ ©S¢è ¼GÚãG ÜïU
}¢é ¥ G ¢ }¢Hï ÐÚ ã}¢ S¢ï |¢è S¢é Ë ãG ÜUÚ Hè Á¢¢» J ÚS¢ê H é Ë H¢ã
Ýï ©Ý ÜUè ²ïã ÎÚwG±¢S¼ }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ Hè ¥¢ñÚ ©Ý
S¢ï S¢éËãG ã¢ï x¢§ü J HïçÜUÝ ²ã¢æ Ó¢êæçÜU ÜU¢ï§ü ÈGU¢ñÁ¢ Ýãè´ |¢ïÁ¢è x¢§ü

§S¢ çH²ï §S¢ Ï¢S¼è }¢ï´ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ Ýãè´ ç}¢H¢ Ï¢çËÜU ²ïã
¶G¢S¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç}¢çËÜUÄ²¼ ÜGUÚ¢Ú Ð¢§ü ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ±
±¢çÎ²éH ÜéUGÚ¢ ÜUè Á¢G}¢èÝï´ ¼}¢¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè ç}¢çËÜUÄ²¼ ÆãÚè´ J(1)
©G}¢íç¼H ÜGUÁ¢G¢
Ó¢êæçÜU ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU S¢éËãGÝ¢}¢ï }¢ï´ »ÜU ÎzG¥G¢ ²ïã |¢è ‰¢è çÜU ¥¢ç²‹Î¢
S¢¢H ãGéÁG¢êÚ }¢vÜïU ¥¢ ÜUÚ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¼èÝ
çÎÝ }¢vÜïU }¢ï´ ÆãÚï´x¢ï J §S¢ ÎzG¥G¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢¢ãï ÁG¢éH ÜGU¢’Îã çS¢. 7 çã.
}¢ï´ ¥¢Ð Ýï ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢vÜU¢ Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï
ÜU¢ ¥GÁG}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ »’H¢Ý ÜUÚ¢ çÎ²¢ çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ x¢éÁ¢Gà¼¢ S¢¢H
ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ à¢ÚèÜU ‰¢ï ±¢ïã S¢Ï¢ }¢ïÚï S¢¢‰¢ Ó¢Hï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢ Á¢éÁ¢G ©Ý H¢ïx¢¢ï´
ÜïU Á¢¢ï Á¢æx¢ï ¶ñGÏ¢Ú }¢ï´ à¢ãèÎ ²¢ ±ÈGU¢¼ Ð¢ Ó¢éÜïU ‰¢ï S¢Ï¢ Ýï ²ïã S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ÜUè J
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ó¢êæçÜU ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÐÚ |¢Ú¢ïS¢¢
Ýãè´ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï ¥GãÎì ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚḯx¢ï §S¢ çH²ï ¥¢Ð
Á¢æx¢ ÜUè ÐêÚè ¼Ä²¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ Ú±¢Ý¢ ãé» J Ï¢ ±vG¼ï Ú±¢Ýx¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Lã}¢ çx¢GÈGU¢Úè ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ ãG¢çÜU}¢
Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Î¢ï ãÁ¢G¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢Ý }¢ḯ »ÜU S¢¢ï Í¢¢ïÇ¢G ḯ ÐÚ S¢é±¢Ú
‰¢ï ¥¢Ð }¢vÜïU ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» J S¢¢Æ ªæÅ ÜéUÚG Ï¢¢Ýè ÜïU
çH²ï S¢¢‰¢ ‰¢ï J Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú Hx¢è çÜU ãGéÁG¢êÚ
ã‰¢²¢Ú¢ḯ ¥¢ñÚ S¢¢}¢¢Ýï Á¢æx¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜïU ¥¢ Úãï ãñ´ ¼¢ï ±¢ïã
Ï¢ãé¼ Í¢Ï¢Ú¢» ¥¢ñÚ ©‹ã¢ḯ Ýï Ó¢‹Î ¥¢Îç}¢²¢ḯ ÜU¢ï S¢êÚ¼ï ãG¢H ÜUè ¼ãGÜUG èÜGU¢¼ ÜïU
çH²ï “}¢LüÁÁG ¢GãÚ¢Ý” ¼ÜU |¢ïÁ¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý }¢éçSH}¢¢

Á¢¢ï ¥SÐ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜïU ¥zGS¢Ú ‰¢ï ÜéUÚG ñà¢ ÜïU ÜGU¢çS¢Î¢ḯ Ýï ©Ý S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜUè J
©‹ã¢ï´ Ýï §yG¢}¢èÝ¢Ý çÎH¢²¢ çÜU ÝÏ¢è S¢éËãGÝ¢}¢ï ÜUè à¢¼Gü
ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÏ¢x¢GñÚ ã‰¢²¢Ú ÜïU }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï´x¢ï ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ }¢éyG}¢§Ý ã¢ï x¢» J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú Á¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ï “²¢Á¢Á¢”
}¢ï´ ÐãéæÓ¢ï Á¢¢ï }¢vÜU¢ S¢ï ¥¢Æ }¢èH ÎêÚ ãñ , ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ã‰¢²¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
©S¢ Á¢x¢ã Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢à¢èÚ çÏ¢Ý S¢¢’Î
ÜUè }¢¢ ¼ãGì¼è }¢ï´ Ó¢‹Î S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ©Ý ã‰¢²¢Ú¢ï´
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï }¢é¼¥GÄ²Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ ¥ÐÝï S¢¢‰¢
»ÜU ¼H±¢Ú ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ã‰¢²¢Ú Ýãè´ Ú¶¢ ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU }¢Á}¢¥G ÜïU S¢¢‰¢ “HÏÏ¢ñÜU” ÐÉG¼ï ãé» ãGÚ}¢ ÜUè
¼GÚÈGU Ï¢ÉGï Á¢Ï¢ }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU
à¢¢§GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ªæÅ ÜUè }¢ã¢Ú
‰¢¢}¢ï ãé» ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï ÚÁÁ¢G ÜïU ²ïã ¥à¥G¢Ú Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜïU S¢¢‰¢
Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÐÉG¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU
»ï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU Ï¢ïÅ¢ï ! S¢¢}¢Ýï S¢ï ãÅ Á¢¢¥¢ï J ¥¢Á¢ Á¢¢ï ¼é}¢ Ýï

©¼ÚÝï S¢ï Ú¢ïÜU¢ ¼¢ï ã}¢ ¼H±¢Ú Ó¢H¢»æx¢ï J
ã}¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ »ïS¢¢ ±¢Ú ÜUÚï´x¢ï Á¢¢ï S¢Ú ÜU¢ï ©S¢ ÜUè wG±¢Ï¢
x¢¢ã S¢ï ¥Hx¢ ÜUÚ Îï ¥¢ñÚ Î¢ïS¼ ÜUè ²¢Î ©S¢ ÜïU Î¢ïS¼ ÜïU çÎH S¢ï
|¢é H ¢ Îï J
ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G } ¢Ú Ýï Å¢ï Ü U¢ ¥¢ñ Ú ÜUã¢ çÜU »ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ! ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜïU ¥¢x¢ï ¥¢x¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ãGÚ}¢ }¢ï´ ¼é}¢ ¥à¥G¢Ú ÐÉG ¼ ï
ã¢ï ? ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú !

§Ý ÜU¢ï À¢ïÇG Î¢ï J ²ïã ¥à¥G¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ¼èÚ¢ïæ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ãñ´ J(1)
Á¢Ï¢ ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ ¶G¢S¢ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´

Î¢ç¶GH ãé» ¼¢ï ÜéUÀ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ }¢¢Úï Á¢HÝ ÜïU §S¢ }¢‹Á¢GÚ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý
H¢ S¢ÜïU ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG¢ï´ ÐÚ Ó¢Hï x¢» J }¢x¢Ú ÜéUÀ ÜéUzGÈGU¢Ú ¥ÐÝï Î¢L‹ÝÎ±¢
(ÜU}¢ïÅè Í¢Ú) ÜïU Ð¢S¢ ¶ÇGï ¥¢æ¶ï´ ÈU¢ÇG ÈU¢ÇG ÜUÚ Ï¢¢Î» ¼¢ñãGèÎ¢ï çÚS¢¢H¼ S¢ï
}¢S¼ ã¢ïÝï ±¢Hï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¼G±¢ÈGU ÜU¢ ÝÁ¢G¢Ú¢ ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢ÐS¢ }¢ï´
ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ²ïã }¢é„H}¢¢Ý |¢H¢ v²¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚï´x¢ï ? §Ý ÜU¢ï ¼¢ï |¢êÜU
¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜïU Ï¢é¶G¢Ú Ýï ÜéUÓ¢H ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ “§…Gç¼GÏ¢¢¥G” ÜUÚ çH²¢ J ²¢’Ýè Ó¢¢ÎÚ ÜU¢ï
§S¢ ¼GÚãG ¥¢ïÉG çH²¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ Î¢ãìÝ¢ à¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÁG¢ê ¶éH x¢²¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ©S¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢çÁ¢GH
ÈGUÚ}¢¢» Á¢¢ï §Ý ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥ÐÝè ÜéUGÃ±¼ ÜU¢ §ÁGã¢Ú ÜUÚï J çÈUÚ
¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ à¢éM¥G ÜïU
¼èÝ ÈïUÚ¢ï´ }¢ï´ à¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï çãH¢ çãH¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ ¥ÜUÇG¼ï ãé» Ó¢H ÜUÚ
¼G±¢ÈGU çÜU²¢ J §S¢ ÜU¢ï ¥GÚÏ¢è …GÏ¢¢Ý }¢ï´ “Ú}¢H” ÜUã¼ï ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã
S¢é‹Ý¼ ¥¢Á¢ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè ãñ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè Úãïx¢è çÜU ãÚ ¼G±¢ÈGïU
ÜU¢’Ï¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ à¢éM»G ¼G±¢ÈGU ÜïU ¼èÝ ÈïUÚ¢ï´ }¢ï´ “Ú}¢H” ÜUÚ¼¢ ãñ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè

¼èÝ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU Ó¢‹Î S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU à¢¼Gü ÐêÚè ã¢ï Ó¢éÜUè J
¥Ï¢ ¥¢Ð H¢ïx¢ }¢vÜïU S¢ï çÝÜUH Á¢¢»æ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè

Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ S¢éÝ¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð

©S¢è ±vG¼ }¢vÜïU S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J Ó¢H¼ï ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜUè »ÜU À¢ïÅè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “©}¢¢}¢¢” ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï Ó¢Ó¢¢ Ó¢Ó¢¢ ÜUã¼è ãé§ü Î¢ñÇGè ¥¢§æü J ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ à¢ãèÎ
ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ©Ý ÜUè ²ïã ²¼è}¢ À¢ïÅè Ï¢ÓÓ¢è }¢vÜïU }¢ï´ Úã x¢§ü ‰¢è´ J çÁ¢S¢
±vG¼ ²ïã Ï¢ÓÓ¢è ¥¢Ð ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¼è ãé§ü Î¢ñÇGè ¥¢§æü ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ¥ÐÝï à¢ãèÎ Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ÜUè §S¢ ²¢Îx¢¢Ú ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
Œ²¢Ú ¥¢ x¢²¢ J ©S¢ Ï¢ÓÓ¢è Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï |¢¢§üÁ¢¢Ý ÜUãÝï ÜUè
Ï¢Á¢¢» Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý §S¢ çÚà¼ï S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜïU ÚÁ¢G¢§üG |¢¢§ü ãñ´, v²êæ çÜU ¥¢Ð Ýï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG}Á¢G¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢é±ñÏ¢¢ ÜU¢ Îê{ çÐ²¢ ‰¢¢ J
Á¢Ï¢ ²ïã S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ÜGUÚèÏ¢ ¥¢§æü ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ¥¢x¢ï
Ï¢ÉG ÜUÚ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ ©Æ¢ çH²¢ HïçÜUÝ ¥Ï¢ §Ý ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜïU
çH²ï ¼èÝ Î¢’±ïÎ¢Ú ¶ÇGï ã¢ï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ²ïã ÜUã¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ²ï ã }¢ï Ú è Ó¢Ó¢¢Á¢G ¢ Î Ï¢ãÝ ãñ
¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï §S¢ ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ ©Æ¢ çH²¢ ãñ §S¢
çH²ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜU¢ ãGÜGU ç}¢HÝ¢ Ó¢¢çã²ï J ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢’ÈG U Ú Ýï ²ï ã x¢é Á ¢G ¢ çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
! ²ï ã }¢ïÚ è Ó¢Ó¢¢Á¢G ¢ Î Ï¢ãÝ |¢è ãñ ¥¢ñ Ú §S¢ ÜUè
¶G¢H¢ }¢ïÚè Ï¢è±è ãñ §S¢ çH²ï §S¢ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜU¢ }¢ñ´ ãGÜGUÎ¢Ú ãêæ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ²ïã }¢ïÚï ÎèÝè |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè
HÇGÜUè ãñ §S¢ çH²ï }¢ñ´ §S¢ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ ÜUMæx¢¢ J ¼èÝ¢ï´ S¢¢çãGÏ¢¢ï´ ÜU¢
Ï¢²¢Ý S¢éÝ ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú Ýï ²ï ã ÈG ñ U S¢H¢ ÈG U Ú}¢¢²¢
çÜU “¶G ¢ H¢ }¢¢æ Üï U Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï ¼ è ãñ ” çHã¢Á¢G ¢ ²ïã HÇGÜUè ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢’ÈGUÚ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ }¢ï´ Úãïx¢è J çÈUÚ ¼èÝ¢ï´ S¢¢çãGÏ¢¢ï´ ÜUè

çÎHÎ¢Úè ± çÎHÁ¢ê§ü ÜUÚ¼ï ãé» ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï
²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “»ï ¥GHè ! ¼é}¢ }¢éÛ¢ S¢ï ã¢ï ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¼é}¢ S¢ï ãêæ J”
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “»ï Á¢¢’ÈGUÚ ! ¼é}¢
S¢èÚ¼ ± S¢êÚ¼ }¢ï´ }¢éÛ¢ S¢ï }¢éà¢¢Ï¢ã¼ Ú¶¼ï ã¢ï J” ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ
çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ S¢ï ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “»ï Á¢GñÎ ! ¼é}¢ }¢ïÚï
|¢¢§ü ¥¢ñÚ }¢ïÚï }¢¢ñH¢ (¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢) ã¢ï J”(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜU¢ çÝÜU¢ãG

§S¢è ©G}¢íç¼H ÜGUÁ¢G¢ ÜïU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã ¥¢Ð
ÜUè Ó¢Ó¢è ©}}¢ï ÈGUÁGH Á¢G¢ñÁ¢» ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
ÜUè Ï¢ãÝ ‰¢è´ J ©G}¢íç¼H ÜGUÁ¢G¢ S¢ï ±¢ÐS¢è }¢ï´ Á¢Ï¢ ¥¢Ð
}¢ÜGU¢}¢ï “S¢ÚÈGU” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï
}¢ï´ Ú¶ ÜUÚ ¥ÐÝè S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU
çÜU §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï Ó¢Ã±¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢’Î §S¢è }¢ÜGU¢}¢ï S¢ÚÈGU }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ ÜU¢ ç±S¢¢H ãé±¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í
à¢ÚèÈGU |¢è §S¢è }¢ÜGU¢}¢ }¢ï´ ãñ J S¢ãGèãG ÜGU¢ñH ²ïã ãñ çÜU §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢
S¢¢H çS¢. 51 çã. ãñ J }¢éÈGUSS¢H Ï¢²¢Ý ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ¥¢»x¢¢ J(2)

¼ïÚã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ¥¢Æ±¢æ S¢¢H
çS¢. 8 çã.
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ¥¢Æ±¢æ S¢¢H |¢è ãG é Á G ¢ ê Ú S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼
ÜUè }¢éÜUG gS¢ ãG²¢¼ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H
ãñ J ã}¢ §Ý }¢ï´ S¢ï ²ã¢æ Ó¢‹Î ¥ãç}}¢Ä²¼ ± à¢¢ïãÚ¼ ±¢Hï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢
“}¢¢ñ¼¢” }¢éËÜïU à¢¢}¢ }¢ï´ »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ J ²ã¢æ çS¢. 8 çã.
}¢ï´ ÜéUÈGí ± §SH¢}¢ ÜU¢ ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢’çÚÜU¢ ãé±¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ »ÜU H¢¶
HàÜUÚï ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï çS¢ÈGUü ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú Á¢¢æ çÝS¢¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý
ÐÚ ¶ïH ÜUÚ »ï„è }¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü ÜUè, çÜU ²ïã HÇG¢§ü ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ï´
»ÜU ¼¢Úè¶Gè ²¢Îx¢¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè Úãïx¢è ¥¢ñÚ §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ªHéH ¥GÁG}¢ ãçS¼²¢æ
à¢ÚÈGïU à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé§æü J (1)
§S¢ Á¢æx¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢

§S¢ Á¢æx¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ²ïã ãé±¢ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï “Ï¢S¢Ú¢” ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã ²¢ ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜïU Ý¢}¢ »ÜU ¶G¼G çH¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ ÜïU Á¢GÚè»G Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ú¢S¼ï }¢ï´
“Ï¢HÜGU¢” ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã à¢éÚãGìÏ¢èH çÏ¢Ý ¥G}¢í x¢GSS¢¢Ýè Ýï Á¢¢ï ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜU¢
Ï¢¢Á¢ x¢éÁ¢G¢Ú ‰¢¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU §S¢ ÜGU¢çS¢Î ÜU¢ï çÝã¢²¼
Ï¢ï ÎÎèü ÜïU S¢¢‰¢ ÚSS¢è }¢ï´ Ï¢¢æ{ ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ §S¢ ãG¢çÎS¢ï ÜUè §çœ¢GH¢¥G ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢ ±

S¢Î}¢¢ ÐãéæÓ¢¢ J ©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð Ýï ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú

}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ ¼Ä²¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï S¢ÈGïUÎ
Úæx¢ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ Ï¢¢æ{ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´
çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï §S¢ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥x¢Ú Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ à¢ãèÎ ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú
ã¢ḯx¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ±¢ïã |¢è à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï §S¢ Û¢‹Çï ÜïU ¥GH}¢
Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ã¢ḯx¢ï ( ) §Ý ÜïU Ï¢¢’Î
HàÜUÚï §SH¢}¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ ÜUÚï ±¢ïã çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ã¢ïx¢¢ J(1)
§S¢ HàÜUÚ ÜU¢ï LwGS¢¼ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ
}¢ÜGU¢}¢ï “S¢çÝÄ²¼éH ç±Î¢¥G” ¼ÜU ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ HàÜUÚ ÜïU çS¢Ðã
S¢¢H¢Ú ÜU¢ï ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ã}¢¢Úï ÜGU¢çS¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ
( ) ÜUè à¢ã¢Î¼ x¢¢ã }¢ï´ Á¢¢¥¢ï Á¢ã¢æ ©S¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú Ýï ¥Î¢»
ÈGUÁ¢Gü }¢ï´ ¥ÐÝè Á¢¢Ý Îè ãñ J ÐãHï ±ã¢æ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼
Î¢ï J ¥x¢Ú ±¢ïã H¢ïx¢ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hï´ ¼¢ï çÈUÚ ±¢ïã ¼é}ã¢Úï §SH¢}¢è
|¢¢§ü ãñ´ ±ÚÝ¢ ¼é}¢ ¥ËH¢ã ÜUè }¢ÎÎ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¼ï ãé» ©Ý S¢ï
çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¢ï J Á¢Ï¢ HàÜUÚ Ó¢H ÐÇG¢ ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï
²ïã Îé¥G¢ Îè çÜU wG¢éÎ¢ S¢H¢}¢¼ ¥¢ñÚ ÜU¢}²¢Ï¢ ±¢ÐS¢ H¢» J
Á¢Ï¢ ²ïã ÈGU¢ñÁ¢ }¢ÎèÝï S¢ï ÜéUÀ ÎêÚ ¥¢x¢ï çÝÜUH x¢§ü ¼¢ï ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè
çÜU wG¢éÎ ÜGñUS¢Úï M}¢ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè »ÜU H¢¶ ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ Ï¢HÜGU¢ ÜUè S¢Ú
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ¶Gñ}¢¢ Á¢GÝ ã¢ï x¢²¢ ãñ J ²ïã ¶GÏ¢Ú Ð¢ ÜUÚ ¥}¢èÚï HàÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ Ýï ¥ÐÝï HàÜUÚ ÜU¢ï ÐÇG¢± ÜU¢ ãGév}¢ Îï
çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ çÜU Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ §S¢ ÜUè §çœ¢GH¢¥G Îè Á¢¢»
¥¢ñÚ ãGév}¢ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú çÜU²¢ Á¢¢» J }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢

Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢¢Ú¢ }¢vGS¢Î ÈGUyãG ²¢ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Ýãè´

ãñ Ï¢çËÜU ã}¢¢Ú¢ }¢yGHêÏ¢ ¼¢ï à¢ã¢Î¼ ãñ J v²êæ çÜU à¢ã¢Î¼ ãñ }¢vGS¢êÎ¢ï }¢yGHêÏ¢ï
}¢¢ïç}¢Ý Ý }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼, Ý çÜUà±Ú ÜéUà¢¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã }¢vGS¢Îï Ï¢éH‹Î ãÚ ±vG¼
¥¢ñÚ ãÚ ãG¢H¼ }¢ï´ ãG¢çS¢H ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢
ÜUè ²ïã ¼vGÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ãÚ }¢éÁ¢¢çãÎ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ Ï¢ïwG¢éÎ
ã¢ï x¢²¢ J ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÐÚ ²ïãè ¼Ú¢Ý¢ ‰¢¢ çÜU
Ï¢ÉG¼ï Ó¢H¢ï }¢éÁ¢¢çãÎ¢ï Ï¢ÉG¼ï Ó¢H¢ï }¢éÁ¢¢çãÎ¢ï
x¢GÚÁ¢G ²ïã }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ }¢¢ñ¼¢ ÜUè S¢Ú Á¢G}¢èÝ }¢ḯ Î¢ç¶GH ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Îï¶¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ HàÜUÚ Úïà¢}¢è Á¢GÜUG ü
Ï¢ÜGUü ±<Î²¢æ ÐãÝï ãé» Ï¢ï ÐÝ¢ã ¼Ä²¢çÚ²¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜïU çH²ï ¶ÇG¢ ãñ J »ÜU
H¢¶ S¢ï Á¢G¢§Î HàÜUÚ ÜU¢ |¢H¢ ¼èÝ ãÁ¢G¢Ú S¢ï }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ãè v²¢ ? }¢x¢Ú
}¢é„H}¢¢Ý wG¢éÎ¢ ÜïU |¢Ú¢ïS¢ï ÐÚ }¢éÜGU¢Ï¢Hï ÜïU çH²ï ÇÅ x¢» J(1)
}¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü ÜU¢ }¢‹Á¢GÚ
S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ¥}¢èÚï HàÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý
ãG¢çÚS¢¢ Ýï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè
Î¢’±¼ Îè J çÁ¢S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï ¼èÚ¢ï´ ÜUè }¢¢Ú ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú¢ï´ ÜïU
±¢Ú S¢ï çÎ²¢ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý |¢è Á¢æx¢ ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜïU çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
Í¢¢ïÇGï S¢ï ©¼Ú ÜUÚ Ð¢ çÐ²¢Î¢ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ÜêUÎ ÐÇGï ¥¢ñÚ
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï |¢è çÝã¢²¼ Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜïU S¢¢‰¢ HÇGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢
HïçÜUÝ §S¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè HÇG¢§ü }¢ï´ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
ÜU¢ï ÝïÁ¢G¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÚçÀ²¢ï´ S¢ï ÀïÎ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢±¢æ }¢Îèü
ÜïU S¢¢‰¢ HÇG¼ï ãé» à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ÈGU¢ñÚÝ ãè Û¢ÐÅ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çÏ¢Ý

¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ Ýï ÐÚÓ¢}¢ï §SH¢}¢ ÜU¢ï ©Æ¢ çH²¢ }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ï

»ÜU M}¢è }¢éà¢çÚÜU Ýï »ïS¢è ¼H±¢Ú }¢¢Úè çÜU ²ïã ÜUÅ ÜUÚ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢» J
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ Ýï §Ý ÜUè H¢à¢ Îï¶è ‰¢è J §Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ ÝïÁ¢G¢ï´
¥¢ñÚ ¼H±¢Ú¢ï´ ÜïU ÝÃ±ï S¢ï ÜéUÀ Á¢G¢§Î Á¢GwG}¢ ‰¢ï J HïçÜUÝ ÜU¢ï§ü Á¢GwG}¢ §Ý ÜUè
ÐèÆ ÜïU ÐèÀï Ýãè´ Hx¢¢ ‰¢¢ Ï¢çËÜU S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Á¢GwG}¢ S¢¢}¢Ýï ãè ÜUè Á¢¢çÝÏ¢
Hx¢ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
Ú±¢ãG¢ Ýï ¥GH}¢ï §SH¢}¢ ã¢‰¢ }¢ï´ çH²¢ J ÈGU¢ñÚÝ ãè ©Ý ÜïU
Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü Ýï x¢¢ïà¼ S¢ï |¢Úè ãé§ü »ÜU ãaè Ðïà¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
|¢¢§üÁ¢¢Ý ! ¥¢Ð Ýï ÜéUÀ ¶¢²¢ çÐ²¢ Ýãè´ ãñ J çHã¢Á¢G¢ §S¢
ÜU¢ï ¶¢ HèçÁ¢²ï J ¥¢Ð Ýï »ÜU ãè }¢Ú¼Ï¢¢ Î¢æ¼ S¢ï Ý¢ïÓ¢ ÜUÚ ¶¢²¢ ‰¢¢ çÜU
ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ Ï¢ï ÐÝ¢ã ãéÁ¢ê}¢ ¥¢Ð ÐÚ ÅêÅ ÐÇG¢ J ¥¢Ð Ýï ãaè
ÈïU´ÜU Îè ¥¢ñÚ ¼H±¢Ú çÝÜU¢H ÜUÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU Ýx¢ïüG }¢ï´ Í¢éS¢ ÜUÚ ÚÁÁ¢G ÜïU
¥à¥G¢Ú ÐÉG¼ï ãé» §Ýç¼ã¢§ü çÎHïÚè ¥¢ñÚ Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ HÇGÝï Hx¢ï }¢x¢Ú
Á¢GwG}¢¢ï´ S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï ÜUÚ Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ à¢ÚÏ¢¼ï à¢ã¢Î¼ S¢ï
S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï x¢» J(1)
¥Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU }¢à±Úï S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ
Û¢‹Çï ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ýï ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ à¢éÁ¢¢¥G¼ ¥¢ñÚ
Ï¢ã¢ÎéÚè ÜïU S¢¢‰¢ HÇGï çÜU Ý± ¼H±¢Úḯ ÅêÅ ÅêÅ ÜUÚ ©Ý ÜïU ã¢‰¢ S¢ï çx¢Ú ÐÇGè´ J
¥¢ñÚ ¥ÐÝè Á¢æx¢è }¢ã¢Ú¼ ¥¢ñÚ ÜU}¢¢Hï ãéÝÚ }¢‹Îè S¢ï §SH¢}¢è ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï
Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU Ýx¢ïüG S¢ï çÝÜU¢H H¢» J
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ Á¢¢ï Ï¢¢Úã }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
à¢ãèÎ ãé» ©Ý ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ {2} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢S¢ªGÎ çÏ¢Ý ¥¢ñS¢
{4}
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï ±ãìÏ¢ çÏ¢Ý S¢¢’Î {6} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢¢Î çÏ¢Ý ÜGñUS¢
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý{8} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éÚ¢ÜGU¢ çÏ¢Ý ©G}¢Ú
{9} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÜUHèÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢Ú
{10} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý ©G}¢Ú
{11} ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý S¢¢’Î {12} ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢ñÏ¢Á¢¢ çÁ¢GÏÏ¢è(1)
( )
§SH¢}¢è HàÜUÚ Ýï Ï¢ãé¼ S¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ
ÜéUÀ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ |¢è ãG¢çS¢H çÜU²¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢¼è ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝï
±¢ÐS¢ ¥¢ x¢» J
çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ ÜUè }¢¢’çÚÜU¢ ¥¢Ú¢§ü }¢ï´ Á¢Ï¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜU¢ ÚÝ ÐÇG¢ ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï }¢ÎèÝï S¢ï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ ÜU¢ï Îï¶
çH²¢ J ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ S¢ï ¼}¢¢}¢ çãGÁ¢¢Ï¢¢¼ §S¢ ¼GÚãGG ©Æ x¢» çÜU
}¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè »ÜU »ÜU S¢Úx¢éÁ¢Gà¼ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè
çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ Ýï Îï¶¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ÜUè à¢ã¢Î¼¢ï´
ÜUè ¶GÏ¢Ú ¥¢Ð Ýï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ S¢ï ¶GÏ¢Ú ¥¢Ýï ÜïU
ÜGUÏH ãè ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï S¢éÝ¢ Îè J(2)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU |¢Úï }¢Á}¢¥G }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î

ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢GñÎ Ýï Û¢‹Ç¢ çH²¢ ±¢ïã |¢è à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J
çÈUÚ Á¢¢’ÈGUÚ Ýï Û¢‹Ç¢ çH²¢ ±¢ïã |¢è à¢ãèÎ ã¢ï x¢», çÈUÚ
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ýï ¥¢ñÚ ±¢ïã |¢è
à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Û¢‹Çï ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼H±¢Ú¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU ¼H±¢Ú
(¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ ) Ýï ¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ çH²¢ J ãGéÁG¢êÚ
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ²ïã ¶GÏ¢Úï´ S¢éÝ¢¼ï
Úãï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ‰¢ï J(1)
}¢êS¢¢ çÏ¢Ý ¥GÜGUÏ¢G¢ Ýï ¥ÐÝï }¢x¢G¢Á¢Gè }¢ï´ çH¶¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’H¢ çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Hï ÜUÚ
ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý S¢ï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ }¢éÛ¢ï ±ã¢æ ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢¥¢ïx¢ï ? ²¢ }¢ñ´ ¼é}ãï´ ±ã¢æ ÜUè ¶GÏ¢Ú
S¢éÝ¢ªæ J ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’H¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ¥¢Ð ãè S¢éÝ¢§²ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï ±ã¢æ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢
ãG¢H ± }¢¢ãG¢ïH S¢éÝ¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’H¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ©S¢
Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ãGÜGU ÜïU S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ ãñ çÜU ¥¢Ð
Ýï »ÜU Ï¢¢¼ |¢è Ýãè´ À¢ïÇGè çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï }¢ñ´ Ï¢²¢Ý
ÜUMæ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ à¢ãèÎ ÜUè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S}¢¢
çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ́ Ýï ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï ÝãH¢
{éH¢ ÜUÚ ¼ïH ÜU¢Á¢H S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÜUÚ ÜïU ¥¢Å¢ x¢êæ{ çH²¢ ‰¢¢ çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜïU
çH²ï Ú¢ïçÅ²¢æ ÐÜU¢ªæ çÜU §¼Ýï }¢ḯ ÚS¢êHéËH¢ã }¢ïÚï Í¢Ú }¢ḯ
¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢’ÈGUÚ ÜïU Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï }¢ïÚï
S¢¢}¢Ýï H¢¥¢ï Á¢Ï¢ }¢ñ́ Ýï Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð

Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï S¢êæÍ¢Ýï ¥¢ñÚ Ó¢ê}¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜUè {¢Ú
LwGS¢¢Úï ÐéÚ ¥‹±¢Ú ÐÚ Ï¢ãÝï Hx¢è ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU v²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢’ÈGUÚ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢ç‰¢²¢ḯ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ ÜU¢ï§ü ¶GÏ¢Ú ¥¢§ü ãñ ?
¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢æ ! ±¢ïã H¢ïx¢ ¥¢Á¢ ãè à¢ãèÎ ã¢ï x¢» ãñ´ J ²ïã S¢éÝ
ÜUÚ }¢ïÚè Ó¢è¶G çÝÜUH x¢§ü ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ Í¢Ú ¥G¢ñÚ¼¢ï´ S¢ï |¢Ú x¢²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢»
¥¢ñ Ú ¥ÁG ± ¢Á¢ï }¢é ¼ G ¤ ãÚ¢¼ S¢ï ÈG U Ú}¢¢²¢ çÜU Á¢¢’ÈG U Ú
ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜïU çH²ï ¶¢Ý¢ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ¢¥¢ï J(1)
Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ ¥ÐÝï HàÜUÚ ÜïU

S¢¢‰¢ }¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Í¢¢ïÇGï ÐÚ
S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §çS¼vGÏ¢¢H ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï
ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ¥¢ñÚ À¢ïÅï À¢ïÅï Ï¢ÓÓ¢ï |¢è Î¢ñÇG¼ï ãé» }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜUè
}¢éH¢ÜGU¢¼ ÜïU çH²ï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ Ýï
Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ ÜïU à¢éãÎ¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ »ïS¢¢ ÐéÚÎÎü }¢ÚçS¢²¢
S¢éÝ¢²¢ çÜU ¼}¢¢}¢ S¢¢}¢ï§üGÝ Ú¢ïÝï Hx¢ï J (2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢ à¢ã¢Î¼ ÜïU ±vG¼ ÜUÅ

ÜUÚ çx¢Ú ÐÇGï ‰¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜU¢ï ©Ý
ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢¢ï´ ÜïU Ï¢ÎHï Î¢ï Ï¢¢ÁG¢ê ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ãñ´ çÁ¢Ý S¢ï ©ÇG ©ÇG ÜUÚ ±¢ïã
Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Á¢ã¢æ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ Ó¢Hï Á¢¢¼ï ãñ´ J(3)

²ïãè ±Áã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú Á¢Ï¢

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ ÜïU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
ÜU¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¼¢ï ²ïã ÜUã¼ï ‰¢ï çÜU
²¢’Ýè »ï Î¢ï Ï¢¢ÁG¢ê¥¢ïæ ±¢Hï ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ! ¼é}¢ ÐÚ S¢H¢}¢ ã¢ï J(1)
Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ ¥¢ñÚ ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ™‹Î À¢ïÅè À¢ïÅè
Á¢}¢¢¥G¼¢ïæ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè }¢éÎ¢ÈGU¥G¼ ÜïU
çH²ï }¢éwG¼çHÈGU }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ |¢ïÁ¢¢ J §Ý }¢ï´ S¢ï Ï¢¢’Á¢G HàÜUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ÅÜUÚ¢± |¢è ãé±¢ çÁ¢Ý ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè ±
}¢Î¢çÚÁ¢é‹ÝéÏ¢éÃ±ã ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ çH¶¢ ãé±¢ ãñ J §Ý S¢çÚÄ²¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
Á¢G¢¼éSS¢H¢çS¢H, S¢çÚÄ²¼éH ¶GÏ¢¼G, S¢çÚÄ²» ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ (ÝÁÎ) J
S¢çÚÄ²» ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ (S¢Ý}¢) }¢x¢Ú §Ý S¢çÚÄ²¢ï´ }¢ï´ “S¢çÚÄ²¼éH ¶GÏ¢¼G”
çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éwG¼S¢Ú Ï¢²¢Ý ²ïã ãñ :
S¢çÚÄ²¼éH ¶GÏ¢¼G
§S¢ S¢çÚÄ²ï ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè Ýï “x¢GÁG±»
S¢ñÈéUGH Ï¢ãGìÚ” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ J ÚÁ¢Ï¢ çS¢. 8 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H Á¢Ú¢üãG
ÜU¢ï ¼èÝ S¢¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU HàÜUÚ ÐÚ ¥}¢èÚ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
S¢¢çãGHï S¢}¢é‹ÎÚ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢çÜU ²ïã H¢ïx¢ ÜGUÏ¢èH»
Á¢éãñÝ¢ ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè à¢Ú¢Ú¼¢ï´ ÐÚ ÝÁ¢GÚ Ú¶ï´ §S¢ HàÜUÚ }¢ï´ wG¢êÚ¢ÜU ÜUè §S¢
ÜGUÎÚ ÜU}¢è ÐÇG x¢§ü çÜU ¥}¢èÚï HàÜUÚ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ »ÜU »ÜU
¶Á¢êÚ Ú¢à¢Ý }¢ï´ Îï¼ï ‰¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU ±vG¼ »ïS¢¢ |¢è ¥¢ x¢²¢ çÜU ²ïã
¶Á¢êÚï´ |¢è ¶Gy}¢ ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ H¢ïx¢ |¢êÜU S¢ï Ï¢ïÓ¢ñÝ ã¢ï ÜUÚ ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU Ðœ¢ï
¶¢Ýï Hx¢ï ²ïãè ±Áã ãñ çÜU ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï §S¢ S¢çÚÄ²ï ÜU¢ Ý¢}¢

“S¢çÚÄ²¼éH ¶GÏ¢¼G” ²¢ “Á¢ñà¢éH ¶GÏ¢¼G” Ú¶¢ ãñ J “¶GÏ¢¼G” ¥GÚÏ¢è

Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ ÎÚwG¼ ÜïU Ðœ¢¢ï´ ÜU¢ï ÜUã¼ï ãñ´ J Ó¢êæçÜU }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ Ýï §S¢
S¢çÚÄ²ï }¢ï´ ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU Ðœ¢ï ¶¢ ÜUÚ Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢§ü §S¢ çH²ï ²ïã S¢çÚÄ²¼éH
¶GÏ¢¼G ÜïU Ý¢}¢ S¢ï }¢àãêÚ ã¢ï x¢²¢ J
»ÜU ¥GÁ¢èÏ¢éH ç¶GËÜGU¼ }¢ÀHè
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢
S¢ÈGUÚ }¢ï´ ¼vGÚèÏ¢Ý »ÜU }¢ãèÝ¢ ÚãÝ¢ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ |¢êÜU ÜUè çà¢g¼ S¢ï ã}¢
H¢ïx¢ ÎÚwG¼¢ḯ ÜïU Ðœ¢ï ¶¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï x¢GñÏ¢ S¢ï ã}¢¢Úï çÚÁGÜUG
ÜU¢ ²ïã S¢¢}¢¢Ý ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU S¢}¢é‹ÎÚ ÜUè }¢¢ñÁ¢¢ï´ Ýï »ÜU §¼Ýè Ï¢ÇGè
}¢ÀHè S¢¢çãGH ÐÚ ÈïU´ÜU Îè, Á¢¢ï »ÜU Ðã¢ÇGè ÜïU }¢¢çÝ‹Î ‰¢è Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¼èÝ S¢¢ï
S¢ãG¢Ï¢¢ ¥n¢Úã çÎÝ¢ḯ ¼ÜU ©S¢ }¢ÀHè ÜU¢ x¢¢ïà¼ ¶¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ
©S¢ ÜUè Ó¢ÚÏ¢è ¥ÐÝï Ï¢ÎÝ ÐÚ }¢H¼ï Úãï ¥¢ñÚ …Ï¢ ±ã¢æ S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï Hx¢ï
¼¢ï ©S¢ ÜU¢ x¢¢ïà¼ ÜU¢Å ÜU¢Å ÜUÚ }¢ÎèÝï ¼ÜU H¢» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï
ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ S¢ï §S¢ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢
çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï
¼é}ã¢Úï çH²ï çÚÁGÜGU ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý ãé±¢ ‰¢¢ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï
©S¢ }¢ÀHè ÜU¢ x¢¢ïà¼ ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ ¼Ý¢±éH |¢è
ÈGUÚ}¢¢²¢, ²ïã §¼Ýè Ï¢ÇGè }¢ÀHè ‰¢è çÜU ¥}¢èÚï HàÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢
Ýï ©S¢ ÜUè Î¢ï ÐçSH²¢æ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ x¢¢ÇG ÜUÚ ¶ÇGè ÜUÚ Îè´ ¼¢ï
ÜUÁ¢¢±¢ Ï¢‹{¢ ãé±¢ ªæÅ ©S¢ }¢ïãGÚ¢Ï¢ ÜïU ¥‹ÎÚ S¢ï x¢éÁ¢GÚ x¢²¢ J(1)

ÈGUyãGï }¢vÜU¢
(Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 8 çã. }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Á¢Ý±Úè çS¢. 630 §üG.)
Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 8 çã. ¼¢Úè¶Gï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ çÝã¢²¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý
©G‹±¢Ý ãñ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢ ²ïã ±¢ïã S¢éÝãìÚ¢ Ï¢¢Ï¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè
¥¢Ï¢¢ï ¼¢Ï¢ S¢ï ãÚ }¢¢ïç}¢Ý ÜU¢ ÜGUËÏ¢ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU }¢S¢Úü¼¢ï´ ÜU¢ ¥¢zG¼¢Ï¢
Ï¢Ý¢ Úãïx¢¢ v²êæ çÜU ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï §S¢ ¼¢Úè¶G
S¢ï ¥¢Æ S¢¢H ÜGUÏH §Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢èÎx¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ¥ÐÝï ²¢Úï x¢G¢Ú ÜU¢ï
S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Ú¢¼ ÜUè ¼¢ÚèÜUè }¢ï´ }¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥ÐÝï ±¼GÝï
¥GÁ¢GèÁ¢G ÜU¢ï ¶GñÚÏ¢¢Î ÜUã çÎ²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢vÜïU S¢ï çÝÜUH¼ï ±vG¼ wG¢éÎ¢ ÜïU
}¢éÜGUgS¢ Í¢Ú ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÐÚ »ÜU ãGS¢Ú¼ |¢Úè çÝx¢¢ã Ç¢H ÜUÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãé» }¢ÎèÝï Ú±¢Ý¢ ãé» ‰¢ï çÜU “»ï }¢vÜU¢ ! wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¼ê }¢ïÚè çÝx¢¢ãï
}¢ãGÏÏ¢¼ }¢ḯ ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU à¢ãìÚ¢ḯ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Œ²¢Ú¢ ãñ ¥x¢Ú }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ }¢éÛ¢ï Ý
çÝÜU¢H¼è ¼¢ï }¢ñ́ ãÚçx¢Á¢G ¼éÛ¢ï Ý À¢ïÇ¼G ¢ J” HïçÜUÝ ¥¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïãè
±¢ïã }¢S¢Úü¼ ¶Gï…G ¼¢Úè¶G ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï »ÜU ÈGU¢¼ïãïG
¥¢’Á¢G}¢ ÜUè à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜïU S¢¢‰¢ §S¢è à¢ãìÚï }¢vÜU¢ }¢ḯ ÝéÁ¢G êHï §ÁH¢H
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢¼éËH¢ã }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï S¢ÁÎ¢ï´ ÜïU Á¢}¢¢H¢ï
Á¢H¢H S¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU }¢éÜGUgS¢ Í¢Ú ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J
HïçÜUÝ Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜïU Á¢GïãìÝ¢ï´ }¢ï´ ²ïã S¢é±¢H S¢Ú ©Æ¢¼¢ ã¢ïx¢¢ çÜU
Á¢Ï¢ çÜU ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU S¢éËãGÝ¢}¢ï }¢ï´ ²ïã ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ Á¢¢ Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU ÎS¢
Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ÈGUÚèÜGñUÝ ÜïU }¢¢Ï¢ñÝ ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ý ã¢ïx¢è ¼¢ï çÈUÚ ¥¢ç¶GÚ ±¢ïã ÜU¢ñÝ
S¢¢ »ïS¢¢ S¢Ï¢Ï¢ Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï x¢²¢ çÜU S¢éËãGÝ¢}¢ï ÜïU ÈGUÜGU¼G Î¢ï S¢¢H ãè Ï¢¢’Î
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ¥ãHï }¢vÜU¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï
ã‰¢²¢Ú ©Æ¢Ýï ÜUè Á¢GMÚ¼ Ðïà¢ ¥¢ x¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ HàÜUÚ ÜïU
S¢¢‰¢ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢ ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» J ¼¢ï §S¢ S¢é±¢H ÜU¢
Á¢±¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU §S¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè “¥GãìÎ çà¢ÜUÝè” ¥¢ñÚ
ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU S¢éËãGÝ¢}¢ï S¢ï x¢Gg¢Úè ãñ J(1)

ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¥GãìÎ çà¢ÜUÝè

S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÐÉG Ó¢éÜïU çÜU ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU S¢éËãGÝ¢}¢ï
}¢ï´ »ÜU ²ïã à¢¼Gü |¢è ÎÁ¢ü ‰¢è çÜU ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï ÜGUÏ¢èH¢ ÜéUGÚñà¢ ÜïU
S¢¢‰¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï ±¢ïã ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ Á¢¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ãï ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼
}¢éãG}}¢Î ÜïU S¢¢‰¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢è çÏ¢Ý¢ ÐÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè Ï¢RU Ýï ÜéUGÚñà¢ S¢ï Ï¢¢ã}¢è
§}¢Î¢Î ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï §}¢Î¢Îï Ï¢¢ã}¢è ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ çH²¢ J ²ïã
Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÏ¢èHï }¢vÜU¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ãè }¢ï´ ¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï HïçÜUÝ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ ¥GS¢ü»
ÎÚ¢Á¢G S¢ï S¢wG¼ ¥GÎ¢±¼ ¥¢ñÚ }¢é¶G¢HÈGU¼ Ó¢Hè ¥¢ Úãè ‰¢è J
»ÜU }¢ég¼ S¢ï ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜïU
ÜéUzGÈGU¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï }¢ï´ ¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ Á¢G¢ïÚ S¢ÈGUü ÜUÚ Úãï ‰¢ï
HïçÜUÝ S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜUè Ï¢ Î¢ñH¼ Á¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Á¢æx¢ S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUGÚñà¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï §¼G}¢èÝ¢Ý ç}¢H¢ ¼¢ï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè
Ï¢RU Ýï ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ S¢ï ¥ÐÝè ÐéÚ¢Ýè ¥GÎ¢±¼ ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢}¢
HïÝ¢ Ó¢¢ã¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ãGHèÈGU ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ S¢ï ç}¢H ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ¥Ó¢¢ÝÜU
¼G¢ñÚ ÐÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ãG}Hï }¢ï´
ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ M¥S¢¢ ²¢’Ýè §GÜUçÚ}¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Á¢ãìH, S¢zG±¢Ý
çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ± S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í ±x¢GñÚ¢ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ Ýï ¥GH¢çÝ²¢ Ï¢Ýè
wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ J Ï¢ïÓ¢¢Úï Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ §S¢ ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Á¢G¢çH}¢¢Ý¢
ãG}Hï ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ S¢ÜïU ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢Ýï ÜïU çH²ï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´
ÐÝ¢ã HïÝï ÜïU çH²ï |¢¢x¢ï J Ï¢Ýè Ï¢RU ÜïU ¥G±¢}¢ Ýï ¼¢ï ãGÚ}¢ }¢ï´ ¼H±¢Ú
Ó¢H¢Ýï S¢ï ã¢‰¢ Ú¢ïÜU çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÚ}¢ï §H¢ãè ÜU¢ »ãGç¼Ú¢}¢ çÜU²¢ J HïçÜUÝ
Ï¢Ýè Ï¢RU ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú “Ý¢ñÈGUH” §S¢ ÜGUÎÚ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ }¢ï´ ¥¢Ðï S¢ï
Ï¢¢ãÚ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã ãGÚ}¢ }¢ï´ |¢è Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜU¢ï çÝã¢²¼ Ï¢ï ÎÎèü
ÜïU S¢¢‰¢ ÜGUyH ÜUÚ¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï
HHÜU¢Ú¼¢ Úã¢ çÜU çÈUÚ ²ïã }¢¢ñÜGU¥G ÜU|¢è ã¢‰¢ Ýãè´ ¥¢ S¢ÜU¼¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
©Ý ÎçÚ‹Î¢ çS¢ÈGU¼ wG¢êæ¶G¢Ú §‹S¢¢Ý¢ï´ Ýï ãGÚ}¢ï §H¢ãè ÜïU »ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ï |¢è
¶G¢ÜU }¢ï´ ç}¢H¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜUè ãGéÎêÎ }¢ï´ çÝã¢²¼ ãè Á¢G¢çH}¢¢Ý¢
¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜU¢ wG¢êÝ Ï¢ã¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï |¢è §S¢ ÜGUyH¢ï
x¢G¢Ú¼ ¥¢ñÚ ÜéUà¼¢ï wG¢êÝ }¢ï´ wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ çãGSS¢¢ çH²¢ J(1)
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ Ýï ¥ÐÝè §S¢ ãGÚÜU¼ S¢ï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢é¥G¢ãÎï
ÜU¢ï ¥G}¢Hè ¼G¢ñÚ ÐÚ ¼¢ïÇG Ç¢H¢ J v²êæ çÜU Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï }¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ ÜïU ¥¢Ð ÜïU ãGHèÈGU Ï¢Ý Ó¢éÜïU ‰¢ï, §S¢
çH²ï Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝ¢, ²ïã ÚS¢êHéËH¢ã
ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ‰¢¢ J §S¢ ãG}Hï }¢ï´ Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU ¼ï§üS¢ (23)
¥¢Î}¢è ÜGUyH ã¢ï x¢» J
§S¢ ãG¢çÎS¢ï ÜïU Ï¢¢’Î ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ¥G}¢í çÏ¢Ý
S¢¢çH}¢ wG¢éÁ¢G¢§üG Ó¢¢HèS¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ ±zGÎ Hï ÜUÚ ÈGUÚ²¢Î ÜUÚÝï ¥¢ñÚ
§}¢Î¢Î ¼GHÏ¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢ÎèÝï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ²ïãè
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜUè ¼}ãèÎ ãé§ü J
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ S¢ï §çS¼¥G¢Ý¼
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ÜU Ú¢¼
ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ±éÁG¢ê ÈGUÚ}¢¢ Úãï
‰¢ï çÜU »ÜU Î}¢ çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢æ ¥¢Ð Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ²ïã
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU HÏÏ¢ñÜU-HÏÏ¢ñÜU-HÏÏ¢ñÜU J (}¢ñ´ ¼é}ã¢Úï çH²ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ãG¢çÁ¢GÚ ãêæ J)
çÈUÚ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ¥¢Ð Ýï ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ÝéSÚ¼-ÝéSÚ¼-ÝéSÚ¼ (¼é}ãï´ }¢ÎÎ ç}¢H x¢§ü) Á¢Ï¢ ¥¢Ð ±éÁG¢ê¶G¢Ýï S¢ï çÝÜUHï
¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð

¼‹ã¢§ü }¢ḯ çÜUS¢ S¢ï x¢éz¼G ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï ? ¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï }¢ñ}¢êÝ¢ !
x¢GÁ¢GÏ¢ ã¢ï x¢²¢ J }¢ïÚï ãGHèÈGU Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÐÚ Ï¢Ýè Ï¢RU
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ }¢éS¢èÏ¢¼ ± Ï¢ï ÜUS¢è ÜïU
±vG¼ }¢ï´ Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ Ýï ±ã¢æ S¢ï çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ }¢éÛ¢ï }¢ÎÎ ÜïU çH²ï
ÐéÜU¢Ú¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ S¢ï }¢ÎÎ ¼GHÏ¢ ÜUè ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï ©Ý ÜUè ÐéÜU¢Ú S¢éÝ ÜUÚ
©Ý ÜUè É¢ÚS¢ Ï¢‹{¢Ýï ÜïU çH²ï ©Ý ÜU¢ï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
}¢ñ}¢êÝ¢ ÜUã¼è ãñ´ çÜU §S¢ ±¢çÜGU»G ÜïU ¼èS¢Úï çÎÝ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé» ¼¢ï ÎÈGU¥G¼Ý Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU }¢ÁGHê}¢èÝ Ýï
ÚÁÁ¢G ÜïU §Ý ¥à¥G¢Ú ÜU¢ï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÐÉGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ ¥SãG¢Ï¢ï çÜUÚ¢}¢
Ýï ©Ý ÜUè §S¢ ÐéÚÎÎü ¥¢ñÚ çÚvGÜGU¼ ¥æx¢ïÁ¢G ÈGUÚ²¢Î ÜU¢ï Ï¢x¢G¢ñÚ S¢éÝ¢ J ¥¢Ð |¢è
§S¢ ÚÁÁ¢G ÜïU Ó¢‹Î ¥à¥G¢Ú ÜU¢ï }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï :
»ï wG¢éÎ¢ ! }¢ñ´ }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï ±¢ïã }¢é¥G¢ãÎ¢

²¢Î çÎH¢¼¢ ãêæ Á¢¢ï ã}¢¢Úï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢¢Ð Î¢Î¢¥¢ïæ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÜGUÎè}¢ Á¢G}¢¢Ýï
S¢ï ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J
¼¢ï wG¢éÎ¢ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢è{è Ú¢ã ÐÚ Ó¢H¢» J ¥¢Ð ã}¢¢Úè |¢ÚÐêÚ }¢ÎÎ
ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜïU Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éH¢§²ï J ±¢ïã S¢Ï¢ §}¢Î¢Î ÜïU çH²ï ¥¢»æx¢ï J
©Ý }¢ÎÎ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ( ) |¢è

x¢GÁ¢GÏ¢ ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ã¢ï´ çÜU ¥x¢Ú ©‹ãï´ çÁ¢GËH¼ ÜU¢ Î¢x¢G Hx¢ï ¼¢ï ©Ý ÜU¢ ¼ï±Ú
Ï¢ÎH Á¢¢» J
©Ý H¢ïx¢¢ï´ (Ï¢Ýè Ï¢RU ± ÜéUGÚñà¢) Ýï “}¢ÜGU¢}¢ï ±¼èÚ” }¢ï´ ã}¢ S¢¢ï¼ï ãé¥¢ïæ
ÐÚ à¢Ï¢wG¢êÝ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ LÜêU¥G ± S¢ÁÎï ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ |¢è ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ï ÎÎèü ÜïU
S¢¢‰¢ ÜGUyH ÜUÚ Ç¢H¢ J
²ÜGUèÝÝ ÜéUGÚñà¢ Ýï ¥¢Ð S¢ï ±¢’Î¢ ç¶GH¢ÈGUè ÜUè ãñ ¥¢ñÚ ¥¢Ð S¢ï }¢ÁGÏ¢ê¼G
}¢é¥G¢ãÎ¢ ÜUÚ ÜïU ¼¢ïÇG Ç¢H¢ ãñ J
§Ý ¥à¥G¢Ú ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¼S¢ËHè Îè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢¼ Í¢Ï¢Ú¢¥¢ï }¢ñ´ ¼é}ã¢Úè §}¢Î¢Î
ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ãêæ J(1)
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥}Ý ÐS¢‹Îè
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ð¢S¢
ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ ¼èÝ à¢¼GïZ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢§æü çÜU §Ý }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü »ÜU à¢¼Gü ÜéUGÚñà¢
}¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ Hï´ :
{1} Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU }¢vG¼êH¢ï´ ÜU¢ wG¢êÝÏ¢ã¢, çÎ²¢ Á¢¢» J
{2} ÜéUGÚñà¢ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè Ï¢RU ÜUè çãG}¢¢²¼ S¢ï ¥Hx¢ ã¢ï Á¢¢»æ J
{3} »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» çÜU ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÅêÅ x¢²¢ J
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGU¢çS¢Î Ýï §Ý à¢¼G¢ïZ ÜU¢ï
ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ú¶¢ ¼¢ï ÜéUGÚ¼G¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎï ¥G}¢í Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ Ýé}¢¢§‹Î¢ Ï¢Ý
ÜUÚ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU “Ý ã}¢ }¢vG¼êH¢ï´ ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ }¢é¥G¢±Á¢G¢ Îï´x¢ï Ý ¥ÐÝï
ãGHèÈGU ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè Ï¢RU ÜUè çãG}¢¢²¼ À¢ïÇGï´x¢ï J ã¢æ ¼èS¢Úè à¢¼Gü ã}¢ï´ }¢‹ÁG¢êÚ
ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ »’H¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜU¢ }¢é¥G¢ãÎ¢ ÅêÅ x¢²¢ J”
HïçÜUÝ ÜGU¢çS¢Î ÜïU Ó¢Hï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï §S¢ Á¢±¢Ï¢ ÐÚ

ÝÎ¢}¢¼ ãé§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ó¢‹Î M¥S¢¢» ÜéUGÚñà¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU Ð¢S¢ x¢»
¥¢ñÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã }¢é¥G¢}¢H¢ Ý S¢éHÛ¢¢ ¼¢ï çÈUÚ S¢}¢Û¢ H¢ï çÜU
²ÜGUèÝÝ }¢éãG}}¢Î ( ) ã}¢ ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ Îï´x¢ï J ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚè Ï¢è±è çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ Ýï »ÜU wG±¢Ï¢ Îï¶¢ ãñ
çÜU }¢ÜGU¢}¢ï “ãGÁ¢êÝ” S¢ï }¢ÜGU¢}¢ï “¶G‹Î}¢¢” ¼ÜU »ÜU wG¢êÝ ÜUè ÝãìÚ
Ï¢ã¼è ãé§ü ¥¢§ü ãñ, çÈUÚ Ý¢ x¢ã¢æ ±¢ïã wG¢êÝ x¢G¢§Ï¢ ã¢ï x¢²¢ J ÜéUGÚñà¢ Ýï §S¢
wG±¢Ï¢ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ãè }¢‹ãGêS¢ S¢}¢Û¢¢ ¥¢ñÚ ¶G¢ñÈGU ± Îãà¢¼ S¢ï S¢ãì}¢ x¢»
¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÐÚ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÎÏ¢¢± Ç¢H¢ çÜU ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ }¢ÎèÝï
Á¢¢ ÜUÚ }¢é¥G¢ãÎ» ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜUè ¼…ÎèÎ ÜUÚï J(1)
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢ãé¼ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý }¢ÎèÝï x¢²¢ ¥¢ñÚ
ÐãHï ¥ÐÝè HÇGÜUè ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢
ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ çÏ¢S¼Ú ÐÚ Ï¢ñÆÝ¢ ãè Ó¢¢ã¼¢ ‰¢¢
çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ Ýï Á¢ËÎè S¢ï çÏ¢S¼Ú ©Æ¢
çH²¢ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ãGñÚ¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÐêÀ¢ çÜU Ï¢ïÅè ¼é}¢ Ýï çÏ¢S¼Ú v²êæ ©Æ¢
çH²¢ ? v²¢ çÏ¢S¼Ú ÜU¢ï }¢ïÚï ÜGU¢çÏ¢H Ýãè´ S¢}¢Û¢¢ ²¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï çÏ¢S¼Ú ÜïU
ÜGU¢çÏ¢H Ýãè´ S¢}¢Û¢¢ ? ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ²ïã ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ çÏ¢S¼Ú ãñ ¥¢ñÚ ¼é}¢ }¢éà¢çÚÜU ¥¢ñÚ ÝçÁ¢S¢ ã¢ï J
§S¢ çH²ï }¢ñ ´ Ýï ²ï ã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ çÜU²¢ çÜU ¼é } ¢ ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜïU çÏ¢S¼Ú ÐÚ Ï¢ñÆ¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU
çÎH ÐÚ Ó¢¢ïÅ Hx¢è ¥¢ñÚ ±¢ïã Ú‹Á¢èÎ¢ ã¢ï ÜUÚ ±ã¢æ S¢ï Ó¢H¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ
ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝ¢
}¢vGS¢Î Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J ¥¢Ð Ýï ÜU¢ï§ü Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ çÎ²¢ J çÈUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU

Ð¢S¢ x¢²¢ J §Ý S¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ã}¢ ÜéUÀ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU Ð¢S¢ Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ±ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ãGS¢Ý |¢è ‰¢ï J ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý
Ýï Ï¢ÇGè HÁ¢¢Á¢¼ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥GHè ! ¼é}¢ ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ Ï¢ãé¼ ãè ÚãGì}¢ çÎH ã¢ï
ã}¢ »ÜU }¢vGS¢Î Hï ÜUÚ ²ã¢æ ¥¢» ãñ́ v²¢ ã}¢ ²êæ ãè Ý¢ÜU¢}¢ Ó¢Hï Á¢¢»æ J ã}¢
çS¢ÈGUü ²ïãè Ó¢¢ã¼ï ãñ́ çÜU ¼é}¢ }¢éã}G }¢Î ( ) S¢ï ã}¢¢Úè
çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜUÚ Î¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê
S¢é z G ² ¢Ý ! ã}¢ H¢ï x ¢¢ï ´ ÜUè ²ï ã }¢Á¢¢H Ýãè´ ãñ çÜU ã}¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU §Ú¢Îï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢ÚÁ¢Gè }¢ḯ ÜU¢ï§ü }¢éÎ¢¶GH¼ ÜUÚ
S¢ÜïU´ J ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ Á¢GãÚ¢
S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ! ²ïã ¼é}ã¢Ú¢ Ð¢æÓ¢ Ï¢ÚS¢ ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢
(§}¢¢}¢ï ãGS¢Ý) »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï §¼Ý¢ ÜUã Îï çÜU }¢ñ́ Ýï Î¢ïÝ¢ḯ ÈGUÚèÜGU
}¢ḯ S¢éËãG ÜUÚ¢ Îè ¼¢ï ¥¢Á¢ S¢ï ²ïã Ï¢ÓÓ¢¢ ¥GÚÏ¢ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ÜUã ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢
Á¢¢»x¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï
§Ý }¢é¥¢G }¢H¢¼ }¢ḯ v²¢ ÎwGH ? çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU »ï
¥GHè ! }¢é¥¢G }¢H¢ Ï¢ãé¼ ÜUçÆÝ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ãñ ÜU¢ï§ü ¼ÎÏ¢èÚ Ï¢¼¢¥¢ï ? ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ́ §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ḯ ¼é}¢ ÜU¢ï ÜU¢ï§ü }¢éÈUG èÎ
Ú¢» ¼¢ï Ýãè´ Îï S¢ÜU¼¢, HïçÜUÝ ¼é}¢ Ï¢Ýè çÜUÝ¢Ý¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ã¢ï ¼é}¢ wG¢éÎ ãè
H¢ïx¢¢ḯ ÜïU S¢¢}¢Ýï »’H¢Ý ÜUÚ Î¢ï çÜU }¢ñ́ Ýï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢é¥¢G ãÎï ÜUè ¼…ÎèÎ ÜUÚ
Îè J ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU v²¢ }¢ïÚ¢ ²ïã »’H¢Ý ÜéUÀ }¢éÈUG èÎ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ?
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ÜU ¼GÚÈGU¢ »’H¢Ý Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU
ÜéUÀ }¢éÈUG èÎ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J }¢x¢Ú ¥Ï¢ ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ §S¢ ÜïU çS¢±¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú»
ÜU¢Ú ãè v²¢ ãñ ? ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ±ã¢æ S¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ḯ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î
¥¢±¢Á¢G S¢ï }¢çSÁ¢Î }¢ḯ »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ çÜU }¢ñ́ Ýï }¢é¥¢G ãÎ» ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜUè
¼…ÎèÎ ÜUÚ Îè }¢x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ }¢ḯ S¢ï çÜUS¢è Ýï |¢è ÜU¢ï§ü Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ çÎ²¢ J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ²ïã »’H¢Ý ÜUÚ ÜïU }¢vÜïU Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢²¢ J Á¢Ï¢
}¢vÜïU ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ÜéUGÚñà¢ Ýï ÐêÀ¢ çÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ v²¢ ãé±¢ ? ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï
S¢¢Úè Î¢S¼¢Ý Ï¢²¢Ý ÜUÚ Îè J ¼¢ï ÜéUGÚñà¢ Ýï S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼é}¢ Ýï
¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï }¢é¥G¢ãÎ» ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜUè ¼…ÎèÎ ÜU¢ »’H¢Ý çÜU²¢ ¼¢ï
v²¢ }¢éãG}}¢Î ( ) Ýï §S¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU “Ýãè´” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã ¼¢ï
ÜéUÀ |¢è Ý ãé±¢ J ²ïã Ý ¼¢ï S¢éËãG ãñ çÜU ã}¢ §¼G}¢èÝ¢Ý S¢ï Ï¢ñÆï´ Ý ²ïã Á¢æx¢
ãñ çÜU HÇG¢§ü ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý çÜU²¢ Á¢¢» J(1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜUè
¼Ä²¢Úè ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ S¢ï
|¢è ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU Á¢æx¢ ÜïU ã‰¢²¢Ú ÎéLS¼ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ãGHèÈGU
ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ï |¢è Á¢æx¢è ¼Ä²¢çÚ²¢ï´ ÜïU çH²ï ãGév}¢ Ý¢}¢¢ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J }¢x¢Ú
çÜUS¢è ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ²ïã Ýãè´ Ï¢¼¢²¢ çÜU çÜUS¢ S¢ï
Á¢æx¢ ÜU¢ §Ú¢Î¢ ãñ ? ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
S¢ï |¢è ¥¢Ð Ýï ÜéUÀ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ
Îï¶¢ çÜU ±¢ïã Á¢æx¢è ã‰¢²¢Ú¢ï´ ÜU¢ï çÝÜU¢H Úãè ãñ´ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÎÚ²¢zG¼
çÜU²¢ çÜU v²¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ ãñ ? ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ : “Á¢è ã¢æ” çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ ¼é}ãï´ ÜéUÀ }¢¢’Hê}¢ ãñ çÜU
ÜUã¢æ ÜU¢ §Ú¢Î¢ ãñ ? ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ Ýï ÜUã¢ çÜU
“±ËH¢ã ! }¢éÛ¢ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ J”(2)

x¢GÚÁ¢G §Ýç¼ã¢§ü ¶G¢}¢¢ïà¢è ¥¢ñÚ Ú¢Á¢GÎ¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁé ¢G Úê

Ýï Á¢æx¢ ÜUè ¼Ä²¢Úè ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ }¢vGS¢Î ²ïã ‰¢¢ çÜU ¥ãHï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú
Ý ã¢ïÝï Ð¢» ¥¢ñÚ ¥Ó¢¢ÝÜU ©Ý ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢Ë¼¥G¢ ÜU¢ ¶G¼G
ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢Ë¼¥G¢ Á¢¢ï »ÜU
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ãG¢Ï¢è ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï »ÜU ¶G¼G §S¢ }¢Á¢G}¢êÝ ÜU¢ çH¶
çÎ²¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Á¢æx¢ ÜUè ¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚ Úãï ãñ´,
çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ã¢ïçà¢²¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ï J §S¢ ¶G¼G ÜU¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï »ÜU ¥G¢ñÚ¼
Üï U Á¢G Ú è»G }¢vÜï U |¢ï Á ¢¢ J ¥ËH¢ã ¼¥G ¢ H¢ Ýï ¥ÐÝï ãG Ï ¢èÏ¢
ÜU¢ï §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï §S¢
§GË}¢ï x¢GñÏ¢ ÜUè Ï¢Î¢ñH¼ ²ïã Á¢¢Ý çH²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è
Ï¢Ë¼¥G¢ Ýï v²¢ ÜU¢Ú±¢§ü ÜUè ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢vGÎ¢Î ÜU¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè
Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ “Ú¢ñÁ¢G» ¶G¢¶G” }¢ï´ Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï J ±ã¢æ »ÜU
¥G¢ñÚ¼ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ »ÜU ¶G¼G ãñ J ©S¢ S¢ï ±¢ïã ¶G¼G ÀèÝ ÜUÚ }¢ïÚï
Ð¢S¢ H¢¥¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ¼èÝ¢ï´ ¥SãG¢Ï¢ï çÜUÏ¢¢Ú ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Ú
Í¢¢ïÇ¢G ḯ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ “Ú¢ñÁ¢G» ¶G¢¶G” }¢ḯ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï Ð¢ çH²¢ J
Á¢Ï¢ ©S¢ S¢ï ¶G¼G ¼GHÏ¢ çÜU²¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü ¶G¼G Ýãè´ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Û¢êÅè Ï¢¢¼ Ýãè´ ÜUã S¢ÜU¼ï, Ý ã}¢ H¢ïx¢
Û¢êÅï ãñ´ çHã¢Á¢G¢ ¼ê ¶G¼G çÝÜU¢H ÜUÚ ã}¢ï´ Îï Îï ±ÚÝ¢ ã}¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï Ýæx¢è ÜUÚ ÜïU
¼H¢à¢è Hï´x¢ï J Á¢Ï¢ ¥G¢ñÚ¼ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ©S¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢H¢ï´ ÜïU Á¢êÇGï }¢ï´
S¢ï ±¢ïã ¶G¼G çÝÜU¢H ÜUÚ Îï çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ ¶G¼G Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢Ë¼¥G¢
ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ãG¢ç¼GÏ¢ ! ²ïã ¼é}¢ Ýï v²¢

çÜU²¢ ? ©‹ã¢ḯ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
¥¢Ð }¢ïÚï Ï¢¢Úï }¢ḯ Á¢ËÎè Ý ÈGUÚ}¢¢»æ Ý }¢ñ́ Ýï ¥ÐÝ¢ ÎèÝ Ï¢ÎH¢ ãñ Ý }¢é¼Îü ãé±¢
ãêæ }¢ïÚï §S¢ ¶G¼G ÜïU çH¶Ýï ÜUè ±Áã çS¢ÈGUü ²ïã ãñ çÜU }¢vÜïU }¢ḯ }¢ïÚï Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢ï
ãñ́ J }¢x¢Ú }¢vÜïU }¢ḯ }¢ïÚ¢ ÜU¢ï§ü çÚà¼ïÎ¢Ú Ýãè´ ãñ Á¢¢ï }¢ïÚï Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜUè ¶GÏ¢Ú
x¢èÚè ± çÝx¢ã Î¢à¼ ÜUÚï J }¢ïÚï çS¢±¢ ÎêS¢Úï ¼}¢¢}¢ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU ¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï
¥ÜGU¢çÚÏ¢ }¢vÜïU }¢ḯ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ́ Á¢¢ï ©Ý ÜïU ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜUè Îï¶|¢¢H ÜUÚ¼ï
Úã¼ï ãñ́ J §S¢ çH²ï }¢ñ́ Ýï ²ïã ¶G¼G çH¶ ÜUÚ ÜéUÚG ñà¢ ÐÚ »ÜU ¥ÐÝ¢ »ãGS¢¢Ý Ú¶
çÎ²¢ ãñ ¼¢çÜU }¢ñ́ ©Ý ÜUè ã}¢ÎÎèü ãG¢çS¢H ÜUÚ Hêæ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢ïÚï ¥ãH¢ï ¥G²¢H
ÜïU S¢¢‰¢ ÜU¢ï§ü Ï¢éÚ¢ S¢éHêÜU Ý ÜUÚḯ J ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢ïÚ¢ §ü}¢¢Ý ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Á¢GMÚ ©Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ ÜU¢ï çà¢ÜUS¼ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ
}¢ïÚï §S¢ ¶G¼G S¢ï ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ï ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU¢ï§ü ÈGU¢»Î¢ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J
ãGéÁ¢G êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ ÜïU §S¢ Ï¢²¢Ý
ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ©Ý ÜïU ©GÁ¢íG ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
§S¢ ¶G¼G ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ ¼Gñà¢ }¢ḯ ¥¢ x¢» çÜU ¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ÎèçÁ¢²ï
çÜU }¢ñ́ §S¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜUè x¢ÚÎÝ ©ÇG¢ Îêæ J ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
|¢è x¢GñÁ¢G¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ḯ |¢Ú x¢» J HïçÜUÝ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè
Á¢Ï¢èÝï ÚãG}¢¼ ÐÚ §ÜU Á¢GÚ¢ çà¢ÜUÝ |¢è Ýãè´ ¥¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! v²¢ ¼é}ãḯ
¶GÏ¢Ú Ýãè´ çÜU ãG¢ç¼GÏ¢ ¥ãHï Ï¢Îí }¢ḯ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ãHï
Ï¢Îí ÜU¢ï }¢é¶¢G ¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ çÜU “¼é}¢ Á¢¢ï Ó¢¢ã¢ï ÜUÚ¢ï J ¼é}¢ S¢ï ÜU¢ï§ü
}¢é¥¢¶GÁ¢G¢ Ýãè´” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè ¥¢æ¶ḯ Ý}¢ ã¢ï
x¢§æü ¥¢ñÚ ±¢ïã ²ïã ÜUã ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï x¢» çÜU “¥ËH¢ã ¥¢ñÚ
©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÜU¢ï ã}¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §GË}¢ ãñ” §S¢è }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè
²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU
»ï §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï ! }¢ïÚï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Îéà}¢Ý

ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï Î¢ïS¼ Ý Ï¢Ý¢¥¢ï J
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGéÁ¢G êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢ç¼GÏ¢ çÏ¢Ý
¥Ï¢è Ï¢Ë¼¥G¢ ÜU¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J(2)
}¢vÜïU ÐÚ ãG}H¢
x¢GÚÁ¢G 10 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 8 çã. ÜU¢ï ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢
}¢ÎèÝï S¢ï ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚï ÐéÚ ¥‹±¢Ú S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢vÜïU ÜUè ¼GÚÈGU
Ú±¢Ý¢ ãé» J Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ãñ çÜU ÈGUyãGï }¢vÜU¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢Úã
ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ ‰¢¢ §Ý Î¢ïÝ¢ḯ çÚ±¢²¼¢ḯ }¢ḯ ÜU¢ï§ü ¼¥G¢LÁ¢G Ýãè´ J ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ
çÜU }¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ýx¢è ÜïU ±vG¼ ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Úã¢ ã¢ï J çÈUÚ Ú¢S¼ï }¢ï´
Ï¢¢’Á¢G ÜGUÏ¢¢§H §S¢ HàÜUÚ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï x¢» ã¢ï´ ¼¢ï }¢vÜïU ÐãéæÓ¢ ÜUÚ §S¢
HàÜUÚ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢¢Úã ãÁ¢G¢Ú ã¢ï x¢§ü ã¢ï J Ï¢ãÚ ãG¢H }¢ÎèÝï S¢ï Ó¢H¼ï ±vG¼
ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÏ¢¢Ú
Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú ‰¢ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð “}¢ÜGU¢}¢ï ÜUÎèÎ” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Ð¢Ýè }¢¢æx¢¢ ¥¢ñÚ
¥ÐÝè S¢é±¢Úè ÐÚ Ï¢ñÆï ãé» ÐêÚï HàÜUÚ ÜU¢ï çÎ¶¢ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï çÎÝ }¢ï´ Ð¢Ýè
Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï Ú¢ïÁ¢G¢ À¢ïÇG ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ Ýï S¢ÈGUÚ ¥¢ñÚ çÁ¢ã¢Î }¢ï´ ã¢ïÝï ÜUè ±Áã S¢ï Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶Ý¢
}¢¢ñÜGUêÈGU ÜUÚ çÎ²¢ J(3)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼

Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢éãGÈGU¢” }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï
±ã¢æ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
¥ÐÝï ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜïU S¢¢‰¢ ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J ²ïã
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ¥¢» ‰¢ï Ï¢çËÜU §S¢ S¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï
¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè S¢ï }¢vÜïU }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ
ãGéÁÁ¢¢Á¢ ÜU¢ï Á¢G}¢Á¢G}¢ çÐH¢Ýï ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ¥G¢ïãÎï ÐÚ ÈGU¢§Á¢G ‰¢ï ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH
}¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ |¢è ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÈêUÈUèÁ¢G¢Î |¢¢§ü ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥Ï¢è ©}¢Ä²¢
Á¢¢ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU S¢¢ï¼ïHï
|¢¢§ü |¢è ‰¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J §Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢¢çãGÏ¢¢ï´ ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè
ÜU¢ ãG¢H Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
§Ý Î¢ïÝ¢ḯ S¢¢çãGÏ¢¢ḯ ÜUè }¢éH¢ÜGU¢¼ S¢ï §‹ÜU¢Ú ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J v²êæ çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ḯ Ýï
ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ §üÁ¢G¢»æ ÐãéæÓ¢¢§ü ‰¢è´ J wG¢éS¢êS¢Ý
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ ¥¢Ð ÜïU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü Á¢¢ï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼
S¢ï ÐãHï ¥¢Ð ÜïU §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢æ çÝS¢¢Ú¢ï´ }¢ï´ S¢ï ‰¢ï }¢x¢Ú »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU
Ï¢¢’Î §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ÜGUS¢èÎ¢ï´ }¢ï´ §¼Ýè à¢}¢üÝ¢ÜU ¥¢ñÚ Ï¢ïãêÎ¢ çã…ê ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ÜUÚ Ç¢Hè ƒè çÜU ¥¢Ð ÜU¢ çÎH Á¢Gw}G ¢è ã¢ï x¢²¢
‰¢¢ J §S¢ çH²ï ¥¢Ð §Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢ï §Ýç¼ã¢§ü Ý¢Ú¢Á¢G ± Ï¢ïÁ¢G¢Ú ‰¢ï }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã Ýï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ ÜéUGS¢êÚ }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï Ï¢ãé¼ ãè ÐéÚÁ¢G¢ïÚ çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ Ýï
²ïã ÜUã çÎ²¢ çÜU ¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã Ýï }¢ïÚ¢ ÜéUGS¢êÚ
}¢é¥G¢ÈGU Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï }¢ñ´ ¥ÐÝï À¢ïÅï À¢ïÅï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¥GÚÏ¢ ÜïU
Úïçx¢S¼¢Ý }¢ï´ Ó¢H¢ Á¢¢ªæx¢¢ ¼¢çÜU ±ã¢æ çÏ¢x¢GñÚ Î¢Ý¢ Ð¢Ýè ÜïU |¢êÜU Œ²¢S¢ S¢ï
¼ÇGÐ ¼ÇGÐ ÜUÚ }¢ñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚï S¢Ï¢ Ï¢ÓÓ¢ï }¢Ú ÜUÚ ÈGUÝ¢ ã¢ï Á¢¢»æ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
©}}¢ï S¢H}¢ã Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥¢Ï¢ÎèÎ¢ ã¢ï ÜUÚ
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! v²¢ ¥¢Ð ÜïU
Ó¢Ó¢¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ÈêUÈUè ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢Î
ÝS¢èÏ¢ Úãïx¢¢ ? v²¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï ÜU¢ï§ü çãGSS¢¢ Ýãè´
ç}¢Hïx¢¢ ? Á¢¢Ý çÀÇGÜUÝï ±¢Hè Ï¢è±è ÜïU §Ý ÎÎü ¥æx¢ïÁ¢G ÜUçH}¢¢¼ S¢ï
ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU ÚãG}¢¼ |¢Úï çÎH }¢ï´ ÚãGì}¢¢ï
ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ ¥Gz±G ¢ï ÎÚ x¢éÁ¢GÚ ÜïU S¢}¢é‹ÎÚ }¢¢ïÁ¢ḯ }¢¢ÚÝï Hx¢ï J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ÜU¢ï ²ïã }¢à±Ú¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ḯ ¥Ó¢¢ÝÜU
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ S¢¢}¢Ýï Á¢¢ ÜUÚ ¶ÇGï ã¢ï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï
²êS¢éÈGU ÜïU |¢¢§²¢ï´ Ýï ÜUã¢ ‰¢¢ ±¢ïãè ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ |¢è ÜUã¢ï çÜU
²ÜGUèÝÝ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ýï ã}¢ ÐÚ ÈGUÁ¢GèH¼ Îè ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ çÏ¢H¢
à¢éÏ¢¢ ¶G¼G¢±¢Ú ãñ´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢¢çãGÏ¢¢ï´ Ýï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ý¢ x¢ã¢æ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï ÜUÚ ²ïãè ÜUã¢ J »ÜU Î}¢ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè
Á¢Ï¢èÝï ÚãG}¢¼ ÐÚ ÚãGì}¢¢ï ÜUÚ}¢ ÜïU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ çS¢¼¢Úï Ó¢}¢ÜUÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï
©Ý ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ çÏ¢ »ïGçÝãè ±¢ïãè Á¢é}H¢ ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ýï ÚãG}¢¼ çÝà¢¢Ý S¢ï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ²êS¢éÈGU Ýï ¥ÐÝï |¢¢§²¢ï´ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´
ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ çÜU
¥¢Á¢ ¼é}¢ S¢ï ÜU¢ï§ü }¢é¥¢¶GÁ¢G¢ Ýãè´
ãñ ¥ËH¢ã ¼é}ãï´ Ï¢wGà¢ Îï J ±¢ïã
¥ÚãG}¢éÚ¢üçãG}¢èÝ ãñ J

…Ï¢ ÜéUG„êÚ }¢é¥G¢ÈGU ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ¥Ï¢ê „ézG²¢Ý çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢
Ýï ¼¢…Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè }¢ÎìãG }¢ïæ
¥à¥G¢Ú çH¶ï ¥¢ñÚ Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ Á¢¢ï ÜéUÀ ¥¢Ð ÜUè çãÁ¢ê
}¢ï´ çH¶¢ ‰¢¢ ©S¢ ÜUè }¢¢’çÁ¢GÚ¼ ÜUè ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©G}¢í |¢Ú çÝã¢²¼
S¢ÓÓ¢ï ¥¢ñÚ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ }¢é„H}¢¢Ý Úãï }¢x¢Ú ãG²¢ ÜUè ±Áã S¢ï ÚS¢êHéËH¢ã
ÜïU S¢¢}¢Ýï ÜU|¢è S¢Ú Ýãè´ ©Æ¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
|¢è §Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏÏ¢¼ Ú¶¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU }¢éÛ¢ï ©}}¢èÎ ãñ çÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ¥H
ãG¢çÚS¢ }¢ïÚï Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜïU ÜGU¢§}¢ }¢ÜGU¢}¢ S¢¢çÏ¢¼
ã¢ï´x¢ï J(1)
}¢èH¢ï´ ¼ÜU ¥¢x¢ ãè ¥¢x¢

}¢vÜïU S¢ï »ÜU }¢ç‹Á¢GH ÜïU ÈGU¢çS¢Hï ÐÚ “}¢LüÁGÁ¢GãÚ¢Ý” }¢ï´ ÐãéæÓ¢
ÜUÚ §SH¢}¢è HàÜUÚ Ýï ÐÇG¢± Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï
ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ãÚ }¢éÁ¢¢çãÎ ¥ÐÝ¢ ¥Hx¢ ¥Hx¢ Ó¢êËã¢ Á¢H¢» J
ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï Á¢¢ï ¥Hx¢ ¥Hx¢ Ó¢êËãï Á¢H¢» ¼¢ï “}¢LüÁGÁ¢GãÚ¢Ý”
ÜïU ÐêÚï }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ }¢èH¢ï´ ¼ÜU ¥¢x¢ ãè ¥¢x¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢è J(2)
ÜéUGÚñà¢ ÜïU Á¢¢S¢êS¢
x¢¢ï ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ãè ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU }¢ÎèÝï S¢ï ÈGU¢ñÁ¢ï´ ¥¢
Úãè ãñ´ J }¢x¢Ú S¢êÚ¼ï ãG¢H ÜUè ¼ãGÜGUèÜGU ÜïU çH²ï ÜéUGÚñà¢ Ýï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý
ãGÏ¢ü, ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢ ± Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ Á¢¢S¢êS¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
|¢ïÁ¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ï¢ïãGÎ çÈGURU }¢‹Î ã¢ï ÜUÚ ÜéUGÚñà¢ ÜïU
¥‹Á¢¢}¢ ÐÚ ¥zGS¢¢ïS¢ ÜUÚ Úãï ‰¢ï J ±¢ïã ²ïã S¢¢ïÓ¢¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã
§¼Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜïU }¢ï´ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢
Î¢ç¶GH ãé» ¼¢ï ¥¢Á¢ ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã Ú¢¼ ÜïU

±vG¼ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï

ÜUÚ §S¢ §Ú¢Îï S¢ï }¢vÜïU Ó¢Hï çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §S¢ ¶G¼GÚï S¢ï ¥¢x¢¢ã ÜUÚ ÜïU ©‹ãï´
¥¢}¢¢Î¢ ÜUÚï´ çÜU Ó¢H ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ S¢ï }¢é¥G¢ÈGUè }¢¢æx¢
ÜUÚ S¢éËãG ÜUÚ H¢ï ±ÚÝ¢ ¼é}ã¢Úè ¶GñÚ Ýãè´ J(1)
}¢x¢Ú Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ ãñ çÜU ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï ²ïã ¶GÏ¢Ú ¼¢ï ç}¢H
x¢§ü ‰¢è çÜU ÚS¢êHéËH¢ã }¢ÎèÝï S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» ãñ´
}¢x¢Ú ©‹ãï´ ²ïã Ð¼¢ Ý ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ HàÜUÚ “}¢LüÁGÁ¢GãÚ¢Ý” ¼ÜU ¥¢
x¢²¢ ãñ §„ çH²ï ¥Ï¢ê „ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü ¥¢ñÚ ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãG…G¢}¢ ± Ï¢éÎñH
çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ §„ ¼H¢à¢ ± …éS¼ì…ê }¢ïæ çÝÜUHï ƒï çÜU Ú„êHéËH¢ã
ÜU¢ HàÜUÚ ÜUã¢æ ãñ ? Á¢Ï¢ ²ïã ¼èÝ¢ï´ “}¢LüÁGÁ¢GãÚ¢Ý”
ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Îï¶¢ çÜU }¢èH¢ï´ ¼ÜU ¥¢x¢ ãè ¥¢x¢ Á¢H Úãè ãñ ²ïã
}¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ²ïã ¼èÝ¢ï´ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü Ýï ÜUã¢
çÜU }¢ñ´ Ýï ¼¢ï çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ÜU|¢è §¼Ýè ÎêÚ ¼ÜU ÈñUHè ãé§ü ¥¢x¢ §S¢ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´
Á¢H¼ï ãé» Ýãè´ Îï¶è J ¥¢ç¶GÚ ²ïã ÜU¢ñÝ S¢¢ ÜGUÏ¢èH¢ ãñ ? Ï¢éÎñH çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢
Ýï ÜUã¢ çÜU Ï¢Ýè ¥G}¢í }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼ï ãñ´ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU Ýãè´, Ï¢Ýè
¥G}¢í §¼Ýè ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ ÜUã¢æ ãñ´ Á¢¢ï ©Ý ÜUè ¥¢x¢ S¢ï “}¢LüÁGÁ¢GãÚ¢Ý”
ÜU¢ ÐêÚ¢ }¢ñÎ¢Ý |¢Ú Á¢¢»x¢¢ J(2)
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUè §Ý ¼èÝ¢ï´ S¢ï
}¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÐêÀ¢ çÜU »ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ! ¼é}¢ ÜUã¢æ S¢ï
¥¢ Úãï ã¢ï ? ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢x¢ ÜñUS¢è ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

²ïã ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU HàÜUÚ ÜUè ¥¢x¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï

¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ }¢ïÚï
¶GÓÓ¢Ú ÐÚ ÐèÀï S¢é±¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ï ±ÚÝ¢ ¥x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ¼é}ãï´ Îï¶
çH²¢ ¼¢ï ¥|¢è ¼é}¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢Hï´x¢ï J Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ HàÜUÚ x¢¢ã }¢ï´
ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï Ó¢‹Î }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï Á¢¢ï
HàÜUÚ x¢¢ã ÜU¢ ÐãÚ¢ Îï Úãï ‰¢ï J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
¥ÐÝï Á¢ÁGÏ¢» §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜU¢ï Á¢GÏ¼G Ý ÜUÚ S¢ÜïU ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï çÝÜUH¢ çÜU “¥Úï ²ïã ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢
Îéà}¢Ý ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ãñ J” Î¢ñÇG¼ï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ã¢‰¢ ¥¢
x¢²¢ ãñ J ¥x¢Ú §Á¢¢Á¢G¼ ã¢ï ¼¢ï ¥|¢è ©S¢ ÜU¢ S¢Ú ©ÇG¢ Îêæ J §¼Ýï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÏ¢¢S¢ |¢è ©Ý ¼èÝ¢ï´ }¢éà¢çÚÜU¢ï´ ÜU¢ï S¢¢‰¢ çH²ï ãé» ÎÚÏ¢¢Úï
ÚS¢êH }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Á¢¢Ý Ï¢wGà¢è ÜUè çS¢ÈGU¢çÚà¢ Ðïà¢
ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ Ýï
§Ý S¢|¢¢ï´ ÜU¢ï ¥}¢¢Ý Îï Îè ãñ J(1)
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ §SH¢}¢
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü ÜUè §SH¢}¢ Îéà}¢Ýè ÜU¢ï§ü ÉÜUè ÀéÐè Ó¢èÁ¢G
Ýãè´ ‰¢è J }¢vÜïU }¢ï´ ÚS¢êHï ÜUÚè}¢ ÜU¢ï S¢wG¼ S¢ï S¢wG¼
§üÁ¢G¢»æ ÎïÝè, }¢ÎèÝï ÐÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ãG}H¢ ÜUÚÝ¢, ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï §çà¼¥G¢H
çÎH¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGUyH ÜUè Ï¢¢Úã¢ S¢¢çÁ¢Gà¢ï´, ²ãêçÎ²¢ï´
¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ¥GÚÏ¢ S¢ï S¢¢Á¢GÏ¢¢Á¢G ÜUÚ ÜïU §SH¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢çÝ²ï
§SH¢}¢ ÜïU ¶G¢ç¼}¢ï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ï´ ²ïã ±¢ïã Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢é¥G¢ÈGUè Á¢Ú¢§}¢ ‰¢ï
Á¢¢ï ÐéÜU¢Ú ÐéÜU¢Ú ÜUÚ ÜUã Úãï ‰¢ï çÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ ÜGUyH çÏ¢ËÜéUH ÎéLS¼

± Á¢¢§Á¢G ¥¢ñÚ Ï¢Ú }¢ãGH ãñ J HïçÜUÝ ÚS¢êHï ÜUÚè}¢ çÁ¢Ý

ÜU¢ï ÜéUÚG ¥¢Ý Ýï “ÚªÈéUGÚüãèG }¢” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï ²¢Î çÜU²¢ ãñ J ©Ý ÜUè ÚãG}¢¼
Ó¢é}ÜU¢Ú Ó¢é}ÜU¢Ú ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ ÜUã Úãè ‰¢è çÜU »ï }¢éÁ¢çÚ}¢ !
}¢¼ ÇÚ J ²ïã Îé‹²¢ ÜïU S¢H¢¼GèÝ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Ú Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ²ïã ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ÚãG}¢¼ ãñ J Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè
çÚ±¢²¼ ¼¢ï ²ïãè ãñ çÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï
ÈGU¢ñÚÝ ãè §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J §S¢ çH²ï Á¢¢Ý Ï¢Ó¢ x¢§ü J(1)
}¢x¢Ú »ÜU çÚ±¢²¼ ²ïã |¢è ãñ çÜU ãGÜUè}¢ çÏ¢Ý çãGÁ¢G¢}¢ ¥¢ñÚ Ï¢éÎñH
çÏ¢Ý ±ÚÜGU¢ Ýï ¼¢ï ÈGU¢ñÚÝ Ú¢¼ ãè }¢ï´ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ }¢x¢Ú ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï S¢éÏãG ÜU¢ï ÜUçH}¢¢ ÐÉG¢ J(2)
¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
¥¢ñÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU }¢éÜU¢H}¢¢ ãé±¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý çÜU²¢ J
±¢ïã }¢éÜU¢H}¢¢ ²ïã ãñ :
ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ : v²êæ »ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ! v²¢ ¥Ï¢ |¢è
¼é}ãḯ ²ÜGUèÝ Ý ¥¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ »ÜU ãñ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : v²êæ Ýãè´ ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï ¥¢Á¢
ã}¢¢Úï ÜU¢}¢ ¥¢¼¢ J
ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ : v²¢ §S¢ }¢ï´ ¼é}ãï´ ÜU¢ï§ü à¢ÜU ãñ çÜU }¢ñ´
¥ËH¢ã ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ ?
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý : ã¢æ ! §S¢ }¢ï´ ¼¢ï ¥|¢è }¢éÛ¢ï ÜéUÀ à¢éÏ¢¢ ãñ J

}¢x¢Ú çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUçH}¢¢ ÐÉG çH²¢ ¥¢ñÚ ©S¢
±vG¼ x¢¢ï ©Ý ÜU¢ §ü}¢¢Ý }¢é¼Á¢GçËÁ¢GH ‰¢¢ HïçÜUÝ Ï¢¢’Î }¢ï´ çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ
±¢ïã S¢ÓÓ¢ï }¢é„H}¢¢Ý Ï¢Ý x¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï x¢GÁG±» ¼G¢§ÈGU }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ §‹ã¢ï´ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï Á¢æx¢ ÜUè ¥¢ñÚ §S¢è }¢ï´
§Ý ÜUè »ÜU ¥¢æ¶ Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢§ü J çÈUÚ ²ïã Á¢æx¢ï ²Ú}¢êÜU }¢ï´ |¢è çÁ¢ã¢Î
ÜïU çH²ï x¢» J(1)
HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜU¢ Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H
}¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜU¢ HàÜUÚ Á¢Ï¢ }¢vÜïU ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉG¢ ¼¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥¢Ð ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï çÜUS¢è »ïS¢ï }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ ¶ÇG¢ ÜUÚ Îï´ çÜU ²ïã
¥zG±¢Á¢ï §H¢ãè ÜU¢ Á¢H¢H ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶ Hï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢ã¢æ Ú¢S¼¢
ÜéUÀ ¼æx¢ ‰¢¢ »ÜU Ï¢éH‹Î Á¢x¢ã ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï ¶ÇG¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ÜïU Ï¢¢’Î §SH¢}¢è HàÜUÚ S¢}¢é‹ÎÚ
ÜUè }¢¢ñÁ¢¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG ©}¢æÇ¼¢ ãé±¢ Ú±¢Ý¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´
ã‰¢²¢Ú S¢Á¢ S¢Á¢ ÜUÚ ²ÜïU Ï¢¢’Î Îèx¢Úï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï S¢ï x¢éÁ¢GÚÝï
Hx¢è´ J S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÜGUÏ¢èH» çx¢GÈGU¢Ú ÜU¢ Ï¢¢ ±ÜGU¢Ú ÐÚÓ¢}¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï S¢ãì}¢ ÜUÚ ÐêÀ¢ çÜU ²ïã ÜU¢ñÝ H¢ïx¢ ãñ´ ? ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã ÜGUÏ¢èH» çx¢GÈGU¢Ú ÜïU à¢ã S¢é±¢Ú ãñ´ J ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Ýï ÜUã¢ çÜU }¢éÛ¢ï ÜGUÏ¢èH» çx¢GÈGU¢Ú S¢ï v²¢ }¢¼GHÏ¢ ãñ ? çÈUÚ Á¢éãñÝ¢
çÈUÚ S¢¢’Î çÏ¢Ý ãéÁ¢Gñ}¢, çÈUÚ S¢éHñ}¢ ÜïU ÜGUÏ¢¢§H ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´ Á¢GÜGUü Ï¢ÜGUü
ã‰¢²¢Ú¢ï´ }¢ï´ ÇêÏ¢ï ãé» ÐÚÓ¢}¢ HãÚ¢¼ï ¥¢ñÚ ¼vÏ¢èÚ ÜïU Ý¢’Úï }¢¢Ú¼ï ãé» S¢¢}¢Ýï
S¢ï çÝÜUH x¢» J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ãÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ Á¢H¢H Îï¶ ÜUÚ }¢ÚªGÏ¢ ã¢ï ã¢ï
Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï ãÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÐêÀ¼ï
Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ²ïã ÜU¢ñÝ ãñ´ ? ²ïã çÜUÝ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ ãñ ? §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î

¥‹S¢¢Ú ÜU¢ HàÜUÚï ÐéÚ ¥‹±¢Ú §¼Ýè ¥GÁ¢èÏ¢ à¢¢Ý ¥¢ñÚ »ïS¢è çÝÚ¢Hè ¥¢Ý
Ï¢¢Ý S¢ï Ó¢H¢ çÜU Îï¶Ýï ±¢H¢ḯ ÜïU çÎH ÎãH x¢» J ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï §S¢ ÈGU¢ñÁ¢
ÜUè à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ S¢ï ãGñÚ¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ! ²ïã ÜU¢ñÝ H¢ïx¢ ãñ´ ?
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã “¥‹S¢¢Ú” ãñ´ Ý¢ x¢ã¢æ ¥‹S¢¢Ú ÜïU
¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ Û¢‹Ç¢ çH²ï ãé»
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU ÜGUÚèÏ¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï
Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý !
¥¢Á¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè Á¢æx¢ ÜU¢ çÎÝ ãñ J ¥¢Á¢ ÜU¢’Ï¢ï }¢ḯ wG¢êæÚïÁ¢Gè ãGH¢H ÜUÚ Îè Á¢¢»x¢è J
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Í¢Ï¢Ú¢ x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ! S¢éÝ H¢ï ! ¥¢Á¢ ÜéUÚG ñà¢ ÜUè ãH¢ÜU¼
¼é}ãḯ }¢éÏ¢¢ÚÜU ã¢ï J çÈUÚ ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ÜU¢ï Ó¢ñÝ Ýãè´ ¥¢²¢ ¼¢ï ÐêÀ¢ çÜU Ï¢ãé¼ ÎïÚ
ã¢ï x¢§ü J ¥|¢è ¼ÜU }¢ñ́ Ýï }¢éã}G }¢Î ( ) ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ çÜU
±¢ïã ÜU¢ñÝ S¢ï HàÜUÚ }¢ï´ ãñ´ ! §¼Ýï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÐÚÓ¢}¢ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU S¢¢» }¢ḯ ¥ÐÝï ÝêÚ¢Ýè HàÜUÚ ÜïU
ã}¢Ú¢ã Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé» J ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ýï Á¢Ï¢
à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï
ãGéÁ¢G êÚ ! v²¢ ¥¢Ð Ýï S¢éÝ¢ çÜU S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ v²¢ ÜUã¼ï
ãé» x¢» ãñ́ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©‹ã¢ḯ Ýï v²¢ ÜUã¢ ãñ ? ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý Ï¢¢ïHï
çÜU ©‹ã¢ḯ Ýï ²ïã ÜUã¢ ãñ çÜU ¥¢Á¢ ÜU¢’Ï¢¢ ãGH¢H ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ Ýï x¢GH¼G ÜUã¢, ¥¢Á¢
¼¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ çÎÝ ãñ J ¥¢Á¢ ¼¢ï ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ï çHÏ¢¢S¢ ÐãÝ¢Ýï ÜU¢
çÎÝ ãñ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢
Ýï §¼Ýè x¢GH¼G Ï¢¢¼ v²êæ ÜUã Îè J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU ã¢‰¢ S¢ï Û¢‹Ç¢ Hï ÜUÚ ©Ý ÜïU
Ï¢ïÅï ÜGñUS¢ çÏ¢Ý S¢¢’Î ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ Îï çÎ²¢ J
¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï
ÚS¢êH }¢ï´ ²ïã çà¢ÜU¢²¼ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
¥|¢è ¥|¢è S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ ²ïã ÜUã¼ï ãé» x¢» ãñ´ çÜU
¥¢Á¢ Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè HÇG¢§ü ÜU¢ çÎÝ ãñ J
¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ¶G ÈGUx¢è ÜU¢ §ÁGã¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢¢’Î çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î¢ Ýï x¢GH¼G ÜUã¢, Ï¢çËÜU »ï
¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ! ¥¢Á¢ ÜU¢ çÎÝ ¼¢ï ÚãG}¢¼ ÜU¢ çÎÝ ãñ J(1)
çÈUÚ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢ à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢çÝ²ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU Á¢¢ Ýà¢èÝ
ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ Ýï }¢vÜïU ÜUè S¢Ú
Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÝéÁG¢êHï §ÁH¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU }¢ïÚ¢ Û¢‹Ç¢ }¢ÜGU¢}¢ï
“ãGéÁ¢êÝ” ÜïU Ð¢S¢ x¢¢ÇG¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ
ÜïU Ý¢}¢ ÈGUÚ}¢¢Ý Á¢¢Úè ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜïU ÜïU Ï¢¢H¢§ü
çãGSS¢ï ²¢’Ýè “ÜUÎ¢” ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï´ J(2)
ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ ÜU¢ ÐãH¢ ÈGUÚ}¢¢Ý

¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï }¢vÜïU ÜUè S¢Ú Á¢G}¢èÝ
}¢ï´ ÜGUÎ}¢ Ú¶¼ï ãè Á¢¢ï ÐãH¢ ÈGUÚ}¢¢Ý Á¢¢Úè ÈGUÚ}¢¢²¢ ±¢ïã ²ïã »’H¢Ý ƒ¢
çÜU çÁ¢S¢ ÜïU HzGÁ¢G HzGÁ¢G }¢ï´ ÚãG}¢¼¢ï´ ÜïU ÎÚ²¢ }¢¢ñÁ¢ï´ }¢¢Ú Úãï ãñ´ :

“Á¢¢ï à¢wGS¢ ã‰¢²¢Ú Ç¢H Îïx¢¢ ©S¢ ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý ãñ J

Á¢¢ï à¢wGS¢ ¥ÐÝ¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ Ï¢æÎ ÜUÚ Hïx¢¢ ©S¢ ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý ãñ J
Á¢¢ï ÜU¢’Ï¢ï }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ©S¢ ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý ãñ J”
§S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý »ÜU ÈGUºG ÐS¢‹Î
¥¢Î}¢è ãñ §S¢ ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü »ïS¢è §ç}¼²¢Á¢Gè Ï¢¢¼ ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU §S¢
ÜU¢ S¢Ú ÈGUºG S¢ï ªæÓ¢¢ ã¢ï Á¢¢» J ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU
“Á¢¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU Í¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï Á¢¢» ©S¢ ÜïU çH²ï
¥}¢¢Ý ãñ J”
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý }¢vÜïU }¢ï´ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÐéÜU¢Ú
ÐéÜU¢Ú ÜUÚ »’H¢Ý ÜUÚÝï Hx¢¢ çÜU »ï ÜéUÚG àñ ¢ ! }¢éã}G }¢Î ( )
§¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ HàÜUÚ Hï ÜUÚ ¥¢ x¢» ãñ´ çÜU §S¢ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚÝï ÜUè çÜUS¢è
}¢ï´ |¢è ¼G¢ÜGU¼ Ýãè´ ãñ Á¢¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU Í¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï Á¢¢» ©S¢ ÜïU
çH²ï ¥}¢¢Ý ãñ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã ÜU}¢ çã}}¢¼è ÜUè Ï¢¢¼ S¢éÝ
ÜUÚ ©S¢ ÜUè Ï¢è±è çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ Á¢H |¢éÝ ÜUÚ ÜUÏ¢¢Ï¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ¼Gñà¢
}¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè }¢êæÀ ÐÜUÇG Hè ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢è çÜU
»ï Ï¢Ýè çÜUÝ¢Ý¢ ! §S¢ ÜU}¢ Ï¢wG¼ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Î¢ï ²ïã ÜñUS¢è Ï¢éÁ¢GçÎHè ¥¢ñÚ
ÜU}¢ çã}}¢¼è ÜUè Ï¢¢¼ Ï¢ÜU Úã¢ ãñ J çã‹Î ÜUè §S¢ Ó¢è¶G¢ï ÐéÜU¢Ú ÜUè ¥¢±¢Á¢G
S¢éÝ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ Ï¢Ýê çÜUÝ¢Ý¢ ÜU¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Á¢}¥G
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜUã çÎ²¢ çÜU §S¢ ±vG¼ xG¢éSS¢ï
¥¢ñÚ ¼Gñà¢ ÜUè Ï¢¢¼¢ï´ S¢ï ÜéUÀ ÜU¢}¢ Ýãè´ Ó¢H S¢ÜU¼¢ J }¢ñ´ ÐêÚï §SH¢}¢è HàÜUÚ
ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥¢æ¶ S¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥¢²¢ ãêæ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ²ÜGUèÝ çÎH¢¼¢
ãêæ çÜU ¥Ï¢ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï }¢éãG}}¢Î ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ Ýãè´
ã¢ï S¢ÜU¼¢ J ²ïã ¶GñçÚÄ²¼ ãñ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï »’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ ãñ çÜU Á¢¢ï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Ó¢H¢ Á¢¢» ©S¢ ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý ãñ J çHã¢Á¢G¢ çÁ¢G²¢Î¢
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ H¢ïx¢ }¢ïÚï }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ÐÝ¢ã Hï Hï´ J ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜïU
¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ḯ Ýï ÜUã¢ çÜU ¼ïÚï }¢ÜU¢Ý }¢ḯ |¢H¢ çÜU¼Ýï §‹S¢¢Ý ¥¢ S¢ÜïU´x¢ï ? ¥Ï¢ê
S¢éz²G ¢Ý Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢éã}G }¢Î ( ) Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï |¢è
¥}¢¢Ý Îï Îè ãñ Á¢¢ï ¥ÐÝï ÎÚ±¢Á¢Gï Ï¢æÎ ÜUÚ Hḯ ²¢ }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ḯ Î¢ç¶GH ã¢ï
Á¢¢»æ ²¢ ã‰¢²¢Ú Ç¢H Îḯ J ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ÜU¢ ²ïã Ï¢²¢Ý S¢éÝ ÜUÚ ÜU¢ï§ü ¥Ï¢ê
S¢éz²G ¢Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ḯ Ó¢H¢ x¢²¢, ÜU¢ï§ü }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU |¢¢x¢¢, ÜU¢ï§ü
¥ÐÝ¢ ã‰¢²¢Ú Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ J(1)
ãGéÁG¢êÚ ÜïU §S¢ »’H¢Ýï ÚãG}¢¼ çÝà¢¢Ý ²¢’Ýè
}¢éÜU}}¢H ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý Á¢¢Úè ÜUÚ ÎïÝï ÜïU Ï¢¢’Î »ÜU ÜGU¼GÚ¢ wG¢êÝ
Ï¢ãÝï ÜU¢ ÜU¢ï§ü §}¢ÜU¢Ý ãè Ýãè´ ‰¢¢ J HïçÜUÝ §GÜUçÚ}¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Á¢ãìH ±
S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ± S¢éãñH çÏ¢Ý ¥G}¢í ¥¢ñÚ Á¢}¢¢à¢ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ Ýï }¢ÜGU¢}¢ï
“¶G‹Î}¢¢” }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU ÜGUÏ¢¢§H ÜïU ¥¢ñÏ¢¢à¢ ÜU¢ï Á¢}¥G çÜU²¢ ‰¢¢ J §Ý
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ S¢ï Î¢ï
¥¢Îç}¢²¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUÁ¢üG çÏ¢Ý Á¢¢çÏ¢Ú çÈGUãìÚè ¥¢ñÚ ãGéÏ¢ñà¢ çÏ¢Ý ¥à¥GÚ
ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è HàÜUÚ ÐÚ ¼èÚ Ï¢ÚS¢¢Ý¢
à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ §‹ãè Î¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜU¢
çÁ¢GRU ãñ }¢x¢Ú ÁG¢éÚÜGU¢Ýè ±x¢GñÚ¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ¼èÝ S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J Î¢ï ±¢ïã Á¢¢ï
ªÐÚ çÁ¢GRU çÜU²ï x¢» ¥¢ñÚ »ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éçSH}¢¢ çÏ¢Ý ¥H }¢èH¢
¥¢ñÚ Ï¢¢Úã ²¢ ¼ïÚã ÜéUzGÈGU¢Ú |¢è }¢¢Úï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè }¢ñÎ¢Ý
À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï J(2)
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU ¼H±¢Úï´ Ó¢}¢ÜU Úãè
ãñ´ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¼¢ï ¶G¢çHÎ
çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï S¢ï }¢‹¥G ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J çÈUÚ

²ïã ¼H±¢Úï´ ÜñUS¢è Ó¢H Úãè ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ÐãH ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè
¼GÚÈGU S¢ï ãé§ü ãñ J §S¢ çH²ï HÇGÝï ÜïU çS¢±¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ
ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü Ó¢¢Ú» ÜU¢Ú ãè Ýãè´ Úã x¢²¢ ‰¢¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜGUÁ¢G¢» §H¢ãè ²ïãè ‰¢è ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ Ýï Á¢¢ï
Ó¢¢ã¢ ±¢ïãè Ï¢ïã¼Ú ãñ J(1)
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜU¢ }¢vÜïU }¢ḯ Î¢ç¶GH¢
ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢ ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï }¢vÜïU
}¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ¥ÐÝè ªæÅÝè “ÜGUS±¢” ÐÚ S¢é±¢Ú ‰¢ï J »ÜU
çS¢²¢ã Úæx¢ ÜU¢ §G}¢¢}¢¢ Ï¢¢æ{ï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢é¶G¢Úè }¢ï´ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU S¢Ú ÐÚ
“ç}¢x¢GÈGUÚ” ‰¢¢ J ¥¢Ð ÜïU »ÜU Á¢¢çÝÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úè Á¢¢çÝÏ¢ ©S¢ñÎ çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU
Á¢¢ïà¢ }¢ï´ |¢Ú¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú¢ï´ }¢ï´ ÇêÏ¢¢ ãé±¢ HàÜUÚ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
ÜU¢ï ÜéUÏÏ¢» ÝÏ¢±è ‰¢¢ J §S¢ à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ! ¼é}ã¢Ú¢ |¢¼èÁ¢¢
¼¢ï Ï¢¢Îà¢¢ã ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU
¼ïÚ¢ Ï¢éÚ¢ ã¢ï »ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ! ²ïã Ï¢¢Îà¢¢ã¼ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ²ïã “ÝéÏ¢éÃ±¼”
ãñ J §S¢ à¢¢ã¢Ý¢ Á¢éHêS¢ ÜïU Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼
ÜUè à¢¢Ýï ¼±¢Á¢G¢ï¥G ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð
S¢êÚ» ÈGUyãG ÜUè ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §S¢ ¼GÚãGG S¢Ú Û¢éÜU¢» ãé» ªæÅÝè ÐÚ
Ï¢ñÆï ãé» ‰¢ï çÜU ¥¢Ð ÜU¢ S¢Ú ªæÅÝè ÜïU Ð¢H¢Ý S¢ï Hx¢ Hx¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J ¥¢Ð
ÜUè ²ïã ÜñUçÈGUÄ²¼ï ¼±¢Á¢G¢ï¥G wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜU¢
à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥GÁ¢G}¢¼ }¢ï´ ¥ÐÝï §GÁÁ¢G ± çÝ²¢Á¢G
}¢‹Îè ÜU¢ §ÁGã¢Ú ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ‰¢è J(2)

}¢vÜïU }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÜGU²¢}¢ x¢¢ã

Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÈGUyãïG
}¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ã¢Ýè
çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ xG¢éSH
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ ¥¢Æ Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢Gï Ó¢¢à¼ ÐÉGè J ²ïã Ý}¢¢Á¢G Ï¢ãé¼ ãè
}¢éwG¼S¢Ú ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü HïçÜUÝ LÜêU¥G S¢ÁÎ¢ }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ
¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï J(1)
»ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ã¢Ýè S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ Í¢Ú }¢ï´ ÜéUÀ
¶¢Ý¢ |¢è ãñ ? ©‹ã¢ḯ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
wG¢éàÜU Ú¢ïÅè ÜïU Ó¢‹Î ÅéÜUÇGï ãñ´ J }¢éÛ¢ï Ï¢ÇGè à¢}¢ü Î¢}¢Ý x¢èÚ ã¢ï¼è ãñ çÜU §S¢
ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUÚ Îêæ J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “H¢¥¢ï” çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ©Ý wG¢éàÜU Ú¢ïçÅ²¢ï´ ÜU¢ï
¼¢ïÇG¢ ¥¢ñÚ Ð¢Ýè }¢ḯ ç|¢x¢¢ï ÜUÚ Ý}¢ü çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ã¢Ýè
Ýï ©Ý Ú¢ïçÅ²¢ḯ ÜïU S¢¢HÝ ÜïU çH²ï Ý}¢ÜU Ðïà¢ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ÜU¢ï§ü S¢¢HÝ Í¢Ú }¢ï´ Ýãè´ ãñ ? ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU }¢ïÚï
Í¢Ú }¢ï´ “çS¢ÜïüU” ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ýãè´ ãñ J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “çS¢ÜU¢ü” H¢¥¢ï J ¥¢Ð Ýï çS¢ÜU¢ü ÜU¢ï Ú¢ïÅè ÐÚ Ç¢H¢
¥¢ñÚ ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ wG¢éÎ¢ ÜU¢ à¢éRU Ï¢Á¢¢ H¢» J çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
“çS¢ÜU¢ü Ï¢ïã¼ÚèÝ S¢¢HÝ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Í¢Ú }¢ï´ çS¢ÜU¢ü ã¢ïx¢¢ ©S¢ Í¢Ú ±¢Hï
}¢¢ïãG¼¢Á¢ Ý ã¢ï´x¢ï J” çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ã¢Ýè Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ Ýï ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý çãà¢¢}¢ (¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜïU |¢¢§ü) ¥¢ñÚ ÁG¢éãñÚ çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ÜU¢ï ¥}¢¢Ý Îï Îè ãñ J HïçÜUÝ }¢ïÚï |¢¢§ü

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï §S¢ Á¢é}¢ü }¢ï´ ÜGUyH ÜUÚÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´
çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢
S¢ï Á¢æx¢ ÜUè ãñ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©}}¢ï
ã¢Ýè ! çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¼é}¢ Ýï ¥}¢¢Ý Îï Îè ©S¢ ÜïU çH²ï ã}¢¢Úè
¼GÚÈGU S¢ï |¢è ¥}¢¢Ý ãñ J(1)
Ï¢ñ¼éËH¢ã }¢ï´ Î¢ç¶GH¢
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ Û¢‹Ç¢ “ãGÁ¢êÝ” }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜU¢ï
¥¢Á¢ ÜUH Á¢‹Ý¼éH }¢¥GH¢ ÜUã¼ï ãñ´ “}¢çSÁ¢ÎéH ÈGUyãG” ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ï´ x¢¢ÇG¢
x¢²¢ çÈUÚ ¥¢Ð ¥ÐÝè ªæÅÝè ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý
Á¢GñÎ ÜU¢ï ªæÅÝè ÐÚ ¥ÐÝï ÐèÀï çÏ¢Æ¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ ÜUè
¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢ ãé» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ÜUHèÎ
Ï¢ÚÎ¢Ú ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¼GËãG¢ |¢è ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´
¥ÐÝè ªæÅÝè ÜU¢ï çÏ¢Æ¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ ¼G±¢ÈGU çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢Úï ¥S±Î
ÜU¢ï Ï¢¢ïS¢¢ çÎ²¢ J(2)
²ïã §ç‹ÜGUH¢Ï¢ï Á¢G}¢¢Ý¢ ÜUè »ÜU ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G ç}¢S¢¢H ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
§Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã çÁ¢Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ “Ï¢é¼ çà¢ÜUÝ” ãñ
©Ý ÜUè ²¢Îx¢¢Ú ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ¥‹ÎMÝï çãGS¢¢Ú ¼èÝ S¢¢ï S¢¢Æ Ï¢é¼¢ïæ ÜUè
çÜGU¼G¢Ú ‰¢è J ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GHèH
ÜU¢ Á¢¢ Ýà¢èÝï Á¢HèH ã¢ïÝï ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ÈGUÁ¢Gïü ¥Ã±HèÝ ‰¢¢ çÜU ²¢Îx¢¢Úï
¶GHèH ÜU¢ï Ï¢é¼¢ï´ ÜUè ÝçÁ¢S¢ ¥¢ñÚ x¢‹Îè ¥¢H¢§à¢¢ï´ S¢ï Ð¢ÜU ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥¢Ð wG¢éÎ Ï¢ ÝzGS¢ï ÝÈGUèS¢ »ÜU ÀÇGè Hï ÜUÚ ¶ÇGï
ãé» ¥¢ñÚ §Ý Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ï ÀÇGè ÜUè Ý¢ïÜU S¢ï Æ¢ï´ÜïU }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ çx¢Ú¢¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï

¥¢ñÚ ÜUè ¥¢²¼ ç¼H¢±¼

ÈGUÚ}¢¢¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï, ²¢’Ýè ãGÜGU ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GH ç}¢Å x¢²¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¢ç¼GH ç}¢ÅÝï ãè ÜUè Ó¢èÁ¢G ‰¢è J(2)
çÈUÚ ©Ý Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢ï »ïGÝ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ ‰¢ï, ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã S¢Ï¢ çÝÜU¢Hï Á¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
±¢ïã S¢Ï¢ Ï¢é¼ çÝÜU¢H Ï¢¢ãÚ çÜU²ï x¢» J ©‹ãè Ï¢é¼¢ï´ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ÜïU }¢éÁ¢SS¢}¢ï |¢è ‰¢ï çÁ¢Ý ÜïU ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ ÈGU¢H
¶¢ïHÝï ÜïU ¼èÚ ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜU¢ï }¢¢Ú Ç¢Hï J §Ý ÜU¢çÈGUÚ¢ï´
ÜU¢ï wG¢êÏ¢ }¢¢’Hê}¢ ãñ çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ï´ Ýï ÜU|¢è |¢è ÈGU¢H Ýãè´ ¶¢ïH¢ J
Á¢Ï¢ ¼ÜU »ÜU »ÜU Ï¢é¼ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ S¢ï Ý çÝÜUH x¢²¢, ¥¢Ð
Ýï ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ ÜGUÎ}¢ Ýãè´ Ú¶¢ Á¢Ï¢ ¼}¢¢}¢
Ï¢é¼¢ï´ S¢ï ÜU¢’Ï¢¢ Ð¢ÜU ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý
Á¢GñÎ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ¥¢ñÚ ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¼GËãG¢
ãGÁ¢Ï¢è ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢ñ¼éËH¢ã
à¢ÚèÈGU ÜïU ¼}¢¢}¢ x¢¢ïà¢¢ï´ }¢ï´ ¼vÏ¢èÚ ÐÉGè ¥¢ñÚ Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G |¢è ¥Î¢
ÈGUÚ}¢¢§ü §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J (3)

ÜU¢’Ï¢» }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU ¥‹ÎÚ S¢ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ï¢¢ãÚ çÝÜUHï ¼¢ï
©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¼GËãG¢ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ÜéU‹Á¢è ©Ý ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
H¢ï ²ïã ÜéU‹Á¢è ã}¢ïà¢¢ ã}¢ïà¢¢ ÜïU çH²ï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ Úãïx¢è ²ïã
ÜéU‹Á¢è ¼é}¢ S¢ï ±¢ïãè ÀèÝïx¢¢ Á¢¢ï Á¢G¢çH}¢ ã¢ïx¢¢ J(1)
à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Úï ¥G¢}¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï
à¢ãÝà¢¢ãï §SH¢}¢ ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ãGÚ}¢ï §H¢ãè }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢
ÎÚÏ¢¢Úï ¥G¢}¢ }¢é‹¥GçÜGUÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥zG±¢Á¢ï §SH¢}¢ ÜïU §GH¢±¢
ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ± }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU ¶G±¢S¢¢ï ¥G±¢}¢ ÜU¢ »ÜU Á¢GÏ¢Ú ÎS¼
§…GçÎãG¢}¢ ‰¢¢ J §S¢ à¢ãÝà¢¢ãè wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï çS¢ÈGUü ¥ãHï }¢vÜU¢ ãè
S¢ï Ýãè´ Ï¢çËÜU ¼}¢¢}¢ ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢ï ¥G¢}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé»
²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
“»ÜU wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´ J ©S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü à¢ÚèÜU
Ýãè´ J ©S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ ±¢’Î¢ S¢Ó¢ ÜUÚ çÎ¶¢²¢ J ©S¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢‹Îï
(ãGéÁG¢êÚ ) ÜUè }¢ÎÎ ÜUè ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ¼}¢¢}¢
HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï ¼‹ã¢ çà¢ÜUS¼ Îï Îè, ¼}¢¢}¢ ÈGUºG ÜUè Ï¢¢¼ï´, ¼}¢¢}¢ ÐéÚ¢Ýï
wG¢êÝ¢ï´ ÜU¢ Ï¢ÎH¢, ¼}¢¢}¢ ÐéÚ¢Ýï wG¢êÝÏ¢ã¢, ¥¢ñÚ Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜUè ÚS}¢ï´ S¢Ï¢
}¢ïÚï ÐñÚ¢ï´ ÜïU ÝèÓ¢ï ãñ´ J çS¢ÈGUü ÜU¢’Ï¢ï ÜUè ¼¢ñçH²¼ ¥¢ñÚ ãGéÁÁ¢¢Á¢ ÜU¢ï Ð¢Ýè
çÐH¢Ý¢, ²ïã Î¢ï »’Á¢G¢Á¢G §S¢ S¢ï }¢éS¼SÝ¢ ãñ´ J »ï ÜGU¢ñ}¢ï ÜéUGÚñà¢ ! ¥Ï¢
Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜU¢ xG¢éMÚ ¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý¢ï´ ÜU¢ §çzG¼¶G¢Ú wG¢éÎ¢ Ýï ç}¢Å¢ çÎ²¢ J
¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ ÜUè ÝSH S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢
ç}¢^è S¢ï Ï¢Ý¢» x¢» ãñ´ J”

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè

²ïã ¥¢²¼ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§ü çÁ¢S¢ ÜU¢ ¼…ü}¢¢ ²ïã ãñ :
»ï H¢ïx¢¢ï ! ã}¢ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï »ÜU }¢Îü ¥¢ñÚ »ÜU ¥G¢ñÚ¼ S¢ï ÐñÎ¢ çÜU²¢
¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï çH²ï ÜGUÏ¢èHï ¥¢ñÚ ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ý¢ çÎ²ï ¼¢çÜU ¼é}¢ ¥¢ÐS¢ }¢ï´ »ÜU
ÎêS¢Úï ÜUè ÐãÓ¢¢Ý Ú¶¢ï HïçÜUÝ wG¢éÎ¢ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢ÚèÈGU
±¢ïã ãñ Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÐÚãïÁ¢G x¢¢Ú ãñ J ²ÜGUèÝÝ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ï¢ÇG¢ Á¢¢ÝÝï ±¢H¢ ¥¢ñÚ ¶GÏ¢Ú Ú¶Ýï ±¢H¢ ãñ J(1)
Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã Ýï à¢Ú¢Ï¢ ÜUè ¶GÚèÎ¢ï ÈGUÚ¢ïwG¼ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ ãñ J(2)
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ Ýï §S¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï´
ÜïU }¢Á}¢¥G }¢ï´ »ÜU x¢ãÚè çÝx¢¢ã Ç¢Hè ¼¢ï Îï¶¢ çÜU S¢Ú Û¢éÜU¢», çÝx¢¢ãï´
ÝèÓ¢è çÜU²ï ãé» HÚÁ¢G¢æ ± ¼ÚS¢¢æ ¥àÚ¢ÈGïU ÜéUGÚñà¢ ¶ÇGï ãé» ãñ´ J §Ý Á¢G¢çH}¢¢ï´
¥¢ñÚ Á¢ÈGU¢ÜU¢Ú¢ï´ }¢ï´ ±¢ïã H¢ïx¢ |¢è ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð
ÜïU Ú¢S¼¢ï´ }¢ï´ ÜU¢æÅï çÏ¢À¢» ‰¢ï J ±¢ïã H¢ïx¢ |¢è ‰¢ï Á¢¢ï Ï¢¢Úã¢ ¥¢Ð ÐÚ Ð‰‰¢Ú¢ï´
ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ÜUÚ Ó¢éÜïU ‰¢ï J ±¢ïã wG¢êæ¶G¢Ú |¢è ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥¢Ð
ÐÚ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}Hï çÜU²ï ‰¢ï J ±¢ïã Ï¢ï ÚãGì}¢ ± Ï¢ï ÎÎü
|¢è ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜïU Î‹Î¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï à¢ãèÎ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ»
¥‹±Ú ÜU¢ï Hãê Héã¢Ý ÜUÚ Ç¢H¢ ‰¢¢ J ±¢ïã ¥¢ñÏ¢¢à¢ |¢è ‰¢ï Á¢¢ï Ï¢ÚS¢ã¢
Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ¥ÐÝè Ï¢¢ïã¼¢Ý ¼Ú¢çà¢²¢ï´ ¥¢ñÚ à¢}¢üÝ¢ÜU x¢¢çH²¢ï´ S¢ï ¥¢Ð

ÜïU ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï Á¢GwG}¢è ÜUÚ Ó¢éÜïU ‰¢ï J ±¢ïã

S¢zGÈGU¢ÜU ± ÎçÚ‹Î¢ çS¢ÈGU¼ |¢è ‰¢ï Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU x¢Hï
}¢ï´ Ó¢¢ÎÚ ÜU¢ ÈU‹Î¢ Ç¢H ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ x¢H¢ Í¢¢ï´Å Ó¢éÜïU ‰¢ï J ±¢ïã ÁG¢éË}¢¢ï
çS¢¼}¢ ÜïU }¢éÁ¢SS¢}¢ï ¥¢ñÚ Ð¢Ð ÜïU Ðé¼Hï |¢è ‰¢ï çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜUè S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï ÝïÁ¢G¢ }¢¢Ú ÜUÚ ªæÅ S¢ï çx¢Ú¢ çÎ²¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ ãG}H S¢¢çÜGU¼G ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU wG¢êÝ ÜïU Œ²¢S¢ï |¢è ‰¢ï
çÁ¢Ý ÜUè ç¼àÝ¢ HÏ¢è ¥¢ñÚ Œ²¢S¢ wG¢êÝï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G S¢ï
Ýãè´ Ï¢éÛ¢ S¢ÜU¼è ‰¢è J ±¢ïã Á¢ÈGU¢ÜU¢Ú ± wG¢êæ¶G¢Ú |¢è ‰¢ï çÁ¢Ý ÜïU Á¢¢çÚãG¢Ý¢
ãG}H¢ï´ ¥¢ñÚ Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ ²Hx¢G¢Ú S¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ÜïU ÎÚ¢ï Îè±¢Ú
ÎãH Ó¢éÜïU ‰¢ï J ãGéÁG¢êÚ ÜïU Œ²¢Úï Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢
ÜïU ÜGU¢ç¼H ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè Ý¢ÜU, ÜU¢Ý ÜU¢ÅÝï ±¢Hï, ©Ý ÜUè
¥¢æ¶ï´ ÈU¢ïÇGÝï ±¢Hï, ©Ý ÜU¢ çÁ¢x¢Ú Ó¢Ï¢¢Ýï ±¢Hï |¢è §S¢ }¢Á}¢¥G }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ
‰¢ï ±¢ïã çS¢¼}¢ x¢¢Ú çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ÐÚ±¢Ý¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
çÏ¢H¢H, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢éãñÏ¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú, ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÏÏ¢¢Ï¢, ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢,
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ÎçS¢Ý¢ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï ÚçSS¢²¢ï´ S¢ï Ï¢¢æ{ Ï¢¢æ{
ÜUÚ ÜU¢ïÇGï }¢¢Ú }¢¢Ú ÜUÚ Á¢H¼è ãé§ü Úï¼¢ï´ ÐÚ çHÅ¢²¢ ‰¢¢, çÜUS¢è ÜU¢ï ¥¢x¢ ÜïU
ÎãÜU¼ï ãé» ÜU¢ï§H¢ï´ ÐÚ S¢éH¢²¢ ‰¢¢, çÜUS¢è ÜU¢ï Ó¢Å¢§²¢ï´ }¢ï´ HÐïÅ HÐïÅ ÜUÚ
Ý¢ÜU¢ï´ }¢ï´ {ê»æ çÎ²ï ‰¢ï, S¢ï´ÜUÇG¢ï´ Ï¢¢Ú x¢H¢ Í¢¢ï´Å¢ ‰¢¢ ²ïã ¼}¢¢}¢ Á¢¢ïÚ¢ï Á¢ÈGU¢
¥¢ñÚ ÁG¢éË}¢ ± çS¢¼}¢ x¢¢Úè ÜïU ÐñÜUÚ, çÁ¢Ý ÜïU çÁ¢S}¢ ÜïU Ú¢ïæx¢Åï Ú¢ïæx¢Åï ¥¢ñÚ
Ï¢ÎÝ ÜïU Ï¢¢H Ï¢¢H ÁG¢éË}¢¢ï ©GÎ±¢Ý ¥¢ñÚ S¢ÚÜUà¢è ± yG¢éx¢G²¢Ý ÜïU ±Ï¢¢H S¢ï
¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Á¢é}¢¢ïZ ¥¢ñÚ à¢}¢üÝ¢ÜU }¢Á¢G¢çH}¢ ÜïU Ðã¢ÇG Ï¢Ý Ó¢éÜïU ‰¢ï J ¥¢Á¢ ²ïã
S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ÎS¢ Ï¢¢Úã ãÁ¢G¢Ú }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú ÜïU HàÜUÚ ÜUè çãGÚ¢S¢¼
}¢ï´ }¢éÁ¢çÚ}¢ Ï¢Ýï ãé» ¶ÇGï ÜU¢æÐ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï çÎH¢ï´ }¢ï´ ²ïã S¢¢ïÓ¢ Úãï ‰¢ï
çÜU à¢¢²Î ¥¢Á¢ ã}¢¢Úè H¢à¢¢ḯ ÜU¢ï ÜéUœ¢¢ḯ S¢ï Ý¢ïÓ¢±¢ ÜUÚ ã}¢¢Úè Ï¢¢ïçÅ²¢æ Ó¢èH¢ḯ
¥¢ñÚ ÜUÃ±¢ï´ ÜU¢ï ç¶H¢ Îè Á¢¢»æx¢è ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè x¢GÁ¢GÏ¢
Ý¢ÜU ÈGU¢ñÁ¢ï´ ã}¢¢Úï Ï¢ÓÓ¢ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ¶G¢ÜU¢ï wG¢êÝ }¢ï´ ç}¢H¢ ÜUÚ ã}¢¢Úè ÝSH¢ï´
ÜU¢ï ÝïS¼¢ï Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ Ç¢Hï´x¢è ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè Ï¢çS¼²¢ï´ ÜU¢ï ¼¢wG¼ ± ¼¢Ú¢Á¢ ÜUÚ
ÜïU ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ÜUÚ Ç¢Hï´x¢è §Ý }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ ÜïU S¢èÝ¢ï´ }¢ï´ ¶G¢ñÈGU ± çãÚ¢S¢ ÜU¢
yG¢êÈGU¢Ý ©Æ Úã¢ ‰¢¢ J Îãà¢¼ ¥¢ñÚ ÇÚ S¢ï §Ý ÜïU Ï¢ÎÝ¢ï´ ÜUè Ï¢¢ïÅè Ï¢¢ïÅè
ÈUÇGÜU Úãè ‰¢è, çÎH {ÇGÜU Úãï ‰¢ï, ÜUHïÁ¢ï }¢éæã }¢ï´ ¥¢ x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥G¢H}¢ï
²¢S¢ }¢ï´ §‹ãï´ Á¢G}¢èÝ S¢ï ¥¢S}¢¢Ý ¼ÜU {ê»æ ãè {ê»æ ÜïU ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Ï¢¢ÎH
ÝÁ¢GÚ ¥¢ Úãï ‰¢ï J §S¢è }¢¢²êS¢è ¥¢ñÚ Ý¢ ©}}¢èÎè ÜUè ¶G¼GÚÝ¢ÜU ÈGUÁ¢G¢ }¢ï´ »ÜU
Î}¢ à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ ÜUè çÝx¢¢ãï ÚãG}¢¼ §Ý Ð¢çÐ²¢ï´
ÜUè ¼GÚÈGU }¢é¼±ÁÁ¢ïã ãé§ü J ¥¢ñÚ §Ý }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ S¢ï ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU
“Ï¢¢ïH¢ï ! ¼é}¢ ÜU¢ï ÜéUÀ }¢¢’Hê}¢ ãñ ? çÜU ¥¢Á¢ }¢ñ´ ¼é}¢ S¢ï v²¢
}¢é¥G¢}¢H¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ãêæ !”
§S¢ Îãà¢¼ ¥æx¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU S¢é±¢H S¢ï }¢éÁ¢çÚ}¢èÝ ãG±¢S¢
Ï¢¢wG¼¢ ã¢ï ÜUÚ ÜU¢æÐ ©Æï HïçÜUÝ Á¢Ï¢èÝï ÚãG}¢¼ ÜïU Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ ¼ï±Ú ÜU¢ï Îï¶
ÜUÚ ©}}¢èÎ¢ï Ï¢è}¢ ÜïU }¢ãGà¢Ú }¢ï´ HÚÁ¢G¼ï ãé» S¢Ï¢ ²ÜU Á¢GÏ¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢ïHï
çÜU ¥¢Ð ÜUÚ}¢ ±¢Hï |¢¢§ü ¥¢ñÚ ÜUÚ}¢ ±¢Hï Ï¢¢Ð ÜïU Ï¢ïÅï ãñ´ J
S¢Ï¢ ÜUè HHÓ¢¢§ü ãé§ü ÝÁ¢GÚï´ Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éæã ¼ÜU Úãè
‰¢è´ J ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜïU ÜU¢Ý à¢ãÝà¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ Á¢±¢Ï¢ S¢éÝÝï ÜïU
}¢é‹¼çÁ¢GÚ ‰¢ï çÜU §ÜU Î}¢ ÎÈGU¥G¼Ý ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ Ýï ¥ÐÝï ÜUÚè}¢¢Ý¢ HãÁ¢ï
}¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢Á¢ ¼é}¢ ÐÚ ÜU¢ï§ü §ËÁ¢G¢}¢ Ýãè´, Á¢¢¥¢ï ¼é}¢ S¢Ï¢ ¥¢Á¢G¢Î ã¢ï ! ! !
çÏ¢ËÜéUH x¢GñÚ }¢é¼±vGÜGïU¥G ¼G¢ñÚ ÐÚ »ÜU Î}¢ ¥Ó¢¢ÝÜU ²ïã ÈGUÚ}¢¢Ýï
çÚS¢¢H¼ S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢ }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ ÜUè ¥¢æ¶ï´ ÈGU¼Gïü ÝÎ¢}¢¼ S¢ï ¥àÜUÏ¢¢Ú ã¢ï

x¢§æü ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çÎH¢ï´ ÜUè x¢ãÚ¢§²¢ï´ S¢ï Á¢ÁGÏ¢¢¼ï à¢éçRUÄ²¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ú
¥¢æS¢ê¥¢ïæ ÜUè {¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ ©Ý ÜïU LwGS¢¢Ú ÐÚ }¢Ó¢HÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ÜïU Ý¢’Ú¢ï´ S¢ï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ÎÚ¢ï
Îè±¢Ú ÐÚ ãÚ ¼GÚÈGU ¥‹±¢Ú ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ã¢ïÝï Hx¢è J Ý¢ x¢ã¢æ çÏ¢ËÜéUH ãè
¥Ó¢¢ÝÜU ¥¢ñÚ ÎÈGU¥G¼Ý »ÜU ¥GÁ¢èÏ¢ §ç‹ÜGUH¢Ï¢ Ï¢ÚÐ¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU S¢}¢¢æ ãè
Ï¢ÎH x¢²¢, ÈGUÁ¢G¢ ãè ÐHÅ x¢§ü ¥¢ñÚ »ÜU Î}¢ »ïS¢¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢¢ çÜU
Á¢ã¢æ ¼¢ÚèÜU ‰¢¢, Ï¢ï ÝêÚ ‰¢¢ ¥¢ñÚ S¢wG¼ ÜU¢H¢ ‰¢¢
ÜU¢ï§ü ÐÎïü S¢ï v²¢ çÝÜUH¢ çÜU Í¢Ú Í¢Ú }¢ï´ ©Á¢¢H¢ ‰¢¢
ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜUè Á¢¢»Î¢Î¢ï´, }¢ÜU¢Ý¢ï´, ÎéÜU¢Ý¢ï´ ÐÚ x¢G¢çS¢Ï¢¢Ý¢
ÜGUÏÁ¢G¢ Á¢}¢¢ çH²¢ ‰¢¢ J ¥Ï¢ ±vG¼ ‰¢¢ çÜU }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ãGéÜGUêÜGU
çÎH¢» Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ ©Ý S¢Ï¢ Á¢¢»Î¢Î¢ï´, }¢ÜU¢Ý¢ï´, ÎéÜU¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
}¢vÜïU ÜïU x¢G¢çS¢Ï¢¢ï´ ÜïU ÜGUÏÁ¢G¢ï´ S¢ï ±¢ x¢éÁ¢G¢Ú ÜUÚ ÜïU }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU çS¢ÐéÎü çÜU²ï
Á¢¢¼ï J HïçÜUÝ à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ Ýï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï ãGév}¢ Îï çÎ²¢ çÜU ±¢ïã
¥ÐÝè ÜéUH Á¢¢»Î¢Îï´ wG¢éà¢è wG¢éà¢è }¢vÜU¢ ±¢H¢ï´ ÜU¢ï çãÏ¢¢ ÜUÚ Îï´ J
! »ï ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè ¼¢Úè¶Gè Î¢S¼¢Ý¢ï ! Ï¢¼¢¥¢ï v²¢
Îé‹²¢ ÜïU çÜUS¢è ÈGU¢¼ïãG ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ ãGS¢èÝ¢ï Á¢GÚèZ ±ÚÜGU
ãñ ? »ï {Ú¼è ! wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï Ï¢¼¢ ? »ï ¥¢S}¢¢Ý ! çHËH¢ã Ï¢¢ïH J v²¢
¼é}ã¢Úï ÎÚç}¢²¢Ý ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ ÈGU¢¼ïãG x¢éÁ¢GÚ¢ ãñ ? çÁ¢S¢ Ýï ¥ÐÝï Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ »ïS¢¢ ãGéSÝï S¢éHêÜU çÜU²¢ ã¢ï ? »ï Ó¢¢æÎ ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ ÜUè Ó¢}¢ÜU¼è ¥¢ñÚ
ÎêÚÏ¢èÝ çÝx¢¢ã¢ï ! v²¢ ¼é}¢ Ýï H¢¶¢ï´ Ï¢ÚS¢ ÜUè x¢<Îà¢ï HñH¢ï Ýã¢Ú }¢ï´ ÜU¢ï§ü
»ïS¢¢ ¼¢Á¢Î¢Ú Îï¶¢ ãñ ? ¼é}¢ §S¢ ÜïU çS¢±¢ ¥¢ñÚ v²¢ ÜUã¢ïx¢ï ? çÜU ²ïã ÝÏ¢è
Á¢}¢¢H¢ï Á¢H¢H ÜU¢ ±¢ïã Ï¢ï ç}¢S¢¢H à¢¢ãÜU¢Ú ãñ çÜU à¢¢ã¢Ýï ¥G¢H}¢ ÜïU
çH²ï §S¢ ÜU¢ ¼S¢Ã±éÚ |¢è }¢éãG¢H ãñ J §S¢ çH²ï ã}¢ ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜU¢ï
Ó¢õHï‹Á¢ ÜïU S¢¢‰¢ Î¢’±¼ï ÝÁ¢G¢Ú¢ Îï¼ï ãñ´ çÜU
Ó¢à}¢ï ¥vG±¢}¢ ²ïã ÝÁ¢G¢Ú¢ ¥Ï¢Î ¼ÜU Îï¶ï

çÚzG¥G¼ï à¢¢Ýï Îï¶ï
ÎêS¢Ú¢ wG¢éy.Ï¢¢
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU ÎêS¢Úï çÎÝ |¢è ¥¢Ð Ýï »ÜU
wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ± ¥¢Î¢Ï¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îè
çÜU ãGÚ}¢ }¢ḯ çÜUS¢è ÜU¢ wG¢êÝ Ï¢ã¢Ý¢, Á¢¢Ý±Ú¢ḯ ÜU¢ }¢¢ÚÝ¢, çà¢ÜU¢Ú ÜUÚÝ¢, ÎÚwG¼
ÜU¢ÅÝ¢, §…Gç¶GÚ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü Í¢¢S¢ ÜU¢ÅÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
Ýï Í¢ÇGè |¢Ú ÜïU çH²ï ¥ÐÝï ÚS¢êH ÜU¢ï ãGÚ}¢ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜUè
§Á¢¢Á¢G¼ Îè çÈUÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜïU çH²ï çÜUS¢è ÜU¢ï ãGÚ}¢ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼
Ýãè´ ãñ J ¥ËH¢ã Ýï §S¢ ÜU¢ï ãGÚ}¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ J Ý }¢éÛ¢ S¢ï ÐãHï
çÜUS¢è ÜïU çH²ï §S¢ à¢ãìÚ }¢ï´ wG¢êæÚïÁ¢Gè ãGH¢H ÜUè x¢§ü Ý }¢ïÚï Ï¢¢’Î çÜGU²¢}¢¼
¼ÜU çÜUS¢è ÜïU çH²ï ãGH¢H ÜUè Á¢¢»x¢è J(1)
¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï çÈGUÚ¢ÜGïU ÚS¢êH ÜU¢ ÇÚ
¥‹S¢¢Ú Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã
ÜïU §S¢ ÜUÚè}¢¢Ý¢ ãGéSÝï S¢éHêÜU ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜéUÀ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU }¢vÜïU }¢ï´ ÆãÚ x¢» ¼¢ï ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï ²ïã ¶G¼GÚ¢ H¢çãGÜGU ã¢ï
x¢²¢ çÜU à¢¢²Î ÚS¢êHéËH¢ã ÐÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ¥¢ñÚ
±¼GÝ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ x¢§ü ãñ ÜUãè´ »ïS¢¢ Ý ã¢ï çÜU ¥¢Ð }¢vÜïU }¢ï´
§ÜGU¢}¢¼ ÈGUÚ}¢¢ Hï´ ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð S¢ï ÎêÚ ã¢ï
Á¢¢»æ J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥‹S¢¢Ú ÜïU §S¢ ¶G²¢H ÜUè
§çœ¢GH¢¥G ãé§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ! »ï ¥‹S¢¢Ú !

¥Ï¢ ¼¢ï ã}¢¢Úè çÁ¢G‹Îx¢è ¥¢ñÚ ±ÈGU¢¼ ¼é}ã¢Úï ãè S¢¢‰¢ ãñ J

²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÈGU¼Gïü }¢S¢Úü¼ S¢ï ¥‹S¢¢Ú ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè
ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ S¢Ï¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ çÎH }¢ï´ ¶G²¢H çÜU²¢ ²¢ Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ÜUã¢ §S¢ ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢¢Ú¢ Á¢ÁGÏ¢» §GàÜGU ãñ J v²êæ çÜU
¥¢Ð ÜUè Á¢éÎ¢§ü ÜU¢ ¼S¢Ã±éÚ ã}¢¢Úï çH²ï Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï
Ï¢ÚÎ¢à¼ ã¢ï Úã¢ ‰¢¢ J (2)
ÜU¢’Ï¢ï ÜUè À¼ ÐÚ ¥Á¢G¢Ý

Á¢Ï¢ Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ±vG¼ ¥¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ÜU¢’Ï¢ï ÜUè À¼ ÐÚ Ó¢ÉG
ÜUÚ ¥Á¢G¢Ý Îḯ J çÁ¢S¢ ±vG¼ ÜUè §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G S¢Î¢ Ï¢éH‹Î
ãé§ü ¼¢ï ãGÚ}¢ ÜïU çãGS¢¢Ú ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ÎÚ¢ï Îè±¢Ú ÐÚ §ü}¢¢Ýè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU
¥¢S¢¢Ú Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï x¢» }¢x¢Ú }¢vÜïU ÜïU ±¢ïã Ý¢ñ }¢éçSH}¢ Á¢¢ï ¥|¢è ÜéUÀ Æ‹Çï
ÐÇG x¢» ‰¢ï ¥Á¢G¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ ©Ý ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ x¢GñÚ¼ ÜUè ¥¢x¢ çÈUÚ
|¢ÇGÜU ©Æè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §G¼¢Ï¢ çÏ¢Ý ©S¢ñÎ Ýï ÜUã¢ çÜU
wG¢éÎ¢ Ýï }¢ïÚï Ï¢¢Ð ÜUè H¢Á¢ Ú¶ Hè çÜU §S¢ ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï S¢éÝÝï S¢ï ÐãHï ãè
©S¢ ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï ©Æ¢ çH²¢ ¥¢ñÚ »ÜU ÎêS¢Úï S¢ÚÎ¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU }¢éæã S¢ï
çÝÜUH¢ çÜU “¥Ï¢ Á¢èÝ¢ Ï¢ïÜU¢Ú ãñ J”(3)
}¢x¢Ú §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÈGñUÁ¢Gï S¢¢ïãGÏ¢¼
S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §G¼¢Ï¢ çÏ¢Ý ©S¢ñÎ ÜïU çÎH }¢ï´ ÝêÚï §ü}¢¢Ý ÜU¢ S¢êÚÁ¢

Ó¢}¢ÜU ©Æ¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã S¢¢çÎÜéUGH §ü}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý Ï¢Ý x¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢vÜïU
S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï¼ï ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ Ýï §‹ãè ÜU¢ï }¢vÜïU ÜU¢
ãG¢çÜU}¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J(1)
Ï¢ñ¥G¼ï §SH¢}¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ïãï S¢ÈGU¢ ÜUè Ðã¢ÇGè
ÜïU ÝèÓ¢ï »ÜU Ï¢éH‹Î }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ Ï¢ñÆï ¥¢ñÚ H¢ïx¢ Á¢êÜGU ÎÚ Á¢êÜGU ¥¢ ÜUÚ ¥¢Ð
ÜïU ÎS¼ï ãGÜGU ÐÚS¼ ÐÚ §SH¢}¢ ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚÝï Hx¢ï J }¢Î¢ïZ ÜUè Ï¢ñ¥G¼ ¶Gy}¢
ã¢ï Ó¢éÜUè ¼¢ï ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè Ï¢¢Úè ¥¢§ü J ãGéÁG¢êÚ ãÚ
Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚÝï ±¢Hè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï Á¢Ï¢ ±¢ïã ¼}¢¢}¢ à¢Ú¢§¼G ÜU¢ §vGÚ¢Ú ÜUÚ Hï¼è
¼¢ï ¥¢Ð ©S¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢ Îï¼ï ‰¢ï çÜU }¢ñ´ Ýï
¼éÛ¢ S¢ï Ï¢ñ¥G¼ Hï Hè J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥¢Ð ÜïU ã¢‰¢ Ýï Ï¢ñ¥G¼ ÜïU
±vG¼ çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜïU ã¢‰¢ ÜU¢ï Ýãè´ Àé±¢ J çS¢ÈGUü ÜUH¢}¢ ãè S¢ï Ï¢ñ¥G¼ ÈGUÚ}¢¢
Hï¼ï ‰¢ï J(2)
§‹ãè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ }¢ï´ çÝÜGU¢Ï¢ ¥¢ïÉG ÜUÚ çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢
|¢è Ï¢ñ¥G¼ ÜïU çH²ï ¥¢§æü Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ÜUè Ï¢è±è
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥¢G ç±²¢ ÜUè ±¢çHÎ¢ ãñ́ J ²ïã ±¢ïãè çã‹Î
ãñ´ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜU¢ çà¢ÜU}¢ Ó¢¢ÜU ÜUÚ
ÜïU ©Ý ÜïU çÁ¢x¢Ú ÜU¢ï çÝÜU¢H ÜUÚ Ó¢Ï¢¢ Ç¢H¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÜU¢Ý, Ý¢ÜU ÜU¢ï
ÜU¢Å ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ ÜU¢ï çÝÜU¢H ÜUÚ »ÜU {¢x¢ï }¢ï´ çÐÚ¢ï ÜUÚ x¢Hï ÜU¢ ã¢Ú

Ï¢Ý¢²¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ²ïã Ï¢ñ¥G¼ ÜïU çH²ï ¥¢§æü ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
S¢ï çÝã¢²¼ çÎHïÚè ÜïU S¢¢‰¢ x¢éz¼G ìx¢ê ÜUè J §Ý ÜU¢ }¢éÜU¢H}¢¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ J
ÚS¢êHéËH¢ã : ¼é}¢ wG¢éÎ¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÜUS¢è ÜU¢ï à¢ÚèÜU
}¢¼ ÜUÚÝ¢ J
çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ : ²ïã §vGÚ¢Ú ¥¢Ð Ýï }¢Î¢ïZ S¢ï ¼¢ï Ýãè´
çH²¢ Hï ç ÜUÝ Ï¢ãÚ ãG ¢ H ã}¢ ÜU¢ï
}¢‹ÁG¢êÚ ãñ J
ÚS¢êHéËH¢ã : Ó¢¢ïÚè }¢¼ ÜUÚÝ¢ J
çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ : }¢ñ´ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ (¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý) ÜïU }¢¢H
}¢ï´ S¢ï ÜéUÀ Hï çH²¢ ÜUÚ¼è ãêæ J }¢¢’Hê}¢
Ýãè´ ²ïã |¢è Á¢¢§Á¢G ãñ ²¢ Ýãè´ ?
ÚS¢êHéËH¢ã : ¥ÐÝè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ï ÜGUyH Ý ÜUÚÝ¢ J
çã‹Î çÏ¢‹¼ï ©GyÏ¢¢ : ã}¢ Ýï ¼¢ï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Ð¢H¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
Á¢Ï¢ ±¢ïã Ï¢ÇGï ã¢ï x¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï Á¢æx¢ï
Ï¢Îí }¢ï´ ©Ý ÜU¢ï }¢¢Ú Ç¢H¢ J ¥Ï¢ ¥¢Ð
Á¢¢Ýï´ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢¢Ýï´ J(1)
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè Ï¢è±è çã‹Î çÏ¢‹¼ï
©GyÏ¢¢ Î¢ïÝ¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ( ) çHã¢Á¢G¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ Ï¢Î x¢é}¢¢Ýè ²¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ Ï¢Î Á¢GÏ¢¢Ýè Ú±¢çÈGUÁ¢G ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢
ãñ J ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU Ý…GÎèÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ à¢é}¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼
ÜUè ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ ãñ J

§çÏ¼Î¢ }¢ḯ x¢¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ÜïU §ü}¢¢Ý }¢ḯ ÜéUÀ ¼Á¢GÏÁG¢éÏ¢ Úã¢ ã¢ï }¢x¢Ú Ï¢¢’Î
}¢ḯ ²ïã Î¢ïÝ¢ḯ S¢¢çÎÜéUH
G §ü}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý ãè ÐÚ §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ÜU¢
¶G¢ç¼}¢¢ ãé±¢ J ( )
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU çã‹Î çÏ¢‹¼ï
©GyÏ¢¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ḯ ¥¢§æü ¥¢ñÚ ²ïã ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢Ð ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ḯ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ çÜUS¢è Í¢Ú ±¢Hï ÜU¢ Á¢GHèH ã¢ïÝ¢ }¢éÛ¢ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ý ‰¢¢ J }¢x¢Ú ¥Ï¢ }¢ïÚ¢
²ïã ãG¢H ãñ çÜU M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢Ð ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ḯ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çÜUS¢è Í¢Ú ±¢Hï
ÜU¢ §GÁÁG ¢G¼ Î¢Ú ã¢ïÝ¢ }¢éÛ¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ J(1)
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ }¢éãçG gS¢
§ÏÝï ¥GS¢¢çÜUÚ ÜUè »ÜU çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ²ïã }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ḯ Ï¢ñÆï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ
ãGéÁ¢G êÚ S¢¢}¢Ýï S¢ï çÝÜUHï ¼¢ï §‹ã¢ḯ Ýï ¥ÐÝï çÎH }¢ḯ ²ïã
ÜUã¢ çÜU ÜU¢ñÝ S¢è ¼G¢ÜGU¼ §Ý ÜïU Ð¢S¢ »ïS¢è ãñ çÜU ²ïã ã}¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ Úã¼ï ãñ́
¼¢ï ãGéÁ¢G êÚ Ýï §Ý ÜïU çÎH }¢ḯ ÀéÐï ãé» ¶G²¢H ÜU¢ï Á¢¢Ý
çH²¢ ¥¢ñÚ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU S¢èÝï ÐÚ ã¢‰¢ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ã}¢ wG¢éÎ¢ ÜUè ¼G¢ÜGU¼ S¢ï x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ Á¢¢¼ï ãñ́ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ §‹ã¢ḯ Ýï Ï¢éH‹Î
¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¢ çÜU “}¢ñ́ à¢ã¢Î¼ Îï¼¢ ãêæ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH
ãñ́ J” ¥¢ñÚ }¢éãçG gS¢ ãG¢çÜU}¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Îü §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝï
¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï ²ïã çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý
Ýï ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥ÐÝï çÎH }¢ḯ
ÜUã¢ çÜU “ÜU¢à¢ ! }¢ñ́ »ÜU ÈGU¢ñÁ¢ Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU Î¢ïÏ¢¢Ú¢ §Ý S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ¼¢” §{Ú
§Ý ÜïU çÎH }¢ḯ ²ïã ¶G²¢H ¥¢²¢ ãè ‰¢¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï
¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ §Ý ÜïU S¢èÝï ÐÚ ã¢‰¢ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¥x¢Ú ¼ê »ïS¢¢
ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼éÛ¢ï Á¢GHèH¢ï wG±¢Ú ÜUÚ Îïx¢¢ J” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢éz²G ¢Ý ¼¢ñÏ¢¢ ± §çS¼xGÈUG ¢Ú ÜUÚÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥G…üG

çÜU²¢ çÜU }¢éÛ¢ï §S¢ ±vG¼ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ²ÜGUèÝ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢²¢ v²êæ
çÜU ¥¢Ð Ýï }¢ïÚï çÎH }¢ï´ ÀéÐï ãé» ¶G²¢H ÜU¢ï Á¢¢Ý çH²¢ J(1)
²ïã |¢è çÚ±¢²¼ ãñ çÜU Á¢Ï¢ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ
Ýï §Ý ÐÚ §SH¢}¢ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ ‰¢¢ çÜU çÈUÚ }¢ñ´ ¥ÐÝï
}¢¢’Ï¢êÎ ©GÁGÁ¢G¢ ÜU¢ï v²¢ ÜUMæx¢¢ ? ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï Ï¢Ú
Á¢S¼¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ çÜU “¼é}¢ ©GÁGÁ¢G¢ ÐÚ Ð¢¶G¢Ý¢ çÈUÚ ÎïÝ¢” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï Á¢Ï¢ ©GÁGÁ¢G¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇGÝï ÜïU çH²ï ãG…GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý
¥H ±HèÎ ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï S¢¢‰¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï |¢è |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï ¥ÐÝï
}¢¢’Ï¢êÎ ©GÁGÁ¢G¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇG Ç¢H¢ J ²ïã }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý §SãG¢ÜGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ
¥¢ñÚ §ÏÝï çãà¢¢}¢ ÜUè çÚ±¢²¼ ²ïã ãñ çÜU ©GÁGÁ¢G¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ¼¢ïÇG¢ ‰¢¢ J(2)
Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢
x¢éÁ¢Gà¼¢ ¥±Ú¢ÜGU }¢ḯ ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU çÜU ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU
¼}¢¢}¢ Ï¢é¼¢ḯ ¥¢ñÚ Îè±¢Ú¢ḯ ÜUè ¼S¢¢±èÚ ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ ¥¢ñÚ ç}¢Å¢ ÜUÚ }¢vÜïU
ÜU¢ï ¼¢ï ãGéÁ¢G êÚ Ýï Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜUè H¢’Ý¼ S¢ï Ð¢ÜU ÜUÚ ãè
çÎ²¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ }¢vÜïU ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ |¢è Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜïU Ó¢‹Î }¢Ú¢çÜUÁ¢G ‰¢ï ²¢’Ýè
H¢¼, }¢Ý¢¼, S¢±¢¥G, ©GÁÁG ¢G¢ ²ïã Ó¢‹Î Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ï¢é¼ ‰¢ï Á¢¢ï }¢éw¼G çHÈGU ÜGUÏ¢¢§H ÜïU
}¢¢’Ï¢êÎ ‰¢ï J ãGÁé ¢G Úê Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï |¢ïÁ¢ ÜUÚ §Ý S¢Ï¢ Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜïU S¢¢Úï
ç¼GçHS}¢ ÜU¢ï ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢vÜU¢ ÝèÁ¢G §S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ±
Á¢±¢çÝÏ¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ Ï¢é¼¢ḯ ÜU¢ï ÝïS¼¢ï Ý¢Ï¢êÎ ÜUÚ çÎ²¢ J(3)

§S¢ ¼GÚãGG Ï¢¢çÝ²ï ÜU¢’Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GHèHéËH¢ã ÜïU

Á¢¢ Ýà¢èÝ ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ Ýï ¥ÐÝï
}¢êçÚS¢ï ¥¢’H¢ ÜïU ç}¢à¢Ý ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ ÈGUyãGï
}¢vÜU¢ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ²ïãè }¢vGS¢Î ‰¢¢ çÜU çà¢ÜüU ± Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢
¥¢ñÚ ¼¢ñãèG Îï wG¢éÎ¢ ±‹Îè ÜU¢ Ï¢¢ïHÏ¢¢H¢ ã¢ï Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã ¥GÁ¢Gè}¢ }¢vGS¢Î
Ï¢ ÎÚÁ¢» ¥¼}¢ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢²¢ çÜU
Ó¢‹Î Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢é¥G¢ÈGUè }¢éÁ¢çÚ}¢èÝ

Á¢Ï¢ }¢vÜU¢ ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
¥G¢}¢ }¢é¥G¢ÈGUè ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J }¢x¢Ú Ó¢‹Î »ïS¢ï }¢éÁ¢çÚ}¢èÝ ‰¢ï çÁ¢Ý
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢Ý Á¢¢Úè
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU ²ïã H¢ïx¢ ¥x¢Ú §SH¢}¢ Ý ÜGUÏ¢êH ÜUÚï´ ¼¢ï ²ïã H¢ïx¢ Á¢ã¢æ |¢è
ç}¢Hḯ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢»æ wG±¢ã ±¢ïã çx¢GH¢ÈGïU ÜU¢’Ï¢¢ ãè }¢ḯ v²êæ Ý ÀéÐï ã¢ḯ J §Ý
}¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï Ï¢¢’Á¢G Ýï ¼¢ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜGUyH ã¢ï
x¢» §Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î ÜU¢ }¢éwG¼S¢Ú ¼…GçÜUÚ¢ ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ :
{1} “¥GÏÎéH ©GÁGÁ¢G¢ çÏ¢Ý ¶G¼GH” ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ §S¢ ÜU¢ï
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢GÜU¢¼ ÜïU Á¢¢Ý±Ú ±éS¢êH ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
|¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ }¢ï´ »ÜU ÎêS¢Úï }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ï |¢è |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J çÜUS¢è Ï¢¢¼
ÐÚ Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ ¼ÜUÚ¢Ú ã¢ï x¢§ü ¼¢ï §S¢ Ýï }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
çÜGUS¢¢S¢ ÜïU ÇÚ S¢ï ¼}¢¢}¢ Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï Hï ÜUÚ }¢vÜïU |¢¢x¢ çÝÜUH¢ ¥¢ñÚ
}¢é¼üÎ ã¢ï x¢²¢ J ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ²ïã |¢è »ÜU ÝïÁ¢G¢ Hï ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï
HÇGÝï ÜïU çH²ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¢ ‰¢¢ J HïçÜUÝ }¢éçSH}¢ ¥zG±¢Á¢ ÜU¢ Á¢H¢H
Îï¶ ÜUÚ ÜU¢æÐ ©Æ¢ ¥¢ñÚ ÝïÁ¢G¢ ÈïU´ÜU ÜUÚ |¢¢x¢¢ ¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢ï ÜïU ÐÎ¢ïZ }¢ï´ ÀéÐ
x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢§üGÎ çÏ¢Ý ãGÚèS¢ }¢wGÁG¢ê}¢è ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Ï¢ÚÁ¢G¢ ¥SH}¢è
Ýï ç}¢H ÜUÚ §S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J(1)

{2} “ãGé±ñÚS¢ çÏ¢Ý ÝÜGUèÎ” ²ïã à¢¢§GÚ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ

ÜUè çãÁ¢ê çH¶¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ wG¢êÝè }¢éÁ¢çÚ}¢ |¢è ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï §S¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ J
{3} “}¢éÜGUèS¢ çÏ¢Ý S¢Ï¢¢Ï¢¢” §S¢ ÜU¢ï Ý}¢èH¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã Ýï ÜGUyH
çÜU²¢ J ²ïã |¢è wG¢êÝè ‰¢¢ J
{4} “ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¼GH¢¼GH¢” ²ïã |¢è Ï¢ÇG¢ ãè }¢êÁ¢Gè ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï §S¢ ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ J
{5} “ÜéUÚG Ïñ ¢¢” ²ïã §ÏÝï ¶G¼H G ÜUè H¢ñÇ
æ è ‰¢è J ÚS¢êHËé H¢ã
ÜUè çãÁ¢ê x¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J ²ïã |¢è ÜGUyH ÜUè x¢§ü J(1)
}¢vÜïU S¢ï çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Á¢¢Ýï ±¢Hï
Ó¢¢Ú ¥à¶G¢S¢ }¢vÜïU S¢ï |¢¢x¢ çÝÜUHï ‰¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ }¢éw¼G S¢Ú
¼…GçÜUÚ¢ ²ïã ãñ :
{1} “§GÜUçÚ}¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è Á¢ãìH” ²ïã ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜïU Ï¢ïÅï ãñ́ J §S¢ çH²ï §Ý
ÜUè §SH¢}¢ Îéà}¢Ýè ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢ ? ²ïã |¢¢x¢ ÜUÚ ²}¢Ý Ó¢Hï x¢» HïçÜUÝ §Ý
ÜUè Ï¢è±è “©}}¢ï ãGÜUè}¢” Á¢¢ï ¥Ï¢ê Á¢ãìH ÜUè |¢¼èÁ¢è ‰¢è´ §‹ã¢ḯ Ýï §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ §GÜUçÚ}¢¢ ÜïU çH²ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ
}¢é¥¢G ÈGUè ÜUè ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè J ãGéÁ¢G êÚ Ýï }¢é¥¢G ÈGU ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ J ©}}¢ï ãGÜUè}¢ wG¢éÎ ²}¢Ý x¢§æü ¥¢ñÚ }¢é¥¢G ÈGUè ÜU¢ ãG¢H Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J
§GÜUçÚ}¢¢ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜUã¢ çÜU v²¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï
}¢éã}G }¢Î ( ) Ýï }¢é¥¢G ÈGU ÜUÚ çÎ²¢ ! Ï¢ãÚ ãG¢H ¥ÐÝè Ï¢è±è
ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ãGéÁG¢êÚ
Ýï Á¢Ï¢ §Ý ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï Ï¢ïãÎG wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ §S¢ ¼ïÁ¢Gè S¢ï
§Ý ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢ÉGï çÜU çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ S¢ï Ó¢¢ÎÚ çx¢Ú ÐÇGè J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §GÜUçÚ}¢¢

Ýï wG¢éà¢è wG¢éà¢è ãGéÁ¢G êÚ ÜïU ÎS¼ï ãGÜUG ÐÚS¼

ÐÚ Ï¢ñ¥¼G ï §SH¢}¢ ÜUè J (1)
{2} “S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢” ²ïã ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãñ´ J
¥ÐÝï Ï¢¢Ð ©}¢Ä²¢ ãè ÜUè ¼GÚãGG ²ïã |¢è §SH¢}¢ ÜïU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï Îéà}¢Ý ‰¢ï J
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ |¢¢x¢ ÜUÚ Á¢g¢ Ó¢Hï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ çÏ¢Ý ±ãìÏ¢
Ýï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ §Ý ÜUè çS¢ÈGU¢çÚà¢ Ðïà¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ »ÜU Ú§üS¢
S¢zG±¢Ý }¢vÜïU S¢ï çÁ¢H¢ ±¼GÝ ãé±¢ Ó¢¢ã¼¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï §Ý ÜU¢ï |¢è }¢é¥G¢ÈGUè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ ¥}¢¢Ý ÜïU çÝà¢¢Ý ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢ñÚ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ §G}¢¢}¢¢ §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
±¢ïã }¢éÜGUgS¢ §G}¢¢}¢¢ Hï ÜUÚ “Á¢g¢” x¢» ¥¢ñÚ S¢zG±¢Ý ÜU¢ï }¢vÜïU Hï ÜUÚ
¥¢» J S¢zG±¢Ý Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ ¼ÜU }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé» J HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J(2)
{3} “ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ÁG¢éãñÚ” ²ïã çS¢. 9 çã. }¢ï´ ¥ÐÝï |¢¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ¢ ¥¢
ÜUÚ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ãé» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢ÎìãG }¢ï´
¥ÐÝ¢ }¢àãêÚ ÜGUS¢èÎ¢ “çÏ¢ ¥‹¼ S¢¥G¢Î” ÐÉG¢ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ²ïã Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ÁG¢éãñÚ
ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ Ýï
¥ÐÝï Î¢ñÚï S¢Ë¼GÝ¼ }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ Ðïà¢ çÜU²¢ çÜU ²ïã
}¢éÜGUgS¢ Ó¢¢ÎÚ ã}¢ï´ Îï Î¢ï J }¢x¢Ú §‹ã¢ï´ Ýï S¢¢ÈGU §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ²ïã Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU

ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ Îï S¢ÜU¼¢ J HïçÜUÝ ¥¢ç¶GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï
}¢é¥G¢ç±²¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ÁG¢éãñÚ ÜUè
±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜïU ±¢çÚS¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ Îï ÜUÚ ±¢ïã Ó¢¢ÎÚ Hï
Hè ¥¢ñÚ ¥GS¢ü» ÎÚ¢Á¢G ¼ÜU ±¢ïã Ó¢¢ÎÚ S¢H¢¼GèÝï §SH¢}¢ ÜïU Ð¢S¢ »ÜU
}¢éÜGUgS¢ ¼Ï¢LüÜU Ï¢Ý ÜUÚ Ï¢¢ÜGUè Úãè J(1)
{4} “±ãGà¢è” ²ïãè ±¢ïã ±ãGà¢è ãñ´ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ
çÎ²¢ ‰¢¢ J ²ïã |¢è ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ |¢¢x¢ ÜUÚ ¼G¢§ÈGU Ó¢Hï x¢» ‰¢ï }¢x¢Ú
çÈUÚ ¼G¢§ÈGU ÜïU »ÜU ±zGÎ ÜïU ã}¢Ú¢ã Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï
¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜïU ÜGUyH ÜUè wG¢êÝè Î¢S¼¢Ý S¢éÝè ¥¢ñÚ Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ï´ ÇêÏ¢ x¢»
}¢x¢Ú §Ý ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð Ýï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J HïçÜUÝ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
±ãGà¢è ! ¼é}¢ }¢ïÚï S¢¢}¢Ýï Ý ¥¢²¢ ÜUÚ¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ±ãGà¢è ÜU¢ï
§S¢ ÜU¢ Ï¢ïãGÎ }¢H¢H Úã¼¢ ‰¢¢ J çÈUÚ Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜUè ç¶GH¢ÈGU¼ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ }¢éS¢ñH}¢¼éH ÜUÁGÁ¢G¢Ï¢ Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜU¢ Î¢’±¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ HàÜUÚï §SH¢}¢ Ýï §S¢ }¢Ë¢ªGÝ S¢ï çÁ¢ã¢Î çÜU²¢ ¼¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ±ãGà¢è |¢è ¥ÐÝ¢ ÝïÁ¢G¢ Hï ÜUÚ çÁ¢ã¢Î }¢ï´ à¢¢ç}¢H
ãé» ¥¢ñÚ }¢éS¢ñH}¢¼éH ÜUÁGÁ¢G¢Ï¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ±ãGà¢è
¥ÐÝè çÁ¢G ‹ Îx¢è }¢ï ´ ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
²¢’Ýè }¢ñ´ Ýï Î¢ñÚï Á¢¢çãçHÄ²¼
}¢ï´ Ï¢ïã¼ÚèÝ §‹S¢¢Ý (ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ) ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
Î¢ñÚï §SH¢}¢ }¢ï´ Ï¢Î ¼ÚèÝ ¥¢Î}¢è (}¢éS¢ñH}¢¼éH ÜUÁGÁ¢G¢Ï¢) ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢ J
§‹ã¢ï´ Ýï ÎÚÏ¢¢Úï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥ÐÝï Á¢Ú¢§}¢ ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU ÜUÚ ÜïU ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU v²¢ wG¢éÎ¢ }¢éÛ¢ Á¢ñS¢ï }¢éÁ¢çÚ}¢ ÜU¢ï |¢è Ï¢wGà¢ Îïx¢¢ ? ¼¢ï ²ïã ¥¢²¼
Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU

²¢’Ýè »ï ãGÏ¢èÏ¢ ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU »ï }¢ïÚï

Ï¢‹Î¢ï ! çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ãGÎ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
x¢éÝ¢ã ÜUÚ çH²¢ ãñ ¥ËH¢ã ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï
Ý¢ ©}}¢èÎ }¢¼ ã¢ï Á¢¢¥¢ï J ¥ËH¢ã ¼}¢¢}¢
x¢éÝ¢ã¢ḯ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îïx¢¢ J ±¢ïã ²ÜGUèÝÝ Ï¢ÇG¢
Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ }¢ïãÚÏ¢¢Ý ãñ J (2)
}¢vÜïU ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢

ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢vÜïU ÜU¢ ÝÁG}¢¢ï ÝSÜGU ¥¢ñÚ
§Ýç¼Á¢G¢}¢ Ó¢H¢Ýï ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï §G¼¢Ï¢ çÏ¢Ý ©S¢ñÎ ÜU¢ï }¢vÜïU
ÜU¢ ãG¢çÜU}¢ }¢éÜUG ÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G çÏ¢Ý Á¢Ï¢H
ÜU¢ï §S¢ ç¶GÎ}¢¼ ÐÚ }¢¢}¢êÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã Ý¢ñ }¢éçSH}¢¢ï´ ÜU¢ï }¢S¢¢§H ±
¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ Îï¼ï Úãï´ J(3)
§S¢ }¢ï´ §çwG¼H¢ÈGU ãñ çÜU ÈGUyãG ÜïU Ï¢¢’Î çÜU¼Ýï çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ýï }¢vÜïU }¢ï´ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥Ï¢ê Î¢±êÎ
ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU S¢¼Úã çÎÝ ¼ÜU ¥¢Ð }¢vÜïU }¢ḯ }¢éÜUG è}¢ Úãï J ¥¢ñÚ ç¼Úç}¢Á¢Gè
ÜUè çÚ±¢²¼ S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ¥n¢Úã çÎÝ ¥¢Ð ÜU¢ çÜGU²¢}¢ Úã¢ J
HïçÜUÝ §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢
S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ©‹ÝèS¢ çÎÝ ¥¢Ð }¢vÜïU }¢ï´ ÆãÚï J

§Ý ¼èÝ¢ï´ çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãGG ¼yGÏ¢èÜGU Îè Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ çÜU ¥Ï¢ê
Î¢±êÎ ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï ¥¢ñÚ }¢vÜïU S¢ï Ú±¢Ýx¢è ÜïU Î¢ïÝ¢ï´
çÎÝ¢ï´ ÜU¢ï à¢é}¢¢Ú Ýãè´ çÜU²¢ ãñ §S¢ çH²ï S¢¼Úã çÎÝ }¢ég¼ï §ÜGU¢}¢¼ Ï¢¼¢§ü ãñ
¥¢ñÚ ç¼Úç}¢Á¢Gè ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ }¢vÜU¢ }¢ï´ ¥¢Ýï ÜïU çÎÝ ÜU¢ï ¼¢ï à¢é}¢¢Ú ÜUÚ
çH²¢ J v²êæ çÜU ¥¢Ð S¢éÏãG ÜU¢ï }¢vÜïU }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢vÜïU S¢ï
Ú±¢Ýx¢è ÜïU çÎÝ ÜU¢ï à¢é}¢¢Ú Ýãè´ çÜU²¢ J v²êæ çÜU ¥¢Ð S¢éÏãG S¢±ïÚï ãè }¢vÜïU
S¢ï ãGéÝñÝ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ï´ ¥¢Ýï
¥¢ñÚ Á¢¢Ýï ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ çÎÝ¢ï´ ÜU¢ï |¢è à¢é}¢¢Ú ÜUÚ çH²¢ x¢²¢ ãñ J §S¢ çH²ï ©‹ÝèS¢
çÎÝ ¥¢Ð }¢vÜïU }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ Úãï J(1)
§S¢è ¼GÚãGG §S¢ }¢ï´ Ï¢ÇG¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ çÜU }¢vÜU¢ ÜU¢ñÝ S¢è
¼¢Úè¶G }¢ï´ ÈGUyãG ãé±¢ ? ¥¢ñÚ ¥¢Ð çÜUS¢ ¼¢Úè¶G ÜU¢ï }¢vÜïU }¢ï´ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢
Î¢ç¶GH ãé» ? §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï 13 Ú}¢Á¢G¢Ý, §}¢¢}¢ }¢éçSH}¢ Ýï 16
Ú}¢Á¢G¢Ý, §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ýï 18 Ú}¢Á¢G¢Ý Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ 17
Ú}¢Á¢G¢Ý ¥¢ñÚ 18 Ú}¢Á¢G¢Ý |¢è }¢Ú±è ãñ J }¢x¢Ú }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý §SãG¢ÜGU Ýï
¥ÐÝï }¢à¢¢§¶G ÜUè »ÜU Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãé» ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU 20
Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 8 çã. ÜU¢ï }¢vÜU¢ ÈGUyãG ãé±¢ J (2)
Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ
“ãGéÝñÝ” }¢vÜïU ¥¢ñÚ ¼G¢§ÈGU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢
ãñ J ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ }¢ḯ §S¢ Á¢æx¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “x¢GÁ±G » ã±¢çÁ¢GÝ” |¢è ãñ J
§S¢ çH²ï çÜU §S¢ HÇG¢§ü }¢ï´ “Ï¢Ýè ã±¢çÁ¢GÝ” S¢ï }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ‰¢¢ J
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ S¢ï ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ ÜïU H¢ïx¢ §SH¢}¢
ÜïU ãGËÜGU¢ Ï¢x¢¢ïà¢ ã¢ï x¢» v²êæ çÜU §Ý }¢ï´ ¥ÜUS¢Ú ±¢ïã H¢ïx¢ ‰¢ï Á¢¢ï §SH¢}¢
ÜUè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ ²ÜGUèÝ Ú¶Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÇÚ S¢ï

}¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï }¢ï´ ¼±vGÜéUGÈGU ÜUÚ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ
Úãï ‰¢ï J çÈUÚ Ó¢êæçÜU ¥GÚÏ¢ ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ Ï¢ïãGÎ »ãGç¼Ú¢}¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §Ý
ÜU¢ »’ç¼ÜGU¢Î ‰¢¢ çÜU ÜU¢’Ï¢ï ÐÚ çÜUS¢è Ï¢¢ç¼GH ÐÚS¼ ÜU¢ ÜGUÏÁ¢G¢ Ýãè´ ã¢ï
S¢ÜU¼¢ J §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ }¢vÜïU ÜU¢ï ÈGUyãG
ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï ¥GÚÏ¢ ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼ ÜU¢ ÐêÚ¢
ÐêÚ¢ ²ÜGUèÝ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Á¢êÜGU ÎÚ Á¢êÜGU Ï¢çËÜU ÈGU¢ñÁ¢ ÎÚ
ÈGU¢ñÁ¢ §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï J Ï¢¢ÜGUè }¢¢æÎ¢ ¥GÚÏ¢ ÜUè |¢è çã}}¢¼ Ý
Úãè çÜU ¥Ï¢ §SH¢}¢ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ ã‰¢²¢Ú ©Æ¢ S¢ÜïU´ J
HïçÜUÝ }¢ÜGU¢}¢ï ãGéÝñÝ }¢ï´ “ã±¢çÁ¢GÝ” ¥¢ñÚ “S¢ÜGUèÈGU” Ý¢}¢ ÜïU Î¢ï
ÜGUÏ¢èHï ¥¢Ï¢¢Î ‰¢ï Á¢¢ï Ï¢ãé¼ ãè Á¢æx¢Á¢ê ¥¢ñÚ ÈéUGÝêÝï Á¢æx¢ S¢ï ±¢çÜGUÈGU ‰¢ï J §Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜU¢ ©HÅ¢ ¥S¢Ú ÐÇG¢ J §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ x¢GñÚ¼ S¢é±¢Ú ã¢ï
x¢§ü ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ¶G²¢H ÜGU¢§}¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU
Ï¢¢’Î ã}¢¢Úè Ï¢¢Úè ãñ §S¢ çH²ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ¼Gñ ÜUÚ çH²¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÐÚ Á¢¢ï §S¢ ±vG¼ }¢vÜU¢ }¢ḯ Á¢}¥G ãñ́ »ÜU Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥Ï¢è
ãGÎÚÎ ÜU¢ï ¼ãGÜGUèÜGU¢¼ ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢¢ J Á¢Ï¢ ©‹ã¢ï´ Ýï ±ã¢æ S¢ï
±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ §Ý ÜGUÏ¢¢§H ÜUè Á¢æx¢è ¼Ä²¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ ãG¢H Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ
Ï¢¼¢²¢ çÜU ÜGUÏ¢èH» ã±¢çÁ¢GÝ ¥¢ñÚ S¢ÜGUèÈGU Ýï ¥ÐÝï ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§H ÜU¢ï
Á¢}¥G ÜUÚ çH²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» ã±¢çÁ¢GÝ ÜU¢ Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ }¢¢çHÜU çÏ¢Ý
¥G¢ñÈGU §Ý ¼}¢¢}¢ ¥zG±¢Á¢ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ãñ ¥¢ñÚ S¢¢ï Ï¢ÚS¢ S¢ï Á¢G¢§Î ©G}¢í
ÜU¢ Ï¢êÉ¢G J “ÎéÚñÎ çÏ¢Ý ¥H S¢é}}¢ã” Á¢¢ï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ }¢àãêÚ à¢¢§GÚ ¥¢ñÚ }¢¢Ý¢
ãé±¢ Ï¢ã¢ÎéÚ ‰¢¢ Ï¢¼G¢ñÚï }¢éà¢èÚ ÜïU }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ H¢²¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã H¢ïx¢
¥ÐÝè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ Ï¢çËÜU Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ¼ÜU ÜU¢ï }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ H¢» ãñ´ ¼¢çÜU
ÜU¢ï§ü çS¢Ð¢ãè }¢ñÎ¢Ý S¢ï |¢¢x¢Ýï ÜU¢ ¶G²¢H |¢è Ý ÜUÚ S¢ÜïU J
ãGéÁ¢G êÚ Ýï |¢è à¢Ã±¢H çS¢. 8 çã. }¢ḯ Ï¢¢Úã

ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ J ÎS¢ ãÁ¢G¢Ú ¼¢ï }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú ±x¢GñÚ¢
ÜU¢ ±¢ïã HàÜUÚ ‰¢¢ Á¢¢ï }¢ÎèÝï S¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Î¢ï ãÁ¢G¢Ú Ý¢ñ
}¢éçSH}¢ ‰¢ï Á¢¢ï ÈGUyãGï }¢vÜU¢ }¢ḯ }¢é„H}¢¢Ý ãé» ‰¢ï J ¥¢Ð
Ýï ©S¢ HàÜUÚ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ §S¢ à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÝñÝ ÜU¢ L¶G çÜU²¢
çÜU §SH¢}¢è ¥zG±¢Á¢ ÜUè ÜUS¢Ú¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ Ï¢ï
§çwG¼²¢Ú Ï¢¢’Á¢G S¢ãG¢Ï¢¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã HzGÁ¢G çÝÜUH x¢²¢
çÜU “¥¢Á¢ |¢H¢ ã}¢ ÐÚ ÜU¢ñÝ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ S¢ÜU¼¢ ãñ J”
HïçÜUÝ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜU¢ ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢¢ḯ ÜUè ÜUS¢Ú¼ ÐÚ Ý¢Á¢G ÜUÚÝ¢ ÐS¢‹Î Ýãè´ ¥¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢
ÈGUºG¢ï Ý¢çÁ¢Gà¢ ÜU¢ ²ïã ¥‹Á¢¢}¢ ãé±¢ çÜU ÐãHï ãè ãG}Hï }¢ḯ ÜGUÏ¢èH» ã±¢çÁ¢GÝ
± S¢ÜGUèÈGU ÜïU ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢G¢ḯ Ýï Á¢¢ï ¼èÚ¢ḯ ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ÜUè ¥¢ñÚ ãÁ¢G¢Ú¢ḯ ÜUè ¼¢’Î¢Î
}¢ḯ ¼H±¢Úḯ Hï ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÐÚ ÅêÅ ÐÇGï ¼¢ï ±¢ïã Î¢ï ãÁ¢G¢Ú Ý¢ñ }¢éçSH}¢ ¥¢ñÚ
ÜéUzGÈUG ¢Úï }¢vÜU¢ Á¢¢ï HàÜUÚï §SH¢}¢ }¢ḯ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ }¢vÜïU S¢ï ¥¢» ‰¢ï »ÜU
Î}¢ S¢Ú ÐÚ ÐñÚ Ú¶ ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï J ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜUè |¢x¢ÎÇG Îï¶ ÜUÚ ¥‹S¢¢Ú
± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU |¢è Ð¢©æ ©¶ÇG x¢» J ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
Ýï Á¢¢ï ÝÁ¢GÚ ©Æ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï çx¢Ý¼è ÜïU Ó¢‹Î Á¢¢æ
çÝS¢¢Ú¢ḯ ÜïU çS¢±¢ S¢Ï¢ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ¼èÚ¢ḯ ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ã¢ï Úãè ‰¢è J Ï¢¢Úã
ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ çÈGUÚ¢Ú ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ÜïU ÚS¢êH
ÜïU Ð¢» §çS¼ÜGU¢}¢¼ }¢ḯ Ï¢¢H Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è HçxGÁ¢Gà¢ Ýãè´
ãé§ü J Ï¢çËÜU ¥¢Ð ¥ÜïUHï »ÜU HàÜUÚ Ï¢çËÜU »ÜU
¥G¢H}¢ï ÜU¢»Ý¢¼ ÜU¢ }¢Á}¢ê¥¢G Ï¢Ýï ãé» Ý çS¢ÈGUü Ðã¢ÇG ÜUè ¼GÚãGG ÇÅï Úãï Ï¢çËÜU
¥ÐÝï S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú ÐÚ S¢é±¢Ú Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¥¢x¢ï ãè Ï¢ÉG¼ï Úãï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ²ïã ¥ËÈGU¢Á¢G Á¢¢Úè ‰¢ï çÜU
}¢ñ´ ÝÏ¢è ãêæ ²ïã Û¢êÅ Ýãè´ ãñ }¢ñ´ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ãêæ J
§S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï Î¢ãìÝè ¼GÚÈGU Îï¶

ÜUÚ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÐéÜU¢Ú¢ çÜU ÈGU¢ñÚÝ ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü
çÜU “ã}¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãñ´, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !” çÈUÚ Ï¢¢§æü
Á¢¢çÝÏ¢ L¶G ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÈGU¢ñÚÝ ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü çÜU
“ã}¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãñ´, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !”, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
Ó¢êæçÜU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï ãGév}¢
çÎ²¢ çÜU ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï
¥¢ñÚ ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ ¼¢ï »ÜU Î}¢ ¼}¢¢}¢ ÈGU¢ñÁ¢ï´ ÐHÅ ÐÇGè´
¥¢ñÚ H¢ïx¢ §S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ Î¢ñÇG ÐÇGï çÜU çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Í¢¢ïÇGï
§…GçÎãG¢}¢ ÜUè ±Áã S¢ï Ý }¢éÇG S¢ÜïU ©‹ã¢ï´ Ýï ãHÜU¢ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ¥ÐÝè
çÁ¢GÚãï´ ÈïU´ÜU Îè´ ¥¢ñÚ Í¢¢ïÇG¢ï´ S¢ï ÜêUÎ ÜêUÎ ÜUÚ Î¢ñÇGï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU HàÜUÚ
ÐÚ Û¢ÐÅ ÐÇGï ¥¢ñÚ §S¢ ¼GÚãGG Á¢¢æ Ï¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ HÇGÝï Hx¢ï çÜU Î}¢ Á¢GÎÝ
}¢ï´ Á¢æx¢ ÜU¢ Ð¢æS¢¢ ÐHÅ x¢²¢ J ÜéUzGÈGU¢Ú |¢¢x¢ çÝÜUHï ÜéUÀ ÜGUyH ã¢ï x¢»
Á¢¢ï Úã x¢» çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï x¢» J ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´ Ï¢ÇGè Ï¢ã¢ÎéÚè
ÜïU S¢¢‰¢ Á¢}¢ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï HÇG¼è Úãè´ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ©Ý ÜïU S¢œ¢Ú
Ï¢ã¢ÎéÚ ÜUÅ x¢» J HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ©Ý ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý
¥GÏÎéËH¢ã ÜGUyH ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ©Ý ÜïU Ð¢©æ |¢è ©¶ÇG x¢» J ¥¢ñÚ ÈGUyãGï
}¢éÏ¢èÝ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´
ÜU¢ Ï¢¢ïS¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î ± ç}¢vGÎ¢Ú }¢ï´ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ã¢‰¢
¥¢²¢ J(1)

²ïãè ±¢ïã }¢ÁG}¢êÝ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ÜéUÚG ¥¢Ýï ãGÜUè}¢ Ýï çÝã¢²¼ }¢é¥çSS¢Ú
¥‹Î¢Á¢G }¢ḯ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢ñÚ ãGéÝñÝ ÜU¢ çÎÝ ²¢Î ÜUÚ¢ï Á¢Ï¢ ¼é}¢
¥ÐÝè ÜUS¢Ú¼ ÐÚ Ý¢Á¢G¢æ ‰¢ï ¼¢ï ±¢ïã ¼é}ã¢Úï
ÜéUÀ ÜU¢}¢ Ý ¥¢§ü ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ §¼Ýè ±S¢è¥G
ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¼é}¢ ÐÚ ¼æx¢ ã¢ï x¢§ü J
çÈUÚ ¼é}¢ ÐèÆ ÈïUÚ ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï çÈUÚ
¥ËH¢ã Ýï ¥ÐÝè ¼SÜUèÝ ©¼¢Úè
¥ÐÝï ÚS¢êH ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÐÚ ¥¢ñÚ
»ïS¢ï HàÜUÚ¢ḯ ÜU¢ï ©¼¢Ú çÎ²¢ Á¢¢ï ¼é}ãḯ ÝÁ¢GÚ
Ýãè´ ¥¢» ¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ ÜU¢ï ¥GÁ¢G¢Ï¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ ÜUè ²ïãè S¢Á¢G¢ ãñ J
ãGéÝñÝ }¢ḯ çà¢ÜUS¼ ¶¢ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ḯ |¢¢x¢ ÜUÚ ÜéUÀ ¼¢ï
“¥¢ñ¼¢G S¢” }¢ḯ Á¢}¥G ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ÜéUÀ “¼G¢§ÈGU” ÜïU ÜGUË¢»G }¢ḯ Á¢¢ ÜUÚ ÐÝ¢ã
x¢éÁ¢Gè´ ã¢ï x¢§æü J §S¢ çH²ï ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢¢ḯ ÜU¢ï }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ çà¢ÜUS¼ ÎïÝï
ÜïU çH²ï “¥¢ñ¼¢G S¢” ¥¢ñÚ “¼G¢§ÈGU” ÐÚ |¢è ãG}H¢ ÜUÚÝ¢ Á¢GMÚè ã¢ï x¢²¢ J
Á¢æx¢ï ¥¢ñ¼¢G S¢
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁ¢G êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥à¥GÚè
ÜUè }¢¢ ¼ãGì¼è }¢ḯ ‰¢¢ïÇèG S¢è ÈGU¢ñÁ¢ “¥¢ñ¼¢G S¢” ÜUè ¼GÚÈGU |¢ïÁ¢ Îè J
ÎéÚÎñ çÏ¢Ý ¥çSS¢}}¢¢ ÜU§ü ãÁ¢G¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ Hï ÜUÚ çÝÜUH¢ J ÎéÚÎñ çÏ¢Ý ¥çSS¢}}¢¢
ÜïU Ï¢ïÅï Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥à¥GÚè ÜïU Á¢G¢Ýê ÐÚ »ÜU ¼èÚ
}¢¢Ú¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ¥à¥GÚè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÜïU
Ó¢Ó¢¢ ‰¢ï J ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜU¢ï Á¢GwG}¢è Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢
Î¢ñÇG ÜUÚ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ÐêÀ¢ çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! ¥¢Ð ÜU¢ï

çÜUS¢ Ýï ¼èÚ }¢¢Ú¢ ãñ ? ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú Ýï §à¢¢Úï S¢ï

Ï¢¼¢²¢ çÜU ±¢ïã à¢wGS¢ }¢ïÚ¢ ÜGU¢ç¼H ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢
Á¢¢ïà¢ }¢ï´ |¢Úï ãé» ©S¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Î¢ñÇGï ¼¢ï ±¢ïã |¢¢x¢
çÝÜUH¢ J }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ ÐèÀ¢ çÜU²¢
¥¢ñÚ ²ïã ÜUã ÜUÚ çÜU »ï ¥¢ï |¢¢x¢Ýï ±¢Hï ! v²¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï à¢}¢ü ¥¢ñÚ x¢GñÚ¼ Ýãè´
¥¢¼è ? Á¢Ï¢ ©S¢ ÜU¢çÈGUÚ Ýï ²ïã x¢}¢ü x¢}¢ü ¼G¢’Ý¢ S¢éÝ¢ ¼¢ï ÆãÚ x¢²¢ çÈUÚ
Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ ¼H±¢Ú ÜïU Î¢ï Î¢ï ã¢‰¢ ãé» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ Ýï
¥¢ç¶GÚ ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ ÜïU Î}¢ çH²¢ J çÈUÚ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ¥¢»
¥¢ñÚ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢§ü çÜU Ó¢Ó¢¢Á¢¢Ý ! wG¢éÎ¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU ÜGU¢ç¼H ÜU¢ ÜU¢}¢
¼}¢¢}¢ ÜUÚ çÎ²¢ J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜïU
Á¢G¢Ýê S¢ï ±¢ïã ¼èÚ ¶è´Ó¢ ÜUÚ çÝÜU¢H¢ ¼¢ï Ó¢êæçÜU Á¢GãìÚ }¢ï´ Ï¢éÛ¢¢²¢ ãé±¢ ‰¢¢ §S¢
çH²ï Á¢GwG}¢ S¢ï Ï¢Á¢¢» wG¢êÝ ÜïU Ð¢Ýè Ï¢ãÝï Hx¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú
Ýï ¥ÐÝè Á¢x¢ã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ÜU¢ï ÈGU¢ñÁ¢
ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ±çS¢Ä²¼ ÜUè, çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ }¢ïÚ¢ S¢H¢}¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚï
çH²ï Îé¥G¢ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUÚÝ¢ J ²ïã ±çS¢Ä²¼ ÜUè ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè MãG
ÐÚ±¢Á¢G ÜUÚ x¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU Á¢Ï¢ §S¢ Á¢æx¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ }¢ñ´ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢
¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜU¢ S¢H¢}¢ ¥¢ñÚ Ðñx¢G¢}¢ ÐãéæÓ¢¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï
¥G¢H}¢ »ÜU Ï¢¢Ý ÜUè Ó¢¢ÚÐ¢§ü ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè Ðéà¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ ÐãHê» ¥vGÎS¢ }¢ï´ Ï¢¢Ý ÜïU çÝà¢¢Ý ÐÇGï
ãé» ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï Ð¢Ýè }¢æx¢¢ ÜUÚ ±éÁG¢ê ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ¥ÐÝï Î¢ïÝ¢ï´ ã¢‰¢¢ï´ ÜU¢ï
§¼Ý¢ ªæÓ¢¢ ©Æ¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜUè Î¢ïÝ¢ïæ Ï¢x¢GH¢ï´ ÜUè S¢ÈGïUÎè Îï¶ Hè ¥¢ñÚ
§S¢ ¼GÚãGG ¥¢Ð Ýï Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú
ÜU¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ Ï¢ãé¼ S¢ï §‹S¢¢Ý¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éH‹Î
}¢¼üÏ¢¢ Ï¢Ý¢ Îï J” ²ïã ÜUÚ}¢ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ïÚï çH²ï |¢è Îé¥G¢

ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J ¼¢ï ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGñUS¢ ÜïU x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ
§GÁGÁ¢G¼ ±¢Hè Á¢x¢ã }¢ï´ Î¢ç¶GH ÈGUÚ}¢¢ J” ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGñUS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ J(1)
Ï¢ãÚ ÜñUÈGU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè Ýï ÎéÚñÎ
çÏ¢Ý ¥çSS¢}}¢¢ ÜïU Ï¢ïÅï ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢è ¥GH}¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ Hï çH²¢ J ÎéÚñÎ çÏ¢Ý ¥çSS¢}}¢¢ Ï¢éÉG¢Ðï ÜUè ±Áã S¢ï »ÜU
ã¢ñÎÁ¢ ÐÚ S¢é±¢Ú ‰¢¢ J §S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÚÏ¢è¥G¢ çÏ¢Ý ÚÈGUè¥G Ýï
wG¢éÎ ©S¢è ÜUè ¼H±¢Ú S¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´
Ýï ã‰¢²¢Ú Ç¢H çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï x¢» J §Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ÚÁ¢G¢§üG Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï “à¢è}¢¢” |¢è
‰¢è´ J ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ãGHè}¢¢ S¢¢’çÎ²¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè
‰¢è´ J Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú çÜU²¢ ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï
ÝÏ¢è ÜUè Ï¢ãÝ ãêæ J }¢é„H}¢¢Ý §Ý ÜU¢ï à¢Ý¢wG¼ ÜïU çH²ï Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´
H¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý çH²¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè ¥¢æ¶ï´ Ý}¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU
Á¢G}¢èÝ ÐÚ çÏ¢À¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï çÏ¢Æ¢²¢ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ªæÅ ÜéUÀ Ï¢ÜUçÚ²¢æ §Ý ÜU¢ï
Îï ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ¥¢Á¢G¢Î ã¢ï J ¥x¢Ú ¼é}ã¢Ú¢ Á¢è Ó¢¢ãï ¼¢ï }¢ïÚï Í¢Ú ÐÚ
Ó¢H ÜUÚ Úã¢ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢Ý¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï }¢ñ́ ¼é}¢ ÜU¢ï ±ã¢æ ÐãéæÓ¢¢ Îêæ J
©‹ã¢ḯ Ýï ¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢Ýï ÜUè wG±¢çãà¢ Á¢G¢çãÚ ÜUè ¼¢ï çÝã¢²¼ ãè §GÁÁG ¢G¼¢ï
»ãGç¼Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ±¢ïã ©Ý ÜïU ÜGUÏ¢èHï }¢ḯ ÐãéæÓ¢¢ Îè x¢§æü J(2)

¼G¢§ÈGU ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢

²ïã ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ Á¢¢ Ó¢éÜU¢ ãñ çÜU ãGéÝñÝ S¢ï |¢¢x¢Ýï ±¢Hè ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´ ÜéUÀ ¼¢ï ¥¢ñ¼G¢S¢ }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ ÆãÚè ‰¢è´ ¥¢ñÚ ÜéUÀ ¼G¢§ÈGU ÜïU
ÜGUË»G }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ ÐÝ¢ã x¢éÁ¢Gè´ ã¢ï x¢§ü ‰¢è´ J ¥¢ñ¼G¢S¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ï´ ¼¢ï ¥¢Ð ÐÉG
Ó¢éÜïU çÜU ±¢ïã çà¢ÜUS¼ ¶¢ ÜUÚ ã‰¢²¢Ú Ç¢H ÎïÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ
S¢Ï¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï x¢§æü J HïçÜUÝ ¼G¢§ÈGU }¢ï´ ÐÝ¢ã HïÝï ±¢H¢ï´ S¢ï |¢è Á¢æx¢
Á¢GMÚè ‰¢è J §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGéÝñÝ ¥¢ñÚ ¥¢ñ¼G¢S¢
ÜïU ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ¥¢ñÚ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï “}¢ÜGU¢}¢ï çÁ¢§GÚ¢üÝ¢” }¢ï´ Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU
¼G¢§ÈGU ÜU¢ L¶G ÈGUÚ}¢¢²¢ J
¼G¢§ÈGU wG¢éÎ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè }¢ãGÈGUê…G à¢ãìÚ ƒ¢ ç…„ ÜïU ™¢Ú¢ïæ ¼GÚÈGU
à¢ãìÚ ÐÝ¢ã ÜUè Îè±¢Ú Ï¢Ýè ãé§ü ƒè ¥¢ñÚ ²ã¢æ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè }¢…GÏ¢ê¼G ÜGUË¥G¢
|¢è ƒ¢ J ²ã¢æ ÜU¢ Ú§ü„ï ¥¢’…G}¢ ©±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ S¢ÜGUÈGUè ƒ¢ …¢ï ¥Ï¢ê
„ézG²¢Ý ÜU¢ Î¢}¢¢Î ƒ¢ J ²ã¢æ S¢ÜGUèÈGU ÜU¢ …¢ï ¶¢ÝÎ¢Ý ¥¢Ï¢¢Î ƒ¢ ±¢ïã
§GÁG…G¼ ± à¢Ú¢ÈGU¼ }¢ïæ ÜéUÚñà¢ ÜU¢ ã}¢ ÐËH¢ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ …¢¼¢ ƒ¢ J ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜUè ¼}¢¢}¢ ÈGU¢ñ…ïæ „¢H |¢Ú ÜU¢ Ú¢à¢Ý Hï ÜUÚ ¼G¢§ÈGU ÜïU ÜGUË»G }¢ïæ ÐÝ¢ã x¢é…Gèæ
ã¢ï x¢§ü ƒèæ J §SH¢}¢è ¥zG±¢… Ýï ¼G¢§ÈGU Ðãéæ™ ÜUÚ à¢ãìÚ ÜU¢ }¢éãG¢„Ú¢ ÜUÚ
çH²¢ }¢x¢Ú ÜGUË»G ÜïU ¥‹ÎÚ „ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï §„ …G¢ïÚ¢ï à¢¢ïÚ ÜïU „¢ƒ ¼èÚ¢ïæ ÜUè
Ï¢¢çÚà¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îè çÜU HàÜUÚï §SH¢}¢ §„ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ „ÜU¢ ¥¢ñÚ
}¢…Ï¢êÚÝ §„ ÜU¢ï Ð„ï Ð¢ ã¢ïÝ¢ ÐÇG¢ J ¥n¢Úã çÎÝ ¼ÜU à¢ãìÚ ÜU¢ }¢éãG¢„Ú¢
…¢Úè Úã¢ }¢x¢Ú ¼G¢§ÈGU ÈGUyãG Ýãèæ ã¢ï „ÜU¢ J ãéGÁG¢êÚ Ýï
…Ï¢ …æx¢ ÜïU }¢¢çãÚ¢ïæ „ï }¢à±Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ãG…GÚ¼ï Ý¢ñÈGUH çÏ¢Ý }¢é¥G¢ç±²¢
Ýï ¥G…Gü çÜU²¢ çÜU “²¢ Ú„êHËH¢ã
H¢ñ}¢ÇGè ¥ÐÝï |¢Å }¢ïæ Í¢é„ x¢§ü ãñ J ¥x¢Ú ÜU¢ïçà¢à¢ …¢Úè Úãè ¼¢ï ÐÜUÇG Hè
…¢»x¢è HïçÜUÝ ¥x¢Ú À¢ïÇG Îè …¢» ¼¢ï |¢è §„ „ï ÜU¢ï§ü ¥‹Îïà¢¢ Ýãèæ J”
²ïã „éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢éãG¢„Ú¢ ©Æ¢ HïÝï ÜU¢ ãéGv}¢
Îï çÎ²¢ J (1)

¼G¢§ÈGU ÜïU }¢éãG¢S¢Úï }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý Á¢GwG}¢è ãé» ¥¢ñÚ ÜéUH
Ï¢¢Úã ¥SãG¢Ï¢ à¢ãèÎ ãé» J S¢¢¼ ÜéUGÚñà¢, Ó¢¢Ú ¥‹S¢¢Ú ¥¢ñÚ »ÜU à¢wGS¢ Ï¢Ýè
HñS¢ ÜïU J Á¢GçwG}¢²¢ï´ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU |¢è ‰¢ï ²ïã »ÜU ¼èÚ S¢ï
Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢» ‰¢ï J çÈUÚ ¥ÓÀï |¢è ã¢ï x¢», HïçÜUÝ »ÜU }¢ég¼ ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ
§Ý ÜU¢ Á¢GwG}¢ ÈUÅ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ §S¢è Á¢GwG}¢ S¢ï ©Ý ÜUè ±ÈGU¢¼
ã¢ï x¢§ü J(1)
¼G¢§ÈGU ÜUè }¢çSÁ¢Î

²ïã }¢çSÁ¢Î çÁ¢S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Ýï
¼¢’}¢èÚ çÜU²¢ ‰¢¢ »ÜU ¼¢Úè¶Gè }¢çSÁ¢Î ãñ J §S¢ Á¢æx¢ï ¼G¢§ÈGU }¢ï´ ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï Î¢ï ¥ÁG±¢Á¢ S¢¢‰¢ ‰¢è´ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÝÏ¢ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï Î¢ï
¶Gñ}¢ï x¢¢ÇGï ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼ÜU ¼G¢§ÈGU ÜU¢ }¢éã¢G S¢Ú¢ Úã¢ ¥¢Ð §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ¶Gñ}¢¢ḯ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï´ ÐÉG¼ï Úãï J Á¢Ï¢ Ï¢¢’Î }¢ï´ ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï
§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¼¢ï §Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï §S¢è Á¢x¢ã ÐÚ }¢çSÁ¢Î Ï¢Ý¢ Hè J(2)
Á¢æx¢ï ¼G¢§ÈGU }¢ï´ Ï¢é¼ çà¢ÜUÝè

Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¼G¢§ÈGU ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï yG¢éÈGñUH çÏ¢Ý ¥G}¢í Î¢ñS¢è ÜU¢ï »ÜU HàÜUÚ ÜïU S¢¢‰¢
|¢ïÁ¢¢ çÜU ±¢ïã “ÁG¢éH ÜUÈGñUÝ” ÜïU Ï¢é¼ ¶G¢Ýï ÜU¢ï Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ Îï´ J ²ã¢æ ©G}¢Ú
çÏ¢Ý ãG}¢}¢¢ Î¢ñS¢è ÜU¢ Ï¢é¼ ‰¢¢ Á¢¢ï HÜUÇGè ÜU¢ Ï¢Ý¢ ãé±¢ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï

yG¢éÈGñUH çÏ¢Ý ¥G}¢í Î¢ñS¢è Ýï ±ã¢æ Á¢¢ ÜUÚ Ï¢é¼ ¶G¢Ýï ÜU¢ï
}¢é‹ãçÎ}¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ï¢é¼ ÜU¢ï Á¢H¢ çÎ²¢ J Ï¢é¼ ÜU¢ï Á¢H¢¼ï ±vG¼ ±¢ïã §Ý
¥à¥G¢Ú ÜU¢ï ÐÉG¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï :
»ï Á¢GH ÜUÈGñUÝ ! }¢ñ´ ¼ïÚ¢ Ï¢‹Î¢ Ýãè´ ãêæ
}¢ïÚè ÐñÎ¢§à¢ ¼ïÚè ÐñÎ¢§à¢ S¢ï Ï¢ÇGè ãñ
}¢ñ´ Ýï ¼ïÚï çÎH }¢ï´ ¥¢x¢ Hx¢¢ Îè ãñ

ãGÁ¢GÚ¼ï yG¢éÈGñUH çÏ¢Ý ¥G}¢í Î¢ñS¢è Ó¢¢Ú çÎÝ }¢ï´ §S¢
}¢éçã}¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ð¢S¢ ¼G¢§ÈGU }¢ï´
ÐãéæÓ¢ x¢» J ²ïã “ÁG¢éH ÜUÈGñUÝ” S¢ï ÜGUË¢¥G¢ ¼¢ïÇGÝï ÜïU ¥¢H¢¼ }¢‹Á¢ÝèÜGU
±x¢GñÚ¢ |¢è H¢» ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §SH¢}¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHè ²ïãè }¢‹Á¢ÝèÜGU ãñ Á¢¢ï
¼G¢§ÈGU ÜU¢ ÜGUË¢¥G¢ ¼¢ïÇGÝï ÜïU çH²ï Hx¢¢§ü x¢§ü J }¢x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ Ýï
¼èÚ ¥‹Î¢Á¢Gè ÜïU „¢ƒ S¢¢‰¢ x¢}¢ü x¢}¢ü H¢ïãï ÜUè S¢H¢¶Gï´ ÈïU´ÜUÝè à¢éM¥G ÜUÚ
Îè´ §S¢ ±Áã S¢ï ÜGUË¢¥G¢ ¼¢ïÇGÝï }¢ï´ ÜU¢}²¢Ï¢è Ý ã¢ï S¢ÜUè J(1)
§S¢è ¼GÚãGG ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢ çÜU ¼G¢§ÈGU ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Á¢¢ï Á¢¢ Ï¢Á¢¢ S¢ÜGUèÈGU ÜïU Ï¢é¼ ¶G¢Ýï ãñ´ ©Ý
S¢Ï¢ ÜU¢ï }¢é‹ãçÎ}¢ ÜUÚ Îï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý S¢Ï¢ Ï¢é¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢é¼ ¶G¢Ý¢ï´
ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ ç}¢S}¢¢Ú ± Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ H¢ñÅ ÜUÚ

ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ §Ý ÜU¢ï Îï¶

ÜUÚ Ï¢ïãGÎ wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ÎïÚ ¼ÜU §Ý S¢ï ¼‹ã¢§ü }¢ï´ x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï,
çÁ¢S¢ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ J(1)
¼G¢§ÈGU S¢ï Ú±¢Ýx¢è ÜïU ±vG¼ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU
ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çH²ï ãH¢ÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J ¼¢ï ¥¢Ð Ýï Îé¥G¢
}¢¢æx¢è çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! ( ) S¢ÜGUèÈGU ÜU¢ï
çãÎ¢²¼ Îï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ Îï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ÜUè ²ïã Îé¥G¢ }¢vGÏ¢êH ãé§ü ÜUè
ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜU¢ ±zGÎ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ÐêÚ¢ ÜGUÏ¢èH¢ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢
§SH¢}¢ ã¢ï x¢²¢ J(2)
}¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜUè ¼vGS¢è}¢
¼G¢§ÈGU S¢ï }¢éãG¢S¢Ú¢ ©Æ¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
“çÁ¢§GÚ¢üÝ¢” ¼à¢ÚèÈGU H¢» J ²ã¢æ ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Á¢G¶GèÚ¢
Á¢}¥G ‰¢¢ J Ó¢¢ñÏ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú ªæÅ, Ó¢¢HèS¢ ãÁ¢G¢Ú S¢ï Á¢G¢§Î Ï¢ÜUçÚ²¢æ, ÜU§ü }¢Ý
Ó¢¢æÎè, ¥¢ñÚ Àï ãÁ¢G¢Ú ÜGñUÎè J(3)
¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï §Ý ÜïU
çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU ¥¢Ýï ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ J HïçÜUÝ ÜU§ü çÎÝ x¢éÁ¢GÚÝï ÜïU Ï¢¢
±éÁ¢êÎ Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü Ý ¥¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ï ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢ ÎïÝï
ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ J }¢vÜU¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ÜïU Ý¢ñ }¢éçSH}¢ Ú§üS¢¢ï´ ÜU¢ï

¥¢Ð Ýï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï §‹¥G¢}¢¢ï´ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU çÜUS¢è ÜU¢ï ¼èÝ S¢¢ï
ªæÅ, çÜUS¢è ÜU¢ï Î¢ï S¢¢ï ªæÅ, çÜUS¢è ÜU¢ï S¢¢ï ªæÅ §‹¥G¢}¢ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J §S¢è ¼GÚãGG Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï |¢è çÝã¢²¼ ÈGUÄ²¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢
¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï ç¶G¼G¢Ï¢
çÁ¢Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï §‹¥G¢}¢¢¼
S¢ï Ý±¢Á¢G¢ ±¢ïã ©G}¢ê}¢Ý }¢vÜïU ±¢Hï Ý¢ñ }¢éçSH}¢ ‰¢ï J §S¢ ÐÚ Ï¢¢’Á¢G Ý¢ñ
Á¢±¢Ý ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU
“ÚS¢êHéËH¢ã ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ÜéUÀ |¢è ¶G²¢H Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ J ãG¢H¢æ
çÜU ã}¢¢Úè ¼H±¢Ú¢ï´ S¢ï wG¢êÝ ÅÐÜU Úã¢ ãñ J”
¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÜéUÀ Ý¢ñ Á¢±¢Ý¢ï´ Ýï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ²ïã |¢è ÜUã¢ ¥¢ñÚ
¥ÐÝè çÎH çà¢ÜUÝè ÜU¢ §Á¢Gã¢Ú çÜU²¢ çÜU Á¢Ï¢ à¢ÎèÎ Á¢æx¢ ÜU¢ }¢¢ñÜGU¥G ã¢ï¼¢
ãñ ¼¢ï ã}¢ ¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ x¢GÝè}¢¼ ÎêS¢Úï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Îè
Á¢¢ Úãè ãñ J(2)
¥¢Ð Ýï Á¢Ï¢ ²ïã Ó¢™¢ü S¢éÝ¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢
¥‹S¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï »ÜU ¶Gñ}¢ï }¢ḯ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï ¥‹S¢¢Ú ! v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ḯ Ýï »ïS¢¢ »ïS¢¢ ÜUã¢ ãñ ? H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ã}¢¢Úï S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è Ýï |¢è
ÜéUÀ Ýãè´ ÜUã¢ ãñ J ã¢æ Ó¢‹Î Ý§ü ©G}¢í ÜïU HÇGÜU¢ḯ Ýï Á¢GMÚ ÜéUÀ ÜUã çÎ²¢ ãñ J

ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ §Úà¢¢Î

v²¢ ²ïã S¢Ó¢ Ýãè´ ãñ çÜU ¼é}¢ ÐãHï x¢é}¢Ú¢ã ‰¢ï }¢ïÚï Á¢GÚè»G S¢ï wG¢éÎ¢
Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï çãÎ¢²¼ Îè, ¼é}¢ }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ¥¢ñÚ ÐÚ¢ x¢‹Î¢ ‰¢ï, wG¢éÎ¢ Ýï }¢ïÚï Á¢GÚè»G
S¢ï ¼é}¢ }¢ï´ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ± §çœ¢ãG¢Î ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, ¼é}¢ }¢éçzGHS¢ ‰¢ï, wG¢éÎ¢ Ýï }¢ïÚï
Á¢GÚè»G S¢ï ¼é}¢ ÜU¢ï x¢GÝè Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J
ãGéÁG¢êÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú
¥¢Ð ÜïU ãÚ Á¢é}Hï ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ²ïã ÜUã¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU “¥ËH¢ã ¥¢ñÚ
ÚS¢êH ÜU¢ ã}¢ ÐÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ »ãGS¢¢Ý ãñ J”
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥‹S¢¢Ú !
¼é}¢ H¢ïx¢ ²êæ }¢¼ ÜUã¢ï, Ï¢çËÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï ²ïã Á¢±¢Ï¢ Î¢ï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Û¢éÅH¢²¢ ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
¥¢Ð ÜUè ¼SÎèÜGU ÜUè J Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
¥¢Ð ÜU¢ï çÆÜU¢Ý¢ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ¥¢» ¼¢ï
ã}¢ Ýï ãÚ ¼GÚãGG S¢ï ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUè J HïçÜUÝ »ï ¥‹S¢¢çÚ²¢ï ! }¢ñ´ ¼é}¢ S¢ï
»ÜU S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¼é}¢ }¢éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ Î¢ï J S¢é±¢H ²ïã ãñ çÜU
v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ÐS¢‹Î Ýãè´ çÜU S¢Ï¢ H¢ïx¢ ²ã¢æ S¢ï }¢¢H¢ï
Î¢ñH¼ Hï ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ËH¢ã ÜïU ÝÏ¢è ÜU¢ï Hï ÜUÚ
¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢¥¢ï J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¼é}¢ H¢ïx¢ çÁ¢S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¥ÐÝï
Í¢Ú Á¢¢¥¢ïx¢ï ±¢ïã ©S¢ }¢¢H¢ï Î¢ñH¼ S¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÉG ÜUÚ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ±¢ïã H¢ïx¢
Hï ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢»æx¢ï J
²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥‹S¢¢Ú Ï¢ï §çwG¼²¢Ú Ó¢è¶G ÐÇGï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ã}¢ §S¢ ÐÚ Ú¢Á¢Gè ãñ´ J ã}¢ ÜU¢ï çS¢ÈGUü ¥ËH¢ã
ÜU¢ ÚS¢êH Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ ¼¢ï ²ïã ãG¢H ã¢ï x¢²¢ çÜU
±¢ïã Ú¢ï¼ï Ú¢ï¼ï Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥¢æS¢ê¥¢ïæ S¢ï ©Ý ÜUè Î¢çÉG²¢æ ¼Ú ã¢ï x¢§æü J
çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢²¢ çÜU }¢vÜïU ÜïU

H¢ïx¢ çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢ñ }¢éçSH}¢ ãñ´ J }¢ñ´ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢ï ÜéUÀ çÎ²¢ ãñ ²ïã
©Ý ÜïU §çS¼ãGìÜGU¢ÜGU ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU çS¢ÈGUü ©Ý ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´
§SH¢}¢ ÜUè ©ËÈGU¼ ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï çÎ²¢ ãñ, çÈUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥x¢Ú çãÁ¢Ú¼ Ý ã¢ï¼è ¼¢ï }¢ñ´ ¥‹S¢¢Ú }¢ï´ S¢ï ã¢ï¼¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢
çÜUS¢è ±¢Îè ¥¢ñÚ Í¢¢Åè }¢ï´ Ó¢Hï´ ¥¢ñÚ ¥‹S¢¢Ú çÜUS¢è ÎêS¢Úè ±¢Îè ¥¢ñÚ Í¢¢Åè
}¢ï´ Ó¢Hï´ ¼¢ï }¢ñ´ ¥‹S¢¢Ú ÜUè ±¢Îè ¥¢ñÚ Í¢¢Åè }¢ï´ Ó¢Hêæx¢¢ J(1)
ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜUè çÚã¢§ü

¥¢Ð Á¢Ï¢ ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜUè ¼vGS¢è}¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï Ó¢éÜïU ¼¢ï
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè S¢¢’Î ÜïU Ú§üS¢ ÁG¢éãñÚ ¥Ï¢ê S¢Îü Ó¢‹Î }¢é¥GçÁGÁ¢GÁ¢GèÝ ÜïU S¢¢‰¢
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè çÚã¢§ü ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè J §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ÁG¢éãñÚ ¥Ï¢ê S¢Îü Ýï »ÜU Ï¢ãé¼ }¢é¥çSS¢Ú
¼vGÚèÚ ÜUè, çÁ¢S¢ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ ²ïã ãñ çÜU
»ï }¢éãG}}¢Î ! ( ) ¥¢Ð Ýï ã}¢¢Úï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè
»ÜU ¥G¢ñÚ¼ ãGHè}¢¢ ÜU¢ Îê{ çÐ²¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï çÁ¢Ý ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï §Ý ÀÐÚ¢ï´ }¢ï´
ÜGñUÎ ÜUÚ Ú¶¢ ãñ ©Ý }¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ S¢è ¥¢Ð ÜUè (ÚÁ¢G¢§üG) ÈêUçÈU²¢æ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼
S¢è ¥¢Ð ÜUè ¶G¢H¢»æ ãñ´ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ¥GÚÏ¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ }¢ï´ S¢ï
çÜUS¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï ã}¢¢Úï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ Îê{ çÐ²¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï
ã}¢ ÜU¢ï ©S¢ S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ©}}¢èÎï´ ã¢ï¼è´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð S¢ï ¼¢ï ¥¢ñÚ |¢è
çÁ¢G²¢Î¢ ã}¢¢Úè ¼±vGÜGU¢ï¥G¢¼ ±¢Ï¢S¼¢ ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð §Ý S¢Ï¢ ÜGñUçÎ²¢ï´
ÜU¢ï çÚã¢ ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï J

ÁG¢éãñÚ ÜUè ¼vGÚèÚ S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ï¢ãé¼

çÁ¢G²¢Î¢ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢
Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ýï }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
ÎïÚ Hx¢¢ Îè J Ï¢ãÚ ÜñUÈGU }¢ïÚï ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ï´ ÜïU çãGSS¢ï }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ H¢ñæÇè
xG¢éH¢}¢ ¥¢» ãñ´ J }¢ñ´ Ýï ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ J HïçÜUÝ ¥Ï¢ ¥G¢}¢
çÚã¢§ü ÜUè ¼ÎÏ¢èÚ ²ïã ãñ çÜU Ý}¢¢Á¢G ÜïU ±vG¼ Á¢Ï¢ }¢Á}¢¥G ã¢ï ¼¢ï ¥¢Ð H¢ïx¢
¥ÐÝè ÎÚwG±¢S¼ S¢Ï¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ ÜïU ±vG¼
©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ÎÚwG±¢S¼ }¢Á}¢¥G ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ ÜUè ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï }¢Á}¢¥G ÜïU S¢¢}¢Ýï ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢
ÜU¢ï çS¢ÈGUü ¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢H¢ï´ ÐÚ §çwG¼²¢Ú ãñ HïçÜUÝ }¢ñ´ ¼}¢¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
S¢ï çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï çÚã¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
¼}¢¢}¢ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ¼}¢¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï |¢è ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ã}¢¢Ú¢ çãGSS¢¢ |¢è
ãG¢çÁ¢GÚ ãñ J ¥¢Ð §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥¢Á¢G¢Î ÈGUÚ}¢¢ Îï´ J §S¢ ¼GÚãGG ÎzG¥G¼Ý Àï
ãÁ¢G¢Ú ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè çÚã¢§ü ã¢ï x¢§ü J(1)
Ï¢é¶¢G Úè à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ²ïã ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÎS¢ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU “ã±¢çÁ¢GÝ” ÜïU ±zGÎ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï J Á¢Ï¢ ±¢ïã
H¢ïx¢ Ý ¥¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ¥¢ñÚ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU
ÎÚç}¢²¢Ý ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ “ã±¢çÁ¢GÝ” ÜU¢ ±zGÎ
¥¢²¢ ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ ÜïU ²ïã ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢
ÜUè, çÜU ã}¢¢Úï }¢¢H ¥¢ñÚ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï S¢ÓÓ¢è Ï¢¢¼ ãè ÐS¢‹Î ãñ J
çHã¢Á¢G¢ S¢éÝ H¢ï ! çÜU }¢¢H ¥¢ñÚ ÜGñUÎè Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ±¢ÐS¢ Ýãè´ ÜUÚ

S¢ÜU¼¢ J ã¢æ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU ÜU¢ï ¼é}¢ §çwG¼²¢Ú ÜUÚ H¢ï ²¢ }¢¢H Hï H¢ï
²¢ ÜGñUÎè J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ±zGÎ Ýï ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ HïÝ¢ }¢‹ÁG¢êÚ çÜU²¢ J §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï »ÜU wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ ãG}Î¢ï S¢Ý¢ ÜïU Ï¢¢’Î
»ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ²ïã ¼é}ã¢Úï |¢¢§ü ¼¢§Ï¢ ã¢ï ÜUÚ ¥¢ x¢» ãñ´ ¥¢ñÚ
}¢ïÚè ²ïã Ú¢» ãñ çÜU }¢ñ´ §Ý ÜïU ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ Îêæ ¼¢ï ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï
wG¢éà¢è wG¢éà¢è §S¢ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚï ±¢ïã ¥ÐÝï çãGSS¢ï ÜïU ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ
Îï ¥¢ñÚ Á¢¢ï ²ïã Ó¢¢ãï çÜU §Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´ ÎêS¢Úï ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï Hï ÜUÚ
§Ý ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚï ¼¢ï }¢ñ´ ²ïã ±¢’Î¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ }¢éÛ¢ï Á¢¢ï x¢GÝè}¢¼ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ }¢ñ́ §S¢ }¢ḯ S¢ï ©S¢ ÜU¢ çãGSS¢¢ Îêæx¢¢ J
²ï ã S¢é Ý ÜUÚ S¢¢Úè ÈG U ¢ñ Á ¢ Ýï ÜUã çÎ²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! ã}¢ S¢Ï¢ Ýï wG¢éà¢è wG¢éà¢è S¢Ï¢ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢
ÜUÚ çÎ²¢ J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ¼GÚãGG Ð¼¢ Ýãè´ Ó¢H¼¢ çÜU
çÜUS¢ Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îè ¥¢ñÚ çÜUS¢ Ýï Ýãè´ Îè ? çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï
Ó¢¢ñ{çÚ²¢ï´ ÜïU Á¢GÚè»G }¢éÛ¢ï ¶GÏ¢Ú Î¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãÚ ÜGUÏ¢èHï ÜïU Ó¢¢ñ{çÚ²¢ï´ Ýï
ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ã}¢¢Úï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ï´ Ýï wG¢éà¢
çÎHè ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝï çãGSS¢ï ÜïU ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ J(1)
x¢GñÏ¢ Î¢æ ÚS¢êH

ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ã±¢çÁ¢GÝ ÜïU ±zGÎ S¢ï ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢¢çHÜU çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜUã¢æ ãñ ? ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ±¢ïã
“S¢ÜGUèÈGU” ÜïU S¢¢‰¢ ¼G¢§ÈGU }¢ï´ ãñ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢¢çHÜU
çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú ÜUÚ Î¢ï çÜU ¥x¢Ú ±¢ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢

Á¢¢» ¼¢ï }¢ñ´ ©S¢ ÜU¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H ©S¢ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ Îï Îêæx¢¢ J §S¢ ÜïU §GH¢±¢ ©S¢
ÜU¢ï »ÜU S¢¢ï ªæÅ ¥¢ñÚ |¢è Îêæx¢¢ J }¢¢çHÜU çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ï Á¢Ï¢ ²ïã ¶GÏ¢Ú
ç}¢Hè ¼¢ï ±¢ïã ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý
ã¢ï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜU¢ ÜéUH
}¢¢H ©Ý ÜïU çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢’Îï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU »ÜU S¢¢ï ªæÅ §S¢
Üï U §G H ¢±¢ |¢è §G Ý ¢²¼ ÈG U Ú}¢¢» J }¢¢çHÜU çÏ¢Ý ¥G ¢ ñ È G U ¥¢Ð
ÜïU §S¢ wG¢éËÜGïU ¥GÁ¢Gè}¢ S¢ï Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜUè }¢ÎìãG }¢ï´ »ÜU ÜGUS¢èÎ¢ ÐÉG¢ çÁ¢S¢ ÜïU Î¢ï à¢ï’Ú ²ïã ãñ´ :
²¢’Ýè ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î

ÜU¢ ç}¢SH Ý }¢ñ́ Ýï Îï¶¢ Ý S¢éÝ¢ Á¢¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ±¢’Îï ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚÝï ±¢Hï
¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢Hï ÜUS¢èÚ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï ãñ́ J ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï
©Ý S¢ï ÐêÀ H¢ï ±¢ïã ÜUH ¥¢ç²‹Î¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ¼é}¢ ÜU¢ï Ï¢¼¢ Îḯx¢ï J(1)
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU Ý¢’¼ ÜïU ²ïã ¥à¥G¢Ú S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ
§Ý S¢ï wG¢éà¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çH²ï ÜUçH}¢¢¼ï ¶GñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §‹ãḯ Ï¢¼G¢ñÚï
§‹¥G¢}¢ »ÜU ãGéËH¢ |¢è §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
©G}¢Ú» çÁ¢§GÚ¢üÝ¢
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ Ýï çÁ¢§GÚ¢üÝ¢
ãè S¢ï ©G}¢Úï ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ »ãGÚ¢}¢ Ï¢¢æ{ ÜUÚ }¢vÜïU ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¥¢ñÚ ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈU Hï x¢»
¥¢ñÚ ÁG¢éH ÜGU¢’Îã çS¢. 8 çã. ÜU¢ï }¢ÎèÝï }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» J(2)


{1} §S¢è S¢¢H ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï
§Ï¢í¢ãè}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çÚ²¢ çÜGUçÏ¼G²¢ ÜïU
çà¢ÜU}¢ S¢ï ÐñÎ¢ ãé» J ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §Ý S¢ï Ï¢ï ÐÝ¢ã
}¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è J ¼vGÚèÏ¢Ý ÇïÉG S¢¢H ÜUè ©G}¢í }¢ï´ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü J
§çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï çÁ¢S¢ çÎÝ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü S¢êÚÁ¢ x¢íãÝ ãé±¢ Ó¢êæçÜU
¥GÚÏ¢¢ï´ ÜU¢ ¥GÜGUèÎ¢ ‰¢¢ çÜU çÜUS¢è ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý §‹„¢Ý ÜUè }¢¢ñ¼ ÐÚ S¢êÚÁ¢
x¢íãÝ Hx¢¼¢ ãñ J §S¢ çH²ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ¶G²¢H ÜUÚ çH²¢ çÜU ²ïã S¢êÚÁ¢
x¢íãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ãñ J Á¢¢çãçHÄ²¼
ÜïU §S¢ ¥GÜGUèÎï ÜU¢ï ÎêÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
»ÜU wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ó¢¢æÎ ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ }¢ï´
çÜUS¢è ÜUè }¢¢ñ¼ ± ãG²¢¼ ÜUè ±Áã S¢ï x¢íãÝ Ýãè´ Hx¢¼¢ Ï¢çËÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ §S¢ ÜïU Á¢GÚè»G ¥ÐÝï Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï ¶G¢ñÈGU çÎH¢¼¢ ãñ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
¥¢Ð Ýï Ý}¢¢Á¢Gï ÜéUS¢êÈGU Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÐÉGè J(1)
{2} §S¢è S¢¢H ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢

Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J ²ïã S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè
S¢¢çãGÏ¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G ÜUè }¢‹ÜêUãG¢ ‰¢è´ J
§‹ã¢ï´ Ýï »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GHè” ‰¢¢ ¥¢ñÚ »ÜU HÇGÜUè çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢
“©}¢¢}¢¢” ‰¢¢, ¥ÐÝï Ï¢¢’Î À¢ïÇ¢G J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ Á¢GãÚ¢

Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢ ÜU¢ï ±çS¢Ä²¼ ÜUè ‰¢è çÜU }¢ïÚè ±ÈGU¢¼
ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ©}¢¢}¢¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ Hï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²Î¢ ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè
±çS¢Ä²¼ ÐÚ ¥G}¢H çÜU²¢ J(1)
{3} §S¢è S¢¢H }¢ÎèÝï }¢ï´ x¢GËHï ÜUè çx¢Ú¢Ýè Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG x¢§ü ¼¢ï
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
! ¥¢Ð x¢GËHï ÜU¢ |¢¢± }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ Îï´ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï x¢GËHï ÜUè ÜGUè}¢¼ ÐÚ ÜU‹Åî¢ïH ÈGUÚ}¢¢Ýï S¢ï §‹ÜU¢Ú
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥ËH¢ã ãè |¢¢± }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ ±¢ïãè Ú¢ïÁ¢Gè ÜU¢ï ¼æx¢ ÜUÚÝï ±¢H¢,
ÜéUà¢¢Î¢ ÜUÚÝï ±¢H¢, Ú¢ïÁ¢Gè ÚS¢¢æ ãñ J(2)
{4} Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜïU Ï¢ÜGU¢ñH §S¢è S¢¢H }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ç}¢}Ï¢Ú
à¢ÚèÈGU Ú¶¢ x¢²¢ J §S¢ S¢ï ÜGUÏH ãGéÁG¢êÚ »ÜU S¢é¼êÝ
S¢ï ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ
çÜU ç}¢}Ï¢Ú çS¢. 7 çã. }¢ï´ Ú¶¢ x¢²¢ J ²ïã ç}¢}Ï¢Ú HÜUÇGè ÜU¢ Ï¢Ý¢ ãé±¢ ‰¢¢
Á¢¢ï »ÜU ¥‹S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼ Ýï Ï¢Ý±¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ú¶±¢²¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ Ýï Ó¢¢ã¢ çÜU }¢ñ´ §S¢ ç}¢}Ï¢Ú ÜU¢ï ¼Ï¢LüÜUÝ
}¢éËÜïU à¢¢}¢ Hï Á¢¢ªæ }¢x¢Ú ©‹ã¢ḯ Ýï Á¢Ï¢ §S¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè Á¢x¢ã S¢ï ãÅ¢²¢ ¼¢ï
¥Ó¢¢ÝÜU S¢¢Úï à¢ãìÚ }¢ï´ »ïS¢¢ ¥‹{ïÚ¢ À¢ x¢²¢ çÜU çÎÝ }¢ï´ ¼¢Úï ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢ï J
²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ Ï¢ãé¼ à¢Úç}¢‹Î¢
ãé» ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï }¢¢’çÁ¢GÚ¼ wG±¢ã ãé» ¥¢ñÚ
©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ ç}¢}Ï¢Ú ÜïU ÝèÓ¢ï ¼èÝ S¢èçÉG²¢ï´ ÜU¢ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ çÎ²¢ J çÁ¢S¢ S¢ï

ç}¢}Ï¢Úï ÝÏ¢±è ÜUè ¼èÝ¢ï´ ÐéÚ¢Ýè S¢èçÉG²¢æ ªÐÚ ã¢ï x¢§æü ¼¢çÜU ãGéÁG¢êÚ
¥¢ñÚ wG¢éHÈGU¢» Ú¢çà¢ÎèÝ çÁ¢Ý
S¢èçÉG²¢ï´ ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥Ï¢ ÎêS¢Ú¢ ÜU¢ï§ü ¶G¼GèÏ¢ §Ý ÐÚ
ÜGUÎ}¢ Ý Ú¶ï J Á¢Ï¢ ²ïã ç}¢}Ï¢Ú Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÐéÚ¢Ý¢ ã¢ï ÜUÚ §Ýç¼ã¢§ü
ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï wG¢éHÈGU¢» ¥GÏÏ¢¢çS¢²¢ Ýï |¢è §S¢ ÜUè }¢Ú}}¢¼
ÜUÚ¢§ü J(1)
{5} §S¢è S¢¢H ÜGUÏ¢èH» ¥GçÏÎH ÜGñUS¢ ÜU¢ ±zGÎ ãG¢çÁ¢GÚï ç¶GÎ}¢¼ ãé±¢ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ ÜUã¢ ¥¢ñÚ
©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ²êæ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU “»ï ¥ËH¢ã ! ¼ê
¥GçÏÎH ÜGñUS¢ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï” Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï
¥ÐÝè S¢é±¢çÚ²¢ï´ S¢ï ÜêUÎ ÜUÚ Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÜGUÎ}¢ ÜU¢ï Ó¢ê}¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢‹¥G Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(2)
¼¢ñÏ¢¢ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÏÝï }¢S¢ªGÎ S¢ï
çÚ±¢²¼ ãñ, ¥ËH¢ã ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» xG¢é²êÏ¢, }¢éÝÁGÁ¢GãéÝ
¥GçÝH ©G²êÏ¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚãG}¢¼ çÝà¢¢Ý
ãñ : ²¢’Ýè x¢éÝ¢ã S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢
»ï„¢ ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU ©S¢ Ýï x¢éÝ¢ã çÜU²¢ ãè Ýãè´ J

Ó¢¢ñÎã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ Ý±¢æ S¢¢H
çS¢. 9 çã.
çS¢. 9 çã. Ï¢ãé¼ S¢ï ±¢çÜGU¥G¢¼ï ¥GÁ¢èÏ¢¢ S¢ï HÏ¢ÚïÁ¢G ãñ J HïçÜUÝ
Ó¢‹Î ±¢çÜGU¥G¢¼ Ï¢ãé¼ ãè ¥ã}¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï Ï¢ãé¼ ãè Ï¢S¼G¢ï
¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ ã}¢ §Ý ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝè }¢éwG¼S¢Ú
çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ çÝã¢²¼ ãè §çwG¼S¢¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ ¥Hx¢ ¥Hx¢ ©G‹±¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
ÜGUH}¢ Ï¢æÎ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
¥¢²¼ï ¼wG²èÚ ± §üH¢
“¼wG²èÚ” ¥¢ñÚ “§üH¢” ²ïã à¢Úè¥G¼ ÜïU Î¢ï §çS¼GH¢ãGè ¥ËÈGU¢Á¢G
ãñ´ J à¢¢ïãÚ ¥ÐÝè Ï¢è±è ÜU¢ï ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï ²ïã §çwG¼²¢Ú Îï Îï çÜU ±¢ïã Ó¢¢ãï
¼¢ï ¼GH¢ÜGU Hï Hï ¥¢ñÚ Ó¢¢ãï ¼¢ï ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ãè ÜïU çÝÜU¢ãG }¢ḯ Úã Á¢¢» §S¢ ÜU¢ï
“¼wG²èÚ” ÜUã¼ï ãñ́ J ¥¢ñÚ “§üH¢” ²ïã ãñ çÜU à¢¢ïãÚ ²ïã ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hï çÜU }¢ñ´
¥ÐÝè Ï¢è±è S¢ï S¢¢ïãGÏ¢¼ Ýãè´ ÜUMæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ S¢ï Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï
ÜUÚ »ÜU }¢ãèÝï ÜU¢ “§üH¢” ÈGUÚ}¢¢²¢ ²¢’Ýè ¥¢Ð Ýï
²ïã ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hè çÜU }¢ñ´ »ÜU }¢¢ã ¼ÜU ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢éÜGUgS¢¢ S¢ï
S¢¢ïãGÏ¢¼ Ýãè´ ÜUMæx¢¢ J çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï
¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´ ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜU¢ §çwG¼²¢Ú |¢è
S¢¢ï´Ð çÎ²¢ }¢x¢Ú çÜUS¢è Ýï |¢è ¼GH¢ÜGU HïÝ¢ ÐS¢‹Î Ýãè´ çÜU²¢ J
ãGéÁG¢êÚ ÜUè Ý¢Ú¢Á¢Gè ¥¢ñÚ §G¼¢Ï¢ ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ v²¢
‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï “¼wG²èÚ ± §üH¢” v²êæ ÈGUÚ}¢¢²¢ ? §S¢
ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢
Ï¢èç±²¢æ ¼vGÚèÏ¢Ý S¢Ï¢ }¢¢HÎ¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢ÇGï Í¢Ú¢Ý¢ï´ ÜUè HÇGçÜU²¢æ ‰¢è´ J
“ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢” Ú§üS¢ï }¢vÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ‰¢è´ J “ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢”
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè ¥H }¢éS¼GHÜGU ÜïU S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Ú ÜUè
Ï¢ïÅè ‰¢è´ J “ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢” Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜïU
Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ãGé²ñ² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ÜUè ÝêÚï ÝÁ¢GÚ ‰¢è´ J “ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢”
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè Œ²¢Úè Ï¢ïÅè ‰¢è´ J
“ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢” ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ÜUè
Ó¢ãè¼è S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ‰¢è´ J “ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢” ¥¢ñÚ “ãGÁ¢GÚ¼ï
©}}¢ï S¢H}¢ã” |¢è ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ªæÓ¢ï ªæÓ¢ï Í¢Ú¢ï´ ÜUè
Ý¢Á¢G¢ï Ýï’}¢¼ }¢ï´ ÐHè ãé§ü HÇGçÜU²¢æ ‰¢è´ J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ²ïã ¥}¢èÚ Á¢G¢çÎ²¢æ
Ï¢Ó¢ÐÝ S¢ï ¥}¢èÚ¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è ¥¢ñÚ Ú§üS¢¢Ý¢ }¢¢ãG¢ïH ÜUè ¥G¢Îè ‰¢è´ ¥¢ñÚ §Ý
ÜU¢ ÚãìÝ S¢ãìÝ, wG¢éÎ¢ïü Ý¢ïà¢, çHÏ¢¢S¢ ± Ð¢ïà¢¢ÜU S¢Ï¢ ÜéUÀ ¥}¢èÚ Á¢G¢çÎ²¢ï´
ÜUè Ú§üS¢¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ ¥¢§üÝ¢ Î¢Ú ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è çÏ¢ËÜéUH ãè Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ ¥¢ñÚ
Îé‹²±è ¼ÜUËHéÈGU¢¼ S¢ï ²vS¢Ú Ï¢ïx¢¢Ý¢ ‰¢è J Î¢ï Î¢ï }¢ãèÝï ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼
}¢ï´ Ó¢êËã¢ Ýãè´ Á¢H¼¢ ‰¢¢ J çS¢ÈGUü ¶Á¢êÚ ¥¢ñÚ Ð¢Ýè ÐÚ ÐêÚï Í¢Ú¢Ýï ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è
Ï¢S¢Ú ã¢ï¼è ‰¢è J çHÏ¢¢S¢ ± Ð¢ïà¢¢ÜU }¢ï´ |¢è Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè Û¢HÜU
‰¢è J }¢ÜU¢Ý ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜïU S¢¢Á¢G¢ï S¢¢}¢¢Ý }¢ï´ |¢è ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè S¢¢Îx¢è Ýé}¢¢²¢æ ‰¢è J
ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï S¢Ú}¢¢» ÜU¢ ¥ÜUS¢Ú¢ï Ï¢ïà¢¼Ú çãGSS¢¢
¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜïU xG¢éÚÏ¢¢ ± ÈéUGÜGUÚ¢ ÐÚ S¢ÈGUü ÈGUÚ}¢¢ Îï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ï Ï¢ ÜGUÎÚï Á¢GMÚ¼ ãè ¶GÓ¢ü ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï Á¢¢ï §Ý
Ú§üS¢ Á¢G¢çÎ²¢ï´ ÜïU ãGSÏ¢ï wG±¢ã Á¢GïÏ¢¢ï Á¢GèÝ¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ú¢§à¢ ± Á¢GïÏ¢¢§à¢ ÜïU
çH²ï ÜU¢ÈGUè Ýãè´ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï ÜU|¢è ÜU|¢è §Ý ©}}¢¼ ÜUè }¢¢¥¢ïæ ÜU¢
Ðñ}¢¢Ý» S¢Ï¢í¢ï ÜGUÝ¢¥G¼ HÏ¢ÚïÁ¢G ã¢ï ÜUÚ ÀHÜU Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ
S¢ï }¢Á¢GèÎ ÚÜGU}¢¢ï´ ÜU¢ }¢é¼G¢HÏ¢¢ ¥¢ñÚ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚÝï
Hx¢¼è ‰¢è´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ Ýï
}¢éœ¢çÈGUÜGU¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢Ð S¢ï }¢é¼G¢HÏ¢¢ çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð
ã}¢¢Úï ¥wGÚ¢Á¢¢¼ }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜUè ²ïã ¥Î¢»æ }¢ïãìÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÜGUËÏ¢ï Ý¢Á¢G ÐÚ Ï¢¢Ú x¢éÁ¢GÚè´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU S¢éÜêUÝï ¶G¢ç¼GÚ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ ¶GHH ¥‹Î¢Á¢G ãé§æü

çÜU ¥¢Ð Ýï Ï¢Úã}¢ ã¢ï ÜUÚ ²ïã ÜGUS¢}¢ ¶¢ Hè çÜU »ÜU }¢ãèÝï ¼ÜU ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ S¢ï Ý ç}¢Hï´x¢ï J §S¢ ¼GÚãGG »ÜU }¢¢ã ÜU¢ ¥¢Ð
Ýï “§üH¢” ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ J
¥GÁ¢èÏ¢ §çœ¢ÈGU¢ÜG çÜU §‹ãè ¥Ä²¢}¢ }¢ï´ ¥¢Ð
Í¢¢ïÇGï S¢ï çx¢Ú ÐÇGï çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU ôÐÇHè }¢ï´ }¢¢ïÓ¢ ¥¢ x¢§ü J §S¢
¼vHèÈGU ÜUè ±Áã S¢ï ¥¢Ð Ýï Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÐÚ x¢¢ïà¢¢
Ýà¢èÝè §çwG¼²¢Ú ÈGUÚ}¢¢ Hè ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï ç}¢HÝ¢ …éHÝ¢ À¢ïÇG çÎ²¢ J
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜïU ÜGUÚèÝ¢ï´ S¢ï ²ïã
çÜGU²¢S¢ ¥¢Ú¢§ü ÜUÚ Hè çÜU ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢
}¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´ ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè ¥¢ñÚ ²ïã ¶GÏ¢Ú Á¢¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè x¢GH¼G ‰¢è
çÏ¢Á¢Hè ÜUè ¼GÚãGG ÈñUH x¢§ü J ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ S¢ï ÐÚïà¢¢Ý ãG¢H ¥¢ñÚ §S¢ S¢Îì}¢» Á¢¢æÜU¢ã S¢ï çÝÉ¢H ã¢ïÝï Hx¢ï J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï ±¢çÜGU¥G¢¼ Ðïà¢ ¥¢» ±¢ïã Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè
}¢é¼¥GgÎ çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ }¢éÈGUSS¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢ÁG¢ÜêUÚ ãñ´ J §Ý ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï S¢éçÝ²ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ »ÜU
ÐÇG¢ïS¢è Á¢¢ï ¥‹S¢¢Úè ‰¢¢ ã}¢ Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ²ïã ¼Gñ ÜUÚ çH²¢ ‰¢¢ çÜU
ã}¢ Î¢ïÝ¢ï´ »ÜU »ÜU çÎÝ Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè çÎ²¢
ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ çÎÝ |¢Ú ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ S¢ï »ÜU ÎêS¢Úï ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G ÜUÚ¼ï Úãï´x¢ï J
»ÜU çÎÝ ÜéUÀ Ú¢¼ x¢éÁ¢GÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î }¢ïÚ¢ ÐÇG¢ïS¢è ¥‹S¢¢Úè ¥¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢G¢ïÚ
Á¢G¢ïÚ S¢ï }¢ïÚ¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ ÐèÅÝï ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ }¢éÛ¢ï ÐéÜU¢ÚÝï Hx¢¢ J
}¢ñ´ Ýï Í¢Ï¢Ú¢ ÜUÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶¢ïH¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥¢Á¢ x¢GÁ¢GÏ¢ ã¢ï x¢²¢ J
}¢ñ´ Ýï ©S¢ S¢ï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ x¢GSS¢¢çÝ²¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ?
(©Ý çÎÝ¢ï´ à¢¢}¢ ÜïU x¢GSS¢¢Ýè }¢ÎèÝï ÐÚ ãG}Hï ÜUè ¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚ Úãï ‰¢ï J)
¥‹S¢¢Úè Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥Á¢è §S¢ S¢ï |¢è Ï¢ÉG ÜUÚ ãG¢çÎS¢¢ MÝé}¢¢ ã¢ï
x¢²¢ J ±¢ïã ²ïã çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ Ï¢èç±²¢ï´
ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ §S¢ ¶GÏ¢Ú S¢ï
Ï¢ïãGÎ }¢é¼±ç¤GãGà¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥GHSS¢Ï¢¢ãG }¢ñ´ Ýï }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï
ÝÏ¢±è }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ¥Î¢ ÜUè J ãGéÁG¢êÚ Ý}¢¢Á¢G S¢ï
ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï¼ï ãè Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÐÚ Á¢¢ ÜUÚ ¼‹ã¢ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
çÜUS¢è S¢ï ÜU¢ï§ü x¢ézG¼ìx¢ê Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢§ü J }¢ñ´ }¢çSÁ¢Î S¢ï çÝÜUH ÜUÚ ¥ÐÝè Ï¢ïÅè
ãGzGS¢¢ ÜïU Í¢Ú x¢²¢ ¼¢ï Îï¶¢ çÜU ±¢ïã Ï¢ñÆè Ú¢ï Úãè ãñ J }¢ñ´ Ýï ©S¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU
}¢ñ ´ Ýï ÐãHï ãè ¼é } ¢ ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU ¼é } ¢ ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜU¢ï ¼æx¢ }¢¼ çÜU²¢ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ¥wGÚ¢Á¢¢¼ }¢ï´
Á¢¢ï ÜU}¢è ãé±¢ ÜUÚï ±¢ïã }¢éÛ¢ S¢ï }¢¢æx¢ çH²¢ ÜUÚ¢ï }¢x¢Ú ¼é}¢ Ýï }¢ïÚè Ï¢¢¼ ÐÚ
Š²¢Ý Ýãè´ çÎ²¢ J çÈUÚ }¢ñ´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï S¢|¢¢ï´ ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè ãñ ? ãGzGS¢¢ Ýï ÜUã¢ }¢ñ´ ÜéUÀ Ýãè´ Á¢¢Ý¼è J
ÚS¢êHéËH¢ã Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÐÚ ãñ́ ¥¢Ð ©Ý S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚḯ J
}¢ñ´ ±ã¢æ S¢ï ©Æ ÜUÚ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢²¢ ¼¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï
|¢è Îï¶¢ çÜU ±¢ïã ç}¢}Ï¢Ú ÜïU Ð¢S¢ Ï¢ñÆï Ú¢ï Úãï ãñ´ J }¢ñ´ ©Ý ÜïU Ð¢S¢ ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ
Ï¢ñÆ¢ HïçÜUÝ }¢ïÚè ¼GÏ¢è¥G¼ }¢ï´ S¢éÜêUÝ ± ÜGUÚ¢Ú Ýãè´ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï }¢ñ´ ©Æ ÜUÚ
Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÐãÚïÎ¢Ú xG¢éH¢}¢ “ÚÏ¢¢ãG” S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢
}¢ïÚï çH²ï ¥‹ÎÚ ¥¢Ýï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¢ï J ÚÏ¢¢ãG Ýï H¢ñÅ ÜUÚ Á¢±¢Ï¢
çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü ÜUÚ çÎ²¢ HïçÜUÝ ¥¢Ð Ýï ÜU¢ï§ü
Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ çÎ²¢ J }¢ïÚè ©HÛ¢Ý ¥¢ñÚ Ï¢ï¼¢Ï¢è ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG x¢§ü ¥¢ñÚ
}¢ñ´ Ýï ÎÚÏ¢¢Ý S¢ï Î¢ïÏ¢¢Ú¢ §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUÚÝï ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUè çÈUÚ |¢è
ÜU¢ï§ü Á¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢H¢ J ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï ÚÏ¢¢ãG !
¼é}¢ }¢ïÚ¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUÚ¢ï J à¢¢²Î ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ï ²ïã ¶G²¢H ã¢ï çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè Ï¢ïÅè ãGzGS¢¢ ÜïU çH²ï
ÜU¢ï§ü çS¢ÈGU¢çÚà¢ Hï ÜUÚ ¥¢²¢ ãêæ J ¼é}¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ Î¢ï çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ !
¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã }¢éÛ¢ï ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ¼¢ï }¢ñ´ ¥|¢è ¥|¢è

¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ¥ÐÝè Ï¢ïÅè ãGzGS¢¢ ÜUè x¢ÚÎÝ ©ÇG¢ Îêæ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÛ¢
ÜU¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ç}¢H x¢§ü Á¢Ï¢ }¢ñ´ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ï¢¢Ú²¢Ï¢ ãé±¢ ¼¢ï }¢ïÚè
¥¢æ¶¢ï´ Ýï ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ çÜU ¥¢Ð »ÜU ¶éÚèüÏ¢¢Ý ÜUè
Ó¢¢ÚÐ¢§ü ÐÚ HïÅï ãé» ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ
Ï¢¢Ý ÜïU çÝà¢¢Ý ÐÇGï ãé» ãñ´ çÈUÚ }¢ñ´ Ýï ÝÁ¢GÚ ©Æ¢ ÜUÚ §{Ú ©{Ú Îï¶¢ ¼¢ï »ÜU
¼GÚÈGU ‰¢¢ïÇGï S¢ï “Á¢±” Ú¶ï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ »ÜU ¼GÚÈGU »ÜU ¶¢H ¶êæÅè ÐÚ
HÅÜU Úãè ‰¢è J ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ýï ÜUè
²ïã ÜU¢»Ý¢¼ Îï¶ ÜUÚ }¢ïÚ¢ çÎH |¢Ú ¥¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥¢æS¢ê ¥¢
x¢» J ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ïÚï Ú¢ïÝï ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ÐêÀ¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! §S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ Ú¢ïÝï ÜU¢
¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ S¢¢ }¢¢ñÜGU¥G ã¢ïx¢¢ ? çÜU ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ wG¢éÎ¢ ÜïU Îéà}¢Ý ¼¢ï Ýï’}¢¼¢ï´
}¢ï´ ÇêÏ¢ï ãé» »ïGà¢¢ï §Gà¢Ú¼ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
wG¢éÎ¢ ÜïU ÚS¢êHï }¢é¥GÁGÁ¢G}¢ ã¢ï¼ï ãé» §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ ãñ´ J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! v²¢ ¼é}¢ §S¢
ÐÚ Ú¢Á¢Gè Ýãè´ ã¢ï çÜU ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ Îé‹²¢ Hï´ ¥¢ñÚ ã}¢ ¥¢ç¶GÚ¼ !
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢¢ÝêS¢ ÜUÚÝï
ÜïU çH²ï ÜéUÀ ¥¢ñÚ |¢è x¢ézG¼ìx¢ê ÜUè ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ïÚè Ï¢¢¼ S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU HÏ¢ï ¥‹±Ú ÐÚ ¼Ï¢SS¢é}¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ú Ýé}¢¢²¢æ ã¢ï x¢» J
©S¢ ±vG¼ }¢ñ́ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
v²¢ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè ãñ ?
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “Ýãè´” J }¢éÛ¢ï §S¢ ÜGUÎÚ wG¢éà¢è
ãé§ü çÜU ÈGU¼Gïü }¢S¢Úü¼ S¢ï }¢ñ´ Ýï ¼vÏ¢èÚ ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ J çÈUÚ }¢ñ´ Ýï ²ïã
x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ x¢G}¢ ÜïU }¢¢Úï Ï¢ñÆï Ú¢ï Úãï ãñ´ ¥x¢Ú §Á¢¢Á¢G¼ ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´
Á¢¢ ÜUÚ ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G ÜUÚ Îêæ çÜU ¼GH¢ÜGU ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢Ú¢S¢Ú x¢GH¼G ãñ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éÛ¢ï §S¢ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ç}¢H x¢§ü ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï Á¢Ï¢ ¥¢ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè ¼¢ï S¢Ï¢ H¢ïx¢ wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ
ãàà¢¢à¢ Ï¢àà¢¢à¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï S¢éÜêUÝ¢ï §¼G}¢èÝ¢Ý ãG¢çS¢H ã¢ï x¢²¢ J
Á¢Ï¢ »ÜU }¢ãèÝ¢ x¢éÁ¢GÚ x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ÜGUS¢}¢ ÐêÚè ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ï¢¢H¢¶G¢Ýï S¢ï ©¼Ú
¥¢» §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè ¥¢²¼ï ¼wG²èÚ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü Á¢¢ï ²ïã ãñ :
»ï ÝÏ¢è ! ¥ÐÝè Ï¢èç±²¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢
ÎèçÁ¢²ï çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ Îé‹²¢ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è
¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¥¢Ú¢§à¢ Ó¢¢ã¼è ã¢ï ¼¢ï
¥¢¥¢ï }¢ñ´ ¼é}ãï´ ÜéUÀ }¢¢H Îêæ ¥¢ñÚ ¥ÓÀè
¼GÚãGG À¢ïÇG Îêæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢
Í¢Ú Ó¢¢ã¼è ã¢ï ¼¢ï Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã
Ýï ¼é}ã¢Úè ÝïÜUè ±¢çH²¢ï´ ÜïU çH²ï Ï¢ãé¼
Ï¢ÇG¢ ¥Á¢í ¼Ä²¢Ú ÜUÚ Ú¶¢ ãñ J
§Ý ¥¢²¢¼ï Ï¢çÄ²Ý¢¼ ÜU¢ }¢¢ ãGS¢H ¥¢ñÚ wG¢éH¢S¢» }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ
çÜU ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢
çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´ ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ Îï´ çÜU Î¢ï Ó¢èÁ¢Gï´ ¼é}ã¢Úï
S¢¢}¢Ýï ãñ´ J »ÜU Îé‹²¢ ÜUè Á¢GèÝ¼ ± ¥¢Ú¢§à¢ ÎêS¢Úè ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ýï’}¢¼ J
¥x¢Ú ¼é}¢ Îé‹²¢ ÜUè Á¢GïÏ¢¢ï Á¢GèÝ¼ Ó¢¢ã¼è ã¢ï ¼¢ï Ðñx¢G}Ï¢Ú ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è Ó¢êæçÜU
çÏ¢ËÜéUH ãè Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è ãñ §S¢ çH²ï Ðñx¢G}Ï¢Ú ÜïU Í¢Ú }¢ï´ ¼é}ãï´ ²ïã
Îé‹²±è Á¢GèÝ¼ ± ¥¢Ú¢§à¢ ¼é}ã¢Úè }¢ÚÁ¢Gè ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è,
çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ S¢Ï¢ }¢éÛ¢ S¢ï Á¢éÎ¢§ü ãG¢çS¢H ÜUÚ H¢ï J }¢ñ́ ¼é}ãḯ LwGS¢¼è ÜU¢ Á¢¢ïÇG¢

ÐãÝ¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜéUÀ }¢¢H Îï ÜUÚ LwGS¢¼ ÜUÚ Îêæx¢¢ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ wG¢éÎ¢ ±
ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ÜUè ¼GHÏ¢ x¢¢Ú ã¢ï ¼¢ï çÈUÚ ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ÜïU
Î¢}¢Ýï ÚãG}¢¼ S¢ï çÓ¢}¢Åè Úã¢ï J wG¢éÎ¢ Ýï ¼é}¢ ÝïÜU¢ïÜU¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï Ï¢ãé¼
ãè Ï¢ÇG¢ ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ¼Ä²¢Ú ÜUÚ Ú¶¢ ãñ Á¢¢ï ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ḯ ç}¢Hïx¢¢ J
§S¢ ¥¢²¼ Üï U Ýé Á G ¢ ê H Üï U Ï¢¢’Î S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGéÁG¢êÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU
Hï x¢» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥G¢§à¢¢ ! }¢ñ́ ¼é}ã¢Úï S¢¢}¢Ýï »ÜU Ï¢¢¼ Ú¶¼¢ ãêæ
}¢x¢Ú ¼é}¢ §S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ḯ Á¢ËÎè }¢¼ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ±¢çHÎñÝ S¢ï }¢à±Ú¢
ÜUÚ ÜïU }¢éÛ¢ï Á¢±¢Ï¢ ÎïÝ¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï
}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¼wG²èÚ ÜUè ¥¢²¼ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï S¢éÝ¢§ü ¼¢ï ©‹ã¢ḯ
Ýï Ï¢Ú Á¢S¼¢ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
(1)
§S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ |¢H¢ }¢ñ´ v²¢ ¥ÐÝï ±¢çHÎñÝ S¢ï }¢à±Ú¢ ÜUMæ }¢ñ´
¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜïU Í¢Ú ÜU¢ï Ó¢¢ã¼è ãêæ J
çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ²ÜïU Ï¢¢’Î Îèx¢Úï ¼}¢¢}¢
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ï ¥Hx¢ ¥Hx¢ ¥¢²¼ï ¼wG²èÚ S¢éÝ¢
S¢éÝ¢ ÜUÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ Ýï ±¢ïãè Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢§à¢¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ ‰¢¢ J
! ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¥¢zG¼¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý
ÎHèH ãñ çÜU ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ ÜU¢ï ãGÁé ¢G Ú
ê
ÜUè Á¢G¢¼ S¢ï çÜUS¢ ÜGUÎÚ ¥G¢çà¢ÜGU¢Ý¢ à¢ïzG¼x¢è ¥¢ñÚ ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è

çÜU ÜU§ü ÜU§ü S¢¢ïÜUÝ¢ï´ ÜUè }¢¢ñÁ¢êÎx¢è ¥¢ñÚ ¶G¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè S¢¢Î¢ ¥¢ñÚ
Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ ¼GÁ¢Gïü }¢é¥G¢à¢Ú¼ ¥¢ñÚ ¼æx¢è ¼éà¢èü ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ²ïã
Ú§üS¢ Á¢G¢çÎ²¢æ »ÜU H}¢ãGï ÜïU çH²ï |¢è ÚS¢êH ÜïU Î¢}¢Ýï ÚãG}¢¼ S¢ï Á¢éÎ¢§ü
x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è ‰¢è´ J
»ÜU x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ÜU¢ §Á¢G¢H¢
¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè çÚ±¢²¼¢ḯ ¥¢ñÚ ¼zGS¢èÚ¢ḯ }¢ḯ “§üH¢” ¥¢²¼ï “¼wG²èÚ”
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ± ãGzGS¢¢ ÜU¢ “}¢éÁ¢G¢ãÚ¢” §Ý ±¢çÜGU¥G¢¼
ÜU¢ï ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥Hx¢ ¥Hx¢ §S¢ ¼GÚãGG Ï¢²¢Ý çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÜU x¢¢ï²¢ ²ïã
}¢éwG¼çHÈGU Á¢G}¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ´ J §S¢ S¢ï »ÜU ÜU}¢ §GË}¢ ±
ÜU}¢ ÈGUãì}¢ ¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚ Ï¢èÝ §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ²ïã {¢ïÜU¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU à¢¢²Î
ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU
¼¥GËHéÜGU¢¼ wG¢éà¢ x¢±¢Ú Ý ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜU|¢è “§üH¢” ÜU|¢è “¼wG²èÚ” ÜU|¢è
“}¢éÁ¢G¢ãÚ¢” ã}¢ïà¢¢ »ÜU Ý »ÜU Û¢x¢ÇG¢ ãè Úã¼¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ ¥ãHï §GË}¢ ÐÚ
}¢wGÈGUè Ýãè´ çÜU ²ïã ¼èÝ¢ï´ ±¢çÜGU¥G¢¼ »ÜU ãè çS¢çËS¢Hï ÜUè ÜUçÇG²¢æ ãñ´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè Ó¢‹Î çÚ±¢²¢¼ wG¢éS¢êS¢Ý Ï¢é¶G¢Úè çÜU¼¢Ï¢éç‹ÝÜU¢ãG
Ï¢¢Ï¢ï }¢¢ñ§GÁ¢G¼éÚüÁ¢éH §ÏÝ¼éã çH ãG¢çH Á¢G¢ñçÁ¢ã¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUè Á¢¢ï }¢éÈGUSS¢H çÚ±¢²¼ ãñ, ©S¢ }¢ï´ S¢¢ÈGU ¼G¢ñÚ ÐÚ
²ïã ¼S¢ÚèãG ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ §üH¢ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ S¢ï ¥Hx¢ ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢H¢¶G¢Ýï ÐÚ ¼‹ã¢ Ýà¢èÝè
ÜUÚ HïÝ¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢
ÜUÚÝ¢, ¥¢²¼ï ¼wG²èÚ ÜU¢ Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝ¢, ²ïã S¢Ï¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï
}¢é‹S¢çHÜU ¥¢ñÚ Á¢éÇGï ãé» ãñ´ ¥¢ñÚ »ÜU ãè ±vG¼ }¢ï´ ²ïã S¢Ï¢ ±¢ÜGïU¥G ãé» ãñ´ J
±ÚÝ¢ ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜïU wG¢éà¢ x¢±¢Ú ¼¥GËHéÜGU¢¼ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ ¥G¢çà¢ÜGU¢Ý¢ ©ËÈGU¼
± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU ¥¢§üÝ¢ Î¢Ú Úãï ãñ´ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H
S¢ÜU¼è ¥¢ñÚ ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè }¢éÜUG gS¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ±¢çÜGU¥G¢¼ §S¢ ©ËÈGU¼
± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU ¼¥GËHéÜGU¢¼ ÐÚ x¢±¢ã ãñ´ J Á¢¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ± S¢èÚ¼ ÜUè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¥¢S}¢¢Ý ÜïU çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG Ó¢}¢ÜU¼ï ¥¢ñÚ Î¢S¼¢Ýï §GàÜGU¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU Ó¢}¢çÝS¼¢Ý¢ï´ }¢ï´ }¢¢ñçS¢}¢ï Ï¢ã¢Ú ÜïU ÈêUH¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG }¢ãÜU¼ï ãñ´ J
¥G¢ç}¢H¢ï´ ÜU¢ ¼ÜGULüÚ

ãGéÁG¢êÚ Ýï çS¢. 9 çã. }¢éãGÚü}¢ ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´
Á¢GÜU¢¼ ± S¢ÎÜGU¢¼ ÜUè ±éS¢êHè ÜïU çH²ï ¥G¢ç}¢H¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éãGçSS¢H¢ï´ ÜU¢ï
}¢éwG¼çHÈGU ÜGUÏ¢¢§H }¢ï´ Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J §Ý ©}¢Ú¢ ± ¥G¢ç}¢HèÝ ÜUè
ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ãGÁ¢GÚ¢¼ wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ´
çÁ¢Ý ÜU¢ï §ÏÝï S¢¢’Î Ýï çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ©G²ñÝ¢ çÏ¢Ý ãS¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜUè ¼GÚÈGU
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý ãGéS¢ñÝ ÜU¢ï ¥SH}¢ ± çx¢GÈGU¢Ú //
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢¢Î çÏ¢Ý çÏ¢àÚ ÜU¢ï S¢éHñ}¢ ± }¢éÁ¢GñÝ¢ //
{4} ãGÁ¢GÚ¼ï Ú¢ÈGïU¥G çÏ¢Ý }¢ÜUèS¢ ÜU¢ï Á¢éãñÝ¢ //
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ ÜU¢ï Ï¢Ýè ÈGUÁ¢G¢Ú¢ //
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GãG¢ÜU çÏ¢Ý S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ýè çÜUH¢Ï¢ //
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢àÚ çÏ¢Ý S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ýè ÜU¢’Ï¢ //
{8} ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝéçËHÏ¢ç¼²¢ ÜU¢ï Ï¢Ýè Á¢GÏ¢²¢Ý //
{9} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éã¢çÁ¢Ú çÏ¢Ý ¥Ï¢è ©}¢Ä²¢ ÜU¢ï S¢‹¥G¢¥ //
{10} ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý HéÏ¢ñÎ ¥‹S¢¢Úè ÜU¢ï ãGÁ¢íG}¢¢ñ¼ //

{11} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢èH» ¼Gè¥ ± Ï¢Ýè ¥S¥GÎ //
{12} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çHÜU çÏ¢Ý Ýé±ñÚã ÜU¢ï Ï¢Ýè ãG‹Á¢GH¢ //
{13} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GÏ¢ÚÜGU¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ýè S¢¢’Î ÜïU çÝSÈGU çãGSS¢ï //
{14} ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGñUS¢ çÏ¢Ý ¥G¢çS¢}¢ ÜU¢ï // //
{15} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GH¢ çÏ¢Ý ¥H ãGÁ¢GÚ}¢è ÜU¢ï Ï¢ãGìÚèÝ //
{16} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï ÝÁ¢Ú¢Ý //
²ïã ãGéÁ¢G êÚ à¢ãÝà¢¢ãï çÚS¢¢H¼ ÜïU ©}¢Ú¢ ¥¢ñÚ
¥G¢ç}¢HèÝ ãñ́ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï Á¢GÜU¢¼ ± S¢ÎÜGU¢¼ ±
çÁ¢ÁG¢²¢ ±éS¢êH ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢éÜUG ÚüÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J
Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜU¢ ±zGÎ
}¢éãGÚü}¢ çS¢. 9 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï çÏ¢àÚ çÏ¢Ý
S¢ézG²¢Ý ÜU¢ï Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ ÜïU S¢ÎÜGU¢¼ ±éS¢êH ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
|¢ïÁ¢¢ J §‹ã¢ï´ Ýï S¢ÎÜGU¢¼ ±éS¢êH ÜUÚ ÜïU Á¢}¥G çÜU²ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ ©Ý ÐÚ Ï¢Ýè
¼}¢è}¢ Ýï ãG}H¢ ÜUÚ çÎ²¢ ±¢ïã ¥ÐÝè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢ ÜUÚ çÜUS¢è ¼GÚãGG }¢ÎèÝ¢ ¥¢
x¢» ¥¢ñÚ S¢¢Ú¢ }¢¢Á¢Ú¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï Ï¢Ýè
¼}¢è}¢ ÜUè S¢ÚÜU¢ïÏ¢è ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G²ñÝ¢ çÏ¢Ý ãGS¢Ý ÈGUÁ¢G¢Úè
ÜU¢ï ÐÓ¢¢S¢ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ J ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÐÚ ©Ý ÜïU S¢ãGÚ¢ }¢ï´
ãG}H¢ ÜUÚ ÜïU ©Ý ÜïU x²¢Úã }¢Î¢ïZ, §vÜUèS¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ ¼èS¢ HÇGÜU¢ï´ ÜU¢ï
çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ©Ý S¢Ï¢ ÜGUñ çÎ²¢ḯ ÜU¢ï }¢ÎèÝï H¢» J(1)

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜU¢ »ÜU ±zGÎ }¢ÎèÝ¢ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´
§S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢ÚÎ¢Ú ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥vGÚ¥G çÏ¢Ý
ãG¢çÏ¢S¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ ¶G¼GèÏ¢ “¥G¼G¢ÚÎ” ¥¢ñÚ à¢¢§GÚ “Á¢GÏ¢ÚÜGU¢Ý çÏ¢Ý Ï¢Îí”
|¢è §S¢ ±zGÎ }¢ï´ S¢¢‰¢ ¥¢» ‰¢ï J ²ïã H¢ïx¢ ÎÝ ÎÝ¢¼ï ãé» ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢Ýï Hx¢ï çÜU ¥¢Ð Ýï ã}¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï çÜUS¢ Á¢é}¢ü }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ Ú¶¢ ãñ J
©S¢ ±vG¼ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜïU ãGéÁ¢Ú» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ ÜGñUHêH¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï J ãÚ Ó¢‹Î
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢‹¥G
çÜU²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜU¢à¢¢Ý» ÝÏ¢±è ÜïU Ð¢S¢ à¢¢ïÚ Ý }¢Ó¢¢¥¢ï J Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢G¢ïãÚ ÜïU çH²ï wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï
±¢Hï ãñ´ J }¢x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ »ÜU Ý }¢¢Ýï à¢¢ïÚ }¢Ó¢¢¼ï ãè Úãï Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ Ú¢ñÝÜGU
¥zGÚ¢ïÁ¢G ãé» ¼¢ï Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜU¢ Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥vGÚ¥G çÏ¢Ý ãG¢çÏ¢S¢ Ï¢¢ïH¢
çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ! ( ) ã}¢ï´ §Á¢¢Á¢G¼ ÎèçÁ¢²ï çÜU ã}¢
x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚï´ v²êæ çÜU ã}¢ ±¢ïã H¢ïx¢ ãñ´ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè }¢ÎìãG ÜUÚ Îï´ ±¢ïã
}¢éÁ¢GÄ²Ý ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ çÁ¢S¢ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ ÜUÚ Îï´ ±¢ïã »ïGÏ¢ S¢ï
Î¢x¢GÎ¢Ú ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ x¢GH¼G
ÜUã¼ï ã¢ï J ²ïã wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ãè ÜUè à¢¢Ý ãñ çÜU ©S¢ ÜUè }¢ÎìãG Á¢GèÝ¼
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè }¢Á¢G}}¢¼ Î¢x¢G ãñ ¼é}¢ H¢ïx¢ ²ïã ÜUã¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ }¢vGS¢Î v²¢
ãñ ? ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ã}¢ ¥ÐÝï ¶G¼GèÏ¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
à¢¢§GÚ ÜU¢ï Hï ÜUÚ ²ã¢æ ¥¢» ãñ´ ¼¢çÜU ã}¢ ¥ÐÝï ÜGU¢çÏ¢Hï ÈGUºG ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ï´ ÜU¢ï
Ï¢²¢Ý ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¥ÐÝï }¢éÈGU¢¶GÚ ÜU¢ï Ðïà¢ ÜUÚï´ J
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ý }¢ñ́ à¢ï’Ú¢ï à¢¢§GÚè ÜïU

çH²ï |¢ïÁ¢¢ x¢²¢ ãêæ Ý §S¢ ¼GÚãGG ÜUè }¢éÈUG ¢¶GÚ¼ ÜU¢ }¢éÛ¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï
ãGév}¢ ç}¢H¢ ãñ J }¢ñ́ ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ §S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥x¢Ú ¼é}¢ ²ïãè ÜUÚÝ¢
Ó¢¢ã¼ï ã¢ï ¼¢ï }¢ñ́ ¼Ä²¢Ú ãêæ J
²ïã S¢éÝ¼ï ãè ¥vGÚ¥G çÏ¢Ý ãG¢çÏ¢S¢ Ýï ¥ÐÝï ¶G¼èG Ï¢ ¥G¼¢G ÚÎ ÜUè ¼GÚÈGU
§à¢¢Ú¢ çÜU²¢ J ©S¢ Ýï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï }¢éÈUG ¢¶GÚ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥¢Ï¢¢¥¢ï
¥Á¢Î¢Î ÜïU }¢Ý¢çÜGUÏ¢ ÐÚ Ï¢ÇGè ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU {êæ¥¢{¢Ú
wG¢éyÏG ¢¢ ÐÉG¢ J ¥¢Ð Ýï ¥‹S¢¢Ú ÜïU ¶G¼èG Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼
çÏ¢Ý ÜGñUS¢ çÏ¢Ý à¢}¢¢S¢ ÜU¢ï Á¢±¢Ï¢ ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
©‹ã¢ï´ Ýï ©Æ ÜUÚ Ï¢Ú Á¢S¼¢ »ïS¢¢ ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G ¥¢ñÚ }¢é¥çSS¢Ú wG¢éyGÏ¢¢
çÎ²¢ çÜU Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ©Ý ÜïU Á¢G¢ïÚï ÜUH¢}¢ ¥¢ñÚ }¢éÈGU¢¶GÚ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ S¢éÝ
ÜUÚ Îæx¢ Úã x¢» J ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ ¶G¼GèÏ¢ ¥G¼G¢ÚÎ |¢è ãvÜU¢ Ï¢vÜU¢ ã¢ï ÜUÚ
à¢Úç}¢‹Î¢ ã¢ï x¢²¢ çÈUÚ Ï¢Ýè ¼}¢è}¢ ÜU¢ à¢¢§GÚ “Á¢GÏ¢ÚÜGU¢Ý çÏ¢Ý Ï¢Îí” ©Æ¢
¥¢ñÚ ©S¢ Ýï »ÜU ÜGUS¢èÎ¢ ÐÉG¢ J ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý
çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ÜU¢ï §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï çÈGUH Ï¢Îèã »ÜU
»ïS¢¢ }¢éÚSS¢¥G ¥¢ñÚ ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ S¢ï }¢¢’}¢êÚ ÜGUS¢èÎ¢ ÐÉG çÎ²¢ çÜU Ï¢Ýè
¼}¢è}¢ ÜU¢ à¢¢§GÚ ©ËHê Ï¢Ý x¢²¢ J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ¥vGÚ¥G çÏ¢Ý ãG¢çÏ¢S¢ ÜUãÝï
Hx¢¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï x¢GñÏ¢ S¢ï »ïS¢è
¼¢§üÎ ± ÝéSÚ¼ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§ü ãñ çÜU ãÚ ÈGUÁGH¢ï ÜU}¢¢H §Ý ÐÚ ¶Gy}¢ ãñ J
çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ §Ý ÜU¢ ¶G¼GèÏ¢ ã}¢¢Úï ¶G¼GèÏ¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G ãñ ¥¢ñÚ
§Ý ÜU¢ à¢¢§GÚ ã}¢¢Úï à¢¢§GÚ S¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÉG Ó¢ÉG ÜUÚ ãñ J §S¢ çH²ï §‹S¢¢ÈGU ÜU¢
¼ÜGU¢Á¢G¢ ²ïã ãñ çÜU ã}¢ §Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï S¢Úï ¼SHè}¢ ¶G}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
²ïã H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU }¢é¼Gè¥G¢ï ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J çÈUÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÎÚwG±¢S¼
ÐÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜïU ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï çÚã¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
²ïã H¢ïx¢ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï }¢ï´ ±¢ÐS¢ Ó¢Hï x¢» J §‹ãè H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ ÜUè ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU
Ï¢ïà¢ÜU ±¢ïã Á¢¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ãGéÁ¢Ú¢ï´ ÜïU Ï¢¢ãÚ

S¢ï ÐéÜU¢Ú¼ï ãñ´ J ©Ý }¢ï´ ¥ÜUS¢Ú Ï¢ï ¥GvGH
ãñ´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã S¢Ï¢í ÜUÚ¼ï ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU ¥¢Ð ©Ý ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢¼ï ¼¢ï
²ï ã ©Ý Üï U çH²ï Ï¢ï ã ¼Ú ‰¢¢ ¥¢ñ Ú
¥ËH¢ã Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ }¢ïãÚÏ¢¢Ý ãñ J
(2)
ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü ÜUè Ï¢ïÅè ¥¢ñÚ Ï¢ïÅ¢ }¢é„H}¢¢Ý

ÚÏ¢è©GH ¥¢ç¶GÚ çS¢. 9 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè }¢¢ ¼ãGì¼è }¢ï´ »ÜU S¢¢ï ÐÓ¢¢S¢ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
§S¢ çH²ï |¢ïÁ¢¢ çÜU ±¢ïã ÜGUÏ¢èH» “¼Gè¥” ÜïU Ï¢é¼¶G¢Ýï ÜU¢ï çx¢Ú¢ Îï´ J §Ý
H¢ïx¢¢ï´ Ýï à¢ãìÚ ÈGUHS¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ï¢é¼¶G¢Ýï ÜU¢ï }¢é‹ãçÎ}¢ ÜUÚ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ
ÜéUÀ ªæÅ¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ ¥¢ñÚ Ó¢‹Î ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ
ÜïU ²ïã H¢ïx¢ }¢ÎèÝ¢ H¢» J §Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ }¢àãêÚ S¢¶Gè ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü ÜUè Ï¢ïÅè
|¢è ‰¢è J ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ |¢¢x¢ ÜUÚ }¢éËÜïU à¢¢}¢ Ó¢H¢
x¢²¢ J ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü ÜUè HÇGÜUè Á¢Ï¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUè x¢§ü ¼¢ï ©S¢
Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ “ãG¢ç¼}¢ ¼G¢§ü”
ÜUè HÇGÜUè ãêæ J }¢ïÚï Ï¢¢Ð ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ |¢¢§ü “¥GÎè çÏ¢Ý
ãG¢ç¼}¢” }¢éÛ¢ï À¢ïÇG ÜUÚ |¢¢x¢ x¢²¢ J }¢ñ´ Á¢G§üGÈGU¢ ãêæ ¥¢Ð }¢éÛ¢ ÐÚ »ãGS¢¢Ý
ÜUèçÁ¢²ï wG¢éÎ¢ ¥¢Ð ÐÚ »ãGS¢¢Ý ÜUÚïx¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï
©Ý ÜU¢ï À¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢ÈGUÚ ÜïU çH²ï »ÜU ªæÅ |¢è §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï |¢¢§ü ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢è ¥¢ñÚ ©S¢

ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥wGH¢ÜGïU ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ¥¢x¢¢ã çÜU²¢ ¥¢ñÚ

ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢’ÚèÈGU ÜUè J ¥GÎè çÏ¢Ý
ãG¢ç¼}¢ ¥ÐÝè Ï¢ãÝ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè ãGéÁG¢êÚ ( ) ÜïU wG¢éËÜGïU ¥GÁ¢Gè}¢
¥¢ñÚ ¥G¢Î¢¼ï ÜUÚè}¢¢ ÜïU ãG¢H¢¼ S¢éÝ ÜUÚ Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» ¥¢ñÚ çÏ¢x¢GñÚ
ÜU¢ï§ü ¥}¢¢Ý ¼GHÏ¢ çÜU²ï ãé» }¢ÎèÝï ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» J H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï
ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú Îè çÜU ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ¥¢ x¢²¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚ
ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ Ýï §Ýç¼ã¢§ü ÜUÚè}¢¢Ý¢ ¥‹Î¢Á¢G
S¢ï ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ÜïU ã¢‰¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï ÎS¼ï ÚãG}¢¼ }¢ï´ Hï çH²¢ ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥GÎè ! ¼é}¢ çÜUS¢ Ó¢èÁ¢G S¢ï |¢¢x¢ï ? v²¢ ÜUãÝï S¢ï
¼é}¢ |¢¢x¢ï ? v²¢ wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ¥¢ñÚ }¢¢’Ï¢êÎ |¢è ãñ ? ¥GÎè çÏ¢Ý
ãG¢ç¼}¢ Ýï ÜUã¢ çÜU “Ýãè´” J çÈUÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG çH²¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
x¢» §Ý ÜïU §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
wG¢éà¢è ãé§ü çÜU ÈGU¼Gïü }¢S¢Úü¼ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú Ó¢}¢ÜUÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï §Ý ÜU¢ï wG¢éS¢êS¢è §GÝ¢²¢¼ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ |¢è ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ãG¢ç¼}¢
ÜUè ¼GÚãGG Ï¢ãé¼ ãè S¢¶Gè ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ý¢çÜGUH ãñ´ çÜU çÜUS¢è Ýï
§Ý S¢ï »ÜU S¢¢ï çÎÚã}¢ ÜU¢ S¢é±¢H çÜU²¢ ¼¢ï ²ïã ¶GÈGU¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU
¼é}¢ Ýï ÈGUÜGU¼G »ÜU S¢¢ï çÎÚã}¢ ãè }¢éÛ¢ S¢ï }¢¢æx¢¢ ¼é}¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï çÜU }¢ñ́ ãG¢ç¼}¢
ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ãêæ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï §¼Ýè ãGÜGUèÚ ÚÜGU}¢ Ýãè´ Îêæx¢¢ J
²ïã Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ÝÎ¢Ú S¢ãG¢Ï¢è ãñ´, ç¶GH¢ÈGU¼ï çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú }¢ï´
Á¢Ï¢ Ï¢ãé¼ S¢ï ÜGUÏ¢¢§H Ýï ¥ÐÝè Á¢GÜU¢¼ Ú¢ïÜU Îè ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢ï }¢é¼üÎ ã¢ï x¢»
²ïã ©S¢ Î¢ñÚ }¢ï´ |¢è Ðã¢ÇG ÜUè ¼GÚãGG §SH¢}¢ ÐÚ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ Úãï ¥¢ñÚ
¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜUè Á¢GÜU¢¼ H¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUè ¥¢ñÚ §GÚ¢ÜGU
ÜUè ÈéUG¼êãG¢¼ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï §SH¢}¢è çÁ¢ã¢Î¢ï´ }¢ï´ }¢éÁ¢¢çãÎ ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï
à¢ÚèÜU ãé» ¥¢ñÚ çS¢. 68 çã. }¢ï´ »ÜU S¢¢ï Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ ç±S¢¢H
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ çS¢ãG¢ãG çS¢œ¢¢ ÜUè ãÚ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè

çÚ±¢²¼ ÜUÎ¢ü ãGÎèS¢ï´ }¢Á¢GÜêUÚ ãñ´ J(1)
x¢GÁG±» ¼Ï¢êÜ
“¼Ï¢êÜU” }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ à¢¢}¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ
Á¢¢ï }¢ÎèÝï S¢ï Ó¢¢ñÎã }¢ç‹Á¢GH ÎêÚ ãñ J Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU
“¼Ï¢êÜU” »ÜU ÜGUË»G ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU “¼Ï¢êÜU” »ÜU
Ó¢à}¢ï ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ J }¢é}¢çÜUÝ ãñ ²ïã S¢Ï¢ Ï¢¢¼ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ã¢ï´ !
²ïã x¢GÁG±¢ S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ÜïU çÎÝ¢ï´ }¢ï´ ãé±¢ J ¼G±èH S¢ÈGUÚ, ã±¢ x¢}¢ü,
S¢é±¢Úè ÜU}¢, ¶¢Ýï ÐèÝï ÜUè ¼vHèÈGU, HàÜUÚ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢,
§S¢ çH²ï §S¢ x¢GÁ±G ï }¢ḯ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ï Ï¢ÇGè ¼æx¢è ¥¢ñÚ ¼æx¢ ÎS¼è ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢
ÜUÚÝ¢ ÐÇG¢ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU §S¢ x¢GÁ±G ï ÜU¢ï “Á¢ñà¢éH ©GS¢Úã” (¼æx¢ ÎS¼è ÜU¢
HàÜUÚ) |¢è ÜUã¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ḯ ÜU¢ï §S¢ x¢GÁ± G ï }¢ḯ Ï¢ÇGè à¢Úç}¢‹Îx¢è
¥¢ñÚ à¢}¢üS¢¢Úè ©Æ¢Ýè ÐÇGè ‰¢è J §S¢ ±Áã S¢ï §S¢ ÜU¢ »ÜU Ý¢}¢ “x¢GÁ±G »
ÈGU¢çÁ¢Gã¢G ” (LS±¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ x¢GÁ±G ¢) |¢è ãñ J §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢
§çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU §S¢ x¢GÁ±G ï ÜïU çH²ï ãGéÁ¢G êÚ }¢¢ãï ÚÁ¢Ï¢
çS¢. 9 çã. Á¢é}¢ï’Ú¢¼ ÜïU çÎÝ Ú±¢Ý¢ ãé» J(2)
x¢GÁG±» ¼Ï¢êÜU ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢
¥GÚÏ¢ ÜU¢ x¢GSS¢¢Ýè ¶G¢ÝÎ¢Ý Á¢¢ï ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜïU Á¢GïÚï ¥S¢Ú }¢éËÜïU
à¢¢}¢ ÐÚ ãGéÜêU}¢¼ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ Ó¢êæçÜU ±¢ïã §üGS¢¢§ü ‰¢¢ §S¢ çH²ï ÜGñUS¢Úï M}¢ Ýï
©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ¥¢H» ÜU¢Ú Ï¢Ý¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï ÐÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜUà¢è ÜU¢ ¥GÁ}G ¢ ÜUÚ
çH²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢ ÜïU Á¢¢ï S¢¢ñÎ¢x¢Ú Ú¢ñx¢GÝï Á¢Gñ¼êÝ Ï¢ïÓ¢Ýï }¢ÎèÝï ¥¢²¢

ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ¶GÏ¢Ú Îè çÜU ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜUè ãGéÜêU}¢¼ Ýï }¢éËÜïU à¢¢}¢ }¢ï´
Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè ÈGU¢ñÁ¢ Á¢}¥G ÜUÚ Îè ãñ J ¥¢ñÚ ©S¢ ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ Mç}¢²¢ï´ ÜïU §GH¢±¢
ÜGUÏ¢¢§Hï HwG}¢ ± Á¢éÁ¢G¢}¢ ¥¢ñÚ x¢GSS¢¢Ý ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ |¢è à¢¢ç}¢H ãñ´ J §Ý
¶GÏ¢Ú¢ï´ ÜU¢ ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU Ó¢™¢ü ‰¢¢ ¥¢ñÚ Mç}¢²¢ï´ ÜUè §SH¢}¢
Îéà}¢Ýè ÜU¢ï§ü ÉÜUè ÀéÐè Ó¢èÁ¢G Ýãè´ ‰¢è §S¢ çH²ï §Ý ¶GÏ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï x¢GH¼G S¢}¢Û¢ ÜUÚ
ÝÁ¢GÚ ¥‹Î¢Á¢G ÜUÚ ÎïÝï ÜUè |¢è ÜU¢ï§ü ±Áã Ýãè´ ‰¢è J §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
Ýï |¢è ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜU¢ ãGév}¢ Îï çÎ²¢ J
HïçÜUÝ Á¢ñS¢¢ çÜU ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ©S¢ ±vG¼ çãGÁ¢¢Á¢Gï
}¢éÜGUgS¢ }¢ï´ à¢ÎèÎ ÜGUãGì¼G ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï ÐÝ¢ã çà¢g¼ ÜUè x¢}¢èü ÐÇG Úãè ‰¢è §Ý
±éÁ¢êã¢¼ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUHÝ¢ à¢¢ÜGU x¢éÁ¢GÚ Úã¢ ‰¢¢ J }¢ÎèÝï ÜïU
}¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ çÁ¢Ý ÜïU çÝÈGU¢ÜGU ÜU¢ |¢¢æÇ¢ ÈêUÅ Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ±¢ïã wG¢éÎ |¢è ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´
à¢¢ç}¢H ã¢ïÝï S¢ï Á¢è Ó¢éÚ¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è }¢‹¥G ÜUÚ¼ï ‰¢ï J HïçÜUÝ
§S¢ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¼èS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Á¢}¥G ã¢ï x¢²¢ J }¢x¢Ú §Ý ¼}¢¢}¢
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU çH²ï S¢é±¢çÚ²¢ï´ ¥¢ñÚ S¢¢}¢¢Ýï Á¢æx¢ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜUÚÝ¢ »ÜU
Ï¢ÇG¢ ãè ÜUçÆÝ }¢ÚãGH¢ ‰¢¢ v²êæ çÜU H¢ïx¢ ÜGUãGì¼G ÜUè ±Áã S¢ï §Ýç¼ã¢§ü
}¢zGHêÜéUH ãG¢H ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ý ‰¢ï J §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ S¢ï ÈGU¢ñÁ¢ï´ ¥¢ñÚ }¢¢Hè §}¢Î¢Î ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J §S¢
¼GÚãGG §SH¢}¢ }¢ḯ çÜUS¢è ÜU¢Úï ¶GñÚ ÜïU çH²ï Ó¢‹Î¢ ÜUÚÝï ÜUè S¢é‹Ý¼ ÜGU¢§}¢ ãé§ü J(1)
ÈGïUãçÚS¼ï Ó¢‹Î¢ çÎã‹Îx¢¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H
¥¢ñÚ Í¢Ú ÜU¢ ¼}¢¢}¢ ¥S¢¢S¢¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ï¢ÎÝ ÜïU ÜUÐÇGï |¢è H¢ ÜUÚ
Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚ çÎ²ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU
Ýï ¥ÐÝ¢ ¥¢{¢ }¢¢H §S¢ Ó¢‹Îï }¢ï´ Îï çÎ²¢ J }¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú

Á¢Ï¢ ¥ÐÝ¢ çÝSÈGU }¢¢H Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ Ó¢Hï ¼¢ï
¥ÐÝï çÎH }¢ḯ ²ïã ¶G²¢H ÜUÚ ÜïU Ó¢Hï ƒï çÜU ¥¢Á¢ }¢ñ́ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
çS¢gèÜGU S¢ï S¢Ï¢ÜGU¼ Hï Á¢¢ªæx¢¢ v²êæ çÜU ©S¢ çÎÝ ÜU¢à¢¢Ý»
ÈGU¢MÜGU }¢ï´ §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢H ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU S¢ï ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! çÜU¼Ý¢ }¢¢H ²ã¢æ H¢» ¥¢ñÚ çÜUS¢ ÜGUÎÚ Í¢Ú ÐÚ
À¢ïÇG¢ ? ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢{¢
}¢¢H ãG¢çÁ¢GÚï ç¶GÎ}¢¼ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢{¢ }¢¢H ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜïU çH²ï Í¢Ú }¢ï´
À¢ïÇG çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ²ïãè S¢é±¢H ¥ÐÝï ²¢Úï x¢G¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú
S¢ï çÜU²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
}¢ñ́ Ýï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÜU¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú ÜU¢ Á¢G¶èG Ú¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ §¼Ý¢ ãè ÈGUÜGUü ãñ çÁ¢¼Ý¢ ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ÜUH¢}¢¢ï´ }¢ï´ ÈGUÜGUü ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè »ÜU ãÁ¢G¢Ú ªæÅ ¥¢ñÚ S¢œ¢Ú
Í¢¢ïÇGï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜUè S¢é±¢Úè ÜïU çH²ï ¥¢ñÚ »ÜU ãÁ¢G¢Ú ¥àÚÈGUè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU
¥wGÚ¢Á¢¢¼ ÜUè }¢Î }¢ï´ ¥ÐÝè ¥¢S¼èÝ }¢ï´ |¢Ú ÜUÚ H¢» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ¥¢x¢G ¢ ï à ¢ï }¢é Ï ¢¢ÚÜU }¢ï ´ Ï¢¶ï Ú çÎ²¢ J ¥¢Ð
Ýï ©Ý ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
»ï ¥ËH¢ã ¼ê ©GS¢}¢¢Ý S¢ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï Á¢¢, v²êæ çÜU }¢ñ´ §S¢ S¢ï wG¢éà¢ ã¢ï x¢²¢ ãêæ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU Ýï Ó¢¢HèS¢ ãÁ¢G¢Ú
çÎÚã}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢ïÚï Í¢Ú }¢ï´ §S¢ ±vG¼ ¥SS¢è ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ ‰¢ï J ¥¢{¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´
H¢²¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¥¢{¢ Í¢Ú ÐÚ Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU çH²ï À¢ïÇG ¥¢²¢ ãêæ J §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ §S¢ }¢ï´ |¢è Ï¢ÚÜU¼ Îï Á¢¢ï ¼é}¢ H¢» ¥¢ñÚ
©S¢ }¢ï´ |¢è Ï¢ÚÜU¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» Á¢¢ï ¼é}¢ Ýï Í¢Ú ÐÚ Ú¶¢ J §S¢ Îé¥G¢» ÝÏ¢±è
ÜU¢ ²ïã ¥S¢Ú ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢HÎ¢Ú ã¢ï x¢» J
§S¢è ¼GÚãGG ¼}¢¢}¢ ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈGUèÜGU §S¢ Ó¢‹Îï
}¢ï´ çãGSS¢¢ çH²¢ J ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Á¢Gï±Ú¢¼ ©¼¢Ú ©¼¢Ú ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼
}¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUè J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý ¥GÎè ¥‹S¢¢Úè Ýï ÜU§ü }¢Ý
¶Á¢êÚï´ Îè´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥GÜGUèH ¥‹S¢¢Úè Á¢¢ï Ï¢ãé¼ ãè
}¢éçzGHS¢ ‰¢ï ÈGUÜGU¼G »ÜU S¢¢¥G ¶Á¢êÚ Hï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚï ç¶GÎ}¢¼ ãé» ¥¢ñÚ
x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ Ýï çÎÝ |¢Ú
Ð¢Ýè |¢Ú |¢Ú ÜUÚ }¢Á¢GÎêÚè ÜUè ¼¢ï Î¢ï S¢¢¥G ¶Á¢êÚḯ }¢éÛ¢ï }¢Á¢GÎêÚè }¢ḯ ç}¢Hè ãñ́ J
»ÜU S¢¢¥G ¥ãH¢ï ¥G²¢H ÜU¢ï Îï Îè ãñ ¥¢ñÚ ²ïã »ÜU S¢¢¥G ãG¢çÁ¢GÚï ç¶GÎ}¢¼ ãñ J
ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU
¥ÐÝï »ÜU }¢éçzGHS¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ÜïU §S¢ ÝÁ¢GÚ¢Ý» wG¢éHêS¢ S¢ï Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú
ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ¶Á¢êÚ ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ }¢¢H¢ï´ ÜïU ªÐÚ
Ú¶ çÎ²¢ ! ! ! (1)
ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè ¼Ä²¢Úè

ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ¥Ï¢ ¼ÜU ²ïã ¼GÚèÜGU¢ ‰¢¢
çÜU x¢GÁ¢G±¢¼ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢Á¢GÎ¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ¼Ä²¢Úè
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥GS¢¢çÜUÚï §SH¢ç}¢²¢ ÜU¢ï »ïGÝ ±vG¼ ¼ÜU ²ïã |¢è
Ý }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU ÜUã¢æ ¥¢ñÚ çÜUS¢ ¼GÚÈGU Á¢¢Ý¢ ãñ ? }¢x¢Ú Á¢æx¢ï ¼Ï¢êÜU
ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ S¢Ï¢ ÜéUÀ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ¥GH¢çÝ²¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ²ïã |¢è
Ï¢¼¢ çÎ²¢ çÜU ¼Ï¢êÜU Ó¢HÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢¢ï´ S¢ï çÁ¢ã¢Î ÜUÚÝ¢
ãñ ¼¢çÜU H¢ïx¢ çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¼Ä²¢Úè ÜUÚ Hï´ J

ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï Á¢ñS¢¢ çÜU çH¶¢ Á¢¢

Ó¢éÜU¢ çÎH ¶¢ïH ÜUÚ Ó¢‹Î¢ çÎ²¢ }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è ÐêÚè ÈGU¢ñÁ¢ ÜïU çH²ï S¢é±¢çÚ²¢ï´
ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ Ý ã¢ï S¢ÜU¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢ãé¼ S¢ï Á¢¢æÏ¢¢Á¢G }¢é„H}¢¢Ý §S¢è çÏ¢Ý¢
ÐÚ §S¢ çÁ¢ã¢Î }¢ï´ à¢ÚèÜU Ý ã¢ï S¢ÜïU çÜU §Ý ÜïU Ð¢S¢ S¢ÈGUÚ ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý Ýãè´
‰¢¢ ²ïã H¢ïx¢ ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ S¢é±¢Úè ¼GHÏ¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ãG¢çÁ¢GÚ ãé»
}¢x¢Ú Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢S¢
S¢é±¢Úè Ýãè´ ãñ ¼¢ï ²ïã H¢ïx¢ ¥ÐÝè Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÐÚ §S¢ ¼GÚãGG çÏ¢HçÏ¢H¢
ÜUÚ Ú¢ï» çÜU ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï §Ý ÜUè
¥¢ã¢ï Á¢G¢Úè ¥¢ñÚ Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
x¢±¢ã ãñ çÜU (1)
¥¢ñÚ Ý ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ÜéUÀ ãGÚÁ¢ ãñ çÜU
±¢ïã Á¢Ï¢ (»ï ÚS¢êH) ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢»
çÜU ã}¢ ÜU¢ï S¢é±¢Úè ÎèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï
ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢S¢ ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G Ýãè´ çÁ¢S¢
ÐÚ ¼é}ãï´ S¢é±¢Ú ÜUMæ ¼¢ï ±¢ïã ±¢ÐS¢ x¢»
¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ‰¢ï
çÜU ¥zGS¢¢ïS¢ ã}¢¢Úï Ð¢S¢ ¶GÓ¢ü Ýãè´ ãñ J
¼Ï¢êÜU ÜU¢ï Ú±¢Ýx¢è
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGéÁG¢êÚ ¼èS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ
S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¼Ï¢êÜU ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜU¢ ÝÁG}¢¢ï ÝSÜGU Ó¢H¢Ýï
ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢²¢ J Á¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï çÝã¢²¼ ãè ãGS¢Ú¼ ± ¥zGS¢¢ïS¢ ÜïU S¢¢‰¢

¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! v²¢ ¥¢Ð }¢éÛ¢ï

¥G¢ñÚ¼¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ }¢ï´ À¢ïÇG ÜUÚ wG¢éÎ çÁ¢ã¢Î ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU çH²ï Á¢¢
Úãï ãñ´ ¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
v²¢ ¼é}¢ §S¢ ÐÚ Ú¢Á¢Gè Ýãè´ ã¢ï çÜU ¼é}¢ ÜU¢ï }¢éÛ¢ S¢ï ±¢ïã çÝSÏ¢¼ ãñ Á¢¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢MÝ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢è }¢x¢Ú ²ïã çÜU
}¢ïÚï Ï¢¢’Î ÜU¢ï§ü ÝÏ¢è Ýãè´ ãñ J
²¢’Ýè çÁ¢S¢ ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜU¢ïãï yG¢êÚ ÐÚ Á¢¢¼ï ±vG¼
ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢MÝ ÜU¢ï ¥ÐÝè ©}}¢¼ Ï¢Ýè §SÚ¢§üH ÜUè Îï¶|¢¢H ÜïU
çH²ï ¥ÐÝ¢ ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ x¢» ‰¢ï §S¢è ¼GÚãGG }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè ©}}¢¼
S¢¢ï´Ð ÜUÚ çÁ¢ã¢Î ÜïU çH²ï Á¢¢ Úã¢ ãêæ J
}¢ÎèÝï S¢ï Ó¢H ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “S¢çÝÄ²¼éH ç±Î¢¥G” }¢ï´ ¥¢Ð
Ýï çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ Á¢¢»Á¢G¢ çH²¢
¥¢ñÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ }¢éÜGUg}¢¢, }¢ñ}¢Ý¢, }¢ñS¢Ú¢ ±x¢GñÚ¢ }¢éÚœ¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ
±ã¢æ S¢ï ÜêUÓ¢ çÜU²¢ J }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU Û¢êÅï ©GÁ¢íG ¥¢ñÚ Ï¢ã¢Ýï
Ï¢Ý¢ ÜUÚ Úã x¢» ¥¢ñÚ }¢éçwGHS¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï |¢è Ó¢‹Î ãGÁ¢GÚ¢¼ Úã
x¢» ©Ý }¢ï´ ²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ ‰¢ï : ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU, çãH¢H çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢,
}¢éÚ¢Úã çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G, ¥Ï¢ê ¶GñS¢}¢¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè ( )
§Ý }¢ï´ S¢ï ¥Ï¢ê ¶GñS¢}¢¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè ¼¢ï Ï¢¢’Î }¢ï´
Á¢¢ ÜUÚ à¢ÚèÜïU çÁ¢ã¢Î ã¢ï x¢» HïçÜUÝ ¼èÝ ¥Ã±HéçÁGÁ¢GRU Ýãè´ x¢» J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè ÜïU ÐèÀï Úã Á¢¢Ýï ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ ²ïã ãé±¢ çÜU ©Ý ÜU¢ ªæÅ Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥¢ñÚ ‰¢ÜU¢ ãé±¢ ‰¢¢ J
§‹ã¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Ó¢‹Î çÎÝ Ó¢¢Ú¢ ç¶H¢²¢ ¼¢çÜU ±¢ïã Ó¢æx¢¢ ã¢ï Á¢¢» J

Á¢Ï¢ Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï ±¢ïã çÈUÚ Ú¢S¼ï }¢ï´ ‰¢ÜU x¢²¢ J }¢Á¢Ï¢êÚÝ ±¢ïã ¥ÐÝ¢
S¢¢}¢¢Ý ¥ÐÝè ÐèÆ ÐÚ H¢Î ÜUÚ Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ §SH¢}¢è HàÜUÚ }¢ï´
à¢¢ç}¢H ã¢ï x¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¶ñGS¢}¢¢ Á¢¢Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢ Ýãè´ Ú¶¼ï ‰¢ï
}¢x¢Ú ±¢ïã »ÜU çÎÝ à¢ÎèÎ x¢}¢èü }¢ï´ ÜUãè´ Ï¢¢ãÚ S¢ï ¥¢» ¼¢ï ©Ý ÜUè Ï¢è±è Ýï
ÀŒÐÚ }¢ï´ çÀÇGÜU¢± ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ J
‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ©S¢ S¢¢²¢Î¢Ú ¥¢ñÚ Æ‹Çè Á¢x¢ã }¢ï´ Ï¢ñÆï çÈUÚ Ý¢ x¢ã¢æ ©Ý
ÜïU çÎH }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¶G²¢H ¥¢ x¢²¢ J ¥ÐÝè
Ï¢è±è S¢ï ÜUã¢ çÜU ²ïã ÜUã¢æ ÜU¢ §‹S¢¢ÈGU ãñ çÜU }¢ñ´ ¼¢ï ¥ÐÝè ÀŒÐÚ }¢ï´ Æ‹ÇÜU
¥¢ñÚ S¢¢» }¢ï´ ¥¢Ú¢}¢ ± Ó¢ñÝ S¢ï Ï¢ñÆ¢ Úãêæ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÚS¢êH
§S¢ {êÐ ÜUè ¼}¢¢Á¢G¼ ¥¢ñÚ à¢ÎèÎ Hê ÜïU ‰¢ÐïÇG¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ
ÜUÚ¼ï ãé» çÁ¢ã¢Î ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢ Úãï ã¢ḯ »ÜU Î}¢ ©Ý ÐÚ »ïS¢è §ü}¢¢Ýè
x¢GñÚ¼ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢§ü çÜU ¼¢ïà¢ï ÜïU çH²ï ¶Á¢êÚ Hï ÜUÚ »ÜU ªæÅ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï x¢»
¥¢ñÚ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼ï ãé» Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J HàÜUÚ ±¢H¢ḯ Ýï ÎêÚ S¢ï »ÜU
à¢é¼éÚ S¢é±¢Ú ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥Ï¢ê
¶ñGS¢}¢¢ ã¢ḯx¢ï §S¢ ¼GÚãGG ²ïã |¢è HàÜUÚï §SH¢}¢ }¢ḯ ÐãéæÓ¢ x¢» J(2)
Ú¢S¼ï }¢ï´ ÜGU¢ñ}¢ï ¥G¢Î ± S¢}¢êÎ ÜUè ±¢ïã Ï¢çS¼²¢æ ç}¢Hè´ Á¢¢ï ÜGUãìÚï
§H¢ãè Üï U ¥G Á ¢G ¢ Ï¢¢ï ´ S¢ï ©HÅ ÐHÅ ÜUÚ Îè x¢§ü ‰¢è´ J ¥¢Ð
Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ²ïã ±¢ïã Á¢x¢ãï´ ãñ´ Á¢ã¢æ wG¢éÎ¢ ÜU¢
¥GÁ¢G¢Ï¢ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ §S¢ çH²ï ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ²ã¢æ çÜGU²¢}¢ Ý ÜUÚï
Ï¢çËÜU çÝã¢²¼ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢ ²ã¢æ S¢ï S¢ÈGUÚ ÜUÚ ÜïU §Ý ¥GÁ¢G¢Ï¢
ÜUè ±¢çÎ²¢ï´ S¢ï Á¢ËÎ Ï¢¢ãÚ çÝÜUH Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ²ã¢æ ÜU¢ Ð¢Ýè Ý çÐ²ï
¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è ÜU¢}¢ }¢ï´ H¢» J

§S¢ x¢GÁG±ï }¢ï´ Ð¢Ýè ÜUè çÜGUËH¼, à¢ÎèÎ x¢}¢èü, S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜUè ÜU}¢è
S¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï Ï¢ïãGÎ ¼vHèÈGU ©Æ¢§ü }¢x¢Ú }¢ç‹Á¢GHï }¢vGS¢êÎ ÐÚ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ
ãè Î}¢ çH²¢ J(1)
Ú¢S¼ï ÜïU Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
ãGÁé ¢G Ú
ê Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈUG ¢Úè
ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ±¢ïã S¢Ï¢ S¢ï ¥Hx¢ ¥Hx¢ Ó¢H Úãï ãñ́ J ¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²ïã S¢Ï¢ S¢ï ¥Hx¢ ãè Ó¢Hḯx¢ï ¥¢ñÚ ¥Hx¢ ãè çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢Úḯx¢ï ¥¢ñÚ ¥Hx¢ ãè
±ÈGU¢¼ Ð¢»æx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÆèÜU »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý Ýï
¥ÐÝï Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ḯ §Ý ÜU¢ï ãGvé }¢ Îï çÎ²¢ çÜU ¥¢Ð “ÚÏ¢Á¢G¢” }¢ḯ Úãï´ J ¥¢Ð
ÚÏ¢Á¢G¢ }¢ï´ ¥ÐÝè Ï¢è±è ¥¢ñÚ xG¢éH¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÚãÝï Hx¢ï J Á¢Ï¢
±ÈGU¢¼ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´
}¢éÛ¢ ÜU¢ï xG¢éSH Îï ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜUÈGUÝ ÐãÝ¢ ÜUÚ Ú¢S¼ï }¢ï´ Ú¶ ÎïÝ¢ J Á¢Ï¢ à¢é¼éÚ
S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ ÐãH¢ x¢éÚ¢ñã }¢ïÚï Á¢Ý¢Á¢Gï ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚï ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ S¢ï
ÜUãÝ¢ çÜU ²ïã ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢ ãñ §Ý ÐÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG ÜUÚ §Ý
ÜU¢ï ÎzGÝ ÜUÚÝï }¢ï´ ã}¢¢Úè }¢ÎÎ ÜUÚ¢ï J wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢
Á¢¢ï ÜGU¢çÈGUH¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ©S¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ S¢ãG¢Ï¢è
‰¢ï J ¥¢Ð Ýï Á¢Ï¢ ²ïã S¢éÝ¢ çÜU ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢ ãñ J ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï
ÐÉG¢ ¥¢ñÚ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï Ú¢ïÜU ÜUÚ ©¼Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU çÏ¢ËÜéUH S¢Ó¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï çÜU “»ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ ! ¼ê
¼‹ã¢ Ó¢Hïx¢¢, ¼‹ã¢ }¢Úïx¢¢, ¼‹ã¢ ÜGUÏ¢í S¢ï ©Æïx¢¢ J” çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý }¢„ªGÎ ¥¢ñÚ ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ï´ Ýï ©Ý ÜU¢ï ÐêÚï »’Á¢G¢Á¢G ÜïU
S¢¢‰¢ ÎzGÝ çÜU²¢ J(2)

Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¼¢ḯ }¢ḯ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU ©Ý ÜUè Ï¢è±è ÜïU Ð¢S¢ ÜUÈGUÝ
ÜïU çH²ï ÜUÐÇG¢ Ýãè´ ‰¢¢ ¼¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU ¥‹S¢¢Úè Ýï ÜUÈGUÝ ÜïU
çH²ï ÜUÐÇG¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG ÜUÚ ÎzGÝ çÜU²¢ J ( )
ã±¢ ©ÇG¢ Hï x¢§ü
Á¢Ï¢ §SH¢}¢è HàÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï “ãGÁ¢Ú” }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ¥ÜïUH¢ HàÜUÚ S¢ï
Ï¢¢ãÚ ÜUãè´ ÎêÚ Ý Ó¢H¢ Á¢¢» ÐêÚï HàÜUÚ Ýï §S¢ ãGév}¢ï ÝÏ¢±è ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUè
}¢x¢Ú ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýê S¢¢§GÎ¢ ÜïU Î¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´ Ýï ¥¢Ð
ÜïU ãGév}¢ ÜU¢ï Ýãè´ }¢¢Ý¢ J »ÜU à¢wGS¢ ¥ÜïUH¢ ãè ÚÈGU»G ãG¢Á¢¼ ÜïU çH²ï
HàÜUÚ S¢ï ÎêÚ Ó¢H¢ x¢²¢ ±¢ïã Ï¢ñÆ¢ ãè ‰¢¢ çÜU ÎzG¥G¼Ý çÜUS¢è Ýï ©S¢ ÜU¢
x¢H¢ Í¢¢ï´Å çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©S¢è Á¢x¢ã }¢Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ ¥ÐÝ¢
ªæÅ ÐÜUÇGÝï ÜïU çH²ï ¥ÜïUH¢ ãè HàÜUÚ S¢ï ÜéUÀ ÎêÚ Ó¢H¢ x¢²¢ ¼¢ï Ý¢ x¢ã¢æ
»ÜU ã±¢ ÜU¢ Û¢¢ïæÜU¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï ©ÇG¢ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» “¼Gè¥” ÜïU
Î¢ïÝ¢ï´ Ðã¢ÇG¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÈïU´ÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãH¢ÜU ã¢ï x¢²¢ J ¥¢Ð
Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢ S¢éÝ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢
}¢ñ´ Ýï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢‹¥G Ýãè´ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ ?(1)
x¢é}¢à¢éÎ¢ ªæ ÅÝè ÜUã¢æ ãñ ?
»ÜU }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ãGéÁ¢G êÚ ÜUè ªæÅÝè ÜUãè´ Ó¢Hè
x¢§ü ¥¢ñÚ H¢ïx¢ ©S¢ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ḯ S¢Úx¢Î¢Z çÈUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï »ÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU çÁ¢S¢
ÜU¢ Ý¢}¢ “Á¢GÎñ çÏ¢Ý HéS¢ñ¼” ‰¢¢ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU }¢éã}G }¢Î ( )
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ ¥ËH¢ã ÜU¢ ÝÏ¢è ãêæ ¥¢ñÚ }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¶GÏ¢Úï´
¥¢¼è ãñ´ }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ï ²ïã Ð¼¢ ãè Ýãè´ ãñ çÜU §Ý ÜUè ªæÅÝè ÜUã¢æ ãñ ? ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ÜU

à¢wGS¢ »ïS¢¢ »ïS¢¢ ÜUã¼¢ ãñ ãG¢H¢æ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜïU Ï¢¼¢ ÎïÝï S¢ï }¢ñ´ wG¢êÏ¢ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ çÜU }¢ïÚè ªæÅÝè ÜUã¢æ ãñ ? ±¢ïã ÈéUGH¢æ Í¢¢Åè
}¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ »ÜU ÎÚwG¼ }¢ï´ ©S¢ ÜUè }¢ã¢Ú ÜUè ÚSS¢è ©HÛ¢ x¢§ü ãñ J ¼é}¢ H¢ïx¢
Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ ªæÅÝè ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ Hï ÜUÚ ¥¢ Á¢¢¥¢ï J Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ©S¢
Á¢x¢ã x¢» ¼¢ï ÆèÜU »ïS¢¢ ãè Îï¶¢ çÜU ©S¢è Í¢¢Åè }¢ï´ ±¢ïã ªæÅÝè ¶ÇGè ãñ
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè }¢ã¢Ú »ÜU ÎÚwG¼ ÜUè à¢¢¶G }¢ḯ ©HÛ¢è ãé§ü ãñ J(1)
¼Ï¢êÜU ÜU¢ Ó¢à}¢¢
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ¼Ï¢êÜU ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜUH ¼é}¢ H¢ïx¢ ¼Ï¢êÜU ÜïU Ó¢à}¢ï ÐÚ
ÐãéæÓ¢¢ïx¢ï ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ Ï¢éH‹Î ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÐãéæÓ¢¢ïx¢ï HïçÜUÝ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ±ã¢æ
ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Ð¢Ýè ÜU¢ï ã¢‰¢ Ý Hx¢¢» J ÚS¢êHéËH¢ã Á¢Ï¢
±ã¢æ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Á¢ê¼ï ÜïU ¼S}¢ï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ©S¢ }¢ï´ »ÜU Ð¢Ýè ÜUè {¢Ú Ï¢ã Úãè
‰¢è J ¥¢Ð Ýï ©S¢ }¢ï´ S¢ï ‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ Ð¢Ýè }¢æx¢¢ ÜUÚ
ã¢‰¢ }¢éæã {¢ï²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ð¢Ýè }¢ï´ ÜéUËHè ÈGUÚ}¢¢§ü J çÈUÚ ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §S¢
Ð¢Ýè ÜU¢ï Ó¢à}¢ï }¢ï´ ©æÇïH Î¢ï J H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢Ï¢ ©S¢ Ð¢Ýè ÜU¢ï Ó¢à}¢ï }¢ï´ Ç¢H¢ ¼¢ï
Ó¢à}¢ï S¢ï Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Ð¢Ýè ÜUè }¢¢ïÅè {¢Ú Ï¢ãÝï Hx¢è ¥¢ñÚ ¼èS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢
HàÜUÚ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ Á¢¢Ý±Ú ©S¢ Ó¢à}¢ï ÜïU Ð¢Ýè S¢ï S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï x¢» J(2)
M}¢è HàÜUÚ ÇÚ x¢²¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¼Ï¢êÜU }¢ḯ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ HàÜUÚ
ÜU¢ï ÐÇG¢± ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J }¢x¢Ú ÎêÚ ÎêÚ ¼ÜU M}¢è HàÜUÚ¢ï´ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Ð¼¢

Ýãè´ Ó¢H¢ J ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãé±¢ çÜU Á¢Ï¢ Mç}¢²¢ï´ ÜïU Á¢¢S¢êS¢¢ï´ Ýï ÜGñUS¢Ú ÜU¢ï
¶GÏ¢Ú Îè çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ¼èS¢ ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚ Hï
ÜUÚ ¼Ï¢êÜU }¢ï´ ¥¢ Úãï ãñ´ ¼¢ï Mç}¢²¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ ÐÚ §S¢ ÜGUÎÚ ãñÏ¢¼ À¢ x¢§ü çÜU
±¢ïã Á¢æx¢ S¢ï çã}}¢¼ ã¢Ú x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ S¢ï Ï¢¢ãÚ Ý çÝÜUH S¢ÜïU J(1)
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï Ï¢èS¢ çÎÝ ¼Ï¢êÜU }¢ï´ çÜGU²¢}¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¼GÚ¢ÈGU ± Á¢±¢çÝÏ¢ }¢ï´ ¥zG±¢Á¢ï §H¢ãè ÜU¢ Á¢H¢H çÎ¶¢
ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU çÎH¢ï´ ÐÚ §SH¢}¢ ÜU¢ Ú¢ï’Ï¢ çÏ¢Æ¢ ÜUÚ }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢
¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ¼Ï¢êÜU }¢ï´ ÜU¢ï§ü Á¢æx¢ Ýãè´ ãé§ü J
§S¢è S¢ÈGUÚ }¢ï´ “»ïH¢” ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “²éãG‹Ý¢” ‰¢¢
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ çÁ¢ÁG¢²¢ ÎïÝ¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ
»ÜU S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú |¢è ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÝÁ¢íG çÜU²¢ çÁ¢S¢ ÜïU çS¢Hï }¢ï´
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU
§GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï »ÜU ÎS¼¢±ïÁ¢G ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï çx¢Î¢ïü Ðïà¢ ÜïU S¢}¢é‹ÎÚ S¢ï ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU ÈGU±¢§Î ãG¢çS¢H
ÜUÚ¼¢ Úãï J(2)
§S¢è ¼GÚãGG “Á¢ÚÏ¢¢” ¥¢ñÚ “¥Á¢GMãG” ÜïU §üGS¢¢§²¢ï´ Ýï |¢è ãG¢çÁ¢GÚï
ç¶GÎ}¢¼ ã¢ï ÜUÚ çÁ¢Á¢G²¢ ÎïÝï ÐÚ çÚÁ¢G¢ }¢‹Îè Á¢G¢çãÚ ÜUè J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ
çÏ¢Ý ±HèÎ ÜU¢ï »ÜU S¢¢ï Ï¢èS¢ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ “Îê}¢¼éH
Á¢‹ÎH” ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã “©ÜñUçÎÚ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢¢çHÜU” ÜUè ¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã Ú¢¼ }¢ï´ ÝèHx¢¢² ÜU¢ çà¢ÜU¢Ú ÜUÚ
Úã¢ ã¢ïx¢¢ ¼é}¢ ©S¢ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÜGUyH }¢¼ ÜUÚÝ¢ Ï¢çËÜU ©S¢ ÜU¢ï

çÁ¢G‹Î¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ ÜïU }¢ïÚï Ð¢S¢ H¢Ý¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ
Ýï Ó¢¢æÎÝè Ú¢¼ }¢ḯ ¥ÜUèÎÚ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU |¢¢§ü ãGSS¢¢Ý ÜU¢ï
çà¢ÜU¢Ú ÜUÚ¼ï ãé» Ð¢ çH²¢ J ãGSS¢¢Ý Ýï Ó¢êæçÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ
S¢ï Á¢æx¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îè J §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï ©S¢
ÜU¢ï ¼¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú ¥ÜUèÎÚ ÜU¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ §S¢ à¢¼Gü
ÐÚ ©S¢ ÜU¢ï çÚã¢ çÜU²¢ çÜU ±¢ïã }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ
S¢éËãG ÜUÚï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã }¢ÎèÝï ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï
©S¢ ÜU¢ï ¥}¢¢Ý Îè J(1)
§S¢ x¢GÁG±ï }¢ï´ Á¢¢ï H¢ïx¢ x¢GñÚ ãG¢çÁ¢GÚ Úãï ©Ý }¢ï´ ¥ÜUS¢Ú }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ
‰¢ï J Á¢Ï¢ ãGéÁ¢G êÚ ¼Ï¢êÜU S¢ï }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ ¥¢» ¥¢ñÚ
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ḯ ÝéÁ¢G êHï §ÁH¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜGUS¢}¢ḯ ¶¢ ¶¢ ÜUÚ
¥ÐÝ¢ ¥ÐÝ¢ ©GÁ¢íG Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï Hx¢ï J ãGéÁ¢G êÚ Ýï çÜUS¢è
S¢ï ÜU¢ï§ü }¢é¥¢¶GÁ¢G¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ HïçÜUÝ ¼èÝ }¢éçwGHS¢ S¢ãG¢çÏ¢²¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï
ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ± çãH¢H çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ ± }¢éÚ¢Úã çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢
ÜU¢ ÐÓ¢¢S¢ çÎÝ¢ḯ ¼ÜU ¥¢Ð Ýï Ï¢¢²ÜU¢õÅ
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J çÈUÚ §Ý ¼èÝ¢ḯ ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH ãé§ü ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ
ÜéUÚG ¥¢Ý ÜUè ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü J(2) (§S¢ ÜU¢ }¢éÈUG SS¢H »ÜU ±¢’Á¢G ã}¢ Ýï ¥ÐÝè
çÜU¼¢Ï¢ “§GÚÈGU¢Ýè ¼vGÚèÚḯ” }¢ḯ çH¶ çÎ²¢ ãñ J)
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ( ) }¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ ©ãGéÎ
Ðã¢ÇG ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ©ãGéÎ ãñ J
²ïã »ïS¢¢ Ðã¢ÇG ãñ çÜU ²ïã ã}¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ §S¢ S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ J

Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï }¢ÎèÝï ÜUè S¢Ú Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÜGUÎ}¢

Ú¶¢ ¼¢ï ¥G¢ñÚ¼ï´, Ï¢ÓÓ¢ï ¥¢ñÚ H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ S¢Ï¢ §çS¼vGÏ¢¢H ÜïU çH²ï çÝÜUH
ÐÇGï ¥¢ñÚ §çS¼vGÏ¢¢çH²¢ ÝÁ¢G}¢ï´ ÐÉG¼ï ãé» ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ¼ÜU
¥¢» J Á¢Ï¢ ¥¢Ð }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ Î¢ï Úv¥G¼
Ý}¢¢Á¢G ÐÉG ÜUÚ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ã¢ï x¢» J ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè
}¢ÎìãG }¢ï´ »ÜU ÜGUS¢èÎ¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ Ýï Ï¢¶GñÚ¢ï ¥G¢çÈGUÄ²¼ §S¢
Îéà±¢Ú x¢éÁ¢G¢Ú S¢ÈGUÚ S¢ï ¥¢Ð ÜUè ¼à¢ÚèÈGU ¥¢±Úè ÐÚ
§Ýç¼ã¢§ü }¢S¢Úü¼ ± à¢¢Î}¢¢Ýè ÜU¢ §ÁGã¢Ú çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©Ý }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ Á¢¢ï Û¢êÅï Ï¢ã¢Ýï Ï¢Ý¢ ÜUÚ §S¢ çÁ¢ã¢Î }¢ï´ à¢ÚèÜU Ýãè´ ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ
Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÜGUS¢}¢ï´ ¶¢ ¶¢ ÜUÚ ©GÁ¢íG Ðïà¢ ÜUÚ Úãï ‰¢ï, ÜGUãìÚ¢ï x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´
|¢Úè ãé§ü ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¼ï´ Ý¢çÁ¢GH ãé§æü ¥¢ñÚ ©Ý }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜïU
çÝÈGU¢ÜGU ÜU¢ ÐÎ¢ü Ó¢¢ÜU ã¢ï x¢²¢ J(1)
ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ÜUè ÜGUÏ¢í
x¢GÁG±» ¼Ï¢êÜU }¢ï´ Ï¢Á¢éÁ¢G »ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ
ÜïU Ý çÜUS¢è S¢ãG¢Ï¢è ÜUè à¢ã¢Î¼ ãé§ü Ý ±ÈGU¢¼ J ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ
ÜU¢ñÝ ‰¢ï ? ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ¥¢ñÚ ÎzGÝ ÜU¢ ÜñUS¢¢ }¢‹Á¢GÚ
‰¢¢ ? ²ïã »ÜU Ï¢ãé¼ ãè Á¢G¢ñÜGU ¥¢zGÚè´ ¥¢ñÚ HÁ¢GèÁ¢G çãGÜU¢²¼ ãñ J ²ïã
ÜGUÏ¢èH» }¢éÁ¢GñÝ¢ ÜïU »ÜU ²¼è}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜUè ÐÚ±çÚà¢ }¢ï´ ‰¢ï J
Á¢Ï¢ ²ïã çS¢Ýï à¢éªGÚ ÜU¢ï ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü S¢éÝ¢ ¼¢ï §Ý ÜïU çÎH
}¢ï´ Ï¢é¼ ÐÚS¼è S¢ï ÝÈGUÚ¼ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢¢ ÐñÎ¢ ãé±¢ J
}¢x¢Ú §Ý ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ Ï¢ãé¼ ãè ÜU^Ú ÜU¢çÈGUÚ ‰¢¢ J ©S¢ ÜïU ¶G¢ñÈGU S¢ï ²ïã §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ‰¢ï J HïçÜUÝ ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ H¢ïx¢ ÈGU¢ñÁ¢
ÎÚ ÈGU¢ñÁ¢ §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ÜU¢ï ¼Úx¢GèÏ¢

Îè çÜU ¼é}¢ |¢è Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ Á¢¢¥¢ï v²êæ çÜU }¢ñ´ ÜGUÏ¢êHï §SH¢}¢ ÜïU
çH²ï Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ãêæ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ §Ý ÜïU Ó¢Ó¢¢ Ýï §Ý ÜU¢ï Ï¢ÚãìÝ¢ ÜUÚ
ÜïU Í¢Ú S¢ï çÝÜU¢H çÎ²¢ J §‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè ±¢çHÎ¢ S¢ï »ÜU ÜU}Ï¢H }¢¢æx¢ ÜUÚ
©S¢ ÜU¢ï Î¢ï ÅéÜUÇGï ÜUÚ ÜïU ¥¢{ï ÜU¢ï ¼ãÏ¢‹Î ¥¢ñÚ ¥¢{ï ÜU¢ï Ó¢¢ÎÚ Ï¢Ý¢ çH²¢
¥¢ñÚ §S¢è çHÏ¢¢S¢ }¢ï´ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ x¢» J Ú¢¼ |¢Ú }¢çSÁ¢Îï
ÝÏ¢±è }¢ï´ ÆãÚï Úãï J Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU ±vG¼ Á¢Ï¢ Á¢}¢¢Hï }¢éãG}}¢Îè ÜïU ¥‹±¢Ú
S¢ï §Ý ÜUè ¥¢æ¶ḯ }¢éÝÃ±Ú ãé§æü ¼¢ï ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢éà¢ÚüÈUG Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢» J
ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï
¥ÐÝ¢ Ý¢}¢ ¥GÏÎéH ©GÁGÁ¢G¢ Ï¢¼¢ çÎ²¢ J ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Á¢ S¢ï ¼é}ã¢Ú¢ Ý¢}¢ ¥GÏÎéËH¢ã ¥¢ñÚ HÜGUÏ¢ ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ
(Î¢ï ÜU}Ï¢H¢ï´ ±¢H¢) ãñ J ãGéÁG¢êÚ §Ý ÐÚ Ï¢ãé¼ ÜUÚ}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ²ïã }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU
S¢¢‰¢ ÚãÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï Á¢G¢ñÜGU¢ï à¢¢ñÜGU ÜïU S¢¢‰¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Á¢æx¢ï
¼Ï¢êÜU ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï ²ïã |¢è }¢éÁ¢¢çãÎèÝ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ Ó¢H
ÐÇGï ¥¢ñÚ Ï¢ÇGï ãè Á¢G¢ñÜGU¢ï à¢¢ñÜGU ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü §çà¼²¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢ ÎÚwG±¢S¼
ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï çÜU }¢éÛ¢ï
wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ à¢ã¢Î¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï Á¢¢» J ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ çÜUS¢è ÎÚwG¼ ÜUè À¢H H¢¥¢ï J ±¢ïã ‰¢¢ïÇGè S¢è Ï¢Ï¢êH ÜUè
À¢H H¢» J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU Ï¢¢ÁG¢ê ÐÚ ±¢ïã À¢H Ï¢¢æ{
Îè ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÜUè, çÜU »ï ¥ËH¢ã ! }¢ñ´ Ýï §S¢ ÜïU wG¢êÝ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÐÚ
ãG Ú ¢}¢ ÜUÚ çÎ²¢ J §‹ã¢ï ´ Ýï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! }¢ïÚ¢ }¢vGS¢Î ¼¢ï à¢ã¢Î¼ ãè ãñ J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU Á¢Ï¢ ¼é}¢ çÁ¢ã¢Î ÜïU çH²ï çÝÜUHï ã¢ï ¼¢ï ¥x¢Ú Ï¢é¶G¢Ú }¢ï´ |¢è }¢Ú¢ïx¢ï Á¢Ï¢
|¢è ¼é}¢ à¢ãèÎ ãè ã¢ïx¢ï J wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý çÜU Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éH
çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ¼Ï¢êÜU }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Ï¢é¶G¢Ú }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
©S¢è Ï¢é¶G¢Ú }¢ï´ ©Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü J
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ }¢éÁ¢GÝè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ

çÜU §Ý ÜïU ÎzGÝ ÜU¢ ¥GÁ¢èÏ¢ }¢‹…GÚ ‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H }¢é¥çÁGÁ¢GÝ
ã¢‰¢ }¢ï´ Ó¢Ú¢x¢G çH²ï §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢ ¶ÇGï ‰¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ
Ï¢ ÝzGS¢ï ÝÈGUèS¢ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼Úï
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ÜU¢ï
ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ¥ÐÝï §SH¢}¢è |¢¢§ü ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï ©Æ¢¥¢ï J çÈUÚ
¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï HãGìÎ }¢ḯ S¢éH¢²¢
¥¢ñÚ wG¢éÎ ãè ÜGUÏ¢í ÜU¢ï ÜUÓÓ¢è §æüÅ¢ḯ S¢ï Ï¢æÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ²ïã Îé¥¢G }¢¢æx¢è
çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! }¢ñ́ ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ S¢ï Ú¢Á¢Gè ãêæ ¼ê |¢è §S¢ S¢ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï Á¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éH
çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ÜïU ÎzGÝ ÜU¢ }¢‹Á¢GÚ Îï¶¢ ¼¢ï Ï¢ï §çwG¼²¢Ú ©Ý ÜïU
}¢éæã S¢ï çÝÜUH¢ çÜU ÜU¢à¢ ! ÁG¢éH çÏ¢Á¢¢ÎñÝ ÜUè Á¢x¢ã ²ïã }¢ïÚè
}¢çÄ²¼ ã¢ï¼è J (1)
}¢çSÁ¢Îï çÁ¢GÚ¢Ú
}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ḯ Ýï §SH¢}¢ ÜUè Ï¢ï¶ÜG UÝè ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ }¢ḯ ÈêUÅ Ç¢HÝï
ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Îï ÜéUÏG ¢¢ ÜïU }¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ »ÜU }¢çSÁ¢Î ¼¢’}¢èÚ ÜUè ‰¢è Á¢¢ï ÎÚ
ãGÜUG èÜGU¼ }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜUè S¢¢çÁ¢Gà¢¢ḯ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ÎS¢èS¢¢ ÜU¢çÚ²¢ḯ ÜU¢ »ÜU
Á¢GÏ¢ÚÎS¼ ¥a¢ ‰¢¢ J ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú Ú¢çãÏ¢ Á¢¢ï ¥‹S¢¢Ú }¢ï´ S¢ï §üGS¢¢§ü ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥Ï¢ê ¥G¢ç}¢Ú ÈGU¢çS¢ÜGU Ú¶¢ ‰¢¢
©S¢ Ýï }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ wG¢ézG²¢ ¼GÚèÜGïU ÐÚ Á¢æx¢ ÜUè
¼Ä²¢çÚ²¢æ ÜUÚ¼ï Úã¢ï J }¢ñ´ ÜGñUS¢Úï M}¢ ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ ÜUÚ ±ã¢æ S¢ï ÈGU¢ñÁ¢ï´ H¢¼¢ ãêæ
¼¢çÜU §S¢ }¢éËÜU S¢ï §SH¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢¢ï çÝà¢¢Ý ç}¢Å¢ Îêæ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢è
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ï¢ñÆ Ï¢ñÆ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜU}¢ïçÅ²¢æ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ §SH¢}¢ ± Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ ÎïÝï ÜUè
¼ÎÏ¢èÚï´ S¢¢ïÓ¢¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J

Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Á¢æx¢ï ¼Ï¢êÜU ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ïÝï Hx¢ï

¼¢ï }¢vÜU¢Ú }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ »ÜU x¢éÚ¢ñã ¥¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ãGìÁ¢G }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
{¢ïÜU¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ²ïã ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè, çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ã}¢ Ýï Ï¢è}¢¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ }¢¢’ÁG¢êÚ¢ï´ ÜïU çH²ï
»ÜU }¢çSÁ¢Î Ï¢Ý¢§ü ãñ J ¥¢Ð Ó¢H ÜUÚ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ §S¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G
ÐÉG¢ Îï´ ¼¢çÜU ã}¢¢Úè ²ïã }¢çSÁ¢Î wG¢éÎ¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ }¢vGÏ¢êH ã¢ï Á¢¢» J
¥¢Ð Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU §S¢ ±vG¼ ¼¢ï }¢ñ´ çÁ¢ã¢Î ÜïU
çH²ï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH Ó¢éÜU¢ ãêæ çHã¢Á¢G¢ §S¢ ±vG¼ ¼¢ï }¢éÛ¢ï §¼Ý¢ }¢¢ñÜGU¥G Ýãè´
ãñ J }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ Ýï ÜU¢ÈGUè §S¢Ú¢Ú çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï
©Ý ÜUè §S¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÜGUÎ}¢ Ýãè´ Ú¶¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Á¢æx¢ï ¼Ï¢êÜU S¢ï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜUè Ó¢¢H Ï¢¢çÁ¢G²¢ï´ ¥¢ñÚ
§Ý ÜUè }¢vÜU¢çÚ²¢ï´, Îx¢G¢ Ï¢¢çÁ¢G²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ “S¢êÚ» ¼¢ñÏ¢ã” ÜUè Ï¢ãé¼ S¢è
¥¢²¢¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ }¢éÝ¢çÈGUÜGUèÝ ÜïU çÝÈGU¢ÜGU ¥¢ñÚ §Ý ÜUè §SH¢}¢
Îéà}¢Ýè ÜïU ¼}¢¢}¢ L}¢êÁ¢G¢ï ¥„Ú¢Ú Ï¢ï çÝÜGU¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ ÝÁ¢GÚ¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢
x¢» J ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè §S¢ }¢çSÁ¢Î ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ¥¢²¼ï´
Ý¢çÁ¢GH ãé§æü çÜU
¥¢ñÚ ±¢ïã H¢ïx¢ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï »ÜU }¢çSÁ¢Î Á¢GÚÚ
ÐãéæÓ¢¢Ýï ¥¢ñÚ ÜéUÈGí ÜUÚÝï ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
}¢ï´ ÈêUÅ Ç¢HÝï ÜUè x¢GÚÁ¢G S¢ï Ï¢Ý¢§ü ¥¢ñÚ §S¢
}¢vGS¢Î S¢ï çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ ÐãHï ãè S¢ï wG¢éÎ¢
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ Úãï ãñ´ ©Ý
ÜïU çH²ï »ÜU ÜU}¢èÝ x¢¢ã ã¢‰¢ ¥¢ Á¢¢»
¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢GMÚ ÜGUS¢}¢ï´ ¶¢»æx¢ï çÜU ã}¢ Ýï
¼¢ï |¢H¢§ü ãè ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ ãñ
¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãñ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ²ïã

H¢ïx¢ Û¢êÅï ãñ´ ¥¢Ð ÜU|¢è |¢è §S¢ }¢çSÁ¢Î }¢ï´
Ý ¶ÇGï ã¢ï´ ±¢ïã }¢çSÁ¢Î (}¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢)
çÁ¢S¢ ÜUè Ï¢é‹²¢Î ÐãHï ãè çÎÝ S¢ï ÐÚãïÁ¢G
x¢¢Úè ÐÚ Ú¶è ãé§ü ãñ ±¢ïã §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè
çÁ¢G²¢Î¢ ãGÜGUÎ¢Ú ãñ çÜU ¥¢Ð ©S¢ }¢ï´ ¶ÇGï
ã¢ï´ ©S¢ }¢ï´ »ïS¢ï H¢ïx¢ ãñ´ Á¢¢ï Ð¢ÜUè ÜU¢ï ÐS¢‹Î
ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ Ð¢ÜUè Ú¶Ýï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï
Î¢ïS¼ Ú¶¼¢ ãñ J
§S¢ ¥¢²¼ ÜïU Ý¢çÁ¢GH ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çHÜU çÏ¢Ý Î¶Gà¢}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¥GÝ çÏ¢Ý
¥GÎè ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §S¢ }¢çSÁ¢Î ÜU¢ï }¢é‹ãçÎ}¢ ÜUÚ ÜïU
§S¢ }¢ï´ ¥¢x¢ Hx¢¢ Îï´ J(2)
çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú ¥}¢èLH ãGÁ¢
x¢GÁ±G » ¼Ï¢êÜU S¢ï ±¢ÐS¢è ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁ¢G êÚ Ýï ÁG¢éH
ÜGU¢’Îã çS¢. 9 çã. }¢ḯ ¼èÝ S¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ »ÜU ÜGU¢çÈGUH¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
S¢ï ãGÁ¢ ÜïU çH²ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜU¢ï “¥}¢èLH ãGÁ¢” ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢ ÜU¢ï
“ÝÜGUèÏ¢ï §SH¢}¢” ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú
çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ï }¢é¥GçËH}¢ Ï¢Ý¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼GÚÈGU S¢ï ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU çH²ï Ï¢èS¢ ªæÅ |¢è |¢ïÁ¢ï J

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ ¥¢ñÚ

¥GÚÈGU¢¼ ± ç}¢Ý¢ }¢ï´ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
¶ÇGï ãé» ¥¢ñÚ “S¢êÚ» Ï¢Ú¢¥¼” ÜUè Ó¢¢HèS¢ ¥¢²¼ï´ ÐÉG ÜUÚ S¢éÝ¢§æü ¥¢ñÚ
»’H¢Ý ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ¥Ï¢ ÜU¢ï§ü }¢éà¢çÚÜU ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ý ã¢ï
S¢ÜïUx¢¢ Ý ÜU¢ï§ü Ï¢ÚãìÝ¢ Ï¢ÎÝ ¥¢ñÚ Ýæx¢¢ ã¢ï ÜUÚ ¼G±¢ÈGU ÜUÚ S¢ÜïUx¢¢ ¥¢ñÚ
Ó¢¢Ú }¢ãèÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Ú ± }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU çH²ï ¥}¢¢Ý ¶Gy}¢ ÜUÚ Îè
Á¢¢»x¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï
§S¢ »’H¢Ý ÜUè §S¢ ÜGUÎÚ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï }¢éÝ¢Îè ÜUè, çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ x¢H¢
Ï¢ñÆ x¢²¢ J §S¢ »’H¢Ý ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Ú ± }¢éà¢çÚÜUèÝ ÈGU¢ñÁ¢ ÜUè ÈGU¢ñÁ¢ ¥¢
ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï Hx¢ï J(1)
çS¢. 9 çã. ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼ï }¢é¼ÈGU<ÚÜGU¢
{1} §S¢ S¢¢H ÐêÚï }¢éËÜU }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜUè ÈGUÁ¢G¢ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§ü
¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ ãGév}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ¥¢ñÚ Á¢GÜU¢¼ ÜUè ±éS¢êHè ÜïU çH²ï
¥G¢ç}¢HèÝ ¥¢ñÚ }¢éãGçSS¢H¢ï´ ÜU¢ ¼ÜGULüÚ ãé±¢ J(2)
{2} Á¢¢ï x¢GñÚ }¢éçSH}¢ ÜGU¢ñ}¢ï´ §SH¢}¢è S¢Ë¼GÝ¼ ÜïU Á¢GïÚï S¢¢²¢ Úãè´ ©Ý ÜïU çH²ï
çÁ¢Á¢G²¢ ÜU¢ ãGév}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ²ïã ¥¢²¼ ©¼Úè çÜU
±¢ïã À¢ïÅï Ï¢Ý ÜUÚ “çÁ¢ÁG²¢” ¥Î¢
ÜUÚï´

{3} S¢êÎ ÜUè ãGéÚ}¢¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU »ÜU S¢¢H Ï¢¢’Î çS¢. 10 çã.
}¢ḯ “çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G” ÜïU }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ ¥ÐÝï wG¢éyÏG ¢¢ḯ }¢ḯ ãGéÁG¢êÚ
Ýï §S¢ ÜU¢ wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{4} ãGÏ¢à¢¢ ÜU¢ Ï¢¢Îà¢¢ã çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥SãG}¢¢ ‰¢¢ J
çÁ¢Ý ÜïU Á¢GïÚï S¢¢²¢ }¢é„H}¢¢Ý }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ Ýï Ó¢‹Î S¢¢H ãGÏ¢à¢¢ }¢ï´ ÐÝ¢ã Hè
‰¢è ©Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü J ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ÎèÝï }¢ï´ ©Ý ÜUè
x¢G¢§Ï¢¢Ý¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉGè ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU çH²ï }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè Îé¥¢G }¢¢æx¢è J(1)
{5} §S¢è S¢¢H }¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´ ÜU¢ S¢ÚÎ¢Ú ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©Ï¢Ä² }¢Ú x¢²¢ J
§S¢ ÜïU Ï¢ïÅï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ ©Ý ÜUè
çÎHÁ¢ê§ü ÜïU ±¢çS¢¼Gï ãGéÁG¢êÚ Ýï ©S¢ }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜïU ÜUÈGUÝ ÜïU
çH²ï ¥ÐÝ¢ ÐñÚãÝ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Á¢G¢Ýê» ¥vGÎS¢
ÐÚ Ú¶ ÜUÚ §S¢ ÜïU ÜUÈGUÝ }¢ḯ ¥ÐÝ¢ Hé¥¢G Ï¢ï ÎãÝ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
ÜïU Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú }¢‹¥G ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Ó¢êæçÜU ¥|¢è ¼ÜU
}¢é}¢¢Ý¥G¼ Ý¢çÁ¢GH Ýãè´ ãé§ü ‰¢è §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢
ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢§ü HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãè ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï
x¢§ü çÜU
(»ï ÚS¢êH) §Ý (}¢éÝ¢çÈGUÜGU¢ï´) }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï
}¢Úï´ ÜU|¢è ¥¢Ð §Ý ÐÚ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ Ý
ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢ ¥¢Ð
¶ÇGï |¢è Ý ã¢ï´ ²ÜGUèÝÝ §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï
¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÜïU S¢¢‰¢
ÜéUÈGí çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´
²ïã H¢ïx¢ }¢Úï ãñ´ J

§S¢ ¥¢²¼ ÜïU ÝéÁG¢êH ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ ÜU|¢è ¥¢Ð

Ýï çÜUS¢è }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ Ýãè´ ÐÉG¢§ü Ý ©S¢ ÜUè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢
¶ÇGï ãé» J(1)
±éÈGUêÎéH ¥GÚÏ¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ ÜïU çH²ï
¼}¢¢}¢ ¥¼GÚ¢ÈGU ± ¥vÝ¢ÈGU }¢ï´ }¢éÏ¢çËHx¢GèÝï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ ¥G¢ç}¢HèÝ ±
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ï |¢ïÁ¢¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ©Ý }¢ï´ S¢ï Ï¢¢’Á¢G ÜGUÏ¢¢§H ¼¢ï }¢éÏ¢çËHx¢GèÝ
ÜïU S¢¢}¢Ýï ãè Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú
Ï¢¢’Á¢G ÜGUÏ¢¢§H §S¢ Ï¢¢¼ ÜïU wG±¢çãà¢ }¢‹Î ã¢ï¼ï ‰¢ï çÜU Ï¢Ú¢ãï Ú¢S¼ wG¢éÎ
Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÜéUÀ H¢ïx¢ ¥ÐÝï ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜïU Ýé}¢¢§‹Îï Ï¢Ý ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢¼ï
‰¢ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ Ï¢¢çÝ²ï §SH¢}¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï ÈGñUÁ¢G ¼…éü}¢¢Ý
S¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ S¢éÝ ÜUÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ çÈUÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èH¢ï´ }¢ï´ ±¢ÐS¢ Á¢¢ ÜUÚ ÐêÚï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï
}¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §‹ãè ÜGUÏ¢¢§H ÜïU Ýé}¢¢§‹Î¢ï´ ÜU¢ï ã}¢ “±éÈGUêÎéH
¥GÚÏ¢” ÜïU ©G‹±¢Ý S¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ J
§S¢ çÜGUS}¢ ÜïU ±éÈGUêÎ ¥¢ñÚ Ýé}¢¢§‹Îx¢¢Ýï ÜGUÏ¢¢§H }¢éwG¼çHÈGU Á¢G}¢¢Ý¢ï´
}¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢¼ï Úãï }¢x¢Ú ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢ x¢ã¢æ S¢¢Úï
¥GÚÏ¢ ÜïU ¶G²¢H¢¼ }¢ï´ »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ ¼x¢GÄ²éÚ ±¢ÜGïU¥G ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢
§SH¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢§H ã¢ïÝï Hx¢ï v²êæ çÜU §SH¢}¢ ÜUè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼ ±¢Á¢GïãG
¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Ï¢ãé¼ S¢ï ÜGUÏ¢¢§H }¢ãGìÁ¢G ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÎÏ¢¢±
¥¢ñÚ ¥ãHï }¢vÜU¢ ÜïU ÇÚ S¢ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ‰¢ï J ÈGUyãGï
}¢vÜU¢ Ýï §S¢ LÜU¢±Å ÜU¢ï |¢è ÎêÚ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ¥¢ñÚ
ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ðñx¢G¢}¢ Ýï Í¢Ú Í¢Ú ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¥ÐÝè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼ ¥¢ñÚ

»’Á¢¢Á¢Gè ¼S¢LüÈGU¢¼ S¢ï S¢Ï¢ ÜïU ÜéUGHêÏ¢ ÐÚ çS¢vÜU¢ çÏ¢Æ¢ çÎ²¢ J çÁ¢S¢ ÜU¢
Ý¼èÁ¢¢ ²ïã ãé±¢ çÜU ±¢ïãè H¢ïx¢ Á¢¢ï »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï §SH¢}¢ ÜU¢ Ý¢}¢
S¢éÝÝ¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè S¢êÚ¼ Îï¶Ý¢ x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ‰¢ï ¥¢Á¢
ÐÚ±¢Ý¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ çÝS¢¢Ú ã¢ïÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ Á¢êÜGU ÎÚ Á¢êÜGU
Ï¢çËÜU ÈGU¢ñÁ¢ ÎÚ ÈGU¢ñÁ¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ÎêÚ ÎÚ¢Á¢G
ÜïU S¢ÈGUÚ ¼Gñ ÜUÚ¼ï ãé» ±éÈUG êÎ ÜUè à¢vH }¢ḯ ¥¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ çÚÁ¢G¢ ± ÚxGÏ¢¼
§SH¢}¢ ÜïU ãGËÜGU¢ Ï¢x¢¢ïà¢ Ï¢ÝÝï Hx¢ï Ó¢êæçÜU §S¢ çÜGUS}¢ ÜïU ±éÈUG êÎ ¥ÜUS¢Ú¢ï
Ï¢ïà¢¼Ú ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU Ï¢¢’Î çS¢. 9 çã. }¢ḯ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢» §S¢ çH²ï
çS¢. 9 çã. ÜU¢ï H¢ïx¢ “S¢Ýç¼H ±éÈUG êÎ” (Ýé}¢¢§‹Î¢ ÜU¢ S¢¢H) ÜUãÝï Hx¢ï J
§S¢ çÜGUS}¢ ÜïU ±éÈGUêÎ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼ ÜU¢ Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
Ýï §Ý ±éÈGUêÎ ÜUè ¼¢’Î¢Î S¢¢Æ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢¼¢§ü ãñ J(1)
¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ ÜGUS¼GH¢Ýè ± ãG¢çÈGUÁ¢G §ÏÝï ÜGUçÄ²}¢ Ýï §S¢ çÜGUS}¢
ÜïU Ó¢¢ñÎã ±zGÎ¢ï´ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ çÜU²¢ ãñ ã}¢ |¢è ¥ÐÝè §S¢ }¢éwG¼S¢Ú çÜU¼¢Ï¢
}¢ï´ Ó¢‹Î ±éÈGUêÎ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J
§çS¼vGÏ¢¢Hï ±éÈGUêÎ
ãGéÁG¢êÚ S¢çÄ²Îï ¥G¢H}¢ ÜGUÏ¢¢§H S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï
±zGÎ¢ï´ ÜïU §çS¼vGÏ¢¢H ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜU¢ ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ »ãç¼}¢¢}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãÚ ±zGÎ ÜïU ¥¢Ýï ÐÚ ¥¢Ð çÝã¢²¼
ãè ©G}Î¢ Ð¢ïà¢¢ÜU Á¢GïÏ¢ï ¼Ý ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ÜU¢à¢¢Ý» ¥vGÎS¢ S¢ï çÝÜUH¼ï ¥¢ñÚ
¥ÐÝï wG¢éS¢êS¢è ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï |¢è ãGév}¢ Îï¼ï ‰¢ï çÜU Ï¢ïã¼ÚèÝ
çHÏ¢¢S¢ ÐãÝ ÜUÚ ¥¢»æ çÈUÚ ©Ý }¢ïã}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥ÓÀï S¢ï ¥ÓÀï }¢ÜU¢Ý¢ï´ }¢ï´
ÆãÚ¢¼ï ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ¶G¢ç¼GÚ }¢éÎ¢Ú¢¼ ÜU¢ ¶G¢S¢
¼G¢ñÚ ÐÚ ¶G²¢H ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©Ý }¢ïã}¢¢Ý¢ï´ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Îï

ÝÏ¢±è }¢ï´ »ÜU S¢é¼êÝ S¢ï ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ çÝà¢S¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï çÈUÚ ãÚ »ÜU ±zGÎ S¢ï
çÝã¢²¼ ãè wG¢éà¢M§ü ¥¢ñÚ ¶G‹Î¢ Ðïà¢¢Ýè ÜïU S¢¢‰¢ x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ©Ý
ÜUè ãG¢Á¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ ãG¢H¼¢ï´ ÜU¢ï ÐêÚè ¼±ÁÁ¢¢ïã ÜïU S¢¢‰¢ S¢éÝ¼ï ¥¢ñÚ çÈUÚ ©Ý ÜU¢ï
Á¢GMÚè ¥GÜUG ¢§Î ± ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ ± ¼ËÜGUèÝ |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ
ãÚ ±zGÎ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ÎÚÁ¢¢¼¢ï }¢Ú¢ç¼Ï¢ ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï ÜéUÀ Ý ÜéUÀ ÝvGÎ ²¢
S¢¢}¢¢Ý |¢è ¼ãG¢§ÈGU ¥¢ñÚ §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï J(1)
±zGÎï S¢ÜGUèÈGU
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ ÜïU Ï¢¢’Î ¼G¢§ÈGU S¢ï
±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ “çÁ¢§GÚ¢üÝ¢” S¢ï ©G}¢Úã ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î
}¢ÎèÝï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï ¼¢ï Ú¢S¼ï ãè }¢ï´ ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜïU S¢ÚÎ¢Úï
¥¢’Á¢G}¢ “©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ S¢ÜGUÈGUè” Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ Ï¢ çÚÁ¢G¢ ± ÚxGÏ¢¼ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè
à¢¢ÝÎ¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢¢ ±ÈGU¢ ¥¢Î}¢è ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ ÜéUÀ ¼…GçÜUÚ¢ S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢
ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ J §‹ã¢ï´ Ýï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð }¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼
¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢»æ çÜU }¢ñ́ ¥Ï¢ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ Á¢¢ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÜUMæ J
¥¢Ð Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ¥¢ñÚ ²ïã ±ãè´ S¢ï H¢ñÅ ÜUÚ ¥ÐÝï
ÜGUÏ¢èHï }¢ï´ x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï }¢ÜU¢Ý ÜUè À¼ ÐÚ Ó¢ÉG ÜUÚ ¥ÐÝï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï
ÜU¢ »’H¢Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ±¢H¢ḯ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè J §S¢
¥GH¢çÝ²¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜïU H¢ïx¢ x¢GñÁ¢G¢ï
x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ |¢Ú ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» çÜU Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU S¢ï §Ý ÐÚ ¼èÚ¢ï´
ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ÜUÚÝï Hx¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU §Ý ÜU¢ï »ÜU ¼èÚ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã à¢ãèÎ
ã¢ï x¢» J ÜGUÏ¢èH» S¢ÜGUèÈGU ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï ÜGUyH ¼¢ï ÜUÚ çÎ²¢ HïçÜUÝ
çÈUÚ ²ïã S¢¢ïÓ¢¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ J ¥Ï¢
ã}¢ |¢H¢ §SH¢}¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÜUÏ¢ ¼ÜU ¥¢ñÚ çÜU¼Ýï H¢ïx¢¢ï´ S¢ï HÇG¼ï Úãï´x¢ï ?

çÈUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU §Ýç¼ÜGU¢}¢ ¥¢ñÚ »ÜU H}Ï¢è Á¢æx¢ ÜïU ¥‹Á¢¢}¢ ÜU¢ï S¢¢ïÓ¢
ÜUÚ çÎÝ }¢ï´ ¼¢Úï ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢ï J §S¢ çH²ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï »ÜU
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G Ú§üS¢ ¥GÏÎï ²¢HèH çÏ¢Ý ¥G}¢í ÜU¢ï Ó¢‹Î }¢é}¢¼¢Á¢G S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã |¢ïÁ¢¢ J §S¢ ±zGÎ Ýï }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ã}¢ §S¢ à¢¼Gü ÐÚ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ¼èÝ
S¢¢H ¼ÜU ã}¢¢Úï Ï¢é¼ “H¢¼” ÜU¢ï ¼¢ïÇG¢ Ý Á¢¢» J ¥¢Ð Ýï §S¢ à¢¼Gü ÜU¢ï
ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢Ýï S¢ï S¢¢ÈGU §‹ÜU¢Ú ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
§SH¢}¢ çÜUS¢è ãG¢H }¢ï´ |¢è Ï¢é¼ ÐÚS¼è ÜU¢ï »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï |¢è Ï¢ÚÎ¢à¼
Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ J çHã¢Á¢G¢ Ï¢é¼ ¼¢ï Á¢GMÚ ¼¢ïÇG¢ Á¢¢»x¢¢ ²ïã ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ãñ çÜU
¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï Ý ¼¢ïÇG¢ï Ï¢çËÜU }¢ñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢ ( ) ÜU¢ï |¢ïÁ¢ Îêæx¢¢ ±¢ïã ©S¢
Ï¢é¼ ÜU¢ï ¼¢ïÇG Ç¢Hï´x¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã H¢ïx¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ ÜU¢ï Á¢¢ï §S¢ ÜGU¢ñ}¢ ÜïU »ÜU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G
¥¢ñÚ }¢é}¢¼¢Á¢G ÈGUÎü ‰¢ï §S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜU¢ ¥}¢èÚ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J ¥¢ñÚ §Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢
ÜU¢ï ¼G¢§ÈGU |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï ©Ý ÜïU Ï¢é¼ “H¢¼”
ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ ÚïÁ¢G¢ ÚïÁ¢G¢ ÜUÚ Ç¢H¢ J(1)
±zGÎï ÜU‹Î¢
²ïã H¢ïx¢ ²}¢Ý ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Úã¼ï ‰¢ï J §S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜïU S¢œ¢Ú ²¢
¥SS¢è S¢é±¢Ú Ï¢ÇGï Æ¢Æ Ï¢¢Å ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝï ¥¢» J wG¢êÏ¢ Ï¢¢H¢ï´ }¢ï´ ÜæUÍ¢è
çÜU²ï ãé» ¥¢ñÚ Úïà¢}¢è x¢¢ï´Å ÜïU Á¢éÏÏ¢ï ÐãÝï ãé», ã‰¢²¢Ú¢ï´ S¢ï S¢Á¢ï ãé» }¢ÎèÝï
ÜUè ¥¢Ï¢¢Îè }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» J Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ Ï¢¢Ú²¢Ï¢
ãé» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢
¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ãñ ? S¢Ï¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU “Á¢è
ã¢æ” ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÈUÚ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã Úïà¢}¢è

çHÏ¢¢S¢ v²êæ ÐãÝ Ú¶¢ ãñ ? ²ïã S¢éÝ¼ï ãè §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Á¢éÏÏ¢¢ï´ ÜU¢ï
Ï¢ÎÝ S¢ï ©¼¢Ú çÎ²¢ ¥¢ñÚ Úïà¢}¢è x¢¢ï´Å¢ï´ ÜU¢ï ÈU¢ÇG ÈU¢ÇG ÜUÚ Á¢éÏÏ¢¢ï´ S¢ï ¥Hx¢
ÜUÚ çÎ²¢ J(1)
±zGÎï Ï¢Ýè ¥à¥GÚ
²ïã H¢ïx¢ ²}¢Ý ÜïU Ï¢¢çà¢‹Îï ¥¢ñÚ “ÜGUÏ¢èH» ¥à¥GÚ” ÜïU }¢é¥ÁG ÁG ¢GÁ¢G
¥¢ñÚ Ý¢}¢±Ú ãGÁ¢GÚ¢¼ ‰¢ï J Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ }¢ÎèÝï }¢ḯ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï Á¢¢ïà¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ¥¢ñÚ ÈGU¼Gïü ¥GÜUG èÎ¼ S¢ï ÚÁÁ¢G ÜU¢ ²ïã à¢ï’Ú ¥¢±¢Á¢G ç}¢H¢ ÜUÚ ÐÉG¼ï ãé»
à¢ãìÚ }¢ḯ Î¢ç¶GH ãé» çÜU
ÜUH ã}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢¢ï´ S¢ï ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ }¢éã}G }¢Î
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜUÚḯx¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ́ Ýï ÚS¢êHï wG¢éÎ¢
ÜU¢ï ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» S¢éÝ¢ çÜU ²}¢Ý ±¢Hï ¥¢ x¢» J
²ïã H¢ïx¢ Ï¢ãé¼ ãè Ý}¢ü çÎH ãñ́ §ü}¢¢Ý ¼¢ï ²}¢çÝ²¢ḯ ÜU¢ §ü}¢¢Ý ãñ ¥¢ñÚ çãGv}¢¼
|¢è ²}¢çÝ²¢ḯ }¢ḯ ãñ J Ï¢ÜUÚè Ð¢HÝï ±¢H¢ḯ }¢ḯ S¢éÜêUÝ ± ±ÜGU¢Ú ãñ ¥¢ñÚ ªæÅ Ð¢HÝï
±¢H¢ḯ }¢ḯ ÈGUºG ¥¢ñÚ Í¢}¢‹Ç ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ §Úà¢¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï
¥ãHï ²}¢Ý §GË}¢ ± S¢ÈGU¢§²ï ÜGUËÏ¢ ¥¢ñÚ çãGv}¢¼ ± }¢¢’çÚÈGU¼ï §H¢ãè ÜUè
Î¢ñH¼¢ḯ S¢ï ã}¢ïà¢¢ }¢¢H¢}¢¢H Úãï J ¶G¢S¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè
çÜU ²ïã çÝã¢²¼ ãè wG¢éà¢ ¥¢±¢Á¢G ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜéUÚG ¥¢Ý à¢ÚèÈGU
»ïS¢è wG¢éà¢ §ËãG¢Ýè ÜïU S¢¢‰¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´
§Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü ã}¢ ç}¢SH Ý ‰¢¢ J §GË}¢ï ¥GÜUG ¢§Î }¢ḯ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜïU §}¢¢}¢ à¢ñ¶G
¥Ï¢éH ãGS¢Ý ¥à¥GÚè §‹ãè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè
ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ḯ S¢ï ãñ́ J(2)

±zGÎï Ï¢Ýè ¥S¢Î

§S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜïU Ó¢‹Î ¥à¶G¢S¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé»
¥¢ñÚ çÝã¢²¼ ãè wG¢éà¢ çÎHè ÜïU S¢¢‰¢ }¢é„H}¢¢Ý ãé» J HïçÜUÝ çÈUÚ »ãGS¢¢Ý
Á¢¼¢Ýï ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
§¼Ýï S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢ Ï¢ãé¼ ãè ÎêÚ ÎÚ¢Á¢G S¢ï }¢S¢¢ÈGU¼ ¼Gñ
ÜUÚ ÜïU ²ã¢æ ¥¢» ãñ´ J Ú¢S¼ï }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜUãè´ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ
¶¢Ý¢ |¢è ÝS¢èÏ¢ Ýãè´ ãé±¢ ¥¢ñÚ çÏ¢x¢GñÚ §S¢ ÜïU çÜU ¥¢Ð ÜU¢ HàÜUÚ ã}¢ ÐÚ
ãG}H¢ ¥¢±Ú ãé±¢ ã¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢ çÚÁ¢G¢ ± ÚxGÏ¢¼ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
çH²¢ ãñ J §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §S¢ »ãGS¢¢Ý Á¢¼¢Ýï ÐÚ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ²ïã
¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU (1)
»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ! ²ïã ¼é}¢ ÐÚ »ãGS¢¢Ý Á¢¼¢¼ï
ãñ´ çÜU ã}¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J ¥¢Ð
ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢
»ãG S ¢¢Ý }¢é Û ¢ ÐÚ Ý Ú¶¢ï Ï¢çËÜU
¥ËH¢ã ¼é}¢ ÐÚ »ãGS¢¢Ý Ú¶¼¢ ãñ
çÜU ©S¢ Ýï ¼é}ãï´ §SH¢}¢ ÜUè çãÎ¢²¼
ÜUè ¥x¢Ú ¼é}¢ S¢ÓÓ¢ï ã¢ï J
±zGÎï Ï¢Ýè ÈGUÁ¢G¢Ú¢
²ïã H¢ïx¢ ©G²ñÝ¢ çÏ¢Ý ãGS¢Ý ÈGUÁ¢G¢Úè ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU H¢ïx¢ ‰¢ï J Ï¢èS¢
¥¢Î}¢è ÎÚÏ¢¢Úï ¥vGÎS¢ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý çÜU²¢
¥¢ñÚ Ï¢¼¢²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ã}¢¢Úï çÎ²¢Ú }¢ḯ
§¼Ý¢ S¢wG¼ ÜGUãGì¼G ¥¢ñÚ ÜU¢H ÐÇG x¢²¢ ãñ çÜU ¥Ï¢ ÈGURGU¢ï ÈGU¢ÜGU¢ ÜUè }¢éS¢èÏ¢¼
ã}¢¢Úï çH²ï Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï Ï¢ÚÎ¢à¼ ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð

Ï¢¢çÚà¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU

çÎÝ ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÚÝ ãè Ï¢¢çÚà¢ ã¢ïÝï Hx¢è ¥¢ñÚ
Hx¢¢¼¢Ú »ÜU ãzG¼ï ¼ÜU }¢êS¢H¢{¢Ú Ï¢¢çÚà¢ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè Úã¢
çÈUÚ ÎêS¢Úï Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ï Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Ð ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ
wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG Úãï ‰¢ï »ÜU ¥¢’Ú¢Ï¢è Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! Ó¢¢ñÐ¢» ãH¢ÜU ã¢ïÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢ï |¢êÜU S¢ï
çÏ¢HÜUÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ Ú¢S¼ï }¢é‹ÜGU¼G¥G ã¢ï x¢» çHã¢Á¢G¢ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢
ÎèçÁ¢²ï çÜU ²ïã Ï¢¢çÚà¢ Ðã¢ÇG¢ï´ ÐÚ Ï¢ÚS¢ï ¥¢ñÚ ¶ï¼¢ï´ Ï¢çS¼²¢ï´ ÐÚ Ý Ï¢ÚS¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¼¢ï Ï¢¢ÎH à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢
¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU S¢ï ÜUÅ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Æ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÎèÝï }¢ï´ S¢êÚÁ¢
ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ J(1)
±zGÎï Ï¢Ýè }¢éÚüã
§S¢ ±zGÎ }¢ï´ Ï¢Ýè }¢éÚüã ÜïU ¼ïÚã ¥¢Î}¢è }¢ÎèÝï ¥¢» ‰¢ï J §Ý ÜU¢
S¢ÚÎ¢Ú ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU |¢è §S¢ ±zGÎ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ‰¢¢ J §Ý S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ḯ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜGUãGì¼G ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú¢Ýï
ÚãG}¢¼ ÜUè Îé¥G¢ ÜïU çH²ï ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè J ãGéÁG¢êÚ Ýï
§Ý HzGÁ¢G¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU (»ï ¥ËH¢ã ! §Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢çÚà¢ S¢ï S¢ïÚ¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï) çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
çÏ¢H¢H ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §Ý }¢ï´ S¢ï ãÚ à¢wGS¢ ÜU¢ï ÎS¢ ÎS¢
ªçÜGU²¢ Ó¢¢æÎè ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú Ó¢¢Ú S¢¢ï çÎÚã}¢ §‹¥G¢}¢ ¥¢ñÚ ¼¢ïãGÈGïU ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ
¥G¼G¢ ÜUÚï´ J ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÚS¢
çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU ÜU¢ï Ï¢¢Úã ªçÜGU²¢ Ó¢¢æÎè ÜU¢ à¢¢ã¢Ý¢ ¥Gç¼GÄ²¢
}¢ãGü}¢¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ J

Á¢Ï¢ ²ïã H¢ïx¢ }¢ÎèÝï S¢ï ¥ÐÝï ±¼GÝ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU ÆèÜU
©S¢è ±vG¼ §Ý ÜïU à¢ãìÚ¢ï´ }¢ï´ Ï¢¢çÚà¢ ãé§ü ‰¢è çÁ¢S¢ ±vG¼ S¢ÚÜU¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ }¢ÎèÝï }¢ï´ Ï¢¢çÚà¢ ÜïU çH²ï
Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ‰¢è J(1)
±zGÎï Ï¢Ýè ¥H Ï¢éÜU¢¥

§S¢ ±zGÎ ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢ çÏ¢Ý S¢¢ñÚ çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î
|¢è ¥¢» ‰¢ï Á¢¢ï »ÜU S¢¢ï Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í ÜïU Ï¢êÉGï ‰¢ï J §Ý S¢Ï¢
ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý
çÜU²¢ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢ çÏ¢Ý S¢¢ñÚ çÏ¢Ý ©GÏ¢¢Î Ýï ¥ÐÝï
ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢à¢èÚ ÜU¢ï Ðïà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ²ïã x¢éÁ¢G¢çÚà¢
ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð }¢ïÚï §S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU S¢Ú
ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU çÈUÚ¢ Îï´ J §Ý ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
Ýï §Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ÜïU S¢Ú ÐÚ ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ çÈUÚ¢
çÎ²¢ J ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï Ó¢‹Î Ï¢ÜUçÚ²¢æ |¢è ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§æü J ¥¢ñÚ ±zGÎ ±¢H¢ï´ ÜïU
çH²ï ¶GñÚ¢ï Ï¢ÚÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè J §S¢ Îé¥G¢» ÝÏ¢±è ÜU¢ ²ïã ¥S¢Ú
ãé±¢ çÜU ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çÎ²¢Ú }¢ï´ Á¢Ï¢ |¢è ÜGUãGì¼G ¥¢ñÚ ÈGURGU¢ï ÈGU¢ÜGU¢ ÜUè Ï¢H¢
¥¢§ü ¼¢ï §S¢ ÜGU¢ñ}¢ ÜïU Í¢Ú ã}¢ïà¢¢ ÜGUãGì¼G ¥¢ñÚ |¢éÜU }¢Úè ÜUè }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ S¢ï
}¢ãGÈGUêÁ¢G Úãï J(2)
±zGÎï Ï¢Ýè çÜUÝ¢Ý¢
§S¢ ±zGÎ ÜïU ¥}¢èÚï ÜU¢Ú±¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ±¢çS¢H¢ çÏ¢Ý ¥SÜGU¥G
‰¢ï J ²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ÎÚÏ¢¢Úï ÚS¢êH }¢ï´ çÝã¢²¼
ãè ¥GÜGUèÎ¼ }¢‹Îè ÜïU S¢¢‰¢ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
±¢çS¢H¢ çÏ¢Ý ¥SÜGU¥G Ï¢ñ¥¼G ï §SH¢}¢ ÜUÚ ÜïU Á¢Ï¢ ¥ÐÝï ±¼GÝ
}¢ḯ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï §Ý ÜïU Ï¢¢Ð Ýï §Ý S¢ï Ý¢Ú¢Á¢G ± Ï¢ïÁ¢G¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÜUã çÎ²¢ çÜU }¢ñ´

wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¼éÛ¢ S¢ï ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ Ý ÜUMæx¢¢ J HïçÜUÝ §Ý ÜUè
Ï¢ãÝ Ýï çS¢ÎìÜGïU çÎH S¢ï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J ²ïã ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜUè
ãGÚÜU¼ S¢ï Ú‹Á¢èÎ¢ ¥¢ñÚ çÎH çà¢ÜUS¼¢ ã¢ï ÜUÚ çÈUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
Ó¢Hï ¥¢» ¥¢ñÚ Á¢æx¢ï ¼Ï¢êÜU }¢ï´ à¢ÚèÜU ãé» ¥¢ñÚ çÈUÚ ¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢
ÜUè Á¢}¢¢¥G ¼ }¢ï ´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥ÜUÚ}¢
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚÝï Hx¢ï J ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ï¢¢’Î ²ïã Ï¢S¢Ú¢ Ó¢Hï x¢» J çÈUÚ ¥¢ç¶GÚ ©G}¢í }¢ï´ à¢¢}¢ x¢» ¥¢ñÚ çS¢. 85
çã. }¢ï´ à¢ãìÚ Îç}¢àÜGU ÜïU ¥‹ÎÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J(1)
±zGÎï Ï¢Ýè çãH¢H
§S¢ ±zGÎ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï |¢è ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ
§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J §S¢ ±zGÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã
|¢è ‰¢ï ²ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÎÝ ÎÝ¢¼ï ãé» ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ ÜïU Í¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢» v²êæ çÜU
±¢ïã §Ý ÜUè ¶G¢H¢ ‰¢è´ J
²ïã §¼G}¢èÝ¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè ¶G¢H¢ ÜïU Ð¢S¢ Ï¢ñÆï ãé» x¢ézG¼ìx¢ê }¢ï´
}¢S¢MÈGU ‰¢ï J Á¢Ï¢ ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¥¢ñÚ ²ïã Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ÜïU |¢¢‹Á¢ï ãñ´ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ¥Á¢G Ú¢ãï à¢zGÜGU¼ §Ý ÜïU S¢Ú
¥¢ñÚ Ó¢ïãÚï ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÝêÚ¢Ýè ã¢‰¢ ÈïUÚ çÎ²¢ J §S¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè
ÝêÚ¢çÝÄ²¼ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ §S¢ ÜGUÎÚ ÐéÚÝêÚ ã¢ï
x¢²¢ çÜU ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè çãH¢H ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ã}¢
H¢ïx¢ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ÜïU Ó¢ïãÚï ÐÚ ã}¢ïà¢¢
»ÜU ÝêÚ ¥¢ñÚ Ï¢ÚÜU¼ ÜU¢ ¥S¢Ú Îï¶¼ï Úãï J(2)

±zGÎï Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢’HÏ¢¢

²ïã ÜGUÏ¢èH» S¢¢’Î çÏ¢Ý Ï¢RU ÜïU Ýé}¢¢§‹Îï Ï¢Ý ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ¥¢» J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ S¢é¶üG ± S¢ÈGïUÎ Úæx¢ ÜïU x¢ïS¢ê ÎÚ¢Á¢G
¥¢Î}¢è ‰¢ï J }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ¥ÐÝï ªæÅ ÜU¢ï çÏ¢Æ¢ ÜUÚ Ï¢¢æ{
çÎ²¢, çÈUÚ H¢ïx¢¢ḯ S¢ï ÐêÀ¢ çÜU }¢éã}G }¢Î ÜU¢ñÝ ãñ́ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï
ÎêÚ S¢ï §à¢¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU Ï¢¼¢²¢ çÜU ±¢ïã x¢¢ïÚï Úæx¢ ÜïU wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢Î}¢è Á¢¢ï
¼çÜU²¢ Hx¢¢ ÜUÚ Ï¢ñÆï ãé» ãñ´ ±¢ïãè ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î ãñ´ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ S¢¢}¢Ýï ¥¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU »ï
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ! }¢ñ´ ¥¢Ð S¢ï Ó¢‹Î Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H
ÜUMæx¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ¥ÐÝï S¢é±¢H }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÏ¢¢Hx¢G¢ ¥¢ñÚ S¢wG¼è Ï¢Ú¼êxæ ¢¢ J
¥¢Ð §S¢ S¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ ¶GÈGU¢ Ý ã¢ï´ J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Á¢¢ï Ó¢¢ã¢ï ÐêÀ H¢ï J çÈUÚ ãGSÏ¢ï Á¢GñH }¢éÜU¢H}¢¢ ãé±¢ J
Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ : }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï ©S¢ wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ Îï ÜUÚ Á¢¢ï
¥¢Ð ÜU¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú
ãñ ²ïã ÐêÀ¼¢ ãêæ çÜU v²¢ ¥ËH¢ã Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
ã}¢¢Úè ¼GÚÈGU ¥ÐÝ¢ ÚS¢êH Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ ãñ ?
ÝÏ¢è : “ã¢æ”
Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ : }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ Îï ÜUÚ ²ïã S¢é±¢H
ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU v²¢ Ý}¢¢Á¢G ± Ú¢ïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢
± Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ï ¥ËH¢ã Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ
ÈGUÁ¢Gü çÜU²¢ ãñ ?
ÝÏ¢è : “ã¢æ”
Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ : ¥¢Ð Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢ñ´ ©S¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢²¢
¥¢ñÚ }¢ñ´ Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ ãêæ J }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ Ýï }¢éÛ¢ï
§S¢ çH²ï ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ãñçÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU ÎèÝ
ÜU¢ï ¥ÓÀè ¼GÚãGG S¢}¢Û¢ ÜUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ Ï¢Ýè
S¢¢’Î çÏ¢Ý Ï¢RU ¼ÜU §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ÐãéÓæ ¢¢ Îêæ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢G}¢¢}¢ çÏ¢Ý S¢¢'HÏ¢¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ

¥ÐÝï ±¼GÝ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ S¢¢Úè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï Á¢}¥G ÜUÚ ÜïU S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥ÐÝè
ÜGU¢ñ}¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ Ï¢é¼¢ï´ ²¢’Ýè “H¢¼¢ï ©GÁGÁ¢G¢” ¥¢ñÚ “}¢Ý¢¼ ± ãéÏH” ÜU¢ï
Ï¢éÚ¢ |¢H¢ ÜUãÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ §Ý Ï¢é¼¢ï´ ÜUè ¼¢ñãèÝ ÜUÚÝï Hx¢ï J §Ý
ÜUè ÜGU¢ñ}¢ Ýï Á¢¢ï ¥ÐÝï Ï¢é¼¢ï´ ÜUè ¼¢ñãèÝ S¢éÝè ¼¢ï »ÜU Î}¢ S¢Ï¢ Ó¢¢ñæÜU ÐÇGï ¥¢ñÚ
ÜUãÝï Hx¢ï çÜU »ï S¢¢'HÏ¢¢ ÜïU Ï¢ïÅï ! ¼ê v²¢ ÜUã Úã¢ ãñ ? ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï Á¢¢
±ÚÝ¢ ã}¢ ÜU¢ï ²ïã ÇÚ ãñ çÜU ã}¢¢Úï ²ïã Îï±¼¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï Ï¢ÚS¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ïÉG ¥¢ñÚ
Á¢éÝêÝ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ÜUÚ Îï´x¢ï J ¥¢Ð ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢
x¢» ¥¢ñÚ ¼ÇGÐ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï Ï¢ï ¥GvH G §‹S¢¢Ý¢ï ! ²ïã Ð‰‰¢Ú ÜïU Ï¢é¼ |¢H¢
ã}¢ ÜU¢ï v²¢ ÝzG¥G ± ÝévGS¢¢Ý ÐãéæÓ¢¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ ? S¢éÝ¢ï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Á¢¢ï ãÚ ÝzG¥G ± ÝévSG ¢¢Ý ÜU¢ }¢¢çHÜU ãñ ©S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ »ÜU ÚS¢êH |¢ïÁ¢¢ ãñ ¥¢ñÚ
»ÜU çÜU¼¢Ï¢ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ ¼¢çÜU ¼é}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §S¢ x¢é}¢Ú¢ãè ¥¢ñÚ
Á¢ã¢H¼ S¢ï ÝÁ¢¢¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J }¢ñ´ x¢±¢ãè Îï¼¢ ãêæ çÜU ¥ËH¢ã
ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü }¢¢’Ï¢êÎ Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ãñ´ J }¢ñæ ¥ËH¢ã ÜïU ÚS¢êH ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï
ÜUÚ §SH¢}¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ H¢²¢ ãêæ, çÈUÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢’}¢¢Hï
§SH¢}¢ ²¢’Ýè Ý}¢¢Á¢G ± Ú¢ïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢ ± Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï
Ðïà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè ãGvGÜGU¢çÝÄ²¼ ÐÚ »ïS¢è ÐéÚÁ¢¢ïà¢ ¥¢ñÚ }¢é¥çSS¢Ú
¼vGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU Ú¢¼ |¢Ú }¢ï´ ÜGUÏ¢èHï ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï
x¢» ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ Ð¢à¢ Ð¢à¢ ÜUÚ Ç¢H¢
¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï }¢ï´ »ÜU }¢çSÁ¢Î Ï¢Ý¢ Hè ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ± Ú¢ïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢
± Á¢GÜU¢¼ ÜïU Ð¢Ï¢‹Î ã¢ï ÜUÚ S¢¢çÎÜéUGH §ü}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý Ï¢Ý x¢» J(1)

±zGÎï Ï¢ËHè
²ïã H¢ïx¢ Á¢Ï¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê L±ñÈGU¥G
Á¢¢ï ÐãHï ãè S¢ï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´
}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï J §‹ã¢ï´ Ýï §S¢ ±zGÎ ÜU¢ ¼¥G¢LÈGU ÜUÚ¢¼ï ãé» ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ²ïã H¢ïx¢ }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU ¥zGÚ¢Î ãñ´ J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè
ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï “wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ” ÜUã¼¢ ãêæ J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê L±ñÈGU¥G
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ §SH¢}¢ ÜU¢ §vGÚ¢Ú ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÐêÚè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè Hï¼ï ãñ´ J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ |¢H¢§ü ÜU¢ §Ú¢Î¢
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ©S¢ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè çãÎ¢²¼ Îï¼¢ ãñ J
§S¢ ±zGÎ }¢ï´ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢êÉG¢ ¥¢Î}¢è |¢è ‰¢¢ J çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“¥Ï¢é Á G Á ¢G ñ È G U ” ‰¢¢ ©S¢ Ýï S¢é ± ¢H çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! }¢ñ´ »ÜU »ïS¢¢ ¥¢Î}¢è ãêæ çÜU }¢éÛ¢ï }¢ïã}¢¢Ý¢ï´ ÜUè
}¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜU¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ à¢¢ñÜGU ãñ ¼¢ï v²¢ §S¢ }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜU¢
}¢éÛ¢ï ÜéUÀ S¢±¢Ï¢ |¢è ç}¢Hïx¢¢ ? ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢S¢ }¢ïã}¢¢Ý ÜUè |¢è }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜUÚ¢ïx¢ï
wG±¢ã ±¢ïã ¥}¢èÚ ã¢ï ²¢ ÈGUÜGUèÚ ¼é}¢ S¢±¢Ï¢ ÜïU ãGÜGUÎ¢Ú ÆãÚ¢ïx¢ï J çÈUÚ
¥Ï¢é Á G Á ¢G ñ È G U Ýï ²ï ã Ðê À ¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! }¢ïã}¢¢Ý çÜU¼Ýï çÎÝ¢ï´ ¼ÜU }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÜU¢
ãGÜGUÎ¢Ú ãñ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼èÝ çÎÝ ¼ÜU §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ïã Á¢¢ï ¶¢»x¢¢ ±¢ïã S¢ÎÜGU¢ ã¢ïx¢¢ J(1)

±zGÎï ¼éÁ¢èÏ¢
²ïã ¼ïÚã ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ »ÜU ±zGÎ ‰¢¢ Á¢¢ï ¥ÐÝï }¢¢H¢ï´ ¥¢ñÚ }¢±ïçà¢²¢ï´
ÜUè Á¢GÜU¢¼ Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï }¢ÚãGÏ¢¢ ¥¢ñÚ wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ ÜUã ÜUÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢
§çS¼vGÏ¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥¢ñÚ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï §S¢
}¢¢Hï Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢ï´ Hï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ±ã¢æ ÜïU ÈéUGÜGUÚ¢ ± }¢S¢¢ÜUèÝ
ÜU¢ï ²ïã S¢¢Ú¢ }¢¢H Îï Î¢ï J §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ã}¢ ¥ÐÝï ±¼GÝ ÜïU ÈéUGÜGUÚ¢ ± }¢S¢¢ÜUèÝ ÜU¢ï §S¢
ÜGUÎÚ }¢¢H Îï Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ²ïã }¢¢H ©Ý ÜUè ãG¢Á¢¼¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ã}¢¢Úï Ð¢S¢
Ï¢Ó¢ Úã¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜUè §S¢
Á¢GÜU¢¼ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÜUÚ}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §Ý wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢¢ï´ ÜUè wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢
±vG¼ï LwGS¢¼ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï §vÚ¢}¢¢ï §‹¥G¢}¢ S¢ï |¢è Ý±¢Á¢G¢ J çÈUÚ ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ¼é}ã¢Úè ÜGU¢ñ}¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ à¢wGS¢ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ ãñ çÁ¢S¢
Ýï }¢ïÚ¢ ÎèÎ¢Ú Ýãè´ çÜU²¢ ãñ J ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU Á¢è ã¢æ J »ÜU Ý¢ñ Á¢±¢Ý
ÜU¢ï ã}¢ ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢ḯ À¢ïÇG ¥¢» ãñ́ Á¢¢ï ã}¢¢Úï Í¢Ú¢ḯ ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜUÚ Úã¢ ãñ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜU¢ï }¢ïÚï
Ð¢S¢ |¢ïÁ¢ Î¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ±¼GÝ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ©S¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý
ÜU¢ï }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ Ú±¢Ý¢ ÜUÚ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ±¢ïã Ý¢ñ Á¢±¢Ý Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥G¢Hè
}¢ï´ Ï¢¢Ú²¢Ï¢ ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ²ïã x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ¥¢Ð Ýï }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ÜUè ãG¢Á¢¼¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ï ÐêÚè ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ ©‹ãï´ ±¼GÝ }¢ï´ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ¥Ï¢ }¢ñ´ |¢è »ÜU ãG¢Á¢¼ Hï ÜUÚ ¥¢Ð
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢²¢ ãêæ ¥¢ñÚ ©}}¢èÎ
±¢Ú ãêæ çÜU ¥¢Ð }¢ïÚè ãG¢Á¢¼ |¢è ÐêÚè ÈGUÚ}¢¢ Îï´x¢ï J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}ã¢Úè v²¢ ãG¢Á¢¼ ãñ ? ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï ²ïã }¢vGS¢Î Hï ÜUÚ

Ýãè´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ãêæ çÜU ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ÜéUÀ }¢¢H ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ Ï¢çËÜU }¢ïÚè
ÈGUÜGU¼G §¼Ýè ãG¢Á¢¼ ¥¢ñÚ çÎHè ¼}¢‹Ý¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï çÎH }¢ï´ Hï ÜUÚ ¥¢Ð
ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ãêæ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
}¢éÛ¢ï Ï¢wGà¢ Îï ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ }¢ïÚï çÎH }¢ï´ Ï¢ï
çÝ²¢Á¢Gè ¥¢ñÚ §çS¼xGÝ¢ ÜUè Î¢ñH¼ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï J Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜUè §S¢ çÎHè
}¢éÚ¢Î ¥¢ñÚ ¼}¢‹Ý¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢ Ï¢ãé¼
wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ §Ý HzGÁ¢G¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
»ï ¥ËH¢ã ! §S¢ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îï
¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çÎH }¢ï´ Ï¢ï çÝ²¢Á¢Gè Ç¢H Îï J
çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ Ý¢ñ Á¢±¢Ý ÜU¢ï ©S¢ ÜUè ÜGU¢ñ}¢
ÜU¢ ¥}¢èÚ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïãè Ý¢ñ Á¢±¢Ý ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ÜUè
}¢çSÁ¢Î ÜU¢ §}¢¢}¢ ã¢ï x¢²¢ J(1)
±zGÎï }¢éÁ¢GñÝ¢
§S¢ ±zGÎ ÜïU S¢Ú Ï¢Ú¢ã ãGÁ¢GÚ¼ï Ý¢ï’}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢éÜGU<ÚÝ
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ã}¢¢Úï ÜGUÏ¢èHï ÜïU Ó¢¢Ú S¢¢ï ¥¢Î}¢è ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ã}¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
±¢ÐS¢ ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú !
¼é}¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜéUÀ ¼¢ïãGÈGU¢ §GÝ¢²¼ ÜUÚ¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ïÚï Í¢Ú }¢ï´ Ï¢ãé¼
ãè ‰¢¢ïÇGè S¢è ¶Á¢êÚï´ ãñ´ J ²ïã H¢ïx¢ §¼Ýï ÜGUHèH ¼¢ïãGÈGïU S¢ï à¢¢²Î wG¢éà¢ Ý
ã¢ï´x¢ï J ¥¢Ð Ýï çÈUÚ ²ïãè §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
©G}¢Ú ! Á¢¢¥¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢GMÚ ÜéUÀ ¼¢ïãGÈGU¢ ¥G¼G¢ ÜUÚ¢ï J §Úà¢¢Îï ÝÏ¢±è
S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú §Ý Ó¢¢Ú S¢¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï ã}¢Ú¢ã Hï

ÜUÚ }¢ÜU¢Ý ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» çÜU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢
»ÜU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ ¼êÎ¢ ÐÇG¢ ãé±¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï ±zGÎ ÜïU
H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ çÁ¢¼Ýè ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ Ó¢¢ã¢ï §Ý ¶Á¢êÚ¢ï´
}¢ï´ S¢ï Hï H¢ï J §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝè ãG¢Á¢¼ ¥¢ñÚ }¢ÚÁ¢Gè ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¶Á¢êÚï´ Hï
Hè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ý¢ï’}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢éÜGU<ÚÝ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU S¢Ï¢ S¢ï
¥¢ç¶GÚ }¢ï´ Á¢Ï¢ }¢ñ´ ¶Á¢êÚï´ HïÝï ÜïU çH²ï }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé±¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ï »ïS¢¢
ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ çÜU x¢¢ï²¢ §S¢ ÉïÚ }¢ï´ S¢ï »ÜU ¶Á¢êÚ |¢è ÜU}¢ Ýãè´ ãé§ü ãñ J(1)
²ïã ±¢ïãè ãGÁ¢GÚ¼ï Ý¢ï’}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢éÜGU<ÚÝ ãñ´, Á¢¢ï
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ÜGUÏ¢èH» }¢éÁ¢GñÝ¢ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú ‰¢ï ²ïã ¥ÐÝï S¢¢¼
|¢¢§²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï ¥¢» ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ÜéUÀ Í¢Ú ¼¢ï §ü}¢¢Ý ÜïU ãñ´ ¥¢ñÚ
ÜéUÀ Í¢Ú çÝÈGU¢ÜGU ÜïU ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Hï }¢éÜGU<ÚÝ ÜU¢ Í¢Ú §ü}¢¢Ý ÜU¢ Í¢Ú ãñ J(2)
±zGÎï Î¢ñS¢
§S¢ ±zGÎ ÜïU ÜGU¢§Î ãGÁ¢GÚ¼ï yG¢éÈGñUH çÏ¢Ý ¥G}¢í Î¢ñS¢è
‰¢ï ²ïã çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÜGUÏH ãè §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Ó¢éÜïU ‰¢ï J §Ý ÜïU §SH¢}¢
H¢Ýï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ |¢è Ï¢ÇG¢ ãè ¥GÁ¢èÏ¢ ãñ J ²ïã »ÜU Ï¢ÇGï ã¢ïà¢ }¢‹Î ¥¢ñÚ
à¢¢ï’H¢ Ï¢²¢Ý à¢¢§GÚ ‰¢ï J ²ïã çÜUS¢è Á¢GMÚ¼ S¢ï }¢vÜïU ¥¢» ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï
ÜéUÚG ñà¢ Ýï §Ý S¢ï ÜUã çÎ²¢ çÜU ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ¼é}¢ }¢éã}G }¢Î ( )
S¢ï Ý ç}¢HÝ¢ ¥¢ñÚ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ©Ý ÜUè Ï¢¢¼ Ý S¢éÝÝ¢ J ©Ý ÜïU ÜUH¢}¢ }¢ï´
»ïS¢¢ Á¢¢Îê ãñ çÜU Á¢¢ï S¢éÝ Hï¼¢ ãñ ±¢ïã ¥ÐÝ¢ ÎèÝ ± }¢ÁGãÏ¢ À¢ïÇG Ï¢ñÆ¼¢ ãñ
¥¢ñÚ ¥GÁ¢GèÁ¢G¢ï ¥ÜGU¢çÚÏ¢ S¢ï ©S¢ ÜU¢ çÚà¼¢ ÜUÅ Á¢¢¼¢ ãñ J ²ïã ÜéUzGÈGU¢Úï
}¢vÜU¢ ÜïU ÈGUÚïÏ¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÜU¢Ý¢ï´ }¢ï´ §‹ã¢ï´ Ýï M§ü |¢Ú Hè çÜU

ÜUãè´ ÜéUÚG ¥¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G ÜU¢Ý¢ḯ }¢ḯ Ý ÐÇG Á¢¢» J HïçÜUÝ »ÜU çÎÝ S¢éÏãG ÜU¢ï
²ïã ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ḯ x¢» ¼¢ï ÚS¢êHéËH¢ã ÈGUÁ¢í ÜUè Ý}¢¢Á¢G }¢ḯ
çÜGUÚ¢¥¼ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï »ÜU Î}¢ ÜéUÚG ¥¢Ý ÜUè ¥¢±¢Á¢G Á¢¢ï §Ý ÜïU ÜU¢Ý }¢ḯ ÐÇGè
¼¢ï ²ïã ÜéUÚG ¥¢Ý ÜUè ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ ÐÚ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» ¥¢ñÚ çÜU¼¢Ï¢ï §H¢ãè
ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¼¢S¢èÚï ÚÏÏ¢¢Ýè Ýï §Ý ÜïU çÎH ÜU¢ï }¢¢ïã çH²¢ J Á¢Ï¢
ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï Ó¢Hï ¼¢ï ²ïã Ï¢ï
¼¢Ï¢¢Ý¢ ¥¢Ð ÜïU ÐèÀï ÐèÀï Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ }¢ÜU¢Ý }¢ḯ ¥¢
ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï }¢é¥gÏ¢¢Ý¢ Ï¢ñÆ x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ ÜéUGÚñà¢ ÜUè Ï¢Î
x¢¢ï§²¢ï´ ÜU¢ S¢¢Ú¢ ãG¢H S¢éÝ¢ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï
ÜéUGÚ¥¢Ý S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G ¥¢Á¢ ¼ÜU ÜU¢ï§ü ÜUH¢}¢ Ýãè´ S¢éÝ¢ J
çHËH¢ã ! }¢éÛ¢ï Ï¢¼¢§²ï çÜU §SH¢}¢ v²¢ ãñ ? ãGéÁG¢êÚ Ýï
§SH¢}¢ ÜïU Ó¢‹Î ¥ãGÜU¢}¢ ©Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï §SH¢}¢
ÜUè Î¢’±¼ Îè ¼¢ï ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J
çÈUÚ §‹ã¢ḯ Ýï ÎÚwG±¢S¼ ÜUè ²¢ ÚS¢êHËH¢ã !
}¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü »ïS¢è ¥GH¢}¢¼ ± ÜUÚ¢}¢¼ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢§²ï çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
H¢ïx¢ }¢ïÚè Ï¢¢¼¢ḯ ÜUè ¼SÎèÜGU ÜUÚḯ ¼¢çÜU }¢ñ́ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ ²ã¢æ S¢ï Á¢¢ ÜUÚ
§SH¢}¢ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÜUMæ J ¥¢Ð Ýï Îé¥¢G ÈGUÚ}¢¢ Îè çÜU
§H¢ãè ! ¼ê §Ý ÜU¢ï »ÜU ¶G¢S¢ çÜGUS}¢ ÜU¢ ÝêÚ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ Îï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢
Îé¥¢G » ÝÏ¢±è ÜUè Ï¢Î¢ñH¼ §Ý ÜU¢ï ²ïã ÜUÚ¢}¢¼ ¥G¼¢G ãé§ü çÜU §Ý ÜUè Î¢ïÝ¢ḯ
¥¢æ¶¢ḯ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý Ó¢Ú¢x¢G ÜïU }¢¢çÝ‹Î »ÜU ÝêÚ Ó¢}¢ÜUÝï Hx¢¢ J }¢x¢Ú §‹ã¢ḯ Ýï
²ïã wG±¢çãà¢ Á¢G¢çãÚ ÜUè, çÜU ²ïã ÝêÚ }¢ïÚï S¢Ú }¢ḯ }¢é‹¼çÜGUH ã¢ï Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
§Ý ÜU¢ S¢Ú çÜGU‹ÎèH ÜUè ¼GÚãGG Ó¢}¢ÜUÝï Hx¢¢ J Á¢Ï¢ ²ïã ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï }¢ḯ ÐãéæÓ¢ï
¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï Hx¢ï ¼¢ï §Ý ÜïU }¢¢æ Ï¢¢Ð ¥¢ñÚ Ï¢è±è Ýï ¼¢ï §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ }¢x¢Ú §Ý ÜUè ÜGU¢ñ}¢ }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé§ü Ï¢çËÜU §SH¢}¢ ÜUè
}¢é¶¢G HÈGU¼ ÐÚ ¼éH x¢§ü J ²ïã ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU §SH¢}¢ S¢ï }¢¢²êS¢ ã¢ï ÜUÚ çÈUÚ
ãGéÁ¢G êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ḯ Ó¢Hï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜUè
S¢ÚÜUà¢è ¥¢ñÚ S¢Ú¼¢Ï¢è ÜU¢ S¢¢Ú¢ ãG¢H Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ çÈUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢
©Ý ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢éH¢¼ï Úã¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã çÈUÚ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ḯ ¥¢ x¢»
¥¢ñÚ Hx¢¢¼¢Ú §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îï¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢œ¢Ú ²¢ ¥SS¢è Í¢Ú¢Ý¢ḯ
}¢ḯ §SH¢}¢ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè ÈñUH x¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã §Ý S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¶GñÏ¢Ú
}¢ḯ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ ¶GñÏ¢Ú ÜïU }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ḯ S¢ï §Ý
S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï çãGSS¢¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
±zGÎï Ï¢Ýè ¥GÏ¢S¢
ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè ¥GÏ¢S¢ ÜïU ±zGÎ Ýï ÎÚÏ¢¢Úï ¥vGÎS¢ }¢ï´ Á¢Ï¢ ãG¢çÁ¢GÚè
Îè ¼¢ï ²ïã ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ã}¢¢Úï
}¢éÏ¢çËHx¢GèÝ Ýï ã}¢ ÜU¢ï ¶GÏ¢Ú Îè ãñ çÜU Á¢¢ï çãÁ¢Ú¼ Ý ÜUÚï ©S¢ ÜU¢ §SH¢}¢
}¢vGÏ¢êH ãè Ýãè´ ãñ ¼¢ï ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥x¢Ú
¥¢Ð ãGév}¢ Îï´ ¼¢ï ã}¢ ¥ÐÝï S¢¢Úï }¢¢H¢ï }¢¼¢¥G ¥¢ñÚ }¢±ïçà¢²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ïÓ¢ ÜUÚ
çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï Ó¢Hï ¥¢»æ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï çãÁ¢Ú¼ Á¢GMÚè Ýãè´ J ã¢æ ! ²ïã Á¢GMÚè ãñ
çÜU ¼é}¢ Á¢ã¢æ |¢è Úã¢ï wG¢éÎ¢ S¢ï ÇÚ¼ï Úã¢ï ¥¢ñÚ Á¢G¢ïãìÎ¢ï ¼vG±¢ ÜïU S¢¢‰¢
çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÜUÚ¼ï Úã¢ï J(2)
±zGÎï Î¢Ú}¢
²ïã ±zGÎ ÎS¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ »ÜU x¢éÚ¢ñã ‰¢¢ çÁ¢Ý ÜU¢ ¼¥GËHéÜGU
ÜGUÏ¢èH» “HwG}¢” S¢ï ‰¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU S¢Ú Ï¢Ú¢ã ¥¢ñÚ Ðïà±¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“ã¢Ýè çÏ¢Ý ãGÏ¢èÏ¢” ‰¢¢ J ²ïã H¢ïx¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU çH²ï
¼¢ïãÈG ïGU }¢ḯ Ó¢‹Î Í¢¢ïÇïG ¥¢ñÚ »ÜU Úïà¢}¢è Á¢éÏÏ¢¢ ¥¢ñÚ »ÜU }¢àÜU à¢Ú¢Ï¢ ¥ÐÝï ±¼GÝ

S¢ï Hï ÜUÚ ¥¢» J ãGéÁ¢G êÚ Ýï Í¢¢ïÇ¢G ḯ ¥¢ñÚ Á¢éÏÏ¢ï ÜïU ¼ãG¢§ÈGU

ÜU¢ï ¼¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ HïçÜUÝ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï ²ïã ÜUã ÜUÚ ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢ çÜU
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J ã¢Ýè çÏ¢Ý ãGÏ¢èÏ¢
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
¥x¢Ú §Á¢¢Á¢G¼ ã¢ï ¼¢ï }¢ñ́ §S¢ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï Ï¢ïÓ¢ Ç¢Hêæ J ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÁ¢S¢ wG¢éÎ¢ Ýï à¢Ú¢Ï¢ ÜïU ÐèÝï ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ©S¢è Ýï §S¢
ÜUè ¶GÚèÎ¢ï ÈGUÚ¢ïw¼G ÜU¢ï |¢è ãGÚ¢}¢ ÆãÚ¢²¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ à¢Ú¢Ï¢ ÜUè §S¢
}¢àÜU ÜU¢ï Hï Á¢¢ ÜUÚ ÜUãè´ Á¢G}¢èÝ ÐÚ §S¢ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ï Ï¢ã¢ Î¢ï J
Úïà¢}¢è Á¢éÏÏ¢¢ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
ÜU¢ï ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! }¢ñ́ §S¢ ÜU¢ï Hï ÜUÚ v²¢ ÜUMæx¢¢ ? Á¢Ï¢ çÜU }¢Î¢ïZ ÜïU
çH²ï §S¢ ÜU¢ ÐãÝÝ¢ ãè ãGÚ¢}¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
§S¢ }¢ḯ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ S¢¢ïÝ¢ ãñ ¥¢Ð ©S¢ ÜU¢ï §S¢ }¢ḯ S¢ï Á¢éÎ¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ
¥ÐÝè Ï¢èç±²¢ḯ ÜïU çH²ï Á¢Gï±Ú¢¼ Ï¢Ý±¢ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï ÜU¢ï ÈGUÚ¢ïw¼G
ÜUÚ ÜïU §S¢ ÜUè ÜGUè}¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï §çS¼’}¢¢H }¢ḯ H¢§²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ©S¢ Á¢éÏÏ¢ï ÜU¢ï ¥¢Æ ãÁ¢G¢Ú çÎÚã}¢ }¢ḯ Ï¢ïÓ¢¢ J ²ïã
±zGÎ |¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ çÝã¢²¼ wG¢éà¢ çÎHè ÜïU S¢¢‰¢
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ J(1)
±zGÎï x¢G¢}¢Î
²ïã ÎS¢ ¥¢Îç}¢²¢ḯ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ ‰¢è Á¢¢ï çS¢. 10 çã. }¢ḯ }¢ÎèÝï ¥¢»
¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢ç‹Á¢GH }¢ḯ S¢¢}¢¢Ý¢ḯ ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï »ÜU Á¢±¢Ý HÇGÜïU ÜU¢ï
À¢ïÇG çÎ²¢ J ±¢ïã S¢¢ï x¢²¢ §¼Ýï }¢ḯ »ÜU Ó¢¢ïÚ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ »ÜU Ï¢ïx¢ Ó¢éÚ¢ ÜUÚ Hï
|¢¢x¢¢ J ²ïã H¢ïx¢ ãGéÁ¢G êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU

Ï¢ïx¢ Ó¢¢ïÚ Hï x¢²¢ }¢x¢Ú çÈUÚ ¼é}ã¢Úï Á¢±¢Ý Ýï ©S¢ Ï¢ïx¢ ÜU¢ï Ð¢ çH²¢ J Á¢Ï¢ ²ïã
H¢ïx¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ S¢ï ©Æ ÜUÚ ¥ÐÝè }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ©Ý ÜïU Á¢±¢Ý
Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU }¢ñ́ S¢¢ï Úã¢ ‰¢¢ çÜU »ÜU Ó¢¢ïÚ Ï¢ïx¢ Hï ÜUÚ |¢¢x¢¢ }¢x¢Ú }¢ñ́ Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ïÝï
ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ©S¢ ÜUè ¼H¢à¢ }¢ḯ çÝÜUH¢ ¼¢ï »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï Îï¶¢, ±¢ïã }¢éÛ¢
ÜU¢ï Îï¶¼ï ãè çÈGUÚ¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ́ Ýï Îï¶¢ çÜU ±ã¢æ ÜUè Á¢G}¢èÝ ¶¢ïÎè ãé§ü ãñ,
Á¢Ï¢ }¢ñ́ Ýï ç}¢^è ãÅ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï Ï¢ïx¢ ±ã¢æ ÎzGÝ ‰¢¢ }¢ñ́ ©S¢ ÜU¢ï çÝÜU¢H ÜUÚ Hï
¥¢²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ S¢Ï¢ Ï¢¢ïH ÐÇGï çÜU çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ïã ÚS¢êHï Ï¢ÚãGÜUG ãñ́ ¥¢ñÚ
ã}¢ ÜU¢ï §‹ã¢ḯ Ýï §S¢è çH²ï §S¢ ±¢çÜGU»G ÜUè ¶GÏ¢Ú Îï Îè ¼¢çÜU ã}¢ H¢ïx¢ §Ý ÜUè
¼SÎèÜGU ÜUÚ Hḯ J §Ý S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ḯ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢±¢Ý
Ýï |¢è ÎÚÏ¢¢Úï ÚS¢êH }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜïU Î¢}¢Ý }¢ḯ
¥¢ x¢²¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢
ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU çÁ¢¼Ýï çÎÝ¢ḯ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ }¢ÎèÝï }¢ḯ çÜGU²¢}¢
Úãï ¼é}¢ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï ÜéUÚG ¥¢Ý ÐÉGÝ¢ çS¢¶¢ Î¢ï J(1)
±zGÎï ÝÁ¢Ú¢Ý
²ïã ÝÁ¢Ú¢Ý ÜïU ÝS¢¢Ú¢ ÜU¢ ±zGÎ ‰¢¢ J §S¢ }¢ḯ S¢¢Æ S¢é±¢Ú ‰¢ï J Ó¢¢ñÏ¢èS¢
§Ý ÜïU à¢éÚÈGU¢ ¥¢ñÚ }¢é¥çG ÁGÁ¢GÁ¢GèÝ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼èÝ ¥à¶G¢S¢ §S¢ ÎÚÁ¢ï ÜïU ‰¢ï çÜU
©‹ãè´ ÜïU ã¢‰¢¢ḯ }¢ḯ ÝÁ¢Ú¢Ý ÜïU ÝS¢¢Ú¢ ÜU¢ }¢ÁGãÏ¢è ¥¢ñÚ ÜGU¢ñ}¢è S¢¢Ú¢ çÝÁ¢G¢}¢ ‰¢¢ J
»ÜU ¥G¢çÜGUÏ¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GÏÎéH }¢S¢èãG” ‰¢¢ ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ S¢çÄ²Î çÁ¢S¢
ÜU¢ Ý¢}¢ “»ïã}¢” ‰¢¢ ¼èS¢Ú¢ à¢wGS¢ “¥Ï¢ê ãG¢çÚS¢¢ çÏ¢Ý ¥GËÜGU}¢¢” ‰¢¢ J
§Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã S¢ï Ï¢ãé¼ S¢ï S¢é±¢H¢¼ çÜU²ï
¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï ©S¢ ÜïU Á¢±¢Ï¢¢¼ çÎ²ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï §üSG ¢¢ ÜïU }¢é¥¢G }¢Hï ÐÚ x¢éz¼G ìx¢ê çÀÇG x¢§ü J §Ý H¢ïx¢¢ḯ Ýï ²ïã
}¢¢ÝÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üSG ¢¢ ÜæU±¢Úè }¢Ú²}¢ ÜïU çà¢ÜU}¢
S¢ï çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢Ð ÜïU ÐñÎ¢ ãé» §S¢ }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU çÁ¢S¢
ÜU¢ï “¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ãH¢” ÜUã¼ï ãñ´ çÜU

Ï¢ïà¢ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ( ) ÜUè

ç}¢S¢¢H ¥ËH¢ã ÜïU Ý…GÎèÜU ¥¢Î}¢
( ) ÜUè ¼GÚãGG ãñ ©Ý ÜU¢ï ç}¢^è S¢ï
Ï¢Ý¢²¢ çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ “ã¢ï Á¢¢” ±¢ïã
ÈGU¢ñÚÝ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ (»ï S¢éÝÝï ±¢Hï) ²ïã
¼ïÚï ÚÏ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãGÜGU ãñ ¼é}¢ à¢ÜU
±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï Ý ã¢ïÝ¢ çÈUÚ (»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢) Á¢¢ï
¼é}¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁÁ¢¼ ÜUÚï´
Ï¢¢’Î §S¢ ÜïU çÜU ¼é}ãï´ §GË}¢ ¥¢ Ó¢éÜU¢ ¼¢ï
©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢ Î¢ï ¥¢¥¢ï ã}¢ Ï¢éH¢»æ ¥ÐÝï
Ï¢ïÅ¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï Ï¢ïÅ¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè
¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ
¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè Á¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
çÈUÚ ã}¢ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ Îé¥G¢ }¢¢æx¢ï´ ¥¢ñÚ
Û¢êÅ¢ï´ ÐÚ ¥ËH¢ã ÜUè H¢’Ý¼ Ç¢Hï´ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï Á¢Ï¢ §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ }¢éÏ¢¢ãHï
ÜUè Î¢’±¼ Îè ¼¢ï §Ý ÝS¢Ú¢çÝ²¢ï´ Ýï Ú¢¼ |¢Ú ÜUè }¢¢ïãH¼ }¢¢æx¢è J S¢éÏãG ÜU¢ï
ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGS¢Ý, ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéS¢ñÝ, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè,
ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢éÏ¢¢ãHï ÜïU çH²ï ÜU¢à¢¢Ý»
ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï çÝÜUH ÐÇGï }¢x¢Ú ÝÁ¢Ú¢Ý ÜïU ÝS¢Ú¢çÝ²¢ï´ Ýï }¢éÏ¢¢ãH¢ ÜUÚÝï S¢ï
§‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñ Ú çÁ¢ÁG ¢ ²¢ Îï Ý ï ÜU¢ §vG Ú ¢Ú ÜUÚ Üï U ãGéÁG¢êÚ
S¢ï S¢éËãG ÜUÚ Hè J(2)

Ð‹ÎÚã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ ÎS¢±¢æ S¢¢H
çS¢. 10 çã.
çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G
§S¢ S¢¢H ÜïU ¼}¢¢}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢¢ÝÎ¢Ú
¥¢ñÚ ¥ã}¢ ¼ÚèÝ ±¢çÜGU¥G¢ “çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G” ãñ J ²ïã ¥¢Ð
ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè ãGÁ¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïãè ¥¢Ð
ÜU¢ ÐãH¢ ãGÁ¢ ‰¢¢ J ÁG¢ê ÜGU¢’Îã çS¢. 10 çã. }¢ï´ ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢ ÜïU çH²ï Ú±¢Ýx¢è ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã ¶GÏ¢Ú çÏ¢Á¢Hè ÜUè
¼GÚãGG S¢¢Úï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ ãÚ ¼GÚÈGU ÈñUH x¢§ü ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ à¢ÚÈGïU
ã}¢çÚÜU¢Ï¢è ÜïU çH²ï ©}¢æÇ ÐÇG¢ J
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¥¢ç¶GÚ ÁG¢êÜUG ¢’Îã }¢ḯ Á¢é}¢ï’Ú¢¼
ÜïU çÎÝ }¢ÎèÝï }¢ïæ xG¢éSH ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¼ãÏ¢‹Î ¥¢ñÚ Ó¢¢ÎÚ Á¢GïÏ¢ï ¼Ý ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ḯ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï
Ú±¢Ý¢ ãé» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ ÜU¢ï |¢è
S¢¢‰¢ Ó¢HÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ J }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï Àï }¢èH ÎêÚ ¥ãHï }¢ÎèÝ¢
ÜUè }¢èÜGU¢¼ “ÁG¢éH ãGHèÈGU¢” ÐÚ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ú¢¼ |¢Ú çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ
»ãGÚ¢}¢ ÜïU çH²ï xG¢éSH ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
Ýï ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ ÐÚ wG¢éàÏ¢ê Hx¢¢§ü çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ªæÅÝè “ÜGUS±¢” ÐÚ S¢é±¢Ú
ã¢ï ÜUÚ »ãGÚ¢}¢ Ï¢¢æ{¢ ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï “HÏÏ¢ñÜU” ÐÉG¢ ¥¢ñÚ Ú±¢Ý¢
ã¢ï x¢» J ãG…GÚ¼ï …¢çÏ¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñæ Ýï Ý…GÚ ©Æ¢
ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï ¥¢x¢ï ÐèÀï Î¢»æ Ï¢¢»æ ãGgï çÝx¢¢ã ¼ÜU ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ Á¢æx¢H
ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ J Ï¢ñãÜGUè ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU H¢¶ Ó¢¢ñÎã ãÁ¢G¢Ú ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úè çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ãñ »ÜU H¢¶ Ó¢¢ñÏ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú }¢é„H}¢¢Ý çãGÁÁ¢¼éH
ç±Î¢¥G }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï J(1)

Ó¢¢ñ‰¢è ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ ÜU¢ï ¥¢Ð }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
}¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» J ¥¢Ð ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ ÜïU HÇGÜU¢ï´ Ýï ¼à¢ÚèÈGU
¥¢±Úè ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝè ¼¢ï wG¢éà¢è S¢ï Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï çÝã¢²¼ ãè
}¢ãGÏÏ¢¼ ± Œ²¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ çÜUS¢è ÜU¢ï ¥¢x¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï ÐèÀï ¥ÐÝè ªæÅÝè ÐÚ
çÏ¢Æ¢ çH²¢ J(2)
ÈGUÁ¢í ÜUè Ý}¢¢Á¢G ¥¢Ð Ýï }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢Gè yG¢é±¢”
}¢ï´ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ xG¢éSH ÈGUÚ}¢¢²¢ çÈUÚ ¥¢Ð }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH
ãé» ¥¢ñÚ Ó¢¢à¼ ÜïU ±vG¼ ²¢’Ýè Á¢Ï¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð
}¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» J Á¢Ï¢ ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ ÐÚ çÝx¢¢ãï }¢ïãìÚï
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÇGè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGè çÜU
»ï ¥ËH¢ã ! ¼ê S¢H¢}¢¼è ÎïÝï ±¢H¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼ïÚè ¼GÚÈGU S¢ï

S¢H¢}¢¼è ãñ J »ï ÚÏ¢ ! ã}¢ḯ S¢H¢}¢¼è ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢G‹Î¢ Ú¶ J »ï ¥ËH¢ã !
§S¢ Í¢Ú ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ± à¢ÚÈGU ¥¢ñÚ §GÁGÁ¢G¼ ± ãñÏ¢¼ ÜU¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ
Á¢¢ï §S¢ Í¢Ú ÜU¢ ãGÁ¢ ¥¢ñÚ ©G}¢Úã ÜUÚï ¼ê ©S¢ ÜUè Ï¢éÁG¢éx¢èü ¥¢ñÚ à¢ÚÈGU ± ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ÜUÚ J
Á¢Ï¢ ãG…Úï ¥S±Î ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢Ð ¼à¢ÚèÈGU
Hï x¢» ¼¢ï ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÐÚ ã¢‰¢ Ú¶ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï Ï¢¢ïS¢¢ çÎ²¢ çÈUÚ ¶G¢Ý»

ÜU¢’Ï¢¢ ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢²¢ J à¢éM¥G ÜïU ¼èÝ ÈïUÚ¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð
Ýï “Ú}¢H” çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè Ó¢¢Ú Ó¢vÜUÚ¢ï´ }¢ï´ }¢¢’}¢êHè Ó¢¢H S¢ï Ó¢Hï J ãÚ
Ó¢vÜUÚ }¢ï´ Á¢Ï¢ ãG…Úï ¥S±Î ÜïU S¢¢}¢Ýï ÐãéæÓ¢¼ï ¼¢ï ¥ÐÝè ÀÇGè S¢ï ãGÁ¢Úï
¥S±Î ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ÀÇGè ÜU¢ï Ó¢ê}¢ Hï¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÜU¢
§çS¼H¢}¢ ÜU|¢è ¥¢Ð Ýï ÀÇGè ÜïU Á¢GÚè»G S¢ï çÜU²¢ ÜU|¢è
ã¢‰¢ S¢ï Àê ÜUÚ ã¢‰¢ ÜU¢ï Ó¢ê}¢ çH²¢ ÜU|¢è HÏ¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÐÚ
Ú¶ ÜUÚ Ï¢¢ïS¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã |¢è S¢¢çÏ¢¼ ãñ çÜU ÜU|¢è LvÝï ²}¢¢Ýè ÜU¢ |¢è
¥¢Ð Ýï §çS¼H¢}¢ çÜU²¢ J(1)
Á¢Ï¢ ¼G±¢ÈGU S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé» ¼¢ï }¢ÜGU¢}¢ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè J Ý}¢¢Á¢G S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ çÈUÚ
ãGÁ¢Úï ¥S±Î ÜU¢ §çS¼H¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ S¢¢}¢Ýï ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï S¢ï S¢ÈGU¢ ÜUè
Á¢¢çÝÏ¢ Ú±¢Ý¢ ãé» J ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï §S¢ ¥¢²¼ ÜUè ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
Ï¢ïà¢ÜU S¢ÈGU¢ ¥¢ñÚ }¢±üã ¥ËH¢ã ÜïU
ÎèÝ ÜïU çÝà¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ´ J
çÈUÚ S¢ÈGU¢ ¥¢ñÚ }¢±üã ÜUè S¢§üG ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ¥¢Ð
ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU Á¢¢Ý±Ú ‰¢ï §S¢ çH²ï ©G}¢Úã ¥Î¢
ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï »ãGÚ¢}¢ Ýãè´ ©¼¢Ú¢ J
¥¢Æ±è´ ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ Á¢é}¢ï’Ú¢¼ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð
ç}¢Ý¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢Gï´, Á¢G¢ïãÚ, ¥GSÚ, }¢x¢GçÚÏ¢, §Gà¢¢, ÈGUÁ¢í
ç}¢Ý¢ }¢ï´ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Ý±è´ ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð ¥GÚÈGU¢¼ }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J

Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ Ó¢êæçÜU ÜéUGÚñà¢ ¥ÐÝï ÜU¢ï S¢¢Úï ¥GÚÏ¢ }¢ï´
¥zGÁ¢GH¢ï ¥¢’H¢ à¢é}¢¢Ú ÜUÚ¼ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ±¢ïã ¥GÚÈGU¢¼ ÜUè Ï¢Á¢¢»
“}¢éÁGÎçHÈGU¢” }¢ï´ çÜGU²¢}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ “¥GÚÈGU¢¼” }¢ï´
ÆãÚ¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ §SH¢}¢è }¢éS¢¢±¢¼ Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU çH²ï §S¢ ¼wGS¢èS¢ ÜU¢ï
x¢±¢Ú¢ Ýãè´ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ýï ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU
(»ï ÜéUGÚñà¢) ¼é}¢ |¢è ±ãè´ (¥GÚÈGU¢¼) S¢ï
ÐHÅ ÜUÚ ¥¢¥¢ï Á¢ã¢æ S¢ï S¢Ï¢ H¢ïx¢ ÐHÅ
ÜUÚ ¥¢¼ï ãñ´ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥GÚÈGU¢¼ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ »ÜU ÜU}Ï¢H ÜïU
¶Gñ}¢ï }¢ï´ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J Á¢Ï¢ S¢êÚÁ¢ ÉH x¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝè ªæÅÝè “ÜGUS±¢” ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ J §S¢ wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´
¥¢Ð Ýï Ï¢ãé¼ S¢ï Á¢GMÚè ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜUè ¼}¢¢}¢ Ï¢éÚ¢§²¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ïãêÎ¢ ÚS}¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï
ç}¢Å¢¼ï ãé» »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
S¢éÝ H¢ï ! Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU ¼}¢¢}¢ ÎS¼êÚ }¢ïÚï Î¢ïÝ¢ï´ ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜïU ÝèÓ¢ï Ð¢}¢¢H ãñ´ J(2)
§S¢è ¼GÚãGG Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ýè ¼ÈGU¢wG¢éÚ ¥¢ñÚ Úæx¢¢ï

ÝSH ÜUè Ï¢Ú ¼Úè ¥¢ñÚ ÜGU¢ñç}¢Ä²¼ }¢ḯ ÝèÓ¢ ªæÓ¢ ±x¢GñÚ¢ ¼S¢Ã±éÚ¢¼ï Á¢¢çãçHÄ²¼
ÜïU Ï¢é¼¢ḯ ÜU¢ï Ð¢à¢ Ð¢à¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¥¢ñÚ }¢éS¢¢±¢¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ ¥GH}¢ Ï¢éH‹Î
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï ¥ÐÝï §S¢ ¼¢Úè¶Gè
wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

»ï H¢ïx¢¢ï ! Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢ ÚÏ¢ »ÜU ãñ ¥¢ñÚ Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Ú¢ Ï¢¢Ð (¥¢Î}¢ )
»ÜU ãñ J S¢éÝ H¢ï ! çÜUS¢è ¥GÚÏ¢è ÜU¢ï çÜUS¢è ¥GÁ¢}¢è ÐÚ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ¥GÁ¢}¢è ÜU¢ï
çÜUS¢è ¥GÚÏ¢è ÐÚ, çÜUS¢è S¢é¶üG ÜU¢ï çÜUS¢è ÜU¢Hï ÐÚ ¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜU¢Hï ÜU¢ï çÜUS¢è
S¢é¶Gü ÐÚ ÜU¢ï§ü ÈGUÁ¢GèH¼ Ýãè´ }¢x¢Ú ¼vG±¢ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï J
§S¢è ¼GÚãGG ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ }¢ï´ ¥}Ý¢ï ¥}¢¢Ý ÜGU¢§}¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï
¥}Ý¢ï S¢H¢}¢¼è ÜïU à¢ãÝà¢¢ã ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï
²ïã wG¢éÎ¢§ü ÈGUÚ}¢¢Ý Á¢¢Úè ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}ã¢Ú¢ wG¢êÝ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ }¢¢H ¼é}¢ ÐÚ ¼¢ çÜGU²¢}¢¼ §S¢è ¼GÚãGG ãGÚ¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG
¼é}ã¢Ú¢ ²ïã çÎÝ, ¼é}ã¢Ú¢ ²ïã }¢ãèÝ¢, ¼é}ã¢Ú¢ ²ïã à¢ãìÚ }¢¢ïãG¼Ú}¢ ãñ J
¥ÐÝ¢ wG¢éyGÏ¢¢ ¶Gy}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ¥¢Ð Ýï

S¢¢}¢ï§üGÝ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ S¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU
²ã¢æ }¢ïÚè çÝSÏ¢¼ ÐêÀ¢ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ v²¢ Á¢±¢Ï¢ Î¢ïx¢ï ?
¼}¢¢}¢ S¢¢}¢ï§üGÝ Ýï ÜUã¢ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ wG¢éÎ¢ S¢ï ÜUã Îï´x¢ï çÜU ¥¢Ð Ýï
wG¢éÎ¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ çÚS¢¢H¼ ÜU¢ ãGÜGU ¥Î¢ ÜUÚ çÎ²¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU ©æx¢Hè ©Æ¢§ü

¥¢ñÚ ¼èÝ Ï¢¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥ËH¢ã ! ¼ê x¢±¢ã ÚãÝ¢ J(1)
»ïGÝ §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ ¥¢Ð

¥ÐÝ¢ ÈGUÁ¢Gïü çÚS¢¢H¼ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü çÜU
¥¢Á¢ }¢ñ´ Ýï ¼é}ã¢Úï çH²ï ¼é}ã¢Úï ÎèÝ ÜU¢ï
}¢éÜU}}¢H ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ýï’}¢¼
¼}¢¢}¢ ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï çH²ï ÎèÝï
§SH¢}¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÜUÚ çH²¢ J
à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ÜU¢ ¼wG¼ï à¢¢ãè
²ïã ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G ± §GÏ¢í¼ ¶GïÁ¢G ±¢çÜGU¥G¢ |¢è ²¢Î Ú¶Ýï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H
ãñ çÜU çÁ¢S¢ ±vG¼ à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ, wG¢éÎ¢ ÜïU Ý¢§Ï¢ï ¥ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ
¶GHèÈGU» ¥¢’Á¢G}¢ ã¢ïÝï ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ÈGUÚ}¢¢Ýï ÚÏÏ¢¢Ýè ÜU¢ »’H¢Ý
ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï ¥¢Ð ÜU¢ ¼wG¼ï à¢ãÝà¢¢ãè ²¢’Ýè ªæÅÝè
ÜU¢ ÜUÁ¢¢±¢ ¥¢ñÚ ¥GÚÜGU x¢èÚ à¢¢²Î ÎS¢ LÐñ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜGUè}¢¼ ÜU¢ Ý ‰¢¢ Ý
©S¢ ªæÅÝè ÐÚ ÜU¢ï§ü à¢¢ÝÎ¢Ú ÜUÁ¢¢±¢ ‰¢¢ Ý ÜU¢ï§ü ã¢ñÎÁ¢ Ý ÜU¢ï§ü }¢ãGç}¢H Ý
ÜU¢ï§ü Ó¢~¢ Ý ÜU¢ï§ü ¼¢Á¢ J
v²¢ ¼¢Úè¶Gï ¥G¢H}¢ }¢ï´ çÜUS¢è ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï |¢è »ïS¢è S¢¢Îx¢è
ÜU¢ Ý}¢êÝ¢ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ? §S¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ²ïãè ¥¢ñÚ ÈGUÜGU¼G ²ïãè ãñ çÜU “Ýãè´ J”
²ïã ±¢ïã Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ à¢ãÝà¢¢ãè ãñ Á¢¢ï çS¢ÈGUü à¢ãÝà¢¢ãï Î¢ï ¥G¢H}¢
ÜUè à¢ãÝà¢¢çãÄ²¼ ÜU¢ yG¢éÚü» §ç}¼²¢Á¢G ãñ !

wG¢éyGÏ¢ï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï Á¢G¢ïãÚ ± ¥GSÚ »ÜU

¥Á¢G¢Ý ¥¢ñÚ Î¢ï §ÜGU¢}¢¼¢ï´ S¢ï ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÈUÚ “}¢¢ñçÜGUÈGU” }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢Hï ÚãG}¢¼ ÜïU ÝèÓ¢ï xG¢éMÏ¢ï ¥¢zG¼¢Ï¢ ¼ÜU Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ }¢S¢MÈGU
Úãï J xG¢éMÏ¢ï ¥¢zG¼¢Ï¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥GÚÈGU¢¼ S¢ï »ÜU H¢¶ S¢ï Á¢G¢§Î ãGéÁÁ¢¢Á¢ ÜïU
§…GçÎãG¢}¢ }¢ï´ “}¢éÁGÎçHÈGU¢” ÐãéæÓ¢ï J ²ã¢æ ÐãHï }¢x¢GçÚÏ¢ çÈUÚ §Gà¢¢ »ÜU
¥Á¢G¢Ý ¥¢ñÚ Î¢ï §ÜGU¢}¢¼¢ï´ S¢ï ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J }¢éà§GÚï ãGÚ¢}¢ ÜïU Ð¢S¢ Ú¢¼ |¢Ú
©}}¢¼ ÜïU çH²ï Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ çÝÜUHÝï S¢ï ÐãHï }¢éÁGÎçHÈGU¢
S¢ï ç}¢Ý¢ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ±¢çÎ²ï }¢éãGçSS¢Ú ÜïU Ú¢S¼ï S¢ï ç}¢Ý¢ }¢ï´
¥¢Ð “Á¢}¢Úã” ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ÜæUÜUçÚ²¢æ
}¢¢Úè´ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ãGÁ¢ ÜïU }¢S¢¢§H S¢è¶ H¢ï ! }¢ñ´ Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ çÜU à¢¢²Î §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ ÎêS¢Ú¢
ãGÁ¢ Ý ÜUMæx¢¢ J
ç}¢Ý¢ }¢ï´ |¢è ¥¢Ð Ýï »ÜU ¼G±èH wG¢éyGÏ¢¢
çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥GÚÈGU¢¼ ÜïU wG¢éyGÏ¢ï ÜUè ¼GÚãGG Ï¢ãé¼ S¢ï }¢S¢¢§H ± ¥ãGÜU¢}¢
ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý x¢¢ã }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J ¥¢Ð
ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚÏ¢¢Ýè ÜïU »ÜU S¢¢ï ªæÅ ‰¢ï J ÜéUÀ ÜU¢ï ¼¢ï
¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï Á¢GÏãG ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜU¢ï S¢¢ï´Ð çÎ²¢ ¥¢ñÚ x¢¢ïà¼, Ð¢ïS¼, Û¢¢ïH, ÝÜïUH S¢Ï¢ ÜU¢ï
¶GñÚ¢¼ ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜGUSS¢¢Ï¢ ÜUè }¢Á¢GÎêÚè
|¢è §S¢ }¢ï´ S¢ï Ý ¥Î¢ ÜUè Á¢¢» Ï¢çËÜU ¥Hx¢ S¢ï Îè Á¢¢» J(2)

}¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU
Üé U G Ú Ï¢¢Ýè Üï U Ï¢¢’Î ãG Á ¢G Ú ¼ï }¢é ¥ G } }¢Ú çÏ¢Ý ¥G Ï Îé Ë H¢ã
S¢ï ¥¢Ð Ýï S¢Ú ÜïU Ï¢¢H ©¼Ú±¢» ¥¢ñÚ
ÜéUÀ çãGSS¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ¥‹S¢¢Úè ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢ ãGév}¢
S¢¢çÎÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð }¢vÜïU ¼à¢ÚèÈGU H¢»
¥¢ñÚ ¼G±¢ÈGïU çÁ¢G²¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
S¢¢çÜGU²ï ÜU¢ñS¢Ú Ó¢¢ãï Á¢G}¢Á¢G}¢ ÐÚ
çÈUÚ Ó¢¢ãï Á¢G}¢Á¢G}¢ ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J ¶G¢ÝÎ¢Ýï ¥GÏÎéH
}¢é œ ¢G ç HÏ¢ Üï U H¢ï x ¢ ãG ¢ çÁ¢²¢ï ´ ÜU¢ï Á¢G } ¢Á¢G } ¢ çÐH¢ Úãï ‰¢ï J ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ²ïã ¶G¢ñÈGU Ý ã¢ï¼¢ çÜU
}¢éÛ¢ ÜU¢ï »ïS¢¢ ÜUÚ¼ï Îï¶ ÜUÚ ÎêS¢Úï H¢ïx¢ |¢è ¼é}ã¢Úï ã¢‰¢ S¢ï Ç¢ïH ÀèÝ ÜUÚ
wG¢éÎ ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï Ð¢Ýè |¢Ú ÜUÚ ÐèÝï Hx¢ḯx¢ï ¼¢ï }¢ñ́ wG¢éÎ ¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï Ð¢Ýè |¢Ú
ÜUÚ Ðè¼¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï Á¢G}¢Á¢G}¢ à¢ÚèÈGU Ðïà¢ çÜU²¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï çÜGUÏH¢ L¶G ¶ÇGï ¶ÇGï Á¢G}¢Á¢G}¢ à¢ÚèÈGU
Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ç}¢Ý¢ ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢¢Úã ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢
¼ÜU ç}¢Ý¢ }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ Úãï ¥¢ñÚ ãÚ Ú¢ïÁ¢G S¢êÚÁ¢ ÉHÝï ÜïU Ï¢¢’Î Á¢}¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
ÜæUÜUÚè }¢¢Ú¼ï Úãï J ¼ïÚã ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ }¢æx¢H ÜïU çÎÝ ¥¢Ð
Ýï S¢êÚÁ¢ ÉHÝï ÜïU Ï¢¢’Î ç}¢Ý¢ S¢ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï ÜUÚ “}¢éãGçSS¢Ï¢” }¢ï´ Ú¢¼ |¢Ú
çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ S¢éÏãG ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜU¢’Ï¢ï ÜUè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥Î¢
ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ¼G±¢ÈGïU ç±Î¢¥G ÜUÚ ÜïU ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» J(2)

x¢GÎèÚï wG¢é}¢ ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢

Ú¢S¼ï }¢ï´ }¢ÜGU¢}¢ï “x¢GÎèÚï wG¢é}¢” ÐÚ Á¢¢ï »ÜU ¼¢H¢Ï¢ ãñ ²ã¢æ ¼}¢¢}¢
ã}¢Ú¢çã²¢ï´ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ »ÜU }¢éwG¼S¢Ú wG¢éyGÏ¢¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÁ¢S¢ ÜU¢ ¼…ü}¢¢ ²ïã ãñ :
ãG}Î¢ï S¢Ý¢ ÜïU Ï¢¢’Î : »ï H¢ïx¢¢ï ! }¢ñ´ |¢è »ÜU ¥¢Î}¢è ãêæ J
}¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU wG¢éÎ¢ ÜU¢ çÈGUçÚà¼¢ (}¢HÜéUH }¢¢ñ¼) Á¢ËÎ ¥¢ Á¢¢»
¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ©S¢ ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝ¢ ÐÇGï }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï ÎÚç}¢²¢Ý Î¢ï |¢¢Úè
Ó¢èÁ¢Gï´ À¢ïÇG¼¢ ãêæ J »ÜU wG¢éÎ¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ çãÎ¢²¼ ¥¢ñÚ
Ú¢ñà¢Ýè ãñ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè Ó¢èÁ¢G }¢ïÚï ¥ãHï Ï¢ñ¼ ãñæ J }¢ñ´ ¥ÐÝï ¥ãHï Ï¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ ¼é}ãï´ wG¢éÎ¢ ÜUè ²¢Î çÎH¢¼¢ ãêæ J(1)
§S¢ wG¢yé ÏG ¢ï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï ²ïã |¢è §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(2)
çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢ñ´ }¢¢ñH¢ ãêæ ¥GHè |¢è ©S¢ ÜïU }¢¢ñH¢ J wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! Á¢¢ï ¥GHè S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ Ú¶ï ©S¢ S¢ï ¼ê |¢è }¢ãGÏÏ¢¼ Ú¶ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥GHè S¢ï ¥GÎ¢±¼ Ú¶ï ©S¢ S¢ï ¼ê
|¢è ¥GÎ¢±¼ Ú¶ J
x¢GÎèÚï wG¢é}¢ ÜïU wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï
}¢Ý¢çÜGUÏ¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ÜUè v²¢ Á¢GMÚ¼ ‰¢è §S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ¼S¢ÚèãG ÜUãè´
ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´ Ýãè´ ç}¢H¼è J ã¢æ, ¥HÏ¢œ¢¢ Ï¢é¶G¢Úè ÜUè »ÜU çÚ±¢²¼ S¢ï Ð¼¢
Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ¥ÐÝï §çwG¼²¢Ú S¢ï ÜU¢ï§ü »ïS¢¢
ÜU¢}¢ ÜUÚ Ç¢H¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ©Ý ÜïU ²}¢Ý S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï ã}¢Ú¢çã²¢ï´ Ýï
ÐS¢‹Î Ýãè´ çÜU²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ©Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ §S¢

ÜUè çà¢ÜU¢²¼ |¢è ÜUÚ Îè çÁ¢S¢ ÜU¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï ²ïã Á¢±¢Ï¢

çÎ²¢ çÜU ¥GHè ÜU¢ï §S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜU¢ ãGÜGU ãñ J }¢é}¢çÜUÝ ãñ §S¢è çÜGUS}¢ ÜïU
à¢éÏ¢éã¢¼ ± à¢éÜêUÜU ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý ²}¢çÝ²¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ S¢ï ÎêÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
§S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ ¥ãHï Ï¢ñ¼
ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H |¢è Ï¢²¢Ý ÜUÚ çÎ²ï ã¢ï´ J(1)
Ú±¢çÈGUÁ¢G ÜU¢ »ÜU à¢éÏ¢¢

Ï¢¢’Á¢G à¢è¥G¢ S¢¢çãGÏ¢¢Ý Ýï §S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ çH¶¢ ãñ çÜU “x¢GÎèÚï
wG¢é}¢” ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢ ²ïã “ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè ç¶GH¢ÈGU¼
çÏ¢H¢ ÈGUSH ÜU¢ »’H¢Ý ‰¢¢” }¢x¢Ú ¥ãHï ÈGUãì}¢ ÐÚ Ú¢ñà¢Ý ãñ çÜU ²ïã
}¢ãGìÁ¢G »ÜU “¼éÜU Ï¢‹Îè” ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ýãè´ v²êæ çÜU ¥x¢Ú ±¢ÜGïU§üG
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU çH²ï ç¶GH¢ÈGU¼ çÏ¢H¢ ÈGUSH ÜU¢ »’H¢Ý
ÜUÚÝ¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥GÚÈGU¢¼ ²¢ ç}¢Ý¢ ÜïU wG¢éyGÏ¢¢ï´ }¢ï´ ²ïã »’H¢Ý çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢
‰¢¢ Á¢ã¢æ »ÜU H¢¶ S¢ï Á¢G¢§Î }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ §…ç¼}¢¢¥G ‰¢¢ Ý çÜU x¢GÎèÚï
wG¢é}¢ ÐÚ Á¢ã¢æ ²}¢Ý ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ±¢H¢ï´ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü |¢è Ý ‰¢¢ J
}¢ÎèÝï ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ÜGU¢}¢ï
ÁG¢éH ãGHèÈGU¢ }¢ï´ Ú¢¼ Ï¢S¢Ú ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ S¢éÏãG ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
ÝéÁG¢êHï §ÁH¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J

S¢¢ïHã±¢æ Ï¢¢Ï¢
çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ x²¢Úã±¢æ S¢¢H
çS¢. 11 çã.
Á¢ñà¢ï ©S¢¢}¢¢
§S¢ HàÜUÚ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “S¢çÚÄ²» ©S¢¢}¢¢” |¢è ãñ J ²ïã S¢Ï¢
S¢ï ¥¢ç¶GÚè ÈGU¢ñÁ¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Ú±¢Ý¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ J 26 S¢ÈGUÚ çS¢. 11 çã. Î¢ï à¢}Ï¢¢ ÜïU çÎÝ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï Mç}¢²¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
ÎêS¢Úï çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU }¢ñ´ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï §S¢ ÈGU¢ñÁ¢ ÜU¢ ¥}¢èÚï HàÜUÚ }¢éÜGUÚüÚ çÜU²¢ ¼é}¢ ¥ÐÝï Ï¢¢Ð
ÜUè à¢ã¢Î¼ x¢¢ã }¢ÜGU¢}¢ï “©Ï¢Ý¢” }¢ï´ Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢
S¢ÈGUÚ ÜUÚ ÜïU ©Ý ÜéUzGÈGU¢Ú ÐÚ ¥Ó¢¢ÝÜU ãG}H¢ ÜUÚ Î¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã H¢ïx¢ Á¢æx¢
ÜUè ¼Ä²¢Úè Ý ÜUÚ S¢ÜïU´ J Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU ç}¢Á¢G¢Á¢ï ¥vGÎS¢ Ý¢S¢¢Á¢G ‰¢¢ }¢x¢Ú
§S¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï wG¢éÎ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï
Û¢‹Ç¢ Ï¢¢æ{¢ ¥¢ñÚ ²ïã çÝà¢¢Ýï §SH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ ÜïU
ã¢‰¢ }¢ï´ Îï ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
¥ËH¢ã ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜUè Ú¢ã }¢ï´ çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜUÚ¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢éÚñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H ãGéS¢ñÏ¢
ÜU¢ï ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï S¢ï çÝÜUH ÜUÚ »ÜU
ÜU¢ïS¢ ÎêÚ }¢ÜGU¢}¢ï “Á¢ÚÈGU” }¢ï´ ÐÇG¢± çÜU²¢ ¼¢çÜU ±ã¢æ ÐêÚ¢ HàÜUÚ Á¢}¥G ã¢ï
Á¢¢» J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU
¼}¢¢}¢ }¢é¥GçÁG…G…GèÝ ÜU¢ï |¢è §S¢ HàÜUÚ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï Á¢¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ Îï
çÎ²¢ J Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ²ïã à¢¢ÜGU x¢éÁ¢GÚ¢ çÜU »ïS¢¢ HàÜUÚ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥‹S¢¢Ú
± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU ¥ÜU¢çÏ¢Ú ± ¥G}¢¢§Î }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ »ÜU Ý¢ñ ©G}¢í HÇGÜU¢ çÁ¢S¢
ÜUè ©G}¢í Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ S¢ï Á¢G¢§Î Ýãè´ çÜUS¢ ¼GÚãGG ¥}¢èÚï HàÜUÚ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ x¢²¢ ?
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §S¢ »’ç¼Ú¢Á¢G ÜUè ¶GÏ¢Ú ç}¢Hè ¼¢ï
¥¢Ð ÜïU ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¥GH¢H¼ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ
S¢Ú }¢ï´ Ð^è Ï¢¢æ{ï ãé» »ÜU Ó¢¢ÎÚ ¥¢ïÉG ÜUÚ ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ »ÜU wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢
çÁ¢S¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢¢}¢¢ ÜUè çS¢Ðã S¢¢H¢Úè
ÐÚ ¼G¢’Ý¢Á¢GÝè ÜUè ãñ ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï §S¢ S¢ï ÜGUÏH §S¢ ÜïU Ï¢¢Ð ÜïU çS¢Ðã
S¢¢H¢Ú ã¢ïÝï ÐÚ |¢è ¼G¢’Ý¢Á¢GÝè ÜUè ‰¢è ãG¢H¢æ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! §S¢ ÜU¢
Ï¢¢Ð (Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢) çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ã¢ïÝï ÜïU H¢§ÜGU ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
©S¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ (©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ) |¢è çS¢Ðã S¢¢H¢Ú ã¢ïÝï ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãñ ¥¢ñÚ
²ïã }¢ïÚï Ý…GÎèÜU }¢ïÚï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼ÚèÝ S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ S¢ï ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU §S¢ ÜU¢ Ï¢¢Ð
}¢ïÚï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼ÚèÝ ¥SãG¢Ï¢ }¢ï´ S¢ï ‰¢¢ çHã¢Á¢G¢ ©S¢¢}¢¢ ( ) ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚè ÝïÜU ±çS¢Ä²¼ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ¢ï çÜU ±¢ïã ¼é}ã¢Úï
Ï¢ïã¼ÚèÝ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ J
ãGéÁG¢êÚ ²ïã wG¢éyGÏ¢¢ Îï ÜUÚ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¥GH¢H¼ }¢ï´ ÜéUÀ ¥¢ñÚ |¢è §Á¢G¢ÈGU¢ ã¢ï x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ ãGév}¢ï ÝÏ¢±è ÜUè ¼v}¢èH ÜUÚ¼ï ãé»
}¢ÜGU¢}¢ï Á¢ÚÈGU }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ ±ã¢æ HàÜUÚï §SH¢}¢ ÜU¢ §…ç¼}¢¢¥G
ã¢ï¼¢ Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ HàÜUÚ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢²¢ J 10 ÚÏ¢è©GH
¥Ã±H çS¢. 11 çã. ÜU¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ Á¢¢Ýï ±¢Hï ¶G±¢S¢ ãGÁé ¢G Ú ê
S¢ï LwGS¢¼ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ¥¢» ¥¢ñÚ LwGS¢¼ ã¢ï ÜUÚ }¢ÜGU¢}¢ï Á¢ÚÈGU }¢ï´ ÐãéæÓ¢
x¢» J §S¢ ÜïU ÎêS¢Úï çÎÝ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GH¢H¼ Ýï ¥¢ñÚ
çÁ¢G²¢Î¢ çà¢g¼ §çwG¼²¢Ú ÜUÚ Hè J ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ |¢è ¥¢Ð
ÜUè ç}¢Á¢G¢Á¢ ÐéS¢èü ¥¢ñÚ LwGS¢¼ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï ç¶GÎ}¢¼ï
¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢
ÜU¢ï Îï¶¢ }¢x¢Ú Á¢G¢ï’ÈGU ÜUè ±Áã S¢ï ÜéUÀ Ï¢¢ïH Ý S¢ÜïU, Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU ©Æ¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ï¢ÎÝ ÐÚ
¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ ÈïUÚ¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU §S¢ S¢ï }¢ñ´ Ýï ²ïã S¢}¢Û¢¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ }¢ïÚï çH²ï
Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ LwGS¢¼ ã¢ï
ÜUÚ ¥ÐÝè ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ 12 ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 11 çã.
ÜU¢ï ÜêUÓ¢ ÜUÚÝï ÜU¢ »’H¢Ý |¢è ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J ¥Ï¢ S¢é±¢Ú ã¢ïÝï ÜïU çH²ï
¼Ä²¢Úè ÜUÚ Úãï ‰¢ï çÜU ©Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï »ï}¢Ý
ÜU¢ çÈGUçÚS¼¢Î¢ ¥¢Î}¢è ÐãéæÓ¢¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÝÁG¥G ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ ãñ´ J ²ïã ã¢ïà¢LÏ¢¢ ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ ±x¢GñÚ¢ ÈGU¢ñÚÝ ãè }¢ÎèÝï ¥¢» ¼¢ï ²ïã Îï¶¢
çÜU ¥¢Ð S¢ÜUÚ¢¼ ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ãñ´ ¥¢ñÚ ©S¢è çÎÝ
Î¢ïÐãÚ ÜU¢ï ²¢ S¢ïã ÐãÚ ÜïU ±vG¼ ¥¢Ð ÜU¢ ç±S¢¢H ã¢ï x¢²¢ J
²ïã ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ ÜU¢
HàÜUÚ }¢ÎèÝ¢ ±¢ÐS¢ Ó¢H¢ ¥¢²¢ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
}¢SÝÎï ç¶GH¢ÈGU¼ ÐÚ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ã¢ï x¢» ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ï´ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ÚÏ¢è©GH ¥¢ç¶GÚ
ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¼¢Úè¶G¢ï´ }¢ï´ ©S¢ HàÜUÚ ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©S¢¢}¢¢ }¢ÜGU¢}¢ï “©Ï¢Ý¢” }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ
Ï¢ãé¼ ãè wG¢êæÚïÁ¢G Á¢æx¢ ÜïU Ï¢¢’Î HàÜUÚï §SH¢}¢ ÈGUyãG ²¢Ï¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜïU ÜGU¢ç¼H ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï ÜGUyH çÜU²¢
¥¢ñÚ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ Hï ÜUÚ Ó¢¢HèS¢ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢
¼à¢ÚèÈGU H¢» J(1)

±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢
ãGéÁ¢G êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ §S¢ ¥G¢H}¢ }¢ḯ
¼à¢ÚèÈGU H¢Ý¢ çS¢ÈGUü §S¢ çH²ï ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð wG¢éÎ¢ ÜïU ¥¢ç¶GÚè ¥¢ñÚ ÜGUy¢G§üG Ðñx¢G¢}¢
²¢’Ýè ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ©S¢ ÜïU Ï¢‹Î¢ḯ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ Îḯ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè
ãGéÁÁ¢¼ ¼}¢¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ Îḯ J §S¢ ÜU¢}¢ ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï v²êæÜUÚ
¥‹Á¢¢}¢ çÎ²¢ ? ¥¢ñÚ §S¢ }¢ḯ ¥¢Ð ÜU¢ï çÜU¼Ýè ÜU¢}²¢Ï¢è ãG¢çS¢H ãé§ü ? §S¢ ÜU¢
§Á}¢¢Hè Á¢±¢Ï¢ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ S¢ï ²ïã Îé‹²¢ ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ḯ ¥¢§ü ãÁ¢G¢Ú¢ḯ
¥ç}Ï¢²¢ ± LS¢éH §S¢ ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ÜU¢}¢ ÜU¢ï ¥‹Á¢¢}¢ ÎïÝï ÜïU
çH²ï §S¢ ¥G¢H}¢ }¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU H¢» }¢x¢Ú ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ± }¢é„üHèÝ ÜïU
¼ÏHèx¢Gè ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ḯ ÜU¢ï ¥x¢Ú Á¢}¥G ÜUÚ çH²¢ Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã ãGéÁ¢G êÚ S¢Ú±Úï
¥G¢H}¢ ÜïU ¼ÏHèx¢Gè à¢¢ãÜU¢Ú¢ḯ ÜïU }¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ »ïS¢ï ãè ÝÁ¢GÚ
¥¢»æx¢ï Á¢ñS¢ï ¥¢zG¼¢Ï¢ï ¥G¢H}¢ï ¼¢Ï¢ ÜïU }¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ »ÜU Ó¢Ú¢x¢G ²¢ »ÜU S¢ãGÚ¢
ÜïU }¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ »ÜU Á¢GÚ¢ü ²¢ »ÜU S¢}¢é‹ÎÚ ÜïU }¢éÜUG ¢Ï¢Hï }¢ḯ »ÜU ÜGU¼GÚ¢ J ¥¢Ð
ÜUè ¼ÏHèx¢G Ýï ¥G¢H}¢ }¢ḯ »ïS¢¢ §ç‹ÜGUH¢Ï¢ ÐñÎ¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÜU
ÜU¢»Ý¢¼ï ãS¼è ÜUè ãÚ ÐS¼è ÜU¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ï ÜU}¢¢H ÜUè S¢Ú Ï¢éH‹Îè ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ çÁ¢GËH¼ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï §GÁÁG ¢G¼ ÜU¢ ¥¢S}¢¢Ý Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÎèÝï ãGÝèÈGU ÜïU
§S¢ }¢éÜUG gS¢ ¥¢ñÚ ÝêÚ¢Ýè }¢ãGH ÜU¢ï çÁ¢S¢ ÜUè ¼¢’}¢èÚ ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢
S¢ï Hï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §üSG ¢¢ ¼ÜU ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ± LS¢éH
}¢ï’}¢¢Ú Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢ï Á¢¢¼ï Úãï ¥¢Ð Ýï ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ
ÜUè à¢¢Ý S¢ï §S¢ ÜGUSÚï çãÎ¢²¼ ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãGG }¢éÜU}}¢H ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGÜGU Ýï §S¢ ÐÚ (1) ÜUè }¢¢ïãÚ Hx¢¢ Îè J
Á¢Ï¢ ÎèÝï §SH¢}¢ }¢éÜU}}¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ¥¢ñÚ Îé‹²¢ }¢ï´ ¥¢Ð
ÜïU ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï ÜU¢ }¢vGS¢Î ÐêÚ¢ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU ±¢’Î» }¢¢ïãGìÜU}¢ (2 ) ÜïU ÐêÚ¢ ã¢ïÝï ÜU¢ ±vG¼
¥¢ x¢²¢ J
1....... ¼…ü}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý : ¥¢… }¢ñæ Ýï ¼é}ã¢Úï çH²ï ¼é}ã¢Ú¢ ÎèÝ ÜU¢ç}¢H ÜUÚ çÎ²¢ J
2....... ¼…ü}¢» ÜU‹…GéH §ü}¢¢Ý : Ï¢ï à¢ÜU ¼é}ãïæ §ç‹¼ÜGU¢H ÈGUÚ}¢¢Ý¢ ãñ ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï |¢è }¢ÚÝ¢ ãñ J

ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ §GË}¢

ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï S¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜU¢
§GË}¢ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï }¢éwG¼çHÈGU
}¢±¢ÜGïU¥G ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú |¢è Îï Îè ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çãGÁÁ¢¼éH
ç±Î¢¥G ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ¥¢Ð Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ LwGS¢¼ ÈGUÚ}¢¢²¢
‰¢¢ : “à¢¢²Î §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ãGÁ¢ Ý ÜUÚ S¢ÜêæUx¢¢ J”(1)
§S¢è ¼GÚãGG “x¢GÎèÚï wG¢é}¢” ÜïU wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ §S¢è ¥‹Î¢Á¢G S¢ï ÜéUÀ
§S¢è çÜGUS}¢ ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G ¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ S¢ï
¥Î¢ ãé» ‰¢ï ¥x¢Ó¢ïü §Ý Î¢ïÝ¢ï´ wG¢éyGÏ¢¢¼ }¢ï´ HzGÁ¢G (à¢¢²Î) ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ
Á¢GÚ¢ ÐÎ¢ü Ç¢H¼ï ãé» ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè }¢x¢Ú çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G
S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï Á¢¢ï wG¢éyGÏ¢¢¼ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢»
©S¢ }¢ï´ (à¢¢²Î) ÜU¢ HzGÁ¢G ¥¢Ð Ýï Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ Ï¢çËÜU S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU
¥¢ñÚ ²ÜGUèÝ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢x¢¢ã ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ J
Ó¢é Ý ¢‹Ó¢ï Ï¢é ¶ G ¢ Úè à¢ÚèÈG U }¢ï ´ ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G v G Ï ¢¢ çÏ¢Ý ¥G ¢ ç}¢Ú
S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ Í¢Ú
S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ à¢éãÎ¢» ©ãGéÎ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÐÚ §S¢ ¼GÚãGG
Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè Á¢ñS¢ï }¢çÄ²¼ ÐÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè Á¢¢¼è ãñ çÈUÚ ÐHÅ ÜUÚ ç}¢}Ï¢Ú
ÐÚ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ãé» ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¼é}ã¢Ú¢ Ðïà¢ M
(¼é}¢ S¢ï ÐãHï ±ÈGU¢¼ Ð¢Ýï ±¢H¢) ãêæ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢ x¢±¢ã ãêæ ¥¢ñÚ }¢ñ´ wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥ÐÝï ãG¢ñÁ¢G ÜU¢ï §S¢ ±vG¼ Îï¶ Úã¢ ãêæ J(2)

§S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ²¢’Ýè }¢ñ´ ¥Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
ÐãHï ãè ±ÈGU¢¼ Ð¢ ÜUÚ Á¢¢ Úã¢ ãêæ ¼¢çÜU ±ã¢æ Á¢¢ ÜUÚ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï
ãG¢ñÁ¢Gï ÜU¢ñS¢Ú ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜUMæ J
²ïã çÜGUSS¢¢ }¢ÚÁ¢Gï ±ÈGU¢¼ à¢éM¥G ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï ÜU¢ ãñ HïçÜUÝ §S¢
çÜGUSS¢ï ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU ±vG¼ ¥¢Ð ÜU¢ï §S¢ ÜU¢
²ÜGUèÝè §GË}¢ ãG¢çS¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ çÜU }¢ñ´ ÜUÏ¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢ ±vG¼ Îé‹²¢ S¢ï
Á¢¢Ýï ±¢H¢ ãêæ ¥¢ñÚ }¢ÚÁ¢Gï ±ÈGU¢¼ à¢éM¥G ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¼¢ï ¥ÐÝè S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU HzGÁ¢G¢ï´ }¢ï´
çÏ¢x¢GñÚ “à¢¢²Î” ÜU¢ HzGÁ¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îï Îè J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU
¥ÐÝï }¢ÚÁ¢Gï ±ÈGU¢¼ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU ©Ý S¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã
Ú¢ï ÐÇGè´ J çÈUÚ Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã ãæS¢ ÐÇGè´
Á¢Ï¢ ¥ÁG¢±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ Ýï §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
ÈGU¢ç¼G}¢¢ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ }¢éÛ¢ S¢ï ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´
§S¢è Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ Á¢¢ªæx¢¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ú¢ï ÐÇGè J çÈUÚ Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU }¢éÛ¢
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï Ï¢¢’Î }¢ïÚï Í¢Ú ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¼é}¢ ±ÈGU¢¼ Ð¢
ÜUÚ }¢ïÚï ÐèÀï ¥¢¥¢ïx¢è ¼¢ï }¢ñ´ ãæS¢ ÐÇGè J(1)
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ S¢ï ÐãHï
¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼ ÜU¢ §GË}¢ ãG¢çS¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J v²êæ Ý ã¢ï çÜU Á¢Ï¢
ÎêS¢Úï H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU ¥±ÜGU¢¼ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï
¥ËH¢ã Ýï ¥¢x¢¢ã ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥x¢Ú wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥GËH¢}¢éH
xG¢é²êÏ¢ ÜïU Ï¢¼¢ ÎïÝï S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼
ÜU¢ ÜGUÏH ¥Á¢G ±vG¼ §GË}¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï §S¢ }¢ï´ ÜU¢ñÝ S¢¢ §çS¼Ï¢¥G¢Î ãñ ?

¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï §GË}¢ï }¢¢ÜU¢-Ý-

±}¢¢-²ÜêUÝ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²¢’Ýè Á¢¢ï ÜéUÀ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜéUÀ ã¢ï Úã¢
ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜéUÀ ã¢ïÝï ±¢H¢ ãñ S¢Ï¢ ÜU¢ §GË}¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï
©Æ¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ }¢ÁG}¢êÝ ÜU¢ï ã}¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ÜéUÚG ¥¢Ýè ¼vGÚèÚḯ” }¢ḯ
}¢éÈUG SS¢H ¼ãGÚèÚ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ J
¥GH¢H¼ ÜUè §çÏ¼Î¢
}¢ÚÁ¢G ÜUè §çÏ¼Î¢ ÜUÏ¢ ãé§ü ? ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
çÜU¼Ýï çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ¥GHèH Úãï ? §S¢ }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J Ï¢ãÚ
ãG¢H 20 ²¢ 22 S¢ÈGUÚ çS¢. 11 çã. ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ
Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ Á¢¢ï ¥G¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý ãñ ¥¢{è Ú¢¼ }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ±ã¢æ S¢ï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï ç}¢Á¢G¢Á¢ï ¥vGÎS¢ Ý¢S¢¢Á¢G
ã¢ï x¢²¢ ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜUè Ï¢¢Úè ÜU¢ çÎÝ ‰¢¢ J(1)
Î¢ï à¢}Ï¢¢ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð ÜUè ¥GH¢H¼ Ï¢ãé¼

à¢ÎèÎ ã¢ï x¢§ü J ¥¢Ð ÜUè wG±¢çãà¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
Ýï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè çÜU ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜïU ²ã¢æ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï S¢ã¢Ú¢ Îï ÜUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜïU ãGéÁ¢Ú» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢¢
çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ¼ÜU ¼G¢ÜGU¼ Úãè ¥¢Ð wG¢éÎ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ḯ Ý}¢¢Á¢Gḯ ÐÉG¢¼ï Úãï J
Á¢Ï¢ ÜU}¢Á¢G¢ïÚè Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG x¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU }¢ïÚï }¢éS¢ËHï ÐÚ §}¢¢}¢¼ ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
S¢œ¢Úã Ý}¢¢Á¢Gï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ÐÉG¢§üæ J

»ÜU çÎÝ Á¢G¢ïãÚ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÜïU ±vG¼ }¢ÚÁ¢G }¢ï´ ÜéUÀ §ÈGU¢ÜGU¢ }¢ãGS¢êS¢
ãé±¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU S¢¢¼ Ð¢Ýè ÜUè }¢àÜïU´
}¢ïÚï ªÐÚ Ç¢Hè Á¢¢»æ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð xG¢éSH ÈGUÚ}¢¢ Ó¢éÜïU ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢ÁG¢ê ‰¢¢}¢ ÜUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ H¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢
Úãï ‰¢ï J ¥¢ãÅ Ð¢ ÜUÚ ÐèÀï ãÅÝï Hx¢ï }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï §à¢¢Úï S¢ï ©Ý ÜU¢ï Ú¢ïÜU¢
¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÐãHê }¢ï´ Ï¢ñÆ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¢§ü J ¥¢Ð
ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢évG¼Îè H¢ïx¢
¥ÚÜU¢Ýï Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUÚ¼ï Úãï J Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð
Ýï »ÜU wG¢éyGÏ¢¢ |¢è çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è ±çS¢Ä²¼ï´ ¥¢ñÚ ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢
Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥‹S¢¢Ú ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ãGéÜGUêÜGU ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÜéUÀ
ÜUçH}¢¢¼ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ S¢êÚ» ±H ¥GSÚ ¥¢ñÚ »ÜU ¥¢²¼ |¢è
ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J(1)
Í¢Ú }¢ï´ S¢¢¼ ÎèÝ¢Ú Ú¶ï ãé» ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ©Ý ÎèÝ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
H¢¥¢ï ¼¢çÜU }¢ñ´ ©Ý ÎèÝ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ ¶GÓ¢ü ÜUÚ Îêæ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU Á¢GÚè»G ¥¢Ð Ýï ©Ý
ÎèÝ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ »ÜU Á¢GÚ¢ü |¢Ú |¢è S¢¢ïÝ¢ ²¢
Ó¢¢æÎè Ýãè´ À¢ïÇG¢ J(2)

¥¢Ð ÜïU }¢ÚÁ¢G }¢ḯ ÜU}¢è Ï¢ïà¢è ã¢ï¼è Úã¼è

‰¢è J ¶G¢S¢ ±ÈGU¢¼ ÜïU çÎÝ ²¢’Ýè Î¢ï à¢}Ï¢¢ ÜïU Ú¢ïÁ¢G ¼GÏ¢è¥G¼ ¥ÓÀè ‰¢è J
ãGéÁ¢Ú¢ }¢çSÁ¢Î S¢ï }¢éœ¢çS¢H ãè ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ÐÎ¢ü ©Æ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï H¢ïx¢
Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÐÉG Úãï ‰¢ï J ²ïã Îï¶ ÜUÚ wG¢éà¢è S¢ï ¥¢Ð ãæS¢ ÐÇGï J H¢ïx¢¢ï´ Ýï
S¢}¢Û¢¢ çÜU ¥¢Ð }¢çSÁ¢Î }¢ḯ ¥¢Ý¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ́ J }¢¢Úï wG¢éà¢è ÜïU ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢ Ï¢ï
ÜGU¢Ï¢ê ã¢ï x¢» }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï §à¢¢Úï S¢ï Ú¢ïÜU¢ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢Úï }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ ÐÎ¢ü
Ç¢H çÎ²¢ ²ïã S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚè }¢¢ñÜGU¥G ‰¢¢ çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ L¶Gï ¥‹±Ú
»ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±ÚÜGU ãñ J ²¢’Ýè S¢ÈGïUÎ
ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J(1)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú x¢Gà¢è ¼G¢Úè ã¢ïÝï Hx¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
Á¢GãÚ¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï çà¢g¼ï x¢G}¢ }¢ï´ ²ïã HzGÁ¢G çÝÜUH x¢²¢ :
ã¢» Úï }¢ïÚï Ï¢¢Ð ÜUè Ï¢ïÓ¢ñÝè ! ãGéÁG¢êÚ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï Ï¢ïÅè ! ¼é}ã¢Ú¢ Ï¢¢Ð ¥¢Á¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜU|¢è Ï¢ïÓ¢ñÝ Ý ã¢ïx¢¢ J (2)
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ¥¢Ð ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï

Úãï çÜU ²¢’Ýè ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ çÁ¢Ý ÐÚ wG¢éÎ¢ ÜU¢
§‹¥G¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜU|¢è ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! Ï¢ÇGï
ÚÈGUèÜGU }¢ï´ ¥¢ñÚ |¢è ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU Ï¢ïà¢ÜU }¢¢ñ¼ ÜïU
çH²ï S¢çwG¼²¢æ ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜUã¼è ãñ´ çÜU ¼ÝÎéLS¼è
ÜUè ãG¢H¼ }¢ḯ ¥¢Ð ¥ÜUS¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
Ðñx¢G}Ï¢Ú¢ḯ ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã wG±¢ã ±ÈGU¢¼ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚḯ ²¢

ãG²¢¼ï Îé‹²¢ ÜU¢ï J Á¢Ï¢ ãGÁé G¢êÚ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ

²ïã ÜUçH}¢¢¼ Á¢¢Úè ãé» ¼¢ï }¢ñ´ Ýï S¢}¢Û¢ çH²¢ çÜU ¥¢Ð Ýï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ï
ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ J(1)
±ÈGU¢¼ S¢ï ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU |¢¢§ü
¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU ¼¢Á¢G¢ ç}¢S±¢ÜU ã¢‰¢ }¢ï´ çH²ï
ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜUè ¼GÚÈGU ÝÁ¢GÚ Á¢}¢¢ ÜUÚ Îï¶¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï S¢}¢Û¢¢ çÜU ç}¢S±¢ÜU ÜUè wG±¢çãà¢ ãñ J
©‹ã¢ï´ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ç}¢S±¢ÜU Hï ÜUÚ ¥ÐÝï Î¢æ¼¢ï´ S¢ï Ý}¢ü ÜUè ¥¢ñÚ ÎS¼ï ¥vGÎS¢
}¢ï´ Îï Îè J ¥¢Ð Ýï ç}¢S±¢ÜU ÈGUÚ}¢¢§ü J S¢ã ÐãÚ ÜU¢
±vG¼ ‰¢¢ çÜU S¢èÝ» ¥vGÎS¢ }¢ï´ S¢¢æS¢ ÜUè Í¢ÚÍ¢Ú¢ãÅ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢è §¼Ýï
}¢ï ´ HÏ¢ }¢é Ï ¢¢ÚÜU çãHï ¼¢ï H¢ï x ¢¢ï ´ Ýï ²ï ã ¥ËÈG U ¢Á¢G S¢é Ý ï çÜU
Ý}¢¢Á¢G ¥¢ñÚ H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢¢ï´ ÜU¢ ¶G²¢H Ú¶¢ï J Ð¢S¢ }¢ï´
Ð¢Ýè ÜUè »ÜU Hx¢Ý ‰¢è ©S¢ }¢ï´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ã¢‰¢ Ç¢H¼ï ¥¢ñÚ Ó¢ïãìÚ»
¥vGÎS¢ ÐÚ }¢H¼ï ¥¢ñÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG¼ï J Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ÜU|¢è }¢éæã ÐÚ
Ç¢H¼ï ÜU|¢è ãÅ¢ Îï¼ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ S¢Úï ¥vGÎS¢
ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Hx¢¢» Ï¢ñÆè ãé§ü ‰¢è´ J §¼Ýï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï
ã¢‰¢ ©Æ¢ ÜUÚ ©æx¢Hè S¢ï §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(¥Ï¢ ÜU¢ï§ü Ýãè´) Ï¢çËÜU ±¢ïã Ï¢ÇG¢ ÚÈGUèÜGU Ó¢¢çã²ï J ²ïã ¥ËÈGU¢Á¢G
Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ ÐÚ ‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ HÅÜU x¢» ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ï´
À¼ ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶¼ï ãé» ¶éHè ÜUè ¶éHè Úãè´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ÜéUGÎS¢è MãG
¥G¢H}¢ï ÜéUGÎìS¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢§ü J(2)
( )

¼¢Úè¶Gï ±ÈGU¢¼ }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ Ï¢ÇG¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ HïçÜUÝ §S¢

ÐÚ ¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢» S¢èÚ¼ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU Î¢ï à¢}Ï¢ï ÜU¢ çÎÝ ¥¢ñÚ
ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H ÜU¢ }¢ãèÝ¢ ‰¢¢ Ï¢ãÚ ãG¢H ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïãè }¢àãêÚ ãñ çÜU
12 ÚÏ¢è©GH ¥Ã±H çS¢. 11 çã. Î¢ï à¢}Ï¢ï ÜïU çÎÝ ¼èS¢Úï ÐãÚ ¥¢Ð Ýï
ç±S¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1) ( )
±ÈGU¢¼ ÜU¢ ¥S¢Ú
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ S¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ï
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï Ï¢ñ¼ï §GÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï çÜU¼Ý¢ Ï¢ÇG¢
S¢Î}¢¢ ÐãéæÓ¢¢ ? ¥¢ñÚ ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ v²¢ ãG¢H ã¢ï x¢²¢ ? §S¢ ÜUè ¼S±èÚ
ÜUà¢è ÜïU çH²ï ãÁ¢G¢Ú¢ï´ S¢ÈGUãG¢¼ |¢è }¢é¼ãGç}}¢H Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼ï J ±¢ïã à¢}»G
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÐÚ±¢Ýï Á¢¢ï Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ¼ÜU Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÎèÎ¢Ú Ý
ÜUÚ¼ï ¼¢ï ©Ý ÜïU çÎH Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¥¢æ¶ï´ ¥àÜUÏ¢¢Ú ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è´ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ©Ý ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH ÐÚ Á¢¢Ýï ¥G¢H}¢
ÜïU Î¢§}¢è çÈGUÚ¢ÜGU ÜU¢ çÜU¼Ý¢ MãG ÈGUÚS¢¢ ¥¢ñÚ çÜUS¢ ÜGUÎÚ Á¢¢æÜU¢ã
S¢Î}¢» ¥GÁ¢Gè}¢ ãé±¢ ã¢ïx¢¢ ? Á¢HèHéH ÜGUÎí S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
çÏ¢H¢ }¢éÏ¢¢Hx¢G¢ ã¢ïà¢¢ï ãG±¢S¢ ¶¢ï Ï¢ñÆï, ©Ý ÜUè ¥GvGHï´ x¢é}¢ ã¢ï x¢§æü, ¥¢±¢Á¢Gïæ
Ï¢æÎ ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ±¢ïã §S¢ ÜGUÎÚ }¢wGÏ¢êyG¢éH ãG±¢S¢ ã¢ï x¢» çÜU ©Ý ÜïU çH²ï
²ïã S¢¢ïÓ¢Ý¢ |¢è }¢éçàÜUH ã¢ï x¢²¢ çÜU v²¢ ÜUãï´ ? ¥¢ñÚ v²¢ ÜUÚï´ ? ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÐÚ »ïS¢¢ S¢v¼¢ ¼G¢Úè ã¢ï x¢²¢ çÜU ±¢ïã §{Ú
©{Ú |¢¢x¢ï |¢¢x¢ï çÈUÚ¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú çÜUS¢è S¢ï Ý ÜéUÀ ÜUã¼ï ‰¢ï Ý çÜUS¢è ÜUè
ÜéUÀ S¢éÝ¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ú‹Á¢¢ï }¢H¢H }¢ï´ çÝÉ¢H ã¢ï
ÜUÚ §S¢ ¼GÚãGG Ï¢ñÆ Úãï çÜU ©Ý }¢ï´ ©ÆÝï Ï¢ñÆÝï ¥¢ñÚ Ó¢HÝï çÈUÚÝï ÜUè S¢ÜU¼
ãè Ýãè´ Úãè J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥ÝèS¢ ÜïU ÜGUËÏ¢

ÐÚ »ïS¢¢ {Ó¢ÜU¢ Hx¢¢ çÜU ±¢ïã §S¢ S¢Î}¢ï ÜU¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ Ý ÜUÚ S¢ÜïU ¥¢ñÚ
©Ý ÜU¢ ã¢Åü ÈGïUH ã¢ï x¢²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú §S¢ ÜGUÎÚ ã¢ïà¢¢ï ãG±¢S¢ ¶¢ï Ï¢ñÆï çÜU
©‹ã¢ï´ Ýï ¼H±¢Ú ¶è´Ó¢ Hè ¥¢ñÚ Ýæx¢è ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ }¢ÎèÝï ÜUè x¢çH²¢ï´ }¢ï´
§{Ú ©{Ú ¥¢¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã¼ï çÈUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú çÜUS¢è Ýï ²ïã
ÜUã¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï }¢ñ´ §S¢
¼H±¢Ú S¢ï ©S¢ ÜUè x¢ÚÎÝ ©ÇG¢ Îêæx¢¢ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢ §Á¢¢Á¢G¼ Hï ÜUÚ
}¢ÜU¢Ý }¢ï ´ Î¢ç¶G H ãé » ãG Á ¢G Ú ¼ï ©G } ¢Ú Ýï ãG é Á G ¢ ê Ú
ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU Ï¢ãé¼ ãè S¢wG¼ x¢Gà¢è ¼G¢Úè ã¢ï
x¢§ü ãñ J Á¢Ï¢ ±¢ïã ±ã¢æ S¢ï Ó¢HÝï Hx¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ Ýï
ÜUã¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! ¼é}ãï´ ÜéUÀ ¶GÏ¢Ú |¢è ãñ ? ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ ç±S¢¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ¥¢Ðï S¢ï
Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¼ÇGÐ ÜUÚ Ï¢¢ïHï çÜU »ï }¢éx¢GèÚ¢ ! ¼é}¢ Û¢êÅï ã¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU §Ýç¼ÜGU¢H Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢
¼ÜU Îé‹²¢ S¢ï »ÜU »ÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ Ý ã¢ï Á¢¢» J(3)
}¢±¢çãÏ¢ï HÎéç‹ÝÄ²ã }¢ï´ ¼GÏ¢Úè S¢ï }¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
“S¢é¶G” }¢ï´ ‰¢ï Á¢¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è S¢ï »ÜU }¢èH ÜïU ÈGU¢çS¢Hï
ÐÚ ãñ J ©Ý ÜUè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÏ¢èÏ¢¢ çÏ¢‹¼ï ¶G¢çÚÁ¢¢ ±ãè´

Úã¼è ‰¢è´ J Ó¢êæçÜU Î¢ï à¢}Ï¢ï ÜUè S¢éÏãG ÜU¢ï }¢ÚÁ¢G }¢ï´ ÜU}¢è ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü ¥¢ñÚ ÜéUÀ
S¢éÜêUÝ }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜU¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ‰¢è çÜU ¼é}¢ “S¢é¶G”
Ó¢Hï Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¼ï ¥¢¥¢ï J(1)
Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
¥ÐÝï Í¢¢ïÇGï ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ “S¢é¶G” S¢ï ¥¢» ¥¢ñÚ çÜUS¢è S¢ï ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ Ý
ÜUãè Ý S¢éÝè J S¢è{ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU ãGéÁ¢Úï }¢ï´ Ó¢Hï x¢»
¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU L¶Gï ¥‹±Ú S¢ï Ó¢¢ÎÚ ãÅ¢ ÜUÚ ¥¢Ð
ÐÚ Û¢éÜïU ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
çÝã¢²¼ x¢}¢ü Á¢¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU Ï¢¢ïS¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝè
ãG²¢¼ ¥¢ñÚ ±ÈGU¢¼ Î¢ïÝ¢ï´ ãG¢H¼¢ï´ }¢ï´ Ð¢ÜUèÁ¢G¢ Úãï J }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ¥¢Ð ÐÚ
çÈGUÎ¢ ã¢ï´ ãÚçx¢Á¢G wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÐÚ Î¢ï }¢¢ñ¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢}¥G Ýãè´
ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J ¥¢Ð ÜUè Á¢¢ï }¢¢ñ¼ çH¶è ãé§ü ‰¢è ¥¢Ð ©S¢ }¢¢ñ¼ ÜïU S¢¢‰¢ ±ÈGU¢¼
Ð¢ Ó¢éÜïU J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU }¢çSÁ¢Î }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú H¢ïx¢¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï
¼vGÚèÚ ÜUÚ Úãï ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! Ï¢ñÆ
Á¢¢¥¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï Ï¢ñÆÝï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ©‹ãï´ À¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
}¢é¼±ÁÁ¢ïã ÜUÚÝï ÜïU çH²ï wG¢éyGÏ¢¢ ÎïÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ çÜU (2)
¥}}¢¢ Ï¢¢’Î ! Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï }¢éãG}}¢Î
ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ±¢ïã Á¢¢Ý Hï çÜU }¢éãG}}¢Î ÜU¢
ç±S¢¢H ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï à¢wGS¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÐÚçS¼à¢ ÜUÚ¼¢
‰¢¢ ¼¢ï wG¢éÎ¢ çÁ¢G‹Î¢ ãñ ±¢ïã ÜU|¢è Ýãè´ }¢Úïx¢¢ J çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï

¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï S¢êÚ» ¥¢Hï §G}¢Ú¢Ý ÜUè ²ïã ¥¢²¼

ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢§ü :
¥¢ñÚ }¢éãG}}¢Î ( ) ¼¢ï
»ÜU ÚS¢êH ãñ´ §Ý S¢ï ÐãHï Ï¢ãé¼ S¢ï ÚS¢êH
ã¢ï Ó¢éÜïU ¼¢ï v²¢ ¥x¢Ú ±¢ïã §Ýç¼ÜGU¢H
ÈGUÚ}¢¢ Á¢¢»æ ²¢ à¢ãèÎ ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï ¼é}¢
©HÅï Ð¢©æ çÈUÚ Á¢¢¥¢ïx¢ï ? ¥¢ñÚ Á¢¢ï ©HÅï
Ð¢©æ çÈUÚïx¢¢ ¥ËH¢ã ÜU¢ ÜéUÀ ÝévGS¢¢Ý
Ý ÜUÚïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥G‹¢ ÜGUÚèÏ¢ ¥ËH¢ã
à¢éRU ¥Î¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï S¢±¢Ï¢ Îïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU Ýï ²ïã ¥¢²¼ ç¼H¢±¼ ÜUè ¼¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU
x¢¢ï²¢ ÜU¢ï§ü §S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ï Á¢¢Ý¼¢ ãè Ý ‰¢¢ J ©Ý S¢ï S¢éÝ ÜUÚ ãÚ à¢wGS¢ §S¢è
¥¢²¼ ÜU¢ï ÐÉGÝï Hx¢¢ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï S¢êÚ» ¥¢Hï §G}¢Ú¢Ý ÜUè ²ïã
¥¢²¼ S¢éÝè ¼¢ï }¢éÛ¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG ÝÏ¢è
ÜU¢ ç±S¢¢H ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú §…Gç¼GÚ¢Ï¢ ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ Ýæx¢è à¢}¢à¢èÚ Hï ÜUÚ Á¢¢ï »’H¢Ý ÜUÚ¼ï çÈUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ ç±S¢¢H Ýãè´ ãé±¢ §S¢ S¢ï LÁ¢ê¥G çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©Ý
ÜïU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ çÜU
x¢¢ï²¢ ã}¢ ÐÚ »ÜU ÐÎ¢ü ÐÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢ çÜU §S¢ ¥¢²¼ ÜUè ¼GÚÈGU ã}¢¢Ú¢ Š²¢Ý

ãè Ýãè´ x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU wG¢éyGÏ¢ï Ýï §S¢ ÐÎïü
ÜU¢ï ©Æ¢ çÎ²¢ J(1)
¼ÁãèÁ¢G¢ï ¼vÈGUèÝ
Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ±çS¢Ä²¼ ÈGUÚ}¢¢
Îè ‰¢è çÜU }¢ïÚè ¼ÁãèÁ¢G¢ï ¼vÈGUèÝ }¢ïÚï ¥ãHï Ï¢ñ¼ ¥¢ñÚ ¥ãHï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUÚï´ J
§S¢ çH²ï ²ïã ç¶GÎ}¢¼ ¥¢Ð ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý ãè ÜïU
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥‹Á¢¢}¢ Îè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGUÁGH çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUGS¢é}¢
çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý
Á¢GñÎ Ýï ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï xG¢éSH
çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ý¢ÈGU }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ ÐHÜU¢ï´ ÐÚ Á¢¢ï Ð¢Ýè ÜïU ÜGU¼GÚ¢¼ ¥¢ñÚ ¼Úè
Á¢}¥G ‰¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï Á¢¢ïà¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ¥¢ñÚ ÈGU¼Gïü ¥GÜGUèÎ¼
S¢ï ©S¢ ÜU¢ï Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï Ó¢¢Å ÜUÚ Ðè çH²¢ J(2)
xG¢éSH ÜïU Ï¢¢’Î ¼èÝ S¢ê¼è ÜUÐÇG¢ï´ ÜU¢ Á¢¢ï “S¢éãGêH” x¢¢ªæ ÜïU Ï¢Ýï
ãé» ‰¢ï ÜUÈGUÝ Ï¢Ý¢²¢ x¢²¢ ©Ý }¢ï´ ÜGU}¢èS¢ ± §G}¢¢}¢¢ Ý ‰¢¢ J(3)
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢
Á¢Ý¢Á¢G¢ ¼Ä²¢Ú ãé±¢ ¼¢ï H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜïU çH²ï ÅêÅ ÐÇGï J
ÐãHï }¢Î¢ïZ Ýï çÈUÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ Ýï çÈUÚ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ Ýï Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉGè J Á¢Ý¢Á¢G»
}¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ãGéÁ¢Ú» }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU ¥‹ÎÚ ãè ‰¢¢ J Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢ï ‰¢¢ïÇGï ‰¢¢ïÇGï
H¢ïx¢ ¥‹ÎÚ Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG ÜUÚ Ó¢Hï ¥¢¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ ÜU¢ï§ü
§}¢¢}¢ Ý ‰¢¢ J(4)

ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ Ýï ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU ¼Ä²¢Ú ÜUè Á¢¢ï
Ï¢x¢GHè ‰¢è J çÁ¢S}¢ï ¥yG¢ãÚ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGUÁGH çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢
± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ÜéUGS¢é}¢ çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï ÜGUÏ¢íï
}¢éÝÃ±Ú }¢ï´ ©¼¢Ú¢ J(1)
HïçÜUÝ ¥Ï¢ê Î¢±êÎ ÜUè çÚ±¢²¼¢ï´ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
©S¢¢}¢¢ ¥¢ñÚ ¥GÏÎéÚüã}G ¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈUG |¢è ÜGUÏ¢í }¢ḯ ©¼Úï ‰¢ï J(2)
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´ ²ïã §çwG¼H¢ÈGU MÝé}¢¢ ãé±¢ çÜU

ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ÜUã¢æ ÎzGÝ çÜU²¢ Á¢¢» J ÜéUÀ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢
çÜU }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ }¢ÎÈGUÝ ã¢ïÝ¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ
ÜéUÀ Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý
}¢ï´ ÎzGÝ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J §S¢ }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ́ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã S¢ï ²ïã S¢éÝ¢ ãñ çÜU ãÚ
ÝÏ¢è ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢è Á¢x¢ã ÎzGÝ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ çÁ¢S¢ Á¢x¢ã ©S¢
ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü ã¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́
çÜU §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ H¢ïx¢¢ḯ Ýï ãGéÁ¢G êÚ ÜïU çÏ¢À¢ïÝï
ÜU¢ï ©Æ¢²¢ ¥¢ñÚ ©„è Á¢x¢ã (ãGéÁ¢Ú» ¥G¢§à¢¢ ) }¢ḯ ¥¢Ð ÜUè ÜGUÏ¢í
¼Ä²¢Ú ÜUè ¥¢ñÚ ¥¢Ð ©S¢è }¢ḯ }¢ÎÈGUêÝ ãé» J(3)
ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU xG¢Sé H à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ ¼ÁãèÁ¢G¢ï
¼vÈGUèÝ ÜUè S¢¥G¢Î¼ }¢ï´ çãGSS¢¢ HïÝï ÜïU çH²ï Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU
ÐÚ±¢Ýï çÜUS¢ ÜGUÎÚ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú Úãï ã¢ï´x¢ï ? }¢x¢Ú Á¢ñS¢¢ çÜU ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU

çÜU Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ ãè ²ïã ±çS¢Ä²¼ ÈGUÚ}¢¢ Îè ‰¢è

çÜU }¢ïÚï xG¢éSH ¥¢ñÚ ¼ÁãèÁ¢G¢ï ¼vÈGUèÝ }¢ïÚï ¥ãHï Ï¢ñ¼ ãè ÜUÚï´ J çÈUÚ
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï |¢è Ï¢
ãGñçS¢Ä²¼ ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ã¢ïÝï ÜïU ²ïãè ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU “²ïã ¥ãHï
Ï¢ñ¼ ãè ÜU¢ ãGÜGU ãñ” §S¢ çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï Ï¢ñ¼
Ýï çÜU±¢ÇG Ï¢æÎ ÜUÚ ÜïU xG¢éSH çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUÈGUÝ ÐãÝ¢²¢
}¢x¢Ú à¢éM¥G S¢ï ¥¢ç¶GÚ ¼ÜU wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï
¼}¢¢}¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãGéÁ¢Ú» }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU Ï¢¢ãÚ ãG¢çÁ¢GÚ
Úãï J (1)
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¼ÜU¢ü

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è §S¢ ÜGUÎÚ
Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ ‰¢è çÜU ÜéUÀ ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶¼ï ãè Ýãè´ ‰¢ï J §S¢ çH²ï Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU
¥¢Ð Ýï ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î v²¢ À¢ïÇG¢ ã¢ïx¢¢ ?
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼ Ý çÎÚã}¢

± ÎèÝ¢Ú À¢ïÇG¢ Ý H¢ñæÇè ± xG¢éH¢}¢ Ý ¥¢ñÚ ÜéUÀ J çS¢ÈGUü ¥ÐÝ¢ S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú
¥¢ñÚ ã‰¢²¢Ú ¥¢ñÚ ÜéUÀ Á¢G}¢èÝ Á¢¢ï ¥G¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ S¢ÎÜGU¢ ÜUÚ x¢» À¢ïÇG¢
‰¢¢ J
Ï¢ãÚ ãG¢H çÈUÚ |¢è ¥¢Ð ÜïU }¢¼MÜU¢¼ }¢ï´
¼èÝ Ó¢èÁ¢Gï´ ‰¢è´ J {1} Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ, çÈGUÎÜU, ¶GñÏ¢Ú ÜUè Á¢G}¢èÝï´ {2} S¢é±¢Úè ÜU¢
Á¢¢Ý±Ú {3} ã‰¢²¢Ú J ²ïã ¼èÝ¢ï´ Ó¢èÁ¢Gï´ ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ´ J

Á¢G}¢èÝ
Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ, çÈGUÎÜU, ¶GÏñ ¢Ú ÜUè Á¢G}¢èÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢x¢G¢¼ ±x¢GÚñ ¢ ÜUè ¥¢}¢ÎçÝ²¢æ
¥¢Ð ¥ÐÝï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼
ÜïU S¢¢H |¢Ú ÜïU ¥wGÚ¢Á¢¢¼ ¥¢ñÚ ÈéUÜG UG Ú¢ ± }¢S¢¢ÜUèÝ ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè
ãG¢Á¢¢¼ }¢ḯ S¢ÈGUü ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J(1)
ãGÁé ¢G Ú
ê ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ Ó¢¢ã¼è ‰¢è´
çÜU §Ý Á¢¢»Î¢Î¢ḯ ÜU¢ï }¢èÚ¢S¢ ÜïU ¼G¢Úñ ÐÚ ±¢çÚS¢¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ¼vGS¢è}¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢
Ó¢¢çã²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜïU S¢¢}¢Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï §S¢ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè }¢x¢Ú ¥¢Ð ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú ±x¢GñÚ¢ ¥ÜU¢çÏ¢Ú S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ãGÎèS¢
S¢éÝ¢ Îè çÜU
ã}¢ (¥ç}Ï¢²¢) ÜU¢ ÜU¢ï§ü ±¢çÚS¢ Ýãè´ ã¢ï¼¢ ã}¢ Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ À¢ïÇ¢G ±¢ïã }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÐÚ
S¢ÎÜGU¢ ãñ J
¥¢ñÚ §S¢ ãGÎèS¢ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè }¢ḯ S¢¢ÈGU S¢¢ÈGU ÜUã çÎ²¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÜïU Ï¢ }¢êçÁ¢Ï¢ ²ïã Á¢¢»Î¢Îïæ ±vGÈUG ã¢ï Ó¢éÜUè ãñ´ J
çHã¢Á¢G¢ ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ¥ÐÝè }¢éÜUG gS¢ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ḯ çÁ¢Ý
}¢g¢¼ ± }¢S¢¢çÚÈGU }¢ï´ §Ý ÜUè ¥¢}¢ÎçÝ²¢æ ¶GÓ¢ü ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ©S¢ }¢ï´
ÜU¢ï§ü ¼ÏÎèHè Ýãè´ ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï ¥ÐÝï
Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU §SÚ¢Ú

S¢ï Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜUè Á¢¢»Î¢Î ÜU¢ §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ÜU¢ï §S¢ à¢¼Gü ÐÚ }¢é¼±ËHè Ï¢Ý¢ çÎ²¢
ƒ¢ çÜU §S¢ Á¢¢»Î¢Î ÜUè ¥¢}¢ÎçÝ²¢æ ©‹ãè´ }¢S¢¢çÚÈGU }¢ḯ ¶GÓ¢ü ÜUÚ¼ï Úãḯx¢ï çÁ¢Ý
}¢ḯ ÚS¢êHéËH¢ã ¶GÓ¢ü ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J çÈUÚ §Ý Î¢ïÝ¢ḯ
}¢ḯ ÜéUÀ ¥ÝÏ¢Ý ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ḯ ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï ²ïã wG±¢çãà¢ Á¢G¢çãÚ ÜUè, çÜU
Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜUè Á¢¢»Î¢Î ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ ÜïU ¥¢{è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
ÜUè ¼¢ñçHÄ²¼ }¢ï´ Îï Îè Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥¢{è ÜïU }¢é¼±ËHè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Úãḯ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï §„ ÎÚwG±¢S¼ ÜU¢ï Ý¢
}¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J (1)
HïçÜUÝ ¶GñÏ¢Ú ¥¢ñÚ çÈGUÎÜU ÜUè Á¢G}¢èÝḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH
¥GÁ¢GèÁ¢G ÜïU Á¢G}¢¢Ýï ¼ÜU wG¢éHÈGU¢ ãè ÜïU ã¢‰¢¢ḯ }¢ḯ Úãè´ J ãG¢çÜU}¢ï
}¢ÎèÝ¢ }¢Ú±¢Ý çÏ¢Ý ¥H ãGÜU}¢ Ýï §S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢¢x¢èÚ Ï¢Ý¢ Hè ‰¢è }¢x¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G Ýï ¥ÐÝï Á¢G}¢¢Ý» ç¶GH¢ÈGU¼
}¢ḯ çÈUÚ ±¢ïãè ¥G}¢H ÎÚ ¥¢}¢Î Á¢¢Úè ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ± ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ḯ ‰¢¢ J(2)
S¢é±¢Úè ÜïU Á¢¢Ý±Ú

ÁG¢éÚÜGU¢Ýè ¥GHH }¢±¢çãÏ¢ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ çH¶¢ ãé±¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç}¢çËÜUÄ²¼ }¢ï´ S¢¢¼ Í¢¢ïÇGï, Ð¢æÓ¢ ¶GÓÓ¢Ú, ¼èÝ
x¢{ï, Î¢ï ªæÅçÝ²¢æ ‰¢è´ J (3)
HïçÜUÝ §S¢ }¢ï´ ²ïã ¼à¢ÚèãG Ýãè´ ãñ çÜU Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ §Ý }¢ï´ S¢ï
çÜU¼Ýï Á¢¢Ý±Ú }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï v²êæ çÜU ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï Á¢¢Ý±Ú
ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ‰¢ï J ÜéUÀ Ý» ¶GÚèÎ¼ï ÜéUÀ ãÎ¢²¢ ¥¢ñÚ
ÝÁ¢GÚ¢Ý¢ï´ }¢ï´ ç}¢H¼ï |¢è Úãï J

Ï¢ãÚ ãG¢H çÚ±¢²¢¼ï S¢ãGèãG¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU
±vG¼ Á¢¢ï S¢é±¢Úè ÜïU Á¢¢Ý±Ú }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï ©Ý }¢ï´ »ÜU Í¢¢ïÇ¢G ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“HãGèÈGU” ‰¢¢ »ÜU S¢ÈGUï Î ¶GÓÓ¢Ú ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “ÎéHÎéH” ‰¢¢ ²ïã Ï¢ãé¼ ãè
©G}¢í ÎÚ¢Á¢G ãé±¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥¢G ç±²¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï ¼ÜU çÁ¢G‹Î¢
Úã¢ §¼Ý¢ Ï¢êÉ¢G ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ çÜU §S¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ Î¢æ¼ çx¢Ú x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ }¢ï´
¥‹{¢ |¢è ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J §ÏÝï ¥GS¢¢çÜUÚ ÜUè ¼¢Úè¶G }¢ï´ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
|¢è Á¢æx¢ï ¶G±¢çÚÁ¢ }¢ï´ §S¢ ÐÚ S¢é±¢Ú ãé» ‰¢ï J(1)
»ÜU ¥GÚÏ¢è x¢{¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GÈGUèÚ” ‰¢¢ »ÜU ªæÅÝè ‰¢è
çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GÁ¢GÏ¢¢ ± ÜGUS±¢” ‰¢¢ J ²ïã ±¢ïãè ªæÅÝè ‰¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ï¢
±vG¼ï çãÁ¢Ú¼ ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
S¢ï ¶GÚèÎ¢ ‰¢¢ §S¢ ªæÅÝè ÐÚ ¥¢Ð Ýï çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè Ðéà¼ ÐÚ
çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G }¢ï´ ¥¢Ð Ýï ¥GÚÈGU¢¼ ± ç}¢Ý¢ ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ ‰¢¢ J
( )
ã‰¢²¢Ú
Ó¢êçæ ÜU çÁ¢ã¢Î ÜUè Á¢GMÚ¼ ãÚ ±vG¼ ÎÚÐïà¢ Úã¼è ‰¢è §S¢ çH²ï ¥¢Ð
ÜïU ¥çSHãG¢ ¶G¢Ý¢ }¢ï´ Ý± ²¢ ÎS¢ ¼H±¢Úï,´ S¢¢¼ H¢ïãï ÜUè
çÁ¢GÚãï,´ Àï ÜU}¢¢Ýï,´ »ÜU ¼èÚÎ¢Ý, »ÜU É¢H, Ð¢æÓ¢ Ï¢ÚçÀ²¢æ, Î¢ï ç}¢x¢GÈUG Ú, ¼èÝ Á¢éÏÏ¢ï,
»ÜU çS¢²¢ã Úæx¢ ÜU¢ Ï¢ÇG¢ Û¢‹Ç¢ Ï¢¢ÜGUè S¢ÈGUï Î ± Á¢GÎü Úæx¢ ÜïU À¢ïÅï À¢ïÅï Û¢‹Çï ‰¢ï ¥¢ñÚ
»ÜU ¶G}ñ ¢¢ |¢è ‰¢¢ J(2)
ã‰¢²¢Ú¢ï´ }¢ï´ ¼H±¢Ú¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï
ÎïãH±è Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ §GË}¢ Ýãè´ çÜU
²ïã S¢Ï¢ ¼H±¢Úï´ Ï¢²ÜU ±vG¼ Á¢}¥G ‰¢è´ ²¢ }¢éwG¼çHÈGU ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU
Ð¢S¢ Úãè´ J(3)

ÁG¢éMÈGU ± }¢éwG¼çHÈGU S¢¢}¢¢Ý

ÁG¢éMÈGU ¥¢ñÚ Ï¢Ú¼Ý¢ḯ }¢ḯ ÜU§ü Œ²¢Hï ‰¢ï »ÜU à¢èà¢ï ÜU¢ Œ²¢H¢ |¢è ‰¢¢ J
»ÜU Œ²¢H¢ HÜUÇGè ÜU¢ ‰¢¢ Á¢¢ï ÈUÅ x¢²¢ ‰¢¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
Ýï ©S¢ ÜïU çà¢x¢¢ÈGU ÜU¢ï Ï¢æÎ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU Ó¢¢æÎè ÜUè Á¢G‹Á¢èÚ S¢ï ©S¢ ÜU¢ï
Á¢ÜUÇG çÎ²¢ ‰¢¢ J(1)
Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ »ÜU Ç¢ïH, »ÜU ÐéÚ¢Ýè }¢àÜU, »ÜU Ð‰‰¢Ú ÜU¢ ¼x¢G¢Ú,
»ÜU Ï¢ÇG¢ S¢¢ Œ²¢H¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥HS¢¥G¢” ‰¢¢, »ÜU Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ ‰¢ïH¢
çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð ¥¢§üÝ¢, ÜGñUæÓ¢è ¥¢ñÚ ç}¢S±¢ÜU Ú¶¼ï ‰¢ï,
»ÜU ÜæUÍ¢è, »ÜU S¢éÚ}¢¢ Î¢Ýè, »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Œ²¢H¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥H
x¢GÚ¢” ‰¢¢, S¢¢¥G ¥¢ñÚ }¢éÎ Î¢ï Ý¢ÐÝï ÜïU Ðñ}¢¢Ýï J
§Ý ÜïU §GH¢±¢ »ÜU Ó¢¢ÚÐ¢§ü çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢» çS¢²¢ã HÜUÇGè ÜïU ‰¢ï J
²ïã Ó¢¢ÚÐ¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S¥GÎ çÏ¢Ý Á¢GÚ¢Úã Ýï ãçÎÄ²¼Ý
ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUè ‰¢è J çÏ¢À¢ïÝ¢ ¥¢ñÚ ¼çÜU²¢ Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢
}¢ï´ ¶Á¢êÚ ÜUè À¢H |¢Úè ãé§ü ‰¢è, }¢éÜGUgS¢ Á¢êç¼²¢æ, ²ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ¥SÏ¢¢Ï¢ ± S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ÜUè »ÜU ÈGïUãçÚS¼ ãñ çÁ¢Ý ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ï´ }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢¼¢ ãñ J(2)
¼Ï¢LüÜU¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼
ãGéÁG¢êÚ ÜïU §Ý }¢¼MÜU¢ S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ÜïU §GH¢±¢
Ï¢¢’Á¢G ²¢Îx¢¢Úè ¼Ï¢LüÜU¢¼ |¢è ‰¢ï çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH ÈGU¼Gïü ¥GÜGUèÎ¼
S¢ï ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G çÜU²ï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÁ¢GèÁ¢G Ú¶¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU, Ý¢’HñÝï à¢ÚèÈGñUÝ ¥¢ñÚ
»ÜU HÜUÇGè ÜU¢ Œ²¢H¢ Á¢¢ï Ó¢¢æÎè ÜïU ¼¢Ú¢ï´ S¢ï Á¢éÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
Ýï §Ý ¼èÝ¢ï´ ¥¢S¢¢Úï }¢é¼Ï¢<ÚÜU¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G

Ú¶¢ ‰¢¢ J(1)

§S¢è ¼GÚãGG »ÜU }¢¢ïÅ¢ ÜU}Ï¢H ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
ÜïU Ð¢S¢ ‰¢¢ çÁ¢Ý ÜU¢ï ±¢ïã Ï¢¼G¢ñÚï ¼Ï¢LüÜU ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶ï ãé» ‰¢èæ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï
©S¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUÚ¢¼è ‰¢è´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢ÚÎ¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚè ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ãé±¢ ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï »ÜU }¢¢ïÅ¢ ÜU}Ï¢H
çÝÜU¢H¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ±¢ïãè ÜU}Ï¢H ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ãGÁé ¢G Úê
Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J (2)
ãGéÁG¢êÚ ÜUè »ÜU ¼H±¢Ú çÁ¢S¢ ÜU¢ Ý¢}¢

“ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Ú” ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è §Ý ÜïU Ï¢¢’Î §Ý
ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ḯ Úãè ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ²ïã ¼H±¢Ú ÜUÚÏ¢H¢ }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ãGéS¢ñÝ
ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §Ý ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ± Á¢¢ Ýà¢èÝ ãGÁ¢GÚ¼ï
§}¢¢}¢ Á¢GñÝéH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ ÜïU Ð¢S¢ Úãè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï
ãGéS¢ñÝ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ Á¢GñÝéH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ
²Á¢GèÎ çÏ¢Ý }¢é¥¢G ç±²¢ ÜïU Ð¢S¢ S¢ï LwGS¢¼ ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¼¢ï }¢àãêÚ S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S±Ú çÏ¢Ý }¢wGÚ}¢¢ ãG¢çÁ¢GÚï
ç¶GÎ}¢¼ ãé» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï ÜU¢ï§ü ãG¢Á¢¼ ã¢ï ²¢ }¢ïÚï H¢§ÜGU
ÜU¢ï§ü ÜU¢Úï ç¶GÎ}¢¼ ã¢ï ¼¢ï ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ãGév}¢ Îḯ }¢ñ́ ¥¢Ð ÜïU ãGév}¢ ÜUè ¼¢’}¢èH ÜïU
çH²ï ãG¢çÁ¢GÚ ãêæ J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü ãG¢Á¢¼ Ýãè´ J çÈUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S±Ú çÏ¢Ý }¢wGÚ}¢¢ Ýï ²ïã x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ¥¢Ð
ÜïU Ð¢S¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè Á¢¢ï ¼H±¢Ú (ÁG¢éHçÈGUÜGU¢Ú) ãñ

v²¢ ¥¢Ð ±¢ïã }¢éÛ¢ï §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ ? v²êæ çÜU }¢éÛ¢ï ¶G¼GÚ¢ ãñ çÜU
ÜUãè´ ²Á¢GèÎ ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ¥¢Ð ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ²ïã ¼Ï¢LüÜU ¥¢Ð ÜïU
ã¢‰¢ S¢ï Á¢¢¼¢ Úãï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥¢Ð Ýï §S¢ }¢éÜGUgS¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ï }¢éÛ¢ï ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ïÚè »ÜU S¢¢æS¢ Ï¢¢ÜGUè Úãïx¢è ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §S¢ ¼H±¢Ú ¼ÜU ÚS¢¢§ü |¢è Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼è }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢
Á¢GñÝéH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ Ýï ©S¢ }¢éÜGUgS¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢ï Á¢éÎ¢
ÜUÚÝ¢ x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J (1)
¥¢Ð ÜUè ¥æx¢êÆè ¥¢ñÚ ¥GS¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ Á¢¢

Ýà¢èÝ ã¢ïÝï ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ wG¢éHÈGU¢» çÜUÚ¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ¥ÐÝï ¥ÐÝï
Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ÜGU¢çÏ¢Á¢G Úãï }¢x¢Ú ¥æx¢êÆè ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜïU
ã¢‰¢ S¢ï ÜêæU±ï´ }¢ï´ çx¢Ú ÜUÚ Á¢G¢»¥G ã¢ï x¢§ü J ©S¢ ÜêæU±ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ “Ï¢èÚï ©ÚñS¢” ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ï H¢ïx¢ “Ï¢èÚï ¶G¢ç¼}¢” |¢è ÜUã¼ï ãñ´ J(2)
¥¢ñÚ ¥GS¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU §S¢ ¼GÚãGG Á¢G¢»¥G ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè §S¢è }¢éÜGUgS¢ ¥GS¢¢» ÝÏ¢±è ÜU¢ï
¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ Hï ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG Úãï
‰¢ï çÜU çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢æ Ï¢Î ÝS¢èÏ¢ “Á¢ãÁ¢¢ã çx¢GÈGU¢Úè” ©Æ¢ ¥¢ñÚ ¥Ó¢¢ÝÜU
¥¢Ð ÜïU ã¢‰¢ S¢ï §S¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ¼Ï¢LüÜU ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¼¢ïÇG Ç¢H¢ J
§S¢ Ï¢ï ¥ÎÏ¢è S¢ï ©S¢ ÐÚ ²ïã ÜGUãìÚï §H¢ãè ÅêÅ ÐÇG¢ çÜU ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´
ÜïU‹S¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ÐêÚ¢ ã¢‰¢ S¢ÇG x¢H ÜUÚ ÅêÅ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ §S¢è ¥GÁ¢G¢Ï¢ }¢ï´
±¢ïã ãH¢ÜU ã¢ï x¢²¢ J(3)
¼}Ï¢èã : ã}¢¢Úè ¼ãGÜGUèÜGU ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãG…GÚ¼ï „çÄ²ÎéÝ¢ …ã…¢ã çÏ¢Ý „§GüÎ
çx¢GÈGU¢Úè „ãG¢çÏ¢²ï Ú„êH ãñæ ¥¢ñÚ ã}¢ïæ çÜU„è ÜU¢ |¢è ÜU¢ï§ü ÜGU¢ñH
»ï„¢ Ýãèæ ç}¢H¢ ç…„ }¢ïæ §Ý ÜïU „ãG¢Ï¢è ã¢ïÝï ÜUè ÝÈGUè ã¢ï, çHã¢…G¢ §Ý ÜïU çH²ï »ï„ï
¥HÈGU¢…G ãÚçx¢…G §çS¼’}¢¢H Ý çÜU²ï …¢»æ J
}¢é„ç‹ÝÈGU ÜUè ¼GÚÈGU „ï ©G…íG : çÜU„è ¥G¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý „ï |¢è ²ïã ¼„Ã±éÚ |¢è Ýãèæ
çÜU²¢ …¢ „ÜU¼¢ çÜU ±¢ïã çÜU„è „ãG¢Ï¢è ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ …¢Ý Ï¢éÛ¢ ÜUÚ ÜU¢ï§ü Ý¢ …GïÏ¢¢
ÜUçH}¢¢ §çS¼’}¢¢H ÜUÚï J ²ÜGUèÝÝ ãG…GÚ¼ï }¢é„ç‹ÝÈGU ÜïU §GË}¢ }¢ïæ Ý ã¢ïx¢¢
çÜU ²ïã „ãG¢Ï¢è ãñæ v²êæ çÜU ²ã¢æ …¢ï }¢é¥G¢}¢H¢ ƒ¢ ±¢ïã „çÄ²ÎéÝ¢ ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè
ÜïU ¥G„¢ ÜïU ¼¢ïÇGÝï ÜU¢ ƒ¢ ç…„ ÜUè ±…ã „ï à¢¢²Î }¢é„ç‹ÝÈGU „ï
¼„¢}¢¢ïãG ã¢ï x¢²¢ ±Ý¢ü ±¢ïã ãÚçx¢…G »ï„è Ï¢¢¼ „ãG¢çÏ¢²ï Ú„êH ÜïU çH²ï Ý çH¶¼ï
v²êæ çÜU }¢é„ç‹ÝÈGU Ýï wG¢éÎ ¥ÐÝè ÜéU¼éÏ¢ }¢ïæ „ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU
ÈGU…G¢§H Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢» ãñæ …¢ï çÜU §Ý ÜïU Ú¢ç„¶G „é‹Ýè „ãGèãGéH ¥GÜGUèÎ¢ ¥¢ñÚ
¥G¢çà¢ÜGïU „ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ã¢ïÝï ÜUè ÎHèH ãñ J
„ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ïæ §SH¢}¢è ¥GÜGUèÎ¢ : „ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ¥ãHï „é‹Ý¼ ÜU¢ }¢¢ñçÜGUÈGU ãñ çÜU
(1) „ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ( ) ÜïU Ï¢¢ã}¢ …¢ï ±¢ÜGïU¥G¢¼ ãé», §Ý }¢ïæ ÐÇGÝ¢ ãGÚ¢}¢,
ãGÚ¢}¢, „wG¼ ãGÚ¢}¢ ãñ J }¢é„H}¢¢Ý¢ïæ ÜU¢ï ¼¢ï ²ïã Îï¶Ý¢ ™¢çã²ï çÜU ±¢ïã „Ï¢ ãG…ÚG ¢¼
¥¢ÜGU¢» Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU …¢æ çÝS¢¢Ú ¥¢ñÚ „Ó™ï xG¢éH¢}¢ ãñæ J
(2) „ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ( )¥ç}Ï¢²¢ Ý ƒï, çÈGUçÚà¼ï Ý ƒï çÜU }¢¢„ê}¢ ã¢ïæ J
§Ý }¢ïæ Ï¢¢’…G ÜïU çH²ï Hx¢Gç…Gà¢ïæ ãé§üæ }¢x¢Ú §Ý ÜUè çÜU„è Ï¢¢¼ ÐÚ x¢çÚzG¼ ¥ËH¢ã
1 ± Ú„êH ÜïU ç¶GH¢ÈGU ãñ J
(Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, ç…. 1, çãGS„» ¥Ã±H, „. 254 }¢¼GÏ¢ê¥G¢ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢)
¼zG„èH : }¢…GÜUêÚ¢ ±¢çÜGU»G ÜUè ¼zG¼èà¢ ÜUÚ¼ï ãé» ã}¢ Ýï }¢é¼¥GgÎ ¥GÚÏ¢è ÜéU¼éÏ¢ï
ç„²Ú ± ¼¢Úè¶G ±x¢GñÚ¢ Îï¶èæ HïçÜUÝ §Ý }¢ïæ “Ï¢Î Ý„èÏ¢” ²¢ §„ ÜUè ç}¢SH
ÜUçH}¢¢¼ Ýãèæ ç}¢Hï J ™éÝ¢‹™ï “¥H §S¼è¥G¢Ï¢” }¢ïæ ãñ :

¼…ü}¢¢ : ¥¢ñÚ }¢Ú±è ãñ çÜU ²ïã ±¢ïãè …ã…¢ã (çÏ¢Ý „§GüÎ çx¢GÈGU¢Úè )
ãñæ ç…‹ã¢ïæ Ýï Ï¢ ãG¢H¼ï wG¢éyÏ¢¢ ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU „ï ¥G„¢
(ÀÇGè) ÀèÝ ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢éÅÝï ÐÚ Ú¶ ÜUÚ ¼¢ïÇG çÎ²¢ ƒ¢ ¼¢ï („çÄ²ÎéÝ¢) …ã…¢ã
( ) ÜU¢ï Í¢éÅÝï }¢ïæ …Gw}G ¢ ã¢ï x¢²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ±¢ïã çÚãGH¼ ÈGUÚ}¢¢ x¢» J ±¢ïã
¥G„¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU Ú„êHï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ ƒ¢ J
§Ý ÜUè „ãG¢çÏ¢Ä²¼ ÜïU ÎH¢§H : ÜéU¼éÏ¢ï ¼Ú¢ç…}¢ }¢ïæ §Ý ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU Ï¢²¢Ý
çÜU²¢ x¢²¢ ãñ çÜU “±¢ïã Ï¢ñ¥G¼ï çÚ…G±¢Ý }¢ïæ ãG¢ç…GÚ ƒï”
¥¢ñÚ }¢é¼¥GgÎ ÜéU¼éÏ¢ }¢ïæ ¥G„¢ ¼¢ïÇGÝï ±¢H¢ ±¢ÜïGU¥G¢ §‹ãè ÜU¢ çH¶¢ ãñ ,
ç…„ ÜUè ¼¢§üÎ “§S¼è¥G¢Ï¢” „ï çÏ¢H wG¢é„ê„ ã¢ï¼è ãñ çÜU ©‹ã¢ïæ Ýï ÐãHï §Ý ÜïU §ü}¢¢Ý
H¢Ýï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ ÜïU ¥HÈGU¢…G ÜïU
…GÚè»G ²ïã ±¢…ïGãG ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ¥G„¢ ¼¢ïÇGÝï ±¢H¢ ±¢çÜGU¥G¢ §‹ãè ÜU¢ ãñ J
§Ý ÜïU „ãG¢Ï¢è ã¢ïÝï ÜUè „Ú¢ã¼ §Ý ÜéU¼éÏ¢ }¢ïæ |¢è ÜUè x¢§ü ãñ J

§S¢è çÜGUS}¢ ÜïU ÎêS¢Úï ¥¢ñÚ |¢è ¼Ï¢LüÜU¢¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ãñ´ Á¢¢ï }¢éwG¼çHÈGU
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU Ð¢S¢ }¢ãGÈGUêÁ¢G ‰¢ï çÁ¢Ý ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢
¥ãG¢ÎèS¢ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ Á¢¢ Ï¢Á¢¢ }¢é¼ÈGU<ÚÜGU ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢ÁGÜêUÚ ãñ
¥¢ñÚ §Ý }¢éÜGUgS¢ ¼Ï¢LüÜU¢¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§üGÝï
§GÁ¢G¢}¢ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è çÜU ±¢ïã §Ý
ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÁ¢GèÁ¢G S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J
S¢œ¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢
à¢}¢¢§H ± ¶GS¢¢§H
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï çÁ¢S¢
¼GÚãGG ÜU}¢¢Hï S¢èÚ¼ }¢ï´ ¼}¢¢}¢ ¥Ã±HèÝ¢ï ¥¢ç¶GÚèÝ S¢ï }¢é}¢¼¢Á¢G ¥¢ñÚ ¥zGÁ¢GH¢ï
¥¢’H¢ Ï¢Ý¢²¢ §S¢è ¼GÚãGG ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢}¢¢Hï S¢êÚ¼ }¢ï´ |¢è
Ï¢ï ç}¢SH¢ï Ï¢ï ç}¢S¢¢H ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ã}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
ÜUè à¢¢Ýï Ï¢ï ç}¢S¢¢H ÜU¢ï |¢H¢ v²¢ S¢}¢Û¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ ?
ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Á¢¢ï çÎÝ Ú¢¼ S¢ÈGUÚ¢ï ãGÁ¢GÚ }¢ï´
Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè ¼Á¢çËH²¢æ Îï¶¼ï Úãï ©‹ã¢ï´ Ýï }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢
ÜïU Á¢}¢¢Hï Ï¢ï ç}¢S¢¢H ÜïU ÈGUÁGH¢ï ÜU}¢¢H ÜUè Á¢¢ï
}¢éS¢çÃ±Úè ÜUè ãñ ©S¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ²ïãè ÜUãÝ¢ ÐÇG¼¢ ãñ Á¢¢ï çÜUS¢è }¢g¢ãGï
ÚS¢êH Ýï v²¢ wG¢êÏ¢ ÜUã¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î

ÜU¢ ç}¢SH ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãè Ýãè´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ²ïãè Á¢¢Ý¼¢ ãêæ çÜU ±¢ïã ÜU|¢è Ý ÐñÎ¢
ÜUÚïx¢¢ J (1)

S¢ãG¢çÏ¢²ï ÚS¢êH ¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢

ÜïU ÎÚÏ¢¢Úè à¢¢§GÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ Ýï ¥ÐÝï
ÜGUS¢èÎ» ã}¢ç…G²¢ }¢ï´ Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè à¢¢Ýï Ï¢ï ç}¢S¢¢H ÜU¢ï §S¢ à¢¢Ý ÜïU
S¢¢‰¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð S¢ï çÁ¢G²¢Î¢

ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ±¢H¢ }¢ïÚè ¥¢æ¶ Ýï ÜU|¢è çÜUS¢è ÜU¢ï Îï¶¢ ãè Ýãè´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ÜU}¢¢H ±¢H¢ çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ Ýï Á¢Ý¢ ãè Ýãè´ J
(²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) !) ¥¢Ð ãÚ »ïGÏ¢ ± ÝévGS¢¢Ý

S¢ï Ð¢ÜU ÐñÎ¢ çÜU²ï x¢» ãñ´ x¢¢ï²¢ ¥¢Ð »ïS¢ï ãè ÐñÎ¢ çÜU²ï x¢» Á¢ñS¢ï ãGS¢èÝ¢ï Á¢}¢èH
ÐñÎ¢ ã¢ïÝ¢ Ó¢¢ã¼ï ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ Ï¢êS¢ñÚè Ýï ¥ÐÝï ÜGUS¢èÎ» Ï¢éÎ¢ü }¢ï´
²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢ ¥ÐÝè wG¢êçÏ¢²¢ï´ }¢ï´

»ïS¢ï ²v¼¢ ãñ´ çÜU §S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ §Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü à¢ÚèÜU ãè Ýãè´ ãñ J v²êæ çÜU §Ý
}¢ï´ Á¢¢ï ãGéSÝ ÜU¢ Á¢¢ñãÚ ãñ ±¢ïã ÜGU¢çÏ¢Hï ¼vGS¢è}¢ ãè Ýãè´ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý S¢¢çãGÏ¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÚïË±è
Ýï |¢è §S¢ }¢ÁG}¢êÝ ÜUè ¥GvÜU¢S¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» çÜU¼Ýï ÝÈGUèS¢
¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
¼ïÚï wG¢éËÜGU ÜU¢ï ãGÜGU Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÜUã¢ ¼ïÚè ¶GËÜGU ÜU¢ï ãGÜGU Ýï Á¢}¢èH çÜU²¢
ÜU¢ï§ü ¼éÛ¢ S¢¢ ãé±¢ ãñ Ý ã¢ïx¢¢ à¢ã¢ ¼ïÚï ¶G¢çHÜGïU ãGéSÝ¢ï ¥Î¢ ÜUè ÜGUS¢}¢

Ï¢ãÚ ãG¢H §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ ÜU¢ §ü}¢¢Ý ãñ çÜU ¼Ý¢S¢éÏ¢ï ¥¢’Á¢G¢
¥¢ñÚ ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý
Ï¢ï ç}¢SH¢ï Ï¢ï ç}¢S¢¢H ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ }¢éãGçgS¢èÝ ± }¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝï S¢èÚ¼
Ýï çÚ±¢²¢¼ï S¢ãGèãG¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜïU ãÚ ãÚ ©GÁG±
à¢ÚèÈGU¢ ÜïU ¼Ý¢S¢éÏ¢ ¥¢ñÚ ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜU¢ï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ J ã}¢ |¢è ¥ÐÝè
§S¢ }¢éwG¼S¢Ú çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ “ãGéË²» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢” ÜïU çÁ¢GRïU Á¢}¢èH S¢ï ãGéSÝ¢ï
Á¢}¢¢H ÐñÎ¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï §S¢ ©G‹±¢Ý ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢éãG}}¢Î ÜU¢ç}¢H
S¢¢çãGÏ¢ Ó¢Ú¢x¢G ÚÏÏ¢¢Ýè Ý¢ï’}¢¢Ýè ±HèÎ ÐêÚè ÜïU }¢‹ÁG¢ê}¢
ãGéË²» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU Ó¢‹Î ¥à¥G¢Ú ÝvGH ÜUÚ¼ï ãñ´ ¼¢çÜU §S¢ ¥G¢çH}¢ï ÜU¢ç}¢H
ÜUè Ï¢ÚÜU¼¢ï´ S¢ï |¢è ²ïã çÜU¼¢Ï¢ S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï Á¢¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ñH¢Ý¢ }¢¢ñS¢êÈGU
Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ÐæÁ¢» ÝêÚ” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ãGéË²» }¢éÜGUgS¢¢
MãGï ãGÜGU ÜU¢ }¢ñ´ S¢Ú¢Ð¢ v²¢ çH¶êæ ãGéË²» ÝêÚï wG¢éÎ¢ }¢ñ´ v²¢ çH¶êæ
ÐÚ Á¢}¢¢Hï ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢è´ Á¢Ë±¢x¢Ú ã¢ïx¢¢ }¢ÜU¢Ýï ÜGUÏ¢í }¢ï´
§S¢ çH²ï ãñ ¥¢ x¢²¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¶G²¢H }¢éwG¼S¢Ú çH¶ Îêæ Á¢}¢¢Hï Ï¢ï ç}¢S¢¢H
¼¢çÜU ²¢Ú¢ï´ ÜU¢ï }¢ïÚï ÐãÓ¢¢Ý ã¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ²¢Î |¢è ¥¢S¢¢Ý ã¢ï
‰¢¢ ç}¢²¢Ý¢ ÜGUÎ ± ¥¢ñS¢¼G Ð¢ÜU ¼Ý ÐÚ S¢ÐïÎ¢ï S¢é¶Gü ‰¢¢ Úæx¢ï Ï¢ÎÝ
Ó¢¢æÎ ÜïU ÅéÜUÇGï ‰¢ï ¥¢’Á¢G¢ ¥¢Ð ÜïU ‰¢ï ãGS¢èÝ¢ï x¢¢ïH S¢¢æÓ¢ï }¢ï´ ÉHï
‰¢è´ Á¢Ï¢è´ Ú¢ñà¢Ý ÜéUà¢¢Î¢ ¥¢Ð ÜUè Ó¢¢æÎ }¢ï´ ãñ Î¢x¢G ±¢ïã Ï¢ï Î¢x¢G ‰¢è
Î¢ïÝ¢ï´ ¥Ï¢íê ‰¢è´ ç}¢S¢¢Hï Î¢ï çãH¢H ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï ãé±¢ ‰¢¢ §çœ¢S¢¢H
§çœ¢S¢¢Hï Î¢ï }¢ãï “§üGÎñÝ” ‰¢¢ ²¢ çÜU ¥ÎÝ¢ ÜéUÏG ¢ü ‰¢¢ “ÜGU¢ñS¢ñÝ” ÜU¢
‰¢è´ Ï¢ÇGè ¥¢æ¶ï´ ãGS¢èÝ¢ï S¢é}¢üx¢è´ Îï¶ ÜUÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ‰¢è´ S¢Ï¢ ãGêÚï §üGæ
ÜU¢Ý Î¢ïÝ¢ï´ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥ÚÁ¢é}¢‹Î S¢¢‰¢ wG¢êÏ¢è ÜïU ÎãÝ Ï¢èÝè Ï¢éH‹Î

S¢¢ÈGU ¥¢§üÝ¢ ‰¢¢ Ó¢ïãÚ¢ ¥¢Ð ÜU¢ S¢êÚ¼ ¥ÐÝè ©S¢ }¢ï´ ãÚ §ÜU Îï¶¼¢
¼¢ Ï¢ S¢èÝ¢ Úèà¢ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ï §H¢ã wG¢êÏ¢ ‰¢è x¢‹Á¢¢Ý }¢ê, Úæx¢ï çS¢²¢ã
‰¢¢ S¢ÐïÎ ¥ÜUS¢Ú çHÏ¢¢S¢ï Ð¢ÜU ¼Ý ã¢ï §Á¢G¢Ú¢ï Á¢éÏÏ¢¢ ²¢ ÐñÚãÝ
S¢ÏÁ¢G Úã¼¢ ‰¢¢ §G}¢¢}¢¢ ¥¢Ð ÜU¢ ÐÚ ÜU|¢è S¢¢ñÎ ± S¢ÐïÎ¢ï S¢¢ÈGU ‰¢¢
}¢ñ´ ÜUãêæ ÐãÓ¢¢Ý ©G}Î¢ ¥¢Ð ÜUè Î¢ïÝ¢ï´ ¥G¢H}¢ }¢ï´ Ýãè´ »ïS¢¢ ÜU¢ï§ü
çÁ¢S}¢ï ¥yG¢ãÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥vGÎS¢ ÜU¢ Úæx¢ x¢¢ïÚ¢ S¢ÐïÎ ‰¢¢ J »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢
ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÜUG gS¢ Ï¢ÎÝ Ó¢¢æÎè S¢ï É¢H ÜUÚ Ï¢Ý¢²¢ x¢²¢ ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ¥¢Ð

ÜU¢ çÁ¢S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU çÝã¢²¼ Ý}¢¢ïü Ý¢ÁG¢éÜU ‰¢¢ J }¢ñ´ Ýï ÎèÏ¢¢ ± ãGÚèÚ (Úïà¢}¢è´
ÜUÐÇG¢ï´) ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð ÜïU Ï¢ÎÝ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý}¢ü ± Ý¢ÁG¢éÜU Ýãè´ Îï¶¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè wG¢éàÏ¢ê S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥ÓÀè
ÜU|¢è ÜU¢ï§ü wG¢éàÏ¢ê Ýãè´ S¢êæÍ¢è J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢
ãGéÁG¢êÚ wG¢éà¢ ã¢ï¼ï ‰¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú §S¢
¼GÚãGG Ó¢}¢ÜU ©Æ¼¢ ‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ Ó¢¢æÎ ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ §S¢è
ÜñUçÈGUÄ²¼ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè à¢¢Î}¢¢Ýè ± }¢S¢Úü¼ ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý
Hï¼ï ‰¢ï J(3)
¥¢Ð ÜïU L¶Gï ¥‹±Ú ÐÚ ÐS¢èÝï ÜïU ÜGU¼GÚ¢¼ }¢¢ïç¼²¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG
ÉHÜU¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ }¢éàÜU¢ï ¥G}Ï¢Ú S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ wG¢àé Ï¢ê Úã¼è ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥ÝS¢ ÜUè ±¢çHÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢éHñ}¢

»ÜU Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ çÏ¢S¼Ú ãGéÁG¢êÚ ÜïU çH²ï çÏ¢À¢ Îï¼è ‰¢è´
¥¢ñÚ ¥¢Ð ©S¢ ÐÚ Î¢ïÐãÚ ÜU¢ï ÜGñUHêH¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
¼¢ï ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ ÜïU ÐS¢èÝï ÜU¢ï ±¢ïã »ÜU à¢èà¢è }¢ï´ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢
Hï¼è ‰¢è´ çÈUÚ ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè wG¢éàÏ¢ê }¢ḯ ç}¢H¢ çH²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï ±çS¢Ä²¼ ÜUè ‰¢è çÜU }¢ïÚè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ïÚï
Ï¢ÎÝ ¥¢ñÚ ÜUÈGUÝ }¢ï´ ±¢ïãè wG¢éàÏ¢ê Hx¢¢§ü Á¢¢» çÁ¢S¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ ÜU¢ ÐS¢èÝ¢ ç}¢H¢ ãé±¢ ãñ J(1)
çÁ¢S}¢ï ¥‹±Ú ÜU¢ S¢¢²¢ Ý ‰¢¢

¥¢Ð ÜïU ÜGUÎï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ S¢¢²¢ Ý ‰¢¢ J ãGÜUè}¢
ç¼Úç}¢Á¢Gè (}¢é¼±zGÈGU¢ çS¢. 255 çã.) Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “Ý±¢çÎLH ©S¢êH”
}¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢Gv±¢Ý ¼¢Ï¢ï§üG S¢ï ²ïã ãGÎèS¢ ÝvGH ÜUè ãñ çÜU
S¢êÚÁ¢ ÜUè {êÐ ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎ ÜUè Ó¢¢æÎÝè }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ S¢¢²¢ Ýãè´ ÐÇG¼¢ ‰¢¢ J §}¢¢}¢ §ÏÝï S¢Ï¢¥G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ
çÜU ²ïã ¥¢Ð ÜïU ¶GS¢¢§S¢ }¢ï´ S¢ï ãñ çÜU ¥¢Ð ÜU¢
S¢¢²¢ Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ýãè´ ÐÇG¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÝêÚ ‰¢ï §S¢ çH²ï Á¢Ï¢ ¥¢Ð {êÐ
²¢ Ó¢¢æÎÝè }¢ï´ Ó¢H¼ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ S¢¢²¢ ÝÁ¢GÚ Ý ¥¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢
ÜGU¢ñH ãñ çÜU §S¢ ÜUè à¢¢çãÎ ±¢ïã ãGÎèS¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢
çÁ¢GRU ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! ¼ê }¢ïÚï ¼}¢¢}¢ ¥¢’Á¢G¢
ÜU¢ï ÝêÚ Ï¢Ý¢ Îï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢ï §S¢
ÜGU¢ñH ÐÚ ¶Gy}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢’Ýè ²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê }¢éÛ¢
ÜU¢ï S¢Ú¢Ð¢ ÝêÚ Ï¢Ý¢ Îï J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¥¢Ð S¢Ú¢Ð¢ ÝêÚ ‰¢ï ¼¢ï çÈUÚ ¥¢Ð
ÜU¢ S¢¢²¢ ÜUã¢æ S¢ï ÐÇG¼¢ ?
§S¢è ¼GÚãGG ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ §ÏÝéH Á¢¢ñÁ¢Gè
Ýï |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ

çÜU ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ S¢¢²¢ Ýãè´ ‰¢¢ J(1)

}¢w¶è, }¢ÓÀÚ, Á¢ê¥¢ïæ S¢ï }¢ãGÈUG êÁ¢G
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ÈGUwGLgèÝ Ú¢Á¢Gè Ýï §S¢ çÚ±¢²¼ ÜU¢ï
ÝvGH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ çãGÁ¢¢Á¢Gè ±x¢GñÚ¢ S¢ï |¢è ²ïãè
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU Ï¢ÎÝ ¼¢ï Ï¢ÎÝ, ¥¢Ð ÜïU ÜUÐÇG¢ḯ ÐÚ |¢è
ÜU|¢è }¢w¶è Ýãè´ Ï¢ñÆè, Ý ÜUÐÇG¢ḯ }¢ḯ ÜU|¢è Á¢ê»æ ÐÇGè´, Ý ÜU|¢è ¶Å}¢H ²¢
}¢ÓÀÚ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ÜU¢Å¢, §S¢ }¢ÁG¢}¢êÝ ÜU¢ï ¥Ï¢éÚüÏ¢è¥G S¢éHñ}¢¢Ý çÏ¢Ý S¢Ï¢¥G
Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “çà¢ÈGU¢©SS¢éÎÚê ÈGUè ¥¢’H¢}¢é ÝéÏ¢éÃ±ç¼ÚüS¢êH”
}¢ḯ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ÜUè »ÜU ±Áã ¼¢ï ²ïã ãñ çÜU
¥¢Ð ÝêÚ ‰¢ï J çÈUÚ }¢çw¶²¢ḯ ÜUè ¥¢}¢Î, Á¢ê¥¢ïæ ÜU¢ ÐñÎ¢
ã¢ïÝ¢ Ó¢êæçÜU x¢‹Îx¢è Ï¢ÎÏ¢ê ±x¢GñÚ¢ ÜUè ±Áã S¢ï ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ™êæçÜU ãÚ
çÜGUS}¢ ÜUè x¢‹Îçx¢²¢ḯ S¢ï Ð¢ÜU ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú ‰¢¢ §S¢
çH²ï ¥¢Ð §Ý Ó¢èÁ¢G¢ḯ S¢ï }¢ãGÈUG êÁ¢G Úãï J §}¢¢}¢ S¢Ï¢¼è Ýï |¢è §S¢
}¢ÁG}¢êÝ ÜU¢ï “¥¢’Á¢G}¢éH }¢±¢çÚÎ” }¢ḯ }¢éÈUG SS¢H çH¶¢ ãñ J (2)
}¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼
ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ḯ à¢¢Ý¢ḯ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
ÜUÏ¢ê¼Ú ÜïU ¥‹Çï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú }¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ‰¢è J ²ïã Ï¢ Á¢G¢çãÚ S¢é¶èG ü }¢¢§H
©|¢Ú¢ ãé±¢ x¢¢ïà¼ ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý S¢}¢éÚã
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́ çÜU }¢ñ́ Ýï ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Î¢ïÝ¢ḯ à¢¢Ý¢ḯ ÜïU Ï¢èÓ¢ }¢ḯ
}¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï Îï¶¢ Á¢¢ï ÜUÏ¢ê¼Ú ÜïU ¥‹Çï ÜUè ç}¢vGÎ¢Ú }¢ḯ S¢é¶üG ©|¢Ú¢ ãé±¢
»ÜU xG¢éÎêÎ ‰¢¢ J(3)
HïçÜUÝ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ḯ ²ïã |¢è ãñ çÜU }¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUÏ¢ê¼Ú ÜïU ¥‹Çï
ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ‰¢è ¥¢ñÚ ©S¢ ÐÚ ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ çH¶è ãé§ü ‰¢è çÜU

²¢’Ýè »ÜU ¥ËH¢ã ãñ ©S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü à¢ÚèÜU Ýãè´ (»ï ÚS¢êH !) ¥¢Ð
Á¢ã¢æ |¢è Úãï´x¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢ÎÎ ÜUè Á¢¢»x¢è
¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã |¢è ãñ çÜU ²¢’Ýè
}¢¢ïãÚï ÝéÏ¢éÃ±¼ »ÜU Ó¢}¢ÜU¼¢ ãé±¢ ÝêÚ ‰¢¢ J Ú¢ç±²¢ï´ Ýï §S¢ ÜUè Á¢G¢çãÚè à¢vH¢ï
S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ ç}¢vGÎ¢Ú ÜU¢ï ÜUÏ¢ê¼Ú ÜïU ¥‹Çï S¢ï ¼àÏ¢èã Îè ãñ J(1)
ÜGUÎ }¢éÏ¢¢ÚÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
Ý Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ H}Ï¢ï ‰¢ï Ý ÐS¼¢ ÜGUÎ Ï¢çËÜU ¥¢Ð
ÎÚç}¢²¢Ýè ÜGUÎ ±¢Hï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ Ï¢ÎÝ §Ýç¼ã¢§ü wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼
‰¢¢ Á¢Ï¢ Ó¢H¼ï ‰¢ï ¼¢ï ÜéUÀ ¶G}¢èÎ¢ ã¢ï ÜUÚ Ó¢H¼ï ‰¢ï J(2)
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ¥¢Ð
Ý ¼G±èHéH ÜGU¢}¢¼ ‰¢ï Ý ÐS¼¢ ÜGUÎ Ï¢çËÜU ¥¢Ð
ç}¢²¢Ý¢ ÜGUÎ ‰¢ï J Ï¢ ±vG¼ï ÚzG¼¢Ú »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ ¥¢Ð
çÜUS¢è Ï¢éH‹Îè S¢ï ©¼Ú Úãï ãñ´ J }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ ç}¢SH Ý ¥¢Ð S¢ï ÐãHï Îï¶¢
Ý ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢’Î J(3)
§S¢ ÐÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU ¥¢Ð
ç}¢²¢Ý¢ ÜGUÎ ‰¢ï HïçÜUÝ ²ïã ¥¢Ð ÜUè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢
à¢¢Ý ãñ çÜU ç}¢²¢Ý¢ ÜGUÎ ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥x¢Ú ¥¢Ð ãÁ¢G¢Ú¢ï´ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU
}¢Á}¢¥G }¢ï´ ¶ÇGï ã¢ï¼ï ‰¢ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ S¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ªæÓ¢¢
ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ J
ÜGUÎï Ï¢ï S¢¢²¢ ÜïU S¢¢²» }¢ãGü}¢¼ çÁ¢GËHï }¢}¢ÎêÎï Ú¢ÈGU¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¼G¢§Ú¢Ýï ÜéUGÎéS¢ çÁ¢S¢ ÜUè ãñ´ ÜéUG}¢çÚ²¢æ ©S¢ S¢ãè S¢Ú±ï ÜGU¢}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢

S¢Úï ¥vGÎS¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ¥¢Ð ÜU¢
ãGéË²» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “Á¢G¶G}¢éÚ¢üS¢”
²¢’Ýè ¥¢Ð ÜU¢ S¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU “Ï¢ÇG¢” ‰¢¢ (Á¢¢ï à¢¢ÝÎ¢Ú
¥¢ñÚ ±Á¢èã ã¢ïÝï ÜU¢ çÝà¢¢Ý ãñ J) (1)
çÁ¢S¢ ÜïU ¥¢x¢ï S¢Úï S¢Ú±Ú¢æ ¶G}¢ Úãḯ ©S¢ S¢Úï ¼¢Á¢ï çÚzG¥¼G Ðï H¢¶¢ḯ S¢H¢}¢
}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H
ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜïU }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU Ý Í¢êæÍ¢Ú Î¢Ú ‰¢ï
Ý çÏ¢ËÜéUH S¢è{ï Ï¢çËÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜñUçÈGUÄ²¼¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ‰¢ï J ¥¢Ð
ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H ÐãHï ÜU¢Ý¢ï´ ÜUè H¢ñ ¼ÜU ‰¢ï çÈUÚ à¢¢Ý¢ï´
¼ÜU wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ x¢ïS¢ê HÅÜU¼ï Úã¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ
¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï ©¼Ú±¢ çÎ²¢ J ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢¢ñH¢Ý¢ à¢¢ã
¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý çÜGUÏH¢ Ï¢ÚïË±è Ýï ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢
Ï¢¢H¢ï´ ÜUè §Ý ¼èÝ¢ï´ S¢êÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï Î¢ï à¢ï’Ú¢ï´ }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè ÝÈGUèS¢¢ï H¼GèÈGU
¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU
x¢¢ïà¢ ¼ÜU S¢éÝ¼ï ‰¢ï ÈGUÚ²¢Î ¥Ï¢ ¥¢» ¼¢ Î¢ïà¢ çÜU Ï¢Ýï´ ¶G¢Ý¢ Ï¢Î¢ïà¢¢ï´ ÜU¢ï S¢ã¢Úï x¢ïS¢ê
¥¢ç¶GÚï ãGÁ¢ x¢G}¢ï ©}}¢¼ }¢ï´ ÐÚïà¢¢æ ã¢ï ÜUÚ ¼èÚã Ï¢wG¼¢ï´ ÜUè à¢ÈGU¢¥G¼ ÜU¢ï çS¢{¢Úï x¢ïS¢ê
¥¢Ð ¥ÜUS¢Ú Ï¢¢H¢ï´ }¢ï´ ¼ïH |¢è Ç¢H¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU|¢è ÜæUÍ¢è |¢è ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¶GèÚ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Ï¢èÓ¢ S¢Ú }¢ï´ }¢¢æx¢
|¢è çÝÜU¢H¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H ¥¢ç¶GÚ ©G}¢í
¼ÜU çS¢²¢ã Úãï, S¢Ú ¥¢ñÚ Î¢ÉGè à¢ÚèÈGU }¢ï´ Ï¢èS¢ Ï¢¢H¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ÈGïUÎ
Ýãè´ ãé» ‰¢ï J(2)

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G }¢ï´ Á¢Ï¢

¥ÐÝï }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H ©¼Ú±¢» ¼¢ï ±¢ïã S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ï´
Ï¢¼G¢ñÚï ¼Ï¢LüÜU ¼vGS¢è}¢ ãé» ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï çÝã¢²¼
ãè ¥GÜGUèÎ¼ ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ¥ÐÝï Ð¢S¢ }¢ãGÈGUêÁ¢G Ú¶¢ ¥¢ñÚ
§S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÁ¢GèÁ¢G Ú¶¼ï ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã Ýï §Ý }¢éÜUG gS¢ Ï¢¢H¢ḯ ÜU¢ï
»ÜU à¢èà¢è }¢ḯ Ú¶ çH²¢ ‰¢¢ Á¢Ï¢ çÜUS¢è §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ Hx¢ Á¢¢¼è ²¢ ÜU¢ï§ü
}¢ÚÁ¢G ã¢ï¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð ©S¢ à¢èà¢è ÜU¢ï Ð¢Ýè }¢ḯ ÇéÏ¢¢ï ÜUÚ Îï¼è ‰¢è´
¥¢ñÚ ©S¢ Ð¢Ýè S¢ï çà¢ÈGU¢ ãG¢çS¢H ã¢ï¼è ‰¢è J(1)
±¢ïã ÜUÚ}¢ ÜUè Í¢Å¢ x¢ïS¢ê» }¢éàÜU S¢¢
HvÜU» ¥Ï¢íï Ú¢ÈGU¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
L¶Gï ¥‹±Ú
ê ï ¥vGÎS¢
ãGÁé ¢G Ú ÜU¢ Ó¢ïãÚ» }¢éÝÃ±Ú Á¢}¢¢Hï §H¢ãè
ÜU¢ ¥¢§üÝ¢ ¥¢ñÚ ¥‹±¢Úï ¼Á¢ËHè ÜU¢ }¢ÁGãÚ ‰¢¢ J çÝã¢²¼ ãè ±Á¢èã, ÐéÚ x¢¢ïà¼
¥¢ñÚ çÜUS¢è ÜGUÎÚ x¢¢ïH¢§ü çH²ï ãé» ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý S¢}¢éÚã
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ́ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ Ó¢¢æÎÝè Ú¢¼ }¢ḯ Îï¶¢ J }¢ñ́ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ Ó¢¢æÎ ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶¼¢ ¥¢ñÚ
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ï Îï¶¼¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ï
¥¢Ð ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ Ó¢¢æÎ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ S¢ï çÜUS¢è Ýï ÐêÀ¢ çÜU
v²¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ (Ó¢}¢ÜU Î}¢ÜU }¢ï´) ¼H±¢Ú
ÜUè }¢¢çÝ‹Î ‰¢¢ ? ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ýãè´ Ï¢çËÜU ¥¢Ð
ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ Ó¢¢æÎ ÜïU ç}¢SH ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
Ýï ¥¢Ð ÜïU ãGéË²» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý
ÜUÚ¼ï ãé» ²ïã ÜUã¢ çÜU

Á¢¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥Ó¢¢ÝÜU Îï¶¼¢ ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU Ú¢ï’Ï¢ Î¢Ï¢ S¢ï ÇÚ Á¢¢¼¢
¥¢ñÚ ÐãÓ¢¢ÝÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð S¢ï ç}¢H¼¢ ±¢ïã ¥¢Ð S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚÝï Hx¢¼¢ ‰¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ḯ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ wG¢êÏ¢M ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
¥ÓÀï ¥wGH¢ÜGU ±¢Hï ‰¢ï J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢H¢}¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ»
¥‹±Ú ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ ²ïã ÜUã¢ : (3)
²¢’Ýè }¢ñ́ Ýï Á¢Ï¢ ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ï Ï¢x¢G¢ñÚ Îï¶¢ ¼¢ï
}¢ñ́ Ýï ÐãÓ¢¢Ý çH²¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ çÜUS¢è Û¢êÅï ¥¢Î}¢è ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ Ýãè´ ãñ J
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ÈGU¢çÁ¢GHï Ï¢ÚïË±è Ýï v²¢ wG¢êÏ¢ ÜUã¢ çÜU

Ó¢¢æÎ S¢ï }¢éæã Ðï ¼¢Ï¢¢æ ÎÚwGà¢¢æ ÎéMÎ Ý}¢ÜU ¥¢x¢è´ S¢Ï¢¢ãG¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
çÁ¢S¢ S¢ï ¼¢ÚèÜU çÎH Á¢x¢ }¢x¢¢Ýï Hx¢ï ©S¢ Ó¢}¢ÜU ±¢Hè Úæx¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý }¢ḯ |¢è çÜUS¢è }¢g¢ãGï ÚS¢êH Ýï ¥¢Ð
ÜïU L¶Gï ¥‹±Ú ÜïU ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜU¢ çÜU¼Ý¢ ãGS¢èÝ }¢‹Á¢GÚ ¥¢ñÚ çÜU¼Ýè
Ï¢ïã¼ÚèÝ ¼à¢ÚèãG Ðïà¢ ÜUè ãñ

²¢’Ýè ãGéÁG¢êÚ ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜïU |¢è ÝÏ¢è ãñ, ²êæ ¼¢ï
§Ý ÜUè ãÚ ãÚ Ó¢èÁ¢G ãGéSÝ ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ HïçÜUÝ ¶G¢S¢ ÜUÚ §Ý ÜU¢ Ó¢ïãÚ¢ ¼¢ï
¥¢²¼ï ÜéUÏ¢í¢ (Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢) ãñ J
§Ý ÜïU LwGS¢¢Ú ÜïU S¢ãGìÝ }¢ï´ §Ý ÜïU ç¼H ÜU¢ çÏ¢H¢H §Ý ÜUè Ú¢ñà¢Ý
Ðïà¢¢Ýè ÜUè Ó¢}¢ÜU S¢ï S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¥Á¢G¢Ý ÜUã¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J
}¢ïãGÚ¢Ï¢ï ¥Ï¢íê
¥¢Ð ÜUè |¢±ï´ ÎÚ¢Á¢G ± Ï¢¢ÚèÜU ¥¢ñÚ Í¢Ýï Ï¢¢H
±¢Hè ‰¢è´ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ |¢±ï´ §S¢ ÜGUÎÚ }¢éœ¢çS¢H ‰¢è´ çÜU ÎêÚ S¢ï Î¢ïÝ¢ï´ ç}¢Hè ãé§ü
}¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ |¢±¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU Úx¢ ‰¢è Á¢¢ï xG¢éSS¢ï ÜïU
±vG¼ ©|¢Ú Á¢¢¼è ‰¢è J(1)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ ¥Ï¢íê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè }¢ÎìãG }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ çÜU
çÁ¢Ý ÜïU S¢ÁÎï ÜU¢ï }¢ïãÚG ¢Ï¢ï ÜU¢’Ï¢¢ Û¢éÜUè ©Ý |¢±¢ḯ ÜUè H¼G¢ÈGU¼ Ðï H¢¶¢ḯ S¢H¢}¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ïãGçS¢Ý ÜU¢ÜU¢ïÚ±è Ýï Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú
}¢ï´ }¢ïãGÚ¢Ï¢ï ¥Ï¢íê ÜïU ãGéSÝ ÜUè ¼S±èÚ ÜUà¢è ÜUÚ¼ï ãé» ²ïã çH¶¢ çÜU
}¢ãï ÜU¢ç}¢H }¢ḯ }¢ãï ÝêÚ ÜUè ²ïã ¼S±èÚḯ ãñ́ ²¢ ô¶Ó¢è }¢¢’çÚÜU» Ï¢Îí }¢ḯ à¢}¢à¢èÚḯ ãñ́
ÝêÚ¢Ýè ¥¢æ¶
¥¢Ð ÜUè Ó¢à}¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ¥¢ñÚ
ÜéUGÎÚ¼è ¼G¢ñÚ ÐÚ S¢é}¢üx¢è´ ‰¢è´ J ÐHÜïU´ Í¢Ýè ¥¢ñÚ ÎÚ¢Á¢G ‰¢è´ J Ðé¼Hè ÜUè
çS¢²¢ãè wG¢êÏ¢ çS¢²¢ã ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ ÜUè S¢ÈGïUÎè wG¢êÏ¢ S¢ÈGïUÎ ‰¢è çÁ¢Ý }¢ï´ Ï¢¢ÚèÜU
Ï¢¢ÚèÜU S¢é¶Gü Ç¢ïÚï ‰¢ï J(2)
¥¢Ð ÜUè }¢éÜUG gS¢ ¥¢æ¶¢ḯ ÜU¢ ²ïã »’Á¢¢Á¢G ãñ
çÜU ¥¢Ð Ï¢²ÜU ±vG¼ ¥¢x¢ï ÐèÀï, Î¢»æ Ï¢¢»æ, ªÐÚ ÝèÓ¢ï, çÎÝ Ú¢¼, ¥‹{ïÚï

©Á¢¢Hï }¢ḯ ²vS¢¢æ Îï¶¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(1)

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ ÜUè çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ¥¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè »ï H¢ïx¢¢ï ! ¼é}¢ LÜêU¥G ± S¢éÁ¢êÎ ÜU¢ï ÎéLS¼ ¼GÚèÜGïU S¢ï ¥Î¢ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU
wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï ÐèÀï S¢ï |¢è Îï¶¼¢ Úã¼¢ ãêæ J
S¢¢çãGÏ¢ï ç}¢ÚÜGU¢¼ Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜUè à¢ãGü }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(3)
²¢’Ýè ²ïã Ï¢¢Ï¢ ¥¢Ð
ÜïU ©Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï ãñ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥G¼¢G çÜU²ï x¢» ãñ´ J
çÈUÚ ¥¢Ð ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ ÜU¢ Îï¶Ý¢ }¢ãGS¢êS¢¢¼ ãè
¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ ‰¢¢ Ï¢çËÜU ¥¢Ð x¢GñÚ }¢Ú§ü ± x¢GñÚ }¢ãGS¢êS¢ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï |¢è Á¢¢ï
¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶Ýï ÜïU H¢§ÜGU ãè Ýãè´ ãñ´ Îï¶ çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢é¶G¢Úè
à¢ÚèÈGU ÜUè »ÜU çÚ±¢²¼ ãñ çÜU (4)
²¢’Ýè wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¼é}ã¢Ú¢ LÜêU¥G ± wG¢éà¢ê¥G }¢ïÚè çÝx¢¢ã¢ï´ S¢ï
Ð¢ïà¢èÎ¢ Ýãè´ Úã¼¢ J ! Œ²¢Úï }¢éS¼GÈGU¢ ÜUè
ÝêÚ¢Ýè ¥¢æ¶¢ï´ ÜïU »’Á¢¢Á¢G ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢ ? çÜU ÐèÆ ÜïU ÐèÀï S¢ï Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´
ÜïU LÜêU¥G Ï¢çËÜU ©Ý ÜïU wG¢éà¢ê¥G ÜU¢ï |¢è Îï¶ Úãï ãñ´ J
“wG¢éà¢ê¥G” v²¢ Ó¢èÁ¢G ãñ ? wG¢éà¢ê¥G çÎH }¢ï´ ¶G¢ñÈGU ¥¢ñÚ ¥G¢çÁ¢Á¢Gè
ÜUè »ÜU ÜñUçÈGUÄ²¼ ÜU¢ Ý¢}¢ ãñ Á¢¢ï ¥¢æ¶ S¢ï Îï¶Ýï ÜUè Ó¢èÁ¢G ãè Ýãè´ ãñ }¢x¢Ú
çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶¢ï çÜU »ïS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶ çH²¢ Á¢¢ï ¥¢æ¶ S¢ï Îï¶Ýï
ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ãè Ýãè´ ãñ J ! Ó¢à}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢

ÜïU »’Á¢¢Á¢G ÜUè à¢¢Ý ÜU¢ v²¢ ÜU¢ï§ü Ï¢²¢Ý ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ ? ¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý S¢¢çãGÏ¢ çÜGUÏH¢ Ï¢ÚïË±è Ýï v²¢ wG¢Ïê ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
à¢à¢ çÁ¢ã¼ S¢}¼ï }¢éÜGU¢çÏ¢H à¢Ï¢¢ï Ú¢ïÁ¢G »ÜU ãè ãG¢H
{ê}¢ “±‹ÝÁ}¢” }¢ï´ ãñ ¥¢Ð ÜUè Ï¢èÝ¢§ü ÜUè
ÈGUà¢ü ¼¢ ¥Gà¢ü S¢Ï¢ ¥¢§üÝ¢ Á¢G}¢¢§Ú ãG¢çÁ¢GÚ
Ï¢S¢ ÜGUS¢}¢ ¶¢§²ï ©}}¢è ¼ïÚè Î¢Ý¢§ü ÜUè
Ï¢èÝè }¢éÏ¢¢ÚÜU
¥¢Ð ÜUè }¢é¼Ï¢ÚüÜU Ý¢ÜU wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ÎÚ¢Á¢G
¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î ‰¢è çÁ¢S¢ ÐÚ »ÜU ÝêÚ Ó¢}¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J Á¢¢ï à¢wGS¢ Ï¢x¢G¢ñÚ Ýãè´
Îï¶¼¢ ‰¢¢ ±¢ïã ²ïã S¢}¢Û¢¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU Ý¢ÜU Ï¢ãé¼ ªæÓ¢è ãñ
ãG¢H¢æ çÜU ¥¢Ð ÜUè Ý¢ÜU Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ªæÓ¢è Ý ‰¢è Ï¢çËÜU Ï¢éH‹Îè ©S¢ ÝêÚ
ÜUè ±Áã S¢ï }¢ãGS¢êS¢ ã¢ï¼è ‰¢è Á¢¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Ý¢ÜU ÜïU ªÐÚ Á¢Ë±¢
çÈGUx¢Ý ‰¢¢ J(1)
ÝèÓ¢è ¥¢æ¶¢ï´ ÜUè à¢}¢¢ïü ãG²¢ ÐÚ ÎéMÎ
ªæÓ¢è Ï¢èÝè ÜUè çÚzG¥G¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
}¢éÜGUgS¢ Ðïà¢¢Ýè
ãGÁ¢GÚ¼ï çã‹Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ã¢H¢ ¥¢Ð
ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ ãGéË²¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ²¢’Ýè ¥¢Ð ÜUè
}¢éÏ¢¢ÚÜU Ðïà¢¢Ýè ÜéUà¢¢Î¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢ñÇGè ‰¢è J(2)
ÜéUGÎÚ¼è ¼G¢ñÚ S¢ï ¥¢Ð ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ »ÜU
ÝêÚ¢Ýè Ó¢}¢ÜU ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ ÜïU à¢¢§GÚ }¢g¢ãGï ÚS¢êH ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ Ýï §S¢è ãGS¢èÝ¢ï Á¢}¢èH ÝêÚ¢Ýè }¢‹Á¢GÚ
ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ²ïã ÜUã¢ ãñ çÜU

(1)
²¢’Ýè Á¢Ï¢ ¥‹{ïÚè Ú¢¼ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢

Ðïà¢¢Ýè Á¢G¢çãÚ ã¢ï¼è ãñ ¼¢ï §S¢ ¼GÚãGG Ó¢}¢ÜU¼è ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG Ú¢¼ ÜUè ¼¢ÚèÜUè }¢ï´
Ú¢ñà¢Ý Ó¢Ú¢x¢G Ó¢}¢ÜU¼ï ãñ´ J
x¢¢ïà¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
¥¢Ð ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG ¥¢Ð ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ |¢è }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢
à¢¢Ý ‰¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï wG¢éÎ ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ýï
¥vGÎS¢ S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè }¢ñ́ ©Ý Ó¢èÁ¢G¢ḯ ÜU¢ï Îï¶¼¢ ãêæ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¼é}¢ }¢ḯ S¢ï ÜU¢ï§ü Ýãè´
Îï¶¼¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ ©Ý ¥¢±¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ï S¢éÝ¼¢ ãêæ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü Ýãè´ S¢éÝ¼¢ J(2)
§S¢ ãGÎèS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU
S¢}¥G ± Ï¢S¢Ú ÜUè ÜéUÃG ±¼ Ï¢ï ç}¢S¢¢H ¥¢ñÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ à¢¢Ý Ú¶¼è ‰¢è J v²êæ
çÜU ¥¢Ð ÎêÚ¢ï Ý…GÎèÜU ÜUè ¥¢±¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ï ²vS¢¢æ ¼G¢ñÚ ÐÚ S¢éÝ
çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð ÜïU ãGHèÈGU Ï¢Ýè wG¢éÁ¢G¢¥G¢ Ýï, Á¢ñS¢¢ çÜU ÈGUyãGï
}¢vÜU¢ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÐÉG Ó¢éÜïU ãñ´, ¼èÝ çÎÝ ÜUè }¢S¢¢ÈGU¼ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï
¥ÐÝè §}¢Î¢Î ± ÝéSÚ¼ ÜïU çH²ï ÐéÜU¢Ú¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜUè ÈGUÚ²¢Î S¢éÝ Hè J
¥G Ë H¢}¢¢ ÁG ¢ é Ú ÜG U ¢Ýè Ýï §S¢ ãG Î èS¢ ÜUè à¢ãG ü }¢ï ´ ÈG U Ú}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ï
¥vGÎS¢ Ýï ¼èÝ çÎÝ ÜUè }¢S¢¢ÈGU¼ S¢ï »ÜU ÈGUÚ²¢Îè ÜUè
ÈGUÚ²¢Î S¢éÝ Hè ¼¢ï ²ïã ¥¢Ð S¢ï ÜU¢ï§ü Ï¢§üGÎ Ýãè´ ãñ v²êæ çÜU ¥¢Ð ¼¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ
Ï¢ñÆï ãé» ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ ÜUè Ó¢ÚÓ¢Ú¢ãÅ ÜU¢ï S¢éÝ çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï Ï¢çËÜU ¥Gà¢ü ÜïU ÝèÓ¢ï
Ó¢¢æÎ ÜïU S¢ÁÎï }¢ï´ çx¢ÚÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï |¢è S¢éÝ çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(3)

ÎêÚ¢ï Ý…GÎèÜU ÜïU S¢éÝÝï ±¢Hï ±¢ïã ÜU¢Ý

ÜU¢Ýï H¢’Hï ÜUÚ¢}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
ÎãÝ à¢ÚèÈGU
ãGÁ¢GÚ¼ï çã‹Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ã¢H¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜïU LwGS¢¢Ú Ý}¢ü ± Ý¢ÁG¢éÜU ¥¢ñÚ ã}¢±¢Ú ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜU¢ }¢éæã ÈGUÚ¢¶G, Î¢æ¼ ÜéUà¢¢Î¢ ¥¢ñÚ Ú¢ñà¢Ý ‰¢ï J Á¢Ï¢ ¥¢Ð
x¢éz¼G xì ¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU Î¢ïÝ¢ḯ ¥x¢Hï Î¢æ¼¢ḯ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
S¢ï »ÜU ÝêÚ çÝÜUH¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ÜU|¢è ¥‹{ïÚï }¢ḯ ¥¢Ð }¢éSÜéUÚ¢ Îï¼ï ¼¢ï Î‹Î¢Ýï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè Ó¢}¢ÜU S¢ï Ú¢ñà¢Ýè ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è J(1)
¥¢Ð ÜU¢ï ÜU|¢è Á¢}¢¢§ü Ýãè´ ¥¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã ¼}¢¢}¢
¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ ¶G¢SS¢¢ ãñ çÜU §Ý ÜU¢ï ÜU|¢è Á¢}¢¢§ü Ýãè´ ¥¢¼è v²êæ çÜU
Á¢}¢¢§ü à¢ñ¼¢G Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãé±¢ ÜUÚ¼è ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢
à¢ñ¼G¢Ý ÜïU ¼S¢ËHé¼G S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G ± }¢¢’S¢ê}¢ ãñ´ J(2)
±¢ïã ÎãÝ çÁ¢S¢ ÜUè ãÚ Ï¢¢¼ ±çãG²ï wG¢éÎ¢
Ó¢à}¢» §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢
¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ ±çãG²ï §H¢ãè ÜUè
¼…üé}¢¢Ý ¥¢ñÚ S¢Ú Ó¢à}¢» ¥¢²¢¼ ± }¢wGÁ¢GÝï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãñ §S¢ ÜUè ÈGUS¢¢ãG¼¢ï
Ï¢H¢x¢G¼ §S¢ ÜGUÎÚ ãGgï »’Á¢¢Á¢G ÜU¢ï ÐãéæÓ¢è ãé§ü ãñ çÜU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÈéUGS¢ãG¢ ±
Ï¢éHx¢G¢ ¥¢Ð ÜïU ÜUH¢}¢ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ Îæx¢ Úã Á¢¢¼ï ‰¢ï J
¼ï Ú ï ¥¢x¢ï ²ê æ ãñ ´ ÎÏ¢ï HÓ¢ï Èé U G S ¢ãG ¢ ¥G Ú Ï¢ Üï U Ï¢ÇG ï Ï¢ÇG ï
ÜU¢ï§ü Á¢¢Ýï }¢éæã }¢ï´ Á¢GÏ¢¢æ Ýãè´, Ýãè´ Ï¢çËÜU çÁ¢S}¢ }¢ï´ Á¢¢æ Ýãè´
¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢GÏ¢¢Ý ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè ¥¢ñÚ
à¢¢Ý ÜU¢ ²ïã »’Á¢¢Á¢G ‰¢¢ çÜU Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï Á¢¢ï ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ±¢ïã »ÜU ¥¢Ý }¢ï´
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ï¢Ý ÜUÚ ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J

±¢ïã Á¢GÏ¢¢æ çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢Ï¢ ÜéUÝ ÜUè ÜéU‹Á¢è ÜUãï´ ©S¢ ÜUè Ý¢çÈGUÁ¢G ãGéÜêU}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
©S¢ ÜUè Œ²¢Úè ÈGUS¢¢ãG¼ Ðï Ï¢ïãGÎ ÎéMÎ ©S¢ ÜUè çÎHÜUà¢ Ï¢H¢x¢G¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ
¥¢Ð ÜU¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ (‰¢êÜU) Á¢GçwG}¢²¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜïU çH²ï çà¢ÈGU¢ ¥¢ñÚ Á¢GãìÚ¢ï´ ÜïU çH²ï ç¼Ú²¢ÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ ‰¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ÐÉGï´x¢ï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜïU Ð¢©æ }¢ï´ x¢G¢Úï S¢¢ñÚ ÜïU ¥‹ÎÚ S¢¢æÐ Ýï ÜU¢Å¢ J ©S¢ ÜU¢ Á¢GãìÚ
¥¢Ð ÜïU Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ S¢ï ©¼Ú x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢GwG}¢ ¥ÓÀ¢
ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU ¥¢à¢¢ïÏ¢ï Ó¢à}¢ ÜïU çH²ï ²ïã
Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ “çà¢ÈGU¢©GH »ïGÝ” Ï¢Ý x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï çÚÈGU¢¥G¢ çÏ¢Ý Ú¢ÈGïU¥G
ÜUè ¥¢æ¶ }¢ï´ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ ¼èÚ Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÈêUÅ x¢§ü }¢x¢Ú
¥¢Ð ÜïU Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ S¢ï »ïS¢è çà¢ÈGU¢ ãG¢çS¢H ãé§ü çÜU
ÎÎü |¢è Á¢¢¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ ¥¢æ¶ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè |¢è Ï¢Ú ÜGUÚ¢Ú Úãè J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ ÜïU Ó¢ïãÚï ÐÚ ¼èÚ Hx¢¢, ¥¢Ð
Ýï ©S¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Hx¢¢ çÎ²¢ ÈGU¢ñÚÝ ãè
wG¢êÝ Ï¢æÎ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú ©Ý ÜU¢ï ÜU|¢è ¼èÚ ± ¼H±¢Ú ÜU¢
Á¢GwG}¢ Ý Hx¢¢ J(1)
çà¢ÈGU¢ ÜïU §GH¢±¢ ¥¢ñÚ |¢è Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ S¢ï Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢
Ï¢ÚÜU¢¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ãé±¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜïU Í¢Ú }¢ï´
»ÜU ÜêæU±¢æ ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Ç¢H çÎ²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢
Ð¢Ýè §¼Ý¢ à¢èÚè´ ã¢ï x¢²¢ çÜU }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´ §S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÜU¢ï§ü
à¢èÚè´ ÜêæU±¢æ Ý ‰¢¢ J(2)

§}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï ²ïã ãGÎèS¢ çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã

¥G¢à¢êÚï ÜïU çÎÝ Îê{ Ðè¼ï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éH¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©Ý
ÜïU }¢éæã }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Ç¢H Îï¼ï ‰¢ï J ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢¢¥¢ïæ ÜU¢ï ãGév}¢
Îï¼ï ‰¢ï çÜU ±¢ïã Ú¢¼ ¼ÜU ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï Îê{ Ý çÐH¢»æ J ¥¢Ð
ÜU¢ ²ïãè Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ ©Ý Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ çà¢ÜU}¢
S¢ïÚ ¥¢ñÚ S¢ïÚ¢Ï¢ ÜUÚ Îï¼¢ ‰¢¢ çÜU ©Ý Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï çÎÝ |¢Ú Ý |¢êÜU Hx¢¼è ‰¢è
Ý Œ²¢S¢ J(1)
çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢Ýè S¢ï à¢¢Î¢Ï¢ Á¢¢Ý¢ï çÁ¢Ý¢æ ©S¢ ÎãÝ ÜUè ¼GÚ¢±¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
çÁ¢S¢ S¢ï ¶¢Úè ÜêæU±ḯ à¢èÚ» Á¢¢æ Ï¢Ýï ©S¢ ÁG¢éH¢Hï ãGH¢±¼ Ðï H¢¶¢ḯ S¢H¢}¢
¥¢±¢Á¢G }¢éÏ¢¢ÚÜU
²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ¶GS¢¢§S¢ }¢ï´ S¢ï ãñ
çÜU ±¢ïã wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ wG¢éà¢ ¥¢±¢Á¢G ã¢ï¼ï ãñ´ HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚ S¢çÄ²ÎéH
}¢é„üHèÝ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢êÏ¢M
¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ wG¢éà¢ x¢éHê, wG¢éà¢ ¥¢±¢Á¢G ¥¢ñÚ wG¢éà¢ ÜUH¢}¢ ‰¢ï, wG¢éà¢
¥¢±¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¥¢Ð §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G |¢è ‰¢ï çÜU wG¢éyGÏ¢¢ï´ }¢ï´
ÎêÚ ¥¢ñÚ Ý…GÎèÜU ±¢Hï S¢Ï¢ ²vS¢¢æ ¥ÐÝè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢
}¢éÜGUgS¢ ÜUH¢}¢ S¢éÝ çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(2)
çÁ¢S¢ }¢ï´ ÝãìÚï´ ãñ´ à¢èÚ¢ï à¢ÜUÚ ÜUè Ú±¢æ
©S¢ x¢Hï ÜUè ÝÁ¢G¢Ú¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
ÐéÚÝêÚ x¢ÚÎÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï çã‹Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ã¢H¢ Ýï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ÚS¢êHËé H¢ã ÜUè x¢ÚÎÝ }¢éÏ¢¢ÚÜU çÝã¢²¼ ãè }¢¢ï’¼çÎH,

S¢éÚ¢ãGè Î¢Ú ¥¢ñÚ S¢éÇ¢ïH ‰¢è J wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼è ¥¢ñÚ S¢ÈGU¢§ü }¢ï´ çÝã¢²¼ ãè Ï¢ï
ç}¢SH wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎè ÜUè ¼GÚãGG S¢¢ÈGU ± à¢zGÈUG ¢ÈGU ‰¢è J(1)
ÎS¼ï ÚãG}¢¼
¥¢Ð ÜUè }¢éÜUG gS¢ ã‰¢ïçH²¢æ Ó¢¢ñÇèG , ÐéÚ x¢¢ïà¼,
ÜUH¢§²¢æ H}Ï¢è, Ï¢¢ÁG¢ê ÎÚ¢Á¢G ¥¢ñÚ x¢¢ïà¼ S¢ï |¢Úï ãé» ‰¢ï J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï çÜUS¢è Úïà¢}¢ ¥¢ñÚ
ÎèÏ¢¢ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè ã‰¢ïçH²¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý}¢ü ± Ý¢ÁG¢éÜU
Ýãè´ Ð¢²¢ ¥¢ñÚ Ý çÜUS¢è wG¢éàÏ¢ê ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè wG¢éàÏ¢ê S¢ï Ï¢ïã¼Ú ¥¢ñÚ Ï¢ÉG ÜUÚ
wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú Ð¢²¢ J(3)
çÁ¢S¢ à¢wGS¢ S¢ï ¥¢Ð }¢éS¢¢ÈGUãG¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ±¢ïã
çÎÝ |¢Ú ¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï´ ÜU¢ï wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú Ð¢¼¢ J çÁ¢S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU S¢Ú ÐÚ ¥¢Ð
¥ÐÝ¢ ÎS¼ï ¥vGÎS¢ çÈUÚ¢ Îï¼ï ‰¢ï ±¢ïã wG¢éàÏ¢ê }¢ï´ ¼}¢¢}¢
Ï¢ÓÓ¢¢ï´ S¢ï }¢é}¢¼¢Á¢G ã¢ï¼¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý S¢}¢éÚã ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ ¥Î¢
ÜUè çÈUÚ ¥¢Ð ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU Ú±¢Ý¢ ãé» ¥¢ñÚ }¢ñ´ |¢è ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ ãè
çÝÜUH¢ J ¥¢Ð ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ À¢ïÅï À¢ïÅï Ï¢ÓÓ¢ï ¥¢Ð ÜUè
¼GÚÈGU Î¢ñÇG ÐÇGï ¼¢ï ¥¢Ð ©Ý }¢ï´ S¢ï ãÚ »ÜU ÜïU LwGS¢¢Ú ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï ÚãG}¢¼
ÈïUÚÝï Hx¢ï J }¢ñ´ S¢¢}¢Ýï ¥¢²¢ ¼¢ï }¢ïÚï LwGS¢¢Ú ÐÚ |¢è ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU Hx¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï x¢¢H¢ï´ ÐÚ ¥¢Ð ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè

Æ‹ÇÜU }¢ãGS¢êS¢ ÜUè ¥¢ñÚ »ïS¢è wG¢éàÏ¢ê ¥¢§ü çÜU x¢¢ï²¢ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ ã¢‰¢
çÜUS¢è §G~¢G ÈGUÚ¢ïà¢ ÜUè S¢‹ÎêÜGUÓ¢è }¢ï´ S¢ï çÝÜU¢H¢ ãñ J(1)
§S¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÜñUS¢ï ÜñUS¢ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ± ¼S¢LüÈGU¢¼ ¥G¢H}¢ï

ÁG¢éãêÚ }¢ï´ ¥¢» §Ý ÜU¢ ÜéUÀ ¼…GçÜUÚ¢ ¥¢Ð }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ÐÉGï´x¢ï J
ã¢‰¢ çÁ¢S¢ S¢}¼ ©n¢ x¢GÝè ÜUÚ çÎ²¢ }¢¢ñÁ¢ï Ï¢ãGìÚï S¢}¢¢ãG¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ï¢¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè ÐÚ±¢ Ýãè´ »ïS¢ï Ï¢¢ÁG¢ê ÜUè ÜéUGÃ±¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
ÜU¢’Ï¢» ÎèÝ¢ï §ü}¢¢æ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ S¢é¼êæ S¢¢§GÎñÝï çÚS¢¢H¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
çÁ¢S¢ ÜïU ãÚ ¶G¼G }¢ḯ ãñ }¢¢ñÁ¢ï ÝêÚï ÜUÚ}¢ ©S¢ ÜUÈGïU Ï¢ãGìÚï çã}}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
ÝêÚ ÜïU Ó¢à}¢ï HãÚ¢»æ ÎÚ²¢ Ï¢ãḯ ©æx¢çH²¢ï´ ÜUè ÜUÚ¢}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
çà¢ÜU}¢ ± S¢èÝ¢
¥¢Ð ÜU¢ çà¢ÜU}¢ ± S¢èÝ» ¥vGÎS¢ Î¢ïÝ¢ḯ ã}¢±¢Ú
¥¢ñÚ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ‰¢ï J Ý S¢èÝ¢ çà¢ÜU}¢ S¢ï ªæÓ¢¢ ‰¢¢ Ý çà¢ÜU}¢ S¢èÝï S¢ï J ¥¢Ð
ÜU¢ S¢èÝ¢ Ó¢¢ñÇG¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ S¢èÝï ÜïU ªÐÚ ÜïU çãGSS¢ï S¢ï
Ý¢ÈGU ¼ÜU }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H¢ï´ ÜUè »ÜU Ð¼Hè S¢è HÜUèÚ Ó¢Hè x¢§ü ‰¢è }¢éÜGUgS¢
À¢ç¼²¢æ ¥¢ñÚ ÐêÚ¢ çà¢ÜU}¢ Ï¢¢H¢ï´ S¢ï ¶G¢Hè ‰¢¢ J ã¢æ, à¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ ÜUH¢§²¢ï´ ÐÚ
ÜGUÎÚï Ï¢¢H ‰¢ï J(2)

¥¢Ð ÜU¢ çà¢ÜU}¢ S¢Ï¢í¢ï ÜGUÝ¢¥G¼ ÜUè »ÜU Îé‹²¢

¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ S¢èÝ¢ }¢¢’çÚÈGU¼ï §H¢ãè ÜïU ¥‹±¢Ú ÜU¢ S¢ÈGUèÝ¢ ¥¢ñÚ ±çãG²ï
§H¢ãè ÜU¢ x¢‹Á¢èÝ¢ ‰¢¢ J
ÜéUH Á¢ã¢æ ç}¢ËÜU ¥¢ñÚ Á¢± ÜUè Ú¢ïÅè çx¢GÁ¢G¢
©S¢ çà¢ÜU}¢ ÜUè ÜGUÝ¢¥G¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
Ð¢» ¥vGÎS¢
¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢ Ð¢©æ Ó¢¢ñÇGï ÐéÚ x¢¢ïà¼, »çÇG²¢æ
ÜU}¢ x¢¢ïà¼ ±¢Hè, ¼Ë±¢ ªæÓ¢¢ Á¢¢ï Á¢G}¢èÝ }¢ï´ Ý Hx¢¼¢ ‰¢¢ J Î¢ïÝ¢ï´ ôÐÇçH²¢æ
ÜGUÎÚï Ð¼Hè ¥¢ñÚ S¢¢ÈGU ± à¢zGÈGU¢ÈGU, Ð¢©æ ÜUè Ý}¢èü ¥¢ñÚ ÝÁ¢G¢ÜU¼ ÜU¢ ²ïã
¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ©Ý ÐÚ Ð¢Ýè Á¢GÚ¢ |¢è Ýãè´ ÆãÚ¼¢ ‰¢¢ J(1)
¥¢Ð Ó¢HÝï }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè ±ÜGU¢Ú ± ¼±¢Á¢G¢ï¥G ÜïU

S¢¢‰¢ ÜGUÎ}¢ à¢ÚèÈGU ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ú¶¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Ó¢HÝï }¢ï´ }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¼ïÁ¢G
ÚzG¼¢Ú çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ x¢¢ï²¢ Á¢G}¢èÝ ¥¢Ð ÜïU çH²ï HÐïÅè Á¢¢¼è ‰¢è J
ã}¢ H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Î¢ñÇG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼ïÁ¢G Ó¢HÝï
S¢ï }¢à¢vGÜGU¼ }¢ï´ ÐÇG Á¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú ¥¢Ð çÝã¢²¼ ãè ±ÜGU¢Ú ± S¢éÜêUÝ ÜïU S¢¢‰¢
Ó¢H¼ï Úã¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è ã}¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ¥¢Ð ¥¢x¢ï ãè Úã¼ï ‰¢ï J(2)
S¢¢ÜGïU ¥SHï ÜGUÎ}¢ à¢¢¶Gï ÝwGHï ÜUÚ}¢ à¢}»G Ú¢ãï §S¢¢Ï¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¶¢§ü ÜéUÚG ¥¢æ Ýï ¶G¢ÜïU x¢éÁ¢GÚ ÜUè ÜGUS¢}¢ ©S¢ ÜUÈGïU Ð¢ ÜUè ãGéÚ}¢¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢

çHÏ¢¢S¢
ãGéÁ¢G êÚ çÁ¢G²¢Î¢ ¼Ú S¢ê¼è çHÏ¢¢S¢ ÐãÝ¼ï ‰¢ï J
ªÝ ¥¢ñÚ ÜU¼¢Ý ÜU¢ çHÏ¢¢S¢ |¢è ÜU|¢è ÜU|¢è ¥¢Ð Ýï
§çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J çHÏ¢¢S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ çÜUS¢è ¶G¢S¢ Ð¢ïà¢¢ÜU ²¢
§}¢ç¼²¢Á¢Gè çHÏ¢¢S¢ ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J Á¢éÏÏ¢¢, ÜGUÏ¢¢, ÐñÚãÝ,
¼ã}¢Î, ãGéËH¢, Ó¢¢ÎÚ, §G}¢¢}¢¢, Å¢ïÐè, }¢¢ïÁ¢G¢ §Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï ¥¢Ð
Ýï Á¢GïÏ¢ï ¼Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J Ð¢»Á¢¢}¢¢ ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï ÐS¢‹Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ç}¢Ý¢ ÜïU Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ »ÜU Ð¢»Á¢¢}¢¢ ¶GÚèÎ¢ |¢è ‰¢¢ HïçÜUÝ ²ïã
S¢¢çÏ¢¼ Ýãè´ çÜU ÜU|¢è ¥¢Ð Ýï Ð¢»Á¢¢}¢¢ ÐãÝ¢ ã¢ï J(1)
§G}¢¢}¢¢
¥¢Ð §G}¢¢}¢ï }¢ï´ çà¢}H¢ À¢ïÇG¼ï ‰¢ï Á¢¢ï ÜU|¢è
»ÜU à¢¢Ýï ÐÚ ¥¢ñÚ ÜU|¢è Î¢ïÝ¢ï´ à¢¢Ý¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÐÇG¢ Úã¼¢ ‰¢¢ J ¥¢Ð
ÜU¢ §G}¢¢}¢¢ S¢ÈGïUÎ, S¢ÏÁ¢G, Á¢G¢’ÈGUÚ¢Ýè, çS¢²¢ã Úæx¢ ÜU¢
‰¢¢ J ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð ÜU¢Hï Úæx¢ ÜU¢ §G}¢¢}¢¢
Ï¢¢æ{ï ãé» ‰¢ï J(2)
§G}¢¢}¢ï ÜïU ÝèÓ¢ï Å¢ïÐè Á¢GMÚ ã¢ï¼è ‰¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ã}¢¢Úï
¥¢ñÚ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜïU §G}¢¢}¢¢ï´ }¢ï´ ²ïãè ÈGUÜGUü ± §}¢ç¼²¢Á¢G ãñ çÜU ã}¢ Å¢ïçÐ²¢ï´ ÐÚ
§G}¢¢}¢¢ Ï¢¢æ{¼ï ãñ´ J(3)
Ó¢¢ÎÚ
²}¢Ý ÜUè ¼Ä²¢Ú à¢éÎ¢ S¢ê¼è {¢ÚèÎ¢Ú Ó¢¢ÎÚḯ Á¢¢ï ¥GÚÏ¢ }¢ï´ “çãGÏ¢Úã”
²¢ “Ï¢éÎïü ²}¢¢Ýè” ÜUãH¢¼è ‰¢è´ ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢

ÐS¢‹Î ‰¢è´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð §Ý Ó¢¢ÎÚ¢ï´ ÜU¢ï Ï¢ ÜUS¢Ú¼ §çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J
ÜU|¢è ÜU|¢è S¢ÏÁ¢G Úæx¢ ÜUè Ó¢¢ÎÚ |¢è ¥¢Ð Ýï §çS¼’}¢¢H
ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J(1)
ÜU}¢Hè
¥¢Ð ÜU}¢Hè |¢è Ï¢ ÜUS¢Ú¼ §çS¼’}¢¢H
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ |¢è »ÜU ÜU}¢Hè ¥¢ïÉGï ãé» ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢ÚÎã ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
Ýï »ÜU }¢¢ïÅ¢ ÜU}Ï¢H ¥¢ñÚ »ÜU }¢¢ïÅï ÜUÐÇGï ÜU¢ ¼ãÏ¢‹Î
çÝÜU¢H¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §‹ãè Î¢ïÝ¢ḯ ÜUÐÇG¢ḯ }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚ
Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J(2)
Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢
ãGéÁG¢êÚ ÜUè Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢ ÜUè à¢vH¢ï S¢êÚ¼
¥¢ñÚ ÝvGà¢¢ çÏ¢ËÜéUH »ïS¢¢ ãè ‰¢¢ Á¢ñS¢ï çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ï´ Ó¢ŒÐH ã¢ï¼ï ãñ´ J Ó¢}¢ÇGï
ÜU¢ »ÜU ¼H¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¼S}¢ï Hx¢ï ã¢ï¼ï ‰¢ï ¥¢Ð
ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢êç¼²¢ï´ }¢ï´ Î¢ï ¼S}¢ï ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ Hx¢ï ã¢ï¼ï ‰¢ï Á¢¢ï ÜéUM}¢ Ó¢}¢ÇGï
ÜïU ãé±¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(3)
ÐS¢‹ÎèÎ¢ Úæx¢
¥¢Ð Ýï S¢ÈGïUÎ, çS¢²¢ã, S¢ÏÁ¢G, Á¢G¢’ÈGUÚ¢Ýè
Úæx¢¢ï´ ÜïU ÜUÐÇGï §çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢» ãñ́ J }¢x¢Ú S¢ÈGïUÎ ÜUÐÇG¢ ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢ãé¼

çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ± }¢ÚxG¢êÏ¢ ‰¢¢, S¢é¶üG Úæx¢ ÜïU ÜUÐÇG¢ḯ ÜU¢ï ¥¢Ð Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ý¢
ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú
S¢é¶Gü Úæx¢ ÜïU ÜUÐÇGï ÐãÝï ãé» Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï Ý¢ x¢±¢Úè Á¢G¢çãÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã
ÜUÐÇG¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? ©‹ã¢ḯ Ýï ©Ý ÜUÐÇG¢ḯ ÜU¢ï Á¢H¢ çÎ²¢ J ¥¢Ð
Ýï S¢éÝ¢ ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ï Á¢H¢Ýï ÜUè Á¢GMÚ¼ Ýãè´ ‰¢è çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼
ÜU¢ï Îï ÎïÝ¢ Ó¢¢çã²ï ‰¢¢ v²êæ çÜU ¥G¢Úñ ¼¢ï´ ÜïU çH²ï S¢é¶üG çHÏ¢¢S¢ ÐãÝÝï }¢ï´ ÜU¢ï§ü ãGÚÁ¢
Ýãè´ ãñ J §S¢è ¼GÚãGG ãGéÁG¢êÚ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ »ÜU »ïS¢ï à¢wGS¢
ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚï Á¢¢ï Î¢ï S¢é¶Gü Úæx¢ ÜïU ÜUÐÇGï ÐãÝï ãé» ‰¢¢ ©S¢ Ýï ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢H¢}¢ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜïU S¢H¢}¢ ÜU¢ Á¢±¢Ï¢
Ýãè´ çÎ²¢ J(1)
¥æx¢êÆè
Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢
ÜïU wG¢éyG¢ê¼G |¢ïÁ¢Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU S¢H¢¼GèÝ çÏ¢x¢GñÚ
}¢¢ïãÚ ±¢Hï wG¢éyG¢ê¼G ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ÜUÚ¼ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
Ó¢¢æÎè ÜUè »ÜU ¥æx¢êÆè Ï¢Ý±¢§ü çÁ¢S¢ ÐÚ ªÐÚ ¼Hï ¼èÝ S¢¼GÚ¢ï´ }¢ï´
“ ” ÜU‹Î¢ çÜU²¢ ãé±¢ ‰¢¢ J(2)
wG¢éàÏ¢ê
¥¢Ð ÜU¢ï wG¢éàÏ¢ê Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÐS¢‹Î ‰¢è
¥¢Ð ã}¢ïà¢¢ §G~¢G ÜU¢ §çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ãG¢H¢æ çÜU wG¢éÎ ¥¢Ð
ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥yG¢ãÚ S¢ï »ïS¢è wG¢éàÏ¢ê çÝÜUH¼è ‰¢è çÜU
1
2

çÁ¢S¢ x¢Hè }¢ï´ S¢ï ¥¢Ð x¢éÁ¢GÚ Á¢¢¼ï ‰¢ï ±¢ïã x¢Hè }¢é¥Gœ¢GÚ ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è J ¥¢Ð
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU }¢Î¢ïZ ÜUè wG¢éàÏ¢ê »ïS¢è ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï
çÜU wG¢éàÏ¢ê ÈñUHï ¥¢ñÚ Úæx¢ ÝÁ¢GÚ Ý ¥¢» ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU çH²ï ±¢ïã wG¢éàÏ¢ê
Ï¢ïã¼Ú ãñ çÜU ±¢ïã wG¢éàÏ¢ê Ý ÈñUHï ¥¢ñÚ Úæx¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢» J ÜU¢ï§ü ¥¢Ð
ÜïU Ð¢S¢ wG¢éàÏ¢ê |¢ïÁ¢¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜU|¢è ÚÎ Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï
¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU wG¢éàÏ¢ê ÜïU ¼¢ïãGÈGïU ÜU¢ï ÚÎ }¢¼ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU ²ïã
Á¢‹Ý¼ S¢ï çÝÜUHè ãé§ü ãñ J(1)
S¢éÚ}¢¢
ãGéÁG¢êÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ú¢¼ ÜU¢ï “§S¢ç}¢Î” ÜU¢ S¢éÚ}¢¢
Hx¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ »ÜU S¢éÚ}¢¢ Î¢Ýè ‰¢è
©S¢ }¢ï´ S¢ï ¼èÝ ¼èÝ S¢H¢§ü Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ Hx¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU §S¢ç}¢Î ÜU¢ S¢éÚ}¢¢ Hx¢¢²¢ ÜUÚ¢ï ²ïã çÝx¢¢ã ÜU¢ï Ú¢ñà¢Ý ¥¢ñÚ ¼ïÁ¢G
ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÐHÜU ÜïU Ï¢¢H ©x¢¢¼¢ ãñ J(2)
S¢é±¢Úè
Í¢¢ïÇGï ÜUè S¢é±¢Úè ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÐS¢‹Î ‰¢è J
Í¢¢ïÇG¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ ªæÅ, ¶GÓÓ¢Ú-çãG}¢¢Ú (¥GÚÏ¢è x¢{¢ Á¢¢ï Í¢¢ïÇGï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢êÏ¢
S¢êÚ¼ ã¢ï¼¢ ãñ) ÐÚ |¢è S¢é±¢Úè ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J(3)
ÝÈGU¢S¢¼ ÐS¢‹Îè
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ ç}¢Á¢G¢Á¢ï ¥vGÎS¢ çÝã¢²¼
ãè H¼GèÈGU ¥¢ñÚ ÝÈGU¢S¢¼ ÐS¢‹Î ‰¢¢ J »ÜU ¥¢Î}¢è ÜU¢ï ¥¢Ð

Ýï }¢ñHï ÜUÐÇGï ÐãÝï ãé» Îï¶¢ ¼¢ï Ý¢ x¢±¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
§S¢ S¢ï §¼Ý¢ |¢è Ýãè´ ã¢ï¼¢ çÜU ²ïã ¥ÐÝï ÜUÐÇG¢ï´ ÜU¢ï {¢ï çH²¢ ÜUÚï ? §S¢è
¼GÚãGG »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ©S¢ ÜïU Ï¢¢H ©HÛ¢ï ãé» ãñ´ ¼¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
v²¢ §S¢ ÜU¢ï ÜU¢ï§ü »ïS¢è Ó¢èÁ¢G (¼ïH-ÜæUÍ¢è) Ýãè´ ç}¢H¼è çÜU ²ïã ¥ÐÝï
Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï S¢æ±¢Ú Hï J(1)
§S¢è ¼GÚãGG »ÜU ¥¢Î}¢è ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ Ï¢ãé¼ ãè
¶GÚ¢Ï¢ çÜGUS}¢ ÜïU ÜUÐÇGï ÐãÝï ãé» ¥¢ x¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ S¢ï ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ v²¢ ÜéUÀ }¢¢H |¢è ãñ ? ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU Á¢è
ã¢æ }¢ïÚï Ð¢S¢ ªæÅ, Ï¢ÜUçÚ²¢æ, Í¢¢ïÇGï, xG¢éH¢}¢ S¢|¢è çÜGUS}¢ ÜïU }¢¢H ãñ´ J ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï
}¢¢H çÎ²¢ ãñ ¼¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¼é}ã¢Úï ªÐÚ ©S¢ ÜUè Ýï’}¢¼¢ï´ ÜU¢ ÜéUÀ çÝà¢¢Ý
|¢è ÝÁ¢GÚ ¥¢» J (²¢’Ýè ¥ÓÀï ¥¢ñÚ S¢¢ÈGU S¢é‰¢Úï ÜUÐÇGï ÐãÝ¢ï)(2)
}¢ÚxG¢êÏ¢ çx¢GÁ¢G¢»æ
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è Ó¢êæçÜU
çÏ¢ËÜéUH ãè Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢í¢ï ÜGUÝ¢¥G¼ ÜU¢ }¢éÜU}}¢H Ý}¢êÝ¢ ‰¢è §S¢
çH²ï ¥¢Ð ÜU|¢è HÁ¢GèÁ¢G ¥¢ñÚ ÐéÚ ¼ÜUËHéÈGU ¶¢Ý¢ï´ ÜUè
wG±¢çãà¢ ãè Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÜU|¢è ¥¢Ð Ýï Ó¢Ð¢¼è Ýãè´ ¶¢§ü
çÈUÚ |¢è Ï¢¢’Á¢G ¶¢Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÐS¢‹Î ‰¢ï çÁ¢Ý ÜU¢ï Ï¢ÇGè ÚxG¢Ï¢¼ ÜïU
S¢¢‰¢ ¥¢Ð ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J }¢S¢HÝ ¥GÚÏ¢ }¢ï´ »ÜU ¶¢Ý¢ ã¢ï¼¢ ãñ Á¢¢ï
“ãGñS¢” ÜUãH¢¼¢ ãñ ²ïã Í¢è, ÐÝèÚ ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ ç}¢H¢ ÜUÚ ÐÜU¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ
§S¢ ÜU¢ï ¥¢Ð Ï¢ÇGè Úx¢GÏ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¶¢¼ï ‰¢ï J

Á¢± ÜUè }¢¢ïÅè }¢¢ïÅè Ú¢ïçÅ²¢æ ¥ÜUS¢Ú çx¢GÁ¢G¢ }¢ï´ §çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢¼ï,
S¢¢HÝ¢ï´ }¢ï´ x¢¢ïà¼, çS¢ÜU¢ü, à¢ãÎ, Ú¢ñx¢GÝï Á¢Gñ¼êÝ, ÜUgê wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢
}¢ÚxG¢êÏ¢ ‰¢ï J x¢¢ïà¼ }¢ï´ ÜUgê ÐÇG¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï Œ²¢Hï }¢ï´ S¢ï ÜUgê ÜïU ÅéÜUÇGï ¼H¢à¢
ÜUÚ ÜïU ¶¢¼ï ‰¢ï J
¥¢Ð Ýï Ï¢ÜUÚè, Îé}Ï¢¢, |¢ïÇG, ªæÅ, x¢¢ïÚ¶GÚ,
¶GÚx¢¢ïà¢, }¢éx¢Gü, Ï¢ÅïÚ, }¢ÀHè ÜU¢ x¢¢ïà¼ ¶¢²¢ ãñ J §S¢è ¼GÚãGG ¶Á¢êÚ ¥¢ñÚ
S¢œ¢ê |¢è Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J ¼ÚÏ¢êÁ¢G ÜU¢ï ¶Á¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢H¢ ÜUÚ,
¶Á¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ ÜUÜUÇGè ç}¢H¢ ÜUÚ, Ú¢ïÅè ÜïU S¢¢‰¢ ¶Á¢êÚ |¢è ÜU|¢è ÜU|¢è ¼Ý¢±éH
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥æx¢êÚ, ¥Ý¢Ú ±x¢GñÚ¢ ÈUH ÈGíUêÅ |¢è ¶¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
Æ‹Ç¢ Ð¢Ýè Ï¢ãé¼ }¢ÚxG¢êÏ¢ ‰¢¢ J Îê{ }¢ï´ ÜU|¢è Ð¢Ýè ç}¢H¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ
ÜU|¢è ¶G¢çHS¢ Îê{ Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï J ÜU|¢è çÜUà¢ç}¢à¢ ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ Ð¢Ýè }¢ï´
ç}¢H¢ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ ÚS¢ Ðè¼ï ‰¢ï Á¢¢ï ÜéUÀ Ðè¼ï ¼èÝ S¢¢æS¢ }¢ï´ Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï J
ÅïÏ¢H (}¢ïÁ¢G) ÐÚ ÜU|¢è ¶¢Ý¢ ¼Ý¢±éH Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢, ã}¢ïà¢¢ ÜUÐÇGï
²¢ Ó¢}¢ÇGï ÜïU ÎS¼Ú wG±¢Ý ÐÚ ¶¢Ý¢ ¶¢¼ï, }¢SÝÎ ²¢ ¼v²ï ÐÚ ÅïÜU Hx¢¢
ÜUÚ ²¢ HïÅ ÜUÚ ÜU|¢è ÜéUÀ Ý ¶¢¼ï Ý §S¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢¼ï J ¶¢Ý¢ çS¢ÈGUü
©æx¢çH²¢ï´ S¢ï ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï Ó¢}¢Ó¢¢ ÜU¢æÅ¢ ±x¢GñÚ¢ S¢ï ¶¢Ý¢ ÐS¢‹Î Ýãè´
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J ã¢æ ©Ï¢Hï ãé» x¢¢ïà¼ ÜU¢ï ÜU|¢è ÜU|¢è ÀéÚè S¢ï ÜU¢Å ÜU¢Å ÜUÚ |¢è
¶¢¼ï ‰¢ï J(1)
Ú¢ïÁ¢G }¢Ú¢ü ÜïU }¢¢’}¢êH¢¼
¥ãG¢ÎèS¢ï ÜUÚè}¢¢ ÜïU }¢é¼G¢H»G S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï çÎÝ Ú¢¼ ÜïU ¥±ÜGU¢¼ ÜU¢ï ¼èÝ çãGSS¢¢ï´ }¢ï´
¼vGS¢è}¢ ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ J »ÜU : wG¢éÎ¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼ ÜïU çH²ï, ÎêS¢Ú¢ :
¥G¢}¢ }¢wGHêÜGU ÜïU çH²ï, ¼èS¢Ú¢ : ¥ÐÝè Á¢G¢¼ ÜïU çH²ï J

¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢ ²ïã }¢¢’}¢êH ‰¢¢ çÜU

Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ¥ÐÝï }¢éS¢ËHï ÐÚ Ï¢ñÆ Á¢¢¼ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
¥¢zG¼¢Ï¢ wG¢êÏ¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢¼¢ J ¥G¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜU¢ ²ïãè ¶G¢S¢
±vG¼ ‰¢¢ J H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ãG¢Á¢¢¼ ± Á¢GMçÚÄ²¢¼ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ḯ Ðïà¢ ÜUÚ¼ï J
¥¢Ð ©Ý ÜUè Á¢GMçÚÄ²¢¼ ÜU¢ï ÐêÚè ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï }¢S¢¢§H ± ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ ± ¼Ë¢ÜGUèÝ ÈGUÚ}¢¢¼ï J ¥ÐÝï
¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU wG±¢Ï¢¢ï´ ÜUè ¼¢’Ï¢èÚ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éwG¼çHÈGU
çÜGUS}¢ ÜUè x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï J ÜU|¢è ÜU|¢è H¢ïx¢ Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜUè
Ï¢¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ ÚS}¢¢ï´ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ãæS¢¼ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
|¢è }¢éSÜéUÚ¢ Îï¼ï ÜU|¢è ÜU|¢è S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥à¥G¢Ú
|¢è S¢éÝ¢¼ï J (1)
¥ÜUS¢Ú §S¢è ±vG¼ }¢ï´ }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ ¥¢ñÚ ±Á¢G¢§ÈGU ÜUè ¼vGS¢è}¢
|¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï J Á¢Ï¢ S¢êÚÁ¢ wG¢êÏ¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢¼¢ ¼¢ï ÜU|¢è Ó¢¢Ú Úv¥G¼ ÜU|¢è
¥¢Æ Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢Gï Ó¢¢à¼ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï çÈUÚ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜïU ãGéÁ¢Ú¢ï´ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Í¢ÚïHê Á¢GMçÚÄ²¢¼ ÜïU
Ï¢‹Î¢ïÏ¢S¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU ã¢ï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜïU ÜU¢}¢ÜU¢Á¢ }¢ï´ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï J
Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ï à¢ÚÈGïU }¢éH¢ÜGU¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ
S¢Ï¢ ÜïU ãGéÁ¢Ú¢ï´ }¢ï´ ‰¢¢ïÇGè ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ÆãÚ ÜUÚ ÜéUÀ x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï çÈUÚ çÁ¢S¢
ÜUè Ï¢¢Úè ã¢ï¼è ±ãè´ Ú¢¼ Ï¢S¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï, ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
±ãè´ Á¢}¥G ã¢ï Á¢¢¼è´, §Gà¢¢ ¼ÜU ¥¢Ð

©Ý S¢ï Ï¢¢¼Ó¢è¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï çÈUÚ Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU
Hï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ¥¢Ú¢}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ §Gà¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î
Ï¢¢¼Ó¢è¼ ÜU¢ï Ý¢ ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢¼ï J(1)
S¢¢ïÝ¢ Á¢¢x¢Ý¢
Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ ÐÉG ÜUÚ ¥¢Ú¢}¢ ÜUÚÝ¢ ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïãè ¥¢Ð
ÜU¢ }¢¢’}¢êH ‰¢¢, S¢¢ïÝï S¢ï ÐãHï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
ÜUè ÜéUÀ S¢êÚ¼ï´ Á¢GMÚ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ÜéUÀ Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ |¢è ç±Îü
ÈGUÚ}¢¢¼ï J çÈUÚ ¥ÜUS¢Ú ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG ÜUÚ Î¢ãìÝè ÜUÚ±Å ÐÚ HïÅ Á¢¢¼ï çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ïÚ¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ
çÁ¢G‹Î¢ Úã¼¢ ãêæ J Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï¼ï ¼¢ï ¥ÜUS¢Ú ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¼ï çÜU
(2)
©S¢ wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï ãG}Î ãñ
çÁ¢S¢ Ýï }¢¢ñ¼ ÜïU Ï¢¢’Î ã}¢ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©S¢è ÜUè ¼GÚÈGU ãGàÚ ã¢ïx¢¢ J
¥¢{è Ú¢¼ ²¢ ÐãÚ Ú¢¼ Úãï çÏ¢S¼Ú S¢ï ©Æ Á¢¢¼ï ç}¢S±¢ÜU ÈGUÚ}¢¢¼ï
çÈUÚ ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH ã¢ï Á¢¢¼ï J ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï,
}¢éwG¼çHÈGU Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ ±Á¢GèÈGU¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï, wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢Gï
¼ãÁÁ¢éÎ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï, ¼ãÁÁ¢éÎ ÜUè Ý}¢¢Á¢G }¢ï´ ÜU|¢è H}Ï¢è H}Ï¢è ÜU|¢è
À¢ïÅè À¢ïÅè S¢êÚ¼ï´ ÐÉG¼ï, Á¢G¢ï’ÈGU ÐèÚè }¢ï´ ÜU|¢è ÜéUÀ Úv¥G¼ï´ Ï¢ñÆ ÜUÚ |¢è ¥Î¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï, Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÜïU Ï¢¢’Î ç±~¢ ÐÉG¼ï ¥¢ñÚ çÈUÚ S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU
yG¢éHê¥G ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î S¢é‹Ý¼ï ÈGUÁ¢í ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï, ÜU|¢è ÜU|¢è ÜU§ü ÜU§ü Ï¢¢Ú Ú¢¼ }¢ï´ S¢¢ï¼ï ¥¢ñÚ
Á¢¢x¢¼ï ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ¥¢²¢¼ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ÜU|¢è ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï J

ÚzG¼¢Ú
ãGéÁG¢êÚ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢¢ ±ÜGU¢Ú ÚzG¼¢Ú ÜïU S¢¢‰¢
Ó¢H¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Ï¢ ±vG¼ï ÚzG¼¢Ú
ãGéÁG¢êÚ Á¢GÚ¢ Û¢éÜU ÜUÚ Ó¢H¼ï ¥¢ñÚ »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢
‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ ¥¢Ð çÜUS¢è Ï¢éH‹Îè S¢ï ©¼Ú Úãï ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ¥¢Ð §S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢G Ó¢H¼ï
‰¢ï çÜU x¢¢ï²¢ Á¢G}¢èÝ ¥¢Ð ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜïU ÝèÓ¢ï S¢ï HÐïÅè Á¢¢ Úãè ãñ J ã}¢ H¢ïx¢
¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢HÝï }¢ï´ ã¢æÐÝï Hx¢¼ï ¥¢ñÚ }¢à¢vGÜGU¼ }¢ï´ ÐÇG Á¢¢¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú
ãGéÁG¢êÚ çÏ¢H¢ ¼ÜUËHéÈGU çÏ¢x¢GñÚ çÜUS¢è }¢à¢vGÜGU¼ ÜïU ¼ïÁ¢G
ÚzG¼¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢H¼ï Úã¼ï ‰¢ï J(1)
ÜUH¢}¢
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥G ¢ §à¢¢ Ýï ÈG U Ú}¢¢²¢ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
Ï¢ãé¼ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ Á¢ËÎè Á¢ËÎè x¢ézG¼ìx¢ê Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢¼ï
‰¢ï Ï¢çËÜU çÝã¢²¼ ãè }¢¼¢Ý¼ ¥¢ñÚ S¢‹Á¢èÎx¢è S¢ï ÆãÚ ÆãÚ ÜUÚ ÜUH¢}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï Ï¢çËÜU ÜUH¢}¢ §¼Ý¢ S¢¢ÈGU ¥¢ñÚ ±¢Á¢GïãG ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU S¢éÝÝï ±¢Hï
©S¢ ÜU¢ï S¢}¢Û¢ ÜUÚ ²¢Î ÜUÚ Hï¼ï ‰¢ï J ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ¥ã}¢ Ï¢¢¼ ã¢ï¼è ¼¢ï ©S¢
Á¢é}Hï ÜU¢ï ÜU|¢è ÜU|¢è ¼èÝ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï¼ï ¼¢çÜU S¢¢}¢ï§ÝGü ©S¢ ÜU¢ï ¥ÓÀè
¼GÚãGG Á¢Gãï Ýì Ýà¢èÝ ÜUÚ Hḯ J ¥¢Ð ÜU¢ï “Á¢±¢ç}¢©GH ÜUH}¢”
ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥G¼¢G çÜU²¢ x¢²¢ ‰¢¢ çÜU }¢éw¼G S¢Ú S¢ï Á¢é}Hï }¢ḯ H}Ï¢è Ó¢¢ñÇèG Ï¢¢¼
ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï çã‹Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê ã¢H¢
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼ x¢ézG¼ìx¢ê Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢¼ï
‰¢ï Ï¢çËÜU ¥ÜUS¢Ú ¶G¢}¢¢ïà¢ ãè Úã¼ï ‰¢ï J(2)

ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼
ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Ú S¢H¢¼GèÝ
¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ Á¢ñS¢¢ ÎÚÏ¢¢Ú Ý ‰¢¢ J ²ïã ÎÚÏ¢¢Ú ¼wG¼¢ï ¼¢Á¢, ÝÜGUèÏ¢ ±
ÎÚÏ¢¢Ý, ÐãÚïÎ¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢¢õÇèx¢¢Çü ±x¢GñÚ¢ ÜïU ¼ÜUËHéÈGU¢¼ S¢ï ÜGUyG¢¥GÝ Ï¢ï
çÝ²¢Á¢G ‰¢¢ J }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU S¢ãGìÝ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï
»ÜU À¢ïÅ¢ S¢¢ ç}¢^è ÜU¢ Ó¢Ï¢ê¼Ú¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ‰¢¢ ²ïãè ¼¢Á¢Î¢Úï çÚS¢¢H¼
ÜU¢ ±¢ïã ¼wG¼ï à¢¢ãè ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÐÚ »ÜU Ó¢Å¢§ü çÏ¢À¢ ÜUÚ
Î¢ïÝ¢ï´ ¥G¢H}¢ ÜïU ¼¢Á¢Î¢Ú ¥¢ñÚ à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ Ú¢ñÝÜGU
¥zGÚ¢ïÁ¢G ã¢ï¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú §S¢ S¢¢Îx¢è ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Á¢H¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ãÚ
à¢wGS¢ ©S¢ ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ÐñÜUÚï ¼S±èÚ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ J Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ±x¢GñÚ¢
ÜUè çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ¥¢²¢ ãñ çÜU H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´
Ï¢ñÆ¼ï ¼¢ï »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU x¢¢ï²¢ ©Ý ÜïU S¢Ú¢ï´ ÐÚ çÓ¢çÇG²¢æ Ï¢ñÆè ãé§ü
ãñ´ ÜU¢ï§ü Á¢GÚ¢ Á¢éç}Ï¢à¢ Ýãè´ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J(1)
¥¢Ð ¥ÐÝï §S¢ ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥ãHï
ãG¢Á¢¼ ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜUè ÎÚwG±¢S¼¢ï´ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ
©Ý ÜUè ãG¢Á¢¼ Ú±¢§ü ÈGUÚ}¢¢¼ï J ÜGUÏ¢¢§H ÜïU Ýé}¢¢§‹Î¢ï´ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï
¼}¢¢}¢ ãG¢çÁ¢GÚèÝ ÜU}¢¢Hï ¥ÎÏ¢ S¢ï S¢Ú Û¢éÜU¢» Úã¼ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¥¢Ð
ÜéUÀ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï }¢Á¢çHS¢ ÐÚ S¢‹Ý¢Å¢ À¢
Á¢¢¼¢ ¥¢ñ Ú S¢Ï¢ H¢ï x ¢ ã}¢¢¼Ý x¢¢ï à ¢ ã¢ï ÜUÚ à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñ Ý ñ Ý
ÜïU ÈGUÚ}¢¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï S¢éÝ¼ï J
¥¢Ð ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢H¢ï´ ÜïU çH²ï ÜU¢ï§ü
Ú¢ïÜU Å¢ïÜU Ýãè´ ‰¢è ¥}¢èÚ ± ÈGUÜGUèÚ à¢ãìÚè ¥¢ñÚ Ï¢Î±è S¢Ï¢ çÜGUS}¢ ÜïU H¢ïx¢
ãG¢çÁ¢GÚï ÎÚÏ¢¢Ú ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï HãÁ¢¢ï´ }¢ï´ S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢ ÜUÚ¼ï ÜU¢ï§ü

à¢wGS¢ ¥x¢Ú Ï¢¢ïH¼¢ ¼¢ï wG±¢ã ±¢ïã çÜU¼Ý¢ ãè x¢GÚèÏ¢ ± ç}¢SÜUèÝ v²êæ Ý ã¢ï
}¢x¢Ú ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ ¥x¢Ó¢ïü ±¢ïã çÜU¼Ý¢ ãè Ï¢ÇG¢ ¥}¢èÚ ÜUÏ¢èÚ ã¢ï ©S¢ ÜUè
Ï¢¢¼ ÜU¢Å ÜUÚ Ï¢¢ïH Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J
±¢ïã ¥G¢çÎH çÁ¢S¢ ÜïU }¢èÁ¢G¢Ý ¥GÎ¢H¼ }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´
xG¢éÏ¢¢Úï }¢SÜUÝ¼ ã¢ï ²¢ ±ÜGU¢Úï ¼¢Á¢ï S¢éË¼G¢Ýè
Á¢¢ï H¢ïx¢ S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ ãGÎ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG Á¢¢¼ï ¼¢ï ¥¢Ð
ÜU}¢¢Hï çãGË}¢ S¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï }¢S¢¢§H
± ¥ãGÜU¢}¢ï §SH¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢ ± ¼ËÜGUèÝ ¥¢ñÚ }¢±¢§GÁ¢G ± ÝS¢¢»ãG
ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï }¢wGS¢êS¢ ¥SãG¢Ï¢ S¢ï }¢à±Ú¢ |¢è
ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ¥¢ñÚ S¢éËãG ± Á¢æx¢ ¥¢ñÚ ©}}¢¼ ÜïU çÝÁ¢G¢}¢ ± §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜïU
Ï¢¢Úï }¢ï´ Á¢GMÚè ¥ãGÜU¢}¢ |¢è S¢¢çÎÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §S¢è ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥¢Ð
}¢éÜGUg}¢¢¼ ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU wG¢yé GÏ¢¢¼
ÝÏ¢è ± ÚS¢êH Ó¢êæçÜU ÎèÝ ÜïU Î¢§üG ¥¢ñÚ à¢Úè¥G¼ ± ç}¢ËH¼ ÜïU
}¢éÏ¢çËHx¢G ã¢ï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¼¢’Hè}¢ï à¢Úè¥G¼ ¥¢ñÚ ¼ËÜGUèÝï ÎèÝ ÜU¢ Ï¢ïã¼ÚèÝ
Á¢GÚè¥G¢ wG¢éyGÏ¢¢ ¥¢ñÚ ±¢’Á¢G ãè ãñ §S¢ çH²ï ãÚ ÝÏ¢è ± ÚS¢êH ÜU¢ ¶G¼GèÏ¢
¥¢ñÚ ±¢§GÁ¢G ã¢ïÝ¢ Á¢GMçÚÄ²¢¼ ± H±¢çÁ¢G}¢ï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ S¢ï ãñ J ²ïãè ±Áã ãñ
çÜU Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè çÚS¢¢H¼
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ çÈGUÚ¥G¢ñÝ ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ Ýï
©S¢ ±vG¼ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU
»ï }¢ïÚï ÚÏ¢ }¢ïÚ¢ S¢èÝ¢ ¶¢ïH Îï }¢ïÚï
çH²ï }¢ïÚ¢ ÜU¢}¢ ¥¢S¢¢Ý ÜUÚ ¥¢ñÚ }¢ïÚè
Á¢GÏ¢¢Ý ÜUè çx¢Úã ¶¢ïH Îï çÜU ±¢ïã
H¢ïx¢ }¢ïÚè Ï¢¢¼ S¢}¢Û¢ï´ J

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ó¢êæçÜU ¼}¢¢}¢ ÚS¢êH¢ï´ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú

¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU ¶G¢ç¼}¢ ãñ´ §S¢ çH²ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
ç¶G¼G¢Ï¢¼ ± ¼vGÚèÚ }¢ï´ »ïS¢¢ Ï¢ï ç}¢S¢¢H ÜU}¢¢H ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Ð
¥zGS¢ãGéH ¥GÚÏ¢ (¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ÈGUS¢èãG)
ãé» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢±¢ç}¢©GH ÜUH}¢ ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ï¢wGà¢¢ x¢²¢ çÜU ¥¢Ð
ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï çÝÜUHï ãé» »ÜU »ÜU HzGÁ¢G }¢ï´ }¢¥G¢Ýè ± }¢¼G¢çHÏ¢
ÜU¢ S¢}¢é‹ÎÚ }¢¢ñÁ¢ï´ }¢¢Ú¼¢ ãé±¢ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Á¢¢ïà¢ï ¼ÜUËHé}¢
ÜUè ¼¢S¢èÚ¢¼ S¢ï S¢¢}¢ï§üGÝ ÜïU çÎH¢ïæ ÜUè Îé‹²¢ }¢ï´ §ç‹ÜGUH¢Ï¢ï ¥GÁ¢Gè}¢ ÐñÎ¢ ã¢ï
Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Á¢é}¢é¥G¢ ± §üGÎñÝ ÜïU wG¢éyGÏ¢¢ï´ ÜïU çS¢±¢ S¢ï´ÜUÇG¢ï´ }¢±¢ÜGïU¥G ÐÚ
¥¢Ð Ýï »ïS¢ï »ïS¢ï ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G wG¢éyGÏ¢¢¼ ¥¢ñÚ }¢é¥çSS¢Ú
}¢±¢§GÁ¢G §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢» çÜU ÈéUGS¢ãG¢» ¥GÚÏ¢ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» ¥¢ñÚ §Ý wG¢éyGÏ¢¢ï´
ÜïU ¥S¢Ú¢¼ ± ¼¢S¢èÚ¢¼ S¢ï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï S¢æx¢çÎH¢ï´ ÜïU çÎH }¢¢ï}¢ ÜUè ¼GÚãGG
çÐÍ¢H x¢» ¥¢ñÚ Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ ©Ý ÜïU ÜéUGHêÏ¢ ÜUè Îé‹²¢ ãè Ï¢ÎH x¢§ü J
Ó¢êæçÜU ¥¢Ð }¢éw¼G çHÈGU ãGñçS¢Ä²¼¢ḯ ÜïU Á¢¢}¢ï¥G ‰¢ï §S¢
çH²ï ¥¢Ð ÜUè ²ïã }¢éw¼G çHÈGU ãGñçS¢Ä²¢¼ ¥¢Ð ÜïU wG¢éyÏG ¢¢¼ ÜïU ¼GÁ¢Gïü Ï¢²¢Ý ÐÚ
¥S¢Ú ¥‹Î¢Á¢G ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢èæ J ¥¢Ð »ÜU ÎèÝ ÜïU Î¢§üG |¢è ‰¢ï, ÈGU¢¼ïãG |¢è ‰¢ï,
¥}¢èÚï HàÜUÚ |¢è ‰¢ï, }¢éçSHãGï ÜGU¢ñ}¢ |¢è ‰¢ï, ÈGUÚ}¢¢æ Ú±¢ |¢è ‰¢ï, §S¢ çH²ï §Ý
ãGñçS¢Ä²¼¢ḯ ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï ¥¢Ð ÜïU wG¢éyÏG ¢¢¼ }¢ḯ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜU¢
Á¢G¢ïÚï Ï¢²¢Ý ¥¢ñÚ ¼GÚãGG ¼GÚãGG ÜU¢ Á¢¢ïà¢ï ÜUH¢}¢ ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J Á¢¢ïà¢ï Ï¢²¢Ý ÜU¢
²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU Ï¢S¢¢ ¥±ÜGU¢¼ wG¢éyÏG ¢ï ÜïU Î¢ñÚ¢Ý }¢ḯ ¥¢Ð ÜUè
¥¢æ¶ḯ S¢é¶üG ¥¢ñÚ ¥¢±¢Á¢G Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è ¥¢ñÚ Á¢H¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜïU Á¢ÁGÏ¢¢¼ S¢ï ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÐÚ x¢GÁ¢GÏ¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ú Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï
Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ©æx¢çH²¢ḯ ÜU¢ï ©Æ¢ ©Æ¢ ÜUÚ §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï x¢¢ï²¢ »ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢
ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð çÜUS¢è HàÜUÚ ÜU¢ï HHÜU¢Ú Úãï ãñ́ J(1)

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ¥¢Ð

ÜïU ÐéÚÁ¢¢ïà¢ wG¢éyGÏ¢ï ¥¢ñÚ ¼vGÚèÚ ÜïU Á¢¢ïà¢¢ï ¶GÚ¢ïà¢ ÜUè
Ï¢ïã¼ÚèÝ ¼S±èÚ ¶è´Ó¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ wG¢éyGÏ¢¢ Îï¼ï S¢éÝ¢, ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU
wG¢éÎ¢ ±‹Îï Á¢ÏÏ¢¢Ú ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ Hï Hïx¢¢, çÈUÚ
ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ çÜU }¢ñ´ Á¢ÏÏ¢¢Ú ãêæ, }¢ñ´ Ï¢¢Îà¢¢ã ãêæ, ÜUã¢æ ãñ´ Á¢ÏÏ¢¢Ú H¢ïx¢ ? çÜU{Ú
ãñ´ }¢é¼ÜUçÏÏ¢ÚèÝ ? ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ãGéÁG¢êÚ ÜU|¢è }¢énè
Ï¢æÎ ÜUÚ Hï¼ï ÜU|¢è }¢énè ¶¢ïH Îï¼ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ çÁ¢S}¢ï ¥vGÎS¢ (Á¢¢ïà¢ }¢ḯ)
ÜU|¢è Î¢»æ ÜU|¢è Ï¢¢»æ Û¢éÜU Û¢éÜU Á¢¢¼¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ñ́ Ýï ²ïã Îï¶¢ çÜU ç}¢}Ï¢Ú
ÜU¢ çÝÓ¢H¢ çãGSS¢¢ |¢è §S¢ ÜGUÎÚ çãH Úã¢ ‰¢¢ çÜU }¢ñ́ (¥ÐÝï çÎH }¢ḯ)
²ïã ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ÜUãè´ ²ïã ç}¢}Ï¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï Hï ÜUÚ
çx¢Ú ¼¢ï Ýãè´ ÐÇGïx¢¢ ! (1)
¥¢Ð Ýï ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ, Á¢G}¢èÝ ÐÚ, ªæÅ ÜUè ÐèÆ
ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ Á¢ñS¢¢ }¢¢ñÜGU¥G Ðïà¢ ¥¢²¢ wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢ ãñ J ÜU|¢è ÜU|¢è ¥¢Ð
Ýï ¼G±èH wG¢éyGÏ¢¢¼ |¢è çÎ²ï HïçÜUÝ ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ¥¢Ð
ÜïU wG¢éyGÏ¢¢¼ Ï¢ãé¼ }¢éwG¼S¢Ú }¢x¢Ú Á¢¢}¢ï¥G ã¢ï¼ï ‰¢ï J
}¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU}¢¢Ý ÐÚ ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ
wG¢éyGÏ¢¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î¢ï´ }¢ï´ Á¢é}¢é¥G¢ ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¼ï ±vG¼
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ “¥GS¢¢” ã¢ï¼¢ ‰¢¢ J(2)
¥¢Ð ÜïU wG¢éyGÏ¢¢ï´ ÜïU ¥S¢Ú¢¼ ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢
ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU Ï¢¢’Á¢G }¢Ú¼Ï¢¢ S¢wG¼ S¢ï S¢wG¼ §çà¼¥G¢H ¥æx¢ïÁ¢G }¢¢ñÜUG ¥G¢ḯ ÐÚ
¥¢Ð ÜïU Ó¢‹Î Á¢é}Hï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ ÎÚ²¢ Ï¢ã¢ Îï¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ÜU çÎÝ ¥¢Ð Ýï »ïS¢¢ ¥S¢Ú ¥æx¢ïÁ¢G
¥¢ñÚ ±Ë±H¢ ¶GïÁ¢G wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ÜU|¢è »ïS¢¢ wG¢éyGÏ¢¢ Ýãè´ S¢éÝ¢ ‰¢¢

ÎÚç}¢²¢Ýï wG¢éyÏG ¢¢ }¢ḯ ¥¢Ð Ýï ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! Á¢¢ï }¢ñ´ Á¢¢Ý¼¢
ãêæ ¥x¢Ú ¼é}¢ Á¢¢Ý Hï¼ï ¼¢ï ãæS¢¼ï ÜU}¢ ¥¢ñÚ Ú¢ï¼ï çÁ¢G²¢Î¢ J Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï
§S¢ Á¢é}Hï ÜU¢ çÝÜUHÝ¢ ‰¢¢ çÜU S¢¢}¢ï§üGÝ ÜU¢ ²ïã ãG¢H ã¢ï x¢²¢ çÜU H¢ïx¢
ÜUÐÇG¢ï´ }¢ï´ }¢éæã ÀéÐ¢ ÀéÐ¢ ÜUÚ Á¢G¢Ú¢ï çÜGU¼G¢Ú Ú¢ïÝï Hx¢ï J(1)
S¢Ú±Úï ÜU¢»Ý¢¼ ÜUè §GÏ¢¢Î¢¼

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢à¢¢çx¢GH
ÜïU §¼Ýï Ï¢ÇGï §GÏ¢¢Î¼ x¢éÁ¢G¢Ú ‰¢ï çÜU ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ± }¢é„H ü èÝ
ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îçx¢²¢ï´ }¢ï´ §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H ç}¢HÝè Îéà±¢Ú ãñ Ï¢çËÜU S¢Ó¢
¼¢ï ²ïã ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢» S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢ãGèãG ¼G¢Úñ S¢ï ²ïã |¢è Ýãè´
}¢¢’Hê}¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ çÜU ©Ý ÜU¢ ¼GÚèÜGU» §GÏ¢¢Î¼ v²¢ ‰¢¢ ? ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÜU¢ñÝ
ÜU¢ñÝ S¢ï ¥±ÜGU¢¼ §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜïU çH²ï }¢wGS¢êS¢ ‰¢ï ? ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢
ÜUè ©}}¢¼¢ï´ }¢ï´ ²ïã ÈGUºG¢ï à¢ÚÈGU çS¢ÈGUü ãGéÁG¢êÚ ¶G¢¼}¢éH ¥ç}Ï¢²¢
ÜïU S¢ãG¢Ï¢¢ ãè ÜU¢ï ãG¢çS¢H ãñ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï
¥ÐÝï Œ²¢Úï ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè §GÏ¢¢Î¢¼ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¼GÚèÜGU¢ï´,
§Ý ÜïU ¥±ÜGU¢¼ ± ÜñUçÈGUÄ²¢¼ x¢GÚÁ¢G §S¢ ÜïU »ÜU »ÜU Á¢éÁ¢G§Ä²ï ÜU¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G
Ú¶¢ ãñ J Í¢Ú¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢ñÚ Ú¢¼¢ï´ ÜUè ¼¢ÚèçÜU²¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð
Á¢¢ï ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ §GÏ¢¢Î¼ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ©Ý ÜU¢ï ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
Ýï Îï¶ ÜUÚ ²¢Î Ú¶¢ ¥¢ñÚ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï Ï¢¼¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
Í¢Ú ÜïU Ï¢¢ãÚ ÜUè §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï
çÝã¢²¼ ãè »ãç¼}¢¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶ Îï¶ ÜUÚ ¥ÐÝï
Á¢GïãìÝ¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU çÜGU²¢}¢ ±
ÜéUGªGÎ, LÜêU¥G ± S¢éÁ¢êÎ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ÜUç}¢²¢¼ ± ÜñUçÈGUÄ²¢¼, ¥ÁG¢ÜU¢Ú ¥¢ñÚ
Îé¥G¢¥¢ïæ ÜïU çÏ¢ »ïGçÝãè ¥ËÈGU¢Á¢G ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢Ð ÜïU

§Úà¢¢Î¢¼ ¥¢ñÚ wG¢éà¢ê¥G¢ï wG¢éÁG¢ê¥G ÜUè ÜñUçÈGUÄ²¢¼ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝè ²¢Î Î¢à¼ ÜïU
¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ }¢ï´ }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ çH²¢ J çÈUÚ ©}}¢¼ ÜïU S¢¢}¢Ýï §Ý §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜU¢ §S¢
ÜGUÎÚ Ó¢™¢ü çÜU²¢ çÜU Ý çS¢ÈGUü çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU ¥±Ú¢ÜGU }¢ï´ ±¢ïã }¢ãGÈGUêÁ¢G ã¢ï ÜUÚ
Úã x¢» Ï¢çËÜU ©}}¢¼ ÜïU »ÜU »ÜU ÈGUÎü ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¶G±¢¼èÝ
ÜU¢ï |¢è ©Ý ÜU¢ §GË}¢ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Á¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ »ÜU »ÜU
Ï¢ÓÓ¢¢ wG±¢ã ±¢ïã ÜéUÚ» Á¢G}¢èÝ ÜïU çÜUS¢è |¢è x¢¢ïà¢ï }¢ï´ Úã¼¢ ã¢ï ©S¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï ÝÏ¢è ÜUè §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÜïU }¢éÜU}}¢H ãG¢H¢¼ }¢¢’Hê}¢
ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©Ý §GÏ¢¢Î¼¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝï ÝÏ¢è ÜUè §çœ¢Ï¢¢¥G
}¢ï´ Á¢¢ïà¢ï §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ Á¢ÁGÏ¢» ¥G}¢H ÜïU „¢‰¢ ÜU¢ÚÏ¢‹Î ãñ J ¥¢Ð
ÜUè §GÏ¢¢Î¼¢ḯ ÜU¢ »ÜU §Á}¢¢Hè ¶G¢ÜU¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ J
Ý}¢¢Á¢G
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH |¢è ¥¢Ð x¢G¢Úï çãGÚ¢
}¢ï´ çÜGU²¢}¢ ± }¢éÚ¢ÜGUÏ¢¢ ¥¢ñÚ çÁ¢GRU¢ï çÈGURU ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ wG¢éÎ¢ ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï ‰¢ï, ÝéÁG¢êHï ±ãGè ÜïU Ï¢¢’Î ãè ¥¢Ð ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜU¢
¼GÚèÜGU¢ |¢è Ï¢¼¢ çÎ²¢ x¢²¢, çÈUÚ à¢Ï¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ḯ Ý}¢¢Á¢Gï Ð‹Á¢x¢¢Ý¢ ÈGUÁ¢Gü ãé§ü J
ãGéÁG¢êÚ Ý}¢¢Á¢Gï Ð‹Á¢x¢¢Ý¢ ÜïU §GH¢±¢ Ý}¢¢Á¢Gï §àÚ¢ÜGU,
Ý}¢¢Á¢Gï Ó¢¢à¼, ¼çãGÄ²¼éH ±éÁG¢ê, ¼çãGÄ²¼éH }¢çSÁ¢Î, S¢H¢¼éH ¥Ã±¢Ï¢èÝ
±x¢GñÚ¢ S¢éÝÝ ± Ý±¢çÈGUH |¢è ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï ©Æ ©Æ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï´
ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¼}¢¢}¢ ©G}¢í Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÜïU Ð¢Ï¢‹Î Úãï, Ú¢¼¢ï´ ÜïU Ý±¢çÈGUH
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU çÚ±¢²¢¼ ãñ´ J Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ²ïã ¥¢²¢ ãñ çÜU
¥¢Ð Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUÀ ÎïÚ S¢¢ï¼ï çÈUÚ ÜéUÀ ÎïÚ
¼ÜU ©Æ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï çÈUÚ S¢¢ï Á¢¢¼ï çÈUÚ ©Æ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG¼ï J x¢GÚÁ¢G
S¢éÏãG ¼ÜU ²ïãè ãG¢H¼ ÜGU¢§}¢ Úã¼è J ÜU|¢è Î¢ï ç¼ã¢§ü Ú¢¼ x¢éÁ¢GÚ Á¢¢Ýï ÜïU
Ï¢¢’Î Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ S¢éÏãGï S¢¢çÎÜGU ¼ÜU Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ }¢àxG¢êH Úã¼ï J ÜU|¢è
çÝSÈGU Ú¢¼ x¢éÁ¢GÚ Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î çÏ¢S¼Ú S¢ï ©Æ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ çÈUÚ S¢¢Úè Ú¢¼
çÏ¢S¼Ú ÐÚ ÐèÆ Ýãè´ Hx¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ H}Ï¢è H}Ï¢è S¢êÚ¼ï´ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ }¢ï´ ÐÉG¢
ÜUÚ¼ï ÜU|¢è LÜêU¥G ± S¢éÁ¢êÎ ¼G±èH ã¢ï¼¢ ÜU|¢è çÜGU²¢}¢ ¼G±èH ã¢ï¼¢ J ÜU|¢è
Àï Úv¥G¼, ÜU|¢è ¥¢Æ Úv¥G¼, ÜU|¢è §S¢ S¢ï ÜU}¢ ÜU|¢è §S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ J
¥¶GèÚ ©G}¢í à¢ÚèÈGU }¢ï´ ÜéUÀ Úv¥G¼ï´ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ÜéUÀ Ï¢ñÆ ÜUÚ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï,
Ý}¢¢Á¢Gï ç±~¢ Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÜïU S¢¢‰¢ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï, Ú}¢Á¢G¢Ý à¢ÚèÈGU wG¢Sé ¢êS¢Ý
¥¢ç¶GÚè ¥Gà¢Úï }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè §GÏ¢¢Î¼ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG
Á¢¢¼è ‰¢è J ¥¢Ð S¢¢Úè Ú¢¼ Ï¢ïÎ¢Ú Úã¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
S¢ï Ï¢ï ¼¥GËHéÜGU ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜïU
çH²ï Á¢x¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ©G}¢ê}¢Ý »’ç¼ÜU¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J Ý}¢¢Á¢G¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ÜU|¢è ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ, ÜU|¢è Ï¢ñÆ ÜUÚ, ÜU|¢è S¢Ú Ï¢ S¢éÁ¢êÎ ã¢ï ÜUÚ çÝã¢²¼
¥¢ã¢ï Á¢G¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Ï¢éÜU¢ ÜïU S¢¢‰¢ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ Ú¢¼¢ï´ }¢ï´
Îé¥G¢»æ |¢è }¢¢æx¢¢ ÜUÚ¼ï, Ú}¢Á¢G¢Ý à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ÜïU S¢¢‰¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÜU¢ Î¢ñÚ |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ç¼H¢±¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜïU
S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè }¢éwG¼çHÈGU Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ ç±Îü |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ
ÜU|¢è ÜU|¢è S¢¢Úè Ú¢¼ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ¥¢ñÚ Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ ¶ÇGï Úã¼ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ð¢»
¥vGÎS¢ }¢ï´ ±Ú}¢ ¥¢ Á¢¢²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J
Ú¢ïÁ¢G¢
Ú}¢Á¢G¢Ý à¢ÚèÈGU ÜïU Ú¢ïÁ¢G¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ à¢¢’Ï¢¢Ý }¢ï´ |¢è ÜGUÚèÏ¢ ÜGUÚèÏ¢
}¢ãèÝ¢ |¢Ú ¥¢Ð Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú ãè Úã¼ï ‰¢ï J S¢¢H ÜïU Ï¢¢ÜGUè
}¢ãèÝ¢ï´ }¢ï´ |¢è ²ïãè ÜñUçÈGUÄ²¼ Úã¼è ‰¢è çÜU ¥x¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶Ý¢ à¢éM¥G ÈGUÚ}¢¢
Îï¼ï ¼¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥Ï¢ ÜU|¢è Ú¢ïÁ¢G¢ Ýãè´ À¢ïÇGï´x¢ï çÈUÚ ¼ÜüU ÈGUÚ}¢¢
Îï¼ï ¼¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥Ï¢ ÜU|¢è Ú¢ïÁ¢G¢ Ýãè´ Ú¶ï´x¢ï J ¶G¢S¢ ÜUÚ ãÚ
}¢ãèÝï }¢ï´ ¼èÝ çÎÝ ¥Ä²¢}¢ï Ï¢èÁ¢G ÜïU Ú¢ïÁ¢Gï, Î¢ï à¢}Ï¢¢ ± Á¢é}¢ï’Ú¢¼ ÜïU Ú¢ïÁ¢Gï,
¥G¢à¢êÚï ÜïU Ú¢ïÁ¢Gï, ¥Gà¢Ú» ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ ÜïU Ú¢ïÁ¢Gï, à¢Ã±¢H ÜïU Àï Ú¢ïÁ¢Gï, }¢¢’}¢êHÝ
Ú¶¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ÜU|¢è ÜU|¢è ¥¢Ð “S¢¢ñ}¢ï ç±S¢¢H” |¢è
Ú¶¼ï ‰¢ï, ²¢’Ýè ÜU§ü ÜU§ü çÎÝ Ú¢¼ ÜU¢ »ÜU Ú¢ïÁ¢G¢, }¢x¢Ú ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï
»ïS¢¢ Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶Ýï S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï, Ï¢¢’Á¢G S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð ¼¢ï S¢¢ñ}¢ï

ç±S¢¢H Ú¶¼ï ãñ´ J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ Á¢ñS¢¢ ÜU¢ñÝ ãñ ? }¢ñ´ ¥ÐÝï
ÚÏ¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Ú¢¼ Ï¢S¢Ú ÜUÚ¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éÛ¢ ÜU¢ï (MãG¢Ýè çx¢GÁ¢G¢)
ç¶H¢¼¢ ¥¢ñÚ çÐH¢¼¢ ãñ J(1)
Á¢GÜU¢¼
Ó¢êæçÜU ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢ ÐÚ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï
Á¢GÜU¢¼ ÈGUÁ¢Gü ãè Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ §S¢ çH²ï ¥¢Ð ÐÚ
Á¢GÜU¢¼ ÈGUÁ¢Gü ãè Ýãè´ ‰¢è J(2)
HïçÜUÝ ¥¢Ð
ÜïU S¢ÎÜGU¢¼¢ï ¶GñÚ¢¼ ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝï Ð¢S¢ S¢¢ïÝ¢ Ó¢¢æÎè ²¢
ç¼Á¢¢Ú¼ ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢¢}¢¢Ý ²¢ }¢±ïçà¢²¢ï´ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Úï±ÇG Ú¶¼ï ãè Ýãè´ ‰¢ï
Ï¢çËÜU Á¢¢ï ÜéUÀ |¢è ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢¼¢ S¢Ï¢ wG¢éÎ¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´
}¢éS¼çãGÜGUèÝ ÐÚ ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð
ÜU¢ï ²ïã x¢±¢Ú¢ ãè Ýãè´ ‰¢¢ çÜU Ú¢¼ |¢Ú ÜU¢ï§ü }¢¢H¢ï Î¢ñH¼ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼
}¢ï´ Úã Á¢¢» J »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ »ïS¢¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ÐÇG¢ çÜU ¶GÚ¢Á¢ ÜUè ÚÜGU}¢ §S¢
ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ¥¢ x¢§ü çÜU ±¢ïã à¢¢}¢ ¼ÜU ¼vGS¢è}¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¶Gy}¢
Ý ã¢ï S¢ÜUè ¼¢ï ¥¢Ð Ú¢¼ |¢Ú }¢çSÁ¢Î ãè }¢ï´ Úã x¢» Á¢Ï¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H
Ýï ¥¢ ÜUÚ ²ï ã ¶G Ï ¢Ú Îè çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! S¢¢Úè ÚÜGU}¢ ¼vGS¢è}¢ ã¢ï Ó¢éÜUè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï
}¢ÜU¢Ý }¢ï´ ÜGUÎ}¢ Ú¶¢ J(3)

ãGÁ¢
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ¥¢Ð
Ýï Î¢ï ²¢ ¼èÝ ãGÁ¢ çÜU²ï J(1)
HïçÜUÝ çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï çS¢. 10 çã. }¢ḯ ¥¢Ð
Ýï »ÜU ãGÁ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G ÜïU Ý¢}¢ S¢ï
}¢àãêÚ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ x¢éÁ¢GÚ Ó¢éÜU¢ J ãGÁ¢ ÜïU §GH¢±¢ çãÁ¢Ú¼
ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï Ó¢¢Ú ©G}¢Úï |¢è ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢» J(2)
çÁ¢GRïU §H¢ãè
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð
ãÚ ±vG¼ ãÚ Í¢ÇGè ãÚ HãGÁ¢G¢ çÁ¢GRïU §H¢ãè }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï ‰¢ï J(3)
©Æ¼ï Ï¢ñÆ¼ï, Ó¢H¼ï çÈUÚ¼ï, ¶¢¼ï Ðè¼ï, S¢¢ï¼ï Á¢¢x¢¼ï, ±éÁG¢ê ÜUÚ¼ï, Ý»
ÜUÐÇGï ÐãÝ¼ï, S¢é±¢Ú ã¢ï¼ï, S¢é±¢Úè S¢ï ©¼Ú¼ï, S¢ÈGUÚ }¢ï´ Á¢¢¼ï, S¢ÈGUÚ S¢ï ±¢ÐS¢
ã¢ï¼ï, Ï¢ñ¼éH ¶GH¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ çÝÜUH¼ï, }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢¼ï Á¢¢¼ï,
Á¢æx¢ ÜïU ±vG¼, ¥¢æ{è, Ï¢¢çÚà¢, çÏ¢Á¢Hè ÜUÇGÜU¼ï ±vG¼, ãÚ ±vG¼ ãÚ ãG¢H }¢ï´
ÎéG¥¢»æ ç±Îïü Á¢GÏ¢¢Ý Úã¼è ‰¢è´ J wG¢éà¢è ¥¢ñÚ x¢G}¢è ÜïU ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´, S¢éÏãGï
S¢¢çÎÜGU yG¢éHê¥G ã¢ïÝï ÜïU ±vG¼, xG¢éMÏ¢ï ¥¢zG¼¢Ï¢ ÜïU ±vG¼, }¢éx¢Gü ÜUè ¥¢±¢Á¢G
S¢éÝ ÜUÚ, x¢{ï ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ, x¢GÚÁ¢G ÜU¢ñÝ S¢¢ »ïS¢¢ }¢¢ñÜGU¥G ‰¢¢ çÜU
¥¢Ð ÜU¢ï§ü Îé¥G¢ Ý ÐÉG¼ï çÎÝ ãè }¢ï´ Ýãè´ Ï¢çËÜU Ú¢¼ ÜïU S¢‹Ý¢Å¢ï´ }¢ï´ |¢è
Ï¢Ú¢Ï¢Ú Îé¥G¢ wG±¢Ýè ¥¢ñÚ çÁ¢GRïU §H¢ãè }¢ï´ }¢àxG¢êH Úã¼ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ï¢
±vG¼ï ±ÈGU¢¼ |¢è Á¢¢ï çÈGUÜGUÚ¢ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ç±Îïü Á¢GÏ¢¢Ý Úã¢ ±¢ïã
ÜUè Îé¥G¢ ‰¢è J ( ±x¢ñGÚ¢ ÜéU¼éÏ¢¢ï ¥ãG¢ÎèS¢)

¥n¢Úã±¢æ Ï¢¢Ï¢
¥wGH¢ÜGïU ÝéÏ¢éÃ±¼
¥¢Ð ÜïU ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ ¶GËÜGïU wG¢éÎ¢
S¢ï v²¢ ÐêÀÝ¢ ? Á¢Ï¢ çÜU wG¢éÎ ¶G¢çHÜGïU ¥wGH¢ÜGU Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU
²¢’Ýè »ï ãGÏ¢èÏ¢ ! çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ¥¢Ð
¥wGH¢ÜGU ÜïU Ï¢ÇGï ÎÚÁ¢ï ÐÚ ãñ´ J
¥¢Á¢ ¼vGÚèÏ¢Ý Ó¢¢ñÎã S¢¢ï Ï¢ÚS¢ x¢éÁ¢GÚ Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î Îéà}¢Ý¢Ýï
ÚS¢êH ÜUè v²¢ }¢Á¢¢H çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢Î ¥wGH¢ÜGU ÜUã
S¢ÜïU´ ©S¢ ±vG¼ Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Ð ¥ÐÝï Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU }¢Á}¢¥G¢ï´
}¢ï´ ¥ÐÝï ¥G}¢Hè çÜUÚÎ¢Ú ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï J wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï
ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
(»ï ãGÏ¢èÏ¢) wG¢éÎ¢ ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï ¥¢Ð
H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢ Ðïà¢ ¥¢¼ï ãñ´ ¥x¢Ú
¥¢Ð ÜUãè´ Ï¢Î ¥wGH¢ÜGU ¥¢ñÚ S¢wG¼
çÎH ã¢ï¼ï ¼¢ï ²ïã H¢ïx¢ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ S¢ï
ãÅ Á¢¢¼ï J
Îéà}¢Ý¢Ýï ÚS¢êH Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã wG¢éÎ¢§ü »’H¢Ý S¢éÝ¢
}¢x¢Ú çÜUS¢è ÜUè }¢Á¢¢H Ýãè´ ãé§ü çÜU §S¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ÜU¢ï§ü Ï¢²¢Ý Îï¼¢ ²¢
§S¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ï Û¢éÅH¢¼¢ Ï¢çËÜU ¥¢Ð
ÜïU Ï¢ÇGï S¢ï Ï¢ÇGï Îéà}¢Ý Ýï |¢è §S¢ ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU çÜU²¢
çÜU ¥¢Ð Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ¥wGH¢ÜGU, Ý}¢ü wG¢ê ¥¢ñÚ
ÚãGè}¢¢ï ÜUÚè}¢ ãñ´ J

Ï¢ãÚ ãG¢H ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ }¢ãG¢çS¢Ýï

¥wGH¢ÜGU ÜïU ¼}¢¢}¢ x¢¢ïà¢¢ï´ ÜïU Á¢¢}¢ï¥G ‰¢ï J ²¢’Ýè çãGË}¢ ± ¥GzG±, ÚãGì}¢¢ï
ÜUÚ}¢, ¥GÎH¢ï §‹S¢¢ÈGU, Á¢êÎ¢ï S¢¶G¢, §üS¢¢Ú ± ÜéUGÚÏ¢¢Ýè, }¢ïã}¢¢Ý Ý±¢Á¢Gè,
¥GÎ}¢ï ¼à¢géÎ, à¢éÁ¢¢¥G¼, §üÈGU¢» ¥GãìÎ, ãGéSÝï }¢é¥G¢}¢H¢, S¢Ï¢í¢ï ÜGUÝ¢¥G¼,
Ý}¢ü x¢ézG¼¢Úè, wG¢éà¢M§ü, ç}¢HÝ S¢¢Úè, }¢éS¢¢±¢¼, x¢G}¢ wG±¢Úè, S¢¢Îx¢è ± Ï¢ï
¼ÜUËHéÈGUè, ¼±¢Á¢G¢ï¥G ± §ç‹ÜUS¢¢Úè, ãG²¢Î¢Úè ÜUè §¼Ýè Ï¢éH‹Î }¢ç‹Á¢GH¢ï´
ÐÚ ¥¢Ð ÈGU¢§Á¢G ± S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
Ýï »ÜU Á¢é}Hï }¢ï´ §S¢ ÜUè S¢ãGèãG ¼S±èÚ ¶è´Ó¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢’Ýè ¼¢’Hè}¢¢¼ï ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÚ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢
¥G}¢H ²ïãè ¥¢Ð ÜïU ¥wGH¢ÜGU ‰¢ï J(1)
¥wGH¢ÜGïU ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ »ÜU }¢éÈGUSS¢H ±¢’Á¢G ã}¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢
“ãGvGÜGU¢Ýè ¼vGÚèÚï´” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ²ã¢æ |¢è ã}¢ ¥wGH¢ÜGïU ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜïU “à¢Á¢Ú¼éH wG¢éËÎ” ÜUè Ó¢‹Î à¢¢¶G¢ï´ ÜïU ÜéUÀ ÈêUH ÈUH Ðïà¢ ÜUÚ Îï¼ï ãñ´
¼¢çÜU ã}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð §Ý ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè §SH¢}¢è çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï
ÜU¢ç}¢H ± ¥v}¢H Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¥G¢H}¢ï §SH¢}¢ }¢ï´ }¢éÜU}}¢H }¢é„H}¢¢Ý Ï¢Ý
Á¢¢»æ ¥¢ñÚ Î¢LH ¥G}¢H S¢ï Î¢LH Á¢Á¢G¢ ¼ÜU wG¢éÎ¢ ±‹Î ÜïU à¢¢ç}¢²¢Ý»
ÚãG}¢¼ }¢ḯ §S¢ ÜïU ¥¢’H¢ ± ¥zGÁ¢GH §‹¥G¢}¢¢ḯ ÜïU }¢èÆï }¢èÆï ÈUH ¶¢¼ï Úãḯ J
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GvGH

Ó¢êæçÜU ¼}¢¢}¢ §GË}¢è ± ¥G}¢Hè ¥¢ñÚ ¥wGH¢ÜGUè ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ Î¢Ú¢ï
}¢Î¢Ú ¥GvGH ãè ÐÚ ãñ §S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GvGH ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ |¢è ÜéUÀ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ ÎïÝ¢ §Ýç¼ã¢§ü Á¢GMÚè ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï´
ã}¢ ²ã¢æ çS¢ÈGUü »ÜU ãG±¢H¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ :

±ãìÏ¢ çÏ¢Ý }¢éÝÏÏ¢ïã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï §ÜUãœ¢Ú

(71) çÜU¼¢Ï¢¢ḯ }¢ḯ ²ïã ÐÉG¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢ S¢ï Îé‹²¢ ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ḯ ¥¢§ü ãñ ©S¢
±vG¼ S¢ï çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜïU ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥GvGH¢ï´ ÜU¢ ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ¥GvGH à¢ÚèÈGU S¢ï }¢é±¢Á¢GÝ¢ çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï ¼}¢¢}¢
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥GvGH¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GvGH à¢ÚèÈGU S¢ï ±¢ïãè
çÝSÏ¢¼ ã¢ïx¢è Á¢¢ï »ÜU Úï¼ ÜïU Á¢GÚïü ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU Úïçx¢S¼¢Ý¢ï´ S¢ï çÝSÏ¢¼
ãñ J ²¢’Ýè ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè ¥GvGHï´ »ÜU Úï¼ ÜïU Á¢GÚïü ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´ ¥¢ñÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥GvGH à¢ÚèÈGU ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU Úïçx¢S¼¢Ý¢ï´ ÜïU
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ¥Ï¢ê Ýé»ïG}¢ }¢éãGçgS¢ Ýï çãGË²¢ }¢ï´ çÚ±¢²¼ çÜU²¢
¥¢ñÚ }¢éãGçgS¢ §ÏÝï ¥GS¢¢çÜUÚ Ýï |¢è §S¢ ÜU¢ï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ J(1)
çãGË}¢ ± ¥GzG±
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý „¥GÝ¢ Á¢¢ï ÐãHï »ÜU ²ãêÎè
¥G¢çH}¢ ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ¶Á¢êÚï´ ¶GÚèÎè ‰¢è´ J ¶Á¢êÚï´
ÎïÝï ÜUè }¢ég¼ }¢ï´ ¥|¢è »ÜU Î¢ï çÎÝ Ï¢¢ÜGUè ‰¢ï çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï |¢Úï }¢Á}¢¥G }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ S¢ï §Ýç¼ã¢§ü ¼Ë¶G ± ¼éà¢ü HãÁ¢ï }¢ï´ S¢wG¼è ÜïU
S¢¢‰¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ Î¢}¢Ý ¥¢ñÚ Ó¢¢ÎÚ
ÐÜUÇG ÜUÚ çÝã¢²¼ ¼é‹Î ± ¼ïÁ¢G ÝÁ¢GÚ¢ï´ S¢ï ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶¢ ¥¢ñÚ çÓ¢ËH¢
çÓ¢ËH¢ ÜUÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! ¼é}¢ S¢Ï¢
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î ÜU¢ ²ïãè ¼GÚèÜGU¢ ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ã}¢ïà¢¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜïU ãGéÜGUêÜGU ¥Î¢ ÜUÚÝï }¢ï´ ÎïÚ Hx¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï ¥¢ñÚ Å¢H }¢Å¢ïH ÜUÚÝ¢ ¼é}¢
H¢ïx¢¢ḯ ÜUè ¥G¢Î¼ Ï¢Ý Ó¢éÜUè ãñ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ x¢GÁ¢GÏ¢Ý¢ÜU ¥¢ñÚ Á¢GãìÚèHè ÝÁ¢GÚ¢ï´ S¢ï Í¢êÚ
Í¢êÚ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU »ï wG¢éÎ¢ ÜïU Îéà}¢Ý ! ¼ê wG¢éÎ¢ ÜïU ÚS¢êH S¢ï »ïS¢è x¢éS¼¢¶Gè

ÜUÚ Úã¢ ãñ ? wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ¥ÎÏ¢

}¢¢Ýï¥G Ý ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ ¥|¢è ¥|¢è ¥ÐÝè ¼H±¢Ú S¢ï ¼ïÚ¢ S¢Ú ©ÇG¢ Îï¼¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©G}¢Ú !
¼é}¢ v²¢ ÜUã Úãï ã¢ï ? ¼é}ãï´ ¼¢ï ²ïã Ó¢¢çã²ï ‰¢¢ çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï ¥Î¢» ãGÜGU ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ Îï ÜUÚ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ÜUÚÝï ÜUè çãÎ¢²¼ ÜUÚ ÜïU
ã}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚ¼ï J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU
»ï ©G}¢Ú ! §S¢ ÜU¢ï §S¢ ÜïU ãGÜGU ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¶Á¢êÚï´ Îï Î¢ï, ¥¢ñÚ
ÜéUÀ çÁ¢G²¢Î¢ |¢è Îï Î¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï Á¢Ï¢ ãGÜGU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
¶Á¢êÚï´ Îè´ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý S¢¥GÝ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ©G}¢Ú !
}¢ïÚï ãGÜGU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ v²êæ Îï Úãï ã¢ï ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Ó¢êæçÜU }¢ñ´ Ýï ÅïÉGè ç¼ÚÀè ÝÁ¢GÚ¢ï´ S¢ï Îï¶ ÜUÚ ¼é}¢ ÜU¢ï ¶G¢ñÈGUÁ¢GÎ¢ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢
§S¢ çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ¼é}ã¢Úè çÎHÁ¢ê§ü ± çÎHÎ¢Úè ÜïU
çH²ï ¼é}ã¢Úï ãGÜGU S¢ï ÜéUÀ çÁ¢G²¢Î¢ ÎïÝï ÜU¢ }¢éÛ¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý „¥GÝ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ï ©G}¢Ú ! v²¢ ¼é}¢ }¢éÛ¢ï
ÐãÓ¢¢Ý¼ï ã¢ï ? }¢ñ´ Á¢GñÎ çÏ¢Ý „¥GÝ¢ ãêæ ! ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ ±¢ïãè Á¢GñÎ çÏ¢Ý „¥GÝ¢ ã¢ï Á¢¢ï ²ãêçÎ²¢ï´ ÜU¢ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ ¥G¢çH}¢ ãñ J
©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ : Á¢è ã¢æ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Ýï
ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÈUÚ ¼é}¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ »ïS¢è
x¢éS¼¢¶Gè v²êæ ÜUè ? ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý „¥GÝ¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢
çÜU »ï ©G}¢Ú ! ÎÚ ¥SH Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ¼¢ñÚ¢¼ }¢ï´ ÝçÏ¢²ï
¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý ÜUè çÁ¢¼Ýè çÝà¢¢çÝ²¢æ ÐÉGè ‰¢è´ ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï }¢ñ´ Ýï §Ý ÜUè
Á¢G¢¼ }¢ï´ Îï¶ çH²¢ }¢x¢Ú Î¢ï çÝà¢¢çÝ²¢ï´ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢éÛ¢ï §Ý ÜU¢ §}¢ç¼ãG¢Ý
ÜUÚÝ¢ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ ‰¢¢ J »ÜU ²ïã çÜU §Ý ÜU¢ çãGË}¢ Á¢ãìH ÐÚ x¢G¢çHÏ¢
Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ §Ý ÜïU S¢¢‰¢ Á¢ãìH ÜU¢ Ï¢Ú¼¢± çÜU²¢
Á¢¢»x¢¢ ©S¢è ÜGUÎÚ §Ý ÜU¢ çãGË}¢ Ï¢ÉG¼¢ Á¢¢»x¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´ Ýï §S¢
¼ÚÜUèÏ¢ S¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ çÝà¢¢çÝ²¢ï´ ÜU¢ï |¢è §Ý }¢ï´ Îï¶ çH²¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ à¢ã¢Î¼
Îï¼¢ ãêæ çÜU ²ÜGUèÝÝ ²ïã ÝçÏ¢²ï Ï¢ÚãGÜU ãñ´ ¥¢ñÚ »ï ©G}¢Ú ! }¢ñ´
Ï¢ãé¼ ãè }¢¢HÎ¢Ú ¥¢Î}¢è ãêæ }¢ñ´ ¼é}ãï´ x¢±¢ã Ï¢Ý¢¼¢ ãêæ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝ¢ ¥¢{¢
}¢¢H ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©}}¢¼ ÐÚ S¢ÎÜGU¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÈUÚ ²ïã
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥¢» ¥¢ñÚ ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢éy¢G§G}¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ

S¢ï ±¢ÐS¢è ÐÚ Îèã¢¼è H¢ïx¢ ¥¢Ð S¢ï çÓ¢}¢Å x¢» ¥¢ñÚ
¥¢Ð S¢ï }¢¢H ÜU¢ S¢é±¢H ÜUÚÝï Hx¢ï, ²ã¢æ ¼ÜU ¥¢Ð ÜU¢ï
çÓ¢}¢Åï çÜU ¥¢Ð ÐèÀï ãÅ¼ï ãÅ¼ï »ÜU Ï¢Ï¢êH ÜïU ÎÚwG¼ ÜïU Ð¢S¢ ÆãÚ x¢» J
§¼Ýï }¢ï´ »ÜU Ï¢Î±è ¥¢Ð ÜUè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU ©Ó¢ÜU ÜUÚ
Hï |¢¢x¢¢ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚè Ó¢¢ÎÚ ¼¢ï }¢éÛ¢ï Îï Î¢ï ¥x¢Ú }¢ïÚï Ð¢S¢ §Ý Û¢¢çÇG²¢ï´ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú
Ó¢¢ñÐ¢» ã¢ï¼ï ¼¢ï }¢ñ´ ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï ¼é}ã¢Úï ÎÚç}¢²¢Ý ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ Îï¼¢, ¼é}¢
H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï Ý Ï¢¶GèH Ð¢¥¢ïx¢ï Ý Û¢êÅ¢ Ý Ï¢éÁ¢GçÎH J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ã}¢Ú¢ã Ó¢H Úã¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð »ÜU ÝÁ¢Ú¢Ýè Ó¢¢ÎÚ
¥¢ïÉGï ãé» ‰¢ï çÁ¢S¢ ÜïU ÜUÝ¢Úï }¢¢ïÅï ¥¢ñÚ ¶éÚÎÚï ‰¢ï J »ÜU Î}¢ »ÜU Ï¢Î±è Ýï
¥¢Ð ÜU¢ï ÐÜUÇG çH²¢ ¥¢ñÚ §¼Ýï Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ Û¢ÅÜïU S¢ï
Ó¢¢ÎÚ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ©S¢ Ýï ¶è´Ó¢¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜUè Ý}¢¢ïü

Ý¢ÁG¢éÜU x¢ÚÎÝ ÐÚ Ó¢¢ÎÚ ÜUè ÜUÝ¢Ú S¢ï ¶GÚ¢à¢ ¥¢ x¢§ü çÈUÚ ©S¢ Ï¢Î±è Ýï ²ïã
ÜUã¢ çÜU ¥ËH¢ã ÜU¢ Á¢¢ï }¢¢H ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ãñ ¥¢Ð ãGév}¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU
©S¢ }¢ï´ S¢ï }¢éÛ¢ï ÜéUÀ ç}¢H Á¢¢» J ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
Ýï Á¢Ï¢ ©S¢ Ï¢Î±è ÜUè ¼GÚÈGU ¼±ÁÁ¢¢ïã ÈGUÚ}¢¢§ü ¼¢ï ÜU}¢¢Hï çãGË}¢ ± ¥GzG± S¢ï
©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU Îï¶ ÜUÚ ãæS¢ ÐÇGï ¥¢ñÚ çÈUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÜéUÀ }¢¢H ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï
ÜU¢ ãGév}¢ S¢¢çÎÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ©GyÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ Ýï ¥¢Ð
ÜïU Î‹Î¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGU}¢è¥¢ Ýï
Ó¢ïãÚ» ¥‹±Ú ÜU¢ï Á¢GwG}¢è ¥¢ñÚ wG¢êÝ ¥¢HêÎ ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð
Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï §S¢ ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ý ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ²¢’Ýè »ï ¥ËH¢ã ! }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ÜU¢ï
çãÎ¢²¼ Îï v²êæ çÜU ²ïã H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï Á¢¢Ý¼ï Ýãè´ J(2)
¶GñÏ¢Ú }¢ï´ Á¢GñÝÏ¢ Ý¢}¢è ²ãêÎè ¥G¢ñÚ¼ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï
Á¢GãìÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï ©S¢ S¢ï ÜU¢ï§ü §Ýç¼ÜGU¢}¢ Ýãè´
çH²¢, HéÏ¢ñÎ çÏ¢Ý ¥¢’S¢}¢ Ýï ¥¢Ð ÐÚ Á¢¢Îê çÜU²¢ ¥¢ñÚ
Ï¢ Á¢GÚè¥G» ±ãGè §S¢ ÜU¢ S¢¢Ú¢ ãG¢H }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð
Ýï ©S¢ S¢ï ÜéUÀ }¢é¥¢¶GÁ¢G¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢, x¢G¢ñÚS¢ çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ Ýï ¥¢Ð
ÜïU ÜGUyH ÜïU §Ú¢Îï S¢ï ¥¢Ð ÜUè ¼H±¢Ú Hï ÜUÚ çÝ²¢}¢ S¢ï
¶è´Ó¢ Hè, Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ãé» ¼¢ï x¢G¢ñÚS¢
ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢éã}G }¢Î ! ( ) ¥Ï¢ ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï
}¢éÛ¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢ Hïx¢¢ ? ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¥ËH¢ã J”

ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè ãñÏ¢¼ S¢ï ¼H±¢Ú ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï çx¢Ú ÐÇGè ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¼H±¢Ú ã¢‰¢ }¢ï´ Hï ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢¢ïH ! ¥Ï¢ ¼éÛ¢
ÜU¢ï }¢ïÚï ã¢‰¢ S¢ï ÜU¢ñÝ Ï¢Ó¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ ? x¢G¢ñÚS¢ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU
¥¢Ð ãè }¢ïÚè Á¢¢Ý Ï¢Ó¢¢ Îïæ, ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ï
À¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï x¢G¢ñÚS¢ ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ }¢ï´ ¥¢
ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! }¢ñ´ »ïS¢ï à¢wGS¢ ÜïU Ð¢S¢ S¢ï ¥¢²¢ ãêæ Á¢¢ï ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÜïU §‹S¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J(1)
ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ±¢ïã ÜU¢ñÝ S¢¢ »ïS¢¢ Á¢G¢çH}¢¢Ý¢ Ï¢Ú¼¢± ‰¢¢ Á¢¢ï
¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ Ý çÜU²¢ ã¢ï }¢x¢Ú ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ
Á¢Ï¢ ²ïã S¢Ï¢ Á¢ÏÏ¢¢Ú¢Ýï ÜéUÚG ñà¢, ¥‹S¢¢Ú ± }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜïU HàÜUÚ¢ḯ ÜïU }¢éã¢G S¢Úï
}¢ï´ }¢ãGìS¢êÚ ± }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ ¶G¢ñÈGU ± Îãà¢¼ S¢ï ÜU¢æÐ Úãï ‰¢ï
¥¢ñÚ §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜïU ÇÚ S¢ï §Ý ÜïU çÁ¢S}¢ ÜU¢ »ÜU »ÜU Ï¢¢H HÚÁ¢G Úã¢ ‰¢¢ J
ÚS¢êHï ÚãG}¢¼ Ýï §Ý }¢éÁ¢çÚ}¢¢ḯ ¥¢ñÚ Ð¢çÐ²¢ḯ ÜU¢ï ²ïã ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ À¢ïÇG çÎ²¢ ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU
¥¢Á¢ ¼é}¢ S¢ï ÜU¢ï§ü }¢é¥¢¶GÁ¢G¢ Ýãè´ ãñ Á¢¢¥¢ï ¼é}¢ S¢Ï¢ ¥¢Á¢G¢Î ã¢ï J
»ÜU ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÐÜUÇG ÜUÚ H¢» çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) §S¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU ÜGUyH ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢
‰¢¢ ±¢ïã à¢wGS¢ ¶G¢ñÈUG ± Îãà¢¼ S¢ï HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ã¢ï x¢²¢ J ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ÜU¢ï§ü ¶G¢ñÈUG Ý Ú¶¢ï çÏ¢ËÜéUH
}¢¼ ÇÚ¢ï ¥x¢Ú ¼é}¢ Ýï }¢ïÚï ÜGUyH ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÜUÚ çH²¢ ‰¢¢ ¼¢ï v²¢ ãé±¢ ? ¼é}¢
ÜU|¢è }¢ïÚï ªÐÚ x¢G¢çHÏ¢ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼ï ‰¢ï v²êæ çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï }¢ïÚè
çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜU¢ ±¢’Î¢ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ãñ J(2)

¥H x¢GÚÁ¢G §S¢ ¼GÚãG ÜïU ÝçÏ¢²ï ÚãG}¢¼ ÜUè

ãG²¢¼ï ¼GçÄ²Ï¢¢ }¢ï´ ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ´ çÁ¢Ý S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU çãGË}¢ ±
¥GzG± ²¢’Ýè §üÁ¢G¢¥¢ïæ ÜU¢ Ï¢ÚÎ¢à¼ ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ }¢éÁ¢çÚ}¢¢ï´ ÜU¢ï ÜéUGÎÚ¼ ÜïU Ï¢¢
±éÁ¢êÎ çÏ¢x¢GñÚ §Ýç¼ÜGU¢}¢ ÜïU À¢ïÇG ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ ÎïÝ¢ ¥¢Ð
ÜUè ²ïã ¥G¢Î¼ï ÜUÚè}¢¢ |¢è ¥¢Ð
ÜïU ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ ÜU¢ ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢ à¢¢ãÜU¢Ú ãñ Á¢¢ï S¢¢Úè Îé‹²¢ }¢ï´ ¥GÎè}¢éH
ç}¢S¢¢H ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ çÜU
(1)
¥ÐÝè Á¢G¢¼ ÜïU çH²ï ÜU|¢è |¢è ÚS¢êHéËH¢ã Ýï

çÜUS¢è S¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ Ýãè´ çH²¢ J ã¢æ ¥HÏ¢œ¢¢ ¥ËH¢ã ÜUè
ãGÚ¢}¢ ÜUè ãé§ü Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢é¼üçÜUÏ¢ ã¢ï¼¢ ¼¢ï Á¢GMÚ ©S¢ S¢ï
}¢é¥¢¶GÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï J
¼±¢Á¢G¢ï¥G
ãGéÁG¢êÚ ÜUè à¢¢Ýï ¼±¢Á¢G¢ï¥G |¢è S¢¢Úï ¥G¢H}¢ S¢ï
çÝÚ¢Hè ‰¢è, ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã §çwG¼²¢Ú
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ãGÏ¢èÏ¢ ! ¥x¢Ú ¥¢Ð Ó¢¢ãï´ ¼¢ï
à¢¢ã¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¥¢Ð Ó¢¢ãï´
¼¢ï »ÜU Ï¢‹Îï ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢Úï´, ¼¢ï ¥¢Ð Ýï Ï¢‹Î¢ Ï¢Ý
ÜUÚ çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢ÚÝï ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï §SÚ¢ÈGUèH Ýï
¥¢Ð ÜUè ²ïã ¼±¢Á¢G¢ï¥G Îï¶ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð ÜUè §S¢ ¼±¢Á¢G¢ï¥G ÜïU S¢Ï¢Ï¢ S¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã Á¢HèHéH ÜGUÎí

}¢¼üÏ¢¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ¼}¢¢}¢ ¥¢ñH¢Îï

¥¢Î}¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éÁG¢éx¢ü ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ãñ´ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼
ÜïU çÎÝ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð ¥ÐÝè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú S¢ï
©Æ¢» Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ýï }¢ãGà¢Ú }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð
à¢ÈGU¢¥G¼ ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ Ú¢±è ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
¥ÐÝï ¥GS¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ÅïÜU Hx¢¢¼ï ãé» ÜU¢à¢¢Ý»
ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼¢ï ã}¢ S¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢¢ ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜïU çH²ï ¶ÇGï
ã¢ï x¢» ²ïã Îï¶ ÜUÚ ¼±¢Á¢G¢ï¥G ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
§S¢ ¼GÚãG Ý ¶ÇGï Úã¢ ÜUÚ¢ï çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥GÁ¢}¢è H¢ïx¢ »ÜU ÎêS¢Úï ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢
ÜïU çH²ï ¶ÇGï Úã¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ }¢ñ´ ¼¢ï »ÜU Ï¢‹Î¢ ãêæ Ï¢‹Î¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ¶¢¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ
Ï¢‹Î¢ï´ ÜUè ¼GÚãG Ï¢ñÆ¼¢ ãêæ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU|¢è ÜU|¢è ¥ÐÝï ÐèÀï S¢é±¢Úè ÐÚ
¥ÐÝï çÜUS¢è ¶G¢çÎ}¢ ÜU¢ï |¢è çÏ¢Æ¢ çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ç¼Úç}¢Á¢Gè à¢ÚèÈGU ÜUè
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU Á¢æx¢ï ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜïU çÎÝ ¥¢Ð ÜUè S¢é±¢Úè ÜïU
Á¢¢Ý±Ú ÜUè Hx¢¢}¢ À¢H ÜUè ÚSS¢è „ï Ï¢Ýè ãé§ü ‰¢è J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ
xG¢éH¢}¢¢ï´ ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ï |¢è ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J Á¢± ÜUè Ú¢ïÅè ¥¢ñÚ ÐéÚ¢Ýè
Ó¢ÚÏ¢è ¶¢Ýï ÜUè Î¢’±¼ Îè Á¢¢¼è ‰¢è ¼¢ï ¥¢Ð ©S¢

Î¢’±¼ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J ç}¢SÜUèÝ¢ï´ ÜUè Ï¢è}¢¢Ú ÐéS¢èü ÈGUÚ}¢¢¼ï, ÈéUGÜGUÚ¢
ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢ Ýà¢èÝè ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
ç}¢HÁ¢éH ÜUÚ çÝà¢S¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
¥ÐÝï Í¢ÚïHê ÜU¢}¢ wG¢éÎ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÜUÚ
çH²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥ÐÝï ¶G¢çÎ}¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ñÆ ÜUÚ ¶¢Ý¢ ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ Í¢Ú ÜïU ÜU¢}¢¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ¥ÐÝï ¶G¢çÎ}¢¢ï´ ÜUè }¢ÎÎ
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J (2)
»ÜU à¢wGS¢ ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï Á¢H¢H¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè
ãñÏ¢¼ S¢ï »ÜU Î}¢ ¶G¢§ÈGU ã¢ï ÜUÚ HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜU¢æÐÝï Hx¢¢
¼¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ çÏ¢ËÜéUH }¢¼ ÇÚ¢ï J
}¢ñ́ Ý ÜU¢ï§ü Ï¢¢Îà¢¢ã ãêæ, Ý ÜU¢ï§ü Á¢ÏÏ¢¢Ú ãG¢çÜU}¢, }¢ñ́ ¼¢ï ÜéUÚG ñà¢ ÜUè »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢
Ï¢ïÅ¢ ãêæ Á¢¢ï wG¢éàÜU x¢¢ïà¼ ÜUè Ï¢¢ïçÅ²¢æ ¶¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J(3)
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ Á¢Ï¢ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢ à¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð
¥ÐÝï HàÜUÚ¢ï´ ÜïU ãéÁ¢ê}¢ }¢ï´ à¢ãìÚï }¢vÜU¢ ÜïU ¥‹ÎÚ
Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð ÐÚ ¼±¢Á¢G¢ï¥G ¥¢ñÚ
§ç‹ÜUS¢¢Ú ÜUè »ïS¢è ¼Á¢ËHè Ýé}¢êÎ¢Ú ‰¢è çÜU ¥¢Ð ªæÅÝè
ÜUè ÐèÆ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG S¢Ú Û¢éÜU¢» ãé» Ï¢ñÆï ‰¢ï çÜU ¥¢Ð
ÜU¢ S¢Úï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUÁ¢¢±¢ ÜïU ¥x¢Hï çãGSS¢ï S¢ï Hx¢¢ ãé±¢ ‰¢¢ J(4)

§S¢è ¼GÚãG Á¢Ï¢ çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G }¢ï´ ¥¢Ð »ÜU

H¢¶ à¢}»G ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÐÚ±¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU
¥¢ç¶GÚè ãGÁ¢ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè ªæÅÝè ÐÚ
»ÜU ÐéÚ¢Ý¢ Ð¢H¢Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥‹±Ú ÐÚ
»ÜU Ó¢¢ÎÚ ‰¢è çÁ¢S¢ ÜUè ÜGUè}¢¼ Ó¢¢Ú çÎÚã}¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý ‰¢è J ©S¢è ªæÅÝè
ÜUè Ðéà¼ ÐÚ ¥¢ñÚ ©S¢è çHÏ¢¢S¢ }¢ḯ ¥¢Ð Ýï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÁG¢éH
Á¢H¢H ÜïU Ý¢§Ï¢ï ¥ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ã¢ïÝï
ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ¥ÐÝ¢ à¢ãÝà¢¢ãè wG¢éyÏG ¢¢ ÐÉG¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï »ÜU H¢¶ S¢ï Á¢G¢§Î
ÈGUÚÁ¢G‹Î¢Ýï ¼¢ñãGèÎ ã}¢¢¼Ý x¢¢ïà¢ Ï¢Ý ÜUÚ S¢éÝ Úãï ‰¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ÜUè Ý¢’HñÝï ¥vGÎS¢ ÜU¢ ¼S}¢¢ ÅêÅ
x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÎéLS¼
ÈGUÚ}¢¢Ýï Hx¢ï J }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢éÛ¢ï ÎèçÁ¢²ï }¢ñ´ §S¢ ÜU¢ï ÎéLS¼ ÜUÚ Îêæ, }¢ïÚè §S¢ ÎÚwG±¢S¼ ÐÚ §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã S¢ãGèãG ãñ çÜU ¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï ÆèÜU ÜUÚ Î¢ïx¢ï }¢x¢Ú }¢ñ´ §S¢ ÜU¢ï
ÐS¢‹Î Ýãè´ ÜUÚ¼¢ çÜU }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝè Ï¢Ú¼Úè ¥¢ñÚ Ï¢ÇG¢§ü Á¢G¢çãÚ
ÜUMæ, §S¢è ¼GÚãG S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï çÜUS¢è ÜU¢}¢ }¢ï´ }¢àxG¢êH Îï¶ ÜUÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÎÚwG±¢S¼ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ¼ï çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð wG¢éÎ ²ïã ÜU¢}¢ Ý ÜUÚï´ §S¢ ÜU¢}¢
ÜU¢ï ã}¢ H¢ïx¢ ¥‹Á¢¢}¢ Îï´x¢ï }¢x¢Ú ¥¢Ð ²ïãè ÈGUÚ}¢¢¼ï çÜU
²ïã S¢Ó¢ ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢ïÚ¢ S¢Ï¢ ÜU¢}¢ ÜUÚ Î¢ïx¢ï }¢x¢Ú }¢éÛ¢ï ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´
ãñ çÜU }¢ñ´ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý çÜUS¢è §}¢ç¼²¢Á¢Gè à¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ Úãêæ J(2)

ãGéSÝï }¢é¥G¢à¢Ú¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
¥ÐÝï ¥ãGÏ¢¢Ï¢, ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ , ¥ÐÝï
çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´, ¥ÐÝï ÐÇG¢ïçS¢²¢ï´ ãÚ »ÜU ÜïU S¢¢‰¢ §¼Ýè wG¢éà¢ ¥wGH¢ÜGUè ¥¢ñÚ
ç}¢HÝS¢¢Úè ÜU¢ Ï¢Ú¼¢± ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ©Ý }¢ï´ S¢ï ãÚ »ÜU ¥¢Ð
ÜïU ¥wGH¢ÜGïU ãGS¢Ý¢ ÜU¢ çx¢Ú±èÎ¢ ¥¢ñÚ }¢g¢ãG ‰¢¢, ¶G¢çÎ}¢ï
¶G¢S¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï ÎS¢ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU
S¢ÈGUÚ ± ±¼GÝ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H
çÜU²¢ }¢x¢Ú ÜU|¢è |¢è ãGéÁG¢êÚ Ýï Ý }¢éÛ¢ï Ç¢æÅ¢ Ý çÛ¢ÇGÜU¢
¥¢ñÚ Ý ÜU|¢è ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼êÝï ÈéUGH¢æ ÜU¢}¢ v²êæ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÈéUGH¢æ ÜU¢}¢
v²êæ Ýãè´ çÜU²¢ ?(1)
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥G ¢ §à¢¢ ÜUã¼è ãñ ´ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜU¢ï§ü wG¢éà¢ ¥wGH¢ÜGU Ýãè´ ‰¢¢ J ¥¢Ð
ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ²¢ ¥¢Ð
ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï ÜU¢ï§ü |¢è ¥¢Ð ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¼¢ ¼¢ï
¥¢Ð HÏÏ¢ñÜU ÜUã ÜUÚ Á¢±¢Ï¢ Îï¼ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢ÚèÚ §Úà¢¢Î
ÈG U Ú}¢¢¼ï ãñ ´ çÜU }¢ñ ´ Á¢Ï¢ S¢ï }¢é „ H}¢¢Ý ãé ± ¢ ÜU|¢è |¢è ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï }¢éÛ¢ï Ð¢S¢ ¥¢Ýï S¢ï Ýãè´ Ú¢ïÜU¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ±vG¼ |¢è
}¢éÛ¢ï Îï¶¼ï ¼¢ï }¢éSÜéUÚ¢ Îï¼ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢
S¢ï wG¢éà¢ ¼GÏ¢§üG |¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢HÁ¢éH
ÜUÚ Úã¼ï ¥¢ñÚ ãÚ »ÜU S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU Ï¢ÓÓ¢¢ï´ S¢ï |¢è wG¢éà¢ ¼GÏ¢§üG ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ©Ý Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜU¢ï
¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ x¢¢ïÎ }¢ï´ çÏ¢Æ¢ Hï¼ï ¥¢ñÚ ¥¢Á¢G¢Î ÝèÁ¢G H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ ¥¢ñÚ
ç}¢SÜUèÝ S¢Ï¢ ÜUè Î¢’±¼ï´ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜïU §Ýç¼ã¢§ü çãGSS¢ï

}¢ï´ ÚãÝï ±¢Hï }¢ÚèÁ¢G¢ï´ ÜUè Ï¢è}¢¢Ú ÐéS¢èü ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ ©GÁ¢íG
Ðïà¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜïU ©GÁ¢íG ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢¼ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ú¢±è ãñ´ çÜU ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´ ÜU¢ï§ü S¢Úx¢¢ïà¢è ÜUè Ï¢¢¼ ÜUÚ¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð
©S¢ ±vG¼ ¼ÜU ¥ÐÝ¢ S¢Ú ©S¢ ÜïU }¢éæã S¢ï ¥Hx¢ Ý
ÈGUÚ}¢¢¼ï Á¢Ï¢ ¼ÜU ±¢ïã ÜU¢Ý }¢ḯ ÜéUÀ ÜUã¼¢ Úã¼¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜUè }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ ÜU|¢è Ð¢©æ ÈñUH¢ ÜUÚ Ýãè´
Ï¢ñÆ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢¼¢ ¥¢Ð S¢H¢}¢
ÜUÚÝï }¢ï´ ÐãH ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ }¢éH¢ÜGU¢ç¼²¢ï´ S¢ï }¢éS¢¢ÈGUãG¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú
¥±ÜG U ¢¼ ¥ÐÝï Ð¢S¢ ¥¢Ýï ±¢Hï }¢é H ¢ÜG U ¢ç¼²¢ï ´ Üï U çH²ï ¥¢Ð
¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚ }¢éÏ¢¢ÚÜU çÏ¢À¢ Îï¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè }¢SÝÎ |¢è
Ðïà¢ ÜUÚ Îï¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï ©Ý ÜUè ÜéU‹²¼¢ï´ ¥¢ñÚ
¥ÓÀï Ý¢}¢¢ï´ S¢ï ÐéÜU¢Ú¼ï J ÜU|¢è çÜUS¢è Ï¢¢¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè Ï¢¢¼ ÜU¢ï
ÜU¢Å¼ï Ýãè´ ‰¢ï J ãÚ à¢wGS¢ S¢ï wG¢éà¢M§ü ÜïU S¢¢‰¢ }¢éSÜéUÚ¢ ÜUÚ }¢éH¢ÜGU¢¼
ÈGUÚ}¢¢¼ï, }¢ÎèÝï ÜïU wG¢ég¢}¢ ¥¢ñÚ Ý¢ïÜUÚ Ó¢¢ÜUÚ Ï¢Ú¼Ý¢ï´ }¢ï´ S¢éÏãG ÜU¢ï Ð¢Ýè
Hï ÜUÚ ¥¢¼ï ¼¢çÜU ãGéÁG¢êÚ ©Ý ÜïU Ï¢Ú¼Ý¢ï´ }¢ï´ ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÇéÏ¢¢ïæ Îï´ ¥¢ñÚ Ð¢Ýè }¢é¼Ï¢ÚüÜU ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï S¢wG¼ Á¢¢ÇGï ÜïU }¢¢ñçS¢}¢
}¢ï´ |¢è S¢éÏãG ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ãÚ »ÜU ÜïU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ ¥ÐÝ¢
}¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ Ç¢H çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢¢ÇGï ÜUè S¢Îèü ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ çÜUS¢è
ÜU¢ï }¢ãGM}¢ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý S¢¢§Ï¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢

ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ‰¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð
ÜïU çÚÁ¢G¢§üG Ï¢¢Ð ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ãGHè}¢¢ ÜïU à¢¢ïãÚ ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ÜU¢ »ÜU çãGSS¢¢ ©Ý ÜïU çH²ï
çÏ¢À¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©S¢ ÐÚ Ï¢ñÆ x¢» çÈUÚ ¥¢Ð ÜUè
çÚÁ¢G¢§üG }¢¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ãGHè}¢¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢§æü ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï ÜUÐÇGï ÜU¢ Ï¢¢ÜGUè çãGSS¢¢ ©Ý ÜïU çH²ï çÏ¢À¢
çÎ²¢ çÈUÚ ¥¢Ð ÜïU çÚÁ¢G¢§üG |¢¢§ü ¥¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï
¥ÐÝï S¢¢}¢Ýï çÏ¢Æ¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢é±ñÏ¢¢
ÜïU Ð¢S¢ ã}¢ïà¢¢ ÜUÐÇG¢ ±x¢GñÚ¢ |¢ïÁ¢¼ï Úã¼ï ‰¢ï ²ïã ¥Ï¢ê HãÏ¢
ÜUè H¢ñæÇè ‰¢è´ ¥¢ñÚ Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §‹ã¢ï´ Ýï
|¢è Îê{ çÐH¢²¢ ‰¢¢ J(1)
¥¢Ð ¥ÐÝï çH²ï ÜU¢ï§ü }¢wGS¢êS¢ çÏ¢S¼Ú Ýãè´
Ú¶¼ï ‰¢ï Ï¢çËÜU ã}¢ïà¢¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU çÏ¢S¼Ú¢ï´ ãè ÐÚ ¥¢Ú¢}¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Œ²¢Ú ± }¢ãGÏÏ¢¼ S¢ï ã}¢ïà¢¢ ¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´
ÜU¢ï wG¢éà¢ Ú¶¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÈGUÚ}¢¢¼è
ãñ´ çÜU }¢ñ´ Œ²¢Hï }¢ï´ Ð¢Ýè Ðè ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Á¢Ï¢ Œ²¢H¢
Îï¼è ¼¢ï ¥¢Ð Œ²¢Hï }¢ï´ ©S¢è Á¢x¢ã ¥ÐÝ¢ HÏ¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU Hx¢¢ ÜUÚ Ð¢Ýè Ý¢ïà¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï Á¢ã¢æ }¢ïÚï ã¢ï´Å Hx¢ï ã¢ï¼ï ¥¢ñÚ }¢ñ´ x¢¢ïà¼ S¢ï |¢Úè ÜU¢ï§ü ãaè ¥ÐÝï Î¢æ¼¢ï´
S¢ï Ý¢ïÓ¢ ÜUÚ ±¢ïã ãaè ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Îï¼è ¼¢ï ¥¢Ð |¢è ©S¢è
Á¢x¢ã S¢ï x¢¢ïà¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï Î¢æ¼¢ï´ S¢ï Ý¢ïÓ¢ ÜUÚ ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï çÁ¢S¢ Á¢x¢ã
}¢ïÚ¢ }¢éæã Hx¢¢ ã¢ï¼¢ J(2)

¥¢Ð Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼

S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢çÎ²¢ï´ ÜïU Í¢Ú¢ï´
ÐÚ |¢è Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ã¢ï ÜUÚ ©Ý ÜUè ¶GÏ¢Ú x¢èÚè ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï
Ý±¢S¢¢ï´ ¥¢ñÚ Ý±¢çS¢²¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï Œ²¢Ú ± à¢zGÜGU¼ S¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ý±¢Á¢G¼ï
¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜUè çÎHÁ¢ê§ü ± Ú±¢Î¢Úè ÈGUÚ}¢¢¼ï ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ḯ S¢ï |¢è x¢éz¼G ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ ©Ý ÜUè Ï¢¢¼Ó¢è¼ S¢ï ¥ÐÝ¢ çÎH wG¢éà¢ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ |¢è çÎH
Ï¢ãH¢¼ï J ¥ÐÝï ÐÇG¢ïçS¢²¢ï´ ÜUè |¢è ¶GÏ¢Ú x¢èÚè ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ §Ýç¼ã¢§ü
ÜUÚè}¢¢Ý¢ ¥¢ñ Ú }¢é ç àÈG U ÜG U ¢Ý¢ Ï¢Ú¼¢± ÈG U Ú}¢¢¼ï J ¥H x¢G Ú Á¢G ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝï ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H ¥¢ñÚ ¥ÐÝè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ S¢ï
»ïS¢ï §SH¢}¢è }¢é¥G¢à¢Úï ÜUè ¼àÜUèH ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU ¥x¢Ú ¥¢Á¢ Îé‹²¢ ¥¢Ð
ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï Hx¢ï ¼¢ï ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ }¢ï´ ¥}Ý¢ï S¢éÜêUÝ ¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼ ± ÚãG}¢¼ ÜU¢ ÎÚ²¢ Ï¢ãÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ
S¢¢Úï ¥G¢H}¢ S¢ï çÁ¢Î¢H¢ï çÜGU¼¢H ¥¢ñÚ çÝÈGU¢ÜGU ± çà¢ÜGU¢ÜGU ÜU¢ Á¢ã‹Ý}¢ Ï¢éÛ¢
Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥G¢H}¢ï ÜU¢»Ý¢¼ ¥}Ý ± Ú¢ãG¼ ¥¢ñÚ Œ²¢Ú ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè
çÏ¢çãà¼ Ï¢Ý Á¢¢» J
ãG²¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè “ãG²¢” ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGÜGU ÜU¢ ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ ²ïã ÈGUÚ}¢¢Ý S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ x¢±¢ã ãñ çÜU
Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Úè ²ïã Ï¢¢¼ ÝÏ¢è ÜU¢ï §üÁ¢G¢
ÐãéæÓ¢¢¼è ãñ HïçÜUÝ ±¢ïã ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
ãG²¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ (¥¢ñÚ ¼é}¢ ÜU¢ï ÜéUÀ ÜUã
Ýãè´ S¢ÜU¼ï)
¥¢Ð ÜUè à¢¢Ýï ãG²¢ ÜUè ¼S±èÚ ¶è´Ó¢¼ï ãé»
»ÜU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU “¥¢Ð ÜæU±¢Úè ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¥G¢ñÚ¼ S¢ï |¢è ÜUãè´ çÁ¢G²¢Î¢
ãG²¢Î¢Ú ‰¢ï J”(1)
§S¢ çH²ï ãÚ ÜGUÏ¢èãG ÜGU¢ñH¢ï ÈGïU’H ¥¢ñÚ ÜGU¢çÏ¢Hï }¢Á¢G}}¢¼
ãGÚÜU¢¼ ± S¢ÜUÝ¢¼ S¢ï ©G}¢í |¢Ú ã}¢ïà¢¢ ¥¢Ð ÜU¢
Î¢}¢Ýï §GS}¢¼ Ð¢ÜU ± S¢¢ÈGU ãè Úã¢ ¥¢ñÚ ÐêÚè ãG²¢¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ ±ÜGU¢Ú ±
}¢éÚÃ±¼ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¥¢Ð S¢ï ÜU¢ï§ü ¥G}¢H S¢ÚÁ¢GÎ
Ýãè´ ãé±¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ý ÈGU¢ïãGìà¢ ÜUH¢}¢ ‰¢ï Ý Ï¢ïãêÎ¢ x¢¢ï Ý Ï¢¢Á¢G¢Ú¢ï´ }¢ï´ à¢¢ïÚ
}¢Ó¢¢Ýï ±¢Hï ‰¢ï J Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ Ï¢ÎH¢ Ï¢éÚ¢§ü S¢ï Ýãè´ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï Ï¢çËÜU
}¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð ²ïã |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ çÜU
ÜU}¢¢Hï ãG²¢ ÜUè ±Áã S¢ï }¢ñ´ Ýï ÜU|¢è |¢è ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï
Ï¢ÚãìÝ¢ Ýãè´ Îï¶¢ J (2)
±¢’Îï ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè

§üÈGU¢» ¥GãìÎ ¥¢ñÚ ±¢’Îï ÜUè Ð¢Ï¢‹Îè |¢è ÎÚwG¼ï ¥wGH¢ÜGU ÜUè »ÜU
Ï¢ãé¼ ãè ¥ã}¢ ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ ãè ãÚè |¢Úè à¢¢¶G ãñ J §S¢ wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ }¢ï´ |¢è
ÚS¢êHï ¥GÚÏ¢è ÜU¢ wG¢éËÜGïU ¥GÁ¢Gè}¢ Ï¢ï ç}¢S¢¢H ãè ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ãG}S¢¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï
}¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÜéUÀ S¢¢}¢¢Ý ¶GÚèÎ¢ §S¢è çS¢çËS¢Hï }¢ï´
¥¢Ð ÜUè ÜéUÀ ÚÜGU}¢ }¢ïÚï çÁ¢G}}¢ï Ï¢¢ÜGUè Úã x¢§ü J }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð
S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ²ãè´ ÆãçÚ²ï }¢ñ´ ¥|¢è ¥|¢è Í¢Ú S¢ï ÚÜGU}¢ H¢ ÜUÚ §S¢è
Á¢x¢ã ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Îï¼¢ ãêæ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï ©S¢è Á¢x¢ã ÆãÚï ÚãÝï ÜU¢ ±¢’Î¢ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ }¢x¢Ú }¢ñ´ Í¢Ú ¥¢ ÜUÚ ¥ÐÝ¢

±¢’Î¢ |¢êH x¢²¢ çÈUÚ ¼èÝ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÛ¢ï Á¢Ï¢ ¶G²¢H ¥¢²¢ ¼¢ï ÚÜGU}¢
Hï ÜUÚ ©S¢ Á¢x¢ã ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï v²¢ Îï¶¼¢ ãêæ çÜU ãGéÁG¢êÚ
©S¢è Á¢x¢ã ÆãÚï ãé» }¢ïÚ¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ´ J }¢éÛ¢ï Îï¶ ÜUÚ Á¢GÚ¢ |¢è
¥¢Ð ÜUè Ðïà¢¢Ýè ÐÚ Ï¢H Ýãè´ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU çS¢±¢
¥¢Ð Ýï ¥¢ñÚ ÜéUÀ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï Ý¢ñ Á¢±¢Ý ! ¼é}¢
Ýï ¼¢ï }¢éÛ¢ï }¢à¢vGÜGU¼ }¢ï´ Ç¢H çÎ²¢ v²êæ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝï ±¢’Îï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¼èÝ
çÎÝ S¢ï ²ã¢æ ¼é}ã¢Ú¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú ÜUÚ Úã¢ ãêæ J(1)
¥GÎìH
wG¢éÎ¢ ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÚS¢êH ¼}¢¢}¢ Á¢ã¢Ý
}¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥}¢èÝ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥G¢çÎH ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ý ±
Ú¢S¼ Ï¢¢Á¢G ‰¢ï J ²ïã ±¢ïã Ú¢ñà¢Ý ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Îéà}¢Ý¢ï´ Ýï |¢è §S¢ ÜU¢ »’ç¼Ú¢ÈGU çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼
S¢ï ÜGUÏH ¼}¢¢}¢ ¥ãHï }¢vÜU¢ ¥¢Ð ÜU¢ï “S¢¢çÎÜéUGH
±¢’Î” ¥¢ñÚ “¥}¢èÝ” ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï ²¢Î ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï
ÚÏ¢è¥G çÏ¢Ý ¶GS¢è}¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢vÜïU ±¢H¢ï´ ÜU¢ §S¢
Ï¢¢¼ ÐÚ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð ¥¢’H¢ ÎÚÁ¢ï ÜïU ¥}¢èÝ
¥¢ñÚ ¥G¢çÎH ãñ´ §S¢è çH²ï »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÐãHï ¥ãHï }¢vÜU¢ ¥ÐÝï
}¢éÜGUg}¢¢¼ ¥¢ñÚ Û¢x¢ÇG¢ï´ ÜU¢ ¥¢Ð S¢ï ÈGñUS¢H¢ ÜUÚ¢²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¼}¢¢}¢ ÈGñUS¢H¢ï´ ÜU¢ï §Ýç¼ã¢§ü
»ãGç¼Ú¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÏ¢H¢ Ó¢êæ ± çÓ¢Ú¢ ¼SHè}¢ ÜUÚ Hï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
çÜU ²ïã ¥}¢èÝ ÜU¢ ÈGñUS¢H¢ ãñ J(2)

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ çÜUS¢ ÜGUÎÚ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢

¥G¢çÎH ‰¢ï §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè »ÜU çÚ±¢²¼ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ
à¢¢çãÎï ¥GÎìH ãñ J ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ýè }¢wGÁG¢ê}¢ ÜUè »ÜU ¥G¢ñÚ¼
Ýï Ó¢¢ïÚè ÜUè, §SH¢}¢ }¢ï´ Ó¢¢ïÚ ÜUè ²ïã S¢Á¢G¢ ãñ çÜU ©S¢ ÜU¢ Î¢²¢æ ã¢‰¢ ÐãéæÓ¢¢ï´
S¢ï ÜU¢Å Ç¢H¢ Á¢¢» J ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï Ï¢ÇGè çÈGURU Î¢}¢Ý
x¢èÚ ã¢ï x¢§ü çÜU ¥x¢Ú ã}¢¢Úï ÜGUÏ¢èHï ÜUè §S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ ã¢‰¢ ÜU¢Å Ç¢H¢ x¢²¢
¼¢ï ²ïã ã}¢¢Úè ¶G¢ÝÎ¢Ýè à¢Ú¢ÈGU¼ ÐÚ »ïS¢¢ Ï¢ÎÝé}¢¢ Î¢x¢G ã¢ïx¢¢ Á¢¢ï ÜU|¢è
ç}¢Å Ý S¢ÜïUx¢¢ ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢ ¼}¢¢}¢ ¥GÚÏ¢ ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ }¢ï´ Á¢GHèH¢ï wG±¢Ú
ã¢ï Á¢¢»æx¢ï §S¢ çH²ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ¼Gñ çÜU²¢ çÜU Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü
Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ çS¢ÈGU¢çÚà¢ Ðïà¢ ÜUÚ Îè Á¢¢» ¼¢çÜU ¥¢Ð ©S¢
¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ ã¢‰¢ Ý ÜU¢Åï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ
ÜU¢ï Á¢¢ï çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü }¢ãGÏ¢êÏ¢ ‰¢ï ÎÏ¢¢± Ç¢H
ÜUÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜïU çH²ï ¥¢}¢¢Î¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU ±¢ïã ÎÚÏ¢¢Úï ¥vGÎS¢ }¢ḯ çS¢ÈGU¢çÚà¢
Ðïà¢ ÜUÚḯ J ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢¢}¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ Ýï ¥àÚ¢ÈGïU ÜéUGÚñà¢ ÜïU
§SÚ¢Ú S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ çS¢ÈGU¢çÚà¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ Îè
²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ðïà¢¢çÝ²ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ Á¢H¢H ÜïU ¥¢S¢¢Ú Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï çÝã¢²¼ ãè x¢GÁ¢GÏ¢ Ý¢ÜU HãÁ¢ï }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
çÜU »ï ©S¢¢}¢¢ ! ¼ê ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè }¢éÜGUÚüÚ ÜUè
ãé§ü S¢Á¢G¢¥¢ïæ }¢ï´ S¢ï »ÜU S¢Á¢G¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ çS¢ÈGU¢çÚà¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ? çÈUÚ §S¢ ÜïU
Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ »ÜU wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©S¢
wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

»ï H¢ïx¢¢ï ! ¼é}¢ S¢ï ÐãHï ÜïU H¢ïx¢ §S¢ ±Áã S¢ï x¢é}¢Ú¢ã ã¢ï x¢» çÜU Á¢Ï¢
©Ý }¢ï´ ÜU¢ï§ü à¢ÚèÈGU Ó¢¢ïÚè ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï À¢ïÇG Îï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü
ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥¢Î}¢è Ó¢¢ïÚè ÜUÚ¼¢ ¼¢ï ©S¢ ÐÚ S¢Á¢G¢»æ ÜGU¢§}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! ¥x¢Ú }¢éãG}}¢Î ÜUè Ï¢ïÅè ÈGU¢ç¼G}¢¢ |¢è Ó¢¢ïÚè ÜUÚïx¢è ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ }¢éãG}}¢Î
©S¢ ÜU¢ ã¢‰¢ ÜU¢Å Hïx¢¢ J ( )
±ÜGU¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çÚÁ¢¢ çÏ¢Ý Á¢GñÎ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ¥ÐÝè }¢Á¢çHS¢¢ï´ }¢ï´ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ
±ÜGU¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G Úã¼ï ‰¢ï Ï¢ÇGï S¢ï Ï¢ÇGï Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú
}¢ï´ |¢è §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý S¢}¢éÚã
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ¥¢Ð ÜUè }¢Á¢çHS¢
çãGË}¢ ± ãG²¢ ¥¢ñÚ ¶GñÚ ± ¥}¢¢Ý¼ ÜUè }¢Á¢çHS¢ ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J ¥¢Ð
ÜUè }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê
Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜUH¢}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï
‰¢ï ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ¥ãHï }¢Á¢çHS¢ §S¢ ¼GÚãG S¢Ú Û¢éÜU¢» ãé» ã}¢¢¼Ý x¢¢ïà¢
Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ ÜUH¢}¢ S¢éÝ¼ï ‰¢ï çÜU x¢¢ï²¢ ©Ý ÜïU
S¢Ú¢ï´ ÐÚ çÓ¢çÇG²¢æ Ï¢ñÆè ãé§ü ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ çÝã¢²¼ ãè ±ÜGU¢Ú
ÜïU S¢¢‰¢ §S¢ ¼GÚãG ÆãÚ ÆãÚ ÜUÚ x¢ézG¼ìx¢ê ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü
à¢wGS¢ ¥¢Ð ÜïU Á¢é}H¢ï´ ÜU¢ï çx¢ÝÝ¢ Ó¢¢ã¼¢ ¼¢ï ±¢ïã
çx¢Ý S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J (1)

¥¢Ð ÜUè çÝà¢S¼¢ï Ï¢Ú¶G¢S¼, ±ÜGU¢Ú¢ï x¢ézG¼¢Ú,

ãÚ ¥Î¢ }¢ï´ »ÜU ¶G¢çHS¢ Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ ±ÜGU¢Ú Ð¢²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð
ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ¥¢zG¼¢Ï¢ï ¥G¢H}¢
¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÚãG ãÚ ¶G¢S¢¢ï ¥G¢}¢ ÜUè ÝÁ¢GÚ¢ï´ }¢ï´ Ýé}¢êÎ¢Ú Úã¼¢ ‰¢¢ J
Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è
¥¢Ð à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ¥¢ñÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢
ã¢ï¼ï ãé» »ïS¢è Á¢G¢çãÎ¢Ý¢ ¥¢ñÚ S¢¢Î¢ çÁ¢G‹Îx¢è Ï¢S¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU
¼¢Úè¶Gï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H Ýãè´ ç}¢H S¢ÜU¼è, wG¢êÚ¢ÜU ± Ð¢ïà¢¢ÜU,
}¢ÜU¢Ý ± S¢¢}¢¢Ý, ÚãìÝ S¢ãìÝ x¢GÚÁ¢G ãG²¢¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ãÚ x¢¢ïà¢ï }¢ï´ ¥¢Ð
ÜU¢ Á¢G¢ïãìÎ ¥¢ñÚ Îé‹²¢ S¢ï Ï¢ï ÚxGÏ¢¼è ÜU¢ ¥G¢H}¢ §S¢
ÎÚÁ¢ï Ýé}¢¢²¢æ ‰¢¢ çÜU çÁ¢S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ²ïãè ÜUã¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU Îé‹²¢
ÜUè Ýï’}¢¼ï´ ¥¢ñÚ HÁGÁ¢G¼ï´ ¥¢Ð ÜUè çÝx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´
»ÜU }¢ÓÀÚ ÜïU ÐÚ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ Á¢GHèH¢ï ãGÜGUèÚ ãñ´ J
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥G ¢ §à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ÜU|¢è ¼èÝ çÎÝ Hx¢¢¼¢Ú »ïS¢ï
Ýãè´ x¢éÁ¢GÚï çÜU ¥¢Ð Ýï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ Ú¢ïÅè ¶¢§ü ã¢ï J
»ÜU »ÜU }¢ãèÝï ¼ÜU ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Ó¢êËã¢ Ýãè´ Á¢H¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ
¶Á¢êÚ ± Ð¢Ýè ÜïU çS¢±¢ ¥¢Ð ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜUè ÜU¢ï§ü
ÎêS¢Úè wG¢êÚ¢ÜU Ýãè´ ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J ãG¢H¢æ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ãGÏ¢èÏ¢ ! ¥x¢Ú
¥¢Ð Ó¢¢ãï´ ¼¢ï }¢ñ´ }¢vÜïU ÜUè Ðã¢çÇG²¢ï´ ÜU¢ï S¢¢ïÝ¢ Ï¢Ý¢ Îêæ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥¢Ð
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Ó¢H¼è Úãï´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ©Ý ÜU¢ï çÁ¢S¢ ¼GÚãG
Ó¢¢ãï´ ¶GÓ¢ü ÜUÚ¼ï Úãï´ }¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï §S¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´
çÜU²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï wG¢éÎ¢ ±‹Îè }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU »ï }¢ïÚï ÚÏ¢ !
}¢éÛ¢ï ²ïãè çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ çÜU }¢ñ´ »ÜU çÎÝ |¢êÜU¢ Úãêæ ¥¢ñÚ »ÜU çÎÝ ¶¢Ý¢
¶¢ªæ ¼¢çÜU |¢êÜU ÜïU çÎÝ wG¢êÏ¢ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ ¼éÛ¢ S¢ï Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢êæ ¥¢ñÚ
¥¢S¢êÎx¢è ÜïU çÎÝ ¼ïÚè ãG}Î ÜUMæ ¥¢ñÚ ¼ïÚ¢ à¢éRU Ï¢Á¢¢ H¢ªæ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
çÁ¢S¢ çÏ¢S¼Ú ÐÚ S¢¢ï¼ï ‰¢ï ±¢ïã Ó¢}¢ÇGï ÜU¢ x¢g¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ M§ü ÜUè Á¢x¢ã
ÎÚwG¼¢ï´ ÜUè À¢H |¢Úè ãé§ü ‰¢è J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ïÚè Ï¢¢Úè ÜïU çÎÝ
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ »ÜU }¢¢ïÅï Å¢Å ÐÚ S¢¢ï²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÁ¢S¢
ÜU¢ï }¢ñ´ Î¢ï ¼ã ÜUÚ ÜïU çÏ¢À¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢ñ´ Ýï ©S¢ Å¢Å ÜU¢ï
Ó¢¢Ú ¼ã ÜUÚ ÜïU çÏ¢À¢ çÎ²¢ ¼¢ï S¢éÏãG ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÐãHï ÜUè ¼GÚãG §S¢ Å¢Å ÜU¢ï ¼é}¢ Î¢ïãÚ¢ ÜUÚ ÜïU çÏ¢À¢ çÎ²¢ ÜUÚ¢ï
v²êæ çÜU }¢éÛ¢ï ¥‹Îïà¢¢ ãñ çÜU §S¢ çÏ¢S¼Ú ÜUè Ý}¢èü S¢ï ÜUãè´ }¢éÛ¢ ÐÚ x¢ãÚè Ýè´Î
ÜU¢ ãG}H¢ ã¢ï Á¢¢» ¼¢ï }¢ïÚè Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ }¢ḯ ¶GHH ÐñÎ¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÜU|¢è ÜU|¢è ãGéÁ¢G êÚ »ÜU »ïS¢è Ó¢¢ÚÐ¢§ü ÐÚ
|¢è ¥¢Ú¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï Á¢¢ï ¶éÚÎÚï Ï¢¢Ý S¢ï Ï¢Ýè ãé§ü ‰¢è J Á¢Ï¢ ¥¢Ð
çÏ¢x¢GñÚ çÏ¢À¢ïÝï ÜïU ©S¢ Ó¢¢ÚÐ¢§ü ÐÚ HïÅ¼ï ‰¢ï ¼¢ï çÁ¢S}¢ï
Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ Ï¢¢Ý ÜïU çÝà¢¢Ý ÐÇG Á¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(1)
à¢éÁ¢¢¥G¼
ãGéÁG¢êÚ ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè Ï¢ï ç}¢S¢¢H à¢éÁ¢¢¥G¼
ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Á¢ñS¢ï Ï¢ã¢ÎéÚ S¢ãG¢Ï¢è
ÜU¢ ²ïã ÜGU¢ñH ãñ çÜU Á¢Ï¢ HÇG¢§ü wG¢êÏ¢ x¢}¢ü ã¢ï Á¢¢¼è ‰¢è ¥¢ñÚ Á¢æx¢ ÜUè çà¢g¼
Îï¶ ÜUÚ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ï¢ã¢ÎéÚ¢ï´ ÜUè ¥¢æ¶ï´ Ð‰¢Ú¢ ÜUÚ S¢é¶Gü ÐÇG Á¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´
©S¢ ±vG¼ }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ÐãHê }¢ï´ ¶ÇGï ã¢ï
ÜUÚ ¥ÐÝ¢ Ï¢Ó¢¢± ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢ñÚ ¥¢Ð ã}¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´

S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥¢ñÚ Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU çÏ¢ËÜéUH ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Á¢æx¢
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ã¢ÎéÚ ±¢ïã à¢wGS¢ à¢é}¢¢Ú
çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ Á¢¢ï Á¢æx¢ }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ Úã
ÜUÚ Îéà}¢Ý¢ï´ S¢ï HÇG¼¢ ‰¢¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ ¼G¢ÜGU¼ ±Ú, S¢¶Gè ¥¢ñÚ
ÐS¢‹ÎèÎ¢ }¢ïÚè ¥¢æ¶¢ï´ Ýï ÜU|¢è çÜUS¢è ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ýï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ }¢ï´ Ï¢¢Úã ãÁ¢G¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ
ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG}H¢ï´ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ ÜUÚ |¢¢x¢ x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU
S¢ï Hx¢¢¼¢Ú ¼èÚ¢ï´ ÜU¢ }¢è´ã Ï¢ÚS¢ Úã¢ ‰¢¢ ©S¢ ±vG¼ }¢ïæ |¢è ÚS¢êHéËH¢ã
»ÜU ÜGUÎ}¢ |¢è ÐèÀï Ýãè´ ãÅï Ï¢çËÜU »ÜU S¢ÈGïUÎ ¶GÓÓ¢Ú
ÐÚ S¢é±¢Ú ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢
¥¢Ð ÜïU ¶GÓÓ¢Ú ÜUè Hx¢¢}¢ ÐÜUÇGï ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
¥ÜïUHï Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU ÎH Ï¢¢ÎH HàÜUÚ¢ï´ ÜïU ãéÁ¢ê}¢ ÜUè
¼GÚÈGU Ï¢ÉG¼ï Ó¢Hï Á¢¢ Úãï ‰¢ï J ¥¢ñÚ ÚÁÁ¢G ÜïU ²ïã ÜUçH}¢¢¼ Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ ÐÚ
Á¢¢Úè ‰¢ï çÜU
}¢ñ´ ÝÏ¢è ãêæ ²ïã Û¢êÅ Ýãè´ ãñ }¢ñ´ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ãêæ J

¼G¢ÜGU¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè çÁ¢S}¢¢Ýè ¼G¢ÜGU¼ |¢è ãGgï
»’Á¢¢Á¢G ÜU¢ï ÐãéæÓ¢è ãé§ü ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè §S¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ ¼G¢ÜGU¼ ± ÜéUGÃ±¼ S¢ï »ïS¢ï »ïS¢ï }¢éãGçÄ²LH ©GÜGUêH ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ï´ ¥¢ñÚ
ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥GvGHï §‹S¢¢Ýè §S¢ ÜïU ¼S¢Ã±éÚ S¢ï
ãGñÚ¢Ý Úã Á¢¢¼è ãñ J x¢GÁG±» ¥ãGÁ¢G¢Ï¢ ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Á¢Ï¢ ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ Úãï ‰¢ï »ÜU »ïS¢è Ó¢^¢Ý Á¢G¢çãÚ ã¢ï x¢§ü Á¢¢ï
çÜUS¢è ¼GÚãG çÜUS¢è à¢wGS¢ S¢ï |¢è Ýãè´ ÅêÅ S¢ÜUè }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ¥¢Ð
Ýï ¥ÐÝè ¼G¢ÜGU¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ©S¢ ÐÚ ÈU¢±ÇG¢ }¢¢Ú¢ ¼¢ï
±¢ïã Úï¼ ÜïU |¢éÚ|¢éÚï ÅèHï ÜUè ¼GÚãG çÏ¢¶Ú ÜUÚ Ð¢à¢ Ð¢à¢ ã¢ï x¢§ü çÁ¢S¢ ÜU¢
}¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ J(1)
LÜU¢Ý¢ ÐãH±¢Ý S¢ï ÜéUà¼è
¥GÚÏ¢ ÜU¢ }¢àãêÚ ÐãH±¢Ý LÜU¢Ý¢ ¥¢Ð ÜïU
S¢¢}¢Ýï S¢ï x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè
±¢ïã ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÛ¢ S¢ï
ÜéUà¼è HÇG ÜUÚ }¢éÛ¢ï ÐÀ¢ÇG Îḯ ¼¢ï }¢ñ́ ¥¢Ð ÜUè Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
Hêæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï
ÜéUà¼è HÇG ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï ÐÀ¢ÇG çÎ²¢, çÈUÚ ©S¢ Ýï Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ÜéUà¼è HÇGÝï ÜUè
Î¢’±¼ Îè ¥¢Ð Ýï ÎêS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ |¢è ¥ÐÝè Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢
¼G¢ÜGU¼ S¢ï ©S¢ ÜU¢ï §S¢ Á¢G¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÐÅÜU çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ÎïÚ ¼ÜU
©Æ Ý S¢ÜU¢ ¥¢ñ Ú ãG ñ Ú ¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢é ã G } }¢Î
( ) ! wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¥¢Ð ÜUè ¥GÁ¢èÏ¢ à¢¢Ý ãñ çÜU
¥¢Á¢ ¼ÜU ¥GÚÏ¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÐãH±¢Ý }¢ïÚè ÐèÆ Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ýãè´ Hx¢¢ S¢ÜU¢
}¢x¢Ú ¥¢Ð Ýï Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ }¢éÛ¢ï Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ Á¢G}¢èÝ ÐÚ
ÐÀ¢ÇG çÎ²¢ J Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU LÜU¢Ý¢ ÈGU¢ñÚÝ ãè }¢é„H}¢¢Ý

ã¢ï x¢²¢ }¢x¢Ú Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï çH¶¢ ãñ çÜU LÜU¢Ý¢ Ýï ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU
çÎÝ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J (1)
²Á¢GèÎ çÏ¢Ý LÜU¢Ý¢ S¢ï }¢éÜGU¢Ï¢H¢

§S¢è LÜU¢Ý¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý LÜU¢Ý¢ |¢è }¢¢Ý¢ ãé±¢ ÐãH±¢Ý
‰¢¢ ²ïã ¼èÝ S¢¢ï Ï¢ÜUçÚ²¢æ Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢
çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! ¥¢Ð }¢éÛ¢ S¢ï ÜéUà¼è HçÇG²ï J ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ Ýï ¼é}ãï´ ÐÀ¢ÇG çÎ²¢ ¼¢ï ¼é}¢
çÜU¼Ýè Ï¢ÜUçÚ²¢æ }¢éÛ¢ï §‹¥G¢}¢ }¢ï´ Î¢ïx¢ï ? ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU »ÜU S¢¢ï Ï¢ÜUçÚ²¢æ
}¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï Îï Îêæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï
ã¢‰¢ ç}¢H¢¼ï ãè ©S¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÐÅÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãGñÚ¼ S¢ï ¥¢Ð
ÜU¢ }¢éæã ¼ÜUÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ±¢’Îï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU »ÜU S¢¢ï
Ï¢ÜUçÚ²¢æ ©S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Îï Îè´ J }¢x¢Ú çÈUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ©S¢
Ýï ÜéUà¼è HÇGÝï ÜïU çH²ï Ó¢ïHï‹Á¢ çÎ²¢ ¥¢Ð Ýï ÎêS¢Úè }¢Ú¼Ï¢¢ |¢è ©S¢ ÜUè
ÐèÆ Á¢G}¢èÝ ÐÚ Hx¢¢ Îè ©S¢ Ýï çÈUÚ »ÜU S¢¢ï Ï¢ÜUçÚ²¢æ ¥¢Ð ÜU¢ï Îï Îè´ J çÈUÚ
¼èS¢Úè Ï¢¢Ú ©S¢ Ýï ÜéUà¼è ÜïU çH²ï HHÜU¢Ú¢ ¥¢Ð Ýï
©S¢ ÜU¢ Ó¢ïHï‹Á¢ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ÜéUà¼è HÇG ÜUÚ §S¢ Á¢G¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢
©S¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ Îï }¢¢Ú¢ çÜU ±¢ïã çÓ¢¼ ã¢ï x¢²¢, ©S¢ Ýï Ï¢¢ÜGUè »ÜU S¢¢ï
Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ðïà¢ ÜUÚ çÎ²¢,
}¢x¢Ú ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) ! S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ x¢±¢ã
ãñ çÜU ¥¢Á¢ ¼ÜU ÜU¢ï§ü ÐãH±¢Ý }¢éÛ¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ Ýãè´ ¥¢ S¢ÜU¢, }¢x¢Ú ¥¢Ð
Ýï ¼èÝ Ï¢¢Ú çÁ¢S¢ ¼GÚãG }¢éÛ¢ï ÜéUà¼è }¢ï´ ÐÀ¢ÇG¢ ãñ §S¢ S¢ï }¢ïÚ¢ çÎH }¢¢Ý x¢²¢
çÜU ²ÜGUèÝÝ ¥¢Ð wG¢éÎ¢ ÜïU ÝÏ¢è ãñ´, ²ïã ÜUã¢ ¥¢ñÚ
ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J ãGéÁG¢êÚ

©S¢ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢Ýï S¢ï Ï¢ïãGÎ wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¼èÝ S¢¢ï
Ï¢ÜUçÚ²¢æ ±¢ÐS¢ ÜUÚ Îè´ J(1)
¥Ï¢éH ¥S±Î S¢ï Á¢G¢ïÚ ¥¢ÁG¢}¢¢§ü
§S¢è ¼GÚãG ¥Ï¢éH ¥S±Î Á¢}¢ãGè §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ ¼G¢ÜGU¼ ±Ú ÐãH±¢Ý
‰¢¢ çÜU ±¢ïã »ÜU Ó¢}¢ÇGï ÐÚ Ï¢ñÆ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÎS¢ ÐãH±¢Ý ©S¢ Ó¢}¢ÇGï
ÜU¢ï ¶è´Ó¢¼ï ‰¢ï ¼¢çÜU ±¢ïã Ó¢}¢ÇG¢ ©S¢ ÜïU ÝèÓ¢ï S¢ï çÝÜUH Á¢¢» }¢x¢Ú ±¢ïã
Ó¢}¢ÇG¢ ÈUÅ ÈUÅ ÜUÚ ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ã¢ï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ©S¢ ÜïU ÝèÓ¢ï S¢ï
çÝÜUH Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J ©S¢ Ýï |¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ ²ïã Ó¢ïHï‹Á¢
çÎ²¢ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ÜéUà¼è }¢ï´ ÐÀ¢ÇG Îï´ ¼¢ï }¢ñ´
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢ªæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚ ©S¢ S¢ï ÜéUà¼è HÇGÝï ÜïU
çH²ï ¶ÇGï ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ã¢‰¢ ÐÜUÇG¼ï ãè ©S¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÐÀ¢ÇG
çÎ²¢ J ±¢ïã ¥¢Ð ÜUè §S¢ ¼G¢ÜGU¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ãGñÚ¢Ý ã¢ï
ÜUÚ ÈGU¢ñÚÝ ãè }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ J(2)
S¢¶G¢±¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè à¢¢Ýï S¢¶G¢±¼ }¢¢ïãG¼¢Á¢ï
Ï¢²¢Ý Ýãè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢ÉG ÜUÚ
S¢¶Gè ‰¢ï J wG¢éS¢êS¢Ý }¢¢ãï Ú}¢Á¢G¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè S¢¶G¢±¼
§S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÉG Á¢¢¼è ‰¢è çÜU Ï¢ÚS¢Ýï ±¢Hè Ï¢ÎçH²¢ï´ ÜU¢ï ©Æ¢Ýï ±¢Hè
ã±¢¥¢ïæ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ¥¢Ð S¢¶Gè ã¢ï Á¢¢¼ï ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU
ãGéÁG¢êÚ Ýï çÜUS¢è S¢¢§H ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´ wG±¢ã ±¢ïã çÜU¼Ýè

ãè Ï¢ÇGè Ó¢èÁ¢G ÜU¢ S¢é±¢H v²êæ Ý ÜUÚï ¥¢Ð Ýï “H¢”

(Ýãè´) ÜU¢ HzGÁ¢G Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
²ïãè ±¢ïã }¢ÁG}¢êÝ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ÈGUÚÁG¢ÎÜGU à¢¢§GÚ ¼¢Ï¢ï§üG }¢é¼±zGÈGU¢
çS¢. 110 çã. Ýï v²¢ wG¢êÏ¢ ÜUã¢ ãñ çÜU (1)
§S¢è ÜU¢ ¼…ü}¢¢ çÜUS¢è ÈGU¢ÚS¢è ÜïU à¢¢§GÚ Ýï §S¢ ¼GÚãG çÜU²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè ãGéÁG¢êÚ Ýï çÜUS¢è S¢¢§H ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ï´

“H¢” (Ýãè´) ÜU¢ HzGÁ¢G Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ Ï¢çËÜU ã}¢ïà¢¢ “Ý¥G}¢” (ã¢æ) ãè ÜUã¢
}¢x¢Ú ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ }¢ï ´ “H¢” (Ýãè´ ) ÜU¢ HzG Á ¢G Á¢G M Ú ¥¢Ð
ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ¥¢¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜUçH}¢»
à¢ã¢Î¼ }¢ï´ “H¢” ÜUãÝï ÜUè Á¢GMÚ¼ Ý ã¢ï¼è ¼¢ï ©S¢ }¢ï´ |¢è “H¢” (Ýãè´) ÜUè
Á¢x¢ã ¥¢Ð “Ý¥G}¢” (ã¢æ) ãè ÈGUÚ}¢¢¼ï J
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè S¢¶G¢±¼ çÜUS¢è S¢¢§H ÜïU
S¢é±¢H ãè ÐÚ }¢ãGÎêÎ ± }¢é‹ãGS¢Ú Ýãè´ ‰¢è Ï¢çËÜU çÏ¢x¢GñÚ }¢¢æx¢ï ãé» |¢è ¥¢Ð
Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢H ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢
çÜU ¥G¢H}¢ï S¢¶G¢±¼ }¢ï´ §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢H Ý¢çÎÚ¢ï Ý¢²¢Ï¢ ãñ J ¥¢Ð
ÜïU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï Îéà}¢Ý ©}¢Ä²¢ çÏ¢Ý ¶GHÈGU ÜU¢çÈGUÚ ÜU¢
Ï¢ïÅ¢ S¢zG±¢Ý çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ï “çÁ¢§GÚ¢üÝ¢” }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚï ÎÚÏ¢¢Ú ãé±¢
¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï §¼Ýè ÜUS¢èÚ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ ªæÅ¢ï´ ¥¢ñÚ
Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ Úï±ÇG ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÜU Î¢ï Ðã¢çÇG²¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ÜU¢

}¢ñÎ¢Ý |¢Ú x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï S¢zG±¢Ý }¢vÜïU Á¢¢ ÜUÚ çÓ¢ËH¢ çÓ¢ËH¢ ÜUÚ
¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ S¢ï ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ḯ ¥¢ Á¢¢¥¢ï
}¢éã}G }¢Î ( ) §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢H ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́ çÜU
ÈGUÜGUèÚè ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¥‹Îïà¢¢ ãè Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úã¼¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ S¢zG±¢Ý wG¢éÎ
|¢è }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» J (1)
Ï¢ãÚ ãG¢H ¥¢Ð ÜïU Á¢êÎ¢ï Ý±¢H ¥¢ñÚ S¢¶G¢±¼

ÜïU ¥ãG±¢H §S¢ ÜGUÎÚ ¥GÎè}¢éH ç}¢S¢¢H ¥¢ñÚ §¼Ýï çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´ çÜU ¥x¢Ú §Ý
ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï Ï¢ãé¼ S¢è çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜU¢ ¥}Ï¢¢Ú ¼Ä²¢Ú ã¢ï
S¢ÜU¼¢ ãñ }¢x¢Ú §S¢ S¢ï ÐãHï ÜïU ¥±Ú¢ÜGU }¢ï´ ã}¢ çÁ¢¼Ý¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ
çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´ ±¢ïã S¢¶G¢±¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï S¢}¢Û¢Ýï ÜïU çH²ï Ï¢ãé¼ ÜU¢ÈGUè ãñ J
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜUÚè}¢ ã}¢ S¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÐÚ çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥G}¢H
ÜUÚÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J (¥¢}¢èÝ)
¥S}¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢
¥GÚÏ¢ ÜU¢ }¢àãêÚ }¢ÜGUêH¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜU¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ïÝ¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ÎHèH ãé±¢
ÜUÚ¼è ãñ çÜU ±¢ïã Ó¢èÁ¢G §GÁGÁ¢G¼ ± à¢ÚÈGU ±¢Hè ãñ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜU¢ï Ó¢êæçÜU ¶GËH¢ÜGïU ¥G¢H}¢ Ýï §S¢ ÜGUÎÚ »’Á¢G¢Á¢G¢ï
§vÚ¢}¢ ¥¢ñÚ §GÁGÁ¢G¼ ± à¢ÚÈGU S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð
§}¢¢}¢é ‹ ÝçÏ¢Ä²èÝ, S¢çÄ²Îé H }¢é „ ü H èÝ, }¢ãG Ï ¢ê Ï ¢ï ÚÏÏ¢é H ¥G ¢ H}¢èÝ
ãñ´ §S¢ çH²ï ¥¢Ð ÜïU ¥S}¢¢»
}¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ¥¢ñÚ ¥ËÜGU¢Ï¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´ J(2)

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢éy¢G§G}¢ çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU

ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢æÓ¢ Ý¢}¢ ãñ´ }¢ñ´ {1} “}¢éãG}}¢Î”
± {2} “¥ãG}¢Î” ãêæ ¥¢ñÚ }¢ñ´ {3} “}¢¢ãGè” ãêæ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ }¢ïÚè
±Áã S¢ï ÜéUÈGí ÜU¢ï ç}¢Å¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ {4} “ãG¢çà¢Ú” ãêæ çÜU }¢ïÚï ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ
S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ãGàÚ ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ {5} “¥G¢çÜGUÏ¢” ãêæ J(1) (²¢’Ýè S¢Ï¢ S¢ï
¥¢ç¶GÚè ÝÏ¢è)
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥ËÜGU¢Ï¢ ±
¥S}¢¢ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ }¢ÁG¢ÜêUÚ ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢¢’Á¢G ©GH}¢¢»
çÜUÚ¢}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜUè ¼GÚãG ãGéÁG¢êÚ
ÜïU |¢è çÝ‹Ý¢Ý±ï Ý¢}¢ ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ÎçãGÄ²¢ Ýï
¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜïU
©Ý ¼}¢¢}¢ Ý¢}¢¢ï´ ÜU¢ï à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢» Á¢¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï ãGÎèS¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Hè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ´ ¼¢ï ¥¢Ð ÜïU Ý¢}¢¢ï´ ÜUè çx¢Ý¼è ¼èÝ
S¢¢ï ¼ÜU ÐãéæÓ¢¼è ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G S¢êçÈGU²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜïU |¢è »ÜU ãÁ¢G¢Ú Ý¢}¢ ãñ´ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ý¢}¢¢ï´
ÜUè ¼¢’Î¢Î |¢è »ÜU ãÁ¢G¢Ú ãñ J (2)
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥S}¢¢»

}¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ S¢ï Î¢ï Ý¢}¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ãñ´ : »ÜU “}¢éãG}}¢Î” ÎêS¢Ú¢
“¥ãG}¢Î” ( ) J ¥¢Ð ÜïU Î¢Î¢
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢éãG}}¢Î” Ú¶¢ ¥¢ñÚ
§S¢è Ý¢}¢ ÐÚ ¥¢Ð ÜU¢ ¥GÜGUèÜGU¢ çÜU²¢ Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢
çÜU »ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ! ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝï Ð¢ï¼ï ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢éãG}}¢Î” v²êæ

Ú¶¢ ¥¢Ð ÜïU ¥¢Ï¢¢¥¢ï ¥ÁÎ¢Î }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ |¢è ²ïã Ý¢}¢ Ýãè´ Úã¢ ãñ J ¼¢ï
¥¢Ð Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï §S¢ çÝÄ²¼ S¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ©}}¢èÎ ÐÚ §S¢
Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢éãG}}¢Î” Ú¶¢ ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ M» Á¢G}¢èÝ ÜïU H¢ïx¢ §S¢ ÜUè
¼¢’ÚèÈGU ÜUÚï´x¢ï J ¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï ²ïã ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ Ýï
§S¢ ©}}¢èÎ ÐÚ “}¢éãG}}¢Î” Ý¢}¢ Ú¶¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢S}¢¢Ý¢ï´
}¢ï´ §S¢ ÜUè ¼¢’ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ wG¢éÎ¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU §S¢
ÜUè ¼¢’ÚèÈGU ÜUÚïx¢è, ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜUè §S¢ çÝÄ²¼ ¥¢ñÚ
©}}¢èÎ ÜUè ±Áã ²ïã ãñ çÜU §‹ã¢ï´ Ýï »ÜU wG±¢Ï¢ Îï¶¢ ‰¢¢ çÜU }¢ïÚè ÐèÆ S¢ï
»ÜU Ó¢¢æÎè ÜUè Á¢G‹Á¢èÚ çÝÜUHè çÁ¢S¢ ÜU¢ »ÜU ÜUÝ¢Ú¢ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ
»ÜU çS¢Ú¢ ¥¢S}¢¢Ý ÜU¢ï Àê Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ }¢à¢çÚÜGU¢ï }¢x¢GçÚÏ¢ ÜïU
§‹S¢¢Ý ©S¢ Á¢G‹Á¢èÚ S¢ï çÓ¢}¢Åï ãé» ãñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï Á¢Ï¢
ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜU¢çãÝ¢ï´ S¢ï §S¢ wG±¢Ï¢ ÜUè ¼¢’Ï¢èÚ ÎÚ²¢zG¼ ÜUè ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢
wG±¢Ï¢ ÜUè ²ïã ¼¢’Ï¢èÚ Ï¢¼¢§ü çÜU »ï ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ! ¥¢Ð ÜUè ÝSH
S¢ï ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ »ÜU »ïS¢¢ HÇGÜU¢ ÐñÎ¢ ã¢ïx¢¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ¥ãHï }¢à¢çÚÜGU¢ï
}¢x¢GçÚÏ¢ ©S¢ ÜUè ÐñÚ±è ÜUÚï´x¢ï ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥¢S}¢¢Ý¢ï Á¢G}¢èÝ ±¢Hï ©S¢ ÜUè
}¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜU¢ wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉGï´x¢ï J(1)
¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜUè
±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢
“}¢éãG}}¢Î” Ú¶¢ ãñ v²êæ çÜU Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ §Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ‰¢ï ¼¢ï §‹ã¢ï´ Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ »ÜU çÈGUçÚà¼ï ÜU¢ï ²ïã
ÜUã¼ï ãé» S¢éÝ¢ ‰¢¢ çÜU »ï ¥¢ç}¢Ý¢ ! S¢¢Úï Á¢ã¢Ý ÜïU
S¢ÚÎ¢Ú ¼é}ã¢Úï çà¢ÜU}¢ }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ãñ´ Á¢Ï¢ ²ïã ÐñÎ¢ ã¢ï´ ¼¢ï ¼é}¢ §Ý
ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢éãG}}¢Î” Ú¶Ý¢ J(2)

§Ý Î¢ïÝ¢ï´ çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ÜU¢ï§ü ¼¥G¢LÁ¢G Ýãè´ J ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ Ýï ¥ÐÝï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥¢ç}¢Ý¢ ÜïU
wG±¢Ï¢¢ï´ ÜUè ±Áã S¢ï Î¢ïÝ¢ï´ Ýï Ï¢¢ã}¢è }¢à±Úï S¢ï ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢éãG}}¢Î” Ú¶¢ ã¢ï J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ÜU§ü Á¢x¢ã ¥¢Ð
ÜU¢ï “}¢éãG}}¢Î” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ “¥ãG}¢Î” ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ¼}¢¢}¢ çÁ¢G‹Îx¢è ¥¢Ð
ÜïU çÁ¢GRïU Á¢}¢èH ÜU¢ ÇæÜU¢ Ï¢Á¢¢¼ï Úãï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ çÜU (1) ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï
§üGS¢¢ ²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¼ï ãé» ¼à¢ÚèÈGU H¢» ‰¢ï çÜU }¢ïÚï Ï¢¢’Î
»ÜU ÚS¢êH ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï ±¢Hï ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ï Ý¢}¢è ± §S}¢ï çx¢Ú¢}¢è
“¥ãG}¢Î” ãñ J
¥¢Ð ÜUè ÜéU‹²¼
¥¢Ð ÜUè }¢àãêÚ ÜéU‹²¼ “¥Ï¢éH ÜGU¢çS¢}¢”
ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢ãé¼ S¢è ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè ²ïã ÜéU‹²¼
}¢…GÜêUÚ ãñ, }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜUè ÜéU‹²¼ “¥Ï¢ê §Ï¢í¢ãè}¢” |¢è ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
çÁ¢Ï¢íèH Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §Ý HzGÁ¢G¢ï´ S¢ï S¢H¢}¢
çÜU²¢ çÜU ²¢’Ýè »ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU ±¢çHÎ ! ¥¢Ð ÐÚ
S¢H¢}¢ J(2)

ç¼GÏÏ¢ï ÝÏ¢±è
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
¥ËH¢ã ÜïU Ï¢‹Î¢ï ! ¼é}¢ H¢ïx¢ Î±¢»æ §çS¼’}¢¢H ÜUÚ¢ï §S¢ çH²ï çÜU
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï »ÜU Ï¢è}¢¢Úè ÜïU çS¢±¢ ¼}¢¢}¢ Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ ÜïU çH²ï
Î±¢ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ±¢ïã ÜU¢ñÝ S¢è Ï¢è}¢¢Úè ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Î±¢ Ýãè´ ãñ ?
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã “Ï¢éÉ¢G Ð¢” ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ

çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ çÁ¢Ý çÁ¢Ý ¼GÚèÜGU¢ï´
S¢ï §GH¢Á¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï ©Ý }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú Ó¢¢Ú ¼GÚèÜGU» §GH¢Á¢ ãñ´ :
S¢ªG¼G : Ý¢ÜU ÜïU Á¢GÚè»G Î±¢ Ó¢ÉG¢Ý¢, HÎêÎ : }¢éæã ÜïU çÜUS¢è »ÜU
Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï Î±¢ çÐH¢Ý¢, çãGÁ¢¢}¢ã : çÜUS¢è ©GÁG± ÐÚ ÐÀÝ¢ Hx¢±¢ ÜUÚ
wG¢êÝ çÝÜUH±¢ ÎïÝ¢, }¢à¢è : Á¢éËH¢Ï¢ HïÝ¢ J(2)
Ï¢¢’Á¢G Î±¢»æ wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚ Ýï §çS¼’}¢¢H ÈGUÚ}¢¢§ü
ãñ´ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Î±¢¥¢ïæ ÜïU ¥¢ñS¢¢ÈGU ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ÈGU±¢§Î S¢ï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï
¥¢x¢¢ã ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J ã}¢ ²ã¢æ §Ý }¢ï´ S¢ï ¼Ï¢LüÜUÝ Ó¢‹Î Î±¢¥¢ïæ ÜU¢ çÁ¢GRU
¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¼¢çÜU ã}¢¢Úè §S¢ }¢éwG¼S¢Ú çÜU¼¢Ï¢ ÜïU S¢ÈGUãG¢¼ “ç¼GÏÏ¢ï
ÝÏ¢±è” ÜïU ¥ã}¢ Ï¢¢Ï¢ S¢ï }¢ãGM}¢ Ý Úã Á¢¢»æ J

§çS}¢Î (S¢é } ¢ü » çS¢²¢ã §SÈG U ã¢Ýè) : ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥ÜUÚ}¢

Ýï §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ §çS}¢Î
ÜU¢ï §çS¼’}¢¢H }¢ï´ Ú¶¢ï ²ïã çÝx¢¢ã ÜU¢ï ¼ïÁ¢G ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÐHÜU ÜïU Ï¢¢H
©x¢¢¼¢ ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Ð¢S¢ »ÜU S¢éÚ}¢¢ Î¢Ýè ‰¢è çÁ¢S¢ }¢ï´
§çS}¢Î ÜU¢ S¢éÚ}¢¢ Úã¼¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð S¢¢ïÝï S¢ï ÐãHï
ãÚ Ú¢¼ ¼èÝ ¼èÝ S¢H¢§ü Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ Hx¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(2)
çãGÝ¢ }¢ïãæÎè : ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜU¢ï§ü ÈéU‹S¢è çÝÜUH¼è
²¢ ÜU¢æÅ¢ Ó¢é|¢ Á¢¢¼¢ ¼¢ï ¥¢Ð ©S¢ ÐÚ }¢ïãæÎè Ú¶ çÎ²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(3)
¥H ãGÏÏ¢¼éSS¢¢ñÎ¢© (ÜUH¢ï´Á¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ï à¢êÝèÁ¢G |¢è ÜUã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ
Ï¢¢’Á¢G Á¢x¢ã §S¢ ÜU¢ï }¢éæx¢ÚèH¢ |¢è ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ) : ãGéÁG¢êÚ Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ÜïU §çS¼’}¢¢H ÜU¢ï H¢çÁ¢G}¢ ÐÜUÇG¢ï v²êæ çÜU §S¢ }¢ï´
}¢¢ñ¼ ÜïU çS¢±¢ S¢Ï¢ Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï çà¢ÈGU¢ ãñ J(4)
¥œ¢ËÏ¢èÝã (¥¢Å¢, Ð¢Ýè, à¢ãÎ, ¼ïH ç}¢H¢ ÜUÚ ãGÚèÚï ÜUè ¼GÚãG
Ï¢Ý¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ) : ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Í¢Ú ±¢H¢ḯ }¢ḯ Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢
Á¢¢ÇG¢ Ï¢é¶¢G Ú }¢ḯ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð §S¢ ¼G¥¢G }¢ ÜïU
¼Ä²¢Ú ÜUÚÝï ÜU¢ ãGév}¢ Îï¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU ²ïã ¶¢Ý¢ x¢G}¢x¢èÝ ¥¢Î}¢è

ÜïU çÎH ÜU¢ï ¼çvG±Ä²¼ Îï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢è}¢¢Ú çÎH S¢ï ¼vHèÈGU ÜU¢ï §S¢ ¼GÚãG
ÎêÚ ÜUÚ Îï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¼é}¢ H¢ïx¢ Ð¢Ýè S¢ï ¥ÐÝï Ó¢ïãÚ¢ï´ ÜïU }¢ñH ÜéUÓ¢ñH ÜU¢ï
ÎêÚ ÜUÚ Îï¼ï ã¢ï J(1)
¥H ¥GS¢H (à¢ãÎ) ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´
»ÜU à¢wGS¢ Ýï ¥¢ ÜUÚ çà¢ÜU¢²¼ ÜUè, çÜU §S¢ ÜïU |¢¢§ü ÜU¢ï ÎS¼ ¥¢ Úãï ãñ´
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ ÜU¢ï à¢ãÎ çÐH¢¥¢ï J çÈUÚ ±¢ïã
Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU ÎS¼ Ï¢æÎ Ýãè´ ã¢ï¼ï J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ©S¢ ÜU¢ï à¢ãÎ çÐH¢¥¢ï J çÈUÚ ±¢ïã ¼èS¢Úè Ï¢¢Ú ¥¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU
ÎS¼ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè ãñ J ¥¢Ð Ýï çÈUÚ à¢ãÎ
çÐH¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ²ïã §GH¢Á¢ ¼¢ï }¢ñ´ ÜUÚ Ó¢éÜU¢ ãêæ J ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ÓÓ¢¢ ãñ
¥¢ñÚ ¼ïÚï |¢¢§ü ÜU¢ ÐïÅ Û¢êÅ¢ ãñ ©S¢ ÜU¢ï à¢ãÎ çÐH¢¥¢ï ©S¢ Ýï Á¢¢ ÜUÚ à¢ãÎ
çÐH¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ ã¢ï x¢²¢ J(2)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï
à¢wGS¢ ãÚ }¢ãèÝï }¢ï´ ¼èÝ çÎÝ S¢éÏãG ÜïU ±vG¼ à¢ãÎ Ó¢¢Å çH²¢ ÜUÚï ©S¢ ÜU¢ï
ÜU¢ï§ü Ï¢ÇGè Ï¢H¢ Ý ÐãéæÓ¢ïx¢è J(3)
¥¢Ð Ýï ²ïã |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Î¢ï çà¢ÈGU¢¥¢ïæ ÜU¢ï
H¢çÁ¢G}¢ ÐÜUÇG¢ï, »ÜU à¢ãÎ, ÎêS¢Úè ÜéUÚG ¥¢Ý à¢ÚèÈGU J(4)

¶GËHé (çS¢ÜU¢ü) : ãGÁé ¢G Ú ê Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢ïã¼ÚèÝ

S¢¢HÝ çS¢ÜU¢ü ãñ »ï ¥ËH¢ã ! çS¢ÜïüU }¢ḯ Ï¢ÚÜU¼ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢, v²êæ çÜU
²ïã ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ S¢¢HÝ ãñ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Í¢Ú }¢ḯ çS¢ÜU¢ü ã¢ïx¢¢ ±¢ïã Í¢Ú
ÜU|¢è }¢¢ïã¼G ¢Á¢ Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J(1)
Á¢Gñ¼ (Ú¢ñx¢GÝï Á¢Gñ¼êÝ) : ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ Ú¢ñx¢GÝï Á¢Gñ¼êÝ ÜU¢ï S¢¢HÝ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ §çS¼’}¢¢H
ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï Ï¢ÎÝ ÐÚ |¢è }¢H¼ï Úã¢ï v²êæ çÜU ²ïã }¢éÏ¢¢ÚÜU ÎÚwG¼ S¢ï
çÝÜUH¢ ãé±¢ ãñ J ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè ãGÎèS¢ }¢ï´ ²êæ ±¢çÚÎ ãé±¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ Ú¢ñx¢GÝï
Á¢Gñ¼êÝ ÜU¢ï ¶¢¥¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï Ï¢ÎÝ }¢ï´ Hx¢¢¥¢ï v²êæ çÜU ²ïã Ï¢ÚÜU¼
±¢Hè Ó¢èÁ¢G ãñ J(2)
}¢éS¢ç}}¢Ý (Ï¢ÎÝ ÜU¢ï ÈGUÏ¢¢ü ÜUÚÝï ±¢Hè Î±¢) : ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ïÚè ±¢çHÎ¢ Ýï Á¢Ï¢ }¢ïÚè LwGS¢¼è ÜU¢ §Ú¢Î¢
çÜU²¢ ¼¢ï }¢ïÚ¢ §GH¢Á¢ ÜUÚÝï Hx¢è´ çÜU }¢ñ´ Á¢GÚ¢ ÈGUÏ¢¢ü Ï¢ÎÝ ã¢ï Á¢¢ªæ }¢x¢Ú ÜU¢ï§ü
§GH¢Á¢ ÜU¢Úx¢Ú Ý ãé±¢ J }¢x¢Ú Á¢Ï¢ }¢ñæ Ýï ÜUÜUÇGè ÜU¢ï ¼¢Á¢G¢ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
¶¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï }¢ñ́ wG¢êÏ¢ ÈGUÏ¢¢ü Ï¢ÎÝ ±¢Hè ã¢ï x¢§ü J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢¢’ÈGUÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU
ÚS¢êHéËH¢ã ÜUÜUÇGè ¼¢Á¢G¢ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¼Ý¢±éH
ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J (4)
¥Gà¢¢ (Ú¢¼ ÜU¢ ¶¢Ý¢) : ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î

ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ú¢¼ ÜU¢ ¶¢Ý¢ ¼ÜüU Ý ÜUÚ¢ï, ÜéUÀ Ý ç}¢Hï ¼¢ï »ÜU }¢énè ¶Á¢êÚ
ãè ¶¢ çH²¢ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU Ú¢¼ ÜU¢ï ¶¢Ý¢ À¢ïÇG ÎïÝï S¢ï Á¢ËÎ Ï¢éÉG¢Ð¢ ¥¢
Á¢¢¼¢ ãñ J(5)

çãG}²ã (}¢éçÁ¢GÚ Ó¢èÁ¢G¢ï´ S¢ï ÐÚãïÁ¢G) : ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï

S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï Hï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢éç‹Á¢GÚ S¢ãG¢çÏ¢²¢
ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUÓÓ¢è ÐvÜUè
¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ »ÜU ¶G¢ïà¢¢ Ðïà¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ©S¢ }¢ï´
S¢ï ¶¢Ýï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï |¢è ã¢‰¢ Ï¢ÉG¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : »ï ¥GHè ! ¼é}¢ ¥|¢è
Ï¢è}¢¢Úè S¢ï ©Æï ã¢ï ¥¢ñÚ ÝÜGU¢ã¼ Ï¢¢ÜGUè ãñ §S¢ çH²ï ¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï }¢¼
¶¢¥¢ï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢éç‹Á¢GÚ Ýï Á¢± ¥¢ñÚ
Ó¢éÜGU‹ÎÚ ç}¢H¢ ÜUÚ ¶¢Ý¢ ÐÜU¢²¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ²ïã ¶¢¥¢ï ²ïã ¼é}ã¢Úï çH²ï Ï¢ãé¼
çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÈUG èÎ çx¢GÁ¢G¢ ãñ J(1)
ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
Á¢GÏ¢ÚÎS¼è ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï }¢ÚèÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï ¶¢Ýï ÐèÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ }¢¼ çÜU²¢ ÜUÚ¢ï,
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ç¶H¢ çÐH¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J(2)
Á¢G‹Á¢Ï¢èH (S¢¢ïÆ´ ) : Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ Ýï »ÜU Í¢ÇG¢ Á¢G‹Á¢Ï¢èH S¢ï |¢Ú¢

ãé±¢ ¥¢Ð Üï U Ð¢S¢ ãçÎÄ²¼Ý |¢ï Á ¢¢ ‰¢¢, ¥¢Ð
Ýï ©S¢ }¢ï ´ S¢ï »ÜU »ÜU Åé Ü UÇG ¢ ¥ÐÝï ¥SãG ¢ Ï¢
ÜU¢ï ¶¢Ýï ÜïU çH²ï çÎ²¢ §S¢ çÚ±¢²¼ ÜU¢ï ¥Ï¢ê Ýé»ïG}¢ }¢éãGçgS¢
Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ç¼GÏÏ¢ï ÝÏ¢±è” }¢ï´ Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ J(3)

¥G…±¢ : }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUè ¶Á¢êÚ¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU ¶Á¢êÚ ÜU¢ Ý¢}¢
ãñ §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Îï ÝÏ¢±è ãñ çÜU “¥GÁ¢±¢” Á¢‹Ý¼ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã
Á¢éÝêÝ ²¢ Á¢GãìÚ S¢ï çà¢ÈGU¢ ãñ J(1)
ÜU}¢¥ã : çÁ¢S¢ ÜU¢ï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ ÜUÜUÚ}¢¼¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢
S¢¢æÐ ÜUè À~¢è ÜUã¼ï ãñ´ §S¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ÜU}¢¥ã “}¢‹Ý” ÜïU ç}¢SH ãñ Á¢¢ï Ï¢Ýè §SÚ¢§üH ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ‰¢¢
(²¢’Ýè Á¢ñS¢ï ±¢ïã }¢ézG¼ ÜUè Ó¢èÁ¢G ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ãè }¢éÈGUèÎ Ó¢èÁ¢G ‰¢è »ïS¢è ãè ²ïã ãñ)
¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ ¥GÚÜGU ¥¢æ¶¢ï´ ÜïU çH²ï çà¢ÈGU¢ ãñ J(2)
S¢Ý¢ (S¢Ý¢}¢ÜUè »ÜU Î±¢ ãñ) : ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢
S¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢
çÜUS¢ Î±¢ S¢ï Á¢éËH¢Ï¢ Hï¼è ã¢ï ? ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU “à¢Ï¢Ú}¢” S¢ï,
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²ïã ¼¢ï Ï¢ãé¼ ãè x¢}¢ü Î±¢ ãñ, çÈUÚ
¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï S¢Ý¢ ÜU¢ Á¢éËH¢Ï¢ HïÝï ÜïU çH²ï ãGév}¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú }¢¢ñ¼ S¢ï çà¢ÈGU¢ ÎïÝï ±¢Hè ÜU¢ï§ü
Ó¢èÁ¢G ã¢ï¼è ¼¢ï ±¢ïã „Ý¢ ãñ J(3)
S¢‹Ýê¼ : §S¢ ÜïU }¢¢’Ý¢ }¢ï´ à¢¢çÚãGèÝï ãGÎèS¢ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ
}¢x¢Ú ¥ç¼GÏÏ¢¢ Ýï »ÜU ¶G¢S¢ ¼zGS¢èÚ ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îè ãñ J ²¢’Ýè ±¢ïã à¢ãÎ
Á¢¢ï Í¢è ÜïU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ Ú¶¢ x¢²¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ Í¢è ÜïU ÜéUÀ ¥S¢Ú¢¼ ÐãéæÓ¢
x¢» ã¢ï´, ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢
S¢Ý¢ ¥¢ñÚ S¢‹Ýê¼ ÜU¢ï §çS¼’}¢¢H ÜUÚ¼ï Úã¢ï çÜU §Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ }¢¢ñ¼ ÜïU
çS¢±¢ ¼}¢¢}¢ ¥}¢Ú¢Á¢G S¢ï çà¢ÈGU¢ ãñ J(4)

Ï¢¢’Á¢G ¥ç¼GÏÏ¢¢ Ýï ±Áãï ¼ÚÁ¢èãG }¢ï´ ÜUã¢ ãñ çÜU à¢ãÎ ¥¢ñÚ Í¢è S¢ï
S¢Ý¢ ÜUè §SH¢ãG ¥¢ñÚ §Sã¢H ÜUè §¥G¢Ý¼ ã¢ï Á¢¢¼è ãñ J ( )
S¢}¢ (Á¢GãìÚ) ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ¶GÏ¢èS¢ Î±¢ ²¢’Ýè Á¢GãìÚ S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢
ãñ J(1)
ªGÎ çã‹Îè (çÜGUS¼G à¢èÚè´) : ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ªGÎ çã‹Îè ÜU¢ï §çS¼’}¢¢H }¢ï´ H¢²¢ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU §S¢ }¢ï´
S¢¢¼ çà¢ÈGU¢»æ ãñ´ ãGËÜGU }¢ïæ ÜUÃ±¢ï´ ÜïU çH²ï §S¢ ÜU¢ S¢ªG¼G ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï ¥¢ñÚ
çÝ}¢¢ïçÝ²¢ ÜïU çH²ï §S¢ ÜU¢ Á¢¢ïà¢¢æÎ¢ çÐH¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J(2)
Î±¢ §GÜéüUç‹ÝS¢¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ́ Ýï

ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ï ²ïã ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» S¢éÝ¢ çÜU Á¢æx¢H }¢ḯ Ó¢ÚÝï
±¢Hè Ï¢ÜUÚè ÜïU S¢éÚèÝ ÜU¢ï x¢H¢ ÜUÚ ¼èÝ ÅéÜUÇGï ÜUÚ çH²ï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ¼èÝ çÎÝ
Ýã¢Ú }¢éæã »ÜU ÅéÜUÇG¢ ¶¢»æ §S¢ }¢ḯ “§GÜéüUç‹ÝS¢¢” ÜUè çà¢ÈGU¢ ãñ J(3)
ãGÚ¢}¢ Î±¢»æ : ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Ï¢è}¢¢Úè |¢è ©¼¢Úè ãñ ¥¢ñÚ Î±¢ |¢è ¥¢ñÚ ãÚ
Ï¢è}¢¢Úè ÜUè Î±¢ Ï¢Ý¢ Îè ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ Î±¢ ÜUÚ¢ï }¢x¢Ú ãGÚ¢}¢
Ó¢èÁ¢G S¢ï Î±¢§GH¢Á¢ }¢¼ ÜUÚ¢ï J(4)

à¢Ú¢Ï¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï S¢é±ñÎ çÏ¢Ý ¼G¢çÚÜGU Ýï ãGéÁG¢êÚ

S¢ï à¢Ú¢Ï¢ Üï U Ï¢¢Úï }¢ï ´ ÎÚ²¢zG ¼ çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï §S¢ ÜïU §çS¼’}¢¢H S¢ï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢
ÐêÀ¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¼èS¢Úè Ï¢¢Ú ©‹ã¢ï´ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ : ²¢ ÝçÏ¢Ä²ËH¢ã ! ²ïã ¼¢ï Î±¢ ãñ, ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “Ýãè´, ²ïã Ï¢è}¢¢Úè ãñ J”(1)
Á¢GwG}¢¢ï´ ÜU¢ §GH¢Á¢ : ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î S¢¢§GÎè

ÜUã¼ï ãñ´ çÜU Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Î‹Î¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU à¢ãèÎ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ H¢ïãï ÜUè Å¢ïÐè ¥¢Ð
ÜïU S¢Úï ¥vGÎS¢ ÐÚ ¼¢ïÇG Ç¢Hè x¢§ü ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ Ó¢ïãìÚ»
¥‹±Ú S¢ï wG¢êÝ {¢ï Úãè ‰¢è´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè É¢H }¢ï´ Ð¢Ýè
Ú¶ ÜUÚ Á¢GwG}¢ ÐÚ Ï¢ã¢ Úãï ‰¢ï HïçÜUÝ Á¢Ï¢ wG¢êÝ Ï¢ãÝï ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Ï¢ÉG¼¢
ãè Úã¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ Ýï ¶Á¢êÚ ÜUè Ó¢Å¢§ü ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢
çH²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï Á¢H¢ ÜUÚ Ú¢¶ Ï¢Ý¢ Ç¢H¢ çÈUÚ ©S¢è Ú¢¶ ÜU¢ï Á¢GwG}¢¢ï´
ÐÚ çÓ¢ÐÜU¢ çÎ²¢ ¼¢ï wG¢êÝ Ï¢ãÝ¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢²¢ J(2)
¼G¢ªGÝ : (ŒHïx¢) ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã »ÜU ¥GÁ¢G¢Ï¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï Ï¢Ýè
§SÚ¢§üH ÐÚ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢ J Á¢Ï¢ ¼é}¢ S¢éÝ¢ï çÜU çÜUS¢è Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ¼G¢ªGÝ ÈñUH x¢²¢
ãñ ¼¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ Î¢ç¶GH Ý ãé±¢ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}ã¢Úè Á¢G}¢èÝ
}¢ï´ ¼G¢ªGÝ ¥¢ Á¢¢» ¼¢ï ¼é}¢ ©S¢ Á¢G}¢èÝ S¢ï çÝÜUH ÜUÚ Ý |¢¢x¢¢ï J(3)

¥Ý¢ÇGè ¼GÏ¢èÏ¢ : ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢

çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ §GË}¢ï ç¼GÏ¢ ÜU¢ï Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ ¥¢ñÚ §GH¢Á¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã
(}¢ÚèÁ¢G ÜU¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ÝévGS¢¢Ý ÐãéæÓ¢¢) Á¢G¢ç}¢Ý ãñ ²¢’Ýè ©S¢ S¢ï ÝévGS¢¢Ý ÜU¢
¼¢±¢Ý çH²¢ Á¢¢»x¢¢ J(1)
Ï¢é¶G¢Ú : »ÜU à¢wGS¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU M Ï¢M
Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ï x¢¢Hè Îè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}¢ Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ï x¢¢Hè }¢¼ Î¢ï, Ï¢é¶G¢Ú ÜUè Ï¢è}¢¢Úè }¢ÚèÁ¢G ÜïU x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï §S¢
¼GÚãG ÎêÚ ÜUÚ Îï¼è ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãG H¢ïãï ÜïU }¢ñH ÜU¢ï ¥¢x¢ ÎêÚ ÜUÚ Îï¼è ãñ J(2)
Ï¢é¶¢G Ú ÜU¢ §GH¢Á¢ : ãGÁé ¢G Ú

ê Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU Ï¢é¶¢G Ú Á¢ã‹Ý}¢ ÜïU Á¢¢ïà¢ }¢¢ÚÝï S¢ï ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ï Ð¢Ýè S¢ï
(çÐH¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ xG¢éSH ÜUÚ¢ ÜUÚ) Æ‹Ç¢ ÜUÚ¢ï J(3)
Ý¢ïÅ : Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ ²ïã §GH¢Á¢ »ÜU ¶G¢S¢ çÜGUS}¢ ÜïU Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ §GH¢Á¢ ãñ Á¢¢ï
¥GÚÏ¢ }¢ï´ ã¢ï¼¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥ç¼GÏÏ¢¢ S¢zGÚ¢±è Ï¢é¶G¢Ú ²¢ ãGéç}}¢²ï Ý¢çÚ²¢ (Hê
Hx¢Ýï ÜU¢ Ï¢é¶G¢Ú ÜUã¼ï ãñ´) ²ïã ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ §GH¢Á¢ Ýãè´ ãñ J(4)
§S¢ çH²ï ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU Ï¢é¶G¢Ú¢ï´ }¢ï´ ²ïã §GH¢Á¢ ÜU¢}²¢Ï¢ Ýãè´ ã¢ï
S¢ÜU¼¢ çHã¢Á¢G¢ çÜUS¢è ¼GÏ¢èÏ¢ï ãG¢çÁ¢GÜGU S¢ï ¥ÓÀè ¼GÚãG Ï¢é¶G¢Ú ÜUè ¼à¢¶GèS¢
ÜUÚ¢ HïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ãè §S¢ ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚ¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï J

Ðñx¢G}Ï¢Úè Îé¥G¢»æ
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Ï¢‹Î¢ï´ ÜUè Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè
Ï¢ÇG¢ ÎÚÁ¢¢ ãñ ¥¢ñÚ Î±¢¥¢ïæ ÜUè ¼GÚãG Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ |¢è ¶GËH¢ÜGïU ¥G¢H}¢
Ýï Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ ¼¢S¢èÚ¢¼ ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ÐÚ±Ú Îx¢¢Úï ¥G¢H}¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï Îé¥G¢»æ
}¢¢æx¢Ýï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè »ï Ï¢‹Î¢ï ! ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ S¢ï Îé¥G¢»æ
}¢¢æx¢¢ï }¢ñ́ ¼é}ã¢Úè Îé¥¢G ¥¢ïæ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUMæx¢¢ J
¥¢ñ Ú ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï |¢è Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè
¥ãç}}¢Ä²¼ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ÈGU±¢§Î ÜU¢ çÁ¢GRU ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ¥ÐÝè
©}}¢¼ ÜU¢ï Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢Ýï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§ü ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Îé¥G¢
S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ §GÁGÁ¢G¼ ±¢Hè ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G Ýãè´ ãñ J(2)
¥¢ñÚ Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ ± ¥ãç}}¢Ä²¼ ÜU¢ §ÁG¢ã¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé»
²ã¢æ ¼ÜU §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè Îé¥G¢ §GÏ¢¢Î¼ ÜU¢ }¢xGÁ¢G ãñ ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ :
Á¢¢ï wG¢éÎ¢ S¢ï Îé¥G¢ Ýãè´ }¢¢æx¢¼¢ wG¢éÎ¢ ©S¢ S¢ï
Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J(4)

§S¢ çH²ï ç¼GÏÏ¢ï ÝÏ¢±è ÜUè ¼GÚãG ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢

ÜUè ©Ý Ó¢‹Î Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ |¢è ã}¢ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´
Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU }¢¢’}¢êH¢¼ }¢ï´ Úãè ãñ´ ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H
± ÈGU±¢§Î S¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï ¥¢x¢¢ã ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ ©Ý ÜïU ç±Îü ÜU¢ ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¼¢çÜU S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU §S¢
}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢Ï¢ S¢ï |¢è ²ïã çÜU¼¢Ï¢ }¢éà¢ÚüÈGU ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý §Ý
Îé¥G¢¥¢ïæ ÜU¢ ç±Îü ÜUÚ ÜïU Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ÜïU Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢Ý¢ÈGïU¥G ± ÈGU±¢§Î
S¢ï }¢¢H¢}¢¢H ã¢ï¼ï Úãï´ J
ãÚ Ï¢H¢ S¢ï ÝÁ¢¢¼
à¢wGS¢ S¢éÏãG¢ï à¢¢}¢ ÜU¢ï ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï Îé‹²¢ ÜUè ÜU¢ï§ü
Ó¢èÁ¢G ÝévGS¢¢Ý Ýãè´ ÐãéæÓ¢¢»x¢è J
S¢¢ï¼ï ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢»æ

ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ çÏ¢À¢ïÝï
ÐÚ ²ïã Îé¥G¢ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ÐÉG ÜUÚ S¢¢ï»x¢¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜïU
¼}¢¢}¢ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îïx¢¢ ¥x¢Ó¢ïü ©S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã ÎÚwG¼¢ï´ ÜïU Ðœ¢¢ï´ ¥¢ñÚ
ÅèH¢ï´ ÜUè Úï¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´ ã¢ï´ J

ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ S¢¢ï¼ï ±vG¼ ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¢

ÜUÚ¼ï ‰¢ï :
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï¼ï ¼¢ï ²ïã Îé¥¢G ÐÉG¼ï ‰¢ï :
Ú¢¼ }¢ï´ Á¢¢x¢ï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï

à¢wGS¢ Ú¢¼ }¢ï´ Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï ¼¢ï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGï çÈUÚ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢¢ï Îé¥G¢
}¢¢æx¢ïx¢¢ ±¢ïã ÜGUÏ¢êH ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU Á¢¢ï Ý}¢¢Á¢G ÐÉGïx¢¢ ±¢ïã Ý}¢¢Á¢G |¢è
}¢vGÏ¢êH ã¢ï Á¢¢»x¢è J
Í¢Ú S¢ï çÝÜUH¼ï ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï
Ï¢¢ãÚ çÝÜUH¼ï ±vG¼ ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG Hï ¼¢ï ©S¢ ÜUè }¢éçàÜUH¢¼ ÎêÚ ã¢ï Á¢¢»æx¢è
¥¢ñÚ ±¢ïã Îéà}¢Ý¢ï´ ÜïU à¢Ú S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ à¢ñ¼G¢Ý ©S¢ S¢ï ¥Hx¢ ãÅ
Á¢¢»x¢¢ J
()

Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ¼¢ï ²ïã ÐÉGï

§Úà¢¢Îï ÝÏ¢±è ãñ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï¼ï ±vG¼ §Ý
ÜUçH}¢¢¼ ÜU¢ï ÐÉG Hï ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÎS¢ H¢¶ ÝïçÜU²¢æ ©S¢ ÜïU
Ý¢}¢» ¥¢’}¢¢H }¢ï´ çH¶Ýï ÜU¢ ãGév}¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÎS¢ H¢¶
x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ï ç}¢Å¢ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÎS¢ H¢¶ ÎÚÁ¢ï Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J
Îé¥G¢» S¢ÈGUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý S¢ÚçÁ¢S¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ S¢ÈGUÚ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ã¢ï¼ï ¼¢ï ²ïã Îé¥G¢
ÐÉG¼ï ‰¢ï J
S¢ÈGUÚ S¢ï ¥¢Ýï ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ S¢ÈGUÚ S¢ï H¢ñÅ ÜUÚ ¥ÐÝï ÜU¢à¢¢Ý»
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ }¢ÎèÝï ¼à¢ÚèÈGU H¢¼ï ¼¢ï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¼ï J

}¢ç‹Á¢GH ÐÚ §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢ ç±Îü ÜUÚï

ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU Á¢¢ï
à¢wGS¢ S¢ÈGUÚ }¢ï´ çÜUS¢è Á¢x¢ã ÐÇG¢± ÜUÚï ¥¢ñÚ ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG Hï ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï
©S¢ Á¢x¢ã çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜU¢ ÝévGS¢¢Ý Ýãè´ ÐãéæÓ¢ïx¢¢ J
Ï¢ïÓ¢ñÝè ÜïU ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ïÓ¢ñÝè ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ýè H¢çãGÜUG ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ¼¢ï
©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð §S¢ Îé¥¢G ÜU¢ ç±Îü ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J
çÜUS¢è }¢éS¢èÏ¢¼ Á¢GÎ¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ²ïã ÐÉGï

ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ çÜUS¢è Ï¢H¢ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ïÝï ±¢Hï ÜU¢ï Îï¶ï (Ï¢è}¢¢Ú ²¢ }¢éS¢èÏ¢¼
Á¢GÎ¢ ÜU¢ï) ¼¢ï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG Hï ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ©G}¢í ±¢ïã ©S¢ Ï¢H¢ (Ï¢è}¢¢Úè ²¢
}¢éS¢èÏ¢¼) S¢ï Ï¢Ó¢¢ Úãïx¢¢ J
çÜUS¢è ÜU¢ï LwGS¢¼ ÜUÚÝï ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚ Á¢Ï¢ çÜUS¢è §‹S¢¢Ý ÜU¢ï LwGS¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï

‰¢ï ¼¢ï ²ïã ÜUçH}¢¢¼ Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï çÜU
¶¢Ý¢ ¶¢ ÜUÚ v²¢ ÐÉGï

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU S¢¢}¢Ýï S¢ï Á¢Ï¢ ÎS¼Ú wG±¢Ý ©Æ¢²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï
¥¢Ð ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï J
¥¢æ{è ÜïU ±vG¼ ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Á¢Ï¢ ¥¢æ{è Ó¢H¼è ¼¢ï ²ïã
Îé¥G¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï J
çÏ¢Á¢Hè x¢ÚÁ¢Ýï ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚ Ï¢¢ÎH¢ï´ ÜUè x¢ÚÁ¢ ¥¢ñÚ çÏ¢Á¢Hè ÜUè ÜUÇGÜU
ÜïU ±vG¼ ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¼ï ‰¢ï J
çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ S¢ï ÇÚï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï

ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú çÜUS¢è
ÜGU¢ñ}¢ ²¢ çÜUS¢è HàÜUÚ S¢ï Á¢¢Ý¢ï }¢¢H ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ ¶G¢ñÈUG ã¢ï ¼¢ï ²ïã Îé¥¢G ÐÉGï J

ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢ ã¢ïÝï ÜUè Îé¥G¢

}¢àãêÚ S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üÎG wG¢éÎÚè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU ãGéÁ¢G êÚ S¢çÄ²Îï ¥G¢H}¢ »ÜU çÎÝ }¢çSÁ¢Î }¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU Hï
x¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ±ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ ¥‹S¢¢Úè
ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ !
¼é}¢ §S¢ ±vG¼ }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ±vG¼ Ýãè´ ãñ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ v²êæ ¥¢ñÚ ÜñUS¢ï
Ï¢ñÆï ãé» ã¢ï, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! }¢ñ´ Ï¢ãé¼ S¢ï ¥zGÜU¢Ú ¥¢ñÚ ÜGUÁ¢G¢ïZ ÜïU Ï¢¢Ú S¢ï Á¢GïÚï Ï¢¢Ú
ã¢ï Úã¢ ãêæ J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ }¢ñ́ ¼é}¢ ÜU¢ï »ÜU »ïS¢¢ ÜUH¢}¢ Ý ¼¢’Hè}¢
ÜUMæ çÜU Á¢Ï¢ ¼é}¢ ©S¢ ÜU¢ï ÐÉG¢ï ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úè çÈGURU ÜU¢ï ÎzG¥G
ÈGUÚ}¢¢ Îï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ÜGUÁ¢Gü ÜU¢ï ¥Î¢ ÜUÚ Îï ? ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢
Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU v²êæ Ýãè´ ! ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! Á¢GMÚ
}¢éÛ¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢§²ï J ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¼é}¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ S¢éÏãG¢ï à¢¢}¢ ÜU¢ï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG çH²¢ ÜUÚ¢ï J .
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©}¢¢}¢¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢ï ÐÉG¢ ¼¢ï
}¢ïÚè çÈGURU Á¢¢¼è Úãè ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ Ýï }¢ïÚï ÜGUÁ¢Gü ÜU¢ï |¢è ¥Î¢
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J(2)

Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çÎÝ Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¢ï

ãGéÁG¢êÚ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}ã¢Úï çÎÝ¢ï´ }¢ï´
S¢Ï¢ S¢ï ¥zGÁ¢GH çÎÝ Á¢é}¢é¥¢G ÜU¢ çÎÝ ãñ J çHã¢Á¢G¢ §S¢ çÎÝ }¢éÛ¢ ÐÚ Ï¢ ÜUS¢Ú¼
ÎéMÎ ÐÉG¢ ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU }¢ïÚï ãGéÁG¢êÚ Ðïà¢ çÜU²¢
Á¢¢¼¢ ãñ J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! Á¢Ï¢ ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU }¢ḯ ¥¢Ð ÜU¢ çÁ¢S}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU çÏ¢¶Ú
ÜUÚ ÐéÚ¢Ýè ãça²¢ḯ ÜUè S¢êÚ¼ }¢ḯ ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜñUS¢ï
¥¢Ð ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Ðïà¢ ãé±¢ ÜUÚïx¢¢ ? ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜïU çÁ¢S}¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ
ÐÚ ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J(1)
§S¢ ãGÎèS¢ S¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢
ÜïU }¢éÜGUgS¢ ¥Á¢S¢¢}¢ ©Ý ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜGUÏ¢í¢ï´ }¢ï´ S¢H¢}¢¼ Úã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ
ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜUG Ýï ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ çÜU §Ý ÜïU }¢éÜUG gS¢ çÁ¢S}¢¢ḯ ÐÚ
çÜUS¢è çÜGUS}¢ ÜU¢ ¼x¢GÄ²éÚ ± ¼Ï¢géH ÐñÎ¢ ÜUÚï J Á¢Ï¢ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢
ÜUè ²ïã à¢¢Ý ãñ ¼¢ï çÈUÚ |¢H¢ ãGÁé ¢G Ú ê S¢çÄ²ÎéH ¥ç}Ï¢²¢ ± S¢çÄ²ÎéH
}¢é„Hü èÝ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢éH ¥ç}Ï¢²¢ ± ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ
ÜïU }¢éÜGUgS¢ çÁ¢S}¢ï ¥‹±Ú ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ v²êæÜUÚ ¶¢ S¢ÜU¼è ãñ ? §S¢ çH²ï
¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢» ©}}¢¼ ± ¥¢ñçH²¢» ©}}¢¼ ÜU¢ ²ïãè ¥GÜGUèÎ¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ¥ÐÝè ÜGUÏ¢íï ¥yG¢ãÚ }¢ï´ çÁ¢G‹Î¢ ãñ´ ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢
ÜïU ãGév}¢ S¢ï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ¼S¢LüÈGU¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè wG¢éÎ¢
Î¢Î Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ ÜéUGÃ±¼¢ï´ ¥¢ñÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ ¼G¢ÜGU¼¢ï´ S¢ï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜUè
}¢éçàÜUH ÜéUà¢¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ÈGUÚ²¢Î ÚS¢è ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ãñ´ J

wG¢êÏ¢ ²¢Î Úç¶²ï çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ §S¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¥GÜGUèÎ¢ Ú¶ï ±¢ïã
²ÜGUèÝÝ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ ÜU¢ x¢éS¼¢¶G Ï¢Î ¥GÜGUèÎ¢, x¢é}¢Ú¢ã ¥¢ñÚ ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ S¢ï ¶G¢çÚÁ¢ ãñ J
}¢éx¢Gü ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ Îé¥G¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ú¢±è ãñ́ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éx¢Gü ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ¢ï ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
S¢ï ©S¢ ÜïU ÈGUÁGH ÜU¢ S¢é±¢H ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU }¢éx¢Gü çÈGUçÚà¼ï ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ Ï¢¢ïH¼¢
ãñ J (²¢’Ýè ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG¢ï ) (1)
x¢{¢ Ï¢¢ïHï ¼¢ï v²¢ ÐÉGï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU x¢{ï ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ ÜUÚ à¢ñ¼G¢Ý S¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ÐÝ¢ã }¢¢æx¢¢ï J (²¢’Ýè ) (2)
Á¢‹Ý¼ ÜU¢ ¶GÁ¢G¢Ý¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGñUS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢éÛ¢
S¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ¼ïÚè ÚãÝé}¢¢§ü »ïS¢ï
ÜUçH}¢ï ÐÚ Ý ÜUMæ Á¢¢ï Á¢‹Ý¼ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãñ ? }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ±¢ïã ÜU¢ñÝ S¢¢ ÜUçH}¢¢ ãñ ? ¼¢ï §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢ïã ÜUçH}¢¢ ãñ J(3)

çÏ¢çãà¼ ÜU¢ çÅÜUÅ

ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï §S¢ Îé¥G¢
ÜU¢ï ÐÉG¼¢ Úãï ©S¢ ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ã¢ï x¢§ü J ±¢ïã Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
S¢çÄ²ÎéH §çS¼xGÈGU¢Ú
ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢¢ï }¢é„H}¢¢Ý ²ÜGUèÝï
ÜGUËÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÎÝ }¢ḯ §S¢ Îé¥¢G ÜU¢ï ÐÉG Hïx¢¢ ¥x¢Ú ©S¢ çÎÝ à¢¢}¢ S¢ï ÐãHï
}¢Úïx¢¢ ¼¢ï Á¢‹Ý¼è ã¢ïx¢¢ J ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ú¢¼ }¢ï´ ÐÉG Hïx¢¢ ¥¢ñÚ S¢éÏãG S¢ï ÐãHï
}¢Úïx¢¢ ¼¢ï Á¢‹Ý¼è ã¢ïx¢¢ §S¢ Îé¥¢G ÜU¢ Ý¢}¢ S¢çÄ²ÎéH §çS¼xGÈUG ¢Ú ãñ Á¢¢ï ²ïã ãñ :
çÁ¢}¢¢¥G ÜUè Îé¥G¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ §Úà¢¢Îï çx¢Ú¢}¢è ãñ çÜU
¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢é„H}¢¢Ý ¥ÐÝè Ï¢è±è S¢ï S¢¢ïãGÏ¢¼ ÜUÚÝï S¢ï ÐãHï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉG
Hï ¼¢ï ©S¢ S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï Á¢¢ï ¥¢ñH¢Î ÐñÎ¢ ã¢ïx¢è ©S¢ ÜU¢ï ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G
à¢ñ¼G¢Ý ÜU¢ï§ü ÝévGS¢¢Ý Ýãè´ ÐãéæÓ¢¢ S¢ÜïUx¢¢ J Îé¥G¢ ²ïã ãñ :
çà¢ÈGU¢» ¥}¢Ú¢Á¢G ÜïU çH²ï

çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G çÏ¢Ý S¢éãñÏ¢ ¥¢ñÚ S¢¢çÏ¢¼ Ï¢éÝ¢Ýè
Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ

ãé» ¥¢ñÚ S¢¢çÏ¢¼ Ï¢éÝ¢Ýè Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê ãG}Á¢G¢

(¥ÝS¢) ! }¢ñ´ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢²¢ ãêæ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU v²¢ }¢ñ´ ©S¢ Îé¥G¢ S¢ï ¼é}ã¢Úï }¢ÚÁ¢G ÜU¢ Û¢¢ÇG ÈêæUÜU Ý ÜUÚ Îêæ çÁ¢S¢ Îé¥G¢ S¢ï
ãGéÁG¢êÚ }¢ÚèÁ¢G¢ï´ ÐÚ çà¢ÈGU¢ ÜïU çH²ï Î}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï
‰¢ï ? S¢¢çÏ¢¼ Ï¢éÝ¢Ýè Ýï ÜUã¢ çÜU v²êæ Ýãè´ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï ²ïã Îé¥G¢ ÐÉGè çÜU
}¢éS¢èÏ¢¼ ÐÚ Ýï’}¢H Ï¢ÎH ç}¢HÝï ÜUè Îé¥G¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã
ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï ²ïã S¢éÝ¢ ‰¢¢
çÜU çÜUS¢è }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ï ÜU¢ï§ü }¢éS¢èÏ¢¼ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ±¢ïã
ÐÉG Hï ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ï ©S¢ ÜUè Á¢G¢»¥G à¢éÎ¢
Ó¢èÁ¢G S¢ï Ï¢ïã¼Ú Ó¢èÁ¢G ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã ÈGUÚ}¢¢¼è ãñ´ çÜU Á¢Ï¢
}¢ïÚï à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï }¢ñ´
Ýï (çÎH }¢ï´) ÜUã¢ çÜU |¢H¢ ¥Ï¢ê S¢H}¢ã S¢ï Ï¢ïã¼Ú ÜU¢ñÝ
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ïx¢¢ ? ²ïã ÐãH¢ Í¢Ú ãñ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ð¢S¢
}¢vÜïU S¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢¢ HïçÜUÝ çÈUÚ }¢ñ´ Ýï §S¢ Îé¥G¢ ÜU¢ï ÐÉG
çH²¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éÛ¢ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã S¢ï Ï¢ïã¼Ú
à¢¢ïãÚ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Ýï }¢éÛ¢ S¢ï çÝÜU¢ãG
ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ J (2)

©‹ÝèS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
}¢é¼¥GçËHÜGUèÝï çÚS¢¢H¼
©Ý ÜïU }¢¢ñH¢ ÜïU ©Ý ÐÚ ÜUÚ¢ïÇG¢ïæ ÎéMÎ ©Ý ÜïU ¥SãG¢Ï¢¢ï §G¼Ú¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
Ð¢Úã¢» S¢éãGéÈGU xG¢é‹Ó¢ã¢» ÜéUGÎéS¢ ¥ãHï Ï¢ñ¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¥ãHï §SH¢}¢ ÜUè }¢¢ÎÚ¢Ýï à¢ÈGUèÜGU Ï¢¢Ýé±¢Ýï ¼Gã¢Ú¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè çÝSÏ¢¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜUè ±Áã
S¢ï ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ |¢è Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ãñ §Ý
ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Ï¢ãé¼ S¢è ¥¢²¢¼ï Ï¢çÄ²Ý¢¼ Ý¢çÁ¢GH ãé§æü çÁ¢Ý }¢ḯ §Ý
ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼¢ḯ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè çÚzG¥¼G ï à¢¢Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï ÝÏ¢è ÜUè Ï¢èç±²¢ï ! ¼é}¢ ¥¢ñÚ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè
¼GÚãG Ýãè´ ã¢ï ¥x¢Ú ¥ËH¢ã S¢ï ÇÚ¢ï J
ÎêS¢Úè ¥¢²¼ }¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢ñÚ §S¢ (ÝÏ¢è) ÜUè Ï¢èç±²¢æ ©Ý
(}¢¢ïç}¢ÝèÝ) ÜUè }¢¢»æ ãñ´ J
²ïã ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ ÜU¢ }¢éœ¢çÈGUÜGU ¥GHñã }¢S¥H¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢æ Î¢ï Ï¢¢¼¢ï´ }¢ï´ ãGÜGUèÜGUè }¢¢æ ÜïU ç}¢SH ãñ´ J
»ÜU ²ïã çÜU ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢ïà¢¢ ã}¢ïà¢¢ ÜïU çH²ï çÜUS¢è ÜU¢ çÝÜU¢ãG Á¢¢§Á¢G

Ýãè´ J Îé±é}¢ ²ïã çÜU ©Ý ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ± ¼ÜUÚè}¢ ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ §S¢è ¼GÚãG
H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ãGÜGUèÜGUè }¢¢æ ÜUè Ï¢çËÜU §S¢ S¢ï |¢è Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
HïçÜUÝ ÝÁ¢GÚ ¥¢ñÚ ¶GË±¼ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜU¢ ãGév}¢ ãGÜGUèÜGUè }¢¢æ ÜUè ¼GÚãG Ýãè´ ãñ J v²êæ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGÜGU ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU
Á¢Ï¢ ÝÏ¢è ÜUè Ï¢èç±²¢ï´ S¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢
ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G }¢¢æx¢¢ï ¼¢ï ÐÎïü ÜïU ÐèÀï S¢ï
}¢¢æx¢¢ï J
}¢é„H}¢¢Ý ¥ÐÝè ãGÜGUèÜGUè }¢¢æ ÜU¢ï ¼¢ï Îï¶ |¢è S¢ÜU¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
¼‹ã¢§ü }¢ï´ Ï¢ñÆ ÜUÚ ©S¢ S¢ï Ï¢¢¼Ó¢è¼ |¢è ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ
ÜUè }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´ S¢ï ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ÜïU çH²ï ÐÎ¢ü ÈGUÁ¢Gü ãñ
¥¢ñÚ ¼‹ã¢§ü }¢ï´ §Ý ÜïU Ð¢S¢ ©ÆÝ¢ Ï¢ñÆÝ¢ ãGÚ¢}¢ ãñ J
§S¢è ¼GÚãG ãGÜUG èÜGUè }¢¢æ ÜïU }¢¢æ Ï¢¢Ð, HÇGÜU¢ḯ ÜïU Ý¢Ýè Ý¢Ý¢ ¥¢ñÚ ãGÜUG èÜGUè
}¢¢æ ÜïU |¢¢§ü Ï¢ãÝ, HÇGÜU¢ï´ ÜïU }¢¢}¢êæ ¥¢ñÚ ¶G¢H¢ ãé±¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ }¢x¢Ú ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU }¢¢æ Ï¢¢Ð ©}}¢¼ ÜïU Ý¢Ýè Ý¢Ý¢ ¥¢ñÚ ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼¤G ãÚ¢¼ ÜïU |¢¢§ü Ï¢ãÝ ©}}¢¼ ÜïU }¢¢}¢êæ ¶G¢H¢ Ýãè´ ãé±¢ ÜUÚ¼ï J
²ïã ãGév}¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©Ý ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU çH²ï ãñ çÁ¢Ý S¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï
çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢, Ó¢¢ãï ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÐãHï ©Ý ÜU¢ §ç‹¼ÜGU¢H
ãé±¢ ã¢ï ²¢ ãGéÁ¢G êÚ ÜïU Ï¢¢’Î ©‹ã¢ḯ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ã¢ï J ²ïã S¢Ï¢
ÜUè S¢Ï¢ ©}}¢¼ ÜUè }¢¢»æ ãñ́ ¥¢ñÚ ãÚ ©}}¢¼è ÜïU çH²ï ©S¢ ÜUè ãGÜUG èÜGUè }¢¢æ S¢ï
Ï¢ÉG ÜUÚ H¢§ÜGïU ¼¢’Á¢Gè}¢ ± ±¢çÁ¢Ï¢éH »ãGç¼Ú¢}¢ ãñ́ J(2)

¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU çÝÜU¢ãG¢ï´

ÜUè ¼Ú¼èÏ¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGUÎÚï §çwG¼H¢ÈGU ãñ }¢x¢Ú x²¢Úã
©}}¢ã¢¼éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ çÜUS¢è ÜU¢ |¢è §çwG¼H¢ÈGU
Ýãè´ §Ý }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢
ÜU¢ ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢}¢Ýï ãè §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú Ý±
Ï¢èç±²¢æ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU ±vG¼ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢è´ J
§Ý x²¢Úã ©}}¢¼ ÜUè }¢¢¥¢ïæ }¢ï´ S¢ï Àï ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ªæÓ¢ï
Í¢Ú¢Ý¢ï´ ÜUè Ó¢à}¢¢ï Ó¢Ú¢x¢G ‰¢è´ çÁ¢Ý ÜïU ¥S}¢¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ¶GÎèÁ¢¢ çÏ¢‹¼ï wG¢é±ñHÎ {2} ¥G¢§à¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
{3} ãGzGS¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU {4} ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý {5}
©}}¢ï S¢H}¢ã çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢ê ©}¢Ä²¢ {6} S¢¢ñÎã çÏ¢‹¼ï Á¢G}¥G¢
¥¢ñÚ Ó¢¢Ú ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUÚG ñà¢ S¢ï Ýãè´
‰¢è´ Ï¢çËÜU ¥GÚÏ¢ ÜïU ÎêS¢Úï ÜGUÏ¢¢§H S¢ï ¼¥GËHéÜUG Ú¶¼è ‰¢è´ ±¢ïã ²ïã ãñ́ :
{1} Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢ {2} }¢ñ}¢êÝ¢ çÏ¢‹¼ï ãG¢çÚS¢ {3} Á¢GñÝÏ¢
çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢ “©}}¢éH }¢S¢¢ÜUèÝ” {4} Á¢é±ñçÚ²¢ çÏ¢‹¼ï ãG¢çÚS¢ ¥¢ñÚ »ÜU
Ï¢è±è ²¢’Ýè S¢çÈGUÄ²¢ çÏ¢‹¼ï ãGé²ñ² ²ïã ¥GÚçÏ¢Ä²é‹ÝSH Ýãè´ ‰¢è´ Ï¢çËÜU
¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýè §SÚ¢§üH ÜUè »ÜU à¢ÚèÈéUG‹ÝS¢Ï¢ Ú§üS¢ Á¢G¢Îè ‰¢è´ J
§S¢ Ï¢¢¼ }¢ï´ |¢è çÜUS¢è }¢é¥<Ú¶G ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU Ýãè´ ãñ çÜU S¢Ï¢ S¢ï
ÐãHï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ S¢ï çÝÜU¢ãG
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼ÜU ±¢ïã çÁ¢G‹Î¢ Úãè´ ¥¢Ð Ýï çÜUS¢è
ÎêS¢Úè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï ¥GvGÎ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï ÐãHè ÚÈGUèÜGU»
ãG²¢¼ ãñ´ J §Ý ÜïU ±¢çHÎ ÜU¢ Ý¢}¢ wG¢é±ñHÎ çÏ¢Ý ¥S¢Î ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢
ÜU¢ Ý¢}¢ ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï Á¢G¢§Î¢ ãñ J ²ïã ¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜUè Ï¢ãé¼ ãè
}¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ Î¢ñH¼ }¢‹Î ¶G¢¼êÝ ‰¢è´ J ã}¢ §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¼èS¢Úï
Ï¢¢Ï¢ }¢ï´ çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ¥ãHï }¢vÜU¢ §Ý ÜUè Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ¥¢ñÚ Ð¢ÚS¢¢§ü
ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ §Ý ÜU¢ï “¼G¢çãÚ¢” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï ²¢Î ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ¥wGH¢ÜGU¢ï ¥G¢Î¢¼ ¥¢ñÚ Á¢}¢¢Hï S¢êÚ¼ ± ÜU}¢¢Hï S¢èÚ¼
ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ wG¢éÎ ãè ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUè
Úx¢GÏ¢¼ Á¢G¢çãÚ ÜUè ¥¢ñÚ çÈUÚ Ï¢¢ ÜGU¢§GÎ¢ çÝÜU¢ãG ã¢ï x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éÈGUSS¢H
¼…GçÜUÚ¢ x¢éÁ¢GÚ Ó¢éÜU¢ J ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ¥S¢èÚ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ Á¢GãÏ¢è ÜU¢ Ï¢²¢Ý
ãñ çÜU §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ ÜU¢ §Á}¢¢¥G ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÐÚ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ²ïãè §ü}¢¢Ý H¢§æü ¥¢ñÚ §çÏ¼Î¢» §SH¢}¢
}¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜU¢ yG¢êÈGU¢Ý
©Æ Úã¢ ‰¢¢ »ïS¢ï ÜUçÆÝ ±vG¼ }¢ï´ çS¢ÈGUü §‹ãè´ ÜUè »ÜU Á¢G¢¼ ‰¢è Á¢¢ï ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè }¢êçÝS¢ï ãG²¢¼ Ï¢Ý ÜUÚ ¼SÜUèÝï ¶G¢ç¼GÚ ÜU¢ Ï¢¢§GS¢
‰¢è J §‹ã¢ï´ Ýï §¼Ýï ¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¥¢ñÚ ¶G¼GÚÝ¢ÜU ¥±ÜGU¢¼ }¢ï´ çÁ¢S¢ §çS¼vGH¢H
¥¢ñÚ §çS¼ÜGU¢}¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ ¶G¼GÚ¢¼ ± }¢S¢¢§Ï¢ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ
çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¼Ý }¢Ý {Ý S¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ¥ÐÝè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè Ðïà¢ ÜUè §S¢
wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ }¢ï´ ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÐÚ §Ý ÜU¢ï »ÜU
wG¢éS¢êS¢è ÈGUÁ¢GèH¼ ãG¢çS¢H ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±çHÄ²égèÝ §GÚ¢ÜGUè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ÜGU¢ñHï S¢ãGèãG ¥¢ñÚ }¢ÁG¢ãÏ¢ï }¢éwG¼¢Ú ²ïãè ãñ çÜU ©}}¢ã¢¼éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¥zGÁ¢GH ãñ´ J
§Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H }¢ï´ Ó¢‹Î ãGÎèS¢ï´ ±¢çÚÎ |¢è ãé§ü ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ú¢±è ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ÚS¢êHéËH¢ã
ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU »ï }¢éãG}}¢Î
( ) ! ²ïã ¶GÎèÁ¢¢ ãñ´ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ »ÜU Ï¢Ú¼Ý Hï ÜUÚ
¥¢ Úãè ãñ´ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¶¢Ý¢ ãñ J Á¢Ï¢ ²ïã ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢ Á¢¢»æ ¼¢ï ¥¢Ð §Ý
S¢ï §Ý ÜïU ÚÏ¢ ÜU¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ S¢H¢}¢ ÜUã Îḯ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢
Îï´ çÜU Á¢‹Ý¼ }¢ï´ §Ý ÜïU çH²ï }¢¢ï¼è ÜU¢ »ÜU Í¢Ú Ï¢Ý¢ ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ Ý ÜU¢ï§ü à¢¢ïÚ
ã¢ïx¢¢ Ý ÜU¢ï§ü ¼vHèÈGU ã¢ïx¢è J(1)
§}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ± ¥Ï¢ê Î¢±êÎ ± ÝS¢¢§ü, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥GÏÏ¢¢S¢ S¢ï Ú¢±è ãñ´ çÜU ¥ãHï Á¢‹Ý¼ ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢
S¢ï ¥zGÁ¢GH ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï }¢Ú²}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï
¥¢çS¢²¢ ãñ´ J(2) ( )
§S¢è ¼GÚãG çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
ÜUè Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢’ÚèÈGU S¢éÝè ¼¢ï ©‹ãï´ x¢GñÚ¼ ¥¢ x¢§ü ¥¢ñÚ
©‹ã¢ï´ Ýï ²ïã ÜUã çÎ²¢ çÜU ¥Ï¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ©Ý S¢ï
Ï¢ïã¼Ú Ï¢è±è ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ýãè´, wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ¶GÎèÁ¢¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü
Ï¢è±è Ýãè´ ç}¢Hè Á¢Ï¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢ïÚï S¢¢‰¢ ÜéUÈGí çÜU²¢ ©S¢ ±vG¼ ±¢ïã
}¢éÛ¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢§æü ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï Û¢éÅH¢ Úãï ‰¢ï ©S¢ ±vG¼ ©‹ã¢ï´
Ýï }¢ïÚè ¼SÎèÜGU ÜUè ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ±vG¼ ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ }¢éÛ¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ÎïÝï ÜïU çH²ï

¼Ä²¢Ú Ý ‰¢¢ ©S¢ ±vG¼ ¶GÎèÁ¢¢ Ýï }¢éÛ¢ï ¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ }¢¢H Îï çÎ²¢ ¥¢ñÚ
©‹ãè´ ÜïU çà¢ÜU}¢ S¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éÛ¢ï ¥¢ñH¢Î ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼

}¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢éÛ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ x¢GñÚ¼ ¥¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è
ãG¢H¢æ çÜU }¢ñ´ Ýï ©Ý ÜU¢ï Îï¶¢ |¢è Ýãè´ ‰¢¢ J x¢GñÚ¼ ÜUè ±Áã ²ïã ‰¢è çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ©Ý ÜU¢ çÁ¢GRïU ¶GñÚ ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï ‰¢ï
¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú »ïS¢¢ ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð Á¢Ï¢ ÜU¢ï§ü Ï¢ÜUÚè Á¢GÏãG
ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï ÜéUÀ x¢¢ïà¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè S¢ãïçH²¢ï´ ÜïU Í¢Ú¢ï´ }¢ï´ Á¢GMÚ
|¢ïÁ¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï §S¢ S¢ï }¢ñ´ çÓ¢ÇG Á¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ÜU|¢è ÜU|¢è ²ïã
ÜUã çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è çÜU “Îé‹²¢ }¢ï´ Ï¢S¢ »ÜU ¶GÎèÁ¢¢ ãè ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè
Ï¢è±è ‰¢è´ J” }¢ïÚ¢ ²ïã Á¢é}H¢ S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ã¢æ ã¢æ
Ï¢ïà¢ÜU ±¢ïã ‰¢è´ ±¢ïã ‰¢è´ ©‹ãè´ ÜïU çà¢ÜU}¢ S¢ï ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
}¢éÛ¢ï ¥¢ñH¢Î ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J(2)
§}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ S¢ï »ÜU ãGÎèS¢
ÝvGH ÜUè ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
ÜU¢ï Îé‹²¢ }¢ï´ Á¢‹Ý¼ ÜU¢ ¥æx¢êÚ ç¶H¢²¢ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ S¢éãñHè Ýï |¢è
ÝvGH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(3)
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¶G Î èÁ¢¢ ÐÓÓ¢èS¢ S¢¢H ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G Úãè´, çãÁ¢Ú¼ S¢ï ¼èÝ

Ï¢ÚS¢ ÜGUÏH Ðñ´S¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ }¢¢ãï Ú}¢Á¢G¢Ý }¢ï´ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢
ÜïU ¥‹ÎÚ §‹ã¢ï´ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU }¢àãêÚ ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý ãGÁ¢êÝ (Á¢‹Ý¼éH }¢¥GH¢) }¢ï´ wG¢éÎ Ï¢
ÝzGS¢ï ÝÈGUèS¢ §Ý ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼Ú ÜUÚ ¥ÐÝï }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢¢ï´ S¢ï §Ý ÜU¢ï çS¢ÐéÎïü
¶G¢ÜU ÈGUÚ}¢¢²¢ Ó¢êæçÜU ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÜU¢ ãGév}¢ Ý¢çÁ¢GH Ýãè´
ãé±¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ Ýãè´
ÐÉG¢§ü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã
§Ý ÜïU ±¢çHÎ ÜU¢ Ý¢}¢ “Á¢G}¢¥G¢” ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢
à¢}¢êS¢ çÏ¢‹¼ï ÜGñUS¢ çÏ¢Ý ¥G}¢í ãñ J ²ïã ÐãHï ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü S¢ÜUÚ¢Ý
çÏ¢Ý ¥G}¢í S¢ï çÏ¢²¢ãè x¢§ü ‰¢è´ J ²ïã ç}¢²¢æ Ï¢è±è Î¢ïÝ¢ï´ §çÏ¼Î¢§ü §SH¢}¢ }¢ï´
ãè }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè çãÁ¢Ú¼ï S¢¢çÝ²¢ }¢ï´
ãGÏ¢à¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU çãÁ¢Ú¼ |¢è ÜUè ‰¢è, HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ
²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ç}¢²¢æ Ï¢è±è }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢» ¼¢ï §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ S¢ÜUÚ¢Ý çÏ¢Ý
¥G}¢í ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢ï±¢ ã¢ï x¢§æü §Ý ÜïU »ÜU HÇGÜU¢
|¢è ‰¢¢ çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý” ‰¢¢ J
ãG Á ¢G Ú ¼ï S¢¢ñ Î ã Ýï »ÜU wG ± ¢Ï¢ Îï ¶ ¢ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
ÐñÎH Ó¢H¼ï ãé» §Ý ÜUè ¼GÚÈGU ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ §Ý ÜUè
x¢ÚÎÝ ÐÚ ¥ÐÝ¢ }¢éÜUG gS¢ Ð¢©æ Ú¶ çÎ²¢ J Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã
Ýï §S¢ wG±¢Ï¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ S¢ï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥x¢Ú
¼ïÚ¢ wG±¢Ï¢ S¢ÓÓ¢¢ ãñ ¼¢ï }¢ñ´ ²ÜGUèÝÝ ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ ãè }¢Ú Á¢¢ªæx¢¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ

¼éÛ¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÎêS¢Úè Ú¢¼ }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã Ýï ²ïã wG±¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU »ÜU Ó¢¢æÎ ÅêÅ ÜUÚ §Ý
ÜïU S¢èÝï ÐÚ çx¢Ú¢ ãñ S¢éÏãG ÜU¢ï §‹ã¢ï´ Ýï §S¢ wG±¢Ï¢ ÜU¢ |¢è ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ S¢ï
çÁ¢GRU çÜU²¢ ¼¢ï §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÜUÚ¢Ý Ýï Ó¢¢ñæÜU ÜUÚ
ÜUã¢ ÜUè ¥x¢Ú ¼ïÚ¢ ²ïã wG±¢Ï¢ S¢ÓÓ¢¢ ãñ ¼¢ï }¢ñ´ ¥Ï¢ Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ §Ýç¼ÜGU¢H
ÜUÚ Á¢¢ªæx¢¢ ¥¢ñÚ ¼é}¢ }¢ïÚï Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÝÜU¢ãG
ÜUÚ¢ïx¢è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU ©S¢è çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÜUÚ¢Ý
Ï¢è}¢¢Ú ãé» ¥¢ñÚ Ó¢‹Î çÎÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J(1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢
ÜUè ±ÈGU¢¼ S¢ï ãÚ ±vG¼ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢x¢G}¢ê}¢ ¥¢ñÚ ©Î¢S¢ Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢ñH¢ çÏ¢‹¼ï ãGÜUè}¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ²ïã ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè, çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã S¢ï
çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ Hï´ ¼¢çÜU ¥¢Ð ÜU¢ ¶G¢Ý» }¢§üGà¢¼ ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ »ÜU
±ÈGU¢Î¢Ú ¥¢ñÚ ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Ú Ï¢è±è ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ ± ÚÈGU¢ÜGU¼ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢
x¢G}¢ ç}¢Å Á¢¢» J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU §„ }¢éçwGHS¢¢Ý¢ }¢à±Úï
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢ñH¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢¢ñÎã ÜïU Ï¢¢Ð S¢ï Ï¢¢¼Ó¢è¼ ÜUÚ ÜïU çÝSÏ¢¼ ¼Gñ ÜUÚ¢ Îè ¥¢ñÚ
çÝÜU¢ãG ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ©}}¢ã¢¼éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜïU ÁG¢é}¢Úï }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢§æü
¥¢ñÚ ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú ãGéÁG¢êÚ ÜUè Á¢G¢ñçÁ¢Ä²¼ ÜïU
à¢ÚÈGU S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G Úãè´ ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ±¢çHã¢Ý¢ ¥GÜGUèÎ¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU
S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢Î¢Ú ¥¢ñÚ ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Ú Úãè´ J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè ÈGUÄ²¢Á¢G
¥¢ñÚ S¢¶Gè ‰¢è´ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ©G}¢Ú

Ýï çÎÚã}¢¢ï´ S¢ï |¢Ú¢ ãé±¢ »ÜU ‰¢ïH¢ §Ý ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢¢ ¥¢Ð
Ýï ÐêÀ¢ ²ïã v²¢ ãñ ? H¢Ýï ±¢Hï Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU çÎÚã}¢ ãñ´ J
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU |¢H¢ çÎÚã}¢ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU ‰¢ïHï }¢ï´ |¢ïÁ¢ï
Á¢¢¼ï ãñ´ ? ²ïã ÜUã¢ ¥¢ñÚ ©Æ ÜUÚ ©S¢è ±vG¼ ©Ý ¼}¢¢}¢ çÎÚã}¢¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎèÝï
ÜïU ÈéUGÜGUÚ¢ ± }¢S¢¢ÜUèÝ ÐÚ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ J
ãGÎèS¢ ÜUè }¢àãêÚ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ §Ý ÜUè çÚ±¢²¼ ÜUè ãé§ü Ð¢æÓ¢ ãGÎèS¢ï´
}¢…GÜêUÚ ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU ãGÎèS¢ Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´ |¢è ãñ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ²ãGì²¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý §Ý ÜïU
à¢¢çx¢Î¢ïZ }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè }¢é}¢¼¢Á¢G ãñ´ J
§Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU S¢¢H }¢ï´ }¢éwG¼çHÈGU ¥¢ñÚ }¢é¼Á¢G¢Î ¥vG±¢H ãñ´,
§}¢¢}¢ Á¢GãÏ¢è ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè Ýï §S¢ çÚ±¢²¼ ÜU¢ï S¢ãGèãG Ï¢¼¢²¢ ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜïU ¥¢ç¶GÚè Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ çS¢. 23 çã. }¢ï´
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU ¥‹ÎÚ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü HïçÜUÝ ±¢çÜGUÎè Ýï §S¢ ÜGU¢ñH
ÜU¢ï ¼ÚÁ¢èãG Îè ãñ çÜU §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ S¢¢H çS¢. 54 çã. ãñ ¥¢ñÚ S¢¢çãGÏ¢ï
¥v}¢¢H Ýï |¢è §Ý ÜU¢ çS¢Ýï ±ÈGU¢¼ à¢Ã±¢H çS¢. 54 çã. ãè ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ ãñ
}¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ãGÁ¢Ú ¥GSÜGUH¢Ýè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ ¼vGÚèÏ¢éœ¢ãìÁ¢GèÏ¢
}¢ḯ ²ïã çH¶¢ ãñ çÜU §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ à¢Ã±¢H çS¢. 55 çã. }¢ḯ ãé§ü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
²ïã ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜUè ÝêÚï ÝÁ¢GÚ ¥¢ñÚ ÎéwG¼Úï ÝïÜU ¥wG¼Ú ãñ´ J §Ý ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜU¢ Ý¢}¢
“©}}¢ï M}¢¢Ý” ãñ J ²ïã Àï Ï¢ÚS¢ ÜUè ‰¢è´ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÎS¢±ï´ S¢¢H }¢¢ãï à¢Ã±¢H }¢ï´ çãÁ¢Ú¼ S¢ï ¼èÝ S¢¢H

ÜGUÏH çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ à¢Ã±¢H çS¢. 2 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU
¥‹ÎÚ ²ïã ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ Ý± Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G Úãè´ J ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´
²ïãè ÜæU±¢Úè ‰¢è´ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼ÚèÝ
Ï¢è±è ‰¢è´ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ §Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ §Úà¢¢Î ãñ
çÜU çÜUS¢è Ï¢è±è ÜïU çHãG¢ÈGU }¢ï´ }¢ïÚï ªÐÚ ±ãGè Ý¢çÁ¢GH Ýãè´ ãé§ü }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢§à¢¢ Á¢Ï¢ }¢ïÚï S¢¢‰¢ çÏ¢S¼Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ S¢¢ï¼è Úã¼è ãñ´ ¼¢ï §S¢ ãG¢H¼ }¢ï´
|¢è }¢éÛ¢ ÐÚ ±çãG²ï §H¢ãè ©¼Ú¼è Úã¼è ãñ J(1)
Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼èÝ Ú¢¼ï´ }¢ñ´ wG±¢Ï¢ }¢ï´ ²ïã
Îï¶¼¢ Úã¢ çÜU »ÜU çÈGUçÚà¼¢ ¼é}¢ ÜU¢ï »ÜU Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï }¢ï´ HÐïÅ ÜUÚ }¢ïÚï
Ð¢S¢ H¢¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ S¢ï ²ïã ÜUã¼¢ Úã¢ çÜU ²ïã ¥¢Ð ÜUè Ï¢è±è ãñ´ J Á¢Ï¢
}¢ñ´ Ýï ¼é}ã¢Úï Ó¢ïãÚï S¢ï ÜUÐÇG¢ ãÅ¢ ÜUÚ Îï¶¢ ¼¢ï Ý¢ x¢ã¢æ ±¢ïã ¼é}¢ ãè ‰¢è´ J §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï çÎH }¢ï´ ÜUã¢ çÜU ¥x¢Ú ²ïã wG±¢Ï¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï ãñ ¼¢ï ±¢ïã §S¢ wG±¢Ï¢ ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÜUÚ çÎ¶¢»x¢¢ J(2)
çÈGUvGã ± ãGÎèS¢ ÜïU ©GHê}¢ }¢ḯ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼ ÜïU
¥‹ÎÚ §Ý ÜU¢ ÎÚÁ¢¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ãñ J Î¢ï ãÁ¢G¢Ú Î¢ï S¢¢ï ÎS¢ ãGÎèS¢ḯ §‹ã¢ḯ Ýï
ãGÁé ¢G Ú
ê S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ́ J §Ý ÜUè çÚ±¢²¼ ÜUè ãé§ü ãGÎèS¢¢ï´

}¢ï´ S¢ï »ÜU S¢¢ï Ó¢¢ïãœ¢Ú ãGÎèS¢ï´ »ïS¢è ãñ´ Á¢¢ï Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´
}¢ï´ ãñ´ ¥¢ñÚ Ó¢Ã±Ý ãGÎèS¢ï´ »ïS¢è ãñ´ Á¢¢ï çS¢ÈGUü Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãñ´ ¥¢ñÚ
¥ÇGS¢Æ ãGÎèS¢ï´ ±¢ïã ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï çS¢ÈGUü §}¢¢}¢ }¢éçSH}¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢
S¢ãGèãG }¢éçSH}¢ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ ãñ J §Ý ÜïU §GH¢±¢ Ï¢¢ÜGUè ãGÎèS¢ï´ ¥ãG¢ÎèS¢
ÜUè ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ´ J(1)
§ÏÝï S¢¢’Î Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ çÜU
wG¢éÎ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ çÜU }¢éÛ¢ï ¼}¢¢}¢
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÐÚ »ïS¢è ÎS¢ ÈGUÁ¢GèH¼ï´ ãG¢çS¢H ãñ´ Á¢¢ï ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢ï ãG¢çS¢H Ýãè´ ãé§æü J
{1} ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ïÚï çS¢±¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úè ÜæU±¢Úè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï
çÝÜU¢ãG Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{2} }¢ïÚï çS¢±¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü |¢è »ïS¢è Ýãè´ çÁ¢S¢ ÜïU }¢¢æ
Ï¢¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ }¢éã¢çÁ¢Ú ã¢ï´ J
{3} ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢ïÚè Ï¢Ú¢¥¼ ¥¢ñÚ Ð¢ÜU Î¢}¢Ýè ÜU¢ Ï¢²¢Ý
¥¢S}¢¢Ý S¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{4} çÝÜU¢ãG S¢ï ÜGUÏH ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH Ýï »ÜU Úïà¢}¢è ÜUÐÇGï }¢ï´ }¢ïÚè
S¢êÚ¼ H¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï çÎ¶H¢ Îè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¼èÝ
Ú¢¼ï´ wG±¢Ï¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ï Îï¶¼ï Úãï J
{5} }¢ñ´ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ »ÜU ãè Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè Hï Hï
ÜUÚ xG¢éSH çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ²ïã à¢ÚÈGU }¢ïÚï çS¢±¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï
çÜUS¢è ÜU¢ï |¢è ÝS¢èÏ¢ Ýãè´ ãé±¢ J
{6} ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÐÉG¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢ñ´
¥¢Ð ÜïU ¥¢x¢ï S¢¢ï§ü Úã¼è ‰¢è ©}}¢ã¢¼éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü |¢è ãGéÁG¢êÚ
ÜUè §S¢ ÜUÚè}¢¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G Ýãè´ ãé§ü J

{7} }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU çHãG¢ÈGU }¢ï´ S¢¢ï¼è Úã¼è ‰¢è
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÐÚ wG¢éÎ¢ ÜUè ±ãGè Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ²ïã ±¢ïã »’Á¢G¢Á¢Gï wG¢éÎ¢
±‹Îè ãñ Á¢¢ï }¢ïÚï çS¢±¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÜUS¢è Á¢G¢ñÁ¢» }¢é¼G¤ãÚ¢
ÜU¢ï ãG¢çS¢H Ýãè´ ãé±¢ J
{8} ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU ±vG¼ }¢ñ́ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ḯ
çH²ï ãé» Ï¢ñÆè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ S¢Úï ¥‹±Ú }¢ïÚï S¢èÝï ¥¢ñÚ ãGËÜGU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢è ãG¢H¼ }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ ç±S¢¢H ãé±¢ J
{9} ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢ïÚè Ï¢¢Úè ÜïU çÎÝ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J
{10} ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ¶G¢S¢ }¢ïÚï Í¢Ú }¢ï´
Ï¢Ýè J(1)
§GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ |¢è ¥¢Ð ÜU¢ }¢¼üÏ¢¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢éH‹Î ãñ
¥¢Ð ÜïU |¢¼èÁ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ÜGU¢çS¢}¢ çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢
çÏ¢H¢ Ý¢x¢G¢ Ý}¢¢Á¢Gï ¼ãÁÁ¢éÎ ÐÉGÝï ÜUè Ð¢Ï¢‹Î ‰¢è´ ¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú |¢è
Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J
S¢¶G¢±¼ ¥¢ñÚ S¢ÎÜGU¢¼¢ï ¶GñÚ¢¼ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ḯ |¢è ¼}¢¢}¢ ©}}¢ã¢¼éH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ }¢ï´ ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ Ï¢ãé¼ }¢é}¢¼¢Á¢G ‰¢è´ J ©}}¢ï ÎéÚüã
ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è
©S¢ ±vG¼ »ÜU H¢¶ çÎÚã}¢ ÜUãè´ S¢ï ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ¥¢Ð Ýï ©S¢è
±vG¼ ©Ý S¢Ï¢ çÎÚã}¢¢ï´ ÜU¢ï H¢ïx¢¢ï´ }¢ï´ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU çÎÚã}¢
|¢è Í¢Ú }¢ï´ Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ À¢ïÇG¢ J ©S¢ çÎÝ }¢ï´ ±¢ïã Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú ‰¢è´ }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð Ýï S¢Ï¢ çÎÚã}¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢æÅ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU çÎÚã}¢ |¢è
Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Ú¶¢ ¼¢çÜU ¥¢Ð x¢¢ïà¼ ¶GÚèÎ ÜUÚ Ú¢ïÁ¢G¢ §zG¼G¢Ú ÜUÚ¼è´ ¼¢ï
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Ýï ¥x¢Ú }¢éÛ¢ S¢ï ÐãHï ÜUã¢
ã¢ï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ »ÜU çÎÚã}¢ ÜU¢ x¢¢ïà¼ }¢æx¢¢ Hï¼è J

ãGÁ¢GÚ¼ï ©G±üã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ Á¢¢ï ¥¢Ð

ÜïU |¢¢‹Á¢ï ‰¢ï §Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU çÈGUvGã ± ãGÎèS¢ ÜïU §GH¢±¢ }¢ñ´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢§à¢¢ ( ) S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ çÜUS¢è ÜU¢ï ¥à¥G¢Úï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ Á¢¢ÝÝï
±¢H¢ Ýãè´ Ð¢²¢ ±¢ïã Î¢ñÚ¢Ýï x¢ézG¼ìx¢ê }¢ï´ ãÚ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ÜU¢ï§ü Ý ÜU¢ï§ü à¢ï’Ú ÐÉG
çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ Á¢¢ï Ï¢ãé¼ ãè Ï¢Ú }¢ãGH ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J
§GË}¢ï ç¼GÏ¢ ¥¢ñÚ }¢ÚèÁ¢G¢ï´ ÜïU §GH¢Á¢-}¢é¥G¢HÁ¢ï }¢ï´ |¢è §‹ãï´ ÜU¢ÈGUè
Ï¢ãé¼ }¢ã¢Ú¼ ‰¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G±üã çÏ¢Ý ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï
»ÜU çÎÝ ãGñÚ¢Ý ã¢ï ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ S¢ï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU »ï ¥}}¢¢æÁ¢¢Ý ! }¢éÛ¢ï ¥¢Ð ÜïU §GË}¢ï ãGÎèS¢ ± çÈGUvGã ÐÚ ÜU¢ï§ü ¼¥GÁÁ¢éÏ¢
Ýãè´ v²êæ çÜU ¥¢Ð Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè …G¢ñç…Ä²¼ ¥¢ñÚ
„¢ïãGÏ¢¼ ÜU¢ à¢ÚÈGU Ð¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè
S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¼ÚèÝ Á¢G¢ñÁ¢» }¢éÜGUgS¢¢ ãñ´ §S¢è ¼GÚãG }¢éÛ¢ï §S¢ ÐÚ
|¢è ÜU¢ï§ü ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¥¢ñÚ ãGñÚ¢Ýè Ýãè´ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÚÏ¢
ÜïU ¥à¥G¢Ú v²êæ ¥¢ñÚ çÜU„ ¼Úã ²¢Î ã¢ï x¢» ? §S¢ çH²ï çÜU }¢ñ´ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ
çÜU ¥¢Ð ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè ÝêÚï ÝÁ¢GÚ ãñ´ ¥¢ñÚ ±¢ïã
¥à¥G¢Úï ¥GÚÏ¢ ÜïU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï ãG¢çÈGUÁ¢G ± }¢¢çãÚ ‰¢ï }¢x¢Ú }¢ñ´ §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ
Ï¢ãé¼ ãè ãGñÚ¢Ý ãêæ çÜU ¥¢ç¶GÚ ²ïã ç¼GÏÏ¢è }¢¢’Hê}¢¢¼ ¥¢ñÚ §GH¢Á¢¢ï
}¢é¥G¢HÁ¢¢ ÜUè }¢ã¢Ú¼ ¥¢Ð ÜU¢ï ÜUã¢æ S¢ï ¥¢ñÚ ÜñUS¢ï ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§ü ? ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
¥ÐÝè ¥¢ç¶GÚè ©G}¢í à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¥ÜUS¢Ú ¥GHèH ã¢ï
Á¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ ÜïU ¥ç¼GÏÏ¢¢ ¥¢Ð ÜïU
çH²ï Î±¢»æ ¼Á¢±èÁ¢G ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ }¢ñ´ ©Ý Î±¢¥¢ïæ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ §GH¢Á¢ çÜU²¢
ÜUÚ¼è ‰¢è §S¢ çH²ï }¢éÛ¢ï ç¼GÏÏ¢è }¢¢’Hê}¢¢¼ |¢è ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§æü J
¥¢Ð ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜUè »ÜU

Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè Á¢}¢¢¥G¼ ãñ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï }¢Ý¢çÜGUÏ¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è
ãGÎèS¢ï´ |¢è ±¢çÚÎ ãé§ü ãñ´ J
17 Ú}¢Á¢G¢Ý à¢Ï¢ï S¢ïã à¢}Ï¢¢ çS¢. 57 çã. ²¢ çS¢. 58 çã. }¢ï´
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU ¥‹ÎÚ ¥¢Ð ÜU¢ ç±S¢¢H ãé±¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
±çS¢Ä²¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ú¢¼ }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G ÜïU
ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ï´ ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜUè ÜGUÏ¢í¢ï´ ÜïU ÐãHê
}¢ï´ ÎzGÝ çÜU²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢
©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ ÜïU ±¢çHÎï }¢¢çÁ¢Î
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú §ÏÝéH ¶Gœ¢G¢Ï¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý
ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï }¢Á¢GªGÝ ãñ´ Á¢¢ï
»ÜU }¢àãêÚ S¢ãG¢çÏ¢²¢ ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ ÜUè ÐãHè à¢¢Îè
ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÝñS¢ çÏ¢Ý ãGéÁ¢G¢ÈGU¢ S¢ã}¢è S¢ï ãé§ü ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï
¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜU¢ï çãÁ¢Ú¼ |¢è ÜUè ‰¢è HïçÜUÝ §Ý ÜïU
à¢¢ïãÚ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ²¢ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ Á¢GwG}¢è ã¢ï ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» ¥¢ñÚ ²ïã Ï¢ï±¢
ã¢ï x¢§æü çÈUÚ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï çS¢. 3 çã. }¢ï´ §Ý S¢ï çÝÜU¢ãG
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ÜU¢à¢¢Ý» ÝÏ¢±è ÜUè
S¢éÜêUÝ¼ S¢ï }¢éà¢ÚüÈGU ã¢ï x¢§æü J
²ïã Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ÝÎ¢Ú, Ï¢éH‹Î çã}}¢¼ ¥¢ñÚ S¢¶G¢±¼ çà¢¥G¢Ú
¶G¢¼êÝ ãñ´ J ãGÜGU x¢¢ï§ü, ãG¢çÁ¢GÚ Á¢±¢Ï¢è ¥¢ñÚ ÈGUãì}¢¢ï çÈGUÚ¢S¢¼ }¢ï´ ¥ÐÝï ±¢çHÎï
Ï¢éÁG¢éx¢ü±¢Ú ÜU¢ ç}¢Á¢G¢Á¢ Ð¢²¢ ‰¢¢ J ¥ÜUS¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ

ç¼H¢±¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜUè §GÏ¢¢Î¼¢ï´ }¢ï´ }¢S¢MÈGU
Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J §Ý ÜïU ç}¢Á¢G¢Á¢ }¢ï´ ÜéUÀ S¢wG¼è ‰¢è §S¢è çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥H ¶Gœ¢G¢Ï¢ ãÚ ±vG¼ §S¢
çÈGURU }¢ï´ Úã¼ï ‰¢ï çÜU ÜUãè´ §Ý ÜUè çÜUS¢è S¢wG¼ ÜUH¢}¢è S¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè çÎH ¥¢Á¢G¢Úè Ý ã¢ï Á¢¢» J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð
Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú §Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU »ï ãGzGS¢¢ ! ¼é}¢ ÜU¢ï
çÁ¢S¢ Ó¢èÁ¢G ÜUè Á¢GMÚ¼ ã¢ï }¢éÛ¢ S¢ï ¼GHÏ¢ ÜUÚ çH²¢ ÜUÚ¢ï, ¶GÏ¢ÚÎ¢Ú ÜU|¢è
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ Ý ÜUÚÝ¢ Ý
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ÜU|¢è ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G çÎH ¥¢Á¢G¢Úè ÜUÚÝ¢
±ÚÝ¢ ²¢Î Ú¶¢ï çÜU ¥x¢Ú ãGéÁG¢êÚ ¼é}¢ S¢ï Ý¢Ú¢Á¢G ã¢ï x¢»
¼¢ï ¼é}¢ wG¢éÎ¢ ÜïU x¢GÁ¢GÏ¢ }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï Á¢¢¥¢ïx¢è J
²ïã Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè §GÏ¢¢Î¼ x¢éÁ¢G¢Ú ã¢ïÝï ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ çÈGUvGã ± ãGÎèS¢
}¢ï´ |¢è »ÜU }¢é}¢¼¢Á¢G ÎÚÁ¢¢ Ú¶¼è ãñ´ J §‹ã¢ï´ Ýï ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï S¢¢Æ ãGÎèS¢ï´ çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Ð¢æÓ¢ ãGÎèS¢ï´ Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´
}¢…GÜêUÚ ãñ´ Ï¢¢ÜGUè ¥ãG¢ÎèS¢ ÎêS¢Úè ÜéU¼éÏ¢ï ãGÎèS¢ }¢ï´ ÎÁ¢ü ãñ´ J
§GË}¢ï ãGÎèS¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§üGÝ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ ÜUè
ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ ÝÁ¢GÚ ¥¢¼ï ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ wG¢éÎ §Ý ÜïU |¢¢§ü ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú
Ï¢ãé¼ }¢àãêÚ ãñ´ J à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 45 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
ÜïU ¥‹ÎÚ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü ©S¢ ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥¢G ç±²¢
ÜUè ãGéÜêU}¢¼ ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢Ú±¢Ý çÏ¢Ý ãGÜU}¢ }¢ÎèÝï ÜU¢ ãG¢çÜU}¢ ‰¢¢ J
§S¢è Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ÜéUÀ ÎêÚ ¼ÜU §Ý ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï
|¢è ©Æ¢²¢ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜGUÏ¢í ¼ÜU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï
ÜU¢æ{¢ çÎ²ï Ó¢H¼ï Úãï J §Ý ÜïU Î¢ï |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ çÏ¢Ý ©G}¢Ú ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¼èÝ |¢¼èÁ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢¢çH}¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã ± ãGÁ¢GÚ¼ï
ãG}Á¢G¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã Ýï §Ý ÜU¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼¢Ú¢ ¥¢ñÚ ²ïã

Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU ÐãHê }¢ï´
}¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ §Ý ÜUè ©G}¢í S¢¢Æ ²¢ ç¼ÚS¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ‰¢è J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã

§Ý ÜU¢ Ý¢}¢ çã‹Î ãñ ¥¢ñÚ ÜéU‹²¼ “©}}¢ï S¢H}¢ã” ãñ }¢x¢Ú ²ïã
¥ÐÝè ÜéU‹²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ãè çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ãñ´ J §Ý ÜïU Ï¢¢Ð ÜU¢ Ý¢}¢
“ãGéÁ¢GñÈGU¢” ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜïU ÝÁGÎèÜU “S¢ãìH” ãñ }¢x¢Ú §S¢ ÐÚ
¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ “¥G¢ç¼ÜU¢ çÏ¢‹¼ï
¥G¢ç}¢Ú” ãñ´ J §Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥GÏÎéH ¥S¢Î S¢ï ãé±¢ ‰¢¢ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜïU
ÚÁ¢G¢§üG |¢¢§ü ‰¢ï J ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ç}¢²¢æ Ï¢è±è »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢ËÎ ãè
Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ Ýï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè
Á¢¢çÝÏ¢ çãÁ¢Ú¼ ÜUè çÈUÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ¥¢ x¢» ¥¢ñÚ
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUè ¼GÚÈGU çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
S¢H}¢ã Ýï ªæÅ ÐÚ ÜUÁ¢¢±¢ Ï¢¢æ{¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï
S¢H}¢ã ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÈGUÚÁ¢GÝÎ S¢H}¢ã ÜU¢ï ÜUÁ¢¢±ï }¢ï´ S¢é±¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú
Á¢Ï¢ ªæÅ ÜUè ÝÜïUH ÐÜUÇG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU }¢ñÜïU ±¢Hï Ï¢Ýê }¢éx¢GèÚ¢ Î¢ñÇG ÐÇGï ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã ÜUã¢
çÜU ã}¢ ¥ÐÝï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè §S¢ HÇGÜUè ÜU¢ï ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G }¢ÎèÝï Ýãè´
Á¢¢Ýï Îï´x¢ï ¥¢ñÚ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼è ©Ý ÜU¢ï ªæÅ S¢ï ©¼¢Ú çH²¢ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ýè H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¼Gñà¢ ¥¢
x¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï x¢GÁ¢GÏ¢ Ý¢ÜU ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ©}}¢ï S¢H}¢ã
ÜU¢ï }¢ãGìÁ¢G §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ Ú¢ïÜU¼ï ã¢ï çÜU ²ïã ¼é}ã¢Úï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜUè HÇGÜUè ãñ ¼¢ï
ã}¢ §S¢ ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï “S¢H}¢ã” ÜU¢ï ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ Ýãè´ ÚãÝï

Îḯx¢ï §S¢ çH²ï çÜU ²ïã Ï¢ÓÓ¢¢ ã}¢¢Úï ¶G¢ÝÎ¢Ý ÜU¢ »ÜU ÈGUÎü ãñ J ²ïã ÜUã ÜUÚ ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ©„ ÜUè }¢¢æ ÜUè x¢¢ïÎ S¢ï ÀèÝ çH²¢ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
S¢H}¢ã Ýï çãÁ¢Ú¼ ÜU¢ §Ú¢Î¢ ¼ÜüU Ýãè´ çÜU²¢ Ï¢çËÜU Ï¢è±è
¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ ¼‹ã¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã Ó¢Hï x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè Á¢éÎ¢§ü ÐÚ
S¢éÏãG S¢ï à¢¢}¢ ¼ÜU }¢vÜïU ÜUè Ð‰¢ÚèHè Á¢G}¢èÝ }¢ï´ çÜUS¢è Ó¢^¢Ý ÐÚ Ï¢ñÆè ãé§ü
¼vGÚèÏ¢Ý S¢¢¼ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU Á¢G¢Ú¢ï çÜGU¼G¢Ú Ú¢ï¼è Úãè´ §Ý ÜU¢ ²ïã ãG¢H Îï¶ ÜUÚ
§Ý ÜïU »ÜU Ó¢Ó¢¢Á¢G¢Î |¢¢§ü ÜU¢ï §Ý ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï Ï¢Ýê }¢éx¢GèÚ¢
ÜU¢ï S¢}¢Û¢¢ Ï¢éÛ¢¢ ÜUÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU ¥¢ç¶GÚ ©S¢ ç}¢SÜUèÝ¢ ÜU¢ï ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï
©S¢ ÜïU à¢¢ïãÚ ¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢ï S¢ï v²êæ Á¢éÎ¢ ÜUÚ Ú¶¢ ãñ ? ¼é}¢ H¢ïx¢ v²êæ Ýãè´ ©S¢
ÜU¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îï¼ï çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜïU
Ð¢S¢ Ó¢Hè Á¢¢» J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ Ï¢Ýê }¢éx¢GèÚ¢ §S¢ ÐÚ çÚÁ¢G¢ }¢‹Î ã¢ï x¢» çÜU
²ïã }¢ÎèÝï Ó¢Hè Á¢¢» J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý ±¢Hï Ï¢Ýê
¥GÏÎéH ¥S¢Î Ýï |¢è Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ çÎ²¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï x¢¢ïÎ }¢ï´ Hï ÜUÚ ªæÅ ÐÚ
S¢é±¢Ú ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ ¥ÜïUHè }¢ÎèÝï ÜU¢ï Ó¢H ÐÇGè´ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ï “¼‹§üG}¢”
}¢ï´ ÐãéæÓ¢è´ ¼¢ï ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¼GËãG¢ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ã¢ï x¢§ü Á¢¢ï }¢vÜïU ÜU¢ }¢¢Ý¢
ãé±¢ »ÜU çÝã¢²¼ ãè à¢ÚèÈGU §‹S¢¢Ý ‰¢¢ ©S¢ Ýï ÐêÀ¢ çÜU »ï ©}}¢ï S¢H}¢ã !
ÜUã¢æ ÜU¢ §Ú¢Î¢ ãñ ? §‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜïU Ð¢S¢ }¢ÎèÝï Á¢¢ Úãè
ãêæ J ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU v²¢ ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ Ýãè´ ãñ ? ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
S¢H}¢ã Ýï ÎÎü |¢Úè ¥¢±¢Á¢G }¢ï´ Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU Ýãè´ }¢ïÚï
S¢¢‰¢ ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ }¢ïÚï §S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü Ýãè´ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¼GËãG¢ ÜUè Úx¢ï à¢Ú¢ÈGU¼ ÈUÇGÜU ©Æè ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU wG¢éÎ¢
ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï çH²ï ²ïã Á¢GïÏ¢ Ýãè´ Îï¼¢ çÜU ¼é}ã¢Úè Á¢ñS¢è »ÜU à¢ÚèÈGU Á¢G¢Îè
¥¢ñÚ »ÜU à¢ÚèÈGU §‹S¢¢Ý ÜUè Ï¢è±è ÜU¢ï ¼‹ã¢ À¢ïÇG Îêæ J ²ïã ÜUã ÜUÚ ©S¢ Ýï
ªæÅ ÜUè }¢ã¢Ú ¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ Hï Hè ¥¢ñÚ ÐñÎH Ó¢HÝï Hx¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
S¢H}¢ã ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï ©GS¢}¢¢Ý

çÏ¢Ý ¼GËãG¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ à¢ÚèÈGU çÜUS¢è ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï Ýãè´ Ð¢²¢ J Á¢Ï¢ ã}¢ çÜUS¢è
}¢ç‹Á¢GH ÐÚ ©¼Ú¼ï ¼¢ï ±¢ïã ¥Hx¢ çÜUS¢è ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï HïÅ Á¢¢¼¢ ¥¢ñÚ
}¢ñ´ ¥ÐÝï ªæÅ ÜïU Ð¢S¢ S¢¢ï Úã¼è J çÈUÚ Ú±¢Ýx¢è ÜïU ±vG¼ Á¢Ï¢ }¢ñ´ ¥ÐÝï
Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï x¢¢ïÎ }¢ï´ Hï ÜUÚ ªæÅ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï Á¢¢¼è ¼¢ï ±¢ïã ªæÅ ÜUè }¢ã¢Ú
ÐÜUÇG ÜUÚ Ó¢HÝï Hx¢¼¢ J §S¢è ¼GÚãG ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï ÜéUGÏ¢¢ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ±ã¢æ S¢ï ±¢ïã ²ïã ÜUã ÜUÚ }¢vÜïU Ó¢H¢ x¢²¢ çÜU ¥Ï¢ ¼é}¢ Ó¢Hè
Á¢¢¥¢ï ¼é}ã¢Ú¢ à¢¢ïãÚ §S¢è x¢¢ªæ }¢ï´ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã
§S¢ ¼GÚãG Ï¢ ¶GñçÚÄ²¼ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÐãéæÓ¢ x¢§æü J(1)
²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ç}¢²¢æ Ï¢è±è ¥G¢çÈGUÄ²¼ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
ÚãÝï Hx¢ï }¢x¢Ú 4 çãÁ¢Úè }¢ï´ Á¢Ï¢ §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢H}¢ã
ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï çÜU §Ý ÜïU Ó¢‹Î Ï¢ÓÓ¢ï
‰¢ï }¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ²ïã
¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÚãÝï Hx¢è´ ¥¢ñÚ ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢§æü J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢‰¢ ¥GvGH¢ï ÈGUãì}¢ ÜïU ÜU}¢¢H ÜU¢ |¢è »ÜU Ï¢ï ç}¢S¢¢H Ý}¢êÝ¢ ‰¢è´ J §}¢¢}¢éH
ãGÚ}¢ñÝ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥G¢Úñ ¼ ÜU¢ï
Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ çÜU ©S¢ ÜUè Ú¢» ã}¢ïà¢¢ ÎéLS¼ S¢¢çÏ¢¼ ãé§ü ã¢ï J S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU
çÎÝ Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU
¥ÐÝè ¥ÐÝè ÜéUGÚÏ¢¢çÝ²¢æ ÜUÚ ÜïU S¢Ï¢ H¢ïx¢ »ãGÚ¢}¢ ¶¢ïH Îï´ ¥¢ñÚ çÏ¢x¢GñÚ
©G}¢Úã ¥Î¢ çÜU²ï S¢Ï¢ H¢ïx¢ }¢ÎèÝï ±¢ÐS¢ Ó¢Hï Á¢¢»æ v²êæ çÜU §S¢è à¢¼Gü ÐÚ
S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ãé§ü ãñ ¼¢ï H¢ïx¢ §S¢ ÜGUÎÚ Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ }¢ḯ ‰¢ï çÜU »ÜU à¢wGS¢ |¢è

ÜéUÚG Ï¢¢Ýè ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú Ýãè´ ‰¢¢ J ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU §S¢ ¼GÁ¢Gïü ¥G}¢H S¢ï MãG¢Ýè ÜU¢ïz¼G ãé§ü ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï }¢é¥¢G }¢Hï ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢H}¢ã S¢ï ¼…GçÜUÚ¢
çÜU²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï ²ïã Ú¢» Îè çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
¥¢Ð çÜUS¢è S¢ï ÜéUÀ |¢è Ý ÈGUÚ}¢¢»æ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ¥ÐÝè ÜéUGÚÏ¢¢Ýè Á¢GÏãG ÜUÚ ÜïU
¥ÐÝ¢ »ãGÚ¢}¢ ©¼¢Ú Îï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï »ïS¢¢ ãè
çÜU²¢ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï »ãGÚ¢}¢ ¶¢ïH çÎ²¢
ãñ S¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢¢²êS¢ ã¢ï x¢» çÜU ¥Ï¢ ãGéÁG¢êÚ
S¢éËãGï ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢é¥G¢ãÎï ÜU¢ï ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G Ý
Ï¢ÎHï´x¢ï §S¢ çH²ï S¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï |¢è ¥ÐÝè ¥ÐÝè ÜéUGÚÏ¢¢çÝ²¢æ ÜUÚ ÜïU
»ãGÚ¢}¢ ©¼¢Ú çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ±¢ÐS¢ Ó¢Hï x¢» J
ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H ¥¢ñÚ ¥GvH G ± Ú¢» ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ çÈGUvGã ± ãGÎèS¢ }¢ḯ
|¢è §Ý ÜUè }¢ã¢Ú¼ wG¢éS¢êS¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢é}¢¼¢Á¢G ‰¢è J ¼èÝ S¢¢ï ¥Æœ¢Ú ãGÎèS¢ḯ §‹ã¢ḯ
Ýï ÚS¢êHéËH¢ã S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ́ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢¢ ±
¼¢Ï¢ï§üÝG ãGÎèS¢ }¢ḯ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Îü ãñ́ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ |¢è à¢¢ç}¢H ãñ́ J }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã }¢ḯ Ó¢¢ñÚ¢S¢è Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢
S¢¢H çS¢. 53 çã. ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ḯ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼
ÜïU ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ḯ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU §Ý ÜïU
ç±S¢¢H ÜU¢ S¢¢H çS¢. 59 çã. ãñ ¥¢ñÚ §Ï¢í¢ãè}¢ ãGÏ¢èü Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çS¢. 62
çã. }¢ḯ §Ý ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ãé±¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜUã¼ï ãñ́ çÜU çS¢. 63 çã. ÜïU Ï¢¢’Î
§Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü ãñ J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢

§Ý ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ “Ú}¢H¢” ãñ J ²ïã S¢ÚÎ¢Úï }¢vÜU¢ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý ãGÏ¢ü ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢ ÜU¢ Ý¢}¢
S¢çÈGUÄ²¢ çÏ¢‹¼ï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ãñ Á¢¢ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý
ÜUè ÈêUÈUè ãñ´ J
²ïã ÐãHï ©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜïU çÝÜU¢ãG }¢ï´ ‰¢è´ ¥¢ñÚ ç}¢²¢æ
Ï¢è±è Î¢ïÝ¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU ãGÏ¢à¢¢ Ó¢Hï
x¢» ‰¢ï J HïçÜUÝ ãGÏ¢à¢¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÐÚ
»ïS¢è Ï¢Î ÝS¢èÏ¢è S¢é±¢Ú ã¢ï x¢§ü çÜU ±¢ïã §SH¢}¢ S¢ï }¢é¼üÎ ã¢ï ÜUÚ ÝS¢Ú¢Ýè
ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ Ðè¼ï Ðè¼ï ÝS¢Ú¢çÝ²¼ ãè ÐÚ ±¢ïã }¢Ú x¢²¢ J
§ÏÝï S¢¢’Î Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ S¢ï ²ïã çÚ±¢²¼
ÜUè ãñ çÜU ©‹ã¢ï´ Ýï ãGÏ¢à¢¢ }¢ï´ »ÜU Ú¢¼ }¢ï´ wG±¢Ï¢ Îï¶¢ çÜU ©Ý ÜïU à¢¢ïãÚ
©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜUè S¢êÚ¼ ¥Ó¢¢ÝÜU Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÎÝé}¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢Î
à¢vH ã¢ï x¢§ü ±¢ïã §S¢ wG±¢Ï¢ S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Í¢Ï¢Ú¢ x¢§æü J Á¢Ï¢ S¢éÏãG ãé§ü
¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥Ó¢¢ÝÜU ²ïã Îï¶¢ çÜU ©Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ©GÏ¢ñÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ Ýï
§SH¢}¢ S¢ï }¢é¼üÎ ã¢ï ÜUÚ ÝS¢Ú¢Ýè ÎèÝ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
ãGÏ¢èÏ¢¢ Ýï ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ wG±¢Ï¢ S¢éÝ¢ ÜUÚ ÇÚ¢²¢
¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢éH¢²¢ }¢x¢Ú ©S¢ Ï¢Î ÝS¢èÏ¢ Ýï §S¢ ÐÚ ÜU¢Ý Ýãè´
{Ú¢ ¥¢ñÚ }¢é¼üÎ ã¢ïÝï ãè ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ }¢Ú x¢²¢ }¢x¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢
¥ÐÝï §SH¢}¢ ÐÚ §çS¼ÜGU¢}¢¼ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢çÏ¢¼ ÜGUÎ}¢ Úãè´ J
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï §Ý ÜUè ãG¢H¼ }¢¢’Hê}¢ ãé§ü ¼¢ï ÜGUËÏ¢ï
Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ Ï¢ïãGÎ S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï §Ý ÜUè
çÎHÁ¢ê§ü ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ©}¢Ä²¢ Á¢G}¢Úè ÜU¢ï ÝÁÁ¢¢à¢è
Ï¢¢Îà¢¢ãï ãGÏ¢à¢¢ ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ ¶G¼G çH¶¢ çÜU ¼é}¢ }¢ïÚï ±ÜUèH Ï¢Ý
ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ïÚ¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚ Î¢ï J ÝÁÁ¢¢à¢è ÜU¢ï Á¢Ï¢
²ïã ÈGUÚ}¢¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ¥ÐÝè »ÜU ¶G¢S¢ H¢ñæÇè ÜU¢ï çÁ¢S¢
ÜU¢ Ý¢}¢ “¥Ï¢Úã¢” ‰¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢
¥¢ñÚ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU Ðñx¢G¢}¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè J ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
ãGÏ¢èÏ¢¢ §S¢ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ wG¢éà¢ ãé§æü çÜU
¥ÐÝï ÜéUÀ Á¢Gï±Ú¢¼ §S¢ çÏ¢à¢¢Ú¼ ÜïU §‹¥G¢}¢ }¢ï´ ¥Ï¢Úã¢ H¢ñæÇè ÜU¢ï §‹¥G¢}¢
ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Îï çÎ²ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý S¢§üGÎ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ¥G¢S¢
ÜU¢ï Á¢¢ï ©Ý ÜïU }¢¢}¢êæ ÜïU HÇGÜïU ‰¢ï ¥ÐÝï çÝÜU¢ãG ÜU¢ ±ÜUèH
Ï¢Ý¢ ÜUÚ ÝÁÁ¢¢à¢è ÜïU Ð¢S¢ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J ÝÁÁ¢¢à¢è Ýï ¥ÐÝï à¢¢ãè }¢ãGH }¢ï´
çÝÜU¢ãG ÜUè }¢Á¢çHS¢ }¢é‹¥GçÜGUÎ ÜUè ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢
¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï Á¢¢ï ©S¢ ±vG¼ ãGÏ¢à¢¢ }¢ï´
}¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï §S¢ }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ãè wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG ÜUÚ S¢Ï¢ ÜïU
S¢¢}¢Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢
ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú S¢¢ï ÎèÝ¢Ú ¥ÐÝï Ð¢S¢
S¢ï }¢ãìÚ ¥Î¢ çÜU²¢ Á¢¢ï ©S¢è ±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý S¢§üGÎ
ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ J Á¢Ï¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ §S¢ çÝÜU¢ãG
ÜUè }¢Á¢çHS¢ S¢ï ©ÆÝï Hx¢ï ¼¢ï ÝÁÁ¢¢à¢è Ï¢¢Îà¢¢ã Ýï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð H¢ïx¢
Ï¢ñÆï Úçã²ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ ²ïã ¼GÚèÜGU¢ ãñ çÜU çÝÜU¢ãG ÜïU ±vG¼ ¶¢Ý¢
ç¶H¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J ²ïã ÜUã ÜUÚ ÝÁÁ¢¢à¢è Ýï ¶¢Ý¢ }¢æx¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ¶¢Ý¢ ¶¢ ÜUÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´
ÜU¢ï Ú±¢Ý¢ ãé» çÈUÚ ÝÁÁ¢¢à¢è Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï à¢éÚãGìÏ¢èH çÏ¢Ý ãGS¢Ý¢
ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
ãGÏ¢èÏ¢¢ Ýï ãGÚ}¢ï ÝÏ¢±è }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ÜU¢ }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ Ð¢ çH²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ Ï¢ãé¼ Ð¢ÜUèÁ¢G¢ Á¢G¢¼ ± ãG}¢èÎ¢

çS¢ÈGU¢¼ ÜUè Á¢¢}¢ï¥G ¥¢ñÚ çÝã¢²¼ ãè Ï¢éH‹Î çã}}¢¼ ¥¢ñÚ S¢¶Gè ¼GÏ¢è¥G¼
ÜUè }¢¢çHÜU ‰¢è´ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ãè ÜGUç±Ä²éH §ü}¢¢Ý ‰¢è´ J §Ý ÜïU ±¢çHÎ ¥Ï¢ê
S¢ézG²¢Ý Á¢Ï¢ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï ¥¢ñÚ S¢éËãGï ãGÎñçÏ¢²¢ ÜUè ¼Á¢ÎèÎ ÜïU çH²ï
}¢ÎèÝï ¥¢» ¼¢ï Ï¢ï ¼ÜUËHéÈGU §Ý ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Á¢¢ ÜUÚ çÏ¢S¼Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ
Ï¢ñÆ x¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ Ýï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜUè Á¢GÚ¢ |¢è
ÐÚ±¢ Ýãè´ ÜUè ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜU¢ï çÏ¢S¼Ú S¢ï ©Æ¢ çÎ²¢ çÜU
²ïã çÏ¢S¼Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ãñ J }¢ñ´ ÜU|¢è ²ïã x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è çÜU »ÜU
Ý¢Ð¢ÜU }¢éà¢çÚÜU §S¢ Ð¢ÜU çÏ¢S¼Ú ÐÚ Ï¢ñÆï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ãGÏ¢èÏ¢¢ Ýï Ðñ´S¢Æ ãGÎèS¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Î¢ï ãGÎèS¢ï´ Ï¢é¶G¢Úè ±
}¢éçSH}¢ Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ ¥¢ñÚ »ÜU ãGÎèS¢ ±¢ïã ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¼‹ã¢
}¢éçSH}¢ Ýï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ J Ï¢¢ÜGUè ãGÎèS¢ï´ ãGÎèS¢ ÜUè ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´
}¢¢ñÁ¢êÎ ãñ´ J §Ý ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ }¢ï´ §Ý ÜïU |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ ¥¢ñÚ §Ý
ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÏ¢èÏ¢¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU |¢¢‹Á¢ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý çÏ¢Ý
S¢§üGÎ Ï¢ãé¼ }¢àãêÚ ãñ´ J
çS¢. 44 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU ¥‹ÎÚ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü
¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU ãGÁ¢GèÚï }¢ï´
}¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢

²ïã ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ÈêUÈUè ãGÁ¢GÚ¼ï ©}¢ñ}¢¢ çÏ¢‹¼ï
¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãñ´ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï
¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ S¢ï §Ý ÜU¢

çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ ƒ¢ }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï

ÜéUGÚñà¢ ÜUè »ÜU Ï¢ãé¼ ãè à¢¢ÝÎ¢Ú ¶G¢¼êÝ ‰¢è´ ¥¢ñÚ ãGéSÝ¢ï Á¢}¢¢H }¢ï´ |¢è ²ïã
¶G¢ÝÎ¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜUè Ï¢ï ç}¢S¢¢H ¥G¢ñÚ¼ ‰¢è´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ
ÜU¢ï x¢¢ï çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝ¢
}¢é¼Ï¢‹Ý¢ (}¢éæã Ï¢¢ïH¢ Ï¢ïÅ¢) Ï¢Ý¢ çH²¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è Ó¢êæçÜU ±¢ïã ÐãHï
xG¢éH¢}¢ ‰¢ï §S¢ çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ §Ý S¢ï wG¢éà¢ Ýãè´ ‰¢è´ ¥¢ñÚ
¥ÜUS¢Ú ç}¢²¢æ Ï¢è±è }¢ï´ ¥ÝÏ¢Ý Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ
Ýï §Ý ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè J §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï çÈGU~¢Gè ¼G¢ñÚ ÐÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
Á¢Ï¢ §Ý ÜUè §Gg¼ x¢éÁ¢GÚ x¢§ü ¼¢ï }¢ãGìÁ¢G ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜUè
çÎHÁ¢ê§ü ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
ÜïU Ð¢S¢ ¥ÐÝï çÝÜU¢ãG ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ |¢ïÁ¢¢ J çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ²ïã Ðñx¢G¢}¢ï çÏ¢à¢¢Ú¼
S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢G ¥Î¢ ÜUè ¥¢ñÚ
S¢ÁÎï }¢ï´ S¢Ú Ú¶ ÜUÚ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! ¼ïÚï ÚS¢êH
Ýï }¢éÛ¢ï çÝÜU¢ãG ÜU¢ Ðñx¢G¢}¢ çÎ²¢ ãñ ¥x¢Ú }¢ñ´ ¼ïÚï ÝÁ¢GÎèÜU
©Ý ÜUè Á¢G¢ñçÁ¢Ä²¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï ÜïU H¢§ÜGU ¥G¢ñÚ¼ ãêæ ¼¢ï ²¢ ¥ËH¢ã
! ¼ê ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ }¢ïÚ¢ çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ Îï §Ý ÜUè ²ïã Îé¥G¢ ÈGU¢ñÚÝ ãè
ÜGUÏ¢êH ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü çÜU
Á¢Ï¢ Á¢GñÎ Ýï ©S¢ S¢ï ãG¢Á¢¼ ÐêÚè ÜUÚ Hè
(Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè ¥¢ñÚ §Gg¼ x¢éÁ¢GÚ x¢§ü)
¼¢ï ã}¢ Ýï ©S¢ (Á¢GñÝÏ¢) ÜU¢ ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢
çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ J
§S¢ ¥¢²¼ ÜïU ÝéÁG¢êH ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï }¢éSÜéUÚ¢¼ï
ãé» ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï ²ïã wG¢éà¢

¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢» çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢ïÚ¢ çÝÜU¢ãG ©S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè »ÜU ¶G¢çÎ}¢¢ Î¢ñÇG¼è
ãé§ü ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢è´ ¥¢ñÚ ²ïã ¥¢²¼ S¢éÝ¢ ÜUÚ
wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Îè J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ §S¢ çÏ¢à¢¢Ú¼ S¢ï §S¢ ÜGUÎÚ
wG¢éà¢ ãé§æü çÜU ¥ÐÝ¢ Á¢Gï±Ú ©¼¢Ú ÜUÚ ©S¢ ¶G¢çÎ}¢¢ ÜU¢ï §‹¥G¢}¢ }¢ï´ Îï çÎ²¢
¥¢ñÚ wG¢éÎ S¢ÁÎï }¢ï´ çx¢Ú ÐÇGèæ ¥¢ñÚ §S¢ Ýï’}¢¼ ÜïU à¢éçRUÄ²¢ }¢ï´ Î¢ï }¢¢ã
Hx¢¢¼¢Ú Ú¢ïÁ¢G¢Î¢Ú Úãè´ J
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ý¢
x¢ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ©‹ã¢ï´ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! çÏ¢x¢GñÚ wG¢éyGÏ¢¢ ¥¢ñÚ
çÏ¢x¢GñÚ x¢±¢ã ÜïU ¥¢Ð Ýï }¢ïÚï S¢¢‰¢ çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ? §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¼ïÚï S¢¢‰¢ }¢ïÚ¢ çÝÜU¢ãG ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
çÁ¢Ï¢íèH ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï çÈGUçÚà¼ï §S¢ çÝÜU¢ãG ÜïU x¢±¢ã ãñ´ J ãGéÁG¢êÚ
Ýï §Ý ÜïU çÝÜU¢ãG ÐÚ çÁ¢¼Ýè Ï¢ÇGè Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
§¼Ýè Ï¢ÇGè Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è
ÜïU çÝÜU¢ãG ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ |¢è Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢§ü J ¥¢Ð Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU „¢ƒ çÝÜU¢ãG ÜUè Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ }¢ï´ ¼}¢¢}¢
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï Ý¢Ý ± x¢¢ïà¼ ç¶H¢²¢ J
§Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï }¢Ý¢çÜGUÏ¢ }¢ï´ Ó¢‹Î ¥ãG¢ÎèS¢ |¢è }¢Ú±è ãñ´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU çÎÝ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU }¢ïÚè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¼é}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï }¢ïÚè ±¢ïã Ï¢è±è S¢Ï¢
S¢ï ÐãHï ±ÈGU¢¼ Ð¢ ÜUÚ }¢éÛ¢ S¢ï ¥¢Ý ç}¢Hïx¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ ã¢‰¢ S¢Ï¢ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ H}Ï¢¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
Ýï »ÜU HÜUÇGè S¢ï ¥ÐÝ¢ ã¢‰¢ Ý¢Ð¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã ÜU¢
ã¢‰¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ H}Ï¢¢ çÝÜUH¢ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ï¢¢’Î ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ S¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ð¼¢ Ó¢H¢ çÜU ã¢‰¢
H}Ï¢¢ ã¢ïÝï S¢ï }¢éÚ¢Î ÜUS¢Ú¼ S¢ï S¢ÎÜGU¢ ÎïÝ¢ ‰¢¢ J v²êæ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
¥ÐÝï ã¢‰¢ S¢ï ÜéUÀ ÎS¼ ÜU¢Úè ÜU¢ ÜU¢}¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ ¥¢ñÚ ©S¢
ÜUè ¥¢}¢ÎÝè ÈéUGÜGUÚ¢ ± }¢S¢¢ÜUèÝ ÐÚ S¢ÎÜGU¢ ÜUÚ çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J
§Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜïU
Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ã¢» »ÜU ÜGU¢çÏ¢Hï ¼¢’ÚèÈGU ¥G¢ñÚ¼ Á¢¢ï S¢Ï¢
ÜïU çH²ï ÝzG¥G Ï¢wGà¢ ‰¢è ¥¢ñÚ ²¼è}¢¢ïæ ¥¢ñÚ Ï¢êÉGè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ çÎH wG¢éà¢ ÜUÚÝï
±¢Hè ‰¢è ¥¢Á¢ Îé‹²¢ S¢ï Ó¢Hè x¢§ü, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï |¢H¢§ü ¥¢ñÚ S¢ÓÓ¢¢§ü }¢ï´ ¥¢ñÚ çÚà¼ïÎ¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ïãÚÏ¢¢Ýè
ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ J
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
S¢ï ¥ÜUS¢Ú ²ïã ÜUã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï
¼¥G¢H¢ Ýï »ÜU »ïS¢è ÈGUÁ¢GèH¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ Á¢¢ï ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´
S¢ï çÜUS¢è ÜU¢ï |¢è ÝS¢èÏ¢ Ýãè´ ãé§ü v²êæ çÜU ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜU¢
çÝÜU¢ãG ¼¢ï ©Ý ÜïU Ï¢¢Ð Î¢Î¢¥¢ïæ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ çÜU²¢
HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ïÚ¢ çÝÜU¢ãG ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ýï ÜUÚ çÎ²¢ J
§‹ã¢ï´ Ýï x²¢Úã ãGÎèS¢ï´ ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè
ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Î¢ï ãGÎèS¢ï´ Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ´ J
Ï¢¢ÜGUè Ý± ãGÎèS¢ï´ ÎêS¢Úè ÜéU¼éÏ¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ }¢ï´ çH¶è ãé§ü ãñ´ J
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢
ãG¢H ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ¼¢ï
¥¢Ð Ýï ãGév}¢ Îï çÎ²¢ çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ãÚ ÜêUÓ¢¢ ± Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ²ïã »’H¢Ý ÜUÚ
çÎ²¢ Á¢¢» çÜU ¼}¢¢}¢ ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ ¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ }¢¢æ ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢
ÜïU çH²ï ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï Á¢¢»æ J ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ýï wG¢éÎ ãè §Ý
ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ ÎzGÝ ÜUè x¢§æü J çS¢.
20 çã. ²¢ çS¢. 21 çã. }¢ï´ 53 Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
Îé‹²¢ S¢ï LwGS¢¼ ãé§æü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢
Á¢G}¢¢Ý» Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ Ó¢êæçÜU ²ïã xG¢éÚÏ¢¢ ¥¢ñÚ }¢S¢¢ÜUèÝ ÜU¢ï Ï¢
ÜUS¢Ú¼ ¶¢Ý¢ ç¶H¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ §S¢ çH²ï §Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ “©}}¢éH
}¢S¢¢ÜUèÝ” (ç}¢SÜUèÝ¢ï´ ÜUè }¢¢æ) ãñ ÐãHï §Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ S¢ï ãé±¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú Á¢Ï¢ ±¢ïã Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ à¢ãèÎ
ã¢ï x¢» ¼¢ï çS¢. 3 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï §Ý S¢ï
çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜïU
Ï¢¢’Î çS¢ÈGUü Î¢ï }¢ãèÝï ²¢ ¼èÝ }¢ãèÝï çÁ¢G‹Î¢ Úãè´ ¥¢ñÚ ÚÏ¢è©GH ¥¢ç¶GÚ
çS¢. 4 çã. }¢ï´ ¼èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢§æü ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH
Ï¢ÜGUè¥G ÜïU ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ï´ ÎêS¢Úè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU S¢¢‰¢
ÎzGÝ ãé§æü ²ïã }¢¢æ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢
ÜUè Ï¢ãÝ ãñ´ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢
§Ý ÜïU ±¢çHÎ ÜU¢ Ý¢}¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý ãGÁ¢GÝ ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ±¢çHÎ¢
çã‹Î çÏ¢‹¼ï ¥G¢ñÈGU ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ ÐãHï “Ï¢Úüã”
‰¢¢ HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ Ï¢ÎH ÜUÚ “}¢ñ}¢êÝ¢”
(Ï¢ÚÜU¼ çÎã‹Î¢) Ú¶ çÎ²¢ J

²ïã ÐãHï ¥Ï¢ê Lã}¢ çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ©GÁGÁ¢G¢ ÜïU çÝÜU¢ãG }¢ï´ ‰¢è´ }¢x¢Ú
Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ çS¢. 7 çã. }¢ï´ ©G}¢í¼éH ÜGUÁ¢G¢ ÜïU çH²ï }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¼¢ï ²ïã Ï¢ï±¢ ã¢ï Ó¢éÜUè ‰¢è´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
Ýï §Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ S¢ï x¢ézG¼ìx¢ê ÜUè
¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï §Ý S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ©G}¢í¼éH ÜGUÁ¢G¢ S¢ï ±¢ÐS¢è ÐÚ
}¢ÜGU¢}¢ï “S¢ÚÈGU” }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè S¢¢ïãGÏ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜUè S¢x¢è Ï¢ãÝï´ Ó¢¢Ú ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ©}}¢éH ÈGUÁGH HéÏ¢¢Ï¢ç¼H ÜéUÏ¢í¢ : ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜUè Ï¢è±è ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ §Ý ãè ÜïU çà¢ÜU}¢ S¢ï ÐñÎ¢ ãé» J
{2} HéÏ¢¢Ï¢ç¼SS¢éx¢GÚ¢ : ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ S¢ñÈéUGËH¢ã
ÜUè ±¢çHÎ¢ ãñ´ J
{3} ¥GS}¢¢ : ²ïã ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ¶GHÈGU S¢ï çÏ¢²¢ãè x¢§ü ‰¢è´ J §‹ã¢ï´ Ýï §SH¢}¢
ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¥¢ñÚ S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢¼ }¢ï´ §Ý ÜU¢ à¢é}¢¢Ú ãñ J
{4} §GÁÁG ¢Gã : ²ïã |¢è S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢ ãñ́ Á¢¢ï çÁ¢G²¢Î çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ÜïU Í¢Ú }¢ḯ ‰¢è´ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜUè §Ý S¢x¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ ±¢ïã
Ï¢ãÝï´ Á¢¢ï çS¢ÈGUü }¢¢æ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï ãñ´ ±¢ïã |¢è Ó¢¢Ú ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ : ²ïã ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢
ÜïU Í¢Ú }¢ḯ ‰¢è´ §Ý S¢ï ¥GÏÎéËH¢ã ± ¥G¢Ýñ ± }¢éã}G }¢Î
¼èÝ ÈGUÚÁ¢G‹Î ÐñÎ¢ ãé» çÈUÚ Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢’ÈGUÚ “Á¢æx¢ï
}¢¢ñ¼¢” }¢ï´ à¢ãèÎ ã¢ï x¢» ¼¢ï §Ý S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ýï çÝÜU¢ãG ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥Ï¢ê Ï¢RU
ÐñÎ¢ ãé» çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï §Ý S¢ï ¥GvGÎ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ §Ý S¢ï |¢è
»ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î ÐñÎ¢ ãé» çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “²ãGì²¢” ‰¢¢ J
{2} S¢H}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ : ²ïã ÐãHï S¢çÄ²Îéàà¢éãÎ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢

ÜïU çÝÜU¢ãG }¢ï´ ¥¢§æü ¥¢ñÚ §Ý S¢ï »ÜU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ÐñÎ¢ ãé§æü
çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “©}}¢¼éËH¢ã” ‰¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ÜUè à¢ã¢Î¼
ÜïU Ï¢¢’Î §Ý S¢ï à¢g¢Î çÏ¢Ý ¥Ëã¢Î Ýï çÝÜU¢ãG ÜUÚ çH²¢
¥¢ñÚ §Ý S¢ï ¥GÏÎéËH¢ã ± ¥GÏÎéÚüã}G ¢¢Ý Î¢ï ÈGUÚÁ¢G‹Î ÐñÎ¢ ãé» J
{3} S¢H¢}¢ã çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ : §Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢
S¢ï ãé±¢ ‰¢¢ J
{4} ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢ Á¢¢ï
©}}¢éH }¢S¢¢ÜUèÝ ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRïU ¶GñÚ ªÐÚ x¢éÁ¢GÚ
Ó¢éÜU¢ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢ñ}¢êÝ¢ ÜUè ±¢çHÎ¢ “çã‹Î çÏ¢‹¼ï ¥G¢ñÈGU”
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ çÜU Î¢}¢¢Î¢ï´ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï M»
Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÜU¢ï§ü Ï¢éçÉG²¢ §Ý S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ Ýãè´ ãé§ü v²êæ çÜU §Ý ÜïU
Î¢}¢¢Î¢ï´ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ãçS¼²¢æ ãñ´ :
{ 1} ÚS¢ê H é Ë H¢ã { 2} ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè {4} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ {5} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ {6} ãGÁ¢GÚ¼ï à¢g¢Î
çÏ¢Ý ¥Ëã¢Î J ²ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Ï¢éÁG¢éx¢ü±¢Ú “çã‹Î çÏ¢‹¼ï
¥G¢ñÈGU” ÜïU Î¢}¢¢Î ãñ´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ S¢ï ÜéUH çÀãœ¢Ú ãGÎèS¢ï´ }¢Ú±è
ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï S¢¢¼ ãGÎèS¢ï´ »ïS¢è ãñ´ Á¢¢ï Ï¢é¶¢G Úè ± }¢éçSH}¢ Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜUê Ú
ãñ´ ¥¢ñÚ »ÜU ãGÎèS¢ çS¢ÈGUü Ï¢é¶¢G Úè }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ »ÜU »ïS¢è ãGÎèS¢ ãñ Á¢¢ï çS¢ÈGUü }¢éçSH}¢
}¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè ãGÎèS¢ï´ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ´ J

²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¥¢ç¶GÚè Á¢G¢ñÁ¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ãñ´

§Ý ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çÜUS¢è ÎêS¢Úè ¥G¢ñÚ¼ S¢ï
çÝÜU¢ãG Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ J §Ý ÜïU §Ýç¼ÜGU¢H ÜïU S¢¢H }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢
§çwG¼H¢ÈGU ãñ J }¢x¢Ú ÜGU¢ñHï }¢àãêÚ ²ïã ãñ çÜU §‹ã¢ï´ Ýï çS¢. 51 çã. }¢ï´ Ï¢
}¢ÜGU¢}¢ “S¢ÚÈGU” ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü Á¢ã¢æ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï §Ý
S¢ï çÁ¢GÈGU¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J §ÏÝï S¢¢’Î Ýï ±¢çÜGUÎè S¢ï ÝvGH çÜU²¢ ãñ çÜU
§‹ã¢ï´ Ýï çS¢. 61 çã. }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ §ÏÝï §SãG¢ÜGU ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU
çS¢. 63 çã. §Ý ÜïU §Ýç¼ÜGU¢H ÜU¢ S¢¢H ãñ J ( )
§Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU ±vG¼ §Ý ÜïU |¢¢‹Á¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
¥GÏÏ¢¢S¢ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ãè ¥¢Ð ÜUè
Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼¢Ú¢, }¢éãGçgS¢ ¥G¼G¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý
ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢ ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï }¢ï´ à¢ÚèÜU ‰¢ï J Á¢Ï¢ Á¢Ý¢Á¢G¢
©Æ¢²¢ x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï Ï¢
¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! ²ïã ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè Ï¢è±è ãñ´ J ¼é}¢ H¢ïx¢ §Ý ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ¥¢çãS¼¢ ¥¢çãS¼¢ Hï
ÜUÚ Ó¢H¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜUè }¢éÜGUgS¢ H¢à¢ ÜU¢ï Ý Û¢æÛ¢¢ïÇG¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ²Á¢GèÎ çÏ¢Ý
¥S¢}¢ ÜUã¼ï ãñ́ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è }¢ñ}¢êÝ¢
ÜU¢ï }¢ÜGU¢}¢ï S¢ÚÈGU }¢ï´ ©S¢è ÀŒÐÚ ÜUè Á¢x¢ã }¢ï´ ÎzGÝ çÜU²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´
ÚS¢êHËé H¢ã Ýï §Ý ÜU¢ï ÐãHè Ï¢¢Ú ¥ÐÝè ÜéUÏG ¢ü¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G
ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢
²ïã ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè }¢éS¼GçHÜGU ÜïU S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý
¥Ï¢ê Á¢GÚ¢Ú ÜUè Ï¢ïÅè ãñ´ “x¢GÁG±» }¢éÚñS¢è¥G” }¢ï´ Á¢¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU
ã¢‰¢¢ḯ }¢ḯ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÜGñUÎè Ï¢Ý¢» x¢» ‰¢ï ©Ý ãè ÜGñUçÎ²¢ḯ }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢é±ñçÚ²¢ |¢è ‰¢è´ J Á¢Ï¢ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÐÚ ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ ÜïU çãGSS¢ï }¢ḯ ¥¢§æü J §‹ã¢ḯ Ýï ©Ý S¢ï
}¢éÜU¢¼Ï¢¼ ÜUÚ Hè ²¢’Ýè ²ïã çH¶ ÜUÚ Îï çÎ²¢ çÜU ¼é}¢ §¼Ýè §¼Ýè ÚÜGU}¢
}¢éÛ¢ï Îï Î¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ Îêæx¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§æü ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! }¢ñ´ ¥ÐÝï ÜGUÏ¢èHï ÜïU S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ãG¢çÚS¢ çÏ¢Ý
¥Ï¢ê Á¢GÚ¢Ú ÜUè Ï¢ïÅè ãêæ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Ó¢éÜUè ãêæ J S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÜGñUS¢ Ýï
}¢éÛ¢ï }¢éÜU¢¼Ï¢¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ }¢x¢Ú }¢ïÚï Ð¢S¢ §¼Ýè ÚÜGU}¢ Ýãè´ ãñ çÜU }¢ñ´ Ï¢ÎHï
çÜU¼¢Ï¢¼ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU ¥¢Á¢G¢Î ã¢ï Á¢¢ªæ §S¢ çH²ï ¥¢Ð §S¢ ±vG¼ }¢ïÚè
}¢¢Hè §}¢Î¢Î ÈGUÚ}¢¢»æ v²êæ çÜU }¢ïÚ¢ ¼}¢¢}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý §S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú
ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï ¼}¢¢}¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ }¢¢Hï
x¢GÝè}¢¼ Ï¢Ý Ó¢éÜïU ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ñ´ §S¢ ±vG¼ çÏ¢ËÜéUH ãè }¢éçzGHS¢è ± Ï¢ï ÜUS¢è ÜïU
¥G¢H}¢ }¢ï´ ãêæ J ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ï ©Ý
ÜUè ÈGUÚ²¢Î S¢éÝ ÜUÚ ©Ý ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢, ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ §S¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú S¢éHêÜU ¼é}ã¢Úï S¢¢‰¢ ÜUMæ ¼¢ï
v²¢ ¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢Úê ÜUÚ H¢ïx¢è ? ©‹ã¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ¥¢Ð }¢ïÚï S¢¢‰¢ §S¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú S¢éHêÜU v²¢ ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï ?
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãêæ çÜU ¼é}ã¢Úï Ï¢ÎHï çÜU¼¢Ï¢¼ ÜUè ¼}¢¢}¢
ÚÜGU}¢ }¢ñ´ wG¢éÎ ¼é}ã¢Úè ¼GÚÈGU S¢ï ¥Î¢ ÜUÚ Îêæ ¥¢ñÚ çÈUÚ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU
}¢ñ´ wG¢éÎ ¼é}¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ Hêæ ¼¢çÜU ¼é}ã¢Ú¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýè »’Á¢G¢Á¢G ± ±ÜGU¢Ú Ï¢Ú
ÜGUÚ¢Ú Úã Á¢¢» J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ÜUè à¢¢Î}¢¢Ýè

± }¢S¢Úü¼ ÜUè ÜU¢ï§ü §Ýç¼ã¢ Ý Úãè J ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ »’Á¢G¢Á¢G ÜU¢ï wG¢éà¢è wG¢éà¢è
}¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï Ï¢ÎHï çÜU¼¢Ï¢¼
ÜUè S¢¢Úè ÚÜGU}¢ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè
¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ©}}¢éH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ÜïU »’Á¢G¢Á¢G S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢§æü J
Á¢Ï¢ §SH¢}¢è HàÜUÚ }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú ÈñUHè çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢
çH²¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ »ÜU Á¢GÏ¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU çÁ¢S¢
¶G¢ÝÎ¢Ý }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ©S¢
¶G¢ÝÎ¢Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÈGUÎü H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ Ýãè´ Úã S¢ÜU¼¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©S¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý
ÜïU çÁ¢¼Ýï H¢ñæÇè xG¢éH¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢Gï }¢ï´ ‰¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè S¢Ï¢
ÜïU S¢Ï¢ ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²ï x¢» J
²ïãè ±Áã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼è
‰¢è´ çÜU Îé‹²¢ }¢ḯ çÜUS¢è ¥G¢ñÚ¼ ÜU¢ çÝÜU¢ãG ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ÜïU çÝÜU¢ãG S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ
}¢éÏ¢¢ÚÜU Ýãè´ S¢¢çÏ¢¼ ãé±¢ v²êæ çÜU §S¢ çÝÜU¢ãG ÜUè ±Áã S¢ï ¼}¢¢}¢ ¶G¢ÝÎ¢Ýï
Ï¢Ýè }¢éS¼GçHÜGU ÜU¢ï xG¢éH¢}¢è S¢ï ÝÁ¢¢¼ ãG¢çS¢H ã¢ï x¢§ü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁ¢G êÚ
ÜïU }¢ïÚï ÜGUÏ¢èHï }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢Ýï S¢ï ¼èÝ Ú¢¼ ÐãHï }¢ñ´ Ýï ²ïã wG±¢Ï¢ Îï¶¢ ‰¢¢
çÜU }¢ÎèÝï ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï »ÜU Ó¢¢æÎ Ó¢H¼¢ ãé±¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè x¢¢ïÎ }¢ï´ çx¢Ú
ÐÇG¢ }¢ñ́ Ýï çÜUS¢è S¢ï §S¢ wG±¢Ï¢ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ Ýãè´ çÜU²¢ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ÚS¢êHËé H¢ã
Ýï }¢éÛ¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï S¢}¢Û¢ çH²¢
çÜU ²ïãè ©S¢ wG±¢Ï¢ ÜUè ¼¢’Ï¢èÚ ãñ J(2)

§Ý ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ “Ï¢Úüã” (ÝïÜU¢ïÜU¢Ú) ‰¢¢ HïçÜUÝ Ó¢êæçÜU §S¢ Ý¢}¢
S¢ï Ï¢éÁG¢éx¢èü ¥¢ñÚ Ï¢ÇG¢§ü ÜU¢ §ÁGã¢Ú ã¢ï¼¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð
Ýï §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ Ï¢ÎH ÜUÚ “Á¢é±ñçÚ²¢” (À¢ïÅè HÇGÜUè) Ú¶ çÎ²¢ ²ïã Ï¢ãé¼
ãè §GÏ¢¢Î¼ x¢éÁ¢G¢Ú ¥G¢ñÚ¼ ‰¢è´ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í S¢ï Ý}¢¢Á¢Gï Ó¢¢à¼ ¼ÜU ã}¢ïà¢¢ ¥ÐÝï
ç±Î¢ïü ±Á¢G¢§ÈGU }¢ï´ }¢àxG¢êH Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ ÜïU Î¢ï |¢¢§ü ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢
¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè »ÜU Ï¢ãÝ ¥G}¢íã çÏ¢‹¼ï ãG¢çÚS¢
²ïã ¼èÝ¢ï´ |¢è }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ à¢ÚÈGïU S¢ãG¢çÏ¢Ä²¼ S¢ï S¢Ú Ï¢éH‹Î ãé» J
§Ý ÜïU |¢¢§ü ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ ÜïU §SH¢}¢ H¢Ýï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢
Ï¢ãé¼ ãè ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GïÁ¢G |¢è ãñ ¥¢ñÚ çÎHÓ¢SÐ |¢è, ²ïã ¥ÐÝè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU
ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜU¢ï ÀéÇG¢Ýï ÜïU çH²ï ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» §Ý ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢‹Î
ªæÅçÝ²¢æ ¥¢ñÚ H¢ñæÇè ‰¢è J §‹ã¢ï´ Ýï ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï »ÜU Ðã¢ÇG ÜUè Í¢¢Åè }¢ï´ ÀéÐ¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¼‹ã¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè
çÚã¢§ü ÜïU çH²ï ÎÚwG±¢S¼ Ðïà¢ ÜUè J ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¼é}¢ ÜGñUçÎ²¢ï´ ÜïU çÈGUÎ²ï ÜïU çH²ï v²¢ H¢» ã¢ï ? §‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ïÚï Ð¢S¢
¼¢ï ÜéUÀ |¢è Ýãè´ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¼é}ã¢Úè ±¢ïã ªæÅçÝ²¢æ v²¢ ãé§æü ? ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè ±¢ïã H¢ñæÇè çÜU{Ú x¢§ü ? çÁ¢S¢ï
¼é}¢ ÈéUGH¢æ Í¢¢Åè }¢ï´ ÀéÐ¢ ÜUÚ ¥¢» ã¢ï J Á¢GÏ¢¢Ýï çÚS¢¢H¼ S¢ï ²ïã §GË}¢ï x¢GñÏ¢
ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝ ÜUÚ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» çÜU ¥¢ç¶GÚ
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢ïÚè H¢ñæÇè ¥¢ñÚ ªæÅçÝ²¢ḯ ÜUè ¶GÏ¢Ú çÜUS¢
¼GÚãG ã¢ï x¢§ü »ÜU Î}¢ §Ý ÜïU ¥‹{ïÚï çÎH }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢

ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÝêÚ Ó¢}¢ÜU ©Æ¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè
ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢é±ñçÚ²¢ Ýï S¢¢¼ ãGÎèS¢ï´ |¢è ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï Î¢ï ãGÎèS¢ï´ Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU
}¢ï´ ¥¢ñÚ Î¢ï ãGÎèS¢ï´ }¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´ ãñ´ Ï¢¢ÜGUè ¼èÝ ãGÎèS¢ï´ ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´
}¢…GÜêUÚ ãñ´ J ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú, ãGÁ¢GÚ¼ï ©GÏ¢ñÎ çÏ¢Ý S¢Ï¢¢ÜGU
¥¢ñÚ §Ý ÜïU |¢¼èÁ¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï yG¢éÈGñUH ±x¢GñÚ¢ Ýï §Ý S¢ï çÚ±¢²¼
ÜUè ãñ J (2)
çS¢. 50 çã. }¢ï´ Ðñ´S¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ §‹ã¢ï´ Ýï }¢ÎèÝ»
¼GçÄ²Ï¢¢ }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ ãG¢çÜU}¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢Ú±¢Ý Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G ÜïU ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J(3)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢
§Ý ÜU¢ ¥SHè Ý¢}¢ Á¢GñÝÏ¢ ‰¢¢ J ÚS¢êHéËH¢ã Ýï
§Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “S¢çÈGUÄ²¢” Ú¶ çÎ²¢ J ²ïã ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ÜGUÏ¢èHï Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜïU
S¢ÚÎ¢Úï ¥¢’Á¢G}¢ ãGé²ñ² çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ÜUè Ï¢ïÅè ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè }¢¢æ ÜU¢ Ý¢}¢
Á¢GÚã çÏ¢‹¼ï S¢}¢ê§H ãñ J ²ïã ¶G¢ÝÎ¢Ýï Ï¢Ýè §SÚ¢§üH }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢
ÜïU |¢¢§ü ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢MÝ ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ S¢ï ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢
à¢¢ïãÚ çÜUÝ¢Ý¢ çÏ¢Ý ¥çÏ¢H ãGéÜGñUÜGU |¢è Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜU¢ Ú§üS¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ‰¢¢ Á¢¢ï
Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú }¢ï´ ÜGUyH ã¢ï x¢²¢ J

}¢éãGÚü}¢ çS¢. 7 çã. }¢ï´ Á¢Ï¢ ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÈGUyãG ÜUÚ çH²¢
¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥S¢èÚ¢Ýï Á¢æx¢ çx¢çÚzG¼¢Ú ÜUÚ ÜïU §ÜUn¢ Á¢}¥G çÜU²ï x¢» ¼¢ï ©S¢
±vG¼ ãGÁ¢GÚ¼ï ÎçãGÄ²¢ çÏ¢Ý ¶GHèÈGU¢ ÜUËÏ¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ »ÜU H¢ñæÇè ¼GHÏ¢ ÜUè, ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ¥ÐÝè ÐS¢‹Î S¢ï §Ý ÜGñUçÎ²¢ï´ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü H¢ñæÇè Hï
H¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï Hï çH²¢ }¢x¢Ú »ÜU
S¢ãG¢Ï¢è Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÈGUÄ²¢ Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢ ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ ÜUè à¢¢ãÁ¢G¢Îè ãñ´ J §Ý
ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ýè »’Á¢G¢Á¢G ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ãñ çÜU ¥¢Ð §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼¤G ãÚ¢¼ }¢ḯ à¢¢ç}¢H ÈGUÚ}¢¢ Hḯ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ýï §Ý ÜU¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ÎçãGÄ²¢ ÜUËÏ¢è S¢ï Hï çH²¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´
©‹ãï´ »ÜU ÎêS¢Úè H¢ñæÇè ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢
ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©Ý S¢ï çÝÜU¢ãG ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú S¢ï
±¢ÐS¢è }¢ï´ ¼èÝ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU }¢ç‹Á¢GHï S¢ãÏ¢¢ }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ¶Gñ}¢ï ÜïU ¥‹ÎÚ
¥ÐÝè ÜéUGÏ¢ü¼ „ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï ±Hè}¢¢ }¢ï´ ¶Á¢êÚ, Í¢è,
ÐÝèÚ ÜU¢ }¢¢HèÎ¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ç¶H¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢
}¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ Ó¢éÜU¢ J ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢ ÐÚ Ï¢ãé¼ ãè wG¢Sé ¢êS¢è
¼±ÁÁ¢¢ïã ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü ÜUÚè}¢¢Ý¢ §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ §Ý ÜU¢
¶G²¢H Ú¶¼ï ‰¢ï çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÐÚ x¢GñÚ¼ S¢é±¢Ú ã¢ï
Á¢¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ Ýï
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è S¢çÈGUÄ²¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã ÜUã çÎ²¢ çÜU “±¢ïã
¼¢ï ÐS¼¢ ÜGUÎ ãñ” ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï
¥G¢§à¢¢ ! ¼êÝï »ïS¢è Ï¢¢¼ ÜUã Îè çÜU ¥x¢Ú ¼ïÚï §S¢ ÜUH¢}¢ ÜU¢ï ÎÚ²¢ }¢ï´ Ç¢H
çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢ï ÎÚ²¢ }¢é¼x¢GÄ²Ú ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J (²¢’Ýè ²ïã x¢GèÏ¢¼ ãñ Á¢¢ï Ï¢ãé¼ ãè
x¢‹Îè Ï¢¢¼ ãñ) §S¢è ¼GÚãG »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ »ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢
ÜU¢ ªæÅ Á¢GwG}¢è ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
ÜïU Ð¢S¢ »ÜU ÈGU¢çÁ¢GH ªæÅ ‰¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï Á¢GñÝÏ¢ ! ¼é}¢ ¥ÐÝ¢ ªæÅ S¢çÈGUÄ²¢ ÜU¢ï Îï Î¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ Ýï ¼Gñà¢ }¢ï´ ¥¢
ÜUÚ ÜUã çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ §S¢ ²ãêçÎ²¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G Ýãè´ Îêæx¢è J ²ïã S¢éÝ
ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÐÚ
§S¢ ÜGUÎÚ ¶GÈGU¢ ã¢ï x¢» çÜU Î¢ï ¼èÝ }¢¢ã ¼ÜU ©Ý ÜïU çÏ¢S¼Ú ÐÚ ¥¢Ð Ýï
ÜGUÎ}¢ Ýãè´ Ú¶¢ J(1)
ç¼Úç}¢Á¢Gè à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU Ú¢ïÁ¢G ÝÏ¢è
Ýï Îï¶¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ Ú¢ï Úãè ãñ´ ¥¢Ð Ýï Ú¢ïÝï ÜU¢
S¢Ï¢Ï¢ ÐêÀ¢ ¼¢ï ©‹ã¢ḯ Ýï ÜUã¢ : ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢§à¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ãGzGS¢¢ Ýï ²ïã ÜUã¢ ãñ çÜU ã}¢ Î¢ïÝ¢ï´ ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´
¼é}¢ S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ §GÁGÁ¢G¼ Î¢Ú ãñ´ v²êæ çÜU ã}¢¢Ú¢ ¶G¢ÝÎ¢Ý ãGéÁG¢êÚ
S¢ï ç}¢H¼¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢çÈGUÄ²¢ ! ¼é}¢ Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´ S¢ï ²ïã v²êæ Ý ÜUã çÎ²¢ çÜU
¼é}¢ Î¢ïÝ¢ï´ }¢éÛ¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú v²êæ ÜUÚ ã¢ï S¢ÜU¼è ã¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢MÝ
}¢ïÚï Ï¢¢Ð ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ }¢ïÚï Ó¢Ó¢¢ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
( ) }¢ïÚï à¢¢ïãÚ ãñ´ J(2)

§‹ã¢ï´ Ýï ÎS¢ ãGÎèS¢ï´ |¢è ãGéÁG¢êÚ S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè

ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï »ÜU ãGÎèS¢ Ï¢é¶G¢Úè ± }¢éçSH}¢ Î¢ïÝ¢ï´ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè
Ý± ãGÎèS¢ï´ ÎêS¢Úè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ÎÁ¢ü ãñ´ J
§Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU S¢¢H }¢ï´ §çwG¼H¢ÈGU ãñ ±¢çÜGUÎè ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ
çÜU çS¢. 50 çã. }¢ï´ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü J ¥¢ñÚ §ÏÝï S¢¢’Î Ýï çH¶¢ ãñ çÜU
çS¢. 52 çã. }¢ï´ §Ý ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ãé±¢ J Ï¢ ±vG¼ï çÚãGH¼ §Ý ÜUè ©G}¢í S¢¢Æ
Ï¢ÚS¢ ÜUè ‰¢è ²ïã |¢è }¢ÎèÝï ÜïU }¢àãêÚ ÜGUçÏ¢íS¼¢Ý Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´
çS¢ÐéÎïü ¶G¢ÜU ÜUè x¢§æü J(1)
²ïã à¢ãÝà¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ ÜUè ±¢ïã x²¢Úã ¥ÁG±¢Á¢ï
}¢é¼G¤ãÚ¢¼ ãñ´ çÁ¢Ý ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ J
§Ý }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ÜU¢ ¼¢ï çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÐãHï ãè
§Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï wG¢éÁ¢Gñ}¢¢ çÁ¢Ý
ÜU¢ HÜGUÏ¢ “©}}¢éH }¢S¢¢ÜUèÝ” ãñ J ã}¢ ÐãHï |¢è ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU
çÝÜU¢ãG ÜïU Î¢ï ¼èÝ }¢¢ã Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢}¢Ýï ãè ²ïã
±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢§ü ‰¢è´ J ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÚãGH¼ ÜïU ±vG¼ ¥¢Ð
ÜUè Ý± Ï¢èç±²¢æ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢è´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï ¥¢Æ ÜUè ¥¢Ð Ï¢¢çÚ²¢æ }¢éÜGUÚüÚ
ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï v²êæ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã Ýï ¥ÐÝè Ï¢¢Úè ÜU¢ çÎÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï çãÏ¢¢ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J §Ý Ý± }¢éÜGUgS¢
¥ÁG±¢Á¢ }¢ï´ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÚãGH¼ ÜïU Ï¢¢’Î S¢Ï¢ S¢ï
ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ S¢Ï¢
ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ çS¢. 62 çã. ²¢ çS¢. 63 çã. }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï
S¢H}¢ã Ýï çÚãGH¼ ÈGUÚ}¢¢§ü §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î Îé‹²¢
©}}¢ã¢¼éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ S¢ï ¶G¢Hè ã¢ï x¢§ü J

}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢æçÎ²¢æ
}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ÜïU §GH¢±¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè Ó¢¢Ú Ï¢¢æçÎ²¢æ |¢è ‰¢è´ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU Á¢GïÚï ¼S¢LüÈGU ‰¢è´
çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ´ :
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çÚ²¢ çÜGUçÏ¼G²¢
§Ý ÜU¢ï ç}¢SÚ ± çS¢ÜU‹ÎçÚ²¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã }¢ÜGUêÜGUS¢ çÜGUÏ¼Gè Ýï
Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ Ó¢‹Î ãÎ¢²¢ ¥¢ñÚ ¼ãG¢§ÈGU ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¼G¢ñÚï çãÏ¢¢ ÜïU ÝÁ¢íG
çÜU²¢ ‰¢¢ J §Ý ÜUè }¢¢æ M}¢è ‰¢è´ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ð ç}¢S¢Úè §S¢ çH²ï ²ïã Ï¢ãé¼ ãè
ãGS¢èÝ ± wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ‰¢è´ J ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©}}¢ï ±HÎ ãñ´
v²êæ çÜU ¥¢Ð ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ §Ý ãè ÜïU
çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÐñÎ¢ ãé» ‰¢ï J
ÜUÝèÁ¢G ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ §Ý
ÜU¢ï ÐÎïü }¢ï´ Ú¶¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çH²ï }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ÜGU¢}¢ï
¥G¢çH²¢ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï »ÜU ¥Hx¢ Í¢Ú Ï¢Ý±¢ çÎ²¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ²ïã Úã¢ ÜUÚ¼è
‰¢è´ ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ §Ý ÜïU Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
±¢çÜGUÎè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú §Ý ÜïU Ý¢Ý
± ÝÈGUÜGïU ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢}¢ ÜUÚ¼ï Úãï ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ²ïã ç¶GÎ}¢¼ ¥‹Á¢¢}¢ Îï¼ï Úãï J ²ã¢æ
¼ÜU çÜU çS¢. 15 çã. ²¢ çS¢.16 çã. }¢ï´ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ¥}¢èLH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢Ý¢Á¢G¢ }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜïU çH²ï ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ
wG¢éÎ ãè §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢ ÜUÚ §Ý ÜU¢ï Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ
çÜU²¢ J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï ÚñãG¢Ý¢
²ïã ²ãêÎ ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý Ï¢Ýê ÜéUÚG ñÁ¢G¢ S¢ï ‰¢è´, çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï ÜUÚ
ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU Ð¢S¢ ¥¢§æü }¢x¢Ú §‹ã¢ï´ Ýï ÜéUÀ çÎÝ¢ï´
¼ÜU §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ çÜU²¢ çÁ¢S¢ S¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
§Ý S¢ï Ý¢Ú¢Á¢G Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU çÎÝ »ÜU S¢ãG¢Ï¢è Ýï ¥¢ ÜUÚ
²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢§ü çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ÚñãG¢Ý¢
Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J §S¢ ¶GÏ¢Ú S¢ï ¥¢Ð Ï¢ïãGÎ wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Ýï ©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ÚñãG¢Ý¢ ! ¥x¢Ú ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î
ÜUÚ ÜïU ¼é}¢ S¢ï çÝÜU¢ãG ÜUÚ Hêæ J }¢x¢Ú §‹ã¢ï´ Ýï ²ïã x¢éÁ¢G¢çÚà¢ ÜUè, çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ¥ÐÝè H¢ñæÇè ãè Ï¢Ý¢ ÜUÚ
Ú¶ï´ J ²ïãè }¢ïÚï ¥¢ñÚ ¥¢Ð Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ¥ÓÀ¢ ¥¢ñÚ ¥¢S¢¢Ý Úãïx¢¢ J
²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢}¢Ýï ãè Á¢Ï¢ ¥¢Ð çãGÁÁ¢¼éH
ç±Î¢¥G S¢ï ±¢ÐS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» çS¢. 10 çã. }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ ÜUÚ Á¢‹Ý¼éH
Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÝÈGUèS¢¢
²ïã ÐãHï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ çÏ¢‹¼ï Á¢ãGà¢ ÜUè }¢}HêÜU¢
H¢ñæÇè ‰¢è´ J ©‹ã¢ï´ Ýï §Ý ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ï¢¼G¢ñÚï
çãÏ¢¢ ÜïU ÝÁ¢íG ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜU¢à¢¢Ý»
ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Ï¢¢æÎè ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ÚãÝï Hx¢è´ J(2)

Ó¢¢ñ‰¢è Ï¢¢æÎè S¢¢çãGÏ¢¢

}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ Ï¢¢æçÎ²¢ï´ ÜïU §GH¢±¢ ãGÁé ¢G êÚ ÜUè
»ÜU Ó¢¢ñ‰¢è Ï¢¢æÎè S¢¢çãGÏ¢¢ |¢è ‰¢è´ çÁ¢Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥G¢}¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢é¥<Ú¶GèÝ
Ýï çH¶¢ ãñ çÜU §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ J ²ïã |¢è çÜUS¢è çÁ¢ã¢Î }¢ḯ çx¢çÚzG¼¢Ú
ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥¢§ü ‰¢è´ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè Ï¢¢æÎè Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè S¢¢ïãÏG ¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï¼è Úãè´ J(1)
¥¢ñH¢Îï çÜUÚ¢}¢
§S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ¥¢ñH¢Îï çÜUÚ¢}¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î Àï ãñ J Î¢ï ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï
ÜGU¢çS¢}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢çÎ²¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï
LÜGUÄ²¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUË¢S¢ê}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ( ) HïçÜUÝ
Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ Ýï ²ïã Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU
»ÜU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï ¥GÏÎéËH¢ã |¢è ãñ́ çÁ¢Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ ¼GçÄ²Ï¢¢ï ¼G¢çãÚ ãñ J §S¢
ÜGU¢ñH ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñH¢Î ÜUè ¼¢’Î¢Î
S¢¢¼ ãñ J ¼èÝ S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îx¢¢Ý ¥¢ñÚ Ó¢¢Ú S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢çÎ²¢æ, ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G
¥GÏÎéH ãGÜUG }¢éãçG gS¢ï ÎïãH±è Ýï §S¢è ÜGU¢ñH ÜU¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ãGèãG
Ï¢¼¢²¢ ãñ J §S¢ ÜïU §GH¢±¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¥¢ñH¢Î
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÎêS¢Úï ¥vG±¢H |¢è ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ¼G±¢H¼ S¢ï ¶G¢Hè Ýãè´ J
ãGéÁ¢G êÚ ÜUè §Ý S¢¢¼¢ḯ }¢éÜUG gS¢ ¥¢ñH¢Î }¢ḯ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
§Ï¢í¢ãè}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çÚ²¢ çÜGUçÏ¼G²¢ ÜïU çà¢ÜU}¢ S¢ï
¼±ËHéÎ ãé» ‰¢ï Ï¢¢ÜGUè ¼}¢¢}¢ ¥¢ñH¢Îï çÜUÚ¢}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¼éH ÜéUÏ¢í¢
ÜïU Ï¢¼GÝï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÐñÎ¢ ãé§æü J(2)

¥Ï¢ ã}¢ §Ý ¥¢ñH¢Îï çÜUÚ¢}¢ ÜïU çÁ¢GRïU Á¢}¢èH ÐÚ ÜGUÎÚï ¼zGS¢èH

ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢ñà¢Ýè Ç¢H¼ï ãñ´ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¢çS¢}¢
²ïã S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ÈGUÚÁ¢G‹Î ãñ´ Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¶GÎèÁ¢¢
ÜUè ¥¢x¢G¢ïà¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH ÐñÎ¢
ãé» J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎ„ ÜUè ÜéU‹²¼ ¥Ï¢éH ÜGU¢ç„}¢ §‹ãèæ
ÜïU Ý¢}¢ ÐÚ ãñ J Á¢}¢ãêÚ ©GH}¢¢ ÜU¢ ²ïãè ÜGU¢ñH ãñ çÜU ²ïã Ð¢©æ ÐÚ Ó¢HÝ¢
S¢è¶ x¢» ‰¢ï çÜU §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ §ÏÝï S¢¢’Î ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
§Ý ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU Î¢ï Ï¢ÚS¢ ÜUè ãé§ü }¢x¢Ú ¥GËH¢}¢¢ x¢GH¢Ï¢è ÜUã¼ï ãñ´ çÜU
²ïã ÈGUÜGU¼G S¢¼Úã }¢¢ã çÁ¢G‹Î¢ Úãï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
§Ý ãè ÜU¢ HÜGUÏ¢ ¼GçÄ²Ï¢¢ï ¼G¢çãÚ ãñ J »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH
}¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ ÐñÎ¢ ãé» ¥¢ñÚ Ï¢Ó¢ÐÝ ãè }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢
²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè ¥¢ñH¢Îï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´
S¢Ï¢ S¢ï ¥¢ç¶GÚè ÈGUÚÁ¢G‹Î ãñ´ J ²ïã ÁG¢éH çãGÁÁ¢¢ çS¢. 8 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ }¢ÜGU¢}¢ï “¥G¢çH²¢” ÜïU ¥‹ÎÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢çÚ²¢ çÜGUçÏ¼G²¢
ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÐñÎ¢ ãé» J §S¢ çH²ï }¢ÜGU¢}¢ï ¥G¢çH²¢
ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “}¢àÚÏ¢» §Ï¢í¢ãè}¢” |¢è ãñ J §Ý ÜUè ç±H¢Î¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜïU ¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢ ãG…GÚ¼ï ¥Ï¢ê
Ú¢ÈGïU¥G Ýï }¢ÜGU¢}¢ï ¥G¢çH²¢ S¢ï }¢ÎèÝï ¥¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢
}¢ï´ S¢éÝ¢§ü J ²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï

§‹¥G¢}¢ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜU¢ï »ÜU xG¢éH¢}¢ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÈGU¢ñÚÝ ãè ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH Ý¢çÁ¢GH ãé»
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï (»ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜïU Ï¢¢Ð) ÜUã
ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢, ãGéÁG¢êÚ Ï¢ïãGÎ wG¢éà¢ ãé» ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ¥GÜGUèÜGïU
}¢ï´ Î¢ï }¢ḯÉï ¥¢Ð Ýï Á¢GÏãG ÈGUÚ}¢¢» ¥¢ñÚ §Ý ÜïU S¢Ú ÜïU Ï¢¢H ÜïU ±ÁGÝ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú
Ó¢¢æÎè ¶GñÚ¢¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ï¢¢H¢ḯ ÜU¢ï ÎzGÝ ÜUÚ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ “§Ï¢í¢ãè}¢”
Ý¢}¢ Ú¶¢, çÈUÚ §Ý ÜU¢ï Îê{ çÐH¢Ýï ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï “©}}¢ï S¢ñÈGU”
ÜïU çS¢ÐéÎü ÈGUÚ}¢¢²¢ J §Ý ÜïU à¢¢ïãÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê „ñÈGU
H¢ïã¢Úè ÜU¢ Ðïà¢¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ¥¢Ð ÜU¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è ¥¢ñÚ ÜU|¢è
ÜU|¢è ¥¢Ð §Ý ÜU¢ï Îï¶Ýï ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ÜïU S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê „ñÈUG ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ
x¢» ¼¢ï ²ïã ±¢ïã ±vG¼ ‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ Á¢¢æÜUÝè ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ḯ ‰¢ï J ²ïã
}¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ã¢ï
x¢» J ©S¢ ±vG¼ ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥G¢ñÈGU Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! v²¢ ¥¢Ð |¢è Ú¢ï¼ï ãñ´ ? ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥G¢Èñ UG ÜïU Ï¢ïÅï ! ²ïã }¢ïÚ¢ Ú¢ïÝ¢ »ÜU à¢zGÜUG ¼ ÜU¢ Ú¢ïÝ¢ ãñ J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î çÈUÚ Î¢ïÏ¢¢Ú¢ Á¢Ï¢ Ó¢à}¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¥¢æS¢ê Ï¢ãï ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè
Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ²ïã ÜUçH}¢¢¼ Á¢¢Úè ã¢ï x¢» çÜU
¥¢æ¶ ¥¢æS¢ê Ï¢ã¢¼è ãñ ¥¢ñÚ çÎH x¢G}¢Á¢GÎ¢ ãñ }¢x¢Ú ã}¢ ±¢ïãè Ï¢¢¼ Á¢GÏ¢¢Ý
S¢ï çÝÜU¢H¼ï ãñ´ çÁ¢S¢ S¢ï ã}¢¢Ú¢ ÚÏ¢ wG¢éà¢ ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ »ï §Ï¢í¢ãè}¢ ! ã}¢
¼é}ã¢Úè Á¢éÎ¢§ü S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ x¢G}¢x¢èÝ ãñ´ J
çÁ¢S¢ çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ãé±¢

§çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ©S¢è çÎÝ S¢êÚÁ¢ }¢ï´ x¢íãÝ Hx¢¢ J ¥GÚÏ¢¢ï´ ÜïU çÎH¢ï´ }¢ï´ Á¢G}¢¢Ý»
Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜU¢ ²ïã ¥GÜGUèÎ¢ Á¢}¢¢ ãé±¢ ‰¢¢ çÜU çÜUS¢è Ï¢ÇGï ¥¢Î}¢è ÜUè
}¢¢ñ¼ S¢ï Ó¢¢æÎ ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ }¢ï´ x¢íãÝ Hx¢¼¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢¢ï´ Ýï ²ïã
¶G²¢H çÜU²¢ çÜU x¢G¢çHÏ¢Ý ²ïã S¢êÚÁ¢ x¢íãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢
ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜUè ±Áã S¢ï ãé±¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §S¢
}¢¢ñÜGU¥G ÐÚ »ÜU wG¢éyGÏ¢¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ Á¢¢çãçHÄ²¼ ÜïU §S¢ ¥GÜGUèÎï ÜU¢ ÚÎ
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²ÜGUèÝÝ Ó¢¢æÎ ¥¢ñÚ S¢êÚÁ¢ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè çÝà¢¢çÝ²¢ï´ }¢ï´ S¢ï Î¢ï
çÝà¢¢çÝ²¢æ ãñ´ J çÜUS¢è ÜïU }¢ÚÝï ²¢ Á¢èÝï S¢ï §Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢ï´ x¢íãÝ Ýãè´ Hx¢¼¢ Á¢Ï¢ ¼é}¢
H¢ïx¢ x¢íãÝ Îï¶¢ï ¼¢ï Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢¢ï ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÜéUS¢êÈGU ÐÉG¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU x¢íãÝ
¶Gy}¢ ã¢ï Á¢¢» J
ãGÁé ¢G Ú
ê Ýï ²ïã |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï ÈGUÚÁ¢G‹Î §Ï¢í¢ãè}¢
Ýï Îê{ ÐèÝï ÜUè }¢ég¼ ÐêÚè Ýãè´ çÜU ¥¢ñÚ Îé‹²¢ S¢ï Ó¢H¢ x¢²¢ J §S¢ çH²ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©S¢ ÜïU çH²ï çÏ¢çãà¼ }¢ḯ »ÜU Îê{ çÐH¢Ýï ±¢Hè ÜU¢ï
}¢éÜUG ÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ Á¢¢ï }¢ég¼ï ÚÁ¢G¢¥G¼ |¢Ú ©S¢ ÜU¢ï Îê{ çÐH¢¼è Úãïx¢è J(1)

çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢

ÜU¢ï Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý }¢Á¢GªGÝ
ÜUè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢ ÎzGÝ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï
©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ÐÚ Ð¢Ýè ÜU¢ çÀÇGÜU¢± çÜU²¢ J(1)
Ï¢ ±vG¼ï ±ÈGU¢¼ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU 17
²¢ 18 }¢¢ã ÜUè ‰¢è J (2)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢çÎ²¢ï´ }¢ï´
S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇGè ‰¢è´ J »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÎS¢ S¢¢H ÜGUÏH Á¢Ï¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU ¼èS¢ S¢¢H ÜUè ‰¢è }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´
§Ý ÜUè ç±H¢Î¼ ãé§ü J ²ïã §çÏ¼Î¢» §SH¢}¢ ãè }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢§ü ‰¢è´
¥¢ñÚ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Ý ÜU¢ï
}¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã Ï¢éH¢ çH²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ
ÜïU }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢§æü J
»’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï ÜGUÏH ãè §Ý ÜUè à¢¢Îè §Ý ÜïU ¶G¢H¢Á¢G¢Î
|¢¢§ü ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G S¢ï ã¢ï x¢§ü ‰¢è J ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
¶GÎèÁ¢¢ ÜUè Ï¢ãÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢H¢ ÜïU Ï¢ïÅï ‰¢ï J
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ ÜUè
çS¢ÈGU¢çÚà¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜU¢ãG
ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ‰¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢§ü ‰¢è´ }¢x¢Ú ¥Ï¢éH ¥G¢S¢
çà¢ÜüU ± ÜéUÈGí ÐÚ ¥ÇG¢ Úã¢ J Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 2 çã. }¢ï´ Á¢Ï¢ ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ Á¢æx¢ï
Ï¢Îí S¢ï çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï ¥¢» J ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï¼ï ãé» }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ãè }¢ï´ }¢éÜGUè}¢ ‰¢è´ J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ ÜU¢ï ÜGñUÎ S¢ï ÀéÇG¢Ýï ÜïU çH²ï §‹ã¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï }¢ï´ ¥ÐÝ¢
±¢ïã ã¢Ú |¢ïÁ¢¢ Á¢¢ï §Ý ÜUè }¢¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶GÎèÁ¢¢ Ýï §Ý ÜU¢ï
Á¢ãïÁ¢G }¢ï´ çÎ²¢ ‰¢¢ J ²ïã ã¢Ú ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ §à¢¢Ú¢
Ð¢ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU
Ð¢S¢ ±¢ÐS¢ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥Ï¢éH ¥G¢S¢ S¢ï
²ïã ±¢’Î¢ Hï ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï çÚã¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã }¢vÜU¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã |¢ïÁ¢ Îï´x¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢éH
¥G¢S¢ Ýï ¥ÐÝï ±¢’Îï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï
|¢¢§ü çÜUÝ¢Ý¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ }¢ï´ “Ï¢y¢GÝï ²¢Á¢Á¢” ¼ÜU |¢ïÁ¢ çÎ²¢ J §{Ú
ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢ ÜU¢ï
»ÜU ¥‹S¢¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ ÐãHï ãè }¢ÜGU¢}¢ï “Ï¢yG¢Ýï ²¢Á¢Á¢” }¢ḯ |¢ïÁ¢ çÎ²¢ ‰¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ãGÁ¢GÚ¢¼ “Ï¢y¢GÝï ²¢Á¢Á¢” S¢ï ¥ÐÝè çãGÈGU¢Á¢G¼ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã H¢» J
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
S¢ï Ú±¢Ý¢ ãé§æü ¼¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï §Ý ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ú¢ïÜU¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU »ÜU Ï¢Î
ÝS¢èÏ¢ Á¢G¢çH}¢ “çãÏ¢¢Ú çÏ¢Ý ¥H ¥S±Î” Ýï §Ý ÜU¢ï ÝïÁ¢Gï S¢ï ÇÚ¢ ÜUÚ ªæÅ
S¢ï çx¢Ú¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢Î}¢ï S¢ï §Ý ÜU¢ ãG}H S¢¢çÜGU¼G ã¢ï x¢²¢ J }¢x¢Ú §Ý ÜïU
Îï±Ú çÜUÝ¢Ý¢ Ýï ¥ÐÝï ¼ÚÜUà¢ S¢ï ¼èÚ¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜU¢H ÜUÚ ²ïã {}¢ÜUè Îè
çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU ªæÅ ÜU¢ ÐèÀ¢ ÜUÚïx¢¢ J ±¢ïã }¢ïÚï §Ý ¼èÚ¢ï´
S¢ï Ï¢Ó¢ ÜUÚ Ý Á¢¢»x¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ S¢ãì}¢ x¢» J çÈUÚ S¢ÚÎ¢Úï
}¢vÜU¢ ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý Ýï ÎÚç}¢²¢Ý }¢ï´ ÐÇG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢
ÜïU çH²ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUè Ú±¢Ýx¢è ÜïU çH²ï Ú¢S¼¢ S¢¢ÈGU ÜUÚ¢ çÎ²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜU¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜUÚÝï }¢ï´ ²ïã ÎÎüÝ¢ÜU
}¢éS¢èÏ¢¼ Ðïà¢ ¥¢§ü §S¢è çH²ï ãGéÁG¢êÚ Ýï §Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H
}¢ï´ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²¢’Ýè ²ïã }¢ïÚè Ï¢ïçÅ²¢ï´ }¢ï´
§S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï Ï¢ãé¼ ãè çÁ¢G²¢Î¢ ÈGUÁ¢GèH¼ ±¢Hè ãñ´ çÜU }¢ïÚè Á¢¢çÝÏ¢
çãÁ¢Ú¼ ÜUÚÝï }¢ï´ §¼Ýè Ï¢ÇGè }¢éS¢èÏ¢¼ ©Æ¢§ü J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥Ï¢éH ¥G¢S¢
}¢éãGÚü}¢ çS¢. 7 çã. }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
çãÁ¢Ú¼ ÜUÚ ÜïU Ó¢Hï ¥¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÚãÝï
Hx¢ï J (1)
çS¢. 8 çã. }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü

¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï »ï}¢Ý ± ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢ñÎã çÏ¢‹¼ï Á¢G}¢¥G¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï
S¢H}¢ã Ýï §Ý ÜU¢ï xG¢éSH çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï §Ý ÜïU ÜUÈGUÝ ÜïU çH²ï ¥ÐÝ¢ ¼ãÏ¢‹Î à¢ÚèÈGU ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §Ý ÜU¢ï ÜGUÏ¢í }¢ï´ ©¼¢Ú¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ »ÜU HÇGÜU¢ çÁ¢S¢ ÜU¢
Ý¢}¢ “¥GHè” ¥¢ñÚ »ÜU HÇGÜUè ãGÁ¢GÚ¼ï “©}¢¢}¢¢” ‰¢è´ J “¥GHè” ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ »ÜU çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥ÐÝè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ÜUè ãG²¢¼ ãè }¢ï´ Ï¢éHêx¢G ÜïU
ÜGUÚèÏ¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» HïçÜUÝ §ÏÝï ¥GS¢¢çÜUÚ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢ï´ ÜïU Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢¢’Á¢G ©GH}¢¢ Ýï ²ïã çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ çÜU
²ïã Á¢æx¢ï ²Ú}¢êÜU }¢ï´ à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}¢¢}¢¢ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ï¢ÇGè
}¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è J ¥¢Ð §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï Î¢ïà¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ çÏ¢Æ¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï
ÝÏ¢±è }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢¼ï ‰¢ï J
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÏ¢à¢¢ ÜïU Ï¢¢Îà¢¢ã ÝÁÁ¢¢à¢è Ýï ¥¢Ð
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ Ï¢¼G¢ñÚï ãçÎÄ²¢ ÜïU »ÜU ãGéËH¢ |¢ïÁ¢¢

çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢ïÝï ÜUè »ÜU ¥æx¢êÆè |¢è ‰¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ Ýx¢èÝ¢ ãGÏ¢à¢è ‰¢¢ J
ãGéÁ¢G êÚ Ýï ²ïã ¥æx¢êÆè ãGÁ¢GÚ¼ï ©}¢¢}¢¢ ÜU¢ï ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢§ü J
§S¢è ¼GÚãG »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ S¢¢ïÝï ÜU¢ ã¢Ú
çÜUS¢è Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ÝÁ¢íG çÜU²¢ çÁ¢S¢ ÜUè
wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼è ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ãGñÚ¢Ý
Úã x¢§æü J ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè }¢éÜGUgS¢ Ï¢èç±²¢ï´ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU }¢ñ´ ²ïã ã¢Ú ©S¢ ÜU¢ï Îêæx¢¢ Á¢¢ï }¢ïÚï Í¢Ú ±¢H¢ï´ }¢ï´ }¢éÛ¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
}¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ J ¼}¢¢}¢ ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ Ýï ²ïã ¶G²¢H ÜUÚ çH²¢ çÜU
²ÜGUèÝÝ ²ïã ã¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥G¢§à¢¢ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢»æx¢ï
}¢x¢Ú ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©}¢¢}¢¢ ÜU¢ï
ÜGUÚèÏ¢ Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè Œ²¢Úè Ý±¢S¢è ÜïU x¢Hï }¢ï´ ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
S¢ï ²ïã ã¢Ú Ç¢H çÎ²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢
²ïã »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï S¢¢¼ Ï¢ÚS¢ ÐãHï Á¢Ï¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU ÜU¢ ¼ñ´¼èS¢±¢æ S¢¢H ‰¢¢ ÐñÎ¢ ãé§æü ¥¢ñÚ
§çÏ¼Î¢» §SH¢}¢ ãè }¢ï´ }¢éà¢ÚüÈGU Ï¢ §SH¢}¢ ã¢ï x¢§æü J ÐãHï §Ý ÜU¢ çÝÜU¢ãG
¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜïU Ï¢ïÅï “©Gy¢Ï¢¢” S¢ï ãé±¢ ‰¢¢ HïçÜUÝ ¥|¢è §Ý ÜUè LwGS¢¼è Ýãè´
ãé§ü ‰¢è çÜU “S¢êÚ» ¼ÏÏ¢¼ ²Î¢” Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü J ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´
¥ÐÝè §S¢ Î¢§}¢è LS±¢§ü ÜU¢ Ï¢²¢Ý S¢éÝ ÜUÚ xG¢éSS¢ï }¢ï´ ¥¢x¢ Ï¢x¢¢ïH¢ ã¢ï
x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ï¢ïÅï ©Gy¢Ï¢¢ ÜU¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜUè S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢ ÜU¢ï
¼GH¢ÜGU Îï Îï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©Gy¢Ï¢¢ Ýï ¼GH¢ÜGU Îï Îè J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢
ÜU¢ çÝÜU¢ãG ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥GzGÈGU¢Ý S¢ï
ÜUÚ çÎ²¢ J çÝÜU¢ãG ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è

LÜGUÄ²¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ }¢vÜïU S¢ï ãGÏ¢à¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU çãÁ¢Ú¼
ÜUè çÈUÚ ãGÏ¢à¢¢ S¢ï }¢vÜïU ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜUè ¼GÚÈGU
çãÁ¢Ú¼ ÜUè ¥¢ñÚ ²ïã ç}¢²¢æ Ï¢è±è Î¢ïÝ¢ï´ “S¢¢çãGÏ¢éH çãÁ¢Ú¼ñÝ” (Î¢ï çãÁ¢Ú¼¢ï´
±¢Hï) ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ¢ï´ }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢ Ï¢ãé¼ S¢wG¼ Ï¢è}¢¢Ú ‰¢è´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ à¢ÚèÜU
ã¢ïÝï S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢
ÜUè ¼è}¢¢Ú Î¢Úè ÜUÚï´ J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢¢
çÁ¢S¢ çÎÝ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜUè wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè Hï ÜUÚ
}¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï ©S¢è çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢ Ýï Ï¢èS¢ S¢¢H
ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J ãGéÁG¢êÚ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU S¢Ï¢Ï¢
S¢ï §Ý ÜïU Á¢Ý¢Á¢Gï }¢ï´ à¢ÚèÜU Ý ã¢ï S¢ÜïU J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ¥x¢Ó¢ïü Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ à¢ÚèÜU Ý
ãé» HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Ý ÜU¢ï Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU }¢¢Hï x¢GÝè}¢¼ }¢ï´ S¢ï §Ý ÜU¢ï
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú çãGSS¢¢ |¢è ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ à¢éÚÜU¢» Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU
Ï¢Ú¢Ï¢Ú ¥Á¢íï ¥GÁ¢Gè}¢ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ |¢è Îè J
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢ ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè ÜïU »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î |¢è ÐñÎ¢ ãé» ‰¢ï çÁ¢Ý ÜU¢ Ý¢}¢
“¥GÏÎéËH¢ã” ‰¢¢ J ²ïã ¥ÐÝè }¢¢æ ÜïU Ï¢¢’Î çS¢. 4 çã. }¢ḯ Àï Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢
ÜUÚ §Ýç¼ÜGU¢H ÜUÚ x¢» J(1) ( )
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUË¢S¢ê}¢
²ïã ÐãHï ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜïU Ï¢ïÅï “©G¼ñÏ¢¢” ÜïU çÝÜU¢ãG }¢ï´ ‰¢è´ HïçÜUÝ
¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜïU }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚ ÎïÝï S¢ï Ï¢Î ÝS¢èÏ¢ ©G¼ñÏ¢¢ Ýï §Ý ÜU¢ï LwGS¢¼è S¢ï
ÜGUÏH ãè ¼GH¢ÜGU Îï Îè ¥¢ñÚ §S¢ Á¢G¢çH}¢ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü

x¢éS¼¢¶Gè |¢è ÜUè J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ï¢Î Á¢GÏ¢¢Ýè ÜUÚ¼ï ãé» ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ ÐÚ Û¢ÐÅ ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢ ÐñÚ¢ãÝ
ÜU¢ï ÈU¢ÇG Ç¢H¢ J §S¢ x¢éS¼¢¶G ÜUè Ï¢ï ¥ÎÏ¢è S¢ï ¥¢Ð ÜïU ÜGUËÏ¢ï Ý¢ÁG¢éÜU ÐÚ
§Ýç¼ã¢§ü Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï x¢G}¢ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU
S¢ï ²ïã ¥ËÈGU¢Á¢G çÝÜUH ÐÇGï çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! ¥ÐÝï ÜéUœ¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è
ÜéUœ¢ï ÜU¢ï §S¢ ÐÚ }¢éS¢ËH¼G ÈGUÚ}¢¢ Îï J”
§S¢ Îé¥G¢» ÝÏ¢±è ÜU¢ ²ïã ¥S¢Ú ãé±¢ çÜU ¥Ï¢ê HãÏ¢ ¥¢ñÚ ©G¼ñÏ¢¢
Î¢ïÝ¢ï´ ç¼Á¢¢Ú¼ ÜïU çH²ï »ÜU ÜGU¢çÈGUHï ÜïU S¢¢‰¢ }¢éËÜïU à¢¢}¢ x¢» ¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢ï
“Á¢GÚÜGU¢” }¢ï´ »ÜU Ú¢çãÏ¢ ÜïU Ð¢S¢ Ú¢¼ }¢ï´ ÆãÚï Ú¢çãÏ¢ Ýï ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ïæ ÜU¢ï
Ï¢¼¢²¢ çÜU ²ã¢æ ÎçÚ‹Îï Ï¢ãé¼ ãñ´ J ¥¢Ð H¢ïx¢ Á¢GÚ¢ ã¢ïçà¢²¢Ú ã¢ï ÜUÚ S¢¢ï»´ J
²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥Ï¢ê HãÏ¢ Ýï ÜGU¢çÈGUHï ±¢H¢ï´ S¢ï ÜUã¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! }¢éãG}}¢Î
( ) Ýï }¢ïÚï Ï¢ïÅï ©G¼ñÏ¢¢ ÜïU çH²ï ãH¢ÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ ÜUÚ Îè
ãñ J çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ¼}¢¢}¢ ç¼Á¢¢Ú¼è S¢¢}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §ÜUn¢ ÜUÚ ÜïU ©S¢ ÜïU
ªÐÚ ©G¼ñÏ¢¢ ÜU¢ çÏ¢S¼Ú Hx¢¢ Î¢ï ¥¢ñÚ S¢Ï¢ H¢ïx¢ ©S¢ ÜïU §Îü çx¢Îü Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU
S¢¢ï Úã¢ï ¼¢çÜU }¢ïÚ¢ Ï¢ïÅ¢ ÎçÚ‹Î¢ï´ ÜïU ãG}Hï S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G Úãï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜGU¢çÈGUHï
±¢H¢ï´ Ýï ©G¼ñÏ¢¢ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜU¢ ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ Ï¢‹Î¢ïÏ¢S¼ çÜU²¢ HïçÜUÝ Ú¢¼ }¢ï´
çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU à¢ïÚ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï S¢êæÍ¢¼ï ãé» ÜêUÎ ÜUÚ ©G¼ñÏ¢¢ ÜïU
çÏ¢S¼Ú ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU S¢Ú ÜU¢ï Ó¢Ï¢¢ Ç¢H¢ J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãÚ Ó¢‹Î à¢ïÚ
ÜU¢ï ¼H¢à¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ÜéUÀ |¢è Ð¼¢ Ýãè´ Ó¢H S¢ÜU¢ çÜU ²ïã à¢ïÚ ÜUã¢æ S¢ï
¥¢²¢ ‰¢¢ ? ¥¢ñÚ çÜU{Ú Ó¢H¢ x¢²¢ J(1)
wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý Îïç¶²ï çÜU ¥Ï¢ê HãÏ¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢ïÅ¢ï´ ©Gy¢Ï¢¢ ¥¢ñÚ
©G¼ñÏ¢¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè Î¢ïÝ¢ï´ à¢ãÁ¢G¢çÎ²¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ÜïU
}¢Á¢Ï¢êÚ ÜUÚÝï S¢ï ¼GH¢ÜGU Îï Îè }¢x¢Ú ©Gy¢Ï¢¢ Ýï Ó¢êæçÜU Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü

x¢éS¼¢¶Gè ¥¢ñÚ Ï¢ï ¥ÎÏ¢è Ýãè´ ÜUè ‰¢è J §S¢ çH²ï ±¢ïã ÜGUãìÚï §H¢ãè }¢ï´
}¢éÏ¼H¢ Ýãè´ ãé±¢ Ï¢çËÜU ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ §S¢ Ýï ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU »ÜU ÎêS¢Úï
|¢¢§ü “}¢é¥G¼Ï¢” Î¢ïÝ¢ï´ Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ ÎS¼ï ¥vGÎS¢ ÐÚ
Ï¢ñ¥G¼ ÜUÚ ÜïU à¢ÚÈGïU S¢ãG¢çÏ¢Ä²¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J ¥¢ñÚ “©G¼ñÏ¢¢” Ýï
¥ÐÝè ¶GÏ¢¢S¢¼ S¢ï Ó¢êæçÜU Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ x¢éS¼¢¶Gè ± Ï¢ï ¥ÎÏ¢è ÜUè ‰¢è
§S¢ çH²ï ±¢ïã ÜGUãìÚï ÜGU¤ã¢Ú ± x¢GÁ¢GÏ¢ï Á¢ÏÏ¢¢Ú }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÜéUÈGí ÜUè
ãG¢H¼ }¢ï´ »ÜU wG¢êæ¶G¢Ú à¢ïÚ ÜïU ãG}Hï ÜU¢ çà¢ÜU¢Ú Ï¢Ý x¢²¢ J ( )
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è LÜGUÄ²¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÚÏ¢è©GH
¥Ã±H çS¢. 3 çã. }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è
©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢ ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè S¢ï
çÝÜU¢ãG ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú §Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÜU¢ï§ü ¥¢ñH¢Î Ýãè´ ãé§ü J
à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 9 çã. }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢ Ýï ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü
¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü
¥¢ñÚ ²ïã Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
²ïã à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ ÜUè S¢Ï¢ S¢ï À¢ïÅè }¢x¢Ú
S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Œ²¢Úè ¥¢ñÚ H¢ÇHè à¢ãÁ¢G¢Îè ãñ´ J §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ “ÈGU¢ç¼G}¢¢”
¥¢ñÚ HÜGUÏ¢ “Á¢GãÚ¢” ¥¢ñÚ “Ï¢¼êH” ãñ J §Ý ÜUè ÐñÎ¢§à¢ ÜïU S¢¢H }¢ï´
©GH}¢¢» }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J ¥Ï¢ê ©G}¢Ú ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU »’H¢Ýï
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÐãHï S¢¢H Á¢Ï¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜUè ©G}¢í à¢ÚèÈGU
§v¼¢HèS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ‰¢è ²ïã ÐñÎ¢ ãé§æü ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï çH¶¢ ãñ çÜU »’H¢Ýï
ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï »ÜU S¢¢H ÜGUÏH §Ý ÜUè ç±H¢Î¼ ãé§ü ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝéH

Á¢¢ñÁ¢Gè Ýï ²ïã ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »’H¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Ð¢æÓ¢ S¢¢H ÜGUÏH §Ý
ÜUè ÐñÎ¢§à¢ ãé§ü J(1)
! §Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï }¢Ý¢çÜGUÏ¢ ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢ ? §Ý ÜïU
}¢Ú¢ç¼Ï¢ ± ÎÚÁ¢¢¼ ÜïU ãG¢H¢¼ S¢ï ÜéU¼éÏ¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ÜïU S¢ÈGUãG¢¼ }¢¢H¢}¢¢H ãñ́ J
çÁ¢Ý ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ã}¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ãGvGÜGU¢Ýè ¼vGÚèÚï´” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ
çÎ²¢ ãñ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU ²ïã
S¢çÄ²Î¼éç‹ÝS¢¢§H ¥G¢H}¢èÝ (¼}¢¢}¢ Á¢ã¢Ý ÜUè ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè S¢ÚÎ¢Ú) ¥¢ñÚ
S¢çÄ²Î¼éç‹ÝS¢¢» ¥ãçHH Á¢‹Ýã (¥ãHï Á¢‹Ý¼ ÜUè ¼}¢¢}¢ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜUè
S¢ÚÎ¢Ú) ãñ´ J §Ý ÜïU ãGÜGU }¢ï´ §Úà¢¢Îï ÝÏ¢±è ãñ çÜU ÈGU¢ç¼G}¢¢ }¢ïÚè Ï¢ïÅè }¢ïÚï Ï¢ÎÝ
ÜUè »ÜU Ï¢¢ïÅè ãñ çÁ¢S¢ Ýï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï Ý¢Ú¢Á¢G çÜU²¢ ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ï Ý¢Ú¢Á¢G
çÜU²¢ J(2)
çS¢. 2 çã. }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ïÚï wG¢éÎ¢ S¢ï §Ý ÜU¢
çÝÜU¢ãG ãé±¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¼èÝ S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îx¢¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGS¢Ý, ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéS¢ñÝ, ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ïãGçS¢Ý ¥¢ñÚ ¼èÝ S¢¢çãGÏ¢
Á¢G¢çÎ²¢ḯ Á¢GñÝÏ¢ ± ©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢ ± LÜGUÄ²¢ ÜUè ç±H¢Î¼ ãé§ü J
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢¢ïãçG S¢Ý ± LÜGUÄ²¢ ¼¢ï Ï¢Ó¢ÐÝ ãè }¢ḯ ±ÈGU¢¼ Ð¢ x¢» J
©}}¢ï ÜéUHS¢ê}¢ ÜU¢ çÝÜU¢ãG ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
S¢ï ãé±¢ J çÁ¢Ý ÜïU çà¢ÜU}¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ¥¢Ð ÜïU »ÜU ÈGUÚÁ¢G‹Î
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ ¥¢ñÚ »ÜU S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï LÜGUÄ²¢ ÜUè

ÐñÎ¢§à¢ ãé§ü ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝÏ¢ ÜUè à¢¢Îè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã

çÏ¢Ý Á¢¢’ÈGUÚ S¢ï ãé§ü J (1)
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ç±S¢¢H à¢ÚèÈGU ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
Ï¢èÏ¢è ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜïU ÜGUËÏ¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ Ï¢ãé¼ ãè Á¢¢æÜU¢ã S¢Î}¢¢
x¢éÁ¢GÚ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ç±S¢¢Hï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
ÜU|¢è ãæS¢¼è ãé§ü Ýãè´ Îï¶è x¢§æü J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ç±S¢¢Hï ÝÏ¢±è ÜïU Àï }¢¢ã
Ï¢¢’Î 3 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 11 çã. }¢æx¢H ÜUè Ú¢¼ }¢ï´ ¥¢Ð Ýï Î¢§G²ï ¥Á¢H ÜU¢ï
HÏÏ¢ñÜU ÜUã¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü ¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ãGèãG ¥¢ñÚ }¢éwG¼¢Ú ÜGU¢ñH ²ïãè ãñ çÜU
Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J(2)
Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ ÜUè ¼¢’Î¢Î
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Ó¢Ó¢¢¥¢ïæ ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ï´
}¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J Ï¢¢’Á¢G ÜïU Ý…GÎèÜU §Ý ÜUè ¼¢’Î¢Î Ý±,
Ï¢¢’Á¢G Ýï ÜUã¢ çÜU ÎS¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ çÜU x²¢Úã }¢x¢Ú S¢¢çãGÏ¢ï
}¢±¢çãÏ¢ï HÎéç‹ÝÄ²ã Ýï “Á¢G¶G¢§LH ©GvGÏ¢¢ ÈGUè }¢Ý¢çÜGUÏ¢ï Á¢Gç±H ÜéUGÏ¢¢ü”
S¢ï ÝvGH ÜUÚ¼ï ãé» ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Ð ÜïU ±¢çHÎï
}¢¢çÁ¢Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÜïU §GH¢±¢ ¥GÏÎéH }¢éœ¢GçHÏ¢ ÜïU
Ï¢¢Úã Ï¢ïÅï ‰¢ï çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ãG¢çÚS¢ {2} ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ {3} ÁG¢éÏ¢ñÚ {4} ãG}Á¢G¢
{5} ¥GÏÏ¢¢S¢ {6} ¥Ï¢ê HãÏ¢ {7} x¢GñÎ¢ÜGU {8} }¢ÜGUê}¢
{9} Á¢GÚ¢Ú {10} ÜGUS}¢ {11} ¥GÏÎéH ÜU¢’Ï¢¢ {12} Á¢ãGH

§Ý }¢ï´ S¢ï çS¢ÈGUü ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï

§SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãG}Á¢G¢ Ï¢ãé¼ ãè ¼G¢ÜGU¼ ±Ú
¥¢ñÚ Ï¢ã¢ÎéÚ ‰¢ï J §Ý ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¥S¢ÎéËH¢ã
± ¥S¢ÎéÚüS¢êH (¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜU¢ à¢ïÚ) ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G ± }¢é}¢¼¢Á¢G
HÜGUÏ¢ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J ²ïã çS¢. 3 çã. }¢ï´ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU ¥‹ÎÚ à¢ãèÎ
ã¢ï ÜUÚ “S¢çÄ²Îéàà¢éãÎ¢” ÜïU HÜGUÏ¢ S¢ï }¢àãêÚ ãé» ¥¢ñÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã
S¢ï ¼èÝ }¢èH ÎêÚ ¶G¢S¢ Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢
}¢Á¢G¢Úï ÐéÚ ¥‹±¢Ú çÁ¢G²¢Ú¼ x¢¢ãï ¥G¢H}¢ï §SH¢}¢ ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢è ¥ãG¢ÎèS¢
±¢çÚÎ ãé§ü ãñ́ J ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §Ý ÜïU ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ¥¢ñH¢Î
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ Ï¢ãé¼ S¢è çÏ¢à¢¢Ú¼ḯ Îè´ ¥¢ñÚ ¥ÓÀè ¥ÓÀè Îé¥¢G »æ |¢è ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ́ J
çS¢. 32 çã. ²¢ çS¢. 33 çã. }¢ï´ S¢œ¢¢S¢è ²¢ ¥Æ¢S¢è Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í
Ð¢ ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé» J(1)
¥¢Ð ÜUè ÈêUçÈU²¢æ

¥¢Ð ÜUè ÈêUçÈU²¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î Àï ãñ çÁ¢Ý ÜïU
Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} ¥G¢ç¼ÜU¢ {2} ©}¢ñ}¢¢ {3} ©}}¢ï ãGÜUè}¢
{4} Ï¢Úüã {5} S¢çÈGUÄ²¢ {6} ¥Ú±è
§Ý }¢ï´ S¢ï ¼}¢¢}¢ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢
Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ J ²ïã ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢
ÜUè ±¢çHÎ¢ ãñ´ J ²ïã Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ã¢ÎéÚ ¥¢ñÚ ãG¢ñS¢H¢ }¢‹Î
¶G¢¼êÝ ‰¢è´ J x¢GÁG±» ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ §‹ã¢ï´ Ýï »ÜU }¢éS¢ËHãG ¥¢ñÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú

²ãêÎè ÜU¢ï ¼‹ã¢ »ÜU Ó¢êÏ¢ S¢ï }¢¢Ú ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J çÁ¢S¢ ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ x¢GÁG±» ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ Ó¢éÜU¢ ¥¢ñÚ ²ïã |¢è çÚ±¢²¼ ãñ çÜU Á¢æx¢ï
©ãGéÎ }¢ï´ |¢è Á¢Ï¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ çÏ¢¶Ú Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ ²ïã ¥ÜïUHè
ÜéUzGÈGU¢Ú ÐÚ ÝïÁ¢G¢ Ó¢H¢¼è Úãè´ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï
§Ý ÜUè x¢GñÚ }¢¢’}¢êHè à¢éÁ¢¢¥G¼ ÐÚ §Ýç¼ã¢§ü ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï §Ý
ÜïU ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ §Úà¢¢Î
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢GÚ¢ §S¢ ¥G¢ñÚ¼ ÜUè Ï¢ã¢ÎéÚè ¥¢ñÚ Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ¼¢ï Îï¶¢ï J
çS¢. 20 çã. }¢ï´ ç¼ãœ¢Ú Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´ ±ÈGU¢¼
Ð¢ ÜUÚ Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUêÝ ãé§æü J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÈGUÄ²¢ ÜïU §GH¢±¢ ¥Ú±è ± ¥G¢ç¼ÜU¢ ±
©}¢ñ}¢¢ ÜïU §SH¢}¢ }¢ï´ }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J Ï¢¢’Á¢G¢ï´ Ýï §Ý ¼èÝ¢ï´ ÜU¢ï
}¢é„H}¢¢Ý ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G¢ï´ ÜïU ÝÁG¢ÎèÜU §Ý ÜU¢ §SH¢}¢ S¢¢çÏ¢¼
Ýãè´ J(2)
wG¢ég¢}¢ï ¶G¢S¢
²êæ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ ãè S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãGéÁG¢êÚ à¢}»G
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ÐÚ±¢Ýï ‰¢ï ¥¢ñÚ §Ýç¼ã¢§ü Á¢¢æ çÝS¢¢Úè ÜïU
S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè ÜïU çH²ï S¢|¢è ¼Ý }¢Ý {Ý S¢ï ãG¢çÁ¢GÚ
Úã¼ï ‰¢ï }¢x¢Ú çÈUÚ |¢è Ó¢‹Î »ïS¢ï wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ à¢é}¢¢Ú ãGéÁG¢êÚ
¼¢Á¢Î¢Úï çÚS¢¢H¼ ÜïU wG¢éS¢êS¢è wG¢ég¢}¢ }¢ï´ ãñ J §Ý wG¢éà¢
Ï¢wG¼¢ï´ ÜUè }¢éÜGUgS¢ ÈGïUãçÚS¼ }¢ï´ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¶G¢S¢
¼G¢ñÚ ÐÚ ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ´ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU : ²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢àãêÚ ± }¢é}¢¼¢Á¢G ¶G¢çÎ}¢ ãñ´ J
§‹ã¢ï´ Ýï ÎS¢ Ï¢ÚS¢ }¢éS¢ËS¢H ãÚ S¢ÈGUÚ ± ãGÁ¢GÚ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢Î¢Ú¢Ý¢

ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H çÜU²¢ ãñ J §Ý ÜïU çH²ï ãGéÁG¢êÚ

Ýï ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ‰¢è çÜU
“ ” ²¢’Ýè »ï ¥ËH¢ã ! §S¢ ÜïU }¢¢H ¥¢ñÚ
¥¢ñH¢Î }¢ï´ ÜUS¢Ú¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ÈGUÚ}¢¢ J
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜUè §Ý ¼èÝ Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ S¢ï Î¢ï Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè }¢vGÏ¢êçHÄ²¼
ÜU¢ Á¢Ë±¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Îï¶ çH²¢ çÜU ãÚ à¢wGS¢ ÜU¢ Ï¢¢x¢G S¢¢H }¢ï´ »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢
ÈUH¼¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ Ï¢¢x¢G S¢¢H }¢ï´ Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ ÈUH¼¢ ãñ J ¥¢ñÚ ÈUH¢ï´ }¢ï´
}¢éàÜU ÜUè wG¢éàÏ¢ê ¥¢¼è ãñ J ¥¢ñÚ }¢ïÚè ¥¢ñH¢Î ÜUè ¼¢’Î¢Î »ÜU S¢¢ï Àï ãñ çÁ¢Ý
}¢ï´ S¢œ¢Ú HÇGÜïU ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè HÇGçÜU²¢æ ãñ´ J ¥¢ñÚ }¢ñ´ ©}}¢èÎ Ú¶¼¢ ãêæ çÜU }¢ñ´
¼èS¢Úè Îé¥G¢ ÜU¢ Á¢Ë±¢ |¢è Á¢GMÚ Îï¶êæx¢¢ J ²¢’Ýè Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï
Á¢¢ªæx¢¢ J §‹ã¢ï´ Ýï Î¢ï ãÁ¢G¢Ú Î¢ï S¢¢ï çÀ²¢S¢è ãGÎèS¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ´ ¥¢ñÚ ãGÎèS¢ }¢ï´ §Ý ÜïU à¢¢çx¢Î¢ïZ ÜUè ¼¢’Î¢Î Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
ãñ J §Ý ÜUè ©G}¢í S¢¢ï Ï¢ÚS¢ S¢ï Á¢G¢§Î ãé§ü J Ï¢S¢Ú¢ }¢ï´ çS¢. 91 çã. ²¢ çS¢. 92
çã. ²¢ çS¢. 93 çã. }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J(1)
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ÚÏ¢è¥G¢ çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢ ¥SH}¢è : ²ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜïU çH²ï ±éÁG¢ê ÜUÚ¢Ýï ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ¥‹Á¢¢}¢ Îï¼ï ‰¢ï J ²¢’Ýè
Ð¢Ýè ¥¢ñ Ú ç}¢S±¢ÜU ±x¢G ñ Ú ¢ ÜU¢ §Ýç¼Á¢G ¢ }¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï §Ý ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè ‰¢è J çS¢.63 çã. }¢ï´
±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J (2)
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï »ï}¢Ý çÏ¢Ý ©}}¢ï »ï}¢Ý : ãGéÁG¢êÚ

ÜUè »ÜU À¢ïÅè }¢àÜU çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð §çS¼‹Á¢¢ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï

ã}¢ïà¢¢ ¥¢Ð ãè ÜUè ¼ãGì±èH }¢ï´ Úã¢ ÜUÚ¼è ‰¢è J ²ïã Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ ÜïU çÎÝ
à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» J(1)
{4} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã §ÏÝï }¢S¢ªGÎ : ²ïã Ý¢’HñÝï à¢ÚèÈGñUÝ
¥¢ñÚ ±éÁG¢ê ÜU¢ Ï¢Ú¼Ý ¥¢ñÚ }¢SÝÎ ± ç}¢S±¢ÜU ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶¼ï ‰¢ï J ¥¢ñÚ
S¢ÈGUÚ ± ãGÁ¢GÚ }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ ²ïã ç¶GÎ}¢¼ ¥‹Á¢¢}¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J S¢¢Æ Ï¢ÚS¢
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ çS¢. 32 çã. ²¢ çS¢. 33 çã. }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ ÜGU¢ñH ãñ
çÜU }¢ÎèÝï }¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÜïU ÝÁG¢ÎèÜU ÜêUÈGU¢ }¢ï´ ç±S¢¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J(2)
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï ©GvGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥G¢ç}¢Ú Á¢éãÝè : ²ïã ãGéÁG¢êÚ

ÜUè S¢é±¢Úè ÜïU ¶GÓÓ¢Ú ÜUè Hx¢¢}¢ ‰¢¢}¢ï Úã¼ï ‰¢ï J
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ¥¢ñÚ ÈGUÚ¢§Á¢G ÜïU ©GHê}¢ }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè }¢¢çãÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢’H¢
ÎÚÁ¢ï ÜïU ÈGUS¢èãG ¶G¼GèÏ¢ ¥¢ñÚ à¢¢ï’H¢ Ï¢²¢Ý à¢¢§GÚ ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï
}¢é¥G¢ç±²¢ Ýï ¥ÐÝè ãGéÜêU}¢¼ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ §Ý ÜU¢ï ç}¢SÚ ÜU¢
x¢±ÝüÚ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ‰¢¢ J çS¢. 58 çã. }¢ï´ ç}¢SÚ ÜïU ¥‹ÎÚ ãè §Ý ÜU¢ ç±S¢¢H
ãé±¢ J(3)
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥SH¥G çÏ¢Ý à¢ÚèÜU : ²ïã ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU ªæÅ ÐÚ ÜUÁ¢¢±¢ Ï¢¢æ{Ýï ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ¥‹Á¢¢}¢
çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(4)
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈGU¢Úè : ²ïã Ï¢ãé¼ ãè ÜGUÎè}¢éH
§SH¢}¢ S¢ãG¢Ï¢è ãñ´ J §Ýç¼ã¢§ü ¼¢çÚÜéUgé‹²¢ ¥¢ñÚ ¥G¢çÏ¢Î¢ï Á¢G¢çãÎ ‰¢ï ¥¢ñÚ
ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢ãé¼ ãè ¶G¢S¢ ¶G¢çÎ}¢ ‰¢ï J §Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H }¢ï´ Ó¢‹Î

ãGÎèS¢ḯ |¢è ±¢çÚÎ ãé§ü ãñ́ J çS¢. 31 çã. }¢ḯ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï ÜéUÀ ÎêÚ
“ÚÏ¢Á¢G¢” Ý¢}¢è x¢¢ªæ }¢ḯ §Ý ÜU¢ ç±S¢¢H ãé±¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
}¢S¢ªGÎ Ýï §Ý ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï Á¢Ý¢Á¢G¢ ÐÉG¢§ü J(1)
{8} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éã¢çÁ¢Ú }¢¢ñH¢ ©}}¢ï S¢H}¢ã : ²ïã ©}}¢éH
}¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã ÜïU ¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü xG¢éH¢}¢ ‰¢ï J
à¢ÚÈGïU S¢ãG¢çÏ¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Ð¢æÓ¢ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜU¢ |¢è à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H çÜU²¢ J Ï¢ãé¼ ãè
Ï¢ã¢ÎéÚ }¢éÁ¢¢çãÎ ‰¢ï J ç}¢SÚ ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚÝï ±¢Hè ÈGU¢ñÁ¢ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ‰¢ï J ÜéUÀ
çÎÝ¢ï´ ¼ÜU ç}¢SÚ }¢ï´ Úãï J çÈUÚ “¼GãG¢” Ó¢Hï x¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ¼ÜU
}¢éÜGUè}¢ Úãï J(2)
{9} ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÝñÝ }¢¢ñH¢ ¥GÏÏ¢¢S¢ : ²ïã ÐãHï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU xG¢éH¢}¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ çÎÝ Ú¢¼ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼ï
‰¢ï J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï §‹ãḯ ¥ÐÝï Ó¢Ó¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
ÜU¢ï ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU xG¢éH¢}¢ ã¢ï
x¢» J HïçÜUÝ Ó¢‹Î ãè çÎÝ¢ḯ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï §Ý
ÜU¢ï §S¢ çH²ï ¥¢Á¢G¢Î ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢çÜU ²ïã çÎÝ Ú¢¼ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ
Úãḯ ¥¢ñÚ ç¶GÎ}¢¼ ÜUÚ¼ï Úãḯ J(3)
{10} ãGÁ¢GÚ¼ï Ýé»}ïG ¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G¢ ¥SH}¢è : ²ïã |¢è ¶G¢çÎ}¢¢Ýï
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ ÜUè ÈGïUãçÚS¼ï ¶G¢S¢ }¢ï´ à¢é}¢¢Ú çÜU²ï Á¢¢¼ï ãñ´ J(4)
{11}ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éH ãG}¢Ú¢ : §Ý ÜU¢ Ý¢}¢ çãH¢H çÏ¢Ý

¥H ãG¢çÚS¢ ‰¢¢ J ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥¢Á¢G¢Î ÜUÎ¢ü

xG¢éH¢}¢ ¥¢ñÚ ¶G¢çÎ}¢ï ¶G¢S¢ ãñ´ J ±ÈGU¢¼ï ÝÏ¢±è ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã }¢ÎèÝï S¢ï
“çãG}S¢” Ó¢Hï x¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ ±ãè´ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü J(1)
{12} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢éSS¢}¢¥G : ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU xG¢éH¢}¢ ‰¢ï çÈUÚ ¥¢Ð Ýï §Ý ÜU¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ }¢x¢Ú ²ïã ÎÚÏ¢¢Úï
ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï Á¢éÎ¢ Ýãè´ ãé» Ï¢çËÜU ã}¢ïà¢¢ ç¶GÎ}¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úãï J
ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÜUS¢Ú ²ïãè xG¢éSH ÜUÚ¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §Ý ÜU¢
Ý¢}¢ “§²¢Î” ‰¢¢ J(2)
wG¢éS¢êS¢è }¢éãG¢çÈGUÁ¢GèÝ
ÜéUzGÈGU¢Ú Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Á¢¢Ýè
Îéà}¢Ý ‰¢ï ¥¢ñÚ ãÚ ±vG¼ §S¢ ¼¢ÜU }¢ï´ Hx¢ï Úã¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú §ÜU Á¢GÚ¢ |¢è
}¢¢ñÜGU¥G ç}¢H Á¢¢» ¼¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ Ç¢Hï´ J Ï¢çËÜU Ï¢¢Úã¢ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢
ãG}H¢ |¢è ÜUÚ Ó¢éÜïU ‰¢ï J §S¢ çH²ï ÜéUÀ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢ï Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢éwG¼çHÈGU wG±¢Ï¢ x¢¢ã¢ï´
¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢ x¢¢ã¢ï´ ÜU¢ à¢}¢à¢èÚ Ï¢ÜUÈGU ã¢ï ÜUÚ ÐãÚ¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ²ïã
çS¢çËS¢H¢ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Á¢¢Úè Úã¢ Á¢Ï¢ çÜU ²ïã ¥¢²¼ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï x¢§ü çÜU
²¢’Ýè “¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢Ð ÜU¢ï H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
Ï¢Ó¢¢»x¢¢ J” §S¢ ¥¢²¼ ÜïU ÝéÁG¢êH ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥Ï¢ ÐãÚ¢ ÎïÝï ÜUè ÜU¢ï§ü Á¢GMÚ¼ Ýãè´ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
}¢éÛ¢ S¢ï ±¢’Î¢ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ãñ çÜU ±¢ïã }¢éÛ¢ ÜU¢ï }¢ïÚï ¼}¢¢}¢ Îéà}¢Ý¢ï´ S¢ï
Ï¢Ó¢¢»x¢¢ J §Ý Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ÐãÚ¢ Î¢Ú¢ï´ }¢ï´ Ó¢‹Î wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
wG¢éS¢êçS¢Ä²¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU ¥S}¢¢» çx¢Ú¢}¢è ²ïã ãñ´ :

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU {2} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý }¢é¥G¢Á¢G ¥‹„¢Úè
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢SH}¢¢ {4} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢Gv±¢Ý çÏ¢Ý ¥GÏÎï ÜGñUS¢
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢Ïé ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H ¥GÃ±¢}¢ {6} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜUG ¢S¢
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢Î çÏ¢Ý çÏ¢àÚ {8} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¥Ä²êÏ¢ ¥‹S¢¢Úè {9} ãGÁ¢GÚ¼ï
çÏ¢H¢H {10} ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éx¢GèÚ¢ çÏ¢Ý à¢¥GÏ¢¢ J(1) ( )
ÜU¢ç¼Ï¢èÝï ±ãGè
Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï
±¢Hè ¥¢²¼¢ï´ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úè ¶G¢S¢ ¶G¢„ ¼ãGÚèÚ¢ïæ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU ãGév}¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çH¶¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ©Ý }¢¢ï’¼}¢Î
ÜU¢ç¼Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜGU¢çÏ¢Hï çÁ¢GRU ãñ´ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU {2} ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU {3} ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè {4} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢ {5} ãGÁ¢GÚ¼ï ¼GËãG¢ çÏ¢Ý ©GÏ¢ñÎéËH¢ã
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ {7} ãGÁ¢GÚ¼ï ÁG¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý ¥H
¥GÃ±¢}¢ {8} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢ç}¢Ú çÏ¢Ý ÈéUGãñÚ¢ {9} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý ÜGñUS¢
{10} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG‹Á¢GH¢ çÏ¢Ý ÚÏ¢è¥G {11} ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÎ çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼
{12} ãGÁ¢GÚ¼ï ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢ {13} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢
{14} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢ézG²¢Ý J(2) ( )
ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU à¢é¥GÚ¢
²êæ ¼¢ï Ï¢ãé¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ }¢ï´ ÜGUS¢¢§Î çH¶Ýï ÜUè S¢¥G¢Î¼ S¢ï
S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» }¢x¢Ú ÎÚÏ¢¢Úï ÝÏ¢±è ÜïU }¢wGS¢êS¢ à¢é¥GÚ¢» çÜUÚ¢}¢ ¼èÝ ãñ´ Á¢¢ï
Ý¢’¼ x¢¢ï§ü ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU à¢¢§GÚ¢Ý¢ ãG}H¢ï´ ÜU¢ ¥ÐÝï ÜGUS¢¢§Î ÜïU
Á¢GÚè»G Î‹Î¢Ý çà¢ÜUÝ Á¢±¢Ï¢ |¢è çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ¥‹S¢¢Úè S¢éH}¢è Á¢¢ï Á¢æx¢ï

¼Ï¢êÜU }¢ḯ à¢ÚèÜU Ý ã¢ïÝï ÜUè ±Áã S¢ï }¢¢’¼êÏ¢ ãé» }¢x¢Ú çÈUÚ §Ý ÜUè ¼¢ñÏ¢¢ ÜUè
}¢vGÏ¢êçHÄ²¼ ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ḯ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü J §Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ
S¢ï ãGéÁ¢G êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éà¢çÚÜUèÝ ÜUè çãÁ¢ê
ÜUÚ¢ï v²êæ çÜU }¢¢ïç}¢Ý ¥ÐÝè Á¢¢Ý ¥¢ñÚ }¢¢H S¢ï çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¼¢ Úã¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
¼é}ã¢Úï ¥à¥G¢Ú x¢¢ï²¢ ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU ãGÜUG }¢ḯ ¼èÚ¢ḯ ÜUè }¢¢Ú ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ́ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GHè ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ ²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢
ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜïU Î¢ñÚ }¢ḯ §Ý ÜUè ±ÈGU¢¼ ãé§ü J(1)
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢ ¥‹S¢¢Úè ¶GÁ¢GÚÁ¢è §Ý ÜïU
ÈGUÁ¢G¢§H¢ï }¢Ý¢çÜGUÏ¢G }¢ï´ Ó¢‹Î ¥ãG¢ÎèS¢ |¢è ãñ´ J ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï §Ý ÜU¢ï “S¢çÄ²Îéàà¢é¥GÚ¢” ÜU¢ HÜGUÏ¢ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J ²ïã Á¢æx¢ï }¢¢ñ¼¢ }¢ḯ à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ãé» J(2)
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ çÏ¢Ý }¢éç‹Á¢GÚ çÏ¢Ý ¥G}¢í ¥‹S¢¢Úè ¶GÁG¢ÚÁ¢è
²ïã ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ ÜïU à¢é¥ÚG ¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ḯ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
}¢àãêÚ ãñ́ J ãGéÁ¢G êÚ Ýï §Ý ÜïU ãGÜUG }¢ḯ Îé¥¢G ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
²¢’Ýè ²¢ ¥ËH¢ã ! ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ÜïU Á¢GÚè»G §Ý
ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ J ¥¢ñÚ ²ïã |¢è §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢Ï¢ ¼ÜU ²ïã }¢ïÚè ¼GÚÈGU S¢ï
ÜéUzGÈUG ¢Úï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï ¥à¥G¢Ú ÜïU Á¢GÚè»G Á¢±¢Ï¢ Îï¼ï Úã¼ï ãñ́ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH §Ý ÜïU S¢¢‰¢ Úã¢ ÜUÚ¼ï ãñ́ J »ÜU S¢¢ï Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè
©G}¢í Ð¢ ÜUÚ çS¢. 54 çã. }¢ḯ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü J S¢¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Á¢G}¢¢Ý»
Á¢¢çãçHÄ²¼ }¢ï´ x¢éÁ¢G¢Úè ¥¢ñÚ S¢¢Æ Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í ç¶GÎ}¢¼ï §SH¢}¢ }¢ï´ S¢ÈGUü
ÜUè J ²ïã »ÜU ¼¢Úè¶Gè H¼GèÈGU¢ ãñ çÜU §Ý ÜUè ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ±¢çHÎ “S¢¢çÏ¢¼”

¥¢ñÚ §Ý ÜïU Î¢Î¢ “}¢éç‹Á¢GÚ” ¥¢ñÚ Ýx¢Ú Î¢Î¢ “çãGÚ¢}¢” S¢Ï¢ ÜUè ©G}¢íï´ »ÜU S¢¢ï
Ï¢èS¢ Ï¢ÚS¢ ÜUè ãé§æü J(1)
wG¢éS¢êS¢è }¢é¥çÁGÁ¢GÝèÝ
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU wG¢éS¢êS¢è }¢é¥çÁGÁ¢GÝ¢ï´ ÜUè
¼¢’Î¢Î Ó¢¢Ú ãñ :
{1} ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H çÏ¢Ý ÚÏ¢¢ãG
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©}}¢ï }¢v¼ê}¢ (Ý¢Ï¢èÝ¢)
²ïã Î¢ïÝ¢ï´ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ãñ´ J
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥G¢§Á¢G Á¢¢ï “S¢¢’Îï ÜGUÚÁ¢G” ÜïU
HÜGUÏ¢ S¢ï }¢àãêÚ ãñ´ J ²ïã }¢çSÁ¢Îï ÜéUGÏ¢¢ ÜïU }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ãñ´ J
{4} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢ãGÁG¢êÚ¢ ²ïã }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜUè }¢çSÁ¢Îï
ãGÚ¢}¢ }¢ï´ ¥Á¢G¢Ý ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(2)
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU S¢é‹Ý¼¢ḯ ÜUè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ÜïU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ḯ

}¢ḯ S¢ÈGUÚ ¥¢ñÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ çÈGURïU }¢ÎèÝ¢ ÜïU Á¢GÚè»G }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ ÜU¢Çü
ÐéÚ ÜUÚ ÜïU ãÚ }¢ÎÝè }¢¢ã ÜïU §çÏ¼Î¢§ü ÎS¢ çÎÝ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥‹ÎÚ ¥ÐÝï
²ã¢æ ÜïU çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ÜU¢ï Á¢}¥G ÜUÚ±¢Ýï ÜU¢ }¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢ HèçÁ¢²ï,
§S¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ð¢Ï¢‹Îï S¢é‹Ý¼ Ï¢ÝÝï, x¢éÝ¢ã¢ḯ S¢ï ÝzGÚ¼ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý
ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï ÜéUÉGÝï ÜU¢ Á¢GïãìÝ Ï¢Ýïx¢¢ J

Ï¢èS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼
S¢¢çãGÏ¢ï ÚÁ¥G¼ï à¢}S¢¢ï à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú Ý¢§Ï¢ï ÎS¼ï ÜéUGÎÚ¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¥Gà¢ü ¼¢ ÈGUà¢ü ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GïÚï Ýx¢è´ ©S¢ ÜUè ÜGU¢çãÚ çÚ²¢S¢¼ Ðï H¢¶¢ḯ S¢H¢}¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ v²¢ ãñ ?
ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ S¢ï ©Ý ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè
S¢Î¢ÜGU¼ Á¢G¢çãÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÜUS¢è »ïS¢è ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GïÁ¢G Ó¢èÁ¢G ÜU¢ Á¢G¢çãÚ
ã¢ïÝ¢ Á¢¢ï ¥G¢Î¼Ý Ýãè´ ãé±¢ ÜUÚ¼è §S¢è ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ±¢Hè
Ó¢èÁ¢G ÜU¢ Ý¢}¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ J(1)
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ó¢êæçÜU ÝÏ¢è ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ Á¢G¢çãÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU wG¢éÎ¢
±‹Îè çÝà¢¢Ý ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J §S¢ çH²ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜïU çH²ï Á¢GMÚè ãñ çÜU ±¢ïã
¶G¢çÚÜGïU ¥G¢Î¼ ã¢ï J ²¢’Ýè Á¢G¢çãÚè §GHH ± ¥SÏ¢¢Ï¢ ¥¢ñÚ ¥G¢Î¢¼ï Á¢¢çÚ²¢
ÜïU çÏ¢ËÜéUH ãè ç¶GH¢ÈGU ã¢ï ±ÚÝ¢ Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ÜéUzGÈGU¢Ú ©S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
ÜUã S¢ÜU¼ï ãñ´ çÜU ²ïã ¼¢ï ÈéUGH¢æ S¢Ï¢Ï¢ S¢ï ãé±¢ ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢¢ ¼¢ï ã}¢ïà¢¢
¥G¢Î¼Ý ãé±¢ ãè ÜUÚ¼¢ ãñ J §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜïU çH²ï ²ïã H¢çÁ¢G}¢è
à¢¼Gü ãñ Ï¢çËÜU ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜïU }¢zGãê}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ãñ çÜU ±¢ïã çÜUS¢è Ý
çÜUS¢è »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ¥SÏ¢¢Ï¢ï ¥G¢çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥G¢Î¢¼ï Á¢¢çÚ²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ã¢ï
¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚè ¥SÏ¢¢Ï¢ ± §GHH ÜïU ¥G}¢H ÎwGH S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢¢H¢ ¼Ú
ã¢ï, ¼¢çÜU ©S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ²ïã }¢¢ÝÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï Á¢¢»æ çÜU
Ó¢êæçÜU §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ ÜU¢ï§ü Á¢G¢çãÚè S¢Ï¢Ï¢ |¢è Ýãè´ ãñ ¥¢ñÚ ¥G¢Î¼Ý ÜU|¢è »ïS¢¢
ãé±¢ |¢è Ýãè´ ÜUÚ¼¢ §S¢ çH²ï çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ §S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ çÜUS¢è à¢wGS¢ S¢ï
Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝ¢ §‹S¢¢Ýè ¼G¢ÜGU¼¢ï´ S¢ï Ï¢¢H¢ ¼Ú ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ²ÜGUèÝÝ
²ïã à¢wGS¢ ¥ËH¢ã ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï |¢ïÁ¢¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ÝÏ¢è ãñ J

}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè Ó¢¢Ú çÜGUS}¢ï´

Á¢Ï¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜïU çH²ï ²ïã Á¢GMÚè ¥¢ñÚ H¢çÁ¢G}¢è à¢¼Gü ãñ çÜU ±¢ïã
çÜUS¢è Ý çÜUS¢è çHãG¢Á¢G S¢ï §‹S¢¢Ýè ¼G¢ÜGU¼¢ï´ S¢ï Ï¢¢H¢ ¼Ú ¥¢ñÚ ¥G¢Î¢¼ï
Á¢¢çÚ²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ã¢ï J §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ ¥x¢Ú Ï¢x¢G¢ñÚ Îï¶¢ Á¢¢» ¼¢ï ¶G¢çÚÜGïU
¥G¢Î¼ ã¢ïÝï ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè Ó¢¢Ú çÜGUS}¢ï´ ç}¢Hï´x¢è Á¢¢ï ãGSÏ¢ï
Á¢GñH ãñ´ :
¥Ã±H : Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢éÎ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G ãè »ïS¢è ã¢ï Á¢¢ï Á¢G¢çãÚè ¥SÏ¢¢Ï¢
± ¥G ¢ Î¢¼ Üï U çÏ¢ËÜé U H ãè ç¶G H ¢ÈG U ã¢ï Á¢ñ S ¢ï ãG é Á G ¢ ê Ú ï ¥vG Î S¢
ÜU¢ Ó¢¢æÎ ÜU¢ï Î¢ï ÅéÜUÇGï ÜUÚ ÜïU çÎ¶¢ ÎïÝ¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢
ÜïU ¥GS¢¢ ÜU¢ S¢¢æÐ Ï¢Ý ÜUÚ Á¢¢Îêx¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢æÐ¢ï´ ÜU¢ï çÝx¢H Á¢¢Ý¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ÜU¢ }¢éÎ¢ïZ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÜUÚ ÎïÝ¢ ±x¢GñÚ¢ ±x¢GñÚ¢ J
Îé±é}¢ : Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢éÎ ±¢ïã Ó¢èÁ¢G ¼¢ï ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ Ýãè´ ã¢ï¼è
}¢x¢Ú çÜUS¢è ¶G¢S¢ ±vG¼ ÐÚ çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢ x¢ã¢æ ÝÏ¢è S¢ï ©S¢ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ã¢ï
Á¢¢Ý¢ §S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ²ïã Ó¢èÁ¢G ¶G¢çÚÜGïU ¥G¢Î¼ ã¢ï Á¢¢²¢ ÜUÚ¼è ãñ çHã¢Á¢G¢
²ïã |¢è }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãè ÜUãH¢»x¢¢ J }¢S¢HÝ Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ ¥Ó¢¢ÝÜU »ÜU
¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU ¥¢æ{è ÜU¢ ¥¢ Á¢¢Ý¢ çÁ¢S¢ S¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ¶Gñ}¢ï ©¶ÇG ©¶ÇG ÜUÚ
©ÇG x¢» ¥¢ñÚ |¢¢Úè |¢¢Úè Îïx¢ï´ Ó¢êËã¢ï´ ÐÚ S¢ï ©HÅ ÐHÅ ÜUÚ ÎêÚ Á¢¢ ÜUÚ çx¢Ú
ÐÇGè´ ²¢ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ¼èÝ S¢¢ï ¼ïÚã }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU
»ÜU ãÁ¢G¢Ú HàÜUÚï Á¢Ú¢üÚ ÜU¢ Á¢¢ï }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢éS¢ËHãG ‰¢ï çà¢ÜUS¼
¶¢ ÜUÚ }¢vG¼êH ± çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï Á¢¢Ý¢ J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ¥¢æ{è ÜU¢ ¥¢Ý¢ ²¢
çÜUS¢è HàÜUÚ ÜU¢ çà¢ÜUS¼ ¶¢ Á¢¢Ý¢ ²ïã Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢éÎ ÜU¢ï§ü ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼
Ï¢¢¼ Ýãè´ ãñ Ï¢çËÜU ²ïã ¼¢ï ã}¢ïà¢¢ ãé±¢ ãè ÜUÚ¼¢ ãñ HïçÜUÝ §„ »ÜU ¶G¢S¢
}¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Á¢Ï¢ çÜU ÚS¢êH ÜU¢ï ¼¢§üÎï ÚÏÏ¢¢Ýè ÜUè ¶G¢S¢ Á¢GMÚ¼ }¢ãGS¢êS¢ ãé§ü
çÏ¢x¢GñÚ çÜUS¢è Á¢G¢çãÚè S¢Ï¢Ï¢ ÜïU çÏ¢ËÜéUH ãè ¥Ó¢¢ÝÜU ¥¢æ{è ÜU¢ ¥¢ Á¢¢Ý¢
¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ Ï¢¢ ±éÁ¢êÎï ÜUS¢Ú¼ï ¼¢’Î¢Î ÜïU ÜGUHèH }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï
çà¢ÜUS¼ ¶¢ Á¢¢Ý¢ §S¢ ÜU¢ï ¼¢§üÎï wG¢éÎ¢ ±‹Îè ¥¢ñÚ x¢GñÏ¢è §}¢Î¢Î ± ÝéSÚ¼ ÜïU
çS¢±¢ ÜéUÀ |¢è Ýãè´ ÜUã¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ J §S¢ çHãG¢Á¢G S¢ï ²ÜGUèÝÝ ²ïã ¥G¢Î¢¼ï
Á¢¢çÚ²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚè ¥SÏ¢¢Ï¢ ± §GHH S¢ï Ï¢¢H¢ ¼Ú ãñ J çHã¢Á¢G¢
²ïã |¢è ²ÜGUèÝÝ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ J
çS¢±é}¢ : »ÜU S¢êÚ¼ ²ïã |¢è ãñ çÜU Ý ¼¢ï Ï¢Á¢G¢¼ï wG¢éÎ ±¢ïã ±¢çÜGU¥G¢
ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ ã¢ï¼¢ ãñ Ý ©S¢ ÜïU Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ÜïU ±vG¼ï ¶G¢S¢ }¢ï´ ç¶GH¢ÈGïU
¥G¢Î¼ ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ ã¢ï¼è ãñ J }¢x¢Ú ©S¢ ±¢çÜGU»G ÜïU Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢çÎLH ±éÁ¢êÎ ¥¢ñÚ ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J }¢S¢HÝ
¥ç}Ï¢²¢ ÜUè Îé¥G¢¥¢ïæ S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè Ý¢ x¢ã¢æ Ð¢Ýè ÜU¢ Ï¢ÚS¢Ý¢,
Ï¢è}¢¢Ú¢ï´ ÜU¢ çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢, ¥¢ÈGU¼¢ï´ ÜU¢ ÅH Á¢¢Ý¢ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ²ïã Ï¢¢¼ï´ Ý ¼¢ï ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ ãñ´ Ý §Ý ÜïU Á¢G¢çãÚ
ã¢ïÝï ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¶G¢S¢ ±vG¼ ãñ Ï¢çËÜU ²ïã Ï¢¢¼ï´ ¼¢ï ã}¢ïà¢¢ ãé±¢ ãè ÜUÚ¼è ãñ´
HïçÜUÝ çÁ¢Ý ¼GÚèÜGU¢ï´ ¥¢ñÚ çÁ¢Ý ¥SÏ¢¢Ï¢ S¢ï ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´ ±éÜGUê¥G ÐÁ¢GèÚ ãé§æü çÜU
»ÜU Î}¢ Ý¢ x¢ã¢æ ÝÏ¢è Ýï Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ¥¢ñÚ çÏ¢ËÜéUH ãè ¥Ó¢¢ÝÜU ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´
ÁG¢éãêÚ }¢ï´ ¥¢ x¢§æü J §S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ïã S¢¢Úè Ó¢èÁ¢Gï´
¶G¢çÚÜGïU ¥G¢Î¢¼ ¥¢ñÚ Á¢G¢çãÚè ¥SÏ¢¢Ï¢ S¢ï ¥Hx¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢H¢ ¼Ú ãñ´ J
çHã¢Á¢G¢ ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´ |¢è }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãè ÜUãH¢»æx¢ï J
Ó¢ã¢L}¢ : ÜU|¢è »ïS¢¢ |¢è ã¢ï¼¢ ãñ çÜU Ý ¼¢ï wG¢éÎ ±¢çÜGU¥G¢ ¥G¢Î¢¼ï
Á¢¢çÚ²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU ã¢ï¼¢ ãñ Ý ©S¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU» ÁG¢éãêÚ ¶G¢çÚÜGïU ¥G¢Î¼ ã¢ï¼¢ ãñ
HïçÜUÝ çÏ¢H¢ çÜUS¢è Á¢G¢çãÚè S¢Ï¢Ï¢ ÜïU ÝÏ¢è ÜU¢ï ©S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ ÜGUÏH ¥Á¢G
±vG¼ §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ãG¢çS¢H ã¢ï Á¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ ±¢çÜGU»G ÜïU ±éÜGUê¥G S¢ï ÐãHï ãè ÝÏ¢è
ÜU¢ ©S¢ ±¢çÜGU»G ÜUè ¶GÏ¢Ú Îï ÎïÝ¢ ²ïã ç¶GH¢ÈGïU ¥G¢Î¼ ã¢ï¼¢ ãñ J }¢S¢HÝ
ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢ Ýï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜïU ÁG¢éãêÚ S¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï Á¢¢ï x¢GñÏ¢
ÜUè ¶GÏ¢Úï´ Îè ãñ´ ²ïã S¢Ï¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ §S¢ »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ¶G¢çÚÜGïU ¥G¢Î¢¼ ¥¢ñÚ
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU »ÜU Ú¢ïÁ¢G Ï¢ãé¼
ãè Á¢G¢ïÚÎ¢Ú ¥¢æ{è Ó¢Hè ©S¢ ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ }¢ÎèÝï S¢ï
Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ©S¢è Á¢x¢ã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ¥¢æ{è
}¢ÎèÝï ÜïU »ÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU ÜUè }¢¢ñ¼ ÜïU çH²ï Ó¢Hè ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢
çÜU Á¢Ï¢ H¢ïx¢ }¢ÎèÝï ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU }¢ÎèÝï ÜU¢ »ÜU }¢éÝ¢çÈGUÜGU
§S¢ ¥¢æ{è S¢ï ãH¢ÜU ã¢ï x¢²¢ J(1)
x¢G¢ñÚ ÜUèçÁ¢²ï çÜU §S¢ ±¢çÜGU»G }¢ï´ Ý ¼¢ï ¥¢æ{è ÜU¢ Ó¢HÝ¢ ç¶GH¢ÈGïU
¥G¢Î¼ ãñ Ý çÜUS¢è ¥¢Î}¢è ÜU¢ ¥¢æ{è S¢ï ãH¢ÜU ã¢ïÝ¢ ¥SÏ¢¢Ï¢ ± ¥G¢Î¢¼ ÜïU
ç¶GH¢ÈGU ãñ v²êæ çÜU ¥¢æ{è ã}¢ïà¢¢ ¥¢¼è ãè Úã¼è ãñ ¥¢ñÚ ¥¢æ{è }¢ï´ ã}¢ïà¢¢
¥¢Î}¢è }¢Ú¼ï ãè Úã¼ï ãñ´ HïçÜUÝ §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ ÜGUÏH ¥Á¢G ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï §GË}¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ x¢GñÏ¢ ÜUè
¶GÏ¢Ú ÐÚ ÜGUÏH ¥Á¢G ±vG¼ }¢éœ¢GH¥G ÜUÚ ÎïÝ¢ ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ïã
ç¶GÜïGüU ¥G¢Î¢¼ ¥¢ñÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï ãñ J
¥ç}Ï¢²¢» S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ¥¢ñÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ
ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
ãÚ ÝÏ¢è ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ó¢êæçÜU ©S¢ ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU S¢éÏ¢ê¼ ÜUè ÎHèH
ãé±¢ ÜUÚ¼¢ ãñ §S¢ çH²ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï ãÚ ÝÏ¢è ÜU¢ï ©S¢ Î¢ñÚ ÜïU
}¢¢ãG¢ïH ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ©}}¢¼ ÜïU ç}¢Á¢G¢Á¢ï ¥GvGH ± ÈGUãì}¢ ÜïU }¢éÝ¢çS¢Ï¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ S¢ï Ý±¢Á¢G¢ J }¢S¢HÝ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜïU Î¢ñÚ }¢ï´ Ó¢êæçÜU
Á¢¢Îê ¥¢ñÚ S¢¢çãGÚ¢Ý¢ ÜU¢ÚÝ¢}¢ï ¥ÐÝè ¼ÚvGÜGUè ÜUè ¥¢’H¢ ¼ÚèÝ }¢ç‹Á¢GH ÐÚ
ÐãéæÓ¢ï ãé» ‰¢ï §S¢ çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï “²Îï Ï¢ñÁ¢G¢” ¥¢ñÚ
“¥GS¢¢” ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» çÁ¢Ý S¢ï ¥¢Ð Ýï Á¢¢Îêx¢Ú¢ï´ ÜïU S¢¢çãGÚ¢Ý¢
ÜU¢ÚÝ¢}¢¢ï´ ÐÚ §S¢ ¼GÚãGG x¢GHÏ¢¢ ãG¢çS¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼}¢¢}¢ Á¢¢Îêx¢Ú S¢ÁÎï }¢ï´
çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢» J

§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ §GË}¢ï ç¼GÏ¢ §Ýç¼ã¢§ü
}¢ï’Ú¢Á¢ï ¼ÚvGÜGUè ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Î¢ñÚ ÜïU ¼GÏ¢èÏ¢¢ï´ ¥¢ñÚ Ç¢õvÅÚ¢ï´ Ýï
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ¥}¢Ú¢Á¢G ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝè ÈGU‹Ýè }¢ã¢Ú¼ S¢ï ¼}¢¢}¢
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï }¢SãGêÚ ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
§üGS¢¢ ÜU¢ï }¢¢ÎÚ Á¢G¢Î ¥‹{¢ï´ ¥¢ñÚ ÜU¢ïçÉG²¢ï´ ÜU¢ï çà¢ÈGU¢ ÎïÝï ¥¢ñÚ }¢éÎ¢ïZ
ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÜUÚ ÎïÝï ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ Î¢ñÚï
}¢S¢èãGè ÜïU ¥ç¼GÏÏ¢¢ ¥¢ñÚ Ç¢õvÅÚ¢ï´ ÜïU ã¢ïà¢ ©ÇG x¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã ãGñÚ¢Ý¢ï à¢àÎÚ
Úã x¢» ¥¢ñÚ çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ ©‹ã¢ï´ Ýï §Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ï §‹S¢¢Ýè ÜU}¢¢H¢¼
S¢ï Ï¢¢H¢ ¼Ú }¢¢Ý ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ §vGÚ¢Ú ÜUÚ çH²¢ J
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢HïãG ÜïU Î¢ñÚï çÏ¢¥GS¢¼ }¢ï´ S¢æx¢ ¼Ú¢à¢è
¥¢ñÚ }¢éÁ¢SS¢}¢¢ S¢¢Á¢Gè ÜïU ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè Ó¢™¢ü ‰¢¢ §S¢ çH²ï wG¢éÎ¢
±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ çÜU ¥¢Ð Ýï
»ÜU Ðã¢ÇGè ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜUè »ÜU Ó¢^¢Ý à¢ÜGU ã¢ï
x¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ S¢ï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ ¼ÝÎéLS¼ ªæÅÝè ¥¢ñÚ ©S¢
ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ çÝÜUH ÐÇG¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²ïã ¥ËH¢ã ÜUè ªæÅÝè ãñ Á¢¢ï ¼é}ã¢Úï
çH²ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ï¢Ý ÜUÚ ¥¢§ü ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢HïãG ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ¥¢Ð ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ
§ü}¢¢Ý H¢§ü J
¥H x¢GÚÁ¢G §S¢è ¼GÚãGG ãÚ ÝÏ¢è ÜU¢ï ©S¢ Î¢ñÚ ÜïU }¢¢ãG¢ïH ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU
¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÜGU¢ñ}¢ ÜïU ç}¢Á¢G¢Á¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ©zG¼¢Îï ¼GÏ¥G ÜïU }¢éÝ¢çS¢Ï¢
çÜUS¢è ÜU¢ï »ÜU, çÜUS¢è ÜU¢ï Î¢ï, çÜU„è ÜU¢ï §S¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ç}¢Hï
}¢x¢Ú ã}¢¢Úï ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý Ó¢êæçÜU ¼}¢¢}¢
ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU |¢è ÝÏ¢è ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢

ÜUè }¢éÜGUgS¢ çÁ¢G‹Îçx¢²¢ï´ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¼¢’Hè}¢

¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÜU¢ §G~¢G ãñ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
Îé‹²¢ }¢ï´ »ÜU ¥G¢H}¢x¢èÚ ¥¢ñÚ ¥Ï¢Îè ÎèÝ Hï ÜUÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ‰¢ï ¥¢ñÚ
¥G¢H}¢ï ÜU¢»Ý¢¼ }¢ï´ ¥Ã±HèÝ¢ï ¥¢ç¶GÚèÝ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥vG±¢}¢ ± ç}¢HH
¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Î¢’±¼ ÜïU }¢é¶G¢¼GÏ¢ ‰¢ï, §S¢ çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢ï ¥ç}Ï¢²¢» S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢
}¢Á¢}¢ê¥G¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU »ïS¢ï Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï ãÚ ¼GÏÜGU¢, ãÚ x¢éÚ¢ñã, ãÚ ÜGU¢ñ}¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï
}¢Á¢G¢çãÏ¢ ÜïU ç}¢Á¢G¢Á¢ ¥GvGH ± ÈGUãì}¢ ÜïU çH²ï Á¢GMÚè ‰¢ï J §S¢è çH²ï ¥¢Ð
ÜUè S¢êÚ¼ ± S¢èÚ¼ ¥¢Ð ÜUè S¢é‹Ý¼ ± à¢Úè¥G¼ ¥¢Ð ÜïU ¥wGH¢ÜGU¢ï ¥G¢Î¢¼
¥¢Ð ÜïU çÎÝ Ú¢¼ ÜïU }¢¢’}¢êH¢¼ x¢GÚÁ¢G ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼¢ï çS¢ÈGU¢¼ ÜUè ãÚ ãÚ
¥Î¢ ¥¢ñÚ »ÜU »ÜU Ï¢¢¼ ¥ÐÝï Î¢}¢Ý }¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè »ÜU Îé‹²¢ çH²ï
ãé» ãñ J ¥¢Ð ÐÚ Á¢¢ï çÜU¼¢Ï¢ Ý¢çÁ¢GH ãé§ü ±¢ïã ¥¢Ð ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ ¥¢ñÚ
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè ÚãÝï ±¢H¢ »ïS¢¢ ¥Ï¢Îè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ãÚ ãÚ
¥¢²¼ ¥¢²¢¼ï Ï¢çÄ²Ý¢¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜUè S¢¼GÚ S¢¼GÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
ÜU¢ ÎzG¼Ú ãñ J ¥¢Ð ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥G¢H}¢ï ¥¢’H¢ ¥¢ñÚ ¥G¢H}¢ï ¥SÈGUH
ÜUè ÜU¢»Ý¢¼ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãGG Á¢Ë±¢ çÈGUx¢Ý ãé» çÜU ÈGUà¢ü S¢ï ¥Gà¢ü ¼ÜU ¥¢Ð ÜïU
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ ÇæÜU¢ Ï¢Á¢ Úã¢ ãñ J M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ Á¢}¢¢Î¢¼,
ÝÏ¢¢¼¢¼, ãGñ±¢Ý¢¼ ÜïU ¼}¢¢}¢ ¥G¢H}¢¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU ¼GÚãGG ¼GÚãGG ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
ÜUè »ïS¢è ã}¢¢x¢èÚ ãGév}¢Ú¢Ýè ± S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ HãÚ¢²¢ çÜU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï
}¢éç‹ÜUÚ¢ï´ ÜU¢ï |¢è ¥¢Ð ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ ± ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU ¥¢x¢ï S¢Ú çÝx¢êæ ã¢ïÝ¢ ÐÇG¢
¥¢ñÚ }¢é¥G¢çÝÎèÝ ÜïU çS¢±¢ ãÚ §‹S¢¢Ý wG±¢ã ±¢ïã çÜUS¢è ÜGU¢ñ}¢ ± }¢Á¢GãÏ¢ S¢ï
¼¥GËHéÜGU Ú¶¼¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ©zG¼¢Îï ¼GÏ¥G ¥¢ñÚ ç}¢Á¢G¢Á¢ ¥GvGH ÜïU
çHãG¢Á¢G S¢ï çÜU¼Ýè ãè }¢ç‹Á¢GHï Ï¢éH‹Î ÐÚ ÈGU¢§Á¢G v²êæ Ý ã¢ï }¢x¢Ú ¥¢Ð ÜïU
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè ÜUS¢Ú¼ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè Ý¢ñ§GÄ²¼ ± ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ©S¢
ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢Ý¢ ãè ÐÇG¢ çÜU çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ¥¢Ð ÝçÏ¢²ï Ï¢ÚãGÜGU
¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜïU S¢ÓÓ¢ï ÚS¢êH ãñ´ J wG¢éÎ ¥¢Ð ÜUè çÁ¢S}¢¢Ýè ± MãG¢Ýè wG¢éÎ¢Î¢Î
¼G¢ÜGU¼¢ï´ ÐÚ ¥x¢Ú ÝÁ¢GÚ Ç¢Hè Á¢¢» ¼¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜUè ãG²¢¼ï
}¢éÜGUgS¢¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU Î¢ñÚ ÜïU }¢éãGçÄ²LH ©GÜGUêH ÜU¢ÚÝ¢}¢ï Ï¢Á¢¢» wG¢éÎ
¥GÁ¢Gè}¢ S¢ï ¥GÁ¢Gè}¢ ¼Ú }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãñ´ J ÜU|¢è ¥GÚÏ¢ ÜïU Ý¢
ÜGU¢çÏ¢Hï ¼S¶GèÚ ÐãH±¢Ý¢ï´ S¢ï ÜéUà¼è HÇG ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ÐÀ¢ÇG ÎïÝ¢, ÜU|¢è
Î}¢ Á¢GÎÝ }¢ï´ ÈGUà¢ïü Á¢G}¢èÝ S¢ï çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ ÐÚ x¢éÁ¢GÚ¼ï ãé» ¥Gà¢ïü
}¢é¥GËH¢ ÜUè S¢ñÚ, ÜU|¢è ©æx¢çH²¢ï´ ÜïU §à¢¢Úï S¢ï Ó¢¢æÎ ÜïU Î¢ï ÅéÜUÇGï ÜUÚ
ÎïÝ¢, ÜU|¢è ÇêÏ¢ï ãé» S¢êÚÁ¢ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢ ÎïÝ¢, ÜU|¢è ¶G‹ÎÜGU ÜUè
Ó¢^¢Ý ÐÚ ÈU¢±ÇG¢ }¢¢Ú ÜUÚ M}¢ ± ÈGU¢ÚS¢ ÜUè S¢Ë¼GÝ¼¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝè ©}}¢¼
ÜU¢ï ÐÚÓ¢}¢ï §SH¢}¢ HãÚ¢¼¢ ãé±¢ çÎ¶¢ ÎïÝ¢, ÜU|¢è ©æx¢çH²¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè ÜïU
Ó¢à}¢ï Á¢¢Úè ÜUÚ ÎïÝ¢, ÜU|¢è }¢énè |¢Ú ¶Á¢êÚ S¢ï »ÜU |¢êÜïU HàÜUÚ ÜU¢ï §S¢
¼GÚãGG Ú¢à¢Ý ÎïÝ¢ çÜU ãÚ çS¢Ð¢ãè Ýï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ¶¢ çH²¢ ±x¢GñÚ¢
±x¢GñÚ¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ Á¢G¢çãÚ ÜUÚ ÎïÝ¢ ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ïã ±¢ïã
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ´ çÜU Îé‹²¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü |¢è S¢Hè}¢éH ¥GvGH §‹S¢¢Ý
§Ý S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ãé» çÏ¢x¢GñÚ Ýãè´ Úã S¢ÜU¼¢ J
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÜUS¢èÚ¢ }¢ïæ S¢ï Ó¢‹Î
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÜU¢
ãÁ¢G¢Ú Î¢ï ãÁ¢G¢Ú ÜUè çx¢Ýç¼²¢ï´ S¢ï à¢é}¢¢Ú ÜUÚÝ¢ §Ýç¼ã¢§ü Îéà±¢Ú ãñ J v²êæ çÜU
ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢»
S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ }¢Á¢}¢ê¥G¢ ãñ J ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
§GH¢±¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ÎêS¢Úï »ïS¢ï Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ |¢è
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» ãñ´ Á¢¢ï çÜUS¢è ÝÏ¢è ± ÚS¢êH ÜU¢ï Ýãè´ çÎ²ï x¢» J §S¢ çH²ï ²ïã
ÜUãÝ¢ ¥¢zG¼¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢Ï¢Ý¢ÜU ãGÜGUèÜGU¼ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢
çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ¼}¢¢}¢ H}ãG¢¼ ÎÚ ãGÜGUèÜGU¼ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè »ÜU Îé‹²¢ ¥¢ñÚ
¶G±¢çÚÜGïU ¥G¢Î¢¼ ÜU¢ »ÜU ¥G¢H}¢ï ¥vÏ¢Ú ãñ´ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Á¢Ï¢ Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè ¥GÁ¢Gè}¢ ± Á¢G¶Gè}¢ çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ÜïU
}¢éS¢ç‹ÝÈGUèÝ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝè
¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ḯ }¢ï´ Á¢}¥G Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢ S¢ÜïU ¼¢ï ã}¢¢Úè §S¢ }¢éwG¼S¢Ú çÜU¼¢Ï¢
ÜU¢ ¼æx¢ Î¢}¢Ý |¢H¢ §Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÜUS¢èÚ¢ ÜU¢ çÜUS¢ ¼GÚãGG }¢é¼ãGç}}¢H ã¢ï
S¢ÜU¼¢ ãñ ? HïçÜUÝ }¢S¢H }¢àãêÚ ãñ çÜU ²¢’Ýè
çÁ¢S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï ÐêÚ¢ ÐêÚ¢ Ý ãG¢çS¢H çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜïU ©S¢ ÜU¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè À¢ïÇG ÎïÝ¢
|¢è Ýãè´ Ó¢¢çã²ï J §S¢ çH²ï }¢ñ´ Ýï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ S¢}¢Û¢¢ çÜU ¥ÐÝè §S¢ }¢éwG¼S¢Ú
çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ |¢è çÁ¢GRU ÜUMæ ¼¢çÜU §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢
Î¢}¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU x¢éHã¢» Úæx¢¢Úæx¢ S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè ¶G¢Hè Ý Úã
Á¢¢» J Ó¢êæçÜU ã}¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ Ó¢éÜïU çÜU ã}¢¢Úï ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢Ý
ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥G¢H}¢ï ¥SÈGUH ãè ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´
Ï¢çËÜU ¥G¢H}¢ï ¥SÈGUH ± ¥G¢H}¢ï ¥¢’H¢ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢Ý¢ï´ }¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï
ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè ãñ §S¢ çH²ï ã}¢ Ó¢‹Î ¥vGS¢¢}¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè
Ó¢‹Î ç}¢S¢¢Hï´ }¢éwG¼çHÈGU ©G‹±¢Ý¢ï´ ÜïU ¼ãGì¼ ÎÁ¢ü ÜUÚ¼ï ãñ´ J
¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
Ó¢¢æÎ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢²¢
ê ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ
ãGÁé ¢G Ú ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ “à¢vGÜUé H
G
ÜGU}¢Ú” ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ¥¢ñÚ ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ J
ãGÎèS¢¢ḯ }¢ḯ ¥¢²¢ ãñ çÜU ÜéUzGÈUG ¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ¥¢Ð S¢ï ²ïã }¢é¼¢G HÏ¢¢ çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð
¥ÐÝè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ ÐÚ Ï¢¼G¢ñÚï ÎHèH ÜïU ÜU¢ï§ü }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥¢ñÚ çÝà¢¢Ýè
çÎ¶¢§²ï J ©S¢ ±vG¼ ¥¢Ð Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï “à¢vGÜéUH G ÜGU}¢Ú” ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
çÎ¶¢²¢ çÜU Ó¢¢æÎ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï ÜUÚ ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý
}¢¢çHÜU ± ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢éÏ¢ñÚ çÏ¢Ý }¢é¼G§G}¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢ ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú, ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÁ¢GñÈGU¢ çÏ¢Ý ²}¢¢Ý
±x¢GñÚ¢ Ýï §S¢ ±¢çÜGU»G ÜUè çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ J(1)

§Ý çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ãGèãG ¥¢ñÚ }¢éS¼ÝÎ ãGÁ¢GÚ¼ï

¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ Á¢¢ï Ï¢é¶G¢Úè ±
}¢éçSH}¢ ± ç¼Úç}¢Á¢Gè ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ
§S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï
¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï Îï¶¢ ‰¢¢ J ©Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Ó¢¢æÎ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï x¢²¢ J
»ÜU ÅéÜUÇG¢ Ðã¢ÇG ÜïU ªÐÚ ¥¢ñÚ »ÜU ÅéÜUÇG¢ Ðã¢ÇG ÜïU ÝèÓ¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢ Úã¢
‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ï ²ïã }¢‹Á¢GÚ çÎ¶¢ ÜUÚ ©Ý S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
x¢±¢ã ã¢ï Á¢¢¥¢ï x¢±¢ã ã¢ï Á¢¢¥¢ï J(1)
§Ý ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU §GH¢±¢ §S¢ ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢
çÁ¢GRU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ |¢è ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §Úà¢¢Îï ÚÏÏ¢¢Ýè ãñ çÜU
çÜGU²¢}¢¼ ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ x¢§ü ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎ ÈUÅ
x¢²¢ ¥¢ñÚ ²ïã ÜéUzGÈGU¢Ú ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü
çÝà¢¢Ýè Îï¶¼ï ãñ´ ¼¢ï ©S¢ S¢ï }¢éæã ÈïUÚ
Hï¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ²ïã Á¢¢Îê ¼¢ï
ã}¢ïà¢¢ S¢ï ã¢ï¼¢ Ó¢H¢ ¥¢²¢ ãñ J
§S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ S¢¢ÈGU ± S¢ÚèãG }¢¼GHÏ¢ ²ïãè ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ÜGUÚèÏ¢
¥¢ x¢§ü ¥¢ñÚ Îé‹²¢ ÜUè ©G}¢í ÜU¢ ÜGUHèH çãGSS¢¢ Ï¢¢ÜGUè Úã x¢²¢ v²êæ çÜU Ó¢¢æÎ
ÜU¢ Î¢ï ÅéÜUÇGï ã¢ï Á¢¢Ý¢ Á¢¢ï ¥GH¢}¢¢¼ï çÜGU²¢}¢¼ }¢ï´ S¢ï ‰¢¢ ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ ã¢ï Ó¢éÜU¢ }¢x¢Ú ²ïã ±¢Á¢GïãG ¼ÚèÝ ¥¢ñÚ
ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ |¢è ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ãé»
Ï¢çËÜU Á¢G¢çH}¢¢ï´ Ýï ²ïã ÜUã¢ çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) Ýï ã}¢
H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ Á¢¢Îê ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè Á¢¢Îê ÜUè Ó¢èÁ¢Gï´ ¼¢ï ã}¢ïà¢¢ ã¢ï¼è
ãè Úã¼è ãñ´ J

»ÜU x¢GH¼G ÈGUãì}¢è ÜU¢ §Á¢G¢H¢

¥¢²¼ï }¢…GÜêUÚ» Ï¢¢H¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G ©Ý }¢éçËãGÎèÝ ÜU¢ Á¢¢ï
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G» à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú ÜïU }¢éç‹ÜUÚ ãñ´ ²ïã ¶G²¢H ãñ çÜU §S¢ à¢vGÜéUGH
ÜGU}¢Ú S¢ï }¢éÚ¢Î ¶G¢çHS¢ çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ Ó¢¢æÎ ÜU¢ ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ã¢ïÝ¢ ãñ
Á¢Ï¢ çÜU ¥¢S}¢¢Ý ÈUÅ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎ çS¢¼¢Úï Û¢ÇG ÜUÚ çÏ¢¶Ú Á¢¢»æx¢ï J
}¢x¢Ú ¥ãHï ÈGUãì}¢ ÐÚ Ú¢ñà¢Ý ãñ çÜU §Ý }¢éçËãGÎ¢ï´ ÜUè ²ïã Ï¢v±¢S¢
S¢Ú¢S¢Ú HxG± ¥¢ñÚ çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢ï S¢Ú¢ï Ð¢ wG¢éÚ¢ÈGU¢¼ ±¢Hè Ï¢¢¼ ãñ v²êæ çÜU
¥Ã±HÝ ¼¢ï §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ çÏ¢H¢ çÜUS¢è ÜGUÚèÝï ÜïU (Ó¢¢æÎ ÈUÅ x¢²¢)
}¢¢Á¢Gè ÜïU S¢èx¢Gï ÜU¢ï (Ó¢¢æÎ ÈUÅ Á¢¢»x¢¢) }¢éS¼çvGÏ¢H ÜïU }¢¢’Ý¢ }¢ï´ HïÝ¢
ÐÇGïx¢¢ Á¢¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè çÏ¢H¢ Á¢GMÚ¼ ãñ J ÎêS¢Úï ²ïã çÜU Ó¢¢æÎ à¢ÜGU ã¢ïÝï ÜU¢
çÁ¢GRU ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ x¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú ÜUè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý
çÝà¢¢Ýè ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Ú Ýï ²ïã ÜUã¢ çÜU
²ïã Á¢¢Îê ãñ Á¢¢ï ã}¢ïà¢¢ S¢ï ã¢ï¼¢ ¥¢²¢ ãñ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
Îï¶¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï Á¢¢Îê ÜUã¢ ±ÚÝ¢ ¶éHè ãé§ü Ï¢¢¼ ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ Á¢Ï¢
¥¢S}¢¢Ý ÈUÅ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ Ó¢¢æÎ çS¢¼¢Úï ÅéÜUÇGï ÅéÜUÇGï ã¢ï ÜUÚ Û¢ÇG Á¢¢»æx¢ï
¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý }¢Ú Á¢¢»æx¢ï ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ©S¢ ÜU¢ï Á¢¢Îê ÜUãÝï ±¢H¢ |¢H¢
ÜU¢ñÝ ã¢ïx¢¢ ? §S¢ çH²ï çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ²ÜGUèÝÝ §S¢ ¥¢²¼ ÜïU ²ïãè }¢¢’Ý¢
}¢é¼¥GÄ²Ý ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Ó¢¢æÎ ÈUÅ x¢²¢
¥¢ñÚ §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Ú Ýï §S¢ ÜU¢ï Á¢¢Îê ÜU¢ ÜUÚ¼Ï¢ Ï¢¼¢²¢ J

»ÜU S¢é±¢H ± Á¢±¢Ï¢

ã¢æ ¥HÏ¢œ¢¢ ²ã¢æ »ÜU S¢é±¢H ÐñÎ¢ ã¢ï¼¢ ãñ Á¢¢ï ¥ÜUS¢Ú H¢ïx¢ ÐêÀ¢
ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Á¢Ï¢ }¢vÜU¢ }¢ï´ Á¢G¢çãÚ ãé±¢ ¼¢ï
¥¢ç¶GÚ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ÎêS¢Úï }¢}¢¢çHÜU ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï à¢ãìÚ¢ï´ }¢ï´ v²êæ Ýãè´ ÝÁ¢GÚ
¥¢²¢ ?
§S¢ S¢é±¢H ÜU¢ ²ïã Á¢±¢Ï¢ ãñ çÜU ¥Ã±HÝ ¼¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢
ÜïU §GH¢±¢ ÎêS¢Úï à¢ãìÚ¢ḯ ÜïU H¢ïx¢¢ḯ Ýï |¢è Á¢ñS¢¢ çÜU ¥ãG¢ÎèS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ §S¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï Îï¶¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢S¢MÜGU Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Úï
}¢vÜU¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥Ï¢ê ÜUÏ¢à¢¢ ÜïU Ï¢ïÅï (}¢éãG}}¢Î ) Ýï
¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ Á¢¢Îê ÜUÚ çÎ²¢ ãñ J çÈUÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢ÐS¢ }¢ï´ ²ïã ¼Gñ çÜU²¢
çÜU Ï¢¢ãÚ S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÐêÀÝ¢ Ó¢¢çã²ï çÜU Îï¶ï´ ±¢ïã H¢ïx¢ §S¢ Ï¢¢Úï
}¢ï´ v²¢ ÜUã¼ï ãñ´ ? v²êæ çÜU }¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ Á¢¢Îê ¼}¢¢}¢
§‹S¢¢Ý¢ï´ ÐÚ Ýãè´ Ó¢H S¢ÜU¼¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ï¢¢ãÚ S¢ï ¥¢Ýï ±¢Hï }¢éS¢¢çÈGUÚ¢ï´ Ýï
|¢è ²ïã x¢±¢ãè Îè çÜU “ã}¢ Ýï |¢è à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú Îï¶¢ ãñ J”(1)
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã ¼SHè}¢ |¢è ÜUÚ çH²¢ Á¢¢» çÜU ÎêS¢Úï }¢}¢¢çHÜU
¥¢ñÚ à¢ãìÚ¢ï´ ÜïU Ï¢¢çà¢‹Î¢ï´ Ýï §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ ¼¢ï çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï
Ý Îï¶Ýï S¢ï ²ïã ÜUÏ¢ H¢çÁ¢G}¢ ¥¢¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã Ó¢èÁ¢G ãé§ü ãè Ýãè´ J ¥¢S}¢¢Ý
}¢ï´ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU ¥¢S¢¢Ú Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï¼ï Úã¼ï ãñ´ J }¢S¢HÝ Úæx¢
çÏ¢Úæx¢ ÜïU Ï¢¢ÎH, ÜGU¢ñS¢ ÜGUÁ¢GãG, çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜU¢ ÅêÅÝ¢, }¢x¢Ú ²ïã S¢Ï¢ ¥¢S¢¢Ú

©‹ãè H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢¼ï ãñ´ Á¢¢ï §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ©S¢ ±vG¼ ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU
Îï¶ Úãï ã¢ï´ ÎêS¢Úï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢¼ï J
§S¢è ¼GÚãGG ÎêS¢Úï }¢}¢¢çHÜU ¥¢ñÚ à¢ãìÚ¢ï´ }¢ï´ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ÝÁ¢GÚ Ý
¥¢Ýï ÜUè »ÜU ±Áã ²ïã |¢è ã¢ï S¢ÜU¼è ãñ çÜU §çwG¼H¢ÈGïU }¢¼G¢Hï¥G ÜUè
±Áã S¢ï Ï¢¢’Á¢G }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ »ÜU ±vG¼ }¢ï´ Ó¢¢æÎ ÜU¢ yG¢éHê¥G ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ
©S¢ ±vG¼ }¢ï´ ÎêS¢Úï à¢ãìÚ¢ï´ ÜïU ¥‹ÎÚ Ó¢¢æÎ ÜU¢ yG¢éHê¥G ãè Ýãè´ ã¢ï¼¢ §„è
çH²ï Á¢Ï¢ Ó¢¢æÎ }¢ï´ x¢íãÝ Hx¢¼¢ ãñ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ }¢}¢¢çHÜU }¢ï´ x¢íãÝ ÝÁ¢GÚ
Ýãè´ ¥¢¼¢ J ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢Ú¼Ï¢¢ »ïS¢¢ |¢è ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ÎêS¢Úï }¢éËÜU¢ï´ ¥¢ñÚ
à¢ãìÚ¢ï´ }¢ï´ ¥Ï¢í ²¢ Ðã¢ÇG ±x¢GñÚ¢ ÜïU ãG¢§H ã¢ï Á¢¢Ýï S¢ï çÜUS¢è çÜUS¢è ±vG¼
Ó¢¢æÎ ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢¼¢ J
§S¢ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ã}¢ ²ã¢æ ±¢ïã
ÝvGà¢¢ çÏ¢ »ïGçÝãè ÝvGH ÜUÚ Îï´ Á¢¢ï ÜGU¢Á¢Gè }¢éãG}}¢Î S¢éHñ}¢¢Ý S¢¢çãGÏ¢ S¢H}¢¢Ý
}¢‹S¢êÚ ÐêÚè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ” }¢ï´ ¼ãGÚèÚ çÜU²¢
ãñ çÁ¢S¢ S¢ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU çÁ¢S¢ ±vG¼ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´
“}¢¢ï’çÁ¢Á¢G» à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú” ±¢ÜGïU¥G ãé±¢ ©S¢ ±vG¼ Îé‹²¢ ÜïU Ï¢ÇGï
Ï¢ÇGï }¢}¢¢çHÜU }¢ï´ v²¢ ¥±ÜGU¢¼ ‰¢ï ? §S¢ ÝvGà¢ï ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè }¢éS¢ç‹ÝÈGïU
“ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ” ÜïU ªÐÚ ãñ J ã}¢ çS¢ÈGUü ÝvGH }¢é¼G¢çÏ¢ÜGïU
¥SH ã¢ïÝï ÜïU çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ãñ´ J ©Ý ÜUè §GÏ¢¢Ú¼ ¥¢ñÚ ÝvGà¢¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ J
}¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J
§S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥Ï¢ ã}¢ çÎ¶H¢Ý¢ Ó¢¢ã¼ï ãñ´ çÜU ¥x¢Ú }¢vÜU»
}¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ ²ïã ±¢çÜGU¥G¢ Ú¢¼ ÜU¢ï 9 Ï¢Á¢ï ±éÜGUê¥G ÐÁ¢GèÚ ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ ±vG¼
Îé‹²¢ ÜïU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢}¢¢çHÜU }¢ï´ v²¢ ¥±ÜGU¢¼ ‰¢ï J
Ý¢}¢ }¢éËÜU Í¢‹Å¢ ç}¢ÝÅ çÎÝ ²¢ Ú¢¼

çã‹ÎêS¼¢Ý 12 50 Ú¢¼
}¢¢õÚïçà¢S¢ 11 20 Ú¢¼
M}¢¢çÝ²¢, çÏ¢Hx¢ïçÚ²¢, ÅÜUèü, ²êÝ¢Ý, Á¢}¢üÝ 8 20 çÎÝ
çHvS¢}Ï¢x¢ü, Çï‹}¢¢ÜüU, S±èÇÝ 8 20 çÎÝ
¥¢§S¢ Hï‹Ç, ç}¢ÇïçÚ²¢ 5 20 çÎÝ
}¢à¢çÚÜGUè Ï¢í¢Á¢GèH 3 20 Ï¢¢’Îï Ýè}¢ à¢Ï¢
}¢é¼±çSS¢¼G Ï¢í¢Á¢GèH ± çÓ¢ËHè 2 20 Ï¢¢’Îï Ýè}¢ à¢Ï¢
çÏ¢íçÅà¢ ÜU¢ïHç}Ï¢²¢ 10 20 ÜGUÏHï Î¢ïÐãÚ
H¢ïÜU¢ïÝ 9 24 ÜGUÏHï Î¢ïÐãÚ
Ï¢Úã}¢¢ 1 50 Ï¢¢’Îï Ýè}¢ à¢Ï¢
çS¢}¢¢Hè Hï‹Ç ç}¢Çx¢G¢SÜUÚ 10 20 Ú¢¼
çÚ²¢S¢¼ã¢» }¢H¢²¢ 2 20 Ï¢¢’Î Ýè}¢ à¢Ï¢
Á¢Á¢G¢§Ú S¢‹Ç¢ïÜU 7 50 çÎÝ
§æçxHS¼¢Ý, ¥¢²Ú Hï‹Ç, ÈGí ¢‹S¢, Ï¢ïçËÁ¢²}¢,
SÐïÝ, Ð¢ï¼éüx¢¢H, Á¢Ï¢Héœ¢G¢çÚÜGU, ¥ËÁ¢èçÚ²¢ 6 20 çÎÝ
ÐïM, Ð¼¢}¢¢, Á¢}¢èÜU¢, |¢¢ãÝ, ¥}¢ÚèÜU¢ 1 20 Ï¢¢’Î Ýè}¢ à¢Ï¢
S¢}¢ê¥¢ 6 20 çÎÝ
‹²êÁ¢GèHï‹Ç 6 50 S¢éÏãG
ç¼S}¢¢çÝ²¢, ç±vÅ¢ïçÚ²¢, ‹²ê S¢¢©‰¢ ±ïËÁ¢G 5 22 S¢éÏãG
Á¢éÝêÏ¢è ¥¢õSÅîïçH²¢ 4 50 S¢éÏãG
Á¢¢Ð¢Ý, ÜU¢ïçÚ²¢ 4 20 Ï¢¢’Îï Î¢ïÐãÚ
}¢x¢GçÚÏ¢è ¥¢õSÅîïçH²¢, çà¢}¢¢Hè Ï¢¢ïÚçÝ²¢ï,
Á¢Á¢G¢§Ú çÈGUçHÐ¢§Ý, ã¢õæx¢ÜU¢õæx¢, Ó¢èÝ 3 20 Ï¢¢’Îï Î¢ïÐãÚ
²ïã ÝvGà¢» ¥±ÜU¢¼ SÅ¢‹ÇÇü Å¢§}¢ ÜïU çãGS¢¢Ï¢ S¢ï ãñ J
(ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ, çÁ¢ËÎ çS¢±é}¢, S¢. 190)
S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢²¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´
S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢Ýï ÜU¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ |¢è Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥¢ñÚ
S¢Î¢ÜGU¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ »ÜU ±¢Á¢GïãG ¼ÚèÝ çÝà¢¢Ý ãñ J §S¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ
çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
“¶GñÏ¢Ú” ÜïU ÜGUÚèÏ¢ “}¢ç‹Á¢GHï S¢ãÏ¢¢” }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ý}¢¢Á¢Gï
¥GSÚ ÐÉG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè x¢¢ïÎ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ S¢Úï ¥vGÎS¢
Ú¶ ÜUÚ S¢¢ï x¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÐÚ ±ãGì² Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï Hx¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
S¢Úï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥¢x¢G¢ïà¢ }¢ï´ çH²ï Ï¢ñÆï Úãï J ²ã¢æ ¼ÜU
çÜU S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ²ïã }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÜGUÁ¢G¢ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! ²ÜGUèÝÝ ¥GHè ¼ïÚè ¥¢ñÚ ¼ïÚï ÚS¢êH ÜUè §¼G¢¥G¼ }¢ï´ ‰¢ï
çHã¢Á¢G¢ ¼ê S¢êÚÁ¢ ÜU¢ï ±¢ÐS¢ H¢ñÅ¢ Îï ¼¢çÜU ¥GHè Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ¥Î¢ ÜUÚ Hḯ J”
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ ÜUã¼è ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ï´
S¢ï Îï¶¢ çÜU ÇêÏ¢¢ ãé±¢ S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG¢ï´ ÜUè Ó¢¢ïçÅ²¢ï´ ÐÚ ¥¢ñÚ
Á¢G}¢èÝ ÜïU ªÐÚ ãÚ ¼GÚÈGU {êÐ ÈñUH x¢§ü J(1)
§S¢ }¢ï´ à¢ÜU Ýãè´ çÜU Ï¢é¶G¢Úè ÜUè çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢
çÁ¢GRU Ýãè´ ãñ HïçÜUÝ ²¢Î Úç¶²ï çÜU çÜUS¢è ãGÎèS¢ ÜU¢ Ï¢é¶G¢Úè }¢ï´ Ý ã¢ïÝ¢
§S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ÎHèH Ýãè´ ãñ çÜU ±¢ïã ãGÎèS¢ çÏ¢ËÜéUH ãè Ï¢ï ¥SH ãñ J §}¢¢}¢
Ï¢é¶G¢Úè ÜU¢ï Àï H¢¶ ãGÎèS¢ï´ Á¢GÏ¢¢Ýè ²¢Î ‰¢è´ J §‹ãè ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´ S¢ï Ó¢éÝ ÜUÚ
©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´ ¥x¢Ú }¢éÜUÚüÚ¢¼ ± }¢é¼¢Ï¢¥G¢¼ ÜU¢ï à¢¢ç}¢H ÜUÚ ÜïU
à¢é}¢¢Ú ÜUè Á¢¢»æ ¼¢ï çS¢ÈGUü Ý± ãÁ¢G¢Ú Ï¢²¢S¢è ãGÎèS¢ï´ çH¶è ãñ´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú

}¢éÜUÚüÚ¢¼ ± }¢é¼¢Ï¢¥G¢¼ ÜU¢ï À¢ïÇG ÜUÚ çx¢Ý¼è ÜUè Á¢¢» ¼¢ï ÜéUH ãGÎèS¢¢ï´
ÜUè ¼¢’Î¢Î Î¢ï ãÁ¢G¢Ú S¢¢¼ S¢¢ï §vS¢Æ (2761) Úã Á¢¢¼è ãñ´ J(1)
Ï¢¢ÜGUè ãGÎèS¢ï´ Á¢¢ï ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ï¢é¶G¢Úè ÜU¢ï Á¢GÏ¢¢Ýè

²¢Î ‰¢è´ J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ±¢ïã Ï¢ï ¥SH ¥¢ñÚ }¢¢ñÁG¢ê¥G Ý ã¢ï´x¢è Ï¢çËÜU ±¢ïã
|¢è ²ÜGUèÝÝ S¢ãGèãG ²¢ ãGS¢Ý ãè ã¢ï´x¢è ¼¢ï ¥¢ç¶GÚ ±¢ïã S¢Ï¢ ÜUã¢æ ãñ´ ?
¥¢ñÚ v²¢ ãé§æü ? ¼¢ï §S¢ Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã ÜUãÝ¢ ãè ÐÇGïx¢¢ çÜU ÎêS¢Úï }¢éãGçgS¢èÝ
Ýï ©‹ãè ãGÎèS¢¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ÜéUÀ ÎêS¢Úè ãGÎèS¢¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´
}¢ï´ çH¶¢ ã¢ïx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ç‹Á¢GHï S¢ãÏ¢¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÜUè Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÜïU çH²ï S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢Ýï ÜUè ãGÎèS¢ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ S¢ï
}¢éãGçgS¢èÝ Ýï ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ çH¶¢ ãñ J Á¢ñS¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G
¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢
¥Ï¢ê Á¢¢’ÈGUÚ ¼GãG¢±è, ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý S¢¢HïãG, ± §}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè ± ÜGU¢Á¢Gè
§G²¢Á¢G Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ
¥¢ñÚ §}¢¢}¢ ¼GãG¢±è Ýï ¼¢ï ²ïã |¢è ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î
çÏ¢Ý S¢¢HïãG Á¢¢ï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H ÜïU ã}¢ ÐËH¢ ãñ´, ÈGUÚ}¢¢²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ²ïã çÚ±¢²¼ ¥GÁ¢Gè}¢ ¼ÚèÝ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥¢ñÚ ¥GH¢}¢¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼
}¢ï´ S¢ï ãñ çHã¢Á¢G¢ §S¢ ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚÝï }¢ï´ ¥ãHï §GË}¢ ÜU¢ï Ý ÐèÀï ÚãÝ¢
Ó¢¢çã²ï Ý x¢GzGH¼ Ï¢Ú¼Ýè Ó¢¢çã²ï J(2)
Ï¢ãÚ ãG¢H çÁ¢Ý çÁ¢Ý }¢éãGçgS¢èÝ Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè ¥ÐÝè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ çH¶¢ ãñ ©Ý ÜUè »ÜU }¢éwG¼S¢Ú ÈGïUãçÚS¼ ²ïã ãñ :

Ý¢}¢ }¢éãGçgS¢ Ý¢}¢ çÜU¼¢Ï¢

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê Á¢¢’ÈGUÚ ¼GãG¢±è Ýï }¢éçàÜUHéH ¥¢S¢¢Ú }¢ï´
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ãG¢çÜU}¢ Ýï }¢éS¼ÎÚÜU }¢ï´
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè Ýï }¢¢ï’Á¢}¢ï ÜUÏ¢èÚ }¢ï´
{4} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÈGUÁ¢G §ÏÝï }¢ÚÎê²¢ Ýï ¥ÐÝè }¢Úç±²¢¼ }¢ï´
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÈGUÁ¢G ¥Ï¢éH Ï¢à¢Ú Ýï ¥ÁGÁG¢é<ÚÄ²ç¼œ¢G¢çãÚ¢ }¢ï´
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï çà¢ÈGU¢ à¢ÚèÈGU }¢ï´
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¼GèÏ¢ Ï¢x¢GÎ¢Îè Ýï ¼Ë¶GèS¢éH }¢é¼à¢¢Ï¢ïã }¢ï´
{8} ãGÁ¢GÚ¼ï ãG¢çÈGUÁ¢G }¢éx¢GH¼G¢§ü Ýï ¥ÁGÁ¢GãLH Ï¢¢çS¢}¢ }¢ï´
{9} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ »ïGÝè Ýï ©G}Î¼éH ÜGU¢Úè }¢ï´
{10} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ Á¢H¢HégèÝ S¢é²¼ê èG Ýï ÜUàÈéUGËHÏS¢ }¢ï´
{11} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï ²êS¢éÈUG Îç}¢àÜGUè Ýï }¢éÁ¢GèHéËHÏS¢ }¢ï´
{12} ãGÁ¢GÚ¼ï à¢¢ã ±çHÄ²éËH¢ã }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è Ýï §Á¢G¢Hç¼H ç¶GÈGU¢ }¢ï´
{13} ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è Ýï }¢Î¢çÚÁ¢é‹ÝéÏ¢éÃ±ã }¢ï´
{14} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ¥GÏÎéH Ï¢¢ÜGUè Ýï ÁG¢éÚÜGU¢Ýè ¥GHH }¢±¢çãÏ¢ }¢ï´
{15} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ÜGUS¼GH¢Ýè Ýï }¢±¢çãÏ¢ï HÎéç‹ÝÄ²ã }¢ï´
§S¢ ãGÎèS¢ ÐÚ ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï Á¢¢ñÁ¢Gè Ýï ¥ÐÝè ¥G¢Î¼ ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU
Á¢¢ï Á¢ãïZG ÜUè ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï }¢¢ñÁG¢ê¥G ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ ãñ, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
»ïGÝè Ýï ©G}Î¼éH ÜGU¢Úè çÁ¢ËÎ 7 S¢. 146 }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥GËH¢}¢¢
§ÏÝï Á¢¢ñÁ¢Gè ÜUè Á¢ãïZG ÜGU¢çÏ¢Hï §çË¼ÈGU¢¼ Ýãè´ ãñ´, ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê Á¢¢’ÈGUÚ
¼GãG¢±è Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢ÝÎï´ çH¶ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

(1)
....... ²¢’Ýè ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ çÚ±¢²¼ï´ S¢¢çÏ¢¼ ãñ´
¥¢ñÚ §Ý ÜïU Ú¢±è çS¢ÜGU¢ ãñ´ J
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï à¢ñ¶G ¥GÏÎéH ãGÜGU }¢éãGçgS¢ï ÎïãH±è
Ýï |¢è ¥GËH¢}¢¢ §ÏÝï Á¢¢ñÁ¢Gè ÜUè Á¢ãïZG ÜU¢ï ÚÎ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ ãGÎèS¢ ÜïU
S¢ãGèãG ¥¢ñÚ ãGS¢Ý ã¢ïÝï ÜUè ÐéÚÁ¢G¢ïÚ ¼¢§üÎ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ J(2)
§S¢è ¼GÚãGG §Á¢G¢Hç¼H ç¶GÈGU¢ }¢ï´ ¥GËH¢}¢¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ²êS¢éÈGU

Îç}¢àÜGUè ÜUè çÜU¼¢Ï¢ “}¢éÁ¢GèHéËHÏS¢ ¥GÝ ãGÎèçS¢ Úçgàà¢}S¢”
ÜUè ²ïã §GÏ¢¢Ú¼ }¢‹ÜGUêH ãñ çÜU

¼é}¢ Á¢¢Ý H¢ï çÜU §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ ¼GãG¢±è Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “à¢ãGïü
}¢éçàÜUHéH ¥¢S¢¢Ú” }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥S}¢¢ çÏ¢‹¼ï ©G}¢ñS¢ S¢ï Î¢ï S¢ÝÎ¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ãGÎèS¢ï´ S¢¢çÏ¢¼ ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU çÚ±¢²¼ ÜUÚÝï ±¢Hï çS¢ÜGU¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï
“çà¢ÈGU¢” }¢ï´ ¥¢ñÚ ãG¢çÈGUÁ¢G §ÏÝï S¢çÄ²Îé‹Ý¢S¢ Ýï “Ï¢à¢çÚËHÏ¢èÏ¢” }¢ï´ ¥¢ñÚ
ãG¢çÈGUÁ¢G ¥GH¢©gèÝ }¢éx¢GH¼G¢§ü Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “¥ÁGÁ¢GãLH Ï¢¢çS¢}¢” }¢ï´ ÝvGH
çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥Ï¢éH ÈGUyãG ¥Á¢GÎè Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï “S¢ãGèãG” Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ ¥Ï¢ê
Á¢GÚ¥G¢ §GÚ¢ÜGUè ¥¢ñÚ ã}¢¢Úï à¢ñ¶G Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè Ýï “¥géÚLH }¢é‹¼çà¢Úã
çÈGUH ¥ãG¢ÎèçS¢H }¢éà¼çãÚã” }¢ï´ §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï “ãGS¢Ý” Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ ãG¢çÈGUÁ¢G
¥ãG}¢Î çÏ¢Ý S¢¢HïãG Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ÜU¢ï ²ïãè ÜU¢ÈGUè ãñ ¥¢ñÚ ©GH}¢¢ ÜU¢ï §S¢
ãGÎèS¢ S¢ï ÐèÀï Ýãè´ ÚãÝ¢ Ó¢¢çã²ï v²êæ çÜU ²ïã ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
}¢ï´ S¢ï ãñ ¥¢ñÚ ãGÎèS¢ ÜïU ãGézGÈGU¢Á¢G Ýï §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ }¢¢Ý¢ ãñ çÜU “§ÏÝï Á¢¢ñÁ¢Gè”
Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï “çÜU¼¢Ï¢éH }¢¢ñÁG¢ê¥G¢¼” }¢ï´ çÁ¢GRU ÜUÚ çÎ²¢ ãñ J
S¢êÚÁ¢ ÆãÚ x¢²¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU ¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´
S¢ï S¢êÚÁ¢ ÐHÅ ¥¢Ýï ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜUè ¼GÚãGG Ó¢H¼ï ãé» S¢êÚÁ¢ ÜU¢ ÆãÚ Á¢¢Ý¢
|¢è »ÜU Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ Á¢¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè Ú¢¼ x¢éÁ¢GÚ ÜUÚ çÎÝ }¢ï´
±éÜGUê¥G ÐÁ¢GèÚ ãé±¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²êÝéS¢ çÏ¢Ý Ï¢éÜñUÚ Ýï §ÏÝï §SãG¢ÜGU S¢ï çÚ±¢²¼
ÜUè ãñ çÜU Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Ýï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ S¢ï
¥ÐÝï ©S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÜïU ãG¢H¢¼ ÎÚ²¢zG¼ çÜU²ï Á¢¢ï }¢éËÜïU à¢¢}¢ S¢ï }¢vÜU¢ ¥¢
Úã¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢æ }¢ñ´ Ýï ¼é}ã¢Úï ©S¢ ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï Ï¢ñ¼éH
}¢éÜGUgS¢ ÜïU Ú¢S¼ï }¢ï´ Îï¶¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã Ï¢é{ ÜïU çÎÝ }¢vÜU¢ ¥¢ Á¢¢»x¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGÚñà¢ Ýï Ï¢é{ ÜïU çÎÝ à¢ãìÚ S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜUH ÜUÚ ¥ÐÝï
ÜGU¢çÈGUHï ÜUè ¥¢}¢Î ÜU¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú çÜU²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ïÝï
Hx¢¢ ¥¢ñÚ ÜGU¢çÈGUH¢ Ýãè´ ¥¢²¢ ©S¢ ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ Ýï
Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ï´ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ¼¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï S¢êÚÁ¢ ÜU¢ï ÆãÚ¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU Í¢ÇGè çÎÝ ÜU¢ï Ï¢ÉG¢ çÎ²¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ±¢ïã ÜGU¢çÈGUH¢
¥¢Ý ÐãéæÓ¢¢ J(1)
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU “ãGÏS¢éàà¢}S¢” ²¢’Ýè S¢êÚÁ¢ ÜU¢ï ÆãÚ¢ ÎïÝï ÜU¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ²ïã ãGéÁG¢êÚ ãè ÜïU çH²ï }¢wGS¢êS¢ Ýãè´ Ï¢çËÜU
¥ç}Ï¢²¢» S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ }¢ï´ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ²êà¢¥G çÏ¢Ý ÝêÝ ÜïU çH²ï |¢è
²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Ó¢éÜU¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU
çÎÝ ±¢ïã Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ ÜGU¢ñ}¢ï Á¢ÏÏ¢¢ÚèÝ S¢ï çÁ¢ã¢Î ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï Ý¢ x¢ã¢æ
S¢êÚÁ¢ ÇêÏ¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ²ïã ¶G¼GÚ¢ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU ¥x¢Ú S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ï
x¢²¢ ¼¢ï S¢ÝèÓ¢Ú ÜU¢ çÎÝ ¥¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ S¢ÝèÓ¢Ú ÜïU çÎÝ }¢êS¢±è à¢Úè¥G¼
ÜïU ãGév}¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÁ¢ã¢Î Ý ã¢ï S¢ÜïUx¢¢ ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢
Ýï »ÜU Í¢ÇGè ¼ÜU S¢êÚÁ¢ ÜU¢ï Ó¢HÝï S¢ï Ú¢ïÜU çÎ²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ²êà¢¥G
çÏ¢Ý ÝêÝ ÜGU¢ñ}¢ï Á¢ÏÏ¢¢ÚèÝ ÐÚ ÈGUyãG ²¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ çÁ¢ã¢Î S¢ï ÈGU¢çÚx¢G
ã¢ï x¢» J(2)
}¢ï’Ú¢Á¢ à¢ÚèÈGU
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜïU ¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´
S¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ |¢è Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ¥ãç}}¢Ä²¼ ÜU¢ ãG¢ç}¢H ¥¢ñÚ
ã}¢¢Úè }¢¢gè Îé‹²¢ S¢ï çÏ¢ËÜéUH ãè }¢¢ ±Ú¢ ¥¢ñÚ ¥GvGHï §‹S¢¢Ýè ÜïU çÜGU²¢S¢
± x¢é}¢¢Ý ÜUè S¢ÚãGÎ¢ï´ S¢ï Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢¢H¢ ¼Ú ãñ J

}¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ ÎêS¢Ú¢ Ý¢}¢ “¥SÚ¢” |¢è ãñ J “¥SÚ¢” ÜïU }¢¢’Ý¢

Ú¢¼ ÜU¢ï Ó¢H¢Ý¢ ²¢ Ú¢¼ ÜU¢ï Hï Á¢¢Ý¢ J Ó¢ê æ ç ÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vG Î S¢
ÜïU ±¢çÜGU¥G» }¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ }¢ï´ (1) ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G S¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢
ãñ §S¢ çH²ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ Ý¢}¢ “¥SÚ¢” ÐÇG x¢²¢ ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ãGÎèS¢¢ï´ }¢ï´
}¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢¼ï ãé» ãGéÁG¢êÚ Ýï
(}¢éÛ¢ ÜU¢ï ªÐÚ Ó¢ÉG¢²¢ x¢²¢) ÜU¢ HzGÁ¢G §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢
çH²ï §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ Ý¢}¢ “}¢ï’Ú¢Á¢” ÐÇG¢ J
¥ãG¢ÎèS¢ ± S¢èÚ¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ §S¢ ±¢çÜGU»G ÜU¢ï Ï¢ãé¼
ÜUS¢èLœ¢¢’Î¢Î S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥GËH¢}¢¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè Ýï 45 S¢ãG¢çÏ¢²¢ï´ ÜU¢ï Ý¢}¢ Ï¢Ý¢}¢ çx¢Ý¢²¢ ãñ çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï
ãGÎèS¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ(2) Á¢ñS¢¢ çÜU ã}¢ ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “ÝêÚ¢Ýè
¼vGÚèÚï´” }¢ï´ §S¢ ÜU¢ çÜUS¢è ÜGUÎÚ }¢éÈGUSS¢H ¼…GçÜUÚ¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ J
}¢ï’Ú¢Á¢ ÜUÏ¢ ãé§ü ?
}¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè ¼¢Úè¶G, çÎÝ ¥¢ñÚ }¢ãèÝï }¢ï´ Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ §çwG¼H¢ÈGU¢¼
ãñ´ J HïçÜUÝ §¼Ýè Ï¢¢¼ ÐÚ çÏ¢H¢ §çwG¼H¢ÈGU S¢Ï¢ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU
}¢ï’Ú¢Á¢ ÝéÁ¢G êHï ±ãGì² ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢ñÚ çãÁ¢Ú¼ S¢ï ÐãHï ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ãñ Á¢¢ï
}¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Ðïà¢ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ §ÏÝï ÜéUG¼ñÏ¢¢ ÎèÝ±Úè (¥H }¢é¼±zGÈGU¢
çS¢. 267 çã.) ¥¢ñÚ §ÏÝï ¥GÏÎéH Ï¢Úü (¥H }¢é¼±zGÈGU¢ çS¢. 463 çã.) ¥¢ñÚ
§}¢¢}¢ Ú¢ÈGïU§üG ± §}¢¢}¢ Ý±±è Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ±¢çÜGU¥G» }¢ï’Ú¢Á¢
ÚÁ¢Ï¢ ÜïU }¢ãèÝï }¢ï´ ãé±¢ J ¥¢ñÚ }¢éãGçgS¢ ¥GÏÎéH x¢GÝè }¢vGÎS¢è Ýï ÚÁ¢Ï¢ ÜUè

S¢œ¢¢§üS¢±è´ |¢è }¢é¼¥GÄ²Ý ÜUÚ Îè ãñ ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè Ýï ¼ãGÚèÚ

ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ §S¢è ÐÚ ¥G}¢H ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é¥<Ú¶GèÝ ÜUè Ú¢»
ãñ çÜU ²ïãè S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜGU±è çÚ±¢²¼ ãñ J(1)
}¢ï’Ú¢Á¢ çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ¥¢ñÚ ÜñUS¢ï ãé§ü
Á¢}¢ãêÚ ©GH}¢¢» ç}¢ËH¼ ÜU¢ S¢ãGèãG }¢Á¢GãÏ¢ ²ïãè ãñ çÜU }¢ï’Ú¢Á¢ Ï¢
ãG¢H¼ï Ï¢ïÎ¢Úè çÁ¢S}¢ ± MãG ÜïU S¢¢‰¢ çS¢ÈGUü »ÜU Ï¢¢Ú ãé§ü J Á¢}¢ãêÚ S¢ãG¢Ï¢¢ ±
¼¢Ï¢ï§üGÝ ¥¢ñÚ ÈéUGÜGUã¢ ± }¢éãGçgS¢èÝ ÝèÁ¢G S¢êçÈGU²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢
ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥GËH¢}¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éËH¢ ¥ãG}¢Î Á¢è±Ý (©S¼¢Î
¥¢ñÚæx¢ Á¢GïÏ¢ ¥G¢H}¢x¢èÚ Ï¢¢Îà¢¢ã) Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢ñÚ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ãGèãG ÜGU¢ñH ²ïã ãñ çÜU }¢ï’Ú¢Á¢ Ï¢ ãG¢H¼ï Ï¢ïÎ¢Úè çÁ¢S}¢ ±
MãG ÜïU S¢¢‰¢ ãé§ü ²ïãè ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ Á¢¢ï
à¢wGS¢ ²ïã ÜUãï çÜU }¢ï’Ú¢Á¢ ÈGUÜGU¼G MãG¢Ýè ãé§ü ²¢ }¢ï’Ú¢Á¢ ÈGUÜGU¼G wG±¢Ï¢ }¢ï´ ãé§ü ±¢ïã
à¢wGS¢ çÏ¢Îì¥G¼è ± x¢é}¢Ú¢ã ¥¢ñÚ x¢é}¢Ú¢ã ÜéUÝ ± ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ J
ÎèÎ¢Úï §H¢ãè
v²¢ }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢
ÜU¢ï Îï¶¢ ? §S¢ }¢S¥Hï }¢ï´ S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ ÜU¢ §çwG¼H¢ÈGU ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥G¢§à¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G S¢ãG¢Ï¢¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜïU }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ï´ ¥¢Ð

Ýï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ ¥¢ñÚ §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ Ýï (1)

ÜUè ¼zGS¢èÚ }¢ï´ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥¢Ð Ýï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï Ýãè´ Îï¶¢ Ï¢çËÜU }¢ï’Ú¢Á¢
}¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ÜU¢ï ©Ý ÜUè ¥SHè à¢vH¢ï S¢êÚ¼ }¢ï´ Îï¶¢ çÜU ©Ý
ÜïU Àï S¢¢ï ÐÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G S¢HÈGU }¢S¢HÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢§üGÎ çÏ¢Ý Á¢éÏ¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§üG
Ýï §S¢ }¢S¥Hï }¢ï´ çÜU Îï¶¢ ²¢ Ý Îï¶¢ ÜéUÀ |¢è ÜUãÝï S¢ï ¼±vGÜéUGÈGU ÈGUÚ}¢¢²¢
}¢x¢Ú S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜUè »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGè
Á¢}¢¢¥G¼ Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï
¥ÐÝï S¢Ú ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï Îï¶¢ J(2)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥H ãG¢çÚS¢ Ýï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢ »ÜU
}¢Á¢çHS¢ }¢ï´ Á¢}¥G ãé» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜU¢ï§ü ÜéUÀ |¢è ÜUã¼¢ Úãï HïçÜUÝ ã}¢ Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ ÜïU H¢ïx¢
²ïãè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î Ýï ²ÜGUèÝÝ
¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜU¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ï´ Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ Îï¶¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜU¢’Ï¢
Ýï §S¢ Á¢G¢ïÚ ÜïU S¢¢‰¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ çÜU Ðã¢çÇG²¢æ x¢êæÁ¢ ©Æè´ ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢ïà¢ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ Ýï wG¢éÎ¢ S¢ï ÜUH¢}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î Ýï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ J
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ çx¢GÈUG ¢Úè Ýï (3)
ÜUè ¼zGS¢èÚ }¢ḯ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÝÏ¢è Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ J
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥¢G Á¢G çÏ¢Ý Á¢Ï¢H Ýï ãGÁé ¢G Ú
ê
S¢ï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ çÜU ²¢’Ýè }¢ñ́ Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ J

}¢éãGçgS¢ ¥GÏÎéÚüÁGÁ¢G¢ÜGU Ý¢çÜGUH ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ãGS¢Ý Ï¢S¢Úè

§S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ãGËÈGU ©Æ¢¼ï ‰¢ï çÜU ²ÜGUèÝÝ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G }¢é¼ÜUçËH}¢èÝ Ýï ÝvGH çÜU²¢ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ |¢è ²ïãè }¢Á¢GãÏ¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ §ÏÝï §SãG¢ÜGU Ý¢çÜGUH ãñ´ çÜU ãG¢çÜU}¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢Ú±¢Ý Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
ãéÚñÚ¢ S¢ï S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU v²¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜU¢ï Îï¶¢ ? ¼¢ï ¥¢Ð Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU “Á¢è ã¢æ J”
§S¢è ¼GÚãGG ÝvGÜGU¢à¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ çÁ¢GRU çÜU²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜïU }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢ ÜGU¢§H ãêæ
çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï wG¢éÎ¢ ÜU¢ï Îï¶¢, Îï¶¢, Îï¶¢......, §¼Ýè
ÎïÚ ¼ÜU ±¢ïã Îï¶¢ ÜUã¼ï Úãï çÜU ©Ý ÜUè S¢¢æS¢ ÅêÅ x¢§ü J(1)
S¢ãGèãG Ï¢é¶G¢Úè }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ S¢ï à¢ÚèÜU çÏ¢Ý
¥GÏÎéËH¢ã Ýï Á¢¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ ©S¢ ÜïU ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚ çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ

§GÁGÁ¢G¼ ±¢H¢ Á¢ÏÏ¢¢Ú (¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢) ²ã¢æ ¼ÜU ÜGUÚèÏ¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÝÁG¢ÎèÜU
¥¢²¢ çÜU Î¢ï ÜU}¢¢Ý¢ï´ ²¢ §S¢ S¢ï |¢è ÜU}¢ ÜU¢ ÈGU¢çS¢H¢ Úã x¢²¢ J

Ï¢ãÚ ãG¢H ©GH}¢¢» ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ ²ïãè }¢SHÜU ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï à¢Ï¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ }¢ï´ ¥ÐÝï S¢Ú ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè Á¢G¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢ ÎèÎ¢Ú çÜU²¢ J
§S¢ }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ M²¼ ÜïU §GH¢±¢ »ÜU çÚ±¢²¼ |¢è ¶G¢S¢ ¼G¢ñÚ ÐÚ
ÜGU¢çÏ¢Hï ¼±ÁÁ¢¢ïã ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ²ïã ãñ çÜU ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï §Ýç¼ã¢§ü à¢¢ñÜU¼¢ï à¢¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢Ý Ï¢¢Ý ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÐÝ¢ }¢ïã}¢¢Ý
Ï¢Ý¢ ÜUÚ ¥Gà¢ïü ¥¢’Á¢G}¢ ÐÚ Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ¶GË±¼ x¢¢ãï Ú¢Á¢G }¢ï´...... ÜïU Ý¢Á¢G¢ï
çÝ²¢Á¢G ÜïU ÜUH¢}¢¢ï´ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ J }¢x¢Ú §Ý Ï¢ï ÐÝ¢ã §GÝ¢²¼¢ï´
ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢ ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ ÎèÎ¢Ú Ýãè´ çÎ¶¢²¢ ¥¢ñÚ çãGÁ¢¢Ï¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ²ïã »ÜU »ïS¢è Ï¢¢¼ ãñ Á¢¢ï ç}¢Á¢G¢Á¢ï §GàÜGU¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU ÝÁ¢GÎèÜU
}¢éçàÜUH ãè S¢ï ÜGU¢çÏ¢Hï ÜGUÏ¢êH ã¢ï S¢ÜU¼è ãñ v²êæ çÜU ÜU¢ï§ü à¢¢ÝÎ¢Ú }¢ïÁ¢GÏ¢¢Ý
¥ÐÝï à¢¢ÝÎ¢Ú }¢ïã}¢¢Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè }¢éH¢ÜGU¢¼ S¢ï }¢ãGM}¢ Ú¶ï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï
¥ÐÝ¢ ÎèÎ¢Ú Ý çÎ¶¢» ²ïã §GàÜGU¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ Á¢G¢ñÜGU Ú¶Ýï ±¢H¢ï´ ÜïU
ÝÁ¢GÎèÜU Ï¢ãé¼ ãè Ý¢ ÜGU¢çÏ¢Hï ÈGUãì}¢ Ï¢¢¼ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ã}¢ §GàÜGU Ï¢¢Á¢G¢ï´ ÜU¢
x¢éÚ¢ñã ¼¢ï §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ãG}Ï¢H ÜUè ¼GÚãGG ¥ÐÝè ¥¢ç¶GÚè
S¢¢æS¢ ¼ÜU ²ïãè ÜUã¼¢ Úãïx¢¢ çÜU
¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü x¢GñÏ¢ v²¢ ¼é}¢ S¢ï çÝã¢æ ã¢ï |¢H¢
Á¢Ï¢ Ý wG¢éÎ¢ ãè ÀéÐ¢ ¼é}¢ Ðï ÜUÚ¢ïÇG¢ï´ ÎéMÎ
(¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ )
}¢éwG¼S¢Ú ¼…GçÜUÚ» }¢ï’Ú¢Á¢
}¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè Ú¢¼ ¥¢Ð ÜïU Í¢Ú ÜUè À¼ ¶éHè
¥¢ñÚ Ý¢ x¢ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH Ó¢‹Î çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ Ý¢çÁ¢GH ãé»
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ãGÚ}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Hï Á¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU S¢èÝ» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï Ó¢¢ÜU
çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÜGUËÏ¢ï ¥‹±Ú ÜU¢ï çÝÜU¢H ÜUÚ ¥¢Ï¢ï Á¢G}¢Á¢G}¢ S¢ï {¢ï²¢ çÈUÚ
§ü}¢¢Ý ± çãGv}¢¼ S¢ï |¢Úï ãé» »ÜU ¼Gà¼ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢èÝï }¢ï´ ©æÇïH ÜUÚ
çà¢ÜU}¢ ÜU¢ Ó¢¢ÜU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ï¢éÚ¢ÜGU ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ
Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» J Ï¢éÚ¢ÜGU ÜUè ¼ïÁ¢G ÚzG¼¢Úè ÜU¢ ²ïã ¥G¢H}¢ ‰¢¢
çÜU ©S¢ ÜU¢ ÜGUÎ}¢ ±ã¢æ ÐÇG¼¢ ‰¢¢ Á¢ã¢æ ©S¢ ÜUè çÝx¢¢ã ÜUè ¥¢ç¶GÚè ãGÎ
ã¢ï¼è ‰¢è J Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ï¢éÚ¢ÜGU ÜU¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ ãGËÜGïU }¢ï´ Ï¢¢æ{
çÎ²¢ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥ç}Ï¢²¢ ¥ÐÝè ¥ÐÝè S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¢æ{¢ ÜUÚ¼ï
‰¢ï çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢ï ±ã¢æ ãG¢çÁ¢GÚ
‰¢ï Î¢ï Úv¥G¼ Ý}¢¢Á¢Gï ÝzGH Á¢}¢¢¥G¼ S¢ï ÐÉG¢§ü J(1)
Á¢Ï¢ ²ã¢æ S¢ï çÝÜUHï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH Ýï à¢Ú¢Ï¢ ¥¢ñÚ
Îê{ ÜïU Î¢ï Œ²¢Hï ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ çÜU²ï J ¥¢Ð Ýï Îê{ ÜU¢ Œ²¢H¢ ©Æ¢
çH²¢ J ²ïã Îï¶ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH Ýï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð Ýï çÈGU¼GÚ¼
ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥x¢Ú ¥¢Ð à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ Œ²¢H¢ ©Æ¢ Hï¼ï ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè
©}}¢¼ x¢é}¢Ú¢ã ã¢ï Á¢¢¼è J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ¥¢Ð ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï
ÜUÚ ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ ™ÉGï J ÐãHï ¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ S¢ï, ÎêS¢Úï
¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ²ãGì²¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ S¢ï Á¢¢ï Î¢ïÝ¢ï´ ¶G¢H¢Á¢G¢Î
|¢¢§ü ‰¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ï´ ãé§æü ¥¢ñÚ ÜéUÀ x¢ézG¼ìx¢ê |¢è ãé§ü J ¼èS¢Úï ¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï
²êS¢éÈGU , Ó¢¢ñ‰¢ï ¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï §ÎÚèS¢ ¥¢ñÚ Ð¢æÓ¢±ï´
¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ã¢MÝ ¥¢ñÚ ÀÅï ¥¢S}¢¢Ý }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢
ç}¢Hï ¥¢ñÚ S¢¢¼±ï´ ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ±ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢
S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ãé§ü ±¢ïã Ï¢ñ¼éH }¢¢’}¢êÚ S¢ï ÐèÆ Hx¢¢» Ï¢ñÆï ‰¢ï çÁ¢S¢
}¢ï´ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ S¢œ¢Ú ãÁ¢G¢Ú çÈGUçÚà¼ï Î¢ç¶GH ã¢ï¼ï ãñ´ J Ï¢ ±vG¼ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ãÚ
Ðñx¢G}Ï¢Ú Ýï “wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ ! »ï Ðñx¢G}Ï¢Úï S¢¢HïãG” ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢
§çS¼vGÏ¢¢H çÜU²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ÜUè S¢ñÚ ÜUÚ¢§ü x¢§ü J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
¥¢Ð çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ ÐÚ ÐãéæÓ¢ï J §S¢ ÎÚwG¼ ÐÚ Á¢Ï¢ ¥‹±¢Úï §H¢ãè ÜU¢

ÐÚ¼± ÐÇG¢ ¼¢ï »ÜU Î}¢ ©S¢ ÜUè S¢êÚ¼ Ï¢ÎH x¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ Úæx¢ çÏ¢Úæx¢
ÜïU ¥‹±¢Ú ÜUè »ïS¢è ¼Á¢ËHè ÝÁ¢GÚ ¥¢§ü çÁ¢Ý ÜUè ÜñUçÈGUÄ²¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ËÈGU¢Á¢G
¥Î¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï J ²ã¢æ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH ²ïã ÜUã
ÜUÚ ÆãÚ x¢» çÜU ¥Ï¢ §S¢ S¢ï ¥¢x¢ï }¢ñ´ Ýãè´ Ï¢ÉG S¢ÜU¼¢ J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
ãGÜGU Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥Gà¢ü Ï¢çËÜU ¥Gà¢ü ÜïU ªÐÚ Á¢ã¢æ ¼ÜU ©S¢ Ýï
Ó¢¢ã¢ Ï¢éH¢ ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï Ï¢¢Ú²¢Ï¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¶GË±¼ x¢¢ãï Ú¢Á¢G }¢ï´
Ý¢Á¢G¢ï çÝ²¢Á¢G ÜïU ±¢ïã Ðñx¢G¢}¢ ¥Î¢ ãé» çÁ¢Ý ÜUè H¼G¢ÈGU¼¢ï ÝÁ¢G¢ÜU¼
¥ËÈGU¢Á¢G ÜïU Ï¢¢ïÛ¢ ÜU¢ï Ï¢ÚÎ¢à¼ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ }¢ï´ (1) ÜïU Ú}Á¢G ± §à¢¢Úï }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï
ÜéUGgêS¢ Ýï §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J(2)
Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ï´ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ¥Gç¼GÄ²¢¼ ÜïU §GH¢±¢ ¼èÝ ¶G¢S¢
§‹¥G¢}¢¢¼ }¢ãGü}¢¼ ãé» çÁ¢Ý ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼¢ï´ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜïU çS¢±¢
¥¢ñÚ ÜU¢ñÝ Á¢¢Ý S¢ÜU¼¢ ãñ J
{1} S¢êÚ» Ï¢ÜGUÚã ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¥¢²¼ï´ J {2} ²ïã wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè çÜU ¥¢Ð
ÜUè ©}}¢¼ ÜU¢ ãÚ ±¢ïã à¢wGS¢ çÁ¢S¢ Ýï çà¢ÜüU Ý çÜU²¢
ã¢ï Ï¢wGà¢ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J {3} ©}}¢¼ ÐÚ ÐÓ¢¢S¢ ±vG¼ ÜUè Ý}¢¢Á¢G J
Á¢Ï¢ ¥¢Ð §Ý wG¢éÎ¢ ±‹Îè ¥Gç¼GÄ²¢¼ ÜU¢ï Hï
ÜUÚ ±¢ÐS¢ ¥¢» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ Ýï ¥¢Ð S¢ï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð
ÜUè ©}}¢¼ S¢ï §Ý ÐÓ¢¢S¢ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢Ú Ý ©Æ S¢ÜïUx¢¢ çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð
±¢ÐS¢ Á¢¢§²ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï ¼wGÈUG èÈGU ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUèçÁ¢²ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ÜïU }¢à±Úï S¢ï Ó¢‹Î Ï¢¢Ú ¥¢Ð Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè
}¢ï´ ¥¢¼ï Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü ÐÚÎ¢Á¢G ã¢ï¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU çS¢ÈGUü Ð¢æÓ¢ ±vG¼ ÜUè

Ý}¢¢Á¢Gï´ Úã x¢§æü ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢

S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚ¢ ÜGU¢ñH Ï¢ÎH Ýãè´ S¢ÜU¼¢ J »ï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ! ¥¢Ð ÜUè ©}}¢¼
ÜïU çH²ï ²ïã Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢Gḯ |¢è ÐÓ¢¢S¢ ã¢ḯx¢è J Ý}¢¢Á¢Gḯ ¼¢ï Ð¢æÓ¢ ã¢ḯx¢è }¢x¢Ú }¢ñ́ ¥¢Ð
ÜUè ©}}¢¼ ÜU¢ï §Ý Ð¢æÓ¢ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÐÚ ÐÓ¢¢S¢ Ý}¢¢Á¢G¢ï´ ÜU¢ ¥Á¢í ¥G¼G¢ ÜUMæx¢¢ J
çÈUÚ ¥¢Ð ¥G¢H}¢ï }¢HÜêU¼ ÜUè ¥ÓÀè ¼GÚãGG
S¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥¢²¢¼ï §H¢çãÄ²ã ÜU¢ }¢é¥G¢²Ý¢ ± }¢éà¢¢ãÎ¢ ÈGUÚ}¢¢
ÜUÚ ¥¢S}¢¢Ý S¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH
ãé» ¥¢ñÚ Ï¢éÚ¢ÜGU ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» J
Ú¢S¼ï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ S¢ï }¢vÜïU ¼ÜU ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢ç‹Á¢GH¢ï´ ¥¢ñÚ
ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGU¢çÈGUHï ÜU¢ï |¢è Îï¶¢ J §Ý ¼}¢¢}¢ }¢Ú¢çãGH ÜïU ¼Gñ ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î
¥¢Ð }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ ÜUÚ Ó¢êæçÜU ¥|¢è Ú¢¼ ÜU¢
ÜU¢ÈGUè çãGSS¢¢ Ï¢¢ÜGUè ‰¢¢ S¢¢ï x¢» ¥¢ñÚ S¢éÏãG ÜU¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ãé» ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ú¢¼ ÜïU
±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ ¥¢Ð Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï L¥S¢¢»
ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï S¢wG¼ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ï¢¢’Á¢G ÜU¢ïÚ Ï¢¢ç¼GÝ¢ï´ Ýï ¥¢Ð
ÜU¢ï Û¢êÅ¢ ÜUã¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Ýï }¢éwG¼çHÈGU S¢é±¢H¢¼ çÜU²ï Ó¢êæçÜU ¥ÜUS¢Ú
L¥S¢¢» ÜéUGÚñà¢ Ýï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜU¢ï Îï¶¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ²ïã |¢è
Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜU|¢è |¢è Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ Ýãè´ x¢»
ãñ´ §S¢ çH²ï §}¢ç¼ãG¢Ý ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥¢Ð S¢ï Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜïU
ÎÚ¢ï Îè±¢Ú ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè }¢ïãGÚ¢Ï¢¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H¢ï´ ÜUè Ï¢¢ïÀ¢ÇG
à¢éM¥G ÜUÚ Îè J ©S¢ ±vG¼ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥¢Ð ÜUè çÝx¢¢ãï
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ï¢ñ¼éH }¢éÜUG gS¢ ÜUè ÐêÚè §G}¢¢Ú¼ ÜU¢ ÝvGà¢¢ Ðïà¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ¥¢Ð S¢ï S¢é±¢H ÜUÚ¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð §G}¢¢Ú¼ ÜU¢ï
Îï¶ Îï¶ ÜUÚ ©Ý ÜïU S¢é±¢H¢ï´ ÜU¢ ÆèÜU ÆèÜU Á¢±¢Ï¢ Îï¼ï Á¢¢¼ï ‰¢ï J

S¢ÈGUÚï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè S¢é±¢çÚ²¢æ

§}¢¢}¢ ¥GH¢§ü Ýï ¥ÐÝè ¼zGS¢èÚ }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU }¢ï’Ú¢Á¢
}¢ḯ ãGéÁ¢G êÚ Ýï Ð¢æÓ¢ çÜGUS}¢ ÜUè S¢é±¢çÚ²¢ḯ ÐÚ S¢ÈGUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
}¢vÜïU S¢ï Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ¼ÜU Ï¢éÚ¢ÜGU ÐÚ, Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ S¢ï ¥¢S}¢¢Ýï ¥Ã±H
¼ÜU ÝêÚ ÜUè S¢èçÉG²¢ï´ ÐÚ, ¥¢S}¢¢Ýï ¥Ã±H S¢ï S¢¢¼±ï´ ¥¢S}¢¢Ý ¼ÜU çÈGUçÚà¼¢ï´
ÜïU Ï¢¢ÁG¢ê¥¢ïæ ÐÚ, S¢¢¼±ï´ ¥¢S}¢¢Ý S¢ï çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ ¼ÜU ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢íèH
ÜïU Ï¢¢ÁG¢ê ÐÚ, çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ S¢ï }¢ÜGU¢}¢ï ÜGU¢-Ï¢ÜGU¢ñS¢ñÝ ¼ÜU
ÚÈGUÚÈGU ÐÚ J(1)
S¢ÈGUÚï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜUè }¢ç‹Á¢GHï´
Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ S¢ï }¢ÜGU¢}¢ï ÜGU¢-Ï¢ÜGU¢ñS¢ñÝ ¼ÜU ÐãéæÓ¢Ýï }¢ï´ ¥¢Ð Ýï
ÎS¢ }¢ç‹Á¢GH¢ï´ ÐÚ çÜGU²¢}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ãÚ }¢ç‹Á¢GH ÐÚ ÜéUÀ x¢ézG¼ìx¢ê ãé§ü
¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢è wG¢éÎ¢ ±‹Îè çÝà¢¢çÝ²¢ï´ ÜU¢ï }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{1} ¥¢S}¢¢Ýï ¥Ã±H {2} ÎêS¢Ú¢ ¥¢S}¢¢Ý {3} ¼èS¢Ú¢ ¥¢S}¢¢Ý
{4} Ó¢¢ñ ‰ ¢¢ ¥¢S}¢¢Ý {5} Ð¢æ Ó ¢±¢æ ¥¢S}¢¢Ý {6} ÀÅ¢ ¥¢S}¢¢Ý
{7} S¢¢¼±¢æ ¥¢S}¢¢Ý {8} çS¢Îí¼éH }¢é‹¼ã¢ {9} }¢ÜGU¢}¢ï }¢éS¼±¢ Á¢ã¢æ
¥¢Ð Ýï ÜGUH}¢ï ÜéUGÎÚ¼ ÜïU Ó¢HÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢Gïæ S¢éÝè´ {10} ¥Gà¢ïü ¥¢’Á¢G}¢ J(2)
Ï¢¢ÎH ÜUÅ x¢²¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥GÚÏ¢
}¢ï´ çÝã¢²¼ ãè S¢wG¼ çÜGUS}¢ ÜU¢ ÜGUãGì¼G ÐÇG¢ ãé±¢ ‰¢¢ ©S¢ ±vG¼ Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Ð
wG¢éyGÏ¢ï ÜïU çH²ï ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ Ó¢ÉGï ¼¢ï »ÜU ¥¢’Ú¢Ï¢è Ýï
¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ÈGUÚ²¢Î ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!

Ï¢¢çÚà¢ Ý ã¢ïÝï S¢ï Á¢¢Ý±Ú ãH¢ÜU ¥¢ñÚ Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢ï |¢êÜU S¢ï ¼Ï¢¢ã ã¢ï Úãï ãñ´
çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð Îé¥¢G ÈGUÚ}¢¢§²ï J ©S¢ ±vG¼ ¥¢S}¢¢Ý }¢ḯ ÜUãè´ Ï¢ÎHè ÜU¢ Ý¢}¢¢ï
çÝà¢¢Ý Ýãè´ ‰¢¢ }¢x¢Ú Á¢êæ ãè ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ©Æ¢²¢ ãÚ ¼GÚÈGU S¢ï Ðã¢ÇG¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG Ï¢¢ÎH ¥¢ ÜUÚ À¢ x¢» ¥¢ñÚ
¥|¢è ¥¢Ð ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ S¢ï ©¼Úï |¢è Ý ‰¢ï çÜU Ï¢¢çÚà¢ ÜïU ÜGU¼GÚ¢¼ ¥¢Ð ÜUè ÝêÚ¢Ýè
Î¢ÉGè ÐÚ ÅÐÜUÝï Hx¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Æ çÎÝ ¼ÜU }¢éS¢ËS¢H }¢êS¢H¢ {¢Ú Ï¢¢çÚà¢
ã¢ï¼è Úãè ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Á¢Ï¢ ÎêS¢Úï Á¢é}¢é¥¢G ÜU¢ï ¥¢Ð wG¢éyÏG ¢ï ÜïU çH²ï ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ
Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ãé» ¼¢ï ±¢ïãè ¥¢’Ú¢Ï¢è ²¢ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ ¶ÇG¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î
¥¢±¢Á¢G S¢ï ÈGUÚ²¢Î ÜUÚÝï Hx¢¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢ÜU¢Ý¢¼ }¢é‹ãçÎ}¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ }¢¢H }¢±ïà¢è x¢GÜüGU ã¢ï x¢» çHã¢Á¢G¢ Îé¥G¢
ÈGUÚ}¢¢§²ï çÜU Ï¢¢çÚà¢ Ï¢æÎ ã¢ï Á¢¢» J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð
Ýï çÈUÚ ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ ©Æ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
»ï ¥ËH¢ã ! ã}¢¢Úï §Îü çx¢Îü Ï¢¢çÚà¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ Ý
Ï¢¢çÚà¢ ã¢ï J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï Ï¢ÎHè ÜUè ¼GÚÈGU ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï §à¢¢Ú¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï }¢ÎèÝï ÜïU §Îü çx¢Îü S¢ï Ï¢¢ÎH ÜUÅ ÜUÚ ÀÅ x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ¥¢ñÚ
§S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Ï¢¢çÚà¢ Ï¢æÎ ã¢ï x¢§ü J(1)
»ÜU Á¢GMÚè ¼Ï¢S¢ïÚ¢
²ïã Ó¢‹Î ¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ Á¢¢ï }¢…GÜêUÚ ãé» §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè
ÎHèH ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ wG¢éÎ¢ ÜUè ¥G¼G¢ ÜUè ãé§ü
¼G¢ÜGU¼ S¢ï ¥¢S}¢¢Ýè ÜU¢»Ý¢¼ }¢ï´ |¢è ¼S¢LüÈGU¢¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
wG¢éÎ¢Î¢Î S¢Ë¼GÝ¼ ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè Á¢G}¢èÝ ãè ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ Ï¢çËÜU ¥¢S}¢¢Ýè

}¢wGHêÜGU¢¼ }¢ï´ |¢è ¥¢Ð ÜUè ãGéÜêU}¢¼ ÜU¢ çS¢vÜU¢ Ó¢H¼¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ç¼Úç}¢Á¢Gè
à¢ÚèÈGU ÜUè ãGÎèS¢ ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ãÚ ÝÏ¢è ÜïU çH²ï Î¢ï ±Á¢GèÚ ¥¢S}¢¢Ý ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï ¥¢ñÚ Î¢ï ±Á¢GèÚ
Á¢G}¢èÝ ±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢ï ãé±¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚï Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢S}¢¢Ýè ±Á¢GèÚ “çÁ¢Ï¢íèH
± }¢èÜU¢§üH” ãñ´ ¥¢ñÚ }¢ïÚï Á¢G}¢èÝ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ ±Á¢GèÚ “¥Ï¢ê Ï¢RU ±
©G}¢Ú” ãñ´ J(1)
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU çÜUS¢è Ï¢¢Îà¢¢ã ÜïU ±Á¢GèÚ ©S¢ ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜUè ãGéÎêÎ
ãè }¢ï´ Úã¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J ¥x¢Ú ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè
S¢Ë¼GÝ¼ï wG¢éÎ¢Î¢Î Ý ã¢ï¼è ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH ± }¢èÜU¢§üH ¥¢Ð ÜïU
Î¢ï ±Á¢GèÚ¢ï´ ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï |¢H¢ ¥¢S}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ çÜUS¢ ¼GÚãGG }¢éÜGUè}¢ Úãï J
çHã¢Á¢G¢ S¢¢çÏ¢¼ ãé±¢ çÜU à¢ã‹¢à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ ÜUè Ï¢¢Îà¢¢ãè
Ï¢ ¥G¼G¢» §H¢ãè Á¢G}¢èÝ¢ï ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU¢¼ ÐÚ ãñ J
S¢¢çãGÏ¢ï ÚÁ¢¥G¼ï à¢}S¢¢ï à¢vGÜéUGH ÜGU}¢Ú Ý¢§Ï¢ï ÎS¼ï ÜéUGÎÚ¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
¥Gà¢ü ¼¢ ÈGUà¢ü ãñ çÁ¢S¢ ÜïU Á¢GïÚï Ýx¢è´ ©S¢ ÜUè ÜGU¢çãÚ çÚ²¢S¢¼ Ðï H¢¶¢ḯ S¢H¢}¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
ÚS¢êHï ¥¢’Á¢G}¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ S¢ï
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ |¢è »ÜU Ï¢ãé¼ ãè Á¢HèHéH ÜGUÎí }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
S¢Î¢ÜGU¼ ÜU¢ »ÜU ÈGñUS¢H¢ ÜéUÝ çÝà¢¢Ý ãñ J Ï¢çËÜU ¥x¢Ú §S¢ ÜU¢ï “¥¢’Á¢G}¢éH
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼” ÜUã çÎ²¢ Á¢¢» ¼¢ï ²ïã »ÜU »ïS¢è ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ §ç‹ÜUà¢¢ÈGU
ã¢ïx¢¢ çÁ¢S¢ ÜUè ÐÎ¢üÐ¢ïà¢è Ý¢ }¢é}¢çÜUÝ ãñ v²êæ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU ÎêS¢Úï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¼¢ï ¥ÐÝï ±vG¼ ÐÚ ÁG¢éãêÚ ÐÁ¢GèÚ ãé»
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU Á¢G}¢¢Ýï ãè ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Îï¶¢ }¢x¢Ú ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
¥¢Ð ÜU¢ ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè Úãïx¢¢ J

ÜU¢ñÝ Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÈéUGS¢ãG¢» ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï

ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï »ÜU Ï¢¢Ú §S¢ ¼GÚãGG Ó¢ïHõ‹… çÎ²¢ çÜU
(»ï }¢ãGÏ¢êÏ¢) ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU ¥x¢Ú
¼}¢¢}¢ §‹S¢¢Ý ± çÁ¢‹Ý §S¢ ÜU¢}¢ ÜïU çH²ï
Á¢}¥G ã¢ï Á¢¢»æ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ç}¢SH
H¢»æ ¼¢ï Ý H¢ S¢ÜïU´x¢ï ¥x¢Ó¢ïü §Ý ÜïU
Ï¢¢’Á¢G Ï¢¢’Á¢G ÜUè }¢ÎÎ ÜUÚï´ J
}¢x¢Ú ÜU¢ï§ü |¢è §S¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îè Ó¢ïHõ‹Á¢ ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ÐÚ ¼Ä²¢Ú
Ýãè´ ãé±¢ J çÈUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý Ýï »ÜU Ï¢¢Ú §S¢ ¼GÚãGG Ó¢ïHõ‹Á¢ çÎ²¢ çÜU
²¢’Ýè ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢ ÐêÚï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢
ç}¢SH Ýãè´ H¢ S¢ÜU¼ï ¼¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý Á¢ñS¢è
ÎS¢ ãè S¢êÚ¼ï´ Ï¢Ý¢ ÜUÚ H¢¥¢ï J
}¢x¢Ú §Ýç¼ã¢§ü çÁ¢g¢ï Á¢ãìÎ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ²ïã |¢è Ý ã¢ï S¢ÜU¢ J çÈUÚ
ÜéUGÚ¥¢Ý Ýï §S¢ ¼GÚãGG HHÜU¢Ú¢ çÜU
(»ï ãGÏ¢èÏ¢) ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU ¥x¢Ú
¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï §S¢ }¢ï´ ÜéUÀ à¢ÜU ã¢ï Á¢¢ï
ã}¢ Ýï ¥ÐÝï ¶G¢S¢ Ï¢‹Îï ÐÚ Ý¢çÁ¢GH
ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¼¢ï ¼é}¢ §S¢ Á¢ñS¢è »ÜU ãè
S¢êÚã Hï ¥¢¥¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ÜïU çS¢±¢
¥ÐÝï ¼}¢¢}¢ çãG}¢¢²ç¼²¢ï´ ÜU¢ï Ï¢éH¢ H¢ï
¥x¢Ú ¼é}¢ S¢ÓÓ¢ï ã¢ï J

! ÜéUGÚ¥¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÜUè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý ± }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢

ÈGUS¢¢ãG¼¢ï Ï¢H¢x¢G¼ ÜU¢ Ï¢¢ïHÏ¢¢H¢ ¼¢ï Îï¶¢ï çÜU ¥GÚÏ¢ ÜïU ¼}¢¢}¢ ±¢ïã
ÈéUGS¢ãG¢ ± Ï¢éHx¢G¢ çÁ¢Ý ÜUè ÈGUS¢èãG¢Ý¢ à¢ï’Ú x¢¢ï§ü ¥¢ñÚ ¶G¼GèÏ¢¢Ý¢ Ï¢H¢x¢G¼
ÜU¢ Ó¢¢Ú Î¢æx¢ï ¥G¢H}¢ }¢ï´ ÇæÜU¢ Ï¢Á¢ Úã¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ±¢ïã ¥ÐÝè ÐêÚè ÐêÚè
ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´ ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè »ÜU S¢êÚã ÜïU ç}¢SH |¢è ÜU¢ï§ü ÜUH¢}¢ Ý
H¢ S¢ÜïU J ãGÎ ã¢ï x¢§ü çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ Ýï ÈéUGS¢ãG¢» ¥GÚÏ¢ S¢ï ²ã¢æ ¼ÜU
ÜUã çÎ²¢ çÜU
²¢’Ýè ¥x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Úï ¥GÚÏ¢ S¢ÓÓ¢ï ãñ´
¼¢ï ÜéUGÚ¥¢Ý Á¢ñS¢è ÜU¢ï§ü »ÜU ãè Ï¢¢¼
H¢»æ J
¥H x¢GÚÁ¢G Ó¢¢Ú Ó¢¢Ú }¢Ú¼Ï¢¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ Ýï ÈéUGS¢ãG¢» ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï
HHÜU¢Ú¢, Ó¢ïHõ‹Á¢ çÎ²¢, Û¢æÛ¢¢ïÇG¢ çÜU ±¢ïã ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ç}¢SH Ï¢Ý¢ ÜUÚ
H¢»æ J }¢x¢Ú ¼¢Úè¶Gï ¥G¢H}¢ x¢±¢ã ãñ çÜU Ó¢¢ñÎã S¢¢ï Ï¢ÚS¢ ÜU¢ ¼G±èH ¥GS¢¢ü
x¢éÁ¢GÚ Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢ ±éÁ¢êÎ ¥¢Á¢ ¼ÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ |¢è §S¢ wG¢éÎ¢ ±‹Îè Ó¢ïHõ‹Á¢
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH Ý ÜUÚ S¢ÜU¢ ¥¢ñÚ ÜéUGÚ¥¢Ý ÜïU ç}¢SH »ÜU S¢êÚã |¢è Ï¢Ý¢ ÜUÚ Ý
H¢ S¢ÜU¢ J ²ïã ¥¢zG¼¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ÎHèH ãñ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
ãGéÁG¢êÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ÜU¢ »ÜU H¢S¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ }¢éÜGU¢Ï¢H¢ Ý ÜU¢ï§ü ÜUÚ S¢ÜU¢ ãñ Ý çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ J
§GË}¢ï x¢GñÏ¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢
“§GË}¢ï x¢GñÏ¢” |¢è ãñ J §S¢ Ï¢¢¼ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ ÜU¢ §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ çÜU §GË}¢ï
x¢GñÏ¢ï Á¢G¢¼è ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ï Ýãè´ }¢x¢Ú ¥ËH¢ã ¥ÐÝï
Ï¢Úx¢éÁ¢GèÎ¢ Ï¢‹Î¢ï´ ²¢’Ýè ¥ÐÝï ÝçÏ¢²¢ï´ ¥¢ñÚ ÚS¢êH¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J ²ïã §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ¥G¼G¢§ü ÜUãH¢¼¢ ãñ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ çÜU

(¥ËH¢ã) ¥G¢çH}¢éH x¢GñÏ¢ ãñ ±¢ïã

¥ÐÝï x¢GñÏ¢ ÐÚ çÜUS¢è ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G
Ýãè´ ÜUÚ¼¢ çS¢±¢» ¥ÐÝï ÐS¢‹ÎèÎ¢
ÚS¢êH¢ï´ ÜïU J
§S¢è ¼GÚãGG ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ÎêS¢Úè Á¢x¢ã ¥ËH¢ã Ýï
¥ËH¢ã ÜUè à¢¢Ý Ýãè´ çÜU »ï ¥G¢}¢
H¢ïx¢¢ï ! ¼é}ãï´ x¢GñÏ¢ ÜU¢ §GË}¢ Îï Îï J ã¢æ
¥ËH¢ã Ó¢éÝ Hï¼¢ ãñ ¥ÐÝï ÚS¢êH¢ï´ }¢ï´
S¢ï çÁ¢S¢ï Ó¢¢ãï J
Ó¢é Ý ¢‹Ó¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G ¢ H¢ Ýï ¥ÐÝï ãG Ï ¢èÏ¢ï ¥ÜUÚ}¢
ÜU¢ï Ï¢ï à¢é}¢¢Ú xG¢é²êÏ¢ ÜU¢ §GË}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï ãÁ¢G¢Ú¢ï´ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï Îè´ çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ ¼¢ï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ Ï¢¢ÜGUè ãÁ¢G¢Ú¢ï´ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú¢ï´ ÜU¢ çÁ¢GRU
¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ ¥¢ñÚ çS¢²Ú ± ¼±¢Úè¶G ÜïU ÎzG¼Ú¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ã}¢ ¥¢Ð
ÜUè ¼GÚÈGU ±ãGì² ÜUÚ¼ï ãñ´ J
ã}¢ ²ã¢æ §Ý Ï¢ï à¢é}¢¢Ú x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú¢ï´ }¢ï´ S¢ï ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ
Ó¢‹Î ÜU¢ çÁ¢GRU ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ J ÐãHï ©Ý Ó¢‹Î x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú¢ï´ ÜU¢
¼…GçÜUÚ¢ }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï çÁ¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRU ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ J

x¢G¢çHÏ¢, }¢xGHêÏ¢ ã¢ïx¢¢

ç„. 614 §üG. }¢ï´ M}¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ÚS¢ ÜïU Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢¢Îà¢¢ã¢ï´ }¢ï´ »ÜU Á¢æx¢ï
¥GÁ¢Gè}¢ à¢éM¥G ãé§ü J ÀÏÏ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï Ï¢¢Îà¢¢ãï ÈGU¢ÚS¢ ÜïU HàÜUÚ
}¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ S¢¢Æ ãÁ¢G¢Ú §üGS¢¢§²¢ï´ ÜU¢ ÜGUyHï ¥G¢}¢ çÜU²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
ç„. 616 §üG. }¢ï´ Ï¢¢Îà¢¢ãï ÈGU¢ÚS¢ ÜUè ÈGUyãG ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ÜU¢
HàÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ãè }¢xGHêÏ¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ M}¢è S¢Ë¼GÝ¼ ÜïU ÐéÚÁ¢Gï ÐéÚÁ¢Gï ©ÇG
x¢» J Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ¥ãHï çÜU¼¢Ï¢ ¥¢ñÚ }¢Á¢GãÏ¢Ý §üGS¢¢§ü ‰¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ãï
ÈGU¢ÚS¢ }¢Á¢êS¢è }¢Á¢GãÏ¢ ÜU¢ Ð¢Ï¢‹Î ¥¢ñÚ ¥¢¼à¢ ÐÚS¼ ‰¢¢ J §S¢ çH²ï
Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ÜUè çà¢ÜUS¼ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Ú‹Á¢¢ï x¢G}¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Ú
ÜU¢ï §Ýç¼ã¢§ü à¢¢Î}¢¢Ýè ± }¢S¢Úü¼ ãé§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
¼G¢’Ý¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU ¼é}¢ ¥¢ñÚ ÝS¢¢Ú¢ ¥ãHï çÜU¼¢Ï¢ ã¢ï ¥¢ñÚ
ã}¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï ÈGU¢ÚS¢ Ï¢ï çÜU¼¢Ï¢ ãñ´ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG ã}¢¢Úï |¢¢§ü ¼é}ã¢Úï |¢¢§²¢ï´
ÐÚ ÈGUyãG ²¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ x¢» §S¢è ¼GÚãGG ã}¢ |¢è »ÜU çÎÝ ¼é}¢
H¢ïx¢¢ï´ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢ Á¢¢»æx¢ï J ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU §Ý ¼G¢’Ý¢ï´ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï
¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ Ú‹Á¢ ± S¢Î}¢¢ ãé±¢ J
©S¢ ±vG¼ Mç}¢²¢ï´ ÜUè ²ïã ¥zGS¢¢ïS¢ Ý¢ÜU ãG¢H¼ ‰¢è çÜU ±¢ïã
¥ÐÝï }¢à¢ÚèÜGUè }¢vGÏ¢êÁ¢G¢¼ ÜU¢ »ÜU »ÜU Ó¢ŒÐ¢ ¶¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï J ¶GÁ¢G¢Ý¢ ¶G¢Hè
‰¢¢ J ÈGU¢ñÁ¢ }¢é‹¼çà¢Ú ‰¢è }¢éËÜU }¢ï´ Ï¢x¢G¢±¼¢ï´ ÜU¢ yG¢êÈGU¢Ý ©Æ Úã¢ ‰¢¢ J
à¢ã‹¢à¢¢ãï M}¢ çÏ¢ËÜéUH Ý¢ H¢§ÜGU ‰¢¢ J §Ý ãG¢H¢¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü S¢¢ïÓ¢ |¢è Ýãè´
S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ Ï¢¢Îà¢¢ãï ÈGU¢ÚS¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ‰¢¢
}¢x¢Ú »ïS¢ï ±vG¼ }¢ï´ ÝçÏ¢²ï S¢¢çÎÜGU Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢
ÜU¢ï ²ïã Ðïà¢x¢¢ï§ü S¢éÝ¢§ü çÜU
M}¢è }¢xGHêÏ¢ ãé» Ð¢S¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ }¢ḯ ¥¢ñÚ
±¢ïã ¥ÐÝè }¢xGHêÏ¢è ÜïU Ï¢¢’Î ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢
x¢G¢çHÏ¢ ã¢ḯx¢ï Ó¢‹Î Ï¢ÚS¢¢ḯ }¢ḯ J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU çS¢ÈGUü Ý± S¢¢H ÜïU Ï¢¢’Î ¶G¢S¢ “S¢éËãGï
ãGéÎñçÏ¢²¢” ÜïU çÎÝ Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ÜU¢ HàÜUÚ ¥ãHï ÈGU¢ÚS¢ ÐÚ x¢G¢çHÏ¢ ¥¢
x¢²¢ ¥¢ñÚ }¢éçwGÏ¢Úï S¢¢çÎÜGU ÜUè ²ïã ¶GÏ¢Úï x¢GñÏ¢ ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ ¥¢ x¢§ü J
çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUGÚñà¢ ÜUè ¼Ï¢¢ãè
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çÁ¢S¢ Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÜïU
S¢¢‰¢ çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ‰¢è ¥¢ñÚ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ çÁ¢S¢ ÜUS}¢ÐéS¢èü ¥¢ñÚ Ï¢ï
ÜUS¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ÜéUÀ ãGÏ¢à¢¢, ÜéUÀ }¢ÎèÝï Ó¢Hï x¢» ‰¢ï J §Ý ãG¢H¢¼ ÜïU
Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ |¢H¢ çÜUS¢è ÜïU ãG¢çà¢²» ¶G²¢H }¢ï´ |¢è ²ïã ¥¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU
²ïã Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ý ¥¢ñÚ x¢GÚèÏ¢éçg²¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ »ÜU çÎÝ
}¢ÎèÝï S¢ï §¼Ý¢ ¼G¢ÜGU¼ ±Ú ã¢ï ÜUÚ çÝÜUHïx¢¢ çÜU ±¢ïã ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜUè Ý¢
ÜGU¢çÏ¢Hï ¼S¶GèÚ ¥GSÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ ÜU¢ï ¼ãïS¢ ÝãïS¢ ÜUÚ Ç¢Hïx¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ± à¢¢ñÜU¼ ÜU¢ Ó¢Ú¢x¢G x¢éH ã¢ï Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜUè Á¢¢Ý ÜïU Îéà}¢Ý }¢énè |¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢¢ï´ S¢ï ãH¢ÜU ± Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï
Á¢¢»æx¢ï J HïçÜUÝ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥GËH¢}¢éH xG¢é²êÏ¢ ÜU¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢, Î¢Ý¢» xG¢é²êÏ¢
çãÁ¢Ú¼ S¢ï »ÜU S¢¢H ÐãHï ãè ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉG ÐÉG ÜUÚ
§S¢ ¶GÏ¢Úï x¢GñÏ¢ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ Úã¢ ‰¢¢ çÜU
¥x¢Ú ±¢ïã ¼é}¢ ÜU¢ï S¢Ú Á¢G}¢èÝï }¢vÜU¢
S¢ï Í¢Ï¢Ú¢ Ó¢éÜïU ¼¢çÜU ¼é}¢ ÜU¢ï §S¢ S¢ï
çÝÜU¢H Îï ´ ¼¢ï ±¢ï ã ¥ãHï }¢vÜU¢
¼é}ã¢Úï Ï¢¢’Î Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ }¢ég¼ ¼ÜU
Ï¢¢ÜGUè Úãï´x¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Ðïà¢x¢¢ï§ü ãGÈGUü Ï¢ ãGÈGUü ÐêÚè ãé§ü ¥¢ñÚ »ÜU ãè S¢¢H ÜïU
Ï¢¢’Î x¢GÁG±» Ï¢Îí }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ Ýï ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU
S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜUè HàÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ ÜUè
Á¢ÇG ÜUÅ x¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜU¢ Á¢Ý¢Á¢G¢ çÝÜUH x¢²¢ J

}¢é„H}¢¢Ý »ÜU çÎÝ à¢ã‹¢à¢¢ã ã¢ï´x¢ï

çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ Á¢¢ïà¢ï §Ýç¼ÜGU¢}¢ }¢ï´ ¥¢Ðï S¢ï Ï¢¢ãÚ
ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢Îí ÜUè çà¢ÜUS¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¼¢ï Á¢ÁGÏ¢» §Ýç¼ÜGU¢}¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï
Ð¢x¢H Ï¢Ý¢ Ç¢H¢ ‰¢¢ J ¼}¢¢}¢ ÜGUÏ¢¢§Hï ¥GÚÏ¢ ÜU¢ï §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï Á¢¢ïà¢ çÎH¢
çÎH¢ ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ²Hx¢G¢Ú ÜUÚ ÎïÝï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢éS¢ËS¢H ¥¢Æ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU wG¢êæÚïÁ¢G HÇG¢§²¢ï´ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè
Úã¢ J çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¼æx¢ ÎS¼è, ÈGU¢ÜGU¢}¢S¼è, ÜGUyH ± wG¢êæÚïÁ¢Gè,
çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜUè ãG¢ñS¢H¢ çà¢ÜUÝ }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ S¢ï Î¢ï Ó¢¢Ú ã¢ïÝ¢ ÐÇG¢ J }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï »ÜU H}ãGï ÜïU çH²ï S¢éÜêUÝ }¢²SS¢Ú Ýãè´ ‰¢¢ J }¢é„H}¢¢Ý ¶G¢ñÈGU¢ï çãÚ¢S¢
ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï Á¢¢x¢ Á¢¢x¢ ÜUÚ ±vG¼ x¢éÁ¢G¢Ú¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ú¢¼ Ú¢¼ |¢Ú
ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ ÐãÚ¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ »ïGÝ
§S¢ ÐÚïà¢¢Ýè ¥¢ñÚ Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÜïU }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢Ý ÜïU S¢éË¼G¢Ý
Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜU¢ ²ïã »’H¢Ý ÝàÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï “ç¶GH¢ÈGU¼ï ¥Á¢Gü” ²¢’Ýè ÎèÝ¢ï Îé‹²¢ ÜUè à¢ãÝà¢¢ãè ÜU¢ ¼¢Á¢ ÐãÝ¢²¢
Á¢¢»x¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï x¢GñÏ¢ Î¢æ ÚS¢êH Ýï ¥ÐÝï çÎHÜUà¢ ¥¢ñÚ à¢èÚè´ HãÁ¢ï }¢ï´
ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè §Ý MãG ÐÚ±Ú ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G ¥¢²¼¢ï´ ÜU¢ï ¥GHH »’H¢Ý
ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ çÜU
¼é}¢ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï H¢ïx¢ §ü}¢¢Ý H¢» ¥¢ñÚ
¥G}¢Hï S¢¢HïãG çÜU²¢ wG¢éÎ¢ Ýï ©Ý S¢ï ±¢’Î¢
çÜU²¢ ãñ çÜU ©Ý ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÜU¢ ¶GHèÈGU¢
Ï¢Ý¢»x¢¢ Á¢ñS¢¢ çÜU ©S¢ Ýï ©Ý ÜïU ÐãHï
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¶GHèÈGU¢ Ï¢Ý¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï
ÎèÝ ©Ý ÜïU çH²ï ÐS¢‹Î çÜU²¢ ãñ ©S¢
ÜU¢ï }¢éS¼ãGìÜU}¢ ÜUÚ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
¶G¢ñÈGU ÜU¢ï ¥}Ý S¢ï Ï¢ÎH Îïx¢¢ J

}¢é„H}¢¢Ý çÁ¢Ý Ý¢ }¢éS¢¢§GÎ ãG¢H¢¼ ¥¢ñÚ ÐÚïà¢¢Ý ÜéUÝ }¢¢ãG¢ïH ÜUè

ÜUà}¢ÜUà¢ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ‰¢ï §Ý ãG¢H¢¼ }¢ï´ ç¶GH¢ÈGU¼ï ¥Á¢Gü ¥¢ñÚ ÎèÝ¢ï Îé‹²¢ ÜUè
à¢ã‹¢à¢¢ãè ÜUè ²ïã ¥GÁ¢Gè}¢ çÏ¢à¢¢Ú¼ §Ýç¼ã¢§ü ãGñÚ¼ Ý¢ÜU ¶GÏ¢Ú ‰¢è |¢H¢
ÜU¢ñÝ ‰¢¢ Á¢¢ï ²ïã S¢¢ïÓ¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ »ÜU }¢ÁG¢Hê}¢ ±
Ï¢ïÜUS¢ x¢éÚ¢ñã çÁ¢S¢ ÜU¢ï ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ Ýï ¼GÚãGG ¼GÚãGG ÜUè ¥çÁ¢GÄ²¼ï´ Îï ÜUÚ
ÜéUÓ¢H Ç¢H¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ Ýï ¥ÐÝ¢ S¢Ï¢ ÜéUÀ À¢ïÇG ÜUÚ }¢ÎèÝï ¥¢ ÜUÚ Ó¢‹Î ÝïÜU
Ï¢‹Î¢ï´ ÜïU Á¢GïÚï S¢¢²¢ ÐÝ¢ã Hè ‰¢è ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ²ã¢æ ¥¢ ÜUÚ |¢è S¢éÜêUÝ¢ï
§y¢G}¢èÝ¢Ý ÜUè Ýè´Î ÝS¢èÏ¢ Ýãèæ ãé§ü ‰¢è |¢H¢ »ÜU çÎÝ »ïS¢¢ |¢è ¥¢»x¢¢ çÜU
§S¢ x¢éÚ¢ñã ÜU¢ï »ïS¢è à¢ã‹¢à¢¢ãè ç}¢H Á¢¢»x¢è çÜU wG¢éÎ¢ ÜïU ¥¢S}¢¢Ý ÜïU ÝèÓ¢ï
¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÐÚ wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ §Ý ÜU¢ï çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÜU¢ ÇÚ Ý ã¢ïx¢¢ J
Ï¢çËÜU S¢¢Úè Îé‹²¢ §Ý ÜïU Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H S¢ï ÇÚ ÜUÚ HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢
Úãïx¢è }¢x¢Ú S¢¢Úè Îé‹²¢ Ýï Îï¶ çH²¢ çÜU ²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ ÐêÚè ãé§ü ¥¢ñÚ §Ý
}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï à¢ã‹¢à¢¢ã Ï¢Ý ÜUÚ Îé‹²¢ ÐÚ §S¢ ¼GÚãGG ÜU¢}²¢Ï¢ ãGéÜêU}¢¼ ÜUè,
çÜU §S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Îé‹²¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢é¼}¢çgÝ ãGéÜêU}¢¼¢ï´ ÜU¢ à¢èÚ¢Á¢G¢ çÏ¢¶Ú
x¢²¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ S¢H¢¼GèÝï ¥G¢H}¢ ÜUè S¢éË¼G¢Ýè ÜïU ÐÚÓ¢}¢ ¥GÁ¢G}¢¼ï §SH¢}¢
ÜUè à¢ã‹¢à¢¢ãè ÜïU ¥¢x¢ï S¢Ú çÝx¢êæ ã¢ï x¢» J v²¢ ¥Ï¢ |¢è çÜUS¢è ÜU¢ï §S¢
Ðïà¢èÝ x¢¢ï§ü ÜUè S¢Î¢ÜGU¼ }¢ï´ Ï¢¢H ÜïU ÜUÚ¢ïÇG±ï´ çãGSS¢ï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è à¢vÜU¢ï
à¢éÏ¢¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ?
ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜUè Ðïà¢x¢¢ï§ü
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ S¢ï §S¢
¼GÚãGG çãÁ¢Ú¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ‰¢è çÜU Ú¢¼ ÜUè ¼¢ÚèÜUè }¢ï´ ¥ÐÝï ²¢Úï x¢G¢Ú ÜïU S¢¢‰¢
çÝÜUH ÜUÚ x¢G¢Úï S¢¢ñÚ }¢ï´ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G Úãï J ¥¢Ð ÜUè Á¢¢Ý ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´ Ýï
¥¢Ð ÜUè ¼H¢à¢ }¢ï´ S¢Ú Á¢G}¢èÝï }¢vÜU¢ ÜïU Ó¢ŒÐï Ó¢ŒÐï ÜU¢ï À¢Ý }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð ©Ý Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ S¢ï ÀéÐ¼ï ¥¢ñÚ Ï¢Ó¢¼ï ãé» x¢GñÚ }¢¢’MÈGU Ú¢S¼¢ï´
S¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÐãéæÓ¢ï J §Ý ãG¢H¢¼ }¢ï´ |¢H¢ çÜUS¢è ÜïU ±ãì}¢¢ï x¢é}¢¢Ý
}¢ï´ |¢è ²ïã ¥¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU Ú¢¼ ÜUè ¼¢ÚèÜUè }¢ï´ ÀéÐ ÜUÚ Ú¢ï¼ï ãé» ¥ÐÝï
Œ²¢Úï ±¼GÝ }¢vÜU¢ ÜU¢ï ¶GñÚÏ¢¢Î ÜUãÝï ±¢H¢ ÚS¢êHï Ï¢ÚãGÜGU »ÜU çÎÝ
ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ Ï¢Ý ÜUÚ ÈGU¢¼ïãG¢Ý¢ Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ à¢ãìÚï }¢vÜU¢ }¢ï´
¥ÐÝè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ HãÚ¢»x¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´ ÜUè
ÜGU¢çãÚ ÈGU¢ñÁ¢ §S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ÜGñUÎè Ï¢Ý ÜUÚ ÎS¼ Ï¢S¼¢ S¢Ú Û¢éÜU¢» HÚÁ¢G¢
Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ¶ÇGè ã¢ïx¢è ! }¢x¢Ú ÝçÏ¢²ï x¢GñÏ¢ Î¢æ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï
§S¢ Ðïà¢èÝ x¢¢ï§ü ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Á¢Ï¢ ¥ËH¢ã ÜUè }¢ÎÎ ¥¢ñÚ ÈGUyãïG
(}¢vÜU¢) ¥¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¼é}¢
Îï¶¢ï çÜU ¥ËH¢ã ÜïU ÎèÝ }¢ï´ ÈGU¢ñÁ¢
ÈGU¢ñÁ¢ Î¢ç¶GH ã¢ï¼ï ãñ´ ¼¢ï ¥ÐÝï ÚÏ¢ ÜUè
S¢Ý¢ ÜUÚ¼ï ãé» ©S¢ ÜUè Ð¢ÜUè Ï¢¢ïH¢ï ¥¢ñÚ
©S¢ S¢ï Ï¢çwGà¢à¢ Ó¢¢ã¢ï Ï¢ïà¢ÜU ±¢ïã Ï¢ãé¼
¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï ±¢H¢ ãñ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã Ðïà¢x¢¢ï§ü ãGÈGUü Ï¢ ãGÈGUü ÐêÚè ãé§ü çÜU çS¢. 8 çã. }¢ï´ }¢vÜU¢
ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÈGU¢¼ïãGï }¢vÜU¢ ã¢ïÝï ÜUè ãñGçS¢Ä²¼ S¢ï ¥zG±¢Á¢ï
§H¢ãè ÜïU Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU ¥‹ÎÚ Î¢ç¶GH ãé»
¥¢ñÚ ÜU¢’Ï¢» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï ÜUÚ ¥¢Ð Ýï Î¢ïx¢¢Ý¢ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢
¥¢ñÚ ¥ãHï ¥GÚÏ¢ ÈGU¢ñÁ¢ ÎÚ ÈGU¢ñÁ¢ §SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï J ãG¢H¢æ çÜU
§S¢ S¢ï ÜGUÏH §vÜU¢ ÎévÜU¢ H¢ïx¢ §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ¼ï ‰¢ï J

Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ ÈGUyãG ÜU¢ »’H¢Ý

Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ Á¢Ï¢ çÜU ÜéUH ¼èÝ S¢¢ï ¼ïÚã }¢é„H}¢¢Ý ‰¢ï Á¢¢ï çÏ¢ËÜéUH
ãè çÝãœ¢ï, ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥¢ñÚ Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ý ‰¢ï |¢H¢ çÜUS¢è ÜïU ¶G²¢H }¢ï´ |¢è
¥¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU §Ý ÜïU }¢éÜGU¢Ï¢Hï }¢ï´ »ÜU ãÁ¢G¢Ú ÜU¢ HàÜUÚï Á¢Ú¢üÚ çÁ¢S¢ ÜïU
Ð¢S¢ ã‰¢²¢Ú ¥¢ñÚ ¥GSÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ ÜïU ¼}¢¢}¢ S¢¢}¢¢Ý ± ¥¢ñÁ¢G¢Ú }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢ï
çà¢ÜUS¼ ¶¢ ÜUÚ |¢¢x¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ S¢œ¢Ú }¢vG¼êH ¥¢ñÚ S¢œ¢Ú çx¢çÚzG¼¢Ú ã¢ï
Á¢¢»æx¢ï ! }¢x¢Ú Á¢æx¢ï Ï¢Îí S¢ï Ï¢ÚS¢¢ï´ ÐãHï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ¥¢²¼ï´ Ý¢çÁ¢GH
ãé§æü ¥¢ñÚ ÚS¢êHï Ï¢ÚãGÜGU Ýï ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï ÜU§ü Ï¢ÚS¢ ÐãHï Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´
§S¢ ¼GÚãGG §SH¢}¢è ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ S¢éÝ¢§ü çÜU
v²¢ ±¢ïã ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜUã¼ï ãñ́ çÜU ã}¢ S¢Ï¢
}¢éœ¢çãGÎ ¥¢ñÚ »ÜU ÎêS¢Úï ÜïU }¢ÎÎx¢¢Ú ãñ́ J
²ïã HàÜUÚ ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ çà¢ÜUS¼ ¶¢
Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÐèÆ ÈïUÚ ÜUÚ |¢¢x¢ Á¢¢»æx¢ï J
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ÜéUzGÈGU¢Ú ¼é}¢ (}¢é„H}¢¢Ý¢ï´)

S¢ï HÇGï´x¢ï ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ ±¢ïã ÐèÆ ÈïUÚ ÜUÚ
|¢¢x¢ Á¢¢»æx¢ï çÈUÚ ±¢ïã ÜU¢ï§ü ãG¢}¢è ±
}¢ÎÎx¢¢Ú Ý Ð¢»æx¢ï J
²ãêÎè }¢xGHêÏ¢ ã¢ï´x¢ï
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ÜïU ²ãêÎè ÜGUÏ¢¢§H Ï¢ãé¼
ãè }¢¢HÎ¢Ú, §Ýç¼ã¢§ü Á¢æx¢Á¢ê ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï Á¢æx¢Ï¢¢Á¢G ‰¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè
HàÜUÚè ¼G¢ÜGU¼ ÐÚ Ï¢ÇG¢ Í¢}¢‹Ç ¥¢ñÚ Ý¢Á¢G ‰¢¢ J Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÈGUyãGï
}¢éÏ¢èÝ ÜU¢ ãG¢H S¢éÝ ÜUÚ ©Ý ²ãêçÎ²¢ï´ Ýï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ²ïã ¼G¢’Ý¢ çÎ²¢ çÜU

ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUGÚñà¢ ÈéUGÝêÝï Á¢æx¢ S¢ï Ý¢ ±¢çÜGUÈGU ¥¢ñÚ Ï¢ï Éæx¢ï ‰¢ï §S¢ çH²ï ±¢ïã Á¢æx¢
ã¢Ú x¢» ¥x¢Ú }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ã}¢ Á¢æx¢Ï¢¢Á¢G¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢ã¢ÎéÚ¢ï´ S¢ï Ð¢H¢ ÐÇG¢
¼¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ÜUè ÀÅè ÜU¢ Îê{ ²¢Î ¥¢ Á¢¢»x¢¢ J ¥¢ñÚ ±¢ÜGïU§üG S¢êÚ¼ï
ãG¢H »ïS¢è ãè ‰¢è çÜU S¢}¢Û¢ }¢ḯ Ýãè´ ¥¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU }¢énè |¢Ú ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥¢ñÚ
Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ý }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ S¢ï ÜGUÏ¢¢§Hï ²ãêÎ ÜU¢ ²ïã }¢éS¢ËHãG ± }¢éÝÁGÁ¢G}¢
HàÜUÚ ÜU|¢è çà¢ÜUS¼ ¶¢ Á¢¢»x¢¢ J }¢x¢Ú §S¢ ãG¢H ± }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ x¢GñÏ¢ Î¢æ
ÚS¢êH Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢æ S¢ï §S¢ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥x¢Ú ¥ãHï çÜU¼¢Ï¢ §ü}¢¢Ý Hï ¥¢¼ï ¼¢ï
©Ý ÜïU çH²ï ²ïã Ï¢ïã¼Ú ã¢ï¼¢ ©Ý }¢ï´
ÜéUÀ §ü}¢¢ÝÎ¢Ú ¥¢ñÚ ¥ÜUS¢Ú ÈGU¢çS¢ÜGU ãñ´
¥¢ñÚ ±¢ïã ¼é}¢ (}¢é„H}¢¢Ý¢ï´) ÜU¢ï Ï¢Á¢éÁ¢G
‰¢¢ïÇGè ¼vHèÈGU ÎïÝï ÜïU ÜU¢ï§ü ÝévGS¢¢Ý Ýãè´
ÐãéæÓ¢¢ S¢ÜU¼ï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ±¢ïã ¼é}¢ S¢ï
HÇGïæx¢ï ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ Ðéà¼ ÈïUÚ Îï´x¢ï çÈUÚ
©Ý ÜU¢ ÜU¢ï§ü }¢ÎÎx¢¢Ú Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU ²ãêÎ ÜïU ÜGUÏ¢¢§H }¢ï´ S¢ï Ï¢Ýê ÜéUGÚñÁ¢G¢
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢Ýê ÝÁ¢GèÚ çÁ¢H¢ ±¼GÝ ÜUÚ çÎ²ï x¢» ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú
ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï ÈGUyãG ÜUÚ çH²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ÜGUè ²ãêÎ çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢
çÁ¢Á¢G²¢ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï x¢» J
¥GãìÎï ÝÏ¢±è ÜïU Ï¢¢’Î ÜUè HÇG¢§²¢æ
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè Ðïà¢x¢¢ï§²¢æ ¥¢ñÚ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ çS¢ÈGUü ©‹ãè´
Á¢æx¢¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢wGS¢êS¢ ± }¢ãGÎêÎ Ýãè´ ‰¢è´ Á¢¢ï ¥GãìÎï ÝÏ¢±è }¢ï´ ãé§æü Ï¢çËÜU
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î wG¢éHÈGU¢ ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ¥GÚÏ¢¢ï ¥GÁ¢}¢ }¢ï´ Á¢¢ï ¥GÁ¢Gè}¢ ±

wG¢êæÚïÁ¢G HÇG¢§²¢æ ãé§æü ©Ý ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU |¢è ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ Ýï ÐãHï S¢ï
Ðïà¢x¢¢ï§ü ÜUÚ Îè ‰¢è Á¢¢ï ãGÈUG ü Ï¢ ãGÈUG ü ÐêÚè ãé§ü J }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ï M}¢ ± §üÚ¢Ý ÜUè
Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ãGéÜêU}¢¼¢ḯ S¢ï Á¢¢ï HÇG¢§²¢æ HÇGÝè ÐÇGè´ ±¢ïã ¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ ÜïU Ï¢ãé¼
ãè Á¢GÚèZ ¥±Ú¢ÜGU ¥¢ñÚ Ýé}¢¢²¢æ ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ́ }¢x¢Ú ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ Ýï Ï¢ÚS¢¢ḯ
ÐãHï §Ý Á¢æx¢¢ḯ ÜïU Ý¼¢§Á¢ ÜU¢ »’H¢Ý §Ý HzGÁ¢G¢ḯ }¢ḯ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ :
çÁ¢ã¢Î }¢ï´ ÐèÀï Úã Á¢¢Ýï ±¢Hï Îèã¢ç¼²¢ï´
S¢ï ÜUã Î¢ï çÜU ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ ¼é}¢ ÜU¢ï »ÜU
S¢wG¼ Á¢æx¢Á¢ê ÜGU¢ñ}¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
Ï¢éH¢²¢ Á¢¢»x¢¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ©Ý S¢ï HÇG¢ïx¢ï
²¢ ±¢ïã }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J
§S¢ Ðïà¢x¢¢ï§ü ÜU¢ ÁG¢éãêÚ §S¢ ¼GÚãGG ãé±¢ çÜU M}¢ ± §üÚ¢Ý ÜUè Á¢æx¢Á¢ê
¥vG±¢}¢ S¢ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Á¢æx¢ ÜUÚÝè ÐÇGè çÁ¢S¢ }¢ï´ Ï¢¢’Á¢G Á¢x¢ã wG¢êæÚïÁ¢G
}¢¢’çÚÜïU ãé» ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G Á¢x¢ã ÜïU ÜéUzGÈGU¢Ú Ýï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J
¥H x¢GÚÁ¢G §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè Ï¢ãé¼ S¢è x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´
}¢…GÜêUÚ ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï x¢GñÏ¢ Î¢æ ÚS¢êH Ýï ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜïU
±¢ÜGïU¥G ã¢ïÝï S¢ï Ï¢ãé¼ ÐãHï ¥vG±¢}¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢
¥¢ñÚ ²ïã ¼}¢¢}¢ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ¥¢zG¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÚãGG Á¢G¢çãÚ ã¢ï ÜUÚ ¥ãHï
¥G¢H}¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï Á¢GÏ¢¢Ýï ãG¢H S¢ï »’H¢Ý ÜUÚ Úãè ãñ´ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU
»’H¢Ý ÜUÚ¼è Úãï´x¢è çÜU
Ó¢à}¢ï ¥vG±¢}¢ ²ïã ÝÁGÁ¢G¢Ú¢ ¥Ï¢Î ¼ÜU Îï¶ï çÚzG¥G¼ï à¢¢Ýï Îï¶ï

¥ãG¢ÎèS¢ }¢ï´ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´

§SH¢}¢è ÈéUG¼êãG¢¼ ÜUè Ðïà¢ x¢¢ï§²¢æ
§çÏ¼Î¢» §SH¢}¢ }¢ï´ }¢é„H}¢¢Ý çÁ¢Ý ¥¢H¢}¢¢ï }¢S¢¢§Ï¢ }¢ï´ çx¢çÚzG¼¢Ú
¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ýè ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ ‰¢ï ©S¢ ±vG¼ ÜU¢ï§ü §S¢ ÜU¢ï S¢¢ïÓ¢
|¢è Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ çÜU Ó¢‹Î çÝãœ¢ï, ÈGU¢ÜGU¢ ÜUà¢ ¥¢ñÚ Ï¢ï S¢Ú¢ï S¢¢}¢¢Ý
}¢é„H}¢¢Ý ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ ÜUè Á¢¢çÏ¢Ú ãGéÜêU}¢¼¢ï´ ÜU¢ ¼wG¼¢ ©HÅ Îï´x¢ï J HïçÜUÝ
x¢GñÏ¢ Á¢¢ÝÝï ±¢Hï Ðñx¢G}Ï¢Úï S¢¢çÎÜGU Ýï §S¢ ãG¢H¼ }¢ḯ ÐêÚï ¥GÁ}G ¢ ± ²ÜGUèÝ ÜïU S¢¢‰¢
¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï ²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ḯ Îè´ çÜU »ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! ¼é}¢ ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢
ÜéUGSyG¢é‹yG¢éçÝ²¢ ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚ¢ïx¢ï ¥¢ñÚ ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ ÜUè ÜéUç‹Á¢²¢æ
¼é}ã¢Úï ÎS¼ï ¼S¢LüÈGU }¢ï´ ã¢ï´x¢è J ç}¢SÚ ÐÚ ¼é}ã¢Úè ãGéÜêU}¢¼ ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢
HãÚ¢»x¢¢ J ¼é}¢ S¢ï ¼éÜU¢ïZ ÜUè Á¢æx¢ ã¢ïx¢è çÁ¢Ý ÜUè ¥¢æ¶ḯ À¢ïÅè À¢ïÅè ¥¢ñÚ Ó¢ïãÚï
Ó¢¢ñÇïG Ó¢¢ñÇïG ã¢ḯx¢ï ¥¢ñÚ ©Ý Á¢æx¢¢ḯ }¢ḯ ¼é}¢ ÜU¢ï ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ãG¢çS¢H ã¢ïx¢è J(1)
¼¢Úè¶G x¢±¢ã ãñ çÜU x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è ÜUè Îè ãé§ü

²ïã S¢Ï¢ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ¥G¢H}¢ï ÁG¢éãêÚ }¢ï´ ¥¢§æü J
ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ ÜUè Ï¢ÚÏ¢¢Îè
»ïGÝ ©S¢ ±vG¼ Á¢Ï¢ çÜU ÜGñUS¢Ú¢ï çÜUSÚ¢ ÜUè ãGéÜêU}¢¼¢ï´ ÜïU ÐÚÓ¢}¢
§Ýç¼ã¢§ü Á¢¢ã¢ï Á¢H¢H ÜïU S¢¢‰¢ Îé‹²¢ ÐÚ HãÚ¢ Úãï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ Á¢G¢çãÚ §Ý
ÜUè Ï¢ÚÏ¢¢Îè ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢¢}¢¢Ý ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢ Úã¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è
Ýï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜU¢ï ²ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú S¢éÝ¢§ü çÜU

Á¢Ï¢ çÜUSÚ¢ ãH¢ÜU ã¢ïx¢¢ ¼¢ï §S¢ Üï UÏ¢¢’Î ÜU¢ï§ü çÜUSÚ¢ Ý ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
ÜGñUS¢Ú ãH¢ÜU ã¢ïx¢¢ ¼¢ï §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ÜU¢ï§ü ÜGñUS¢Ú Ý ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢
çÁ¢S¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢G» ÜéUGÎÚ¼ }¢ï´ }¢éãG}}¢Î ÜUè Á¢¢Ý ãñ Á¢GMÚ §Ý Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ýï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ (}¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï) ¶GÓ¢ü çÜU²ï Á¢¢»æx¢ï J
Îé‹²¢ ÜU¢ ãÚ }¢é¥<Ú¶G §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ x¢±¢ã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´
çÜUSÚ¢ ¥¢ñÚ ÜGñUS¢Ú ÜUè ¼Ï¢¢ãè ÜïU Ï¢¢’Î Ý çÈUÚ çÜUS¢è Ýï S¢Ë¼GÝ¼ï ÈGU¢ÚS¢ ÜU¢
¼¢Á¢ï wG¢éSÚ±è Îï¶¢ Ý M}¢è S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢ M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÜUãè´ ±éÁ¢êÎ ÝÁ¢GÚ
¥¢²¢ J v²êæ Ý ã¢ï çÜU ²ïã x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝçÏ¢²ï S¢¢çÎÜGU ÜUè ±¢ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ãñ´
Á¢¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥GËH¢}¢éH xG¢é²êÏ¢ ÜUè ±ãGì² S¢ï ¥¢Ð Ýï Îè ãñ´ J |¢H¢ v²êæÜUÚ
}¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è ÜUè Îè ãé§ü x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ Ï¢¢H ÜïU ÜUÚ¢ïÇG±ï´
çãGSS¢ï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ç¶GH¢ÈGU ±¢ÜGïU¥G ã¢ï S¢ÜïU´ J
²}¢Ý, à¢¢}¢, §GÚ¢ÜGU ÈGUyãG ã¢ï´x¢ï
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ²}¢Ý ± à¢¢}¢ ± §GÚ¢ÜGU ÜïU
ÈGUyãG ã¢ïÝï S¢ï Ï¢ÚS¢¢ï´ ÐãHï ²ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè ‰¢è çÜU
²}¢Ý ÈGUyãG çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï H¢ïx¢ ¥ÐÝè S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ãæÜU¢¼ï ãé»
¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥ãH¢ï ¥G²¢H ¥¢ñÚ }¢éœ¢çÏ¢§üGÝ ÜU¢ï Hï ÜUÚ (}¢ÎèÝï S¢ï) ²}¢Ý Ó¢Hï
¥¢»æx¢ï ãG¢H¢æ çÜU }¢ÎèÝï ãè ÜU¢ çÜGU²¢}¢ ©Ý ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼Ú ‰¢¢ J ÜU¢à¢ ±¢ïã
H¢ïx¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï Á¢¢Ý Hï¼ï J

çÈUÚ à¢¢}¢ ÈGUyãG çÜU²¢ Á¢¢»x¢¢ ¼¢ï »ÜU ÜGU¢ñ}¢ ¥ÐÝï Í¢Ú ±¢H¢ï´ ¥¢ñÚ
¥ÐÝï ÐñÚ±è ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï Hï ÜUÚ S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ãæÜU¢¼ï ãé» (}¢ÎèÝï S¢ï)
à¢¢}¢ Ó¢Hè ¥¢»x¢è ãG¢H¢æ çÜU }¢ÎèÝ¢ ãè ©Ý ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼Ú ‰¢¢ ÜU¢à¢ ! ±¢ïã
H¢ïx¢ §S¢ ÜU¢ï Á¢¢Ý Hï¼ï J
çÈUÚ §GÚ¢ÜGU ÈGUyãG ã¢ïx¢¢ ¼¢ï ÜéUÀ H¢ïx¢ ¥ÐÝï Í¢Ú ±¢H¢ï´ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ©Ý
ÜU¢ ÜUãÝ¢ }¢¢Ýï´x¢ï ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï Hï ÜUÚ S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ãæÜU¢¼ï ãé» (}¢ÎèÝï S¢ï)
§GÚ¢ÜGU ¥¢ Á¢¢»æx¢ï ãG¢H¢æ çÜU }¢ÎèÝï ãè ÜUè S¢éÜêUÝ¼ ©Ý ÜïU çH²ï Ï¢ïã¼Ú ‰¢è
ÜU¢à¢ ! ±¢ïã §S¢ ÜU¢ï Á¢¢Ý Hï¼ï J(1)
²}¢Ý çS¢. 8 çã. }¢ï´ ÈGUyãG ãé±¢ ¥¢ñÚ à¢¢}¢ ± §GÚ¢ÜGU §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ÈGUyãG ãé» HïçÜUÝ x¢GñÏ¢ Á¢¢ÝÝï ±¢Hï }¢éçwGÏ¢Úï S¢¢çÎÜGU Ýï
Ï¢ÚS¢¢ï´ ÐãHï ²ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ Îï Îè ‰¢è´ Á¢¢ï ãGÈGUü Ï¢ ãGÈGUü ÐêÚè ãé§æü J
ÈGUyãGï ç}¢SÚ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ ç}¢SÚ ÜU¢ï
ÈGUyãG ÜUÚ¢ïx¢ï ¥¢ñÚ ±¢ïã »ïS¢è Á¢G}¢èÝ ãñ Á¢ã¢æ ÜU¢ çS¢vÜU¢ “ÜGUèÚ¢¼G” ÜUãH¢¼¢
ãñ J Á¢Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ ©S¢ ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚ¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜïU Ï¢¢çà¢‹Î¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÓÀ¢
S¢éHêÜU ÜUÚÝ¢ v²êæ çÜU ¼é}ã¢Úï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU ¼¥GËHéÜGU ¥¢ñÚ
çÚà¼¢ ãñ J (ãGÁ¢GÚ¼ï §S}¢¢§üGH ÜUè ±¢çHÎ¢ ã¢çÁ¢Ú¢
ç}¢SÚ ÜUè ‰¢è´ çÁ¢Ý ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ ãñ J) ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}¢ Îï¶Ý¢ çÜU
±ã¢æ »ÜU §æüÅ |¢Ú Á¢x¢ã ÜïU çH²ï Î¢ï ¥¢Î}¢è Û¢x¢ÇG¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï´ ¼¢ï ¼é}¢ ç}¢SÚ
S¢ï çÝÜUH Á¢¢Ý¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ Ýï wG¢éÎ ¥ÐÝè

¥¢æ¶ S¢ï ç}¢SÚ }¢ï´ ²ïã Îï¶¢ çÜU ¥GÏÎéÚüãG}¢¢Ý çÏ¢Ý à¢éÚãGìÏ¢èH ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU
|¢¢§ü ÚÏ¢è¥G¢ »ÜU §æüÅ |¢Ú Á¢x¢ã ÜïU çH²ï HÇG Úãï ãñ´ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Á¢GÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ç}¢SÚ À¢ïÇG ÜUÚ Ó¢Hï ¥¢» J(1)
Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜUè ÈGUyãG
Ï¢ñ¼éH }¢éÜGUgS¢ ÜUè ÈGUyãG ã¢ïÝï S¢ï Ï¢ÚS¢¢ï´ ÐãHï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
}¢éçwGÏ¢Úï S¢¢çÎÜGU Ýï x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îï¼ï ãé» ¥ÐÝè ©}}¢¼
S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
çÜGU²¢}¢¼ S¢ï ÐãHï Àï Ó¢èÁ¢Gï´ çx¢Ý Ú¶¢ï {1} }¢ïÚè ±ÈGU¢¼ {2} Ï¢ñ¼éH
}¢éÜGUgS¢ ÜUè ÈGUyãG {3} çÈUÚ ¼G¢ªGÝ ÜUè ±Ï¢¢ Á¢¢ï Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜUè çx¢HçÅ²¢ï´ ÜUè
¼GÚãGG ¼é}ã¢Úï ¥‹ÎÚ à¢éM¥G ã¢ï Á¢¢»x¢è J {4} §S¢ ÜGUÎÚ }¢¢H ÜUè ÜUS¢Ú¼ ã¢ï
Á¢¢»x¢è çÜU çÜUS¢è ¥¢Î}¢è ÜU¢ï S¢¢ï ÎèÝ¢Ú ÎïÝï ÐÚ |¢è ±¢ïã wG¢éà¢ Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J
{5} »ÜU »ïS¢¢ çÈGU¼Ý¢ ©Æïx¢¢ çÜU ¥GÚÏ¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü Í¢Ú Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úãïx¢¢ çÁ¢S¢
}¢ï´ çÈGU¼Ý¢ Î¢ç¶GH Ý ãé±¢ ã¢ï J {6} ¼é}ã¢Úï ¥¢ñÚ Mç}¢²¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý »ÜU
S¢éËãG ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ M}¢è ¥GãìÎ çà¢ÜUÝè ÜUÚḯx¢ï ±¢ïã ¥SS¢è Û¢‹Çï Hï ÜUÚ ¼é}ã¢Úï
ªÐÚ ãG}H¢ ¥¢±Ú ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ ãÚ Û¢‹Çï ÜïU ÝèÓ¢ï Ï¢¢Úã ãÁ¢G¢Ú ÈGU¢ñÁ¢ ã¢ïx¢è J(2)
¶G¢ñÈGUÝ¢ÜU Ú¢S¼ï ÐéÚ ¥}Ý ã¢ï Á¢¢»æx¢ï

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ‰¢¢ ¼¢ï »ÜU à¢wGS¢ Ýï ¥¢ ÜUÚ ÈGU¢ÜGïU ÜUè çà¢ÜU¢²¼
ÜUè çÈUÚ »ÜU ÎêS¢Ú¢ à¢wGS¢ ¥¢²¢ J ©S¢ Ýï Ú¢S¼¢ï´ }¢ï´ Ç¢ÜU¢ Á¢GÝè ÜU¢ çà¢v±¢
çÜU²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ à¢ã‹à¢¢ãï }¢ÎèÝ¢ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

»ï ¥GÎè ! ¥x¢Ú ¼é}ã¢Úè ©G}¢í H}Ï¢è ã¢ïx¢è ¼¢ï ¼é}¢ ²ÜGUèÝÝ Îï¶¢ïx¢ï çÜU »ÜU
ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¥G¢ñÚ¼ ¥ÜïUHè “ãGèÚã” S¢ï Ó¢Hïx¢è ¥¢ñÚ }¢vÜïU ¥¢ ÜUÚ
ÜU¢’Ï¢ï ÜU¢ ¼G±¢ÈGU ÜUÚïx¢è ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÜU¢ ÜU¢ï§ü ÇÚ
Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï çÎH }¢ï´ ÜUã¢ çÜU |¢H¢
ÜGUÏ¢èH» “¼Gè¥” ÜïU ±¢ïã Ç¢ÜêU çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï à¢ãìÚ¢ï´ }¢ï´ ¥¢x¢ Hx¢¢ Ú¶è ãñ ÜUã¢æ
Ó¢Hï Á¢¢»æx¢ï ?
çÈUÚ ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ Ýï H}Ï¢è ©G}¢í Ð¢§ü ¼¢ï
²ÜGUèÝÝ ¼é}¢ Îï¶¢ïx¢ï çÜU çÜUSÚ¢ ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ ÜU¢ï }¢é„H}¢¢Ý ¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï´ S¢ï
¶¢ïHï´x¢ï ¥¢ñÚ »ï ¥GÎè ! ¥x¢Ú ¼é}ã¢Úè çÁ¢G‹Îx¢è ÎÚ¢Á¢G ãé§ü ¼¢ï ¼é}¢ Á¢GMÚ
Á¢GMÚ Îï¶¢ïx¢ï çÜU »ÜU ¥¢Î}¢è }¢énè |¢Ú S¢¢ïÝ¢ ²¢ Ó¢¢æÎè Hï ÜUÚ ¼H¢à¢
ÜUÚ¼¢ çÈUÚïx¢¢ çÜU ÜU¢ï§ü ©S¢ ÜïU S¢ÎÜGïU ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚï }¢x¢Ú ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ »ïS¢¢
Ýãè´ ¥¢»x¢¢ Á¢¢ï ©S¢ ÜïU S¢ÎÜGïU ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚï (v²êæ çÜU ãÚ à¢wGS¢ ÜïU Ð¢S¢ Ï¢
ÜUS¢Ú¼ }¢¢H ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ÈGUÜGUèÚ Ý ã¢ïx¢¢ J) ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÎè çÏ¢Ý ãG¢ç¼}¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! ²ïã ¼¢ï }¢ñ́ Ýï ¥ÐÝè ¥¢æ¶¢ḯ S¢ï Îï¶ çH²¢ çÜU ±¢ÜGïU§üG
“ãGèÚã” S¢ï »ÜU ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¥G¢ñÚ¼ ¥ÜïUHè ¼G±¢ÈGïU ÜU¢’Ï¢¢ ÜïU çH²ï Ó¢Hè ¥¢§ü
ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è S¢ï Ýãè´ ÇÚ¼è ¥¢ñÚ }¢ñ́ wG¢éÎ ©Ý H¢ïx¢¢ḯ }¢ḯ S¢ï
ãêæ çÁ¢‹ã¢ḯ Ýï çÜUSÚ¢ çÏ¢Ý ãéÚ}¢éÁ¢G ÜïU ¶GÁ¢G¢Ý¢ḯ ÜU¢ï ¶¢ïH ÜUÚ çÝÜU¢H¢ J ²ïã Î¢ï
Ó¢èÁ¢Gï´ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Îï¶ Hè´ »ï H¢ïx¢¢ï ! ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ©G}¢íï´ ÎÚ¢Á¢G ãé§æü ¼¢ï
²ÜGUèÝÝ ¼é}¢ H¢ïx¢ ¼èS¢Úè Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï |¢è Îï¶ H¢ïx¢ï çÜU ÜU¢ï§ü ÈGUÜGUèÚ Ýãè´
ç}¢Hïx¢¢ Á¢¢ï S¢ÎÜGU¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚï J(1)

ÈGU¢¼ïãGï ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ñÝ ã¢ïx¢¢ ?

Á¢æx¢ï ¶GñÏ¢Ú ÜïU Î¢ñÚ¢Ý »ÜU çÎÝ x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è Ýï
²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜUH }¢ñ´ ©S¢ à¢wGS¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ Û¢‹Ç¢ Îêæx¢¢ Á¢¢ï ¥ËH¢ã
± ÚS¢êH S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ©S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼
ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ©S¢è ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ¶GñÏ¢Ú ÈGUyãG ã¢ïx¢¢ J §S¢ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè ÜU¢ï S¢éÝ
ÜUÚ HàÜUÚ ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ Ýï §S¢ §Ýç¼Á¢G¢Ú }¢ï´ çÝã¢²¼ ãè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè
ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢¼ x¢éÁ¢G¢Úè çÜU Îï¶ï´ ÜU¢ñÝ ±¢ïã wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU S¢Ú §S¢
çÏ¢à¢¢Ú¼ ÜU¢ S¢ïãÚ¢ Ï¢‹{¼¢ ãñ J S¢éÏãG ÜU¢ï ãÚ }¢éÁ¢¢çãÎ §S¢ ©}}¢èÎ ÐÚ
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ çÜU à¢¢²Î ±¢ïãè §S¢ wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢è ÜU¢
¼¢Á¢Î¢Ú Ï¢Ý Á¢¢» J ãÚ à¢wGS¢ x¢¢ïà¢ Ï¢Ú ¥¢±¢Á¢G ‰¢¢ ÜUè Ý¢ x¢ã¢æ à¢ãÝà¢¢ãï
}¢ÎèÝ¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥GHè çÏ¢Ý ¥Ï¢è ¼G¢çHÏ¢
ÜUã¢æ ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ©Ý ÜUè
¥¢æ¶¢ḯ }¢ḯ ¥¢à¢¢ïÏ¢ ãñ J §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÜGU¢çS¢Î |¢ïÁ¢ ÜUÚ ©‹ãḯ Ï¢éH¢¥¢ï J
Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ Ýï ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Hx¢¢
ÜUÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè çÁ¢S¢ S¢ï çÈGUHÈGU¢ñÚ ±¢ïã §S¢ ¼GÚãGG çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ ã¢ï x¢» çÜU
x¢¢ï²¢ ©‹ãï´ ÜU|¢è ¥¢à¢¢ïÏ¢ï Ó¢à}¢ ãé±¢ ãè Ýãè´ ‰¢¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU ã¢‰¢
}¢ï´ Û¢‹Ç¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ }¢ñÎ¢Ý ©S¢è çÎÝ ©Ý ÜïU ã¢‰¢¢ï´ S¢ï
S¢Ú ã¢ï x¢²¢ J(1)
§S¢ ãGÎèS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï
»ÜU çÎÝ ÜGUÏH ãè ²ïã Ï¢¼¢ çÎ²¢ çÜU ÜUH ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
¶GñÏ¢Ú ÜU¢ï ÈGUyãG ÜUÚï´x¢ï J (2) ²¢’Ýè “ÜUH ÜU¢ñÝ v²¢ ÜUÚïx¢¢”
ÜU¢ §GË}¢ x¢GñÏ¢ ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï ÚS¢êH ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J

¼èS¢ Ï¢ÚS¢ ç¶GH¢ÈGU¼ çÈUÚ Ï¢¢Îà¢¢ãè

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÈGUèÝ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚï Ï¢¢’Î ¼èS¢ Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ç¶GH¢ÈGU¼ Úãïx¢è
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢Îà¢¢ãè ã¢ï Á¢¢»x¢è J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢éÝ¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ÈGUèÝ¢
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ çx¢Ý H¢ï ! ãG…ÚG ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ÜUè
ç¶GH¢ÈGU¼ Î¢ï Ï¢ÚS¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè ç¶GH¢ÈGU¼ ÎS¢ Ï¢ÚS¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ý ÜUè ç¶GH¢ÈGU¼ Ï¢¢Úã Ï¢ÚS¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè ç¶GH¢ÈGU¼ Àï Ï¢ÚS¢
²ïã ÜéUH ¼èS¢ Ï¢ÚS¢ ã¢ï x¢» J(1) ( )
çS¢. 70 çã. ¥¢ñÚ HÇGÜU¢ï´ ÜUè ãGéÜêU}¢¼
ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥Ï¢ê ãé Ú ñ Ú ¢ Ú¢±è ãñ ´ çÜU ãG é Á G ¢ ê Ú
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çS¢. 70 çã. ÜïU à¢éM¥G ¥¢ñÚ
HÇGÜU¢ï´ ÜUè ãGéÜêU}¢¼ S¢ï ÐÝ¢ã }¢¢æx¢¢ï J(2)
§S¢è ¼GÚãGG ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚè ©}}¢¼
ÜUè ¼Ï¢¢ãè ÜéUGÚñà¢ ÜïU Ó¢‹Î HÇGÜU¢ï´ ÜïU ã¢‰¢¢ï´ ÐÚ ã¢ïx¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢
§S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢éÝ¢ ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢
Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´ ©Ý HÇGÜU¢ï´ ÜïU Ý¢}¢ Ï¢¼¢ S¢ÜU¼¢ ãêæ ±¢ïã ÈéUGH¢æ ÜïU Ï¢ïÅï ¥¢ñÚ ÈéUGH¢æ
ÜïU Ï¢ïÅï ãñ´ J(3)
¼¢Úè¶Gï §SH¢}¢ x¢±¢ã ãñ çÜU çS¢. 70 çã. }¢ï´ Ï¢Ýê ©}¢Ä²¢ ÜïU ÜU}¢
©G}¢í ãG¢çÜU}¢¢ï´ Ýï Á¢¢ï çÈGU¼Ýï Ï¢ÚÐ¢ çÜU²ï ±¢ÜGïU§üG ²ïã »ïS¢ï çÈGU¼Ýï ‰¢ï çÜU çÁ¢Ý S¢ï

ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÐÝ¢ã }¢¢æx¢Ýè Ó¢¢çã²ï J §Ý ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜUè

Ï¢ÚS¢¢ï´ ÐãHï ÝçÏ¢²ï Ï¢ÚãGÜGU Ýï ¶GÏ¢Ú Îè Á¢¢ï ²ÜGUèÝÝ
x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ãñ J
¼éÜU¢ïZ S¢ï Á¢æx¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU çÜGU²¢}¢¼ ÜGU¢§}¢
Ýãè´ ã¢ïx¢è Á¢Ï¢ ¼ÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ »ïS¢è ÜGU¢ñ}¢ S¢ï Ý HÇG¢ïx¢ï çÁ¢Ý ÜïU Á¢ê¼ï Ï¢¢H ÜïU
ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼ÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜGU¢ñ}¢ï ¼éÜüU S¢ï Ý HÇG¢ïx¢ï Á¢¢ï À¢ïÅè ¥¢æ¶¢ï´ ±¢Hï,
S¢é¶üG Ó¢ïãÚ¢ïæ ±¢Hï, Ó¢ÐÅè Ý¢ÜU¢ḯ ±¢Hï ã¢ḯx¢ï J ©Ý ÜïU Ó¢ïãÚï x¢¢ï²¢ ã‰¢¢ïÇ¢G ḯ S¢ï ÐèÅè
ãé§ü É¢H¢ï´ ÜUè }¢¢çÝ‹Î (Ó¢¢ñÇGï Ó¢ÐÅï) ã¢ï´x¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Á¢ê¼ï Ï¢¢H ÜïU ã¢ï´x¢ï J
¥¢ñÚ ÎêS¢Úè çÚ±¢²¼ }¢ï´ ãñ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ “wG¢êÁ¢G ± çÜUÚ}¢¢Ý” ÜïU
¥GÁ¢ç}¢²¢ï´ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ¢ïx¢ï çÁ¢Ý ÜïU Ó¢ïãÚï S¢é¶Gü, Ý¢ÜïU´ Ó¢ÐÅè, ¥¢æ¶ï´ À¢ïÅè
ã¢ï´x¢è J
¥¢ñÚ ¼èS¢Úè çÚ±¢²¼ }¢ḯ ²ïã ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ S¢ï ÐãHï ¼é}¢ H¢ïx¢ »ïS¢è
ÜGU¢ñ}¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ¢ïx¢ï çÁ¢Ý ÜïU Á¢ê¼ï Ï¢¢H ÜïU ã¢ï´x¢ï ±¢ïã ¥ãHï “Ï¢¢ÚÁ¢G” ãñ´ J
(²¢’Ýè S¢ãGÚ¢¥¢ïæ ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ý¢ḯ }¢ḯ ÚãÝï ±¢Hï ãñ́ J) (1)
x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è Ýï ²ïã ¶GÏ¢Úï´ ©S¢ ±vG¼ Îè ‰¢è´
Á¢Ï¢ §SH¢}¢ ¥|¢è ÐêÚï ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢G}¢èÝï çãGÁ¢¢Á¢G }¢ï´ |¢è Ýãè´ ÈñUH¢ ‰¢¢ J }¢x¢Ú
¼¢Úè¶G x¢±¢ã ãñ çÜU }¢éçwGÏ¢Úï S¢¢çÎÜGU ÜUè ²ïã ¼}¢¢}¢
Ðïà¢ x¢¢ï§²¢æ ÐãHè ãè S¢Îè ÜïU ¥¢ç¶GÚ ¼ÜU ÐêÚè ã¢ï x¢§æü çÜU }¢éÁ¢¢çãÎèÝï
§SH¢}¢ ÜïU HàÜUÚ¢ï´ Ýï ¼éÜU¢ïZ ¥¢ñÚ S¢ãGÚ¢¥¢ïæ }¢ï´ ÚãÝï ±¢Hï Ï¢ÚÏ¢çÚ²¢ï´ S¢ï

çÁ¢ã¢Î çÜU²¢ ¥¢ñÚ §SH¢}¢ ÜUè ÈGUyãGï }¢éÏ¢èÝ ãé§ü ¥¢ñÚ ¼éÜüU ± Ï¢ÚÏ¢Úè
¥vG±¢}¢ Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢§æü J
çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ï´ }¢éÁ¢¢çãÎèÝ
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ï´ §SH¢}¢
ÜïU Î¢ç¶GH ¥¢ñÚ x¢G¢çHÏ¢ ã¢ïÝï ÜUè wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢¼ï ãé» ²ïã §Úà¢¢Î
}¢ïÚè ©}}¢¼ ÜïU Î¢ï x¢éÚ¢ñã »ïS¢ï ãñ´ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý Î¢ïÝ¢ï´
ÜU¢ï Á¢ã‹Ý}¢ S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J »ÜU ±¢ïã x¢éÚ¢ñã Á¢¢ï çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ï´
çÁ¢ã¢Î ÜUÚïx¢¢ ¥¢ñÚ »ÜU ±¢ïã x¢éÚ¢ñã Á¢¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ çÏ¢Ý }¢Ú²}¢
ÜïU S¢¢‰¢ ã¢ïx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï ã}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ S¢ï çã‹ÎêS¼¢Ý }¢ḯ çÁ¢ã¢Î ÜUÚÝï ÜU¢
±¢’Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ¼¢ï ¥x¢Ú }¢ñ́ Ýï ±¢ïã Á¢G}¢¢Ý¢ Ð¢ çH²¢ Á¢Ï¢ ¼¢ï }¢ñ́ ©S¢ ÜUè
Ú¢ã }¢ḯ ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï }¢¢H ÜéUÚG Ï¢¢Ý ÜUÚ Îêæx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ñ́ ©S¢ çÁ¢ã¢Î }¢ḯ à¢ãèÎ
ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï }¢ñ́ Ï¢ïã¼ÚèÝ à¢ãèÎ ÆãMæx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢ñ́ çÁ¢G‹Î¢ H¢ñÅ¢ ¼¢ï }¢ñ́
Î¢ïÁ¢G¶G S¢ï ¥¢Á¢G¢Î ã¢ïÝï ±¢H¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ã¢ïªæx¢¢ J(1)
§}¢¢}¢ ÝS¢¢§ü Ýï çS¢. 302 çã. }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝè
çÜU¼¢Ï¢ S¢éË¼G¢Ý }¢ãG}¢êÎ x¢GÁGÝ±è ÜïU ãG}H» çã‹ÎêS¼¢Ý çS¢. 392 çã. S¢ï
¼vGÚèÏ¢Ý S¢¢ï Ï¢ÚS¢ ÐãHï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü J
¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU }¢é¥<Ú¶GèÝ x¢±¢ã ãñ´ çÜU x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è
Ýï ¥ÐÝè Á¢GÏ¢¢Ýï ÜéUGÎS¢è Ï¢²¢Ý S¢ï çã‹ÎêS¼¢Ý ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´
S¢ï´ÜUÇG¢ï´ Ï¢ÚS¢ ÐãHï çÁ¢S¢ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ ±¢ïã ãGÈGUü
Ï¢ ãGÈGUü ÐêÚè ã¢ï ÜUÚ Úãè çÜU }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ÜGU¢çS¢}¢ Ýï S¢Ú Á¢G}¢èÝï çS¢‹{ ±

}¢ÜUÚ¢Ý ÐÚ çÁ¢ã¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ }¢ãG}¢êÎ x¢GÁGÝ±è ± çà¢ã¢Ï¢égèÝ x¢¢ïÚè Ýï

çã‹ÎêS¼¢Ý ÜïU S¢¢ï}¢Ý¢‰¢ ± ¥Á¢}¢ïÚ ±x¢GñÚ¢ ÐÚ çÁ¢ã¢Î ÜUÚ ÜïU §S¢ }¢éËÜU }¢ï´
§SH¢}¢ ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ HãÚ¢²¢ J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢Ú Á¢G}¢èÝï çã‹Î }¢ï´ Ý¢x¢¢Hï‹Ç
ÜUè Ðã¢çÇG²¢ï´ S¢ï ÜU¢ïãï çã‹Îê ÜUà¢ ¼ÜU ¥¢ñÚ Ú¢S¢ ÜéU}¢¢Úè S¢ï çã}¢¢H²¢ ÜUè
Ó¢¢ïçÅ²¢ï´ ¼ÜU §SH¢}¢ ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ HãÚ¢ Ó¢éÜU¢ J ãG¢H¢æ çÜU }¢éçwGÏ¢Úï S¢¢çÎÜGU
Ýï ²ïã Ðïà¢èÝ x¢¢ï§ü ©S¢ ±vG¼ Îè ‰¢è Á¢Ï¢ §SH¢}¢ S¢Ú
Á¢G}¢èÝï çãGÁ¢¢Á¢G S¢ï |¢è ¥¢x¢ï Ýãè´ ÐãéæÓ¢ Ð¢²¢ ‰¢¢ J §Ý x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú¢ḯ ÜU¢ï HzGÁ¢G
Ï¢ HzGÁ¢G ÐêÚ¢ ã¢ï¼ï ãé» Îï¶ ÜUÚ ÜU¢ñÝ ãñ Á¢¢ï x¢GñÏ¢ Î¢æ ÝÏ¢è
ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ §S¢ ¼GÚãGG ÝÁ¢GÚ¢Ý» ¥GÜGUèÎ¼ Ý Ðïà¢ ÜUÚïx¢¢ çÜU
S¢Úï ¥G à ¢ü ÐÚ ãñ ¼ï Ú è x¢é Á ¢G Ú , çÎHï ÈGUà¢ü ÐÚ ãñ ¼ïÚè ÝÁ¢GÚ
}¢HÜê U ¼¢ï }¢éËÜU }¢ï´ ÜU¢ï§ü à¢ñ Ýãè´ ±¢ï ã Á¢¢ï ¼é Û ¢ Ðï §G ² ¢æ Ýãè´
(¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ Ï¢ÚïË±è )
ÜU¢ñÝ ÜUã¢æ }¢Úïx¢¢ ?
Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ï´ HÇG¢§ü S¢ï ÐãHï ãè ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï Hï ÜUÚ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ }¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ÀÇGè S¢ï HÜUèÚ
¶è´Ó¢ ¶è´Ó¢ ÜUÚ Ï¢¼¢²¢ çÜU ²ïã ÈéUGH¢æ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè ÜGUyH x¢¢ã ãñ J ²ïã ¥Ï¢ê
Á¢ãìH ÜU¢ }¢vG¼H ãñ J §S¢ Á¢x¢ã ÜéUÚG àñ ¢ ÜU¢ ÈéUH
G ¢æ S¢ÚÎ¢Ú }¢¢Ú¢ Á¢¢»x¢¢ J S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãÚ S¢ÚÎ¢Úï ÜéUGÚñà¢ ÜïU ÜGUyH ã¢ïÝï ÜïU
çH²ï ¥¢Ð Ýï Á¢¢ï Á¢¢ï Á¢x¢ãï´ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ Îè ‰¢è´ ©S¢è Á¢x¢ã ©S¢ ÜU¢çÈGUÚ ÜUè
H¢à¢ ¶G¢ÜU¢ï wG¢êÝ }¢ï´ çH‰¢ÇGè ãé§ü Ð¢§ü x¢§ü J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜUÏ¢ ã¢ïx¢è

ãGÁ¢GÚ¼ï ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ Ýï ¥ÐÝï }¢ÚÁ¢Gï ±ÈGU¢¼ }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ï¢éH¢ ÜUÚ ©Ý ÜïU ÜU¢Ý }¢ï´
ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ¼¢ï ±¢ïã Ú¢ïÝï Hx¢è´ J çÈUÚ ‰¢¢ïÇGè ÎïÚ ÜïU Ï¢¢’Î ©Ý ÜïU ÜU¢Ý
}¢ï´ »ÜU ¥¢ñÚ Ï¢¢¼ ÜUãè ¼¢ï ±¢ïã ãæS¢Ýï Hx¢è´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜU¢ï ²ïã Îï¶ ÜUÚ Ï¢ÇG¢ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ J ©‹ã¢ḯ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
S¢ï §S¢ Ú¢ïÝï ¥¢ñÚ ãæS¢Ýï ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ÐêÀ¢ J ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï S¢¢ÈGU ÜUã çÎ²¢ çÜU }¢ñ´
ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ Ú¢Á¢G Á¢G¢çãÚ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼è J Á¢Ï¢
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ±ÈGU¢¼ ã¢ï x¢§ü ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
ÜïU Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝï ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
Ýï ÜUã¢ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ÐãHè }¢Ú¼Ï¢¢ }¢ïÚï ÜU¢Ý
}¢ï´ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ çÜU }¢ñ´ ¥ÐÝè §S¢è Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢ Á¢¢ªæx¢¢ J ²ïã
S¢éÝ ÜUÚ }¢ñ´ ÈGU¼Gïü x¢G}¢ S¢ï Ú¢ï ÐÇGè çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ÈGU¢ç¼G}¢¢ ! }¢ïÚï Í¢Ú
±¢H¢ï´ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¼é}¢ ±ÈGU¢¼ Ð¢ ÜUÚ }¢éÛ¢ S¢ï ç}¢H¢ïx¢è J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ }¢ñ´
ãæS¢ ÐÇGè çÜU ãGéÁG¢êÚ S¢ï }¢ïÚè Á¢éÎ¢§ü ÜU¢ Á¢G}¢¢Ý¢ Ï¢ãé¼ ãè
ÜU}¢ ã¢ïx¢¢ J(1)
¥ãHï §GË}¢ Á¢¢Ý¼ï ãñ´ çÜU ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ ãGÈGUü Ï¢ ãGÈGUü ÐêÚè
ãé§æü çÜU ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ©S¢è Ï¢è}¢¢Úè }¢ï´ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
|¢è çS¢ÈGUü Àï }¢ãèÝï ÜïU Ï¢¢’Î ±ÈGU¢¼ Ð¢ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
S¢ï Á¢¢ ç}¢Hè´ J

wG¢éÎ ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜUè §çœ¢GH¢¥G

çÁ¢S¢ S¢¢H ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï §S¢ Îé‹²¢ S¢ï
çÚãGH¼ ÈGUÚ}¢¢§ü, ÐãHï ãè S¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢Ý¢
à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G S¢ï ÐãHï ãè ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢Á¢G çÏ¢Ý Á¢Ï¢H ÜU¢ï ²}¢Ý
ÜU¢ ãG¢çÜU}¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©Ý ÜU¢ï LwGS¢¼ ÜUÚ¼ï ±vG¼ ¥¢Ð Ýï
©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï }¢é¥G¢Á¢G ! ¥Ï¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼é}¢ }¢éÛ¢ S¢ï Ý ç}¢H
S¢ÜU¢ïx¢ï Á¢Ï¢ ¼é}¢ ±¢ÐS¢ ¥¢¥¢ïx¢ï ¼¢ï }¢ïÚè }¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ }¢ïÚè ÜGUÏ¢í ÜïU Ð¢S¢ S¢ï
x¢éÁ¢GÚ¢ïx¢ï J(1)
§S¢è ¼GÚãGG çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Á¢Ï¢ çÜU ¥GÚÈGU¢¼ }¢ï´
»ÜU H¢¶ ÐÓÓ¢èS¢ ãÁ¢G¢Ú S¢ï Á¢G¢§Î }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ §…ç¼}¢¢»G ¥GÁ¢Gè}¢ ‰¢¢ J
¥¢Ð Ýï ±ã¢æ Î¢ñÚ¢Ýï wG¢éyGÏ¢¢ }¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
à¢¢²Î ¥¢ç²‹Î¢ S¢¢H ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï Ý Ð¢¥¢ïx¢ï J(2)
§S¢è ¼GÚãGG }¢ÚÁ¢Gï ±ÈGU¢¼ S¢ï ÜéUÀ çÎÝ¢ḯ ÐãHï ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï »ÜU Ï¢‹Îï ÜU¢ï ²ïã
§çwG¼²¢Ú çÎ²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã Ó¢¢ãï ¼¢ï Îé‹²¢ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï §çwG¼²¢Ú ÜUÚ Hï
¥¢ñÚ Ó¢¢ãï ¼¢ï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜGUÏ¢êH ÜUÚ Hï ¼¢ï ©S¢ Ï¢‹Îï Ýï ¥¢ç¶GÚ¼
ÜU¢ï ÜGUÏ¢êH ÜUÚ çH²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
Ú¢ïÝï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï Ï¢ÇG¢ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ãé±¢ çÜU ¥¢Ð ¼¢ï »ÜU Ï¢‹Îï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã ¶GÏ¢Ú Îï Úãï
ãñ́ ¼¢ï §S¢ ÐÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ( ) ÜïU Ú¢ïÝï ÜU¢ v²¢ }¢¢ñÜUG ¥G ãñ ?
}¢x¢Ú Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ ÜïU Ó¢‹Î ãè çÎÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î

±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ¼¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ±¢ïã §çwG¼²¢Ú çÎ²¢ ãé±¢
Ï¢‹Î¢ ãGéÁG¢êÚ ãè ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ã}¢ H¢ïx¢¢ḯ }¢ḯ S¢ï S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §GË}¢ ±¢Hï ‰¢ï J (v²êæ çÜU ©‹ã¢ḯ
Ýï ã}¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ḯ S¢ï ÐãHï ²ïã Á¢¢Ý çH²¢ ‰¢¢ çÜU ±¢ïã §çwG¼²¢Ú çÎ²¢ ãé±¢ Ï¢‹Î¢
wG¢éÎ ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ãè ãñ́ J) (1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý à¢ãèÎ ã¢ḯx¢ï

ãG Á ¢G Ú ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ÝÏ¢è
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï
©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ©ãGéÎ Ðã¢ÇG ÐÚ Ó¢ÉGï J ©S¢ ±vG¼
Ðã¢ÇG çãHÝï Hx¢¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ©ãGéÎ ! ÆãÚ Á¢¢ ¥¢ñÚ ²ÜGUèÝ
Ú¶ çÜU ¼ïÚï ªÐÚ »ÜU ÝÏ¢è ãñ »ÜU çS¢gèÜGU ãñ ¥¢ñÚ Î¢ï (©G}¢Ú ± ©GS¢}¢¢Ý)
à¢ãèÎ ãñ´ J(2)
ÝÏ¢è ¥¢ñÚ çS¢gèÜGU ÜU¢ï ¼¢ï S¢Ï¢ Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï HïçÜUÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ¥¢ñÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜïU Ï¢¢’Î S¢Ï¢ ÜU¢ï ²ïã |¢è
}¢¢’Hê}¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU ±¢ïã Î¢ï à¢ãèÎ ÜU¢ñÝ ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú ÜU¢ï à¢ã¢Î¼ ç}¢Hïx¢è
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢H}¢ã
ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ Úãï ‰¢ï ©S¢
±vG¼ ãGéÁG¢êÚ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú ÜïU S¢Ú

ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï à¢zGÜGU¼ ÈïUÚ ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥zGS¢¢ïS¢ ! ¼éÛ¢ï »ÜU
Ï¢¢x¢Gè x¢éÚ¢ñãG ÜGUyH ÜUÚïx¢¢ J(1)
²ïã Ðïà¢x¢¢ï§ü §S¢ ¼GÚãGG ÐêÚè ãé§ü çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú
Á¢æx¢ï çS¢zGÈGUèÝ ÜïU çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
}¢é¥G¢ç±²¢ ÜïU S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï à¢ãèÎ ãé» J
¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ ¥GÜGUèÎ¢ ãñ çÜU Á¢æx¢ï çS¢zGÈGUèÝ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
²ÜGUèÝÝ ãGÜGU ÐÚ ‰¢ï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢
ÜU¢ x¢éÚ¢ñã ²ÜGUèÝÝ ¶G¼G¢ ÜU¢ }¢é¼üçÜUÏ¢ ‰¢¢ J HïçÜUÝ Ó¢êæçÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè ¶G¼G¢
§…ç¼ã¢Îè ‰¢è çHã¢Á¢G¢ ²ïã H¢ïx¢ x¢éÝãx¢¢Ú Ý ã¢ï´x¢ï v²êæ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU ÜU¢ï§ü }¢éÁ¼çãÎ ¥x¢Ú ¥ÐÝï §…ç¼ã¢Î
}¢ï´ S¢ãGèãG ¥¢ñÚ ÎéLS¼ }¢S¥Hï ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï Î¢ï x¢éÝ¢ S¢±¢Ï¢
ç}¢Hïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú }¢éÁ¼çãÎ Ýï ¥ÐÝï §…ç¼ã¢Î }¢ï´ ¶G¼G¢ ÜUè Á¢Ï¢ |¢è ©S¢
ÜU¢ï »ÜU S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ J(2)
§S¢ çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´
H¢’Ý ¼G¢’Ý ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G Á¢¢§Á¢G Ýãè´ v²êæ çÜU Ï¢ãé¼ S¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
§S¢ Á¢æx¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï J
çÈUÚ ²ïã Ï¢¢¼ |¢è ²ã¢æ Á¢GïãìÝ }¢ï´ Ú¶Ýè Á¢GMÚè ãñ çÜU ç}¢SÚè
Ï¢¢çx¢G²¢ï´ ÜU¢ x¢éÚ¢ñã çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ©GS¢}¢¢Ýï x¢GÝè
ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ©Ý ÜU¢ï à¢ãèÎ ÜUÚ çÎ²¢ ‰¢¢ ²ïã H¢ïx¢
Á¢æx¢ï çS¢zGÈGUèÝ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜïU HàÜUÚ }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ï ÜUÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ S¢ï HÇG Úãï ‰¢ï ¼¢ï }¢é}¢çÜUÝ ãñ çÜU
Í¢}¢S¢¢Ý ÜUè Á¢æx¢ }¢ï´ §‹ãè Ï¢¢çx¢G²¢ï´ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}}¢¢Ú
à¢ãèÎ ã¢ï x¢» ã¢ï´ J §S¢ S¢êÚ¼ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ²ïã §Úà¢¢Î
çÏ¢ËÜéUH S¢ãGèãG ã¢ïx¢¢ çÜU “¥zGS¢¢ïS¢ »ï ¥G}}¢¢Ú ! ¼éÛ¢ ÜU¢ï »ÜU Ï¢¢x¢Gè x¢éÚ¢ñã
ÜGUyH ÜUÚïx¢¢” ¥¢ñÚ §S¢ ÜGUyH ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢
ÜU¢ Î¢}¢Ý Ð¢ÜU Úãïx¢¢ J
Ï¢ãÚ ãG¢H ãGÁ¢GÚ¼ï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ H¢’Ý
¼G¢’Ý ÜUÚÝ¢ Ú¢çÈGUçÁ¢G²¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜU¢ï §S¢ S¢ï
ÐÚãïÁ¢G ÜUÚÝ¢ H¢çÁ¢G}¢ ± Á¢GMÚè ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ §}¢ç¼ãG¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢êS¢¢ ¥à¥GÚè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ }¢ÎèÝï ÜïU »ÜU Ï¢¢x¢G }¢ḯ ÅïÜU Hx¢¢» ãé» Ï¢ñÆï ‰¢ï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶éH±¢ ÜUÚ ¥‹ÎÚ ¥¢»
¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
¥¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï |¢è Á¢‹Ý¼ ÜUè wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè S¢éÝ¢§ü J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ¥¢» ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜU¢ï Á¢‹Ý¼ ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼
ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ »ÜU §}¢ç¼ãG¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢ÁG}¢¢§à¢ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ïÝï ÜUè |¢è
§çœ¢GH¢¥G Îè J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý Ýï S¢Ï¢í ÜUè Îé¥G¢
}¢¢æx¢è ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã¢ çÜU wG¢éÎ¢ }¢ÎÎx¢¢Ú ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè à¢ã¢Î¼
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G ÎêS¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ‰¢ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ï¢¼¢ Îêæ çÜU S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ Î¢ï Ï¢Î Ï¢wG¼ §‹S¢¢Ý
ÜU¢ñÝ ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ã¢æ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
Ï¢¼¢§²ï J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ÜU ÜGU¢ñ}¢ï S¢}¢êÎ ÜU¢ S¢é¶Gü Úæx¢ ±¢H¢
±¢ïã Ï¢Î Ï¢wG¼ çÁ¢S¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢HïãG ÜUè ªæÅÝè ÜU¢ï ÜGUyH
çÜU²¢ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ ±¢ïã Ï¢Î Ï¢wG¼ §‹S¢¢Ý Á¢¢ï »ï ¥GHè ! ¼é}ã¢Úï ²ã¢æ ÐÚ
(x¢ÚÎÝ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ çÜU²¢) ¼H±¢Ú }¢¢Úïx¢¢ J(1)
²ïã x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú §S¢ ¼GÚãGG ÁG¢éãêÚ ÐÁ¢GèÚ ãé§ü çÜU 17 Ú}¢Á¢G¢Ý çS¢. 40
çã. ÜU¢ï ¥GÏÎéÚüã}G ¢¢Ý çÏ¢Ý }¢éçËÁ¢}¢ ¶G¢çÚÁ¢è Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
ÐÚ ¼H±¢Ú S¢ï ÜGU¢ç¼H¢Ý¢ ãG}H¢ çÜU²¢ çÁ¢S¢ S¢ï Á¢Gw}G ¢è ã¢ï ÜUÚ Î¢ï çÎÝ Ï¢¢’Î
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î ÜïU çH²ï wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±vGÜGU¢S¢ çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G
}¢ï´ }¢vÜU» }¢é¥GÁGÁ¢G}¢¢ Á¢¢ ÜUÚ §S¢ ÜGUÎÚ à¢ÎèÎ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢» çÜU ©Ý ÜU¢ï
¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è ÜUè ©}}¢èÎ Ý Úãè J ©Ý ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
Ï¢ïÓ¢ñÝè ‰¢è çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ }¢Ú x¢²¢ ¼¢ï }¢ïÚè çãÁ¢Ú¼ Ý¢ }¢éÜU}}¢H Úã Á¢¢»x¢è J
ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢ ©Ý ÜUè §G²¢Î¼ ÜïU çH²ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» J
¥¢Ð Ýï ©Ý ÜUè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè Îï¶ ÜUÚ ¼S¢ËHè Îè ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU çH²ï Îé¥G¢ |¢è
ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè çÜU ©}}¢èÎ ãñ çÜU ¼é}¢ ¥|¢è Ýãè´ }¢Ú¢ïx¢ï
Ï¢çËÜU ¼é}ã¢Úè çÁ¢G‹Îx¢è H}Ï¢è ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢ï H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ¼é}¢ S¢ï ÝzG¥G
¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢ï H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï ¼é}¢ S¢ï ÝévGS¢¢Ý ÐãéæÓ¢ïx¢¢ J(3)

²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î ÜïU çH²ï ÈéUG¼êãG¢¼ï ¥GÁ¢}¢ ÜUè

çÏ¢à¢¢Ú¼ ‰¢è J v²êæ çÜU ¼¢Úè¶G x¢±¢ã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢’Î Ýï
§SH¢}¢è HàÜUÚ ÜU¢ çS¢Ðã S¢¢H¢Ú Ï¢Ý ÜUÚ §üÚ¢Ý ÐÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÜUà¢è ÜUè ¥¢ñÚ
Ó¢‹Î S¢¢H }¢ï´ Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢¢’çÚÜU¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢¢Îà¢¢ãï §üÚ¢Ý çÜUSÚ¢ ÜïU ¼wG¼ ±
¼¢Á¢ ÜU¢ï ÀèÝ çH²¢ J §S¢ ¼GÚãGG }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï §Ý ÜUè Á¢G¢¼ S¢ï Ï¢ÇG¢
ÈGU¢»Î¢ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢Á¢êS¢ ÜU¢ï §Ý ÜUè Á¢G¢¼ S¢ï ÝévGS¢¢Ýï ¥GÁ¢Gè}¢ ÐãéæÓ¢¢ J
§üÚ¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ÈGUyãG ãé±¢
¥¢ñÚ §S¢ HÇG¢§ü ÜU¢ ÝvGà¢» Á¢æx¢ wG¢éÎ ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ Ýï }¢¢çãÚèÝï Á¢æx¢
ÜïU }¢à±Ú¢ï´ S¢ï ¼Ä²¢Ú ÈGUÚ}¢¢²¢ ‰¢¢ J
çãGÁ¢¢Á¢G ÜUè ¥¢x¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ýãè´
¥¢»x¢è Á¢Ï¢ ¼ÜU çãGÁ¢¢Á¢G ÜUè Á¢G}¢èÝ S¢ï »ÜU »ïS¢è ¥¢x¢ Ý çÝÜUHï çÁ¢S¢ ÜUè
Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ Ï¢S¢Ú¢ ÜïU ªæÅ¢ï´ ÜUè x¢ÚÎÝï´ ÝÁ¢GÚ ¥¢»æx¢è J(1)
§S¢ x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Ú ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ç„. 654 çã. }¢ḯ ãé±¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
§}¢¢}¢ Ý±±è Ýï §S¢ ãGÎèS¢ ÜUè à¢ãGü }¢ḯ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã
¥¢x¢ ã}¢¢Úï Á¢G}¢¢Ýï }¢ḯ ç„. 654 çã. }¢ḯ }¢ÎèÝï ÜïU ¥‹ÎÚ Á¢G¢çãÚ ãé§ü J ²ïã ¥¢x¢
§S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÇGè ‰¢è çÜU }¢ÎèÝï ÜïU }¢à¢çÚÜGUè Á¢¢çÝÏ¢ S¢ï Hï ÜUÚ “ãGéÚüã” ÜUè
Ðã¢çÇG²¢ḯ ¼ÜU ÈñUHè ãé§ü ‰¢è §S¢ ¥¢x¢ ÜU¢ ãG¢H }¢éËÜïU à¢¢}¢ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ à¢ãìÚ¢ḯ
}¢ḯ ¼±¢¼éÚ ÜïU ¼GÚèÜGïU ÐÚ }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢ S¢ï ©S¢ à¢wGS¢ Ýï Ï¢²¢Ý çÜU²¢
Á¢¢ï ©S¢ ±vG¼ }¢ÎèÝï }¢ḯ }¢¢ñÁ¢êÎ ‰¢¢ J(2)

§S¢è ¼GÚãGG ¥GËH¢}¢¢ Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè Ýï ¼ãGÚèÚ

ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU 3 Á¢é}¢¢ÎH ¥¢ç¶GÚã ç„. 654 çã. ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´
Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU Í¢ÚÍ¢Ú¢ãÅ ÜUè ¥¢±¢Á¢G S¢éÝ¢§ü ÎïÝï Hx¢è çÈUÚ çÝã¢²¼ ãè
Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Á¢GËÁ¢GH¢ ¥¢²¢ çÁ¢S¢ ÜïU Û¢ÅÜïU ‰¢¢ïÇGï ‰¢¢ïÇGï ±vGÈGïU ÜïU Ï¢¢’Î Î¢ï çÎÝ
¼ÜU }¢ãGS¢êS¢ çÜU²ï Á¢¢¼ï Úãï J çÈUÚ çÏ¢ËÜéUH ¥Ó¢¢ÝÜU ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜïU
ÜGUÚèÏ¢ Ðã¢ÇG¢ḯ }¢ḯ »ÜU »ïS¢è ¶G¢ñÈUG Ý¢ÜU ¥¢x¢ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé§ü çÁ¢S¢ ÜïU Ï¢éH‹Î à¢¢ï’Hï
}¢ÎèÝï S¢ï »ïS¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢ Úãï ‰¢ï çÜU x¢¢ï²¢ ²ïã ¥¢x¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã ÜïU Í¢Ú¢ḯ }¢ḯ
Hx¢è ãé§ü ãñ J çÈUÚ ²ïã ¥¢x¢ Ï¢ã¼ï ãé» Ý¢H¢ḯ ÜUè ¼GÚãGG S¢ñH¢Ï¢ ÜïU }¢¢çÝ‹Î ÈñUHÝï
Hx¢è ¥¢ñÚ »ïS¢¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ïÝï Hx¢¢ çÜU Ðã¢çÇG²¢æ ¥¢x¢ Ï¢Ý ÜUÚ Ï¢ã¼è Ó¢Hè
Á¢¢ Úãè ãñ́ ¥¢ñÚ çÈUÚ ©S¢ ÜïU à¢¢ï’Hï §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢éH‹Î ã¢ï x¢» çÜU ¥¢x¢ ÜU¢ »ÜU
Ðã¢ÇG ÝÁ¢GÚ ¥¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢x¢ ÜïU à¢Ú¢Úï ãÚ Ó¢ã¢Ú ¼GÚÈGU ÈGUÁ¢G¢¥¢ïæ }¢ï´
©ÇGÝï Hx¢ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ©S¢ ¥¢x¢ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ „ï Ý…GÚ
¥¢Ýï Hx¢è ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ „ï H¢ïx¢¢ïæ Ýï à¢ãìÚï Ï¢„Ú¢ }¢ïæ Ú¢¼ ÜU¢ï ©„è ¥¢x¢ ÜUè
Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ ªæÅ¢ï´ ÜUè x¢ÚÎÝ¢ï´ ÜU¢ï Îï¶ çH²¢ J ¥ãHï }¢ÎèÝ¢ ¥¢x¢ ÜïU §S¢
ã¢ñHÝ¢ÜU }¢‹Á¢GÚ S¢ï HÚÁ¢G¢ Ï¢Ú ¥‹Î¢}¢ ã¢ï ÜUÚ Îãà¢¼ ¥¢ñÚ Í¢Ï¢Ú¢ãÅ ÜïU
¥G¢H}¢ }¢ḯ ¼¢ñÏ¢¢ ¥¢ñÚ §çS¼xGÈUG ¢Ú ÜUÚ¼ï ãé» ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢
ÜïU Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜïU Ð¢S¢ ÐÝ¢ã HïÝï ÜïU çH²ï }¢éÁ¼}¢¥G ã¢ï x¢» J »ÜU }¢¢ã S¢ï
Á¢G¢§Î ¥GS¢ïü ¼ÜU ²ïã ¥¢x¢ Á¢H¼è Úãè ¥¢ñÚ çÈUÚ wG¢éÎ Ï¢ wG¢éÎ ÚzG¼¢ ÚzG¼¢ §S¢
¼GÚãGG Ï¢éÛ¢ x¢§ü çÜU ©S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü çÝà¢¢Ý |¢è Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úã¢ J(1)
çÈGU¼Ý¢ï´ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGéÁ¢GñÈGU¢ çÏ¢Ý ²}¢¢Ý S¢ãG¢Ï¢è ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ
çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýãè´ Á¢¢Ý¼¢ çÜU }¢ïÚï S¢¢‰¢è |¢êH x¢» ãñ´ ²¢ Á¢¢Ý¼ï
ãé» ¥ÝÁ¢¢Ý Ï¢Ý Úãï ãñ´ J ±ËH¢ã ! Îé‹²¢ ÜïU ¶G¢ç¼}¢ï ¼ÜU çÁ¢¼Ýï çÈGU¼Ý¢ï´ ÜïU

»ïS¢ï ÜGU¢§ÎèÝ ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU }¢éœ¢çÏ¢§üGÝ ÜUè ¼¢’Î¢Î ¼èÝ S¢¢ï ²¢ §S¢ S¢ï Á¢G¢§Î ã¢ï´
©Ý S¢Ï¢ çÈGU¼Ý¢ï´ ÜïU ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú¢ïæ ÜU¢ Ý¢}¢, ©Ý ÜïU Ï¢¢Ð¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢, ©Ý ÜïU
ÜGUÏ¢èH¢ï´ ÜU¢ Ý¢}¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ï¢¼¢
çÎ²¢ ãñ J(1)
§S¢ ãGÎèS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÐñÎ¢ ã¢ïÝï ±¢Hï
x¢é}¢Ú¢ã¢ï´ ¥¢ñÚ çÈGU¼Ý¢ï´ ÜïU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ H¢¶¢ï´ S¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ ¥GH}¢ Ï¢ÚÎ¢Ú¢ï´ ÜïU Ý¢}¢
}¢¥G ±HçÎÄ²¼ ± S¢éÜêUÝ¼ ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï
Ï¢¼¢ çÎ²ï J Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ²ïã §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ãñ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï
ãGÏ¢èÏ¢ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÜïU ±¢çÜGU¥G¢¼
}¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ÜUè ãGÎèS¢ ãñ, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥wG¼GÏ¢ ¥‹S¢¢Úè
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU »ÜU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÐÉG¢ ÜUÚ ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
wG¢éyGÏ¢¢ S¢éÝ¢¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢ x¢²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ç}¢}Ï¢Ú S¢ï ©¼Ú ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢G¢ïãÚ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J çÈUÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÎïÝï }¢ï´
}¢à¢xG¢êH ã¢ï x¢» ²ã¢æ ¼ÜU çÜU Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÜU¢ ±vG¼ ã¢ï x¢²¢ J ©S¢ ±vG¼
¥¢Ð Ýï ç}¢}Ï¢Ú S¢ï ©¼Ú ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï ¥GSÚ ÐÉG¢§ü çÈUÚ ç}¢}Ï¢Ú ÐÚ Ó¢ÉG ÜUÚ
wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉGÝï Hx¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢êÚÁ¢ xG¢éMÏ¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ©S¢ çÎÝ |¢Ú ÜïU
wG¢éyGÏ¢ï }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ©Ý ¼}¢¢}¢ ±¢çÜGU¥G¢¼
ÜUè ¶GÏ¢Ú Îï Îè Á¢¢ï çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ã¢ïÝï ±¢Hï ‰¢ï ¼¢ï çÁ¢S¢ à¢wGS¢ Ýï çÁ¢S¢
ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ©S¢ wG¢éyGÏ¢ï ÜU¢ï ²¢Î Ú¶¢ ±¢ïã ã}¢ S¢ãG¢Ï¢¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
§GË}¢ ±¢H¢ ãñ J(2)

Á¢GMÚè §Ýç¼Ï¢¢ã
}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ±¢çÜGU¥G¢¼ ©Ý ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ±¢çÜGU¥G¢¼ }¢ï´ S¢ï çS¢ÈGUü Ó¢‹Î
ãñ´ çÁ¢Ý }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï x¢GñÏ¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ Îè ãñ´ J
çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ±¢çÜGU¥G¢¼ Á¢¢ï çS¢ãG¢ãG çS¢œ¢¢ ¥¢ñÚ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ÎêS¢Úè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG Ó¢}¢ÜU Úãï ãñ´, ©}}¢¼ ÜU¢ï Û¢æÛ¢¢ïÇG ÜUÚ
}¢é¼ÝÏÏ¢ïã ÜUÚ Úãï ãñ´ çÜU ¥Ã±H S¢ï ¥Ï¢Î ¼ÜU ÜïU ¼}¢¢}¢ ©GHê}¢ï x¢GñçÏ¢²¢ ÜïU
¶GÁ¢G¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¥GËH¢}¢éH xG¢é²êÏ¢ Ýï ¥ÐÝï ãGÏ¢èÏ¢
ÜïU S¢èÝ» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ±Îè¥G¼ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J çHã¢Á¢G¢ ãÚ ©}}¢¼è ÜU¢ï ²ïã
¥GÜGUèÎ¢ Ú¶Ý¢ H¢çÁ¢G}¢è ¥¢ñÚ Á¢GMÚè ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï
ãGÏ¢èÏ¢ ÜU¢ï §GË}¢ï x¢GñÏ¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J ²ïã ¥GÜGUèÎ¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¼¢’Hè}¢ ÜU¢ ±¢ïã §G~¢G ãñ çÁ¢S¢ S¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
ÜUè Îé‹²¢» §ü}¢¢Ý }¢é¥Gœ¢GÚ ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU wG¢éÎ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¥G¢H}¢ Ýï
¥ËH¢ã Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ãÚ ©S¢ Ó¢èÁ¢G ÜU¢
§GË}¢ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥¢Ð
Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÐÚ ¥ËH¢ã
ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ ÈGUÁGH ãñ J
§S¢ }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ S¢ïÚ ãG¢çS¢H Ï¢ãGìS¢ ã}¢¢Úè çÜU¼¢Ï¢ (ÜéUGÚ¥¢Ýè
¼vGÚèÚï´) }¢ï´ ÐçÉG²ï J

¥G¢H}¢ï Á¢}¢¢Î¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼

ã}¢ ÐãHï ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ à¢ã‹¢à¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ
ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè ÜU¢ ÐÚÓ¢}¢ ¥G¢H}¢ï ÜU¢»Ý¢¼
ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU¢¼ ÐÚ HãÚ¢ Ó¢éÜU¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ó¢‹Î ¥¢S}¢¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ¼¢ï ã}¢ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ ¥Ï¢ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU
M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ Á¢G¢çãÚ ã¢ïÝï ±¢Hï Ï¢ï à¢é}¢¢Ú }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜUè Ó¢‹Î ç}¢S¢¢Hï´
|¢è ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Îè Á¢¢»æ ¼¢çÜU Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜïU Á¢GïãìÝ¢ï´ }¢ï´ §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜUè
¼Á¢ËHè ¥¢zG¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÚãGG Ú¢ñà¢Ý ã¢ï Á¢¢» çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè }¢wGHêÜGU¢¼ }¢ï´ ÜU¢ï§ü
»ïS¢¢ ¥G¢H}¢ Ýãè´ Á¢ã¢æ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ± ¼S¢LüÈGU¢¼ ÜUè S¢Ë¼GÝ¼ ÜU¢ çS¢vÜU¢ Ý Ó¢H¼¢ ã¢ï J
Ó¢^¢Ý ÜU¢ çÏ¢¶Ú Á¢¢Ý¢
x¢GÁG±» ¶G‹ÎÜGU ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ã}¢ ¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´
çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ }¢ÎèÝï ÜïU Ó¢¢Ú¢ï´ ¼GÚÈGU ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU ãG}H¢ï´
S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜïU çH²ï ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ Úãï ‰¢ï, §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï »ÜU Ï¢ãé¼ ãè S¢wG¼
Ó¢^¢Ý çÝÜUH ¥¢§ü J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ¥ÐÝè §…ç¼}¢¢§üG
¼G¢ÜGU¼ S¢ï ãÚ Ó¢‹Î ©S¢ ÜU¢ï ¼¢ïÇGÝ¢ Ó¢¢ã¢ }¢x¢Ú ±¢ïã çÜUS¢è ¼GÚãGG Ý ÅêÅ S¢ÜUè,
ÈU¢±ÇGï ©S¢ ÐÚ ÐÇG ÐÇG ÜUÚ ©Ó¢Å Á¢¢¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï }¢Á¢Ï¢êÚ ã¢ï ÜUÚ
ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ²ïã }¢¢Á¢Ú¢ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð wG¢éÎ ©Æ ÜUÚ ¼à¢ÚèÈGU
H¢» ¥¢ñÚ ÈU¢±ÇG¢ ã¢‰¢ }¢ï´ Hï ÜUÚ »ÜU Á¢GÏ¢ü Hx¢¢§ü ¼¢ï ±¢ïã Ó¢^¢Ý Úï¼ ÜïU
|¢éÚ|¢éÚï ÅèH¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG Ó¢êÚ ã¢ï ÜUÚ çÏ¢¶Ú x¢§ü J(1)
§à¢¢Úï S¢ï Ï¢é¼¢ï´ ÜU¢ çx¢Ú Á¢¢Ý¢
ãÚ à¢wGS¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU ÈGUyãGï }¢vÜU¢ S¢ï ÐãHï ¶G¢Ý» ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´

¼èÝ S¢¢ï S¢¢Æ Ï¢é¼¢ï´ ÜUè ÐêÁ¢¢ ã¢ï¼è ‰¢è J ÈGUyãGï }¢vÜU¢ ÜïU çÎÝ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜU¢’Ï¢ï }¢ḯ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢», ©S¢ ±vG¼ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ḯ »ÜU
ÀÇGè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢Ð Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ S¢ï ²ïã ¥¢²¼ ç¼H¢±¼ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU
ãGÜUG ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ç¼GH ç}¢Å x¢²¢ ²ÜGUèÝÝ
Ï¢¢ç¼GH ç}¢ÅÝï ãè ÜïU ÜGU¢çÏ¢H ‰¢¢ J
¥¢Ð ¥ÐÝè ÀÇGè S¢ï çÁ¢S¢ Ï¢é¼ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ±¢ïã
çÏ¢x¢GñÚ Àê» ãé» ÈGUÜGU¼G §à¢¢Ú¢ ÜUÚ¼ï ãè {}¢ S¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ çx¢Ú ÐÇG¼¢ ‰¢¢ J(2)
Ðã¢ÇG¢ï´ ÜU¢ S¢H¢}¢ ÜUÚÝ¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚï
¥‹±Ú ÜïU S¢¢‰¢ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ »ÜU ¼GÚÈGU ÜU¢ï
çÝÜUH¢ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï Îï¶¢ çÜU Á¢¢ï ÎÚwG¼ ¥¢ñÚ Ðã¢ÇG |¢è S¢¢}¢Ýï ¥¢¼¢ ãñ ©S¢ S¢ï
ÜUè ¥¢±¢Á¢G ¥¢¼è ãñ ¥¢ñÚ }¢ñ´ wG¢éÎ §S¢ ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï
¥ÐÝï ÜU¢Ý¢ï´ S¢ï S¢éÝ Úã¢ ‰¢¢ J(3)
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý S¢}¢éÚã ÜUã¼ï ãñ´ çÜU
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢vÜïU }¢ï´ »ÜU Ð‰‰¢Ú ãñ Á¢¢ï

}¢éÛ¢ ÜU¢ï S¢H¢}¢ çÜU²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ }¢ñ´ ¥Ï¢ |¢è ©S¢ ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý¼¢ ãêæ J(1)
Ðã¢ÇG ÜU¢ çãHÝ¢

Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè ²ïã çÚ±¢²¼ Ó¢‹Î ¥±Ú¢ÜGU ÐãHï ã}¢ ¼ãGÚèÚ
ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU »ÜU çÎÝ ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê Ï¢RU ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ ©ãGéÎ
Ðã¢ÇG ÐÚ Ó¢ÉGï J Ðã¢ÇG (Á¢¢ïà¢ï }¢S¢Úü¼ }¢ï´) Û¢ê}¢ ÜUÚ çãHÝï Hx¢¢ ©S¢ ±vG¼
¥¢Ð Ýï Ðã¢ÇG ÜU¢ï Æ¢ïÜUÚ }¢¢Ú ÜUÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “ÆãÚ Á¢¢ ! §S¢ ±vG¼
¼ïÚè Ðéà¼ ÐÚ »ÜU Ðñx¢G}Ï¢Ú ãñ ¥¢ñÚ »ÜU çS¢gèÜGU ãñ ¥¢ñÚ Î¢ï (ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ±
ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý) à¢ãèÎ ãñ´ J”(2)
}¢énè |¢Ú ¶G¢ÜU ÜU¢ à¢¢ãÜU¢Ú
}¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ÜUè ãGÎèS¢ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G
S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU Á¢æx¢ï ãGéÝñÝ }¢ḯ Á¢Ï¢ ÜéUzGÈUG ¢Ú Ýï ãGéÁ¢G êÚ
ÜU¢ï Ó¢¢Ú¢ḯ ¼GÚÈGU S¢ï Í¢ïÚ çH²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ¥ÐÝè S¢é±¢Úè S¢ï
©¼Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ Á¢G}¢èÝ S¢ï »ÜU }¢énè ç}¢^è Hï ÜUÚ ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU Ó¢ïãÚ¢ḯ ÐÚ ÈïU´ÜUè
¥¢ñÚ “ ” ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ÜU¢çÈGUÚ¢ḯ ÜïU HàÜUÚ }¢ḯ ÜU¢ï§ü »ÜU §‹S¢¢Ý |¢è
Ï¢¢ÜGUè Ýãè´ Úã¢ çÁ¢S¢ ÜUè Î¢ïÝ¢ḯ ¥¢æ¶ḯ §S¢è ç}¢^è S¢ï Ý |¢Ú x¢§ü ã¢ḯ Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã
S¢Ï¢ ¥ÐÝè ¥ÐÝè ¥¢æ¶ḯ }¢H¼ï ãé» ÐèÆ ÈïUÚ ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï ¥¢ñÚ çà¢ÜUS¼

¶¢ x¢» ¥¢ñÚ ãGéÁ¢G êÚ Ýï ©Ý ÜïU ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ï

}¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ¼vGS¢è}¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J(1)
§S¢è ¼GÚãGG çãÁ¢Ú¼ ÜUè Ú¢¼ }¢ḯ ãGéÁG¢êÚ Ýï ÜU¢à¢¢Ý»
ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÐÚ Á¢Ï¢ »ÜU }¢énè ¶G¢ÜU ÈïU´ÜUè ¼¢ï
²ïã }¢énè |¢Ú ç}¢^è ¼}¢¢}¢ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU S¢Ú¢ï´ ÐÚ ÐÇG x¢§ü J(2)
¼Ï¢S¢ïÚ¢
}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ Ð¢æÓ¢¢ï´ }¢éS¼ÝÎ ±¢çÜGU¥G¢¼ x¢±¢ãè Îï Úãï ãñ´ çÜU
ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ± ¼S¢LüÈGU¢¼ ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè ¥G¢H}¢ï
Á¢}¢¢Î¢¼ ÐÚ |¢è ãñ ¥¢ñÚ ¥G¢H}¢ï Á¢}¢¢Î¢¼ ÜUè ãÚ ãÚ Ó¢èÁ¢G Á¢¢Ý¼è
ÐãÓ¢¢Ý¼è ¥¢ñÚ }¢¢Ý¼è ãñ çÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÚS¢êHï Ï¢ÚãGÜGU
ãñ´ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè §¼G¢¥G¼ ± ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Úè ÜU¢ï ¥G¢H}¢ï Á¢}¢¢Î¢¼ ÜU¢ ãÚ
ãÚ ÈGUÎü ¥ÐÝï çH²ï H¢çÁ¢G}¢éH §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ±¢çÁ¢Ï¢éH ¥G}¢H Á¢¢Ý¼¢ ãñ,
²ïãè ±Áã ãñ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ §à¢¢Ú¢ Ð¢ ÜUÚ ÜæUÜUçÚ²¢ï´ Ýï ÜUçH}¢¢ ÐÉG¢, ¥¢Ð
ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ S¢æx¢ÚïÁ¢G¢ï´ Ýï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼SÏ¢èãG ÐÉGè, ¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢ ÐÚ
Îè±¢Ú¢ï´ Ýï “¥¢}¢èÝ” ÜUã¢ J(3)
¥G¢H}¢ï ÝÏ¢¢¼¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
¶G¢ïà¢¢ ÎÚwG¼ S¢ï ©¼Ú ÐÇG¢
»ÜU ¥¢’Ú¢Ï¢è Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï ¥¢Ð S¢ï ¥GÁ¢Gü

çÜU²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ²ïã v²êæÜUÚ ²ÜGUèÝ ã¢ï çÜU ¥¢Ð wG¢éÎ¢ ÜïU Ðñx¢G}Ï¢Ú ãñ´ ? ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ ¶Á¢êÚ ÜïU ÎÚwG¼ ÐÚ Á¢¢ï ¶G¢ïà¢¢ HÅÜU Úã¢ ãñ ¥x¢Ú }¢ñ́ ©S¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï Ð¢S¢ Ï¢éH¢ªæ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢ Á¢¢» ¼¢ï v²¢ ¼é}¢ }¢ïÚè ÝéÏ¢éÃ±¼
ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢¥¢ïx¢ï ? ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ã¢æ Ï¢ïà¢ÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
Îï¶ ÜUÚ Á¢GMÚ ¥¢Ð ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜU¢ ÚS¢êH }¢¢Ý Hêæx¢¢ J ¥¢Ð Ýï ¶Á¢êÚ ÜïU ©S¢
¶G¢ïà¢ï ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè Ó¢H ÜUÚ ÎÚwG¼ S¢ï ©¼Ú¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU
Ð¢S¢ ¥¢ x¢²¢ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã ±¢ÐS¢ Á¢¢ ÜUÚ ÎÚwG¼ }¢ï´
¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ Ðñ±S¼ ã¢ï x¢²¢ J ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶ ÜUÚ ±¢ïã ¥¢’Ú¢Ï¢è
ÈGU¢ñÚÝ ãè Î¢}¢Ýï §SH¢}¢ }¢ï´ ¥¢ x¢²¢ J(1)
ÎÚwG¼ Ó¢H ÜUÚ ¥¢²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢
H¢ïx¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ‰¢ï J »ÜU
¥¢’Ú¢Ï¢è ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢, ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè, ©S¢
¥¢’Ú¢Ï¢è Ýï S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU v²¢ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ ÜU¢ï§ü x¢±¢ã |¢è ãñ ?
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢æ ²ïã ÎÚwG¼ Á¢¢ï }¢ñÎ¢Ý
ÜïU ÜUÝ¢Úï ÐÚ ãñ }¢ïÚè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè x¢±¢ãè Îïx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð
Ýï ©S¢ ÎÚwG¼ ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè Á¢G}¢èÝ
Ó¢èÚ¼¢ ãé±¢ ¥ÐÝè Á¢x¢ã S¢ï Ó¢H ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢²¢
¥¢ñÚ ©S¢ Ýï Ï¢ ¥¢±¢Á¢Gï Ï¢éH‹Î ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ ¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜUè x¢±¢ãè
Îè J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã
ÎÚwG¼ Á¢G}¢èÝ }¢ï´ Ó¢H¼¢ ãé±¢ ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ Ó¢H¢ x¢²¢ J

}¢éãGçgS¢ Ï¢ÁGÁ¢G¢Ú ± §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè ± §}¢¢}¢ Ï¢x¢G±è Ýï §S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´

²ïã çÚ±¢²¼ |¢è ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ çÜU ©S¢ ÎÚwG¼ Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥¢
ÜUÚ ÜUã¢, ¥¢’Ú¢Ï¢è ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Îï¶¼ï ãè
}¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï ¥GÜGUèÎ¼ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
}¢éÛ¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ÎèçÁ¢²ï çÜU }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUMæ J
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ wG¢éÎ¢ ÜïU çS¢±¢
çÜUS¢è ÎêS¢Úï ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ãGév}¢ Îï¼¢ ¼¢ï }¢ñ´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ Îï¼¢ çÜU
±¢ïã ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ¢ï´ ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ çÜU²¢ ÜUÚï´ J ²ïã ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï
S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ Îè J çÈUÚ ©S¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ¥x¢Ú ¥¢Ð §Á¢¢Á¢G¼ Îḯ ¼¢ï }¢ñ́ ¥¢Ð ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
¥¢ñÚ }¢éÜUG gS¢ Ð¢©æ ÜU¢ï Ï¢¢ïS¢¢ Îêæ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï §S¢ ÜUè
§Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©S¢ Ýï ¥¢Ð ÜïU }¢éÜUG gS¢ ã¢‰¢ ¥¢ñÚ }¢éÏ¢¢ÚÜU Ð¢©æ ÜU¢ï
±¢çHã¢Ý¢ ¥GÜUG èÎ¼ ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢ê}¢ çH²¢ J(1)
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ çÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ »ÜU
}¢ç‹Á¢GH ÐÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ §çS¼‹Á¢¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï
}¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» }¢x¢Ú ÜUãè´ ÜU¢ï§ü ¥¢ÇG ÜUè Á¢x¢ã ÝÁ¢GÚ Ýãè´ ¥¢§ü J
ã¢æ ¥HÏ¢œ¢¢ ©S¢ }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ Î¢ï ÎÚwG¼ ÝÁ¢GÚ ¥¢», Á¢¢ï »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ÜU¢ÈGUè
ÎêÚè ÐÚ ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï »ÜU ÎÚwG¼ ÜUè à¢¢¶G ÐÜUÇG ÜUÚ
Ó¢HÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã ÎÚwG¼ §S¢ ¼GÚãGG ¥¢Ð ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ Ó¢HÝï
Hx¢¢ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG }¢ã¢Ú ±¢H¢ ªæÅ }¢ã¢Ú ÐÜUÇGÝï ±¢Hï ÜïU S¢¢‰¢ Ó¢HÝï Hx¢¼¢
ãñ çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ÎêS¢Úï ÎÚwG¼ ÜUè ÅãÝè ‰¢¢}¢ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï
|¢è Ó¢HÝï ÜU¢ §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ±¢ïã |¢è Ó¢H ÐÇG¢ ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÎÚwG¼ »ÜU

ÎêS¢Úï S¢ï ç}¢H x¢» ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜUè ¥¢ÇG }¢ï´ ¥ÐÝè ãG¢Á¢¼ ÚzG¥G
ÈGUÚ}¢¢§ü J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï ãGév}¢ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã
Î¢ïÝ¢ï´ ÎÚwG¼ Á¢G}¢èÝ Ó¢èÚ¼ï ãé» Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ ÐãéæÓ¢
ÜUÚ Á¢¢ ¶ÇGï ãé» J(1)
§Ýç¼Ï¢¢ã
²ïãè ±¢ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ Ï¢êS¢ïÚè
Ýï ¥ÐÝï ÜGUS¢èÎ» Ï¢éÎ¢ü }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ¥¢Ð ÜïU Ï¢éH¢Ýï ÐÚ ÎÚwG¼ S¢ÁÎ¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¥¢ñÚ çÏ¢H¢ ÜGUÎ}¢
ÜïU ¥ÐÝè ôÐÇHè S¢ï Ó¢H¼ï ãé» ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J ÝèÁ¢G ÐãHè
ãGÎèS¢ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãé±¢ çÜU ÎèÝÎ¢Ú Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ }¢S¢HÝ ©GH}¢¢ ± }¢à¢¢§¶G
ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜïU çH²ï ©Ý ÜïU ã¢‰¢ Ð¢©æ ÜU¢ï Ï¢¢ïS¢¢ ÎïÝ¢ Á¢¢§Á¢G ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ Ý±±è Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “¥ÁG ¢ÜU¢Ú” }¢ï´
¥¢ñÚ ã}¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “Ý±¢çÎLH ãGÎèS¢” }¢ï´ §S¢ }¢S¥Hï ÜU¢ï
}¢éÈGUSS¢H ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ ãñ J
ÀÇGè Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢§ü
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU Î¢ï S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ©S¢ñÎ
çÏ¢Ý ãGéÁ¢GñÚ ¥¢ñÚ ¥GÏÏ¢¢Î çÏ¢Ý çÏ¢àÚ ¥‹{ïÚè Ú¢¼ }¢ï´ Ï¢ãé¼ ÎïÚ
¼ÜU ãGéÁG¢êÚ S¢ï Ï¢¢¼ ÜUÚ¼ï Úãï Á¢Ï¢ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ï¢¢Úx¢¢ãï
çÚS¢¢H¼ S¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» ¼¢ï »ÜU ÜUè ÀÇGè Ý¢ x¢ã¢æ wG¢éÎ Ï¢
wG¢éÎ Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã Î¢ïÝ¢ï´ ©S¢è ÀÇGè ÜUè Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ Ó¢H¼ï Úãï Á¢Ï¢

ÜéUÀ ÎêÚ Ó¢H ÜUÚ Î¢ïÝ¢ï´ ÜïU Í¢Ú¢ï´ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ¥Hx¢ ¥Hx¢ ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ÎêS¢Úï ÜUè
ÀÇGè |¢è Ú¢ñà¢Ý ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Î¢ïÝ¢ï´ ¥ÐÝè ¥ÐÝè ÀçÇG²¢ï´ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè ÜïU S¢ã¢Úï
S¢wG¼ ¥‹{ïÚè Ú¢¼ }¢ï´ ¥ÐÝï ¥ÐÝï Í¢Ú¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢» J(1)
§S¢è ¼GÚãGG §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè

S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý
Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜïU S¢¢‰¢ §Gà¢¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè J Ú¢¼ S¢wG¼
¥‹{ïÚè ‰¢è ¥¢ñÚ ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ Í¢‹Í¢¢ïÚ Í¢Å¢ À¢§ü ãé§ü ‰¢è J Ï¢ ±vG¼ï Ú±¢Ýx¢è
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ©‹ãï´ ÎÚwG¼ ÜUè »ÜU
à¢¢¶G ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ çÏ¢H¢ ¶G¢ñÈGU¢ï ¶G¼GÚ
¥ÐÝï Í¢Ú Á¢¢¥¢ï ²ïã à¢¢¶G ¼é}ã¢Úï ã¢‰¢ }¢ï´ »ïS¢è Ú¢ñà¢Ý ã¢ï Á¢¢»x¢è çÜU ÎS¢
¥¢Î}¢è ¼é}ã¢Úï ¥¢x¢ï ¥¢ñÚ Î„ ¥¢Î}¢è ¼é}ã¢Úï ÐèÀï §S¢ ÜUè Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ Ó¢H
S¢ÜïU´ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ¼é}¢ Í¢Ú ÐãéæÓ¢¢ïx¢ï ¼¢ï »ÜU ÜU¢Hè Ó¢èÁ¢G ÜU¢ï Îï¶¢ïx¢ï ©S¢ ÜU¢ï
}¢¢Ú ÜUÚ Í¢Ú S¢ï çÝÜU¢H ÎïÝ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU Á¢êæ ãè ãGÁ¢GÚ¼ï
ÜGU¼¢Î¢ ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï çÝÜUHï ±¢ïã à¢¢¶G Ú¢ñà¢Ý ã¢ï
x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã ©S¢è ÜUè Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ Ó¢H ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ÐãéæÓ¢ x¢» ¥¢ñÚ Îï¶¢
çÜU ±ã¢æ »ÜU ÜU¢Hè Ó¢èÁ¢G }¢¢ñÁ¢êÎ ãñ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢Ýï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU
©S¢ ÜU¢ï }¢¢Ú ÜUÚ Í¢Ú S¢ï Ï¢¢ãÚ çÝÜU¢H çÎ²¢ J(2)
HÜUÇGè ÜUè ¼H±¢Ú

Á¢æx¢ï Ï¢Îí ÜïU çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GvÜU¢à¢¢ çÏ¢Ý }¢ïãGçS¢Ý
ÜUè ¼H±¢Ú ÅêÅ x¢§ü ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï »ÜU

ÎÚwG¼ ÜUè ÅãÝè Îï ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¼é}¢ §S¢ S¢ï Á¢æx¢ ÜUÚ¢ï” ±¢ïã ÅãÝè
©Ý ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ¥¢¼ï ãè »ÜU çÝã¢²¼ ÝÈGUèS¢ ¥¢ñÚ Ï¢ïã¼ÚèÝ ¼H±¢Ú Ï¢Ý x¢§ü
çÁ¢S¢ S¢ï ±¢ïã ©G}¢í |¢Ú ¼}¢¢}¢ HÇG¢§²¢ï´ }¢ï´ Á¢æx¢ ÜUÚ¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´
±¢ïã à¢ã¢Î¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J
§S¢è ¼GÚãGG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜUè ¼H±¢Ú
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU çÎÝ ÅêÅ x¢§ü ‰¢è ¼¢ï ©Ý ÜU¢ï |¢è ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï »ÜU ¶Á¢êÚ ÜUè à¢¢¶G Îï ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¼é}¢ §S¢ S¢ï HÇG¢ï”
±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢ ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ ¥¢¼ï ãè
»ÜU Ï¢Ú¢üÜGU ¼H±¢Ú Ï¢Ý x¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Á¢ãGà¢
ÜUè ©S¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ Ý¢}¢ “©GÚÁ¢êÝ” ‰¢¢ ²ïã wG¢éHÈGU¢ Ï¢Ýê ¥H ¥GÏÏ¢¢S¢
ÜïU Î¢ñÚï ãGéÜêU}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè Úãè ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¶GHèÈGU¢ }¢¢ï’¼çS¢}¢ çÏ¢ËH¢ã
ÜïU »ÜU ¥}¢èÚ Ýï §S¢ ¼H±¢Ú ÜU¢ï Ï¢¢§üS¢ ÎèÝ¢Ú }¢ï´ ¶GÚèÎ¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
©GvÜU¢à¢¢ ÜUè ¼H±¢Ú ÜU¢ Ý¢}¢ “¥G¢ñÝ” ‰¢¢, ²ïã Î¢ïÝ¢ï´
¼H±¢Úï´ ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¼S¢LüÈGU¢¼
ÜUè ²¢Îx¢¢Ú ‰¢è´ J(1)
Ú¢ïÝï ±¢H¢ S¢é¼êÝ
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ ÐãHï ç}¢}Ï¢Ú Ýãè´ ‰¢¢, ¶Á¢êÚ ÜïU ¼Ý¢ ÜU¢ »ÜU
S¢é¼êÝ ‰¢¢ §S¢è S¢ï ÅïÜU Hx¢¢ ÜUÚ ¥¢Ð wG¢éyGÏ¢¢ ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ »ÜU
¥‹S¢¢Úè ¥G¢ñÚ¼ Ýï »ÜU ç}¢}Ï¢Ú Ï¢Ý±¢ ÜUÚ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ Ú¶¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ©S¢ ÐÚ ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ wG¢éyGÏ¢¢ ÎïÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ J Ý¢ x¢ã¢æ ©S¢ S¢é¼êÝ S¢ï
Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG Ú¢ïÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ¥¢Ýï Hx¢è ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ¥¢²¢
ãñ çÜU ªæÅçÝ²¢ï´ ÜUè ¼GÚãGG çÏ¢HçÏ¢H¢Ýï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü J ²ïã Ú¢ç±²¢Ýï
ãGÎèS¢ ÜïU }¢éwG¼çHÈGU Á¢G¢ñÜGU ÜUè çÏ¢Ý¢ ÐÚ Ú¢ïÝï ÜUè }¢éwG¼çHÈGU ¼àÏ¢èãï´ ãñ´
Ú¢ç±²¢ï´ ÜU¢ }¢vGS¢êÎ ²ïã ãñ çÜU ÎÎïü çÈGUÚ¢ÜGU S¢ï çÏ¢HçÏ¢H¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú

ã¢ï ÜUÚ S¢é¼êÝ Á¢G¢Ú Á¢G¢Ú Ú¢ïÝï Hx¢¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ
çÜU S¢é¼êÝ §S¢ ÜGUÎÚ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï Ú¢ïÝï Hx¢¢ çÜU ÜGUÚèÏ¢ ‰¢¢ çÜU Á¢¢ïà¢ï çx¢²¢ü S¢ï
ÈUÅ Á¢¢» ¥¢ñÚ §S¢ Ú¢ïÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G ÜU¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢éS¢çËH²¢ï´
Ýï ¥ÐÝï ÜU¢Ý¢ï´ S¢ï S¢éÝ¢ J S¢é¼êÝ ÜUè çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ
ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ç}¢}Ï¢Ú S¢ï ©¼Ú ÜUÚ ¥¢» ¥¢ñÚ
S¢é¼êÝ ÐÚ ¼SÜUèÝ ÎïÝï ÜïU çH²ï ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢ Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Hx¢¢ çH²¢ ¼¢ï ±¢ïã S¢é¼êÝ §S¢ ¼GÚãGG çãÓ¢çÜU²¢æ Hï Hï ÜUÚ Ú¢ïÝï
Hx¢¢ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG Ú¢ïÝï ±¢Hï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï Á¢Ï¢ Ó¢éÐ ÜUÚ¢²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¼¢ï ±¢ïã
çãÓ¢çÜU²¢æ Hï Hï ÜUÚ Ú¢ïÝï Hx¢¼¢ ãñ J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï S¢é¼êÝ ÜU¢ï
¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï çÓ¢}¢Å¢ çH²¢ ¼¢ï ±¢ïã S¢éÜêUÝ Ð¢ ÜUÚ ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU S¢é¼êÝ ÜU¢ ²ïã Ú¢ïÝ¢ §S¢ çÏ¢Ý¢ ÐÚ ‰¢¢ çÜU ²ïã
ÐãHï wG¢éÎ¢ ÜU¢ çÁ¢GRU S¢éÝ¼¢ ‰¢¢ ¥Ï¢ Á¢¢ï Ý S¢éÝ¢ ¼¢ï Ú¢ïÝï Hx¢¢ J(1)
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢éÚñÎ¢ ÜUè ãGÎèS¢ }¢ï´ ²ïã |¢è ±¢çÚÎ ãñ

çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ©S¢ S¢é¼êÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï
Hx¢¢ ÜUÚ ²ïã ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï S¢é¼êÝ ! ¥x¢Ú ¼ê Ó¢¢ãï ¼¢ï }¢ñ´ ¼éÛ¢ ÜU¢ï çÈUÚ ©S¢è
Ï¢¢x¢G }¢ï´ ¼ïÚè ÐãHè Á¢x¢ã ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ Îêæ ¼¢çÜU ¼ê ÐãHï ÜUè ¼GÚãGG ãÚ¢ |¢Ú¢
ÎÚwG¼ ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ã}¢ïà¢¢ ÈUH¼¢ ÈêUH¼¢ Úãï ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼ïÚè wG±¢çãà¢ ã¢ï
¼¢ï }¢ñ´ ¼éÛ¢ ÜU¢ï Ï¢¢x¢Gï çÏ¢çãà¼ ÜU¢ »ÜU ÎÚwG¼ Ï¢Ý¢ ÎïÝï ÜïU çH²ï wG¢éÎ¢ S¢ï Îé¥¢G
ÜUÚ Îêæ ¼¢çÜU Á¢‹Ý¼ }¢ï´ wG¢éÎ¢ ÜïU ¥¢ñçH²¢ ¼ïÚ¢ ÈUH ¶¢¼ï Úãï´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
S¢é¼êÝ Ýï §¼Ýè Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¥¢S¢ Ð¢S¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ Ýï
|¢è S¢é Ý çH²¢, S¢é ¼ ê Ý ÜU¢ Á¢±¢Ï¢ ²ï ã ‰¢¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! }¢ïÚè ²ïãè ¼}¢‹Ý¢ ãñ çÜU }¢ñ´ Á¢‹Ý¼ ÜU¢ »ÜU ÎÚwG¼
Ï¢Ý¢ çÎ²¢ Á¢¢ªæ ¼¢çÜU wG¢éÎ¢ ÜïU ¥¢ñçH²¢ }¢ïÚ¢ ÈUH ¶¢¼ï Úãï´ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï

ãG²¢¼ï Á¢¢ç±Î¢Ýè ç}¢H Á¢¢» J ãGéÁG¢êÚ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU

»ï S¢é¼êÝ ! }¢ñ´ Ýï ¼ïÚè §S¢ ¥¢ÚÁG¢ê ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÜUÚ çH²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï
S¢¢}¢ï§üGÝ ÜU¢ï }¢é¶G¢¼GÏ¢ ÜUÚ ÜïU ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï H¢ïx¢¢ï ! Îï¶¢ï §S¢ S¢é¼êÝ Ýï
Î¢LH ÈGUÝ¢ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ ÜUÚ Î¢LH Ï¢ÜGU¢ ÜUè ãG²¢¼ ÜU¢ï
§çwG¼²¢Ú ÜUÚ çH²¢ J(1)
»ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï
S¢é¼êÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Hx¢¢ ÜUÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜïU ÜGUÏÁ¢G» ÜéUGÎÚ¼ }¢ï´ }¢ïÚè Á¢¢Ý ãñ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ´ §S¢ S¢é¼êÝ ÜU¢ï
¥ÐÝï S¢èÝï S¢ï Ý çÓ¢}¢Å¢¼¢ ¼¢ï ²ïã çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ú¢ï¼¢ ãè Úã¼¢ J
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU çx¢²ü» S¢é¼êÝ ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ¥ãG¢ÎèS¢ ¥¢ñÚ
S¢èÚ¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ x²¢Úã S¢ãG¢çÏ¢²¢ï´ S¢ï }¢‹ÜGUêH ãñ çÁ¢Ý ÜïU Ý¢}¢ ²ïã ãñ´ :
{1} Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã {2} ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢ {3} ¥ÝS¢ çÏ¢Ý
}¢¢çHÜU {4} ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú {5} ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢
{6} S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î {7} ¥Ï¢ê S¢§üGÎ wG¢éÎÚè {8} Ï¢éÚñÎ¢ {9} ©}}¢ï
S¢H}¢ã { 10} }¢é œ ¢G ç HÏ¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è ±Î¢¥G ¢ { 11} ¥G ¢ §à¢¢
( ) çÈUÚ Î¢ñÚï S¢ãG¢Ï¢¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ãÚ Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Ú¢ç±²¢ï´ ÜUè
»ÜU Á¢}¢¢¥G¼ï ÜUS¢èÚ¢ §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï çÚ±¢²¼ ÜUÚ¼è Úãè ²ã¢æ ¼ÜU çÜU
¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ ¼¢Á¢égèÝ S¢éÏ¢ÜUè ( )
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU çx¢²ü» S¢é¼êÝ ÜUè ãGÎèS¢ “¶GÏ¢Úï }¢é¼±¢ç¼Ú” ãñ J (2)
§S¢ S¢é¼êÝ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ »ÜU çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥¢Ð

Ýï ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï ç}¢}Ï¢Ú ÜïU ÝèÓ¢ï ÎzGÝ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´

¥¢²¢ ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï §S¢ ÜU¢ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè À¼ }¢ï´ Hx¢¢ çÎ²¢ J §Ý
Î¢ïÝ¢ï´ çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ à¢¢çÚãGèÝï ãGÎèS¢ Ýï §S¢ ¼GÚãGG ¼y¢GÏ¢èÜGU Îè ãñ çÜU ÐãHï
ãGéÁG¢êÚ Ýï §S¢ ÜU¢ï ÎzGÝ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ çÈUÚ §S¢ ¶G²¢H S¢ï
çÜU ²ïã H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ S¢ï Ð¢}¢¢H ã¢ïx¢¢ ©S¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ S¢ï çÝÜU¢H ÜUÚ
À¼ }¢ï´ Hx¢¢ çÎ²¢ §S¢ ¼GÚãGG Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÎzGÝ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ À¼ }¢ï´ Hx¢¢Ýï ÜUè
Î¢ïÝ¢ï´ çÚ±¢²¼ï´ Î¢ï ±vG¼¢ï´ }¢ï´ ã¢ïÝï ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï ÎéLS¼ ãñ´ J
çÈUÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ ¼¢’}¢èÚï
Á¢ÎèÎ ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢é‹ãçÎ}¢ ÜUè x¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã S¢é¼êÝ À¼ S¢ï
çÝÜU¢H¢ x¢²¢ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ï }¢àãêÚ S¢ãG¢Ï¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ©Ï¢Ä² çÏ¢Ý ÜU¢’Ï¢
Ýï »ÜU }¢éÜGUgS¢ ¼Ï¢LüÜU S¢}¢Û¢ ÜUÚ ©Æ¢ çH²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶ çH²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ²ïã çÏ¢ËÜéUH ãè ÜU¢ïãÝ¢ ¥¢ñÚ ÐéÚ¢Ý¢ ã¢ï
ÜUÚ Ó¢êÚ Ó¢êÚ ã¢ï x¢²¢ J
§S¢ S¢é¼êÝ ÜU¢ï ÎzGÝ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ¥GËH¢}¢¢ ÁG¢éÚÜGU¢Ýè
Ýï ²ïã Ýév¼¢ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ¥x¢Ó¢ïü ²ïã wG¢éàÜU
HÜUÇGè ÜU¢ »ÜU S¢é¼êÝ ‰¢¢ }¢x¢Ú ²ïã ÎÚÁ¢¢¼¢ï }¢Ú¢ç¼Ï¢ }¢ï´ »ÜU }¢Îïü }¢¢ïç}¢Ý
ÜïU ç}¢SH ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ x¢²¢ v²êæ çÜU ²ïã ãGéÁG¢êÚ ÜïU §GàÜGU
± }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ Ú¢ï²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU S¢¢‰¢ §GàÜGU
± }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ Ï¢Ú¼¢± ²ïã §ü}¢¢Ý ±¢H¢ï´ ãè ÜU¢ ¶G¢SS¢¢ ãñ J(1)
( )
¥G¢H}¢ï ãGñ±¢Ý¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝ¢
¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ¥ÜUS¢Ú çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ Ó¢‹Î ¥ËÈGU¢Á¢G ÜïU ¼x¢GÄ²éÚ ÜïU
S¢¢‰¢ ²ïã çÚ±¢²¼ }¢…GÜêUÚ ãñ çÜU »ÜU ¥‹S¢¢Úè ÜU¢ ªæÅ çÏ¢x¢ÇG x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ

±¢ïã çÜUS¢è ÜïU ÜGU¢Ï¢ê }¢ï´ Ýãè´ ¥¢¼¢ ‰¢¢ Ï¢çËÜU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ÜU¢ÅÝï ÜïU çH²ï
ãG}H¢ çÜU²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï }¢éœ¢GH¥G
çÜU²¢ J ¥¢Ð Ýï wG¢éÎ ©S¢ ªæÅ ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢Ýï ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï
¥¢Ð ÜU¢ï Ú¢ïÜU¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ²ïã ªæÅ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï Î¢ñÇG ÜUÚ ÜéUœ¢ï ÜUè ¼GÚãGG ÜU¢Å ¶¢¼¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ “}¢éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü ¶G¢ñÈGU Ýãè´ ãñ” ²ïã ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð
¥¢x¢ï Ï¢ÉGï ¼¢ï ªæÅ Ýï ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ¥¢ ÜUÚ ¥ÐÝè
x¢ÚÎÝ Ç¢H Îè ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ çÜU²¢ ¥¢Ð Ýï ©S¢
ÜïU S¢Ú ¥¢ñÚ x¢ÚÎÝ ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï à¢zGÜGU¼ ÈïUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã çÏ¢ËÜéUH ãè
Ý}¢ü ÐÇG x¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÐÜUÇG ÜUÚ
©S¢ ÜïU }¢¢çHÜU ÜïU ãG±¢Hï ÜUÚ çÎ²¢ J çÈUÚ ²ïã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢
ÜUè ãÚ }¢wGHêÜGU Á¢¢Ý¼è ¥¢ñÚ }¢¢Ý¼è ãñ çÜU }¢ñ´ ¥ËH¢ã ÜU¢ ÚS¢êH ãêæ
HïçÜUÝ çÁ¢‹Ý¢ïæ ¥¢ñÚ §‹S¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï ÜéUzGÈGU¢Ú ãñ´ ±¢ïã }¢ïÚè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢
§vGÚ¢Ú Ýãè´ ÜUÚ¼ï J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ªæÅ ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚ¼ï
ãé» Îï¶ ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! Á¢Ï¢
Á¢¢Ý±Ú ¥¢Ð ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¼¢ï ã}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¼¢ï S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¥x¢Ú çÜUS¢è §‹S¢¢Ý ÜU¢ ÎêS¢Úï §‹S¢¢Ý ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ ÜUÚÝ¢ Á¢¢§Á¢G ã¢ï¼¢ ¼¢ï
}¢ñ´ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜU¢ï ãGév}¢ Îï¼¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï à¢¢ïãÚ¢ï´ ÜU¢ï S¢ÁÎ¢ çÜU²¢ ÜUÚï´ J(1)
Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ªæ Å ÜUè ÈGUÚ²¢Î

»ÜU Ï¢¢Ú ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ »ÜU ¥‹S¢¢Úè ÜïU
Ï¢¢x¢G }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ±ã¢æ »ÜU ªæÅ ¶ÇG¢ ãé±¢ Á¢G¢ïÚ Á¢G¢ïÚ S¢ï çÓ¢ËH¢ Úã¢
‰¢¢ J Á¢Ï¢ ©S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï »ÜU Î}¢ çÏ¢HçÏ¢H¢Ýï Hx¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè

Î¢ïÝ¢ï´ ¥¢æ¶¢ï´ S¢ï ¥¢æS¢ê Á¢¢Úè ã¢ï x¢» J ¥¢Ð Ýï ÜGUÚèÏ¢ Á¢¢
ÜUÚ ©S¢ ÜïU S¢Ú ¥¢ñÚ ÜUÝÐÅè ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï à¢zGÜGU¼ ÈïUÚ¢ ¼¢ï ±¢ïã ¼S¢ËHè
Ð¢ ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï x¢²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï H¢ïx¢¢ï´
S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ªæÅ ÜU¢ }¢¢çHÜU ÜU¢ñÝ ãñ ? H¢ïx¢¢ï´ Ýï »ÜU
¥‹S¢¢Úè ÜU¢ Ý¢}¢ Ï¢¼¢²¢, ¥¢Ð Ýï ÈGU¢ñÚÝ ©Ý ÜU¢ï Ï¢éH±¢²¢
¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Ý Á¢¢Ý±Ú¢ḯ ÜU¢ï ¼é}ã¢Úï ÜGUÏÁ¢Gï }¢ḯ Îï
ÜUÚ §Ý ÜU¢ï ¼é}ã¢Ú¢ }¢ãGÜêU}¢ Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ḯ ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU
¼é}¢ §Ý Á¢¢Ý±Ú¢ḯ ÐÚ ÚãGì}¢ çÜU²¢ ÜUÚ¢ï J ¼é}ã¢Úï §S¢ ªæÅ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ¼é}ã¢Úè
çà¢ÜU¢²¼ ÜUè ãñ çÜU ¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï |¢êÜU¢ Ú¶¼ï ã¢ï ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¼G¢ÜGU¼ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
§S¢ S¢ï ÜU¢}¢ Hï ÜUÚ §S¢ ÜU¢ï ¼vHèÈGU Îï¼ï ã¢ï J(1)
Ï¢ï Îê{ ÜUè Ï¢ÜUÚè Ýï Îê{ çÎ²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´
»ÜU Ý¢ñ ©G}¢í HÇGÜU¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢vÜïU }¢ï´ ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ©GvGÏ¢¢ çÏ¢Ý ¥Ï¢è
}¢é§üG¼G ÜUè Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¢²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J §çœ¢ÈGU¢ÜGU S¢ï ãGéÁG¢êÚ
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜU¢ }¢ïÚï Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚ ãé±¢,
¥¢Ð Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï HÇGÜïU ! ¥x¢Ú ¼é}ã¢Úè
Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜïU ‰¢Ý¢ï´ }¢ï´ Îê{ ã¢ï ¼¢ï ã}¢ï´ |¢è Îê{ çÐH¢¥¢ï, }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU
}¢ñ´ §Ý Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ }¢¢çHÜU Ýãè´ ãêæ Ï¢çËÜU §Ý ÜU¢ Ó¢Ú±¢ã¢ ã¢ïÝï ÜUè
ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï ¥}¢èÝ ãêæ, }¢ñ´ |¢H¢ çÏ¢x¢GñÚ }¢¢çHÜU ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ ÜïU çÜUS¢ ¼GÚãGG
§Ý Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜU¢ Îê{ çÜU„è ÜU¢ï çÐH¢ S¢ÜU¼¢ ãêæ ? ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ¼é}ã¢Úè Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ }¢ḯ ÜU¢ï§ü Ï¢ÓÓ¢¢ |¢è ãñ ? }¢ñ́ Ýï ÜUã¢ :
“Á¢è ã¢æ” ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ©S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ H¢¥¢ï J }¢ñ́ Hï ¥¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï ©S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜUè Å¢æx¢¢ï´ ÜU¢ï ÐÜUÇG
çH²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜïU ‰¢Ý ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢
Hx¢¢ çÎ²¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ ‰¢Ý Îê{ S¢ï |¢Ú x¢²¢ çÈUÚ »ÜU x¢ãÚï Ð‰‰¢Ú }¢ï´ ¥¢Ð

Ýï ©S¢ ÜU¢ Îê{ Î¢ïã¢, ÐãHï wG¢éÎ çÐ²¢ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU
ÜU¢ï çÐH¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢éÛ¢ ÜU¢ï |¢è çÐH¢²¢ çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ©S¢ Ï¢ÜUÚè ÜïU ‰¢Ý }¢ï´ ã¢‰¢ }¢¢Ú ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ‰¢Ý ! ¼ê çS¢}¢Å Á¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ©S¢ ÜU¢ ‰¢Ý çS¢}¢Å ÜUÚ wG¢éàÜU ã¢ï x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU
}¢ñ´ §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ Ï¢ïãGÎ }¢é¼¥çSS¢Ú ãé±¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ¥¢Ð ÐÚ ¥¢S}¢¢Ý S¢ï Á¢¢ï ÜUH¢}¢ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ ãñ }¢éÛ¢ï |¢è çS¢¶¢§²ï J
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Á¢GMÚ S¢è¶¢ï ¼é}ã¢Úï ¥‹ÎÚ
S¢è¶Ýï ÜUè S¢H¢çãGÄ²¼ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï S¢éÝ
ÜUÚ ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè S¢œ¢Ú S¢êÚ¼ï´ ²¢Î ÜUÚ Hè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý
}¢„ªGÎ ÜUã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU }¢ïÚï §SH¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï }¢ï´ §S¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ï Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ ÎwGH ãñ J(1)
¼ÏHèx¢Gï §SH¢}¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ |¢ïçÇG²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU »ÜU |¢ïçÇG²ï Ýï
»ÜU Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï ÐÜUÇG çH²¢ HïçÜUÝ Ï¢ÜUçÚ²¢ï´ ÜïU Ó¢Ú±¢ãï Ýï |¢ïçÇG²ï ÐÚ ãG}H¢
ÜUÚ ÜïU ©S¢ S¢ï Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï ÀèÝ çH²¢ J |¢ïçÇG²¢ |¢¢x¢ ÜUÚ »ÜU ÅèHï ÐÚ Ï¢ñÆ
x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï Ó¢Ú±¢ãï ! ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï }¢éÛ¢ ÜU¢ï çÚÁGÜGU
çÎ²¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ¼êÝï ©S¢ ÜU¢ï }¢éÛ¢ S¢ï ÀèÝ çH²¢ J Ó¢Ú±¢ãï Ýï ²ïã S¢éÝ ÜUÚ
ÜUã¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï ¥¢Á¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü ãGñÚ¼ ¥æx¢ïÁ¢G
¥¢ñÚ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ¶GïÁ¢G }¢‹Á¢GÚ Ýãè´ Îï¶¢ çÜU »ÜU |¢ïçÇG²¢ ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´
}¢éÛ¢ S¢ï ÜUH¢}¢ ÜUÚ¼¢ ãñ J |¢ïçÇG²¢ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU »ï Ó¢Ú±¢ãï ! §S¢ S¢ï ÜUãè´
çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÁ¢èÏ¢ Ï¢¢¼ ¼¢ï ²ïã ãñ çÜU ¼ê ²ã¢æ Ï¢ÜUçÚ²¢æ Ó¢Ú¢ Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ¼ê ©S¢
ÝÏ¢è ÜU¢ï À¢ïÇGï ¥¢ñÚ ©Ý S¢ï }¢éæã }¢¢ïÇGï ãé» Ï¢ñÆ¢ ãñ çÁ¢Ý S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éÁG¢éx¢ü

¥¢ñÚ Ï¢éH‹Î }¢¼üÏ¢¢ ÜU¢ï§ü ÝÏ¢è Ýãè´ ¥¢²¢ J §S¢ ±vG¼ Á¢‹Ý¼ ÜïU ¼}¢¢}¢
ÎÚ±¢Á¢Gï ¶éHï ãé» ãñ´ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï Á¢‹Ý¼ ©S¢ ÝÏ¢è ÜïU S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜUè
à¢¢Ýï çÁ¢ã¢Î ÜU¢ }¢‹Á¢GÚ Îï¶ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ¼ïÚï ¥¢ñÚ ©S¢ ÝÏ¢è ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
Ï¢S¢ »ÜU Í¢¢Åè ÜU¢ ÈGU¢çS¢H¢ ãñ J ÜU¢à¢ ! ¼ê |¢è ©S¢ ÝÏ¢è ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ḯ
ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥ËH¢ã ÜïU HàÜUÚ¢ḯ ÜU¢ »ÜU çS¢Ð¢ãè Ï¢Ý Á¢¢¼¢ J Ó¢Ú±¢ãï Ýï
§S¢ x¢éz¼G ìx¢ê S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU ¥x¢Ú }¢ñ́ ²ã¢æ S¢ï Ó¢H¢ x¢²¢ ¼¢ï }¢ïÚè
Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜU¢ñÝ ÜUÚïx¢¢ ? |¢ïçÇG²ï Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ¼ïÚï H¢ñÅÝï ¼ÜU
}¢ñ́ wG¢éÎ ¼ïÚè Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ ÜUè çÝx¢ãìÏ¢¢Ýè ÜUMæx¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ó¢Ú±¢ãï Ýï ¥ÐÝè
Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ ÜU¢ï |¢ïçÇG²ï ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ÜGïU§üG |¢ïçÇG²ï ÜïU ÜUãÝï ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ©S¢ Ýï
ÝÏ¢è ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ }¢S¢MÈGU Ð¢²¢ J çÈUÚ
Ó¢Ú±¢ãï Ýï |¢ïçÇG²ï ÜïU ÜUH¢}¢ ÜU¢ ãGéÁG¢êÚ S¢ï ¼…GçÜUÚ¢
çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ Á¢¢¥¢ï ¼é}¢ ¥ÐÝè S¢Ï¢
Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ± S¢H¢}¢¼ Ð¢¥¢ïïx¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Ó¢Ú±¢ã¢ Á¢Ï¢ H¢ñÅ¢ ¼¢ï ²ïã
}¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ãGñÚ¢Ý Úã x¢²¢ çÜU |¢ïçÇG²¢ ©S¢ ÜUè Ï¢ÜUçÚ²¢ḯ ÜUè çãGÈUG ¢Á¢G¼ ÜUÚ
Úã¢ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü Ï¢ÜUÚè |¢è Á¢G¢»¥G Ýãè´ ãé§ü ãñ Ó¢Ú±¢ãï Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ
|¢ïçÇG²ï ÜïU çH²ï »ÜU Ï¢ÜUÚè Á¢GÏãG ÜUÚ ÜïU Ðïà¢ ÜUÚ Îè ¥¢ñÚ |¢ïçÇG²¢ ©S¢ ÜU¢ï ¶¢
ÜUÚ Ó¢H çÎ²¢ J(1)
»’H¢Ýï §ü}¢¢Ý ÜUÚÝï ±¢Hè x¢¢ïã
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÜGUÏ¢èH»
Ï¢Ýè S¢éHñ}¢ ÜU¢ »ÜU ¥¢’Ú¢Ï¢è Ý¢ x¢ã¢æ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
ÜUè ÝêÚ¢Ýè }¢ãGçÈGUH ÜïU Ð¢S¢ S¢ï x¢éÁ¢GÚ¢ ¥¢Ð ¥ÐÝï ¥SãG¢Ï¢ ÜïU }¢Á}¢¥G }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï J ²ïã ¥¢’Ú¢Ï¢è Á¢æx¢H S¢ï »ÜU x¢¢ïã ÐÜUÇG ÜUÚ H¢ Úã¢ ‰¢¢

¥¢’Ú¢Ï¢è Ýï ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU ±¢ïã ÜU¢ñÝ ãñ´ ? H¢ïx¢¢ï´
Ýï Ï¢¼¢²¢ çÜU ²ïã ¥ËH¢ã ÜïU ÝÏ¢è ãñ´ J ¥¢’Ú¢Ï¢è ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè
¼GÚÈGU }¢é¼±ÁÁ¢ïã ãé±¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU }¢éÛ¢ï H¢¼¢ï ©GÁGÁ¢G¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ãñ
çÜU }¢ñ´ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU ¥¢Ð ÐÚ §ü}¢¢Ý Ýãè´ H¢ªæx¢¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ïÚè ²ïã x¢¢ïã
¥¢Ð ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý Ý H¢», ²ïã ÜUã ÜUÚ ©S¢ Ýï x¢¢ïã ÜU¢ï ¥¢Ð ÜïU
S¢¢}¢Ýï Ç¢H çÎ²¢ J ¥¢Ð Ýï x¢¢ïã ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï
§¼Ýè Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼}¢¢}¢ ãG¢çÁ¢GÚèÝ Ýï S¢éÝ
çH²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¼ïÚ¢ }¢¢’Ï¢êÎ ÜU¢ñÝ ãñ ?
x¢¢ïã Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU }¢ïÚ¢ }¢¢’Ï¢êÎ ±¢ïã ãñ çÜU ©S¢ ÜU¢ ¥Gà¢ü ¥¢S}¢¢Ý }¢ïæ
ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ï¢¢Îà¢¢ãè Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ãñ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ÚãG}¢¼ Á¢‹Ý¼ }¢ï´ ãñ
¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ Á¢ã‹Ý}¢ }¢ï´ ãñ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢
çÜU »ï x¢¢ïã ! ²ïã Ï¢¼¢ çÜU }¢ñ´ ÜU¢ñÝ ãêæ ? x¢¢ïã Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUã¢ çÜU
¥¢Ð ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU ÚS¢êH ãñ´ ¥¢ñÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ãñ çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð
ÜU¢ï S¢ÓÓ¢¢ }¢¢Ý¢ ±¢ïã ÜU¢}²¢Ï¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï Û¢éÅH¢²¢
±¢ïã Ý¢ }¢éÚ¢Î ã¢ï x¢²¢ J ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ¥¢’Ú¢Ï¢è §S¢ ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú
ãé±¢ çÜU ÈGU¢ñÚÝ ãè ÜUçH}¢¢ ÐÉG ÜUÚ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ çÁ¢S¢ ±vG¼ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢
‰¢¢ ¼¢ï }¢ïÚè ÝÁ¢GÚ }¢ḯ M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¥¢Ð S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ý¢ ÐS¢‹Î ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è
Ýãè´ ‰¢¢ HïçÜUÝ §S¢ ±vG¼ }¢ïÚ¢ ²ïã ãG¢H ãñ çÜU ¥¢Ð }¢ïÚï ÝÁGÎèÜU }¢ïÚè ¥¢ñH¢Î
Ï¢çËÜU }¢ïÚè Á¢¢Ý S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ Œ²¢Úï ã¢ï x¢» ãñ´ J ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜïU çH²ï ãG}Î ãñ çÁ¢S¢ Ýï ¼éÛ¢ ÜU¢ï »ïS¢ï ÎèÝ ÜUè çãÎ¢²¼
Îè Á¢¢ï ã}¢ïà¢¢ x¢G¢çHÏ¢ Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ ÜU|¢è }¢xGHêÏ¢ Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ©S¢ ÜU¢ï S¢êÚ» ÈGU¢ç¼ãG¢ ¥¢ñÚ S¢êÚ» §wGH¢S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢
Îè J ¥¢’Ú¢Ï¢è ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè §Ý Î¢ï S¢êÚ¼¢ï´ ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢¢ çÜU }¢ñ́ Ýï
Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï ÈGUS¢èãG¢ï Ï¢Hèx¢G, ¼G±èH ± }¢éw¼G S¢Ú ãÚ çÜGUS}¢ ÜïU ÜUH¢}¢¢ḯ ÜU¢ï S¢éÝ¢ ãñ
}¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ́ Ýï ¥¢Á¢ ¼ÜU §S¢ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú
ÜUH¢}¢ ÜU|¢è Ýãè´ S¢éÝ¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè S¢éHñ}¢ ÜU¢ »ÜU }¢éçzGHS¢
§‹S¢¢Ý ãñ ¼é}¢ H¢ïx¢ §S¢ ÜUè }¢¢Hè §}¢Î¢Î ÜUÚ Î¢ï J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ï¢ãé¼ S¢ï
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï Ï¢ãé¼ ÜéUÀ çÎ²¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéÚüã}G ¢¢Ý çÏ¢Ý
¥G¢ñÈUG Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÎS¢ x¢¢|¢Ý ªæÅçÝ²¢æ Îè´ J ²ïã ¥¢’Ú¢Ï¢è
¼}¢¢}¢ }¢¢H ± S¢¢}¢¢Ý ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ Á¢Ï¢ ¥ÐÝï Í¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU Ó¢H¢ ¼¢ï
Ú¢S¼ï }¢ï´ Îï¶¢ çÜU ©S¢ ÜUè ÜGU¢ñ}¢ Ï¢Ýè S¢éHñ}¢ ÜïU »ÜU ãÁ¢G¢Ú S¢é±¢Ú ÝïÁ¢G¢ ¥¢ñÚ
¼H±¢Ú çH²ï ãé» Ó¢Hï ¥¢ Úãï ãñ´ J ©S¢ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ÜUã¢æ ÜïU çH²ï
¥¢ñÚ çÜUS¢ §Ú¢Îï S¢ï Ó¢Hï ã¢ï ? S¢é±¢Ú¢ï´ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ©S¢
à¢wGS¢ S¢ï HÇGÝï ÜïU çH²ï Á¢¢ Úãï ãñ´ Á¢¢ï ²ïã x¢é}¢¢Ý ÜUÚ¼¢ ãñ çÜU ±¢ïã ÝÏ¢è ãñ
¥¢ñÚ ã}¢¢Úï Îï±¼¢¥¢ïæ ÜU¢ï Ï¢éÚ¢ |¢H¢ ÜUã¼¢ ãñ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢’Ú¢Ï¢è Ýï
Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUçH}¢¢ ÐÉG¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ S¢¢Ú¢ ±¢çÜGU¥G¢ ©Ý S¢é±¢Ú¢ï´ S¢ï
Ï¢²¢Ý çÜU²¢ J ©Ý S¢é±¢Ú¢ï´ Ýï Á¢Ï¢ ¥¢’Ú¢Ï¢è ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï §S¢ ÜU¢ §ü}¢¢Ý
¥zGÚ¢ïÁ¢G Ï¢²¢Ý S¢éÝ¢ ¼¢ï S¢Ï¢ Ýï ÐÉG¢ J çÈUÚ
S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
§S¢ ÜGUÎÚ ¼ïÁ¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU §çS¼vGÏ¢¢H ÜïU
çH²ï ¶ÇGï ãé» çÜU ¥¢Ð ÜUè Ó¢¢ÎÚ ¥¢Ð ÜïU çÁ¢S}¢ï ¥yGãÚ S¢ï çx¢Ú ÐÇGè ¥¢ñÚ
²ïã H¢ïx¢ ÜUçH}¢¢ ÐÉG¼ï ãé» ¥ÐÝè ¥ÐÝè S¢é±¢çÚ²¢ï´ S¢ï ©¼Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ! ¥¢Ð ã}¢ï´ Á¢¢ï ãGév}¢ Îï´x¢ï ã}¢
¥¢Ð ÜïU ãÚ ãGév}¢ ÜUè ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Úè ÜUÚï´x¢ï J ¥¢Ð Ýï
§Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ¥H ±HèÎ
ÜïU Û¢‹Çï ÜïU ÝèÓ¢ï çÁ¢ã¢Î ÜUÚ¼ï Úã¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU
Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Ï¢Ýè S¢éHñ}¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü ÜGUÏ¢èH¢ |¢è »ïS¢¢ Ýãè´ ‰¢¢ çÁ¢S¢ ÜïU
»ÜU ãÁ¢G¢Ú ¥¢Î}¢è Ï¢²ÜU ±vG¼ }¢é„H}¢¢Ý ãé» ã¢ï´ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï
¼GÏ¢Ú¢Ýè ± Ï¢ñãÜGUè ± ãG¢çÜU}¢ ± §ÏÝï ¥GÎè Á¢ñS¢ï Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï }¢éãGçgS¢èÝ Ýï
çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ J(1)
§Ýç¼Ï¢¢ã
§S¢ çÜGUS}¢ ÜïU S¢ï´ÜUÇG¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï ²ïã Ó¢‹Î ±¢çÜGU¥G¢¼ §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè S¢êÚÁ¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Ú¢ñà¢Ý ÎHèHï´ ãñ´ çÜU M» Á¢G}¢èÝ ÜïU ¼}¢¢}¢
ãGñ±¢Ý¢¼ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ï Á¢¢Ý¼ï ÐãÓ¢¢Ý¼ï ¥¢ñÚ }¢¢Ý¼ï
ãñ´ çÜU ¥¢Ð ÝçÏ¢²ï ¥¢ç¶GLÁGÁ¢G}¢¢æ, ¶G¢¼}¢ï Ðñx¢G}Ï¢Ú¢æ ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢
¥¢Ð ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜïU ¶G¼GèÏ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢ ÜïU
ÝÜGUèÏ¢ ãñ´ ¥¢ñÚ ²ïã S¢Ï¢ ¥¢Ð ÜïU ¥}¢í ± Ýãì² ÜUè ãGév}¢Ú¢Ýè ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU
§çvG¼Î¢Ú ± ¼S¢LüÈGU¢¼ ÜUè S¢éË¼G¢Ýè ÜU¢ï ¼SHè}¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¥¢Ð ÜïU ãÚ
ÈGUÚ}¢¢Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï çH²ï ±¢çÁ¢Ï¢éH §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ H¢çÁ¢G}¢éH ¥G}¢H S¢}¢Û¢¼ï ãñ´
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU »’Á¢G¢Á¢G¢ï §vÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ± »ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ï
¥ÐÝï çH²ï S¢Ú}¢¢²» ãG²¢¼ ¼S¢Ã±éÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ J ÜU¢à¢ ! §S¢ Á¢G}¢¢Ýï ÜïU
}¢éçSH}¢ Ýé}¢¢ ÜUçH}¢¢ ÐÉGÝï ÐÉG¢Ýï ±¢Hï §‹S¢¢Ý §Ý Ï¢ï Á¢GÏ¢¢Ý Á¢¢Ý±Ú¢ï´ S¢ï
¼¢’Á¢Gè}¢ ± »ãGç¼Ú¢}¢ï ÚS¢êH ÜU¢ S¢Ï¢ÜGU S¢è¶¼ï ¥¢ñÚ çÎH¢ï Á¢¢Ý S¢ï §S¢
Ú¢ñà¢Ý ãGÜGUèÜGU¼ ÐÚ Š²¢Ý Îï¼ï çÜU
¥ÐÝï }¢¢ñH¢ ÜUè ãñ Ï¢S¢ à¢¢Ý ¥GÁ¢Gè}¢, Á¢¢Ý±Ú |¢è ÜUÚï´ çÁ¢Ý ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢
S¢æx¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥ÎÏ¢ S¢ï ¼SHè}¢, ÐïÇG S¢ÁÎï }¢ï´ çx¢Ú¢ ÜUÚ¼ï ãñ´
ã¢æ ²ãè´ ÜUÚ¼è ãñ´ çÓ¢çÇG²¢æ ÈGUÚ²¢Î, ã¢æ ²ãè´ Ó¢¢ã¼è ãñ çãÚÝè Î¢Î
§S¢è ÎÚ ÐÚ à¢é¼éÚ¢Ýï Ý¢à¢¢Î, çx¢H» Ú‹Á¢¢ï ¥GÝ¢ ÜUÚ¼ï ãñ´
(¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼ )

¥G¢H}¢ï §‹S¢¢çÝÄ²¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼

‰¢¢ïÇGè Ó¢èÁ¢G çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï x¢§ü
¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ Á¢¢Ý¼è ãñ çÜU }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ §çÏ¼Î¢§ü Á¢G}¢¢Ý¢ Ï¢ãé¼
ãè ÈGURGU¢ï ÈGU¢ÜGïU }¢ï´ x¢éÁ¢GÚ¢ ãñ J ÜU§ü ÜU§ü çÎÝ x¢éÁ¢GÚ Á¢¢¼ï ‰¢ï çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï
ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ¶¢Ýï ÜïU çH²ï Ýãè´ ç}¢H¼è ‰¢è J »ïS¢è ãG¢H¼ }¢ï´ ¥x¢Ú ÚS¢êHéËH¢ã
ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ §Ý ÈGU¢ÜGU¢Á¢GÎ¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜUè ÝéSÚ¼
± ÎS¼ x¢èÚè Ý ÜUÚ¼¢ ¼¢ï |¢H¢ ©Ý }¢éçzGHS¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ÜGU¢}¢S¼ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ v²¢ ãG¢H ã¢ï¼¢ !
ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢ Ýï ¥¢S}¢¢Ý S¢ï ©¼ÚÝï ±¢Hï ÎS¼Ú wG±¢Ý ÜUè
S¢¢¼ Ú¢ïçÅ²¢ï´ ¥¢ñÚ S¢¢¼ }¢ÀçH²¢ï´ S¢ï ÜU§ü S¢¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ÜUÚ
çÎ²¢ J ²ÜGUèÝÝ ²ïã ©Ý ÜU¢ Ï¢ãé¼ ãè ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢
çÁ¢GRU §‹Á¢èH ± ÜéUGÚ¥¢Ý Î¢ïÝ¢ï´ }¢éÜGUgS¢ ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ J
HïçÜUÝ ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU
S¢ï S¢ï´ÜUÇG¢ï´ }¢Ú¼Ï¢¢ §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ Ï¢ÚÜU¼¢ï´ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ãé±¢ çÜU
‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ ¶¢Ý¢ Ð¢Ýè S¢ï´ÜUÇG¢ï´ Ï¢çËÜU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ¥¢ñÚ
S¢ïÚ¢Ï¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ÜU¢ÈGUè ã¢ï x¢²¢ J §S¢ çÜGUS}¢ ÜïU S¢ï´ÜUÇG¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´
S¢ï }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥¢Ð ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢
¼S¢LüÈGU¢¼ ÜUè ¥¢²¢¼ï Ï¢çÄ²Ý¢¼ Ï¢Ý ÜUÚ ¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ §S¢
¼GÚãGG Ó¢}¢ÜU Úãï ãñ´ çÁ¢S¢ ¼GÚãGG ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ ¥‹{ïÚè Ú¢¼¢ï´ }¢ï´ çS¢¼¢Úï Ó¢}¢ÜU¼ï
¥¢ñÚ Á¢x¢}¢x¢¢¼ï Úã¼ï ãñ´ J
©}}¢ï S¢éHñ}¢ ÜUè Ú¢ïçÅ²¢æ
»ÜU çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ¥ÐÝï Í¢Ú }¢ï´ ¥¢»
¥¢ñÚ ¥ÐÝè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢éH}ñ ¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU v²¢ ¼é}ã¢Úï
Ð¢S¢ ¶¢Ýï ÜUè ÜU¢ï§ü Ó¢èÁ¢G ãñ ? }¢ñ´ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ÜU}¢Á¢G¢ïÚ
¥¢±¢Á¢G S¢ï ²ïã }¢ãGS¢êS¢ çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð |¢êÜïU ãñ´ J ©}}¢ï
S¢éHñ}¢ Ýï Á¢± ÜUè Ó¢‹Î Ú¢ïçÅ²¢æ ÎéÐ^ï }¢ï´ HÐïÅ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï
¥ÝS¢ ÜïU ã¢‰¢ ¥¢Ð ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢ Îè´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢
Á¢Ï¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï ¥¢Ð
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU }¢Á}¢¥G }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU
ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ Ýï ¼é}ã¢Úï
ã¢‰¢ ¶¢Ý¢ |¢ïÁ¢¢ ãñ ? ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU “Á¢è ã¢æ” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð ¥ÐÝï
¥SãG¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ ©Æï ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ÜïU }¢ÜU¢Ý ÐÚ
¼à¢ÚèÈGU H¢» J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ Ýï Î¢ñÇG ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢
ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¶GÏ¢Ú Îè, ©‹ã¢ï´ Ýï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢éHñ}¢ S¢ï
ÜUã¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ »ÜU Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ ã}¢¢Úï Í¢Ú ÐÚ
¼à¢ÚèÈGU H¢ Úãï ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ Ýï }¢ÜU¢Ý S¢ï çÝÜUH
ÜUÚ çÝã¢²¼ ãè x¢}¢üÁ¢¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ ¥¢Ð ÜU¢ §çS¼vGÏ¢¢H çÜU²¢ J ¥¢Ð Ýï
¼à¢ÚèÈGU H¢ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢éHñ}¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
Á¢¢ï ÜéUÀ ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ ã¢ï H¢¥¢ï J ©‹ã¢ï´ Ýï ±¢ïãè Ó¢‹Î Ú¢ïçÅ²¢æ Ðïà¢ ÜUÚ Îè´
çÁ¢Ý ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜïU ã¢‰¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢¢
‰¢¢ J ¥¢Ð ÜïU ãGév}¢ S¢ï ©Ý Ú¢ïçÅ²¢ï´ ÜU¢ Ó¢êÚ¢ Ï¢Ý¢²¢ x¢²¢
¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï S¢éHñ}¢ Ýï ©S¢ Ó¢êÚï ÐÚ Ï¢¼G¢ñÚï S¢¢HÝ
ÜïU Í¢è Ç¢H çÎ²¢, ©Ý Ó¢‹Î Ú¢ïçÅ²¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ ¼S¢LüÈGU¢¼ S¢ï
§S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÚÜU¼ ãé§ü çÜU ¥¢Ð ÎS¢ ÎS¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜU¢ï }¢ÜU¢Ý ÜïU ¥‹ÎÚ
Ï¢éH¢ Ï¢éH¢ ÜUÚ ç¶H¢¼ï Úãï ¥¢ñÚ ±¢ïã H¢ïx¢ wG¢êÏ¢ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ¶¢¼ï
Úãï ¥¢ñÚ Á¢¢¼ï Úãï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢œ¢Ú ²¢ ¥SS¢è ¥¢Îç}¢²¢ï´ Ýï wG¢êÏ¢ çà¢ÜU}¢
S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ¶¢ çH²¢ J(1)

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUè ¶Á¢êÚï´

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜïU ±¢çHÎ ²ãêçÎ²¢ï´ ÜïU ÜGUÁ¢GüÎ¢Ú ‰¢ï
¥¢ñÚ Á¢æx¢ï ©ãGÎé }¢ï´ à¢ãèÎ ã¢ï x¢», ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢ïÚï ±¢çHÎ Ýï ¥ÐÝï ªÐÚ ÜGUÁ¢Gü À¢ïÇG ÜUÚ ±ÈGU¢¼ Ð¢§ü ãñ ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU
çS¢±¢ }¢ïÚï Ð¢S¢ ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢¢}¢¢Ý Ýãè´ ãñ, çS¢ÈGUü ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜUè
ÐñÎ¢±¢Ú S¢ï ÜU§ü Ï¢ÚS¢ ¼ÜU ²ïã ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢ Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ¥¢Ð }¢ïÚï Ï¢¢x¢G }¢ï´
¼à¢ÚèÈGU Hï Ó¢Hï´ ¼¢çÜU ¥¢Ð ÜïU ¥ÎÏ¢ S¢ï ²ãêÎè ¥ÐÝ¢ ÜGUÁ¢Gü ±éS¢êH ÜUÚÝï }¢ï´
}¢éÛ¢ ÐÚ S¢wG¼è Ý ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥¢Ð Ï¢¢x¢G }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢
Á¢¢ï ÉïÚ Hx¢¢ ãé±¢ ‰¢¢ ©S¢ ÜïU çx¢Îü Ó¢vÜUÚ Hx¢¢ ÜUÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ¥¢ñÚ wG¢éÎ
¶Á¢êÚ¢ï´ ÜïU ÉïÚ ÐÚ Ï¢ñÆ x¢» J ¥¢Ð ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢Ý¢ ¼S¢LüÈGU ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÜUè
¼¢S¢èÚ S¢ï §Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ }¢ï´ §S¢ ÜGUÎÚ Ï¢ÚÜU¼ ãé§ü çÜU ¼}¢¢}¢ ÜGUÁ¢Gü ¥Î¢ ã¢ï x¢²¢
¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ ¶Á¢êÚï´ ÜGUÁ¢GüÎ¢Ú¢ï´ ÜU¢ï Îè x¢§æü ©¼Ýè ãè Ï¢Ó¢ Úãè´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜUè ‰¢ïHè

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ÜéUÀ ¶Á¢êÚï´ Hï ÜUÚ
ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
§Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ }¢ï´ Ï¢ÚÜU¼ ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J ¥¢Ð Ýï
©Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ï §ÜUn¢ ÜUÚ ÜïU Îé¥G¢» Ï¢ÚÜU¼ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¼é}¢ §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝï ¼¢ïà¢¢Î¢Ý }¢ï´ Ú¶ H¢ï ¥¢ñÚ ¼é}¢ Á¢Ï¢ Ó¢¢ã¢ï ã¢‰¢ Ç¢H
ÜUÚ §S¢ }¢ï´ S¢ï çÝÜU¢H¼ï Úã¢ï HïçÜUÝ ÜU|¢è ¼¢ïà¢¢Î¢Ý Û¢¢ÇG ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH
¶G¢Hè Ý ÜUÚ ÎïÝ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ¼èS¢ Ï¢ÚS¢

¼ÜU ©Ý ¶Á¢êÚ¢ï´ ÜU¢ï ¶¢¼ï ¥¢ñÚ ç¶H¢¼ï Úãï Ï¢çËÜU ÜU§ü }¢Ý ©S¢ }¢ï´ S¢ï ¶GñÚ¢¼
|¢è ÜUÚ Ó¢éÜïU }¢x¢Ú ±¢ïã ¶Gy}¢ Ý ãé§æü J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ã}¢ïà¢¢ ©S¢ ‰¢ïHè ÜU¢ï ¥ÐÝè
ÜU}¢Ú S¢ï Ï¢¢æ{ï Úã¼ï ‰¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý ÜUè
à¢ã¢Î¼ ÜïU çÎÝ ±¢ïã ‰¢ïHè ©Ý ÜUè ÜU}¢Ú S¢ï ÜUÅ ÜUÚ ÜUãè´ çx¢Ú x¢§ü J (1)
§S¢ ‰¢ïHè ÜïU Á¢G¢»¥G ã¢ïÝï ÜU¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ï
©G}¢í |¢Ú S¢Î}¢¢ ¥¢ñÚ ¥zGS¢¢ïS¢ Úã¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ïã ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý
ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜïU çÎÝ çÝã¢²¼ çÚvGÜGU¼ ¥æx¢ïÁ¢G ¥¢ñÚ ÎÎü |¢Úï
HãÁ¢ï }¢ï´ ²ïã à¢ï’Ú ÐÉG¼ï ãé» Ó¢H¼ï çÈUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çH²ï »ÜU x¢G}¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ïÚï çH²ï Î¢ï x¢G}¢ ãñ´ »ÜU ‰¢ïHè ÜU¢ x¢G}¢
ÎêS¢Úï à¢ñ¶G ©GS¢}¢¢Ý ÜU¢ x¢G}¢ J
©}}¢ï }¢¢çHÜU ÜU¢ ÜéUŒÐ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï }¢¢çHÜU ÜïU Ð¢S¢ »ÜU ÜéUŒÐ¢ ‰¢¢ çÁ¢S¢
}¢ï´ ±¢ïã ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ÜïU Ð¢S¢ ãçÎÄ²ï }¢ï´ Í¢è |¢ïÁ¢¢
ÜUÚ¼è ‰¢è´ ©S¢ ÜéUŒÐï }¢ï´ §¼Ýè ¥GÁ¢Gè}¢ Ï¢ÚÜU¼¢ï´ ÜU¢ ÁG¢éãêÚ ãé±¢ çÜU Á¢Ï¢ |¢è
©}}¢ï }¢¢çHÜU ÜïU Ï¢ïÅï S¢¢HÝ }¢¢æx¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Í¢Ú }¢ï´ ÜU¢ï§ü
S¢¢HÝ Ýãè´ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ ¼¢ï ±¢ïã ©S¢ ÜéUŒÐï }¢ï´ S¢ï Í¢è çÝÜU¢H ÜUÚ ¥ÐÝï Ï¢ïÅ¢ï´ ÜU¢ï

Îï çÎ²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J »ÜU }¢ég¼ï ÎÚ¢Á¢G ¼ÜU ±¢ïã ã}¢ïà¢¢ ©S¢ ÜéUŒÐï }¢ï´ S¢ï Í¢è
çÝÜU¢H çÝÜU¢H ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ÜU¢ S¢¢HÝ Ï¢Ý¢²¢ ÜUÚ¼è ‰¢è´ J »ÜU çÎÝ
©‹ã¢ï´ Ýï ©S¢ ÜéUŒÐï ÜU¢ï çÝÓ¢¢ïÇG ÜUÚ çÏ¢ËÜéUH ãè ¶G¢Hè ÜUÚ çÎ²¢ J Á¢Ï¢
Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé§æü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÐêÀ¢ çÜU
v²¢ ¼é}¢ Ýï ©S¢ ÜéUŒÐï ÜU¢ï çÝÓ¢¢ïÇG Ç¢H¢ ? ©‹ã¢ï´ Ýï ÜUã¢ çÜU “Á¢è ã¢æ J”
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ ©S¢ ÜéUŒÐï ÜU¢ï Ý çÝÓ¢¢ïÇ¼G è´
¥¢ñÚ ²êæ ãè À¢ïÇG Îï¼è´ ¼¢ï ã}¢ïà¢¢ ©S¢ }¢ï´ S¢ï Í¢è çÝÜUH¼¢ ãè Úã¼¢ J(1) §S¢
ãGÎèS¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ }¢éçSH}¢ Ýï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ J
Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ Œ²¢H¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢}¢éÚã çÏ¢Ý Á¢é‹ÎÏ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ð¢S¢ »ÜU Œ²¢H¢ |¢Ú ÜUÚ ¶¢Ý¢ ‰¢¢, ã}¢ H¢ïx¢ ÎS¢
ÎS¢ ¥¢Î}¢è Ï¢¢Úè Ï¢¢Úè S¢éÏãG S¢ï à¢¢}¢ ¼ÜU ©S¢ Œ²¢Hï }¢ï´ S¢ï Hx¢¢¼¢Ú ¶¢¼ï
Úãï J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU »ÜU ãè Œ²¢H¢ ¼¢ï ¶¢Ý¢ ‰¢¢ ¼¢ï ±¢ïã ÜUã¢æ S¢ï Ï¢ÉG¼¢
Úã¼¢ ‰¢¢ ? (çÜU H¢ïx¢ §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ¼¢’Î¢Î }¢ï´ çÎÝ |¢Ú ©S¢ ÜU¢ï ¶¢¼ï Úãï)
¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢S}¢¢Ý ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÜUÚ ÜïU ÜUã¢ çÜU “±ã¢æ S¢ï J”(2)
‰¢¢ïÇG¢ ¼¢ïà¢¢, ¥GÁ¢Gè}¢ Ï¢ÚÜU¼

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ó¢¢ñÎã S¢¢ï ¥à¶G¢S¢ ÜUè
Á¢}¢¢¥G¼ ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ‰¢ï, S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï |¢êÜU
S¢ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ S¢é±¢Úè ÜUè ªæÅçÝ²¢ï´ ÜU¢ï Á¢GÏãG ÜUÚÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ ¼¢ï

¥¢Ð Ýï }¢‹¥G ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU ¼}¢¢}¢

HàÜUÚ ±¢Hï ¥ÐÝ¢ ¥ÐÝ¢ ¼¢ïà¢¢ »ÜU ÎS¼Ú wG±¢Ý ÐÚ Á¢}¥G ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
çÁ¢S¢ ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ï ÜéUÀ ‰¢¢ H¢ ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢ ¼¢ï ¼}¢¢}¢ S¢¢}¢¢Ý §¼Ýè Á¢x¢ã
}¢ï´ ¥¢ x¢²¢ çÁ¢S¢ ÐÚ »ÜU Ï¢ÜUÚè Ï¢ñÆ S¢ÜU¼è ‰¢è HïçÜUÝ Ó¢¢ñÎã S¢¢ï ¥¢Îç}¢²¢ï´
Ýï ©S¢ }¢ï´ S¢ï çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ã¢ï ÜUÚ ¶¢ |¢è çH²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ¥ÐÝï ¼¢ïà¢¢Î¢Ý¢ï´
ÜU¢ï |¢è |¢Ú çH²¢ J ¶¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð Ýï Ð¢Ýè }¢¢æx¢¢,
»ÜU S¢ãG¢Ï¢è »ÜU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ ‰¢¢ïÇG¢ S¢¢ Ð¢Ýè H¢», ¥¢Ð
Ýï ©S¢ ÜU¢ï Œ²¢Hï }¢ï´ ©æÇïH çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ©S¢ }¢ḯ Ç¢H çÎ²¢ ¼¢ï Ó¢¢ñÎã S¢¢ï ¥¢Îç}¢²¢ḯ Ýï ©S¢ S¢ï ±éÁ¢G ê çÜU²¢ J(1)
Ï¢ÚÜU¼ ±¢Hè ÜUHïÁ¢è

»ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU S¢¢ï
¼èS¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ã}¢Ú¢ã ‰¢ï, ¥¢Ð
Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ H¢ïx¢¢ïæ ÜïU Ð¢S¢ ¶¢Ýï ÜU¢
S¢¢}¢¢Ý ãñ ? ²ïã S¢éÝ ÜUÚ »ÜU à¢wGS¢ »ÜU S¢¢¥G ¥¢Å¢ H¢²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã x¢êæ{¢
x¢²¢ çÈUÚ »ÜU Ï¢ãé¼ ¼ÝÎéLS¼ H}Ï¢¢ Ó¢¢ñÇG¢ ÜU¢çÈGUÚ Ï¢ÜUçÚ²¢æ ã¢æÜU¼¢ ãé±¢
¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ S¢ï »ÜU Ï¢ÜUÚè ¶GÚèÎè ¥¢ñÚ Á¢GÏãG ÜUÚÝï ÜïU
Ï¢¢’Î ©S¢ ÜUè ÜUHïÁ¢è ÜU¢ï |¢êÝÝï ÜU¢ ãGév}¢ çÎ²¢ çÈUÚ »ÜU S¢¢ï ¼èS¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´
}¢ï´ S¢ï ãÚ »ÜU ÜU¢ ©S¢ ÜUHïÁ¢è }¢ï´ S¢ï »ÜU »ÜU Ï¢¢ïÅè ÜU¢Å ÜUÚ çãGSS¢¢
Hx¢¢²¢, ¥x¢Ú ±¢ïã ãG¢çÁ¢GÚ ‰¢¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
±¢ïã x¢G¢§Ï¢ ‰¢¢ ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ çãGSS¢¢ ÀéÐ¢ ÜUÚ Ú¶ çÎ²¢, Á¢Ï¢ x¢¢ïà¼ ¼Ä²¢Ú
ãé±¢ ¼¢ï ©S¢ }¢ï´ S¢ï Î¢ï Œ²¢H¢ |¢Ú ÜUÚ ¥Hx¢ Ú¶ çÎ²¢ çÈUÚ Ï¢¢ÜGUè x¢¢ïà¼
¥¢ñÚ »ÜU S¢¢¥G ¥¢Åï ÜUè Ú¢ïÅè S¢ï »ÜU S¢¢ï ¼èS¢ ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼
çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ ¶¢ ÜUÚ ¥¢S¢êÎ¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Î¢ï Œ²¢H¢ |¢Ú ÜUÚ x¢¢ïà¼ ÈGU¢çÁ¢GH

Ï¢Ó¢ x¢²¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ªæÅ ÐÚ H¢Î çH²¢ x¢²¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ¥¢ñÚ »ÜU Œ²¢H¢ Îê{

»ÜU çÎÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ |¢êÜU S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï ÜUÚ
Ú¢S¼ï }¢ï´ Ï¢ñÆ x¢», ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU S¢¢}¢Ýï S¢ï x¢éÁ¢GÚï
¼¢ï ©Ý S¢ï §‹ã¢ï´ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè »ÜU ¥¢²¼ ÜU¢ï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ J }¢vGS¢Î ²ïã
‰¢¢ çÜU à¢¢²Î ±¢ïã }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï Í¢Ú Hï Á¢¢ ÜUÚ ÜéUÀ ç¶H¢»æx¢ï }¢x¢Ú ©‹ã¢ï´ Ýï
Ú¢S¼¢ Ó¢H¼ï ãé» ¥¢²¼ Ï¢¼¢ Îè ¥¢ñÚ Ó¢Hï x¢» J çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
©S¢ Ú¢S¼ï S¢ï çÝÜUHï ©Ý S¢ï |¢è §‹ã¢ḯ Ýï »ÜU ¥¢²¼ ÜU¢
}¢¼GHÏ¢ ÐêÀ¢ x¢GÚÁ¢G ±¢ïãè ‰¢è çÜU ±¢ïã ÜéUÀ ç¶H¢ Îḯx¢ï }¢x¢Ú ±¢ïã |¢è ¥¢²¼ ÜU¢
}¢¼GHÏ¢ Ï¢¼¢ ÜUÚ Ó¢H çÎ²ï J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁ¢G êÚï ¥vÎ„
¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜïU Ó¢ïãÚï ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ
¥ÐÝè wG¢éÎ¢Î¢Î Ï¢S¢èÚ¼ S¢ï Á¢¢Ý çH²¢ çÜU “²ïã |¢êÜïU ãñ´” ¥¢Ð
Ýï §‹ãï´ ÐéÜU¢Ú¢, §‹ã¢ï´ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ S¢¢‰¢ ã¢ï çH²ï
Á¢Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢à¢¢Ý» ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï ¼¢ï Í¢Ú }¢ï´ Îê{ S¢ï |¢Ú¢ ãé±¢ »ÜU
Œ²¢H¢ Îï¶¢ J Í¢Ú ±¢H¢ï´ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ Ý¢}¢ Ï¢¼H¢²¢ çÁ¢S¢ Ýï
Îê{ ÜU¢ ²ïã ãçÎÄ²¢ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢ J ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
ãéÚñÚ¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU Á¢¢¥¢ï ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢
ÜU¢ï Ï¢éH¢ H¢¥¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ¥ÐÝï çÎH }¢ï´ S¢¢ïÓ¢Ýï
Hx¢ï çÜU »ÜU ãè Œ²¢H¢ ¼¢ï Îê{ ãñ §S¢ Îê{ ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ãGÜGUÎ¢Ú ¼¢ï
}¢ñ´ ‰¢¢ ¥x¢Ú }¢éÛ¢ï ç}¢H Á¢¢¼¢ ¼¢ï }¢éÛ¢ ÜU¢ï |¢êÜU ÜUè ¼vHèÈGU S¢ï ÜéUÀ Ú¢ãG¼
ç}¢H Á¢¢¼è ¥Ï¢ Îïç¶²ï ¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢ ÜïU ¥¢ Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î |¢H¢ §S¢ }¢ï´
S¢ï ÜéUÀ }¢éÛ¢ï ç}¢H¼¢ ãñ ²¢ Ýãè´ ? §Ý ÜïU çÎH }¢ï´ ²ïãè ¶G²¢H¢¼ Ó¢vÜUÚ

Hx¢¢ Úãï ‰¢ï }¢x¢Ú ¥ËH¢ã 1 ± ÚS¢êH ÜUè §¼G¢¥G¼

S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢¢Ú¢ Ý ‰¢¢, çHã¢Á¢G¢ ±¢ïã ¥SãG¢Ï¢ï S¢ézGÈGU¢ ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ Hï x¢» J
²ïã S¢Ï¢ H¢ïx¢ ¥ÐÝè ¥ÐÝè Á¢x¢ã »ÜU çÜGU¼G¢Ú }¢ï´ Ï¢ñÆ x¢» çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢
çÜU “¼é}¢ wG¢éÎ ãè §Ý S¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ²ïã Îê{ çÐH¢¥¢ï J” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §‹ã¢ï´
Ýï S¢Ï¢ ÜU¢ï çÐH¢Ý¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ Á¢Ï¢ S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ çà¢ÜU}¢ S¢ïÚ Ðè
ÜUÚ S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï x¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï
ÚãG}¢¼ }¢ï´ ²ïã Œ²¢H¢ Hï çH²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜUè
¼GÚÈGU Îï¶ ÜUÚ }¢éSÜéUÚ¢» ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥Ï¢ çS¢ÈGUü ã}¢ ¥¢ñÚ ¼é}¢
Ï¢¢ÜGUè Úã x¢» ãñ´ ¥¢¥¢ï Ï¢ñÆ¢ï ¥¢ñÚ ¼é}¢ ÐèÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ Î¢ï J §‹ã¢ï´ Ýï ÐïÅ
|¢Ú Îê{ Ðè ÜUÚ Œ²¢H¢ Ú¶Ý¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “¥¢ñÚ çÐ²¢ï” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §‹ã¢ï´ Ýï çÈUÚ çÐ²¢ HïçÜUÝ ¥¢Ð
Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï Úãï çÜU “¥¢ñÚ çÐ²¢ï ¥¢ñÚ çÐ²¢ï”
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢éÛ¢ï ©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ ãñ çÁ¢S¢ Ýï
¥¢Ð ÜU¢ï ãGÜGU ÜïU S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ ãñ çÜU ¥Ï¢ }¢ïÚï ÐïÅ }¢ï´ çÏ¢ËÜéUH ãè x¢é‹Á¢¢§à¢
Ýãè´ Úãè J §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGéÁG¢êÚ Ýï Œ²¢H¢ ¥ÐÝï ã¢‰¢
}¢ï´ Hï çH²¢ ¥¢ñÚ çÁ¢¼Ý¢ Îê{ Ï¢Ó¢ x¢²¢ ‰¢¢ ¥¢Ð
çÏ¢çS}¢ËH¢ã ÐÉG ÜUÚ Ðè x¢» J(1)
²ïãè ±¢ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ çÁ¢S¢ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÜUÚ¼ï ãé» ¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼ ÈGU¢çÁ¢GHï Ï¢ÚïË±è Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
v²êæ Á¢Ý¢Ï¢ï Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜñUS¢¢ ‰¢¢ ±¢ïã Á¢¢}¢ï à¢èÚ çÁ¢S¢ S¢ï S¢œ¢Ú S¢¢çãGÏ¢¢ï´ ÜU¢ Îê{ S¢ï }¢éæã çÈUÚ x¢²¢

çà¢ÈGU¢» ¥}¢Ú¢Á¢G
¥¢à¢¢ïÏ¢ï Ó¢à}¢ S¢ï çà¢ÈGU¢
ã}¢ x¢GÁG±» ¶GñÏ¢Ú ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ }¢éÈGUSS¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï ÈGUyãG ÜU¢ Û¢‹Ç¢
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜïU çH²ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜU¢ï ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï
}¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥¢à¢¢ïÏ¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢éSÝÎï ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý
ãG}Ï¢H ÜUè çÚ±¢²¼ S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ²ïã ¥¢à¢¢ïÏ¢ï ™à}¢ §¼Ý¢ S¢wG¼
‰¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G ©Ý ÜU¢ ã¢‰¢ ÐÜUÇG ÜUÚ
H¢» ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ
Hx¢¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè ¼¢ï ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ
»ïS¢¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ‰¢¢ çÜU ©Ý ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ÜU|¢è ÎÎü ‰¢¢ ãè Ýãè´ ¥¢ñÚ ±¢ïã
©S¢è ±vG¼ Û¢‹Ç¢ Hï ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Á¢¢ïà¢ï çÁ¢ã¢Î }¢ï´ |¢Úï ãé»
§Ýç¼ã¢§ü Á¢¢æÏ¢¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ Á¢æx¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¶GñÏ¢Ú ÜU¢ ÜGUË¢¥G¢ ©Ý ÜïU ÎS¼ï
ãGÜGU ÐÚS¼ S¢ï ©S¢è çÎÝ ÈGUyãG ã¢ï x¢²¢ J(1)
S¢¢æÐ ÜU¢ Á¢GãìÚ ©¼Ú x¢²¢
±¢çÜGU¥G» çãÁ¢Ú¼ }¢ï´ ã}¢ ¼zGS¢èH ÜïU S¢¢‰¢ çH¶ Ó¢éÜUï ãñ´ çÜU Á¢Ï¢ x¢G¢Úï
S¢¢ñÚ }¢ḯ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU ÜïU Ð¢©æ }¢ḯ S¢¢æÐ Ýï ÜU¢Å çH²¢
¥¢ñÚ ÎÎ¢ïü ÜUÏ¢ü ÜUè çà¢g¼ S¢ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ Ú¢ï ÐÇGï ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ©Ý ÜïU Á¢GwG}¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ Hx¢¢ çÎ²¢ çÁ¢S¢ S¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè
ÎÎü Á¢¢¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ S¢¢æÐ ÜU¢ Á¢GãìÚ ©¼Ú x¢²¢ J(2)

ÅêÅè ãé§ü Å¢æx¢ ÎéLS¼ ã¢ï x¢§ü

Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU ÜUè »ÜU ¼G±èH ãGÎèS¢ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G¼èÜU Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ²ãêÎè ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ
ÜïU ±¢ÐS¢ ¥¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï ©S¢ ÜïU ÜU¢ïÆï ÜïU Á¢GèÝï S¢ï çx¢Ú ÐÇGï çÁ¢S¢ S¢ï ©Ý ÜUè Å¢æx¢
ÅêÅ x¢§ü ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢è ©Ý ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ H¢»,
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ¥Ï¢ê Ú¢ÈGïU¥G ÜïU
ÜGUyH ÜU¢ S¢¢Ú¢ ±¢çÜGU¥G¢ S¢éÝ¢ J çÈUÚ ©Ý ÜUè ÅêÅè ãé§ü Å¢æx¢ ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU ÈïUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã }¢¢’Hê}¢ ã¢ïÝï
Hx¢¢ çÜU ©Ý ÜUè Å¢æx¢ }¢ï´ ÜU|¢è ÜU¢ï§ü Ó¢¢ïÅ Hx¢è ãè Ý ‰¢è J(1)
¼H±¢Ú ÜU¢ Á¢GwG}¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢

x¢GÁG±» ¶GñÏ¢Ú }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢H}¢ã çÏ¢Ý ¥v±¥G ÜUè
Å¢æx¢ }¢ï´ ¼H±¢Ú ÜU¢ Á¢GwG}¢ Hx¢ x¢²¢, ±¢ïã ÈGU¢ñÚÝ ãè Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´
ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢» J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU Á¢GwG}¢ ÐÚ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢
Î}¢ ÜUÚ çÎ²¢ çÈUÚ ©‹ãï´ ÎÎü ÜUè ÜU¢ï§ü çà¢ÜU¢²¼ }¢ãGS¢êS¢ Ýãè´ ãé§ü çS¢ÈGUü
Á¢GwG}¢ ÜU¢ çÝà¢¢Ý Úã x¢²¢ ‰¢¢ J(2)
¥‹{¢, Ï¢èÝ¢ ã¢ï x¢²¢
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ »ÜU
¥‹{¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥ÐÝè ¼ÜU¢HèÈGU Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï Hx¢¢, ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}ã¢Úè wG±¢çãà¢ ã¢ï ¼¢ï }¢ñ´ Îé¥G¢

ÜUÚ Îêæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï S¢Ï¢í ÜUÚ¢ï ²ïãè ¼é}ã¢Úï çH²ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J ©S¢ Ýï
ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ïÚè Ï¢èÝ¢§ü ÜïU
çH²ï Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ¼é}¢ ¥ÓÀè ¼GÚãG ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢¢ï çÜU “wG¢éÎ¢ ±‹Î¢ ! ¥ÐÝï
ÚãG}¢¼ï ±¢Hï Ðñx¢G}Ï¢Ú ÜïU ±S¢èHï S¢ï }¢ïÚè ãG¢Á¢¼ ÐêÚè ÜUÚ Îï” ç¼Úç}¢Á¢Gè ¥¢ñÚ
ãG¢çÜU}¢ ÜUè çÚ±¢²¼ }¢ḯ §¼Ý¢ ãè }¢ÁG}¢êÝ ãñ }¢x¢Ú §ÏÝï ãG}Ï¢H ¥¢ñÚ ãG¢çÜU}¢ ÜUè
ÎêS¢Úè çÚ±¢²¼ }¢ï´ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã |¢è ãñ çÜU ©S¢ Ý¢Ï¢èÝ¢ Ýï »ïS¢¢ çÜU²¢ ¼¢ï
ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¥¢æ¶¢ï´ ÐÚ |¢ÚÐêÚ Ú¢ñà¢Ýè ¥¢ x¢§ü J(1)
x¢êæx¢¢ Ï¢¢ïHÝï Hx¢¢

çãGÁÁ¢¼éH ç±Î¢¥G ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ }¢ï´ ÜGUÏ¢èH» “¶GS¢¥G}¢” ÜUè »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï Hï
ÜUÚ ¥¢§ü ¥¢ñÚ ÜUãÝï Hx¢è çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ²ïã
}¢ïÚ¢ §vH¢ñ¼¢ Ï¢ïÅ¢ Ï¢¢ïH¼¢ Ýãè´ ãñ J ¥¢Ð Ýï Ð¢Ýè ¼GHÏ¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ ã¢‰¢ {¢ï ÜUÚ ÜéUËHè ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU ²ïã Ð¢Ýè §S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï çÐH¢ Î¢ï ¥¢ñÚ ÜéUÀ §S¢ ÜïU ªÐÚ çÀÇGÜU Î¢ï J
ÎêS¢Úï S¢¢H ±¢ïã ¥G¢ñÚ¼ ¥¢§ü ¼¢ï ©S¢ Ýï H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢²¢Ý çÜU²¢ çÜU ©S¢ ÜU¢
HÇGÜU¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢ïHÝï Hx¢¢ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ ÜUè ¥¢æ¶
Á¢æx¢ï ©ãGéÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý ÜUè
¥¢æ¶ }¢ï´ »ÜU ¼èÚ Hx¢¢ çÁ¢S¢ S¢ï §Ý ÜUè ¥¢æ¶ §Ý ÜïU LwGS¢¢Ú ÐÚ Ï¢ã ÜUÚ
¥¢ x¢§ü, ²ïã Î¢ñÇG ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè ç¶GÎ}¢¼

}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢», ¥¢Ð Ýï ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU

S¢ï §Ý ÜUè Ï¢ãè ãé§ü ¥¢æ¶ ÜU¢ï ¥¢æ¶ ÜïU ãGËÜGïU }¢ï´ Ú¶ ÜUÚ ¥ÐÝ¢ }¢éÜGUgS¢
ã¢‰¢ ©S¢ ÐÚ ÈïUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ©S¢è ±vG¼ §Ý ÜUè ¥¢æ¶ ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ ²ïã
¥¢æ¶ §Ý ÜUè ÎêS¢Úè ¥¢æ¶ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ wG¢êÏ¢ S¢êÚ¼ ¥¢ñÚ Ú¢ñà¢Ý Úãè J
»ÜU çÚ±¢²¼ }¢ḯ ²ïã |¢è ¥¢²¢ ãñ çÜU ÚS¢êHËé H¢ã
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï ¼é}ã¢Úè ¥¢æ¶ ÜU¢ï ¼é}ã¢Úï ãGËÜGU» Ó¢à}¢
}¢ï´ Ú¶ Îêæ ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ÓÀè ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼é}¢ Ó¢¢ã¢ï ¼¢ï S¢Ï¢í ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ
¼é}ãï´ §S¢ ÜïU Ï¢ÎHï ÐÚ Á¢‹Ý¼ ç}¢Hïx¢è J §‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! Á¢‹Ý¼ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇGè Ýï’}¢¼ ãñ }¢x¢Ú
}¢éÛ¢ï ÜU¢Ý¢ ã¢ïÝ¢ Ï¢ãé¼ Ï¢éÚ¢ }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ §S¢ çH²ï ¥¢Ð }¢ïÚè ¥¢æ¶
¥ÓÀè ÜUÚ ÎèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ }¢ïÚï çH²ï Á¢‹Ý¼ ÜUè Îé¥G¢ |¢è ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J
ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ï ¥ÐÝï §S¢ Á¢¢æ çÝS¢¢Ú
ÐÚ Œ²¢Ú ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜUè ¥¢æ¶ ÜU¢ï
ãGËÜGU» Ó¢à}¢ }¢ï´ Ú¶ ÜUÚ ã¢‰¢ ÈïUÚ çÎ²¢ ¼¢ï ©Ý ÜUè ¥¢æ¶ |¢è ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü
¥¢ñÚ ©Ý ÜïU çH²ï Á¢‹Ý¼è ã¢ïÝï ÜUè Îé¥G¢ |¢è ÈGUÚ}¢¢ Îè ¥¢ñÚ ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ Ýï’}¢¼¢ï´
S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï x¢» J(1)
ÈGU¢»Î¢
²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ Ï¢ãé¼ ãè }¢àãêÚ ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý
ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ ã}¢ïà¢¢ §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ¼ÈGU¢wG¢Úé Úã¢ çÜU §Ý ÜïU Á¢gï
¥¢’H¢ ÜUè ¥¢æ¶ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè
Ï¢ÚÜU¼ S¢ï ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGU¼¢Î¢ çÏ¢Ý Ý¢ï’}¢¢Ý
ÜïU Ð¢ï¼ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢çS¢}¢ Á¢Ï¢ ¶GHèÈGU» ¥G¢çÎH ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ©}¢±è ÜïU ÎÚÏ¢¢Úï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ÐãéæÓ¢ï

¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ÐÝ¢ ¼¥G¢LÈGU ÜUÚ¢¼ï ãé» ¥ÐÝ¢ ²ïã ÜGUyG¥G¢ ÐÉG¢ çÜU
²¢’Ýè }¢ñ´ ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ Ï¢ïÅ¢ ãêæ çÜU çÁ¢S¢ ÜUè ¥¢æ¶ ©S¢ ÜïU
LwGS¢¢Ú ÐÚ Ï¢ã ¥¢§ü ‰¢è ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¼GÈGU¢ ÜUè
ã‰¢ïHè S¢ï ±¢ïã ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ v²¢ ãè ¥ÓÀè ¼GÚãG S¢ï Ú¶ Îè x¢§ü ¼¢ï
çÈUÚ ±¢ïã Á¢ñS¢è ÐãHï ‰¢è ±ñS¢è ãè ã¢ï x¢§ü ¼¢ï v²¢ ãè ¥ÓÀè ±¢ïã ¥¢æ¶
‰¢è ¥¢ñÚ v²¢ ãè ¥ÓÀ¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ©S¢ ¥¢æ¶ ÜU¢ï
©S¢ ÜUè Á¢x¢ã Ú¶Ý¢ ‰¢¢ J(1)
ÜGñU }¢ï´ ÜU¢H¢ çÐËH¢ çx¢Ú¢
»ÜU ¥G¢ñÚ¼ ¥ÐÝï Ï¢ïÅï ÜU¢ï Hï ÜUÚ ãGéÁG¢êÚ çÚS¢¢H¼ }¢¥¢Ï¢
ÜïU Ð¢S¢ ¥¢§ü ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! }¢ïÚï §S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÐÚ S¢éÏãG¢ï à¢¢}¢ Á¢éÝêÝ ÜU¢ Î¢ñÚ¢
ÐÇG¼¢ ãñ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU S¢èÝï ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï
ÚãG}¢¼ ÈïUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ Îé¥G¢ Îè ¼¢ï ©S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï »ÜU Á¢G¢ïÚÎ¢Ú ÜGñU ãé§ü ¥¢ñÚ
»ÜU ÜU¢Hï Úæx¢ ÜU¢ (ÜéUœ¢ï ÜU¢) çÐËH¢ ÜGñU }¢ï´ çx¢Ú¢ Á¢¢ï Î¢ñÇG¼¢ çÈUÚ Úã¢ ‰¢¢
¥¢ñÚ Ï¢ÓÓ¢¢ çà¢ÈGU¢²¢Ï¢ ã¢ï x¢²¢ J(2)
Á¢éÝêÝ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ²¢’H¢ çÏ¢Ý }¢éÚüã ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ Ýï

»ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU ¼èÝ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ Îï¶ï J

ÐãH¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ²ïã çÜU »ÜU ªæÅ ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ©S¢ Ýï çÏ¢HçÏ¢H¢ ÜUÚ
¥ÐÝè x¢ÚÎÝ ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï Ç¢H Îè J ¥¢Ð Ýï ©S¢
ªæÅ ÜïU }¢¢çHÜU ÜU¢ï Ï¢éH¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ªæÅ Ýï ÜU¢}¢ ÜUè
çÁ¢G²¢Î¼è ¥¢ñÚ wG¢êÚ¢ÜU ÜUè ÜU}¢è ÜU¢ }¢éÛ¢ S¢ï çà¢v±¢ çÜU²¢ ãñ çHã¢Á¢G¢ ¼é}¢
§S¢ ÜïU S¢¢‰¢ ¥ÓÀ¢ S¢éHêÜU ÜUÚ¼ï Úã¢ï J
ÎêS¢Ú¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ²ïã çÜU »ÜU }¢ç‹Á¢GH }¢ï´ ¥¢Ð S¢¢ï Úãï ‰¢ï ¼¢ï }¢ñ´ Ýï
Îï¶¢ çÜU »ÜU ÎÚwG¼ Ó¢H ÜUÚ ¥¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ï É¢æÐ çH²¢ çÈUÚ H¢ñÅ
ÜUÚ ¥ÐÝè Á¢x¢ã ÐÚ Ó¢H¢ x¢²¢ J Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ï¢ïÎ¢Ú ãé» ¥¢ñÚ }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð S¢ï
§S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ ÎÚwG¼
Ýï ¥ÐÝï ÚÏ¢ S¢ï §Á¢¢Á¢G¼ ¼GHÏ¢ ÜUè ‰¢è çÜU ±¢ïã }¢éÛ¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚï ¼¢ï wG¢éÎ¢ Ýï
©S¢ ÜU¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Îï Îè ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢ïÚï S¢H¢}¢ ÜïU çH²ï ¥¢²¢ ‰¢¢ J
¼èS¢Ú¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ²ïã çÜU »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ¥ÐÝï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï Hï ÜUÚ ¥¢§ü
Á¢¢ï Á¢éÝêÝ ÜU¢ }¢ÚèÁ¢G ‰¢¢ ¼¢ï ÝÏ¢è Ýï ©S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU Ý‰¢Ýï ÜU¢ï
ÐÜUÇG ÜUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “çÝÜUH Á¢¢ v²êæ çÜU }¢ñ́ }¢éã}G }¢ÎéÚüS¢êHéËH¢ã ãêæ”
çÈUÚ ã}¢ ±ã¢æ S¢ï Ó¢H ÐÇGï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ±¢ÐS¢è }¢ï´ ã}¢ ©S¢ Á¢x¢ã ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ
¥¢Ð Ýï ©S¢ ¥G¢ñÚ¼ S¢ï ©S¢ ÜïU Ï¢ÓÓ¢ï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ÎÚ²¢zG¼
ÈGUÚ}¢¢²¢ ¼¢ï ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ©S¢ Á¢G¢¼ ÜUè ÜGUS¢}¢ çÁ¢S¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ãGÜGU ÜïU
S¢¢‰¢ |¢ïÁ¢¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜïU ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î S¢ï §S¢ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ÜU¢ï§ü
¼vHèÈGU ã¢ï¼ï ãé» ã}¢ Ýï Ýãè´ Îï¶¢ J(1)
Á¢H¢ ãé±¢ Ï¢ÓÓ¢¢ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢
}¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ãG¢ç¼GÏ¢ »ÜU S¢ãG¢Ï¢è ãñ´ ²ïã Ï¢Ó¢ÐÝ

}¢ï´ ¥ÐÝè }¢¢æ ÜUè x¢¢ïÎ S¢ï ¥¢x¢ }¢ï´ çx¢Ú ÐÇGï ¥¢ñÚ ÜéUÀ Á¢H x¢», §Ý ÜUè }¢¢æ
§Ý ÜU¢ï Hï ÜUÚ ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¥¢§æü ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
¥ÐÝ¢ Hé¥G¢Ï¢ï ÎãÝ §Ý ÐÚ }¢H ÜUÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè J }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý ãG¢ç¼GÏ¢
ÜUè }¢¢æ ÜUã¼è ‰¢è´ çÜU }¢ñ´ Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï Hï ÜUÚ ±ã¢æ S¢ï ©ÆÝï |¢è
Ýãè´ Ð¢§ü ‰¢è çÜU Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ Á¢GwG}¢ çÏ¢ËÜéUH ãè ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ J(1)
}¢ÚÁ¢Gï çÝS²¢Ý ÎêÚ ã¢ï x¢²¢

¼x¢GÄ²éÚï ¥ËÈGU¢Á¢G ¥¢ñÚ Ó¢‹Î Á¢é}H¢ï´ ÜUè ÜU}¢è Ï¢ïà¢è ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢é¶G¢Úè
à¢ÚèÈGU ÜUè }¢é¼¥GgÎ çÚ±¢²¼¢ï´ }¢ï´ §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜU¢ çÁ¢GRU ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
ãéÚñÚ¢ Ýï ¥ÐÝï ãG¢çÈGUÁ¢Gï ÜUè ÜU}¢Á¢G¢ïÚè ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ÜUè ¼¢ï
ãGéÁ¢G êÚ Ýï ©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚ ÈñUH¢¥¢ï J
©‹ã¢ï´ Ýï ÈñUH¢²¢, ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ©S¢
Ó¢¢ÎÚ ÐÚ Ç¢H¢ çÈUÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥Ï¢ §S¢ ÜU¢ï S¢}¢ïÅ H¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê
ãéÚñÚ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ Ýï »ïS¢¢ ãè çÜU²¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î S¢ï çÈUÚ
}¢ñ´ ÜU¢ï§ü Ï¢¢¼ Ýãè´ |¢êH¢ J(2)
}¢vGÏ¢êçHÄ²¼ï Îé¥G¢
²ïã ã}¢ ÐãHï ¼ãGÚèÚ ÜUÚ Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢
ÜUè Îé¥G¢¥¢ïæ S¢ï çÏ¢ËÜéUH Ý¢ x¢ã¢æ ¥G¢Î¼ï Á¢¢çÚ²¢ ÜïU ç¶GH¢ÈGU çÜUS¢è x¢GñÚ
}¢é¼±vGÜGïU¥G Ï¢¢¼ ÜU¢ Á¢G¢çãÚ ã¢ï Á¢¢Ý¢ §S¢ ÜU¢ |¢è }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãè }¢ï´ à¢é}¢¢Ú
ãñ J §S¢è çH²ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢ ÜUè Îé¥G¢¥¢ïæ
S¢ï Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè }¢éçàÜUH¢¼ ÜU¢ï ãGH ÈGUÚ}¢¢ Îï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜUè Ï¢H¢»æ
ÅH Á¢¢¼è ãñ´ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ S¢è x¢GñÚ }¢é¼±vGÜGïU¥G Ó¢èÁ¢Gï´ ÁG¢éãêÚ }¢ï´ ¥¢ Á¢¢¼è ãñ´ J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGéÁG¢êÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï

¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢¥¢ïæ ÜUè }¢vGÏ¢êçHÄ²¼ |¢è ãñ çÜU ¥¢Ð Ýï
Á¢Ï¢ |¢è }¢éçàÜUH¢¼ ²¢ ¼GHÏ¢ï ãG¢Á¢¢¼ ÜïU ±vG¼ wG¢éÎ¢ ÜUè §}¢Î¢Îï x¢GñÏ¢è ÜU¢
S¢ã¢Ú¢ ÉêæÉ¼ï ãé» Îé¥G¢»æ }¢¢æx¢è´ ¼¢ï ãÚ }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ ãGÜGU ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè
Îé¥G¢¥¢ïæ ÜïU çH²ï }¢vGÏ¢êçHÄ²¼ ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶¢ïH çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè
Îé¥G¢¥¢ïæ S¢ï »ïS¢è »ïS¢è ç¶GH¢ÈGïU ©}}¢èÎ ¥¢ñÚ x¢GñÚ }¢é¼±vGÜGïU¥G Ó¢èÁ¢Gï´ ¥G¢H}¢ï
±éÁ¢êÎ }¢ï´ ¥¢ x¢§æü çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜïU çS¢±¢ ÜéUÀ Ýãè´ ÜUã¢ Á¢¢
S¢ÜU¼¢, §Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ãGSÏ¢ï Á¢GñH ãñ J
ÜéUGÚñà¢ ÐÚ ÜGUãGì¼G ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢
Á¢Ï¢ ÜéUzGÈGU¢Úï ÜéUGÚñà¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÐÚ Ï¢ï ÐÝ¢ã }¢Á¢G¢çH}¢ É¢Ýï Hx¢ï Á¢¢ï Á¢GÏ¼G ±
Ï¢ÚÎ¢à¼ S¢ï Ï¢¢ãÚ ‰¢ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©Ý à¢ÚèÚ¢ï´ ÜUè S¢ÚÜUà¢è
ÜU¢ §GH¢Á¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ÜGUãGì¼G ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ©Ý H¢ïx¢¢ḯ ÐÚ ÜGUãGì¼G ÜU¢ »ïS¢¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï à¢ÎèÎ
|¢ïÁ¢¢ çÜU ¥ãHï }¢vÜU¢ S¢wG¼ }¢éS¢èÏ¢¼ }¢ï´ }¢éÏ¼H¢ ã¢ï x¢» ²ã¢æ ¼ÜU çÜU |¢êÜU
S¢ï Ï¢ï¼¢Ï¢ ã¢ï ÜUÚ }¢éÎ¢üÚ Á¢¢Ý±Ú¢ḯ ÜUè ãça²¢æ ¥¢ñÚ S¢ê¶ï Ó¢}¢ÇGï ©Ï¢¢H ©Ï¢¢H
ÜUÚ ¶¢Ýï Hx¢ï J çÏ¢H ¥¢ç¶GÚ §S¢ ÜïU çS¢±¢ ÜU¢ï§ü Ó¢¢Ú¢ ÝÁ¢GÚ Ý ¥¢²¢ çÜU
ÚãG}ì ¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ÚãG}¢¼ ÜU¢ ÎÚ±¢Á¢G¢ ¶Å
¶Å¢»æ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ãGéÁG¢êÚ }¢ï´ ¥ÐÝè ÈGUÚ²¢Î Ðïà¢ ÜUÚï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¥Ï¢ê
S¢éz²G ¢Ý Ï¢ ãG¢H¼ï ÜéUÈGí Ó¢‹Î L¥S¢¢» ÜéUGÚñà¢ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥¢Ð ÜïU
¥¢S¼¢Ý» ÚãG}¢¼ ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ çx¢ÇGçx¢ÇG¢ ÜUÚ ÜUãÝï Hx¢ï çÜU »ï
}¢éãG}}¢Î ! ( ) ¼é}ã¢Úè ÜGU¢ñ}¢ Ï¢ÚÏ¢¢Î ã¢ï x¢§ü, wG¢éÎ¢ S¢ï
Îé¥G¢ ÜUÚ¢ï çÜU ²ïã ÜGUãGì¼G ÜU¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ ÅH Á¢¢» J ¥¢Ð
ÜU¢ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ¥¢ñÚ çx¢²¢ü ± Á¢G¢Úè ÐÚ ÚãGì}¢ ¥¢ x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥¢Ð Ýï Îé¥G¢ ÜïU çH²ï ã¢‰¢ ©Æ¢» J ÈGU¢ñÚÝ ãè ¥¢Ð ÜUè Îé¥G¢ }¢vGÏ¢êH ãé§ü
¥¢ñÚ §S¢ ÜGUÎÚ Á¢G¢ïÚÎ¢Ú Ï¢¢çÚà¢ ãé§ü çÜU S¢¢Ú¢ ¥GÚÏ¢ S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ
¥ãHï }¢vÜU¢ ÜU¢ï ÜGUãGì¼G ÜïU ¥GÁ¢G¢Ï¢ S¢ï ÝÁ¢¢¼ ç}¢Hè J(1)
S¢ÚÎ¢Ú¢Ýï ÜéUGÚñà¢ ÜUè ãH¢ÜU¼

»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGéÁ¢G êÚ S¢ãGìÝï ãGÚ}¢ }¢ḯ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG
Úãï ‰¢ï çÜU ÜéUzGÈUG ¢Úï ÜéUÚG ñà¢ ÜïU Ó¢‹Î S¢ÚÜUà¢ à¢ÚèÚ¢ḯ Ýï Ï¢ ãG¢H¼ï Ý}¢¢Á¢G ¥¢Ð ÜUè
}¢éÜUG gS¢ x¢ÚÎÝ ÐÚ »ÜU ªæÅ ÜUè ¥¢ïÛ¢ÇGè H¢ ÜUÚ Ç¢H Îè ¥¢ñÚ wG¢Ïê ¢ Á¢G¢Úï Á¢G¢Úï S¢ï
ãæS¢Ýï Hx¢ï ¥¢ñÚ }¢¢Úï ãæS¢è ÜïU »ÜU ÎêS¢Úï ÐÚ çx¢ÚÝï Hx¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
Ýï ¥¢ ÜUÚ ©S¢ ¥¢ïÛ¢ÇGè ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè Ðéà¼ï ¥yGãÚ S¢ï ©Æ¢²¢ J
Á¢Ï¢ ¥¢Ð Ýï S¢ÁÎï S¢ï S¢Ú ©Æ¢²¢ ¼¢ï ©Ý à¢ÚèÚ¢ḯ ÜU¢ Ý¢}¢
Hï Hï ÜUÚ Ý¢}¢ Ï¢Ý¢}¢ ²ïã Îé¥¢G }¢¢æx¢è çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê §Ý S¢|¢¢ḯ ÜU¢ï
¥ÐÝè çx¢çÚzG¼ }¢ḯ ÐÜUÇG Hï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ²ïã S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ Á¢æx¢ï Ï¢Îí }¢ḯ §Ýç¼ã¢§ü
çÁ¢GËH¼ ÜïU S¢¢‰¢ ÜGUyH ã¢ï ÜUÚ ãH¢ÜU ã¢ï x¢» J(2)
}¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ ¥ÓÀè ã¢ï x¢§ü
ÐãHï }¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ ¥ÓÀè Ý ‰¢è, ±ã¢æ çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜUè
±Ï¢¢¥¢ïæ ÜU¢ ¥S¢Ú ‰¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï çãÁ¢Ú¼ ÜïU Ï¢¢’Î ¥ÜUS¢Ú }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ
Ï¢è}¢¢Ú ÐÇG x¢» ¥¢ñÚ Ï¢è}¢¢Úè ÜUè ãG¢H¼ }¢ï´ ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢vÜïU ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ
ÜïU ÐéÚÎÎü HãÁ¢ï }¢ï´ ¥à¥G¢Ú ÐÉG¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï, ¥¢Ð Ýï ©Ý
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ ²ïã ãG¢H Îï¶ ÜUÚ ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU “§H¢ãè ! }¢ÎèÝï ÜU¢ï
|¢è ã}¢¢Úï çH²ï ±ñS¢¢ ãè }¢ãGÏ¢êÏ¢ ÜUÚ Îï Á¢ñS¢¢ çÜU }¢vÜU¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ Ï¢çËÜU

§S¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ï¢Ý¢ Îï J §H¢ãè ! ã}¢¢Úï “S¢¢¥G” ¥¢ñÚ “}¢éÎ”
}¢ï´ Ï¢ÚÜU¼ Îï ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜU¢ï ã}¢¢Úï çH²ï çS¢¤GãG¼ Ï¢wGà¢ Ï¢Ý¢ Îï ¥¢ñÚ ²ã¢æ ÜïU
Ï¢é¶G¢Ú ÜU¢ï “Á¢éãGÈGU¢” }¢ï´ }¢é‹¼çÜGUH ÜUÚ Îï J” ¥¢Ð ÜUè
Îé¥G¢ ãGÈGUü Ï¢ ãGÈGUü }¢vGÏ¢êH ãé§ü ¥¢ñÚ }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ÜU¢ï à¢ãìÚï }¢ÎèÝ¢ S¢ï »ïS¢è
©ËÈGU¼ ¥¢ñÚ ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ã¢ï x¢§ü çÜU ±¢ïãè ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU ±
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H Á¢¢ï Ó¢‹Î Ú¢ïÁ¢G ÐãHï }¢ÎèÝï ÜUè Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´ S¢ï
Í¢Ï¢Ú¢ ©Æï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ±¼GÝ }¢vÜU¢ ÜUè ²¢Î }¢ï´ wG¢êÝ LH¢Ýï ±¢Hï ¥à¥G¢Ú
x¢¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï, ¥Ï¢ }¢ÎèÝï ÜïU »ïS¢ï ¥G¢çà¢ÜGU Ï¢Ý x¢» çÜU çÈUÚ ÜU|¢è |¢êH ÜUÚ
|¢è }¢vÜU¢ ÜUè S¢éÜêUÝ¼ ÜU¢ Ý¢}¢ Ýãè´ çH²¢ ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ
ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ ²ïã çÎ¶H¢ çÎ²¢ çÜU }¢ÎèÝï ÜUè ±Ï¢¢»æ
}¢ÎèÝï S¢ï ÎzG¥G ã¢ï x¢§æü ¥¢ñÚ }¢ÎèÝï ÜUè ¥¢Ï¢¢ï ã±¢ çS¢¤Gã¼G Ï¢wGà¢ ã¢ï x¢§ü J(1)
©}}¢ï çãGÚ¢}¢ ÜïU çH²ï Îé¥G¢» à¢ã¢Î¼

»ÜU Ú¢ïÁ¢G ãGéÁG¢êÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï çãGÚ¢}¢
ÜïU }¢ÜU¢Ý }¢ï´ ¶¢Ýï ÜïU Ï¢¢’Î ÜGñUHêH¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU Ý¢
x¢ã¢æ ãæS¢¼ï ãé» Ýè´Î S¢ï Ï¢ïÎ¢Ú ãé», ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï çãGÚ¢}¢
Ýï ãæS¢è ÜUè ±Áã ÎÚ²¢zG¼ ÜUè ¼¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚè ©}}¢¼ }¢ï´
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜU¢ »ÜU x¢éÚ¢ñã }¢ïÚï S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ çÜU²¢ x¢²¢ Á¢¢ï çÁ¢ã¢Î ÜUè x¢GÚÁ¢G
S¢ï ÎÚ²¢ }¢ï´ ÜUçà¼²¢ï´ ÐÚ §S¢ ¼GÚãG Ï¢ñÆ¢ ãé±¢ S¢ÈGUÚ ÜUÚïx¢¢ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¼wG¼
ÐÚ Ï¢¢Îà¢¢ã Ï¢ñÆï Úã¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ÎÚwG±¢S¼ ÜUè, çÜU ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU }¢ñ´ |¢è ©Ý
}¢éÁ¢¢çãÎèÝ ÜïU x¢éÚ¢ñã }¢ï´ à¢¢ç}¢H Úãêæ J ¥¢Ð Ýï Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ ÜïU Á¢G}¢¢Ýï }¢ï´ Á¢Ï¢ Ï¢ãGìÚè Á¢æx¢ ÜU¢

çS¢çËS¢H¢ à¢éM¥G ãé±¢ ¼¢ï ãG…GÚ¼ï Ï¢èÏ¢è ©}}¢ï çãGÚ¢}¢ |¢è

}¢é…¢çãÎèÝ ÜUè §„ …}¢¢¥G¼ Üï US¢¢‰¢ ÜUà¼è ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ Ú±¢Ý¢ ãé§æü
¥¢ñÚ ÎÚ²¢ S¢ï çÝÜUH ÜUÚ Á¢Ï¢ wG¢éàÜUè ÐÚ ¥¢§æü ¼¢ï S¢é±¢Úè S¢ï çx¢Ú ÜUÚ à¢ã¢Î¼
ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H çÜU²¢ J(1)
S¢œ¢Ú Ï¢ÚS¢ ÜU¢ Á¢±¢Ý
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ S¢ãG¢Ï¢è ÜïU ãGÜGU }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
Ýï ²ïã Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îè çÜU
²¢’Ýè ÈGUH¢ãG ±¢H¢ ã¢ï Á¢¢» ¼ïÚ¢ Ó¢ïãÚ¢, ²¢
¥ËH¢ã ! §S¢ ÜïU Ï¢¢H ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ¶¢H }¢ï´ Ï¢ÚÜU¼ Îï J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ÜGU¼¢Î¢ Ýï S¢œ¢Ú Ï¢ÚS¢ ÜUè ©G}¢í Ð¢ ÜUÚ
±ÈGU¢¼ Ð¢§ü }¢x¢Ú §Ý ÜU¢ »ÜU Ï¢¢H |¢è S¢ÈGïUÎ Ýãè´ ãé±¢ ‰¢¢ Ý Ï¢ÎÝ }¢ï´
Û¢éçÚ²¢æ ÐÇGè ‰¢è´, Ó¢ïãÚï ÐÚ Á¢±¢Ýè ÜUè »ïS¢è Ú¢ñÝÜGU ‰¢è çÜU x¢¢ï²¢ ¥|¢è
Ð‹ÎÚã Ï¢ÚS¢ ÜïU Á¢±¢Ý ãñ´ J(2)
Ï¢ÚÜU¼ï ¥¢ñH¢Î ÜUè Îé¥G¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ÜUè Ï¢è±è ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢éHñ}¢
Ï¢ÇGè ã¢ïà¢ }¢‹Î ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚ ÜUè çÝã¢²¼
ãè Á¢¢æ çÝS¢¢Ú ‰¢è´ §Ý ÜU¢ Ï¢ÓÓ¢¢ Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢
Í¢Ú S¢ï Ï¢¢ãÚ ãè ‰¢ï çÜU Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ §Ýç¼ÜGU¢H ã¢ï x¢²¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ©}}¢ï S¢éHñ}¢ Ýï Ï¢ÓÓ¢ï ÜU¢ï ¥Hx¢ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ çHÅ¢
çÎ²¢ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé»
¥¢ñÚ Ï¢è±è S¢ï ÐêÀ¢ çÜU Ï¢ÓÓ¢¢ ÜñUS¢¢ ãñ ? Ï¢è±è Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU ©S¢ ÜU¢
S¢¢æS¢ ÆãÚ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢éÛ¢ï ©}}¢èÎ ãñ çÜU ±¢ïã ¥¢Ú¢}¢ Ð¢ x¢²¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï

¥Ï¢ê ¼GËãG¢ Ýï ²ïã S¢}¢Û¢¢ çÜU ±¢ïã ¥ÓÀ¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï Î¢ïÝ¢ï´

ç}¢²¢æ Ï¢è±è »ÜU ãè çÏ¢S¼Ú ÐÚ S¢¢ï» HïçÜUÝ S¢éÏãG ÜU¢ï Á¢Ï¢ ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ xG¢éSH
ÜUÚ ÜïU }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï Á¢¢Ýï Hx¢ï ¼¢ï Ï¢è±è Ýï Ï¢ÓÓ¢ï
ÜUè }¢¢ñ¼ ÜU¢ ãG¢H S¢éÝ¢ çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ Ýï Ú¢¼ ÜU¢
S¢¢Ú¢ }¢¢Á¢Ú¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ï ©}}¢èÎ ãñ çÜU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ¼é}ã¢Úè ¥¢Á¢
ÜUè Ú¢¼ }¢ï´ Ï¢ÚÜU¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ©S¢ Ú¢¼ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ }¢éÜGUÚüÚ¢
}¢ãèÝ¢ï´ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢G¢çãÚ ãé§ü çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ¼GËãG¢ ÜïU
ÈGUÚÁ¢G‹Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã ÐñÎ¢ ãé» ¥¢ñÚ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï ©Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè x¢¢ïÎ }¢ï´ çÏ¢Æ¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ¥GÁ±¢ ¶Á¢êÚ
ÜU¢ï Ó¢Ï¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜïU }¢éæã }¢ï´ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU Ó¢ïãÚï ÐÚ ¥ÐÝ¢ ÎS¼ï ÚãG}¢¼
çÈUÚ¢ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ¥GÏÎéËH¢ã Ý¢}¢ Ú¶¢ J
»ÜU ¥‹S¢¢Úè ãGÁ¢GÚ¼ï §GÏ¢¢²¢ çÏ¢Ý çÚÈGU¢¥G¢ ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Îé¥G¢» ÝÏ¢±è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ ÜU¢ ²ïã ¥S¢Ú ãé±¢ çÜU }¢ñ´ Ýï ¥Ï¢ê
¼GËãG¢ ÜUè Ý± ¥¢ñH¢Î¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¢ Á¢¢ï S¢Ï¢ ÜïU S¢Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ ÜïU ÜGU¢Úè ‰¢ï J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢ÚèÚ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ Îé¥G¢

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢ÚèÚ çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã S¢ãG¢Ï¢è Í¢¢ïÇGï ÜUè
ÐèÆ ÐÚ Á¢}¢ ÜUÚ Ï¢ñÆ Ýãè´ S¢ÜU¼ï ‰¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï

©Ý ÜU¢ï “ÁG¢éH ¶GHS¢¢” ÜïU Ï¢é¼¶G¢Ýï ÜU¢ï ¼¢ïÇGÝï ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢Ý¢ Ó¢¢ã¢ ¼¢ï
©‹ã¢ï´ Ýï ²ïãè ©GÁ¢íG Ðïà¢ çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´
Í¢¢ïÇïG ÐÚ Á¢}¢ ÜUÚ Ï¢ñÆ Ýãè´ S¢ÜU¼¢ J ¥¢Ð Ýï ©Ý ÜïU S¢èÝï
ÐÚ ã¢‰¢ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ²ïã Îé¥¢G ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU “²¢ ¥ËH¢ã ! §S¢ ÜU¢ï Í¢¢ïÇïG ÐÚ
Á¢}¢ ÜUÚ Ï¢ñÆÝï ÜUè ÜéUÃG ±¼ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ã¢Îè ± }¢ãÎè Ï¢Ý¢” §S¢
Îé¥¢G ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢ÚèÚ Í¢¢ïÇïG ÐÚ S¢é±¢Ú ãé» ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH»
¥ãG}¢S¢ ÜïU »ÜU S¢¢ï ÐÓ¢¢S¢ S¢é±¢Ú¢ï´ ÜU¢ HàÜUÚ Hï ÜUÚ x¢» ¥¢ñÚ ©S¢ Ï¢é¼¶G¢Ýï ÜU¢ï
¼¢ïÇG ÈU¢ïÇG ÜUÚ Á¢H¢ Ç¢H¢ ¥¢ñÚ }¢éÁ¢G¢ãG}¢¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜU¢ï |¢è ÜGUyH
ÜUÚ Ç¢H¢ Á¢Ï¢ ±¢ÐS¢ ¥¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜïU çH²ï
¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» ¥ãG}¢S¢ ÜïU ãGÜGU }¢ï´ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J(1)
ÜGUÏ¢èH» Î¢ñS¢ ÜU¢ §SH¢}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï yG¢éÈGñUH Î¢ñS¢è ¥ÐÝï Ó¢‹Î S¢¢ç‰¢²¢ï´ ÜïU
S¢¢‰¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! ÜGUÏ¢èH» Î¢ñS¢ Ýï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ ÜGUÏ¢êH ÜUÚÝï
S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢, çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð ©S¢ ÜGUÏ¢èHï ÜUè ãH¢ÜU¼ ÜïU çH²ï Îé¥G¢
ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï J H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥¢ÐS¢ }¢ḯ ²ïã ÜUãÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ¥Ï¢ ¥¢Ð
ÜUè Îé¥¢G » ãH¢ÜU¼ S¢ï ²ïã ÜGUÏ¢èH¢ ãH¢ÜU ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J HïçÜUÝ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢
Ýï ÜGUÏ¢èH» Î¢ñS¢ ÜïU çH²ï ²ïã ÚãG}¢¼ |¢Úè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü
çÜU “§H¢ãè ! ¼ê ÜGUÏ¢èH» Î¢ñS¢ ÜU¢ï çãÎ¢²¼ Îï ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ H¢ J”
ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜUè ²ïã Îé¥G¢ ÜGUÏ¢êH
ãé§ü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÐêÚ¢ ÜGUÏ¢èH¢ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï x¢²¢ J(2)

»ÜU }¢é¼ÜUçÏÏ¢Ú ÜU¢ ¥‹Á¢¢}¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï »ÜU à¢wGS¢ Ï¢¢»æ
ã¢‰¢ S¢ï ¶¢Ýï Hx¢¢, ¥¢Ð Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “Î¢»æ
ã¢‰¢ S¢ï ¶¢¥¢ï” ©S¢ Ýï xG¢éMÚ S¢ï ÜUã¢ çÜU “}¢ñ´ Î¢»æ ã¢‰¢ S¢ï Ýãè´ ¶¢
S¢ÜU¼¢ J” Ó¢êæçÜU ©S¢ }¢x¢GMÚ Ýï Í¢}¢‹Ç S¢ï »ïS¢¢ ÜUã¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ¥¢Ð
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “wG¢éÎ¢ ÜUÚï »ïS¢¢ ãè ã¢ï” Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î »ïS¢¢ ãè ãé±¢ çÜU ±¢ïã ¥ÐÝï Î¢»æ ã¢‰¢ ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ ±¢ÜGïU§üG ¥ÐÝï
}¢éæã ¼ÜU Ýãè´ Hï Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J(1)
}¢éÎïü çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï x¢»
wG¢éÎ¢ ÜïU ãGév}¢ S¢ï }¢éÎ¢ïZ ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÜUÚ ÎïÝ¢ ²ïã ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢
ÜU¢ »ÜU Ï¢ãé¼ ãè }¢àãêÚ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢ ãñ }¢x¢Ú Ó¢êæçÜU ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜU¢ï ¼}¢¢}¢
¥ç}Ï¢²¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ Á¢¢}¢ï¥G Ï¢Ý¢²¢ ãñ §S¢ çH²ï ¥¢Ð
ÜU¢ï |¢è §S¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï ÜïU S¢¢‰¢ S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ çÜGUS}¢ ÜïU Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥ãG¢ÎèS¢ ¥¢ñÚ S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢
ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ }¢…GÜêUÚ ãñ´ J
HÇGÜUè ÜGUÏ¢í S¢ï çÝÜUH ¥¢§ü
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ Ýï »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï
§SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ Îè ¼¢ï ©S¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU ¥¢Ð ÐÚ
§ü}¢¢Ý Ýãè´ H¢ S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU çÜU }¢ïÚè }¢éÎ¢ü Ï¢ÓÓ¢è çÁ¢G‹Î¢ Ý ã¢ï Á¢¢» J
¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ }¢éÛ¢ï ©S¢ ÜUè ÜGUÏ¢í çÎ¶¢¥¢ï J
©S¢ Ýï ¥ÐÝè HÇGÜUè ÜUè ÜGUÏ¢í çÎ¶¢ Îè J ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢
Ýï ©S¢ HÇGÜUè ÜU¢ Ý¢}¢ Hï ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢ ¼¢ï ©S¢ HÇGÜUè Ýï ÜGUÏ¢í „ï çÝÜUH ÜUÚ

…±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU »ï ãGéÁG¢êÚ ! }¢ñæ ¥¢Ð ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ïæ ãG¢çÁ¢GÚ ãêæ J çÈUÚ ¥¢Ð
Ýï ©S¢ HÇGÜUè S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU “v²¢ ¼é}¢ çÈUÚ Îé‹²¢ }¢ï´
H¢ñÅ ÜUÚ ¥¢Ý¢ ÐS¢‹Î ÜUÚ¼è ã¢ï ?” HÇGÜUè Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU “Ýãè´ ²¢
ÚS¢êHËH¢ã ! }¢ñ´ Ýï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï }¢¢æ
Ï¢¢Ð S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ïãÚÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ï Îé‹²¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú Ð¢²¢ J”(1)
ÐÜUè ãé§ü Ï¢ÜUÚè çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï x¢§ü

ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Ýï »ÜU Ï¢ÜUÚè Á¢GÏãG ÜUÚ ÜïU ©S¢ ÜU¢
x¢¢ïà¼ ÐÜU¢²¢ ¥¢ñÚ Ú¢ïçÅ²¢ï´ ÜU¢ Ó¢êÚ¢ ÜUÚ ÜïU S¢ÚèÎ Ï¢Ý¢²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï
Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ Hï ÜUÚ ãG¢çÁ¢GÚ ãé» J ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢Ï¢ S¢Ï¢ H¢ïx¢
¶¢Ýï S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï x¢» ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ Ýï
¼}¢¢}¢ ãça²¢ï´ ÜU¢ï »ÜU Ï¢Ú¼Ý }¢ï´ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢²¢ ¥¢ñÚ ©Ý ãça²¢ï´ ÐÚ ¥ÐÝ¢
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ú¶ ÜUÚ ÜéUÀ ÜUçH}¢¢¼ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢ çÎ²ï ¼¢ï ²ïã }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢
Á¢G¢çãÚ ãé±¢ çÜU ±¢ïã Ï¢ÜUÚè çÁ¢G‹Î¢ ã¢ï ÜUÚ ¶ÇGè ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ Îé}¢ çãH¢Ýï
Hx¢è çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï Á¢¢çÏ¢Ú ! ¼é}¢ ¥ÐÝè
Ï¢ÜUÚè ¥ÐÝï Í¢Ú Hï Á¢¢¥¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Á¢Ï¢
©S¢ Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï Hï ÜUÚ }¢ÜU¢Ý }¢ï´ Î¢ç¶GH ãé» ¼¢ï ©Ý ÜUè Ï¢è±è Ýï ãGñÚ¢Ý ã¢ï
ÜUÚ ÐêÀ¢ çÜU ²ïã Ï¢ÜUÚè ÜUã¢æ S¢ï ¥¢ x¢§ü ? ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú Ýï
ÜUã¢ çÜU ã}¢ Ýï ¥ÐÝè §S¢ Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU
çH²ï Á¢GÏãG çÜU²¢ ‰¢¢, ©‹ã¢ï´ Ýï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï Îé¥G¢ }¢¢æx¢è ¼¢ï
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §S¢ Ï¢ÜUÚè ÜU¢ï çÁ¢G‹Î¢ ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ©Ý
ÜUè Ï¢è±è Ýï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÜUçH}¢» à¢ã¢Î¼ ÐÉG¢ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï

Á¢HèHéH ÜGUÎí }¢éãçG gS¢ ¥Ï¢ê Ýé»ï}G ¢ Ýï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢àãêÚ ãG¢çÈGUÁG¢éH
ãGÎèS¢ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý ¥H }¢éç‹Á¢GÚ Ýï |¢è “çÜU¼¢Ï¢éH ¥GÁ¢¢§Ï¢ ±H x¢GÚ¢§Ï¢” }¢ḯ
§S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ÝvGH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(1)
¥G¢H}¢ï çÁ¢‹Ý¢¼ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
çÁ¢‹Ý Ýï §SH¢}¢ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§ü
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î çÏ¢Ý ÜGU¢çÚÏ¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ÜU
çÁ¢‹Ý }¢ïÚ¢ ¼¢Ï¢ï¥G ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J ±¢ïã ¥¢ç²‹Î¢ ÜUè ¶GÏ¢Úï´ }¢éÛ¢ï çÎ²¢ ÜUÚ¼¢
‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ñ´ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ±¢ïã ¶GÏ¢Úï´ Ï¢¼¢ ÜUÚ ÝÁ¢GÚ¢Ýï ±éS¢êH çÜU²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J
»ÜU Ï¢¢Ú ©S¢ çÁ¢‹Ý Ýï }¢éÛ¢ï ¥¢ ÜUÚ Á¢x¢¢²¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU ©Æ ¥¢ñÚ ã¢ïà¢ }¢ï´
¥¢, ¥x¢Ú ¼éÛ¢ }¢ï´ ÜéUÀ à¢éªGÚ ãñ ¼¢ï Ó¢H ¥¢ñÚ Ï¢Ýè ã¢çà¢}¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ÜïU
ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ©Ý ÜU¢ ÎèÎ¢Ú ÜUÚ Á¢¢ï Hé¥² çÏ¢Ý x¢G¢çHÏ¢ ÜUè
¥¢ñH¢Î }¢ï´ Ðñx¢G}Ï¢Ú ã¢ï ÜUÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ãñ´ J ãGÁ¢GÚ¼ï S¢±¢Î çÏ¢Ý ÜGU¢çÚÏ¢
ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢éS¢ËS¢H ¼èÝ Ú¢¼ï´ »ïS¢è x¢éÁ¢GÚè´ çÜU }¢ïÚ¢ ²ïã
çÁ¢‹Ý }¢éÛ¢ï Ýè´Î S¢ï Á¢x¢¢ Á¢x¢¢ ÜUÚ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ²ïãè ÜUã¼¢ Úã¢ ²ã¢æ ¼ÜU çÜU }¢ïÚï
çÎH }¢ïæ §SH¢}¢ ÜUè ©ËÈGU¼ ± }¢ãGÏÏ¢¼ ÐñÎ¢ ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ }¢ñæ ¥ÐÝï Í¢Ú „ï
Ú±¢Ý¢ ã¢ï ÜUÚ }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï
¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢²¢ J ¥¢Ð Ýï }¢éÛ¢ï Îï¶ ÜUÚ
“wG¢éà¢ ¥¢}¢ÎèÎ” ÜUã¢ ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Á¢¢Ý¼¢ ãêæ çÜU çÜUS¢ S¢Ï¢Ï¢ S¢ï
¼é } ¢ ²ã¢æ ¥¢» ã¢ï J }¢ñ ´ Ýï ¥G Á ¢G ü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢ê H ËH¢ã
( ) ! }¢ñ´ Ýï ¥¢Ð ÜUè }¢ÎìãG }¢ï´ »ÜU ÜGUS¢èÎ¢ ÜUã¢ ãñ ÐãHï
¥¢Ð ©S¢ ÜU¢ï S¢éÝ HèçÁ¢²ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÐÉG¢ï J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝ¢ ÜGUS¢èÎ» Ï¢¢§²¢ Á¢¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè }¢ÎìãG
}¢ï´ ÝÁG}¢ çÜU²¢ ‰¢¢ ÐÉG ÜUÚ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ï S¢éÝ¢²¢
©S¢ ÜGUS¢èÎï ÜU¢ ¥¢ç¶GÚè à¢ï’Ú ²ïã ãñ çÜU

²¢’Ýè ¥¢Ð ©S¢ çÎÝ }¢ïÚï à¢ÈGUè¥G Ï¢Ý Á¢¢§²ï çÁ¢S¢ çÎÝ ¥¢Ð ÜïU çS¢±¢
„±¢Î çÏ¢Ý ÜGU¢çÚÏ¢ ÜUè Ý ÜU¢ï§ü à¢ÈGU¢¥G¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ ã¢ïx¢¢ Ý ÜU¢ï§ü ÝzG¥G ÐãéæÓ¢¢Ýï
±¢H¢ ã¢ïx¢¢ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï çÚ±¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(1)
çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜU¢ S¢H¢}¢ ± Ðñx¢G¢}¢

§ÏÝï S¢¢’Î Ýï Á¢¢’Î çÏ¢Ý ÜGñUS¢ }¢éÚ¢Îè S¢ï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ çÜU
ã}¢ Ó¢¢Ú ¥¢Î}¢è ãGÁ¢ ÜU¢ §Ú¢Î¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï ±¼GÝ S¢ï Ú±¢Ý¢ ãé» J ²}¢Ý ÜïU
»ÜU Á¢æx¢H }¢ï´ ã}¢ H¢ïx¢ Ó¢H Úãï ‰¢ï çÜU Ý¢ x¢ã¢æ ¥à¥G¢Ú ÐÉGÝï ÜUè ¥¢±¢Á¢G
¥¢§ü ã}¢ Ýï ©Ý ¥à¥G¢Ú ÜU¢ï x¢G¢ñÚ S¢ï S¢éÝ¢ ¼¢ï ©Ý ÜU¢ }¢ÁG¢}¢êÝ ²ïã ‰¢¢ çÜU »ï
S¢é±¢Ú¢ï ! Á¢Ï¢ ¼é}¢ H¢ïx¢ Á¢G}¢Á¢G}¢ ¥¢ñÚ ãG¼Gè}¢ ÐÚ ÐãéæÓ¢¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ã}¢¢Ú¢ S¢H¢}¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ ÎïÝ¢
çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝ¢ ÚS¢êH Ï¢Ý¢ ÜUÚ |¢ïÁ¢¢ ãñ ¥¢ñÚ ã}¢¢Ú¢
²ïã Ðñx¢G¢}¢ |¢è ÐãéæÓ¢¢ ÎïÝ¢ çÜU ã}¢ ¥¢Ð ÜïU ÎèÝ ÜïU
ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú ãñ´ v²êæ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï }¢S¢èãG çÏ¢Ý }¢Ú²}¢ Ýï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ±çS¢Ä²¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ‰¢è J (²ÜGUèÝÝ ²ïã ²}¢Ý ÜïU Á¢æx¢H }¢ï´
ÚãÝï ±¢Hï çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜUè ¥¢±¢Á¢G ‰¢è J)
çÁ¢‹Ý S¢¢æÐ ÜUè à¢vH }¢ï´ ¥¢²¢
¶G¼GèÏ¢ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéËH¢ã S¢ï Ú¢±è ãñ´
çÜU ã}¢ H¢ïx¢ »ÜU S¢ÈGUÚ }¢ï´ ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU S¢¢‰¢ ‰¢ï J
¥¢Ð »ÜU ¶Á¢êÚ ÜïU ÎÚwG¼ ÜïU ÝèÓ¢ï ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢ ‰¢ï çÜU çÏ¢ËÜéUH ãè
¥Ó¢¢ÝÜU »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇGï ÜU¢Hï S¢¢æÐ Ýï ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU L¶G çÜU²¢, H¢ïx¢¢ï´ Ýï
©S¢ ÜU¢ï }¢¢Ú Ç¢HÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ çÜU²¢ HïçÜUÝ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢ ÜU¢ï

}¢ïÚï Ð¢S¢ ¥¢Ýï Î¢ï J Á¢Ï¢ ²ïã ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï ¥ÐÝ¢ S¢Ú ¥¢Ð ÜïU
ÜU¢Ý¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ ÜUÚ çÎ²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï ©S¢ S¢¢æÐ ÜïU }¢éæã ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ¥ÐÝ¢
}¢éæã ÜUÚ ÜïU Ó¢éÐÜïU Ó¢éÐÜïU ÜéUÀ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ©S¢è Á¢x¢ã
²ÜUÏ¢¢Úx¢è ±¢ïã S¢¢æÐ §S¢ ¼GÚãG x¢G¢§Ï¢ ã¢ï x¢²¢ çÜU x¢¢ï²¢ Á¢G}¢èÝ ©S¢ ÜU¢ï
çÝx¢H x¢§ü J ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð Ýï S¢¢æÐ ÜU¢ï ¥ÐÝï
ÜU¢Ý¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢Ýï çÎ²¢ ²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ã}¢ H¢ïx¢ ÇÚ x¢» çÜU ÜUãè´ ²ïã
S¢¢æÐ ¥¢Ð ÜU¢ï ÜU¢Å Ý Hï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ²ïã
S¢¢æÐ Ýãè´ ‰¢¢ Ï¢çËÜU çÁ¢‹Ý¢ïæ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ |¢ïÁ¢¢ ãé±¢ »ÜU çÁ¢‹Ý ‰¢¢ J
ÈéUGH¢æ S¢êÚã }¢ï´ S¢ï ÜéUÀ ¥¢²¼ï´ ²ïã |¢êH x¢²¢ J ©Ý ¥¢²¼¢ï´ ÜU¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝï
ÜïU çH²ï çÁ¢‹Ý¢ïæ Ýï ©S¢ ÜU¢ï }¢ïÚï Ð¢S¢ |¢ïÁ¢¢ ‰¢¢ J }¢ñ´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ±¢ïã ¥¢²¼ï´
Ï¢¼¢ Îè´ ¥¢ñÚ ±¢ïã ©Ý ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ¼¢ ãé±¢ Ó¢H¢ x¢²¢ J
¥GÝ¢çS¢Úï ¥ÚÏ¢¥G¢ ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼
¥æx¢éà¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè ÝãìÚï´
¥ãG¢ÎèS¢ ÜUè ¼H¢à¢ ± Á¢éS¼ìÁ¢ê S¢ï Ð¼¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU ¥¢Ð
ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU ©æx¢çH²¢ï´ S¢ï ¼vGÚèÏ¢Ý ¼ïÚã }¢±¢ÜGïU¥G ÐÚ
Ð¢Ýè ÜUè ÝãìÚï´ Á¢¢Úè ãé§æü J §Ý }¢ï´ S¢ï çS¢ÈGUü »ÜU }¢¢ñÜGU¥G ÜU¢ çÁ¢GRU ²ã¢æ ¼ãGÚèÚ
çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
çS¢. 6 çã. }¢ï´ ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢ ©G}¢Úã ÜU¢ §Ú¢Î¢
ÜUÚ ÜïU }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã S¢ï }¢vÜU» }¢éÜUÚü}¢¢ ÜïU çH²ï Ú±¢Ý¢ ãé» ¥¢ñÚ
ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜïU }¢ñÎ¢Ý }¢ï´ ©¼Ú ÐÇGï J ¥¢Îç}¢²¢ï´ ÜUè ÜUS¢Ú¼ ÜUè ±Áã S¢ï
ãGéÎñçÏ¢²¢ ÜU¢ ÜêæU±¢æ wG¢éàÜU ã¢ï x¢²¢ ¥¢ñÚ ãG¢çÁ¢GÚèÝ Ð¢Ýè ÜïU »ÜU »ÜU ÜGU¼GÚï ÜïU
çH²ï }¢¢ïãG¼¢Á¢ ã¢ï x¢» J ©S¢ ±vG¼ ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜU¢
ÎÚ²¢» ÚãG}¢¼ }¢ï´ Á¢¢ïà¢ ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð Ýï »ÜU Ï¢ÇGï Œ²¢Hï }¢ïæ ¥ÐÝ¢
ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ú¶ çÎ²¢ ¼¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU ©æx¢çH²¢ï´

S¢ï §S¢ ¼GÚãG Ð¢Ýè ÜUè ÝãìÚï´ Á¢¢Úè ã¢ï x¢§æü çÜU Ð‹ÎÚã S¢¢ï ÜU¢ HàÜUÚ S¢ïÚ¢Ï¢ ã¢ï
x¢²¢ J H¢ïx¢¢ï´ Ýï ±éÁG¢ê ± xG¢éSH |¢è çÜU²¢, Á¢¢Ý±Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è çÐH¢²¢ ¼}¢¢}¢
}¢àÜU¢ï´ ¥¢ñÚ Ï¢Ú¼Ý¢ï´ ÜU¢ï |¢è |¢Ú çH²¢ J çÈUÚ ¥¢Ð Ýï
Œ²¢Hï }¢ï´ S¢ï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ©Æ¢ çH²¢ ¥¢ñÚ Ð¢Ýè ¶Gy}¢ ã¢ï x¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
Á¢¢çÏ¢Ú S¢ï H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU ©S¢ ±vG¼ ¼é}¢ H¢ïx¢ çÜU¼Ýï
¥¢Î}¢è ‰¢ï ? ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ Ð‹ÎÚã S¢¢ï ÜUè ¼¢’Î¢Î }¢ḯ ‰¢ï
}¢x¢Ú Ð¢Ýè §S¢ ÜGUÎÚ çÁ¢G²¢Î¢ ‰¢¢ çÜU ²¢’Ýè ¥x¢Ú ã}¢ H¢ïx¢
»ÜU H¢¶ |¢è ã¢ï¼ï ¼¢ï S¢Ï¢ ÜU¢ï ²ïã Ð¢Ýè ÜU¢ÈGUè ã¢ï Á¢¢¼¢ J(1)
²ïã ãGÎèS¢ Ï¢é¶G¢Úè à¢ÚèÈGU }¢ï´ |¢è ãñ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢¢çÏ¢Ú

ÜïU §GH¢±¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ± ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢
ÜUè çÚ±¢²¼¢ï´ S¢ï |¢è ©æx¢çH²¢ï´ S¢ï Ð¢Ýè ÜUè ÝãìÚï´ Á¢¢Úè ã¢ïÝï ÜUè
ãGÎèS¢ï´ }¢Ú±è ãñ´ }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J
! §S¢è ãGS¢èÝ }¢‹Á¢GÚ ÜUè ¼S±èÚ ÜUà¢è ÜUÚ¼ï ãé» ¥¢’H¢
ãGÁ¢GÚ¼ ÈGU¢çÁ¢GHï Ï¢ÚïË±è Ýï v²¢ wG¢êÏ¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ :
©æx¢çH²¢æ ãñ́ ÈGñUÁ¢G ÐÚ ÅêÅï ãñ́ Œ²¢S¢ï Û¢ê}¢ ÜUÚ
Ýçg²¢æ ÐæÁ¢¢Ï¢ï ÚãG}¢¼ ÜUè ãñ´ Á¢¢Úè ±¢ã ±¢ã
Á¢G}¢èÝ Ýï H¢à¢ ÜU¢ï ÆéÜUÚ¢ çÎ²¢
»ÜU ÝS¢Ú¢Ýè }¢é„H}¢¢Ý ã¢ï ÜUÚ ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼ }¢ï´ ÚãÝï Hx¢¢ J
S¢êÚ» Ï¢ÜGUÚã ¥¢ñÚ S¢êÚ» ¥¢Hï §G}¢Ú¢Ý ÐÉG Ó¢éÜU¢ ‰¢¢ J wG¢éà¢ ¶G¼G ÜU¢ç¼Ï¢ ‰¢¢
§S¢ çH²ï ©S¢ ÜU¢ï ±ãGè çH¶Ýï ÜUè ç¶GÎ}¢¼ çS¢ÐéÎü ÜUÚ Îè x¢§ü J }¢x¢Ú ²ïã

Ï¢Î ÝS¢èÏ¢ çÈUÚ ÜU¢çÈGUÚ ± }¢é¼üÎ ã¢ï ÜUÚ ÜéUzGÈGU¢Ú S¢ï Á¢¢ ç}¢H¢ ¥¢ñÚ ÜUãÝï
Hx¢¢ çÜU ÝÏ¢è Ï¢S¢ §¼Ý¢ ãè §GË}¢ Ú¶¼ï ãñ´ çÁ¢¼Ý¢ }¢ñ´
©Ý ÜU¢ï çH¶ ÜUÚ Îï çÎ²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J ÜGUãìÚï §H¢ãè Ýï §S¢ x¢éS¼¢¶G ÜU¢ï
¥ÐÝè çx¢çÚzG¼ }¢ï´ ÐÜUÇG çH²¢ ¥¢ñÚ ²ïã }¢Ú x¢²¢ J ÝS¢Ú¢çÝ²¢ï´ Ýï §S¢ ÜU¢ï
ÎzGÝ çÜU²¢ }¢x¢Ú Á¢G}¢èÝ Ýï §S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Ï¢¢ãÚ ÈïU´ÜU çÎ²¢, ÝS¢Ú¢çÝ²¢ï´
Ýï x¢ãÚè ÜGUÏ¢í ¶¢ïÎ ÜUÚ ¼èÝ }¢Ú¼Ï¢¢ §S¢ ÜU¢ï ÎzGÝ çÜU²¢ }¢x¢Ú ãÚ }¢Ú¼Ï¢¢
Á¢G}¢èÝ Ýï §S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Ï¢¢ãÚ ÈïU´ÜU çÎ²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÝS¢Ú¢çÝ²¢ï´ Ýï |¢è
§S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ²ÜGUèÝ ÜUÚ çH²¢ çÜU §S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÜïU Ï¢¢ãÚ
çÝÜU¢H ÈïU´ÜUÝ¢ ²ïã çÜUS¢è §‹S¢¢Ý ÜU¢ ÜU¢}¢ Ýãè´ ãñ §S¢ çH²ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï
§S¢ ÜUè H¢à¢ ÜU¢ï Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ç¢H çÎ²¢ J(1)
Á¢æx¢ï ¶G‹ÎÜGU ÜUè ¥¢æ{è
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
²¢’Ýè ÐéÚ±¢ ã±¢ S¢ï }¢ïÚè }¢ÎÎ
ÜUè x¢§ü ¥¢ñÚ ÜGU¢ñ}¢ï ¥G¢Î ÐÀ±¢ ã±¢ S¢ï ãH¢ÜU ÜUè x¢§ü J(2)
§S¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ²ïã ãñ çÜU x¢GÁG±» ¶G‹ÎÜGU }¢ï´ ÜGUÏ¢¢§Hï ÜéUGÚñà¢ ±
x¢G¼GÈGU¢Ý ¥¢ñÚ ÜéUGÚñÁ¢G¢ ± Ï¢Ýè ¥‹ÝÁ¢GèÚ ÜïU ²ãêÎ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢éà¢çÚÜUèÝ Ýï
}¢éœ¢çãGÎ¢ ¥zG±¢Á¢ ÜïU ÎH Ï¢¢ÎH HàÜUÚ¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ }¢ÎèÝï ÐÚ Ó¢ÉG¢§ü ÜUÚ Îè
¥¢ñÚ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÜïU çx¢Îü ¶G‹ÎÜGU ¶¢ïÎ ÜUÚ ©Ý ¥zG±¢Á¢ ÜïU ãG}H¢ï´
S¢ï ÐÝ¢ã Hè ¼¢ï ©Ý à¢ñ¼G¢Ýè HàÜUÚ¢ï´ Ýï }¢ÎèÝï ÜU¢ »ïS¢¢ S¢wG¼ }¢éãG¢S¢Ú¢ ÜUÚ
çH²¢ çÜU }¢ÎèÝï ÜïU ¥‹ÎÚ }¢ÎèÝï ÜïU Ï¢¢ãÚ S¢ï »ÜU x¢ïãêæ ÜU¢ Î¢Ý¢ ¥¢ñÚ »ÜU
ÜGU¼GÚ¢ Ð¢Ýè ÜU¢ Á¢¢Ý¢ }¢éãG¢H ã¢ï x¢²¢ ‰¢¢ J S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
§Ý }¢S¢¢§Ï¢¢ï à¢Î¢§Î S¢ï x¢¢ï ÐÚïà¢¢Ý ãG¢H ‰¢ï }¢x¢Ú ©Ý ÜïU Á¢¢ïà¢ï §ü}¢¢Ýè ÜïU

§çS¼vGH¢H }¢ï´ Ï¢¢H Ï¢Ú¢Ï¢Ú ÈGUÜGUü Ýãè´ ¥¢²¢ ‰¢¢ J ÆèÜU §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´
ÝçÏ¢²ï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ ²ïã }¢¢ï’ç……G¢ …G¢çãÚ ãé±¢ çÜU ÐêÚÏ¢
ÜUè ¼GÚÈGU „ï »ÜU »ï„è …G¢ïÚÎ¢Ú ¥¢æ{è ¥¢§ü çÁ¢S¢ }¢ï´ ÜUÇG¢ÜïU ÜU¢ Á¢¢ÇG¢ |¢è
‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ï´ çà¢g¼ ÜïU Û¢¢ï´ÜïU ¥¢ñÚ Û¢ÅÜïU ‰¢ï çÜU x¢Î¢ïü xG¢éÏ¢¢Ú ÜU¢ Ï¢¢ÎH À¢
x¢²¢ J ÜéUzGÈGU¢Ú ÜUè ¥¢æ¶ï´ {êH ¥¢ñÚ ÜæUÜUçÚ²¢ï´ S¢ï |¢Ú x¢§æü, §Ý ÜïU Ó¢êËã¢ï´ ÜUè
¥¢x¢ Ï¢éÛ¢ x¢§ü ¥¢ñÚ Ï¢ÇGè Ï¢ÇGè Îïx¢ï´ Ó¢êËã¢ï´ S¢ï ©HÅ ÐHÅ ÜUÚ ÎêÚ ¼ÜU
HéÉGÜU¼è ãé§ü Ó¢Hè x¢§æü, ¶Gñ}¢¢ï´ ÜUè }¢ï¶Gï´ ©¶ÇG x¢§æü ¥¢ñÚ ¶Gñ}¢ï ©ÇG ©ÇG ÜUÚ
ÈUÅ x¢», Í¢¢ïÇïG »ÜU ÎêS¢Úï S¢ï ÅÜUÚ¢ ÜUÚ HÇGÝï Hx¢ï, x¢GÚÁ¢G ²ïã ¥¢æ{è ÜéUzGÈUG ¢Ú ÜïU
çH²ï »ÜU »ïS¢¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï à¢ÎèÎ Ï¢Ý ÜUÚ ©Ý ÐÚ }¢éS¢ËH¼G ã¢ï x¢§ü çÜU ÜéUzGÈUG ¢Ú
ÜïU ÜGUÎ}¢ ©¶ÇG x¢» ©Ý ÜUè ÜU}¢Úï çã}}¢¼ ÅêÅ x¢§ü ¥¢ñÚ ±¢ïã çÈGUÚ¢Ú ÐÚ }¢Á¢Ï¢êÚ
ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢Î ãG±¢S¢è ÜïU ¥G¢H}¢ }¢ḯ S¢Ú ÐÚ ÐñÚ Ú¶ ÜUÚ |¢¢x¢ çÝÜUHï J ²ïãè
±¢ïã ¥¢æ{è ãñ çÁ¢S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUgG êS¢ Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ï }¢éÜUG gS¢
ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ḯ §Ý HzGÁ¢G¢ḯ ÜïU S¢¢‰¢ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
»ï §ü } ¢¢Ý ±¢H¢ï ! ¥ËH¢ã ÜU¢
»ãGS¢¢Ý ¥ÐÝï ªÐÚ ²¢Î ÜUÚ¢ï Á¢Ï¢
¼é}¢ ÐÚ ÜéUÀ HàÜUÚ ¥¢» ¼¢ï ã}¢ Ýï
©Ý ÐÚ ¥¢æ{è ¥¢ñÚ ±¢ïã HàÜUÚ |¢ïÁ¢ï
Á¢¢ï ¼é}ãï´ ÝÁ¢GÚ Ý ¥¢» ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
¼é}ã¢Úï ÜU¢}¢¢ï´ ÜU¢ï Îï¶¼¢ ãñ J
¥¢x¢ Á¢H¢ Ý S¢ÜUè
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ Ï¢ãé¼ S¢ï
»ïS¢ï ±¢çÜGU¥G¢¼ ãñ´ çÜU ¥¢x¢ ©Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï Ý Á¢H¢ S¢ÜUè çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè
Á¢G¢¼ S¢ï ÜU¢ï§ü ¼¥GËHéÜGU Úã¢ ã¢ï J

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ÜéUGyGÏ¢égèÝ çÜGUS¼GH¢Ýè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “Á¢é}¢HéH

§üÁ¢¢çÁ¢G çÈGUH »’Á¢¢Á¢G” }¢ï´ çH¶¢ ãñ çÜU ±¢ïã ¥¢x¢ Á¢¢ï ÚS¢êHéËH¢ã
ÜUè ¶GÏ¢Úï x¢GñÏ¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çS¢. 654 çã. }¢ï´ }¢ÎèÝ»
}¢éÝÃ±Úã ÜïU Ð¢S¢ ÜGUÏ¢èH» ÜéUGÚñÁ¢G¢ ÜUè Ðã¢çÇG²¢ï´ S¢ï Ýé}¢êÎ¢Ú ãé§ü ±¢ïã Ð‰‰¢Ú¢ï´
ÜU¢ï Á¢H¢ Îï¼è ‰¢è ¥¢ñÚ ÜéUÀ Ð‰‰¢Ú¢ï´ ÜU¢ï x¢H¢ Îï¼è ‰¢è J ²ïã ¥¢x¢ Á¢Ï¢ Ï¢ÉG¼ï
Ï¢ÉG¼ï ãGÚ}¢ï }¢ÎèÝ¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ »ÜU Ð‰‰¢Ú ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢è çÁ¢S¢ ÜU¢ ¥¢{¢
çãGSS¢¢ ãGÚ}¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ‰¢¢ ¥¢ñÚ ¥¢{¢ çãGSS¢¢ ãGÚ}¢ï }¢ÎèÝ¢ S¢ï
¶G¢çÚÁ¢ ‰¢¢ ¼¢ï Ð‰‰¢Ú ÜU¢ Á¢¢ï çãGSS¢¢ ¶G¢çÚÁ¢ï ãGÚ}¢ ‰¢¢ ©S¢ ÜU¢ï ©S¢ ¥¢x¢ Ýï
Á¢H¢ çÎ²¢ HïçÜUÝ Á¢Ï¢ ©S¢ çÝSÈGU çãGSS¢ï ¼ÜU ÐãéæÓ¢è Á¢¢ï ãGÚ}¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢ï´
Î¢ç¶GH ‰¢¢ ¼¢ï ÈGU¢ñÚÝ ãè ±¢ïã ¥¢x¢ Ï¢éÛ¢ x¢§ü J
§S¢è ¼GÚãG §}¢¢}¢ ÜéUGÚyG¢éÏ¢è Ýï ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU ±¢ïã
¥¢x¢ }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ S¢ï Á¢G¢çãÚ ãé§ü ¥¢ñÚ ÎÚ²¢ ÜUè ¼GÚãG }¢¢ñÁ¢
}¢¢Ú¼è ãé§ü ²}¢Ý ÜïU »ÜU x¢¢ªæ ¼ÜU ÐãéæÓ¢ x¢§ü ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ï Á¢H¢ ÜUÚ Ú¢¶
ÜUÚ çÎ²¢ }¢x¢Ú }¢ÎèÝ» ¼GçÄ²Ï¢¢ ÜUè Á¢¢çÝÏ¢ ©S¢ ¥¢x¢ }¢ï´ S¢ï Æ‹Çè Æ‹Çè
ÝS¢è}¢ï S¢éÏãG Á¢ñS¢è ã±¢»æ ¥¢¼è ‰¢è´ J §S¢ ¥¢x¢ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ó¢‹Î
¥±Ú¢ÜGU ÐãHï ã}¢ }¢éÈGUSS¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ çH¶ Ó¢éÜïU ãñ´ J
§S¢è ¼GÚãG “ÝS¢è}¢é<Ú²¢Á¢G” }¢ï´ çH¶¢ ãñ çÜU “¥GÎè}¢ çÏ¢Ý ¼G¢çãÚ
¥GH±è” ÜïU Ð¢S¢ Ó¢¢ñÎã }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ©Ý ÜU¢ï ¥}¢èÚï ãGËÏ¢ ÜïU
ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ J ¥}¢èÚï ãGËÏ¢ Ýï wG¢éà¢ ã¢ï ÜUÚ §S¢ }¢éÜGUgS¢ ¼¢ïãGÈGïU ÜU¢ï
ÜGUÏ¢êH çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ ÜUè §Ýç¼ã¢§ü ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢ ÜUÚ¼ï ãé»
©Ý ÜU¢ï §‹¥G¢}¢¢ï §vÚ¢}¢ S¢ï }¢¢H¢}¢¢H ÜUÚ çÎ²¢ HïçÜUÝ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢
Î¢ïÏ¢¢Ú¢ ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ ¥}¢èÚï ãGËÏ¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ x¢» ¼¢ï ¥}¢èÚ Ýï ¼ï±Úè
Ó¢ÉG¢ ÜUÚ Ï¢ãé¼ ãè ¼éà¢ü M§ü ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢¼ ÜUè ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï çÝã¢²¼
ãè Ï¢ï §çË¼ÈGU¢¼è ÜïU S¢¢‰¢ }¢éæã ÈïUÚ çH²¢ J ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ Ýï §S¢ Ï¢ï
¼±ÁÁ¢¢ïx¢è ¥¢ñÚ ¼éà¢ü M§ü ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ÐêÀ¢ ¼¢ï ¥}¢èÚï ãGËÏ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU }¢ñ´ Ýï
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ýè S¢éÝ¢ ãñ çÜU ¼é}¢ Á¢¢ï }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ïÚï Ð¢S¢ H¢» ‰¢ï ©Ý ÜUè
ÜéUÀ ¥SH ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü S¢ÝÎ Ýãè´ ãñ J ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ Ýï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð ©Ý
}¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï }¢ïÚï S¢¢}¢Ýï H¢§²ï J Á¢Ï¢ ±¢ïã ¥¢ x¢» ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ¥¢x¢
}¢æx¢±¢§ü ¥¢ñÚ }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ï ÎãÜU¼è ãé§ü ¥¢x¢ }¢ï´ Ç¢H çÎ²¢ ÐêÚè ¥¢x¢
Á¢H Á¢H ÜUÚ Ú¢¶ ã¢ï x¢§ü }¢x¢Ú }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÐÚ ÜU¢ï§ü ¥¢æÓ¢ Ýãè´ ¥¢§ü Ï¢çËÜU
¥¢x¢ ÜïU à¢¢ï’H¢ḯ }¢ḯ }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜUè Ó¢}¢ÜU Î}¢ÜU ¥¢ñÚ çÁ¢G²¢Î¢ çÝ¶Ú x¢§ü J
²ïã }¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ ¥}¢èÚï ãGËÏ¢ Ýï ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÜU¢ Ï¢¢ïS¢¢
çH²¢ ¥¢ñÚ çÈUÚ §S¢ ÜGUÎÚ §‹¥G¢}¢¢ï §vÚ¢}¢ S¢ï ¥GH±è S¢¢çãGÏ¢ ÜU¢ï Ý±¢Á¢G¢ çÜU
¥ãHï ÎÚÏ¢¢Ú ©Ý ÜïU »’Á¢G¢Á¢G ± ±ÜGU¢Ú ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ ãGñÚ¢Ý Úã x¢» J
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜïU ÎS¼Ú wG±¢Ý ÜUè çÚ±¢²¼

}¢àãêÚ ãñ çÜU Ó¢êæçÜU §S¢ ÎS¼Ú wG±¢Ý S¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢
Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ M» ¥vGÎS¢ ÜU¢ï S¢¢ÈGU ÜUÚ çH²¢ ‰¢¢ §S¢ çH²ï ²ïã
ÎS¼Ú wG±¢Ý ¥¢x¢ ÜïU Á¢H¼ï ãé» ¼‹ÝêÚ }¢ḯ Ç¢H çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú ¥¢x¢ §S¢
ÜU¢ï Á¢H¢¼è Ýãè´ ‰¢è Ï¢çËÜU §S¢ ÜU¢ï S¢¢ÈGU ± S¢é‰¢Ú¢ ÜUÚ Îï¼è ‰¢è J(1)
»ÜU Á¢GMÚè §Ýç¼Ï¢¢ã

²ïã S¢éË¼G¢Ýï ÜU¢ñÝñÝ ± à¢ãÝà¢¢ãï Î¢ÚñÝ ÜïU ©Ý
ãÁ¢G¢Ú¢ï´ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ }¢ï´ S¢ï çS¢ÈGUü Ó¢‹Î ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU ¼…GçÜUÚ¢ï´ S¢ï ¥ãG¢ÎèS¢ ±
S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜUè çÜU¼¢Ï¢ï´ }¢¢H¢}¢¢H ãñ´ ã}¢ Ýï §Ý Ó¢‹Î }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ï
çÏ¢H¢ çÜUS¢è ¼S¢‹Ý¢ï¥G ÜïU S¢¢Î¢ ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ çÝã¢²¼ ãè §çwG¼S¢¢Ú ÜïU S¢¢‰¢
¼ãGÚèÚ ÜUÚ çÎ²¢ ãñ ¼¢çÜU §Ý ÝêÚ¢Ýè }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ï ÐÉG ÜUÚ Ý¢çÁ¢GÚèÝ ÜïU
S¢èÝ¢ï´ }¢ï´ ¥GÁ¢G}¢¼ï }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜïU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ §ü}¢¢Ýè Ó¢Ú¢x¢G

Ú¢ñà¢Ý ã¢ï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ¥ÐÝï Œ²¢Úï ÝÏ¢è ÜUè

¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU §vÚ¢}¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUè çÚzG¥G¼ ÜU¢ï ÐãÓ¢¢Ý Hï
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU x¢éHà¢Ýï §ü}¢¢Ý }¢ï´ ãÚ HãGÁ¢G¢ ¥¢ñÚ ãÚ ¥¢Ý }¢ãGÏÏ¢¼ ± ¥GÁ¢G}¢¼ï
ÚS¢êH ÜïU ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ÈêUH ç¶H¼ï Úãï´ ¥¢ñÚ ±¢ïã Á¢¢ïà¢ï §GÚÈGU¢Ý ± Á¢ÁGÏ¢» §ü}¢¢Ý
ÜïU S¢¢‰¢ Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢æ }¢ï´ ²ïã »’H¢Ý ÜUÚ¼¢ Úãï çÜU
¥ËH¢ã ÜUè S¢Ú ¼¢ Ï¢ ÜGUÎ}¢ à¢¢Ý ãñ́ ²ïã §Ý „¢ Ýãè´ §‹S¢¢Ý ±¢ïã §‹S¢¢Ý ãñ́ ²ïã
ÜéUÚG ¥¢Ý ¼¢ï §ü}¢¢Ý Ï¢¼¢¼¢ ãñ §‹ãḯ §ü}¢¢Ý ²ïã ÜUã¼¢ ãñ }¢ïÚè Á¢¢Ý ãñ́ ²ïã
¥¢ñÚ à¢¢²Î ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï |¢è §S¢ S¢ï ÜéUÀ §GÏ¢í¼ ãG¢çS¢H ã¢ï çÁ¢‹ã¢ï´
Ýï S¢èÚ¼ï ÝÏ¢ç±Ä²¢ ÜïU }¢¢ñÁG¢ê¥G ÐÚ ÜGUH}¢ çÍ¢S¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ ÜU¢x¢GÁ¢G çS¢²¢ã ÜUÚ
ÜïU S¢Ú±Úï ¥ç}Ï¢²¢, }¢ãGÏ¢êÏ¢ï çÜUçÏ¢í²¢ ÜUè }¢éÜGUgS¢
Ðñx¢G}Ï¢Ú¢Ý¢ çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ï »ÜU ¥G¢}¢ §‹S¢¢Ý ÜïU MÐ }¢ï´ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú
Ï¢¢Ú ¥ÐÝï §S¢ }¢vMã ÝÁ¢GçÚ²ï ¥¢ñÚ x¢‹Îï ÝSÏ¢éH »ïGÝ ÜU¢ »’H¢Ý ÜUÚ¼ï
Úã¼ï ãñ´ çÜU Ðñx¢G}Ï¢Úï wG¢éÎ¢ ÜUè S¢èÚ¼ }¢ï´ »ïS¢ï ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ çÁ¢GRU Ýãè´ ÜUÚÝ¢
Ó¢¢çã²ï çÁ¢S¢ S¢ï H¢ïx¢ Ðñx¢G}Ï¢Úï §SH¢}¢ ÜU¢ï ¥G¢}¢ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè S¢yGãG S¢ï ªæÓ¢¢
S¢}¢Û¢Ýï Hx¢ï´ J ( )
Ï¢ãÚ ãG¢H §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ¥ãHï ãGÜGU ÜU¢ §Á¢}¢¢¥G ± §çœ¢ÈGU¢ÜGU ãñ
çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï
çÁ¢Ý çÁ¢Ý }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ©Ý ¼}¢¢}¢ }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ÜU¢ï
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜUè Á¢G¢¼ï ±¢H¢ çS¢ÈGU¢¼ }¢ï´ Á¢}¥G ÈGUÚ}¢¢
çÎ²¢ ãñ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU §GH¢±¢ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú »ïS¢ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ S¢ï |¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜGU
Ýï ¥ÐÝï ¥¢ç¶GÚè Ðñx¢G}Ï¢Ú, à¢ÈGUè»G }¢ãGà¢Ú ÜU¢ï
}¢é}¢¼¢Á¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU ¶GS¢¢§S¢ ÜUãH¢¼ï ãñæ J ²¢’Ýè ²ïã ¥¢Ð
ÜïU ±¢ïã ÜU}¢¢H¢¼ ± }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ãñ´ Á¢¢ï çÜUS¢è ÝÏ¢è ±
ÚS¢êH ÜU¢ï Ýãè´ ¥G¼G¢ çÜU²ï x¢» }¢S¢HÝ J
™‹Î ¶G„¢§„ï ÜUéÏ¢í¢

{1} ¥¢Ð ÜU¢ ÐñÎ¢§à¢ ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï “¥Ã±HéH
¥ç}Ï¢²¢” ã¢ï Ý ¢ Á¢ñ S ¢¢ çÜU ãG Î èS¢ à¢ÚèÈG U }¢ï ´ ¥¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè ãGéÁG¢êÚ ©S¢ ±vG¼
à¢ÚÈGïU ÝéÏ¢éÃ±¼ S¢ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G ã¢ï Ó¢éÜïU ‰¢ï Á¢Ï¢ çÜU ¥¢Î}¢ çÁ¢S}¢ ± MãG
ÜUè }¢ç‹Á¢GH¢ï´ S¢ï x¢éÁ¢GÚ Úãï ‰¢ï J(1)
{2} ¥¢Ð ÜU¢ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ ã¢ïÝ¢ J
{3} ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU ¥¢Ð ÜïU çH²ï ÐñÎ¢ ãé§ü J
{4} ¥¢Ð ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ Ý¢}¢ ¥Gà¢ü ¥¢ñÚ Á¢‹Ý¼ ÜUè
Ðïà¢¢çÝ²¢ï´ ÐÚ ¼ãGÚèÚ çÜU²¢ x¢²¢ J
{5} ¼}¢¢}¢ ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè çÏ¢à¢¢Ú¼ Îè
x¢§ü J
{6} ¥¢Ð ÜUè ç±H¢Î¼ ÜïU ±vG¼ ¼}¢¢}¢ Ï¢é¼ ¥¢ñæ{ï ã¢ï
ÜUÚ çx¢Ú ÐÇGï J
{7} ¥¢Ð ÜU¢ à¢vGÜGïU S¢Îí ãé±¢ J
{8} ¥¢Ð ÜU¢ï }¢ï’Ú¢Á¢ ÜU¢ à¢ÚÈGU ¥G¼G¢ çÜU²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜUè S¢é±¢Úè ÜïU çH²ï Ï¢éÚ¢ÜGU ÐñÎ¢ çÜU²¢ x¢²¢ J
{9} ¥¢Ð ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ã¢ïÝï ±¢Hè çÜU¼¢Ï¢ ¼ÏÎèH ±
¼ãGìÚèÈGU S¢ï }¢ãGÈGUêÁ¢G ÜUÚ Îè x¢§ü ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU §S¢ ÜUè Ï¢ÜGU¢ ± çãGÈGU¢Á¢G¼
ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝï çÁ¢G}}¢» ÜUÚ}¢ ÐÚ Hï Hè J
{10} ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢²¼éH ÜéUS¢èü ¥G¼G¢ ÜUè x¢§ü J
{11} ¥¢Ð ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ ¶GÁ¢G¢§ÝéH ¥Á¢Gü ÜUè ÜéUç‹Á¢²¢æ
¥G¼G¢ ÜUÚ Îè x¢§æü J

{12} ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢±¢ç}¢©GH ÜUH}¢ ÜïU }¢¢ï’çÁ¢Á¢Gï S¢ï

S¢ÚÈGUÚ¢Á¢G çÜU²¢ x¢²¢ J
{13} ¥¢Ð ÜU¢ï çÚS¢¢H¼ï ¥G¢}}¢¢ ÜïU à¢ÚÈGU S¢ï }¢é}¢¼¢Á¢G
çÜU²¢ x¢²¢ J
{14} ¥¢Ð ÜUè ¼SÎèÜGU ÜïU çH²ï }¢¢ï’çÁ¢Á¢G» à¢vGÜéUGH
ÜGU}¢Ú ÁG¢éãêÚ }¢ï´ ¥¢²¢ J
{15} ¥¢Ð ÜïU çH²ï ¥}±¢Hï x¢GÝè}¢¼ ÜU¢ï ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ Ýï ãGH¢H ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{16} ¼}¢¢}¢ M» Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð
ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ Ð¢ÜUè ãG¢çS¢H ÜUÚÝï (¼²}}¢é}¢) ÜU¢ S¢¢}¢¢Ý Ï¢Ý¢ çÎ²¢ J
{17} ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢’Á¢G }¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ (ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ)
çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè Úãï´x¢ï J
{18} ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ÜU¢ï ©Ý ÜU¢
Ý¢}¢ Hï ÜUÚ ÐéÜU¢Ú¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÓÀï ¥ÓÀï ¥ËÜGU¢Ï¢ S¢ï ÐéÜU¢Ú¢ J
{19} ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï “ãGÏ¢èÏ¢éËH¢ã”
ÜïU }¢é¥GÁGÁ¢GÁ¢G HÜGUÏ¢ S¢ï S¢Ú Ï¢éH‹Î ÈGUÚ}¢¢²¢ J
{20} ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÜUè çÚS¢¢H¼, ¥¢Ð
ÜUè ãG²¢¼, ¥¢Ð ÜïU à¢ãìÚ, ¥¢Ð ÜïU Á¢G}¢¢Ýï ÜUè ÜGUS¢}¢ ²¢Î ÈGUÚ}¢¢§ü J
{21} ¥¢Ð ¼}¢¢}¢ ¥¢ñH¢Îï ¥¢Î}¢ ÜïU S¢ÚÎ¢Ú ãñ´ J
{22} ¥¢Ð ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ḯ “¥vÚ}¢éH
¶GËÜGU” ãñ´ J
{23} ÜGUÏ¢í }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ }¢é‹ÜUÚ¢ï ÝÜUèÚ
S¢é±¢H ÜUÚï´x¢ï J
{24} ¥¢Ð ÜïU Ï¢¢’Î ¥¢Ð ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼
ÜïU S¢¢‰¢ çÝÜU¢ãG ÜUÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ÆãÚ¢²¢ x¢²¢ J
{25} ãÚ Ý}¢¢Á¢Gè ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ çÜU Ï¢ ãG¢H¼ï Ý}¢¢Á¢G

ÜUã ÜUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢H¢}¢ ÜUÚï J
{26} ¥x¢Ú çÜUS¢è Ý}¢¢Á¢Gè ÜU¢ï Ï¢ ãG¢H¼ï Ý}¢¢Á¢G ãGéÁG¢êÚ
ÐéÜU¢Úï´ ¼¢ï ±¢ïã Ý}¢¢Á¢G À¢ïÇG ÜUÚ ¥¢Ð ÜUè ÐéÜU¢Ú ÐÚ
Î¢ñÇG ÐÇGï ²ïã ©S¢ ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢¢ ÜUÚÝï S¢ï ©S¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢G
ÈGU¢çS¢Î |¢è Ýãè´ ã¢ïx¢è J
{27} ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥ÐÝè à¢Úè¥G¼ ÜU¢ ¥¢Ð
ÜU¢ï }¢éwG¼¢Ú Ï¢Ý¢ çÎ²¢ ãñ, ¥¢Ð çÁ¢S¢ ÜïU çH²ï Á¢¢ï Ó¢¢ãï´ ãGH¢H ÈGUÚ}¢¢ Îï´
¥¢ñÚ çÁ¢S¢ ÜïU çH²ï Á¢¢ï Ó¢¢ãï´ ãGÚ¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï´ J
{28} ¥¢Ð ÜïU ç}¢}Ï¢Ú ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý
ÜUè Á¢G}¢èÝ Á¢‹Ý¼ ÜïU Ï¢¢x¢G¢ï´ }¢ï´ S¢ï »ÜU Ï¢¢x¢G ãñ J
{29} S¢êÚ ÈêæUÜUÝï ÐÚ S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï ¥¢Ð ¥ÐÝè ÜGUÏ¢íï
¥‹±Ú S¢ï Ï¢¢ãÚ ¼à¢ÚèÈGU H¢»æx¢ï J
{30} ¥¢Ð ÜU¢ï }¢ÜGU¢}¢ï }¢ãG}¢êÎ ¥G¼G¢ çÜU²¢ x¢²¢ J
{31} ¥¢Ð ÜU¢ï à¢ÈGU¢¥G¼ï ÜéUÏ¢í¢ ÜïU »’Á¢G¢Á¢G S¢ï Ý±¢Á¢G¢
x¢²¢ J
{32} ¥¢Ð ÜU¢ï çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ “çH±¢©H ãG}Î”
¥G¼G¢ çÜU²¢ x¢²¢ J
{33} ¥¢Ð S¢Ï¢ S¢ï ÐãHï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ï´x¢ï J
{34} ¥¢Ð ÜU¢ï ãG¢ñÁ¢Gï ÜU¢ñS¢Ú ¥G¼G¢ çÜU²¢ x¢²¢ J
{35} çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ãÚ à¢wGS¢ ÜU¢ ÝS¢Ï¢ ± ¼¥GËHéÜGU }¢é‹ÜGU¼Gï¥G ã¢ï
Á¢¢»x¢¢ }¢x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ ÝS¢Ï¢ ± ¼¥GËHéÜGU }¢é‹ÜGU¼Gï¥G
Ýãè´ ã¢ïx¢¢ J
{36} ¥¢Ð ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÝÏ¢è ÜïU Ð¢S¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
§SÚ¢ÈGUèH Ýãè´ ©¼Úï J
{37} ¥¢Ð ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï Ï¢¢ïHÝï

±¢Hï ÜïU ¥¢’}¢¢Hï S¢¢çHãG¢ Ï¢ÚÏ¢¢Î ÜUÚ çÎ²ï Á¢¢¼ï ãñ´ J
{38} ¥¢Ð ÜU¢ï ãGéÁ¢Ú¢ï´ ÜïU Ï¢¢ãÚ S¢ï ÐéÜU¢ÚÝ¢ ãGÚ¢}¢ ÜUÚ
çÎ²¢ x¢²¢ J
{39} ¥¢Ð ÜUè ¥ÎÝ¢ S¢è x¢éS¼¢¶Gè ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè
S¢Á¢G¢ ÜGUyH ãñ J
{40} ¥¢Ð ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼ ¥G¼G¢ çÜU²ï x¢» J(1)
Ú¢ïÁ¢Gè ÜU¢ »ÜU S¢Ï¢Ï¢

ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ ÜUè ãG²¢¼ï Á¢G¢çãÚè ÜïU
Î¢ñÚï ¥vGÎS¢ }¢ï´ Î¢ï |¢¢§ü ‰¢ï çÁ¢Ý }¢ï´ »ÜU ¥¢Ð
ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ }¢ï´ (§GË}¢ï ÎèÝ S¢è¶Ýï ÜïU çH²ï) ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï¼¢, (»ÜU Ú¢ïÁ¢G) ÜU¢Úèx¢Ú |¢¢§ü Ýï S¢ÚÜU¢Ú S¢ï
¥ÐÝï |¢¢§ü ÜUè çà¢ÜU¢²¼ ÜUè (²¢’Ýè §S¢ Ýï S¢¢Ú¢ Ï¢¢ïÛ¢ }¢éÛ¢ ÐÚ Ç¢H
çÎ²¢ ãñ, §S¢ ÜU¢ï }¢ïÚï ÜU¢}¢ ÜU¢Á¢ }¢ï´ ã¢‰¢ Ï¢Å¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï) ¼¢ï }¢ÎèÝï ÜïU
S¢éË¼G¢Ý, ÚãG}¢¼ï ¥G¢Hç}¢²¢Ý, S¢Ú±Úï Á¢Gèà¢¢Ý Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²¢’Ýè à¢¢²Î ¼éÛ¢ï §S¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ú¢ïÁ¢Gè
ç}¢H Úãè ãñ J

§vÜUèS¢±¢æ Ï¢¢Ï¢
ã}¢ x¢GÚèÏ¢¢ï´ ÜïU ¥¢ÜGU¢ Ðï Ï¢ïãGÎ ÎéMÎ
ã}¢ ÈGUÜGUèÚ¢ï´ ÜUè S¢Ú±¼ Ðï H¢¶¢ï´ S¢H¢}¢
©}}¢¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ãGéÜGUêÜGU
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ Ýï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜUè çãÎ¢²¼
± §SH¢ãG ¥¢ñÚ §Ý ÜUè S¢H¢ãG¢ï ÈGUH¢ãG ÜïU çH²ï Á¢ñS¢è Á¢ñS¢è ¼vHèÈGïUæ
Ï¢ÚÎ¢à¼ ÈGUÚ}¢¢§üæ ¥¢ñÚ §S¢ Ú¢ã }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ï Á¢¢ï Á¢¢ï }¢éçàÜUH¢¼ ÎÚÐïà¢ ãé§æü
©Ý ÜU¢ ÜéUÀ ãG¢H ¥¢Ð §S¢ çÜU¼¢Ï¢ }¢ï´ ÐÉG Ó¢éÜïU ãñ´ J çÈUÚ ¥¢Ð ÜU¢ï ¥ÐÝè
©}}¢¼ S¢ï Á¢¢ï Ï¢ï ÐÝ¢ã }¢ãGÏÏ¢¼ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè ÝÁ¢¢¼ ± }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè çÈGURU
¥¢ñÚ »ÜU »ÜU ©}}¢¼è ÐÚ ¥¢Ð ÜUè à¢zGÜGU¼ ± ÚãG}¢¼ ÜUè Á¢¢ï ÜñUçÈGUÄ²¼ ãñ
§S¢ ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý x¢±¢ã ãñ çÜU
Ï¢ïà¢ÜU ¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¼é}¢ }¢ï´
S¢ï ±¢ïã ÚS¢êH çÁ¢Ý ÐÚ ¼é}ã¢Ú¢ }¢à¢vGÜGU¼
}¢ï´ ÐÇGÝ¢ çx¢Ú¢æ ãñ ¼é}ã¢Úè |¢H¢§ü ÜïU
çÝã¢²¼ Ó¢¢ãÝï ±¢Hï }¢é„H}¢¢Ý¢ḯ ÐÚ Ï¢ãé¼
ãè çÝã¢²¼ ãè ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢Hï ãñ´ J
ÐêÚè ÐêÚè Ú¢¼ï´ Á¢¢x¢ ÜUÚ §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï ¥¢ñÚ ©}}¢¼ ÜUè
}¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜïU çH²ï ÎÚÏ¢¢Úï Ï¢¢Úè }¢ï´ §Ýç¼ã¢§ü Ï¢ï ÜGUÚ¢Úè ÜïU S¢¢‰¢ çx¢²¢ü ±
Á¢G¢Úè ÈGUÚ}¢¢¼ï Úã¼ï J ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¶ÇGï ¶ÇGï ¥ÜUS¢Ú ¥¢Ð ÜïU Ð¢» }¢éÏ¢¢ÚÜU
ÐÚ ±Ú}¢ ¥¢ Á¢¢¼¢ ‰¢¢ J
Á¢G¢çãÚ ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï ¥ç}Ï¢²¢, }¢ãGÏ¢êÏ¢ï çÜUçÏ¢í²¢
Ýï ¥ÐÝè ©}}¢¼ ÜïU çH²ï Á¢¢ï Á¢¢ï }¢à¢vGÜGU¼ï´ ©Æ¢§æü ©Ý
ÜU¢ ¼ÜGU¢Á¢G¢ ãñ çÜU ©}}¢¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÜéUÀ ãGéÜGUêÜGU ãñ´
çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÈGUÁ¢Gü ± ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï ¥¢Ð ÜïU }¢éÜGUgS¢

ãGéÜGUêÜGU ÜU¢ï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “çà¢ÈGU¢ à¢ÚèÈGU” }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè }¢éÈGUSS¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ
Ï¢²¢Ý ÈGUÚ}¢¢²¢ J ã}¢ ²ã¢æ §Ýç¼ã¢§ü §çwG¼S¢¢Ú ÜïU S¢¢‰¢ ©S¢ ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢
¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãé» }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ¥¢Æ ãGéÜGUêÜGU ÜU¢ çÁ¢GRU ÜUÚ¼ï ãñ´ J
{1} §ü}¢¢Ý çÏ¢ÚüS¢êH {2} §çœ¢Ï¢¢»G S¢é‹Ý¼ï ÚS¢êH
{3} §¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH {4} }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH
{5} ¼¢’Á¢Gè}¢ï ÚS¢êH {6} }¢ÎìãGï ÚS¢êH
{7} ÎéMÎ à¢ÚèÈGU {8} ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼(1)
{1} §ü}¢¢Ý çÏ¢ÚüS¢êH
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè ÝéÏ¢éÃ±¼ ± çÚS¢¢H¼ ÐÚ
§ü}¢¢Ý H¢Ý¢ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ÜéUÀ ¥¢Ð ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï H¢» ãñ´,
çS¢ÎìÜGïU çÎH S¢ï ©S¢ ÜU¢ï S¢ÓÓ¢¢ }¢¢ÝÝ¢ ãÚ ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÈGUÁ¢Gïü »ïGÝ ãñ ¥¢ñÚ
ãÚ }¢¢ïç}¢Ý ÜU¢ §S¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý ãñ çÜU çÏ¢x¢GñÚ ÚS¢êH ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢» ãé»
ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU¢ï§ü }¢é„H}¢¢Ý Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ wG¢éÎ¢ ±‹Îï
¥G¢H}¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ãñ çÜU
Á¢¢ï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÐÚ
§ü}¢¢Ý Ý H¢²¢ ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ ã}¢ Ýï
ÜU¢çÈGUÚ¢ï´ ÜïU çH²ï |¢ÇGÜU¼è ãé§ü ¥¢x¢
¼Ä²¢Ú ÜUÚ Ú¶è ãñ J
§S¢ ¥¢²¼ Ýï çÝã¢²¼ ±Á¢G¢ãG¼ ¥¢ñÚ S¢ÈGU¢§ü ÜïU S¢¢‰¢ ²ïã ÈGñUS¢H¢
ÜUÚ çÎ²¢ çÜU Á¢¢ï H¢ïx¢ ÚS¢êH ÜUè çÚS¢¢H¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý
Ýãè´ H¢»æx¢ï ±¢ïã ¥x¢Ó¢ïü wG¢éÎ¢ ÜUè ¼¢ñãGèÎ ÜU¢ ©G}¢í |¢Ú ÇæÜU¢ Ï¢Á¢¢¼ï Úãï´ }¢x¢Ú
±¢ïã ÜU¢çÈGUÚ ¥¢ñÚ Á¢ã‹Ý}¢è ãè Úãï´x¢ï J §S¢ çH²ï §SH¢}¢ ÜU¢ Ï¢é‹²¢Îè

ÜUçH}¢¢ ²¢’Ýè ÜUçH}¢» ¼GçÄ²Ï¢¢ ãñ ²¢’Ýè

}¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU çH²ï wG¢éÎ¢ ÜUè ¼¢ñãGèÎ ¥¢ñÚ ÚS¢êH ÜUè çÚS¢¢H¼ Î¢ïÝ¢ï´ ÐÚ
§ü}¢¢Ý H¢Ý¢ Á¢GMÚè ãñ J(1)
{2} §çœ¢Ï¢¢»G „é‹Ý¼ï ÚS¢êH
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜUè S¢é‹Ý¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜUè §çœ¢Ï¢¢¥G ¥¢ñÚ ÐñÚ±è ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ±
H¢çÁ¢G}¢ ãñ J ÚÏÏ¢éH §GÁGÁ¢G¼ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ãñ çÜU
(»ï ÚS¢êH) ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï çÜU ¥x¢Ú ¼é}¢
H¢ïx¢ ¥ËH¢ã S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼ï ã¢ï ¼¢ï
}¢ïÚè §çœ¢Ï¢¢¥G ÜUÚ¢ï ¥ËH¢ã ¼é}¢ ÜU¢ï
¥ÐÝ¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ï¢Ý¢ Hïx¢¢ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï x¢éÝ¢ã¢ï´
ÜU¢ï Ï¢wGà¢ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢
Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ ¥¢ñÚ ÚãGì}¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ ãñ J
§S¢è çH²ï ¥¢S}¢¢Ýï ©}}¢¼ ÜïU Ó¢}¢ÜU¼ï ãé» çS¢¼¢Úï, çãÎ¢²¼ ÜïU
Ó¢¢æÎ ¼¢Úï, ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜïU Œ²¢Úï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
¥¢Ð ÜUè ãÚ S¢é‹Ý¼ï ÜUÚè}¢¢ ÜUè §çœ¢Ï¢¢¥G ¥¢ñÚ ÐñÚ±è ÜU¢ï ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è
ÜïU ãÚ Î}¢ ÜGUÎ}¢ ÐÚ ¥ÐÝï çH²ï H¢çÁ¢G}¢éH §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ±¢çÁ¢Ï¢éH ¥G}¢H
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ Ï¢¢H Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ÜU|¢è çÜUS¢è }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ |¢è ¥ÐÝï
Œ²¢Úï ÚS¢êH ÜUè }¢éÜGUgS¢ S¢é‹Ý¼¢ï´ S¢ï §ç‹ãGÚ¢ÈGU ²¢ ¼ÜüU
x¢±¢Ú¢ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ‰¢ï J(3)

çS¢gèÜGïU ¥vÏ¢Ú ÜUè ¥¢ç¶GÚè ¼}¢‹Ý¢

¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê Ï¢RU çS¢gèÜGU Ýï
¥ÐÝè ±ÈGU¢¼ S¢ï çS¢ÈGUü Ó¢‹Î Í¢‹Åï ÐãHï ©}}¢éH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢
S¢ï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜïU
ÜUÈGUÝ }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ çÜU¼Ýï ÜUÐÇGï ‰¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢¼ çÜUS¢ çÎÝ ãé§ü ?
§S¢ S¢é±¢H ÜUè ±Áã ²ïã ‰¢è çÜU ¥¢Ð ÜUè ²ïã §Ýç¼ã¢§ü ¼}¢‹Ý¢ ‰¢è çÜU
çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ãÚ ãÚ H}ãG¢¼ }¢ï´ ¼¢ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝï ¼}¢¢}¢ }¢é¥G¢}¢H¢¼ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚï
¥ÜUÚ}¢ ÜUè }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè }¢éÜU}}¢H ¼G¢ñÚ ÐÚ
§çœ¢Ï¢¢¥G ÜUè ãñ J }¢ÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÜUÈGUÝ ¥¢ñÚ ±ÈGU¢¼ ÜïU çÎÝ }¢ï´ |¢è }¢éÛ¢ï ¥¢Ð
ÜUè §çœ¢Ï¢¢»G S¢é‹Ý¼ ÝS¢èÏ¢ ã¢ï Á¢¢» J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ¥¢ñÚ |¢éÝè ãé§ü Ï¢ÜUÚè
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ ÜU¢ x¢éÁ¢GÚ »ÜU »ïS¢è
Á¢}¢¢¥G¼ ÐÚ ãé±¢ çÁ¢S¢ ÜïU S¢¢}¢Ýï ¶¢Ýï ÜïU çH²ï |¢éÝè ãé§ü }¢éS¢ËH}¢ Ï¢ÜUÚè
Ú¶è ãé§ü ‰¢è J H¢ïx¢¢ḯ Ýï ¥¢Ð ÜU¢ï ¶¢Ýï ÜïU çH²ï Ï¢éH¢²¢ ¼¢ï ¥¢Ð
Ýï ²ïã ÜUã ÜUÚ ¶¢Ýï S¢ï §‹ÜU¢Ú ÜUÚ çÎ²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢
Îé‹²¢ S¢ï ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ÜU|¢è Á¢± ÜUè Ú¢ïÅè ÐïÅ
|¢Ú ÜUÚ Ý ¶¢§ü J }¢ñ´ |¢H¢ §Ý HÁ¢GèÁ¢G ¥¢ñÚ ÐéÚ ¼ÜUËHéÈGU ¶¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ¶¢Ý¢
v²êæÜUÚ x¢±¢Ú¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãêæ J(2)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ ÐÚÝ¢H¢
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ÜU¢ }¢ÜU¢Ý }¢çSÁ¢Îï
ÝÏ¢±è S¢ï ç}¢H¢ ãé±¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ }¢ÜU¢Ý ÜU¢ ÐÚÝ¢H¢ Ï¢¢çÚà¢ }¢ï´ ¥¢Ýï Á¢¢Ýï
±¢Hï Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ÜïU ªÐÚ çx¢Ú¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ J ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï

ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ Ýï ©S¢ ÐÚÝ¢Hï ÜU¢ï ©¶¢ÇG çÎ²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï

¥GÏÏ¢¢S¢ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢» ¥¢ñÚ ÜUã¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ !
§S¢ ÐÚÝ¢Hï ÜU¢ï ÚS¢êHéËH¢ã Ýï }¢ïÚè x¢ÚÎÝ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï
ÜUÚ ¥ÐÝï }¢éÜGUgS¢ ã¢‰¢¢ï´ S¢ï Hx¢¢²¢ ‰¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥GÏÏ¢¢S¢ ! }¢éÛ¢ï §S¢ ÜU¢ §GË}¢ Ý ‰¢¢ ¥Ï¢ }¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ï
ãGév}¢ Îï¼¢ ãêæ çÜU ¥¢Ð }¢ïÚè x¢ÚÎÝ ÐÚ S¢é±¢Ú ã¢ï ÜUÚ ©S¢ ÐÚÝ¢Hï ÜU¢ï çÈUÚ
©S¢è Á¢x¢ã Hx¢¢ ÎèçÁ¢²ï Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè çÜU²¢ x¢²¢ J(1)
{3} §¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH
²ïã |¢è ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÚS¢êHï wG¢éÎ¢ ÜU¢ ãGÜGU ãñ
çÜU ãÚ ©}}¢¼è ãÚ ãG¢H }¢ï´ ¥¢Ð ÜïU ãÚ ãGév}¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ ÜUÚï ¥¢ñÚ ¥¢Ð
çÁ¢S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ ãGév}¢ Îï Îï´ Ï¢¢H ÜïU ÜUÚ¢ïÇG±ï´ çãGSS¢ï ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú |¢è ©S¢ ÜUè
ç¶GH¢ÈGU ±…Gèü ÜU¢ ¼S¢Ã±éÚ |¢è Ý ÜUÚï v²êæ çÜU ¥¢Ð ÜUè §¼G¢¥G¼ ¥¢ñÚ ¥¢Ð
ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ ÜïU ¥¢x¢ï S¢Úï ¼SHè}¢ ¶G}¢ ÜUÚ ÎïÝ¢ ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÈGUÁ¢Gïü »ïÝG ãñ J
ÜéUÚG ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ }¢ï´ §Úà¢¢Îï wG¢éÎ¢ ±‹Îè ãñ çÜU
{1} ãGév}¢ }¢¢Ý¢ï ¥ËH¢ã ÜU¢ ¥¢ñÚ ãGév}¢
}¢¢Ý¢ï ÚS¢êH ÜU¢ J
{2} çÁ¢S¢ Ýï ÚS¢êH ÜU¢ ãGév}¢ }¢¢Ý¢ Ï¢ïà¢ÜU ©S¢
Ýï ¥ËH¢ã ÜU¢ ãév}¢ }¢¢Ý¢ J

{3} ¥¢ñÚ Á¢¢ï ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH

ÜU¢ ãGév}¢ }¢¢Ýï ¼¢ï ©S¢ï ©Ý ÜU¢ S¢¢‰¢
ç}¢Hïx¢¢ çÁ¢Ý ÐÚ ¥ËH¢ã Ýï §‹¥G¢}¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ ²¢’Ýè ¥ç}Ï¢²¢ ¥¢ñÚ çS¢gèÜGU
¥¢ñÚ à¢ãèÎ ¥¢ñÚ ÝïÜU H¢ïx¢ ²ïã v²¢
ãè ¥ÓÀï S¢¢‰¢è ãñ´ J
ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ÜUè ²ïã }¢éÜGUgS¢ ¥¢²¢¼ »’H¢Ý ÜUÚ Úãè ãñ´ çÜU
§¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH ÜïU çÏ¢x¢GñÚ §SH¢}¢ ÜU¢ ¼S¢Ã±éÚ ãè Ýãè´ çÜU²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ¥¢ñÚ
§¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ãè ÜïU çH²ï »ïS¢ï »ïS¢ï Ï¢éH‹Î ÎÚÁ¢¢¼ ãñ´ çÜU ±¢ïã
ãGÁ¢GÚ¢¼ ¥ç}Ï¢²¢ ± çS¢gèÜGUèÝ ¥¢ñÚ à¢éãÎ¢ ± S¢¢çHãGèÝ ÜïU S¢¢‰¢ Úãï´x¢ï J
ãÚ ©}}¢¼è ÜïU çH²ï §¼G¢¥G¼ï ÚS¢êH ÜUè v²¢ à¢¢Ý ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï §S¢
ÜU¢ Á¢Ë±¢ Îï¶Ý¢ ã¢ï ¼¢ï §S¢ çÚ±¢²¼ ÜU¢ï Ï¢x¢G¢ñÚ ÐçÉG²ï :
S¢¢ïÝï ÜUè ¥æx¢êÆè ÈïU´ÜU Îè
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥GÏÏ¢¢S¢ Ýï çÚ±¢²¼ ÜUè ãñ
çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Ýï »ÜU à¢wGS¢ ÜU¢ï Îï¶¢ çÜU ±¢ïã S¢¢ïÝï
ÜUè ¥æx¢êÆè ÐãÝï ãé» ãñ J ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜïU ã¢‰¢ S¢ï ¥æx¢êÆè çÝÜU¢H ÜUÚ ÈïU´ÜU
Îè ¥¢ñÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU v²¢ ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU ¥¢x¢ ÜïU ¥æx¢¢Úï ÜU¢ï
¥ÐÝï ã¢‰¢ }¢ï´ Ç¢Hï ? ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¼à¢ÚèÈGU Hï Á¢¢Ýï ÜïU
Ï¢¢’Î H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ à¢wGS¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU ¼ê ¥ÐÝè ¥æx¢êÆè ÜU¢ï ©Æ¢ Hï ¥¢ñÚ
(§S¢ ÜU¢ï Ï¢ïÓ¢ ÜUÚ) §S¢ S¢ï ÝzG¥G ©Æ¢ J ¼¢ï ©S¢ Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè
ÜGUS¢}¢ ! Á¢Ï¢ ÚS¢êHéËH¢ã Ýï §S¢ ¥æx¢êÆè ÜU¢ï ÈïU´ÜU çÎ²¢
¼¢ï ¥Ï¢ }¢ñ´ §S¢ ¥æx¢êÆè ÜU¢ï ÜU|¢è |¢è Ýãè´ ©Æ¢ S¢ÜU¼¢ J (¥¢ñÚ ±¢ïã ©„ ÜU¢ï
À¢ïÇG ÜUÚ Ó¢H¢ x¢²¢) (2)

{4} }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH

§S¢è ¼GÚãG ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ãGÜGU
ãñ çÜU ±¢ïã S¢¢Úï Á¢ã¢Ý S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ ¥¢Ð S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ Ú¶ï ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢
ÜUè }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU ÜGUÎ}¢¢ï´ ÐÚ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ÜUÚ Îï J
wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ý ãñ çÜU
(»ï ÚS¢êH) ¥¢Ð ÈGUÚ}¢¢ ÎèçÁ¢²ï ¥x¢Ú
¼é}ã¢Úï Ï¢¢Ð ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï Ï¢ïÅï ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï
|¢¢§ü ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè ¥G¢ñÚ¼ï´ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Ú¢
ÜéU}Ï¢¢ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úè ÜU}¢¢§ü ÜïU }¢¢H ¥¢ñÚ
±¢ïã S¢¢ñÎ¢ çÁ¢S¢ ÜïU ÝévGS¢¢Ý ÜU¢ ¼é}ãï´ ÇÚ
ãñ ¥¢ñÚ ¼é}ã¢Úï ÐS¢‹ÎèÎ¢ }¢ÜU¢Ý ²ïã Ó¢èÁ¢Gï´
¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ¥¢ñÚ ©S¢
ÜUè Ú¢ã }¢ï´ HÇGÝï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ Œ²¢Úè ã¢ï´
¼¢ï Ú¢S¼¢ Îï¶¢ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥ËH¢ã
¥ÐÝ¢ ãG é v }¢ H¢» ¥¢ñ Ú ¥ËH¢ã
ÈGU¢çS¢ÜGU¢ï´ ÜU¢ï Ú¢ã Ýãè´ Îï¼¢ J
§S¢ ¥¢²¼ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ÐÚ ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÈGUÁ¢Gïü »ïGÝ ãñ v²êæ
çÜU §S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ ãG¢çS¢Hï }¢¼GHÏ¢ ²ïã ãñ ÜUè »ï }¢é„H}¢¢Ý¢ï ! Á¢Ï¢ ¼é}¢
§ü}¢¢Ý H¢» ã¢ï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚ¼ï ã¢ï ¼¢ï
¥Ï¢ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¥x¢Ú ¼é}¢ H¢ïx¢ çÜUS¢è x¢GñÚ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ï ¥ËH¢ã ±
ÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÐÚ ¼ÚÁ¢èãG Î¢ïx¢ï ¼¢ï wG¢êÏ¢ S¢}¢Û¢ H¢ï çÜU ¼é}ã¢Ú¢ §ü}¢¢Ý
¥¢ñÚ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÜU¢ Î¢’±¢ çÏ¢ËÜéUH x¢GH¼G ã¢ï Á¢¢»x¢¢
¥¢ñÚ ¼é}¢ ¥GÁ¢G¢Ï¢ï §H¢ãè ¥¢ñÚ ÜGUãìÚï wG¢éÎ¢ ±‹Îè S¢ï Ý Ï¢Ó¢ S¢ÜU¢ïx¢ï J

ÝèÁ¢G ¥¢²¼ ÜïU ¥¢ç¶GÚè ÅéÜUÇGï S¢ï ²ïã |¢è S¢¢çÏ¢¼ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU
çÁ¢S¢ ÜïU çÎH }¢ï´ ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ Ýãè´ ²ÜGUèÝÝ çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢
©S¢ ÜïU §ü}¢¢Ý }¢ï´ ¶GHH ãñ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU }¢¢ïç}¢Ý
Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU çÜU }¢ñ́ ©S¢ ÜïU Ý…GÎèÜU ©S¢ ÜïU Ï¢¢Ð ©S¢ ÜUè ¥¢ñH¢Î
¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ý ã¢ï Á¢¢ªæ J(1)
ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎ„
S¢ï çÜU¼Ýè ±¢çHã¢Ý¢ }¢ãGÏÏ¢¼ ‰¢è ¥x¢Ú ¥¢Ð ÜU¢ï §S¢
ÜUè ¼Á¢çËH²¢ï´ ÜU¢ ÝÁ¢G¢Ú¢ ÜUÚÝ¢ ãñ ¼¢ï }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ±¢çÜGU¥G¢¼ ÜU¢ï §GÏ¢í¼
ÜUè çÝx¢¢ã¢ï´ S¢ï Îïç¶²ï ¥¢ñÚ §GÏ¢í¼ ãG¢çS¢H ÜUèçÁ¢²ï J
»ÜU Ï¢éçÉG²¢ ÜU¢ Á¢ÁGÏ¢» }¢ãGÏÏ¢¼
¥¢Ð Á¢æx¢ï ©ãGéÎ ÜïU Ï¢²¢Ý }¢ï´ ÐÉG Ó¢éÜïU ãñ´ çÜU à¢ñ¼G¢Ý Ýï Ï¢ï ÐÚ ÜUè
²ïã ¶GÏ¢Ú ©ÇG¢ Îè çÜU ÚS¢êHéËH¢ã à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ²ïã
ã¢ñHÝ¢ÜU ¶GÏ¢Ú Á¢Ï¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ḯ ÐãéæÓ¢è ¼¢ï ±ã¢æ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÎãH x¢§ü
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ±ã¢æ ÜUè ÐÎ¢ü Ýà¢èÝ ¥G¢ñÚ¼¢ï´ ÜïU çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G }¢ï´ S¢Î}¢¢¼ï x¢G}¢ ÜU¢
|¢¢ï´Ó¢¢H ¥¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢èH» Ï¢Ýè ÎèÝ¢Ú ÜUè »ÜU ¥G¢ñÚ¼ ¥ÐÝï Á¢ÁGÏ¢¢¼
S¢ï }¢xGHêÏ¢ ã¢ï ÜUÚ ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï çÝÜUH ÐÇGè J ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ýï Á¢æx¢ ÜUè ¼GÚÈGU
Ó¢H ÐÇGè Ú¢S¼ï }¢ï´ ©S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ï¢¢Ð ¥¢ñÚ |¢¢§ü ¥¢ñÚ à¢¢ïãÚ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜUè
¶GÏ¢Ú ç}¢Hè }¢x¢Ú ©S¢ Ýï §S¢ ÜUè ÜU¢ï§ü ÐÚ±¢ Ýãè´ ÜUè ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï ²ïãè
ÐêÀ¼è Úãè çÜU }¢éÛ¢ï ²ïã Ï¢¼¢¥¢ï çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜñUS¢ï
ãñ´ ? Á¢Ï¢ ©S¢ï Ï¢¼¢²¢ x¢²¢ çÜU ! ¥¢Ð ãÚ
¼GÚãG Ï¢ ¶GñçÚÄ²¼ ãñ´ ¼¢ï §S¢ S¢ï Ï¢éçÉG²¢ ÜUè ¼S¢ËHè Ýãè´ ãé§ü ¥¢ñÚ ÜUãÝï

Hx¢è çÜU ¼é}¢ H¢ïx¢ }¢éÛ¢ï ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ÎèÎ¢Ú ÜUÚ¢

Î¢ï J Á¢Ï¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢ ÜU¢ï ÚãG}¢¼ï ¥G¢H}¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢ Hï
Á¢¢ ÜUÚ ¶ÇG¢ ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï Á¢}¢¢Hï ÝéÏ¢éÃ±¼ ÜU¢ï Îï¶¢ ¼¢ï Ï¢ï
§çwG¼²¢Ú ©S¢ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ²ïã Á¢é}H¢ çÝÜUH ÐÇG¢ çÜU
¥¢Ð ÜïU ã¢ï¼ï ãé» ãÚ }¢éS¢èÏ¢¼ ãïÓ¢ ãñ J(1)
Ï¢ÉG ÜUÚ ©S¢ Ýï L¶Gï ¥‹±Ú ÜU¢ï Á¢¢ï Îï¶¢ ¼¢ï ÜUã¢ !
¼ê S¢H¢}¢¼ ãñ ¼¢ï çÈUÚ ãïÓ¢ ãñ´ S¢Ï¢ Ú‹Á¢¢ï ¥H}¢
}¢ñ´ |¢è ¥¢ñÚ Ï¢¢Ð |¢è à¢¢ïãÚ |¢è Ï¢Ú¢ÎÚ |¢è çÈGUÎ¢
»ï à¢ãï Îè´ ! ¼ïÚï ã¢ï¼ï v²¢ Ó¢èÁ¢G ãñ´ ã}¢
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢}¢¢}¢¢ ÜU¢ »’H¢Ýï }¢ãGÏÏ¢¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢}¢¢}¢¢ çÏ¢Ý ©S¢¢H §ü}¢¢Ý H¢ ÜUÚ ÜUãÝï
Hx¢ï çÜU »ï }¢éãG}}¢Î ( ) wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ÐãHï }¢ïÚï
Ý…GÎèÜU M» Á¢G}¢èÝ ÐÚ ÜU¢ï§ü Ó¢ïãÚ¢ ¥¢Ð ÜïU Ó¢ïãÚï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢Ï¢xG¢êÁ¢G Ýãè´
‰¢¢ HïçÜUÝ ¥¢Á¢ ¥¢Ð ÜU¢ ±¢ïãè Ó¢ïãÚ¢ }¢éÛ¢ï S¢Ï¢ Ó¢ïãÚ¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢
ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï Ý…GÎèÜU ÜU¢ï§ü ÎèÝ ¥¢Ð ÜïU ÎèÝ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢
}¢Ï¢xG¢êÁ¢G Ý ‰¢¢ J }¢x¢Ú ¥Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢ ±¢ïãè ÎèÝ }¢ïÚï Ý…GÎèÜU S¢Ï¢ ÎèÝ¢ï´ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ J wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ïÚï Ý…GÎèÜU ÜU¢ï§ü à¢ãìÚ ¥¢Ð ÜïU
à¢ãìÚ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢Ï¢xG¢êÁ¢G Ý ‰¢¢ J HïçÜUÝ ¥Ï¢ ¥¢Ð ÜU¢ ±¢ïãè à¢ãìÚ }¢ïÚï
Ý…GÎèÜU ¼}¢¢}¢ à¢ãìÚ¢ï´ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ J(2)
çÏ¢S¼Úï }¢¢ñ¼ ÐÚ §GàÜGïU ÚS¢êH
ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢²¢ ¼¢ï ©Ý
ÜUè Ï¢è±è Ýï x¢G}¢ S¢ï çÝÉ¢H ã¢ï ÜUÚ ÜUã¢ çÜU (ã¢» Úï x¢G}¢) ²ïã S¢éÝ

ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H Ýï çÏ¢S¼Úï }¢¢ñ¼ ÐÚ ¼ÇGÐ ÜUÚ ÜUã¢ çÜU (1)
±¢ã Úï wG¢àé ¢è }¢ñ́ ÜUH ¼}¢¢}¢ Î¢ïS¼¢ḯ S¢ï ²¢’Ýè }¢éã}G }¢Î
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ S¢ï ç}¢Hêæx¢¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè
¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè S¢ï çÜUS¢è Ýï S¢é±¢H çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð
ÜU¢ï ÚS¢êHéËH¢ã S¢ï çÜU¼Ýè }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ ? ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ãGéÁG¢êÚ ã}¢¢Úï }¢¢H,
ã}¢¢Úè ¥¢ñH¢Î, ã}¢¢Úï Ï¢¢Ð, ã}¢¢Úè }¢¢æ ¥¢ñÚ S¢wG¼ Œ²¢S¢ ÜïU ±vG¼ Ð¢Ýè S¢ï
|¢è Ï¢ÉG ÜUÚ ã}¢¢Úï Ý…GÎèÜU }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ´ J(2)
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜU¢ §GàÜGU
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ÜU¢ Ð¢©æ S¢éÝ ã¢ï x¢²¢ J
H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©Ý ÜU¢ï §S¢ }¢ÚÁ¢G ÜïU §GH¢Á¢ ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ²ïã ¥G}¢H Ï¢¼¢²¢ ÜUè
¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ }¢ḯ ¥¢Ð ÜU¢ï S¢Ï¢ S¢ï Á¢G¢§Î çÁ¢S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ã¢ï ©S¢ ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚ
ÜïU ÐéÜU¢çÚ²ï ²ïã }¢ÚÁ¢G Á¢¢¼¢ Úãïx¢¢ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï “²¢ }¢éãG}}¢Î¢ã”
ÜU¢ Ý¢’Ú¢ }¢¢Ú¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜU¢ Ð¢©æ ¥ÓÀ¢ ã¢ï x¢²¢ J(3)

ÜUgê S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ÜU ÎÚÁ¢Gè Ýï ãGéÁ¢G êÚ
ÜUè Î¢’±¼ ÜUè J }¢ñ́ |¢è S¢¢‰¢ }¢ḯ ‰¢¢ J Á¢± ÜUè Ú¢ïÅè ¥¢ñÚ
à¢¢ïÚÏ¢¢ ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï H¢²¢ x¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ḯ wG¢éàÜU x¢¢ïà¼ ÜUè Ï¢¢ïçÅ²¢æ ¥¢ñÚ ÜUgê
ÜïU ÅéÜUÇGï ÐÇGï ãé» ‰¢ï J }¢ñ́ Ýï Îï¶¢ çÜU ãGéÁ¢G êÚ Œ²¢Hï ÜïU
¥¼GÚ¢ÈGU S¢ï ÜUgê ÜïU ÅéÜUÇGï ¼H¢à¢ ÜUÚ ÜïU ¼Ý¢±éH ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï J §S¢è çH²ï }¢ñ́
©S¢ çÎÝ S¢ï ÜUgê ÜU¢ï ã}¢ïà¢¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ú¶¼¢ ãêæ J(1)
}¢‹ÜGUêH ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU (à¢¢çx¢Îïü
§}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ) ÜïU S¢¢}¢Ýï §S¢ çÚ±¢²¼ ÜU¢ çÁ¢GRU ¥¢²¢ çÜU
ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï ÜUgê Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÐS¢‹Î ‰¢¢ J ©S¢
}¢Á¢çHS¢ }¢ï´ »ÜU à¢wGS¢ Ýï ÜUã çÎ²¢ çÜU (}¢ñ´ ¼¢ï §S¢ ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´
ÜUÚ¼¢) ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢ê ²êS¢éÈGU Ýï ¼H±¢Ú ¶è´Ó¢ Hè ¥¢ñÚ
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU (2) ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ÜUè ¼Á¢ÎèÎ ÜUÚ¢ï ±ÚÝ¢ }¢ñ´
¼éÛ¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ Ç¢Hêæx¢¢ J
S¢¢ï¼ï ±vG¼ ÚS¢êH ÜUè ²¢Î
¥GÏÎã çÏ¢‹¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý }¢¢’Î¢Ý ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãÚ Ú¢¼
ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý }¢¢’Î¢Ý Á¢Ï¢ ¥ÐÝï çÏ¢S¼Ú ÐÚ HïÅ¼ï
¼¢ï §Ýç¼ã¢§ü à¢¢ñÜGU ± §çà¼²¢ÜGU ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ï çÜUÏ¢¢Ú, }¢éã¢çÁ¢ÚèÝ ± ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ï Ý¢}¢ Hï Hï ÜUÚ ²¢Î
ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ²ïã Îé¥G¢ }¢¢æx¢¼ï çÜU ²¢ ¥ËH¢ã ! }¢ïÚ¢ çÎH §Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜUè
}¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ Ï¢ï ÜGUÚ¢Ú ãñ ¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ §çà¼²¢ÜGU ¥Ï¢ ãGÎ S¢ï Ï¢ÉG Ó¢éÜU¢ ãñ

çHã¢Á¢G¢ ¼ê }¢éÛ¢ï Á¢ËÎ ±ÈGU¢¼ Îï ÜUÚ §Ý H¢ïx¢¢ḯ ÜïU Ð¢S¢ ÐãéæÓ¢¢ Îï J ²ïãè ÜUã¼ï
ÜUã¼ï ©Ý ÜU¢ï Ýè´Î ¥¢ Á¢¢¼è ‰¢è J (1)
}¢ñ´ S¢¢ï Á¢¢ªæ ²¢ }¢éS¼GÈGU¢ ÜUã¼ï ÜUã¼ï ¶éHï ¥¢æ¶ S¢ËHï ¥GH¢ ÜUã¼ï ÜUã¼ï
}¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜUè çÝà¢¢çÝ²¢æ
±¢Á¢GïãG Úãï çÜU }¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜU¢ Î¢’±¢ ÜUÚÝï
±¢Hï ¼¢ï Ï¢ãé¼ H¢ïx¢ ãñ´ J }¢x¢Ú ²¢Î Úç¶²ï çÜU §S¢ ÜUè Ó¢‹Î çÝà¢¢çÝ²¢æ ãñ´
çÁ¢Ý ÜU¢ï Îï¶ ÜUÚ §S¢ Ï¢¢¼ ÜUè ÐãÓ¢¢Ý ã¢ï¼è ãñ çÜU ±¢ÜGïU§üG §S¢ ÜïU çÎH }¢ï´
}¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH ÜU¢ Ó¢Ú¢x¢G Ú¢ñà¢Ý ãñ J §Ý ¥GH¢}¢¼¢ï´ }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î ²ïã ãñ´ :
{1} ¥¢Ð ÜïU ¥vG±¢H ± ¥zG¥G¢H ÜUè ÐñÚ±è, ¥¢Ð ÜUè S¢é‹Ý¼¢ï´ ÐÚ ¥G}¢H,
¥¢Ð ÜïU ¥±¢ç}¢Ú ± Ý±¢ãè ÜUè ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Úè, x¢GÚÁ¢G à¢Úè¥G¼ï }¢é¼G¤ãÚ¢ ÐÚ
ÐêÚï ¼G¢ñÚ S¢ï ¥G¢ç}¢H ã¢ï Á¢¢Ý¢ J
{2} ¥¢Ð ÜU¢ çÁ¢GRU à¢ÚèÈGU Ï¢ ÜUS¢Ú¼ ÜUÚÝ¢, Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU
ÐÉGÝ¢, ¥¢Ð ÜïU çÁ¢GRU ÜUè }¢Á¢¢çHS¢ï }¢éÜGUgS¢¢ }¢S¢HÝ }¢èH¢Î à¢ÚèÈGU ¥¢ñÚ
ÎèÝè Á¢ËS¢¢ï´ ÜU¢ à¢¢ñÜGU ¥¢ñÚ §Ý }¢Á¢¢çHS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè J
{3} ãGéÁG¢êÚ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ¥¢ñÚ ©Ý Ó¢èÁ¢G¢ï´ S¢ï
}¢ãG Ï Ï¢¼ ¥¢ñ Ú ©Ý ÜU¢ ¥ÎÏ¢¢ï »ãG ç ¼Ú¢}¢ çÁ¢Ý ÜU¢ï ÚS¢ê H é Ë H¢ã
S¢ï çÝSÏ¢¼ ± ¼¥GËHéÜGU ãG¢çS¢H ãñ J }¢S¢HÝ S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢, ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼, ¥ãHï Ï¢ñ¼ï ¥yGã¢Ú à¢ãìÚï
}¢ÎèÝ¢, ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú, }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è, ¥¢Ð ÜïU ¥¢S¢¢Úï à¢ÚèÈGU¢ ± }¢à¢¢ãÎï
}¢éÜGUgS¢¢, ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ ± ¥ãG¢ÎèS¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢, S¢Ï¢ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ
¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚÝ¢ J
{4} ãGéÁG¢êÚ ÜïU Î¢ïS¼¢ï´ S¢ï Î¢ïS¼è ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Îéà}¢Ý¢ï´
²¢’Ýè Ï¢Î ÎèÝ¢ï´, Ï¢Î }¢ÁGãÏ¢¢ï´ S¢ï Îéà}¢Ýè Ú¶Ý¢ J

{5} Îé‹²¢ S¢ï Ï¢ï ÚxGÏ¢¼è ¥¢ñÚ ÈGUÜGUèÚè ÜU¢ï }¢¢HÎ¢Úè S¢ï Ï¢ïã¼Ú S¢}¢Û¢Ý¢ J §S¢
çH²ï çÜU ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU }¢éÛ¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼
ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè ¼GÚÈGU ÈGURGU¢ï ÈGU¢ÜGU¢ §S¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ Á¢ËÎè ÐãéæÓ¢¼¢ ãñ Á¢ñS¢ï
çÜU Ð¢Ýè ÜU¢ S¢ñH¢Ï¢ ¥ÐÝï }¢é‹¼ã¢ ÜUè ¼GÚÈGU J(1)
{5} ¼¢’Á¢Gè}¢ï ÚS¢êH

©}}¢¼ ÐÚ ãGéÁG¢êÚ ÜïU ãGéÜGUêÜGU }¢ï´ »ÜU çÝã¢²¼ ãè
¥ã}¢ ¥¢ñÚ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢ÇG¢ ãGÜGU ²ïã |¢è ãñ çÜU ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ÈGUÁ¢Güï »ïGÝ ãñ çÜU
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð S¢ï çÝSÏ¢¼ ± ¼¥GËHéÜGU
Ú¶Ýï ±¢Hè ¼}¢¢}¢ Ó¢èÁ¢G¢ï´ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ ¥¢ñÚ §Ý ÜU¢ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢
ÜUÚï ¥¢ñÚ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU|¢è §Ý ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ ÜU¢ï§ü Ï¢ï ¥ÎÏ¢è Ý ÜUÚï J
¥ãGìÜU}¢éH ãG¢çÜU}¢èÝ ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï ±¢H¢ à¢¢Ý ãñ çÜU
Ï¢ïà¢ÜU ã}¢ Ýï ¼é}ãï´ (»ï ÚS¢êH) |¢ïÁ¢¢
ãG¢çÁ¢GÚ¢ï Ý¢çÁ¢GÚ ¥¢ñÚ wG¢éà¢ ¶GÏ¢Úè ÎïÝï
±¢H¢ ¥¢ñÚ ÇÚ S¢éÝ¢Ýï ±¢H¢ ¼¢çÜU »ï
H¢ïx¢¢ï ! ¼é}¢ ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU
ÚS¢êH ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢¥¢ï ¥¢ñÚ ÚS¢êH ÜUè
¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ ÜUÚ¢ï ¥¢ñÚ S¢éÏãG¢ï à¢¢}¢
¥ËH¢ã ÜUè Ð¢ÜUè Ï¢¢ïH¢ï J
ãGéÁG¢êÚ ÜUè ¼¢ñãèÝ ÜUÚÝï ±¢H¢ ÜU¢çÈGUÚ ãñ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU §S¢
Ï¢¢¼ ÐÚ ¼}¢¢}¢ ©GH}¢¢» ©}}¢¼ ÜU¢ §Á}¢¢¥G ãñ çÜU

ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï x¢¢Hè ÎïÝï ±¢H¢ ²¢ §Ý ÜUè Á¢G¢¼,

§Ý ÜïU ¶G¢ÝÎ¢Ý, §Ý ÜïU ÎèÝ, §Ý ÜUè çÜUS¢è ¶GSH¼ }¢ï´ ÝvGS¢ Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢
²¢ §S¢ ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ çÜUÝ¢²¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ²¢ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï Ï¢Îx¢¢ï§ü ÜïU
¼GÚèÜGïU ÐÚ çÜUS¢è Ó¢èÁ¢G S¢ï ¼àÏ¢èã ÎïÝï ±¢H¢ ²¢ ¥¢Ð ÜU¢ï »ïÏG ¢ Hx¢¢Ýï ±¢H¢ ²¢
¥¢Ð ÜUè à¢¢Ý ÜU¢ï À¢ïÅè Ï¢¼¢Ýï ±¢H¢ ²¢ ¥¢Ð ÜUè ¼ãGìÜUG èÚ ÜUÚÝï ±¢H¢
Ï¢¢Îà¢¢ãï §SH¢}¢ ÜïU ãGév}¢ S¢ï ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J §S¢è ¼GÚãG ãGéÁ¢G êÚ
ÐÚ H¢’Ý¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ ²¢ ¥¢Ð ÜïU çH²ï Ï¢Î Îé¥¢G ÜUÚÝï
±¢H¢ ²¢ ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU çÜUS¢è »ïS¢è Ï¢¢¼ ÜUè çÝSÏ¢¼ ÜUÚÝï ±¢H¢ Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU
}¢‹S¢Ï¢ ÜïU H¢§ÜGU Ý ã¢ï ²¢ ¥¢Ð ÜïU çH²ï çÜUS¢è }¢éÁ¢GÚü¼ ÜUè ¼}¢‹Ý¢ ÜUÚÝï
±¢H¢ ²¢ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢Ý¢Ï¢ }¢ï´ ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ ÜUH¢}¢ Ï¢¢ïHÝï ±¢H¢ çÁ¢S¢
S¢ï ¥¢Ð ÜUè à¢¢Ý }¢ḯ §çS¼wGÈUG ¢ÈGU ã¢ï¼¢ ã¢ï ²¢ çÜUS¢è ¥¢ÁG}¢¢§à¢ ²¢ §}¢ç¼ãG¢Ý
ÜUè Ï¢¢¼¢ḯ S¢ï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥G¢Ú çÎH¢Ýï ±¢H¢ |¢è S¢éË¼G¢Ýï §SH¢}¢ ÜïU ãGév}¢ S¢ï
ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢é¼üÎ ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè
¼¢ñÏ¢¢ ÜGUÏ¢êH Ýãè´ ÜUè Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ §S¢ }¢S¥Hï }¢ḯ ©GH}¢¢» ¥}S¢¢Ú ¥¢ñÚ
S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ ÜïU }¢¢Ï¢ñÝ ÜU¢ï§ü §çwG¼H¢ÈGU Ýãè´ ãñ çÜU »ïS¢¢ à¢wGS¢ ÜU¢çÈGUÚ
ÜGUÚ¢Ú Îï ÜUÚ ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý S¢ãGÝêÝ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ÝÏ¢è ÜUè à¢¢Ý }¢ḯ Ï¢Î Á¢GÏ¢¢Ýè ÜUÚÝï ±¢H¢
¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ¼‹ÜGUèS¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ ÜU¢çÈGUÚ ãñ ¥¢ñÚ Á¢¢ï ©S¢ ÜïU ÜéUÈGíU ¥¢ñÚ
¥GÁ¢G¢Ï¢ }¢ḯ à¢ÜU ÜUÚï ±¢ïã |¢è ÜU¢çÈGUÚ ãñ ¥¢ñÚ ¼¢ñãèÝï çÚS¢¢H¼ ÜUÚÝï ±¢Hï ÜUè
Îé‹²¢ }¢ḯ ²ïã S¢Á¢G¢ ãñ çÜU ±¢ïã ÜGUyH ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢»x¢¢ J(1)
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ ÜGU¢Á¢Gè §G²¢Á¢G Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGUèÝ ²¢’Ýè ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢, ¥¢Ð ÜïU ¥ãHï
Ï¢ñ¼, ¥¢Ð ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼G¤ãÚ¢¼ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï x¢¢Hè ÎïÝï ±¢Hï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´

ãGéÁ¢G êÚ ÜïU ¥ãHï Ï¢ñ¼ ± ¥¢Ð ÜUè ¥ÁG±¢Á¢ï }¢é¼¤G ãÚ¢¼

¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÜU¢ï x¢¢Hè ÎïÝ¢ ²¢ ©Ý ÜUè à¢¢Ý }¢ï´ ¼‹ÜGUèS¢ ÜUÚÝ¢
ãGÚ¢}¢ ãñ ¥¢ñÚ »ïS¢¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ }¢Ë¢ªGÝ ãñ J(1)
²ïãè ±Áã ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ãGéÁG¢êÚï
¥vGÎS¢ ÜU¢ §S¢ ÜGUÎÚ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï ¥¢ñÚ
¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ §¼Ýè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢ ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï
çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ©G±üã çÏ¢Ý }¢„ªGÎ S¢ÜGUÈGUè Á¢Ï¢ çÜU }¢é„H}¢¢Ý
Ýãè´ ãé» ‰¢ï ¥¢ñÚ ÜéUzGÈGU¢Úï }¢vÜU¢ ÜïU Ýé}¢¢§‹Îï Ï¢Ý ÜUÚ }¢ñÎ¢Ýï ãGéÎñçÏ¢²¢ }¢ï´ x¢»
‰¢ï ¼¢ï ±ã¢æ S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU }¢Á}¢¥G }¢ï´ ¥GHH »’H¢Ý
²ïã ÜUã¢ ‰¢¢ çÜU
»ï }¢ïÚè ÜGU¢ñ}¢ ! }¢ñ´ Ýï Ï¢¢Îà¢¢ãï M}¢ ÜGñUS¢Ú ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ãï
ÈGU¢ÚS¢ çÜUSÚ¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢Îà¢¢ãï ãGÏ¢à¢¢ ÝÁÁ¢¢à¢è S¢Ï¢ ÜU¢ ÎÚÏ¢¢Ú Îï¶¢ ãñ
}¢x¢Ú wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! }¢ñ´ Ýï çÜUS¢è Ï¢¢Îà¢¢ã ÜïU ÎÚÏ¢¢çÚ²¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï
Ï¢¢Îà¢¢ã ÜUè §¼Ýè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUÚ¼ï Ýãè´ Îï¶¢ çÁ¢¼Ýè ¼¢’Á¢Gè}¢ }¢éãG}}¢Î
( ) ÜïU ¥SãG¢Ï¢ }¢éãG}}¢Î ( ) ÜUè
ÜUÚ¼ï ãñ´ J(2)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢é‹ÎçÚÁ¢» Á¢GñH ç}¢S¢¢H¢ḯ S¢ï ²ïã ¥‹Î¢Á¢G¢ Hx¢¢²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢
ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ¥SãG¢Ï¢ï çÜUÏ¢¢Ú ¥ÐÝï ¥¢ÜGU¢» Ý¢}¢Î¢Ú
ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ḯ çÜUS¢ ÜGUÎÚ ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼vÚè}¢ ÜïU Á¢ÁGÏ¢¢¼ S¢ï S¢Úà¢¢Ú Úã¼ï ‰¢ï J
S¢Ú ÐÚ çÓ¢çÇG²¢æ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢ ãG¢çÁ¢GÚèÝï
}¢Á¢çHS¢ ÜïU S¢¢‰¢ ãGéÁG¢êÚ ÜUè S¢èÚ¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢

ÜUÚ¼ï ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU çÁ¢S¢ ±vG¼ ¥¢Ð ÜUH¢}¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï ¼¢ï
¥¢Ð ÜUè }¢Á¢çHS¢ }¢ï´ Ï¢ñÆÝï ±¢Hï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ §S¢ ¼GÚãG S¢Ú Û¢éÜU¢ ÜUÚ
¶G¢}¢¢ïà¢ ¥¢ñÚ S¢éÜêUÝ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢ñÆï Úã¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU x¢¢ï²¢ ©Ý ÜïU S¢Ú¢ï´ ÐÚ
ÐÚ‹Îï Ï¢ñÆï ãé» ãñ´ J çÁ¢S¢ ±vG¼ ¥¢Ð ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï Á¢¢¼ï ¼¢ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
x¢ézG¼ìx¢ê ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ÜU|¢è ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ÜUH¢}¢ }¢ï´ ¼Ý¢Á¢G¥G¢ Ýãè´ ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ
Á¢¢ï ¥¢Ð ÜïU S¢¢}¢Ýï ÜUH¢}¢ ÜUÚ¼¢ ¥¢Ð ¼±ÁÁ¢¢ïã ÜïU S¢¢‰¢ ©S¢ ÜïU ÜUH¢}¢ ÜU¢ï
S¢éÝ¼ï Úã¼ï ²ã¢æ ¼ÜU çÜU ±¢ïã ¶G¢}¢¢ïà¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ ÜïU ¼èÝ Î¢ñÚ

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G}¢í çÏ¢Ý ¥H ¥G¢S¢ Ýï ¥ÐÝï çÏ¢S¼Úï }¢¢ñ¼
ÐÚ ¥ÐÝï S¢¢çãGÏ¢ Á¢G¢Îï S¢ï ¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è ÜïU ¼èÝ Î¢ñÚ ÜU¢ ¼…GçÜUÚ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãé» §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚè ÐãHè ãG¢H¼ ²ïã ‰¢è çÜU }¢ñ´ ÜéUÈGí ÜUè ãG¢H¼
}¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ Á¢¢Ýè Îéà}¢Ý ‰¢¢ J
¥x¢Ú }¢ñ´ ©S¢ ãG¢H¼ }¢ï´ }¢Ú Á¢¢¼¢ ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ }¢ñ´ Î¢ïÁ¢G¶Gè ã¢ï¼¢ J ÎêS¢Úè
ãG¢H¼ }¢é„H}¢¢Ý ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ‰¢è çÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ }¢ïÚï Ý…GÎèÜU ÚS¢êHéËH¢ã
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ Ý ‰¢¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè ¥¢æ¶¢ï´ }¢ï´ ¥¢Ð S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ¥GÁ¢G}¢¼ ± Á¢H¢H¼ ±¢H¢ ÜU¢ï§ü |¢è Ý ‰¢¢ J ¥¢ñÚ }¢ñ́ ¥¢Ð ÜUè ãñÏ¢¼ ÜUè
±Áã S¢ï ¥¢Ð ÜUè ¼GÚÈGU ÝÁ¢GÚ |¢Ú ÜUÚ Îï¶ Ýãè´ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU
¥x¢Ú }¢éÛ¢ S¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ ãGéË²¢ ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï
}¢ñ´ ¥ÓÀè ¼GÚãG Ï¢²¢Ý Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ¥x¢Ú }¢ñ´ §S¢ ãG¢H ÐÚ }¢Ú x¢²¢ ¼¢ï
}¢éÛ¢ï ©}}¢èÎ ãñ çÜU }¢ñ´ ¥ãHï Á¢‹Ý¼ }¢ï´ S¢ï ã¢ï¼¢ J ¼èS¢Úè ãG¢H¼ }¢ïÚè x¢±ÝüÚè
¥¢ñÚ ãGéÜêU}¢¼ ÜUè ‰¢è çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ï ¥ÐÝ¢ ãG¢H }¢¢’Hê}¢ Ýãè´ J(2)

ÜU¢ñÝ Ï¢ÇG¢ ?
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ©GS¢}¢¢Ý çÏ¢Ý ¥GzGÈGU¢Ý
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ÜGUÏ¢¢S¢ çÏ¢Ý ©à¢ñ}¢ S¢ï ÐêÀ¢ çÜU ¼é}¢ Ï¢ÇGï ã¢ï ²¢ ÚS¢êHéËH¢ã
? ©‹ã¢ï ´ Ýï ÜUã¢ çÜU Ï¢ÇG ï ¼¢ï ÚS¢ê H é Ë H¢ã
ãè ãñ´ }¢x¢Ú }¢ïÚè ÐñÎ¢§à¢ ãGéÁG¢êÚ S¢ï ÐãHï ãé§ü ãñ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ ÜU¢ ¥ÎÏ¢

ãGÁ¢GÚ¼ï Ï¢Ú¢ çÏ¢Ý ¥G¢çÁ¢GÏ¢ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ ãGéÁG¢êÚï
¥ÜUÚ}¢ S¢ï ÜéUÀ ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝï ÜU¢ §Ú¢Î¢ Ú¶¼¢ ‰¢¢ }¢x¢Ú
ÜU}¢¢Hï ¥ÎÏ¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ãñÏ¢¼ S¢ï Ï¢ÚS¢¢ḯ ÎÚ²¢zG¼ Ýãè´ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ‰¢¢ J(2)
¥¢S¢¢Úï à¢ÚèÈGU¢ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢

ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè Á¢G¢¼ï }¢éÜGUgS¢¢ ÜïU ¥ÎÏ¢¢ï
»ãGç¼Ú¢}¢ ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥ÐÝï §ü}¢¢Ý ÜUè Á¢¢Ý
S¢}¢Û¢¼ï ‰¢ï J Ï¢çËÜU ±¢ïã Ó¢èÁ¢Gï´ çÜU çÁ¢Ý ÜU¢ï ¥¢Ð ÜUè Á¢G¢¼ï ±¢H¢ S¢ï ÜéUÀ
¼¥GËHéÜGU ± §Ýç¼S¢¢Ï¢ ã¢ï ©Ý ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢¢ï ¼¢ñÜGUèÚ ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï çH²ï
H¢çÁ¢G}¢éH §ü}¢¢Ý Á¢¢Ý¼ï ‰¢ï J §S¢è ¼GÚãG ¼¢Ï¢ï§üGÝ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ
|¢è ¥¢Ð ÜïU ¼Ï¢LüÜU¢¼ ÜU¢ Ï¢ïãGÎ »ãGç¼Ú¢}¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ »’Á¢G¢Á¢G¢ï §vÚ¢}¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï J §S¢ ÜUè Ó¢‹Î ç}¢S¢¢Hï´ ã}¢ Á¢GñH }¢ï´ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥ãHï
§ü}¢¢Ý ÜïU çH²ï çÝã¢²¼ ãè §GÏ¢í¼ ¶GïÁ¢G ± ÝS¢èãG¼ ¥¢}¢¢ïÁ¢G ãñ´ J

{1} ãGÁ¢GÚ¼ï ¶G¢çHÎ çÏ¢Ý ±HèÎ ÜUè Å¢ïÐè }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ

ÜïU Ó¢‹Î }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H çS¢Hï ãé» ‰¢ï J çÜUS¢è Á¢æx¢ }¢ï´
§Ý ÜUè Å¢ïÐè S¢Ú S¢ï çx¢Ú ÐÇGè ¼¢ï ¥¢Ð Ýï §¼Ý¢ Á¢GÏ¢Ú ÎS¼ ãG}H¢ ÜUÚ
çÎ²¢ çÜU Ï¢ãé¼ S¢ï }¢éÁ¢¢çãÎèÝ à¢ãèÎ ã¢ï x¢» J ¥¢Ð ÜïU HàÜUÚ ±¢H¢ï´ Ýï
»ÜU Å¢ïÐè ÜïU çH²ï §¼Ýï à¢ÎèÎ ãG}Hï ÜU¢ï ÐS¢‹Î Ýãè´ çÜU²¢ J H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢
¼G¢’Ý¢ S¢éÝ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ñ´ Ýï Å¢ïÐè ÜïU çH²ï ²ïã ãG}H¢ Ýãè´
çÜU²¢ ‰¢¢ Ï¢çËÜU }¢ïÚï §S¢ ãG}Hï ÜUè ²ïã ±Áã ‰¢è çÜU }¢ïÚè §S¢ Å¢ïÐè }¢ï´
ãGéÁG¢êÚ ÜïU }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ãñ´ }¢éÛ¢ï ²ïã ¥‹Îïà¢¢ ã¢ï x¢²¢
çÜU }¢ñ´ §Ý ÜUè Ï¢ÚÜU¼¢ï´ S¢ï ÜUãè´ }¢ãGM}¢ Ý ã¢ï Á¢¢ªæ ¥¢ñÚ ²ïã ÜéUzGÈGU¢Ú ÜïU
ã¢‰¢¢ï´ }¢ï´ Ý ÐãéæÓ¢ Á¢¢»æ §S¢ çH²ï }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÐÚ ¶ïH ÜUÚ §S¢ Å¢ïÐè
ÜU¢ï ©Æ¢ ÜUÚ ãè Î}¢ çH²¢ J(1)
{2} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ©G}¢Ú ãGéÁG¢êÚ
ÜïU ç}¢}Ï¢Ú à¢ÚèÈGU ÐÚ çÁ¢S¢ Á¢x¢ã ¥¢Ð Ï¢ñÆ¼ï ‰¢ï ¶G¢S¢ ©S¢ Á¢x¢ã ÐÚ ¥ÐÝ¢
ã¢‰¢ çÈUÚ¢ ÜUÚ ¥ÐÝï Ó¢ïãÚï ÐÚ }¢SãG çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(2)
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê }¢ãGÁG¢êÚ¢ Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢è ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢
ÜïU }¢é¥çÁGÁ¢GÝ ãñ´ §Ý ÜïU S¢Ú ÜïU ¥x¢Hï çãGSS¢ï }¢ï´ Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ »ÜU Á¢êÇG¢ ‰¢¢ J
Á¢Ï¢ ±¢ïã Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ï¢ñÆ¼ï ¥¢ñÚ ©S¢ Á¢êÇGï ÜU¢ï ¶¢ïH Îï¼ï ¼¢ï Ï¢¢H Á¢G}¢èÝ S¢ï
Hx¢ Á¢¢¼ï ‰¢ï J çÜUS¢è Ýï ©Ý S¢ï ÜUã¢ çÜU ¥¢Ð §Ý Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï }¢éæÇ±¢¼ï v²êæ
Ýãè´ ? ¥¢Ð Ýï Á¢±¢Ï¢ çÎ²¢ çÜU }¢ñ´ §Ý Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï }¢éæÇ±¢ Ýãè´ S¢ÜU¼¢ v²êæ çÜU
ÚS¢êHéËH¢ã Ýï }¢ïÚï §Ý Ï¢¢H¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï
}¢SãG ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ ãñ J (3)

{4} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢¢çÏ¢¼ Ï¢éÝ¢Ýè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢éÛ¢ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥ÝS¢ çÏ¢Ý }¢¢çHÜU S¢ãG¢Ï¢è Ýï ²ïã ÈGUÚ}¢¢§à¢ ÜUè, çÜU ²ïã
ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ Ï¢¢H ãñ }¢ñ´ Á¢Ï¢ }¢Ú Á¢¢ªæ ¼¢ï
¼é}¢ §S¢ ÜU¢ï }¢ïÚè Á¢GÏ¢¢Ý ÜïU ÝèÓ¢ï Ú¶ ÎïÝ¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï }¢ñ´ Ýï ©Ý ÜUè ±çS¢Ä²¼
ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ©Ý ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý ÜïU ÝèÓ¢ï Ú¶ çÎ²¢ ¥¢ñÚ ±¢ïã §S¢è ãG¢H¼ }¢ï´
ÎzGÝ ãé» J(1)
§S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ©}¢±è ¶GHèÈGU»
¥G¢çÎH ÜUè ±ÈGU¢¼ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢²¢ ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ãGéÁG¢êÚ
ÜïU Ó¢‹Î }¢ê» }¢éÏ¢¢ÚÜU ¥¢ñÚ Ý¢wG¢éÝ çÎ¶¢ ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï
±çS¢Ä²¼ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU §Ý ¼Ï¢LüÜU¢¼ ÜU¢ï ¥¢Ð H¢ïx¢ }¢ïÚï ÜUÈGUÝ }¢ï´ Ú¶ Îï´ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï »ïS¢¢ ãè çÜU²¢ x¢²¢ J(2)
{5} ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ à¢¢ÈGïU§üG ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢
}¢¢çHÜU Ýï }¢éÛ¢ ÜU¢ï Ó¢‹Î Í¢¢ïÇïG §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢» ¼¢ï }¢ñ́ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU »ÜU Í¢¢ïÇ¢G ¥¢Ð ¥ÐÝè S¢é±¢Úè ÜïU çH²ï Ú¶ HèçÁ¢²ï ¼¢ï ¥¢Ð Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ ÜU¢ï Ï¢ÇGè à¢}¢ü ¥¢¼è ãñ çÜU çÁ¢S¢ à¢ãìÚ ÜUè Á¢G}¢èÝ }¢ḯ ãGéÁ¢G êÚï
¥ÜUÚ}¢ ¥¢Ú¢}¢ ÈGUÚ}¢¢ Úãï ãñ́ ©S¢ à¢ãìÚ ÜUè Á¢G}¢èÝ ÜU¢ï }¢ñ́
¥ÐÝè S¢é±¢Úè ÜïU Á¢¢Ý±Ú ÜïU ¶éÚ¢ḯ S¢ï Ú¢ñæÎ±¢ªæ J (Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU
¥ÐÝè çÁ¢G‹Îx¢è |¢Ú }¢ÎèÝï ãè }¢ï´ Úãï }¢x¢Ú ÜU|¢è çÜUS¢è S¢é±¢Úè ÐÚ
}¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ï´ S¢é±¢Ú Ýãè´ ãé» J) (3)
{6} ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ÈGUÁGHç±Ä²¢ çÁ¢Ý ÜU¢ HÜGUÏ¢ Á¢G¢çãÎ ãñ, ²ïã Ï¢ãé¼
Ï¢ÇGï }¢éÁ¢¢çãÎ ‰¢ï ¥¢ñÚ ¼èÚ ¥‹Î¢Á¢Gè }¢ï´ Ï¢ãé¼ ãè Ï¢¢ ÜU}¢¢H ‰¢ï J §Ý ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU Á¢Ï¢ S¢ï }¢éÛ¢ï ²ïã ãGÎèS¢ ÐãéæÓ¢è ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ
Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ÜU}¢¢Ý |¢è ©Æ¢§ü ãñ J ©S¢ ±vG¼ S¢ï }¢ñ´ ÜU}¢¢Ý ÜU¢

§¼Ý¢ ¥ÎÏ¢¢ï »ãGç¼Ú¢}¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU çÏ¢H¢ ±éÁG¢ê çÜU„è ÜU}¢¢Ý ÜU¢ï ã¢‰¢ Ýãè´
Hx¢¢¼¢ J(1)
{7} ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢¢çHÜU ÜïU S¢¢}¢Ýï çÜUS¢è Ýï ²ïã ÜUã çÎ²¢
çÜU “}¢ÎèÝï ÜUè ç}¢^è ¶GÚ¢Ï¢ ãñ” ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãG…GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢¢ñS¢êÈGU Ýï ²ïã
ÈGU¼±¢ çÎ²¢ çÜU §S¢ x¢éS¼¢¶G ÜU¢ï ¼èS¢ ÎéÚïü Hx¢¢» Á¢¢»æ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢ï ÜGñUÎ }¢ï´
Ç¢H çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï ÜGUyH ÜUÚ ÎïÝï ÜUè
Á¢GMÚ¼ ãñ Á¢¢ï ²ïã ÜUãï çÜU }¢ÎèÝï ÜUè ç}¢^è ¥ÓÀè Ýãè´ ãñ J(2)
{8} »ÜU çÎÝ S¢ÜGUèÈGU» Ï¢Ýè S¢¢§GÎ¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ¥ÐÝï
¥SãG¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢ñÝÜGU ¥zGÚ¢ïÁ¢G ‰¢ï J ¥¢Ð Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î
S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã}¢ï´ Ð¢Ýè çÐH¢¥¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH
çÏ¢Ý S¢¢’Î Ýï »ÜU Œ²¢Hï }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ï Ð¢Ýè çÐH¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
¥Ï¢ê ãG¢çÁ¢G}¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ã}¢ H¢ïx¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î ÜïU ²ã¢æ
}¢ïã}¢¢Ý ãé» ¼¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï ±¢ïãè Œ²¢H¢ ã}¢¢Úï ±¢çS¢¼Gï çÝÜU¢H¢ ¥¢ñÚ Ï¢ÚÜU¼
ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢è Œ²¢Hï }¢ï´ Ð¢Ýè çÐ²¢ J ©S¢ Œ²¢Hï
ÜU¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú çÏ¢Ý ¥GÏÎéH ¥GÁ¢GèÁ¢G ©}¢±è ¶GHèÈGU» ¥G¢çÎH
Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢ãìH çÏ¢Ý S¢¢’Î S¢ï }¢¢æx¢ ÜUÚ ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ú¶
çH²¢ J (3)
{9} Á¢Ï¢ Ï¢Ýê ãGÝèÈGU¢ ÜU¢ ±zGÎ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±¢ ¼¢ï ©S¢
±zGÎ }¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï çS¢²¢Ú çÏ¢Ý ¼GHÜGU ²}¢¢}¢è |¢è ‰¢ï ©‹ã¢ï´ Ýï
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢éÛ¢ï ¥ÐÝï ÐñÚ¢ãÝ
à¢ÚèÈGU ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢ §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢§²ï }¢ñ´ §S¢ S¢ï ¥ÐÝ¢ çÎH Ï¢ãH¢²¢

ÜUMæx¢¢ J ãGéÁG¢êÚ Ýï ©Ý ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜU¢ï }¢‹ÁG¢êÚ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ÐñÚ¢ãÝ
à¢ÚèÈGU ÜU¢ »ÜU ÅéÜUÇG¢ Îï çÎ²¢ J ©Ý ÜïU Ð¢ï¼ï }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý Á¢¢çÏ¢Ú ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ïÚï ±¢çHÎ ÜUã¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã }¢éÜGUgS¢ ÅéÜUÇG¢ Ï¢ÚS¢ã¢ Ï¢ÚS¢
ã}¢¢Úï Ð¢S¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ã}¢ ©S¢ ÜU¢ï {¢ï ÜUÚ Ï¢ x¢ÚÁ¢Gï çà¢ÈGU¢ Ï¢è}¢¢Ú¢ï´ ÜU¢ï
çÐH¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J(1)
{10} }¢àÜU ÜU¢ }¢éæã ÜU¢Å çH²¢
»ÜU S¢ãG¢çÏ¢Ä²¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÜUÏ¢à¢¢ ¥‹S¢¢çÚÄ²¢ ÜïU
Í¢Ú ãGéÁG¢êÚ ¼à¢ÚèÈGU Hï x¢» ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè }¢àÜU ÜïU }¢éæã
S¢ï ¥¢Ð Ýï ¥ÐÝ¢ }¢éæã Hx¢¢ ÜUÚ Ð¢Ýè Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï
ÜUÏ¢à¢¢ Ýï ©S¢ }¢àÜU ÜU¢ }¢éæã ÜU¢Å ÜUÚ ¼Ï¢LüÜUÝ ¥ÐÝï
Ð¢S¢ Ú¶ çH²¢ J(2)
{11} ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜUè }¢éÜUG gS¢ ¼H±¢Ú “ÁG¢H
é çÈGUÜGU¢Ú”
ãGÁ¢GÚ¼ï Á¢GñÝéH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ ÜïU Ð¢S¢ ‰¢è J Á¢Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï
ãGéS¢ñÝ ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ïã }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ±¢ÐS¢
¥¢» ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ç}¢S±Ú çÏ¢Ý }¢wGÚ}¢¢ S¢ãG¢Ï¢è Ýï ©Ý S¢ï ÜUã¢
çÜU }¢éÛ¢ï ²ïã ¶G¼GÚ¢ }¢ãGS¢êS¢ ã¢ï Úã¢ ãñ çÜU Ï¢Ýê ©}¢Ä²¢ ¥¢Ð S¢ï §S¢ ¼H±¢Ú
ÜU¢ï ÀèÝ Hï´x¢ï J §S¢ çH²ï ¥¢Ð }¢éÛ¢ï ±¢ïã ¼H±¢Ú Îï ÎèçÁ¢²ï Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢ïÚï
çÁ¢S}¢ }¢ï´ Á¢¢Ý ãñ ÜU¢ï§ü §S¢ ÜU¢ï }¢éÛ¢ S¢ï Ýãè´ ÀèÝ S¢ÜU¼¢ J(3)

{6} }¢ÎìãGï ÚS¢êH

ãÚ ©}}¢¼è ÐÚ ²ïã |¢è ÚS¢êHéËH¢ã ÜU¢ ãGÜGU ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¥Î¢ ÜUÚÝ¢ ©}}¢¼ ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU ÚS¢êHï ¥ÜUÚ}¢
ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜU¢ ã}¢ïà¢¢ »’H¢Ý ¥¢ñÚ Ó¢Ó¢¢ü ÜUÚ¼ï Úãï´
¥¢ñÚ ©Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H¢ï ÜU}¢¢H¢¼ ÜU¢ï ¥GHH »’H¢Ý Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï Úãï´ J
ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ± }¢ãG¢çS¢Ý ÜU¢ çÁ¢GRïU Á¢}¢èH
ÚÏÏ¢éH ¥G¢H}¢èÝ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ± }¢é„üHèÝ
ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ ¼GÚèÜGU¢ ãñ J ãGÁ¢GÚ¼ï ãGÜGU Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï
ãGÏ¢èÏ¢ ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜïU çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU x¢éHã¢»
Úæx¢¢ Úæx¢ ÜU¢ »ÜU ãGS¢èÝ x¢éHÎS¼¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Ý¢çÁ¢GH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ÐêÚï
ÜéUGÚ¥¢Ý }¢ï´ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Ý¢’¼¢ï çS¢ÈGU¢¼ ÜUè ¥¢²¢¼ï Ï¢çÄ²Ý¢¼ §S¢ ¼GÚãG
Ó¢}¢ÜU ™}¢ÜU ÜUÚ Á¢x¢}¢x¢¢ Úãè ãñ´ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥¢S}¢¢Ý ÐÚ çS¢¼¢Ú¢ï´ ÜUè
Ï¢Ú¢¼ ¥ÐÝè ¼Á¢çËH²¢¼ ÜU¢ ÝêÚ çÏ¢¶ïÚ¼è Úã¼è ãñ J ¥¢ñÚ ¥ç}Ï¢²¢»
S¢¢çÏ¢ÜGUèÝ ÜUè }¢éÜGUgS¢ ¥¢S}¢¢Ýè çÜU¼¢Ï¢ï´ |¢è »’H¢Ý ÜUÚ Úãè ãñ´ çÜU ãÚ
ÝÏ¢è ± ÚS¢êH, ¥ËH¢ã ÜïU ãGÏ¢èÏ¢ ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜU¢
ÝÜGUèÏ¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ± }¢ãG¢çS¢Ý ÜU¢ ¶G¼GèÏ¢ Ï¢Ý ÜUÚ ©G}¢í |¢Ú
ÈGUÁ¢G¢§Hï }¢éS¼GÈGU¢ ÜïU ÈGUÁGH¢ï ÜU}¢¢H ¥¢ñÚ §Ý ÜïU Á¢¢ã¢ï
Á¢H¢H ÜU¢ ÇæÜU¢ Ï¢Á¢¢¼¢ Úã¢ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
ÜïU }¢éÜGUgS¢ Î¢ñÚ }¢ï´ ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ¥SãG¢Ï¢ï çÜUÏ¢¢Ú ãÚ ÜêUÓ¢¢ ±
Ï¢¢Á¢G¢Ú ¥¢ñÚ }¢ñÎ¢Ýï ÜU¢ÚÁ¢G¢Ú }¢ï´ Ý¢’¼ï ÚS¢êH ÜïU ÝxG}¢¢ï´ S¢ï §ç‹ÜGUH¢Ï¢ï ¥GÁ¢Gè}¢
Ï¢ÚÐ¢ ÜUÚ ÜïU »ïS¢ï »ïS¢ï ¥GÁ¢Gè}¢ à¢¢ãÜU¢Ú ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ H¢» çÜU ÜU¢»Ý¢¼ï
ãS¼è }¢ï´ çãÎ¢²¼ ÜUè ÝS¢è}¢ï Ï¢ã¢Ú S¢ï ãÁ¢G¢Ú¢ï´ x¢éHÁ¢G¢Ú Ýé}¢êÎ¢Ú ã¢ï x¢» J ¥¢ñÚ
Î¢ñÚï S¢ãG¢Ï¢¢ S¢ï ¥¢Á¢ ¼ÜU Œ²¢Úï ÚS¢êH ÜïU wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢
}¢g¢ãG¢ï´ Ýï ÝÁG}¢¢ï ÝSÚ }¢ï´ Ý¢’¼ï Ð¢ÜU ÜU¢ §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ Á¢G¶GèÚ¢ Á¢}¥G ÜUÚ çÎ²¢
ãñ çÜU ¥x¢Ú §Ý ÜU¢ à¢é}¢¢Ú çÜU²¢ Á¢¢» ¼¢ï ÎzG¼Ú¢ï´ ÜïU ¥±Ú¢ÜGU ¼¢ï v²¢ M»
Á¢G}¢èÝ ÜUè ±éS¥G¼ |¢è §Ý ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢ S¢ÜïUx¢è J
ãGÁ¢GÚ¼ï ãGSS¢¢Ý çÏ¢Ý S¢¢çÏ¢¼ ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý Ú±¢ãG¢,

ÜU¢’Ï¢ çÏ¢Ý ÁG¢éãñÚ ±x¢GñÚ¢ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï ÎÚÏ¢¢Úï ÝéÏ¢éÃ±¼
ÜU¢ à¢¢§GÚ ã¢ïÝï ÜUè ãGñçS¢Ä²¼ S¢ï »ïS¢è »ïS¢è Ý¢’¼ï Ð¢ÜU ÜUè ç}¢S¢¢Hï´ Ðïà¢ ÜUè´
çÜU ¥¢Á¢ ¼ÜU Ï¢ÇGï Ï¢ÇGï Ï¢¢ ÜU}¢¢H à¢é¥GÚ¢ §Ý ÜU¢ï S¢éÝ ÜUÚ S¢Ú {éÝ¼ï Úã¼ï
ãñ´ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ãGéÁG¢êÚ S¢Ú±Úï ¥G¢H}¢
ÜUè }¢ÎìãG¢ï S¢Ý¢ ÜU¢ Ó¢™¢ü ÝÁG}¢¢ï ÝSÚ }¢ï´ §S¢è à¢¢Ý S¢ï ã¢ï¼¢ Úãïx¢¢ J
Úãïx¢¢ ²êæ ãè ©Ý ÜU¢ Ó¢Ó¢¢ü Úãïx¢¢ ÐÇGï ¶G¢ÜU ã¢ï Á¢¢»æ Á¢H Á¢¢Ýï ±¢Hï
{7} ÎéMÎ à¢ÚèÈGU
ãÚ }¢é„H}¢¢Ý ÐÚ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ çÜU ÚS¢êHéËH¢ã
ÐÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG¼¢ Úãï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ¶G¢çHÜGïU ÜU¢»Ý¢¼ ÜU¢ ãGév}¢ ãñ çÜU
Ï¢ïà¢ÜU ¥ËH¢ã ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU çÈGUçÚà¼ï
ÝÏ¢è ÐÚ ÎéMÎ |¢ïÁ¢¼ï ãñ´ »ï }¢¢ïç}¢Ý¢ï ! ¼é}¢
|¢è ©Ý ÐÚ ÎéMÎ |¢ïÁ¢¼ï Úã¢ï ¥¢ñÚ ©Ý
ÐÚ S¢H¢}¢ |¢ïÁ¢¼ï Úã¢ï Á¢ñS¢¢ çÜU S¢H¢}¢
|¢ïÁ¢Ýï ÜU¢ ãGÜGU ãñ J
ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜU¢ §Úà¢¢Î ãñ çÜU Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ
»ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéLÎ à¢ÚèÈGU |¢ïÁ¢¼¢ ãñ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÐÚ ÎS¢ }¢Ú¼Ï¢¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU (ÚãG}¢¼) |¢ïÁ¢¼¢ ãñ J(2)
! à¢ãÝà¢¢ãï ÜU¢ñ Ý ñ Ý ÜUè à¢¢Ýï
}¢ãGÏ¢êçÏ¢Ä²¼ ÜU¢ v²¢ ÜUãÝ¢ ! »ÜU ãGÜGUèÚ ± Á¢GHèH Ï¢‹Î¢ wG¢éÎ¢ ÜïU
Ðñx¢G}Ï¢Úï Á¢}¢èH ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥GÁ¢G}¢¼ }¢ï´ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜU¢ ãçÎÄ²¢ |¢ïÁ¢¼¢

ãñ ¼¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï Á¢HèH ©S¢ ÜïU Ï¢ÎHï }¢ï´ ÎS¢ ÚãG}¢¼ï´ ©S¢ Ï¢‹Îï ÐÚ Ý¢çÁ¢GH
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ J
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ± ÈGU±¢§Î Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ ãñ´ ²ã¢æ Ï¢
ÝÁ¢GÚï §çwG¼S¢¢Ú ã}¢ Ýï ©S¢ ÜU¢ çÁ¢GRU Ýãè´ çÜU²¢ J wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜUÚè}¢ ã}¢
¼}¢¢}¢ }¢é„H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉGÝï ÜUè ¼¢ñÈGUèÜGU
¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢» J (¥¢}¢èÝ)
{8} ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
ãGÁé ¢G Úê ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ú¢ñÁ¢G» }¢éÜUG gS¢¢ ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
S¢é‹Ý¼ï }¢é¥vÜUÎ¢ ÜGUÚèÏ¢ï ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ
}¢ï´ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ çÁ¢S¢ ±vG¼ çÜU
¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ÐÚ ÁG¢éË}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢Ð ÜïU
Ð¢S¢ ¥¢ Á¢¢¼ï ¥¢ñÚ wG¢éÎ¢ S¢ï Ï¢çwGà¢à¢
}¢¢æx¢¼ï ¥¢ñÚ ÚS¢êH §Ý ÜïU çH²ï Ï¢çwGà¢à¢
ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ¼¢ï ²ïã H¢ïx¢ wG¢éÎ¢ ÜU¢ï
Ï¢ãé¼ çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢wGà¢Ýï ±¢H¢ }¢ïãÚÏ¢¢Ý Ð¢¼ï J
§S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ x¢éÝ¢ãx¢¢Ú¢ï´ ÜïU x¢éÝ¢ã ÜUè Ï¢çwGà¢à¢ ÜïU çH²ï ¥ÚãG}¢éÚ¢üçãG}¢èÝ
Ýï ¼èÝ à¢¼GïZ Hx¢¢§ü ãñ´ ¥Ã±H ÎÚÏ¢¢Úï ÚS¢êH }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè J Îé±é}¢ §çS¼xGÈGU¢Ú J
çS¢±é}¢ ÚS¢êH ÜUè Îé¥¢G » }¢x¢GçÈGUÚ¼ J ¥¢ñÚ ²ïã ãGvé }¢ ãGéÁ¢G êÚ
ÜUè Á¢G¢çãÚè Îé‹²±è ãG²¢¼ ãè ¼ÜU }¢ãGÎêÎ Ýãè´ Ï¢çËÜU Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ }¢ï´
ãG¢çÁ¢GÚè |¢è ²ÜGUèÝÝ ÎÚÏ¢¢Úï ÚS¢êH ãè }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè ãñ J §S¢è çH²ï ©GH}¢¢»
çÜUÚ¢}¢ Ýï ¼SÚèãG ÈGUÚ}¢¢ Îè ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú ÜU¢ ²ïã
ÈGñUÁ¢G ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ S¢ï }¢é‹ÜGU¼Gï¥G Ýãè´ ãé±¢ ãñ J §S¢ çH²ï Á¢¢ï
x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ ±ã¢æ wG¢éÎ¢ S¢ï §çS¼xGÈGU¢Ú

ÜUÚï ¥¢ñÚ Ó¢êæçÜU ãGéÁG¢êÚ ¼¢ï ¥ÐÝè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú }¢ï´ ¥ÐÝè
©}}¢¼ ÜïU çH²ï §çS¼xGÈGU¢Ú ÈGUÚ}¢¢¼ï ãè Úã¼ï ãñ´ J çHã¢Á¢G¢ ©S¢ x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ÜïU
çH²ï }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè ¼èÝ¢ï´ à¢¼GïZ Ð¢§ü x¢§æü J §S¢ çH²ï ©S¢ ÜUè Á¢GMÚ
}¢x¢GçÈGUÚ¼ ã¢ï Á¢¢»x¢è J
²ïãè ±Áã ãñ çÜU Ó¢¢Ú¢ï´ }¢Á¢G¢çãÏ¢ ÜïU ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢ Ýï }¢Ý¢çS¢ÜïU
ãGÁÁ¢¢ï ± çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ²ïã ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU Á¢¢ï à¢wGS¢ |¢è
Ú¢ñÁ¢G» }¢éÝÃ±Ú¢ ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚè Îï ©S¢ ÜïU çH²ï }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ çÜU §S¢ ¥¢²¼ ÜU¢ï
ÐÉGï ¥¢ñÚ çÈUÚ wG¢éÎ¢ S¢ï ¥ÐÝè }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè Îé¥G¢ }¢¢æx¢ï J
}¢…GÜêUÚ¢ Ï¢¢H¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU §GH¢±¢ Ï¢ãé¼ S¢è ãGÎèS¢ï´ |¢è
Ú¢ñÁ¢G» }¢éÝÃ±Úã ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H }¢ï´ ±¢çÚÎ ãé§ü ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï
¥GËH¢}¢¢ S¢}ãêÎè Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ “±ÈGU¢©H ±ÈGU¢”
¥¢ñÚ ÎêS¢Úï }¢éS¼ÝÎ S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ ©GH}¢¢» ÎèÝ Ýï ¥ÐÝè ¥ÐÝè
çÜU¼¢Ï¢¢ï´ }¢ï´ ÝvGH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J ã}¢ ²ã¢æ ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ çS¢ÈGUü ¼èÝ
ãGÎèS¢ï´ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãñ´ J
{1}
çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè ÜGUÏ¢í ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè ©S¢ ÜïU çH²ï }¢ïÚè à¢ÈGU¢¥G¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ã¢ï x¢§ü J
{2}
çÁ¢S¢ Ýï Ï¢ñ¼éËH¢ã ÜU¢ ãGÁ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè çÁ¢G²¢Ú¼ Ý ÜUè ©S¢ Ýï }¢éÛ¢ ÐÚ
ÁG¢éË}¢ çÜU²¢ J
{3}

çÁ¢S¢ Ýï }¢ïÚè ±ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ïÚè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè ©S¢ Ýï x¢¢ï²¢ }¢ïÚè ãG²¢¼
}¢ï´ }¢ïÚè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜUè ¥¢ñÚ Á¢¢ï ãGÚ}¢ñÝï à¢ÚèÈGñUÝ }¢ï´ S¢ï »ÜU }¢ï´ }¢Ú x¢²¢ ±¢ïã çÜGU²¢}¢¼
ÜïU çÎÝ ¥}Ý ±¢H¢ï´ ÜUè Á¢}¢¢¥G¼ }¢ï´ ©Æ¢²¢ Á¢¢»x¢¢ J
§S¢è çH²ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU }¢éÜGUgS¢ Á¢G}¢¢Ýï S¢ï
Hï ÜUÚ ¥¢Á¢ ¼ÜU ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU }¢é„H}¢¢Ý ÜGUÏ¢íï }¢éÝÃ±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼
ÜUÚ¼ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢Ý¢Ï¢ }¢ï´ ¼±SS¢éH ¥¢ñÚ §çS¼x¢G¢S¢¢ ÜUÚ¼ï Úãï
ãñ´ ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ²ïã }¢éÏ¢¢ÚÜU çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè Úãïx¢¢ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ¥GHè }¢é¼üÁ¢G¢
S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU ¼èÝ çÎÝ Ï¢¢’Î »ÜU ¥¢’Ú¢Ï¢è }¢é„H}¢¢Ý
¥¢²¢ ¥¢ñÚ ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÐÚ çx¢Ú ÜUÚ çHÐÅ x¢²¢ çÈUÚ ÜéUÀ ç}¢^è ¥ÐÝï S¢Ú
ÐÚ Ç¢H ÜUÚ ²êæ ¥GÁ¢Gü ÜUÚÝï Hx¢¢ çÜU
²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥¢Ð Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ ÈGUÚ}¢¢²¢
ã}¢ ©S¢ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢» ãñ́ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ¥¢Ð ÐÚ ÜéUÚG ¥¢Ý Ý¢çÁ¢GH
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÁ¢S¢ }¢ḯ ©S¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : (1)
¼¢ï ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! }¢ñ´ Ýï ¥ÐÝè Á¢¢Ý ÐÚ (x¢éÝ¢ã
ÜUÚ ÜïU) ÁG¢éË}¢ çÜU²¢ ãñ §S¢ çH²ï }¢ñ́ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ¥¢²¢ ãêæ ¼¢çÜU ¥¢Ð }¢ïÚï
ãGÜUG }¢ḯ }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÜUè Îé¥¢G ÈGUÚ}¢¢»æ J ¥¢’Ú¢Ï¢è ÜUè §S¢ ÈGUÚ²¢Î ÜïU Á¢±¢Ï¢ }¢ḯ
ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú S¢ï ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü çÜU “»ï ¥¢’Ú¢Ï¢è ! ¼ê Ï¢wGà¢ çÎ²¢ x¢²¢ J”(2)
Ý¢çÁ¢GÚèÝï çÜUÚ¢}¢ ²ïã S¢éÝ ÜUÚ ãGñÚ¢Ý ã¢ï´x¢ï çÜU }¢ñ´ Ýï Ï¢ Ó¢à}¢ï wG¢éÎ
Îï¶¢ ãñ çÜU x¢é}Ï¢Îï ¶GÁ¢GÚ¢ ÜïU ¥‹ÎÚ }¢é±¢Á¢ã» ¥vGÎS¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÜGUÚèÏ¢
}¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜUè Îè±¢Ú¢ï´ ÐÚ ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ ÜïU ÈGUÁ¢G¢§H ÜïU Ï¢¢Úï

}¢ï´ Á¢¢ï ãGÎèS¢ï´ ÜU‹Î¢ ÜUè ãé§ü ‰¢è´, ÝÁÎè ãGéÜêU}¢¼ Ýï ©Ý ãGÎèS¢¢ï´ ÐÚ }¢S¢¢H¢
Hx¢±¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï ç}¢Å¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè ãñ ¥x¢Ó¢ïü ¥Ï¢ |¢è ©S¢ ÜïU Ï¢¢’Á¢G
ãGéMÈGU Á¢G¢çãÚ ãñ´ J §S¢è ¼GÚãG }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è ÜïU x¢é}Ï¢Î¢ï´ ÜïU ¥‹ÎMÝè çãGSS¢ï
}¢ï´ ÜGUS¢èÎ» Ï¢éÎ¢ü à¢ÚèÈGU ÜïU çÁ¢Ý ¥à¥G¢Ú }¢ï´ ¼±SS¢éH ± §çS¼x¢G¢S¢¢ ÜïU
}¢Á¢G¢}¢èÝ ‰¢ï ©Ý S¢Ï¢ ÜU¢ï ç}¢Å¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J Ï¢¢ÜGUè ¥à¥G¢Ú Ï¢¢ÜGUè x¢é}Ï¢Î¢ï´
ÐÚ ©S¢ ±vG¼ ¼ÜU Ï¢¢ÜGUè ‰¢ï J }¢ñ´ Ýï Á¢¢ï ÜéUÀ Îï¶¢ ãñ ±¢ïã Á¢êH¢§ü ç„. 1959
§üG. ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ ãñ §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ±ã¢æ v²¢ ¼ÏÎèHè ãé§ü §S¢ ÜU¢ ãG¢H Ý»
ãGéÁÁ¢¢Á¢ï çÜUÚ¢}¢ S¢ï ÎÚ²¢zG¼ ÜUÚÝ¢ Ó¢¢çã²ï J
§ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜU¢ ÈGU¼±¢
Ï¢¢’Á¢G H¢ïx¢ ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¥¢ñçH²¢ ± à¢éãÎ¢ ÜïU }¢Á¢G¢Ú¢ḯ
ÜUè ¼GÚÈGU S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜU¢ï ãGÚ¢}¢ ± Ý¢ Á¢¢§Á¢G Ï¢¼¢¼ï ãñ́ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±ã¢çÏ¢²¢ḯ ÜïU
}¢êçÚS¢ï ¥¢’H¢ §ÏÝï ¼èç}¢²¢ Ýï ¼¢ï ¶éHï ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ḯ ²ïã ÈGU¼±¢ Îï çÎ²¢ çÜU
ãGéÁ¢G êÚï ¥ÜUÚ}¢ ÜïU Ú¢ñÁ¢G» }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ÜGUSÎ S¢ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢
x¢éÝ¢ã ãñ §S¢ çH²ï §S¢ S¢ÈGUÚ }¢ḯ Ý}¢¢Á¢G¢ḯ ÜïU ¥‹ÎÚ ÜGUSÚ Á¢¢§Á¢G Ýãè´ J ( )
§ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜïU §S¢ ÈGU¼±ï S¢ï à¢¢}¢ ± ç}¢SÚ }¢ï´ Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ çÈGU¼Ý¢
Ï¢ÚÐ¢ ã¢ï x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï à¢¢ç}¢²¢ï´ Ýï §ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ©GH}¢¢» ãGÜGU
S¢ï §çS¼zG¼¢ ¼GHÏ¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ Ï¢éÚã¢Ý çÏ¢Ý ÜU¢ãG ÈGU…G¢Úè Ýï
¼vGÚèÏ¢Ý Ó¢¢HèS¢ S¢¼GÚ¢ï´ }¢ï´ ÈGU¼±¢ çH¶ ÜUÚ §ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜU¢ï “ÜU¢çÈGUÚ”
Ï¢¼¢²¢ ¥¢ñÚ ¥GËH¢}¢¢ à¢ã¢Ï¢ çÏ¢Ý Á¢ãÏ¢H Ýï §S¢ ÈGU¼±ï ÐÚ ¥ÐÝè }¢¢ïãÚï
¼SÎèÜGU Hx¢¢§ü J çÈUÚ ç}¢SÚ }¢ï´ ²ïãè ÈGU¼±¢ ãGÝÈGUè, à¢¢ÈGïU§üG, }¢¢çHÜUè,
ãG}Ï¢Hè Ó¢¢Ú¢ï´ }¢Á¢G¢çãÏ¢ ÜïU ÜGU¢çÁ¢G²¢ï´ ÜïU S¢¢}¢Ýï Ðïà¢ çÜU²¢ x¢²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï
¥GËH¢}¢¢ Ï¢Îí çÏ¢Ý Á¢}¢¢¥G¢ à¢¢ÈGïU§üG Ýï §S¢ ÐÚ ²ïã ÈGñUS¢H¢ ¼ãGÚèÚ ÈGUÚ}¢¢²¢
çÜU §ÏÝï ¼èç}¢²¢ ÜU¢ï »ïS¢ï ÈGU¼¢±¢ Ï¢¢ç¼GH¢ S¢ï Ï¢ Á¢GÁ¢í¢ï ¼¢ñÏ¢è¶G }¢‹¥G çÜU²¢
Á¢¢» ¥x¢Ú Ï¢¢Á¢G Ý ¥¢» ¼¢ï ©S¢ ÜU¢ï ÜGñUÎ ÜUÚ çÎ²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý
¥H Á¢ÚèÚè ãGÝÈGUè Ýï ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU §S¢è ±vG¼ çÏ¢H¢ çÜUS¢è à¢¼Gü ÜïU ©S¢
ÜU¢ï ÜGñUÎ çÜU²¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ }¢éã}G }¢Î çÏ¢Ý ¥Ï¢è Ï¢RU }¢¢çHÜUè Ýï ²ïã ãGév}¢ çÎ²¢
çÜU ©S¢ ÜU¢ï §S¢ çÜGUS}¢ ÜUè Á¢GÁ¢í¢ï ¼¢ñÏ¢è¶G ÜUè Á¢¢» çÜU ±¢ïã »ïS¢ï }¢ÈGU¢çS¢Î S¢ï
Ï¢¢Á¢G ¥¢ Á¢¢» ¥¢ñÚ ¥ãG}¢Î çÏ¢Ý ©G}¢Ú }¢vGÎS¢è ãG}Ï¢Hè Ýï |¢è »ïS¢¢ ãè ãGév}¢
çH¶¢ J Ý¼èÁ¢¢ ²ïã ãé±¢ çÜU §ÏÝï ¼èç}¢²¢ à¢¢’Ï¢¢Ý çS¢. 726 çã. }¢ï´
Îç}¢àÜGU ÜïU ÜGUË¢»G ÜïU ¥‹ÎÚ ÜGñUÎ çÜU²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ Á¢ïH¶G¢Ýï ãè }¢ï´ 20 ÁG¢éH
ÜGU¢’Î çS¢. 728 çã. ÜU¢ï ±¢ïã §S¢ Îé‹²¢ S¢ï LwGS¢¼ ãé±¢ J }¢é¥¢¶GÁ¢G»
©wGÚ±è ¥|¢è Ï¢¢ÜGUè ãñ J(1)
ãGÎèS¢ “H¢¼éà¢gé<ÚãG¢H”
§ÏÝï ¼èç}¢²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜUè }¢¢’Ý±è ¥¢ñH¢Î ²¢’Ýè çÈGUÜGUü» ±ã¢çÏ¢²¢
ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜUè çÁ¢G²¢Ú¼ S¢ï }¢‹¥G ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Ï¢é¶¢G Úè ÜUè §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï Ï¢¼G¢Úñ ï
ÎHèH ÜïU Ðïà¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ÚS¢êHËé H¢ã Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU
ÜUÁ¢¢±ï Ý Ï¢¢æ{ï Á¢¢»æ }¢x¢Ú ¼èÝ ãè }¢çSÁ¢Î¢ï´ ²¢’Ýè }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ ±

}¢çSÁ¢Îï ÚS¢êH ± }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ ÜUè ¼GÚÈGU J
§S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ S¢è{¢ S¢¢Î¢ }¢¼GHÏ¢ çÁ¢S¢ ÜU¢ï ¼}¢¢}¢ à¢éÚ¢üãGï ãGÎèS¢
Ýï S¢}¢Û¢¢ ãñ ²ïãè ãñ çÜU ¼}¢¢}¢ Îé‹²¢ }¢ï´ ¼èÝ ãè }¢çSÁ¢Îï´ ²¢’Ýè }¢çSÁ¢Îï
ãGÚ¢}¢, }¢çSÁ¢Îï ÚS¢êH, }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ »ïS¢è }¢S¢¢çÁ¢Î ãñ´ çÁ¢Ý ÜU¢ï ¼}¢¢}¢
Îé‹²¢ ÜUè }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÐÚ ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ »ÜU ¶G¢S¢ ÈGUÁ¢GèH¼
ãG¢çS¢H ãñ J çHã¢Á¢G¢ §Ý ¼èÝ }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜUè ¼GÚÈGU ÜUÁ¢¢±ï Ï¢¢æ{ ÜUÚ ÎêÚ ÎêÚ S¢ï
S¢ÈGUÚ ÜUÚ ÜïU Á¢¢Ý¢ Ó¢¢çã²ï HïçÜUÝ §Ý ¼èÝ }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜïU çS¢±¢ Ó¢êæçÜU Îé‹²¢
|¢Ú ÜUè ¼}¢¢}¢ }¢çSÁ¢Îï´ ¥Á¢í¢ï S¢±¢Ï¢ ÜïU }¢é¥G¢}¢Hï }¢ï´ Ï¢Ú¢Ï¢Ú ãñ´ J §S¢ çH²ï

§Ý ¼èÝ }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úè }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼GÚÈGU ÜUÁ¢¢±ï Ï¢¢æ{ ÜUÚ
ÎêÚ ÎêÚ S¢ï S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ï§ü Á¢GMÚ¼ Ýãè´ ãñ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï }¢à¢¢ãÎ»
}¢ÜGU¢çÏ¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ²¢ Ý ÜUÚÝï S¢ï ¼¢ï ÜU¢ï§ü ¼¥GËHéÜGU Ýãè´ ãñ J
¥x¢Ú §S¢ Ï¢¢¼ ÜU¢ï ¥G¢çH}¢¢ï´ ÜUè Á¢GÏ¢¢Ý }¢ï´ S¢}¢Û¢Ý¢ ã¢ï ¼¢ï ²êæ
S¢}¢çÛ¢²ï çÜU §S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ }¢éS¼SÝ¢ }¢éÈGUÚüx¢G ãñ ¥¢ñÚ
“}¢éS¼SÝ¢ }¢éÈGUÚüx¢G” }¢ï´ “}¢éS¼SÝ¢ ç}¢‹ã” ã}¢ïà¢¢ ±¢ïãè }¢éÜGUgÚ }¢¢Ý¢
Á¢¢»x¢¢ Á¢¢ï }¢éS¼SÝ¢ ÜUè Ý¢ñ¥G ã¢ï }¢S¢HÝ }¢ï´ HzGÁ¢G
²¢ ÜU¢ï }¢éS¼SÝ¢ ç}¢‹ã }¢éÜGUgÚ Ýãè´ }¢¢Ý¢ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ §S¢
§GÏ¢¢Ú¼ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ ²¢ Ýãè´
}¢¢Ý¢ Á¢¢»x¢¢ Ï¢çËÜU §S¢ ÜU¢ }¢¼G H Ï¢ ²ï ã è }¢¢Ý¢ Á¢¢»x¢¢ çÜU
¼¢ï §S¢ ãGÎèS¢ }¢ḯ |¢è “}¢éS¼SÝ¢ ç}¢‹ã” Ï¢Á¢éÁ¢G HzGÁ¢G
“}¢çSÁ¢Î” ¥¢ñÚ ÜU¢ï§ü ÎêS¢Ú¢ ã¢ï ãè Ýãè´ S¢ÜU¼¢ çHã¢Á¢G¢ ãGÎèS¢ ÜUè ¥SH
§GÏ¢¢Ú¼ ²ïã ãé§ü çÜU ²¢’Ýè ¼èÝ
}¢çSÁ¢Î¢ḯ ÜïU çS¢±¢ çÜUS¢è ÎêS¢Úè }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼GÚÈGU ÜUÁ¢¢±ï Ý Ï¢¢æ{ï Á¢¢»æ J
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï §S¢ ãGÎèS¢ ÜUè Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¢¼ }¢ḯ ²ïã HzGÁ¢G ¥¢²¢ |¢è ãñ J
}¢S¢HÝ »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ²êæ ¥¢²¢ ãñ çÜU
²¢’Ýè S¢é±¢çÚ²¢ï´ ÐÚ ÜUÁ¢¢±ï çÜUS¢è }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼GÚÈGU Ï¢

ÜGUSÎï Ý}¢¢Á¢G Ý Ï¢¢æ{ï Á¢¢»æ çS¢±¢» }¢çSÁ¢Îï ãGÚ¢}¢ ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ ¥¢ñÚ }¢ïÚè
§S¢ }¢çSÁ¢Î ÜïU J
}¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï çÜU §S¢ ãGÎèS¢ }¢ï´ }¢éS¼SÝ¢ ç}¢‹ã ÜU¢ çÁ¢GRU
ÜUÚ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã ãñ Ï¢ãÚ ãG¢H ±ã¢çÏ¢²¢ Ýï

¥GÎ¢±¼ï ÚS¢êH }¢ï´ §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ }¢¼GHÏ¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚÝï }¢ï´ §¼Ýè Ï¢ÇGè
Á¢ã¢H¼ ÜU¢ S¢éÏ¢ê¼ çÎ²¢ ãñ çÜU çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ¼}¢¢}¢ ¥ãHï §GË}¢ §Ý ÜUè
§S¢ Á¢ã¢H¼ ÐÚ }¢¢¼}¢ ÜUÚ¼ï Úãï´x¢ï J
Ï¢¢Úx¢¢ãï wG¢éÎ¢ ±‹Îè }¢ï´ ÚS¢êH ÜU¢ ±S¢èH¢
ãGéÁ¢G êÚï ¥vGÎS¢ ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï §H¢ãè }¢ḯ ±S¢èH¢
Ï¢Ý¢ ÜUÚ Îé¥¢G }¢¢æx¢Ý¢ Á¢¢§Á¢G Ï¢çËÜU }¢éS¼ãGÏ¢ ãñ J §S¢è ÜU¢ï ¼±SS¢éH ±
§çS¼x¢G¢S¢¢ ± ¼à¢zGÈUG ¢ï¥G ±x¢GÚñ ¢ }¢éw¼G çHÈGU ¥ËÈGU¢Á¢G S¢ï ¼¢’Ï¢èÚ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
ãGéÁ¢G êÚ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ḯ ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢Ý¢ ²ïã ãGÁ¢GÚ¢¼ï
¥ç}Ï¢²¢» }¢é„üHèÝ ÜUè S¢é‹Ý¼ ¥¢ñÚ S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ ÜU¢ }¢éÜUG gS¢ ¼GÚèÜGU¢ ãñ J
¥¢ñÚ ²ïã ¼±SS¢éH ãGéÁ¢G êÚ ÜUè ç±H¢Î¼ï à¢ÚèÈGU¢ S¢ï ÐãHï
¥¢Ð ÜUè Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ }¢ḯ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼èÝ¢ḯ ãG¢H¼¢ḯ
}¢ḯ S¢¢çÏ¢¼ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ã}¢ ²ã¢æ ¼èÝ¢ḯ ãG¢H¼¢ḯ }¢ḯ ¥¢Ð S¢ï ¼±SS¢éH ÜUÚÝï ÜUè
Ó¢‹Î ç}¢S¢¢Hḯ çÝã¢²¼ ãè §çwG¼S¢¢Ú ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ çÁ¢GRU ÜUÚ¼ï ãñ́ J
{1} ç±H¢Î¼ S¢ï ÜGUÏH ¼±SS¢éH
çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ Ýï Îé‹²¢ }¢ï´ ¥¢ ÜUÚ Ï¢¢Úè
¼¥G¢H¢ S¢ï ²êæ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU
»ï }¢ïÚï ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú ! }¢ñ´ ¼éÛ¢ S¢ï }¢éãG}}¢Î ÜïU ±S¢èHï S¢ï
S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ çÜU ¼ê }¢éÛ¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ Îï J
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥¢Î}¢ ! ¼é}¢ Ýï
}¢éãG}}¢Î ( ) ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG ÐãÓ¢¢Ý¢ ãG¢H¢æ çÜU }¢ñ´ Ýï
¥|¢è ¼ÜU ©Ý ÜU¢ï ÐñÎ¢ |¢è Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢²¢ ? ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ Ýï ¥GÁ¢Gü
çÜU²¢ çÜU »ï }¢ïÚï ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú ! Á¢Ï¢ ¼ê Ýï }¢éÛ¢ï ÐñÎ¢ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ }¢ïÚï Ï¢ÎÝ }¢ï´
MãG ÈêæUÜUè ¼¢ï }¢ñ´ Ýï S¢Ú ©Æ¢ ÜUÚ Îï¶¢ çÜU ¥Gà¢ïü }¢Á¢èÎ ÜïU Ð¢²¢ï´ ÐÚ
çH¶¢ ãé±¢ ãñ J §S¢ S¢ï }¢ñ´ Ýï S¢}¢Û¢ çH²¢ çÜU
¼êÝï çÁ¢S¢ ÜïU Ý¢}¢ ÜU¢ï ¥ÐÝï Ý¢}¢ ÜïU S¢¢‰¢ ç}¢H¢ ÜUÚ ¥Gà¢ü ÐÚ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¢²¢
ãñ ±¢ïã ²ÜGUèÝÝ ¼ïÚ¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ã¢ïx¢¢ J ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï
ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU »ï ¥¢Î}¢ ( ) Ï¢ïà¢ÜU ¼é}¢ Ýï S¢Ó¢ ÜUã¢ ±¢ïã }¢ïÚï
Ý…GÎèÜU ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ ãñ´ Ó¢êæçÜU ¼é}¢ Ýï §Ý ÜU¢ï }¢ïÚï
ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢²¢ ãñ §S¢ çH²ï }¢ñ´ Ýï ¼é}¢ ÜU¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÜUÚ çÎ²¢ ¥¢ñÚ
S¢éÝ H¢ï çÜU ¥x¢Ú }¢éãG}}¢Î ( ) Ý ã¢ï¼ï ¼¢ï }¢ñ´ ¼é}¢ ÜU¢ï ÐñÎ¢
Ý ÜUÚ¼¢ J §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï çÚ±¢²¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J(1)
{2} Á¢G¢çãÚè ãG²¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ¼±SS¢éH

ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢Ð ÜUè }¢éÜGUgS¢ }¢Á¢¢çHS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï
ÜUÚ çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥ÐÝè ÎèÝ¢ï Îé‹²¢ ÜUè ¼}¢¢}¢ ãG¢Á¢¼ï´ ¼GHÏ¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï ‰¢ï §S¢è
¼GÚãG ¥ÐÝè Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ï ±S¢èH¢ |¢è Ï¢Ý¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J Ï¢çËÜU wG¢éÎ
ãGéÁG¢êÚ Ýï Ï¢¢’Á¢G S¢ãG¢Ï¢¢ ÜU¢ï ²ïã ¼¢’Hè}¢ Îè çÜU ±¢ïã
¥ÐÝè Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ ÚS¢êH ÜUè }¢éÜGUgS¢ Á¢G¢¼ ÜU¢ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï ¼¥G¢H¢ ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú
}¢ï´ ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï “}¢¢ï’çÁ¢Á¢G¢¼” ÜïU çÁ¢GRU }¢ï´ ¥¢Ð »ÜU Ý¢Ï¢èÝ¢
ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ ²ïã ãGÎèS¢ ÐÉG Ó¢éÜïU çÜU »ÜU Ý¢Ï¢èÝ¢ Ï¢¢Úx¢¢ãï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ãé±¢ ¥¢ñÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ¥¢Ð ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ S¢ï Îé¥G¢ ÜUÚ Îï´ çÜU ±¢ïã
}¢éÛ¢ï ¥G¢çÈGUÄ²¼ Ï¢wGà¢ï J ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥x¢Ú ¼ê Ó¢¢ãï ¼¢ï }¢ñ´ Îé¥G¢ ÜUÚ
Îï¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú ¼ê Ó¢¢ãï ¼¢ï S¢Ï¢í ÜUÚ, S¢Ï¢í ¼ïÚï ãGÜGU }¢ï´ ¥ÓÀ¢ ãñ J Á¢Ï¢ ©S¢
Ýï Îé¥G¢ ÜïU çH²ï §SÚ¢Ú çÜU²¢ ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ©S¢ ÜU¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ ÜUè ¼é}¢ ¥ÓÀè
¼GÚãG ±éÁG¢ê ÜUÚ ÜïU ²êæ Îé¥G¢ }¢¢æx¢¢ï çÜU

²¢ ¥ËH¢ã ! }¢ñ´ ¼ïÚè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ S¢é±¢H ÜUÚ¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ ¼ïÚï ÝÏ¢è,
ÝçÏ¢²ï ÚãG}¢¼ ÜU¢ ±S¢èH¢ Ðïà¢ ÜUÚ¼¢ ãêæ ²¢ }¢éãG}}¢Î ( ) ! }¢ñ´
Ýï ¥ÐÝï ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ ±S¢èH¢ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥ÐÝè §S¢
Á¢GMÚ¼ }¢ï´ ¼¢çÜU ±¢ïã ÐêÚè ã¢ï Á¢¢» ²¢ ¥ËH¢ã ! ¼ê }¢ïÚï ãGÜGU }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ ÜUè
à¢ÈGU¢¥G¼ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ J
§S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï ç¼Úç}¢Á¢Gè ± ÝS¢¢§ü Ýï çÚ±¢²¼ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ
ç¼Úç}¢Á¢Gè Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ã¢Á¢G¢ ãGÎèS¢ï ãGS¢Ý, S¢ãGèãG, x¢GÚèÏ¢ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢
Ï¢ñãÜGUè ± ¼GÏ¢Ú¢Ýè Ýï |¢è §S¢ ãGÎèS¢ ÜU¢ï S¢ãGèãG ÜUã¢ ãñ }¢x¢Ú §}¢¢}¢ Ï¢ñãÜGUè Ýï
§¼Ý¢ ¥¢ñÚ ÜUã¢ ãñ çÜU ©S¢ Ý¢Ï¢èÝ¢ Ýï »ïS¢¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè ¥¢æ¶ḯ ¥ÓÀè
ã¢ï x¢§æü J(1)
Îé¥G¢» ÝÏ¢±è }¢ï´ ±S¢èH¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ÜUè ±¢çHÎ» }¢¢çÁ¢Î¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢ç¼G}¢¢
çÏ¢‹¼ï ¥S¢Î ÜU¢ Á¢Ï¢ §Ýç¼ÜGU¢H ãé±¢ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í
¼Ä²¢Ú ã¢ï x¢§ü ¼¢ï wG¢éÎ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ýï ¥ÐÝï ÎS¼ï
}¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ÜUè HãGìÎ ¶¢ïÎè çÈUÚ ©S¢ ÜGUÏ¢í }¢ï´ HïÅ ÜUÚ ¥¢Ð Ýï
²êæ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! }¢ïÚè }¢¢æ (Ó¢Ó¢è) ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥S¢Î ÜU¢ï Ï¢wGà¢
Îï ¥¢ñÚ §S¢ ÐÚ §S¢ ÜUè ÜGUÏ¢í ÜU¢ï ÜéUà¢¢Î¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï J Ï¢ ±S¢èH¢ ¥ÐÝï ÝÏ¢è
ÜïU ¥¢ñÚ ©Ý ÝçÏ¢²¢ï´ ÜïU ±S¢èHï S¢ï Á¢¢ï }¢éÛ¢ S¢ï ÐãHï ãé» ãñ´ v²êæ çÜU ¼ê
¥ÚãG}¢éÚ¢üçãG}¢èÝ ãñ J(2)

Á¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢ Ï¢Ó¢ÐÝ }¢ï´ ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢

ÜUè ÜUÈGU¢H¼ }¢ï´ ‰¢ï ¼¢ï ãGéÁG¢êÚ ÜUè ²ïã Ó¢Ó¢è ²¢’Ýè ¥Ï¢ê ¼G¢çHÏ¢ ÜUè Ï¢è±è
ÈGU¢ç¼G}¢¢ çÏ¢‹¼ï ¥S¢Î ¥¢Ð ÜU¢ Ï¢ÇG¢ ¶G¢S¢ ¶G²¢H Ú¶¼è ‰¢è´ ²ïã ©S¢è
»ãGS¢¢Ý ÜU¢ Ï¢ÎH¢ ‰¢¢ çÜU ¥¢Ð Ýï §Ý ÜU¢ï ¥ÐÝè Ó¢¢ÎÚï }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜU¢ ÜUÈGUÝ
ÐãÝ¢²¢ ¥¢ñÚ wG¢éÎ ¥ÐÝï ÎS¼ï ÚãG}¢¼ S¢ï ©Ý ÜUè ÜGUÏ¢í ÜUè HãGìÎ ¶¢ïÎè ¥¢ñÚ
§Ý ÜUè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ÜéUÀ ÎïÚ HïÅ ÜUÚ Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢§ü J
! ±ËH¢ã ! ©S¢ ÜGUÏ¢í }¢ï´ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU ÚãG}¢¼ ÜïU ÈêUH¢ï´
ÜUè Ï¢¢çÚà¢ ã¢ï¼è Úãïx¢è çÁ¢S¢ ÜGUÏ¢í ±¢Hï ÐÚ ÚãGì}¢¼éçËHH ¥G¢H}¢èÝ ÜUè
ÚãG}¢¼ ÜU¢ §¼Ý¢ Ï¢ÇG¢ ÜUÚ}¢ ãé±¢ J
{3} ±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼±SS¢éH

±ÈGU¢¼ï ¥vGÎS¢ ÜïU Ï¢¢’Î |¢è ãGÁ¢GÚ¢¼ï S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢
¥ÐÝè ãG¢Á¢¼¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éS¢èÏ¢¼¢ï´ ÜïU ±vG¼ ãGéÁG¢êÚ ÜU¢ï ¥ÐÝè
Îé¥G¢¥¢ïæ }¢ï´ ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï Ï¢çËÜU ¥¢Ð ÜU¢ï ÐéÜU¢Ú ÜUÚ ¥¢Ð S¢ï
§çS¼x¢G¢S¢¢ çÜU²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
Ï¢¢çÚà¢ ÜïU çH²ï §çS¼x¢G¢S¢¢
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ ÜïU
Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ÜGUãGì¼G ÐÇG x¢²¢ ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÏ¢H¢H çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ S¢ãG¢Ï¢è
Ýï ÚS¢êHéËH¢ã ÜUè ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ
ã¢ï ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! ¥ÐÝè
©}}¢¼ ÜïU çH²ï Ï¢¢çÚà¢ ÜUè Îé¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ ±¢ïã ãH¢ÜU ã¢ï Úãè ãñ J ÚS¢êH
Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ ©Ý S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¼é}¢ ãGÁ¢GÚ¼ï
©G}¢Ú ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ ÜUÚ }¢ïÚ¢ S¢H¢}¢ ÜUã¢ï ¥¢ñÚ çÏ¢à¢¢Ú¼ Îï Î¢ï çÜU Ï¢¢çÚà¢
ã¢ïx¢è ¥¢ñÚ ²ïã |¢è ÜUã Î¢ï çÜU ±¢ïã Ý}¢èü §çwG¼²¢Ú ÜUÚï´ J ©S¢ à¢wGS¢ Ýï
Ï¢¢Úx¢¢ãï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¶GÏ¢Ú ÜUÚ Îè J ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú
²ïã S¢éÝ ÜUÚ Ú¢ï» çÈUÚ ÜUã¢ »ï ÚÏ¢ ! }¢ñ´ ÜU¢ï¼¢ãè Ýãè´ ÜUÚ¼¢
}¢x¢Ú ©S¢è Ó¢èÁ¢G }¢ï´ çÜU çÁ¢S¢ S¢ï }¢ñ´ ¥G¢çÁ¢Á¢G ãêæ J(1)
ÈGUyãG ÜïU çH²ï ¥¢Ð ÜU¢ ±S¢èH¢
¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï ÈGU¢MÜGUï ¥¢’Á¢G}¢ Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGU¼üG ÜïU ã¢‰¢ ¥ÐÝ¢ ¶G¼G ¥}¢èÚï HàÜUÚ
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ©GÏ¢ñÎ¢ çÏ¢Ý ¥H Á¢Ú¢üãG ÜïU Ý¢}¢ }¢ÜGU¢}¢ï “²Ú}¢êÜU”
}¢ï´ |¢ïÁ¢¢ ¥¢ñÚ S¢H¢}¢¼è ÜUè Îé¥G¢ }¢¢æx¢è J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGU¼üG
Á¢Ï¢ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è S¢ï Ï¢¢ãÚ ¥¢» ¼¢ï ©Ý ÜU¢ï ¶G²¢H
¥¢²¢ çÜU }¢éÛ¢ S¢ï Ï¢ÇGè x¢GH¼Gè ãé§ü çÜU }¢ñ´ Ýï Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÐÚ S¢H¢}¢ Ýãè´
¥GÁ¢Gü çÜU²¢ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï ±¢ÐS¢ Á¢¢ ÜUÚ Á¢Ï¢ ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ãé»
¼¢ï ±ã¢æ ãGÁ¢GÚ¼ï ¥G¢§à¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢, ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï
ãGS¢Ý ± ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ãGéS¢ñÝ ãG¢çÁ¢GÚ ‰¢ï J ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ÜGU¼üG Ýï ©Ý ãGÁ¢GÚ¢¼ S¢ï Á¢æx¢ï ²Ú}¢êÜU }¢ï´ §SH¢}¢ ÜUè ÈGUyãG
ÜïU çH²ï Îé¥G¢ ÜUè ÎÚwG±¢S¼ ÜUè ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè ± ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢
Ýï ã¢‰¢ ©Æ¢ ÜUÚ ²êæ Îé¥G¢ }¢¢æx¢è çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢ ©S¢ ÝçÏ¢²ï }¢éS¼GÈUG ¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êHï }¢éÁ¼Ï¢¢ çÜU
çÁ¢Ý ÜïU ±S¢èHï S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥¢Î}¢ ÜUè Îé¥G¢ ÜGUÏ¢êH ã¢ï x¢§ü ¥¢ñÚ
wG¢éÎ¢ Ýï ©Ý ÜU¢ï }¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ çÎ²¢ §Ý ãè ÜïU ±S¢èHï S¢ï Îé¥G¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU
¼ê ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ÜGU¼üG ÐÚ §S¢ ÜU¢ Ú¢S¼¢ ¥¢S¢¢Ý ÜUÚ Îï ¥¢ñÚ ÎêÚ
ÜU¢ï Ý…GÎèÜU ÜUÚ Îï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï ÝÏ¢è ÜïU ¥SãG¢Ï¢ ÜUè }¢ÎÎ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ©Ý ÜU¢ï
ÈGUyãG ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï J
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GHè Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÎéËH¢ã
çÏ¢Ý ÜGU¼üG S¢ï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥Ï¢ ¥¢Ð Á¢¢§²ï J ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ± ¥GÏÏ¢¢S¢ ± ¥GHè ± ãGS¢Ý ± ãGéS¢ñÝ ± ¥ÁG±¢Á¢ï ÝÏ¢è

( ) ÜUè Îé¥G¢ ÜU¢ï ÚÎ Ýãè´ ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ Á¢Ï¢ çÜU §Ý H¢ïx¢¢ï´ Ýï ©S¢

ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ©S¢ ÝÏ¢è ÜU¢ ±S¢èH¢ ÐÜUÇG¢ ãñ Á¢¢ï ¥vÚ}¢éH ¶GËÜGU ãñ´ J(1)
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú ÜUè Îé¥G¢ }¢ï´ ±S¢èH¢

ãGÁ¢GÚ¼ï ¥ÝS¢ ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ
ãGÁ¢GÚ¼ï ©G}¢Ú Á¢Ï¢ ©Ý ÜïU Î¢ñÚï ç¶GH¢ÈGU¼ }¢ï´ ÜGUãGì¼G ÐÇG Á¢¢¼¢
‰¢¢ ¼¢ï ±¢ïã Ï¢¢çÚà¢ ÜïU çH²ï §S¢ ¼GÚãG Îé¥G¢ }¢¢æx¢¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï çÜU
²¢ ¥ËH¢ã ! ã}¢ ¼ïÚï ÝÏ¢è ÜU¢ï ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Îé¥¢G }¢¢æx¢¢ ÜUÚ¼ï
‰¢ï ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ ¼ê ã}¢ ÜU¢ï Ï¢¢çÚà¢ çÎ²¢ ÜUÚ¼¢ ‰¢¢ ¥Ï¢ ã}¢ ¼ïÚï ÎÚÏ¢¢Ú }¢ḯ ¼ïÚï
ÝÏ¢è ÜïU Ó¢Ó¢¢ (ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GÏÏ¢¢S¢) ÜU¢ï ±S¢èH¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ Îé¥¢G ÜUÚ¼ï ãñ́ çHã¢Á¢G¢ ¼ê
ã}¢ ÜU¢ï Ï¢¢çÚà¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ J(2)
¥H x¢GÚÁ¢G S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU Ï¢¢’Î ¼¢Ï¢ï§üGÝ
± ¼Ï¢»G ¼¢Ï¢ï§üGÝ ¥¢ñÚ ÎêS¢Úï S¢HÈGU S¢¢çHãGèÝ Ýï ã}¢ïà¢¢ ãGéÁG¢êÚ ÚãGì}¢¼éçËHH
¥G¢H}¢èÝ ÜUè Á¢G¢¼ï ¥vGÎS¢ S¢ï ¼±SS¢éH ± §çS¼x¢G¢S¢ï
ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè Ú¶¢ ¥¢ñÚ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ }¢ï´
¥¢Á¢ ¼ÜU §S¢ ÜU¢ çS¢çËS¢H¢ Á¢¢Úè ãñ J ¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ¼ÜU
Á¢¢Úè Úãïx¢¢ J §S¢ çS¢çËS¢Hï }¢ï´ S¢ï´ÜUÇG¢ï´ §ü}¢¢Ý ¥zGÚ¢ïÁ¢G ±¢çÜGU¥G¢¼ Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ
ãñ´ J HïçÜUÝ çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¼G±èH ã¢ï Á¢¢Ýï ÜU¢ ¶G¼GÚ¢ ÜGUH}¢ ÐÚ ÜUÚzG²ê Hx¢¢»
ãé» ãñ çÈUÚ |¢è Ó¢‹Î ±¢çÜGU¥G¢¼ ¼ãGÚèÚ ÜUÚ¼¢ ãêæ J
ãGéÁG¢êÚ Ýï ¥SS¢è ÎèÝ¢Ú ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢»
}¢àãêÚ ãG¢çÈGUÁG¢éH ãGÎèS¢ ãGÁ¢GÚ¼ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢é‹ÜUçÎÚ (}¢é¼±zGÈGU¢
çS¢. 205 çã.) ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU »ÜU à¢wGS¢ Ýï }¢ïÚï ±¢çHÎ ÜïU Ð¢S¢ ¥SS¢è

ÎèÝ¢Ú Ï¢¼G¢ñÚï ¥}¢¢Ý¼ Ú¶ï ¥¢ñÚ ²ïã ÜUã ÜUÚ çÁ¢ã¢Î }¢ï´ Ó¢H¢ x¢²¢ çÜU }¢ïÚè
±¢ÐS¢è ¼ÜU ¥x¢Ú ¼é}ãï´ §S¢ ÜUè Á¢GMÚ¼ ÐÇGï ¼¢ï wG¢éÎ ¶GÓ¢ü ÜUÚ HïÝ¢ J
±¢çHÎ Ýï ÜGUãGì¼G S¢¢Hè }¢ï´ ²ïã ÚÜGU}¢ ¶GÓ¢ü ÜUÚ Ç¢Hè J ©S¢ à¢wGS¢ Ýï çÁ¢ã¢Î
S¢ï ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ¥ÐÝè ÚÜGU}¢ ÜU¢ }¢é¼G¢HÏ¢¢ çÜU²¢ J ±¢çHÎ Ýï ©S¢ S¢ï
±¢’Î¢ ÜUÚ çH²¢ çÜU ÜUH ¥¢Ý¢ ¥¢ñÚ Ú¢¼ }¢çSÁ¢Îï ÝÏ¢±è }¢ï´ x¢éÁ¢G¢Úè J ÜU|¢è
ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú S¢ï çHÐÅ¼ï, ÜU|¢è ç}¢}Ï¢Úï ¥yGãÚ S¢ï çÓ¢}¢Å¼ï §S¢è ãG¢H }¢ï´ S¢éÏãG
ÜUÚ Îè J ¥|¢è ÜéUÀ ¥‹{ïÚ¢ ãè ‰¢¢ çÜU Ý¢ x¢ã¢æ »ÜU à¢wGS¢ Ýé}¢êÎ¢Ú ãé±¢ ±¢ïã
²ïã ÜUã Úã¢ ‰¢¢ çÜU »ï ¥Ï¢ê }¢éãG}}¢Î ! ²ïã H¢ï ! ±¢çHÎ Ýï ã¢‰¢ Ï¢ÉG¢²¢ ¼¢ï
v²¢ Îï¶¼ï ãñ´ çÜU ±¢ïã »ÜU ‰¢ïHè ãñ çÁ¢S¢ }¢ï´ ¥SS¢è ÎèÝ¢Ú ãñ´ S¢éÏãG ÜU¢ï
±¢çHÎ Ýï ±¢ïãè ÎèÝ¢Ú ©S¢ à¢wGS¢ ÜU¢ï Îï çÎ²ï J(1)
ÜGUÏ¢íï ¥‹±Ú S¢ï Ú¢ïÅè ç}¢Hè
}¢àãêÚ Ï¢éÁG¢éx¢ü ¥¢ñÚ S¢êÈGUè ãGÁ¢GÚ¼ï §ÏÝï Á¢ËH¢Î ÜU¢
Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ́ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Úã }¢ḯ Î¢ç¶GH ãé±¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ÜGïU S¢ï ‰¢¢ }¢ñ́ Ýï ÜGUÏ¢íï
¥‹±Ú ÐÚ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( )!
}¢ñ´ ¥¢Ð ÜU¢ }¢ïã}¢¢Ý ãêæ §¼Ý¢ ¥GÁ¢Gü ÜUÚ ÜïU }¢ñ´ S¢¢ï x¢²¢ J wG±¢Ï¢ }¢ï´ ãGéÁG¢êÚ
ÝçÏ¢²ï ¥ÜUÚ}¢ Ýï }¢éÛ¢ï »ÜU Ú¢ïÅè §GÝ¢²¼ ÈGUÚ}¢¢§ü J
¥¢{è }¢ñ´ Ýï ¶¢ Hè J Á¢Ï¢ ¥¢æ¶ ¶éHè ¼¢ï ¥¢{è Ú¢ïÅè }¢ïÚï ã¢‰¢ }¢ï´ ‰¢è J(2)
§}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè ÜU¢ï ÜñUS¢ï ¶¢Ý¢ ç}¢H¢ ?
§}¢¢}¢ ¥Ï¢ê Ï¢RU }¢ÜGUÚè ÜUã¼ï ãñ´ çÜU }¢ñ´ ¥¢ñÚ §}¢¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè ¥¢ñÚ
¥Ï¢ê à¢ñ¶G ¼èÝ¢ï´ ãGÚ}¢ï ÝÏ¢±è }¢ï´ ÈGU¢ÜGïU S¢ï ‰¢ï J Á¢Ï¢ §Gà¢¢ ÜU¢ ±vG¼ ¥¢²¢ ¼¢ï
}¢ñ´ Ýï ÜGUÏ¢í à¢ÚèÈGU ÜïU Ð¢S¢ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢ ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
( ) ! “ã}¢ H¢ïx¢ |¢êÜïU ãñ´ J” ²ïã ¥GÁ¢Gü ÜUÚ ÜïU }¢ñ´ H¢ñÅ
¥¢²¢ J §}¢¢}¢ ¥Ï¢éH ÜGU¢çS¢}¢ ¼GÏ¢Ú¢Ýè Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU Ï¢ñÆ¢ï, çÚÁGÜGU

¥¢»x¢¢ ²¢ }¢¢ñ¼ J ¥Ï¢ê Ï¢RU }¢ÜGUÚè ÜU¢ Ï¢²¢Ý ãñ çÜU }¢ñ´ ¥¢ñÚ ¥Ï¢éàà¢ñ¶G ¼¢ï
S¢¢ï x¢» }¢x¢Ú ¼GÏ¢Ú¢Ýè Ï¢ñÆï ãé» ‰¢ï çÜU »ÜU ¥GH±è Ýï ¥¢ ÜUÚ ÎÚ±¢Á¢G¢
¶Å¶Å¢²¢ J ã}¢ Ýï ¶¢ïH¢ ¼¢ï v²¢ Îï¶¼ï ãñ´ çÜU ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ Î¢ï xG¢éH¢}¢ ãñ´
çÁ¢Ý }¢ï´ S¢ï ãÚ »ÜU ÜïU ã¢‰¢ }¢ï´ »ÜU Å¢ïÜUÚè ãñ Á¢¢ï çÜGUS}¢ çÜGUS}¢ ÜïU ¶¢Ý¢ï´ S¢ï
|¢Úè ãé§ü ãñ J ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï Ï¢ñÆ ÜUÚ ¶¢²¢ ¥¢ñÚ ¶G²¢H çÜU²¢ çÜU Ï¢Ó¢ï ãé»
¶¢Ýï ÜU¢ï xG¢éH¢}¢ Hï Hïx¢¢ }¢x¢Ú ±¢ïã Ï¢¢ÜGUè ¶¢Ý¢ |¢è ã}¢¢Úï Ð¢S¢ À¢ïÇG ÜUÚ
Ó¢H¢ x¢²¢ J Á¢Ï¢ ã}¢ ¶¢Ýï S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ãé» ¼¢ï ¥GH±è Ýï ã}¢ S¢ï ÜUã¢ çÜU
v²¢ ¼é}¢ Ýï ãGéÁG¢êÚ ÝçÏ¢²ï ÜUÚè}¢ S¢ï ÈGUÚ²¢Î ÜUè ‰¢è v²êæ
çÜU ÚS¢êHéËH¢ã Ýï wG±¢Ï¢ }¢ï´ }¢éÛ¢ï ãGév}¢ çÎ²¢ çÜU }¢ñ´
¼é}ã¢Úï Ð¢S¢ ÜéUÀ ¶¢Ý¢ Hï Á¢¢ªæ J(1)
»ÜU Á¢G¢çH}¢ ÐÚ ÈGU¢çHÁ¢ çx¢Ú¢
»ÜU à¢wGS¢ Ýï Ú¢ñÁ¢G» ¥vGÎS¢ ÜïU Ð¢S¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï ¥Á¢G¢Ý
Îè ¥¢ñÚ Á¢êæãè ©S¢ Ýï ÜUã¢, wG¢ég¢}¢ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ S¢ï »ÜU
à¢wGS¢ Ýï ©Æ ÜUÚ ©S¢ ÜU¢ï »ÜU ÆŒÐÇG }¢¢Ú¢ J ©S¢ à¢wGS¢ Ýï Ú¢ï ÜUÚ ¥GÁ¢Gü çÜU²¢
çÜU ²¢ ÚS¢êHËH¢ã ( ) ! “¥¢Ð ÜïU ãGéÁG¢êÚ }¢ï´ }¢ïÚï S¢¢‰¢
²ïã S¢éHêÜU çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ?” ©S¢è ±vG¼ ©S¢ ¶G¢çÎ}¢ ÐÚ ÈGU¢çHÁ¢ çx¢Ú¢ J
©S¢ï ±ã¢æ S¢ï ©Æ¢ ÜUÚ Hï x¢» ¥¢ñÚ ±¢ïã ¼èÝ çÎÝ ÜïU Ï¢¢’Î }¢Ú x¢²¢ J(2)
¥H x¢GÚÁ¢G ãGÁ¢GÚ¢¼ï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ¥¢ñçH²¢»

©GÁ¢G¢}¢ S¢ï ¼±SS¢éH ¥¢ñÚ §çS¼x¢G¢S¢¢ Á¢¢§Á¢G Ï¢çËÜU }¢éS¼ãGìS¢Ý
ãñ J ²ïãè ±Áã ãñ çÜU H¢¶¢ï´ ©GH}¢¢» ÚÏÏ¢¢çÝÄ²èÝ ± ¥¢ñçH²¢» ÜU¢ç}¢HèÝ
ãÚ Î¢ñÚ }¢ï´ Ï¢éÁG¢éx¢¢üÝï ÎèÝ S¢ï ÝÁG}¢¢ï ÝSÚ }¢ï´ ¼±SS¢éH ± §çS¼x¢G¢S¢¢ ÜUÚ¼ï Úãï
¥¢ñÚ ²ïãè ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ± Á¢}¢¢¥G¼ ÜU¢ }¢éÜGUgS¢ }¢Á¢GãÏ¢ ãñ J

ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ÜU¢ §çS¼x¢G¢S¢¢

¥x¢Ú ã}¢ §S¢ ÜUè ç}¢S¢¢Hï´ ¼ãGÚèÚ ÜUÚï´ ¼¢ï çÜU¼¢Ï¢ Ï¢ãé¼ ¼G±èH ã¢ï
Á¢¢»x¢è ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ ã}¢ çS¢ÈGUü §}¢¢}¢ï ¥¢’Á¢G}¢ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢
ÜïU ÜGUS¢èÎï }¢ï´ S¢ï ¼èÝ ¥à¥G¢Ú ¼Ï¢LüÜUÝ ÝvGH ÜUÚ¼ï ãñ´ çÁ¢Ý
}¢ï´ ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ }¢¢ñS¢êÈGU Ýï çÜUS¢ ¼GÚãG ÎÚÏ¢¢Úï çÚS¢¢H¼ }¢ï´ ¥ÐÝ¢ §çS¼x¢G¢S¢¢
Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ §S¢ ÜU¢ï Ï¢ çÝx¢¢ãï §GÏ¢í¼ Îïç¶²ï ¥¢ñÚ §‹ãè ¥à¥G¢Ú ÐÚ ã}¢
¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ ÜU¢ï ¶Gy}¢ ÜUÚ¼ï ãñ´, }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï :
¼…ü}¢¢ : »ï S¢çÄ²ÎéSS¢¢Î¢¼ ! }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU Ð¢S¢ ÜGUSÎ ÜUÚ ÜïU ¥¢²¢ ãêæ
}¢ñ´ ¥¢Ð ÜUè wG¢éàÝêÎè ÜU¢ ©}}¢èÎ ±¢Ú ãêæ ¥¢ñÚ ¥¢Ð ÜUè ÐÝ¢ã x¢¢ã }¢ï´ ÐÝ¢ã x¢éÁ¢GèÝ
ãêæ J ¥¢Ð ÜUè ±¢ïã Á¢G¢¼ ãñ çÜU ¥x¢Ú ¥¢Ð Ý ã¢ï¼ï ¼¢ï ÜU¢ï§ü ¥¢Î}¢è ÐñÎ¢ Ý çÜU²¢ Á¢¢¼¢
¥¢ñÚ Ý ÜU¢ï§ü }¢wGHêÜGU ¥G¢H}¢ï ±éÁ¢êÎ }¢ï´ ¥¢¼è J }¢ñ´ ¥¢Ð ÜïU Á¢êÎ¢ï ÜUÚ}¢ ÜU¢ ©}}¢èÎ
±¢Ú ãêæ J ¥¢Ð ÜïU çS¢±¢ ¼}¢¢}¢ }¢wGHêÜGU }¢ï´ ¥Ï¢ê ãGÝèÈGU¢ ÜU¢ ÜU¢ï§ü S¢ã¢Ú¢ Ýãè´ !

ãçÎÄ²» S¢H¢}¢ Ï¢ ãGéÁG¢êÚ

S¢H¢}¢ »ï }¢éS¼GÈGU¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚãG}¢¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï }¢éÁ¼Ï¢¢ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ²ÁGÎ¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï }¢yGH»G ¥‹±¢Úï S¢éÏãG¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï }¢}Ï¢»G ¥‹ã¢Úï »ãGS¢¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï ¼¢Á¢Î¢Úï Ï¢ÁG}¢ï §}ÜU¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï à¢ãìÚï ²¢Úï }¢éËÜïU §GÚÈGU¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï ²¢±Úï }¢¢ïãG¼¢Á¢¢ï S¢éË¼G¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï x¢¢ñãÚï ¼¢Á¢ï S¢éHñ}¢¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï ÜU¢ÚS¢¢Á¢Gï ÎÎü }¢‹Î¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï S¢ÚÈGUÚ¢Á¢Gï ¥Gà¢ïü ²ÁGÎ¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï çÜGUÏH» çÎH, ÜU¢’Ï¢» Á¢¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï MãGï ç}¢ËH¼, Á¢¢Ýï §ü}¢¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï ¶G¢ç¼}¢ï Î¢ñÚï ÚS¢êH¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã
S¢H¢}¢ »ï ÜU¢çà¢ÈGïU ¥„Ú¢Úï çÐ‹ã¢æ, ²¢ ÚS¢êHËH¢ã

ÜGUyG¥G» ¼¢Úè¶Gï ¼SÝèÈGU

¥Á¢G : }¢¢ñH±è ÈGUÁGHï ÚS¢êH çÏ¢Ý ãGÁ¢GÚ¼ï }¢éS¢ç‹ÝÈGU
wG¢éÎ¢ ÜUè à¢¢Ý ! çH¶è ¥¢’Á¢G}¢è Ýï Á¢Ï¢ S¢èÚ¼
¼¢ï wG¢êÏ¢ wG¢êÏ¢ ãé§ü }¢éçËãGÎ¢ï´ ÜUè Ï¢ñ¶GÜéUÝè
çÝà¢¢Ýï ãGÜGU S¢ï ç}¢Å¢²¢ ç¼GçHS}¢ï Ï¢¢ç¼GH ÜU¢ï
ãGÚè}¢ï ÜU¢’Ï¢¢ }¢ï´ Á¢ñS¢è ãé§ü ‰¢è Ï¢é¼ çà¢ÜUÝè
ãñ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜUè S¢èÚ¼ï ¥vGÎS¢
ãñ §S¢ ÜïU ãGÈGU¢ïZ Ðï ÜéUGÚÏ¢¢Ý x¢¢ñãÚï ²}¢Ýè
çH¶è çÜU¼¢Ï¢ Ï¢ãé¼ }¢éwG¼S¢Ú }¢x¢Ú Á¢¢}¢ï¥G
çÜU S¢Ï¢ ¶GÚèÎ S¢ÜïU´ ã¢ï´ x¢GÚèÏ¢ ²¢ çÜU {Ýè
ÜGUÏ¢êH ÜUÚï §H¢ãè §S¢ï Î¢ï ¥G¢H}¢ }¢ï´
Ï¢ãGvGÜGïU ¥¢Hï }¢éãG}}¢Î Ðñx¢G}Ï¢Úï }¢ÎÝè
ÜUã¢ ²ïã ã¢ç¼ÈGUï x¢GÏñ ¢è Ýï “ÈGUÁGH” S¢ï ãæS¢ ÜUÚ
çÜU §S¢ çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼¢Úè¶G çÜU¼Ýè ¥ÓÀè Ï¢Ýè
ç}¢H¢ ÜïU Ó¢¢Ú S¢Ú¢ï´ ÜU¢ï çÝÜU¢çH²ï ¼¢Úè¶G
S¢Úï ±Hè S¢Úï S¢êÈGUè S¢Úï à¢ÚèÈGU¢ï x¢GÝè
±Hè ÜU¢ S¢Ú , S¢êÈGUè ÜU¢ S¢Ú , à¢ÚèÈGU ÜU¢ S¢Ú ,
x¢GÝè ÜU¢ S¢Ú , §Ý Ó¢¢Ú ãGÈGU¢ïZ ÜU¢ï Ï¢ çãGS¢¢Ï¢ï ¥Ï¢Á¢Î Á¢¢ïÇG ÎïÝï S¢ï
çS¢.1396 çã. ã¢ï Á¢¢¼ï ãñ´ §S¢ ¼GÚãG S¢ï ....
1000 300 90 6 = çS¢. 1396 çã.

ÜGUyG¥G» S¢¢Hï ¼GÏ¢¢¥G¼

wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ }¢éÛ¢ Ðï ÈGUÁGHï wG¢éÎ¢ ãñ
çÜU S¢Ú ÐÚ }¢ïÚï Î¢}¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ ãñ
}¢ïÚï çÎH }¢ï´ ãñ ©ËÈGU¼ï à¢¢ãï ¼G²Ï¢¢
}¢ïÚï S¢Ú }¢ï´ S¢¢ñÎ¢» ¶GñLH ±Ú¢ ãñ
}¢ñ´ ÜéUGÚÏ¢¢Ý ãêæ ©Ý ÜïU ÝvGà¢ï ÜGUÎ}¢ ÐÚ
}¢ïÚ¢ ÎèÝ¢ï §ü}¢¢Ý ©Ý ÜUè ¥Î¢ ãñ
Ýãè´ }¢ïÚï ¥¢’}¢¢H Ï¢çwGà¢à¢ ÜïU ÜGU¢çÏ¢H
}¢éÛ¢ï ¥¢S¢Ú¢ ©Ý ÜU¢ Ú¢ïÁ¢Gï Á¢Á¢G¢ ãñ
Á¢G§üGÈGUè }¢ï´ §ÜU çÎÝ ¶G²¢H ¥¢²¢ }¢éÛ¢ ÜU¢ï
çÜU ¥Ï¢ Á¢ËÎ ãè }¢¢ñ¼ ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ ãñ
wG¢éÎ¢ ±‹Î ÜU¢ï }¢éæã çÎ¶¢Ý¢ ÐÇGïx¢¢
¥G}¢H ãè ±ã¢æ ÐÚ }¢Î¢Úï Á¢Á¢G¢ ãñ
}¢x¢Ú }¢ïÚï ¥¢’}¢¢H ¥ÓÀï Ýãè´ ãñ´
Á¢Ú¢§}¢ S¢ï ¥¢HêÎ¢ Î¢}¢Ý }¢ïÚ¢ ãñ
}¢ñ´ çÜUS¢ ¼GÚãG Á¢¢ªæx¢¢ ÎÚÏ¢¢Úï ÚÏ¢ }¢ï´
x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜU¢ S¢Ú ÐÚ }¢ïÚï Å¢ïÜUÚ¢ ãñ
¥Ó¢¢ÝÜU }¢ïÚï çÎH S¢ï ¥¢±¢Á¢G ¥¢§ü
Ý Í¢Ï¢Ú¢ çÜU ¼ïÚ¢ ±S¢èH¢ Ï¢ÇG¢ ãñ

à¢ÈGUè»G Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜU¢ ¼ê }¢ÎìãG wG±¢æ ãñ
¼éÛ¢ï ©Ý ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï çãGSS¢¢ ç}¢H¢ ãñ
¼ïÚ¢ ãGàÚ §S¢ à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ S¢ï ã¢ïx¢¢
çÜU ¼ïÚï çH²ï ãÚ ¼GÚÈGU }¢ÚãGÏ¢¢ ãñ
wG¢éÎ¢ Œ²¢Ú ± ÚãG}¢¼ S¢ï Îï¶ïx¢¢ ¼éÛ¢ ÜU¢ï
¼ïÚï ã¢‰¢ }¢ï´ “S¢èÚ¼éH }¢éS¼GÈGU¢” ãñ
ãÁ¢G¢Ú¢ï´ ÎéMÎ §S¢ }¢ï´ çH¶ï ãñ´ ¼êÝï
ÝÏ¢è ÜUè ¥Î¢¥¢ïæ ÜU¢ ²ïã ¼…GçÜUÚ¢ ãñ
wG¢éÎ¢ ÜU¢ï Ý v²êæ Œ²¢Ú ¥¢»x¢¢ ¼éÛ¢ ÐÚ
çÜU ¼ê }¢ÎìãG wG±¢Ýï ãGÏ¢èÏ¢ï wG¢éÎ¢ ãñ
ãé§ü §S¢ ¼GÚãG çÎH ÜU¢ï }¢ïÚï ¼S¢ËHè
çÜU }¢ãGà¢Ú }¢ï´ ¥Ï¢ Ð¢Ú Ï¢ïÇG¢ }¢ïÚ¢ ãñ
ãé§ü }¢éÛ¢ ÜU¢ï Á¢Ï¢ çÈGURïU S¢¢Hï ¼GÏ¢¢¥G¼
ÜUã¢ }¢éÛ¢ S¢ï ã¢ç¼ÈGU Ýï v²¢ S¢¢ïÓ¢¼¢ ãñ
çH¶ »ï “¥¢’Á¢G}¢è” §S¢ ÜU¢ S¢¢Hï ¼GÏ¢¢¥G¼
à¢}¢è}¢ï ÝÏ¢è “S¢èÚ¼éH }¢éS¼GÈGU¢” ãñ
çS¢. 1397 çã.
Îé¥¢G
»ï wG¢éÎ¢ ±‹Îï Á¢ã¢æ »ï çÜUÎüx¢¢Ú
¼ïÚè ÚãG}¢¼ ÜU¢ ãêæ }¢ñ´ ©}}¢èÎ ±¢Ú
x¢¢ï çÜU }¢ñ´ §ÜU Ï¢‹Î» Ý¢ÜU¢Ú¢ ãêæ
Ï¢ï ÜUS¢¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ãêæ , Ï¢ïÓ¢¢Ú¢ ãêæ
¼ïÚè ÚãG}¢¼ S¢ï }¢x¢Ú çÎHà¢¢Î ãêæ
Ýï’}¢¼¢ï´ ÜïU Ï¢¢x¢G ÜU¢ à¢}¢à¢¢Î ãêæ
¼êÝï »ïS¢¢ ÈGUÁGH }¢éÛ¢ ÐÚ ÜUÚ çÎ²¢ !
ÚãG}¢¼¢ï´ S¢ï }¢ïÚ¢ Î¢}¢Ý |¢Ú çÎ²¢ !
}¢ïÚè çÜGUS}¢¼ §S¢ ¼GÚãG ÝêÚè ãé§ü
S¢èÚ¼ï ¶Gy}¢éLüS¢éH ÐêÚè ãé§ü
çÜUS¢ Á¢GÏ¢¢æ S¢ï à¢éRU ¼ïÚ¢ ã¢ï ¥Î¢
}¢ñ´ ¼ïÚ¢ Ï¢‹Î¢ ãêæ, ¼ê }¢ïÚ¢ wG¢éÎ¢
»ï wG¢éÎ¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU Úãï HñH¢ï Ýã¢Ú
Î¢ï Á¢ã¢æ }¢ï´ ã¢ï ²ïã }¢ïÚè ²¢Îx¢¢Ú
xG¢é‹Ó¢» ©}}¢èÎ ç¶H ÜUÚ ÈêUH ã¢ï !
ÝêÚ ÜUè S¢ÚÜU¢Ú }¢ï´ }¢vGÏ¢êH ã¢ï
¥¢æ¶ Ú¢ñà¢Ý ÐÉG ÜïU ãÚ çÎH S¢ïÚ ã¢ï
¥¢ñÚ }¢ïÚ¢ ¶G¢ç¼}¢¢ çÏ¢H¶GñÚ ã¢ï
ã¢ï´ }¢ïÚï }¢¢æ Ï¢¢Ð ²¢ ÚÏ¢ Á¢‹Ý¼è
¥Á¢G yG¢éÈGñUHï
}¢ïÚï S¢Ï¢ ©S¼¢Î |¢è ¥ãGÏ¢¢Ï¢ |¢è
Á¢‹Ý¼éH çÈGUÚÎ¢ñS¢ Ð¢ Á¢¢»æ S¢|¢è
ÜUÚ Îé¥G¢» “¥¢’Á¢G}¢è” ²¢ ÚÏ¢ ÜGUÏ¢êH
Ï¢ãÚï ¥SãG¢Ï¢ï ÝÏ¢è ¥¢Hï ÚS¢êH


²¢Î Î¢à¼
Î¢ñÚ¢Ýï }¢é¼G¢H¥G¢ …GMÚ¼Ý ¥‹ÇÚ H¢§Ý ÜUèç…²ï, §à¢¢Ú¢¼ çH¶ ÜUÚ
„ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú Ý¢ïÅ ÈGUÚ}¢¢ Hèç…²ï J §GË}¢ }¢ïæ ¼ÚvGÜUG è ã¢ïx¢è J
©G‹¢±¢Ý „ÈGUãG¢ ©G‹¢±¢Ý „ÈGUãG¢


Seerat e Mustafa

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Seerat e Mustafa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.dawateislami.

Ú„êHï ¥ÜUÚ}¢ 6 ÜUè ãG„èÝ ç…G‹Îx¢è ÜïU

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

à¢vGÜGïU S¢Îí çÜU¼Ýè Ï¢¢Ú ãé±¢ ? 79 x¢G¢Úï çãGÚ¢ 107

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

x¢GÁ±G » ¥Ï¢±¢ 206 Îé¥G¢» ÝÏ¢±è 223

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ãGÁ¢GÚ¼ï wG¢éÏ¢ñÏ¢ ÜUè ÜGUÏ¢í 292 ÜéUzGÈGU¢Ú ÜU¢ ãG}H¢ 328

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ÝÁÁ¢¢à¢è ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú 371 ¶GñÏ¢Ú }¢ḯ »’H¢Ýï }¢S¢¢§H 395

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¼Ï¢êÜU ÜU¢ Ó¢à}¢¢ 496 ±zGÎï Ï¢Ýè ¥GÏ¢S¢ 522

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Á¢G}¢èÝ 553 Á¢GÏ¢¢Ýï ¥vGÎS¢ 575

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ÜUH¢}¢ 589 LÜU¢Ý¢ ÐãH±¢Ý S¢ï ÜéUà¼è 621

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

wG¢éS¢êS¢è }¢é¥çÁGÁ¢GÝèÝ 708 ÜéUGÚ¥¢Ýï }¢Á¢èÎ 738

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

}¢ãGÏÏ¢¼ï ÚS¢êH 831 ãGÎèS¢ “H¢¼éà¢gé<ÚãG¢H” 852

“Ï¢Ý¢ ¥G¢çà¢ÜGïU }¢éS¼GÈGU¢ ²¢ §H¢ãè”

ÝéS¶Gï ÐÚ) §G‹ÎÁGÁ¢GMÚ¼ (²¢’Ýè Á¢GMÚ¼Ý) ¶G¢S¢ ¶G¢S¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ

¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ï´ S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ÚãÝé}¢¢§ü

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU

Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU, 1425 çã.

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

¥ËH¢ã ¥ÐÝï Ï¢‹Î¢ḯ ÜUè çãÎ¢²¼ ¥¢ñÚ ÚãÝé}¢¢§ü ÜïU çH²ï

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH S¢çÄ²Î }¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¢Ï¢¢Îè

§Ý ¥ãG¢ÎèS¢ S¢ï ±¢Á¢GïãG ãé±¢ çÜU ¥¢Ð ÜUè

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ãGéÁG¢êÚ à¢ã‹¢à¢¢ãï ÜU¢ñÝñÝ

¶G¢ÜU Ï¢¢ïS¢ï Ý¢’HñÝï ÚS¢êHéËH¢ã

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

! wG¢éÎ¢ ±‹Îï ÜéUGgêS¢ ÜU¢ Ï¢ï à¢é}¢¢Ú à¢éRU ãñ çÜU }¢ïÚè

¥GÏÎéH }¢éS¼GÈGU¢ ¥H ¥¢’Á¢G}¢è

}¢çSÁ¢Î S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

çÁ¢G²¢Î¢ }¢¢ñÁG¢êæ ¥¢ñÚ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ ãñ J wG¢éS¢êS¢Ý ãGéÁG¢êÚ ¶G¢¼}¢é‹ÝçÏ¢Ä²èÝ

§‹ãè ÜGñUÎ¢Ú ÜUè ¥¢ñH¢Î }¢ï´ “¥GÎÝ¢Ý” Ý¢}¢è çÝã¢²¼ ªHéH

çÁ¢G‹Îx¢è ÜU¢ }¢ãGì±Ú ãñ J ²ïã }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ©Ý

²¢’Ýè ÝÏ¢è ÜïU ÎÚÏ¢¢Ú }¢ï´ ¥ÐÝè ¥¢±¢Á¢G¢ï´

ç}¢S±¢ÜU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ãGéÁG¢êÚ ¼¢Á¢Î¢Úï Î¢ï ¥G¢H}¢

ÜUè }¢vÜUè çÁ¢G‹Îx¢è

}¢éãG}}¢Î ±¢ïã ãGÚè}¢ï ÜéUGÎìS¢ ÜU¢ à¢}»G à¢çÏ¢S¼¢Ýè

}¢éÏ¢çàà¢Ú çÁ¢S¢ ÜUè çÏ¢¥GìS¢¼ ÜU¢ ÁG¢éãêÚï §üGS¢¢ }¢Ú²}¢

}¢éS¢çgÜGU çÁ¢S¢ ÜUè ¥GÁ¢G}¢¼ ÜU¢ HÏ¢ï }¢êS¢¢ §G}¢Ú¢Ýè

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

ãGéÁG¢êÚ ÜïU ±¢çHÎñÝ ÜU¢ ÝS¢Ï¢ Ý¢}¢¢ “çÜUH¢Ï¢

}¢x¢Ú §S¢ ÐÚ ¼}¢¢}¢ }¢é ¥ <Ú¶G è Ý ÜU¢ §çœ¢ÈG U ¢ÜG U ãñ çÜU

ãG¢H¢æ çÜU ©S¢ ±vG¼ ±¢ïã ¥¢Ð ÜïU Ï¢Î ¼ÚèÝ

Ðïà¢ÜUà¢ : }¢Á¢çHS¢ï ¥H }¢ÎèÝ¼éH §çG Ë}¢Ä²¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)

}¢éçSH}¢ à¢ÚèÈGU ÜUè çÚ±¢²¼ ãñ çÜU ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ Ýï ãG…GÚ¼ï