Cudn sach nay gidi thiéu 33 bai hoc “Phat trién
nao phai” ma cha me cé thé huéng dan bé mét cach dé
dang ngay tai nha. 33 bai thuc hanh nay dugc dic két tt
nhéing thuc nghiém dya trén Lf thuyét giao duc nao phai.
Day ciing la cu6n sach dau tién cé nhing kién giai hét
stic chi tiét va cu thé.
Nhiing nam gan day, xuat hién kha nhiéu chuong
trinh truyén hinh, tap chi, sach.... gidi thiéu vé “Giao duc
tudi dau dai” hay “Nao bé thién tai” va da thu hit dugc
déng dao sy quan tam. Phuong phap Shichida chinh la
If thuyét tién phong trong ndi dung do. Théng qua cuén
sach nay, t6i hi vong quy vi déc gia sé dugc tiép cn mot
cach chinh xac nhiing dac tinh va hiéu qua ctia phuong
phap Shichida.
28Trong Chudng II, phuong phap nay sé dugc gidi thiéu
mét cach chi tiét. Cdn 6 day, tdi xin dugc giai thich vé
su can thiét cia viéc phat trign nao phai trong qua trinh
nu6i day tré.
Cau trac clia nao duge chia lam hai phan 1a nao trai
va nao phai: Ddi ngugc vdi nado trai - phan nao cla ngon
ngd va phép tinh chi cé tinh ba chiéu, thi nao phai lai
6 tinh da chiéu va tiém an nhting kha nang vo han. Néu
nhu nao phai dugc uu tién phat trién trong giai doan au
tho thi qua trinh dé sé tac dong sang no trai, va tly tudi
tht 6 tré di nao trai lai cé kha nang phat trién vuot trdi
hon. Nhu vay, uu tién phat trién nao phai truéc nao trai
sé tao ra nhiing thién tai trong con cai ching ta.
Viéc hé 16 thién tai trong mét dia tré theo cach nhu
vay can téi su két hgp chat ché gitia tré vai cha me, dua
trén nguyén tac co ban 1a phat trién tai nang thong qua
nudi dudng tam hén. Cha me va con can trao nhan tinh
yéu thuong, kién tao méi quan hé tin tudng va nhu vay,
tré sé duge phat trién dong déu ca vé tri tué ln tam hén.
Cha me cé thé lam dude rat nhiéu cho con, trong
chinh ng6i nha cia minh, Cudn sach nay chi gop mét
phan nhé bé vao qua trinh dé ma thdi. Cha me chinh la
cu6n sach quy gia nhat déi voi sy phat trién cia tré.
Tuy nhién, co mét sé diéu ma cac bac phu huynh
can luu y truéc khi thuc hanh theo cuén sach nay. Diéu
dau tién la quy vi khéng nén sét rudt. Nhdng bai thuc
hanh tuy don gian nhung cé thé sé khéng suén sé ngay
trong lan dau tién. Cting gidng nhu viéc nudi day tré luén
29can su kién tri, ngay hom nay tré chua lam dugc cling
khdng sao, ngay mai c6 thé bat dau lai. Day 1a mot tién
trinh doi khi phai lap di lap lai, tting bude tiing budc mét,
cho dén khi tré thuc hién dude.
Biéu tha hai la cha me khéng ding nhéing tir ngi
6 tinh tiéu cuc nhu héi thic hay phd nhan déi vai tré.
Nhting cau nhu “Nao nao...!”, “Mau lén...!”, “Tai sao con
khong lam dugc nhi?” can tuyét doi tranh, vi chang chi
khién tré cd cam giac bj tao ap luc, bi phd nhan ma
théi. Do la ning ngon tir co thé goi chinh xac 1a “Idi
bat cap hai”.
Gid thi ching ta cd thé bat dau cac bai hoc dugc
réi. Hay cling trai nghiém 33 bai thuc hanh gitip tré phat
trién nao phai, théng qua cac hoat dong cung cha me
ngay tai nha.
3033 BAI THUC HANH |
GIUP TRE :
PHAT TRIEN
NAO BO
31BAI]
TRO CHO! CAM AM
Rén luyén kha nang cam nhan dm thanh,
nang cao nang fy¥c nhan thie va biéu hién
Néu tré em lang nghe ti ngd qua doi tai, ghi nhé
va sau do biét ndi mét cach hét stic ty nhién, thi vai am
thanh, chting cing phan ting gidng hét nhu vay. Vi thé,
ching ta c6 thé tao ra mdi trudng dé tré tiép xtc voi am
thanh ngay tiv nhd va thong qua dé, gidip tré co mét “déi
tai hoan hao”. D6 chinh Ia tac dung ctia Trd choi cam am.
Dé gitp tré cd dugc kha nang nghe hoan hao thi
ching ta nén bat dau cang sém cang tét, bang cach bat
nhac trong phong tré ngay ti khi tré méi chi biét ti me,
ngi va khéc. Nhiing bai hat danh cho tré em tat nhién
la cing tot, nhung néu cé thé, ban hay cho tré nghe
nhac hoa tau vdi nhiéu loai nhac cu, nhu baroque hay
nhac cé dién.
Trong thdi ki nay, kha nang cam am tuyét vai cia
tré sé dugc hinh thanh va chiu anh hudng bdi “lugng”
va “chat” ctia méi trugng 4m nhac ma ban tao ra cho
tré. Nhiing am thanh sé dugc déi tai tip nhan, sau do
kich hoat téi da kha nang tuGng tugng clia nao phai va
32luu tro lién tuc tai dé. Con cdc ba me, khi ngadm con say
ngui trong can phong ngap tran nhiing thanh am tuyét
vai nhu thé, chac han sé cam thay lang lang hanh phic.
Sau tuéi lén 3, nhéing kich thich ghi nhap vao nado
phai ri dan truyén sang nao trai - phan nao biéu hién,
sé tao nén dudng dan truyén biéu hién. Vi thé, khi ban
mué6n cho tré hoc chai mét nhac cy nao dé thi nén bat
dau vao giai doan 3 tuéi. Néu ban cho tré lam quen véi
nhac cy tl 2 tudi thi vic hoc nhac sau nay sé thuan Iai
hon rat nhiéu.
Cam nhan am nhac bang co thé cing la mét tro
choi rat tha vi déi véi tré. Tré lang nghe am thanh, tuéng
tugng, rdi thé hién bang van dong co thé. Thong qua am
nhac, tro chai nay gidp tré cam nhan niém vui trong viéc
ty thé hién, nudi dung kha nang cam thu 4m nhac, va
quan trong nhat Ia trai nghiém cam gidc vui thich. Néu
6 thé, cac ba me hay tham gia dé cting tré cam nhan
niém vui trong trd chai nay nhé,
Cho tré hoc choi nhac cu hay cho tré van dong
cling 4m nhac cGng déu phai dya trén nguyén tic co
ban la su hting tha cia tré. Chang ta can Iya theo phan
Ung chtt tuyét déi khéng ép budc. Bai vi néu tré cam
thay “minh phai lam” thi co thé sé dan toi cam giac
“minh ghét 4m nhac” sau dé.
33TRO CHOI CAM AM , \
Bat nhac trong phong tré.
* Hay tan dung toi da
cay dan piano,
néu nha ban cé.
34* Me hay choi tro
cam nhan am nhac
bang co thé cing bé.
mét phuong phdp tét. Tuy nhién,
khéng nén qua ép budc vi cé thé
khién tré ghét am nhac.
era
35BAI 2
DOC SACH TRANH
Rén luyén kha nang tap trung,
tri tuéng tugng va doc hiéu
Nghe doc truyén co minh hoa la mét trong nhding
hoat déng dugc tré con dac biét yéu thich. Tdi biét cé kha
nhiéu gia dinh van thudng xuyén ké chuyén bang sach
tranh cho con nghe trudc gid di ngd. Va ch4c hn cing
kh6ng it ln ban “bi” tré cam cuén sach yéu thich téi voi
vinh phai doc cho bang dugc, bai dé chinh 1a mdt cach
cam nhan tinh yéu thuong ma ban danh cho ching.
Tré thich dugc ban dat ngéi lén dai va cam nhan
ban tay ban v6 nhé nhe lén lung trong lac lang nghe -
tua hé nhu ban dang néi chuyén véi ching vay. Nhting
hanh déng do goi chung [a tiép xc co thé (skin-ship).
Hoat dong doc sach ham chia hanh vi xac nhan tinh
yéu thuong thong qua tiép xtc co thé cho tré cam giéc
d& chiu, su dé chiu sé dan dén sy thich thd, béi hau hét
moi nhan thc cia tré déu thong qua truc cam. Vi vay
c6 thé ndi: Tré thich tha véi viéc nghe doc sach béi
chang cam nhan dugc tinh yéu thuong ti hoat dong nay.
36Ng6n tiv ma tré tigp nhan qua déi tai véi tam trang
thich thd sé duge tich luy mét cach ty nhién. Khi luong
tt ngi tich ly du Idn sé tao nén kha nang biéu dat, kha
nang viét lach va doc hiéu.
Ngoai ra, toc dé doc cing dugc hinh thanh thong
qua hoat dng nay. Téc do khong chi la kha nang doc
nhanh ma con lién quan tdi nang lic hiéu va xi Ii thong
tin trong qua trinh dé. Tuy nhién, 6 giai doan nay, quan
trong nhat van 1a tao hting tha cho tré khi nghe doc séch
r6i tit dé tré nén yéu thich viéc doc sach.
Ban ctf dé tré tu do lua chon cudn sach ma ching
thich. Nhéing cu6n sach c6 dé day khoang 10 trang, véi
cd chi to va cé sy lap lai cac tinh tiét 1a Iya chon Ii tuéng
nhat v6i tré 6 d6 tudi nay. Mdi ngay mot trang sach la
chua dd, ban nén doc khoang 10 trang cho tré mdi ngay.
Va mét luu ¥ quan trong 1a ban cé thé sé phai doc di doc
lai trang ma tré yéu cau, ké ca khi n6 khong theo trinh
tu cau chuyén. Néu ban tra ldi: “Trang nay minh doc
xong rdi, gid phai doc trang tiép theo” - tré chdc ch4n sé
khong thich thd chat nao dau. Tré cé thé doi ban doc di
doc lai mét trang hoc chi thich xem trang bia thi cing
hoan toan khéng cé van dé gi ban nhé!
37OC SACH TRANH
+ Li tudng nhdt la tré we dem cuén
sdch dén doi ban doc cho nghe.
* Hay doc nhue thé dang trd chuyén
vdi tré. Ban cho tré ngdi lén dvi,
v6 v6 nhe lén lung theo nhip ké,...
hanh déng tiép xtic co thé nhu vay
rat can thiét. 38
Me Gi
doc cho con!* Méi ngay mét trang la chua di.
Ban hay doc cho bé nhiéu hon.
* Khitré doi ban doc ding “trang
nity” thi hay doc cho tré, bat ké do
la trang da doc roi.
* Nhitng tinh tiét cau ,
chuyén duoc lap di lap lai *
sé khién tré ghi nhd va doc
theo mét cach tv nhién.
39BAI 3:
TRO CHO! VOI
NHUNG TAM THE
Rén luyén tri nhé té théi, nang lyc
nhan thic va vén ty vung
Day la tro chai ma ban cho tré xem rat nhanh nhting
tam thé co chit hoac hinh vé, nham kich hoat va thtic
day phan Ging mau le cia ndo phai. Chia khoa nam 6
viéc ban dua théng tin - yéu t6 kich thich cho tré véi toc
dé that nhanh: Khéng qua mét gidy cho méi tam thé.
Bén canh dé, dé rén luyén kha nang ghi nhé thdng tin
chat lugng cao cho nao phai, ban can dua ra di: nhiéu:
t6i thiéu tir 50 dén 100 tam thé, Ii tudng nhat 1a khoang
200 tém véi méi lan choi. Nhu vay, ban hay ghi nhé hai
tir khoa cla trd choi nay Ia: “téc dé” va “sé lugng”.
Thoi du tha, dac biét la giai doan tir0 dén 3 tudi, nado
phai cla tré lu6n trong trang thai vuot troi hon nao trai.
Ban da tiing thay hién tugng nay chua: Mot dita tré chang
hé doai hoai dén cai tivi dang bat, béng nhién dan mat
vao man hinh ngay khi xuat hién mot doan quang cao.
Quang cao chinh Ia hinh thtc dua théng tin vai sé lugng
40l6n va téc do nhanh, nén gay tac déng manh mé dén
nao phdi. Tré con luén thich thd xem quang cao chinh la
bang ching cho thay nao phai cia dia bé dang 6 trang
thai vugt tri hon. Caing dua trén nguyén tc nay, trd choi
vGi nhding tam thé v6 cling hiéu qua cho viéc phat trién
nao phai ciia tré trong giai doan au tho.
C6 mot sé luu y khi cha me ciing bé chai trd choi
nay. Thi nhat 1a khong dé ngon tay cdm thé che mat mét
phan chi hay hinh anh trén t&m thé trong Itc thao tac.
Bai vi toan b6 tém thé la mét don vi thong tin, nén khi bi
khuyét di mot phan nghia la thong tin dé da khong cdn
dude truyén di mét cach toan ven.
Luu y thd hai 1a phai truyén di hinh anh, chi va
ngon ngi ciing lic. Néu ban néi “tao” réi sau do méi gia
tam thé cé hinh trai tao ra thi sé khién dia tré béi rdi.
Ban phai dua ra cing Itic ca tty “tao” lan “hinh trai tao”
dé tré déng thdi thu nap khai niém bang cA tai va mat.
Tha ba 1a nén tranh nhiing dinh kién. Vi du nhu:
Quan niém chit Han 1a qua khé déi véi tré 1 tudi chang
han, trong khi sy that la véi tré con thi ch Han hay
bang chi cai “a,b,c” cling déu gidng nhau vdi tinh chat
la mét don vi théng tin. Vi vay, hoan toan khéng nén
phan doan hay danh gia mic do kho dé theo quan niém
cla ngudi Ién ching ta.
41TRO CHOI VOI NHUNG TAM THE
¢ Me nén luyén tap
nhudn nhuyén trutéc khi
choi vdi tré.
* Nguyén téc co ban cha
tro choi nay la “tc d6”
“ck
va “sd luong”.
42MAT TRUGC >
MAT SAU
v
* Ban can chi: § dé tay
khong che mat chit hodc hinh,
va phdi dua ra cting hic théng
tin “hinh/chit” va “tre”.
+ Thoi gian dua ra 1 tam thé
chi trong vong | gidy.
43. BAI 4: . ,
TRO CHO! MAU SAC
Gidp tré phan biét mau sdc, kha nang
cam thy nghé thuat va nang luc biéu hién
Nudi dudng kha nang cam thy hdi hoa ti su cam
nhan nhiing bién déi nhé nhat clia mau sdc 1a muc dich
cudi cling cia trd choi nay. V6i mot mau ma tré da biét,
chi cAn chit thay déi nhé cia séc dé cing sé dem tdi
cam xtc khac. O trd choi nay, ching ta hay bat dau
bang ba mau co ban: Dé, xanh duong, vang.
Dé ba trai bong dd, xanh duong, vang vao trong hdp
rdi ndi: “Lay cho me trai bong dé!”. Sau khi tré da lay
ta dugc trai bong mau dé, ban hay tigp tuc: “Trai bong
xanh duong!”, réi cudi cung la: “Trai bong vang!”.
Sau khi tré da thudc hét ba mau co ban trén, ban
hay cho tré chai trd bd bong mau nao vao cdc mau do,
bang cach dat nhiing cai cOc cé mau tuong Ging canh
nhiing trai bong. Ban cing c6 thé cho tré Iva chon mot
mau nhat dinh, vi dy: “Hay lay trai bong mau dé”. Cur
nhu vay, ban cho tré lam quen véi cac mau co ban, réi
tién téi bang mau sap 12 mau va néu cé6 thé thi hay
44cho tré thir stic véi bang 24 mau. Ban cé thé ding bat
cit mén dé chai nao dé thuc hién bai tap nay, nhung
cé mét thuc té la cac loai dé choi théng dung trén thi
trudng hién nay rat hiém co dai bang mau, nén c6 thé
ban sé phai mua bé6 giao cy chuyén dung.
Thém mét goi y nifa 1a stv dung ngay cac dé vat
trong nha, nhu la: Bia sach, gidy dan tudng, cac mon dd
trang tri... Ban trd vao dé vat va héi bé: “Cai nay mau
gi?”. Lap di lap lai qua trinh nay sé gidp tang sy quan
tam clia tré déi véi mau sdc va sy hting tha dé sé 1a
nhiing hat mam dau tién hinh thanh kha nang cam thy
nghé thuat ctia tré.
Cho tré ty tay tao ra mau sac cing la mdt cach kha
tha vi. Vi du: Ban tro vao mot mon dé trong nha co
mau dé rugu chat, va dua ra cau hdi: “Mau nay dude
tao thanh ti mau gi pha vdi mau gi nhi? Mau dé dam
thé nay chdc 1a mau dé tron véi mét ft mau xanh duong
chang?” va khuyén khich bé th nghiém pha mau bang
hdp mau nuéc. Cach nay via tao nén béi canh vui chai
rat tha vi gia cha me va con, déng thdi gitp bé ren
luyén kha nang cam thu nghé thuat.
Vé ciing 1a mét hoat déng ty biéu hién gidng nhu
noi va viét. Khi tré biét them nhiéu mau sc thi sy hting
tha véi viéc st dung nhding mau sac do dé vé cing tang
lén mt cach ty nhién. Vi vay tro choi nay con gidp tré
nudi dudng nang lyic biéu hién phong phu.
45TRO CHOI MAU SAC* Cho tré chon mét
mau theo chi dinh.
oven
* Cho bé trai nghiém
thyc té viéc pha =
mau dé rén luyén
kha néing cam thu
nghé thudt.
47BAI 5:
TRO CHO! HINH KHOI
Gidp tré c6 khdi niém hinh khéi, kha nang
tuéng tugng, nhan biét khdng gian
Muc dich cia trd chai nay 1a trang bi cho tré kha
nang nhan biét hinh dang mét vat ty nhiéu goc nhin
khac nhau khi quan sat vat thé do.
Giai doan ti 0 dén 3 tudi, ban can day tré nhan biét
10 hinh co ban sau day: Hinh tron, hinh tam giac, hinh
vuéng, hinh chit nhat, hinh bau duc, hinh sao, hinh chi
thap, hinh nga giac, hinh luc giac, hinh thang.
Hay bat dau véi cau hdi: “Hinh tron dau2”, di tiép
tuc: “Me néi hinh nao bé dua me hinh dé nhé! Bau tién
la hinh tam giac!”. Nhdng cau hdi nay sé gitip tré ghi
nhé hinh dang va tén goi cac hinh.
Trong qua trinh chgi, ban nén két hgp day tré vé cau
trac cia hinh. Vi du nhu: Hinh tron dugc tao nén ti hai
hinh ban nguyét, hinh vudng duc tao thanh ty hai hinh
tam giac. Ban cé thé cat doi hinh vudng thanh hai hinh
tam gidc réi bao bé: “Minh thir ghép hai hinh tam giac
nay thanh mét hinh vudng nhé!”.
48