Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

ПРОГРАМАТА ЗА РАЗВОЈ
НА СТАРТАП БИЗНИСИ
Сесија 2
Ге н е р и р а њ е и и з б о р н а б и з н и с
идеја

С у з а н а Тр а ј к о в с к а К о ч а н к о в с к а
1 6 М а р т 2 0 2 2 г од

Модул 1

Претприемачките вештини и нивната

примена во развивањето на бизнис -идејата

• Концепт на претприемништвото
• Генерирање и селекција на бизнис идеја
• Дизајн на производи и услуги
• Профил на купувач и потреби
• Предвидување на продажбата
• Опис на Бизнис идеја
Add a footer 2

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 1
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Бизнис идеја
Концепт за финансиска добивка од продажба на производ или услуга
Идејата е првата пресвртница во процесот на градење на бизнис

Се карактеризира како:
• Иновативна
• Уникатна
• Решава проблем
• Профитабилна
• Разбирлива

Идеја е првата искра на претприемништвото

Add a footer 3

Бизнис идеја

• Дали идеи = можности?

• Дали проблеми = можности?
• Реалност - идејата е само можност кога:
• Додава вредност на потрошувачот
• Решава проблем
• Може да заработи пари (да им пренесе одредена вредност на другите
засегнати страни)
• Тоа одговара на тимот

Add a footer 4

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 2
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Болна точка
• Идеите можат да започнат со решавање проблеми
• Решавање на „болни точки“:

• Забележите ја неефикасноста, непријатностите и другите „болни точки“ и

користете ги за да изградите нови можности
• Идеите започнуваат со решавање проблеми

Add a footer 5

Генерирање и
селекција на бизнис идеја
• Како претприемачите делуваа на нас во изминатите 24 часа:
• Дали го користевте вашиот компјутер? (компјутерски
софтвер:Microsoft, Dell, Apple)
• Дали користевте интернет, социјални мрежи? (Google, Инста)
• Дали сте купиле преку интернет (интернет трговци на мало, eBay,
PayPal)
• Кои апликации ги користевте на мобилен телефон?
• Дали купивте буџетски лет? (Wizz Air)

Add a footer 6

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 3
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Развој на бизнис идеја

• Извори на идеи/подготовка

• Процес на предселекција

• Прелиминарно истражување

• Евалуација на бизнис идеја

Add a footer 7

Каде може да ја најдете Бизнис Идеја

▪ Вашето опкружување ▪ Списанија

ГЕНЕРИРАЊЕ НА БИЗНИС ИДЕИ

▪ Вашето хоби ▪ Иноватори

▪ Вашите сегашни или минати ▪ Универзитети и други

вработувања институции

▪ Трендовите на пазарот ▪ Разговори со вашето

семејство или пријатели
▪ Саеми

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 4
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Процес на претселекција
• Откривање на вашите лични особини
• Колку уживате да запознавате други луѓе?
• Вашата способност да работите во неструктурирана средина.
• Способност за организирање
• Лидерски квалитети што ги поседувате
• Апетит за ризик
• Длабоки аналитички вештини
• Ниво на енергија
• Мултитаскинг

Add a footer 9

Машината за идеи

Add a footer 10

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 5
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Знаење и искуство
• Ги внесувате не само вашата личност и вештини, туку и вашето знаење и
искуство.

• Техничко знаење стекнато за време на формална обука или образование.

Она што го учиме во теорија се потврдува и се подобрува со вистинското
искуство во извршувањето.

Add a footer 11

Знаење и искуство
Контакти
• Имате ли тенденција да создавате многу професионални контакти (колеги,
клиенти и продавачи)
Ширината на контактите се однесува на тоа колку луѓе познавате.
Длабочината се однесува на колку добро сте поврзани.
Квалитетот се однесува на способноста позитивно да влијаат на бизнисот.
Цели и аспирации
• Размислете за вашите краткорочни и долгорочни цели.
• Важноста на финансиската улога на бизнисот во вашиот живот.
• Размер и големина на бизнисот во иднина.

Add a footer 12

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 6
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Brainstorming –
Бура на идеи

• Овозможува учесниците да се стимулираат за поголема креативност.

• Добрите идеи се појавуваат кога идеите се фокусираат на одреден производ
или пазарна област.

Правила за brainstorming:
• Нема критика
• Се охрабрува слободното изразување – во круг
• Се генерира квантитет на идеи
• Се охрабруваат комбинации и подобрувања на идеи.
Add a footer 13

Фокус групи
• Модератор води група од 8 до 14 учесници низ отворена, длабинска дискусија
на директивен или недирективен начин.

• Одличен метод за генерирање и проверка на идеи и концепти.

Add a footer 14

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 7
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Brainwriting

• Форма на писмена бура на идеи.

• Учесниците ги пишуваат своите идеи на посебни формулари или картички кои
циркулираат во групата.

• Најчесто се користи за анализа на листа на проблеми

• На потрошувачите им се дава список на проблеми и од нив се бара да ги
идентификуваат производите што ги имаат тие проблеми.

Add a footer 15

Потрошувачите

• Неформално следете ги потенцијалните идеи и потреби.

• Формално организирајте потрошувачите да ги изразат своите мислења.
• Анализа на постојни производи и услуги
• Анализата открива начини за подобрување на понудите што може да
резултираат со нов производ или услуга.
• Канали за дистрибуција

Add a footer 16

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 8
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

360 степени

Add a footer 17

Лоцирање бизнис идеи

• Производи: Создадете целосно нови производи/услуги
• Решенија: Решете ги проблемите „од почеток до крај“ за клиентите
• Клиенти: Најдете нови сегменти на клиенти или незадоволени потреби
• Искуство на клиентите: Променете како клиентите комуницираат со вас
• Модел на приход: Променете го начинот на кој добивате приходи
• Процеси: Иновирајте во оперативните процеси
• Синџир на вредности: Променете ја позицијата или опсегот на учество
• Логистика / Синџир на снабдување: Променете го начинот на кој испраќате
• Канали: Променете како одите на пазарот со вашите производи
• R&D: Креирајте нови технологии, материјали, производи или процеси
Add a footer 18

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 9
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

ШЕСТЕ КАПИ НА ДЕ БОНО

Add a footer 19

Евалуација на идеи
• П1. Кој е производ/услуга?

• Јасно наведете и опишете го производот или услугата што ги давате со

придобивките
• Идентификувајте го важниот проблем на клиентот.
• Размислете за вредноста што можете да ја понудите.
• Фокусирајте се на „потребата“ на клиентот наместо да ги продавате атрибутите
на вашиот производ/услуги.
• Дали клиентот е подготвен да плати повеќе за решавање на неговиот проблем.

Add a footer 20

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 10
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

П2. Што е бизнис модел?

• Бизнис модел е опис на различни аспекти на бизнисот.

• Детален опис на производот
• Преглед на тоа како ќе се произведува и испорачува.
• Дали бизнисот може да развие и да користи специфични организациски
процеси, способности или ресурси во споредба со неговите конкуренти?
• Дали бизнисот изгледа профитабилен?

Add a footer 21

П3. Колку е голем вашиот

пазар?

• Идеја - колку да инвестирате

• Колку вкупно клиенти има? (Големина на пазарот)
• Колкумина ќе купат од вас?
• Колку клиенти може да се убедат да се префрлат како потрошувачи на вашиот
производ.

Add a footer 22

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 11
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

П4. Како можете да го

заштитите вашиот бизнис?

• Конкуретна предност пред другите?

• Критични фактори за успех?

• П5. Што добивате од тоа?

• Профит?

Add a footer 23

Петте сили на Портер

Add a footer 24

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 12
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Моделот на петте сили

• Првично развиен од Мајкл Е. Портер од Харвардската школа за бизнис во 1979
година, разгледува пет специфични фактори кои помагаат да се утврди дали
бизнисот може да биде профитабилен или не, врз основа на други бизниси во
индустријата.
• „Разбирањето на конкурентните сили и нивните основни причини, ги открива
корените на тековната профитабилност на индустријата, истовремено
обезбедувајќи рамка за предвидување и влијание врз конкуренцијата (и
профитабилноста) со текот на времето
• „Здравата структура на индустријата треба да биде конкурентна грижа за
стратезите колку и позицијата на нивната компанија“.

Add a footer 25

• Со јасно разбирање за тоа каде лежи моќта, можете да ја искористите

ситуацијата на сила, да ја подобрите ситуацијата на слабост и да избегнете
преземање погрешни чекори. Ова го прави важен дел од вашиот пакет алатки
за планирање.

• Алатката најчесто се користи за да се идентификува дали новите производи,

услуги или бизниси имаат потенцијал да бидат профитабилни.

Add a footer 26

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 13
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Како до победничка идеја

Бизнис Наше Наше Наши Цена за Колку би Вкупно
идеја Штo знаење за искуство вештини влез во бил бодови
фали ? бизнисот бизнисот различен
(единствен
) од
другите
0-3 0-3 0-3 0-3 0-3 0-3

Идеја =Во која насока да се движиме за да ги оствариме целите ?

27

Генерирање и оцена на
Бизнис идеи
Вежба

• Образец 6
• Генерирање н Бизнис идеи на
учесникот и оценка –бодирање
според критериумите од
образецот

Add a footer 28

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 14
Програма за развој на стартап бизниси
SWOT анализа
▪ Strength - силни страни и предности
▪ Weaknesses - слабости
▪ Opportunities -можности
▪ Threats - закани
SWOT анализа на Бизнис идејата
Силни страни
Кои знаења ги поседувате?
Колкаво и какво искуство имате?
Кои способности ги имате?
Кое е вашето хоби?
Со какви средства располагате, опрема и
алати?
Препознатливост на пазарот, одреден број
на клиенти?
Кои се можностите
Кои се промените во општеството кои
создаваат можности за нови бизниси?
Што прават другите претприемачи?
Учество на тендери?
Настани во ваша близина?
Програми за поддршка на бизниси?
Примена на нови технологии?
Стопанска Комора на Северна Македонија
Совет за високо образование
16 март 2022
Слаби страни
Кои ваши слабости би ви пречеле во
избраните бизнис идеи?
Немате доволно искуство?
Немате доволно финансии?
Немате соодветна опрема и алат?
Немате доволно знаења и компетенции?
Потрудете се да ги надминете!
Што се закани
Има ли во околината опасности и закани?
Што може да наштети на идејата?
Политики на државата, нови регулариви,
даноци?
Демографски фактори?
15
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Првична Оценка на Окружувањето за избраната

бизнис идеја

ПРОЕКТ Побарувачка Достапност Достапност Достапност ВКУПНО Конкуренција Конечни КФУ

Производ/Услуга на работна на опрема и на репро Бодови
сила технологија материјали
(+) (+) (+) (+) (=) (-) (=)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7..
8.
9.

Критериуми за оценка: 5-многу висока; 4-висока; 3-средна; 2-ниска; 1-многу ниска

31

Првична оценка на
окружувањето
Вежба

• Образец 8
• Оценка на окружувањето според
расположливоста на факторите за
бизнисот –бодирање според
критериумите од образецот

Add a footer 32

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 16
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Студии на случај на
успешни бизниси
• http://www.growingbusiness.co.uk/ones-to-watch?page=6
• https://www.nationalfield.com/

Add a footer 33

Осмели се да сонуваш!!!

• Вистински претприемачи = креативни и иновативни дела

• Бидете креативни… Правете работи што другите ги одбиваат!
• Нема компромис помеѓу сонот и способностите
• Новите можат да започнат од ретро производи/услуги
• Застанете и погледнете наоколу
• Не ограничувајте се!

Add a footer 34

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 17
Програма за развој на стартап бизниси 16 март 2022

Благодарам
Сузана Трајковска Кочанковска
070 293078
trajkovskasuzana1@gmail.com
www.newfoundationsizigija.org.mk

Стопанска Комора на Северна Македонија

Совет за високо образование 18