ΠΡΩΤΗ ΟΜΑΔΑ

Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των κάτωθι όρων:

Σκωρίες
Εθνικές Γαίες
ΔΟΕ
Μονάδες 15

Α2. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων είναι σωστό ή λανθασμένο

σημείωνοντας δίπλα σε κάθε πρόταση την ένδειξη Σωστό ή Λάθος.
α) Προσφυγικά ρεύματα κατέφθασαν στην Ελλάδα το 19ο αιώνα από την Ανατολική Ρωμυλία εξαιτίας
των βιαιοπραγιών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα.
β) Ο Όθωνας αποχώρησε από την Ελλάδα οριστικά το 1864.
γ) Η Μικτή επιτροπή (1914) δε λειτούργησε εξαιτίας της εισόδου της Τουρκίας στον Ά ΠΠ.
δ) Μεγάλος αριθμός προσφύγων της περιόδου 1914 – 1921 εγκαταστάθηκε στο ελληνικό κράτος στα
νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
ε) Με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1913) η Κρήτη προσαρτήθηκε στο ελληνικό κράτος.
Μονάδες 10

Β1. Πώς αξιολογείται το έργο της ΕΑΠ και του κράτους για την αποκατάσταση των προσφύγων μετά την
Μικρασιατική καταστροφή;
Μονάδες 12

Β2. Ποιες ήταν οι διαφορές της αστικής αποκατάστασης από την αγροτική;
Μονάδες 13

ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ

Γ1. Αντλώντας πληροφορίες από τα στοιχεία των αποσπασμάτων και στηριζόμενοι στις ιστορικές σας
γνώσεις:
α) να καταγράψετε τα προβλήματα στην εσωτερική διοίκηση της Κρητικής Πολιτείας μετά το θετικό
κλίμα των δύο πρώτων ετών διακυβέρνησής της και
β) να αποτυπώσετε τα γεγονότα της διαφωνίας Πρίγκηπα Γεωργίου και Βενιζέλου μέχρι το 1901.
Μονάδες 25
Κείμενα

Α) - «Κύριοι - απαντά περιφρονητικά ο Πρίγκηπας στον Βενιζέλο και στον Σφακιανάκη - πρέπει να
γνωρίζετε πως ήλθα εδώ δια να διοικήσω ως ο Μέγας Πέτρος. Δεν θα δεχθώ του λοιπού αντιρρήσεις εις
τας αποφάσεις μου». Ο Βενιζέλος θέλει να παραιτηθεί αμέσως. Τον εμποδίζει όμως ο Σφακιανάκης.
Υποχωρεί, αλλά τώρα δεν έχει την παραμικρή αμφιβολία για τις προθέσεις του αρμοστή.

Β) Ο Βενιζέλος είχε αντιληφθεί τα σχέδια των μεγάλων, γνώριζε τις εντολές που είχε ο πρίγκιπας - εντολές
που εξυπηρετούσαν και το προσωπικό του συμφέρον: βασίλευε στην Κρήτη, έστω και χωρίς το στέμμα
του βασιλιά. Και πριν ξαποστάσει αρχίζει καινούργιο αγώνα ο Βενιζέλος. Αγωνίζεται να ενισχύσει την
αυτονομία της Κρήτης, ζητά να διευρυνθεί η Κρητική χωροφυλακή και να αντικαταστήσει τα
στρατεύματα των μεγάλων δυνάμεων που παρέμεναν στο νησί. Όσο θα υπήρχε ξένος στρατός δεν θα
ήταν πραγματικά ελεύθερη η πατρίδα του. Αξιώνει να τροποποιηθεί το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας,
να γίνει φιλελεύθερο - γνωρίζει πως μόνο όταν ο Κρητικός λαός θα μπορεί να εκφράζει ελεύθερα τη
θέλησή του και τους πόθους του, τότε μόνο θα μείνει άσβηστη η φλόγα του ενωτικού αγώνα. Απαιτεί
μετά τον τερματισμό της τριετούς θητείας του πρίγκηπα ο νέος αρμοστής να εκλεγεί από την Κρητική
εθνοσυνέλευση και να διορισθεί εν ονόματι του βασιλιά των Ελλήνων - τότε ο Έλληνας βασιλιάς θα είχε
το δικαίωμα να ανακαλέσει τον αρμοστή του και να κηρύξει την ένωση του νησιού με την Ελλάδα, χωρίς
να περιμένει την έγκριση των μεγάλων.

Γ) Στη συκοφαντική εκστρατεία κατά τον Βενιζέλου δεν απουσιάζει και η Αθήνα. Από την πρωτεύουσα
της ελεύθερης Ελλάδας φθάνουν κραυγές συμπαθείας για το «καημένο το πριγκιπόπουλο», κεραυνοί
κατά του Βενιζέλου. «Η Κρήτη είναι ελληνική. Ας στρέψωμε τα βλέμματά μας προς την Μακεδονία»
συνιστούν οι αρθρογράφοι των Αθηνών. «Η Κρήτη δεν είναι ακόμη ελληνική» απαντά ο Βενιζέλος «και
πρέπει να γίνη πριν να τεθή μακεδονικόν ζήτημα, γιατί τότε η Ελλάς θα υποχρεωθή να συμβιβασθή - και
θα κερδίση την Κρήτη, αλλά θα χάση την Μακεδονία». Ήταν άνισος ο αγώνας.
Πηγή: Ιωάννης Χατζηδάκης

Δ1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία που δίνουν τα ιστορικά παραθέματα να
περιγράψετε τις καταπιέσεις που υπέστησαν οι Έλληνες της Μ. Ασίας και του Πόντου από τους Τούρκους
τα έτη 1914-1918.
Μονάδες 25

Κείμενο
... Αφού ξεμπέρδεψαν με τους Αρμενίους ήρθε η σειρά των Ελλήνων... Εδώ εφαρμόστηκε άλλο σχέδιο,
έμπνευση Γερμανών με εκτελεστές τους Τούρκους... Με τη δικαιολογία ότι χρειάζονταν τις περιοχές,
όπου κατοικούσαν οι Έλληνες, για στρατιωτικούς λόγους, άρχισαν ομαδικά να εξορίζουν τον πληθυσμό
από τις περιοχές του στα βάθη της Ασίας. Τους άνδρες τους είχαν συγκεντρώσει στα “αμελέ ταμπουρού”,
δηλ. τάγματα εργασίας, που στην πραγματικότητα ήτανε τάγματα θανάτου, όπου κάτω από χιόνι και
βροχή ή κάτω από λιοπύρι, χωρίς νερό και φαγητό έπρεπε να σπάνε πέτρες, για να φτιάξoυν δρόμους.
Πολλοί δεν αντέχουν κι αφήνουν τα κόκαλά τους άθαφτα κι άκλαφτα, άλλοι λιποτακτούν απ’ όπου
μπορούν, είτε από το στρατό είτε από τα τάγματα εργασίας... Το ίδιο συμβαίνει και στα χωριά και στις
πόλεις, που δεν αντέχουν τον εξευτελισμό και καταφεύγουν στα βουνά αντάρτες...
Αλλά εξίσου απάνθρωπες και φρικτές ήτανε και οι λευκές πορείες ή πορείες θανάτου. Ξεσήκωναν
γέρους-γριές, ανήμπορους, γυναικόπαιδα, μέσα στο βαρύ χειμώνα της Ανατολής και τους οδηγούσαν
στα βάθη με πορεία 100 και 200 χιλιομέτρων μέσα σε βροχή και σε χιόνι, χωρίς νερό, χωρίς φαγητό,
χωρίς ρούχα. Έτσι, από τις κακουχίες και την εξάντληση πέθαιναν στους δρόμους.
Στις πορείες θανάτου, μερικές φορές, οι γυναίκες ξέροντας τι τις περίμενε, όταν έφθαναν σε απόκρημνες
πλαγιές που κάτω βούιζε το ποτάμι έπεφταν - σαν ένα άλλο Ζάλογγο ή Αραπίτσα- να πνιγούν, να
σκοτωθούν, παρά να υποστούν την ατίμωση.

Συγγραφέας: ΚΕΛΕΚΙΔΗΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ