Phần I

kiÓm tra kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña sonar МГ-312

A. Phần thực hành làm mẫu của giảng viên

Giáo viên đưa ra giới thiệu chung về tổ hợp sôna MG-311 trên phòng thực
hành chuyên dùng sôna, giới thiệu các máy đo lường của các trạm sôna và thực hành
kiểm tra hoạt động, thực hiện đo một số tham số của trạm sôna МГ-311.
I. GIÔÙI THIEÄU CAÙC MAÙY ÑO LÖÔØNG CUÛA HAI TRAÏM SONAR
1. Giôùi thieäu caùc maùy
1. Maùy ПК-1: Maùy ño kieåm tra duøng ñeå kieåm tra hoaït ñoäng cuûa traïm sonar
МГ-311 vaø МГ-312 trong caùc cheá ñoä phaùt vaø thu. Maùy cho pheùp thöïc hieän ño giaù
trò aùp suaát taïi truïc cuûa anten, ñoä roäng vaø hình daïng xung phaùt, taàn soá coâng taùc,
xaùc ñònh caùnh soùng ôû cheá ñoä phaùt vaø cheá ñoä thu, xaùc ñònh ñoä roäng daûi thoâng taàng
thu-khueách ñaïi.
2. Voân keá ñieän töû B3-13: Duøng ñeå ño caùc giaù trò hieäu quaû cuûa ñieän aùp hình
sin töø 0,3 mv ñeán 300v trong daûi taàn soá töø 20 Hz ñeán 1 MHz. Maùy ñöôïc söû duïng
ñeå kieåm tra caùc tham soá cuûa taàng thu-khueách ñaïi.
3. Ñoàng hoà vaïn naêng Ц43-13: Duøng ñeå ño doøng ñieän, ñieän aùp moät cvhieàu
vaø xoay chieàu, ñieän trôû, ñieän dung.
4. Maùy hieän soùng C1-19 vaø C1-76: Duøng ñeå quan saùt ñieän aùp trong daûi taàn
soá töø doøng moät chieàu ñeán 1 MHz vaø ñeå ño bieân ñoä vaø ñoä roäng caùc tín hieäu.
5. Ñoàng hoà baám giaây 6ГЛ: Duøng ñeå ño toác ñoä di chuyeån cuûa cô caáu quay
baêng giaáy vaø thieát bò nöûa töï ñoäng baùm muïc tieâu theo KY vaø Д vaø ñeå ño thôøi gian
queùt cuûa maøn chæ thò ИЭ1 vaø ИЭ2.
6. Meâ ga oâm 500 v: Duøng ñeå ño ñieän trôû caùch ñieän cuûa caùc traïm.
7. Maùy 1A: Gidrophon - (ñaàu thu kieåm tra) duøng ñeå kieåm tra hoaït ñoäng cuûa
caùc traïm ôû cheá ñoä phaùt. Ñeå kieåm tra aùp suaát aâm baèng maùy 1A, caàn phaûi noái ПК-
1 vôùi caùc ñaàu noái 33 khoái ИЭ1 maùy 4. Ghi chæ soá aùp suaát treân maùy ПК1 khi maùy
2 hoaït ñoäng ôû cheá ñoä phaùt xung ñôn ñoä roäng 20 s vaø cheá ñoä phaùt loaït xung.
8. Maùy ГВ-1M: Nguoàn aâm taàn duøng ñeå kieåm tra thoâng soá caùc taàng khueách ñaïi.
2. Chuaån bò laøm vieäc maùy ПК-1
Coâng taéc РЕЖИМ ИЗМЕРЕНИЯ treân maùy 27 ñaët ôû vò trí КОНТРОЛЬ ПК-1, ñaàu
noái ВХОД cuûa maùy ПК-1 noái vôùi ñaàu noái МКВ maùy 27, coøn ñaàu noái ВЫХОД maùy
noái vôùi ñaàu noái ВХОД maùy 27, khi ñoù ñaët chuyeån maïch ДЕЦИБЕЛЫ maùy ПК-1 ñaët
ôû vò trí "0", chuyeån maïch ВЫХОД ГЕНЕРАТОРА - vò trí "10". Treân maøn chæ thò ПК-1
phaûi quan saùt ñöôïc ñöôøng saùng naèm giöõa caùc vaïch daáu 0 dB. Neáu khoâng ñöôïc thì
tieán haønh hieäu chuaån ПК-1

1
 3. Các qui định về toàn khi sử dụng thiết bị
a. Các quy định chung
Nhiệm vụ chính của việc sử dụng trạm sôna МГ-312 và МГ-311 trong điều
kiện chiến đấu hay trong điều kiện bình thường là đảm bảo trạm luôn ở trong trạng
thái sẵn sàng chiến đấu, thông qua thực hiện các yêu cầu sau:
- Người sử dụng trạm phải và nắm vững cấu tạo, nguyên tắc hoạt động và qui
tắc sử dụng trạm.
- Thường xuyên tiến hành các biện pháp phòng ngừa, đề phòng các sự cố có
thể xẩy ra và kịp thời nắm bắt các sai lệch về thông số của trạm.
- Lau chùi bảo quản hành ngày đúng theo hướng dẫn sử dụng.
- Sửa chữa nhanh chóng các hư hỏng phát hiện được.
- Khi tiến hành các biện pháp phòng ngừa hư hỏng phải đặc biệt chú ý kiểm
tra các thông số: Độ rộng và hình dạng xung phát xạ, áp suất trên trục của hệ thống
âm, độ nhạy của kênh thu-khuếch đại, đặc tính hướng của anten âm.
- Chỉ cho phép những người đã được học tập và đã qua kiểm tra đạt yêu cầu
sử dụng trạm.
b. Quy tắc an toàn điện
- Kiểm tra sự hiểu biết của HV và nhắc lại các quy tắc an toàn khi làm việc với
các thiết bị điện
- Phổ biến một số quy định cần thiết khi làm việc với các thiết bị điện

II. THÖÏC HAØNH KIEÅM TRA KHAÛ NAÊNG HOAÏT ÑOÄNG CUÛA МГ-312
1. Kieåm tra maøn chæ thò.
a. Kieåm tra vaø hieäu chænh thôøi gian queùt maøn chæ thò
- Söû duïng ñoàng hoà baám giaây ñeå kieåm tra thôøi gian queùt cuûa töøng thang cöï ly:
+ 4000 m: 5,4  0,06 s
+ 8000 m : 10,4  0,12s.
- Neáu sai soá lôùn thì ñieàu chænh nhôø 2 bieán trôû ВРЕМЯ РАЗВЕРТКИ 40 vaø 80
b. Kieåm tra xung vuoâng taàn soá 200 Hz ñeán töø khoái YY
- Söû duïng maùy hieän soùng ño taïi ñaàu ra khoái YY
c. Kieåm tra ñieän aùp queùt maøn chæ thò
- Söû duïng maùy hieän soùng ño taïi ñaàu ra maïch taïo ñieän aùp queùt.
2. Kieåm tra hoaït ñoäng cuûa taàng thu
- Coâng taéc ПОСЫЛКА khoái ИЭ-1 - vò trí ОТКЛ.
- Coâng taéc КАЛИБРОВКА - РАБОТА maùy 8 - vò trí КАЛИБРОВКА;
- Coâng taéc РЕЖИМ ИЗМЕРЕНИЯ maùy 27 - vò trí КАЛИБРОВКА,
- Noái maùy ПК-1 vôùi maùy 27 - ñaàu noái МКВ baèng caùp.
- Coâng taéc УСИЛИЕ khoái БК6 - vò trí "II"
- Bieán trôû aâm löôïng - phaûi cuøng
- Bieán trôû BPY- traùi cuøng;
- Coâng taéc APY Пp. 8Б - ОТКЛ.

2
 - Treân maùy ПК -1 ñaët taàn soá coâng taùc cuûa traïm, coøn coâng taéc ВЫХОД
ГЕНЕРАТОРА ñaët ôû vò trí "0,005";
- Töø töø quay tay quay ПЕЛЕНГ moät voøng 3600, ñoàng thôøi nghe toâng cuûa tín
hieäu ôû tai nghe. Neáu caùc boä tieàn khueách ñaïi hoûng seõ nghe ñöôïc tín hieäu yeáu hay
maát hoaøn toaøn (thay caùc boä tieàn khueách ñaïi hoûng baèng boä môùi laáy töø ЗИП).
3. Kieåm tra caùc boä khueách ñaïi chính;
Thöù töï thöïc hieän:
- Coâng taéc APY Пp.8 Б khoái БК6 maùy 4 ñaët ôû vò trí ОТКЛ. (taét).
- Coâng taéc УСИЛЕНИЕ Пp.8 Б khoái БК6 maùy 4 - vò trí 3;
- AÁn nuùt КАЛИБРОВКА-НАЖАТЬ treân khoái Б К8 maùy 8Б, ñoàng thôøi xoay
truïc cuûa bieán trôû КАЛИБРОВКА sao cho kim chæ thò leäch ñeán vaïch cuoái
- Nhaû nuùt aán КАЛИБРОВКА-НАЖАТЬ;
- Ñaët coâng taéc РАБОТА -КОНТРОЛЬ treân khoái БК8 veà vò trí "1-21";
- Xoay coâng taéc ВЫХОД УСИЛЕНИЯ treân khoái БК8 töø vò trí 1 ñeán 21 vaø
kieåm tra heä soá khueáùch ñaïi cuûa caùc boä khueách ñaïi caùc keânh 1-21. Kim chæ thò khoái
Б К8 phaûi leäch trong giôùi haïn 20-45. Neáu kim naém ngoaøi thì ñieàu chænh bieán trôû
76 ñeå ñöa kim veà giôùi haïn ñaõ cho (25-35);
- Tieáp tuïc laøm nhö vaäy ñoái vôùi caùc keânh "22-41" , "42-61" vaø "62-81";
III. KIEÅM TRA MOÄT SOÁ THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT CUÛA TRẠM SONAR МГ-312
1. Kieåm tra daûi thoâng taàng thu (khoái БК6) sonar мг-312
a. Caùc duïng cuï ño
- Voân keá ñieän töû B3-41 hay töông ñöông;
- Nguoàn aâm taàn ГВ-1M hay töông ñöông;
b. Vò trí caùc coâng taéc
- Maùy phaùt taét
- Caùc coâng taéc APY maùy 8B (khoái БК6) vaø coâng taéc ПОСЫЛКА (ИЭ-1) ôû vò
trí taét; bieán trôû ГРОМКОСТЬ (aâm löôïng)- vò trí phaûi cuøng; coâng taéc УСИЛЕНИЕ - vò
trí 2; caùc ñaàu noái 64-65 khoái ПЛ maùy 15 - noái xuoáng ñaát.
- Noái ñaàu ra nguoàn aâm taàn vôùi ñaàu vaøo treân khoái БК6.
c. Ño ñieän aùp ôû caùc taàn soá khaùc nhau
- Ño ñieän aùp taïi ñaàu ra taàng kieåm tra khi thay ñoåi taàn soá nguoàn aâm taàn töøng
2KHz veà hai phía caùch taàn soá chuaån.
- Ñieän aùp taïi ñaàu ra caùc keânh kieåm tra khoâng ñöôïc quaù:
+ ñoái vôùi taàng quan saùt - 5 voân;
+ ñoái vôùi taàng thu nghe - 1 voân.
- Laäp baûng giaù trò taàn soá- ñieän aùp.
d. Xaùc ñònh daûi thoâng
- Veõ ñoà thò taàn soá - ñieän aùp

3
 - Daûi thoâng ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo suït giaûm ñieän aùp ñeán möùc 0,7 giaù trò
cuûa ñieän aùp ra taïi taàn soá chuaån.
2. Kieåm tra heä soá kñ taàng thu (khoái БК6) sonar мг-312
a. Caùc duïng cuï ño
- Voân keá ñieän töû B3-41 hay töông ñöông;
- Nguoàn aâm taàn ГВ-1M hay töông ñöông;
b. Vò trí caùc coâng taéc
- Maùy phaùt taét
- Caùc coâng taéc APY maùy 8B (khoái БК6) vaø coâng taéc ПОСЫЛКА (ИЭ-1) ôû
vò trí taét; bieán trôû ГРОМКОСТЬ (aâm löôïng)- vò trí phaûi cuøng; coâng taéc УСИЛЕНИЕ
- vò trí 2;
- Noái ñaàu ra nguoàn aâm vôùi ñaàu vaøo treân khoái БК6.
c. Ño heä soá khueách ñaïi taàng thu nghe
- Voân keá noái vôùi ñaàu noái ТЕЛЕФОН khoái БУ1.
- Môû naép maùy maø treân ñoù coù stator cuûa khoái KM. Noái ñaàu haøn 33 laù ñoàng
cuûa roâtor khoái KM vôùi choái queùt cuûa stator keânh kieåm tra.
- Coâng taéc УСИЛЕНИЕ Пp. 8Б khoái БК6 maùy 4 ôû vò trí sao cho ñieän aùp ra
cuûa keânh kieåm tra khoâng quaù 1,0 voân.

d. Tính heä soá khueách ñaïi

- Heä soá khueách ñaïi tính theo coâng thöùc:
U ra .10 6
K  20 lg  10(6  n)
U vao
- Sai leäch heä soá khueách ñaïi göõa caùc keânh khoâng ñöôïc quaù 5 dB.

B. Phần thực hành của học viên

I. LỚP CHIA THÀNH 2 NHÓM THỰC HÀNH
II. THỰC HÀNH
2 nhóm thay nhau tìm hiểu chế độ làm việc chủ động của sôna chống biệt kích
người nhái. Trong thời gian nhóm khác đang thực hành, các học viên còn lại ghi chép,
tìm hiểu tên và chức năng của các núm nút, chế độ, nguyên lý làm việc.

4
 Phần II
KIEÅM TRA MOÄT SOÁ THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT CUÛA SONAR МГ-311

A. Phần thực hành làm mẫu của giảng viên

Giáo viên đưa ra giới thiệu chung về sôna Анапа-МЭ trên thiết bị mô phỏng,
khái quát và thực hành trên máy các chế độ hoạt động của sôna Анапа-МЭ khi kiểm
tra, chẩn đoán tình trạng kỹ thuật, trong tính toán thủy văn, trong chế độ phát hiện
mục tiêu, biểu diễn các thông số mục tiêu trên màn hình điều khiển, truyền các thông
số của mục tiêu cho vũ khí chống biệt kích người nhái...
I. KIEÅM TRA DAÛI THOÂNG TAÀNG XAÙC ÑÒNH GOÙC HÖÔÙNG VAØ CÖÏ LY
МГ-311.
1. Xaùc ñònh vò trí vaø duïng cuï ñeå kieåm tra
- Ví trí kieåm tra: Taïi ñaàu ra khoái ИЭ-1 maùy 4
- Duïng cuï ño löôøng: Nguoàn aâm taàn, voân keá ñieän töû
2. Vò trí caùc coâng taéc
- Chuyeån maïch КАЛИБРОВКА-РАБОТА-КОНТРОЛЬ-МОШНОСТЬ treân khoái
YC1A ñaët ôû vò trí РАБОТА.
- Coâng taéc ПОСЫЛКА maùy 7 ñaët ôû vò trí ВЫКЛ;
- Ch. maïch ВЫСОКОЕ НАПРЯЖЕНИЕ treân khoái ВП-4 vò trí ВЫКЛЮЧЕНО,
- Taét APY;
- Chuyeån maïch УСИЛЕНИЕ - vò trí 6.
3. Tieán haønh ño
- Noái nguoàn aâm taàn vôùi ñaàu noái 8-9 khoái YC1
- Noái voân keá vôùi ñaàu noái 11 vaø 13 khoái YC1A.
- Thay ñoåi taàn soá cuûa nguoàn aâm taàn sao cho voân keá chæ giaù trò max. (f =
11,8 KHz)
- Ñieàu chænh ñieän aùp ra cuûa nguoàn aâm taàn ñeå voân keá chæ 30 v.
- Tieáp tuïc thay ñoåi taàn soá nguoàn aâm taàn vaø xaùc ñònh daûi thoâng ôû möùc 0,7
cuûa cöïc ñaïi ñieän aùp.
- Laäp baûng taàn soá-ñieän aùp
Thöïc hieän ño ôû hai cheá ñoä cuûa chuyeån maïch РЕЖИМ РАБОТЫ.
Khi kieåm tra daûi thoâng ôû ñaàu ra tai nghe, voân keá noái vôùi ñaàu noái 79 vaø 80
khoái ПУ1 vaø ñieän aùp baèng 1 1,5 v. Ño ôû cheá ñoä 1.
4. Xaùc dònh daûi thoâng cuûa taàng
- Veõ ñoà thò taàn soá-ñieän aùp
- Daûi thoâng ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo suït giaûm ñieän aùp ñeán möùc 0,7 giaù trò
cuûa ñieän aùp ra taïi taàn soá chuaån.
5. Kieåm tra caùc maøn chæ thò И Э-1 vaø И Э-2
Kieåm tra thôøi gian queùt ИЭ-1 vaø ИЭ-2 nhôø ñoàng hoà baám giaây
5
 - Thôøi gian queùt nhö sau:
+ thang 2000m- 2,7s 3%;
+ thang 4000m- 5,4 s 3%;
+ thang 8000m-10,8s 3%.
6. Các qui định về toàn khi sử dụng thiết bị
(Giống với các qui định an toàn đối với sona МГ-312)
II. KIEÅM TRA HEÄ SOÁ KÑ TAÀNG XAÙC ÑÒNH GOÙC HÖÔÙNG VAØ CÖÏ LY
МГ-311
1. Xaùc ñònh vò trí vaø duïng cuï ño
- Ñaàu ra "ТЕЛЕФОН" khoái ПУ1;
- Nguoàn aâm taàn; voân keá ñieän töû.
2. Vò trí caùc coâng taéc
- Chuyeån maïch cheá ñoä coâng taùc - vò trí РАБОТА; APY-taét;
- Chuyeån maïch УСИЛЕНИЕ - vò trí 6;
- Chuyeån maïch ВЫСОКОЕ НАПРЯЖЕНИЕ - vò trí ВЫКЛ.
- Taát caû tai nghe vaø loa: ñeàu môû
- Bieán trôû "ТЕЛЕФОН" khoái YC-1A, maùy 7,ø khoái ПУ2- ôû phaûi cuøng.
3. Tieán haønh ño
- Noái nguoàn aâm taàn vôùi chaân 8 vaø 9 YC-1.
- Voân keá ñieän töû noái vôùi ñaàu ra "ТЕЛЕФОН" khoái ПУ1.
- Taàn soá nguoàn aâm taàn choïn sao cho ñieän aùp ôû voân keá cöïc ñaïi.
- Ñaët ñieän aùp nguoàn aâm taàn sao cho ñieän aùp ra baèng 1 1,5 v.
4. Tính heä soá KÑ
U ra
- K  31,6  10 6 ;
U vao
Ura- ñieän aùp ño baèng voân keá ñieän töû – ñôn vò v ; Uvaøo - ñieän aùp caáp ñeán töø
nguoàn aâm taàn - ñôn vò v .
Chuù yù: Ño ôû hai vò trí cuûa chuyeån maïch РЕЖИМ РАБОТЫ.
III. KIEÅM TRA HEÄ SOÁ KÑ KHOÁI YC2 SONAR МГ-311
1. Vò trí vaø duïng cuï ño:
- Chaân 8 vaø 9, chaân 9 vaø 10 baûng 24 khoái YC-2
- Nguoàn aâm taàn vaø voân keá ñieän töû
2. Vò trí caùc coâng taéc:
- Chuyeån maïch cheá daïng hoaït ñoäng khoái YC-2 ôû vò trí КОНТРОЛЬ;
- Chuyeån maïch ПИТАНИЕ treân maùy 2 ôû vò trí ВКЛ;
- Chuyeån maïch ВЫСОКОЕ ôû vò trí ВЫКЛ.; taét APY;
- Chuyeån maïch queùt khoái ИЭ-2 ôû vò trí ИЭ-1;
- Chuyeån maïch УСИЛЕНИЕ ôû vò trí 6.
3. Tieán haønh ño

6
 - Ñaët taàn soá chuaån vaø noái ñaàu ra nguoàn aâm taàn vôùi ñaàu noái КОНТРОЛЬ (v/t
11,12 khoái YC-2).
- Voân keá ñieän töû noái vôùi chaân 8 vaø 9, 9 vaø 10 baûng 24 khoái YC-2;
- Ñieän aùp vaøo choïn sao cho ñieän aùp taïi ñaàu ra =11,5v (ño baèng voân keá).
4. Tính heä soá
U ra
- Theo coâng thöùc sau: K   31,6  10 6
U vao
Ura- ñieän aùp ño baèng voân keá ñieän töû (v) taïi chaân 8 vaø 9 ; 9 vaø 10; Uvaøo - ñieän
aùp caáp ñeán ñaàu vaøo YC-2 töø nguoàn aâm taàn (v).
IV. KIEÅM TRA HEÄ SOÁ KÑ VAØ DAÛI THOÂNG KHOÁI YC1 VAØ YC1A МГ-311
1. Ví trò vaø duïng cuï ño
- Ñaàu ra keânh toång khoái YC1A.
- Duïng cuï ño löôøng: Nguoàn aâm taàn, voân keá ñieän töû
2. Vò trí caùc coâng taéc:
- Chuyeån maïch КАЛИБРОВКА-РАБОТА-КОНТРОЛЬ-МОШНОСТЬ treân khoái
YC1 ñaët ôû vò trí РАБОТА.
- Coâng taéc ПОСЫЛКА maùy 7 ñaët ôû vò trí ВЫКЛ;
- Ch/maïch ВЫСОКОЕ НАПРЯЖЕНИЕ treân khoái ВП-4 vò trí ВЫКЛЮЧЕНО,
- Taét APY;
- Chuyeån maïch УСИЛЕНИЕ - vò trí 2.
3. Tieán haønh ño
- Noái nguoàn aâm taàn vôùi ñaàu noái 8-9 khoái YC1
- Noái voân keá vôùi ñaàu ra keânh toång khoái YC1A. (1-2/16) hay (3-4/16)
- Thay ñoåi taàn soá cuûa nguoàn aâm taàn sao cho voân keá chæ giaù trò max
- Ñieàu chænh ñieän aùp ra cuûa nguoàn aâm taàn ñeå voân keá chæ 30 v.
- Tieáp tuïc thay ñoåi taàn soá nguoàn aâm taàn vaø xaùc ñònh daûi thoâng ôû möùc 0,7
cuûa cöïc ñaïi ñieän aùp.
- Laäp baûng keát quaû ño taàn soá-ñieän aùp
4. Tính heä soá khueách ñaïi
U ra
- Coâng thöùc: K   10 6
U vao
- Keát quaû, K phaûi lôùn hôn 4,5.106.
(Ura- ñôn vò v; Uvaøo – ñôn vò v)
5. Xaùc ñònh daûi thoâng
- Veõ ñoà thò taàn soá- ñieän aùp
- Xaùc ñònh daûi thoâng
IV. KIEÅ M TRA HEÄ SOÁ KÑ KHOÁ I YC3
1. Ví trò vaø duïng cuï ño
- Nguoàn aâm taàn noái vaøo chaân 5,6 baûng 9 vaø voân keá;
7
 2. Caùc cheá ñoä ño:
- cheá ñoä 1 : f = 11 KHz;
- cheá ñoä 2 : f = 4,5 KHz.
- Trong caû hai tröôøng hôïp ñieän aùp caáp phaûi baèng 10 mv.
3. Tieán haønh ño ôû cheá ñoä 1:
- Voân keá noái vôùi chaân 79 vaø 80 (telephon) khoái ПУ-1; Heä soá khueách ñaïi taïi
ñaàu ra tai nghe phaûi hôn 8.
- Voân keá noái vôùi ñieåm kieåm tra 26, 27; Heä soá khueách ñaïi taïi ñaàu ra ñeán
maùy 7 phaûi lôùn hôn 800;
- Xaùc ñònh heä soá khueách ñaïi theo coâng thöùc sau:
U ra
K  10 3
U vao
4. Tieán haønh ño ôû cheá ñoä 2:
- Töông töï nhö treân

B. Phần thực hành của học viên

I. LỚP CHIA THÀNH 2 NHÓM THỰC HÀNH
II. THỰC HÀNH
2 nhóm thay nhau tìm hiểu chế độ làm việc chủ động của sôna chống biệt kích
người nhái. Trong thời gian nhóm khác đang thực hành, các học viên còn lại ghi chép,
tìm hiểu tên và chức năng của các núm nút, chế độ, nguyên lý làm việc.

8
9