Karboksilne kiseline su organski spojevi koji imaju funkcionalnu skupionu COOH.

Neutralizacijom dobijaju se soli. Karboksilne kiseline mogu biti mono-, di- i poli-
karboksilne kiseline ovisno o broju -COOH skupina a dijele se na zasićene, nezasićene
i aromatske. Imenuju se trako sto se na ime alkana dsoda nastavak kiselina. Ako od
dvije molekule kiseline oduzmemo vodu dobit cemo anhidrid.

Metan / mravlja kiselina prvi put izdvojena iz crvenih mrava. Mravlja kiselina
najjednostavnija je karboksilna kiselina kemijske formule HCOOH. Mjesa se sa
vodom, to je bezbojna tekucina, kad dospje na kozu izaziva plikove. Dobiva se kao
sporedni proizvod u proizvodnji octene kiseline.

Metanal je najjednostavniji aldehid i dobro antisepticko sredstvo, koristi se kao

konzervans kod prerade voca. Soli ove kiseline se nazivaju formijati. Bezbojan I
otrovan plin, oštrog mirisa, topljiv je u vodi.
Dobivanje: 2 CH3OH + O2 → 2 CH2O + 2 H2O

Etan dikiselina je najjednostavnija kiselina, nalazi se u sastavu mnogih biljaka.

Maleinska(cis) je jaca od fumorne a fumorna(trans) nema mirisa. Etan kiselina
CH3COOH moze se dobiti iz etanola, bezbojna tekucina karakteristicnog mirisa,
mrzne na 16,5'C. Oksalna kiselina industrijski može dobiti iz prirodnih sirovina ili
sintezom. Sintetički se dobija delovanjem ugljen-dioksida na natrijum, može se dobiti
I iz celuloze.

Urea karbonid je bijela kristalna tvar lako rastvorljiva u vodi. Ureu je otkrio 1773.
godine francuski hemičar Rouelle u urinu. Koristi se kao trajno gorivo, natsaje kao
trajni produkt rastvaranja bjelancevine.
Hemijska formula: (NH2)2CO.
Dobiva se sintezom anorganskih spojeva.

Amini su derivati amonijaka . Dobivaju se zamjenom 1, 2, ili 3 atoma hidrogena u

amonijaku. Reaguju sa kiselinom dobijajuci soli. Imenuju se dodavanjem nastavka
amin na ime alkana. Kod nižih amina koristi se sufiks –amin, a kod viših: prefiks
amino–
 Amidi cine aminoskupinu, karakteristicna je trovalentna veza gdje je atom N vezan za
alkil grupu. Razlikujemo primarni(imaju 1 C – N vezu) sekundarni(2 C – N veze) i
tercijarni(3 C – N veze) amid.
Imenuju se dodavanjem nastavka amid na ime alkana. Prefiks N- stavlja se u
nazivima sekundarnih amida ispred naziva supstituenta (R), dok se kod tercijarnih
amida stavlja prefiks N,N-. Najlakse se mogu dobiti djelovanjem amonijaka na acil
hloride

Esteri se dobijaju reakcijom karb kis sa alkoholom. Imaju prijatan miris koji potice od
biljaka (miris ruze) Spoj se imeju tako sto se umjesto nastavka kis pise nastavak oat
npr etil-metanoat.

Anhidridi kiselina natsaju kad od 2 molekule oduzmemo molekulu vode. Spoj se

imenuje tako sto se na ime kiseline doda sufiks anhidrid kiselina.

Heterociklicna jedninjenja cine N O S, Karbociklicna jedinjena su ona u cijem se

prstenu nalazi C atom. Ciklicni su oni gdje su 3 ili vise spojeni na zatvoren niz.
Spojevi kod kojih se umuesto C atoma nalaze neki drugi atomi se nazivaju
heterociklicni spojevi.
Predstavnici:
 Tiofen CnHnS: nastaje tako sto se 4c atoma veze na isti nacin kao kod benzena
pa zato i ima slicne osobine kao benzen ali je tiofen reaktivniji od benzena.
 Furan CnHnO: bezbojna tecnost kljuca na 160'C, vrlo reaktivan, po svojim
osobinama je slican benzaldehidu.

ŠEĆERI

Seceri su organski spojevi gradjeni od atoma ugljika, vodika i kisika gdje se na svaki
atom ugljika veze jedna molekula vode. Najjednostavni šećeri nazivaju se
monosaharidi, a uključuju glukozu, fruktozu i galaktozu.

Saharoza je bijeli šećer proizveden od šećerne trske ili repe.U njoj su molecule
glukoze povezane sa molekulama fruktoze.Formula: C12H22O11
Fotosinteza je proces koji se odvija u hlorofilu zelenih biljaka pod uzitcajem sunc svj
gdje se iz vode i ugljika dioksida stvara secer i kisik.

Monosaharidi su prosti seceri izgr od jedne mol secera koji sadrzi od 3do9 ugljenovih
atoma. Podjela monosaharida je na: 3C atoma -trioze, 4C atoma –tetroze, 5C atoma –
pentoze, 6C heksoze... Predstavnici: glukoza (aldoza aldoheksoza)(sadrzi funkc grupu
–CHO) i fruktoza (ketoza ketoheksoza) (sadrzi keto grupu =CO).

Disaharidi su oligosaharidi koju su gradjeni od dvije molekule monosaharida.

Saharoza C12H22O11 je disaharid izgradjen od 1 molekule glukoze i 1 molekule
fruktoze. Saharoza ima smedju boju koja izblijedi u cvrstom i tecnom stanju.

Polisaharidi su slozeni seceri izgradjeni od vise 10 monosaharida. Predstavnici biljnih

polisaharida su skroz i celuloza. Skrob C6H12O6 je polisaharid gradjen iz
polisaharida amiloze i amilopektina. {amiloza je polisaharid koga su molekule glukoze
povezane u vidu spirale, amilopektin je polisah u} {koga su molekule glukoze
povezane u razgranate lance.} Celuloza je polisaharid u kojeg su molekule glukoze
povezane u ravne lance.C6H12O6. Formula gluk i frukt C6H12O6.

Kiselinskom hidrolizom se nazivaju hemijske reakcije razlaganja vodom slozenih

secera uz prisustvo H2SO4 ili enzima na monosah. C12H22O11 + H2O >> H2SO4 >>
C6H12O6 +C6H12O6

Invertni secer >> Hidrolizom saharoze hidrolizuje se fuktoza i glukoza pri tome
dolazi do inverzije secera.