KYÙ SINH TRUØNG

SOÁT REÙT
PLASMODIUM spp.

BS. LÖU MYÕ PHUÏNG

< 1978 : tieâu dieät soát reùt
 DDT (dichloro-diphenyl-trichloroethane)
 Vua thuốc trừ sâu
 Paul Muller (Thuỵ sĩ) phát minh 1938.
 Tác dụng tuyệt vời trong tiêu diệt CT
có hại trong NN.
TCYTTG dùng DDT để diệt muỗi (ngăn SR)
< 1978 : tieâu dieät soát reùt
> 1978 : phoøng choáng soát reùt
Hieän nay do tình hình SR giaûm
nhieàu taïi moät soá quoác gia: WHO
ñaët vaán ñeà loaïi tröø beänh SR
97 nöôùc coù SR (2013)
2012
207 trieäu ngöôøi beänh (Chaâu Phi +++)
627.000 ca töû vong (Chaâu Phi +++)
2013 :
35.400 beänh nhaân SR
Töû vong : 6 beänh nhaân
 Muïc tieâu:
1. Neâu teân 5 loaïi KSTSR gaây beänh cho ngöôøi
2. Moâ taû ñöôïc chu trình phaùt trieån cuûa KSTSR.
3. Neâu ñöôïc TCLS cuûa côn SR ñieån hình.
4. Keå ñöôïc caùc phöông thöùc lan truyeàn beänh SR.
5. Neâu ñöôïc PP chuû yeáu ñeå chaån ñoaùn KST SR.
6. Neâu ñöôïc nguyeân taéc ñieàu trò beänh SR
7. Neâu ñöôïc caùc bieän phaùp phoøng choáng SR ôû VN
Ñôn baøo
Kyù sinh noäi teá baøo
TGTB: muoãi Anopheles sp.
5 loaøi KST SR ôû ngöôøi:
Plasmodium falciparum
Plasmodium vivax
Plasmodium malariae
Plasmodium ovale
Plasmodium knowlesi (cuûa loaøi khæ)
HÌNH THEÅ

Treân pheát maùu nhuoäm Giemsa:

Nhaân: nhuoäm maøu ñoû
Teá baøo chaát: nhuoäm maøu xanh

Teá baøo chaát

Nhân Khoâng baøo

4 giai ñoaïn phaùt trieån cuûa KST SR trong hoàng caàu
ngöôøi:
Theå tö döôõng non
Theå tö döôõng giaø
Theå phaân lieät
Theå giao baøo
 Theå tö döôõng non
Teá baøo chaát

Nhân Khoâng baøo

Theå tö döôõng giaø

Saéc toá SR
Theå phaân lieät
Maûnh truøng
Theå giao baøo

TB chaát

Nhaân
CHU TRÌNH PHAÙT TRIEÅN

?
 CT HÖÕU TÍNH/ MUOÃI CT VOÂ TÍNH/ NGÖÔØI
Theå nguû/gan
TB gan
Tröùng nang (P.vivax)
Tuyeán
nöôùc boït
CK tieàn HC
/gan
P Lieät

TD non
Tröùng di ñoäng
TD giaø

Chu kyø
hoàng caàu

G töû caùi

P Lieät

G baøo
G töû ñöïc
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán beänh
nhieät ñoä : 200C - 250C
ñoä aåm 70% - 80%
ñòa lyù
aùnh saùng
thuûy sinh
kinh teá, xaõ hoäi, ngheà nghieäp
Vieät Nam :
vuøng röøng nuùi: P. falciparum (A. dirus)
vuøng ñoàng baèng ven bieån: P. vivax (A.
epiroticus)
Phöông thöùc laây nhieãm
Trieäu chöùng laâm saøng:
Côn soát reùt ñieån hình
Thôøi kyø uû beänh:
P. falciparum : # 7 ngaøy
P. vivax : # 10 ngaøy
Thôøi kyø toaøn phaùt :
reùt , soát , vaõ moà hoâi
coù tính chu kyø
Thôøi kyø khoûi beänh :
khoâng coøn KST trong maùu
khoâng coøn KST trong gan
Soát reùt do tieâm truyeàn:
thaønh thò+++ , thoân queâ+
thôøi kyø uû beänh : ngaén < 7 ngaøy
khoâng coù taùi phaùt xa
neáu nhieãm P. falciparum   SRAT
Chaån ñoaùn:
Ñònh höôùng beänh :
Bieåu hieän laâm saøng
Yeáu toá dòch teã :
ñi vaøo vuøng soát reùt löu haønh.
tieâm chích, truyeàn maùu
chung quanh coù ngöôøi beänh …
Chaån ñoaùn xaùc ñònh :
XN maùu ngoaïi vi tìm KSTSR
laáy maùu luùc leân côn soát
XN nhieàu laàn trong nhieàu ngaøy lieân tieáp.
Ñieàu trò:

Nguyeân taéc ñieàu trò

caét côn
dieät theå voâ tính
choáng taùi phaùt
dieät theå nguû
choáng laây lan
dieät theå giao baøo
Döï phoøng (CTQGPCSR)

Ñoái vôùi ngöôøi beänh :?

PHAÙT HIEÄN VAØ ÑIEÀU TRÒ
Ngöôøi laønh : ?
Phoøng ngöøa muoãi ñoát
Phoøng ngöøa muoãi ñoát
UOÁNG THUOÁC NGÖØA KHI VAØO VUØNG SR
Trung gian truyeàn beänh: ?
DIEÄT LAÊNG QUAÊNG
PHAÙT QUANG NHAØ CÖÛA
PHUN THUOÁC DIEÄT MUOÃI
GIAÙO DUÏC SÖÙC KHOÛE