ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

Μιχάλης Η. Χαντές

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ορθοπαιδική Κλινική

 ΟΡΙΣΜΟΣ
Οι αθλητικές κακώσεις είναι το είδος των
τραυματισμών του μυοσκελετικού συστήματος
που συμβαίνει κατά την άθληση ή έχει άμεση σχέση
με αυτή και αφορά είτε επαγγελματίες ή ερασιτέχνες
αθλητές, ή ανθρώπους
περιστασιακά αθλούμενους.
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Να μελετηθεί το είδος και η συχνότητα των παθήσεων
σε μια συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού.

Μελέτη των τραυματισμών κατά την

αθλητική δραστηριότητα.

Είδος και συχνότητα τραυματισμού σε σχέση

με το άθλημα.
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Μελέτες σε συγκεκριμένο άθλημα σε μεγάλο

αριθμό αθλητών για καθορισμένο χρονικό διάστημα.

Παράδειγμα: μελέτη των τραυματισμών όλων των

αθλητών της A1 κατηγορίας του μπάσκετ κατά
την χρονική περίοδο 2003-2004
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Σημασία επιδημιολογικών μελετών:

•Γνώση της συχνότητας των τραυματισμών σε

συγκεκριμένα αθλήματα

•Καθορίζονται παράγοντες κινδύνου

•Πρόληψη τραυματισμών

•Σχεδιασμός-Οργάνωση υπηρεσιών υγείας για

την ιατρική κάλυψη αθλητικών γεγονότων
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Κεφάλι μάτια 16%
Ώμος 4%

Στήθος αυχένας
Ράχη 6%
Χέρι αγκώνας 8%

Γόνατο 30% Ισχίο-κοιλιά 4%

Πόδι 19%
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Στήθος αυχένας
Ράχη 20
Κεφάλι μάτια 23

Ισχίο-κοιλιά 6

Γόνατο 146
Ώμος 20

Πόδι 286 Χέρι αγκώνας 74

 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Τύπος τραυματισμού άθλημα

Αχίλλειος τρέξιμο
Οπίσθιος κνημιαίος άλματα

Επιγονατιδικός μπάσκετ, βόλλευ

Τετρακέφαλος άλματα

Υπερακάνθιος κολύμπι, βόλλευ

Δικέφαλος ρίψεις, μπέιζμπολ

Εκτείνων τους δακτύλους-καρπό τέννις, ρακέτες

Στρογγύλος πρηνιστής
 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου
Γενικός πληθυσμός:
Miyasaka et al 1991: 40/100.000/έτος
Nielsen et al 1993: 30/100.000/έτος
Fu et al 1999: 1/3000/έτος

Ποδόσφαιρο:
Hewson et al 1988: 60/100.000/έτος

Σκι:
Feagin et al 1987: 70/100.000/έτος
Johnson et al 1991: 60/100.000/έτος
 Παθοφυσιολογία αθλητικών κακώσεων

Οι αθλητικές κακώσεις αφορούν κυρίως τα

αρθρικά και περιαρθρικά ανατομικά στοιχεία.

•Τένοντες
•Συνδέσμους
•Μυοτενόντια σύνδεση
•Μύες

Ανατομία, τραυματισμός (οξύς, χρόνιος),

τρόποι επούλωσης-ίασης
 Τένοντες
•Πολύ ισχυρά ανατομικά στοιχεία
•Ισχυρές συνδέσεις με τα οστά
(4 ζώνες, τένοντας-ινοχόνδρινη ζώνη
ασβεστοποιημένος χόνδρος-οστούν)
•Κύριο συστατικό: κολλαγόνο τύπου Ι (86% του
συνολικού βάρους του τένοντα
•Κολλαγόνο τύπου ΙΙΙ σε πολύ μικρό ποσοστό
•Κολλαγόνα ινίδια σε παράλληλη διάταξη
•Αιμάτωση φτωχή λίγο πριν την ζώνη κατάφυσης
 Τένοντες
Οξύς τραυματισμός Άμμεσος Έμμεσος

Φλεγμονώδης φάση (2-3ημέρες):

Δημιουργία αιματώματος
Πολυδύναμα αδιαφοροποίητα αρχέγονα κύτταρα
 Τένοντες
•Φάση επούλωσης (2-3 εβδομάδες):
•Διαφοροποίηση κυττάρων ινοκύτταρα
•Παραγωγή κολλαγόνου
«γεφυροποίηση» του τένοντα αλλά
αδύνατη εμβιομηχανικώς
 Τένοντες
•Φάση ανακατασκευής (remodeling) μήνες χρόνια:
•Αύξηση αντοχής-δύναμης του τένοντα
•Ελάττωση του ουλώδους ιστού
•Προσανατολισμός του νέου ιστού παράλληλα
με την φορά της κίνησης του τένοντα
 Τραυματισμοί τενόντων από υπερχρήση
Overuse tendon injuries -tendinosis

Συμβαίνουν σε τένοντες που δέχονται

μεγάλες δυνάμεις
(στροφικό πέταλο-Αχίλλειος-επιγονατιδικός)

Συσχέτιση με ηλικία
(εκφύλιση) (40-60 χρόνων)
Επαναλαμβανόμενες καταπονήσεις
(αθλητές)
 Τραυματισμοί τενόντων από υπέρχρηση
Overuse tendon injuries -tendinosis
•Παθοφυσιολογία τενοντίτιδας:
•Τοπική φλεγμονή λόγω μικροτραυματισμών
•Οίδημα, αλλαγή χρώματος
•Εκφύλιση, νέκρωση, προσπάθεια για επούλωση
αλλά με κολλαγόνο τύπου ΙΙΙ
 Διαβάθμιση
Στάδιο κλινικά σημεία

Ι μόνο μετά από δραστηριότητα

συμπτώματα < 2 εβδομ.
ΙΙ κατά και μετά από δραστηριότητα
συμπτώματα > 2 εβδομ.
ΙΙΙ σημαντικά λειτουργικά προβλήματα
συμπτώματα > 6 εβδομ.
IV συνεχής πόνος
σοβαρά λειτουργικά προβλήματα
αδυναμία να προπονηθεί
 Σύνδεσμοι

Παρόμοιας σύστασης με τους τένοντες

Χαμηλότερο ποσοστό κολλαγόνου
Υψηλότερο ποσοστό εξωκυττάριας ουσίας
Όχι πάντα παράλληλη διάταξη των ινών

Εξωαρθρικοί σύνδεσμοι
(έσω πλάγιος)
Ενδοαρθρικοί σύνδεσμοι
(πρόσθιος χιαστός)
 Σύνδεσμοι
Στατικά σταθεροποιητικά στοιχεία αρθρώσεων

Επιτρέπουν ελευθερία κινήσεων

και ταυτόχρονα σταθεροποιούν την άρθρωση

Δεν υποφέρουν από εκφυλιστικά φαινόμενα

Μόνο οξείς τραυματισμοί
(ιστορικό βίαιου τραύματος)
 Επούλωση Συνδέσμων
•Εξωαρθρικοί σύνδεσμοι
•Επουλωτική διαδικασία παρόμοια με των τενόντων
•Στάδια: φλεγμονώδες,
αύξησης κυττάρων-γεφυροποίηση
•Ανακατασκευής (remodeling)

•Σημαντική παράμετρος η διατήρηση

της κινητικότητας της άρθρωσης
•Καλύτερος προσανατολισμός των ινών
•Εμβιομηχανικά καλύτερος ιστός
 Επούλωση Συνδέσμων
Ενδοαρθρικοί σύνδεσμοι
•Φτωχό περιβάλλον μαλακών μορίων
•Το κλειδί είναι η διατήρηση του αρθρικού
υμένα που καλύπτει τον Π.Χ.Σ αλλά...
•Σχεδόν πάντα ρήγνυται

Αύξηση κυτοκινών ενδαρθρικά

Εχθρικό περιβάλλον για ίαση
 Μύες-Μυοτενόντια μονάδα
•Κινητική μονάδα
•Το σημείο που ο μυς μεταπίπτει σε τένοντα
•Πλούσια αιμάτωση
•Νευρικές απολήξεις (κινητικές μονάδες
•Εν τω βάθει αισθητικότητα, αντανακλαστικά)
 Τραυματισμοί μυών-μυοτενόντιας ομάδας

Πάρα πολύ συχνοί σε αθλητές

Αποτελούν το 50% του συνόλου

•Σύνθλιψη
•Διατομή
•Άμμεση πλήξη
•Κάκωση από έκκεντρη σύσπαση
•Θλάσεις
 Τραυματισμοί μυών-μυοτενόντιας ομάδας

•Αδύνατο σημείο η μυοτενόντια ομάδα

•Αποτυγχάνει όταν κατά την άσκηση γίνεται
έκκεντρη σύσπαση του μυός
•Συνήθως σε διάρθριους μύες (προσαγωγούς,
οπίσθιοι μηριαίοι, γαστροκνήμιος)
•Μερική ρήξη
•Ολική ρήξη (ρίκνωση-σύσπαση του μυός)
 Τραυματισμοί μυών
Επούλωση πιο γρήγορη
σε σχέση με τένοντες-συνδέσμους
Ίδιο μοντέλο επούλωσης
Μεγαλύτερη «ουλοποίηση»
στην περιοχή του τραυματισμού

Μεγαλύτερη ακαμψία του μυός

Μικρότερη ελαστικότητα

Υποτροπές τραυματισμών
 Τραυματισμοί μυών-μυοτενόντιας ομάδας

Θλάσεις από έκκεντρη

σύσπαση-φόρτιση του μυός

Ανθεκτικές συχνά

Απαντούν καλά σε
συντηρητική θεραπεία
Θεραπευτικές δυνατότητες στις αθλητικές κακώσεις
Μέσα για ανακούφιση από τον πόνο
επιτάχυνση της επούλωσης,
βελτίωση της κινητικότητας

Λειτουργική αποκατάσταση
Γρηγορότερη επιστροφή

Θερμότητα, κρυοθεραπεία, ενέσιμες θεραπείες,

Υπέρηχοι, ηλεκτρικός ερεθισμός
Θεραπευτικές δυνατότητες στις αθλητικές κακώσεις

Θερμότητα:
Ιπποκράτης: «αυτές οι παθήσεις που ο ήλιος
δεν μπορεί να θεραπεύσει ή να βελτιώσει πρέπει
να θεωρούνται ανίατες»

Αναλγητική δράση μέσω ελάττωσης μυικού σπασμού

Απελευθέρωση ισταμινών, προσταγλαδινών,
με αποτέλεσμα αγγειοδιαστολή
 Θερμότητα

Αγγειοδιαστολή: καλύτερος μεταβολισμός,

απομάκρυνση βλαβερών παραγόντων
επιτάχυνση επουλωτικής διαδικασίας
μειώνει την δυσκαμψία

Σε οξεία φάση όμως: αύξηση του οιδήματος

αρθρώσεων και μαλακών μορίων
 Τρόποι εφαρμογής θερμότητας
•Παραφινόλουτρα
•Υδροθεραπεία
•Ακτινοβολία
•Διαθερμία

Ενδείξεις διαφορετικές για κάθε είδους

θεραπευτική μορφή

Προσοχή στην υπερβολική χρήση

Κίνδυνος εγκαυμάτων
 Κρυοθεραπεία
Παρεξηγημένη ή έννοια της κρυοθεραπείας
μέχρι πρόσφατα (1970)

Μηχανισμός δράσης μέσω αγγειοσυστολής

Μείωση οιδήματος αρθρώσεων, μαλακών μορίων
Μείωση αισθητικότητας, μέσω νευρικής δράσης
(10 -15° C = ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ)
 Τρόποι εφαρμογής κρυοθεραπείας

•Ψυκτικά spray
•Ψυχρή υδροθεραπεία
•Εφαρμογή παγοκύστεων
•Εφαρμογή ειδικών κρυοσυσκευών

Αντενδείξεις
Υπερευαισθησία στο κρύο
Buerger
Raynaud
 Υπέρηχοι

•Σχετικά νέα τεχνική

•Παραγόμενη ενέργεια μέσω
πιεζοηλεκτρικών κρυστάλλων
•Δυνατότητα για διείσδυση σε μεγάλο βάθος
•Δράση πολυπαραγοντική σε κυτταρικό επίπεδο
•Μέθοδος χωρίς παρενέργειες
•Δυνατότητα διαφορετικής έντασης και συχνότητας
για εφαρμογή σε διάφορα σημεία
 Ηλεκτρικά ρεύματα
Πολύ παλιά η χρήση τους στην ιατρική

Δράση μέσω επίδρασης στην κυτταρική μεμβράνη

και αλλαγή στην κυτταρική λειτουργία

Έμμεσο ρεύμα, άμμεσο ρεύμα, εναλλασόμενο

Ηλεκτρικός ερεθισμός μυών συμβάλλει σε:

Ελάττωση ατροφίας, ενδυνάμωση μυών
Platelet-rich plasma (PRP)
therapy
Platelet-rich plasma (PRP)
therapy

Muscle injuries tendninosis

 Χρήση προστατευτικών ναρθήκων
Χρήσιμοι σε φάση αποκατάστασης

Ασκούν προστατευτική δράση

Περιορισμός κίνησης σε όρια

μη επιβλαβή

Απορροφά φορτία αλλά δεν σημαίνει

ότι προλαμβάνει όλους τους
τραυματισμούς
 Κινησιοθεραπεία
Πολύ σημαντική για διατήρηση εύρους κίνησης
ενδυνάμωσης μυών, ιδιοδεκτικότητας

Κινητικότητα πολύ σημαντική για μυοσκελετικό

Κίνηση =ζωή
See you in Madrid