(123doc) Bai Giang Internet Va Thuong Mai Dien Tu Chuong 3 Nguyen Si Thieu

INTERNET
&
THƯƠNG MẠI
ĐIỆN TỬ
Nguyễn Sĩ Thiệu
Bộ môn: Tin học TCKT
Khoa: Hệ Thống Thông
1
CHƯƠNG 3
GIAO DỊCH ĐIỆN TỬ
2
Nội dung
ØHợp đồng điện tử
ØThanh toán điện tử
ØChữ ký số
Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 3

1. HỢP ĐỒNG ĐIỆN TỬ
1.1. Khái niệm, đặc điểm
1.2. Ký kết hợp đồng điện tử
1.3. Quy trình thực hiện hợp đồng điện tử
1.4. So sánh hợp đồng điện tử với hợp đồng truyền thống
1.5. Điều kiện hiệu lực của hợp đồng điện tử
1.6. Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng hợp đồng điện tử

vKhái niệm:
§Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập,
thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.
(Điều 338, Bộ luật Dân sự Việt Nam 2005)
§Hình thức của hợp đồng mua bán hàng hóa: ”Hợp đồng mua
bán hàng hóa được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc được
xác lập bằng hành vi cụ thể. Đối với các loại hợp đồng mua bán
hàng hóa mà pháp luật quy định phải được lập bằng văn bản thì phải
tuân theo các quy định đó.
( Điều 24, Luật Thương mại sửa đổi 2005)

§Điều 11, mục 1, Luật mẫu về Thương mại điện tử
UNCITRAL 1996: “Hợp đồng điện tử được hiểu là hợp đồng được
hình thành thông qua việc sử dụng thông điệp dữ liệu”
§Điều 33, Luật giao dịch điện tử Việt Nam 2005: “Hợp đồng
điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu
theo quy định của Luật này.”

§Thông điệp dữ liệu là thông tin được tạo ra, được gửi đi và
được lưu trữ bằng phương tiện điện tử.
(Điều 4, mục 12, Luật giao dịch điện tử Việt Nam 2005)
§Phương tiện điện tử là phương tiện hoạt động dựa trên công
nghệ điện, điện tử, kỹ thuật số, từ tính, truyền dẫn không dây, quang
học, điện từ hoặc công nghệ tương tự.

§Hình thức thể hiện thông điệp dữ liệu: “Thông điệp dữ liệu
được thể hiện dưới hình thức trao đổi dữ liệu điện tử, chứng từ
điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự
khác.”
(Điều 10, Luật giao dịch điện tử Việt Nam 2005)

§“Giao kết hợp đồng điện tử là việc sử dụng thông điệp dữ liệu
để tiến hành một phần hoặc toàn bộ giao dịch trong quá trình giao
kết hợp đồng.”
§Giao kết hợp đồng điện tử là quá trình đàm phán, thương thảo,
tạo lập và ký kết hợp đồng thông qua việc trao đổi các dữ liệu điện
tử.

vĐặc điểm:
§Thể hiện bằng thông điệp dữ liệu
§ Do các phương tiện điện tử tạo ra, truyền gửi và lưu trữ
§Phạm vi ký kết rộng
§Phức tạp về kỹ thuật
§Luật điều chỉnh chưa hệ thống và chi tiết

vPhân loại:
§Hợp đồng truyền thống được đưa lên web
§Hợp đồng điện tử hình thành qua giao dịch tự động
§Hợp đồng điện tử hình thành qua thư điện tử
§Hợp đồng điện tử có sử dụng chữ ký số

Hợp đồng truyền thống
được đưa lên web
§Do một bên soạn thảo và đưa lên website
Bên A
§Bên tham gia ký kết điền thông tin, lựa chọn nút
Bên B
“Đồng ý” hoặc “Không đồng ý”
Nội dung
§Một số ví dụ:
§Hợp đồng đăng ký sử dụng dịch vụ internet, điện thoại
Điều 1.
§Hợp đồng tư vấn Điều 2.
§Hợp đồng du lịch …..
§Hợp đồng vận tải
§Học trực tuyến…
Tôi đồng ý

Browsewrap contracts: Hợp đồng điện
tử hình thành qua quá trình duyệt web

Browsewrap contracts: Hợp đồng điện
tử hình thành qua quá trình duyệt web

Clickwrap contracts: Hợp đồng điện tử
hình thành qua kích chuột

Clickwrap contracts: Hợp đồng điện tử
hình thành qua kích chuột

Hợp đồng điện tử hình
thành qua giao dịch tự
đ ộ
§Đi ng
ển hình trên các website
Thegioididong.com, …
B2C như: Amazon.com,
§Người mua tiến hành đặt hàng theo quy trình đã được tự động hóa.
§Nội dung HĐ hình thành trong giao dịch tự động.
§Giao dịch điện tử kết thúc bằng hợp đồng, hoặc đơn đặt hàng
điện tử
§Người mua nhận thông báo hợp đồng qua email, điện thoại, fax,
…

Hợp đồng điện tử hình thành
qua giao dịch tự động

thành qua thư điện tử
§Phổ biến trong giao dịch B2B.
§Quy trình giao dịch giống như giao dịch truyền thống, v ới các bước:
chào hàng, hỏi hàng, đàm phán về các điều khoản của hợp đồng…
§Phương tiện sử dụng là máy tính, mạng internet và email.

§Ưu điểm: truyền tải được nhiều chi tiết, nhiều thông tin, tốc độ
giao dịch nhanh, chi phí thấp, phạm vi giao dịch rộng.
§Nhược điểm: tính bảo mật cho các giao dịch và khả năng ràng buộc
trách nhiệm của các bên còn thấp

Hợp đồng điện tử hình thành
qua thư điện tử

Hợp đồng điện tử có sử
dụng chữ ký số
§Sử dụng trên các sàn giao dịch điện tử tiên tiến như Alibaba.com,
Asite.com, Covisint.com, Bolero.net…
§Các bên phải có chữ ký số để ký vào các thông điệp dữ liệu trong
quá trình giao dịch.
§Độ bảo mật và ràng buộc trách nhiệm các bên cao
§Cần có sự tham gia của các cơ quan chứng thực chữ ký số

§Điều 21, Luật giao dịch điện tử Việt Nam 2005: “Chữ ký điện
tử được tạo lập dưới dạng từ, chữ, số, ký hiệu, âm thanh hoặc các
hình thức khác bằng phương tiện điện tử, gắn liền hoặc kết hợp một
cách logic với thông điệp dữ liệu, có khả năng xác nhận người ký
thông điệp dữ liệu và xác nhận sự chấp thuận của người đó đối với
nội dung của thông điệp dữ liệu.”

§Điều 22, Luật giao dịch điện tử Việt Nam 2005: Chữ ký điện
tử được xem là bảo đảm an toàn nếu:
a) Dữ liệu tạo chữ ký điện tử chỉ gắn duy nhất với người ký trong
bối cảnh dữ liệu đó được sử dụng;
b) Dữ liệu tạo chữ ký điện tử chỉ thuộc sự kiểm soát của người ký
tại thời điểm ký;
c) Mọi thay đổi đối với chữ ký điện tử sau thời điểm ký đều có thể
bị phát hiện;
d) Mọi thay đổi đối với nội dung của thông điệp dữ liệu sau thời
điểm ký đều có thể bị phát hiện.

§Theo điều 3, nghị định 26/2007/NĐCP: Chữ ký số là một dạng
chữ ký điện tử được tạo ra bằng sự biến đổi một thông điệp dữ
liệu sử dụng hệ thống mật mã không đối xứng theo đó người có
được thông điệp dữ liệu ban đầu và khoá công khai của người ký có
thể xác định được chính xác:
a) Việc biến đổi nêu trên được tạo ra bằng đúng khoá bí mật tương
ứng với khoá công khai trong cùng một cặp khóa;
b) Sự toàn vẹn nội dung của thông điệp dữ liệu kể từ khi thực hiện
việc biến đổi nêu trên.

§Chữ ký số sử dụng công nghệ khóa công khai PKI (Public Key
Infrastructure)
§Công nghệ mã hóa không đối xứng hay công nghệ mã hóa hai khóa
(Asymetric Encryption).
§Người gửi và người nhận mỗi người đều có một cặp khóa:
§Private key: giữ bí mật, chỉ người ký được sử dụng
§Public key: công khai cho mọi người biết để sử dụng giao dịch với
mình.

MÃ KHÓA CÔNG KHAI CỦA MỌI NGƯỜI MÀ A BIẾT
Khóa công khai Khóa bí mật
của B của B
Người Người
mua bán
A B
Nguồn: W. Stallings, “Cryptography and Network Security”

MÃ KHÓA CÔNG KHAI CỦA MỌI NGƯỜI MÀ B BIẾT
KHÓA BÍ MẬT KHÓA CÔNG
CỦA A KHAI CỦA A
Người Người
mua bán
A B
Source: W. Stallings, “Cryptography and Network Security”

B1. Rút gọn văn
bản cần gửi
B2. Dùng KBM ký số
vào văn bản
B3. Gửi Văn bản
+ Chữ ký số +
Khóa CC + Chứng
thư số qua
Internet
B4. Rút gọn văn B5. Giải mã chữ ký
bản nhận được số được bản rút
gọn của VB (=KCC
B7. Kiểm tra của NG)
Chứng thư số để
xác thực Khóa B6. So sánh 2 bản
Công Khai có rút gọn để xác thực
đúng của Người nội dung Văn bản
gửi không !
(= KCC của Cơ
quan Chứng thực)
vLợi ích của HĐĐT:
§Giúp các bên tiết kiệm thời gian, chi phí giao dịch, đàm phán và
ký kết hợp đồng
§Giúp các doanh nghiệp giảm chi phí bán hàng
§Giúp quá trình giao dịch, mua bán nhanh và chính xác hơn
§Giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng
hội nhập kinh tế quốc tế

1.2. Ký kết hợp đồng điện
tử
vKý kết hợp đồng điện tử B2B:
Thương mại điện tử B2B được chia thành bốn loại hình cơ bản:
§Sàn của người bán: Cisco
§Sàn của người mua: General Electric, Boeing, Marshall, …
§Sàn của trung gian: Alibaba
§Cổng thương mại điện tử tích hợp: Belero.net

Kí kết HĐ trên sàn giao
dịch TMĐT của Cisco
§Systems
Cisco được coi là một trong những công ty đầu tiên đã xây dựng
thành công sàn giao dịch điện tử B2B.
§ Năm 1994, Cisco lập ra mạng kinh doanh Cisco Connection Online –
CCO
§Đến năm 2001, khoảng 1.3 triệu lượt khách hàng, 85% các yêu cầu
dịch vụ của khách hàng và 95% phần mềm cập nhật được thực hiện
trực tuyến.

Kí kết HĐ trên sàn giao
dịch TMĐT của Cisco
§Systems (ti ế
Cisco xây dựng tất cả các sảp)
n phẩm của mình theo đơn đặt hàng
của các khách hàng doanh nghiệp.
§Cisco cung cấp giá cả và các công cụ cho phép khách hàng tự cấu
hình sản phẩm theo nhu cầu của mình
§Hầu hết các đơn hàng (khoảng 98% ) đều được đặt thông qua CCO.
§Năm 1996, trong vòng 5 tháng đầu hoạt động doanh thu bán hàng
trực tuyến trên 100 triệu USD. Con số này tăng lên 4 tỷ năm 1998 và
hơn 8 tỷ năm 2002.

Giao dịch trên cổng
thương mại điện tử
§Bolero.net
Bolero.net là mô hình sàn giao dịch điện tử quốc tế B2B được thành
lập đầu tiên trên thế giới.
§ Triển khai vận đơn điện tử và tất cả các chứng từ điện tử trong
quá trình giao dịch thương mại quốc tế
§Sử dụng chữ ký số trong tất cả các giao dịch

Quy trình giao nhận điện
tử thông qua Bolero.net
§(ti c 1: p)
Bướế Người nhập khẩu đăng nhập vào Bolero.net và đặt hàng
thông qua hệ thống xử lý thông điệp Trung tâm (BCMP Bolero
Core Messaging Platform);
§Bước 2: Người xuất khẩu đăng nhập vào Bolero.net và nhận đơn
đặt hàng của người nhập khẩu;
§Bước 3: Người nhập khẩu gửi cho người xuất khẩu một thông điệp
yêu cầu các chứng từ cần xuất trình sau khi giao hàng để được thanh
toán;
§Bước 4a : Người xuất khẩu gửi chấp nhận cho người nhập khẩu;
§Bước 4b : Người nhập khẩu gửi tiếp thông điệp đến ngân hàng yêu
cầu mở L/C;
§Bước 5: Ngân hàng mở L/C thông báo cho người xuất khẩu thông
qua Bolero.net và Người xuất khẩu thực hiện giao hàng như trong
truyền thống;
Nguyễn Sĩ Ng
§Bước 6: Thiệu xuất khẩu gửi các yêu cầu lấy các chứng 36
ười - HVTC từ cần
§B(ti
ướế p)
c 7: Các ch ứng từ điện tử được chuyển
đến cho người xuất khẩu thông qua
Bolero.net;
§Bước 8: Người xuất khẩu gửi bộ chứng từ
điện tử cho Trung tâm xử lý thanh toán
(SURF Settlement Utility for managing Risk
and Finance) thuộc Bolero.net để tổ chức
kiểm tra và tiến hành thanh toán;
§Bước 9: SURF kiểm tra các chứng từ với
(tiếp)

1.2. Ký kết hợp đồng điện
tử (tiếp)
vKý kết hợp đồng điện tử B2C:
§Điển hình cho mô hình B2C là Amazon.com
§Quy trình ký kết gồm 10 bước được thực hiện giữa một bên là
khách hàng thực và một bên là hệ thống bán hàng tự động của
Amazon.com thông qua internet

Bước 1. Tìm sản phẩm
cần mua

Bước 2. Xem chi tiết sản
phẩm

Bước 3. Chọn, đặt vào giỏ
mua hàng

Bước 4. Nhập thông tin
người mua hàng

Bước 5. Nhập vào địa chỉ
nhận hàng

Bước 6. Chọn phương thức
giao hàng

Bước 7. Chọn phương thức thanh
toán

Bước 8. Nhập vào địa chỉ
người thanh toán

Bước 9. Kiểm tra toàn bộ
đơn hàng

Bước 10. Hệ thống bán
hàng gửi email xác nhận
đơn đặt hàng đến địa chỉ
email của người mua.

1.2. Ký kết hợp đồng điện tử
(tiếp)
vKý kết hợp đồng điện tử C2C:
§Ebay.com là một website điển hình cho phép người mua và người
bán gặp nhau (chủ yếu là các cá nhân) để tiến hành các giao dịch
đấu giá trực tuyến.
§ eBay thu một khoản phí đăng tin đấu giá và trị giá giao dịch
(1,25% đến 7,25% trị giá giao dịch).

Quy trình đấu giá trên
eBay.com
§Người bán điền vào form thông tin về hàng hóa và đặt mức giá tối
thiểu cùng thời gian hiệu lực của chào bán.
§Trong thời gian hiệu lực, người mua có thể trả giá tùy ý.
§Phiên đấu giá kết thúc khi hết thời gian do người bán quy định.
§Sau đó, người bán và người mua có thể thương lượng hình thức
thanh toán, giao hàng, các điều khoản bảo hành, dịch vụ khác.

Quy trình ký kết hợp đồng
điện tử trên eBay.com
§Bước 1. Đăng ký thành viên;
§Bước 2. Tìm kiếm sản phẩm;
§Bước 3. Lựa chọn cách thức mua hàng: Đấu giá, đặt hàng qua Ebay
hoặc mua hàng trực tiếp từ Ebay;
§Bước 4. Lựa chọn phương thức thanh toán;
§Bước 5. Sử dụng My Ebay;
§Bước 6. Liên hệ với các thành viên.

1.3. Quy trình thực hiện
hợp đồng điện tử
vThực hiện hợp đồng điện tử B2B
§Cấp độ thứ nhất: các bên tiến hành thanh toán, giao hàng và
cung cấp dịch vụ như truyền thống với sự kết hợp của một số ứng
dụng công nghệ thông tin như email, website để trao đổi thông tin
và cung cấp dịch vụ
§Cấp độ thứ hai: các bên sử dụng những sàn giao dịch điện tử
làm trung tâm để qua đó tiến hành các giao dịch, thanh toán, phân
phối, đặc biệt là xử lý chứng từ điện tử

Quy trình thực hiện các
đơn đặt hàng của DELL
§ Dell thành lập năm 1985 là công ty đầu tiên cung cấp PC qua thư
đặt hàng.
§ Dell cho phép khách hàng tự cấu hình và lựa chọn hệ thống tùy ý
thông qua mô hình BuildtoOrder.
§ Năm 1993, Dell bắt đầu triển khai hệ thống đặt hàng trực tuyến
(onlineorder taking)
§ Năm 2000, Dell trở thành công ty cung cấp PC hàng đầu thế giới.
Doanh thu qua mạng đạt 50 triệu USD/ngày và ước tính khoảng 18
tỷ USD/năm.

Quy trình thực hiện các
đơn đặt hàng của DELL
(tiếp)
Information Information
DELL
Shipment

1.3. Quy trình thực hiện
hợp đồng điện tử (tiếp)
vThực hiện hợp đồng điện tử B2C
§Bước 1. Kiểm tra thanh toán
§Bước 2. Kiểm tra tình trạng hàng trong kho
§Bước 3. Tổ chức vận tải
§Bước 4. Mua bảo hiểm
§Bước 5. Sản xuất hàng
§Bước 6. Dịch vụ
§Bước 7. Mua sắm và kho vận
§Bước 8. Liên hệ với khách hàng
§Bước 9. Xử lý hàng trả lại

Quy trình thực hiện hợp
đồng điện tử B2C
(3)
Kiểm tra
Có
Kho Giao hàng
(1)
ERP
Bắt đầu Không
từ đây
Nhà cung cấp
Không
Đặt hàng bổ sung
(3) Bảo hiểm

Nhà sản xuất
Giao hàng Kho

UPS/FedEx
(8)
(9)
Hàng trả lại Trung tâm hàng trả lại

Quy trình thực hiện hợp
đồng điện tử tại
Amazon.com

1.4. So sánh HĐ điện tử
với HĐ truyền thống
vGiống nhau:
§Đều là hợp đồng
§Khi giao kết và thực hiện đều phải dựa trên những cơ sở pháp lý
nhất định và tuân thủ những quy định liên quan đến hình thức của
hợp đồng, chủ thể của hợp đồng, điều kiện hiệu lực của hợp
đồng, quy trình giao kết hợp đồng, chế độ trách nhiệm do vi phạm
hợp đồng và giải quyết tranh chấp phát sinh nếu có.

(ti
v ếp)
Khác nhau:
§Về các chủ thể tham gia: Trong giao dịch điện tử xuất hiện các
bên thứ ba là các nhà cung cấp các dịch vụ mạng và các cơ quan
chứng thực chữ ký điện tử.

§(ti p)
ếội dung:
Về n
§ Địa chỉ pháp lý: ngoài địa chỉ pháp lý thông thường hợp đồng điện tử
còn có địa chỉ email, địa chỉ website, địa chỉ xác định nơi, ngày giờ gửi
thông điệp dữ liệu,…
§ Các quy định về quyền truy cập, cải chính thông tin điện tử.
§ Các quy định về chữ ký điện tử hay một cách thức khác như mật khẩu,
mã số,… để xác định được các thông tin có giá trị về các chủ thể giao
kết hợp đồng.
§ Việc thanh toán: hợp đồng điện tử thường có những quy định chi tiết
về phương thức thanh toán điện tử.

§(ti ếp) ết hợp đồng điện tử:
Về quy trình giao k
§ HĐ truyền thống giao kết bằng việc các bên gặp trực tiếp nhau hay trao
đổi với nhau bằng các phương tiện “giấy tờ”, “vật chất” và ký bằng chữ
ký tay.
§ HĐ điện tử giao kết bằng phương tiện tử và hợp đồng sẽ được “ký”
bằng chữ ký điện tử

§(ti ếật đip)ều chỉnh
Về lu
§Bên cạnh các đạo luật về hợp đồng truyền thống,
người ta còn phải ban hành Luật Giao dịch điện tử,
Luật về Giao kết hợp đồng điện tử, Luật về Thương
mại điện tử, Luật về Chữ ký điện tử,…

1.5. Điều kiện hiệu lực
của hợp đồng điện tử
vHình thức: Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới
dạng thông điệp dữ liệu. Hợp đồng điện tử có thể là hợp đồng
được thảo và gửi qua thư điện tử hoặc là hợp đồng “Nhấn nút đồng
ý” (Click, type and browse) qua các trang web bán hàng.
v Nội dung: bao gồm các điều khoản thỏa thuận giữa các chủ thể.
Chủ yếu hiển thị điều khoản ở dạng hộp thoại (Dialogue box)

Hiển thị nội dung không có
đường dẫn

Hiển thị có đường dẫn

Hiển thị điều khoản ở
dạng hộp thoại

1.6. Một số điểm cần lưu
ý khi sử dụng hợp đồng
điVấệ
v n đn t ửốc và lưu trữ hợp đồng
ề bản g
v Đối với hợp đồng điện tử, vì đượ c thể hiện qua thông điệp dữ liệu nên
có thể sao, lưu, phát tán trên mạng, do đó mà có thể tạo ra nhiều bản gốc
v Một số điều luật điều chỉnh vấn đề bản gốc và lưu trữ hợp đồng điện
tử: điều 12, điều 13 (luật giao dịch điện tử) và điều 9 (nghị định về
Thương mại điện tử).

Vấn đề bản gốc và lưu
trữ hợp đồng
Điều 12, Luật Giao dịch điện tử 2005.
Thông điệp dữ liệu có giá trị như văn bản:
“Trường hợp pháp luật yêu cầu thông tin phải được thể hiện bằng
văn bản thì thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng yêu cầu này
nếu thông tin chứa trong thông điệp dữ liệu đó có thể truy cập và sử
dụng được để tham chiếu khi cần thiết”.

trữ hợp đồng
Điều 13, Luật GD điện tử 2005.
Thông điệp dữ liệu có giá trị như bản gốc:
“Thông điệp dữ liệu có giá trị như bản gốc khi đáp ứng được các
điều kiện sau đây:
1. Nội dung của thông điệp dữ liệu được bảo đảm toàn vẹn kể từ
khi được khởi tạo lần đầu tiên dưới dạng một thông điệp dữ liệu
hoàn chỉnh.
Nội dung của thông điệp dữ liệu được xem là toàn vẹn khi nội
dung đó chưa bị thay đổi, trừ những thay đổi về hình thức phát sinh
trong quá trình gửi, lưu trữ hoặc hiển thị thông điệp dữ liệu;
2. Nội dung của thông điệp dữ liệu có thể truy cập và sử dụng được
dưới dạng hoàn chỉnh khi cần thiết.”

trữ hợp đồng
Điều 9, Nghị định về Thương mại điện tử.
Giá trị pháp lý như bản gốc: “1. Chứng từ điện tử có giá trị pháp lý
như bản gốc nếu thỏa mãn đồng thời cả hai điều kiện sau:
a) Có sự đảm bảo đủ tin cậy về tính toàn vẹn của thông tin chứa
trong chứng từ điện tử từ khi thông tin được tạo ra ở dạng cuối
cùng là chứng từ điện tử hay dạng khác.
b) Thông tin chứa trong chứng từ điện tử có thể truy cập, sử dụng
được dưới dạng hoàn chỉnh khi cần thiết.
2. Tiêu chí đánh giá tính toàn vẹn là thông tin còn đầy đủ và chưa bị
thay đổi, ngoài những thay đổi về hình thức phát sinh trong quá trình
trao đổi, lưu trữ hoặc hiển thị chứng từ điện tử.
3. Tiêu chuẩn về sự tin cậy được xem xét phù hợp với mục đích
thông tin được tạo ra và mọi bối cảnh liên quan.”

1.6. Một số điểm cần lưu
ý khi sử dụng hợp đồng
điThệ
v n t
ời đi ử (tiếợp đp)ồng
ểm hình thành h
v Thời gian giao kết hợp đồng là yếu tố quan trọng để xác định thời
điểm có hiệu lực của hợp đồng khi không có một thỏa thuận nào khác
của các bên
v Địa điểm giao kết hợp đồng là một trong những căn cứ để xác định luật
điều chỉnh các giao dịch trong hợp đồng quốc tế.
v Một số điều luật điều chỉnh: điều 17, điều 19 (luật giao dịch điện tử)

Thời điểm hình thành hợp
đồng
Điều 17 , Luật Giao dịch điện tử 2005.
Thời điểm, địa điểm gửi thông điệp dữ liệu:
Trong trường hợp các bên tham gia giao dịch không có thoả thuận
khác thì thời điểm, địa điểm gửi thông điệp dữ liệu được quy định
như sau:
1. Thời điểm gửi một thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ
liệu này nhập vào hệ thống thông tin nằm ngoài sự kiểm soát của
người khởi tạo;
2. Địa điểm gửi thông điệp dữ liệu là trụ sở của người khởi tạo
nếu người khởi tạo là cơ quan, tổ chức hoặc nơi cư trú của người
khởi tạo nếu người khởi tạo là cá nhân. Trường hợp người khởi tạo
có nhiều trụ sở thì địa điểm gửi thông điệp dữ liệu là trụ sở có mối
liên hệ mật thiết nhất với giao dịch.

Thời điểm hình thành hợp
đồng
Điều 19 , Luật Giao dịch điện tử 2005.
Thời điểm, địa điểm nhận thông điệp dữ liệu
Trong trường hợp các bên tham gia giao dịch không có thoả thuận khác
thì thời điểm, địa điểm nhận thông điệp dữ liệu được quy định như
sau:
1. Trường hợp người nhận đã chỉ định một hệ thống thông tin để nhận
thông điệp dữ liệu thì thời điểm nhận là thời điểm thông điệp dữ liệu
nhập vào hệ thống thông tin được chỉ định; nếu người nhận không chỉ
định một hệ thống thông tin để nhận thông điệp dữ liệu thì thời điểm
nhận thông điệp dữ liệu là thời điểm thông điệp dữ liệu đó nhập vào
bất kỳ hệ thống thông tin nào của người nhận;
2. Địa điểm nhận thông điệp dữ liệu là trụ sở của người nhận nếu
người nhận là cơ quan, tổ chức hoặc nơi cư trú thường xuyên của
người nhận nếu người nhận là cá nhân. Trường hợp người nhận có
nhiều trụ sở thì địa điểm nhận thông điệp dữ liệu là trụ sở có mối liên
Nguyễn Sĩ Thiệu
hệ mật thi ết nhấ- t v
HVTCới giao dịch. 74
2. Thanh toán điện tử
2.1. Tổng quan về thanh toán điện tử
2.2. Một số hình thức thanh toán điện tử phổ biến
2.3. Thanh toán đối với TMĐT tại Việt Nam

2.1. Tổng quan về thanh
toán điện tử
vKhái niệm về thanh toán điện tử
vQuy trình thanh toán bằng thẻ tín dụng trực tuyến
vRủi ro chấp nhận thanh toán thẻ trực tuyến

Khái niệm về thanh toán
điện tử
§Thanh toán điện tử (TTĐT) là một trong những vấn đề cốt yếu của
TMĐT. Thiếu hạ tầng thanh toán, chưa thể có thương mại điện tử
hoàn toàn được.
§Theo nghĩa rộng: TTĐT là việc thanh toán tiền thông qua các thông
điệp điện tử thay cho việc trao tay tiền mặt.
§Theo nghĩa hẹp: TTĐT có thể hiểu là việc trả tiền và nhận tiền
hàng cho các hàng hóa, dịch vụ được mua bán trên mạng Internet.

Các phương thức thanh
toán trực tuyến phổ biến
§hi
Thẻệ n nay
thanh toán
§Thẻ thông minh
§Ví điện tử
§Tiền điện tử
§Thanh toán qua điện thoại di động
§Thanh toán điện tử tại các kiốt bán hàng
§Séc điện tử
§Thẻ mua hàng
§Thư tín dụng điện tử
§Chuyển tiền điện tử (EFT – Electronic Fund Transfering)

Thẻ thanh toán
§Được coi là phương tiện phổ biến nhất
§Ba loại thẻ thanh toán phổ biến gồm:
§ Thẻ tín dụng (credit card)
§ Thẻ ghi nợ (debit card)
§ Thẻ mua hàng (charge card)
§Các nhà cung cấp thẻ nổi tiếng hiện nay là: Visa, MasterCard,
American Express Card và EuroPay
§Thanh toán bằng thẻ tín dụng chiếm khoảng 90% tổng giá trị các
giao dịch qua mạng internet

Thẻ tín Thẻ ghi nợ
dụng
Thẻ mua
hàng

Một số
phương
thức
thanh
toán khi
mua hàng
trên
mạng
Một số phương thức thanh toán
khi mua hàng trên mạng (tiếp)

Quy trình thanh toán bằng thẻ tín dụng trực
tuyến

Quy trình thanh toán bằng
thẻ tín dụng trực tuyến
§(ti ế
Ngườ p)
i mua hàng sau khi l ựa chọn sản phẩm, quyết định mua hàng
sẽ nhập vào các thông tin thẻ tín dụng lên trang web của người bán.
§Các thông tin thẻ tín dụng được gửi thẳng tới Ngân hàng mở
merchant account (hoặc bên cung cấp dịch vụ thanh toán) mà không
lưu tại máy chủ của Người bán
§Ngân hàng mở merchant account gửi các thông tin thẻ tín dụng tới
Ngân hàng cấp thẻ tín dụng.
§Ngân hàng cấp thẻ tín dụng sau khi kiểm tra các thông tin sẽ phản
hồi lại cho Ngân hàng mở merchant account. Phản hồi có thể là chấp
nhận thanh toán (ghi có cho tài khoản của Người bán) hoặc từ chối.
§Dựa trên phản hồi của Ngân hàng cấp thẻ tín dụng, người bán sẽ
thực hiện đơn hàng hoặc từ chối.

(ti
v u kip)
Điềế ện để có thể chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng:
§Doanh nghiệp cần đảm bảo tính bảo mật qua mạng đối với các
thông tin thanh toán thông qua giao thức SSL và SET
§Doanh nghiệp cần có Tài khoản chấp nhận thanh toán điện tử
(Merchant Account) mở tại ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng và cổng
thanh toán điện tử (Payment Gateway)

(ti
v ếp) ấp merchant account:
Các nhà cung c
§Nhà cung cấp trực tiếp dịch vụ thanh toán điện tử: ngân hàng, tổ
chức tín dụng
§Nhà cung cấp trung gian dịch vụ thanh toán điện tử : DN phải
trả một tỷ lệ chiết khấu từ 2% đến 3%.
§Bên thứ ba cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử : việc thanh toán
của được thực hiện thông qua tài khoản của nhà cung cấp Merchant
Account.

Rủi ro chấp nhận thanh
toán thẻ trực tuyến
§Sử dụng thẻ bất hợp pháp: ngân hàng phát hành thẻ sẽ ghi có lại
cho chủ thẻ và đòi lại tiền từ người bán.
§Người mua thay đổi quyết định mua hàng: Nếu khách hàng
trước đó đồng ý thanh toán nhưng sau đó từ chối, và ngân hàng phát
hành thẻ đồng ý với từ chối đó, người bán sẽ phải chịu thiệt hại.
§Mất trộm các thông tin của thẻ: Người mua (chủ thẻ) có thể bị
rủi ro mất cắp thông tin thẻ khi thực hiện thanh toán trên website giả
mạo (phishing).

2.2. Một số hình thức thanh
toán điện tử phổ biến
§Thanh toán bằng dịch vụ của PayPal
§Thanh toán điện tử sử dụng thẻ thông minh
§Thanh toán điện tử bằng thẻ thông minh
§Thanh toán điện tử bằng ví điện tử
§Thanh toán điện tử bằng thẻ mua hàng
§Sử dụng séc điện tử trong thanh toán điện tử

Thanh toán bằng dịch vụ
của Paypal
§PayPal (www.paypal.com): thành lập năm 1999, là công ty cung cấp
dịch vụ thanh toán trực tuyến cho các doanh nghiệp và cá nhân. Hiện
nay PayPal hiện nay là công ty thành viên của eBay.
§PayPal cho phép khách hàng chuyển tiền ngay lập tức và an toàn tới
bất kỳ ai có một địa chỉ email, có thể là một doanh nghiệp hoặc nhận
tiền từ một người khác chuyển đến
§Các giao dịch qua PayPal được xử lý tức thời, do đó tài khoản của
người gửi tiền bị khấu trừ và tài khoản người nhận tiền được ghi có
ngay khi giao dịch xảy ra
§Một chủ tài khoản PayPal có thể rút tiền mặt từ tài khoản PayPal này
vào bất kỳ khi nào bằng cách yêu cầu PayPal gửi họ séc hoặc chuyển
tiền trực tiếp vào tài khoản gửi tiền của họ.

Thanh toán điện tử sử
dụng thẻ thông minh
§Thẻ dịch vụ khách hàng: định ra những khách hàng trung thành và
cấp những quyền ưu tiên nhất định cho chủ thẻ. Các loại thẻ này phổ
biến trong mua vé máy bay, mua sắm, thẻ tín dụng… Ví dụ: Thẻ gold
card của Vietnam Airlines.
§Ứng dụng trong ngành tài chính: Các tổ chức tài chính, hiệp hội
thanh toán, và các nhà phát hành thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ, thẻ mua
chịu… đều đang sử dụng thẻ thông minh để mở rộng các dịch vụ
thanh toán bằng thẻ truyền thống
§Thẻ công nghệ thông tin: thẻ thông minh cho phép các cá nhân có thể
lưu các thông tin cá nhân và sử dụng trong chứng thực để thực hiện các
thanh toán điện tử.
§Thẻ y tế và phúc lợi xã hội: thẻ thông minh được dùng để lưu trữ
các thông tin dịch vụ y tế, phúc lợi xã hội...

Thanh toán điện tử bằng
thẻ thông minh
§Visa Cash: Visa Cash là một thẻ trả trước, dùng để thanh toán cho những
giao dịch có giá trị nhỏ, có thể sử dụng trong giao dịch thông thường hoặc
giao dịch trực tuyến. Thẻ này chỉ sử dụng được với những điểm chấp
nhận thanh toán có lô gô Visa Cash hoặc bộ đọc thẻ Visa Cash kết nối với
máy tính.
§Visa Buxx: Là thẻ trả trước được thiết kế cho thanh niên. Người dùng có
thể sử dụng thẻ để mua sắm và rất hiệu quả đối với thanh niên vì hạn
mức chi phí. Thẻ có thể nạp tiền tự động hàng tháng.
§Mondex: Là thẻ gắn bộ vi xử lý của MasterCard, có chức năng tương tự
như Visa Cash. Ngoài ra, có thể chuyển được tiền từ tài khoản này sang
tài khoản khác và có thể lưu tài khoản tiền của 5 loại tiền khác nhau.

Thanh toán điện tử bằng ví điện
tử
§Ví điện tử là một phần mềm trong đó người sử dụng có thể lưu trữ số
thẻ tín dụng và các thông tin cá nhân khác.
§Khi mua hàng trên mạng, người mua hàng chỉ đơn giản kích vào ví điện
tử, phần mềm sẽ tự động điền các thông tin khách hàng cần thiết để
thực hiện việc mua hàng.
§Việc thanh toán qua ví điện tử sẽ tiện lợi và an toàn hơn khi có bên thứ
3 đứng ra thanh toán
§Tham khảo mở tài khoản ví điện tử tại các trang: nganluong.vn,
baokim.vn, www.payoo.com.vn...

Thanh toán điện tử bằng
thẻ mua hàng
§Thẻ mua hàng là các loại thẻ đặc biệt dùng cho nhân viên các công ty,
chỉ được dùng để mua các mặt hàng thông dụng như văn phòng phẩm,
máy tính, bảo trì máy móc,…
§Sử dụng với các khoản mua hàng thường xuyên và có giá trị nhỏ của
các doanh nghiệp
§Lợi ích chính của thẻ mua hàng là tính hiệu quả do doanh nghiệp
không phải thanh toán cho từng giao dịch nhỏ lẻ, và dễ dàng tổng hợp
các hóa đơn thanh toán để thanh toán gộp cho ngân hàng vào cuối kỳ
thông qua phương thức chuyển tiền điện tử

Sử dụng séc điện tử trong
thanh toán điện tử
§Séc điện tử là phiên bản điện tử hoặc yêu cầu xuất trình điện tử
đối với séc giấy thông thường.
§Séc điện tử chứa các thông tin tương tự như séc thường và có thể sử
dụng trong mọi trường hợp mà séc giấy có thể sử dụng với khung
pháp lý điều chỉnh tương tự nhau.
§Quy trình vận hành của séc điện tử tương tự như séc giấy, nhưng
thực hiện toàn bộ thông qua các phương tiện điện tử, do đó nhanh
hơn, ít chi phí hơn và có thể an toàn hơn

Câu hỏi
Thẻ thông minh so với thẻ truyền
thống có ưu điểm, nhược điểm là
gì?

Thanh toán trong thương
mại điện tử B2B
§Thanh toán trong các giao dịch B2B thực hiện qua: Séc điện tử, Thẻ
mua hàng, Thư tín dụng, hoặc chuyển khoản.
§Thư tín dụng là một cam kết của Ngân hàng để thanh toán cho
người bán một khoản tiền nhất định trên cơ sở bộ chứng từ người
bán phải xuất trình theo yêu cầu của L/C.
§Thư tín dụng điện tử được thực hiện trực tuyến các bước: phát
hành L/C, thông báo L/C, xác nhận L/C, chuyển L/C và chiết khấu
(thanh toán) L/C.

2.3. Thanh toán đối với
thương mại điện tử tại
Vi ệ t Nam
2.3.1. Yêu c
toán
ầu của thương mại điện tử đối với hệ thống thanh
§ Thanh toán điện tử là điều kiện cần của thương mại điện tử.
§TMĐT phát triển đặt ra nhu cầu về hệ thống TTĐT hiện đại
§TTĐT giúp hiện đại hóa hệ thống thanh toán
§Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển nhanh các
dịch vụ ngân hàng hiện đại càng trở nên cấp bách đối với các ngân
hàng Việt Nam

Vi ệt Nam (ti
2.3.2. Th p)
ếng thanh toán
ực trạng của hoạt độ
§ Lượng tiền mặt lưu thông còn cao
§ Số tài khoản cá nhân ngày càng tăng
§ Mở rộng đối tượng tham gia cung ứng dịch vụ thanh toán

Vi ệềt Nam (ti
2.3.3. Ti ếp)ại Việt Nam
n đề của hệ thống TTĐT t
§ Sự phát triển của thị trường thanh toán thẻ
§ Liên minh thẻ ngân hàng

Liên minh thẻ ngân hàng
§Liên minh thẻ Ngân hàng VCB
§Liên minh thẻ Việt Nam Bankcard (VNBC)
§Liên minh thẻ Banknetvn
§Liên minh thẻ ANZ/ Sacombank

Banknetvn
§Banknetvn được thành lập bởi 3 Ngân hàng Thương mại Nhà nước,
một số Ngân hàng Thương mại Cổ phần và Công ty Điện toán
truyền số liệu VDC, với tổng số vốn góp lên tới 94,5 tỷ đồng.
§Banknetvn đã quy tụ được số lượng các thiết bị chấp nhận thẻ rất
lớn: 2.500 ATM và 11.750 POS, chiếm xấp xỉ 70% thị phần về
ATM/POS tại Việt Nam.
§Banknetvn đã xây dựng thành công Hệ thống chuyển mạch
Banknetvn với mục tiêu chung là thiết lập hệ thống chuyển mạch tài
chính để kết nối dùng chung các hệ thống thanh toán thẻ của các
ngân hàng ở Việt Nam.
§Công suất của Hệ thống là 100 TPS (Số giao dịch/1giây) và đảm
bảo khả
Nguyễn Thiệu ử
Sĩ năng x lý 150 triệu giao dịch trong một năm. Từ khi chính
- HVTC 101
Vi t Nam (ti
ệịnh h
2.3.4. Đ ếc vp)
ướng của Nhà nướ ề phát triển thanh toán điện
tử đến 2020
§ Nhóm đề án 1: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động
thanh toán của nền kinh tế theo hướng tạo lập môi trường công
bằng, hạn chế thanh toán bằng tiền mặt, ứng dụng công nghệ trong
thanh toán.
§Nhóm đề án 2: Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong
khu vực công. Giải pháp này bao gồm quản lý chi tiêu trong khu vực
Chính phủ bằng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt và trả
lương, trợ cấp ưu đãi xã hội qua tài khoản.
§Nhóm đề án 3: Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong
khu vựSĩ
Nguyễn c doanh nghi ệp, khuyến khích doanh nghiệp tập trung xây
Thiệu - HVTC 102
Vi t Nam (ti
ệịnh h
2.3.4. Đ ếc vp)
ướng của Nhà nướ ề phát triển thanh toán điện
tử đến 2020 (tiếp)
§ Nhóm đề án 4: Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong
khu vực dân cư thông qua phát triển mạng lưới chấp nhận các
phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, tăng lượng tài khoản
cá nhân, mở rộng mạng lưới máy ATM và đơn vị chấp nhận thẻ.
§Nhóm đề án 5: Phát triển hệ thống thanh toán thông qua việc hoàn
thiện và phát triển hệ thống thanh toán liên ngân hàng; xây dựng
trung tâm thanh toán bù trừ tự động và trung tâm chuyển mạch thẻ
thống nhất.
§Nhóm đề án 6: Các giải pháp hỗ trợ để phát triển thanh toán không
dùng tiền mặt.
Vi ệt Nam (ti
2.3.5. Ngân hàng v ếp)
ới thanh toán điện tử
§ Dịch vụ ngân hàng trực tuyến (Internet Banking):
§Thông tin tài khoản,
§In sao kê,
§Thông tin giao dịch,
§Chuyển khoản,
§Thanh toán hóa đơn,
§Dịch vụ khác

Việt Nam (ti
2.3.5. Ngân hàng v ếp)
ới thanh toán điện tử (tiếp)
§ Dịch vụ tin nhắn ngân hàng (SMS Banking)
§ Nhóm cung cấp thông tin: (1) Số dư tài khoản; (2) Liệt kê giao dịch của
tài khoản. (3) Lãi suất tiết kiệm; Tỷ giá tiền tệ; Địa điểm đặt máy ATM
và phòng giao dịch. (4) Hạn mức tín dụng; Tình hình hoạt động tín dụng;
Thông tin về L/C và chứng từ thanh toán XNK.
§ Nhóm thanh toán: (5) Chuyển khoản. (6) Thanh toán thẻ tín dụng;
Thanh toán hoá đơn; Mua hàng trực tuyến.

Vi ệt Nam (ti
2.3.6. Doanh nghi p)ụ thanh toán điện tử
ếịch v
ệp cung cấp d
§CTCP dịch vụ thẻ Smartlink
§CTCP Dịch vụ & Thương mại trực tuyến Onepay
§CTCP mạng thanh toán PayNet
§CTCP giải pháp thanh toán Việt Nam VnPay
§CTCP Công nghệ thanh toán thông minh SmartPay
§CTCP Dịch vụ thương mại điện tử VietPay
§CTCP viễn thông Sài Gòn – Saigon Tel
§CTCP dịch vụ giá trị gia tăng trên mạng Việt Phú – Mobivi
§CTTNHH Là tôi..

PayNet với thanh toán qua
POS và ePOS
§Công ty Cổ phần Mạng thanh toán VINA gọi tắt là PayNet tham gia
thị trường thanh toán điện tử Việt Nam vào tháng 4/2007
§Tạo ra cầu trung gian thanh toán giữa ngân hàng và các nhà cung cấp
sản phẩm, dịch vụ thông qua thiết bị điện thoại cố định, điện thoại
di động, máy tính có kết nối Internet hoặc trên ATM, POS được lắp
đặt tại các chi nhánh ngân hàng, đại lý thanh toán thẻ, đặc biệt là các
chuỗi cửa hàng bán lẻ trên toàn quốc.

POS và ePOS (tiếp)

POS và ePOS (tiếp)

VnPay với dịch vụ thanh
toán TopUp
§VnPay đã đưa ra dịch vụ thanh toán và nạp tiền qua tin nhắn như một
dịch vụ gia tăng tiện ích của viễn thông trong hoạt động thanh toán
điện tử
§VnPay phát triển một hệ thống kết nối với các ngân hàng và triển khai
mạng lưới đại lý nạp tiền cho các thuê bao trả trước và thanh toán hoá
đơn trả sau bằng cách gửi SMS lệnh trừ tiền tài khoản tại ngân hàng
để thanh toán.
§VnPay cung cấp cho phép các đại lý bán hàng sử dụng số điện thoại
đăng ký, số tài khoản đã có tại ngân hàng và đăng ký với VnPay để
tham gia phân phối thuê bao trả trước bằng tin nhắn.

VnPay với dịch vụ thanh
toán TopUp (tiếp)

Cổng thanh toán điện tử
§Cổng thanh toán điện tử là nhân tố nền tảng để tạo nên một hệ thống
thanh toán điện tử có tính liên thông cao, đáp ứng các yêu cầu phát triển
của thương mại điện tử
§Cổng thanh toán điện tử sẽ giúp các ngân hàng tiết kiệm chi phí đầu tư
cho nghiên cứu và phát triển hạ tầng công nghệ
§Với cổng thanh toán điện tử, chỉ cần có tài khoản tại một ngân hàng,
người tiêu dùng có thể chi trả cho hàng hoá và dịch vụ của tất cả các nhà
cung cấp với tài khoản nhận tiền ở nhiều ngân hàng khác nhau
§Cổng thanh toán cần được hình thành từ mối liên kết chặt chẽ của nhiều
ngân hàng nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập trong cơ chế hoạt động.
§Công ty Cổ phần Dịch vụ thẻ Smartlink, Hệ thống d ịch v ụ thanh toán
điNguyễn Sĩ Thiệu - HVTC
ện tử Mobivi, …. 112
Một số mô hình ứng dụng
thanh toán điện tử
§Pacific Airlines triển khai bán vé máy bay trực tuyến
§123mua! với thanh toán điện tử

Jetstar và dịch vụ bán vé
máy bay trực tuyến
Khách hàng tìm Website thông báo chi

chuyến bay tiết đặt chỗ
Jetstar và dịch vụ bán vé
máy bay trực tuyến (tiếp)
Khách hàng thanh toán trực tiếp tại website và nhận vé

điện tử
Hoặc chọn các lựa chọn thanh toán khác

Nghị định số 35/2007/NĐCP ngày
8/3/2007 về Giao dịch điện tử trong
hoạt động ngân hàng
§Đảm bảo các điều kiện cần thiết về môi trường pháp lý để củng
cố, phát triển các giao dịch điện tử an toàn và hiệu quả đối với hệ
thống ngân hàng
§Nghị định gồm 5 chương, 29 điều, 2 nội dung điều chỉnh chính
§Nghị định này đặt nền móng cho quá trình mở rộng triển khai giao
dịch điện tử trong hoạt động ngân hàng và phát triển các dịch vụ
ngân hàng điện tử;
§Tạo điều kiện cho các giải pháp thanh toán cho thương mại điện tử
tại Việt Nam

Tìm hiểu một số phương
thức thanh toán trong
§GDĐT ?
Tiền mặt (COD)
§Chuyển khoản (Ngân hàng, ATM, Internet Banking)
§Tin nhắn
§Thanh toán Online bằng các loại thẻ (Debit, Smart, Credit card…)
§Ví điện tử
§Khác

3. Chữ ký số và dịch vụ
chứng thực chữ ký số
3.1. Tổng quan về chữ ký điện tử và chữ ký số
3.2. Chứng thực chữ ký điện tử và dịch vụ chứng thực chữ ký điện
tử
3.3. Điều kiện để đảm bảo cho sự phát triển dịch vụ chứng thực
CKĐT

3.1. Tổng quan về chữ ký
điện tử và chữ ký số
3.1.1. Chữ ký số và vai trò của chữ ký số
vChữ ký trên giấy:
§Phổ biến nhất là dạng viết tay trên giấy.
§Chữ ký viết tay được sử dụng để đảm bảo các chức
năng:
§Gắn chữ ký với một cá nhân cụ thể
§Thể hiện sự cam kết của cá nhân đó với một văn bản cụ thể;
§Đảm bảo sự toàn vẹn của văn bản sau khi đã ký.
§Không đảm bảo được các chức năng trên một cách tuyệt
đối
điện tử và chữ ký số (tiếp)
vChữ ký điện tử:
§Chữ ký điện tử được sử dụng để ký lên các văn bản số
hay thông điệp dữ liệu: scan chữ ký, phô tô chữ ký, đánh
máy tên và địa chỉ vào trong thông điệp dữ liệu…

vChữ ký điện tử (tiếp):
§Thường được tạo lập dưới dạng từ, chữ, số, ký hiệu, âm
thanh, hình ảnh hoặc các hình thức khác bằng phương
tiện điện tử và được gắn liền với thông điệp dữ liệu
cần ký để xác nhận người ký thông điệp dữ liệu và sự
chấp thuận của người đó đối với nội dung thông điệp
dữ liệu được ký.
(Theo điều 21, Luật Giao dịch điện tử 2005)

§Phần mềm dùng để tạo ra chữ ký điện tử hay còn gọi là
chương trình ký điện tử là các chương trình máy tính
được thiết lập để hoạt động độc lập hoặc thông qua các
thiết bị điện tử khác nhằm tạo ra một chữ ký điện tử đặc
trưng cho người ký thông điệp dữ liệu đó.
(Theo khoản 3, điều 4, Luật Giao dịch điện tử 2005)

§Các cách để tạo ra chữ ký điện tử
§Mật khẩu
§Vân tay
§Sơ đồ võng mạc
§Sơ đồ tĩnh mạch trong bàn tay
§Các yếu tố sinh học khác: giọng nói…
§Công nghệ mã hóa PKI (Chữ ký số)
§…

Bút ký và màn hình cảm
ứng (Signature Pad)

Sử dụng các thiết bị đọc
vân tay, võng mạc (Finger
Print Reader)

Hệ thống kiểm tra an ninh
thông qua Vân tay & Nhận
dạng (Eye Scaner)

Sử dụng thẻ thông minh
(Smart card)

Xác thực chủ tài khoản
thông qua thẻ & mật khẩu

Nhận dạng giọng nói
(Voice recognition)

Kết hợp các phương pháp
và các dạng văn bản điện
tử
(Any Method for Any
Format)

Nguyên tắc sử dụng chữ ký điện
tử
§Trừ trường hợp pháp luật có quy định khác, các
bên tham gia giao dịch điện tử có quyền thỏa
thuận:
§Sử dụng hoặc không sử dụng chữ ký điện tử để ký thông
điệp dữ liệu trong quá trình giao dịch;
§Sử dụng hoặc không sử dụng chữ ký điện tử có chứng
thực;
§Lựa chọn tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký
điện tử trong trường hợp thỏa thuận sử dụng chữ ký điện
tử có chứng thực

§Chữ ký điện tử an toàn:
§Dữ liệu tạo chữ ký chỉ gắn duy nhất với người ký
§Dữ liệu tạo chữ ký chỉ thuộc quyền kiểm soát của người
ký
§Mọi thay đổi đối với chữ ký điện tử sau thời điểm ký đều
có thể bị phát hiện
§Mọi thay đổi đối với nội dung thông điệp dữ liệu sau
thời điểm ký đều có thể bị phát hiện
(Theo điều 22, Luật Giao dịch điện tử 2005)

vChữ ký số (CKS):
§CKS về bản chất là một thông điệp dữ liệu (file text,
tập hợp các ký tự hoặc một loại thông điệp dữ liệu nhất
định do phần mềm ký số sinh ra dựa trên các thuật toán
nhất định).
§Để sinh ra chữ ký số cần ba yếu tố đầu vào:
§Bản thân văn bản điện tử cần ký
§Khóa bí mật (private key)
§Phần mềm để ký số

vChữ ký số (tiếp):
§Quy trình ký số phổ biến nhất là sử dụng công nghệ
khóa công khai (PKI)
§Theo quy trình này, chữ ký số là một dạng chữ ký điện tử
được tạo ra bằng sự rút gọn thông điệp dữ liệu đang cần
ký và mã hóa bằng khóa bí mật (của hệ thống mật mã
không đối xứng), thông điệp dữ liệu được tạo ra chính
là chữ ký số.

Những ưu điểm của chữ
ký số so với chữ ký trên
giấy

vChữ ký số (tiếp):
§Chữ ký số rất khó giả mạo
§Xác thực thời gian ký điện tử dễ dàng hơn và khó giả mạo
hơn đối với chữ ký bằng giấy
§Chữ ký số giữ vai trò đảm bảo an toàn cho các GDĐT
§Với các giao dịch B2C, giá trị các giao dịch nhỏ, các cá nhân thường
sử dụng các thông tin trên thẻ tín dụng tương đương với “chữ ký”
§Với các giao dịch thương mại điện tử B2B có giá trị lớn, việc sử
dụng chữ ký số là cần thiết

3.1.2. Sử dụng chữ ký số trong giao dịch điện tử
vQuy trình tạo lập chữ ký số: Việc tạo ra chữ ký số phụ
thuộc vào ba yếu tố:
§
Văn bản điện tử hay thông điệp dữ liệu cần ký số là yếu
tố đầu vào thứ nhất để tạo ra chữ ký số;
§
Khóa bí mật có thể là một mật khẩu (password) hoặc một
thông điệp dữ liệu. Tương ứng với khóa bí mật có duy nhất
một khóa công khai (được công bố cho các bên liên quan
biết).
§
Phần mềm ký số có chức năng tạo ra các chữ ký số từ hai
yếu tố là văn bản cần ký, khóa bí mật và gắn chữ ký số
được tạo ra vào thông điệp gốc

3.1.2. Sử dụng chữ ký số
trong giao dịch điện tử
(ti
v ếp) ạo lập chữ ký số (tiếp):
Quy trình t
§Cơ quan chứng thực chữ ký số: cung cấp dịch vụ chữ
ký số cho các bên tham gia ký kết.
§Nhiệm vụ: tạo ra cặp khóa công khai và bí mật và cấp
chứng thư số cho các cá nhân, tổ chức đăng ký sử dụng
dịch vụ.
§Chứng thư số (chứng chỉ số): là thông điệp dữ liệu
trong đó có các nội dung cơ bản như:
§Thông tin về cá nhân, tổ chức được cấp chứng thư số,
§Khóa công khai, thời hạn sử dụng, số chứng chỉ,
§Chữ ký số và thông tin của tổ chức cấp chứng chỉ số

Nội dung của chứng thư
số

Quy trình tạo chứng chỉ số

Quy trình ký số và xác
thực chữ ký số

Minh họa chữ ký số trên
chứng thư số Outlook
Express

Minh họa nội dung HĐ
B2B

Minh họa Quy trình ký số chọn khóa bí mật

Chọn chứng chỉ số để gửi
kèm

Chọn mật khẩu của khóa
bí mật

Ký số lên HĐ điện tử

Lưu trữ HĐĐT

Nội dung HĐĐT được mã
hóa

Kiểm tra chữ ký số và nội dung
HĐĐT

Hoàn tất quá trình kiểm
tra

Tìm hiểu
§Sử dụng chữ ký số trong thư điện tử?
§Ký số các văn bản bằng phần mềm ?

3.1.3. Quy định về CKS và
sử dụng CKS trong GDĐT
§Nghị định 26/2007 NĐCP, Điều 8 quy định về Giá trị pháp lý của
chữ ký số như sau:
“Trong trường hợp pháp luật quy định văn bản cần có chữ ký thì yêu
cầu đối với một thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng nếu thông
điệp dữ liệu đó được ký bằng chữ ký số.“

3.1.3. Quy định về CKS và
sử dụng CKS trong GDĐT
§Nghị định 26/2007 NĐCP, Điều 8 quy định về Giá trị pháp lý của
chữ ký số như sau:
“Trong trường hợp pháp luật quy định văn bản cần được đóng dấu của cơ
quan, tổ chức thì yêu cầu đó đối với một thông điệp dữ liệu được xem là đáp
ứng nếu thông điệp dữ liệu đó được ký bởi chữ ký số của người có thẩm
quyền theo quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng con dấu và chữ ký
số đó được đảm bảo an toàn theo quy định tại Điều 9 Nghị định này.“

3.2. Chứng thực chữ ký điện
tử và dịch vụ chứng thực
chựữ
3.2.1. S cầ ký đi ệịn t
n thiết phải có d ửứ ng thực chữ ký điện tử
ch vụ ch
§Để tiến hành các giao dịch điện tử cần có những phương pháp
cụ thể để xác định các bên thực hiện những giao dịch đó.
§Người nhận thông điệp dữ liệu cần xác định:
◦ Ai là người thực sự gửi thông điệp dữ liệu đó. Bằng chứng về thời
gian, địa điểm gửi thông điệp
◦ Bằng chứng ràng buộc trách nhiệm của người gửi đối với thông
điệp đó
◦ Nội dung của thông điệp không bị thay đổi sau khi đã ký và trong
quá trình truyền gửi qua mạng

3.2.1. Sự cần thiết phải có
dịch vụ chứng thực chữ ký
đi
§Chệ n tố đửượ (ti
ữ ký s c sử dế p)
ụng trong môi tr ường mở nên việc sử
dụng chữ ký số đòi hỏi phải có bên trung gian thứ ba đứng
ra xác thực chữ ký số của các bên tham gia
§Việc sử dụng chữ ký số đòi hỏi phải xác định được ai
đang nắm giữ khóa bí mật tương ứng với khóa công khai
để từ đó xác định danh tính của người/tổ chức đã tạo ra
chữ ký số đó
§Tình huống tranh chấp: GT

3.2.1. Sự cần thiết phải có
dịch vụ chứng thực chữ ký
đi ện t
§Giúp cao (ti
nâng ử năng ế p)cạnh tranh của doanh nghiệp và
lực
của quốc gia
§Giúp đáp ứng yêu cầu an toàn, bảo mật trong giao dịch
điện tử: các giao dịch tài chính, ngân hàng điện tử, hải
quan điện tử, giúp triển khai hệ thống quản lý và cấp
chứng nhận xuất xứ điện tử (eCoSys)
§Tạo cơ sở pháp lý khi giải quyết tranh chấp liên quan đến
chữ ký ĐT

3.2.2. Dịch vụ chứng thực
chữ ký điện tử
§Theo Điều 4, khoản 2, Luật Giao dịch điện tử, 2005:
“Chứng thực chữ ký điện tử là việc xác nhận cơ quan, tổ chức, cá
nhân được chứng thực là người ký chữ ký điện tử”
§Cơ quan chứng thực chữ ký điện tử sẽ cấp chứng thư điện tử và cung
cấp chương trình ký điện tử.

chữ ký điện tử (tiếp)
§Dịch vụ chứng thực chữ ký số :
§Chỉ các chữ ký điện tử được sử dụng trong các
giao dịch với đối tác bên ngoài mới cần sự
chứng thực của cơ quan chứng thực.
§Loại chữ ký điện tử cần sự chứng thực của bên
thứ ba phổ biến hiện nay là chữ ký số.

§Theo Điều 3, khoản 6, Nghị định 26/2007/NĐCP:
“Dịch vụ chứng thực chữ ký số” là một loại hình dịch vụ
chứng thực chữ ký điện tử, do tổ chức cung cấp dịch vụ
chứng thực chữ ký số cấp. Dịch vụ chứng thực chữ ký số
bao gồm:
a) Tạo cặp khóa bao gồm khóa công khai và khóa bí mật
cho thuê bao;
b) Cấp, gia hạn, tạm dừng, phục hồi và thu hồi chứng thư
số của thuê bao;
c) Duy trì trực tuyến cơ sở dữ liệu về chứng thư số;
d) Những dịch vụ khác có liên quan theo quy định.
§Vai trò của dịch vụ Chứng thực chữ ký điện tử:
§ Ngăn chặn tới mức tối đa các mối đe dọa đến an ninh dữ liệu
§ Xác minh rất nhiều loại thực thể khác nhau (tổ chức, cá nhân,...) thông qua
môi trưởng ảo, môi trường Internet
§ Chứng thực điện tử không chỉ chứng thực danh tính của người hay thực thể,
mà còn thực hiện việc bảo mật thông tin, xác thực nguồn gốc xuất xứ và tính
toàn vẹn của thông tin.

§Vai trò của dịch vụ Chứng thực chữ ký điện tử :
§ Ứng dụng vào rất nhiều lĩnh vực như:
§
Ký vào tài liệu điện tử,
§
Gửi nhận thư điện tử đảm bảo,
§
Trong giao dịch TMĐT,
§
Trong bảo vệ mạng không dây WLAN,
§
Bảo đảm an toàn cho các dịch vụ web, xác thực website,
§
Xác thực máy chủ hay xác thực phần mềm,
§
Mạng riêng ảo VPN (Virtual Private Network)…

3.3. Điều kiện đảm bảo cho
sự phát triển dịch vụ chứng
th ự c CKĐT
§Điều kiện về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông
§Điều kiện về khung pháp lý
§Điều kiện về chính sách phát triển của Nhà nước
§Điều kiện về nội lực của tổ chức sử dụng chữ ký điện tử
§Điều kiện về nội lực của các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực

Thanks and best
regard!

thành qua giao dịch tự
động


(123doc) Bai Giang Internet Va Thuong Mai Dien Tu Chuong 3 Nguyen Si Thieu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(123doc) Bai Giang Internet Va Thuong Mai Dien Tu Chuong 3 Nguyen Si Thieu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

INTERNET

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 3

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 4

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 5

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 6

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 7

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 8

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 9

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 10

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 11

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 12

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 14

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 15

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 16

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 17

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 18

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 19

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 20

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 21

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 22

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 23

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 24

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 25

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 26

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 27

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 28

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 29

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 31

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 32

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 33

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 34

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 35

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 38

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 39

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 40

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 41

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 42

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 43

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 44

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 45

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 46

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 47

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 48

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 49

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 50

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 51

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 52

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 53

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 54

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 55

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 56

Đặt hàng bổ sung

(3) Bảo hiểm

Giao hàng Kho

Hàng trả lại Trung tâm hàng trả lại

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 57

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 58

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 59

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 60

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 61

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 62

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 63

Nguyễn Sĩ Thiệu - HVTC 64