Punoi: Gloria Medi

Pengesat kryesore të demokracisë

Me zhvillimin e demokracise faktoret ne fjale mund te ndryshojne forcen e veprimit, te
shnderrohen ose te dalin nga skena e veprimit.
Ne vijim do te permendim disa faktore, qe jane te rendesishme per demokracine. Demokraci
te ndryshme shfaqin karakteristika te ndryshme ne shkalle te ndryshme te zhvillimit te tyre ne
kohe dhe hapesire. Si faktoret mbeshtetes, ashtu edhe ata pengues, jane te nderlidhur, ata
ndihmojne dhe perforcojne njeri-tjetrin.

1- Dallimet dhe konfliktet etnike

Dallimet midis grupeve etnike (grupe njerëzish që ndajnë traditat dhe vlerat bazuar në një
gjuhë, fe dhe territor të përbashkët) mund të krijojnë trazira civile.

Disa njerëz mund të besojnë se një qeveri autoritare dhe diktatoriale mund të jetë më e mirë
se një demokratike, duke bërë që shoqëritë të ndahen në mendime dhe të paraqesin një
pengesë për demokracinë.

Kur ka dallime midis grupeve etnike të një vendi, është e lehtë të shihet se si demokracia
dobësohet.

2- Ndryshimi midis klasave shoqërore

Disa njerëz besojnë se hendeku shoqëror midis individëve më të pasur dhe më të varfër
paraqet një pengesë për demokracinë. Në këtë mënyrë, klasa e mesme është e nevojshme për
ta bërë demokracinë të funksionojë.

Njerëzit me më pak para janë shumë të zënë me punë që i lejojnë ata të fitojnë të ardhura të
mjaftueshme për të mbijetuar. Për këtë arsye, njerëzit e pasur mund të kenë më shumë gjasa
të zgjedhin llojin e qeverisë që është më i favorshëm për ta dhe jo domosdoshmërisht ai që
është më i miri për shumicën e njerëzve. Kjo situatë është shumë e zakonshme në vendet në
zhvillim.
3- Mungesa e arsimimit
Në përgjithësi, ata njerëz që nuk dinë të lexojnë ose nuk kanë një arsim të plotë shkollor nuk
përfshihen në çështje politike. Në këtë mënyrë, ky fenomen përfaqëson një pengesë për
demokracinë kryesisht në popullatat analfabete. Mungesa e arsimimit është një faktor që ka
lejuar shumë politikanë të manipulojnë masat me fushata populiste pa shumë garanci për
njerëzit.

Në disa vende afrikane, politikanët përdorin ligjërime bazuar në fuqinë e grupeve etnike në
mënyrë që të ndikojnë në mendimin e lirë të atyre më pak të arsimuarve. Ky lloj fenomeni
është i lidhur fort me varfërinë.

4- Pozicionet fetare
Demokracia e lidhur me fenë është, për shumë njerëz, problemi kryesor me të cilin përballen
shumë vende. Mënyra më e mirë për të përshkruar këtë fenomen është të thuash se ekzistojnë
qeveri teokratike. Kur njerëzit votojnë bazuar në linjat dhe pozicionet fetare, ka shumë të
ngjarë që ata nuk kanë shumë mundësi dhe ushtrimi i demokracisë është i kufizuar, pasi nuk
do të ketë liri të plotë të mendimit.

5- Organizatat kriminale
Krimi i organizuar funksionon si një strukturë pushteti jashtë legalitetit. Kjo strukturë
përbëhet nga qytetarë që mund të ndikojnë në rrjedhën e lirë të demokracisë duke ushtruar
presion mbi instancat më të fuqishme të njerëzve, në mënyrë që të favorizohen nga politika.
Krimi përfaqëson një pengesë për demokracinë pasi përfshin kërcënimin e kandidatëve
politikë, vrasje, rrëmbime, trafik droge dhe trafikim të individëve për qëllime politike.

6- Paligjshmëria dhe padrejtësia

Këto dy fenomene janë pengesa të përbashkëta për demokracinë pasi ato kërcënojnë
mirëqenien e përbashkët duke shkelur ligjet ose duke mos siguruar respektimin e tyre. Vlerat
thelbësore të lidhura me demokracinë janë e vërteta, respekti, liria dhe etika. Brenda kufijve
të paligjshmërisë dhe padrejtësisë, këto vlera nuk kanë vend, për këtë arsye ushtrimi i
demokracisë shkelet. Këto dy fenomene çojnë në një të tretë që gjithashtu ndikon në rrjedhën
e demokracisë: shtypja sociale. Kur ligji shkelet dhe ka mosndëshkim, është e mundur që
grupe të caktuara kufizojnë dhe kontrollojnë fuqinë e njerëzve me kërcënimin e ndikimit në
mirëqenien e tyre individuale.

7- Fuqia ekonomike
Demokracia kërcënohet nga përqendrimi i fuqisë ekonomike në një pakicë me fuqi të lartë
ekonomike. Rritja e firmave të mëdha, rritja e pranisë së ndërkombëtarëve në territore të
ndryshme të botës dhe kërkimi i përhershëm për kontrollin e burimeve dhe mjeteve të
prodhimit, pengon zhvillimin e demokracisë.
Kjo pasi organizatat me fuqi të madhe ekonomike kanë mundësinë e ndikimit në media dhe
vendimin e njerëzve. Ndonjëherë këto kompani të mëdha kërkojnë zhdukjen ose kontrollin e
demokracisë në mënyrë që të përfitojnë nga prodhimi dhe konsumi i mallrave dhe
shërbimeve që ato ofrojnë.

8- Manipulimi me media
Kur një pakicë kontrollon fuqinë ekonomike, është e mundur që ata të kontrollojnë mediat, në
këtë mënyrë, ajo ka tendencë të ndikojë në informacionin e siguruar prej tyre, duke ndikuar
në rrjedhën e informacionit që arrin tek njerëzit dhe potencialisht ndikon në vendimmarrjen e
tyre rreth çështjeve politike.

Tiparet e sistemit arsimor qe demtojne demokracine jane:

1. Arsimin qe nxit pasivitetin dhe pranimin automatic te regjimeve dhe te ideologjive te tij.
2. Perjashtimin e disa segmenteve te shoqerise nga mundesia per arsimim.
3. Deshtimin per te siguruar burime te pershtatshme financiare per arsimin.
4. Statusin e ulet te mesimdhenies si profesion dhe si perparesi e shoqerise.
5. Paaftesine per te perfshire, per te trajnuar dhe per te mbajtur ne profesion mesues te afte.
6. Mungesen e pavaresise intelektuale dhe krijuese te mesuesve.
7. Perdorimin e metodave autorilariste te mesimdhenies, qe pengojne kerkimet krijuese,
dyshimin si parim metodik dhe vlerat demokratike.