KRUZENJE UGLJENIKA ,KISEONIKA I VODE

Ugljenik se u prirodi nalazi u obliku gasovitog ugljen-dioksida u atmosferi ,rastvirenih hidrokarbonata

( bikarbonata ) u vodi i vezanih karbonata u stenama u litosferi .

Jedan deo ugljenika se u telima zivih organizama tokom celijskog disanja vezuje s kiseonikom ,tako da
ponovo formira ugljen-dioksid ,koji se vraca u atmosferu .

Ugljenik vezan u organskim jedinjenjima zivih bica se u odnosima ishrane prenosi s jednog nivoa troficke
piramide na drugi .

Kada zivo bice umre ( ugine ),tokom procesa razlaganja ugljenik se ponovo vezuje s kiseonikom i u obliku
ugljen -dioksida ponovo vraca u atmosferu ,odakle ponovo ulazi u procese kruzenja izmedju zive i nezive
prirode .

Jedan od sporednih oblika ugljenika koji se vracaju u atmosferu je metan ( CH4 ).On nastaje u toku
fermentacije organske materije u crevima mnogih biljojeda .Oslobodjeni metan se u atmosferi
fotohemijski oksidise .

Jedan deo ugljenika ,koji se u telima zivih bica ugradjuje u cvrste delove skelete ili mehanickih
tkiva ,cesto nestigne da se prevede u ugljen-dioksid ,vec se talozi u obliku karbonatnih stena ili fosilizuje
u obliku uglja ,nafte odnosno gasa.

Zivot najveceg broja organizama na Zemlji ne moze se zamisliti bez kiseonika.Gotovo sav kiseonik u
atmosferi nastao je u procesu fotosinteze .

Jedan deo kiseonika koji su biljke oslobodile u procesu fotosinteze odlazi u najvise slojeve
atmosfere ,formirajuci zastitni ozonski omotac .

Drugi deo kiseonika ostaje u nizim delovima atmosfere .Njega koriste sva ziva bica u procesu celijskog
disanja .U tom procesu kiseonik raskida veze izmedju atoma u molekulima secera ,vezuje se za ugljenik
formirajuci ugljen-dioksid ,a on potom napusta organizam i ponovo odlazi u atmosferu .

Voda je osnov svih oblika zivota na Zemlji .Molekuli vode neprekidno kruze izmedju
hidrosfere ,litosfere ,atmosfere i biosfere .U tom neprekidnom ciklusu kruzenja znacajan deo puta
predstavljaju i tela zivih bica koja sacinjavaju sve ekosisteme na Zemlji .

Deo vode sa povrsine Zemlje ulazi u sastav zivih bica ,a isparavanjem i izlucivanjem ponovo napusta te
zive sisteme .

Put i brzina kruzenja vode u najvecoj meri zavisi od zivih bica koja na tim mestima zive .