You are on page 1of 61
SZ TRUONG DAI HOC CONG NGHE TH 4 Vecto ngau nhién D é y 3 4.1 Vecto ngdu nhién roi rac Dinh nghia 4.1.1 (Vects ngiu nhién) 1. Cho X,Y 1A cdc bién ngau nhien. Khi d6 (X,Y) duge goi IA mot vecte ngéu nhien 2. Néu X,¥ a cée bién ngiu nhién rai rae (lién tue) thi (X,Y) duge got la vectd ngau nhién rdi rac (lién tuc) 3. Cho X,Y Ia cde bién ngfu nhién rai rac. Xée suft ding thai cia X,Y (joint probability) duge xe dink béi P(z,y) = P(X =2,Y =y). Bang phan phéi xéc suat déng thai ba : x n | m Yo =| pn | pe Pam 2 | pm | Pa Pam 2m [Pa [Poa [= [Pore trong d6 pis = P(X = a, Y = y,) 4. Phan phéi cia timg bién X,Y duce goi lA phan phéi xac suat thanh phan (phan phéi bién) (marginal probability distributions) duge xéc dink 86 Chuong 4. Vecto ngdu nhién 87 nhit sau Px(a)) = P(X = a) = 7 Peis) Py(wy) = PW =H) = Pleas) Bang phan phéi xéc suat cia X xX [nln ty PIX HY Pie Phe Po TP trong d6 py. = pat Pia to-> + Pim Ky vong clia X Bang phan phéi xe suat etia X y us | ye Yon PY =u) [pa [pa Pom trong 46 pay = piy + P25 +--+ Pas Ky vong cia Y EY) = SO pes al Dinh nghia 4.1.2 Hai bién ngiu nhién ri rac X,Y la déc lap néu P(a,y) = Px(x)Py(y) véi moi x,y. Dinh nghia 4.1.3. Cho X,Y la cée bién ngdu nhién rai rac. Xée suit ctia X khi da biét Y = y,, Py(y;) > 9 Pleny) _ Po PO = aIY =) = Ry) =p Xac sudt cia Y khi da biét X = xi, Px(x;) > 0 Plaiys) _ Py PY = ylX = 24) Px(ti) ~ Bie Bang phan phéi xéc sudt etia X véi diéu kien Y = y, trinm@uit.eduvn 88 4.1, Vects ngu nhién rai rac P(X =alY =u) Ky vong cia X voi diéu kien Y = y; Vidy 4.1.4 Cho phan phéi xéc suat déng thai cita X,Y nlut sau P(0,0) = 0,4; P(0, 1) = 0,2; P(1, 0) = 0, 1; P(1,1) = 0,3. Tinh phan phéi xde sudt eita X voi diéu kien Y = Giai. Ta c6 L PY =1) = }> P(x,1) = PO,1) + P(1,1) = 0,2+ 0,3 = 0,5 Do a6 P(0,1) P(X =0|¥ =1)= (x =01¥ =1)= Foy P(X =1Y Vidy 4.1.5 Mot chung trinh bao gdm hai mé-dun. Dat X 1A s6 16i trong md-dun 1 va Y 1A sé léi trong mo-dun 2 c6 xde sudt dong thdi nhu sau P(0,0) = P(0, 1) = P(1,0) = 0,2; P(1, 1) = P(1,2) = P(1,3) = 0,1; P(0,2) = P(0,3) = 0,08 a. Tim phan ph6i xéc sudt thanh phan cia X. b. Tim phan phéi ctia téng sé trong chuong tri c. Che I6i trong hai mé-dun c6 xay ra ddc lap hay khong? d. Gia sit chuong trinh c6 161. Tinh xc suat_ mé-dun 1 ¢6 1éi, e. Gia stt mé-dun 1 cé léi, Tinh xac suat mé-dun 2 ¢é léi. . Bang phan phéi xac suat ding thai cba X,Y SY xX T0202 [005 [0.05 1 0,2 [01] 01 [01 Chuong 4. Vecto ngdu nhién a, Phan phéi xe suat thanh phan cia X P(0, y) = 0,2 + 0,2 +0,05 + 0,05 = 0,5 P(X =1) = > P(1,y) =0,2+0,14+0,14+0,1=0,5 =o Bang phan phéi xc sut cita X PIX b. Dat Z=X+Y la ting sb 6 phan phéi cia Z 1a ctia chutong trinh. Ta thay Z € {0,1,2,3,4}, khi P(Z=0) = P(X =0,Y =0)=0,2 P(Z=1) = P(X =0,¥ =1) + P(X =1,Y =0) =0,240,2=0,4 P(Z =2) = P(X =1,Y =1)+ P(X =0,Y =2) = 0,14 0,05 = 0,15 P(Z=3) = P(X =0,¥ =3) + P(X =1,Y =2) 0,05 +0,1 = 0,15 P(Z =4) = P(X =1,¥ =3)=0,1 Bang phan phéi xée suat oila Z fo 1 2 4 PZ a 15 0,15 0,1 c. Ta kiém tra P(x, y) = Px(x)Py(y) véi moi x, y. Ta thay P(0,0) = 0,2 = Py(X =0).(¥ =0) P(0,1) = 0,2 ¢ Px(X =0).(Y =1) =0,5.0,3 Do dé X,Y khong déc lap. d. Ta ean tinh P(X>00Z>0)_ P(X>0)_ 0,5 ZEA) PZ > 0) “Zs0 08 0,628. e. Ta can tink PY >0NX>0) _ 0,3 P(Y > 0|\X > 0) = = a ? P(X > 0) 05 = 0,6. trinm@uit.edu.vn 90 4,2. Vecto ngdu nhién lién tuc 4.2. Vecto ngdu nhién lién tuc Dinh nghia 4.2.1 Cho X,¥ 1a cée bién ngiu nhién lien tue. 1 d6 xdc sut dong thdi (joint probability density function) ctia én ngdu nhién 1A mot ham f(2,y) > 0 thoa man ce [ card yee 2. Ham mat do xée suét think phan (marginal probability density function) ctia X va Y duge lan tot xd dinh nh sau “4.00 420 pele) =f seman fey = [Mende 3. Ham phan phéi x4c suat déng thai (joint probability density function) cia hai bién ng&u nhién F(e,y) = P(X <2,¥ 0,y>0 Sey) = tun , 0, cdc truéng hop khée a. Tim C. b. Tinh P(X > 1,Y <1). c. Tinh P(X < Y) 4. Tinh fx(2). too p+00 a, Ta of f- F(z, y)dardy = 1, Do do r= [0 [ite nary [~ fo Cal” _€ 2 2vdy — —Ce29|” |, ” Ce May x =2. Suy ra b. Ta 06 P(X>1Y <1) Si [1 sitedy = f° [o% *eMdrdy awe (- 20-*e"™4|* “ja [ 20-4 1dy c. Ta cé d. Ta c6 trinm@uit.eduvn 92 4,2. Vecto ngdu nhién lién tuc Dinh nghia 4.2.5 Cho X,Y Ia céc bién ngfu nhién lien tue 1. Ham mat do xac suat c6 diéu kién cia X khi da biét Y = y nhu sau Sle.v) scion ={ few)’ *O>0 0, cée trudng hop khae 2. Ham mat do xdc suat cé diéu kién ctia Y khi da biét X = x nhu sau L(z,y) fy(ylx) { Fx(x) 0, » fx(z)>0 cée tring hop khée Vidu 4.2.6 Cho ham mat d6 déng thai cia X,Y nw sau: 2y(2Q-2- O 0. Do dé {ar 0<2 3X) c. Tim ham mat do thanh phan ea X,Y. d, Tim ham mat dé 6 diéu kien fx(zly), fy (ylz) e. Tinh PY < ix = » Dinh nghia 4.2.9 Cho X,Y 1a eée bién ngiu nhien lien tue ¢6 him mat 4 dong thoi f(x,y). Khi d6 trung binh thanh phin cia X,Y ln ligt 1a E(X) = {- xfx(x)de = fo [os (x, y)drdy 20) =f viveorav= [~ [us eaddnay trinm@uit.eduvn 94 4.3. Ky vong, hiép phusng sai va hé s6 tuong quan 4.3 Ky vong, hiép phuong sai va hé sé tuong quan Ménh dé 4.3.1 Cho X,Y la ode bién ngdu nhién va mét ham h(X,Y). Ky vong ciia ham h(X,Y), ky hiéu la B(h(X,Y)), duce adc dink nhu sau 1, Néw X,Y la cdc bién ngdu nhién roi rac thi E(W(X,Y)) = > Az. v) Py) zy 2. Néw X,Y la cdc bién ngdu nhién lién tuc cd ham mat dé dong thoi f(x,y) thi wor y= [> [~ neansteandeay Vidy 4.3.2 Cho X,Y 1A céc bién ngiu nbién lién tue c6 ham mat do ding thei xée dink nh sau pan {20" 05 )0(@ — 485)(y ~ 1125) P(x, ») = 136, 875. @ Néu Cov(X,¥) > 0 thi X tang suy ra Y tang vA X gidm suy ra ¥ gidm. # Néu Cov(X,¥) <0 thi X tang suy ra Y giém va X’ gidm suy ra Y t&ng. # Néu Cov(X, Y) =0 thi ta néi X,Y khong twong quan. (a) Cov(x,¥) >0 (b) Cov(x,¥) <0 (©) Cov(x,¥) =0 trinm@uit.edu.vn 96 4.3. Ky vong, hiép phusng sai va hé s6 tuong quan © Néu |p| = 1 thi ta néi céc diém (2;,y;) nim trén mot dung thing, # Néu p gin 1 thi ta néi X,Y e6 tuong quan dong manh, ¢ Néu p gin -1 thi ta néi X,Y c6 twong quan am manh. # Néu p gin 0 thi ta n6i X,Y c6 twang quan yéu hoae khong tong quan. Vidy 4.3.5 Cho X,Y la cae bién ngiu nhién lién tuc c6 ham mat do déng thai xée dink nh sau Moy, OSe<1L00y>0 0, cdc truéng hop khac Tinh Cov(X, Y) va p(X, ¥). Giai. Ta 06 , OSes cée trudmg hop khéc Tuong tir, ta cé al—y), O f suttenaeay = [ f * orydrdy 1 ~ 12 E(X?) = [- a" fx(x)dx = 11. Do d6 V(X) = B(X?) — B(X)? = ma): Nhu vay Cov(X,Y) = E(XY) ~ E(X)E(Y) = a _ _GCov(X,Y) _ al MY) = a8 Ménh dé 4.3.7 1. Cov(X,Y) 2. o(X,Y) = al¥,X) 3. Cov(aX +b, c¥ +d) = acCov(X,Y) Sov(Y, X) trinm@uit.eduvn 98 4.4, Bai tap 4. plaX + b,e¥ +4) = (X,Y) 5. Néw X,Y déc lap thi Cov(X,Y) = Vidy 4.3.8 Cho him mat dé xse sudt dang thai otia X,Y nhu saw K Gr, 0<2<1,0 0,3|Y = 0,5). ©. X,¥ e6 die lap khong? d. Tinh P(X +¥ < 0,5), P(Y > 0,5) Vidy 4.3.9 Cho him mat do xic swat déng thai ctta X,Y nhw saw Cry, OS y 5X) c. Tim him mat do than phan cia X,Y. d. Tinh trung binh thanh phan eta X,Y. c. X,Y c6 dic lap khong? f. Tim ham mat do c6 diéu kien fx (x|y) g. Tinh P(Y > 1X = ? 1 1 h. Tinh P(X > 31Y > 2) 4.4 Bai tap Bai 4.1 Mot hop cé 3 bi dd, 2 bi vang va 3 bi xanh. Lay ngéu nhitn 2 bi tit hop. Goi X 1a 86 bi dé va Y 1A s6 bi vang trong 2 bi lay ra. a. Lap bang phan phéi xéc swat déng thai ctia X va Y. b. Tinh P(X +Y <1). (DS: 9/14) c. Tim céc phan phi xc suat thanh phan cita X va Y. Bai 4.2 Cho hai bién ngau nhién X,Y 06 phan phéi xc suit dong thoi nhu sau Chuong 4. Vecto ngdu nhién 99 P(X,Y) PIT 2 7374 T/ 0 [0,06 [0,06 | 0,1 Y [2 perfor [0.01] oor 3foaforf of 0 a. X va c6 doc lap khong? Vi sao? b. Tinh xie suit P(X +Y <3) c. Tinh P(X > 1|Y =2) Bai 4.3 Cho X,Y la céc bién ngiu nhién rdi rac 06 phan phéi xdc sudt ding thoi nhit sau Y P(xY) [0 1 2 Of 01 [0,04 [0.02 X = [Tf 008 [0.2 [0,06 2 [0,06 [0,14 | 03 a, Tinh P(X <1,¥ <1) b. Tinh P(X > 0,Y > 0) c. Tim bing phan ph6i xe suit thinh phan cia X va Y. d. X,Y 6 doc lap khong? Tai sao? Bai 4.4 Cho X,Y la hai bién ngiu nhien c6 ham mat do xée sudt déng thai Cry, © (0;2sy € [133] Hey ay Caw 7s aky ell |, ee trutng hop khée a. Tim C. b. Timh P(X <1,¥ > 2) ¢. Tinh P(X <1|¥ > 2) Bai 4.5 Gia sit X,Y 1A tudi tho trung binh cita 2 thiét bi cé ham mat d6 ding thoi eH), 0<2,0< Slay) = Me cane nop kha 0, céc trudng hop khéc a. Tim ham mat do thanh phan ciia X va Y. b, Tim B(X +), V(X +¥). trinm@uit.edu.vn 100 44, Bai tap Bai 4.6 Gia sit X,Y la hai bién ngau nhién lién tuc c6 ham mat do ding thoi eH, O< 2 0< Sey) = fe etme P 0, cae truttng hop khac a, Tim him mit dé thanh phin cia X va Y. b. X,Y 06 doc lap khong? c. Tim P(0< X <1|Y =2) Bai 4.7. Gia sit X,Y 1A hai bién ng&u nhién lién tue c6 ham mat do dng thoi Jiny ={ BP Osusesl 9) 0, cde truting hop khéic a. Tim k b. Tim ham mat d6 than phan tia X va Y. ©. X,Y c6 doc lap khong? fe9) ket, O. Tim ham mat do thanh phan ofa X va Y. ©. X,Y 06 dic lap khong? Bai 4.9 Cho X,Y 1a cac bién ngiu nhién lin tuc o6 him mat 6 déng thai f(a,y) =C(a? +y), -1Sa<10 5) Chuong 4. Vecto ngdu nhién 101 b, Tim P(X +¥ <1). c. Tim ham mat dé thanh phan cia X va Y. Bai 4.11 Gia str X,Y la hai bién ngau nhien lien tuc 6 ham mat d6 ding thoi cry, OSy San OSxrs2 Slay) = 4 OY Oe . 0, cae trung hop khée a. Tim c. b, Tim him mat dé thinh phan eta X va Y. Tim (xX 9 o |o Tong Ea ‘Trong nhitng trudng hop, kich thuée m&u én ho%e déu higu X ma ta muén nghién edu nhan nhiéu gié tri khée nhau nhung lai gan bing nhau, ngudi ta thidng xée dinh, mot s6 khoing Ci,C2,...,Ciy sao cho méi gié tri ma X nhan dude chi thude mot khoing nao d6. Cac khodng nay duge goi IA cée lép ghép eita X. Vie chia khoding tity thude vao cach chon cita ta va do dé c6 nhiéu cach chia khoing. Tuy nbién, néu chia qué it khoang sé din dén thong tin ma ta cin tim hiéu s@ bi sai lech nhiéu. Ngoai ra, d9 rong cia cée khoing ¢6 thé khong déu nhau. Tuy nhién, ngudi ta thudng chia céc khodng ¢6 d6 rong bing nhau dé dé so sénh. Chuong 5. Thong ké todn hoc 107 Vidy 5.1.13 Mét mau vé chiéu cao ctta 40 sinh vién dude trinh bay trong bang phan bé ghép lép sau: Khoang_| Tin s6 | Tin sudt (ey 4 OL (151;156] | 2 0,05 (256; 161] ] 6 0,15 (161; 166] | 10 0,25 (166; 171] | 12 0,3 71176] |__6 0,15 Gia sit trong mot man, déu higu digu tra X c6 bang phan bé tin sé va tin suat a [a] % Te Tans [m [rm [ [me ‘Tin sudt | fi [fa Se ‘Tren mit phing toa do, néi diém (r;;n;) véi diém (x;.1;n;+1) béi doan thing, véi ,k—1 ta duge biéu dé tan sé hinh gay. Néi céc diém (x,; f,) véi (215 fay) béi doan thing, véi i= 1,2,...k — 1 ta duge diting gip kinic duce goi la biéu dé da giée tan suét. i= ‘Thue chat ciia da gidc tin xuat la dé thi ciia ham mat do, Bang phan bé tin s6 va tin swat thuc nghiém trong Vi du 5.1.9 ¢6 biéu dé tin sé hinh gay va da gide tin suat Sé chip bj ldi Ilo. : 4 5 20 18 “4 2 | | ° 1 2 3 trinm@uit.eduvn 108 5.1. Ly thuyét mau Da gidc tan suat Déi vdi ban phan bé ghép lép, ngwdi ta thing dig té chtte dé (histogram) dé biéu dién, Trén méi khong ta dug mot hinh chit nhat c6 chiéu rong bing chiéu rong ctta 6p, chiéu cao bing véi tan s6 (tan swat) ciia lép d6. Khi d6 ta 06 t6 ehite dd tan s6 (hoa td chite dé tan suat). ‘Ta 6 td chite dé tan s6 ota Vi du 5.1.13 Té chitc dd u 2 10 [46151] [2543156] [156;461] [A616] [166,471] 171,176), Ngudi ta c6 thé ding cdc biéu dé khac nhau dé biéu dién dit lieu thu duge. Chuong 5. Thong ké todn hoc 109 Neuén: Internet, 5.1.3 Céc tham $6 ciia mau Céc thong s6 nhw trung binh mAu, trung vi miu va do lech chudn miu cung cip cée thong tin tom tit vé tap dit liéu ma ta thu duge. Cho mot m&u ng&u nhién 6 kich thutée n duge lay tit mot téng thé. Cae quan sat tit méiu la cée bién ngiu nhién Xy,X2,..., Xp. Dinh nghia 5.1.14 (Trung binh miu) 1, Trung binh mau ngéu nhién {X1,...,Xq} duge xée dinh béi +Xn 2. Néu mot man c6 kich thuée n nhan cée gid tri x),...,25 thi trung bin mau la » > 7 Néu ta 06 mét phan bé ghép lép voi m khoaing C1, C2,..., Cn va tan s6 ota khoang trinm@uit.eduvn 110 5.1. Ly thuyét mau Cy Ja kj thi trang binh mau Z duge xéc dinh béi Dt bans nk trong d6 x, 1A trung diém (tam) ctia khoang Cj. Vidy 5.1.15 Chiéu cao trung binh ctia 40 sinh vién trong Vi dy 5.1.13 1 —_ 4148,5 + 2.153, 5 + 6.158, 5 + 10.163, 5 + 12.168, 5 + 6.173, - 40 163, 75. Dinh nghia 5.1.16 (Trung vi miu) Trung vi mau, kf higu m, Id mot s6 ma sé cdc gid tri cia m&u > m bang sé céc gid tri cla mau < m. r cia man 66 Gis sit c6e gi6 ti ein miu dude sip xép 21

5. Khi dé ta ¢6 m t. Vidy 5.1.17 Trung vi trong Vi du 5.1.9 duge xéc dinh nhit sau: Ta 66 5 = 40 ve n 4412418417 = 41> 5 Do d6 trung vj man bing 3 Néu m&u dude cho duéi dang bing phan bé ghép lop thi trung vi mau duge dinh nhut sau: Gia sit ta 66 m khoang véi cée diém chia mhut sau ag 5 Sé6 trung vi m 1a sé ma tai dé dudng thing x = m chia doi dién tich td chitc dé tin s6. Ta thay ring s6 trung vi luon thudc khoang trung vi Vi dy 5.1.18 Tim trung vi trong Vi dy 5.1.13 Dau tién, ta xc dink khoang trung vi: Ta ¢6 n = 40 va 44246+10=22>% Do 46, khoang trung vi Ia (161; 166] Tim trung vi: Dién tich true ctia té chic dé trude khoang trung vi: 5(4 +246) 50 va dign tich té chite dé sau khoang trung vi I 5(12 + 6) = 90. Chung 5. Théng ké todn hoc Ml Nhu vay,ta cin chia dign tich cita khoang trung vi thanh 2 phan e6 dign tfeh Si, S2 sao cho 60 + S$; = Sz + 90. Ta da biét chiéu cao ciia khodng trung vi la $1452 = 5.10 = 50 (don vi dign tich). Suy ra Sy = 40 va Sy = 10. Vi chiéu khoang trung vi bing 10 va chiéu rong bing 5 nén ta chia khodng trung vi think 5 phan bing nhau trong dé 4 phan thudc $1. Nhuw vay trung vi lA 161 + 4 — 165. > ctia Dinh nghia 5.1.19 (Mode miu) Mode eta mu IA gid tri etia mu ¢6 tan sé Jén nhat. Dinh nghia 5.1.20 (Phuong sai) 1. Cho mét téng thé c6 kich thude N c6 trung binh téng thé la yz. Phuong sai tng thé (variance of a population), kg higu 0, duge xée dink nhwt sau 2. Cho m@t mau e6 kfch thutde n va ¢6 tring binh miu 1A Z. Phuong sai mau chua higu chinh (variance of a sample), ky higu ?, duge xéc dink nut sau Tong thé Mau ‘Trung binh tong thé: Tring binh maw 7 Phitong sai tong thé: o? | Phuong sai mau higu chink: s7 Dé lech chuan tong thé: o [Dé lech chuan mau higu chinh: Céc ban sé thie mic, tai sao trong cong thitc tinh phuong sai mu hiéu chinh lai chia n—1, Vi ching ta thudng ding trung binh mau 7 dé wdc long trung binh téng thé p nén chting ta muén ding phuong sai mau s? dé ude long phiong sai téng thé o?. Cac nha théng ké théy ring phuong sai mau s? cé mau sé 1A n — 1 sé cung cip mét ude long tét hon cia 0? so véi trudng hyp m&u Ian. Vi ly do may nén ta ludn chia cho n—1khi tink phuong sai mau hiéu chinh va d6 Iéch chudn mau Déi voi phan bé ghép lép, dat 2, 1A trung diém ctia khoang C; c6 tin s6 ky, ta 6 phiong sai mau hit sau a Da bie = 2)? I Dk trinm@uit.eduvn 112 5.1. Ly thuyét mau Vidy 5.1.21 Phuong sai mau hiéu chink trong Vi du 5.1.13 duge xée dinh nhw sau 4,(148, 5 — 163, 75)? + 2.(153, 5 — 163, 75)? +--+ + 6.(173,5 — 163, 75)? 40-1 Khi ta chon céc miu ngfu nhién c6 cing kich thuée tit mot tng thé, ta ghi tai cde trung binh ctia che mu, Ta muda biét ring cdc tung binh nay cé sw khée biét vai trung binh téng thé nhw thé nao, Vi dy 5.1.22 Chon ngiu nhién 30 sinh vién va tim chiéu cao trung binh eta 30 sinh vién d6, gid sit 170em. Gia sit, chon ngu nhién mot mau Khéc gém 30 sinh vien vA ghi lai chiéu cao trung binh cia 30 sinh vién nay, gid sit A 172cm, tue thufc hign trén 100 miu. Khi d6 chiéu cao trung binh tré thinh mot bién ngiu nhién va cée gid tri 170; 172; ... tao thanh mot phan phéi lay mu ciia trung bink méu Dinh nghia 5.1.23 Mot phan phéi cia trung binh mau (a sampling distribution of sample means) 1a mét phan phéi xdc suat ciia cdc trung binh mau lay duge tit cée miu ngfiu nhién cing kich thude duge lay tit mot téng thé. Vi du 5.1.24 Cho mot téng th Chon mot mau c6 kich thuée n 6 ich thu 5 gém c&e $6 3,69, 12,15. 3 (chon khong 1p lai). Tim phan phéi cia Giai. S6 cach lay mau c6 kich thude n = 3: C3 = 10 cdch. Nhut vay, ta c6 10 miu khée nhau c6 kich thuée n Maw = 1 6 2 7 3 8 4 8 5 9 6 10 7 9 8 10 9 u 10 12 Bang phan phéi cia trung binh mau ll 12 02 02 01 0, —eeEereer—SOrrrrorEr Ar rrr = 50, OGL Chuong 5. Thong ké todn hoc 113 Dinh ly 5.1.25 (Dinh ly gidi han trung tam) Cho cdc bién ngdu nhién X1,X2,...,Xn de lap 06 cing phan phéi vdi tong thé X vdi trung bink 1a va dé léch chudn o. Khi dé, vdin di lan, trung dink méuX = N(p; 2) va téng ” Sp =D Xi & N(mp;no?) Tuy nhién, gia tri n nhu thé nao la di lén con tiy thudc vao tong thé va cach lay mau. Tuy nhién, thong thing kich thude miu phai Ién hon ho&e bing 30 Nhan xét 5.1.26 1. Néu téng thé cé phan phéi chuan N N(4,02/n) va Sy ~ N(np;no?) v6i moi kich thude mau n. (u;0) thi X ~ 2 2. Néu tong thé 66 phan ph6i khong chudn thi X = M(us<) va Sy = N(npsno?) véi n > 30 Vidy 5.1.27 Gia sit chiéu cao etia sinh vién nam 6 TPHCM ¢6 phan phéi chudn v6i trung binh 1a 172cm va dé léch chudn J 10cm. Chon mét miu ngéu nhién gom 25 sinh vien. a. Tim quy luat phan phéi cia trung binh mau. b. Tinh xée suit mau ngiu nhion dé ¢6 chiéu cao trung binh 1én hon 174em, Giai. a. Goi X 1A chiéu cao cla sinh vien TPHCM (téng thé). Dat X; 1A chiéu cao cia sinh vién i (i = 1,2,...,25) va X Ia chiéu cao trung binh cia mau ngdu nhién gém 25 sinh vien. Vi chiéu cao ctia sinh vién toan thanh phé ¢6 phan phéi chudn X ~ N(;02) nén chiéu cao cita sinh vién trong mau cing ¢6 phan phéi chudn. Theo Dinh lf gidi han trung tam, ta c6 X ~ N(u,02/n), trong db - P(X < 174) 1-e@a12) — 0,8413 = 0, 1587. Vi du §.1.28 Gia sit dung tich trung binh ctia cic chai nude ngot higu NN 1A 378ml va do lech chudn 7,2ml. Lay ngau nhién mot mau gdm 36 chai. Xe xuat miu nay o6 dung tich trung binh nhé hon 375ml 1A bao nhieu? Giai. Goi X 1A dung tich ctia chai nude ngot higu NN (téng thé). Khi dé trung binh téng thé Ia js = 378ml va dé léch chuan o = 7,2 ml. Dat X; IA dung tich etia chai thit ¢ (i= 1,2,...,96) va X JA dung tich trung bin, cia mau gdm 36 chai. Vi n = 60 > 30 nén theo Dinh lf gidi han trung tam, ta c6 trinm@uit.eduvn 4 5.1. Ly thuyét mau X = N(y,07/n) trong dé pp = 378; 375 — 378. 1,2 P(X < 375) = & C6 rat nbigu vi du thue té vé bién ngdu mhién X c6 phan phéi nbi thiic. Mot mg dung phé bién lien quan dén sé thfch cia ngudi tieu ding hode tham dd ¢ kién, trong 6 ching ta sit dung mot mau ngiu nhién c6 kich thuée m dé de tinh ty 18 p ngudi trong tong thé cé mot dac diém cu thé P nao dé. # Dat pd ti le téng thé (ti le ce phan tit 06 tinh chit P trong téng thé) ¢ Dat F 1a ti le miu ngau nhién (ti 1é cae phan tet c6 tinh chat P trong mau) (p;, P=) @ Khi np > 5 va np(1—p) >5, tacé Fx Vidu 5.1.29 Nguoi ta phat hién ra mot nha may san xuat cé 2% sin pham do nha may sin wit ¢6 16i. Tinh xée sudt trong 400 sin phém do may ndy sin xuit c6 khong dudi 3% san pham bi léi. Giai. Dat F Ja ti le sin phim 6 16i ctia mu. Tile téng thé lA p = 0,02. Vi kich 1) (p; p=?) trong dé 7 thude miu n = 400 non ti le sin phém I6i cia miu F =~ N{ 0,007. Do 46 P(F > 0,03) — P(F < 0,03) 0,03 — 0,02 Toor ~ &p(1,43) = 1 — 0, 9236 = 0, 0764, Nhu vay, xéc sudt miu ¢6 khong dudi 3% sin pham bj 16i 1A 7,64% Vidu 5.1.30 Mét cdng bé vé két qua bau ett cho th4y mét tig cit vién dat duge 46% 86 phiéu bau. a. Tim xéc sudt trong 200 sé phiéu bau dude chon ngiu nhién tit tong s6 phiéu bau 6 da s6 phiéu bau danh cho ting vien nay (tric 1A ¢6 s6 phiéu lén hon 50%) b. Tim xéc suat trong 1000 sé phiéu bau duge chon ngdu nhién tir téng s6 phiéu bau c6 da sé phiéu bau danh cho ting vien ny Chuong 5. Thong ké todn hoc 15 5.2 Ly thuyét uéc luong Use Iugng 1A mot phéng dogn vé mét gid tri chuta biét cita tong thé dua vao quan sat trén mau lay ra tit tong thé. Théng thudng, ta ude long trung binh, phutng sai, ti 1é va h@ s6 tutong quan olla tang thé C6 hai hinh thtte wée ltong: # Use Inang diém: Két qua can wée Itong duge cho béi mot s6 © Use Ingng khoang: Két qua cin ue ludng duge cho bdi mot khoang, Dinh nghia 5.2.1 Mot uéc luong diém 1a mot gid tri ding dé ude lugng mot tham sé, Viduy 5.2.2 (Uéc long diém) Sé sinh vién nam cia céc trudng Dai hoe é TPHCM 6 Khodng 300000 sinh vién (nim 2021). Diéu tra ngiu nhién 100 sinh vién, ta thay chiéu cao trung binh cia 100 sinh vién nay la 172 cm. Sit dung trung binh mau dé we Ivong chiéu cao trung binh cia tat ca cée sinh vin nam 6 TPHCM. ‘Ta n6i chiéu cao trung binh ctia tat ca céc sinh vién nam 6 TPHCM dude wéc Iugng 1A 172 em. Use lugng diém cé wu diém 1a cho ra mot s6 cu thé, cé thé dig dé tinh ton céc gid tri khac. Tuy nhién, nhuge diém ctia né la khong cho chting ta biét mtic d6 sai s6 so voi gid tri can wdc tgng. Diéu nay dan dén viée nghi ngé vé tinh chinh xac cia ude hrgng diém. Do d6, ede nha théng ke cin mot loai ude Inong khée, 461A wde hntong khodng. Dinh nghia 5.2.3 Mot w6e long khodng cita mot tham s6 1a mot khodng gid tri ding dé udc Iuong mét tham sé. Khoang ude higng nay cé thé chita hode khong chiia tham s6 c&n ude Ingng, Vidu 5.2.4 — @ Néu néi chiéu cao trung binh cia sinh vién nam truéng Dai hoc Cong nghé Thong tin 18 174 cm thi 46 18 mot ude higng diém, ¢ Néu n6i chiéu cao trung binh dé nim trong khoang tit 159 em dén 169 em hay 164+5 cm. Khi dé ta da c6 mot uée ligng khoang. 5.2.1 Ude lugng khoang cho trung binh téng thé khi biét dé l@ch chuan téng thé va trung binh mau Bai toan 5.2.5 Gi sit ring thdi gian mua sim cita khdch hang tai mot trung tam thuong mai cé phan phéi chuan véi dé léch chudn téng thé 1a 20 phiit. Chon ngdu nhién 64 ngudi da mua sim 4 trung tam d6. Ngudi ta thay ring thdi gian mua sim trung binh cia 64 ngudi nay [a 75 phat. Tim thoi gian mua sim trung. trinm@uit.eduvn 116 5.2. Ly thuyét ude lugng binh cita khéch hang tai trung tam nay véi dé tin cay 95%. BAi todn trén IA mot dang toan "ade hing khodng trung binh téng thé" khi da biét 46 lénh chudn cia téng thé (20) va trung binh cia miu (75), Ta cn tim mot khodng chiia trung binh tong thé véi xac suat chia téng thé la 95%. Khi dé 95% la do tin cay ciia ude higng. Néu ban muén tu tin hon, ching han nhw ty tin 99% ho&e 99,5% thi ban phai lam cho khoang nay Ién hon. Vi du: khoang tin cay 99% cho d@ tudi trung binh cia sinh vin dai hoc 6 thé IA 26,7 < js < 27,9 hoae 27,3 +0, 6. Dé che chn hon ring khoang chita gid tri trung binh téng thé, ta phai lam cho khoang nay rong hon. Dinh nghia 5.2.6 1. D6 tin cay (confidence level) cia woe Iwong khong ctia mot tham sé I xée suét khoang uée Itong sé chita tham s6. Gid sit ring mét sé long lén mau dude chon va qua trinh ude long trén cing mot tham s6 duge lap lai. Do tin cay duoe ky higu 1 — a. 2. Khoang tin cay (confidence interval) 1A mot khoang wéc lugng cu thé cia mit tham s6 duge xc dinh bang ech sit dung dif ligu thu duge tit mot mau va d@ tin cay da cho cba uée lugng. Confidence, \ sample Level -™ Distribution @ Rejection, / yo & Rejection 2 — Region ¢ 2 Region ¥ + Ze < X+ Ze ee ‘, Lower ‘~ sample \ Upper Confidence Limit ==? Mean ~ Confidence Limit Ngudn: https://eqeacademy.com Chuong 5. Thong ké todn hoc uz Vidy 5.2.7 Khindi khoang tin cy cita chiéu cao trung binh cia sinh vien ese truting dai hoc tai TPITCM Ia (155; 175] voi do tin cay 95% c6 nghia Ia xéc swat khoang [155; 175] chtia trung binh téng thé la 95%. Néu m6t trung binh mau 7 nao dé dude chon thi xac suat 95% trung binh téng thé pe thudc khoing o ° ( ~1,95- 5:3 + 1,965) va khong trén dude goi lA khong tin cay cita trung binh. S6 1,96 duge sit dung bén trén (lin quan dén do tin cay 95%) duge lay tir bing AM. Gié tri nay thu duge tit bang Ad va dua trén phan phéi chudn chuan tic. Lam thé nao dé c6 duge s6 1,96 tuong ting véi do tin cay 95%? Voi mai dé tin cay, dug ky higu 1—a, 66 mot s6 tuong ring dutge ky hidu Ia za/2 ¢ Néu téng thé c6 phan phéi chudn hoa téng thé c6 phan phéi khong chun va od miu m > 30 thi phan phéi lay mau cia X sé xp xi phan phéi chuan, Khi d6 2 X = Mw 5) © Bing cich déi bién g-x=# khi d6 Z ~ N(O;1). Lo™ / \ // Tis area . / equals \ This area ‘This area equals / (a-a) \ ‘equals (@/2) Fa/t Néu ta xem phan ign tich 6 gitta 1A 1 — a (bing d6 tin cy) thi phn dign tich cdn lai laa. Do dé, méi bén 06 dign tich a/2. Ta cdn tim gid txi z sao cho phan dign tich bén phai bing 0/2, tite Ib a/2 = P(Z > 2) =1- P(Z< 2) =1- (2) D&t gid tri 2 = zq/2- Nw vay, voi do tin cay 1 — a thi gid tri zq/2 théa man 1 = ®(29/2) = 0/2 trinm@uit.eduvn 118 5.2. Ly thuyét ude lugng hay B(Za/2) = —a/2 Voi cae dé tin cay da cho truée, ta cé thé tim duge z4j2 bing cach tra bang Ad, Do a6 Zaye S < ta2 suy ra Sp SE+ zap = / oN Ta Va 1g thé sé thudc khoang (khodng tin cay cia trung binh téng Khi dé, trung binh thé véi dé tin cay 1 — a) la (1 — @) va za/2—= due goi la sai s6 ctta ude ltdng hodc dé chinh xée cia uée htang, @ Néu do tin cay 1 — a = 90% thi (2,2) = 1 — @/2 = 0,95. uy 1a Z9/2 = 1, 65: # Néu d6 tin cay 1 — a = 95% thi (2,2) = 1 — 0/2 = 0,975. Suy ra zaj2 = 1,96. © Néu d6 tin cay 1 — a = 99% thi (2/2) = 1 — @/2 = 0,995. Suy ra zaj2 = 2,58. Giai BAi toan 5.2.5. Ta cé F = 75;n = 64 va o = 20; do tin cay 1 Suy ra a = 0,05 va Za/2 = 1,96. Khoang tin cay cia trung binh téng thé véi 95% la = 95%, 0 tin cay hay (70,1; 79,9) Vidu 5.2.8 Chon ngau nhién 30 ngudi dé kiém tra thdi gian sit dung chi thoai di dong du tién. Ngudi ta thay ring thdi gian sit dung trung binh cia 30 ngudi ndy 1a 5,6 nim. Gia sit thdi gian sit dung chiéc dien thoai di dong dau tien c6 phan phéi chuén wi do léch chudn 1A 0,8 nim. Tinh khodng thai gian trung binh sit dung chiéc dién thoai dau tien véi do tin cay 99%. Vidy 5.2.9 ‘Thu nhap trung binh hang théng ciia 30 ho dan trong mot think phé dude cho nhut sau (don vi triu déng) 12.23 16.56 4.39 289 124 217 1319 9.16 142 73.25 191 1464 1159 669 106 8.74 317 1813 792 478 16.85 40.22 242 2158 5.01 147 1224 227 1277 276 Tim khoang tin cay 90% cia thu nhap trung binh hang thang cia todn think, Chuong 5. Thong ké todn hoc 19 phé. Biét thu nhap trung binh hang thang ¢6 phan phéi chuan va cé dé léch chuan 14.405. 5.2.2 Ude lugng khoang cho trung binh tng thé khi chua biét dé léch chuan téng thé ‘Trong thue té, nhiéu bai togn ude lugng trung binh téng thé nhung ta khong biét do léch chuan o. Do dé, ta 06 thé thay thé d6 léch chuan téng thé bing dé léch chun miu higu chinh Bai toan 5.2.10 Thu nbap trung binh hang théng ciia 30 ho dan trong mot thanh phé duge cho nhut sau (don vi triéu ding) 12.23 16.56 439 289 124 217 1319 916 142 73.25 191 1464 11.59 669 106 874 317 1813 7.92 4.78 16.85 40.22 242 2158 5.01 147 1224 227 12.77 276 Tim khoing thu nhap trung binh hang théng etia toin thinh phé véi do tin cay 90%. ‘Trong bai toan duéi day, ta khong Ap dung duve Dinh ly gidi han trung tam vi kich thude mau nhé (n < 30). Bai toan 5.2.11 Theo mot théng ke cho thy s6 Ingng xe 0t0 ding ky méi cia ‘mét tinh trong 7 nam mét quéc gia duge cho nhu sau 5460 5900 6090 6310 7160 8440 9930 Gia sit s6 xe duge ding ky méi cia méi nim 6 phan ph6i chudn. Tinh s6 ligng xe ding ki méi trung bink cita tinh nay véi dd tin cay 99%. Day 1A dang toén ude luong trung binh téng thé khi chua biét dé léch chudn ctia téng thé. Dinh ly 5.2.12 Cho X [a trung binh ciia mét mdu ob kich thude n duoc léy ra tit mét téng thé cé phan phéi chudn vdi trung binh yu. Khi dé bién ngdu nhién X=" P= Ne 6 phan phéi Student vdi bac te don —1 Dinh ly 5.2.13 Cho Z vd s lan lugt la trung binh va dé léch chuan hiéu chink ctia mét mdu ngdu nhién cé kich thude n dude ldy ra tit mét téng thé cd phan phéi chudn vdi trung binh py. Khi dé khodng tin cay ctia ps vdi dé tin cay (1—a) trinm@uit.eduvn 120 5.2. Ly thuyét ude lugng S6 ty duioe xac dinh trong bing AS nh sau: gid sit bac tu do cia phan phéi Student 1k n—1. Cot dau tien bén trai ciia bang A5 1 edt bac tut do, hai hang dau tien bén trén Ia gid tri ciia 8. Khi dé s6 nim d vi tri cia giao ciia hang tuong ting véi bac tu do n—1 va cét tuong ting véi 6 la gid tri cia ty. Vidy 5.2.14 Tim gid tri toos vai bac tur do 17, Theo bang AS, ta c6 toons = 2, 898. a, the right-tail probability Khi kich thuée mu n > 30 va trung binh téng thé la j.. Tim khoang ude tong ctia p véi dd tin cay 1 — a 1. Ta trung binh méu cu thé va s 1a do lech chudn hiew chinh cia mot mau eu thé 2. Déi bién Z khi d6 Z ~ N(0; 1), ae ing Ad, tim za/2 3. Tra Chung 5. Théng ké todn hoc 121 5 en 4. Khoang tin cay cita ye véi do tin eay 1 — a lA ~ ange Khi kich thuéc mau n < 30 va tong thé 6 phan phéi chuan véi trung binh tong thé IR. X-4 svn 1. Déi bién T khi dé T ~ St(n) Giai. Bai todn 5.2.11. (Co mau nhé hon 30 va chia biét do lech chudn 14 ¢ ‘Trung binh mau: 7 = 7041, 4 ¢ Do lech chuan mau hieu chinh: s = 1610, 3 ¢ Tim la/2 Voi d6 tin cay 1— a = 0,99 va bac tit do 6. Ta 66 tay2 = 3, 707. Khodng tin cay cin tim = to) a) 7 boa a 1610,3 1610, 3

sana = 2,93 = 12, 6617 Nhu vay, n > 160,32 va do dé cin khao sat st nhAt 161 bong den Vidy 5.2.16 Mot théng ké cho thay chi phf (tinh bing triéu) cia ede mau quing cho 30-giay trén mot s6 dai truyén hinh due cho nhut sau 14 55 165 9 15 66 23 30 150 22 12 13 54 73 55 41 78 Gia sit chi phf cho mot video quang eso 30-giay 06 phan phéi chudn. Use tinh chi phi trung binh cho mot quing céo 30-giay trén truyén hinh voi 46 tin cay 90%, Chuong 5. Théng ké todn hoc 123 5.2.3 Ude lugng ti lé tong thé Bai toan 5.2.17 Tham do ¥ kién ctia 100 cit tri dude chon ngau nhién tai mot thanh phé cho thay c6 80% trong s6 cit tri nay ting ho ting vien A. Voi dé tin cay 98%, hay ude lugng ti 1é eta tat cA cdc cit tri ting h6 ting vién A tai thanh phd nay. Day Ja dang toan uéec luong ti lé téng thé véi kich thuée m&u di lén. Do do, ta ding phan phéi chuan dé dua ra ude htong. p: tilé tong thé (ti 1¢ phn tit c6 tinh chit P trong téng thé) f:tile méu cu thé (ti 1¢ phan tit c6 tinh chit P trong ma Khi nf > 5 va n(1 — f) > 5 thi ti le mau ngfu nhién sé x4p xi phan phéi chuan a vy ib e Véi do tin cay 1 — a, khoang tin cay chita ti le téng thé la @ [fF = 2ajayf Sif + 20/2 Giai. . Nhu vay 6 tir 70,68% trong d6 ®(z4/2) = 1- ; (xem bang Ad). DO chinh xée (sai s6) IA za, fe 4 7 Theo bat dang thite Cauchy, ta c6 d6 chinh xéc (sai s6) f= f/) 1 Stapp 7m wi Do dé, sai sé téi da trong wdc luong ti 1é téng thé la Bai toan 5.2.17. Theo dé bai Tile mau cu thé f = 0,8 Kich thude miu n = 100 D6 tin cay 1 — @ = 0,98 suy ra 1 -$ 0,99. Do dé zay2 = 2,33. Dé chinh xée (sai s6) —— fQ=/) 04 . pyo— a4 = 0.0932. Zap 33> = 0,0932 Khoang tin cay [0,7068; 0, 8932) 89,32% cit tri ting ho ting vien A trinm@uit.edu.vn 124 5.3. Kiém dinh gid thuyét théng ké Vidy 5.2.18 Chon ngéu nhién 500 chiée ti vi trong mét kho chtta thi thay 6 27 ti vi SONY. a, Duta vao mau trén, dé wdc luong ti lé ti vi SONY trong toan b6 kho c6 d6 chinh xc 0,0177 thi phai dam bao do tin cay bing bao nhiéu? b, Dua vao mau trén, néu muén c6 d6 chink xée cita we Ivong ti le ti vi SONY nhé hon 0,01 véi dé tin cay 95% thi cn chon ft nhat bao nhiéu ti vi nita? 27 a, Theo d@ bai, tile mau f= > = 0, 054 © Do chinh xac 0,017 = Zaj2 Suy ra aja = 0,017, © Do do a = $ = B(2a/a) = (1,75) = 0, 9599 @ Nhu vay do tin cay 1A 1 — 0, 9198 hay 91,98% b. Dé chinh xéc ctia ude Iugng ti 1¢ nhé hon 0,01, tte 1, do tin cay 1 — a = 0,95 thi 24/2 = 1,96 @ Suy ra 1,967.0, 054(1 — 0,054) n> a = 1962, 44 Nhu vay, cin chon it nhAt 1963 ti vi trong kho dé khao sat. 5.3 Kiém dinh gid thuyét thong ké Vidy 5.3.1 Mot hi¢u trudng cia mot trudng THPT tai TPHCM doc bio thay ring diém trung binh ctia bai thi Dénh gié ning luc dot 1 cita Dai hoe Quée gia TPHCM nam 2022 1a 646,1 diém. Higu trudng nay chon ngéu nhién 50 hoc sinh cla trutng minh da thi Danh gié nang lye va thdy ring diém trung binh nhém hoc sinh nay 1a 665. Nhu vay, hiéu tring két Iuan diém trung bink Chuong 5. Thong ké todn hoc 125 cia tat ca cde hoe sinh cia trudng 1a 16n hon 646,1 diém khong? Nhin vio diém trung binh cila mét mau duge chon ngiu nbién va dua ra két luan vé mot téng thé, Diéu nay cé thé din dén két luan khong chinh xéc do mot sé nguyén nhan nu kich thudc miu nhé hofe c6 sai sét trong lay man. Do dé, ta cin c6 cée phutong phap dé kiém tra lai cic tuyén b6 da dude duta ra. Vige lam nay ditge goi la kiém dinh gid thuyét théng ke. Dinh nghia 5.3.2 (Gid thuyét théng ké (Statist thing ké 1A mét dy dodn vé mét tham sé cia téng thé. 1 hypothesis) Gia thuyé Cé hai loai gid thuyét théng ke Dinh nghia 5.3.3. 1. Gi& thuyét (null hypothesis), kf higu Ho, JA mot gid thuyét thong ké néi ring khong c6 suf khée biét gitfa mét tham sé va mot gid tri cu thé ho&c khéng 6 sy kha biét gitta hai tham sé, 2. Déi thuyét (alternative hypothesis), ky hiéu Hy, la mot gid thuyét théng ké cho biét c6 sy sti khéc biét gitta mot tham s6 va mot gid tri cu thé, hose 6 su khée biét gitta hai tham sé, Két qua cia méi kiém dink IA chp nhan Hy hoXe bic bé Mp va chp nhan Ih. Cée dang ton kiém dinh thudng gip Kiém dinh 2 phia: Gia thuyét Ho: = po va déi thuyét Hy : 4 po Kiém dinh 1 phia trai: Gid thuyét Mp : po = jug va d6i thuyét Thy: p< po Kiém dinh 1 phia phai: Gia thuyét Ho: = po va déi thuyét By + > Ho 1, Mét nha nghién citu néi ring nhiing tré em udng ft nhat 1 ly ngay hi tridng thanh sé c6 chiéu cao lén hon 170cm. Ta kiém dink: Gia thuyét Ho : = 170 va déi thuyét Hy: > 170. 2. Mot gidm déc ctia mot doanh nghiép thay ring sau dich Covid-19 mite Luong trung binh ciia cong nhan toan cdng ty e6 thay déi. Mite hing trung binh truéc dich Covid-19 la 8,2 triéu déng/thang. Ta kiém dink; Gid thuyét Ho : = 8,2 va déi thuyét Hy: # 8,2 3. Mot cong nhan sin xudt gach thay ring s6 long gach lam ra trong 1 git gidm khi p dung quy trinh sin xuét mdi. Trude day, trung binh cOng nhan lam duoc 35 vién gach trong mét gid. Ta kiém dink: Gid thuyét Ho : w= 35 va déi thuyét Hy : p< 35 c sai lam trong kiém dinh gid thuyét trinm@uit.eduvn 126 5.3. Kiém dinh gid thuyét théng ké © Sai lim loai 1: Hp ding nhung bac bé Ho @ Sai lim loai 2: Hy sai nhumg chAp nhan Hy Trong thu ti sao cho xéc suat sai lam loai 1 bi chin béi mot sé rat nhé a. sai lim loai 1 1 ngny hiém hon, do dé ta thiét ké m6 hinh ki Dinh nghia 5.3.5 (Mite § nghia) $6 a duge goi lA mite § nghia (level of significance) cia kiém dinh néu = P(bac bé Ho | Ho ding) ‘an Khi da ¢6 mite ¥ nghia a, ta cin xée dinh gid tri mA n6 phan chia giita mién nhan Hy va mién bac bd Ho. Gid tri dé duoc goi la gia tri téi han (critical value) Gia sit bién ngau nhién X c6 phan phéi chuan N(u;0?) trong dé u Ja trang binh cia téng thé ¢ Bai ton 1. Ta kiém dinh Ho: = po Va Wy: w F po. X= Ho Dat Z= Ja bién ngfu nhién ¢6 phan phéi chudn N(0;1) Véi mite ¥ nghia a, dit z,/2 (gid tri téi han) la gid tri théa man P(|Z| > Zaj2) =a hay Rejection region Nonrejection region Rejection region Chuong 5. Thong ké todn hoc 17 © Bai toan 2. Voi mic ¥ nghia a, ta kiém dink Hy: = jo va Hy: w> po. Dat z Ia gid tri théa man P(Z > a) hay B(za) = PZ 20) Do not reject Hy Naren ein Rejcon ain ¢ Bai toam 3. Vai mite ¥ nghia a, ta kiém dink: Ho: = po Va Th = 8 < po O(z,) = PZ 2a/2 ¢ Chap nhan Ho néu |2| < 24/2 Bai todm 2. Ho: f= plo; Hy: > bo @ Bac bd Ho néu 2 > za Chip nhan Hy néu z < 2 Bai toa 3. Ho: = pio; Hise < po # Bac bd Ho néu 2 < za ¢ Chap nhan Ho néu z > 25 Voi o chua biét va n > 30. Dat s Ja dé léch chun mau hiéu chinh, trong dé 7 Ja trung binh mau, n JA cd miu Bai todn 1. Ho: ¢ = Ho; Hi: # bo. @ Bée bd Mp néu |2| > za/2 ¢ Chap nhan Ho néu |2| < 24/2 Bai toan 2. Ho: i= pio; Hy: > po Bac bé Ho néu 2 > Za @ Chap nhan Mg néu 2 < 24 Baj toan 3. Ho = = po) Hi: < po Chuong 5. Théng ké todn hoc 129 # Bac bd Hy néu 2 < 25 ¢ Chap nhan Ho néu z > 25 Véi o chua biét vA n < 30, X c6 phan phéi chudn. Dat X~ po svn trong dé X IA trung binh mu ngfiu nhién, n JA cd mau va s 1a do léch chuan miu higu chin, , ~ St(n) Dat taj2 Va ta TA cée s6 thie théa man Dat trong d6 7 1A trung binh mau cu thé, n 1A ed mau va s la do Iéch chudn mu higu chinh, Bai toam 1. Ho = = lo: Hi: we Ho @ Bac bé Ho néu |t| > tayr ¢ Chap nhan Ho néu |t| < tay BAi toam 2. Ho: j= lo; Hy: > bo @ Bac bé Hp néu t > ty Chip nhan Hg néu t < ty Bai todm 3. Ho: # = noi My: w < Mo @ Bac bd Ho néu t < ~t ¢ Chap nhan Hy néu t > —ty . Bai toan 5.3 Goi 4 thu nhap trung binh ciia cae ky sit tri tué man tao @ Ta kiém dinh: Gia thuyét Ho : « = 3054 va déi thuyét My : pp > 3054 ¢ Theo dé bai, trung binh miu la F = 3105, cd miu n = 30 va do léch chudn tng thé o = 120 @ Vi miic ¢ nghia @ = 0,05 nén 2, = 1,65 © Dat Epo _ 3105 ~ 3054 o/vn 120/730 @ Viz =2,34 > 1,65 nen bic bo Ho, ¢ Tuyén bé tong trung binh ciia céc kf sut trf tue nhan tao nhiéu hon 3054 US- D/théng I chap nhan duge trinm@uit.edu.vn 130 5.3. Kiém dinh gid thuyét théng ké Vi dy 5.3.7 Mot nha nghién citu néi ring trung binh gia tign ctia mot doi gi thé thao nam la it hon 80 USD. Chon ngiu nhién 36 déi gidy thé thao nam dé khao sat gia, ta duge két qua sau (USD/doi) 60 70 75 55 80 55 50 40 80 70 50 95 120 90 75 85 80 60 110 65 80 85 85 45 75 60 90 90 60 95 110 85 45 90 70 70 Gia sit gia gidy c6 phan phéi chudn véi d6 léch chuan 1A 19,2 USD. Tuyen bé cia nha nghién ettu e6 chip nhan duge khong véi mite § nghia 10%? Giai © Goi 1 gid trung binh cia mot doi giay thé thao nam. Ta diém dink: Gia thuyét Ho : 1 = 80 va d6i thuyét Hy: < 80 Theo dé bai, trung binh miu IA 7 = 75, cd miu n = 36 va do ting thé o = 19,2 ¢ Vinmic § nghia @ = 0,1 nén 2, = 1,28. e Dat Fp _ 75-80 = ~1,56. o/Vn 19,2/V36 @ Viz ==1,56 < =1,28 nén bie bo Ho @ Tacé cin cit dé xde nhan gid tién trung binh cla mot doi giay thé thao nam ft hon 80 USD 1a chp nhan duge Vi du 5.3.8 Mot gido vin néi ring luong trung binh cita gido vien tai TPHCM ft hon 6 triéu déng mot thang trong nim 2021. Chon ngdu nhién 8 gido vién thi thay mite thu nhap trung binh hing théng (don vi IA trigu déng) cia ho trong nam 2021 1 6 56 6 55 7 55 6 55 Voi mite ¥ nghia 10%, tuyén bé cia gido vién dé ¢6 chfip nhan duge khong? Giai. © Goi 1 tién Inong trung binh hang théng cia gio vién trong nim 2021 Ta kiém dink: Gia thuyét Ho : = 6 va déi thuyét Hy: <6. © Theo dé bai, trung bink mu IA F = 5,888, cd miu n= 8 va do lech chudn mau hiéu chinh lA s = 5,08 © Vi mic § nghia a = 0,1 nén t, = 1,415 (xem bing AS) Chuong 5. Théng ké todn hoc 131 © Dat © Vit = -0,624 > 1,415 nén baie bé Ho. Ta cé can cit dé tin rang tuyén bé tién luong trung binh trong mét thang cia giso vien ft hon 6 trigu déng 1A ch4p nhan duge. 5.3.2 Kiém dinh gia thuyét vé ti 1é Bai toan 5.3.9 Mot ngudi dn kiéng néi ring 6 60% s6 ngwdi trénh céc thie &n c6 chat béo. Mot cude khao sat 200 ngudi, ngutdi ta thay ring 6 128 ngudi néi ring ho dang trénh céc thtic an c6 ch&t béo trong cac bita an. Véi mite ¥ nghia 5%, ta c6 thé béc bd tuyén bé ctia ngudi an kiéng nay khong? @ Gia sit ta quan tam dén nhiing phan tit c6 tinh chat P trong mot téng thé. Goi p Ia tile cae phan tit c6 tinh chat P trong téng thé Ta sé kiém tra gid thuyét My: p = Po Chon mot mau ngiiu nhién c6 kich thude n, Gia stt ti lé cée phan tit e6 tinh chat P trong miu a f Dat F la ti lé cde phan tit ¢6 tink chat P cia cée mau nglu nhién. Khi d6, voi n dui lon, bién ngdu nhién Zz am ~ N(0;1) (po(1 ~ po) in © Dat f= po ‘poll = Po} ire Bai toan 1. Ta kiém dink Ho : p = po; Hi: p # Po @ Béc bé Ho néu |2| > 2a/2 oc ip nhan Hy néu |2| < zay2 Bai toan 2. Ta kiém dinh Ho : p = po; Hi : p > po. @ Bac bé Hy néu z > 2 trinm@uit.edu.vn 132 5.3. Kiém dinh gid thuyét théng ké ¢ Chap nhan Hp néu 2 < zq Bai toan 3. Ta kiém dinh Ho : p = po} Hi: p < po @ Bac bé Hy néu 2 < 24 ¢ Chap nhain Hy néu > Za Giai. Bai toan 5.3.9. ¢ Goi p IA ti le ngudi trénh cfc thite an c6 chat béo. Ta kiém dinh: Gia thiét Hp : p = 60% va déi thiét Hy : p # 60% . 128 ‘Theo dé bai, ti lé mau la f = — = 0,64 va cd miu n = 20 . LF ~%6 00, # Vite ¢ nghia a = 0,05 nén 24/2 = 1,96. © Dat - ~0, f-po 0,64 —0,6 Lis Voll pon 0,61 —0,6)/200 © Vi [2] = 1,15 < 1,96 nén el ip nhan Lo © Ta c6 cin eit dé tin ring c6 60% ngudi tramh cae thie am c6 chat béo 1a chap nhan duge 5.3.3. So sdnh hai trung binh Bai toan 5.3.10 Mot cudc khao sat trong nim 2021 4 Viet Nam cho thy ring mite Iudng trung binh cita 50 ky sut phn mém 1A 1840 USD/thang va 50 quan ly IT la 1750 USD/théng. Gia sit do lech chuan téng thé lan luot 1 400 USD va 370 USD trigu. Véi mite ¥ nghia 5%, ta cé thé két ludn ring c6 su khée biét gitta mite Iuong trung binh cia hai nhém cong viée trong nganh cong nghé thong tin khong? Day 1a dang todn so sinh hai trung binh. Ta c6 gid thuyét va déi thuyét lan ligt 1A. Ho: tx = bys Hai bx # wy trong 46 j1x, wy Jan JA thu nhap trung binh cia ky ste phéin mém va quan ly IT. Néi cach khée, gid thuyét va déi thuyét c6 thé phat biéu lai nhu sau: Ho: ux — py =0; Hy: px — py £0 C&e bai ton so s4nh hai trung binh cita téng thé cin dim bao c @ Cée mu ciia hai tong thé phai doc lap. Chung 5. Théng ké todn hoc 133 © Cho trtée dé lech wan cia céc tng thé kich thutée mau nh hon 30 thi hoae xAp xi phan phéi chuan. tdng thé phai c6 phan phéi chudin Dat X,Y lan luot 1 céc trung binh cita hai miu ngdu nhién duge lay tit hai tong thé. Gia sit 46 Iéch chuan téng thé Tn liat 1a ox, oy va céc kich thude mau lan hit 18 ny va ny. Khi dé (X=Y) - (ux = uy) Voxinx + oF /ny 6 phan phéi chudn chuan tae Int vay, tit mét bai toén so sinh trung binh hai téng thé, ta chuyén vé bai ton kiém dinh trung binh cia téng thé. Ngoai ra, ta cdn c6 cée dang toén so sinh trung Dink nbc sau: So sinh Chayén think Ha ex = bys Hh = x fy | Ho: bx — hy — 0; Th: px — py > 0 So sinh hai trung binh cia 2 miu doc lap, bie che do lech chuan ox, oy Ho: ux = ys Hy ux Xpy | 2= (X=) so smh 2 Va 2a/2 ‘oy jinx + oy /ny x —Y) Ho: wx =r; Fas ux my | 2 =) so sfnh 2 va 2, Voxinx + oF [ny ‘So sénh hai trung binh ctia 2 mau déc lap, chuta biét cdc dé Kk OY) Say Ijnx + ny wh chuan ox = oy Ho sux = ys Hh zpx Any | t so sinh t Va t/a ___=¥) Jinx = Tiny Hy: ux = by; Hi: ex < by so sinh t va ~ta (X=Y¥) Hy: pix = prs Has x > por so sinh f vA ta Tnx + ny vi _ pa (Xi = XP + OB “ nx ny — QG= PP _ (n= 1)sh + (ny — Dosh 2 nx Fry Va ta, taj2 duige tra trong bing phan ph6i Student AS véi bac tu do nx +ny — 2. GiAi. Bai toan 5.3.10. Dat X,Y lan luat 1A mite Iuong eta cong vige ky sue phin mém va quan If IT. Theo dé bai, ta 66 pox = 1840; ry = 1750, nx = ny = 50:0 = 400 va oy = 370. ‘Ta kiém tra Mo: ex = py; Th: px # py: Voi mite § nghia a = 0,05 ta 66 24/2 = 1,96. trinm@uit.edu.vn 134 5.3. Kiém dinh gid thuyét théng ké Ta tinh — &=Y¥) ~ (ux = ny) _ _(1840 — 1750) ~0 Voxinx + op /ny 4/4002 750 + 3702/50 Viz > za/2 nén ta bie bd Ho hu vay, ta thay c6 can cif dé noi ring mie Iuong trung bink ota hai nh6m cong = 8,26 vige nay khong bing nhau Vidy 5.3.11 Mot bao céo vé thai gian lam vige ctia 215 ngudi sau khi t6t nghiep dai hoc cho thay: 125 ngwai lam vide cho céc cOng ty tit nhan ¢6 thoi gian lam. vide trung binh 48,9 nim; 90 ngudi lam vige trong cfc co quan nhd nue 6 thai gian lam viée trung binh 43,2 nam. Tit céc s6 ligu trén va mic ¢ nghia 1%, ta c6 thé két luan thai gian lam viée trung binh cho céc cong ty tu nhan nhiéu hon thai gian lam vige trung binh trong céc ed quan nha nude khong? Gia sit do lech chudn téng thé lan lugt 1A 14,6 va 14,4. Gii. Goi X,Y lan Ingt la thai gian lam vige cho cde cong ty tu nhan va cho cée co quan nha nuée. © Theo dé bai nx = 125;ny = 90,X = 48,9; = 4,4, va ox = 14,607 = @ Ta kiém dinh: Ho: ux = by; Hi: ux > by © Véi mic ¥ nghia a = 0,01, ta suy ra 1 ~ &(zq) = 0,01. Do dé z = 2,33. tinh Xx ( (48, 9 — 432) - 0 2 $ = (ux = wy) (48, ) 2.85 @ Viz > Z, non ta bac bd Ho Nint vay, ta ¢6 thé két luan thdi gian lam vie trung binh cho c&c cong ty tut nhan nhiéu hon thdi gian lam viée trung binh trong cde co quan nha muse. Vi dy 5.3.12 Ngudi ta néi ring mot laptop chay gidm thdi gian sit dung pin. Dé kiém tra diéu nay, ngudi ta khdo sét 30 laptop nhut sau: 18 laptop chi chay mot chong trinh c6 thdi gian stt dung pin trung binh 18 5,3 gid va do léch chuan mau hi¢u chinh Ia 1,4 gid; 12 laptop chay cing lic 2 chuong trinh thi thdi gian sit dung pin JA 4,8 git va do lech miu higu chinh 1 1,6 gid. Gia sit thdi gian sit dung pin c6 phan phéi chuan va ox = oy. Véi mic F nghia 5%, hay kiém tra nhan dinh ben trén. ang Ite 2 chang trinh sé lim Giai. Goi X,Y lan Ivot 1A thdi gian stt dung pin khi chay cng Itc 2 chuong trinh va chay 1 chutong trinh, Chung 5. Théng ké todn hoc 135 ¢ Ta kiém dinh Ho: ux = bys Hy: ux < py. @ Theo dé bai X = 5,3; ¥ = 4,8;ny = 18;ny = 12;sx = 1,4;sy = 1,6, 17.147 + 11.1, 6 a , 1957 © Véi mite ¥ nghia a = 0,05 ta c6 t, = 1,701 Ta tinh ent) = Tm = 0,9054 # Vi 0,9054 > —1,701 nén chp nhan Ho @ Ta c6 can cit dé bac bé viée néi ring théi gian sit dung pin cia laptop sé gidm khi chay 2 chuong trinh cing mot lie. 5.4 Tuwong quan va hdi quy tuyén tinh 5.4.1 Cac khai niém co ban Trong Machine Learning, mét trong nhiing thuat toén quan trong nhat la Thuat to: Hi quy tuyén tinh (Linear Regression) thude nhém Hoc 6 gidm sat (Supervised Learn- ing). Héi quy chinh la mot phiong php théng ke dé thiét lap méi quan hé gitta mot bién phu thudc vA mot nhém tap hop ese bién doe lap. Vi dy 5.4.1 (Nguén: machinelearningcoban.com) Chiing ta c6 mot bing dit lieu vé chiéu cao vA cin ning cia 15 ngudi nhu dudi day: Chigu cao (em) | Can ning (ke) | Chigu cao (om) | Can ning (ka) a7 49 168 60 150. 30 170. 72 153 31 173 3 155 82 175, 4 158 34 178 66 160. 36 180. o7 163, 38 183, 8 165, 39 Bai todn dat ra la: ligu c6 thé dy doan can nang cla m6 cla ho khong? \guidi dita vao chiéu cao Biéu dién cdc dit ligu trén dudi dang dé thj nhu sau trinm@uit.edu.vn 136 5.4. Tuong quan va hdi quy tuyén tinh 70 65 60 Weight (ka) 45 140 750 160 170 780 730 Height (cm) Tit dé thi nay, ta thay ring dit liéu duge s&p xép gin nhu theo mét dutng thing. Do 46 m6 hinh Hoi quy tuyén tinh (Linear Regression) nhiéu kha nang sé cho két qua t6t. Ta cé thé dua ra méi lién hé gitta cin nang va chiéu cao nhu sau can ning = w; x chidu cao + wy Bang céc cong cu tinh todn (c6 thé dmg Python) chiing ta sé tinh duge wi, wo. Khi 46, cdc diém dit ligu nim khé gan dong thing ma ta dy dodn. % 0 65 60 Weight (kg) 45 140 750 160 170 780 730 Height (cm) Sit dung mo hinh nay, ta c6 thé dy don cin n§ng cia mOt ngudi c6 chiéu cao 155em, 160 cm hode 171em. Khi xét déng théi hai bién ngiu nin X va Y, ta muén biét xem hai bién nay ¢6 phu thuéc lin nhau khong vA ta e6 thé biéu dif sit phu thude nay khong, Chung 5. Théng ké todn hoc 137 Xét vecto ngdu nhién (X,Y) va tap n gid tri cu thé (71, y1),..., (tn, yn). Cac cp 06 duge tit vige khéo sat $6 ligu, do d6 ching duge goi la dit ligu thue ‘Tap hgp cde diém (:r,,y,) duge bi dé phan tan, dign trén mat phing toa dd duge goi 1A biéu y Simple Linear Regression y Polynomial Regression Fein cae ent x C6 nhiéu kiéu phu thude gitta hai bién ngiu nhién X va Y nhung pho bién nhat 1A dang phu thuoc him sé Y = f(X). Mot trong nhiing him don gin nhat 18 ham sé bae nhat Y =aX +6 hay dang tuyén tinh Dung cong phit hgp 1A mot dung cong xAp xi t dim dit liéu da cho. nhit (ft sai lech nhit) voi Néu dutng cong phi hop 1A mot dung thang thi ta cé mot quan hé tuyén tinh gitta hai bién ngfu nhién Néu dudng cong pha hop khéng 1a mot dudng thang th tuyén tinh giifa hai bién ngdiu nhién. ta c6 mot quan hé phi Bai toan 5.4.2 1, Cé mét tuong quan (tuyén tinh hoac phi tuyén tinh) giita hai bién ngiu nhien khong? 2. Néu cé sy tuong quan giita hai bién ngdu nhién thi c6 thé biéu dién méi tuong quan nay duéi dang mét ham sé khong? 6 mic dé don gidn ciia hoc phan nay, chting ta sé dig é viée nghién cttu dang don gidm nhat dé 1a tong quan tuyén tinh. Ta cin mot sé do dé do mite do dudng thang trong su phy thude gitta hai bién ngdu nhién. $6 do dé duge goi lA hé s6 tong quan (Correlation coefficient) Dinh nghia 5.4.3 (Hi tong quan) Hé sé tong quan mau ding dé do sy twong quan tuyén tinh gitta hai bién ngau nhién X va Y. He s6 twong quan mau trinm@uit.edu.vn 138 5.4. Tuong quan va hdi quy tuyén tinh coda hai bién ngéu nhién X,Y duve xéc dinh nhu sau Hay OO trong dé n 1A s6 c&p diém dit lign thye nghiem. @ Tach -1 [MODE] > Data (phin [2] at lieu cot X it ligu cot Y = [8.2] E | [8-6] E} © [ON « [SHIFT] — [1] > Reg (phim [5)) « Chon A ( 1 © [ON « (SHIFT — Reg (phim [5 © Chon B (phim 2) —] Khi dé ta c6 A = 10,2493 vA B = —0,3722. Nit vay diting thing hdi quy tuyén tinh Ia ¥ = 10, 2493 — 0, 3622. 2 t . A °. ° 6 ° y=-0.3622% + 10:245"~. 4 a 2 4 6 8 o nm 6 Néu X = 1 thi Y = 9,8871. Do dé néu sinh vien ving mot budi hc thi diém sé cia sinh vién c6 thé dat duge 1A 9,8871 diém. trinm@uit.edu.vn 142 5.5. Bai tap Dimg Microsoft Ex 1 dé tim dudng thing hdi quy: ¢ Tho bang dit ligu trong Microsoft Ex ¢ Tao biéu dé phan tén: Chon bang dit ligu + Insert > Charts > All Charts +X Y (Scatter) + OK ¢ Tao duéng thing héi quy: Nhap vio @ ben géc phai tia Chart vita hign ra > Chart Elements, chon Trendline ¢ Hign phuong trinh dwdng thang hdi quy: Bén canh Trendline + » More Op- tions Tyong bang Format Trendline, chon Equation on chart. kéo xuéng ben duidi va chon Display Mot vai liu § ¢ Dudmg thing hdi quy theo phuong phap bink phuong bé nat ludn di quan diém Khi tinh toan cin xéc dinh 16 bién doc lap va bién phu thude — Phuong tinh héi quy tuyén tinh ctia Y theo X Y=A+BX yyén tinh cita X theo Y BY 5.5 Bai tap Bai_5.1 Trong lnong ciia nhiing vi thudc do mot cong ty sin xudit ¢6 phan phéi chuan véi do léch chuan 0,038mg. Mot mau ngiu nhién gdm 10 vi thude c6 trong lugng trung binh 4,87mg. Hay w6c luong trong long trung binh cia céc vi thude do cong ty sin xuat véi do tin cay 95%. Bai §.2 Do dung kinh trung binh ciia mot m&u ngéu nhien gém 100 vong bi do mot may sin suit trong mot tuan c6 di®ng kinh trung binh 0,824 em va do lech chudn mau hiéu chinh 18 0,042 cm. Hay tim khoang tin cay ctia tit cd céc vong bi vdi do tin cay 96%. Chuong 5. Théng ké todn hoc 143 Bai 5.3. Dé nghién citu nhu cau vé loai hang Z trong mét thang tai mét thanh phd, ngudi ta khdo sft ngdu nhion 400 trong s6 4000 gia dinh. Két qua khio s&t nit sat Nhu chu (ke/thing) [05, [15 [25 [35 [45[55 [6575 36 gia dink 10 [35 [86 | 132 | 78 | 31 [18 | 10 a. Hay wdc tinh nhu edu trung binh vé loai hang Z cia ton bo cde hd gia dink trong 1 thang voi do tin cay 99%. b. Voi miu khao sét tren, néu wée hrong nhu edu trung binh ctia loai hang héa nay véi dé chinh xéc lén hon 4,8kg/thang va d6 tin céy 99% thi cin khao sat tdi da bao nhieu gia dink? Bai 5.4 Khéo sét gié (tri¢u dng) ciia 10 loai laptop c6 RAM 8G tai mot s6 cita hang kinh doanh online ta duge bang s6 liéu sau 18,5 27,5 26,4 17,9 28 27 14,5 22 24 28 Hay ude tinh gia trung binh cia cac loai laptop 06 RAM 8G voi dé tin cay 95% Bai 5.5 Mot tinh no c6 1 tri¢u thanh nién trén 18 tudi. Nguoi ta khdo sat ngiu nhién 20 000 thanh nién cita tinh nay vé trinh 6 hoc vin thi thay c6 12575 thank, nien di t6t nghiop THPT. Hay uée tinh ti 1¢ thanh nien tét nghiep THPT cia tinh nay v6i do tin cay 95%. Bai 5.6 Lay ngau nhién 200 sin pham trong mdt kho hang dé kiém tra thi thay 6 21 sin pham c6 16i a. Duta vao miu trén, dé 6c tinh ti 1é sin phdm bi I6i c6 d6 chinh xéc 1A 0,035 thi do tin cay bing bao nhieu? b, Dia vao miu trén, néu. mudn ude lugng ti Ié sin phim bi Idi nhé hon 0,01 vdi do tin cay 93% thi cin kiém tra it nhat bao nhiéu sin pham. Bai 5.7 Mot nha san xudt bong dén tuyén bé ring tudi tho cia céc béng dén cia ho duge phan phéi chudn voi gié tri trung binh 1A 60.000 gid va do lech chuan 1a 4.000 gis, Mot mau ngu nhién gim 16 béng dén c6 tudi tho trung binh 1a. 58.500 gid. Néu tuyén bé cia nha sin xudt 1a diing thi xAc swat gia tri trung bink miu 1a 58.500 hoac thap hon 1A bao nhiéu? (0,068) Bai 5.8 Ngudi ta uéc tinh ring 43% sinh vien t6t nghiep nganh cong nghé thong tin tin ring mt khéa hoc vé lap trinh Python la rt quan trong dé c6 thé tim duge viée lam tai cdc céng ty 1én. Tim xac suat dé hon mét mia mu ngéu nhién gém 80 sinh vien t6t nghiep nganh cong nghé thong tin c6 niém tin nay. (0,102) trinm@uit.edu.vn 144 5.5. Bai tap Bai 5.9 Mét mau ngau nhién gim 270 laptop duve lay tit mét Itong lén cde laptop ci dé ude tinh ty 1¢ laptop c6 6 cting bi 16i. Néu trén thu té, 20% laptop 6 6 cting bi 1éi thi xac suat dé t¥ 1é mu nim trong khoang tit 16% dén 24% 1A bao nhidu? (0.905) Bai 5.10 Tham dd 500 ngudi dan tai thanh phé Hé Chf Minh vé viee xay lai Dinh Déc lap, cé 380 ngudi khong ding ¥. a. Véi do tin cay 95%, hay woe htong ti le ngudi dan TPHCM khong ding ¥ xay ai Dinh Dae Lap. b, Néu muén do chinh x4c tia wdc Iugng nay 1 3% thi do tin cay bing bao nhieu? c. Néu muén dé chinh xéc cita wie Ivong nay nhé hon 3% véi dé tin cay 99% thi cin khdo sat ft nhdt bao nhieu ngudi? Bai 5.11 Gidm déc mét cong ty phat biéu ring thu nhap trung binh cia cong nhan trong cdng ty cia Ong 1a hon 6,7 triéu déng/théng. Khao sét ngdu nhién 40 cong nhan, ngui ta thay ring thu nhap trung binh eta ho 1A 7,25 triu déng/thang va do lech chudn miu higu chinh Ja 1,02 trigu dng. Véi mite ¥ nghia 1%, phat biéu ctta giém déc c6 chip nhan dude khong? Bai 5.12 Mot nha béo n6i ring hoc phi trung binh cia 4 ndm hoe dai hoc cia mot sinh vien hon 11,4 trigu ding. Co Ay chon ngiu nhién 36 nginh hoc 4 nim tai cée trutng dai hoc va nhan thay mifc hoc phi trung binh cita 36 ngdnh nay 1 11,9 trigu ding. Biét do léch chuan cita tong thé 1a 1,318 trigu dong. Véi mute ¥ nghia 5%, phat biéu cita nha bio d6 c6 chip nhan dude khong? Bai 5.13 Mot nhan vien ban hang tai mot ctta hang laptop néi ring tudi tho trung binh ctia laptop higu Z 1A 30000 gid. Mot eude khao sat 40 laptop hidu Z cho thay tudi tho trung binh cita ching 1A 30456 gid. Biét ring dé léch chudn tong thé la 1684 gid. Vi mitc ¥ nghia 10%, phat biéu cia nhan vién ban hang cé chip nan duge khong? Bai 5.14 Mot béo cdo cho biét ring trung binh sé lan mua hang online ela mot phu nif trong mot théng la 5,8 lin. Mot nha nghién ctu chon ngéu nhién 20 phu nif va thu duge bang sé ligu vé s6 lin mua hang online trong mot théng nhu sau 3 29466 8 21341 an 2137 0564 Voi miic ¥ nghia 5%, hay két luan v8 bio cdo trén. Chuong 5. Théng ké todn hoc 145, Bai 5.15 Mot cong ty cung cAp dich vu internet néi ring c6 40% khach hang cita ho gap su c6 vé dudng truyén trong mot nim. Mot nhém gém 100 khéch hang dude chon va ngudi ta thay ring c6 37 khach hang gip sit c6 vé dudng truyén. Véi mite ¥ nghia 1%, hay két luan vé tuyén bé ciia cong ty cung c4p dich vu internet. Bai 5.16 Mot lap trinh vién noi ring c6 hon 25% céc lap trinh vien da hoc ngon ngit lép tinh Python. Mot cudc khéo sat 200 lap trinh vién tai mot thanh ph6 no, ngudi ta thay c6 63 lap trinh vien da hoc Python. Véi mite ¥ nghia 5%, hay két Inan vé nhan dinh cia lap trinh vien trén. Bai 5.17 Mot bao cdo cho thay ring cé it hon 78% sinh vién stt dung Google Translate khi doc cdc trang web bing tiéng Anh. Chon ngfu nhien 143 sinh vien tai mot trutdng dai hoc va ngudi ta thay c6 100 sinh vién sit dung Google Translate khi doc cdc trang web tiéng Anh. Véi mifc ¥ nghia 5%, hi cia bao céo trén. Bai 5.18 Bang khdo sit doanh thu ban hang online Y vA chi phi quang c4o online X (trong thdi gian 15 plit) cia 7 cita hang duge cho nut sau: Don vi tinh, ha do la Doanh s6 ban hing | 368 | 340 | 665 | 954 [331 | 556 [ 376 Chi phi quang edo [1,7 [15 [28 [5 [13 [22 [13 a, Tinh hé s6 tuong quan va nhan xét vé tinh tuyén tinh cia X va Y (manh hay yéu), b, Viét phuong trinh héi quy tuyén tinh ctia Y theo X. Du dodn doanh sé ban hang (trong 15 phitt) khi chi ph{ quang cdo online trong 15 phit 1A 4 do la. Bai 5.19 Loi nhuan cita 7 cong ty cho thué xe Y (ti dé la) trong 1 nim va sé dutge cho nhu sau Inong xe cho thué X (nghin dl Gong ty | S6 xe (X) | Loi nhuan (Y) (Wf do Ia) | A 630 7 | B 290 39 | 7 208 21 | D 191 28 | E 134 14 | F 85 15 | a. Tinh he s6 turong quan gitta s6 xe cho thué va loi nhuan hang nam. b, Viét phuong trinh hdi quy tuyén tinh cia Y theo X, Dir doan Ioi nhufn trong, mot nim cla mot cong ty c6 200 000 xe cho thue. trinm@uit.edu.vn 146 Bai 5.20 Thai gian sit dung lign tue (nghin chiée) ghi trén pin ciia dign thoai duge khao sat nhw sau 5.5. Bai tap a 8 loai dign thoai Y (gid) va sé mAh X Dign thoai | So mAh (X) | Thai gian sit dung (¥) (gio) A 2800 38 B 3000 3,9 Cc 3700 42 D £000 38 E 4300 41 F 5000 5 G 5000 a8 T 6000 49) a. Tinh hé sé turong quan gitfa sé xe mAh trén pin va thdi gian sit dung. b, Viét phuong trinh héi quy tuyén tinh cia Y theo X, Du dodn loi théi gian stt dung ctia mot loai pin dign thoai c6 6550 mAh.

You might also like