PEMERINTAH KABUPATEN KEBUMEN

DINAS PENDIDIKAN, KEPEMUDAAN DAN OLAH RAGA

SD NEGERI …………………………..

PENILAIAN TENGAH SEMESTER (PTS) II

TAHUN PELAJARAN 2021/2022

Muatan Pelajaran : Bahasa Jawa

Kelas : IV ( Empat )
Hari, Tanggal :
Waktu :

Pitudhuh :
1. Tulisan jeneng lan nomermu ing pojok tengen sisih ndhuwur ana ing lembar jawab!
2. Wacanen saben pitakon kanthi patitis!
3. Garapen luwih dhisik pitakon kang kok anggep paling gampang!
4. Kanggo soal pilihan ganda “Wenehana tandha ping (X) ingaksara a,b, utawa c, ing
sangerepe wangsulan kang bener !
5. Kanggo soal isen “Isenana ceceg-ceceg ing ngisor iki kanthi wangsulan bener!
6. Titinen maneh garapanmu sadurunge diaturake marang Bapak/Ibu Guru!

KD 3.1.
Wacanen kanthi Patitis cerita ing ngisor iki !
Kanggo Mangsule pitakon no. 1 - 4

Dumadine Rawa Pening

Nalika warga desa lagi padha pista mangan enak lawuh iwak ula asile burone, ana bocah
bajang keluwen mara nyedhaki. Kanthi rasa kepengin banget, bocah bajang iku nyedhaki sawijining
wong lanang kang lagi mangan ana ing kono.
“Nyuwun Pak, kulo luwe….,"tembunge.
“Eh kana! Kan! Sumingkir sing adoh! Awakmu reget, ora ngenak-enaki wong pista! Kana
sumingkir sing adoh, aja ana kene!”
Bocah bajang iku lunga, ganti nyedhaki wong liane.
“Nyuwun Pak, kulo luwe,” bali tembunge.
Kaya wong mau, bocah bajang iku ora diwenehi sega, malah disurung-surung dikon lunga.
Kanthi ati lara lan nelangsa. Bocah bajang iku lunga ninggalake papan kono. Tekan ing sawijine omah,
dheweke ngambu masakan kang sedhep banget sing gawe wetenge sangsaya krasa luwe. Dheweke
nembung mangan marang sing duwe omah, nanging ora diwenehi.
…………………………………………………………………………………………………….
Kapethik saka : Remen Basa Jawi 4 kaca 87

1. Irah-irahan cerita rakyat ing nduwur yaiku . . . .

a. Bajang Keluwen c. Dumadine Rawa Pening
b. Bledug kuwu d. Pista Mangan Ula
2. Warga desa ing wacan padha pista mangan enak lawuh iwak . . . .
a. menjangan c. dara
b. sapi d. ula
3. Bocah bajang iku nyedhaki wong kang lagi padha pista karepe . . . .
a. melu pista c. njaluk mangan
b. melu mangan d. melu ngombe
4. Bocah bajang dikongkon sumingkir sing adoh amargo awake . . . .
a. gudhigen c. kuru
b. reget d. lemu
5. Nalika padha pista, ana bocah bajang keluwen nyedhaki.
Tembung keluwen tegese padha karo . . . .
a. ngelih c. weruh
b. wareg d. sambat
 6. Cerita rakyat kang dihubung-hubungake karo sejarah, diarani . . . .
a. mite c. sage
b. legenda d. fable
7. Bapak mangkat sekolah nunggang montor nggawa tas.
Ukara kasebut menawa diowahi dadi basa krama inggil yaiku . . . .
a. Bapak tindak sekolah nitih montor ngasto tas.
b. Bapak kesah sekolah numpak montor mbeto tas.
c. Bapak tindak sekolah nunggang montor mbeto tas.
d. Bapak kesah sekolah numpak montor ngasto tas.
8. Prentahe ibu marang Ani supaya mulihe esuk.
Tembung prentahe yen di basa kramakna dadi . . . .
a. dhawuh c. dhawuhipun
b. prentahi d. prentahipun
9. Mulih sekolah aku terus mangan, Ibu dereng . . . .
a. dhahar c. mangan
b. nedha d. maem
10. Jenenge Rawa Pening asale saka tembung . . . .
a. bajang c. banjir
b. bening d.lesung
11. Crita kang ana kang gegayutan karo dumadine sawijing bab, papan,utawa pangggonan di
arani . . . .
12. Crita Dumadie Rawa Pening , asale saka propinsi . . . .
Kanggo mangsuli pitakon no. 23 - 25

Dumadine Bleduk Kuwu

Sawise nampa dhawuhe Ajisaka sing saiki wis dadi ratu ing MedangKamolan, Joko
Linglung banjur pamit. Wis mantep tekade Joko Linglung bakal ngayahi dhawuhe Ajisaka. Joko
Linglung titah kang wujude ula gedhe. Sanajan wujude ula, nanging dheweke bisa tata jalma,
bisa guneman kaya dene menungsa lumrah. Joko Linglung rumangsa menawa dheweke iku
anake Ajisaka kang salah kedadean, lair wujud ula.
…………………………………………………………………………………………...

13. Ajisaka dadi ratu ana ing . . . .

14. Joko linglung wujude ula , nanging bisa tata jalma. Tata Jalma Tegese . . . .
15. Joko Linglung dilairake awujud . . . .
16. Aranana 3 crita sing kalebu legendha !
17. Ukara ing ngisor iki dadekna krama inggil sing bener!
a. Jam setengah pitu Bu Guru wis teka
b. Bu Sinta wis teka nggawa buku basa Jawa
c. Ibuku lagi mriang dina siki ora mangkat

KD 3.2

18. Tembang gambuh iku kalebu tembang . . . .

a. mocopat c. dolanan
b. gedhe d. tengahan

Wacanen tembang gambuh ing ngisor iki kanthi satiti !

Kanggo mangsuli pitakon no 19 - 21

GAMBUH

Sekar gambuh ping catur

Kang Cinatur polah kang kalantur
Tanpa tutur katula tula katali
Kadaluwarsa katutuh
Kapatuh pan dadi awon
Aja Nganti Kabanjur,
Barang polah ingkang nora jujur,
Yen kebanjur sayekti kojur tan becik,
Becik ngupaya a iku,
Pitutur ingkang sayektos

19. Cacahing pada tembang Gambuh ing nduwur ana . . . .

a. 2 c. 4
b. 3 d. 5
20. Tembang gambuh ing nduwur iku sapada ana . . . gatra
a. 2 c. 4
b. 3 d. 5
21. Guru lagu pada sapisan ing tembang ana nduwur yaiku . . .
a. r - r - i - h - n c. u – u – i – u – o
b. r – u – i – u – o d. u - r - i - h – n

Kanggo mangsuli pitakon no 22-23

Tutur bener punika,
Sayektine apantes tiniru
Nadyan metu saking wong sudra papeki.
Lamun becik nggone muruk,
Iku pantes sira anggo.

22. Manut pethilan tembang kasebut wong sudra yaiku wong kang . . . .
a. sugih c. duwur pangkate
b. mlarat d. keturunan raja
23. “Tutur bener puniku” guru wilangan tembang ing nduwur yaiku . . . .
a. 10 c. 8
b. 9 d. 7
24. Tembang gambuh watake . . . .
a. bungah c. sedih
b. kesengsem d. sumanak
25. Tembang macapat cacahe ana . . . .
a. sanga c. sewelas
b. sepuluh d. rolas
26. Gatekna tembang ing ngisor iki!

Gugur Gunung sinebut

Gotong royong sami namanipun
Kerja bhakti nama ing jaman samangkin
Angresiki papanipun
Warga bebrayan tan ongkos

Isine tembang ing nduwur yaiku . . . .

a. Gugur gunung iku tegese ngresiki
b. Gugur gunung, gotong royong, lan kerja bakti iku padha tegese.
c. Warga padha seneng bebrayan
d. Warga padha seneng resik-resik

27. Tembang gambuh kadadeyan saka 5 gatra.

 Tembung gatra padha karo . . . .
a. ukara c. paragraph
b. bait d. baris/larik!
28. Tembang gambuh iku kalebu tembang . . . .
29. Tembang gambuh kadadeyan saka 5 gatra.
Tembung gatra padha karo . . . .

30. Aja nganti kabanjur,

Barang polah ingkang nora jujur,
Yen kebanjur sayekti kojur tan becik,
Becik ngupaya a iku,
Pitutur ingkang sayektos

Tembang gambuh ing nduwur ana . . . gatra

31. Guru wilangan tembang gambuh gatra kapisan ana ing nduwur ana . . . .
32. Tembang gambuh iku kalebu tembang mocopat.
Basa krama tembang yaiku . . . .
33. Aranana 3 kang kalebu tembang macapat !

Kanggo mangsuli pitakon no. 34-35

Sekar gambuh ping catur

Kang Cinatur polah kang kalantur
Tanpa tutur katula tula katali
Kadaluwarsa katutuh
Kapatuh pan dadi awon

34. Sebutna guru lagu tembang ing nduwur !

35. Sebutna guru wilangan tembang ing nduwur !
 Nama : ………………………..
No. Urut : ………………………..

LEMBAR JAWAB
PENILAIAN TENGAH SEMESTER (PTS) II
TAHUN PELAJARAN 2021/2022
Mupel : Bahasa Jawa
Kelas : IV (empat)

I.PILIHAN GANDA :
KD: 3.1 KD : 3.2

1. A B C D 18. A B C D
2. A B C D 19 A B C D
3. A B C D 20. A B C D
4. A B C D 21. A B C D
5. A B C D 22 A B C D
6. A B C D 23. A B C D
7. A B C D 24. A B C D
8. A B C D 25. A B C D
9. A B C D 26. A B C D
10. A B C D 27. A B C D

II. ISIAN
KD 3.1 KD 3.2
11. …………………………………………. 28. ………………………………………….
12. …………………………………………. 29. ………………………………………….
13. …..…………………………………….. 30. ………………………………………….
14. …………………………………………. 31. ………………………………………….
15. …………………………………………. 32. ………………………………………….
III.URAIAN
KD 3.1
16. ……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
17. ……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
KD 3.2
33. ……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………….
34. ……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………
35.……………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………..