DINAS PENDIDIKAN / KEMENTERIAN AGAMA

KANTOR KABUPATEN / KOTA

PENILAIAN AKHIR TAHUN ( PAT ) SD/MI
TAHUN PELAJARAN 20.. / 20..

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa Hari, tanggal : ……………

Kelas : V ( Lima ) Waktu : ……………

I. Wenehana tanda ping (X) ing aksara a, b, c utawa d yang kang dadi jawaban benar !

Kanggo nomer 1-5

Sekar Pangkur kang winarna
Lelabuhan kang kanggo wong aurip
Ala lan becik punika
Prayoga kawruhana
Adat waton puniku dipun kadulu
Miwah ingkang tata krama
Den kaesthi siyang ratri

1. Tembung sekar tegese ....

a. nyekar
b. tembang
c. macapat
d. pangkur
2. Tembang ing dhuwur ngemu pitutur supaya wong kuwi padha mangerteni ….
a. ala lan becik
b. kasenengan
c . kamurkan
d. kasusahan
3. Tembang Pangkur ing dhuwur ana....gatra
a. 5
b. 6
c. 7
d. 8
4. Tembang macapat ing dhuwur arane ....
a.Mijil
b. Pocung
c. Pangkur
d. Gambuh
5. Tegese tembung ratri ana tembang ing dhuwur yaiku ....
a. awan
b. bengi
c. sore
d. jenenge bocah

kannge nomer 6-10

Reroncene Adang Tani
Kaanggit dening Trie Sutajaya
Ijo royo-royo
Gumelar sak ngisore langit biru
Angin tumiyup
Dolanan godhong pari
Kadang tani padha mesem
1
nyawang parine wis kuning
Ati ayem tentrem
Pari kuning
Minangka reroncene urip
Tembe mburi

6. Sing nulis geguritan ing dhuwur yaiku ….

a. Pak tani
b. Kadang tani
c. Sedulur kampung
d. Trie Elang Sutajaya
7. Isine gegurutan ing dhuwur yaiku pak tani seneng atine amarga
a. ora panen
b. nandur pari
c. arep panen
d. panen gedhe
8. Tegese tembung mesem ana ing geguritan mau yaiku....
a. ngguyu seneng
b. arep panen
c. rasa lara
d. ati ayem
9. Kepriye atine kadang tani nalika nyawang sawahe ?
a. ing tembe mburi
b. atine ayem
c. kepingin ngguyu
d. kepingin lunga
10. Geguritan ana dhuwur ana ... gatra.
a. 10
b.11
c.12
d.13

teks wacan kanggo no 11-16

Sendhang Sani
Sunan Kalijaga lan Ki Rangga sarta para santrine pada nuju padepokan Sunan Muria. Nadyan papan
dununge adoh, Sunan Kalijaga kaya-kaya ora duwe kesel babar blas. “Kaya wis tekan kadipaten Pati
Pesantenan, sedela meneh tekan padepokan Muria,” ngendikane Sunan Kalijaga marang murid-murid.
Nalika wanci sembahyang dhuhur, Sunan Kalijaga ngajak leren ing sak ngisore wit gedhe, banjur
dhawuh marang Ki Rangga supaya golek banyu kanggo wudhu. Ki Rangga lan kancane padha bingung
amarga ing papan kono garing ora ana banyune.
Karakit saka Buku Rakyat dari Pati (yudono KS dan Mulyono)

11. Cerita ing dhuwur kelebu ....

a. dongeng
b. legenda
c. cerbung
d. cernak
12. Panggonan sing garing kuwi panggonan ....
a. ora ana banyune
b. akeh banyune
c. ana sendange
d. akeh lebune
2
13. Sendhang Sani ana ing wewengkon tlatah....
a. Pati
b. Kudus
c. Demak
d. Pesantren
14. Sunan kalijaga lan pandhereke ngaso ana....
a. sapinggire sendhang
b. ngisor wit gedhe
c. Sendhang Sani
d. pinggir desa
15. Ki Rangga lan kancane padha bingung amarga garing ora ana ….
a. banyu
b. watu
c. geni
d. angin
16. Tembung nadyan ana ing wacan tegese....
a. ora gelem
b. nanging
c. supaya
d. dadi
17. Kegiyatan maca naskah/teks kanthi tujuan nemokake kesalahan diarani ....
a. ngringkes
b. maca
c. nyunting
d. nulis carita
18. Panulisan tembung ana ukara kudu bener, ngaggo aksara kapital utawa aksara cilik. Punika cara
penulisan nganggo ....
a. isi ringkesan
b. tanda wacan
c. ukara
d. ejaan kang bener
19. Nalika kanca carita ana ngarep kelas kanca liane kudu menehi....
a. ngece
b. suara
c. hadiah
d. saran
20. Kewan kuwi arep kanggo memetri desa(...), tandha wacan kang trep ing njero kurung yaiku ….
a. koma
b. titik loro
c. titik koma
d. titik

Teks kanggo nomer 21-29.

Nalika semana, kasultanan Demak dipimpin pangeran Made Pandan, duwe putra arane Pangeran
Pandan Arang. Sawijing dini pangeran, putra, lan abdine lelana tekan alas banjur bukak alas kanggo
nandur lan pomahan. Durung ngrasakake hasile, Pangeran seda ninggal weling “Ngger anakku. Olahen
papan iki kanthi temen. Aja pisan-pisan ditinggalake amarga mengkone dadi panggonan kang reja.”
Sawijining dina pangeran Pandan Arang ngendika “Rakyatku lemah subur nanging ana wit asem
kang thukule arang-arang banjur papan iki tak jenengi semarang,saka tembung asem kang arang-arang”

21.Irah-irahan kang trep yaiku ....

a. Semarang
3
 b. Kutha Semarang
c. Artine Semarang
d. Asal Usul Semarang
22. Tembung reja ing cerita dhuwur tegese ….
a. seda
b. subur
c. tentrem
d. ijo royo-royo
23. Paraga ana cerita ing dhuwur ....
a. Pangeran Made Ppandan
b. Pangeran Pandan Arang
c. Rakyate
d. Pangeran Made Pandan, Pangeran Pandan Aran, Rakyate
24. Pangeran Made Pandan seda ana ing ....
a. pomahan ing alas
b. desa Pandanaran
c. kesultanan Demak
d. alas kang gedhe
25. Watake Pangeran Pandan Arang manut carita kuwi yaiku ....
a. manut marang wong tuwa
b. welas asih marang abdine
c. seneng nglawan bapake
d. sakti mandraguna
26. Pesene Pangeran Made Pandan kanggo putrane ana carita ing dhuwur yaiku ....
a. rajin sinau lan nabung
b. bekti marang wong tuwa
c. ora ninggalake papan kuwi
d.njenengi papan kuwi dadi Sermarang
27. Sing njenengi Semarang yaiku ....
a. Pangeran Made Pandan
b. Pangeran Pandan Arang
c. Baru Klinthing
d. Pandanaran
28. Tembung Semarang asale saka ....
a. asem larang
b. asem kang arang-arang
c. wit asem garing
d. meseme arang-arang
29. Panggonan iku dijenengi Semarang amarga ing panggonan kuwi ....
a. subur lan aneh anget
b. akeh tethukulan ijo royo-royo
c. thukul wit asem sing arang-arang
d. tandhuran asem thukul ana karang
30. Ing cerita “Srikandi Madeg Senopati”, Srikandi kuwi garwane ....
a. Pandhawa
b. Raden Werkudara
c. Raden Janaka
d. Prabu Kresna
31. Srikandi madeg senopati kuwi mujudake....
a. wanita luwih kuwasa
b. emansipasi wanita
c. perangane wanita
d. kadikdayan kaum wanita
4
32. Cerita Srikandi Madeg Senopati duwe pitutur....
a. saben mungsuh kudu dipateni
b. kita kudu duwe watak satriya
c. kabeh kudu wani perang
d. aja wedi karo mungsuh
33. Pasangan Aksara Jawa ‘ha, pa, sa lan nya “ ditulis ana ing ... aksara kang dipasangi.
a. sandhuwure
b.sangarepe
c.samburine
d. sangisore
34. B yaiku pasangan aksara ....
a. c
b.d
c. q
d. b
35. msRsiF yen ditulis nanggo aksara latin yaiku ....
a. pak radi
b. pak rudi
c. mas radi
d. mas rasdi

II. Ceceg-ceceg ing ngisor iki isinana kanthi jawaban kang bener !

36. Sekar Pangkur kang winarna, guru lagune yaiku ....

37. Miwah ingkang tata krama guru wilangane cacahe ana ….
38. Geguritan kuwi kelebu karangan arupa ....
39. Ora ngurangi lan ora nambahi tembung lan ukara ing sakjroning karangan asline diarani ....
40. Ngematake pocapan, lisan, lan penghayatan iku menawa . . . . geguritan
41. ps/ yen ditulis latin yaiku . . . .
42. Carita sing gambarake dumadine papan lan panggonan kelebu....
43. Baju biru yen ditulis nganggo aksara jawa yaiku . . . .
44. Tulisen sandangan pangkon . . . .
45. Pacelathon iku padha karo . . .

III. Wangsulana pitakon – pitakon ing ngisor iki kanthi patitis !

46. Tulisen guru wilangan lan guru lagune tembang Pangkur !

47. Gawea geguritan bab sawah 3 ukara wae !
48. “Pardi tuku wayang”, tulisen nganggo aksara Jawa !
49. Apa tegese “Sapa nandur bakal ngundhuh” ?
50. Gawea ukara nganggo tembung ing ngisor iki!
a. Resik b. Sregep

5
 KUNCI JAWABAN

I. Pilihan Ganda

1. B 11. B 21. D 31. B

2. A 12. A 22. B 32. B
3. C 13. A 23. D 33. C
4. C 14. B 24. D 34. A
5. B 15. A 25. A 35. D
6. D 16. B 26. C
7. C 17. C 27. B
8. A 18. D 28. B
9. B 19. D 29. C
10. A 20. D 30. C

II. Isian

36. a
37. 8
38. susastra/puisi
39. ringkesan
40. maca
41. pasar
42. legenda
43. bju biru
44. \
45. dialog/percakapan

III. Uraian
46. 8a, 11i, 8a, 7a, 12u, 8a, 8i.
47. kebijakan guru
Sawah
Nurut sawah pinggire kutha pathi
Aku dadi kelingan biyung tani
Sing sregep nandur pari
Lan nyebar iwak ing sela-selane dami
Biyung tani
48. p/fitumBsWy=
49. Sapa wong kang gawe ala bakal nemoni ala, sapa kang welas asih marang liyan, akal oleh piwales
kang apik/becik
50. Kebijakan guru
a. Latar iku disawang katon resik banget
b. Zahra sregep sinau Basa Jawa