Zadaci za kantonalno takmiéenje iz fizike uéenika srednjih Skola Oblast: Optika i atomska fizika Lukavac 22.03.2008. godine Zadsik. l}/ Staklena vodoravna planparalelna plota nalazi se iznad,staklene kocke tako da je izmedu njih tanki zratni sloj jednake debljine. Zrake svjetlosti talasnih duZina od 0.4yon do 1.15ym padaju A okomito na plogu, reflektiraju se 0 obje granigne povrsine zraénog sloja, te potom interferiraju. U datom podruéju talasnih duzina ‘samo svjetlost dviju talasnih duzina daje maksimume interferencije (maksimalno pojaéanje svjetlosti). Jedna od njih je svjtlosttalasne duzine 0.4m. Kolika je talasna duzina druge od njih? Kolika je debljina zraénog sloja? (Sika 1.) Slika 1 adatak 2. Fotografskim aparatom koji ima objektiv 2izne daljine f = 15cm, snima se raketa u pokretu i to u trenutku kada se nalazi ispred fotografskog aparata na rastojanju d = 600m. Putanja rakete je rormalna na osu objektiva, a njena brzina je v=2"". Koliko treba da bude najveée vrjeme eksponiranja filma u fotografskom aparatu ( vrijeme ekspozicije) da pomijeranje lika rakete ne snimku ne bude veée od AL = 0.1mm? Zadatak 3. ‘Sunce zrati priblizno kao emo tijelo temperature S700K. SavrSeno cmna bakarna sfera nalazi se na tudaljenosti I au (astronomska jedinica) od Sunca, Koliko je od Sunca udaljena i Zemija. Kolika je ravnoteZna temperatura bakrene sfere? Ugaoni promjer Sunca gledano sa Zemlje je 0.5° . Zadatak 4, Kada se povrSina platine osvijetli UV-zraéenjem talasne duzine 2, =180nm, javija se fotoelektritni efekat, koji nastaje kada je potencijal plote @, = +17 8) Koliki je izlazni rad elektrona iz platine? ) Za koliko treba poveéati poteneijal plove da bi se sprijetio fotoelekarit povréinu platine pada X-zragenja talasne duzine 2, = 10nm? i efekat kada na Zadatak 5. Atomi vodika ekscitiraju se zraéenjem nekog spoljasnjeg izvora na nti energetski nivo. a) Koliko se spekiralnih linja move pojaviti u emisionom spekiru vodika kada se atom vraéa u ‘osnovno stanje? ') Koliko spektralnih linija atoma vodika iz Paschenove serije ima talasne duzine veée od uy =1000nm 2 Koristite sljedeée vrijednosti. fundamentalnih konstanti: f= 626-10 Js; = 1,6-10 91-10*kgs &RjeSenja zadataka (Optika i atomska fizika) Zadatak 1 A= 0.4m Ay = 11S um Jedna zraka reflektira se nailaskom iz stakla u zrak, a druga iz zraka u staklo pa druga dobija pomak od x refleksija na tvrdom kraju) . Razlika njihovih optigkih puteva je 2d + 2 jerie indeks loma vazduha 1. Zrake interferiraju konstruktivno 2a 2d + 2 cA, k=0,1,2,. Za pormatu talasnu duzinu 2, = 0.4m je 2d = ky’ — 4, 1 ‘Azanepoznatu A, je. 2d = ky’, -# Dijeljenjem dobijamo a = 2 Obzirom da A, mote biti izmedu A, =0.4som i 2, =1.15jom, ogranigenjena k, i ky je 1< 2h +! <0 975 jerje ie 2.875. Treba nai k, i k, za koje je 2, jedino rjesenje. 2k, +1 Za k, =0 omjer je manji Jjednak 1 za bilo koji k, Za k, =1, omjer je 3,1,0.6,... redom kad uzimamo k, = 0,1,2...., a nidta od toga nije u zadanom interval. Za k, =2 omjerje 5, 1.67, 1,0.71,... redom za_k, = 01,2; zadovoljava uslov omjera. .. gdje 1.67 za k, Za k, =3 omjer je 7, 2.33, 14, 1, 0.78... redom zak; = 01,2.34,..., gdje 2.33 11.4 zadovoljavaju uslov omjera. Za k, =4,56.... takode postoji vise od jednog rjesenja. Zato je jedinstveno rjesenje k, =2 i k, =1 za koje je * ft -2 =1.67 paje Es fa =1.67- A, = 0.6680. Debljina vazdu8nog sloja je d = (2k, + 04 0.SynPomieranje rakete na sniimku AL = 10m predstavija lik pomjeranja AP = v1 rakete po putanji, gdje je t-vreme eksponiranja filma. Uveéanje objektiva je: wedeal AP Pp Obzirom da je toje |, prema prethodnoj relaeiji je: Botey: Bef AL __f Kako je p=d >> f, moze se smatrati da je: Ww p-f AL = odakle je 1» M4 —0.2ms. fod vf Zadatak 3 5700K Sunce zrati snagom P= 4aR20F} (T;, je temperatura povrsine, aR, polupretnik sunca.) gs Intenzitet na udaljenosti d od njegovog sredi8ta iznosi J = eee ir Sfera apsorbira zraéenje kao krug polupreénika" r, pa je apsorbovana sage 2g a ROTS 22 : oe P,=Irn= a ar’. Sfera zraéi ravnomjeno u svim smjerovima snagu P, =4ero*. U ravnotezi, apsorbirana snaga je emitirana, pa se iz P, =F, dobija Ugaoni promjer Sunca je 9 = @=0.5° =0,008727rad - Slijedi a1, 226624. Zadatak 4 RjeSenje: 2, =180nm 2, = 10mm. Af he Iztelacije hy, = 4,+e0, je o.=}(2e-4)-na0r. el” Potrebno povecanje potencijalne razlike je: Ap =9,—@ =119V .Zadatak 5. a) . E E ws Bs 4 x ve we Ty 5 me 1 | ;— FB m1 EI Sa slike se vidi da je broj spektralnih linija u emisionom spektru vodika jednak: Zan=5 1424344 Za n-n->14243+...H(n-1) n(x=1) 2 b) Prema uslovu zadatka treba da je: he ___ me! ( he Yoox (Amb)? 287 (3° ag Tako da je: