UNIVERZITET U TUZLI

MAŠINSKI FAKULTET
Odsjek: Energetsko mašinstvo
Dodiplomski studij
Školska godina: 2021/2022

Nove vrste izolacionih materijala i prozora u

stanogradnji sa ciljem energetske efikasnosti
gradnje; Dimnjak i njegova uloga u sistemima
grijanja

SEMINARSKI RAD

Predmet: Grijanje i klimatizacija

Student : Ajla Šabić Profesor : Dr. sc. Sandira Eljšan, red. prof.
Broj indeksa : I-26/17

Sadržaj

Uvod............................................................................................................................................4
ANORGANSKI I ORGANSKI MATERIJALI.........................................................................5
Kamena vuna..............................................................................................................................5
Slika 1.1. Kamena vuna...........................................................................................................5
Mineralna vuna...........................................................................................................................6
Slika1.2. Izgled mineralne vune pod mikroskopom................................................................7
Polistiren ili stiropor...................................................................................................................8
Slika 1.3. Ekspandirani polistiren...........................................................................................8
Slika 1.4. Ekstrudirani polistiren.............................................................................................9
POLIURETANSKA PJENA.....................................................................................................9
Slika 2.1. Poliuretanska pjena.................................................................................................9
EKSPANDIRANI PERLIT......................................................................................................10
Slika 3.1. Ekspandirani perlit................................................................................................10
PLUTO......................................................................................................................................11
Pjenasto staklo..........................................................................................................................11
Slika 4.1.1. Pjenasto staklo....................................................................................................12
Porofen......................................................................................................................................12
Slika 4.2. Porofen..................................................................................................................13
Drvena vuna..............................................................................................................................13
Slika 4.3. Ploča drvenih vlakana...........................................................................................14
Pamuk.......................................................................................................................................14
Slika 4.4. Pamuk....................................................................................................................14
Slama.........................................................................................................................................14
Slika 4.5. Slama.....................................................................................................................15
Ovčja vuna................................................................................................................................15
Slika 4.6. Ovčja vuna............................................................................................................16
Konoplja....................................................................................................................................16

2
 Slika 4.7. Vlakna konoplje....................................................................................................17
AEROGEL................................................................................................................................17
Slika 5.1. Aerogel..................................................................................................................18
Primjeri.....................................................................................................................................18
Slika 6.1. Građevinsko ljepilo na ploči od kamene vune......................................................20
Slika 6.3. Učvršćivanje ploča od kamene vone mehaničkim spojnicama.............................21
Slika 6.4. Sloj ljepila u debljini 3,00 mm u koji se utapa tekstilnostaklena alkalno otporna
mrežica, nakon toga nanosi se još jedan sloj ljepila za izravnavanje....................................21
Slika 6.5. Završni sloj............................................................................................................21
Slika 6.6. Izolacija kosog krova mineralnom staklenom vunom..........................................22
Vrste materijala za zvučnu izolaciju zgrade.............................................................................22
Slika 6.1.1. Reljefne ploče za oblogu zidnih i stropnih površina..........................................23
Slika 6.1.2. Mekane ili perforirane ploče..............................................................................24
Zaključak...................................................................................................................................24
Literatura...................................................................................................................................25

3
Uvod

Toplinska izolacija ili termoizolacija je osobina opiranja prolasku topline kroz tvari ili prostor.
Recipročno svojstvo je toplinska vodljivost.
Toplinska izolacija se postiže korištenjem materijala koji imaju nisku provodljivost topline
(kondukciju), sprečavanjem gibanja tekućina tj. kapljevina i plinova (čime se sprečava
konvekcija), te korištenjem reflektivnih materijala (čime se sprečava prijenos topline
toplinskim zračenjem).
Toplinska izolacija je bitna u graditeljstvu, jer se njome sprečavaju toplinski gubici zimi,
hladne obodne konstrukcije, oštećenja nastalih kondenzacijom (vlagom), te pregrijavanje
prostora ljeti. Posljedice nedovoljne toplinske izolacije su oštećenja konstrukcije, te neudobno
i nezdravo stanovanje i rad. Zagrijavanje nedovoljno izoliranih prostora zahtijeva veću
količinu energije, što dovodi do povećanja cijene korištenja i održavanja prostora, ali i do
većeg zagađenja okoliša. Poboljšanjem toplinsko izolacijskih karakteristika zgrade moguće je
postići smanjenje ukupnih gubitaka topline građevine za prosječno od 40-80%. Bolju
toplinsku izolaciju postižemo ugradnjom materijala niske toplinske provodljivosti, odnosno
visokog toplinskog otpora. Toplinski otpor materijala povećava se s obzirom na debljinu
materijala. Ponuda toplinsko izolacijskih materijala na tržištu je raznolika, a možemo ih
podijeliti na anorganske i organske materijale. Od anorganskih materijala najviše se koriste
kamena i mineralna vuna, dok je među organskim materijalima najpopularniji ekspandirani
polistiren. Većina uobičajenih toplinsko izolacijskih materijala ima koeficijent toplinske
vodljivosti k = 0,030-0,045 W/(m·K), pa potrebna debljina za koeficijent prolaska topline U =
0,40 W/m2K iznosi 8-11 cm.Ostali materijali s toplinsko izolacijskim svojstvima su i glina,
perlit, vermikulit, kokos, pamuk, lan, drvena vuna, celuloza, pluto, slama i drugo. Sve veća
potražnja za toplinsko izolacijskim materijalima u sve većim debljinama dovela je do razvoja
novih tehnologija, pa se tako danas u svijetu mogu naći i prozirna i vakuumska toplinska
izolacija. Prozirna izolacija omogućava prijem Sunčeve energije i prijenos u zgradu, a
istovremeno spriječava kao i obična toplinska izolacija gubitke topline iz zgrade. Vakuumska
izolacija radi se u modularnim panelima, a zbog izuzetnih izolacijskih svojstava potrebne su
znatno manje debljine od konvencionalne toplinske izolacije za ista toplinska svojstva. Ova je
izolacija još uvijek vrlo skupa i primjenjuje se najviše kod sanacija objekata gdje nije moguće
ugraditi veće debljine izolacije zbog npr. spomeničke vrijednosti objekta. [1]

4
 1. ANORGANSKI I ORGANSKI MATERIJALI

Ponuda toplinsko izolacijskih materijala na tržištu je raznolika, a možemo ih podijeliti na

anorganske i organske materijale. Od anorganskih materijala najviše se koriste kamena i
mineralna vuna, dok je među organskim materijalima najpopularniji ekspandirani polistiren.
[1]

1.1. Kamena vuna

Velika prednost kamene vune je paropropusnost, jer prosječna 4-člana obitelj proizvede od 8
do 12 litara vodene pare dnevno, koja zbog razlike u tlakovima nastoji proći kroz pregrade
koje dijele grijani i negrijani prostor. To znači da vodenu paru prvo na toploj, grijanoj strani
zida moramo usporiti, zakočiti, a kada ista „putuje“ kroz zid u hladnije slojeve gdje nastaju
uvjeti za stvaranje kondenzata, ista mora izaći nesmetano u vanjski prostor.

Kamena vuna je sama po sebi nekoliko 10-aka puta paropropusnija od stiropora, a s njom se
trebaju koristiti paropropusna ljepila i završne žbuke.

U tom smislu kamena vuna mnogo duže zadržava toplinska svojstva, jer propušta vlagu koja
šteti zidu dugoročno na mnogo načina, a najgori je stvaranje gljivica i plijesni u zidu koje ga
razaraju godinama i štetni su po zdravlje. [1]

Slika 1.1. Kamena vuna [1]

5
Ostale značajne prednosti kamene vune:

protupožarstvo, odnosno vrlo bitna temperaturna stabilnost, talište kamene vune je preko
1000ºC i stoga zanemarivi temperaturni rad, dok se stiropor tali već pri 65ºC i oko 50 puta
više „temperaturno radi“ čime se ploče stiropora kod visokih temperatura stisnu i propuštaju
toplinu između njih (tzv.toplinski mostovi)

zvučna izolacija, kamena vuna prigušuje zvuk, a stiropor kao gladak materijal odbija zvuk i
doprinosi buci.

elastičnost materijala u smislu vibracija (promet), udaraca (tuča)

kemijska inertnost vune i otpornost na mikroorganizme, dok stiropor razaraju svi kemijski
spojevi koju u sebi imaju oznaku C (ugljik), a tih je mnogo

vuna je neutralna, a statički elektricitet stiropora privlači prašinu i prljavštinu na fasadu

kod fasada sa stiroporom se preferiraju akrilne žbuke koje su neparopropusne i uz stiropor još
jače „zatvore disanja zida“, a kako se sastoje od organskih veziva, podložne su razvoju algi i
gljivica

„Mana“ ako ju možemo tako nazvati je da fasaderi više vole raditi stiropor jer vuna zahtjeva
pedantnost, i naravno cijena koja bi uz spomenute prednosti vune trebala biti zanemariva.

1.2. Mineralna vuna

Mineralna vuna je dobar toplinski izolator s koeficijentom toplinske vodljivosti k između
0,035 i 0,045 W/(m·K), što je uvrštava među najbolje toplinske izolatore. To je izolacijski
materijal mineralnog porijekla za toplinsku, zvučnu i protupožarnu izolaciju u graditeljstvu,
industriji i brodogradnji. Kamena vuna ima visoku otpornost na požar, paropropusna je i
djelomično vodootporna. Otporna je na starenje i raspadanje, te na mikroorganizme i kukce.
Koristi se u svim vanjskim konstrukcijama za toplinsku zaštitu, te u pregradnim zidovima za
zvučnu zaštitu. Jedino mjesto gdje se ne preporuča je za izolaciju podrumskih zidova pod
zemljom.

Dobiva se ili propuhivanjem pare (zraka) kroz užarenu šljaku visokih peći ili prelijevanjem
mase dijabaza (na temp. od 1600-1700 °C) preko brzo rotirajućih, šamotnih diskova.
Dobivene fine staklaste niti slažu se u “vunu”. Gustoća ove vune se kreće između 40-50 i 200-
300 kg/m3, a ovisi o stupnju zbijenosti. Priprema se (pakira) u rastresitom stanju, u užetima, u
vidu filca, jastuka (u rolama, na mekoj podlozi ili jednostavno proširenih na pergamentu) i u
obliku polutvrdih ploča uz dodatak veziva, fenolnih smola. Ove su ploče zbog tih smola
otporne samo do temperatura od 250 °C. Inače neobrađena vuna podnosi temperature do 800
°C. Mineralna je vuna, u bilo kojem vidu, premekana za direktnu podlogu hidroizolaciji. Ako
se ugrađuje u vertikalnom položaju, mora se osigurati pridržavanje (osim za ploče).

6
Pod mineralnom vunom se podrazumevaju i staklena vuna i kamena vuna. Razlika između
njih je u sirovini od koje se dobivaju, tehnološkom postupku i krajnjim osobinama materijala.
Glavna sirovina od koje se dobiva staklena vuna je kvarcni pijesak s dodatkom recikliranog
stakla. Kamena vuna se dobiva od kamenih minerala, dolomita, bazalta i diabaza s dodatkom
koksa. [1]

Tijekom obrade mineralne vune, odnosno postavlja toplinske izolacije, vlakna ovog materijala
na koži mogu izazvati nadraženost kože. Glavni krivac odgovoran za ovakvu pojavu su nešto
grublja i promjerom nešto veća vlakna (s promjerom od 5 mikrometara). Tijekom obrade
mineralne vune stvara se prašina. Kao i svaka druga prašina mineralnog porijekla i ova
prašina može izazvati određenu nadraženost očiju. Vlakna mineralne vune posjeduju neznatnu
postojanost (brzo se razlažu). Ispitivanja biopostojanosti (biološke perzistentnosti)
nedvojbeno pokazuju da se vlakna danas proizvedene staklene i mineralne vune biološki
razlažu već nakon 40 dana. Vlakna kamene i staklene vune koje su se ranije proizvodile
trebale su oko nekoliko stotina dana za potpunu razgradnju. Za usporedbu: vlakna plavog
azbesta podložna su biološkoj razgradnji tek nakon više od 100 godina. Postojanosti vlakana
označava činjenicu da se vlakna moraju određeno vrijeme zadržati u plućima (ne dolazi do
njihove razgradnje) kako bi izazvala rak. Tijekom tog vremena ona se zadržavaju u plućima i
predstavljaju veliku opasnost za zdravlje čovjeka. Čim se vlakna uklone iz pluća ili se razlože
na sasvim sitne komadiće (nisu više vlakna), prestaje opasnost od pojave raka u plućima.

Međunarodna organizacija za istraživanje raka ili IARC (engl. the International Agency for
Research on Cancer) je objavila rezultate istraživanja kancerogenosti mineralne vune u
listopadu 2002. Prema njihovom istraživanju jedino vatrostalna keramička vlakna, koja se
koriste kao toplinska izolacija visokih temperatura u visokim pećima, spada u grupu 2B ili se
sumnja u kancerogenost za ljude. S druge strane, uobičajene tržišne mineralne vune (kamena
vuna, staklena vuna i mineralna vuna dobivena od šljake visokih peći) spadaju u grupu 3 ili ne
smatraju se kancerogenim za ljude. [2]

Slika1.2. Izgled mineralne vune pod mikroskopom [1]

7
 1.3. Polistiren ili stiropor
Ekspandirani polistiren ili stiropor ima dobra izolacijska svojstva s koeficijentom toplinske
vodljivosti k između 0,035 i 0,040 W/(m·K), te je niske cijene i jednostavne ugradnje, danas
je to jedan od najpopularnijih izolacijskih materijala. Koristi se najviše kao toplinska zaštita, u
svim vanjskim konstrukcijama, te kao plivajući pod u podnim međukatnim konstrukcijama.
Ima znatno slabija protupožarna svojstva od kamene vune, te nije otporan na temperature više
od 80 °C. Često se koristi za toplinsku zaštitu podrumskih zidova – ekstrudirani polistiren.

U prvom mjesecu nakon izrade još se izlučuje ekspandirno sredstvo (plin pentan), kasnije je
materijal u potpunosti stabiliziran. Kad ishlapi sredstvo za ekspandiranje, proizvodi se
dimenzijski stabiliziraju, pa se govori o starenju, odnosno odležavanju. Polistirenske ploče
trebaju odležati 60 dana i više, da su kvalitetno sposobne za ugradnju u fasade i ravne
krovove. Paropropusnost ekspandiranog polistirena ovisi o volumenskoj težini ekspandiranog
polistirena i iznosi od 40 do 100 m (ekvivalent debljine zračnog sloja difuzije vodne pare sd je
vrijednost, koja znači za koliko puta je neki materijal više paronepropusan od sloja zraka 1 m
i označava se u m). Gustoća ekspandiranog polistirena je od 20-30 kg/m3. [1]

Slika 1.3. Ekspandirani polistiren [1]

8
 Slika 1.4. Ekstrudirani polistiren [1]

2. POLIURETANSKA PJENA

Poliuretanska pjena ili PU pjena također se dosta koristi, naročito pri sanacijama krovova. Ima
još bolja toplinsko izolacijska svojstva pa koeficijent toplinske vodljivosti k iznosi između
0,020 i 0,035 W/(m·K). Ima dobra svojstva na vlagu i temperaturne promjene. Međutim,
znatno je skuplja od polistirena i mineralne vune, te zbog toga nije u široj primjeni.

Iz područja organske hemije postoje tvrde pjene koje se dobivaju ekspandiranjem poliuretana
ili poliizocianurata u autoklavima (moltopren je meki poliuretan). Moguća je realizacija pjena
različite gustoće, u prosjeku od 30 - 100 kg/m3. Blokovi se kasnije režu u polutvrde ploče 100
x 50 cm, otporne na temperaturu i samogasive. Kratkoročno izdržavaju temperature i do 250
°C, tako da su ploče iz poliuretanske tvrde pjene pogodne i za obradu bitumenom (odnosno
kao podloga). Ploče se često kaširaju aluminijskim folijama ili i krutim limovima, ivericama i
sl. Poliuretanska pjena može se i štrcati na površinu ili u šupljinu. [2]

9
 Slika 2.1. Poliuretanska pjena [2]

Poliuretanska pjena ili PU pjena ima mnogo primjena, kao što su ispunjavanje praznina,
toplinska izolacija, zvučna izolacija, spajanje i pasivna zaštite od požara. Danas se
građevinski sektor ne može zamisliti bez ovog izolacijskog materijala. Poliuretanska pjena je
dostupna u nekoliko varijanti, uključujući posude s jednokomponentnom ili
dvokomponentnom pjenom. Osim toga, pjena se može nanositi ručno (adapterom za pjenu) ili
pištoljem. Ovisno o vrsti, pjena se nakon nanošenja do 30 puta ekspandira u odnosu na svoj
izvorni volumen, a stvrdnjava se pod utjecajem vlage u zraku. Izolacijski, odnosno,
zrakonepropusni prozorski okviri ili građevinske konstrukcije, kao što su zidni i krovni
elementi su druga mogućnost primjene poliuretanske pjene. Održivim zrakonepropusnim
građevinskim rješenjima se uklanjaju neželjene zračne struje.

3. EKSPANDIRANI PERLIT

Perlit je eruptivni aluminijsko-silikatni kamen, koji se mehanički usitnjava i kratko zagrijava

na 1000 °C. Pri tome se voda sadržana u stijenju pretvara u vodenu paru i napuhuje materijal i
povećava njegov obujam za 15 do 20 puta. Nastali proizvod je bijeli granulat veličine zrna i
do 6 mm. Pojedinačna zrna se sastoje od ćelija, koje su odgovorne za termoizolacijska
svojstva. Perlit izolacijski materijali koriste se uglavnom kao izolacijski materijal za
zasipavanje, rijetko u obliku ploča. Ekspandirani perlit nije zapaljiv, ali je osjetljiv na vlagu.
Zato se, ukoliko je u uporabi kao izolacija jezgre hidrofobira i to silikonima u disperzijama,
bez sadržaja otapala ili pomoću umjetnih smola. Perlit izolacijske ploče se sastoje od
ekspandiranog perlita, koji je obrađen s organskim i/ili neorganskim vlaknima i vezivima.
Vlakna se pripreme te se oblikuju zajedno s ekspandiranim perlitom vlažnim postupkom u
izolacijske ploče. Gotove ploče su osjetljive na vlagu i smiju se ugrađivati samo tamo gdje su
prema građevinsko-nadzornim propisima dopušteni normalno zapaljivi materijali.

10
 Slika 3.1. Ekspandirani perlit [1]

Perlit izolacijske ploče se sastoje od ekspandiranog perlita, koji je obrađen s organskim i/ili
neorganskim vlaknima i vezivima. Vlakna se pripreme te se oblikuju zajedno s ekspandiranim
perlitom vlažnim postupkom u izolacijske ploče. Gotove ploče su osjetljive na vlagu i smiju
se ugrađivati samo tamo gdje su prema građevinsko-nadzornim propisima dopušteni
normalno zapaljivi materijali. [1]

4. PLUTO
Pluto je vrlo dobar toplinski izolator, a dobiva se od kore hrasta plutnjaka. Gustoća mu je 200
- 250 kg/m3 . Plutene ploče se proizvode mljevenjem kore i ekspandiranjem čestica pluta u
autoklavima i zatim rezanjem blokova ekspandiranog pluta u ploče raznih duljina. Drugi
način proizvodnje ploča je prešanje plutenih čestica povezanih bitumenom ili drugim
ljepilom. Osim u pločama, pluto se isporučuje i u česticama ili ekspandiranim granulama u
rastresitom stanju ili zalijepljenim na neku traku (obično bitumensku). Ploče se zbog svog
lijepog izgleda mogu upotrebljavati i za oblaganje zidova, pa čak i podova (jako prešane
ploče) u trostrukoj funkciji: kao toplinski i zvučni izolator i kao ukrasna površina. [1]

Koeficijent toplinske provodljivosti λ se kreće od 0,045-0,060 [W/m*K]

11
Slika 4.1. Pluto [1]

4.1. Pjenasto staklo

Pjenasto staklo je ćelijasti materijal, anorganski, sintetski materijal. Pjenasto je staklo dobar
toplinski izolator, paropropustan je, ne upija vodu, postojan na hemikalije, ne gori i ima
visoku tlačnu čvrstoću.

Za njegovu je proizvodnju potrebno mnogo energije i cijena mu je visoka. Novu generaciju

toplinsko-izolacijskih materijala predstavljaju prozirne toplinske izolacije.

Osim male toplinske provodljivosti, koja smanjuje toplinske gubitke, omogućavaju

iskorištavanje sunčeva zračenja za grijanje masivnog zida iza prozirne toplinske izolacije i
tako doprinose poboljšanju toplinske bilance zgrade. [1]

Koeficijent toplinske provodljivosti λ se kreće od 0,04-0,06 [W/m*K].

12
 Slika 4.1.1. Pjenasto staklo [1]

4.2. Porofen
Porofen je tvrda pjena fenolformaldehidne smole. Za toplinske izolacije, naročito kod ravnih
krovova, primjenjuju se sa gustoćom od 45 kg/m3 na više. Trebaupozoriti na štetnost
formaldehida i fenola kao hlapljive tvari.

Slika 4.2. Porofen [1]

4.3. Drvena vuna

13
Ploče od drvenih vlakana su organski, prirodni modificirani materijal. Od drvenih vlakana s
dodatkom mineralnih veziva oblikuju se izolacijske ploče. Unatoč nešto slabijoj toplinskoj
provodljivosti ti proizvodi imaju veliku čvrstoću, ne gore, lako se omotavaju i stoga imaju
široko područje primjene. Preradom drvenih otpadaka i dodavanjem ljepila izrađuju se drvene
tvrde ili meke ploče koje se često upotrebljavaju u kombinaciji s nasutim izolacijskim
materijalima. Koeficijent toplinske provodljivosti λ se kreće oko 0,09 [W/m*K].

Slika 4.3. Ploča drvenih vlakana [1]

Ploče od drvenih vlakana (drvena vuna) se proizvode se tako da se vlakna spajaju cementom.
Ploče su lagane jer sadrže šupljine. Gustoća im je od 200 do 500 kg/m3 (ali i do 1000 kg/m3,
kod tvrdih ploča). Danas se često upotrebljavaju u kombinaciji s nekom, još boljom
toplinskom izolacijom kao tanka, tvrda kora (kombi ploče). Za toplinsku izolaciju mogu se
upotrebljavati i mješavine drvnih čestica (piljevine) i nekog veziva ili u vidu prešanih ploča ili
lijevane na mjestu ugradnje. [1]

4.4. Pamuk

Pamuk je vlaknasti, organski, prirodni modificirani materijal, koji dolazikao ploče ili je u
rolama. Pamuk je kao toplinsko-izolacijski materijal na tržištu prisutan tek nekoliko godina.
Dobar je toplinski izolator i cjenovno prihvatljiv. Za poboljšanje protupožarne otpornosti
dodaju mu se borove soli. Tradiciju uporabe ima u Pakistanu i Egiptu, jer je tamo kao
materijal jeftin i dostupan. [2]

Koeficijent toplinske provodljivosti λ je 0,040 [W/m*K].

14
 Slika 4.4. Pamuk [2]

4.5. Slama
Slama je vlaknasti, organski, prirodno modificirani materijal. Dolazi u zbijenim blokovima od
slame. Slama je obnovljivi materijal koji se može proizvoditi (uzgajati) svake godine.
Energija potrebna za proizvodnju ovog materijala dolazi od Sunca – obnovljivog izvora
energije. Kada objekt prestane biti u funkciji, slama se i nakon dugog niza godina može
kompostirati ili koristiti u povrtlarstvu za malčiranje. Nema problema s otpadom. Slama gori,
ali ožbukani slamnati zidovi su manje skloni požaru nego tradicionalne drvene kuće. Budući
da je slama u balama vrlo gusto stisnuta, u njoj nema dovoljno kisika da bi se zapalila. Slama
predstavlja izrazito zdravu alternativu modernim građevinskim materijalima. Slama je
prirodan materijal i nema štetnih utjecaja. Ne uzrokuje alergije jer se ne radi o sijenu, pa ne
sadrži pelud (slama je od žitarica, a sijeno je pokošena livada, pa sadrži pelud poljskog
cvijeća). Kvaliteta zraka u kućama od slame bitno je bolja, jer ne ispušta nikakva isparavanja,
kao što su primjerice formaldehidi koje često ispuštaju moderni materijali. Osim toga, za
razliku od betona, slamnati zidovi dišu, što rezultira bitno svježijim zrakom u prostorijama.
Koeficijent toplinske provodljivosti λ je 0,045 [W/m*K]. [1]

Slika 4.5. Slama [1]

15
 4.6. Ovčja vuna
Ovčja vuna (slika 3.3.15.) je organski, prirodno modificirani materijal. Dolazi u formi rola
meke vune i kao rastresita vlakna za ispunu. Prikupljena prirodna vuna isprana je nekoliko
puta da bi se uklonio lanolin, te se zatim miješa sa poliesterom koji pomaže da zadrži svoj
oblik. Zamotuljak vune općenito sadrži 85% vune pomiješane sa 15% poliestera. Ovčja vuna
je prirodno vlakno dobiveno od potpuno obnovljivog izvora. Čišćenje, izlaganje zraku i
toplinska obrada vezivanja tijekom proizvodnje troši minimalnu energiju. Ona koristi samo
14% energije koja se inače koristila za proizvodnju izolacije od mineralne vune. Ovčja vuna
je higroskopna i stoga će apsorbirati i osloboditi vodenu paru, ne narušavajući njezinu
toplinsku učinkovitost. Kod hladnog vremena, ovčja vuna apsorbira toplinu iz vlage u zraku,
što joj omogućuje da se smanji gubitak topline iz zgrade. U toplo vrijeme, oslobađanje vlage
ima učinak hlađenja na vlakna koja smanjuju protok topline u zgradi. Vuna ima višu
vatrootpornost od celuloze i celularno plastičnih izolatora. Topi se kada dođe u dodir sa
izvorom plamena, ali bi se trebala sama i ugasiti. Tretirana je sa neopasnim vatrootpornim
sredstvom kako bi poboljšala svoju vatrootpornost, zapaljivost i površinu širenja plamena.
Koeficijent toplinske provodljivosti λ se kreće od 0,040-0,045 [W/m*K]. [1]

Slika 4.6. Ovčja vuna [1]

4.7. Konoplja
Vlakna konoplje imaju jedinstvenu sposobnost: ona mogu upiti vlagu i ponovno je otpustiti –
to je najveća prednost konoplje nad ostalim izolacijskim materijalima. Zahvaljujući visokoj
propusnosti i provođenju vlage konoplja ima sposobnost očuvanja zdrave mikroklime kuće
čime kuću prirodno štiti od bakterija, plijesni i drugih mikroorganizama koji izazivaju alergije
i mnoge druge zdravstvene probleme. Izolacija od konoplje savršen je materijal kada je riječ o
16
difuziji vodene pare i to zahvaljujući sposobnosti apsorpcije pare i za vremena kada je u zraku
prisutna ili vrućina ili velika vlažnost. Visoka sposobnost upijanja i preraspodjele vlage
razlozi su zbog čega izolacija od konoplje ima sposobnost zadržati vlastiti oblik u vrlo
vlažnim uvjetima, a da pritom ne mijenja svoja toplinsko izolacijska svojstva. [1]

Koeficijent toplinske provodljivosti λ je 0,040 [W/ m*K].

Slika 4.7. Vlakna konoplje [1]

17
 5. AEROGEL
Izolaciju aerogelom (slika3.3.17.) proizvela je NASA i smatra se najboljim i najjačim
izolatorom uopće. Potpuno je vodootporan i vrlo dobro propušta paru. Gustoća mu je vrlo
niska, fleksibilan je i otporan na gaženje, a jednostavno se može rezati i lijepiti. S obzirom na
to da je to polimer, ne stari i nema plijesni pa je potpuno neškodljiv za okoliš. Bez ikakvih se
dorada može primjenjivati i više puta. Otkako se aerogel pojavio na tržištu, taj se novi
toplinski materijal uvelike primjenjuje u zapadnoj Europi, ponajviše u hemijskoj i naftnoj
industriji jer kao izolator služi za različita tehnološka postrojenja. Inače su sve mogućnosti
primjene tog materijala još nepoznate. Sve većem broju različitih proizvođača materijal otvara
raznovrsne mogućnosti, a za njega se zanimaju i oni koji rade s visokokaloričnim pećima,
stručnjaci iz građevinarstva, ali i raznovrsni industrijski proizvođači. Koeficijent toplinske
provodljivosti λ mu je 0,013 [W/m*K].

Aerogel je umjetno tvorivo s najnižom gustoćom od bilo koje poznate porozne krutine.
Izveden je iz gela u kojem je tekući sastojak gela zamijenjen s plinom. Rezultat je krutina s
nekoliko izvanrednih svojstava, a kao najznačajnije su učinkovitost kao toplinski izolator i
iznimno niska gustoća. Naziva se još i smrznuti dim, kruti dim ili plavi dim zbog svoje
prozirne prirode i načina rasipanja svjetlosti u tvorivu. Prvi aerogelovi su se izrađivali od
silicijskog gela. Kistlerov kasniji rad uključio je aerogelove na temelju aluminija, kroma i
kositrova oksida. Aaerogelovi od ugljika su razvijeni u kasnim 1980-ima.

Aerogelovi su dobri toplinski izolatori jer se gotovo u cijelosti sastoje od plina, a plinovi su
vrlo slabi vodiči topline. Gustoća aerogela iznosi samo 0,3 - 3 g/dm3 a gustoća nekih
aerogelova je samo za nekoliko postotaka veća od gustoće zraka. Iako naizgled imaju krhku
građu, mnogi aerogelovi imaju vrlo dobra mehanička svojstva, a posebno su otporni na tlak i
vlak. Sposobni su izdržati tlak na glatku površinu mase do i 2000 puta veće od njihove. Ipak,
vrlo su lomljivi i nisu otporni na savijanje i rezanje. Silicijski aerogelovi su postojani do
temperature topljenja silicija koja iznosi 1200 °C. [1]

Slika 5.1. Aerogel [1]

18
 5.1. Primjeri
Toplinski izolirati možemo vanjske zidove, zidove prema ne grijanom prostoru (garaži,
tavanu, stubištu), ravne i kose stropove iznad grijanog prostora, stropove prema tavanu,
stropove iznad vanjskog zraka, zidove prema tlu, podove na tlu. Osim toga dobra toplinska
svojstva bi trebali imati prozori, balkonska vrata, krovni prozori, prozirni elementi pročelja te
stjenke kutija za rolete.

Primjer 1: Toplinska izolacija vanjskog zida mineralnom kamenom vunom Osnovne

prednosti ploča od kamene vune su poboljšana toplinsko-izolacijska svojstva, manja težina,
laganija manipulacija te dobra mehanička svojstva. Sve to omogućava jednostavnu i
učinkovitu postavu izolacije. Izolacijske ploče predstavljaju nosivi element fasade, na kojeg
se kao vanjska zaštita postavlja armirani sloj polimerno-cementnog ljepila sa završnim
slojem. Postupak postavljanja ploča od kamene vune: Na ploče se zidarskom žlicom nanosi
sloj ljepila i to po rubovima i točkasto na nekoliko mjesta u sredini ploče. Pokrivenost ploče
ljepilom mora biti min. 40% njene površine. Polaganje ploča izvodi se s pomakom približno
pola ploče i vezom na ’češalj’ na uglovima objekta.

Prethodno je na dobro pripremljen zid (čista, suha i ravna podloga) potrebno na dnu postaviti
rubni profil. Visina rubnog profila mora biti minimalno 30,00 cm iznad razine tla (zona
prskanja). Dio zida između razine tla i do rubnog profila potrebno je izolirati ekstrudiranim
polistirenom. Po završetku procesa vezanja ljepila, odnosno kad ljepilo preuzme svojstvo
nosivosti, ploče se kroz liniju ljepila dodatno mehanički pričvršćuju mehaničkim spojnicama
(”tiplima”, ”sidrima”) sa 6-8 kom/m2 , po sistemu slova ”W”, uz poštivanje razmaka od ruba
ploče koji bi trebao biti cca 5,00 cm Uz rubove objekta u širini cca 1,00 m potrebno je
postaviti dvostruko gušći raspored tipli budući da na tim dijelovima udari vjetra imaju najveći
učinak. Zatim se na sve kuteve objekta, kao i sve kuteve oko špaleta otvora postavljaju kutni
profili s armaturnom mrežicom.

Oko svakog otvora dodatno se postavljaju manje trake armaturne mrežice po dijagonali.
Nakon toga se preko cijele površine fasade nanosi sloj ljepila u koji se utapa tekstilno-
staklena alkalno otporna mrežica uz odgovarajuće poštivanje duljine preklopa. Nakon toga
nanosi se još jedan sloj ljepila za izravnavanje, te 25 se po završetku sušenja, prije samog
nanošenja završnog sloja, površina impregnira u boji tog sloja.

Način nanošenja i debljina završnog sloja ovise o traženoj granulaciji fasade, načinu
zaribavanja ovisi o površini fasade.

Kod vanjskih zidova treba izbjegavati postavu paronepropusnog sloja s vanjske strane zida jer
će on zaustaviti difuziju vodene pare kroz zid na nepovoljnom mjestu (hladna zona) gdje će
doći do unutarnje kondenzacije vodene pare i navlaživanja zida. Vanjska paronepropusna
obloga treba biti odvojena od zida ventiliranim slojem. [2]

19
 Slika 5.1. Građevinsko ljepilo na ploči od kamene vune [2]

Slika 5.2. Vanjski zid – polaganje ploča od kamene vune; 1-nosivi zid, 2 -ploča od kamene
vune, 3 –građevinsko ljepilo, 4 –mrežica, 5 građevinsko ljepilo, 6 -završni sloj, 7 –tiple, 8 –
zona prskanja izolirana ekstrudiranim polistirenom. [2]

Slika 5.3. Učvršćivanje ploča od kamene vone mehaničkim spojnicama [2]

20
Slika 5.4. Sloj ljepila u debljini 3,00 mm u koji se utapa tekstilnostaklena alkalno otporna
mrežica, nakon toga nanosi se još jedan sloj ljepila za izravnavanje [2]

Slika 5.5. Završni sloj [2]

Primjer 2 : Izolacija kosog krova mineralnom staklenom vunom.Krov je građevinski element

koji je najizloženiji različitim vanjskim utjecajima. Ujedno je element omotača zgrade kroz
kojeg prolazi veliki dio toplinske energije. Zato je vrlo važno da krov ima dobru toplinsku
izolaciju, kao i nepropusnost za zrak, a da je ujedno dovoljno difuzijski otvoren. Krovište
prije ugradnje izolacije mora biti odgovarajuće pripremljeno. To znači da je pod krovnim
pokrovom odgovarajuće izveden sloj za prozračivanje, a pod njim je smještena paropropusna
folija. Izolacija razrezana na primjereno široke ploče prema veličini prostora između rogova,
ugrađuje se između rogova. Debljina izolacije prvog sloja jednaka je visini roga. Na rogove se
pričvršćuju metalni držači i C - profili suho-montažne konstrukcije. Iza C - profila ugrađuje se
drugi sloj izolacije. Izolacija u debljini od 20 - 30 cm je odlično ekonomsko i ekološko
rješene, jer se na taj način znatno smanjuju troškovi za grijanje kuće preko zime i
rashlađivanje u toku ljeta. Na C - profil obostrano ljepljivom trakom ljepi se parna brana. Ona
u određenoj mjeri propušta vlagu iz zraka, ali samo u količinama koje nisu opasne za
kondenzaciju u izolaciji. Svi uzdužni spojevi i spojevi s obodnim zidovima moraju biti dobro
21
pričvršćeni i biti zalijepljeni. Na kraju se izvede završni sloj, npr. pričvrste se gipskartonske
ploče.

Slika 5.6. Izolacija kosog krova mineralnom staklenom vunom; 1-pokrov, 2 -zračni sloj, 3 –
paropropusna folija, 4 –daske s razmakom min 1cm, 5 –toplinska izolacija između rogova, 6 –
toplinska izolacija ispod rogova, 7 –podkonstrukcija unutarnje obloge, 8 –parna brana, 9 –
unutarnja obloga. [2]

22
 6. VRSTE MATERIJALA ZA ZVUČNU IZOLACIJU
ZGRADE

Isto kao buka i zvučni se izolatori dijele na one koji prigušuju buku u zraku te na izolatore
udarnog zvuka. Obje vrste izolacije međusobno su povezane ali se i isključuju:tako npr. beton
svojom masom dobro prigušuje buku koja se širi zrakom, ali je izuzetno slab izolator udarne
buke. Za potpuno prigušenje oba oblika buke nužna je promišljena izvedba konstrukcije i
ciljana primjena pravilne kombinacije izolatora.

Zaštita od prostorne buke:

Protiv prostorne buke u kategoriju zaštita ubrajaju se: - reljefne ploče za oblogu zidnih i
stropnih površina
– karakteriziraju ih visoka apsorpcijska svojstva, poboljšanje kvalitete zvuka, kontrola jeke,
eliminacija iskrivljavanja zvuka
- mekane ili perforirane ploče (metalne i iz drugih materijala uz eventualnu interpolaciju meke
ispune)
- zvučna izolacija geometrijom prostora

- antiakustičke žbuke (koje mogu doprinijeti i zvučnoj izolaciji susjednih prostora).

Obzirom da zvučno-izolacijska moć zida raste relativno sporo, povećanjem njegove mase
nastoji se (obično asimetričnom) podjelom tog zida i interpolacijom nekog pogodnog
materijala postići uz istu masu povoljnija akustička svojstva. Kod obodnih konstrukcija koje

sadržavaju vrata ili prozore, akustička izolacijska vrijednost cijele konstrukcije zavisi
pretežno od akustičkih karakteristika prozora ili vrata. Zbog toga treba paralelno poboljšavati
i izolacijsku moć prozora, a ne samo zida i nastojati dimenzije otvora ostaviti na neophodnim
minimuma. Dobra toplinska izolacija nekog zida ili drugog konstruktivnog elementa ne znači
da je element i dobro zvučno izoliran. Međutim materijali koji se koriste za toplinsku izolaciju
mogu se koristiti i za zvučnu izolaciju, a to su materijali od mineralnih vlakana (mineralna
vuna - staklena i kamena, drvena vlakna, slama, ekspandirana glina, pluto. [3]

Slika 6.1.1. Reljefne ploče za oblogu zidnih i stropnih površina[3]

23
 Slika 6.1.2. Mekane ili perforirane ploče [3]

Slika 6.1.3. Zvučna izolacija geometrijom prostora [3]

6.1. Vrste prozora

Prozori čine jedan od najbitnijih elemenata kada se radi o energetskoj održivosti objekta.
Utvrđeno je da preko ovih površina dolazi do velikog udjela u rasipanju energije koja je
potrebna za zagrijavanje ili rashlađivanje objekta i tada se velika pažnja počela posvećivati
upravo ovom faktoru. Prozori moraju zadovoljiti niz funkcionalno estetskih kriterija, od forme
i oblika, estetskog doživljaja, preko pružanja dovoljno svjetlosti, do različitih izolacijskih
karakteristika i naravno, dugotrajnosti i održavanja.

Prozori mogu biti i jedan od najkreativnijih dijelova fasade, a kao funkcionalni element
moraju zadovoljiti puno zahtjeva. Zvučna izolacija, toplinska izolacija, stabilnost,
ekonomičnost i naravno estetsko uklapanje u elemente interijera, neki su od zahtjeva koje
pravilno odabrana stolarija treba ispunjavati. Kao materijal vanjske stolarije se kod nas
najčešće koristi drvo, PVC, aluminij ili kombinacija drvo-aluminij.

24
Drvena stolarija je ekološki najprihvatljivija, ali je zbog cijene i kompleksnijeg održavanja
danas manje u uporabi nego ranije.

Slika 6.1.1. Drveni prozor

PVC stolarija našla je široku primjenu zbog povoljnije cijene u odnosu na druge materijale i
zbog praktičnog održavanja kao i zbog dobre otpornosti na vanjske utjecaje.

Slika 6.1.2. PVC prozori

Aluminij se vrlo često koristi u stolariji poslovnih objekata.

Slika 6.1.3. Aluminijski prozori

25
A u stambenim objektima više pristaje kombinacija aluminija vanii drva s unutarnje strane
drvo-aluminij stolarija, čime se ostvaruje ugodniji ambijent od primjene samog aluminija.

Slika 6.1.4. Drvo-ALU stolarija

6.2. Prozori i energetska efikasnost

Osim prozorskih okvira, za energetsku efikasnost prozora i vrata izuzetno je važan i način
ostakljenja. U ovoj ulozi nalazi se staklo, kao najuobičajenije, ali i plastika, pri čemu oba
materijala mogu biti providna, obojena, presvučena folijom ili premazom, laminirana, reljefna
ili tamna. Tokom grejne sezone prozori predstavljaju glavni „portal“ za neželjeni gubitak
toplote, izvor neprijatnosti ukoliko ne dihtuju dobro (odnosno produvavaju) kao i uzrok
problema sa kondenzacijom i samim tim i plesni u prostoriji. Tokom ljeta sunce preko prozora
dodatno zagreva prostorije ukoliko ne postoji adekvatna zaštita na njima, bilo u obliku
premaza na prozorskom staklu ili zastora, zavese ili roletne na prozoru.

Slika 6.2. Gubici energije

26
Istraživanjima je utvrđeno da se preko prozora gubi 36% energije potrebne za zagrijavanje
objekta. Do toplotnih gubitaka dolazi usljed kondukcije – prenosa toplote kroz materijal
prozora, i usljed ventilacije – strujanja vazduha kroz otvoren ili zatvoren prozor.
Kondukcijom se gubi oko 22% a ventilacijom oko 14% energije. Za stanove iznad desetog
sprata ukupni gubici energije su 47%. Ovako veliki gubici toplote kroz fasadnu stolariju
dešavaju se zbog lošeg kvaliteta izabrane stolarije kao i zbog loše ugradnje usljed koje se
javljaju dodatni procjepi i povećava ventilacija i samim tim i toplotni gubici. Ove brojke
govore da su prozori dobra prilika za poboljšanje energetske efikasnosti i termičkih
performansi objekata.

Gubici usljed kondukcije odvijaju se kroz ram i staklo prozora. Dakle, može se reći da ovi
gubici zavise od termičkih karakteristika prozora. Veličina kojom se izražavaju ovi gubici
zove se koeficijent toplotne provodljivosti, označava se sa „U“. Po definiciji, koeficijent
prolaza toplote – „U“ označava koliko toplote u vatima prođe kroz 1 kvadratni metar
materijala određene debljine za jednu sekundu.

današnje tehnologije proizvodnje prozora nastoje da minimalizuju negativne osobine

materijala i izvuku najbolje iz pozitivnih. Tako se često dešava da se prilikom izrade
ramovske konstrukcije za prozore kombinuju materijali da bi se došlo do najboljih i
najefikasnijih rezultata. Za različite materijale i vrste ostakljenja, različite su vrednosti
koeficijenta prolaza toplote.

Kada govorimo o ostakljenju prozora, najčešće primenjivan materijal je staklo, međutim, u

ove svrhe se može koristiti i plastika. Ovi materijali u prozoru mogu biti providni, obojeni ili
prevučeni određenim premazima, a sve u svrhu smanjenja koeficijenta prolaza toplote i
povećanja energetske efikasnosti staklene površine. Ostakljenje može biti jednostruko ili se
može primjeniti više stakala.

Primjenom većeg broja stakala takođe dolazi do smanjena koeficijenta prolaza toplote. Kada
se ugrađuju dvostruka ili trostruka stakla, međuprostori između stakala se oivičavaju
distancerom koji je ispunjen apsorberom vlage; preporučeno minimalno rastojanje između
dva stakla je 12 mm a međuprostor je ispunjen vazduhom ili inertnim gasom – argonom,
kriptonom ili ksenonom. Ovakva stakla zovemo „IZO“ stakla. Ove staklene površine mogu
biti premazane specijalnim premazima na bazi vanadijum-oksida u vidu tankog filma sa
unutrašnje strane unutrašnjeg stakla. Stakla sa ovim specijalnim premazima zovu se
niskoemisiona stakla, i ona propuštaju vidljivi deo spektra sunčeve svetlosti ali reflektuju
dugotalasno zračenje i na taj način sprečavaju gubitak odnosno dobitak toplote.

27
 7. DIMNJAK I NJEGOVA ULOGA U SISTEMIMA
GRIJANJA
Dimnjaci se nalaze u ili izvan svih zgrada u kojima uređaji za proizvodnju topline proizvode
plinove izgaranja. U stambenim zgradama ti takozvani sustavi loženja uključuju sve sustave
grijanja koji generiraju toplinu izgaranjem ugljena, plina, nafte ili drvnih goriva, ali i kamine i
peći na drva. Osnovni zadatak dimnjaka je ispuštanje ispušnih plinova i dimnih plinova koji
nastaju tijekom izgaranja kroz krov na otvoreno. Ovisno o izvedbi dimnjaka i sustava
izgaranja, kisik potreban za izgaranje povlači se iz zraka u prostoriji ili se dovodi kroz propuh
svježeg zraka u dimnjaku.

Tipični dizajn dimnjaka kao okomitog okna koji strši preko krova zaslužan je zbog njegove
funkcije. To se temelji na takozvanom efektu dimnjaka i može se objasniti primjenom
principa rada kućnog kamina s otvorenim ognjištem.

Slika 7.1. Učinak usisavanja na dimnjak

Ako se u dimnjaku loži vatra, zrak u dimnjaku iznad se zagrijava. Topli zrak ima manju
gustoću od vanjskog zraka na vrhu dimnjaka. Ova razlika u gustoći zauzvrat dovodi do
porasta zagrijanog zraka. To stvara negativni tlak na donjem kraju dimnjaka, uzrokujući dotok
hladnog zraka. Ovaj sljedeći protok osigurava kontinuiranu opskrbu kisikom u vatri.
Istodobno, ovaj postupak sprečava ulazak dimnih plinova u životni prostor. Dimenzije i
priroda dimnjaka moraju se, međutim, precizno prilagoditi toplini i količini proizvedenog
dimnog plina kako bi dimnjak ispravno radio.

Sustav izgaranja, bilo sustav grijanja ili kamin, može ispravno raditi samo ako su gorivo, peć i
dimnjak precizno koordinirani. Koji je materijal prikladan za izradu dimnjaka, ovisi i o
korištenom gorivu, ali i o razvoju topline. Na vrstu konstrukcije dimnjaka, između ostalog,
utječe, između ostalog, radi li grijač ili štednjak u zraku ili izvan njega, ovisno o tome dovodi
li se zrak za izgaranje kroz dimnjak ili iznutra. Prema načinu gradnje, dimnjaci se dijele na

28
sljedeće vrste: Jednoslojni dimnjaci vertikalne su šahte koje su ugrađene u zidanu vezu ili
izrađene od oblikovane mineralne opeke.

Dvolučni dimnjaci sastoje se od mineralne vanjske ovojnice koja osigurava stabilnost i

unutarnje cijevi u koju se ispušta ispušni plin.

Dimnjaci s tri ljuske također se sastoje od mineralne vanjske ovojnice i unutarnje cijevi.
Međutim, ovdje je unutarnja cijev izolirana.

Slika 7.2. Evolucija dimnjaka

Jednostruki dimnjaci od opeke ili oblikovanog kamenja danas se gotovo nikada ne grade, jer
se mogu koristiti samo u vrlo ograničenoj mjeri. Širenjem sustava za loženje uljem sredinom
prošlog stoljeća povećali su se zahtjevi za dimnjačkim sustavima. Budući da lož ulje sadrži
sumporne komponente, one ne samo da moraju biti vatrootporne i stabilne, već i otporne na
kiseline. To je dovelo do razvoja dvostrukog dimnjaka. Kod ove vrste dimnjaka kamen od
plašta osigurava stabilnost, dok se ispušni plinovi ispuštaju u unutarnju cijev otpornu na
kiseline izrađenu od keramike, plastike ili nehrđajućeg čelika.

Slika 7.3. Dimnjak za peći na drva

29
Uvođenjem energetski učinkovitih sustava grijanja, čije su temperature dimnih plinova znatno
niže nego kod uobičajenih plinskih i uljnih plamenika, dimnjak s tri ljuske napokon je postao
standard. U tim sustavima dimnjaka, dodatni toplinski izolacijski sloj oko unutarnje cijevi
osigurava da se ispušni plinovi ne prehlade prebrzo, kondenziraju u dimnjaku i tako uzrokuju
štetu. Izolacija osigurava brzo ispuštanje ispušnih plinova. Uz klasični dizajn koji se sastoji od
kućišta od opeke i izolirane unutarnje cijevi, mogući su i dvostruki zidovi od nehrđajućeg
čelika. I u sustavima s dvije i s tri školjke postoje sustavi u kojima se zrak za izgaranje kamina
ne dovodi iz prostorije, već kroz osovinu dimnjaka. Zbog ove dvostruke funkcije, ti su
dimnjaci poznati kao sustav ispuha zraka ili skraćeno LAS. Između ostalog, dostupne su
dvocijevne ispušne cijevi izrađene od nehrđajućeg čelika, u kojima se dovodni zrak usmjerava
kroz prstenasti razmak između unutarnje i vanjske cijevi. U slučaju dimnjaka izrađenih od
zida ili izrađenih od opeke, zračni prostor između unutarnje cijevi i opeke od plašta koristi se
za dovod zraka, ili se zrak dovodi preko drugog ispuha dimnjaka. Jedna varijanta ima
prednost što se uvučeni zrak za izgaranje prethodno zagrijava usmjeravajući ga pored toplih
ispušnih plinova. Kod kondenzacijskih kotlova to također povećava energetsku učinkovitost
cijelog sustava grijanja. LAS dimnjaci igraju važnu ulogu, posebno u niskoenergetskoj
gradnji, jer rad sustava grijanja neovisan od zraka omogućuje posebno hermetičan dizajn
omotača zgrade. To zauzvrat smanjuje gubitke topline u zgradi, a time i potrošnju energije za
proizvodnju topline.

Slika 7.4. Sustav zraka

30