1 

佛說父母恩重難報經
พระพุทธภาษิตมาตาปตุคณ
ุ ภารกตเวทีสตู ร
 2 

香讚
สุคนธคาถา
爐香乍爇 法界蒙熏 諸佛海會悉遙聞
สุคนธชาติถูกเผาในเตากํายาน กลิ่นหอมขจรขจายไปทั่วธรรมธาตุ
พระพุทธเจาในหวงมหรรณพลวนทรงสดับ
隨處結祥雲 誠意方殷 諸佛現全身
ทุกสถานลวนปกคลุมไปดวยสิริเมฆ
ดวยจิตอันศรัทธา บันดาลใหพระพุทธเจาทั้งปวงทรงสําแดงพระธรรมกาย
南無香雲蓋菩薩摩訶薩
ขอนอบนอมแดพระสุคนธเมฆฉัตรโพธิสัตวมหาสัตว
南無本師釋迦牟尼佛
ขอนอบนอมแดพระศากยมุนีพุทธเจา

無上甚深微妙法 百千萬劫難遭遇
ธรรมอันสูงสุดมิมสี ิ่งใดอาจเทียบได วิเศษ ล้ําลึก
แม รอย พัน หมื่น กัป ก็ยากที่จะไดสดับตรับฟง
我今見聞得受持 願解如來真實義
บัดนี้ขาพเจาไดสดับและปฏิบัติตามซึ่งพระธรรมอันวิเศษนั้น
ขอขาพเจาจงรูแจงในธรรมแหงพระตถาคต
 3 

佛說父母恩重難報經
พระพุทธภาษิตมาตาปตุคณ
ุ ภารกตเวทีสตู ร
姚秦三藏法師鳩摩羅什奉詔譯
พระตรีปฏกาจารยกุมารชีพแหงราชวงศเหยาฉินผูแปลสูพากยภาษาจีน
พระภิกษุนนทิชัย เสี่ยไค (釋聖凱)
เริ่มแปลเมื่อ ๑๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐
แปลเสร็จบริบูรณ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐

如是我聞，一時佛在舍衛國衹樹給孤獨園，與大比丘
二千五百人，菩薩摩訶薩三萬八千人俱。
ดังที่ไดสดับมา สมัยหนึ่งพระผูมีพระภาคเจาประทับอยู ณ เช
ตวั นมหาวิ หารแห งอนาถบิ ณฑิ กเศรษฐี กรุ งสาวั ตถี พร อมด วยพระ
มหาสาวก ๒,๕๐๐ รูป และปวงพระโพธิสัตวมหาสัตว ๓๘,๐๐๐ องค
 4 

爾時，世尊引領大眾，直往南行，忽見路邊聚骨一
堆。爾時，如來向彼枯骨，五體投地，恭敬禮拜。
ในกาลนั้นแล พระโลกนาถเจาทรงนําปวงสาวกดําเนินไปทางใต ได
ทอดพระเนตรเห็น โครงกระดูก กองหนึ่ง กองอยูขางทาง พระตถาคตเจาจึง
นอมพระวรกายกมลงกราบโครงกระดูกดวยความเคารพ
阿難合掌白言：
『世尊！如來是三界大師，四生慈
父，眾人歸敬，以何因緣，禮拜枯骨？』
พระอานนทเถระเจาประนมหัตถทูลถามวา “ขาแตพระโลกนาถเจา !
พระตถาคตเปนครูผูสอนแหงไตรภพ1 เปนบิดาผูเมตตาแหงสัตวในโยนิ ๔ 2
เปนผูควรแกการเคารพของบุคคลทั้งปวง ดวยเหตุอันใดจึงทรงแสดงความ
เคารพโครงกระดูกเชนนี้ ?
佛告阿難：
『汝等雖是吾上首弟子，出家日久，知事
未廣。此一堆枯骨，或是我前世祖先，多生父母。以是因
緣，我今禮拜。』
พระผูมีพระภาคเจาจึงตรัสกับพระอานนทเถระเจาวา “ดูกรอานนท
พวกเธอทั้งหลายเปนศิษยของตถาคต ไดออกบวชมานาน แตความรูยังไม
กว างขวาง โครงกระดู กเหล านี้ อาจเป นบรรพบุ รุ ษหรื อบิ ดามารดาใน
อดีตชาติของเรา ดวยเหตุนี้ เราจึงไดแสดงความเคารพกราบไหว

                                                            
1
ภพ โลกเปนที่อยูของสัตว, ภาวะชีวิตของสัตว มี ๓ คือ ๑. กามภพ ภพของผูยังเสวยกาม
คุณ ๒. รูปภพ ภพของผูเขาถึงรูปฌาน ๓. อรูปภพ ภพของผูเขาถึงอรูปฌาน
2
โยนิ ๔ กําเนิดของสัตว มี ๔ จําพวกคือ ๑. ชลาพุชะ เกิดในครรภ ๒. อัณฑชะ เกิดในไข
๓.สังเสทชะ เกิดในไคล ๔. โอปปาติกะ เกิดโดยผุดขึ้นเอง
 5 

佛告阿難：
『汝今將此一堆枯骨分做二分，若是男
骨，色白且重；若是女骨，色黑且輕。』
พระผูมีพระภาคเจาตรัสกับพระอานนทเถระเจาสืบไปวา “เธอ
จงแบงกระดูกเหลานี้ออกเปน ๒ กอง หากเปนกระดูกของบุรุษ จักมีสีขาว
และหนัก หากเปนของสตรี จักมีสีดําและเบา
阿難白言：
『世尊，男人在世，衫帶鞋帽，裝束嚴
好，一望知為男子之身。女人在世，多塗脂粉，或薰蘭
麝，如是裝飾，即得知是女流之身。而今死後，白骨一
般，教弟子等，如何認得。』
พระอานนทเถระเจากราบทูลวา “ขาแตพระโลกนาถเจา บุรุษขณะมี
ชีวิตอยูสวมใสอาภรณ รองเทาและหมวกทาทางองอาจพอเห็นก็รูไดวาเปน
กายแหงบุรุษ สตรีขณะมีชีวิตชอบประดับตกแตงรางกายดวยเครื่องสําอาง
และน้ําหอม การประดับตกแตงเยี่ยงนี้ยอมรูไดวาเปนกายแหงสตรี เมื่อได
ทํากาลไปแลว เหลือแตกระดูกไมแตกตางกัน ขอพระองคผูเจริญไดโปรด
แสดงแกสาวกทั้งหลายวาจะพึงรูไดอยางไร?
佛告阿難：
『若是男子，在世之時，入於伽藍，聽講
經律，禮拜三寶，念佛名號；所以其骨，色白且重。世間
女人，短於智力，易溺於情，生男育女，認為天職；每生
一孩，賴乳養命，乳由血變，每孩飲母八斛四斗甚多白
乳，所以憔悴，骨現黑色，其量亦輕。』
 6 

พระผูมีพระภาคเจาตรั สกับพระอานนทเถระเจาวา “หากเปนบุ รุ ษ

ขณะมีชีวิตมักเขาวัดฟงธรรม ถือศีล กราบไหวพระรัตนตรัย3 สรรเสริญ
พระพุทธคุณ ดวยเหตุนี้กระดูกจึงเปนสีขาวและหนัก สตรีขณะมีชีวิตมัก
หลงใหลในความรักผูกพัน ตองใหกําเนิดบุตรชายหญิง เปนภาระหนาที่โดย
ธรรมชาติ ใหกําเนิดบุตรแตละคน ตองใหน้ํานมเลี้ยงดู น้ํานมนั้นมาจาก
โลหิต บุตรแตละคนตองดื่มน้ํานม ๘ หู4 ๔ โตว ดวยเหตุนี้รางกายของ
มารดาจึ่งรวงโรยใบหนาซีดเซียว กระดูกจึงเปนสีดําและมีน้ําหนักเบา
阿難聞語，痛割於心，垂淚悲泣，白言：
『世尊！母
之恩德，云何報答？』
พระอานนทเถระเจาไดสดับแลว บังเกิดความเจ็บปวดใจ
น้ํ า ตาไหลด ว ยความเศร า ใจ และกราบทู ล ถามว า “ข า แต พ ระ
โลกนาถเจา พระคุณแหงมารดานั้น จักทดแทนไดเยี่ยงใด?”
佛告阿難：
『汝今諦聽，我當為汝，分別解說：母胎
懷子，凡經十月，甚為辛苦。
พระผูมีพระภาคเจาตรัสแกพระอานนทเถระเจาวา “พวกเธอ
จงตั้งใจฟง เราจักแสดงอรรถาธิบายแกเธอทั้งหลาย เมื่อมารดาเริ่ม
ตั้งครรภจนครบ ๑๐ เดือน มารดาตองทุกขลําบาก

                                                            
3
รัตนตรัย แกว ๓ ดวง, สิ่งมีคาและเคารพสูงสุดของพุทธศาสนิกชน ๓ อยางคือ
พระพุทธเจา พระธรรม และพระอริยสงฆ
4
斛 เครื่องตวงวัดในสมัยเกาของจีน, รูปสี่เหลี่ยมปากแคบกนใหญ มีปริมาณความจุเทากับ ๑๐ โตว
ตอมาไดเปน ๕ โตว
 7 

在母胎時，第一月中，如草上珠，朝不保暮，晨聚將
來，午消散去。
ในครรภมารดาเดือนแรกดุจหยาดน้ําคางบน
ใบหญ าอยู ในยามเช าไม อาจอยู จนถึ งยามเย็ น
บังเกิดในยามย่ํารุงครั้นบายก็สลายตัวไป

母懷胎時，第二月中，恰如凝酥。
ในครรภ ม ารดา เดื อ นที่ ส อง ดุ จ การ
แข็งตัวของเนย
母懷胎時，第三月中，猶如凝血。
ในครรภมารดา เดือนที่สาม เหมือนการจับตัวของกอนเลือด
母懷胎時，第四月中，稍作人形。
ในครรภมารดา เดือนที่สี่ เริ่มเปนรูปรางมนุษย
母懷胎時，第五月中，兒在母腹，
生有五胞。何者為五？頭為一胞，兩肘
兩膝，各為一胞，共成五胞。
ในครรภมารดา เดือนที่หา ทารกในครรภ
มารดา เกิดมีรยางคทั้ง ๕ รยางคทั้ง ๕ นั้นคือสิ่ง
ใด? ศีรษะ ๑ แขน ๒ ขา ๒ อยางละรยางค รวม
ทั้งสิ้น ๕ รยางค
 8 

母懷胎時，第六月中，兒在母腹，六精齊開，何者為
六？眼為一精，耳為二精，鼻為三精，口為四精，舌為五
精，意為六精。
ในครรภมารดา เดือนที่หก ทารกในครรภ บังเกิดอินทรีย ๖
อินทรียทั้ง ๖ นั้นคือสิ่งใด? ดวงตาเปนอินทรียแรก หูเปนอินทรียที่สอง
จมูกเปนอินทรียที่สาม ปากเปนอินทรียที่สี่ ลิ้นเปนอินทรียที่หา ใจเปน
อินทรียที่หก
母懷胎時，第七月中，兒在母腹，生成骨節，三百六
十，及生毛乳，八萬四千。
ในครรภ ม ารดา เดื อ นที่ เ จ็ ด ทารกในครรภ บั ง เกิ ด
กระดูกทั่วรางกาย ๓๖๐ ชิ้น และบังเกิดตอมขน ๘๔,๐๐๐ ตอม
母懷胎時，第八月中，生出意智，以及九竅。
ในครรภมารดา เดือนที่แปด บังเกิดสติปญญา และรับรูทาง
ทวารทั้ง ๙
母懷胎時，第九月中，兒在母腹，吸收食物，所出各
質，桃梨蒜果，五穀精華。其母身中，生臟向下，熟臟向
上，喻如地面，有山聳出，山有三名，一號須彌，二號業
山，三號血山。此設喻山，一度崩來，化為一條，母血凝
成胎兒食料。
ในครรภมารดา เดือนที่เก า ทารกในครรภสามารถดู ดกินอาหาร
ดังเชนลูกทอ สาลี่ กระเทียม ผลไมตางๆ ธัญชาติทั้ง ๕ 5 อันโอชา ทารกใน
                                                            
5
五穀 คือ 稻, 稷, 黍, 麦, 豆 ธัญพืชสองชนิดแรกนั้น ในพจนานุกรมจีนปจจุบันไมไดระบุ
ไววาเปนขาวชนิดใด สวนที่เหลือคือขาวโพด ขาวสาลี และถั่ว หรือ อาจหมายถึง ขาวสุกใน
โภชนะ ๕ อยางคือ ขาวสุก ๑ ขนมสด ๑ ขนมแหง ๑ ปลา ๑ เนื้อ ๑
 9 

กายมารดาอวัยวะใหมบังเกิดขึ้นขางบน อวัยวะเกาลงเบื้องลาง ประดุจดัง

พื้นพสุธามีภูเขาตั้งสูงตระหงานขึ้นมา ภูเขานั้นมีนาม ๓ นาม นามแรกสุเมรุ
บรรพต นามที่สองกรรมบรรพต นามที่สามโลหิตบรรพต ภูเขาอันสมมุติ
เหลานี้ พังทลายลงกลายเปนสายสะดือสงเลือดของมารดาอันเปนอาหาร
ของทารกในครรภ
母懷胎時，第十月中，孩兒全體一一完成，方乃降
生。若是決為孝順之子，擎拳合掌，安詳出生，不損傷
母，母無所苦。倘兒決為五逆之子，破損母胎，扯母心
肝，踏母跨骨，如千刀攪，又彷彿似萬刃攢心。
ในครรภมารดา เดือนที่สิบ กายทารก
ครบสมบูรณ ครั้นถึงเวลาเกิด หากเปนบุตร
กตั ญู จะหุ บแขนพนมมื อ คลอดอย าง
งายดายปลอดภัย ไมทํารายและสรางความ
ทุกขใหมารดา หากเปนเด็กอกกตัญู จะทํา
ร ายหั วใจและตั บมารดา เตะถี บร างกาย
มารดา ดุจดังโดนมีดนับพัน นับหมื่น กรีดลง
ที่หัวใจ

如斯重苦，出生此兒，更分晰言，尚有十恩：
第一、 懷胎守護恩；第二、 臨產受苦恩；第三、 生子忘憂
恩；第四、 咽苦吐甘恩；第五、 迴乾就濕恩；第六、 哺乳養育
恩；第七、 洗濯不淨恩；第八、 遠行憶念恩；第九、 深加體恤
恩；第十、究竟憐愍恩。
 10 

ความทุ กข ของมารดาในการให กํ าเนิ ดบุ ตรเป นเช นนี้ หากจะกล าวถึ ง
พระคุณของมารดาใหชัดเจน มี ๑๐ ประการ คือ
๑. พระคุณที่ทะนุถนอมบุตรในครรภ
๒. พระคุณที่ตองทนทุกขขณะใหกําเนิด
๓. พระคุ ณที่ ลื มความเจ็ บปวดหลั งให
กําเนิดบุตรแลว
๔. พระคุณที่ยอมลําบากเลี้ยงดูบุตรใหมี
ความสุข
๕. พระคุ ณที่ ยอมอยู กั บความเป ยกชื้ น
และหนาวเย็ นเพื่ อให บุ ตรได หลั บ
อยางสบาย
๖. พระคุณที่เลี้ยงดูบุตรดวยน้ํานม
๗. พระคุณที่ตองซักลางเสื้อผาที่สกปรกเปอนดวยปสสาวะ,อุจจาระ
ของบุตร
๘. พระคุณที่เฝาเปนหวงเมื่อบุตรเดินทางไกล
๙. พระคุณที่คอยดูแลเอาใจใสบุตร
๑๐.พระคุณหวงหาอาทรบุตรไมเสื่อมคลาย

第一、懷胎守護恩頌曰
累劫因緣重，今來托母胎，月逾生五臟，七七六精開6。
體重如山岳，動止劫風災，羅衣都不掛，妝鏡惹塵埃。

                                                            
6
月逾生五臟 หมายถึงแตละเดือนทารกบังเกิดอวัยวะภายในทั้ง ๕ คือ หัวใจ, ตับ, มาม,
ปอด, ไต จนครบ สวน 七七六精開 อาจหมายถึงจํานวนอวัยวะในรางกาย ๗x๗x๖=
๒๔๙ หรือ ๗๗๖
 11 

พระคุ ณที่ ๑ พระคุ ณที่ ทะนุ ถนอมบุ ตรในครรภ การได เกิ ดเป น
มนุษยนี้ตองอาศัยบุญกุศลอันมากมาย จึงจะไดมาปฏิสนธิในครรภมารดา
บังเกิดอวัยวะและอินทรียตางๆ มารดาตองแบกรับน้ําหนักอันหนักของบุตร
ดุจดังแบกขุนเขา ทารกเคลื่อนไหวเตะถีบ ทําใหมารดารูสึกดั่งตองลมพายุ
หวงกังวลแตทารกในครรภจนไมสนใจแตงตัวหรือสองกระจกหวีผม
第二、臨產受苦恩頌曰
懷經十個月，難產將欲臨，朝朝如重病，日日似昏沈。
難將惶怖述，愁淚滿胸襟，含悲告親族，惟懼死來侵。

พระคุณที่ ๒ พระคุณที่ตองทนทุกขขณะใหกําเนิด มารดาดูแลครรภ

ถึง ๑๐ เดือน ตองทนทุกขเวทนาในขณะใหกําเนิด ทุกเชามารดาเหมือนคน
ปวยหนัก ทุกวันเหมือนคนสะลืมสะลือ หวาดกลัวรองไห ปาวรองบอกกลาว
ญาติทั้งหลาย ดวยเกรงความตายจะมาสูบุตร
三、生子忘憂恩頌曰
慈母生兒日，五臟總張開，身心俱悶絕，血流似屠羊。
生已聞兒健，歡喜倍加常，喜定悲還至，痛苦徹心腸。

พระคุณที่ ๓ พระคุณที่ลืมความเจ็บปวดหลังใหกําเนิดบุตรแลว วันที่

มารดาผูเมตตาใหกําเนิดบุตร อวัยวะภายในรวมทั้งกายและใจดุจจะแยก
ออกจากกัน โลหิตหลั่งไหลดุจดังแพะที่ถูกเชือดคอ เมื่อใหกําเนิดแลวไดยิน
วาบุตรนั้นแข็งแรงดี มารดายอมบังเกิดความดีใจลืมความเจ็บปวดจนหมด
สิ้น ดีใจไดสักครูความเจ็บปวดก็ประดังมาอีก
 12 

第四、咽苦吐甘恩頌曰
父母恩深重，顧憐沒失時，吐甘無稍息，咽苦不顰眉。
愛重情難忍，恩深復倍悲，但令孩兒飽，慈母不辭饑。

พระคุณที่ ๔ พระคุณที่ยอมลําบากเลี้ยงดูบุตรใหมีความสุข พระคุณ

บิดามารดานั้นยิ่งใหญนัก รักและเอาใจใสบุตรตลอดเวลา แมตัวเองจะ
ลําบากลําบนรับความทุกขยากเพียงใด ขอเพียงใหบุตรมีความสุข อิ่มหนํา
สําราญ มารดา(บิดา)ผูเมตตาไมเคยบน
第五、迴乾就濕恩頌曰
母願身投濕，將兒移就乾，兩乳充饑渴，羅袖掩風寒。
恩憐恆廢枕，寵弄纔能歡，但令孩兒穩，慈母不求安。

พระคุณที่ ๕ พระคุณที่ยอมอยูกับความเปยกชื้นและหนาวเย็นเพื่อให
บุตรไดหลับอยางสบาย มารดายอมใหรางกายเปยกชื้น และนําบุตรไปไวใน
ที่แห ง เต านมทั้ งสองให บุ ตรได ดื่ ม คอยโอบอุ มบุตรไว ป องกั นลมหนาว
มารดาต องคอยกล อมบุ ตรจนกว าบุ ตรจะหลั บจึ งจะวางใจ มารดาจะ
อธิษฐานเพื่อใหบุตรปลอดภัยโดยไมเคยขอเพื่อตัวเองเลย

第六、哺乳養育恩頌曰
慈母像大地，嚴父配於天，覆載恩同等，父娘恩亦然。
不憎無怒目，不嫌手足攣，誕腹親生子，終日惜兼憐。
พระคุณที่ ๖ พระคุณที่เลี้ยงดูบุตรดวยน้ํานม พระคุณมารดาผูเมตตา
ดุจผืนพสุธาอันยิ่งใหญ พระคุณของบิดากวางใหญดุจนภากาศ พระคุณ
ของบิดาและมารดานั้นเทียบเทากัน บิดามารดาไมเคยรังเกียจ หรือโกรธ
เกลียดแมวาบุตรจะพิการแขนขา เพราะบุตรคือเลือดเนื้อเชื้อไขของตน
บิดามารดามีแตความรักและสงสารในตัวบุตร
 13 

第七、洗滌不淨恩頌曰
本是芙蓉質，精神健且豐，眉分新柳碧，臉色奪蓮紅。
恩深摧玉貌，洗濯損盤龍，只為憐男女，慈母改顏容。
พระคุณที่ ๗ พระคุณที่ตองซักลางเสื้อผาที่สกปรกเปอนดวยปสสาวะ
อุจจาระของบุตร มารดาเดิมมีรางกายที่สะอาดสวยงาม สุขภาพรางกาย
แข็งแรง คิ้วงามดุจใบหลิว ใบหนาแดงระเรื่อดุจกลีบบัว เพื่อบุตรจึงตอง
ตรากตรําทํางานหนัก คอยลางทําความสะอาดสิ่งสกปรกของบุตร ดวยความ
สงสารในบุ ตรและธิ ดา ใบหน าของมารดาผู เมตตาที่ เคยงดงามกลั บ
กลายเปนหยาบกราน เปนริ้วรอย
第八、遠行憶念恩頌曰
死別誠難忍，生離實亦傷，子出關山外，母憶在他鄉。
日夜心相隨，流淚數千行，如猿泣愛子，寸寸斷肝腸。

พระคุณที่ ๘ พระคุณที่เฝาเปนหวงเมื่อบุตรเดินทางไกล ความทุกขอัน

เกิดจากความตายเปนสิ่งที่รับไดยาก ความทุกขอันเกิดจากการพลัดพราก
นั้นเช นเดียวกั น เมื่ อบุ ตรจากไปตางถิ่ น มารดายอมคิ ดถึ งบุ ตรที่จากไป
มารดาเฝาคอยบุตรทุกวันคืนจนน้ําตาไหลนับพันสาย ดุจดังวานรที่รองเรียก
ลูกที่หายไป เสียใจปมวาจะขาดใจตาย

第九、深加體恤恩頌曰
父母恩情重，恩深報實難，子苦願代受，兒勞母不安。
聞道遠行去，憐兒夜臥寒，男女暫辛苦，長使母心酸。
 14 

พระคุณที่ ๙ พระคุณที่คอยดูแลเอาใจใสบุตร พระคุณของบิดา

มารดานั้นยิ่งใหญยากที่จะทดแทน เมื่อบุตรมีความทุกขมารดายอมขอที่รับ
ความทุกขนั้นแทน เมื่อบุตรไดรับความลําบาก มารดายอมไมเปนสุข เมื่อ
บุตรจะเดินทางไกล มารดายอมเปนหวงบุตรจะนอนทามกลางความหนาว
เหน็บ เมื่อบุตรทุกขยาก มารดายอมทุกขระทมตาม
第十、究竟憐愍恩頌曰
父母恩深重，恩憐無歇時，起坐心相逐，近遙意與隨。
母年一百歲，常憂八十兒，欲知恩愛斷，命盡始分離。』

พระคุณที่ ๑๐ พระคุณหวงหาอาทรบุตรไมเสื่อมคลาย พระคุณของ

บิดามารดานั้นยิ่งใหญ ความหวงใยนั้นไมเคยมีวางเวน ไมวาบุตรจะลุก นั่ง
ใกล ไกล ใจของบิดามารดายอมไปกับบุตรดวย มารดาแมอายุ ๑๐๐ ป ยัง
เปนหวงและรักบุตรอายุ ๘๐ ป พึงสําเหนียกวาความรักและพระคุณของ
บิดามารดาที่มีตอบุตรนั้นจะสิ้นสุดเมื่อความตายมาพรากจากกัน
佛告阿難：
『我觀眾生，雖紹人品，心行愚蒙，不思
爹娘，有大恩德，不生恭敬，忘恩背義，無有仁慈，不孝
不順。
พระผู มี พระภาคเจ าตรั สกั บพระอานนท เถระเจ าสื บไปว า “เรา
พิจารณาสัตวทั้งหลาย แมจักไดกายมนุษย จิตเต็มไปดวยความโงเขลา ไมรู
วาพระคุณแหงบิดามารดานั้นยิ่งใหญล้ําลึก ไมเคารพ ลืมพระคุณ หันหลัง
ใหจริยธรรม ไรความเมตตา ไมกตัญู ไมเชื่อฟง
阿娘懷子，十月之中，起坐不安，如擎重擔，飲食不
下，如長病人。月滿生時，受諸痛苦，須臾產出，恐已無
常，如殺猪羊，血流遍地。
 15 

มารดาดูแลบุตร อุมครรภนับสิบเดือน ลุกนั่งไมสะดวก ดุจแบกของ

หนัก รับประทานดื่มไมลง ดุจดังผูปวยเรื้อรัง เมื่อครบกําหนดคลอด มารดา
ยอมไดรับความทุกขทั้งปวง เมื่อบุตรจะออกมา มารดาตองทนรับความ
เจ็บปวด ดุจดังแพะสุกรที่ถูกฆา โลหิตไหลนองทั่วพื้น
受如是苦，生得兒身，咽苦吐甘，抱持養育，洗濯不
淨，不憚劬勞，忍寒忍熱，不辭辛苦，乾處兒臥，濕處母
眠。
การใหกําเนิดบุตรมารดายอมไดรับทุกขเชนนี้ มารดายอมลําบาก
เลี้ยงดูบุตรใหมีความสุข ตองทําความสะอาดซักลางสิ่งสกปรก มารดาไม
เคยยอทอตอความลําบาก ยอมทนหนาวทนรอนไมยอมใหบุตรไดรับความ
ลําบาก เพื่อใหบุตรไดหลับนอนในที่แหงสบายมารดายอมนอนในที่อันเปยก
ชื้น
三年之中，飲母白血，嬰孩童子，乃至成年，教導禮
義，婚嫁營謀，備求資業，攜荷艱辛，懃苦百倍，不言恩
惠。
บุตรตองดื่มน้ํานมอันมาจากโลหิตของมารดาถึง ๓ ป จากทารกจน
เติบใหญ มารดาบิดายอมสอนสั่งแนะนําจริยามารยาท จัดการการออก
เรือน การประกอบอาชีพ ยอมแบกรับความลําบากอดทนนับรอยเทาแทน
บุตร โดยไมเคยกลาวทวงบุญคุณ
男女有病，父母驚憂，憂極生病，視同常事。子若病
除，母病方愈。如斯養育，願早成人。及其長成，反為不
孝。尊親與言，不知順從，應對無禮，惡眼相視。欺凌伯
叔，打罵兄弟，毀辱親情，無有禮義。
ยามบุตรธิดาเจ็บปวย มารดาบิดายอมตื่นตระหนกวาวุน และเจ็บปวย
ตามบุตร หากบุตรหายจากความเจ็บปวย มารดาจึงหายปวยตาม เลี้ยงดู
บุตรดวยหวังวาจะบุตรจะเติบใหญ แตเมื่อเติบใหญกลับไม กตั ญู ไม
 16 

เคารพเชื่อฟง โตเถียงกาวราว มองดูดวยสายตาอันเลวทราม ระรานลุงอา

ทุบตีดุดาพี่นอง ดูถูกเหยียดหยามความรักของบิดามารดา ไรจริยามารยาท
雖曾從學，不遵範訓，父母教令，多不依從，兄弟共
言，每相違戾。出入來往，不啟尊堂，言行高傲，擅意為
事。父母訓罰，伯叔語非，童幼憐愍，尊人遮護，漸漸成
長，狠戾不調，不伏虧違，反生瞋恨。
แมจะไดรับการศึกษา แตไมสนใจปฏิบัติ
ตาม คําสอนบิดามารดาก็ไมเชื่อฟง ดื้อรั้นตอ
คํ าพู ดพี่ น อง ออก เข า มา ไป ไม บอกกล าว
คําพูด กริยาลวนยโสโอหัง เอาแตใจตัวเอง ไม
สนใจคําตักเตือนของบิดามารดา คําพูดลุงอา
ถือวาผิด ผูใหญสงสารเด็กคอยปกปองบดบัง
จึงคอยๆ เติบโตเปนคนดุราย กาวราว ไมเชื่อ
ฟง ไมนอบนอม กลับมีแตโกรธแคน
棄諸親友，朋附惡人，習久成
性，認非為是。或被人誘，逃往他鄉，違背爹娘，離家別
眷。或因經紀，或為政行，荏苒因循，便為婚娶，由斯留
礙，久不還家。

ละทิ้งบิดามารดาญาติพี่นอง คบมิตรชั่ว นาน

เข ากลายเป นคนชั่ ว เห็ นผิ ดเป นถู ก หรื อถู กคน
ชักชวนไปตางถิ่น ทอดทิ้งบิดามารดาหนีออกจาก
บาน บางไปทํามาหากิน ไปรับราชการ เวลาผานไป
ก็แตงงานมีครอบครัว ทายสุดไมหวนกลับบาน
 17 

或在他鄉，不能謹慎，被人謀害，橫事鉤牽，枉被刑
責，牢獄枷鎖。或遭病患，厄難縈纏，囚苦饑羸，無人看
待，被人嫌賤，委棄街衢。因此命終，無人救治，膨脹爛
壞，日暴風吹，白骨飄零。寄他鄉土，便與親族，歡會長
乖，違背慈恩。
ห รื อ อ ยู ใ น ต า ง แ ด น ไ ม อ า จ ร ะ มั ด ร ะ วั ง
โดนคนวางแผนใสราย ใหมีคดีติดตัว โดนลงโทษ ถูกคุมขังในคุก ใสขื่อคา
บางปวยดวยโรคราย ภัยพิบัติรุมเรา ไดรับความทุกขจากความหิวในคุก
ไรคนดูแล ถูกคนรังเกียจ ถูกทอดทิ้งไวตามถนนหนทาง เมื่อถึงที่สุดแหง
ชีวิตไมมีคนชวยเหลือ ศพพองเนาเหม็น ตากแดด ตากลม วิญญาณระเห
เรรอนอยูตางแดน ไมไดอยูรวมกับญาติพี่นอง ไมอาจทดแทนพระคุณ
不知二老，永懷憂念，或因啼泣，眼暗目盲；或因悲
哀，氣咽成病；或緣憶子，衰變死亡，作鬼抱魂，不曾割
捨。
หารูไมวาบิดามารดาคะนึงหวงหาตลอดเวลา
บางรองไหจนดวงตามืดบอด บางเศราอาดูรจนปวย
ไข บางดวยคิดถึงบุตรจนรางกายเสื่อมโทรม และ
เสี ยชี วิ ตในที่ สุ ด แม จะเป นสั มภเวสี ก็ ไม อาจตั ด
ความรักที่มีตอบุตรได

或復聞子，不崇學業，朋逐異端，無賴粗頑，好習無益，
鬥打竊盜，觸犯鄉閭，飲酒樗蒲，姦非過失，帶累兄弟，
惱亂爹娘。
 18 

มีบุตรบางคน ไมสนใจศึกษาเลาเรียน คบมิตรชั่ว ไมอาจพึ่งพาอาศัย

พาลหยาบคาย เรียนรูสิ่งไรประโยชน ชกตอย ลักขโมย ฝาฝนกฎหมาย ดื่ม
สุราเลนการพนัน ลักลอบเลนชู นําความเดือดรอนมาสูพี่นอง สรางความ
กลัดกลุมแกบุพพการี
晨去暮還，不問尊親，動止寒溫，晦朔朝暮，永乖扶
侍，安床薦枕，並不知聞，參問起居，從此間斷，父母年
邁，形貌衰羸，羞恥見人，忍受欺抑。或有父孤母寡，獨
守空堂，猶若客人，寄居他舍，寒凍飢渴，曾不知聞。
มี บุ ตรบางคนออกจากบ านแต เช า กลั บบ านดึ กดื่ น ไม แสดงความ
เคารพบุพพการี ไมสนใจวาบุพการีจะเคลื่อนไหว จะหยุดอยู ไมดูแลบุพการี
วาจะหนาวหรือรอน, ตนเดือน ทายเดือน เชา หรือ เย็น ไมรูจักจัดที่นอนให
บุพการีไดหลับสบาย และไมสนใจชีวิตความเปนอยูของบุพการี บิดามารดา
อายุมาก รางกายออนแอ บิดามารดาอับอายไมกลามองหนาผูคนอดทน
รับความอัดอั้นตันใจ (เพราะมีลูกอกตัญู) บุตรบางคนมีแตบิดาหรือ
มารดากลับปลอยใหทานอยูในหองอยางโดดเดี่ยว ทําประดุจวาเปนคน
แปลกหนาอาศัยอยูในบานผูอื่น ไมสนใจวาจะหนาว หรือหิวกระหาย
晝夜常啼，自嗟自歎，應奉甘旨，供養尊親。若輩妄
人，了無是事，每作羞慚，畏人怪笑。或持財食，供養妻
兒，忘厥疲勞，無避羞恥；妻妾約束，每事依從，尊長瞋
呵，全無畏懼。
บิดาหรือมารดาเศราโศกเสียใจรองไหถอดถอนใจทั้งวันทั้งคืน บุตร
ตองเลี้ยงดูบิดามารดา หากบุตรไมปรนนิบัติบุพการี ยอมทําใหบุพการีตอง
อับอาย ถูกผูอื่นหัวเราะเยาะทุกวัน บุตรบางคนนําทรัพยสินและอาหาร
เลี้ยงดูภรรยาและบุตร โดยไมบนถึงความเหนื่อยยาก ยอมเชื่อฟง
ภรรยาทุกอยาง ไมสนใจปฏิบัติตามคําสั่งสอนของบิดามารดา
 19 

或復是女，適配他人，未嫁之時，咸皆孝順；婚嫁已
訖，不孝遂增。父母微瞋，即生怨恨；夫婿打罵，忍受甘
心，異姓他宗，情深眷重，自家骨肉，卻以為疏。
ลูกสาวบางคนกอนออกเรือนกตัญูตอบิดามารดา ครั้นออกเรือนไป
แลว กลับเปนคนอกตัญู บิดามารดาโกรธเพี ยงนอยนิดก็ บังเกิดความ
อาฆาตแคนทันที สามีตบตีดาวากลับอดทนยอมรับดวยความยินดี ใหความ
สนใจแตกับครอบครัวของสามี บุพการีของตัวเองกลับเหินหาง
或隨夫婿，外郡他鄉，離別爹娘，無心戀慕，斷絕消
息，音信不通，遂使爹娘，懸腸掛肚，刻不能安，宛若倒
懸，每思見面，如渴思漿，慈念後人，無有休息。父母恩
德，無量無邊，不孝之愆，卒難陳報。』
บางออกเรือนไปอยูกับสามีที่ตางถิ่น ตองจากบิดามารดา ไมมีจิตรัก
เคารพบุพการี ไมมีขาวคราวสงถึง ไมมีความคิดถึงบิดามารดา ทําใหบิดา
มารดาเปนหวงพะวงอยูไมเปนสุข ความคะนึงหาลูกสาวของบุพการีดุจดังผู
มีความกระหายอยางแรงกลาหาแหลงน้ําดื่ม ความเมตตาความคิดถึงของ
บุพการีที่มีตอบุตรไมเคยหยุดพัก พระคุณของบิดามารดายิ่งใหญ ไมอาจ
ประมาณ ไมมีขอบเขต โทษของความไมกตัญู ยากที่จะสาธยายได
爾時，大眾聞佛所說父母重恩，舉身投地，搥胸自
撲，身毛孔中，悉皆流血，悶絕躄地，良久乃蘇，高聲唱
言：『苦哉，苦哉！痛哉，痛哉！我等今者深是罪人，從
來未覺，冥若夜游，今悟知非，心膽俱碎，惟願世尊哀愍
救援，云何報得父母深恩？』
ในกาลนั้นปวงชนทั้งหลายไดสดับตรับฟงพระพุทธเจาดํารัสถึงความ
ยิ่งใหญของพระคุณบิดามารดาแลวตางโนมตัวคุกเขา ตีอกชกตน โลหิต
หลั่งตามเสนขนทั้งราง สิ้นสติสมปฤดี ครั้นฟนคืนสติตางรองดวยเสียงอันดัง
 20 

วา “ทุกขหนอ ทุกขหนอ! เจ็บหนอ เจ็บหนอ! ขาพเจาทั้งหลายชางเปนผูบาป

ยิ่งนัก แตเดิมมาหาไดรูแจง ดุจดังทองเที่ยวอยูในราตรีอันมืดมิด บัดนี้ไดรู
แจงความผิดบาปนั้น จิตใจที่กลาหาญไดแตกละเอียด ขอพระโลกนาถเจา
ไดโปรดเมตตาชวยปวงขาพเจา จักกระทําเยี่ยงไรจึงจะสามารถตอบแทน
พระคุณอันยิ่งใหญลึกซึ้งของบิดามารดาได?
爾時，如來即以八種深重梵
音，告諸大眾：『汝等當知，我今
為汝分別解說：假使有人，左肩
擔父，右肩擔母，研皮至骨，穿
骨至髓，遶須彌山，經百千劫，
血流沒踝，猶不能報父母深恩。
ในกาลนั้นพระตถาคตเจาไดเปลงพระ
สุรเสียงอันไพเราะ ๘7 ประการของพรหม
ตรัสแดปวงชนทั้งหลายวา “เธอทั้งหลายพึง
สําเหนียก เราจักแสดงแกเธอ หากมีบุรุษ
หาบบิดาดวยบาซาย และหาบมารดาดวยบาขวา แบกหามหาบนั้นจนผิวหนัง
แตกทะลุถึงกระดูกจากกระดูกถึงไขกระดูก หาบวนรอบเขาพระสุเมรุ เปน
เวลาผานไปนับแสนกัป โลหิตไหลทวมขอเทา ก็มิอาจตอบแทนพระคุณอัน
ล้ําลึกยิ่งใหญของบิดามารดาได
假使有人，遭飢饉劫，為於爹娘，盡其己身，臠割碎
壞，猶如微塵，經百千劫，猶不能報父母深恩。
                                                            
7
เสียงพรหมประกอบดวยองค ๘ คือ ๑. วิสสัฏโฐ แจมใสคือไมแหบเครือไมมีเสมหะ ๒.
วิญเญยโย ชัดเจนคือชัดถอยชัดคํา ๓. มัญชุ ไพเราะออนหวาน ๔. สวนีโย เสียงเสนาะ ๕.
วินทุหรือพินทุ เสียงกลมกลอม ๖. อวิสารี เสียงไมแตก ๗. คัมภีโร เสียงลึกซึ้ง ๘. นินนาที
เสียงกังวาน
 21 

หากมีบุรุษปรารถนาใหบิดามารดาพนจากทุพภิกขภัย แลเนื้อ
ตนเองและบดใหละเอียด(ใหบิดามารดารับประทาน) แมจักกระทําถึงแสน
กัปก็มิอาจตอบแทนพระคุณอันล้ําลึกยิ่งใหญของบิดามารดาได
假使有人，為於爹娘，手執利刀，剜其眼睛，獻於如
來，經百千劫，猶不能報父母深恩。
หากมีบุรุษ เพื่อตอบแทนพระคุณบิดามารดา มือถือมีดควานดวงตาตน
ถวายบูชาแดพระตถาคต แมจักกระทํานับแสนกัป ก็มิอาจตอบแทนพระคุณ
อันล้ําลึกยิ่งใหญของบิดามารดาได
假使有人，為於爹娘，亦以利刀，割其心肝，血流遍
地，不辭痛苦，經百千劫，猶不能報父母深恩。
หากมีบุรุษ เพื่อตอบแทนพระคุณบิดามารดา ใชมีดอันคมตัดหัวใจ
ของตน โลหิตไหลทั่วพื้นปฐพี มิหวั่นตอความเจ็บปวด แมจักกระทํานับแสน
กัป ก็มิอาจตอบแทนพระคุณอันล้ําลึกยิ่งใหญของบิดามารดาได

假使有人，為於爹娘，百千
刀戟，一時刺身，於自身中，左
右出入，經百千劫，猶不能報父
母深恩。
หากมีบุรุษ เพื่อตอบแทนพระคุณบิดา
มารดา ใหมีดและงาวนับแสนแทงไปใน
รางกายในเวลาเดียวกันทั่วทั้งซายขวา แม
จั กกระทํ านั บแสนกั ป ก็ มิ อาจตอบแทน
พระคุณอันล้ําลึกยิ่งใหญของบิดามารดาได
假使有人，為於爹娘，打骨出髓，經百千劫，猶不能
報父母深恩；假使有人，為於爹娘，吞熱鐵丸，經百千
劫，遍身焦爛，猶不能報父母深恩。』
 22 

หากมีบุรุษ เพื่อตอบแทนพระคุณบิดามารดา ทุบกระดูกตนจนปรากฏไข

กระดูก แมจักกระทํานับแสนกัป ก็มิอาจตอบแทนพระคุณอันล้ําลึกยิ่งใหญ
ของบิดามารดาได; หากมีบุรุษ เพื่อตอบแทนพระคุณบิดามารดา กลืนกินลูก
เหล็กที่รอนจนเปนไฟ แมจักกระทํานับแสนกัป จนทั่วรางกายลุกเปนไฟ ก็มิ
อาจตอบแทนพระคุณอันล้ําลึก ยิ่งใหญของบิดามารดาได
爾時，大眾聞佛所說父母恩德，垂淚悲泣，痛割於
心，諦思無計，同發聲言，深生慚愧，共白佛言：『世
尊！我等今者深是罪人，云何報得父母深恩？』
เมื่อปวงชนทั้งหลายไดสดับตรับฟงพระพุทธดํารัสถึงความยิ่งใหญของ
พระคุณบิดามารดา ตางหลั่งน้ําตาดวยความปวดราวใจดุจดังมีดกรีด ดวยมิ
อาจคิดหาวิธีได ตางพรอมเพรียงกันกราบทูลพระผูมีพระภาคเจาดวยความ
ละอายและเกรงกลัวตอบาปในวัฏสงสารวา “ขาแตพระโลกนาถเจา พวก
ขาพเจาทั้งหลายเปนผูบาปยิ่งนัก จักกระทําเยี่ยงไรจึงจะสามารถตอบแทน
พระคุณอันยิ่งใหญลึกซึ้งของบิดามารดาได?

佛告弟子：『欲得報恩，為於父母書寫
此經，為於父母讀誦此經，為於父母
懺悔罪愆，，為於父母供養三寶，為
於父母受持齋戒，為於父母布施修
福，若能如是，則得名為孝順之子；
不做此行，是地獄人。』

พระผูมีพระภาคเจาไดตรัสแกสาวกทั้งหลาย
วา “หากปรารถนาจักตอบแทนพระคุณบิดามารดา พึงเขียนแสดงพระสูตรนี้
สวดทองพระสูตรนี้ ขอขมากรรมเพื่อบิดามารดา ถวายสักการะแดพระ
รัตนตรัย เพื่อบิดามารดา พึงรักษาศีลอุโบสถเพื่อบิดามารดา พึงบําเพ็ญ
 23 

ทานเพื่อบิดามารดา หากประพฤติปฏิบัติไดเยี่ยงนี้ ยอมไดชื่อวาเปนบุตร

กตัญู หากไมประพฤติตามยอมลงสูนรก

佛告阿難：『不孝之人，身壞命終，墮於阿鼻無間地
獄。此大地獄，縱廣八萬由旬，四面鐵城，周圍羅網。其
地亦鐵，盛火洞然，猛烈火燒，雷奔電爍。烊銅鐵汁，澆
灌罪人，銅狗鐵蛇，恆吐煙火，焚燒煮炙，脂膏焦燃，苦
痛哀哉，難堪難忍，鉤竿槍槊，鐵鏘鐵串，鐵槌鐵戟，劍
樹刀輪，如雨如雲，空中而下，或斬或刺，苦罰罪人，歷
劫受殃，無時暫歇，又令更入餘諸地獄，頭戴火盆，鐵車
碾身，縱橫駛過，腸肚分裂，骨肉焦爛，一日之中，千生
萬死。受如是苦，皆因前身五逆不孝，故獲斯罪。』

พระผูมีพระภาคเจาไดตรัสแกพระอานนทเถระเจาวา “ผูไมกตัญู
เมื่อถึงกาลกริยากายแตก ยอมตองไปสูอเวจีมหานรก อันมีความกวางยาว
ได ๘๐,๐๐๐ โยชน มีกําแพงเหล็กทั้งสี่ดาน รายรอบไปดวยตาขาย พื้ น
พสุธาลวนเปนเหล็ก ไฟพุงออกมาจากพื้น และพุงลงมาเผาไหม ทั้งมีอัศนี
บาตฟาดลงมาตลอดเวลา มี น้ํ าทองแดงกรอกและราดสั ตว นรก มี สุ นั ข
ทองแดงและงูเหล็กคอยขบกัดพนควัน สัตวนรกนั้นยอมถูกไฟเผาจนไหม
เกรียม ทุกขทรมานแสนสาหัส มิอาจทนรับได ทั้งมีตะขอ เบ็ด หอก ดาบ มี
ตนไมดาบ และลอมีด คอยทิ่มแทง จากอากาศลงมา ดุจดังหาฝน ทั้งตัดทั้ง
กรีด สัตวนรกตองทนรับกรรมนับไมถวนกัป ตองทนทรมานไมมีหยุด ครั้น
พนจากอเวจีมหานรก ตองไปสูขุมอื่น ศีรษะโดนวางอางไฟ โดนรถเหล็กทับ
ราง ไสแตกกระจาย กระดูกเนื้อแหลกเหลว ในแตละวันเกิดตายในนรกนับ
พันนับหมื่นครั้ง รับความทุกขทรมานเยี่ยงนี้ สัตวนรกในอเวจีมหานรกลวน
 24 

คือผูที่ในอดีตชาติประกอบอนันตริยกรรม ๕ ประการ 8 และผูไมมีความ

กตัญู”

爾時，大眾聞佛所說父母恩德，垂淚悲泣，告於如
來：
『我等今者，云何報得父母深恩？』
เมื่อปวงชนทั้งหลายไดสดับตรับฟงพระพุทธดํารัสถึงความยิ่งใหญ
ของพระคุณบิดามารดา ตางหลั่งน้ําตาและกราบทูลพระผูมีพระภาคเจาวา
“พวกขาพเจาทั้งหลายจักกระทําเยี่ยงไร จึงจะสามารถตอบแทนพระคุณอัน
ยิ่งใหญลึกซึ้งของบิดามารดาได?”

佛告弟子：『欲得報恩，為
於父母造此經典，是真報得父
母恩也。能造一卷，得見一
佛；能造十卷，得見十佛；能
造百卷，得見百佛；能造千
卷，得見千佛；能造萬卷，得
見萬佛。是等善人，造經力故，是諸佛等，常來慈護，立
使其人，生身父母，得生天上，受諸快樂，離地獄苦。』

                                                            
8
อนันตริยกรรม ๕ ประการ คือ ฆาบิดา ฆามารดา ฆาพระอรหันต ทํารายพระพุทธเจาให
หอพระโลหิตขึ้นไป กระทําใหเกิดสังฆเภท กรรมทั้ง ๕ ประการนี้จัดเปนกรรมหนัก เมื่อตาย
แลวไมสามารถไปบังเกิดในสุคติภูมิคือ สวรรค พรหม หรือเขาถึงพระนิพพานได ผลของ
กรรมดีไมอาจใหผลได จะตองไปบังเกิดและใชกรรมในอเวจีมหานรกเพียงอยางเดียว
 25 

พระผูมีพระภาคเจาตรัสแกสาวกทั้งหลายวา “หากปรารถนาจักตอบ
แทนพระคุณบิดามารดา พึงจัดทําพระสูตรนี้เพื่อบิดามารดา ยอมเปนการ
ตอบแทนพระคุณบิดามารดาอยางแทจริง หากจัดทําได ๑ ผูก ยอม (สงผล
ใหบิดามารดาและตนเอง) ไดพบพระพุทธเจา ๑ พระองค หากจัดทําได ๑๐
ผูก ยอมไดพบพระพุทธเจา ๑๐ พระองค หากจัดทําได ๑๐๐ ผูก ยอมไดพบ
พระพุ ทธเจ า ๑๐๐ พระองค หากจั ดทํ าได ๑,๐๐๐ ผู ก ย อมได พบ
พระพุ ทธเจ า ๑,๐๐๐ พระองค หากจั ดทํ าได
๑๐,๐๐๐ ผูก ยอมไดพบพระพุ ทธเจ า ๑๐,๐๐๐
พระองค ดวย พลานุภาพแหงการจัดทําพระสูตร
นี้ ของสาธุ ชนเหล านี้ ย อมส งผลให ปวง
พระพุทธเจาทั้งหลาย เสด็จมาปกปกรักษาดวย
พระเมตตา และสงผลใหบิดามารดาไดไปอุบัติใน
เทวโลก เสวยความสุข ทั้งหลีกไกลจากความทุกข
ในนรกภูมิ
爾時，阿難及諸大眾、阿修羅、迦樓羅、緊那羅、摩
侯羅伽、人非人等、天、龍、夜叉、乾闥婆、及諸小王，
轉輪聖王，是諸大眾聞佛所言，身毛皆豎，悲泣哽咽，不
能自裁，各發願言：我等從今盡未來際，寧碎此身猶如微
塵，經百千劫，誓不違於如來聖教；寧以鐵鉤拔出其舌，
長有由旬，鐵犁耕之，血流成河，經百千劫，誓不違於如
來聖教；寧以百千刀輪，於自身中，自由出入，誓不違於
如來聖教；寧以鐵網周匝纏身，經百千劫，誓不違於如來
聖教；寧以剉碓斬碎其身百千萬段，皮肉筋骨悉皆零落，
經百千劫，終不違於如來聖教。』
 26 

ในกาลนั้น พระอานนทเถระเจาและปวงชนทั้งหลาย อสูร ครุฑ กินนร

มโหราค มนุษย อมนุ ษย เทพ นาค ยักษ คนธรรพ อนุกษัตริ ย พระเจ า
จักรพรรดิ ตางไดสดับตรับฟงภาษิตของพระบรมศาสดาแลวบังเกิด ขนทั่ว
ทั้งรางกายลุกชูชัน หลั่งน้ําตาสะอึกสะอื้น มิอาจควบคุมตัวเองได ตางกลาว
แสดงปณิธานวา “ขาพเจาทั้งหลายนับแตบัดนี้เปนตนไปจนถึงอนาคตอันไม
สิ้นสุด แมกายจักแตกละเอียดเปนผุยผง เปนเวลาผานไปนับแสนกัป ก็จะยึด
มั่นในคําสอนอันเปนอริยะของพระตถาคต แมจะถูกตะขอเหล็กเกี่ยวดึงลิ้น
ใหยาวนับโยชน ถูกคันไถเหล็กไถ โลหิตไหลดั่งสายน้ํา เปนเวลาผานไปนับ
แสนกัป ก็จะยึดมั่นในคําสอนอันเปนอริยะของพระตถาคต แมจะถูกวงลอ
ดาบนับแสนวิ่งไปมาบนรางกาย ก็จะยึดมั่นในคําสอนอันเปนอริยะของพระ
ตถาคต แมจะโดนตาขายเหล็กพันรัดทั่วราง เปนเวลาผานไปนับแสนกัป ก็
จะยึดมั่นในคําสอนอันเปนอริยะของพระตถาคต แมจะถูกสับรางกาย
เปนหมื่นชิ้น หนัง เนื้อ กระดูกกระจัดกระจาย เปนเวลาผานไปนับ
แสนกัป ก็จะยึดมั่นในคําสอนอันเปนอริยะของพระตถาคต”
 27 

爾時，阿難從於坐中安詳而起，白佛言：
『世尊，此
經當何名之？云何奉持？』
ในขณะนั้นพระอานนทเถระเจาไดลุกขึ้นจากอาสนะดวยความสุขุม
แลวกราบทูลถามพระผูมีพระภาคเจาวา “ขอแตพระโลกนาถเจา พระสูตร
นี้จักมีนามเยี่ยงใด? และพึงถือปฏิบัติเยี่ยงใด?”

佛阿難：『此經名為父母恩重難報經，以是名字，汝
當奉持！』
พระผูมีพระภาคเจาตรัสตอบพระอานนทเถระเจาวา “พระสูตรนี้มี
นามวามาตาปตุคุณภารกตเวที ดวยนามนี้เธอทั้งหลายพึงถือปฏิบัติตาม”
爾時，大眾、天人、阿修羅等，聞佛所說，皆大歡
喜，信受奉行，作禮而退。
เมื่อพระบรมศาสดาทรงแสดงพระธรรมเทศนาจบลง ปวงชนทั้งหลาย
อันมี เทพ มนุษย อสูร เปนตน ตางสดับตรับฟงดวยความปติยินดี มีความ
ศรัทธานอมรับไปปฏิบัติ กระทําอภิวาทแลวหลีกไป

報父母恩咒
(可報父母恩，現存父母延壽，去世父母超拔.)
คาถาทดแทนพระคุณบิดามารดา
(เพื่อขอใหบิดามารดามีอายุยืนยาว และอํานวยผลใหบิดามารดาที่ลวงลับ
ไปแลวพนจากอบายภูมิ)

南無 密栗多 哆婆曳 娑訶.

นําโม มีลีตัว ตอพออี ซอฮอ
 28 

皈依
ไตรสรณาคม
自皈依佛 當願眾生 體解大道 發無上心
ขาพเจาขออภิวาทแดพระพุทธเจา ขอใหเวไนยสัตวทั้งหลาย
ไดรูแจงในมหาธรรม และบังเกิดโพธิจิต
自皈依法 當願眾生 深入經藏 智慧如海
ขาพเจาขอนมัสการแดพระธรรมเจา ขอใหเวไนยสัตวทั้งหลาย
ไดเขาถึงพระธรรมอันวิเศษล้ําลึก มีปญญาอันยิ่งใหญดุจดังมหาสมุทร
自皈依僧 當願眾生 統理大眾 一切無礙 和南聖眾
ขาพเจาขอนอบนอมแดพระอริยสงฆ ขอใหเวไนยสัตวทั้งหลาย
ไดนําพาหมูพุทธบริษัท ปฏิบัติธรรมโดยปราศจากอุปสรรคทั้งปวง
และสักการะพระอริยะทั้งปวงโดยพรอมเพรียงกัน
 29 

迴向偈
อุทศิ นาคาถา

慈悲喜捨遍法界 惜福結緣利人天
ขออัปปมัญญาธรรมคือ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา
จงแผขยายไปทั่วธรรมธาตุ
พึงถนอมรักษาผลบุญกุศล
และสรางประโยชนแดผองมนุษยและเทวดา

禪定戒行平等忍 慚愧感恩大願心
ขอสรรพสัตวทั้งหลายปฏิบัติศีล สมาธิ วิปสสนา
ดวยความวิริยะอุตสาหะ
บังเกิดมหาปณิธานจิตดวยหิริโอตัปปะ
และกตัญุตาธรรม
 30 

บรรณานุกรม
คณะสงฆจีนนิกายแหงประเทศไทย (๒๕๑๙) พจนานุกรม
พุทธศาสนา จีน-สันสกฤต-อังกฤษ-ไทย. กรุงเทพมหานคร, ชาญ
พัฒนาการพิมพ
ณรงค เสรีจินตกุล (๒๕๔๗) พระคุณพอแมยากทดแทน.
(ไมปรากฏสถานที่พิมพ)
พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยุตตฺโต) (๒๕๔๖) พจนานุกรมพุทธ
ศาสน ฉบับประมวลศัพท. กรุงเทพมหานคร, มหาจุฬาลงกรณ
ราชวิทยาลัย
和平佛教禮儀用品社 (民國 83) 佛說父母恩重難報經.
台南.和裕出版社
蓮歌子 (民國 89) 佛說父母恩重難報經. 台北. 多識界圖
書文化.
Chinese Electronic Tripitaka Association 中華電子佛典社會
http://www.cbeta.org

รูปภาพหนาปกจาก
和平佛教禮儀用品社 (民國 83) 佛說父母恩重難報經.
台南.和裕出版社

รูปภาพประกอบจาก
http://www.fosss.org/images/terry/fumu/index.html
31