MODELOWANIE INYNIERSKIE ISSN 1896-771X

36, s. 41-48, Gliwice 2008

TURBULENCJA OD LOSOWOCI DO DETERMINIZMU


ANDRZEJ BOGUSAWSKI, STANISAW DROBNIAK, ARTUR TYLISZCZAK

Instytut Maszyn Cieplnych, Politechnika Czstochowska
e-mail: abogus@ imc.pcz.czest.pl, drobniak@imc.pcz.czest.pl, atyl@ imc.pcz.czest.pl


Streszczenie. Praca powicona jest omwieniu aktualnych tendencji
w matematycznym modelowaniu przepyww turbulentnych. Przedstawiono
obecny stan wiedzy w dziedzinie modelowania turbulencji, ktry stanowi
podstaw wykorzystywanych obecnie kodw CFD, nalecych do klasy RANS.
Scharakteryzowano ograniczenia modeli RANS i omwiono zaoenia metod
DNS stanowicych wzorzec rozwiza dla problematyki turbulencji. Szczegln
uwag powicono omwieniu metod LES, ktre stanowi przyszociowe
rozwizanie problemu modelowania przepyww turbulentnych.


1. WSTP

Turbulencja przepyww, mimo ptora wieku prowadzonych w tej dziedzinie bada,
stanowi wci aktualny i daleki od rozwizania problem poznawczy, czego powodem jest
przede wszystkim wieloskalowy charakter zjawiska. Skale turbulentnych wirw pokrywaj
w sposb cigy zakres rozcigajcy si od 10
-6
[m] (skala procesw dysypatywnych
stanowicych jedn z istotnych cech turbulencji) do metrw (aplikacje techniczne) lub nawet
setek i tysicy kilometrw (turbulencja geofizyczna). Przedmiotem modelowania turbulencji
jest zatem nieskoczona liczba interakcji pomidzy poszczeglnymi skalami, ktrych efektem
s procesy turbulentnego transportu masy, pdu czy wielkoci skalarnych (energii, ciepa).
Interakcje te s zazwyczaj utosamiane z wirow struktur turbulencji, ktra przedstawiana
jest jako nieskoczona kaskada wirw realizujcych procesy transportu w sposb
charakterystyczny dla przepywu turbulentnego, co oznacza, e intensywno transportu masy,
pdu i energii jest o kilka rzdw wielkoci wiksza ni w przepywie laminarnym.
Uwzgldnienie w modelu zoonej struktury turbulencji przepywu jest zatem konieczne ze
wzgldu na istotn intensyfikacj wszystkich procesw transportu zachodzcych
w przepywach turbulentnych, co z kolei stanowi podstaw aplikacji technicznych zjawiska
turbulencji.


2. ANALIZA STANU WIEDZY O KLASYCZNYM MODELOWANIU TURBULENCJI

Klasyczne modelowanie turbulencji oparte jest na koncepcji O. Reynoldsa [1], zgodnie
z ktr kada wielko U opisujca przepyw turbulentny moe by traktowana jako suma
wielkoci urednionej w czasie oraz skadowej fluktuacyjnej u , ktra to wielko jest
losow funkcj czasu i przestrzeni. Zastosowanie tej koncepcji do rwna Naviera Stokesa
___
U
42 A. BOGUSAWSKI, S. DROBNIAK, A. TYLISZCZAK

(N-S) przeksztaca je do postaci znanej jako rwnanie Reynoldsa, ktre dla przepywu
nieciliwego zapisane by moe w postaci:


(1)


w ktrym U ; p; ; oraz F oznaczaj odpowiednio prdko, cinienie, gsto pynu i si
masow, natomiast tensor napre:

(2)


zawiera dodatkowy, niewystpujcy w rwnaniu Naviera Stokesa czon, nazywany tensorem
napre Reynoldsa:
(3)


Jeeli w rwnaniach (N-S) pojawia si dodatkowa wielko, oznacza to, e ukad rwna (N-
S) staje si niezamknity i problem jego domknicia jest domen modeli turbulencji
(nazywanych te czsto hipotezami zamykajcymi). Historycznie pierwszym modelem
turbulencji bya propozycja zamknicia ukadu rwna (N-S) sformuowana w r. 1925 przez
L. Prandtla [2], znana dzi jako koncepcja drogi mieszania. Kilkadziesit lat intensywnych
bada doprowadzio do stworzenia dziesitek rnych modeli, ktrych klasyfikacj pokazano

Rys.1. Klasyfikacja klasycznych modeli turbulencji (modele RANS)

na rys. 1. Najliczniejsz grup stanowi wrd nich modele oparte na koncepcji Boussinesqa
[1], zakadajcej istnienie tzw. lepkoci wirowej
T
, bdcej analogi wspczynnika lepkoci
molekularnej pynu. Hipoteza Prandtla naley do pierwszej grupy modeli lepkociowych,
nazywanej powszechnie klas modeli zerorwnaniowych (patrz rys.1)), ktre do zamknicia
ukadu rwna (N-S) nie wymagaj wprowadzenia dodatkowych rwna rniczkowych.
( )
i ij
j j
i
j
i
F
x x
U
U
t
U
+

=
|
|

\
|

j i
i
j
j
i
ij ij
u u
x
U
x
U
p
|
|

\
|

+ =
( )
j i ij T
u u =
TURBULENCJA OD LOSOWOCI DO DETERMINIZMU 43

Mimo i od opublikowania propozycji Prandtla min ju prawie wiek, to nadal modele tej
klasy s rozwijane, wystarczy tu wspomnie opracowany w r. 1978 model Baldwina
Lomaxa [3], ktry jest obecnie powszechnie stosowany w analizie aerodynamiki maszyn
przepywowych. Kolejna grupa modeli lepkociowych wykorzystuje do zamknicia rwna
(N-S) rwnanie transportu energii kinetycznej turbulencji k, pierwszy model tej klasy zosta
zaproponowany take przez L. Prandtla [4] w r. 1945. Modele te reprezentuj klas modeli
jednorwnaniowych (patrz rys.1), ktre dziki wczeniu rwnania transportu energii
kinetycznej turbulencji uwzgldniaj specyfik procesu przekazywania energii przez kaskad
turbulentnych wirw. Prawdziwym przeomem w tej dziedzinie stao si jednak
opublikowanie w r. 1968 propozycji Harlowa i Nakayamy [5], ktra znana jest dzi jako
model k . W koncepcji tego modelu wykorzystano zamknicie ukadu rwna (N-S)
dwoma dodatkowymi rwnaniami rniczkowymi transportu, przy czym do znanego ju
wczeniej rwnania transportu k dodano rwnanie transportu szybkoci dyssypacji energii
kinetycznej turbulencji , ktra to wielko moga by oszacowana z wykorzystaniem
hipotezy Komogorowa [1]:

(4)


w ktrej powizana jest makroskopowa struktura przepywu (wyraona poprzez skal liniow
przepywu l) z dyssypacj, charakteryzujc najdrobniejsze skale wirowe. W krtkim
czasie powstay kolejne modele dwurwnaniowe, spord ktrych najwiksz popularno
zyskay hipotezy k kl oraz k autorstwa Rodi i Spaldinga [6,7]. Mimo wielu
spektakularnych nieraz sukcesw w zastosowaniach do modelowania przepyww
turbulentnych, uzyskanych z zastosowaniem modeli dwurwnaniowych, powszechna bya
take wiadomo ich ogranicze. Istnieje bowiem wiele typw przepyww, dla ktrych
modelowanie z uyciem dwurwnaniowych hipotez zamykajcych nie daje zadowalajco
dokadnych rozwiza, a przyczyny niepowodze upatrywano w nieodcznym dla tych
modeli zaoeniu o skalarnym charakterze lepkoci wirowej. Dlatego te ju na pocztku
ery modelowania turbulencji pojawia si zupenie odmienna koncepcja zamykania rwna
(N-S) zaproponowana przez Hanjalica [8], ktra nie wykorzystuje pojcia lepkoci wirowej.
W koncepcji tej zakada si zamykanie rwna (N-S) ukadem rwna transportu napre
Reynoldsa, ktrych ide przedstawia prawa ga modeli na rys.1, znanych jako modele
transportu napre Reynoldsa RSM (Reynolds Stress Models).
Obydwie te grupy modeli, tzn. modele lepkociowe i modele RSM, s podstaw
wszystkich pakietw numerycznych CFD (Computational Fluid Dynamics) uywanych
obecnie do modelowania przepyww, przy czym w wielu potocznych opiniach modelowanie
CFD jest utosamiane z modelami typu RANS. Opinia ta jest w pewnym stopniu uzasadniona,
gdy dojrzao aplikacyjna i uniwersalno kodw CFD jest w duym stopniu zasug modeli
turbulencji, ktre w okresie kilkudziesiciu lat zostay przetestowane i udoskonalone
w zastosowaniach do wielu typw przepyww turbulentnych. Dziki tym badaniom
ograniczono arbitralno w doborze wspczynnikw i skal modeli RANS, co w sposb
niewtpliwy zwikszyo ich uniwersalno, udoskonalono rwnie zdolno modeli RANS do
opisu procesw transportu masy, pdu i energii realizowanych przez turbulencj przepyww.
Przykad dojrzaoci aplikacyjnej modelowania RANS znale mona na rys. 2,
przedstawiajcym przeprowadzone w IMC PCz [11] porwnanie wynikw oblicze rozkadu
cinienia na powierzchni opatki turbinowej N3-60 z eksperymentem. Obliczenia wykonano
przy pomocy kodu unNEWTPUIM opracowanego w Cambridge University, w ktrym
l
k
2 / 3
=
44 A. BOGUSAWSKI, S. DROBNIAK, A. TYLISZCZAK

zastosowano model typu URANS (Unsteady RANS szczegy implementacji numerycznej
kodu unNEWTPUIM znale mona w [12]). Zauway naley doskona zgodno
rezultatw numerycznych z eksperymentem, uzyskan w przepywie o zoonej strukturze
(zmienny gradient cinienia, lokalne oderwanie za krawdzi natarcia), co dowodzi
dojrzaoci

Rys.2. Porwnanie wynikw oblicze rozkadu cinienia na profilu N3-60 z zastosowaniem
modelu RANS z eksperymentem [11]

aplikacyjnej kodw CFD opartych na hipotezach zamykajcych RANS. Szczeglnie wan
rol w poprawie wiarygodnoci rozwiza uzyskiwanych z pomoc metod CFD odegray
dwie inicjatywy ERCOFTAC. Pierwsz z tych inicjatyw byo opracowanie skodyfikowanych
regu uytkowania kodw CFD oraz weryfikacji i walidacji uzyskiwanych rozwiza, ktre
wydano jako ERCOFTAC Best Practise Guideliness for CFD (informacje o tej inicjatywie
znale mona min. w [9]). Drug inicjatyw byo stworzenie Bazy Wiedzy CFD, ktra
powstaa dziki europejskiemu projektowi QNET CFD, realizowanemu w latach 2000
2004 przez kilkadziesit zespow badawczych z uczelni, orodkw badawczych i przemysu
[10]. Dziki skoordynowanym wysikom uczestnikw projektu powstaa powszechnie
dostpna Baza Wiedzy CFD [12], zawierajca opis dowiadcze zebranych przez
uytkownikw CFD, zbiory danych testowych, przykadowe wyniki oblicze oraz zbiory
zalece i procedur opracowane dla zastosowa CFD w modelowaniu przepyww
praktycznych (przemysowych).
Mimo i kody CFD oparte na modelach RANS s stosowane powszechnie do
modelowania najbardziej nawet zoonych aplikacji technicznych, to jednak ograniczenia tej
klasy metod s oczywiste od chwili ich stworzenia. Podstawowym ograniczeniem jest
datujce si od czasu Reynoldsa urednianie rwna zamiast uredniania realizacji procesu
losowego. Mona si spodziewa, e jest to przyczyna, dla ktrej pomimo dziesitkw lat
bada nie stworzono uniwersalnego modelu turbulencji. Kolejnym ograniczeniem modeli
RANS jest fakt, e analiza stosowalnoci modeli turbulencji jest nadal niezbdna dla oceny
wiarygodnoci rozwiza uzyskiwanych z pomoc kodw CFD, gdy ograniczenia
opracowanych dotychczas modeli nie s znane a priori. W rezultacie, odkrycia na miar
modeli Baldwina Lomaxa [3] czy Spalarta Almarasa [14] s wydarzeniami wyjtkowymi
i ponadto stanowi rozwizania odpowiednie tylko dla pewnych klas przepyww
turbulentnych. Z kolei najbardziej znaczce i uyteczne dla wielu typw przepyww nowe
propozycje modeli k- SST czy SST-SAS [15] opracowane przez F. Mentera s jednak
tylko modyfikacjami opracowanych wczeniej koncepcji. Naley wic zgodzi si
z wyraon ju pod koniec lat 70. [16] i powtrzon pod koniec lat 90. [17] opini Ferzigera,
TURBULENCJA OD LOSOWOCI DO DETERMINIZMU 45

e niemoliwe jest stworzenie w peni uniwersalnego modelu turbulencji i konieczne jest
zatem poszukiwanie innego ni modele RANS rozwizania problemu turbulencji
przepyww.
3. PERSPEKTYWY DETERMINISTYCZNEGO OPISU TURBULENCJI

Pierwsze doniesienia, e moliwe jest uzyskanie poprawnego jakociowo opisu turbulencji
przepywu wprost z rwna (N-S) bez stosowania uredniania Reynoldsa pochodz z lat 80.
[18], jednak dopiero w latach 90. uzyskano wystarczajc liczb dowodw, e rwnania (N-
S) mog w sposb wiarygodny odtwarza struktur turbulencji dla liczb Reynoldsa i Macha,
ktre s interesujce dla praktycznych, inynierskich zastosowa. Jak pokaza to M. Lesieur
[19], ju w latach 90. opublikowano poprawne nie tylko jakociowo lecz take ilociowo
rozwizania rwna (N-S) dla bardzo duych liczb Macha (M 15), ktre uzyskano na
siatkach numerycznych o oczkach mniejszych ni mikroskala Komogorowa, lecz nadal
znacznie wikszych ni swobodna droga moleku. Oznaczao to, e moliwe jest uzyskanie
poprawnego opisu turbulencji modelem orodka cigego, co w poczeniu z wynikami prac
Ruelle i Takensa [20] pozwalao M. Lesieurowi sformuowa nastpujce stwierdzenie:
rozwizanie N-S dla 3D istnieje tylko dla skoczonego czasu ale obecno lepkoci
wygadza" bdzie rozwizanie na tyle silnie, aby zapobiega pojawianiu si osobliwoci
i bifurkacji do innego rozwizania "
Powysze stwierdzenie potwierdza moliwo deterministycznego opisu turbulencji jako
zbioru kolejnych realizacji bdcych rozwizaniami rwna (N-S), nawet jeeli nieliniowe
oddziaywania midzy skalami ruchu turbulentnego prowadz do bardzo zoonego
i nieprzewidywalnego zachowania rozwiza. Okazao si zatem, e wbrew dotychczasowym
pogldom rwnania (N-S) poprawnie opisuj struktur turbulencji pod warunkiem, e
w rozwizaniu numerycznym uzyskiwanym w dziedzinie czasu uwzgldnione zostan
wszystkie skale istotne dla dynamiki przepywu turbulentnego. Powstaa w ten sposb nowa
klasa rozwiza, znana jako DNS (Direct Numerical Simulation), traktuje turbulencj
w sposb deterministyczny, uzyskujc rozwizanie rwna (N-S) w dziedzinie czasu na
bardzo gstych siatkach, ktrych oczka musz by mniejsze ni najdrobniejsze skale
turbulencji (skale lepkie mikroskale Komogorowa), przy czym poszczeglne rozwizania
s rwnowane kolejnym realizacjom przepywu turbulentnego. W rozwizaniu DNS unika
si zatem uredniania rwna, co zastpione jest przez urednianie rozwiza, pozwalajce
uzyska miary statystyczne charakteryzujce turbulencj przepywu. Kolejn zalet metod
DNS jest moliwo prawidowego odtworzenia w uzyskanym rozwizaniu dynamiki
wszystkich skal liniowych i czasowych turbulencji, ktre w odrnieniu od metod RANS nie
s modelowane, lecz s wynikiem numerycznego rozwizania.
To, co stanowi zalet metod DNS, tzn. uwzgldnianie w rozwizaniu wszystkich skal
turbulencji, sprawia, e wymagaj one jednak olbrzymich nakadw obliczeniowych. Jeeli
najwiksze skale turbulencji s rzdu l (patrz wz. 4), co okrela wielko domeny
obliczeniowej, to najdrobniejsze skale istotne dla prawidowego odtworzenia dynamiki
turbulencji s rzdu mikroskali Komogorowa:

(5)

gdzie jest lepkoci kinematyczn analizowanego pynu.

3
=
46 A. BOGUSAWSKI, S. DROBNIAK, A. TYLISZCZAK

Turbulencja jest zawsze zjawiskiem 3D, zatem uwzgldnienie zal. (4) i (5) prowadzi do
nastpujcego oszacowania liczby wzw siatki obliczeniowej, niezbdnej dla uzyskania
wiarygodnego rozwizania DNS dla przepywu turbulentnego:

(6)
gdzie Re

jest turbulentn liczb Reynoldsa opart na makroskali turbulencji. Najwiksze

obecnie wieloprocesorowe komputery umoliwiaj symulacj DNS dla przepyww
charakteryzujcych si liczb Re

rzdu 10
3
10
4
, podczas gdy przepywy w skali
technicznej charakteryzuj si liczb Reynoldsa rzdu Re

10
5
10
6
, natomiast przepywy
geofizyczne to Re

10
7
10
9
. Wedle oszacowa zawartych w [19], co 6 lat nastpuje
podwajanie liczby wzw siatki numerycznej w obliczeniach DNS w kadym z kierunkw,
co oznacza, e obliczenia DNS dla przepyww geofizycznych moliwe bd nie wczeniej
ni za 50 lat, pod warunkiem, e utrzymane zostanie obecnie obserwowane tempo przyrostu
mocy obliczeniowej komputerw.


4. PODSUMOWANIE - METODA LES JAKO PERSPEKTYWICZNE NARZDZIE
ANALIZY TURBULENCJI

Przedstawiona powyej analiza wskazuje, e DNS jest niewtpliwie przyszociowym
narzdziem opisu turbulencji przepyww, chocia perspektywa zastosowa tej metody do
analizy przepyww w skali technicznej jest bardzo odlega. Dlatego te w ostatnich latach
intensywnie rozwijane s metody LES (Large Eddy Simulation), stanowice kompromis
midzy wymogami rozwizania narzucanymi przez zoon struktur przepywu
turbulentnego i dostpnymi obecnie moliwociami obliczeniowymi. Metoda LES
opracowana w r. 1963 jako narzdzie do modelowania przepyww atmosferycznych [21], ju
na pocztku lat 70. zostaa zastosowana do analizy struktury turbulencji w przepywie w
kanale [22]. Podstawow ide metody LES jest separacja cigego widma energii
turbulentnych fluktuacji na cz rozwizywan (numerycznie) i modelowan (analitycznie).
Wymaga to zastosowania filtru G(x), ktry przeksztaca dowoln wielko F(x)
charakteryzujc pole turbulencji przepywu na jej skadow odfiltrowan, ktra jest
wyznaczana w trakcie numerycznego rozwizywania ukadu rwna ruchu turbulentnego.
Procedura filtracji zapisana by moe jako operacja splotu, ktra dla prostego przypadku 1D
przybiera posta:


(7)

gdzie symbole (=) oraz (*) oznaczaj odpowiednio operatory filtracji i splotu.Zastosowanie
powyszej procedury do rwna (N-S) przeksztaca je do postaci:



(8)


w ktrej pojawia si nowa wielko:

(9)
d F x G F G F ) ( ) ( ) ( ) ( ) (

+

=
= = x x x
== == ======
=
j i j i ij
U U U U
( )
4 / 9
3
Re

|
|

\
|
=

l
N
DNS

\
|

+

== ==
== ==
==
ij
i
j
j
i
j i j
j i
i
x
U
x
U
x x
P
x
U U
t
U

1
TURBULENCJA OD LOSOWOCI DO DETERMINIZMU 47


nazywana tensorem napre podsiatkowych, dla ktrej naley stworzy odpowiedni model.
Rola tego modelu (nazywanego modelem podsiatkowym) jest bardzo istotna, gdy, jak
wskazuj to min. badania Vremana [23], w prawidowo modelowanych napreniach
podsiatkowych winno by zawarte ok. 20 % energii turbulentnych fluktuacji. Metoda LES
wykorzystuje jedn z wanych cech charakterystycznych turbulencji, modelujc skale drobne
wykazujce izotropowo struktury wirw i rozwizujc numerycznie pola wirw duych,
ktrych anizotropia nie pozwala znale odpowiednich modeli. Najwaniejsz jednak zalet
metody LES jest istotna redukcja nakadw obliczeniowych, ktra wg [24] oszacowana by
moe jako:

(10)

co oznacza, e LES moe by realn perspektyw opisu turbulencji w zastosowaniach
inynierskich. Niemoliwe jest jednak podanie nawet pobienej charakterystyki
wspczesnego stanu bada w tej dziedzinie, gdy nawet nowe monografie [25] staj si
nieaktualne po kilku zaledwie latach. Warto natomiast podkreli, e zastosowania metody
LES do opisu zagadnie przemysowych s obecnie jednym z priorytetw EU i COST, a prof.
A. Bogusawski jest zastpc koordynatora akcji COST - AID [26].

Praca wykonana w ramach projektu COST /258/2006

LITERATURA

1. Elsner J.W.: Turbulencja przepyww. Warszawa: PWN, 1987.
2. Prandtl L.: Bericht uber Untersuchungen zur Ausgebildeten Turbulenz. Z. Angew. Math.
Mech. 1925, N
0
5, S. 136-169 (cyt. za [19]).
3. Baldwin B.S., Lomax H.: Thin-layer approximation and algebraic model for separated
turbulent flows. AIAA 1978, paper 78-257.
4. Prandtl L.: Uber ein neues Formelsystem fur die Ausgebildeten Turbulenz. Nachr. Der
Akad. Wiss.1945, Goettingen ( cyt. za [1]).
5. Harlow F.H., Nakayama P.I.: Transport of turbulence energy decay rat.University of
California 1968, Rep. LA-3854.
6. Rodi W., Spalding D.B.: A two parameter model of turbulence and its application to
free jets. Warme und Stoffubertragung 1970, Vol. 3, p. 85
7. Spalding D.B.: The prediction of two dimensional steady turbulent flows. Imperial
college 1969, Rep. EF/TN/A/16.
8. Hanjalic K.: Two dimensional asymmetric turbulent flow in ducts. PhD Thesis, Univ. of
London 1970.
9. Hutton A.G.: The ERCOFTAC Best Practise Guideliness for Industrial CFD,
ERCOFTAC Bulletin, N
0
70, Sept. 2006,p.52
10. QNET CFD Network Newsletter, 2004, Vol.2, N
0
2
11. Elsner W., Drobniak S.: Experimental and numerical simulation of flow around highly
loaded blade profiles applied in steam and gas turbines. Archiwum Energetyki 2006, T.
XXXVI p.75-86.
12. Elsner W., Vilmin S., Drobniak S., Piotrowski W.: Experimental analysis and prediction
of wake-induced transition in turbomachinery. Proc. ASME TURBO EXPO 2004,
13. http://www.qnet-cfd.net
DNS LES
N N
)
`

=
4 1
Re
4 . 0

48 A. BOGUSAWSKI, S. DROBNIAK, A. TYLISZCZAK

14. Spalart P.R., Almaras S.R.: A one-equation turbulence model for aerodynamic flows.
Recherche Aerospatiale 1994, N
0
1, p.5-21.
15. Menter F.: Model deficiencies for reattaching flows. Mat. WALLTURB Workshop,
Viterbo, March 2007, http://ftp.univ-lille1.fr/stan/Wallturb_Viterbo_07.zip
16. Ferziger J.H.: Large eddy simulation of turbulent flow. AIAA J. 1977, Vol. 15, No 9,
17. Shah K.B., Ferziger J.H.: A fluid mechanicians view of wind engineering. Large Eddy
Simulation of Flow Past a Cubic Obstacle, 1997, J. of Wind Eng. and Ind. Aerodyn.,
Vol.61, 68,
18. Kim H., Moin P., Moser R.: Turbulence statistics in fully developed channel flow at low
Reynolds number. J. Fluid Mech. 1987, Vol. 177, p. 133-166.
19. Lesieur M.: Turbulence in fluid. Fluid Mechanics and Its Applications 1997, Vol. 40,
Kluwer Academic Publishers.
20. Ruelle D., Takens R.: On the nature of turbulence. Comm. Math. Phys.1971, Vol.20 i 23,
p. 167-19, 343-344 (cyt. za Holmes P., Can Dynamical Systems Approach Turbulence,
1990, Whither Turbulence?, Turbulence at Crossroads, Lecture Notes In Physics, vol.
357, Springer).
21. Smagorinsky J.: General circulation experimentswith the primitive equations. Mon.
Weather Rev 1963, Vol. 91, p. 99 164.
22. Deardorff J.W.: A numerical study of three dimensional turbulent channel flow at large
Reynolds number. J.Fluid Mech. 1970, Vol. 41,
23. Vreman B., Geurts B.: Kuerten H: Large eddy simulation of turbulent mixing layer.
1997, J. Fluid Mech. 1997, Vol. 339, p. 357 390.
24. Wilcox D.: Turbulence modelling for CFD. DW Industries Inc. 1993, La Canada,
California.
25. Geurts B.: Elements of direct and large-eddy simulation. R.T. Edwards 2004.
26. Boguslawski A.: Udzia Instytutu Maszyn Cieplnych Politechniki Czstochowskiej w
midzynarodowej sieci w ramach Akcji COST P20 LES-AID Large Eddy Simulation
for Advanced Industrial Design, 2006, Politechnika Czstochowska, Pismo rodowiska
Akademickiego, wyd. PCz


TURBULENCE FROM RANDOM TO DETERMINISTIC APPROACH

Summary. The paper presents contemporary developments in numerical
modelling of turbulence with special reference to Large Eddy Simulation (LES)
methods. The limitations of conventional turbulence models based on stochastic
methodology have been discussed and reasons for development of deterministic
approach were outlined. It was shown that even the fastest available computers
restrict the possible DNS (Direct Numerical Simulation) solutions to small
Reynolds numbers. Finally the basic assumptions have been formulated for the
LES formalism, that seems to offer the possibility for industrial flow modelling.