ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας, στη νοτιοδυτική Ήπειρο και σε απόσταση
μόλις 6 χλμ. από την πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού, ανεγέρθηκε από τον
Οκταβιανό Αύγουστο -σε ανάμνηση της Νίκης του επί του Μάρκου Αντωνίου και της
Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ.- η Νικόπολη. Στο κέντρο της
ρωμαϊκής πόλης, στο χώρο όπου προοριζόταν για τα δημόσια οικοδομήματα, βρίσκεται
ένα από τα σημαντικότερα και καλύτερα διατηρημένα -παρά τις λεηλασίες που
δέχθηκε κατά καιρούς- μνημεία της Νικόπολης, το ρωμαϊκό Ωδείο. Πρόκειται για ένα
μικρό στεγασμένο θέατρο, με χωρητικότητα 1000 ατόμων, περίπου, που οικοδομήθηκε
στα χρόνια του Αυγούστου και επισκευάστηκε στα τέλη του 2ου – αρχές 3ου αιώνα
μ.Χ. Αποτελεί πραγματικό αρχιτεκτονικό έργο τέχνης, δημιούργημα κάποιου
άγνωστου, αλλά σπουδαίου αρχιτέκτονα. Καθώς βρίσκεται, είπαμε, στο κέντρο της
πόλης, στη δυτική πλευρά του παλαιοχριστιανικού τείχους συνορεύει με τη ρωμαϊκή
αγορά (forum). Σε αυτό πραγματοποιούνταν ομιλίες, φιλολογικοί και μουσικοί αγώνες,
αλλά και θεατρικές παραστάσεις κατά τη διάρκεια των Νέων Ακτίων, θρησκευτικών
αγώνων που τελούνταν προς τιμή του Απόλλωνα. Το υπόλοιπο διάστημα του χρόνου
πιθανόν λειτουργούσε και ως βουλευτήριο, καθώς γειτνίαζε με την αγορά.
Κατασκευάσθηκε στα χρόνια του Αυγούστου (αρχές 1ου αι. μ.Χ.) και δέχθηκε
διάφορες επισκευές και μετατροπές στο τέλος του 2ου - αρχές 3ου αι. μ.Χ.
Χρησιμοποιούνταν έως και το β΄ μισό του 3ου αιώνα μ.Χ.

ΜΕΡΗ ΩΔΕΙΟΥ

Το μνημείο ακολουθεί τη λογική των ρωμαϊκών θεάτρων της περιόδου. Εδράζεται εξ

ολοκλήρου σε κτιστή υποδομή που δημιουργήθηκε από τρείς επάλληλες στοές και όχι
σε φυσικά επικλινή θέση, όπως συνηθίζεται με τα αρχαία ελληνικά θέατρα. Τα βασικά
του μέρη αποτελούν η σκηνή, η ημικυκλική ορχήστρα και το κοίλο. περί της χρήσης
του τουλάχιστον έως και το β΄ μισό του 3ου
Α) Η ΣΚΗΝΗ

Το σκηνικό οικοδόμημα ήταν διώροφο και διέθετε επιμελημένη πρόσοψη. Τρείς

είσοδοι εξασφάλιζαν την πρόσβαση στο δρόμο βόρεια του Ωδείου. Μπροστά από τη
σκηνή ένας στενός διάδρομος 0,90 μ. πλάτος και βάθος 2,82 μ. χρησίμευε πιθανότατα

στην ανύψωση της αυλαίας σε κάθε παράσταση και στην αποθήκευση των σκηνικών.
Η πρόσοψή της, δηλαδή ο τοίχος που έβλεπαν οι θεατές, ήταν διακοσμημένη με κίονες,
γλυπτά και αγάλματα και είχε τρεις εισόδους με μια σειρά σκαλοπατιών η καθεμία
Οι είσοδοι αυτές ένωναν το εσωτερικό της σκηνής με το λογείο, το πλάτωμα που
σχηματίζεται μπροστά τους. Πρόκειται για το χώρο όπου εμφανίζονταν οι
πρωταγωνιστές των θεαμάτων.
Τα παρασκήνια χρησίμευαν ως αποθηκευτικοί χώροι ή ως χώροι προετοιμασίας των
πρωταγωνιστών. Στην εξωτερική πλευρά των παρασκηνίων βρίσκονταν οι κλίμακες
που οδηγούσαν στο δεύτερο όροφο της σκηνής
Στην τάφρο φυλασσόταν η αυλαία που με έναν ειδικό μηχανισμό ανέβαινε από κάτω
προς τα πάνω, αντίθετα δηλαδή απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα στα θέατρα.

Β) ΤΟ ΚΟΙΛΟ
Το ωδείο αποτελείται από το κοίλο, την ορχήστρα και τη σκηνή. Το κοίλο διέθετε 19
σειρές εδωλίων και χωριζόταν σε δύο τμήματα με ένα μικρό οριζόντιο διάδρομο στο
κέντρο του. Τα εδώλια είχαν επενδυθεί με πλάκες ασβεστόλιθου και στην πρώτη τους
σειρά, που δεν έχει διατηρηθεί, βρίσκονταν οι θέσεις των επισήμων. Στη δέκατη σειρά
των καθισμάτων υπάρχουν μικρά ανοίγματα, τα οποία έγιναν για λόγους ακουστικής.
Τρεις ημικυκλικές στοές στηρίζουν το κοίλο, εξασφαλίζοντας έτσι την κλίση του. Οι
στοές αυτές έχουν διαφορετικό ύψος, με χαμηλότερη την εσωτερική και ψηλότερη την
εξωτερική. Στο μέσο του κοίλου υπάρχει ακόμη μια δίοδος, η οποία διέθετε
πλακοστρωμένο δάπεδο και τοίχους επενδυμένους με πλάκες, και χρησίμευε στην
άμεση επικοινωνία των στοών κάτω από το κοίλο με την ορχήστρα. Στην
υστερορωμαϊκή περίοδο η δίοδος αυτή έγινε πιο στενή, καθώς εκεί κτίστηκε ένας
βωμός. Η πρόσβαση των θεατών προς τα εδώλια γινόταν από μια διπλή σκάλα που
βρισκόταν στο μέσο της νότιας πρόσοψης του κοίλου, ενώ άλλες δύο μικρότερες
σκάλες στις πλάγιες πλευρές οδηγούσαν στο εσωτερικό του κοίλου.
Το κοίλο, χωρισμένο σε δύο διαζώματα, αποτελούνταν από είκοσι σειρές εδωλίων,
επενδυμένων με λευκές πλάκες από ντόπιο ασβεστόλιθο, ενώ η πρόσβαση των θεατών
επιτυγχάνονταν από επιμέρους μικρότερες κλίμακες στα πλάγια και στο κέντρο. Μικρά
ορθογώνια ανοίγματα, που επικοινωνούσαν με τις στοές που στήριζαν το κοίλο, όπως
αυτά που διακρίνονται στη 10η σειρά, ενίσχυαν κατά κάποιο τρόπο την ακουστική του
μνημείου.

Γ) Η ΟΡΧΗΣΤΡΑ

Η ορχήστρα είχε ημικυκλική μορφή και ήταν διακοσμημένη με πολύχρωμα

μαρμαροθετήματα, τμήματα των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα. Οι πάροδοι, αριστερά
και δεξιά του κοίλου, στεγάζονταν με καμάρα και είχαν πλακοστρωμένο δάπεδο. Η
σκηνή διέθετε τρεις εισόδους, μέσω των οποίων είχε κανείς πρόσβαση στο δρόμο που
βρισκόταν βόρεια του ωδείου. Μεταξύ της σκηνής και του προσκηνίου διακρίνεται
ένας βαθύς στενός διάδρομος, με πλάτος 0,90 μ. και βάθος 2,82 μ. Πρόκειται για την
«αύλακα των σκηνικών», που χρησίμευε για την ανύψωση της αυλαίας σε κάθε
θεατρική παράσταση. Από τα ευρήματα και τα νομίσματα που αποκαλύφθηκαν στο
σημείο αυτό, συμπεραίνουμε, ότι το ωδείο πρέπει να χρησιμοποιήθηκε μέχρι και το
δεύτερο μισό του 3ου αι. μ.Χ. Η ημικυκλική ορχήστρα, καλυμμένη από πολύχρωμα
γεωμετρικά μαρμαροθετήματα, φιλοξενούσε κινητά καθίσματα για τους επισήμους. Οι
καμαροσκεπείς και πλακοστρωμένες πάροδοι στα αριστερά και στα δεξιά,
εξασφάλιζαν την πρόσβαση και διευκόλυναν την κίνηση των θεατών. Μία ακόμη
δίοδος, με πλακοστρωμένο δάπεδο και τοίχους επενδυμένους με πλάκες, στο μέσον του
κοίλου χρησίμευε στην άμεση επικοινωνία των στοών κάτω από κοίλο με την
ορχήστρα.

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
Το ωδείο της Νικόπολης συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι το β’ μισό του 3ου αι. μ.Χ.
Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε και σκεπάστηκε από μεγάλους σωρούς χώματος.
Ευρωπαίοι περιηγητές ανακάλυψαν το Ωδείο με τις ανασκαφές που έγιναν τη δεκαετία
του 1960. Σύντομα έγιναν και εργασίες αναστήλωσης και έτσι το 1969 λειτούργησε
ξανά.
Από το 1969 έως το 2007 φιλοξενούσε τα καλοκαίρια περιορισμένο αριθμό θεατρικών
παραστάσεων και μουσικών εκδηλώσεων
Από το 2008 γίνονται στο ωδείο εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης που
βρίσκονται σε εξέλιξη μέχρι σήμερα.
Σήμερα το μνημείο έχει ανασκαφεί πλήρως και έχουν πραγματοποιηθεί εκτεταμένες
εργασίες συμπλήρωσης στα εδώλια, στο κοίλο, στο προσκήνιο και στη σκηνή.