‫‪ )) ٠٠‬اﺣﺴﺎ ﺳﺎت ﺷﺎهﺪوﺳﺘﯽ – ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﺎﻳﻖ (( ‪..

‬‬

‫دهﻪ اﻣﺮدادﻣﺎﻩ هﺮﺳﺎ ل ﺑﺮای اﻳﺮان وﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﺘﻬﺎی اﻳﺮاﻧﯽ‪ ,‬روزهﺎی ﻏﻢ وﺗﻔﮑﺮﺑﺮاﻧﮕﻴﺰی اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺷﺪﻳﺪ‬
‫وﺣﺴﺎب ﺷﺪﻩ ای ﮐﻪ روی ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﻧﻔﺖ ﺟﻨﻮب ﺑﻌﻤﻞ ﺁ ﻣﺪﻩ وهﻤﭽﻨﺎن ﻣﻴﺂﻳﺪ‪ ,‬ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺗﻔﮑﺮ واﻧﺪﻳﺸﻪ‬
‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ دﻳﮕﺮاﻣﺘﻴﺎزاﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺎرﺟﻴﺎن ﻗﺒﻞ از ﺳﻠﻄﻨﺖ رﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﺰرگ دراﻳﺮان داﺷﺘﻪ اﻧﺪ وﺑﻪ هﻤﺖ اوﻟﻐﻮ وﻣﻠﯽ ﺷﺪﻩ‬
‫اﻧﺪ‪ ,‬ﻣﻌﻄﻮف ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺟُﻮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺰﺑﻮرﭼﻨﺎن ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﮔﻮﺋﯽ ﺧﺎرﺟﻴﺎن ﺗﻨﻬﺎﻳﮏ اﻣﺘﻴﺎزﻧﻔﺖ ﺟﻨﻮب رادراﻳﺮان داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﻻﻳﺤﻪ ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﺁ‬
‫ﻧﺮا‪ ,‬ﻣﺼﺪق ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮد‪.‬‬

‫در ورای ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺷﺪﻳﺪی ﮐﻪ روی اﻳﻦ اﻗﺪام ﻣﺼﺪق ﺟﺮﻳﺎن دارد‪ ,‬ﺣﻘﻠﻴﻖ واﻣﺘﻴﺎزاﺗﯽ دراﻳﺮان وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺤﺚ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن هﺮﻳﮏ ازﺁ ﻧﻬﺎ‪ ,‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﻧﻔﺖ را ﺁﻧﻬﻢ درﺣﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺪق ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ‪ ,‬ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮارﻣﻴﺪهﺪ ‪.‬‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ ﻗﺼﺪ ﻣﺎاﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﺎﻳﮏ ﺁ ن اﻣﺘﻴﺎزات وﺁ ﺛﺎرﺣﻘﻮﻗﯽ واﻗﺘﺼﺎدی واﺳﺘﻌﻤﺎری ﻣﻄﺮح ﮔﺮدد‪ ,‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﮑﯽ‬
‫ازﺁﻧﻬﺎﻣﻮردﺑﺤﺚ وﮔﻔﺘﮕﻮﻗﺮارﻣﻴﮕﻴﺮد ‪.‬‬

‫هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ رﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﺻﺪارت رﺳﻴﺪ‪ ,‬اﻣﺘﻴﺎزات زﻳﺮازﻃﺮف ﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ ﺑﮑﺸﻮرهﺎی ﺧﺎرﺟﯽ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدوﻳﺎﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‪,‬‬
‫ﺻﻮرت ارﺛﻴﻪ ﻧﮑﺒﺖ ﺑﺎرﻗﺎﺟﺎرﻳﻪ ازﺑﺎب اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ – اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ‪:‬‬

‫‪ .١‬اﻣﺘﻴﺎزﻣﻌﺎدن ﻧﻔﺖ اﻳﺮان ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎی اﻳﺎﻻت ﺷﻤﺎل اﻳﺮان ﺑﺴﺎل ‪ ١٣١٩‬ﻗﻤﺮی ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎﺳﺎل ‪ ١٢٨١‬ﺧﻮرﺷﻴﺪی‬
‫ﺑﺎ وﻳﻠﻴﺎم ﻧﺎﮐﺲ دارﺳﯽ ﺑﺎﻣﻀﺎء رﺳﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ .٢‬اﻣﺘﻴﺎزﺗﺎﺳﻴﺲ ﺑﺎﻧﮏ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ اﻳﺮان وﻃﺒﻊ وﻧﺸﺮاﺳﮑﻨﺎس ﺑﺴﺎل‪١٣٠۶‬ﻗﻤﺮی‪ ,‬ﺑﻴﻦ دوﻟﺖ اﻳﺮان ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﯽ‬
‫ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺷﺎﻩ وﺻﺪارت ﻣﻴﺮزاﻋﻠﯽ اﺻﻐﺮﺧﺎن ﺳﭙﻬﺴﺎﻻرﺑﻪ اﻣﻀﺎرﺳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ .٣‬اﻣﺘﻴﺎزﺧﻄﻮط ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﻴﻦ ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ,‬ﺗﻬﺮان‪ ,‬ﺧﺎﻧﻘﻴﻦ ﺑﺴﺎل ‪١٢٨٠‬ﻗﻤﺮی وﺳﭙﺲ ﺑﻴﻦ ﺗﻬﺮان و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن‬
‫ﺑﺴﺎل‪١٣١٩‬ﻗﻤﺮی ﺑﺎﻣﻀﺎ رﺳﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪ .۴‬اﻣﺘﻴﺎزﺧﻂ ﺁهﻦ ﺧﺮﻣﺜﻬﺮﺗﺎ ﺧﺮم ﺁﺑﺎد‪ ,‬ﺑﺎﺣﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻨﺎدر‪ ,‬درﺑﻌﻀﯽ ازﺷﻬﺮهﺎی ﺳﺎﺣﻠﯽ‪١٣٣١‬‬
‫‪ .۵‬اﻣﺘﻴﺎز ﮐﺸﺘﻴﺮاﻧﯽ در ﮐﺎرون‪.‬‬
‫‪ .۶‬اﻣﺘﻴﺎزﺗﺎﺳﻴﺲ ﭘﻠﻴﺲ ﺟﻨﻮب ‪.‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﻪ روﺳﻴﻪ ‪:‬‬

‫‪ .١‬اﻣﺘﻴﺎزﺷﻴﻼت ﺳﻮاﺣﻞ درﻳﺎی ﺧﺰر ﺑﺴﺎل‪. ١٢٩۵‬‬
‫‪ .٢‬اﻣﺘﻴﺎزﺑﺎﻧﮏ اﺳﺘﻘﺮاﺿﯽ‪.‬‬
‫‪ .٣‬اﻣﺘﻴﺎزﺳﺎﺧﺘﻦ راﻩ ﺟﻠﻔﺎ ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪.‬‬
‫‪ .۴‬اﻣﺘﻴﺎزﺳﺎﺧﺘﻦ راﻩ ﺁهﻦ ﺟﻠﻔﺎﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰﺑﺴﺎل ‪. ١٣٢١‬‬
‫‪ .۵‬اﻣﺘﻴﺎز اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻌﺎدن ﻗﺮاﭼﻪ داغ ﺑﺴﺎل ‪. ١٣١۶‬‬
‫‪ .۶‬اﻣﺘﻴﺎزﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری از ﺟﻨﮕﻠﻬﺎی ﻣﺎزﻧﺪران‪.‬‬
‫‪ .٧‬اﻣﺘﻴﺎزﺧﻂ ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﻴﻦ ﺟﻠﻔﺎوﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .٨‬اﻣﺘﻴﺎزﻧﻔﺖ ﺷﻤﺎل ﺑﺴﺎل‪ ١٣٣۴‬ﻗﻤﺮی ‪.‬‬
‫‪ .٩‬اﻣﺘﻴﺎز ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺑﺮﻳﮕﺎد ﻗﺰاق‪.‬‬
‫وﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻘﺴﻴﻢ اﻳﺮان ﺑﻪ دوﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻔﻮذ ﺑﻴﻦ دوﻟﺘﻬﺎی روﺳﻴﻪ واﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در‪٢١‬رﺟﺐ ﺳﺎل ‪١٣٢۵‬ﻗﻤﺮی ﺑﺮاﺑﺮﺑﺎ‬
‫‪ ٨‬ﺷﻬﺮﻳﻮرﺳﺎل ‪١٢٨۶‬ﺧﻮرﺷﻴﺪی وﺑﺮاﺑﺮ‪ ٣١‬ﺁﮔﺴﺖ ﺳﺎل ‪ ١٩٠٧‬ﻣﻴﻼدی‪.‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ‪:‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎزﺑﺎﻳﻦ ﮐﺸﻮر ﻓﻘﻂ ﻣﺤﺪود ﻣﻴﺸﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮﻳﺎت وﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﯽ در ﺷﻮش ﺑﺴﺎل ‪ ١٣٠١‬ﻗﻤﺮی‪.‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎزات ﺑﻪ ﺑﻠﮋﻳﮏ ‪:‬‬

‫‪ -١‬اﻣﺘﻴﺎز اﺣﺪاث وﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری راﻩ ﺁهﻦ ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﺷﻬﺮری ‪.‬‬
‫‪ -٢‬اﻣﺘﻴﺎزﮔﻤﺮﮐﺎت ﮐﺸﻮر‪ -٣ .‬اﻣﺘﻴﺎزﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری ازﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻪ ﻋﺜﻤﺎﻧﯽ ‪:‬‬

‫اﻣﺘﻴﺎز ﺻﺪور ﺗﻨﺒﺎﮐﻮ ازاﻳﺮان‪.‬‬

‫درﺣﻘﻴﻘﺖ هﺮﮐﺸﻮری ﮐﻪ درﺻﺤﻨﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺁﻧﺮوزﺟﻬﺎن ﺣﻀﻮرداﺷﺘﻪ‪ ,‬ﺑﻨﺎﺑﻤﻮﻗﻌﻴﺖ وﻗﺪرت ﺧﻮداﻣﺘﻴﺎزاﺗﯽ ازاﻳﺮان ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬درﮐﻨﺎراﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎزات‪ ,‬اﻣﺘﻴﺎزات دﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰوﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس وام هﺎی درﻳﺎﻓﺘﯽ اﻳﺮان ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ازدوﻟﺖ روﺳﻴﻪ ﺗﺰاری ﺟﻤﻌﺎ ﺳﯽ ودوﻣﻠﻴﻮن وﭘﺎﻧﺼﺪهﺰارﻣﻨﺎت ﺑﻌﻼوﻩ ﻳﮏ ﻣﻠﻴﻮن و ﻳﮑﺼﺪ وﻳﺎزدﻩ هﺰارﻟﻴﺮﻩ درﺑﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎی ‪١٣١٨‬و‪١٣٢٠‬و ‪١٣٢٩‬ﻗﻤﺮی ﺑﻤﺪت ‪٧۵‬ﺳﺎل ﺑﺎﺗﻀﻤﻴﻦ ﻋﺎﻳﺪات ﮔﻤﺮک اﻳﺮان‪.‬‬

‫ازدوﻟﺖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺟﻤﻌﺎ ﺣﺪود دوﻣﻠﻴﻮن ﻟﻴﺮﻩ ﺑﺎﺗﻀﻤﻴﻦ ﻋﺎﻳﺪات ﺷﻴﻼت درﻳﺎی ﺧﺰر‪ ,‬ﭘﺴﺘﺨﺎﻧﻪ وﺗﻠﮕﺮاﻓﺨﺎﻧﻪ‪ ,‬ﮔﻤﺮﮐﺎت‬
‫ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس واهﻮاز وﻣﺤﻤﺮﻩ‪ ,‬ﺑﻤﺪت ‪١۵‬ﺳﺎل ازﺳﺎل ‪ ١٣١٨‬ﻗﻤﺮی ﺑﺎ – ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺪهﯽ ﮐﺸﻮروﺗﻌﺎدل ﺁن ﺑﺎﺑﻮدﺟﻪ‬
‫ﮐﺸﻮر‪ ,‬ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮﺑﺎ ﻳﮑﺼﺪ و ﺷﺶ ﻣﻠﻴﻮن وﭘﺎﻧﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ودوهﺰاروهﺸﺘﺼﺪ رﻳﺎل ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ ازﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫رﺿﺎﺷﺎﻩ‪ ,‬ﮐﺸﻮراﻳﺮان ﺑﻴﺶ ازﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮﺑﻮدﺟﻪ ﻳﮑﺴﺎﻟﻪ ﺧﻮد وام وﺑﺪهﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺁﻳﺎ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ‪:‬‬

‫درﭘﺎﻳﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ رﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﺰرگ‪ ,‬اﻳﺮان هﻴﭻ ﺑﺪهﯽ ﺑﮑﺸﻮرهﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﺪاﺷﺖ وﻳﮑﯽ از ﺳﻪ ﮐﺸﻮری درﺟﻬﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻧﻪ ﻗﺮﺿﻪ داﺧﻠﯽ وﻧﻪ ﻗﺮض ﺧﺎرﺟﯽ داﺷﺖ ؟‬

‫وﺁ ﻳﺎﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﮐﻪ درﭘﺎﻳﺎن ﺳﻠﻄﻨﺖ اﻳﻦ راد ﻣﺮدﺑﺰرگ هﻴﭽﻴﮏ ازﺁن اﻣﺘﻴﺎزات ))ﺑﺎﺳﺘﺜﻨﺎی اﻣﺘﻴﺎز ﻧﻔﺖ دارﺳﯽ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﻢ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﺑﻨﻔﻊ اﻳﺮان ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮﺷﺪﻩ ﺑﻮد(( ﺑﺎﻗﯽ ﻧﺒﻮدوﺗﻤﺎﻣﺎ ﻟﻐﻮ وﻳﺎ ﻣﻠﯽ ﮔﺮدﻳﺪﻩ ﺑﻮد؟‬

‫ﺑﺎﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ اﻣﺘﻴﺎزﺑﺎﻧﮏ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ وﺗﺸﮑﻴﻞ ﺑﺎﻧﮑﻤﻠﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮرﺑﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ازﺁ ﻧﮑﻪ ﺑﻤﺪت ‪۵٠‬ﺳﺎل‬
‫ﻣﻴﻬﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎن اﻳﺮان ﺑﺮای اﻳﺠﺎد ﺁن ﮐﻮﺷﺶ ﻣﻴﮑﺮدﻧﺪ‪ ,‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم درﺳﺎل ‪ ١٣٠٧‬ﺧﻮرﺷﻴﺪی رﺳﻤﺎ اﻓﺘﺘﺎح ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﺑﺎﻧﮏ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ واﻣﺘﻴﺎز ﭼﺎپ اﺳﮑﻨﺎس وﺗﻤﺮﮐﺰﻗﺪرت ﻣﺎﻟﯽ وﺳﻴﺎﺳﺖ ﭘﻮﻟﯽ ﮐﺸﻮر درﺑﺎﻧﮑﻤﻠﯽ وﺑﻌﺪا ﺑﺎﻧﮏ‬
‫ﻣﺮﮐﺰی اﻳﺮان‪ ,‬ﭼﻴﺰ زﻳﺎدی ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺸﺪﻩ وﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺗﺎرﻳﺨﯽ ﮐﻪ‪ ۵٠‬ﺳﺎل ﻣﻴﻬﻦ ﭘﺮﺳﺘﺎن درﺗﻼش ﺗﺤﻘﻖ‬
‫ﺁن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ,‬ﺑﮑﻠﯽ درﺑﻮﺗﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد واﺑﺪا درهﻴﭽﻴﮏ ازﺟﻠﺴﺎت ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺘﯽ دوراﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺪق ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺠﻠﺲ‬
‫ﺑﻮد‪ ,‬اﻳﻦ ﻧﻨﮓ ﺑﺰرگ ﻣﻄﺮح ﻧﺸﺪ ؟! ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ اﻳﻦ رگ اﻳﺮان دردﺳﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﭼﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ ووﻗﺘﯽ هﻢ ﮐﻪ رﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﺰرگ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻬﻢ راﺗﺤﻘﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ,‬ﮐﺴﯽ ﻧﮕﻔﺖ وﻧﻨﻮﺷﺖ ﮐﻪ اوﭼﻪ ﮐﺮد؟!‬

‫ﻣﺎ ﻣﺮدم هﻴﭻ ﭼﻴﺰی ازﮐﻴﻔﻴﺖ اﻣﺘﻴﺎزات ﻋﺪﻳﺪﻩ ﺧﺎرﺟﻴﺎن واﻗﺪام رﺿﺎﺷﺎﻩ درﻣﻠﯽ ﮐﺮدن وﻳﺎ ﻟﻐﻮ ﺁﻧﻬﺎﻧﻤﻴﺪاﻧﻴﻢ وﻟﯽ‬
‫درﻋﻮض‪ ,‬هﺰاران هﺰارﺻﻔﺤﻪ وﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻳﮏ ﻻﻳﺤﻪ ﻣﻠﯽ ﮐﺮدن ﻧﻔﺖ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﺁن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺠﺎﺋﯽ‬
‫ﻧﺮﺳﻴﺪ وﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﻣﻤﻠﮑﺖ راﺑﻪ ورﺷﮑﺴﺘﮕﯽ وهﺮج وﻣﺮج ﮐﺸﻴﺪ‪ ,‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ وﻣﻴﺸﻮد واز ﻳﮏ ﻋﻮاﻣﻔﺮﻳﺐ ﺧﻮدﮐﺎﻣﻪ‪,‬‬
‫ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻠﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد!‬