33

SCIENCE
Ika-upat na Kwarter- Week 1
Mga Porma sa Yuta
Science – Ikatulong Ang-ang
Alternative Delivery Mode
Fourth Quarter - Module 1-Week 1: Mga Porma sa Yuta

Republic Act 8293, Seksiyon 176 nagahisgot nga: Ang

Gobyerno sa Pilipinas mahimong wala’y katungod sa bisan
unsang artikulo. Apan, kinahanglan ang pagtugot sa ahensya
o opisina sa gobyerni nga nagsulat kung kini gamiton aron
makakwarta. Lakip sa mga butang nga mahimo sa ingon nga
ahensya o opisina mao ang pagtakda sa katugbang nga
bayad.
Ang mga sinulat (istorya, seleksiyon, balak, kanta, litrato, ngalan
sa produkto o ngalan sa brand, trademark, palabas sa
telebisyon, pelikula, ug uban pa) nga gigamit sa kini nga modyul
nga naghupot sa ilang mga katungod.
Gipaningkamutan nga makakuha og pagtugot nga magamit
ang materyales. Ang mga publisher ug tagasulat wala gi-angkon
nga sila ang tag-iya sa maong sinulat. Ang bisan unsang
paggamit gawas sa kini nga modyul gikinahanglan pinaagi sa
pagtugot sa mga orihinal nga mga tagsulat.
Development Team of the Module

Author: Irene W. Navidad

Editor: Iralou G. Escobal, MA. Irene D. Bustamante
Reviewers: Meriam T. Abadilla
llustrator:
Layout Artist: Grace Carol C. Lequin
Management Team: Ronald G. Gutay, Estela B. Susvilla, Mary Jane J. Powao,
Aquilo Rentillosa, Cristina T. Remocaldo, Oliver Campugan,
Ryan B. Redoblado

Printed in the Philippines by Carcar City Division

Department of Education – Region VII, Central Visayas

Office Address: Department of Education – Carcar City Division (Learning Resources

Management Section .
P. Nellas St. Poblacion III, Carcar City, Cebu .
Telefax: (032)77561 .
E-mail Address: carcarcitydivision@yahoo.com
 3
SCIENCE
Ika-upat na Kwarter -Week 1:

Mga Porma sa Yuta

Pasiuna nga Mensahe

Para sa Facilitator:

Malipayon nga pagbati sa SCIENCE Grade 3 Alternative Delivery

Mode (ADM) Module sa Mga Porma sa Yuta.

Ang kini nga modyul gitabangan nga gidisenyo, naugmad ug

gisusi sa mga magtutudlo gikan sa publiko ug pribado nga mga
institusyon aron sa paggiya kanimo, ang magtutudlo aron
matabangan ang mga estudyante nga makab-ot ang
sumbanan nga gitakda sa K-12 Kurikulum samtang sila
gikonsidera sa mga hagit sa pagkat-on sa personal, sosyal ug
ekonomiya.

Ang kini nga modyul naglaum nga ipahiuyon ang mga

estudyante sa giya ug independent nga mga kalihukan sa
paglat-on sumala sa kaugalingon nilang lakang ug oras.
Nagtinguha usab kini nga matabangan ang mga estudyante
nga makab-ot ang kahanas sa ika-21 nga siglo samtang
gikonsiderar ang ilang mga panginahanglan ug kahimtang.

Dugang sa materyal sa panguna nga teksto makita usab nimo

kini nga kahon sa sulod sa modyul.

Mga Tala alang sa Magtutudlo

Naglangkob kin i ug mga pahinumdom, tip o
pamaagi nga magamit sa paggiya sa mga
estudyante..

Isip usa ka facilitator, gilauman nga hatagan nimo ang mga

estudyante ug mobo nga pasiuna kung unsaon paggamit sa
modyul. Kinahanglan usab nila nga subayon ug irecord ang ilang
pag-uswag samtang gitugutan sila sa pagdumala sa ilang
kaugalingon nga pagkat-on. Dugang pa, gilauman gikan
kanimo nga magdugang ug kadasig ug maggiya sa estudyante
samtang ipatuman ang mga kalihokan ang naa sa modyul.
Para sa Estudyante:
Malipayon nga pagbati sa SCIENCE 3 nga Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul alang sa Mga Porma sa Yuta!
Ang kini nga modyul gimuga aron matubag ang imong
panginahanglan. Tumong niini nga matabangan ka sa imong
pagtuon samtang wala ka sa sulod sa classroom. Nagtinguha
usab kini nga mahatag kanimo ang mga mahinungdanong
oppurtunidad sa pagkat-on.
Ang kini nga modyul adunay mga bahin ug mga icon nga
kinahanglan nimo masabtan.

Niini nga seksyon, mahibal-an

Unsay Kinahanglan nimo kung unsa ang kinahanglan
Nakong Kat-onon nimo nga makat-unan sa kini nga
modyul.
Sa kini nga buluhaton, Makita
Sulayi Kini nato ang imong nahibal-an sa
leksyon sa modyul. Kung
nakuha nimo ang tanan nga
husto nga mga tubag (100%),
mahimo nimong laktawan kini
nga bahin sa modyul.
Kini usa ka mubo nga pagbansay
Balikan Ta o pagreview aron matabangan
ka nga iasoy ang karon nga
leksyon sa miaging leksyon.
Niini nga seksyon, ang
Kat-oni Kini bag-ong leksyon ipaila
kanimo sa daghang mga
paagi sama sa istorya,
awit, balak, suliran sa
pagbukas, buluhaton o
kahimtang.
Niini nga seksyon, hatagan kag
Susiha Kini unsa ka mubo nga paghisgot sa
leksyon. Nagtinguha kini sa
pagtabang kanimo nga
 masabtan ang mga bag-ong
konsepto ug kahanas.
Naglangkob kini sa mga
Pagpauswag kalihokan sa libre nga pagbansay
aron mapalig-on ang imong
pagsabot ug kahanas sa
hilisgutan. Mahimo nimo nga itul-
id ang imong mga tubag sa mga
ehersisyo nga gigamit ang tama
nga yawe sa katapusang seksyon
sa modyul.
Naglangkob kini og mga
Hinumdumi Kini pangutana o pagpuno sa tudling
sa parapo aron maproseso ang
imong nakatunan gikan sa
leksyon.
Naglangkob kini ug buluhaton
Buhata Kini nga makatabang kanimo sa
paghubad sa bag-ong pagtulun-
an o kahanas sa tinuod nga mga
kahimtang sa kinabuhi.
Ang tumong sa kini nga
buluhaton mao ang pagtimbang-
Pagsukod sa timbang/ sukod sa imong lebel sa
Nakat-onan kahanas sa pagkab-ot sa
kaarang sa pagkat-on.

Niini nga seksyon, hatagan ka ug

dugang nga buluhaton aron
Mga Dugang mapauswag ang imong
Buluhaton nahibawan o kahanas sa mga
nakat-unan nga leksyon.
Naglangkob kini og husto
Tubag sa nga mga tubag sa tanan
Buluhaton nga mga gibuhat sa
modyul
Sa katapusan sa kini nga modyul, makit-an usab nimo:

Kini ang listahan sa tanan nga mga

kahinguhaan nga nalambigit sa
Gihisgutan
pagmugna o paglambo sa kini nga
modyul.

Ang mosunod kay ang mga mahinungdanon nga mga

pahinumdom alang sa paggamit niini nga modyul:
1. Gamiton ang modyul nga adunay pag-amping. Ayaw
pagbutang ug bisan unsang marka o letra sa bisan asang
bahin sa modyul. Paggamit ug lain nga papel sa
pagtubag sa mga buluhaton.
2. Ayaw kalimti ang pagtubag sa Sulayi kini bago
magpadayon sa ubang buluhaton nga gilakip sa modyul.
3. Basaha og maayo ang mga panudlo sa wala pa buhata
ang matag kalihukan.
4. Mamatikdan ang pagkamatinuoran ug integridad sa
mga buluhaton ug sa pagtul-id sa mga tubag.
5. Humana ang na una nga buluhaton sa dili pa moadtp sa
lain nga kalihukan.
6. Ibalik kini nga modyul sa imong mga magtutudlo o
facilitator kung mahuman na ang tanan nga pagbansay.

Kung naglisud ka sa pagkompleto sa mga buluhaton sa

kini nga modyul, ayaw pagduha-duha sa pagkonsulta sa
imong magtutudlo o facilitator. Mahimo ka usab mangayo
ug tabang sa imong inahan o amahan , o sa imong
magulang o bisan kinsa sa imong mga kauban sa balay
nga mas tigulang kanimo. Hinumdomi kanunay nga wala
ka mag-inusara.

Naglaum kami, pinaagi sa kini nga modyul, masinati

nimo ang makahuluganon nga pagkat-on ug makaangkon
og lawom nga pagsabot sa mga may kalabutan nga mga
competency . Kaya nimo ni!
 Unsay Kinahanglan Nakong Kat-onon

Maayong adlaw mga bata! Kini nga modyul gidisenyo ug

gisulat para kaninyo nga anaa sa ikatulong ang-ang sa
elementarya diin ang bugtong tumong ug tuyo mao ang pag-
andam kaninyong mga tinun-an nga mahanas sa pagtuon
mahitungod sa Mga Porma sa Yuta!

Inig human nimo niining modyul, ikaw makakat–on sa mga

mosunod:

• Makalambigit sa kamahinungdanon sa porma sa yuta

ngadto sa mga Tawo ug uban pang buhing butang

• Maisugilon ang importansiya sa mga hulma o porma sa yuta

sama sa bukid, patag, kabukiran ug uban pa sa mga tawo,
kahayupan, ug mga tanom. ( S3S-IVc-d-2)
 Sulayi Kini

Basaha ug pilia ang letra sa hustong tubag ug isulat kini sa papel.

1. Asa sa mga hulagway ang dili hulma o porma sa yuta?

A B C D

2. Asa sa hulagway ang nindot puy-an?

A B C D

3. Asa sa mga hulagway ang nagahatag og pagkaon ug mainom

sa tawo?

A B C D

4. Asa man sa hulagway nga pwedeng matukod ang simbahan,

eskuylahan ug hospital?

A B C D
5. Asa dinhi sa hulagway ang gatabang para makakuha og mga
minerales sa bukid o sa palibut para sa pag-uswag sa
industriyalisasyon?

A B C D

Leksiyon

1 Mga Porma sa Yuta

Ang palibot aduna kini lain-laing porma o hulma sa yuta nga

diin ang mga katawhan, kahayopan ug mga tanom atong makita.
Ang mga porma niini sama sa kapatagan, walog, patag ibabaw
sa bukid, bakilid, ug bukid o kabukiran. Ang kapatagan maoy usa
sa nagahatag ug dakong tabang sa tawo ilabina sa
pagpanguma, pag-uswag sa industriya, transportasyon, pagtukod
sa mga estruktura sa siyudad. Ang mga tanom ug mga kahoy nga
naa sa matag porma sa yuta naghatag kini og pagkaon, medisina,
tabla para himoong balay, ug uban pang makuhaan niini.
 Balikan Ta

Basaha og tarong ang mosunod nga pahayag. Isulat ang

Insakto o Dilikado sa imong papel.

______1. Ang pagduwa sa kuryente makaayo kanimo.

______2. Pagtusok og tinidor ngadto sa socket nga may kuryente.
______3. Paggunit sa switch kung basa ang kamot.
______4. Pag-ibot sa plug sa kuryente og wala na gigamit.
______5. Pagkonekta sa daghan kaayo nga wire sa appliances
ngadto sa extension cord.

Kat-oni Kini

Tan-awa ang nagkalain-laing porma o hulma sa yuta. Asa niini

ang gusto nimo ug ngano man?

11
 Susiha Kini

Ang Kamahinungdanon sa mga Porma sa Yuta

Ang mga porma sa yuta naa sa imong palibot. Ang mga

dagway sa yuta bisan unsang klase sa natural nga naporma sa yuta.
Giapil nila ang tanan gikan sa bukid hangtod sa kadagatan. Gitun-an
sa mga geologist ang tanan nga porma sa yuta, labi na ang mga
epekto niini sa mga tawo. Ang mga hulma sa yuta nakaapekto sa mga
tawo pinaagi sa ilang pagpuyo, ilang estraktura, ilang mga epekto sa
klima ug kung giunsa ang pagpatubo sa pagkaon sa mga tawo.

Mga Porma sa Yuta

https://bit.ly/3hzeTJg
Kapatagan
- usa ka lapad ug patag nga hulma sa yuta, kini nga mga
natural nga patag nga lugar angayan alang sa agrikultura ug
alang sa pagpahimutang sa tawo.

12
 https://bit.ly/3eRD6IS
Walog
- usa ka dagway sa heyograpiya nga adunay usa ka kasub-
anan o patag nga nahimutang taliwala sa mga bakilid sa
mga bukid, diin ang tubig sa usa ka suba gikan sa usa ka agay
sa yelo.

https://shutr.bz/3uYabIz
Bungtod
- kini mao ang bukid nga gamay, usa ka dagway sa yuta nga
nagabuklad sa ibabaw sa naglibot nga yuta sa usa ka
limitado nga dapit, kasagaran diha sa porma sa usa
ka tumoy.
-

Bukid
- mao ang usa ka dako nga dagway sa yuta nga nagabuklad
sa ibabaw sa naglibot nga yuta sa usa ka limitado nga dapit,
kasagaran diha sa porma sa usa ka tumoy

13
- ang bukid nga mao ang kinatibuk-an ug mas taas pa kaysa
usa ka bungtod.

Bulkan
-usa ka bukid nga adunay lungag sa ibabaw o sa kilid diin
usahay mokalit lang pagbuto ug mopagawas og bato, abo, ug
lava.

Pagpauswag
Pilia sulod sa kahon kung unsa nga porma sa yuta ang naa
sa hulagway.
patag bukid bungtod walog bulkan

1.___________________ 2. _____________________

14
 3. __________________ 4. _____________________

5. ____________________

Hinumdomi Kini

Pangutana:
1. Unsa ang mga lain-laing porma sa yuta?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

2. Unsa ang maayong nahatag sa mga porma sa yuta ngadto

sa mga tawo ug kahayopan?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
3. Unsay mga kaayohan nga makuha sa katawhan gikan niining
mga porma sa yuta?
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
4. Mahinungdanon ba ang mga porma sa yuta sa katawhan ug
sa mga kahayopan? Ngano man?
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________

15
 Buhata Kini

Sa mga lain-laing porma o hulma sa yuta, pagpili og usa niini nga

imong nagustohan. Idibuho kini sulod sa kahon ug isulat sa ubos sa
dibuho nganong gusto nimo kining nga porma sa yuta.

Pagsukod sa Nakat-onan

Direksyon: Basaha og mayo ang mosunod nga pangutana og

linguini ang insaktong tubag.

1. Kini usa ka hataas nga porma sa yuta nga nagkauyon ug

nagasungpot ug mas taas kaysa sa bungtod.
a. bukid b. bungtod c. bulkan
2. Kini taas nga yuta nga kasagarang mosaka o lingin sa taas ang
tumoy.
a. bukid b.bungtod c.bulkan

16
3. Kini adunay porma nga bukid nga may lungag sa tumoy ug
mobuto kini sa di-oras.
a. bukid b.bungtod c.bulkan
4. Kini lapad nga patag ug parehas nga porma sa yuta.
a. kapatagan b.walog c.bakilid
5. Kini ingon sa patag nga yuta sa ibabaw nga bahin.
a. kapatagan b. walog c.bakilid

Dugang Buluhaton

Direksyon: Idibuho sa short bondpaper ang mga porma sa

yuta. Isuwat ang mahatag niini ngadto sa mga tawo ug
kahayopan.

17
 Answer Key

Sulayi Kini Pagpauswag

1. B
2. C 1. Bungtod
3. A 2. Patag
4. D 3. Bulkan
5. C 4. Walog
5. Bukid

Balikan Ta Hinumdumi Kini

1. Dilikado Mahimo nga
2. Dilikado maghatag og
3. Dilikado kaugalingong tubag
4. Insakto
5. Dilikado Buhata Kini

Mahimo nga
Kat-oni Kini maghatag og
Mahimo nga kaugalingong tubag.
maghatag og
kaugalingong
tubag. Pagsukod sa
Nakat-onan
1. A
2. B
3. C
4. A
5. B

18
 References

K to 12 TG, CG and Learner’s Material in Science 3

Eschooltoday.com
Canva.com

For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – Carcar City Division (Learning Resources

Management Section)

P. Nellas St., Poblacion III, Carcar City, Cebu, Philippines 6019

Tel No. 487-8495

Email Address: carcarcitydivision@yahoo.com

19