Ball Globalizacion

You might also like

You are on page 1of 24
Mariano Narodowski Milagros Nores Myrian Andrada NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS. ESTADO, MERCADO Y ESCUELA DIRECTORA DE La COLECCION Sibina Cire GRANICA DISENO DE TAPS YMAQUETACION DE INTERIORES BUENOS AIRES - BARCELONA - MEXICO - SANTIAGO - MONTEVIDEO Sergio Manela & Asociados BS ES SS Sr ee caPiTULO 2 GRANDES POLITICAS, UN MUNDO PEQUENO. INTRODUCCION A UNA PERSPECTIVA INTERNACIONAL EN LAS POLITICAS EDUCATIVAS*- Stephen J. Ball’ Introduccion Una de las tensiones por las que atraviesa cualquier an‘ sis politico ¢s la necesidad de tender a las particularida: ides locales en Ia elaboracion de politicas y en su reglamen- ylanecesidad de tomar en consideracién Tas pautas ies y los aspectos aparentemente comunés 0 conver were Tocaliclades (wer Whitty y Edwards, 1998). Esa io del objetivo de este trabajo y de esta edicion especial. El énfasis de este trabajo to pongo en Jos elementos generales y comunes de la politica educativa en el mundo en estos dias, pero también trataré los proce- sos de traduccion y de recontextualizacion que se vinculan con Ta puesta en practica y la reglamentacién de politicas + Comparative Education; Oxford; junio de 1998; vol. 34, N° 2, pp. 119 130. ++ El autor agradece a Alan Cribb, Sen Levin y Carol Vincent por los comens tanios al borrador de este trabajo. sot 2 r ouanbau oawiw wa Bestia FaHNIS souorsipuon sej < nieceq Bago ap OURUE 2 :,SOPEHOANS. TOs craig saiue ‘sopezejdussax opis wey ou eistpios Ugo 3p seudsise so[ 3iusPOO Ge weH9j sewed UZ sefeorns9 SOUR TNE SON warsixa owund asa ue “oBseqUia US ORTERSOUOD [9 Ud Sopeseg, s1qIxoH Udmonpoud 9 cor LUPETTSI SP SSO, ie FeITIT 9p « eABIHIOF OU “AUS DEISTIOD UN Bps9p ep 99 anb (9 $2 “s1UIPII2O UP SOU aun fe ‘ibe ONSDEp O1quIeS (x seioprfeqes x sopeadte Soussiqo8 anua sauope(ai sei UaquOs9p WoDETEAEO? 2p seSou se] (souainSis seusSed se{ 400) parerse worse nox 2p { ugmINpPUO? ap seuUaIs{s SOAS UI (ode OU SBLLIO$ SEISI and eayrulls ou orsy “ea [esis UO;uaNTeIUT 9p PEP (S8dea e ‘sOTTOPOSpT OWiOo sOaDERT SOURULET WE ore opaApaI Wed SoUDPUREAd sel 4 SoUODELIEINRIIGP 3 (831599 5 {SIS DEREATOD TE sa[enuapior» seseurouor9 segonut U2 OP Sasy Dp sopepmnoe sel 9p aduN>qe x aeAI0y af OruIeND (lo SSPRUOTET SoHE so] 1a>0u0a1 soUTageP LIAAEL, eanijod ef aiqos sosugsoduiaiuo> sisipue < somsout enoop Sof U9 PepmnI’gn ns Bpor uo souseAUOTUD ef ‘2802 Jainbend se se9[dx9 exed epeztian 135 apand ,wooeri| ceqor8 ef 9p 31501, 1 .t2Qo18 pepHDaqust et, outett (9660) Gouregy anb of ap souxepins soureso2au ‘seiqered seo UT (gp ofmde> “2661 3102 4 OKT, waxquier 194 iz ‘Sed ‘L661 ‘ssla\n) {Fp BiG OOD ONIap Orde Sepenia>uoD seetEN(e 5p 352d | Bqos pod ts Opusdninsdoser fase ab oun “SpaRUaT p Us Opasy ap siTaLap oda un 9p offosz859P [9 sourean seu esp eper anb ajqsod sa anb axatans so(euorSa1 sopsance ap vowesajyoud ey, anb 4 (9g “Bed ‘2661 'SS!M) “GIGS OeST eper sp secuaiar sopepireder sel, uD -raeqo18 ap oss00.d (2 ua anb eqauaunlie esoime eng SUDIOGIT OPER [Sp 3 = Sub of @ se «iquunons OW exed “eesaqqoad aisa seuUNs99.905 ou aueuodur so ‘o8requia ug saiuaiptiodoput sesopes -n9e24 seoayjod ogea & sesaji 2p pepyiqisod ef 9p «uoap so auiesauioy pepoedea, 9p epipiod ef uo exnsas oy 923 eplABaiul ei dp Oivatuiusiueul -AUTWSIP BUN OpeIUSUILIDANS UG ‘sososapod seut auauza -uasede so| osnpput ‘sOuraIQod $0 ‘PEDIEABTIS ef & ovens ux Sed) .exAe 5 D GO PEpITGTS|a 9p separ se] > oWquies un ap sourunin 9 epmuinsar 19s apand oruguora o[foLiessp [2 A [eUOD “Tee UOHEINS ef ap eUial [a ua UODEATEGOS FIP EDTA odon et, :(9661) PASTA UNOTY ueserx[dxe of ow09 fey 1eqo}8 e\wouor A pepiusapowsog igDerfeMixaidosaz e ap Burm [e onan’ eurng « es92.01 e] Uy soUODN|os seyDtp ap uoDEUKWESID « seaafaox cseaiBeur, < seaiSojoapr soi -ODNTOs sel 9p eapt ef orndsip epunsas ej Uy TEDOT A BAECS -npa eati(od e] ap domeiogeis ef us eitian> Ue Tous eeu -gioduiaiuoo seoquuguoss 4 seaniiod ‘sa[eos sauopipues Se{ Wadtiisuos aonb sojeisuSs ,seura(qoud, ap orunluos un ozogsa ‘erauitid ef ay saqedtoutrd sauotoas san auaa ofegen [q-enosiea ap ored (9 uequsBarny anb zdoing 9p aisa jap sauojen seundie « uodef eBnu0g “(cD ‘eIquIo -09 outi09 sasjed sounBpe us eouersfar a[qesapisuod 2 s> avied uei8 anbune ‘su0y ousysturagz fap < 21u9p129 Ip sepe[[o.zesap seyuiouios9 se] u> o8ey anb ugDeZI[e203 ef 32 sssugue cat ap pepreszotun ef ¢ eeipouut voroenust| eun oBsequia wig “sdogpadso Sows] 4 sofeuoweu SONGUE GS SO Sila ed Tale IRS te [@, QUIMIOLDP (166() BW Oy ¢ iS) nyevas TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS desreguladas de trabajo en algunas economias en desarro- To hacen que el trasiado a otros paises de Ja produccion masiva sea una propuesta atractiva para las empresas muldi- hacionales, Mas atin, mientras las multinacionales son cada | dia més dominantes, una gran parte de la actividad de ca- |r continita siendo “nacional”. En segundo lugar, aun U dentro de las economias desarrolladas de Occidente y en las de los Tigres Asidticos, las nuevas logicas de especializa- én flexible y de produccién “justo a Uempo” (Swynege- douw, 1986) no implican que se trate de empleos inseguros y.de baja capacitaciOn; especialmente en el sector de Tos Jervicios, que en todas estas economias es ¢l de mayor ex: pansin laboral. Y estos “nuevos” empleos también tienen como consecuencia la feminizacién del mercado laboral. Harvey (1989) aclaré el punto fundamental de que “En condiciones de acumulacion flexible, pareceria que distin- tos sistemas laborales pueden coexistir, codo 2 codo, dentro del mismo espacio, de manera tal que los empresarios cap talistas pueden elegir libremente entze ellos” (pag: 187). Y en tercer lugar, las polarizaciones de las economias fordis- tas/posfordistas-modernas/posmodernas no son tanto for mas alternatvas de capital y de regulacion, como “un Com plejo_de oposiciones que expres Tas_contradicciones culturales del capitalismo" (Harvey, 1989, pag. 39) Entonces, los dos temas generales que quiero dejar en claro aqui son: (1) las cosas han cambiado pero no absolu- tamente y (2) mientras estos cambios han producido nue~ vos problemas “de primer orden”, éf términos, por ejem plo, de la demanda de nuevas habilidades, también han producido nueves problemas de “segundo orden”, tales como las amenazas a la conservacién de la legitimidad y la autoridad politica. No todos tienen la misma “posibilidad” de éxico en el nuevo orden econédmico. La estructura nur cleanperiférica de Ia economia global.y dé los mercados l, borales, globales y nacionales, parece ser muy semejante # GRANDES POLITICAS, UN MUNDO PEQUENO Jas.cada dia més visibles polarizaciones escolares de tipo “qunfo"/“fracaso” que se dan en los sisternas educativos de“reforma de mercado” En el espacio del que dispongo, no tengo posibilidad de analizar adecuadamente todos los aspectos de la in- fuencia que la globalizacién tiene sobre la educacion (ver Harvey,-1989; Brown y Lauder, 1996; Taylor y cols., 199 Jones, 1998). En efecto, no tengo por qué exponer aqui to- Ga la complejidad de estos cambios globales; solo me abo- caré a aislar algunos de esos aspectos del cambio que nos permitiran comprender las luchas que hoy se dan alrede: for de la politica educativa. Sin embargo, deseo senalar ‘Suros dos aspectos especifices que se relacionan con el cambio global que, sostengo, tienen una importancia par- evlar para la comprensin del “sesgo” actual en el desa- rrollo de la politica educativa y social. Se trata, en breve, de la incertidumbre y de la congestion. Harvey (1989) sugirio que el ritmo y los contenidos de Ja vida cotidiana se han vuelto mas efimeros y volatiles. La produccién de bienes (commodities) pone, creciente- mente el acento en “los valores y las virtudes de lo instan- taneo y facilmente desechable” (pag. 186) y se concentra cada vez mas en “sistemas de signos més que en los propios materiales” (pag, 287). Este iltimo factor, entre muchos otros, ha contribuido a una “crisis de representacion” (Harvey, 1989, pag. 298). Todo esto produce un. contexto propicio para la “fractura del consenso” (Harvey, 1989). Esto es, en parte, lo que Pfeil (1988) lam6 “estructura pos- moderna del sentimiento”, algo que conduce “al terror a la contingencia, 2 la que se ha vaciado de toda posibilidad de significado azaroso” (pag. 386). El sistema central de va- res al que siempre apeld el capitalismo para validar y juz- gar sus acciones, esta desmaterializandose y desplazindo- ser los horizontes temporales est4n colapsando, y es muy “dificil saber con exacutad donde estamos cuando se trata 107 xOPO1O BABU E2 » ap TH[AUSUEPUG TOMS SoU wert) (6 Bed) so “enyeiuapor0_« sopeztietasnpunsod 393 dio souDus [2 “oIDEIMpa e| < SOUIS{GOS sO “EH! Bani SSBDE DT aL uo ,orquiED un opuaztiaD 152, 2Mb “47 “9p $9 +, eIKOPOLIO ASHE ef, UOseUTE|| IPED SE 3nb of Uos ognuspt 2 eanzonpa wansojex ef uD sopeuOIEUAIUE SEA eadhiod se{ a1qos sauiauinyon sop sns t2 eaneonpe eansiod er 2p woDesoge|a"e| ap UODETUIs IP OBES [2 Gos MU ~ shexa waraesont 2 woLaUUNsas (BPEL) [NO APMED, sp[edo(se S021UI9G099 ‘ab Feonvjod < seaui0 omnia wy UG © GauNde 2 “Sees SORRESEpS TOped BGI $0) Us TENpLalput TOprUsnsuo> jap apmneis e UeTiquIOD sib Seauuyiodussrdo seanedape Seanad sey od opeidssoadai uaiq miso eonsfod e 49 ous mp Sisy sormearusisur ueyesas ou souomsod sel 2 nS seouarapp se ‘0389 opeseppe Zaa eur, TOUISGOS SOT AP FEraijOst spur [pp seoureHd ej us une ‘eDUapU? Yo L9H \ Cas siusureiep anb wisipiossod ouedarse [ep sowadse Eq ‘stateanpa sented ap Sozoparey{ sof anu opuaHe> jens sos WIpsOjOoU ,uOHALOS, e[ & UO'SSUPE A SL “Zowiodns somadse sns uo souaus fe 9710 SUATURTEXODEP “aaESHD DepED, Bua OND SiseyeD 9p UQASAND oun SPU Las ae seta) sois9 & aieyal 98 9A of WO soonITOd spa Sie Soy SATUS SEDUSISF $e ‘sudusa‘s azmo0 ou1o> (= “e28 Sead ef wd “(G66t) UonngY ap ouEuds ousst{ede> 9p O19P are esioze 35 ownpoisg (g Bed) oweuany (ede 120 yousesap fo Wo { jwHoUoD® ep aNef> S9401995 Ua EOISIAN oer et auuecpaur eguzouor> e ap uODIALIp e eAUEBIO anb “on(Sgrennse ate Qu9ul09, Un Owi09 OPZST [PP OOK jop soururigt > optuyap 498, apand anb ‘OuISTpZOROT [> Sred eno sod 4:(g Sed) oantaduro owsrtenpmrpat, [2P agioerqa[a2 eun Oued Ise ‘reisousig 2p opesg [9p 4 SKE ond sopepiine seq ap wooeznerted ef ‘sovestpuss S0f 2P 49° “bd fap & feos onsed [ap uo|DINp2s Bun a1ueIpaUE OPEDAAU OWaNDEa BaNAW WA 'SWOUTIOR Sat RS Dp pEpmLa’Kay seu 29.9 anb o8fe ous a SOA FSP uosauiBns (9661) BETETT UNDG “epenoopecs 42 ,u8ofe, exqered 21 seat[dxo 9p a4 own senondasr ss op siBa[2, uwupod seaugod 2p sasopa2eq Soy ie Se anus « asieaiued cerpod anb Souoinios, se, ueros sa(gno? ‘se2uoitia “{eOOS < eNAeONpS eDAITOd ae sowESsy “& sewsiqoid, op pepnues eun aeiieioud WOW ora “3p (066t ‘tesnpeddy) ,adeas> op seonm{od, sess SEpOr ig {sB218ew saUOdn}og? TepeUiontios SoeuOHy STGP SANT pT SE os ero ODO Sur Sp SSUOTSSHo LS SHES OTE BoE USAR (1g ‘Bed “5G ‘SOO { wopiol) {OVIMBIETTS GBT UW US EpCCIORTERE OPUSE PRS UOTNS Hy 290 eup) “{8BOs EO 9p A BATES USMETAEIOUIIP Ip IRIUT SOT SEIS TNE SEAT Sel BAUS "OKOTE Sp ep -iprad Bj se 0189 ap eHUdNDIsUOD CT (F661 “S[02.< uopsof) seantoals SouODWOd Seda A SsuOTSfOId SEADAT SEA se[ U9 ,epedapiosep wonseSu6, ef 10d opeceuaure wow enuanaus 23 30lkq sus 0p [9 4 ,OLBUBEUT OMNES, TS -,serp 9s anb se] ap uo1se9s9 onaatdioaa> [op epoIsaden of Uo «ule aIUBUOKSaIdiL (> so auquinpasaour ap seonsjod seaanu sel ap o1assu09 Anut ( auesazoi ovadse up, pepimuguos as apuadap anal sdf 3p [emos WowsyOD k OstasUOD op SSUODIPUSD Se DAO Ip opuezuswios tase spond (.g61 SiG yA GSeT) Ope -SBiokap ous, 18 Sesqered sen0 UT (863 ‘Sed ‘696 Kanzep) sazopea & sopertgtudis ‘soroazo A sesneo renpesd 2p YY ACLS LTO” NT Se AN TL HAIN NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS 1. El mejoramiento de la economia nacional por me- dio del fortalecimiento de ios vinculos entre escola- ridad, empleo, productividad y comercio. 2. Efmejoramiento del desempefio de los estudianses en las habilidades y competencias relacionadas con elempleo - 3. La obtencién de un control més directo sobre la cu rricula y la evaluacion. ~ He 4, Ta reduccibn de los costes de la educacion que so- porta el gobierno. 5, Elaumento de la participacion de la comunidas Ip presi6n_ popular mercado. Volveré mas adelante a la sustancia de este paquete de reformas. Avisy cols. (1996) hicieron una afirmacion pare- cida sobre la educacién postobligacoria y la capacitacion - — lo que ellos llaman el “nuevo consenso”. Ciertamente, él Libro Blanco sobre “Educacién y capacitaci6n: hacia una sociedad del aprendizaje’, de la Union Europea (1995), anunciaba “El hin del debate sobre Tos principios Ge la €u- cacién” (pag. 22). Conceptos tales como “sociedad del aprendizaje”, “economia basada en el conocimiento”, etc» son potentes condensaciones politicas que estan dentro de este consenso. Sirven -y a la vez la simbolizan— para la co- 4 lonizacién cada'vez més marcada de la politica educatva= por los imperatives de la politica econémica. Levin (1998) sugiere que a veces es la seal Gé Tas politicas, mas que #3 sustancia, la que atraviesa las fronteras nacionales. = Seria ridiculo afirmar que existe una idea principal, o@ incluso un conjunto de ideas 0 de influencias subyacentes, en este paquete. Sin embargo, seria igualmente ridiculo igi norar las conexiones y correspondencias que lo atraviesa! GRANDES POLI/ICAS, UN MUNDO PEYUENO Se pueden idensificar cinco elementos o conjuntos de in” fuencias, Las presentaré muy toscamente. Algunas de ellas tienen un estatus analitico, mientras que otras son mas sus- tantives, Una es el neoliberalismo o lo que podria llamar- se ideologia de mercado. Esta establece respuestas de mer- cado espontaneas, no planificadas pero innovadoras. que superan y van en contra del cambio planificado de la bur rocracia partidista ¢ ineficiente. En el Reino Unido, esto ina sido de particular importancia para la formacion de aquellas politicas a menudo tldadas de “thatcherismo” (ver Ball, 1990); ciertamente las reformas educativas en ¢ te pais son una prueba de laboratorio a Ia que otros gO biernos prestan atencién cuando contemplan sus propias reformas (ver Whitty y Edwards, 1998) ‘Un segundo elemento son las nuevas economias insti racionales, “que buscaron explicar l funcionamiento k vida social y sus diferentes insttuciones, la construccion de , ial y sus diferentes insutucion las relaciones y le coordinacién de los comportamientos in- dividuales y colectivos, en terminos de las elecciones y acct nes de un actor racional {eddon, 1997, pag. 176). Esto im- plica el uso de una combinacion de delegaciOn, objetvos.c Incentives, para lograr el redisenio institucional Se basa tan- « to ef Teorias economicas recientes Como en las diferentes précticas industriales, las que a veces se conocen como ‘mite P bishismo” —el reemplazo de la especificacion de tareas por ia fjacion de objeivos (ver més adelante)-. En educacién, elimpacto de estas ideas se hace evidente en Ta fniriada de iniciativas de “autogestiOn local” existentes en muchos pale Sesy estados del mundo, también es evidente en la psicolo~ gia social de la reinvenci6n institucional divulgada por tex. fos sobre “autogestion escolar” y “mejoramiento escolar” Chubb y Moe (1990) tambien ardcularon lo que ellos des a CD) YY criben como “una perspectiva tedrica que relaciona'la orga - | desempefio de las escuelas con suentorn: (pag. 185) tinucion; i Stl jp omer “(g6t “euXouy, < aides) seanstod ap ourersa.d 2p sosanoid a1ueipaut ‘ofdurala 10g “(ggg “zunasdod) .SE5P! ap jeuoneuiolut woDeADp ef, sear od « so[eDos Sp ‘BYGEL ap Saat & Seopr op OlNy uM axa ‘uoureIDasip seu { ossutid ‘seisGeui 30p SOUDUE OL fod “9p epIpuaite 35 5p “Sad SeouBnguT sas9 9p jeuoDeUAa1uT aoDeBedoid &7 peonuo> fonuorsap,, ure Of (9661) &eO NC sore -mnuns efoge < em, ap aiquiou ja uosarp at (SBE) HEU uiaieyy < siaiag 0189 Y “(s0.80[ soy { sapeprreded sei wa Sep eseq uODENBa.uoIme ap SOULIOS SaIUOIOFTH SUI AP WOISNISIP aun exed ‘gget “anny 19a) sosB0r Sof ap ugmeredusod ef 4 soanafyo ap uoDelis ef ‘sauorenyess se ‘ofdusal> sod ‘ugoe> syuaoine & eure 9p seuLi0s seaane eon2gd ua uauod 3s ‘Ope Ono Jog “sepeiofea aIuDUrEYE eynsss seusaiqord dp uopnyosax ef < euosiad eaperorur ef < ‘sepeda/2p uos seam Censquruape sapepitiqestiodsa. se sopeayduzo soy 2p (onu0> jp ueqeqrusod anb ,ezueyuos wood, ap sastiosin soporsut so ap oruarure(afe Gn umuasosdax ‘opel un og sortfopered aitaurepunyosd wos so(joziesap saver “(19 ‘Bed ‘9661 XPD fag) ,saiqeasap owo uefmasod sofia anb satay soy sex80 ap doxd 2 402 seuossad se{ ap e1znpwo> ef cevuoUMNASEA 9 “reas “eauyap ueasng, sasopensiutape sof [eno e| 2p OL (55 eanayno, BUA # OI{ND [> aTRIpIE FeO SET WS Sopes|duss so] ap os|uroMdUTOD 9p SoULIO} SEIUG, BHAA uarqure a9Mse8 9p oda onan 13 “(ZEGT ULLMAN, ( ayueig) operiau [2 & esoudura ef e sopensape soususi80 sod o7edursar ns & sajeuorsayosd soy ap sosneztuedso Sou “ounBor sof ap oiuacurejaiueuisap [9 eoqdurt oy “(661 ‘2 ei) se90089 SeI ap SonneTTUEr0 sauouRBas Sof ap UDELL “opsuen ef U9 feDaD o1UDUTDI9 un so “UGESE 9p SOjopou sonst 50] BRUOSINd 0d DA, So fowaiip [> “OATeONps LOS fe ( ueunayy) dOmEAOuU! BI 9p JOfea [EA aiuaED ap oidesu0> ye eo1a9e as ie |, pepifeD, 2 Uo UODUDIe ef aidauTaIaeIsTOD EAERGTS ugased ap oda Lonants, gmat attahcalsinca thant iti re a 42, ued an O18 “erup upaangen stat oy aes cee on avin oMETORApOMT aA Sp aus aisa ua $5 wpaRaE eT 0: {sasred stas se 96 uoistos eum exed “F661 fem mooie 2 axod women 193) ouenyadey oust, (09 [pp mU>urepuny o1vadse um $9 upiquIED uOHD9I9 ope { qgnuD auauresanu 199) sopitin| sop -#sy 90| U9 Sopeneas eanesapa eutsoy 9p soLuaiat se» aiueuodux ausuremnonsed awauoduio> un ap een a “BONS UOISIVYS Hf 9p econ ef s9 orsautapa ourend fy 19190109 [ap OX -2mo.d anb souresaid uos (219 Sour sourcet Selaee 308 ‘yei01 pEpiteD ap Wonse8) uoWesnpa u>.(narymuwiofiag es> 1e:80{ ered sepeuastp seagfoadse SesSo[ouDa se] 2p seyonut “PusuImUD1> ‘K “OUuMsitOD [9 ered (euaiayosioIne X epeD ~ipoo exaueu ap ugweonpa ee ,ueiuasaidas, anb sous 2p seuraisis euoasodod (ianmuuoliad et Teude> ap sopod [ep uossueds e ap « pepereqorso ef ap ‘ugtaeanpa ef ap uo! euro pswen ef ap aured owor ‘une sepy SSUODEETIOD SET A COTRAHT-o SEIS 9p WHPIpiss 3p Sou Son fuosaid of © X ugioupasaiut e i 20 eDanput uw: 40} euQ -UODISTIp 9p SUMTEDSG un . stenaed eae ie oussixe « otra sauaiqure & ctr dd 661 ‘ueune: orpaur (9 « opeisy ja anua sareuoroury merauresensa ssuOD “FIa4 929|qe1s9 anb ugnsad ap ordiouuid un sa Spamrouuolice “(aux Bed) TasaTEceSap 0 (aqeinsusaT Tp $5) omneisdo 2S, iraTraaTAT gece (F951) BADR anb of 59 sepEHOV> ‘aut ek se] woo ezefamua as onb pouanggut exaoia1 eu, ste a foe ue YY 14 NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS. Reino Unido como Nueva Zelanda han servido como “labo- ratorios politicos” de reforma. También sirven de ejemplo las actividades de grupos como la Heritage Foundation, la Mont Pelerin Society yl Institute of Economic Affairs; aunque sus efectos no deben ser sobreestimados. E] movimiento de egre- sados, especialmente de universidades norteamericanas, también es importante (ver Vaneges y Ball, 1996). En algunos contextos, este movimiento “wansporta” ideas y crea una es- pecie de dependencia cultural y politica que opera en la de- valuacién o negacién de la viabilidad de algunas soluciones ‘jocales”. Tal como lo expresan Max-Neef y cols. (1991), “Si net economista latinoamericano deseo convertirme en un experto en problemas de desarrollo en Latinoamérica, ¢s ne- \, cesario estudiar en los Estados Unidos 0 en Europa para ser \ respetable a los ojos de mis colegas del Sur y del Norte. No hace falta aclarar que esto no sélo es peligroso sino también absurdo” (pég. 98). También existe la actividad de varios “en: trepreneurs de la politica”; los grips o personas que "venden’ ‘sus soluciones en el mercado académico y politico; “la auto- gestion escolar”, Ia “efecuvidad escolar” y la “elecciOn educa _Uva", todos ellos son ejemplos vigentes. Esta “venta” se lleva a ‘cabo a cravés de canales académicos como revistas, libros, eic., y eambién en las presentaciones de carisméticos acadé- micos itinerantes (ver Levin, 1998, para un informe epide- miolégico sobre la “propagacién” de la politica). Por illimo, existe el patrocinio (sponsorship) y, en algue nos aspectos, la imposicion de algunas “soluciones” politi- cas particulares por parte de las agencizs multilaterales (ver Jones, 1998). E] Banco Mundial es de importancia particu- lar en esto, tal como lo describe Jones (1998): “Las_condé- ciones del Banco en el renglén de la educacion solo pue- den ser com) rendidas como una apuesta ideologics la promocion de un sistema mundial integrado en los linea- milentos del mercado” (pag. 152). Sin embargo, es igual mente importante comprender un segundo aspecto de la GRANDES POLITICA, Ux MUNWO vee End diseminacién o instiucionalizacion de estas inluencis, sobre la reforma, su establecimiento como la nue ortodo- sia, es decir, como marco discursivo que Limit Y ‘dentro del we Sg vpiensan” soluciones. Existe una concomitences © Cae coirespondencia, entre la Togica de Te glo alizacion (como sistema mundial de Nbre comercis) y eLnuete terre > yelnucvo no desde él cual s€ ~aliticas sociales. Nuevamen- jensan Tas pi te Jones (1998) senala que Tas “Nociones de bien péblico SGmbian para acomodar la reduccién de expeciatna sobre euiso} 2p osanoud (9p She erDdR| eu SPILE OE oe eo) [eL, 1SpOT UB ofa “Owsand ws us eotouTUtiod SanTod pane TaNTTEd X Swap AUST 9p seullOF TL Haare ‘olio 25 2k oun “sab onder da ‘Soansfod soBseH CesT UGTA seoqyyod sexe ‘seusapy “(CF ee (ALUpDEASTUTMIpE ef ap auiBipered Oxon, ourell (1661) coyfy anb of ¢ ,2oueasip e| # rensturumpe, mule ouad SHEED Bp UTTDIT ap CSoana|go 9p GODeEE 9p S297 Sp apoeTTON e ‘sued eno Jog “(@uefape seus 199) wee enn 25 uprautea pepmrqesuodsax ef Led “joo ey euLTO;o4 B| 9p SOPM[SSAS SO[ 2 LOPELLOAP! [F ey te oc ou exoue ‘San of Bs0YP! :estwoLsNyt 9p O2188q odOn rar ype an ef uD WOO Ua MUL CUT «S1UdL Fodopin, euriosex sun 89 ‘ope un sod SONU soqonu US ERODURY OpeTioU WP ,eIBeUs, ef sOMIfOd SOT CHE (egt ‘Sed) ouesuaurear “sou ofgand jap saruait & satozes09 Soj ¢ epi eueduse> Gan ‘qiusuredouud { oxouitid ‘so omsapout OPES [9 2 rgd ene faqt UOOAIONaH eT, “(FG6L) UBuIMaN. rUDse A pysaltug Bf 9p e2180i e], ueruasard ,opeara 2 : ace. ,OpED/9uE 9p UO!DA souunas ua pensinps,eutiour? (0961) 201 ab 0 . |A9DUE 9p SSUOLDIDUOD,, Se puoo,, se ap oAusp uasared: i aia : cpuene seemed oxen en wou SOpepDUCH sry 1 REASdUOD sius|se sun eX (OAnes NBS OPTEWDEGD oP) sSTEOURTD SO 99 DENA Ale oT "RBs o1sa ‘feToDMAAS uNIDED|Ip /sa[ei205 Sopeazayy ‘exSeur ef eseq as anb 340s Ma. 5 sath sigs en op ergo nm soucuaesre : «ge un by (9 Bed) sooququora seursiqozd so yadsa1 eum upiquien ou10 ee 2 pepiinbuen 2218 120 BAH 2 STN, Surry (5661) TDedoay anb of 9 fo EL, 2p RAR] wi #9 SOE semiaiqord “UGO[OS, OUST EARET PS CALOPST 3 er: ip eSISUIOS OBESTSUE 9p SOHO 2p sow uo Bourn | an sabe st pa exginb uelnoased ug ‘sopeynsas soyptp esed oxode qo ered outo> saferiareu sopernsa1 smasu0> ered, Syaluyona3 s¥3i W704 N3 S¥IDNIGNSL S¥AION TR NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS el Reino Unido se culpa al “maestro incompetente” y \cas le la (ver iti. al “frac de arcu (ver Thrupp 1998, sobre la politi- Dicho en términos més generales, es posible discernir, enue tanto ruido y celor de reforma, dos programas de po- ica que estan relacionados de manera compleja. El pri- mero apunta a vincular mas esirechamente a la cducacion jcon los intereses econdmicos riacionales, mientras que la 1 Segond implica un Esado_que se hha distanciado de la fucaciOn. La primera descansa sobre una clara articula- cin y manifesacion del Enado en mu expectatvas sobre la educacion, mientras que i segunda a las insticucio- sal menos la apariencia de me anconomfa para el cum plimiento de aquellas expectativas. La primera implica una reafirmaciGn de las funciones del Eado en la ede: ak aura como un “bien piblico”, mientras que la segunda hace depender a Ia educacin de las fuerns del reado y de los métodos y valores de la empresa, y la re- define como un bien privado y competitive. En muchos as- ects se espera que as inscones educatvs adquieran les ycaracteristicas del “capitalismo veloz” (Gee y Lankshear, 1995); esto implica no sélo cambios en las practicas y métodos organizativos, sino también la ado cién de relaciones sociales, valores y principios éticos com pletamente nuevos. Podemos ver estas dos ageridas politi- ¢as.en una variedad de paises en iérminos de un conjunto generico de polfess“elecciin educava y competenca inuiucional auronomia loca, adminisracion como se fundamental, administracin en bas a tesulados fund reenelne curricular- con variaciones y sesgos locales (sidan) vgrados dierent de spliaciOn. Las versiones mis purasy fueres de este conjunto estan én Inglaterra, Nueva, Ze nga ¥ Alberta (Canada). Las versiones combi- nadias vde baa ntensidad se pueden enconcrar en Frar- : ia y muchos estados de los Estados Unidos GRANDES POLITICAS, UN MUNDY PeQueRY Australia, Paises como Portugal y Suecia tienen versiones hibridas y de baja intensidad. (Ver mas adelante [a discu: sign sobre recontextualizacion.) Mientras que en regimenes anteriores “lo impense- ble” derivaba su energia retorica de la critica del elitismo, rca de los mecanismos utilizados en el establecimiento de in nueva ortodoxia en educacion fue la critica de la pren- cecn faior de Ta equidad y de la justicia social como parte sa “de Ja equidad y de la justicia social come diel diagnostic de las deficiencias existentes en la educe- hon lo que en otro lugar llamé “el discurso de la ironia ‘Ball, 1999: también ver més adelante). El Banco Mundial Ye a ia equidad como una de las preocupaciones residuar Tes de los gobiernos en los sistemas educativos mercancil- zados. Sin embargo, como parte de la légica de la nueva cerodoxia, 1os propésitos sociales y de bienestar de la edu creson son sistematicamente dejados de lado. (como lo ha- caer Banco Mundial), 0, en efecto, la educacion est4 cada sco més sujeta a criterios de “valor de intercambio". Es de- cir, la educacion no se modela simplemente on los méto- Gas y valores del capital, sino que es, en misma, traslada da al_concepto de mercancia. Dentro de todo «sto, Tos: temas Teferidos a la equidad no desaparecen totalmente, gntes bien son “ubicados y reubicados”s “discursos antago- antes bien son “ubicados y reubicados nico son pegados” a las avevas politicas’ (Taylon 7995, pag, 0). Los significados de Ta palabra equidad se rear Pg etrabajados y realizados de nuevas maneras, “'y se des: teen cobre la diversidad de perspectivas de sus principales protagonistas” (Taylor, 1995, pag. 10)- En efecto, en el campo de la educacion y la politica so- cial, generalmente la nueva ortodoxia, ¢s decir. 1a solucion de mercado, es una nueva narrativa maestra; discurso PL femdamente fisurado pero primario que comprende 2 "a fitoraleva misma de la economia y, por lo tanto, al posible Tbanico y alcance de las politicas como tales” (Cerny, 1990, pag. 205). El discurso construye el vema, como orurre con 119 seanyyno 4 ([geg Sed yest woruez wen} odtuan [9p OEP oruawiour UN ta OpEIsT-uoDeL euN ap sauoGMAsE SAT sdoutid sey op sarase sor ap wow" Bf & 4 ooa2zid CLEP euiad (e oDseut ap uaAuis anb seuaa.o « saio(es ap cruel “too, un so fewomeu eojoapt Eun) SoeUOIEL se SeIOLOaPL (Qg6L ‘tee) sermon asaedguy ‘(066L ‘kui9g) seoagiod sean “oaunbse seiunsip se 2p ON1UIAp SaIUALOzID SEADURU AP SEPEL cpaddiaqut 9 sepiqoas wos uaiquuer serasjod 9p seapt se] (661 “I]@e) O12:9109 OrxexGO UN Ue SOUOIDEDNAL 9) agouujeuy & UQDeULUDsIp 9p ‘Sorxar ap woLDampord 29 ‘SED Mangut ap ofaueut 3p soxaroid sofoidwio2 9p oxpaut sod Soponponut Ssose[p 020d { sosofsuapuar uos soprasourAl sopegos opeiseniop ugise anb 10412 & eqonud, 2p so1unse cosnusoidusos ap sduOIN(OS ‘sopEtexEsap sorseN Hos sen ayod seq 9p sured soseus 2] teuoroury sepod 2p ousted Gl eBuar arb e509 s91nbfero ap eased ef e sue sod seyan Gpump auauauanzeg sou { “sepous { seouapdan ‘so J Saasssur Seno opdenqeqiie ‘sured eunBye 6 soped PersaRbops OpUaei09 { opusents ased 19mO[E 29 rap HUSUSEA A TOTO wedo> as KomEIsOAT US Hou STapT SP SOW sey saqnal 3p eap[o 0 sfefoouq ap ofeoord Ga ‘aust caiope wunsted “>{qentaaut 39 s9[euo(zed seanyfod ap woe G eanp exouent eun 9p eoazead run uP o soamsfod sor -xg} uD HaIMpeN 9s (POUNK O) ZA BEL Seis ‘SEULP {uo “Dapp 2uqe{ ap eLOA ef TeUoTIMASU PfeOOID BAAME ef ‘OU! Saessqyoan fap seansiod set U9 oxjnd0 oatz921 of@pout Un 9 sordoutid ap orunfuos un srux92stp ayqisod eas anbuy ugieztjenaxeruora! & owstTe207 sordanuion sauor> “werado ‘sorago ‘sasojes ‘sapepunaiqns ‘sauorelas ap LOIS vedstp cu Bp 95 2puiop ‘ofarduio> < aidarmur ‘opeadmua | Qu cSoat ap odures un :opeaiout ap ausaisid ee EPONP c DyIADTE CANTINA SY aLpOe SIE 35 ‘sesoueu seyonut ap sose2 soupau ua Seperier sein SPULTOF SAS“ lodeonps ze anb epRquIer ous i (SeOT-BP-SeIINPUOT Uatibaseid So: qeod sitio ask ‘5 SO[DMIETE OPUDGABL frso 28 anb Of95 $9 ON (ol Bed “G551 ‘5109 NERDY) ,CDENIDS TUS 3p OMT US TUITTOT 36 WS GETIpS TeMaIOD “oamesTpsS OPS eo TOPRUNSUOD [op BSesDOUIap Buin OUIOD ePID, -3F 33 BANESMPS SDEDOUTDP eT, “eOURsU ap saurprel oe epou ap wise anb of o souart Sor eyzanoide anb Bupa ion 2 uw X ,zovard alerpuaide, (2 exed so, rieanpo S08 -aaf wapuaa anb sepuan se ua ‘sesauodel seurepunoas se; -aniosa sey ua uesn as anb .22seu ap,, sauisoptemn sof U2. nie -eo{saurearsou sejandsa Se{ 9P UOISIAD{91 Bf 3p OU [RUD [2 eg * (1995 O18a1se, fap eonsiod ef wezrqna anb souesaidur> sor ua 4 ,Bepifes e 2p SSNUNE, worased onb soaneonpa sax -ojnsit09 So ud ‘aiudyo (ap s>tE9[e [eX exnnaduso> ‘epen “Duar ejanaso ef co 24 96 upiqures ‘ugpesnps ua Openiout ap seongod aiqos sorxa1 soiuia ap 20194-10199[2-2aped (>) AUETISUT FT To ‘Opie OWIy [2 W ds100 9pand oust ors (g¢ Bed) ,osesey o1e[> un so owsstezaqtt (9 auodord anb~ sopeinsoropeng (9p peparqnp. wf sound exedf9t©{ 20 uF & SOIURTOL ‘SODuEIG soyDeUE ap eULLOS Bf Ofeq aruaLE fesous8 ‘euomeu owsto19y [ap WoODMNsUT ef xIRMsUOD | (24 9p ‘ueSeay ap orepueur {9 s1ueimp ‘sopesadsasap sor tart, ou109 erquDsap (9661) ssoy anb of 9p aused “(G66 ‘1okd) sousorde oxpeua 9, speuede onb st 2 nuaypo mt 22 pom TOR 39 Heo wo ee SueasoNgD opstd SHORE (e349 ‘dd Sg6q ‘utessnpy A usnog) ,unur : fod © onpeastaupe ‘exoorunsut uoned o pep slepour vun & eSarensa, eun s (““) sordasuo> sof ua et Serersuod eun (>) ) auorsaaineay “W ua *,suouorg fe fap tear) 3th us adua.ayta pur axmaunGic., “(ogst) 'W Teinpeddy sed1geuSoujqig se1su|sajay _guapuodsar sassiaiut 9nb y?, sousenunB card soureltsanatt ‘seani(od sef 9p doreZt{eTaxa1U0D “au ef uo OWLOD eAgeInpS eans{od Ho es>UaBua\LO? ap sotioned sol uo> woDeIas uo cue ‘sz2uOUy “PRDDETINTE 9 feaoben eioger Opediou (9p don FeEUOD Bl & aaaay solemos Seleiuas sel ap OWtaLur usiaeur pp oiadsai wpaus Sse[9 ej ap souorredns o5id SOCUT se] woo euetODUS? afqepnpUTEMT UrSHTDTL soaneInps SOpEDIOW SOpeLIea sol US PE [Geyer ef ap _ugoenbiesslar e| & BODEDGEIAIP Fy Sosy Sapepwoeder ( c1suss ovepp "exe! 2p sou aiiir Oo seapeanps sopepramuodo sei ap UOT ARID O[ EA OSSISE [E uasayar 9s !epe|NINswa. [eUOS ~ayoud wong 2 eo 1opeleqen ja ered sonusoUt, & 0 unenttre810 ap seaant seuros & a1UUIEIOS 919g SSIs ou FESUBNpTT 9 souTUETSUE Sowa “wARKUAP uo ‘o1oq “STESTIEABTROSp SEE IO}S! OPI BEY sets SPA TUPHESUPS SIGUE STON. TELAT 5F S9TERD SECS TERT e (ep el A Soroen 56] e OpuaANU) uDDEUTTIBST 3p Faved Se A soUOpEATOM Sey Taq so eu “sila $s Uo ODEON ap LOSUOsd eT “(BHUOUOD? onsnOad OdNAW NIT ‘SYIIxITUd Sede SS rauioorg [5 49 oruatuss0u09 (9p (aded jap soiqused Sor e -e90q -urer ‘eareied) ofua{uiDou0> (3p UOBERAUES oat a1U9I249_ef $9 sopergtuss sof 2p UODeIOGeIa04 2 ap AaB sordade So] 9p OW ‘STENIPUSTEE [> 1 “LITStIS OP SpA OpesTIps 195 STUB 9nd Ol ap ‘TOD -Bups BF sp opayids o eiquies wiquin od - UGDEINPS Pl DOI « CAUCE BF 3ND Ua SISUE q sASHS THE ‘nb sap sq -nbe sopeautjap eontod ap sousstuesou < seouonygut ap ounluo> fa tod sop -2180j “USpio OpuRsDs | ovuitid 9p “sea |ODpI > SeIUDEHM seuaToasuo> Sel ap safesouias seurs0g seq ap WODUSTE Ff TERI eUOgap ot $91e35| sopLIAst, J ISUODATONS TouoHeEea Sef ap EsOpEpImo UgDESA sad eG anb so ism ap ound We "(PS6L) 20 2D ._S2[BA4 S9peID0s sor9959, Sof e « soDg{29dse SoSse: sts # anb eaneonpa eonsiod ef 2p so21194a8 sorzadse so 2 swat asayjaz as anb ofeqen cut ap oeszed 2 opuata {OA FeUTULIA eLaIsMG “soTEUOTMINSMT SEOMIEN ~ORPEA Sea EMIT ef SeoHifod Se] 9p EURO, e{ sensiSer opuanb ay ‘nuamjeug 4 ‘o8requis ug “¢ _ Sejeuopeueidns seuade seq ap somaruruonbor ap remagno & eonstod uorxognus® ‘feD0s oreo. ap sofapour sopetsen unas seperdope < sepeaqde ‘ouren sad ua sepeutor uos X esandsox ap sapepmqisod se eaStrases ‘osimostp [9p orpau 1od ‘pepunas amas +409 ap aqqernaut eursog eum ud WoLIaLAtioD as anb A “p Tere uOPUTy BUM & e2{Bou BELO; Bt HOUDA UDG trea ,sauorn(os, seis9 ‘gue1sqo ou ‘anb maSng-¢ ‘eaneonpa Uomeimonassax ef & eat 0J24 ef 2 So229J9 sms 1990u030x < seuta{qoud sorsa 2 seoupuad ,sauoronios, ap o1un{uoo an seatmUapT Z YRC SM TANTS SWS “TSUOHeTEOT Siussasp | ret NUEVAS TENDENCIAS EN -POxiTICAS eDLLAr Ye Popkewit,T.. (1996). “Rethinking decentralisation and state/chil so- ciety distineians: the state 2s a problematic of governing”, en Journal of Edveation Policy, 13, pp. 27-52. Ross,A. (1990). Ballots, bullets or bauman: can cultural studies do the ight thing?" en Seven, 32, pp. 1788. Seddon, T., (1997). “Markets and the English: rethinking educational vestructuring as instGonal design”, en British Journal of Sociology of Education, 18, pp. 15186. ‘Swonach, 1 (1998)."Education, vocationalism and economic recov the case against witcheraf”, en British Journal of Education Work, 8, pp. 53) Swynegedoune, E. (1986). The Socinspatiat Jmplications of Jnnenations in “Industrial Organisation, Lille, Jobs Hopkins, European Centre for Regional Planning and Research, Taylor, 5. (1995). “Critical Policy Analysis: exploring comtexts, texts ‘and consequences", en Discourse, 18, pp. 2536. ‘Taylor, S.. Rins, F, Lingeré, B. y Henry, M. (1997). Educational Policy ‘and the Poitis of Change, Londres, Rowledge. ‘Thrupp. M. (1998). “Exploring the politics of blaune: school inspec ton and its contestation in New Zealand and England”, en Cow parative Education, 34, pp. 195-208 Union Ensopea (1985). White Paper on Education and Training, Tend vend Learning towards the lrovning series, Brussels, European Union. Van Zan, A. (1997). “Schooling immigrants in France in the 1990s. suc ess or faijure of the republican model of integration’, en Amtiro- ology and Education Quariey, 28, pp. 851-274. Vanegas, Py Ball, §. (2996). “The teacher 28 2 variable in education poliey", en Boo Anmval Meeting, Lancaster, ponencia inédita Pr (2997), “Globalization and the myth of the powerless state”, Left Reviews 223, pp. 327, “The cit of efficiency in education: comparative and the shetoric”, en Comparatine Edo wy. G. y Edwards. T. (1998), “Schoo! choice policies in England ‘and the United Sates: an exploration of their origins and signi ance”, en Cempavative Education, 38, pp. 211-227. Yeauman. A. (1994). Postmodern Rewisionings ofthe Political, Nueva York, Romledge. MONOPOLIO ESTATAL Y ELECCION DE ESCUELA EN LA ARGENTINA Moriane Norodowski Financiamiento a la demanda en la Argentina En Ja Argentina, la idea de aplicar programas de politica educativa basados en la eleccion de Ja escuela y en €l subsi- dio 2 la demanda ha sido tradicionalmente propuesta por algunos sectores politicos y académicos (Llach, 1997) sin de- masiado impacto en el sector de la educacion, Ademas de Jos incontables prejuicios ideolégicos en contra ~prejuicios que algunas veces ponen en evidencia una enorme ignoran- cia sobre la cuestion-, la pretension de desregular el sistema educative y promover la competencia entre escuelas parece estar limitada por dos barreras institucionales. La primera es de cardcter histérico, producto de una fuerte vadicién de Estado que wansfiere recursos financieros solamente a una oferta escolar socialmente legitimada y alta- mente prestigiosa. Incluso, desde 1944, esta tansferencia de financiamiento poblico beneficié a muchas insutuciones pr vadas (Silva, 1995) pero no mediante el subsidio a las familias que envian a sus hijos a esas escuelas sino directamente a }os responsables patrimoniales de esas escuelas privadas Durante las primeras décadas del siglo XN, Ja mayor parte de Ja oferta de educacién escolar en la Argentina 129 Lal ssa ‘saxpuoq fo vorsonadazruy 7] up *, Suryaaj.jo samuanas, & se wistasepounseg. “( agrees 6 si9g 11D foanoyy 2 a9y uonestueBQ epy ‘soxpucry Buayoreg fo wars uy (3 “sued (eeat) tusurdojaseg pue uonesade-09 -uosunyaingy “SaxpUor, mers eohays 91 fo ‘aBug “soupy Soneg 12096 Suton -q A suesmpeg yD TU ceueur aU ssoutsng ano mnoge SuI0g, “(F661) ‘fA sroateicy HOUIO "AN "WEIL PMT STH 1 ME a emp tasrosodaoy uo ‘dood woneonpa 4 “oSepad ‘vonemSassas stouseay posodit ‘yaog eran suoraeyer sayzorf puv worvonddo “ue squsdou A ssaig Ausiantug, ‘aBpnmouy uo podae v swornrpuoy wsepor gt dd “56 ‘uonoonpg aarosodiuey U2 by ue> (retin) siotfod uoneonpe yo stuapida Uy. ‘aBpuqasey ‘wsyonden prrwosig fo U3 %. So5eg Jo ssa -nijog 209 emauosuon ueadoing ‘woImoneT SVB VG iano aqond fo uBipored nau v ‘oucing » 19 uuaris “(161 Set dd *@ neg uonconp fo rounof wo", Be W9P0 riopeonpe Sana, (Geer) “T’2oueseMS 4D" 891g 100 “s22p8O7 puny sang Geng mp Surg (2661) 'S'S2UEL AW SIP dd ‘9g uonponpyy sanvanducg v2 ‘,uOnFINPa PI pnewoursp smusifeuonewaruy pue eonestTegct9. Seyp "Do | CANAW “IA “SYTLLITIOM SBANVAD oer amaze ES! “PAOy ny (9650) °C AH fom wa poRO “Gusspony fo wonrouan aus (6961) °C M2aseH pu uapamg ‘icy aonsay “wed iron Supa sof suo anon 2asyor ry sieeuadwony "9 sour open, ong sarosodn) U9 SUEO2I 3d 2uL, (S65t) “a PeOUL 6g “ude oxo ‘muauifig fo SydesBoag ay: puo suntoy sdizg fo saunayny wanes m4 egos “dd ‘gure ‘S9sp UOT su wv junuaSouou woxronpe puotey sdrysiepe2 100075 Sie dd gt murs Uo sixab syende ep, pe OUDIENE aSenfive] eoass sz2pJ0 YON mou aL, (S6BL) 'D “TeAUSIUET [29D ‘98eg ‘so1pU0T “oy, 19 Spy puo uersduunsuay “(9661 ‘ESD NE ‘sjoog on “sesuety youssurag max Grscnpy 2pun Suryoyy Ore (9861) A 3050 soweg “SospuoT ‘opeg dd un auafing Suajorg *(sdwoa) sou0g g Ayia [pseSUrT fu mau moqsareydstusoy on, fieko Aw ed drejjussey, “uopuoT ‘imvanog Pym “(E86L) “WHS " 5891g AISIANA POPKO "ALOK esos weap ma ne Sunvneg “(g6ot) YH 4D “WENOPIOD ‘expput epusuod ‘ureyBumon: jo Asiantiy sruad/uay womees “sy Syn jovog 9 *,s01988 gna 2¢p Ut Sta} TeuOMESTEBLIO Sus “eyo jo seumoyp sawins 0} BuBeweyy, “(go6t) [*uEwON A [PAID ‘eonansuy sBupfooug ‘Od "Hot Buyseyy ‘poowes 5 eouamy pus nayOWY ‘HMR (OGL) L'F0W4 [AIMED ‘aSeg “sa1puoy] (966i) 718 a1 fo am -nug. np puo Ouady ‘santas :soaned Jo umonnyeay BuBuoyy 4 “a C2) howyeg “uongSug ‘uonouemaydur Onag pun uuofng fouonV? puonumruy HW THN. OSC HUD jausdoyanog 31 Hy repne Cg “UNosg syouesg Ks0KeL ssaspuor SGuuapr pup yonuon ryopuis ‘GoBoped (9661) “A "UIE ssag duszaaty vad ‘weySunorg casog pu pour)» suuofeg vonwonpg (661) f ‘sot “de -ouong pur uonesiTego!D “woneanPg, (96 “yooouddly pansan nowy ‘saupuory ‘uonmnpy wy SiryouOred pur SVALLYDNG3 S¥DLLJIOd NB SVIINZONSL S¥A3NN NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS mantuvo una gestion estatal muy centralizada. Esta accion ge costenimiento financiero y control politico de las escue- tas pblicas y privadas por parte del Estado no puede ser deseartada como una de las principales causas, si no Ta Gni- ca, de que la Argentina accediera, @ mediados del siglo XX, a los primeros puestos en materia de indicadores respecte de escolarizacion bésica y eliminaci6n del analfabetismo ‘en América del Sur (Narodowski, 1996) "Al contrario de lo que afirma Coulson (1996) con re- lacién a la importancia de los agentes privados en Ja esco- lanizacion de la poblacién en la historia de Occidente, en cl aistema educativo argentino no se encuentra nada qué pruebe que la expansion de la matricula de los niveles ini- ial, primario y secundario a lo largo del siglo xx fuera pro- duc de la accion de Jos particulares en el contexto de un tmercado escolar libre o fuerremente desregulado sino lo contrario: los historiadores de la educacién de diversas rendencias historiograficas parecen coincidir en que el Es ado fue el agente principal de esta politica (Tedesco, 3986; Fscudé, 1991; Narodowski, 1996), y el sector privado tuvo un papel no protagénico, al menos en términos de re- Jevancia estadistica en relacién con ¢l gasto en educa 6 con la participacion de la matricula de escuelas privadas cn el tou! de la matricula escolar (Morduchowicz, 2000) La segunda barrera a la ejecucion de politicas de des regulacion y eleccion de escuela es de cardcter legal, PUES to que la eleccign familiar de Ta escuela a la que habrian se loneurrir los hijos no era un derecho twielado por la Constitueién Nacional de 1853, ni por las consdituciones provinciales ni por las leyes de educacién nacionales, Pro Pihelales o municipales. En forma poco precisa, la nueva Tey Federal de Educacion (sancionada en abril de 1999) que regula el derecho de ensefiar y aprenden, determing ten su articulo #8) que las acciones educativas son “respon” sabilidad de la familia y del Estado”. ELECCION DE ESCUELA EN La ARGENTINA Segin algunos autores, desde 1994 la posibilidad de bre elecci6n de escuela estaria garantizada en forma difusa por una reforma de la Constitucidn Nacional, que incluye el otorgamiento de jerarquia superior a ia Declaracion Univer: sal de los Derechos Humanos sancionada en Paris en 1948 Que, en sv articulo 26, reconoce que los padres tienen dere- cho a elegir el tipo de educacién que tendran sus hijos. Sin embargo, esta afirmacién es muy general y bien puede ser interpretada solamente en términos de educacion familiar y hho necesariamente con relacién a las obligaciones del Estar do en el sentido de garantizar financieramente esta éleccion ‘cuando de educacién escolar se trate (Silva, 1995) 1a Ley Federal de Educacion de 1998, en el drulo dedi- cado a la politica educauva, garantiza a las familias el dere- cho ~anicamente como integrantes de la comunidad educa- tiva- a asociarse y 2 participar en organizaciones de apoyo a ta gestion educadva (Are 51 inc. «). En otras palabras, la res ponsabilidad de la familia” se taduce en ¢l derecho 2 un apoyo pasivo a la gestion de cada institucién educativa, En el nico punto de la Ley Federal de Educacién en que se sth pula una forma de apoyo financiero 2 Ja educacién es cuan- Bp ce establece un sistema de becas para alumnos/as de con- Giciones econdmicas precarias. S6lo para las escuelas piiblicas el Estado elabora una normativa de segundo 0 ter- vor orden (decretos, resoluciones de ministerios y hasta cir- culares) que regula la toma del servicio educativo en base al lugar en que la familia declara habitar: cada escuela piblica concentra un radio o sector geografico y todos aquellos que habitan en ese espacio estan compelidos legalmente a enviar a sus hijos a la escuela correspondiente.! see Ce ee ee eee Tra argentina tiene una organizacion escolar federal por (9 que [a8 n0r~ imativas varian en las 24 jurisdicciones en que se divide el pais. €n als sje alias, incluso, la inexistencia de normativa no excluye el hecho Je que las excuetas publicas acepten alumnos solamente si viven en une sng determinada. (Morduchowicz, 2000; Narodowski y Andrada, 2000.) 181 est ugpeanpa eun sod serdo ¢ sowandstp upisa ‘soa1uou0r2 sosinoai e oluend ud sopentuit «e189 uepand anbune anb ugreiqod ap saioizas sojjanbe @ epersasox smisa 92aced Koreatpat opour ap artiauresii9U0de epiuiarsos gisa ean $2 ap uoIn29I9 ef ‘odnuligns opunas (2, oadsas Wop opeatid tejo2sa 11.495 un Ueno spuape orunfuo2 ns ua oameonpa ewarsts [ap oIuarenuarsos [2 U9K saqinuos « seansoduit sauore8igo sus uo> uajdwino anb yar ef-2 anb ex ‘ortuUOD OreduMT a[qop UN 49qQI0Sqe 9p sazedeo ueas anb ua epipaw rus orzey uspand efanaso 4i8aj2 ap worswap as aiuaum2UQUOD? 19UDS0S 2p UDP semis ua uenuandua as anb seqeurey sel e1Datp ex>OuEU ugpeBox9 eun ap oxpaut sod azeq as 4 O>Q.UOD? 1m 3329 ap sa epeatid epanoso ap ugio>9{9 P| exed opredsax {> ‘odnuSqns sound fa ug sodnuSqns sop uo ZA as B apmip as sazonara ap odnu8 ssurucd 2 anb asunszape pang ‘o2giqad 201928 [2 u9 ugtosa[9 ap pepoedeo as efjosres 2p ode opun3as (9 anb senuows ‘opearid sores (2 49 0An -e2n1p2 O/HIaS [9p BUION Bf Bjanas9 ap 4OLDD3{9 B “OD esd +x9 28 odd souitid py Tareis> exoesooxng B sod smsanduxt se(Bax sey 2p uowuSsuen ap seutios woo & eansfod uorsard ap pepredes as uo aiuauresiseg uepredsa. e sono soj anb sen ~uatu (e1a.tput o evaxtp) eo1uLoWOD2 peproede> as UD KOS Oop ns uepredsaz soun ‘oLrepumaas {a Ud OWLO OD15Eq fall [2 ue owas ‘ounua8se «20089 eusarsts jap OrKaTUOD [2 WE (21208 8901398 sa1Uax9HIp So{ ap eotwQUOD peploede> B[ Wo owod ~se[stpa.dsuen ap pepmtassod 2 woo < saruarsiKo souopenfos sey uo> ortrer oprance ap oj192e4 9p Pept iqsod eunSurt wauan ou sodnud anb < (ugmrapa as ap op -znsoz [2 89 (eno 4) «Baja ap pepoedes uauian sarees sod -nu8 anb seognuapt ap seuade eien 2s ofeqen asa uy ouRstrouremsou [2 ua (5661) Hewsner A BuLID 409 sod 0 sa2ueys o1xoiu0d [a ua (Q90Z) 49877] { 1g:MOBue] sod ‘exiaie/Buy ua seerepunoas sejanaso sey exed (1661) TUL 99 A tea < (2660) foo], *(9661) amog K man [eg 10d sersandoud sei owto> epuewap ef ap oruaturerioduios (ap e2 ~1a9e se2t39[0190s sauowreSeput uo epeseq g1s9 Ou worre2uod aie) exsa anb sesee afea Blanose 4189I2 9p peproredes wos sajetzos sodns8 sapue.d sop se1patap uapand as saiue soue soun ap eanewsou « eansod agen e ap insed e anb ueaniguos (g66{ ‘SMOPOLeN) BUALABHY e[ U2 Le[0989 ep -ueuiap Bf UOD UOIDeIa4 Ua Sarta;DaL Seu saUOPDeSASONUT sey eurjuasy e] ua eJandsa ap uoiz2a13 epeaud ugeonpe op epuewiap ef 2 sopiSusp soantsodurr somuunsa o sinpnon ap ugoNgLs(p ap seureBosd ‘eaneonpa epueut 9p ef @ soferels9 soxpisqns uxsrea anb wogtusis om sajepos soxo1oas souindje ap aused 10d vjanasa ap axqxt uomDaye ap pepstiqisod wasa ‘ofp as ex outog “eouapisas ap euoz ef UOD eaugnd vjanoss e @ emuawise ef ueBil anb sajaeise suo -einox se[ eambso wapand anb seqrusey Aey upiqueey, “safe mos 0 /X sesorSyfax ‘seoeBooapt ‘sapesrayn> ‘saperaaajaiee souopentdse sns exed snuatuaauo> spur urea.0 aonb opeaud 401098 [9p sozeIOs9 soUOPTUASU se{ UD sofiq| sns 3p BOWED -npa Bf 2p Yom22/9 ef 31q'80d s9>ey 4 erEmEAT UQLDeZLE[ODSD ap euareus ua feeiso epnie ef 28x08! 2p sorpaur so Ua9s0d anb safepos sodnuf sor 2 aluaureuouepuny eperosar -s9 pepingssod exprp oad ‘ouegMacukop omper [ap ex9Ny ean 459 9p uoID2a[9 2p PEpmIg’sod Bf arsm> eUMUALLY e UD “Te ~o2se 11340 Bf B SOfRIEISD SOIpISqNS ap EDLLOIsIY WODIpEN ap & sapeSay sesa.eeq set ap esad @.X ‘fui pepa!ros ef 2p op -2{ [2 40d anb wogruis o1sg “epenocneur wope(god ef ap (2 -01 [9 ua sepeauid sejanosa ap eqnatneur e ap woDedionsed 2 ap diuarunss29 oanesgiUB[s uM now 98 Xx Offs fap eILI9s5 soue sof ap ansed e seijtouas A woruputp spur oganur ang pep 21908 ef ap sauoi2as sounse ap easandsax ef “efanos9 ap uO! 339 21qyf Bf 8 suoMD[NSas ap OfMUID 2189 9p sesad y UNCDUOYL UT EI Sg seas asl hveVvas TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS privada (mayoritariamente catolica) en escuelas con apoyo peunciero del Estado y/o de las propias instituciones con fesomaies, De este modo, estas escuelas pueden ofrecer Un fervicio privado gratuito para las familias de menores T= oreos econdmicos o all menos pueden hacerlo a un precio mucho més accesible. En términos economicos, es posible distingwir tes fuentes para financiar la elecci6n de escuela (Ratinoff, 1996). Los ingresos directos de las familias con capacidad Foanciens, el crédito y 10s subsidios. Como el crédito edur cativo en la Argentina es practicamente inexistent® es por sible inferir que para el primer subgrupo, la fuent® prince pal es el ingreso de cada familia, Para el segund> subgrupo, a componente mayor sera el subsidio estatal a Is oferta {que permite una disminucién del precio), Es de destacar aque, para estos casos, algunos estudios recientes (rie, 2000) capetaron también un relevante componente Por parte del ingreso propio, aunque no supere Jas proporciones que se dan en los grupos que no eligen escuela Si biew la demanda de escuela privada no tlene incen tivos de cardcter impositivo a la demanda, la accion estatal aera la oferta escolar desgrava impositivamente a la edu. cacidn privada en proporciones variables de acuerdo con fa categoria juridica de los establecimientos escolares, por qo que incluso las escuelas privadas mas caras ~y 9 las que conearren los sectores sociales, de mas altos recursos o® seicos de la Argentina- reciben apoyo estatal indirect" En las Sltimas décadas, ambos subgrupos de electors de escuela privada son los que abonan el crecimiente dela oe asia del sector privado en el sistema educativo, Cary “ho se analizan datos recientes és posible observar que wN0 Mie cacia cuatro alumnos que asisten 2 establecimientos ¢ —_— 7, besgraciadamente aun no éisponemos de estudios ave Rage OP calevio Peraeee gel monto coral de Io que et Estado deja de recaudar ELELCION DE ESCUELK ENV La-ARS! colares argentinos desde el nivel inicial al superior no.unik versitario es atendido por la oferta de gestion privada, co- pertura que comprende al 23,1% de los establecimientos escolares (Narodowski y Nores, 2000) "Ahora bien, la existencia de procesos de segregacion socioeconomica en Ja eleccion de escuela se hace patente cuando se considera el comportamiento de la mauricula en qos grandes centros urbanos, especialmente en la provincia, de Buenos Aires y en la ciudad de Buenos Aires (que en conjunto aportan algo més del 50% de la matricula toal del pais) En la provincia de Buenos Aires se supera en 8 puntos porcentuales la proporcién de alumnos que van a escuelas privadas en todo el pais. Pero en algunos distritos de esta provincia, el porcentaje de alumnos en escuelas privadas Ehpera al de los que concurren a escuelas estatales. En l analisis particular se observa que en aquellos distritos don- de se concentran los sectores de poblacién de mayor po- der adquisitivo, asciende también 12 propore! jon de matri- cula privada. Asi, por ejemplo, en Vicente Loper, el 62% de la matricula esta cubierta por establecimientos del sec- tor privado, y en San Isidro, el 60% (Morduchowicz, 2000; Narodowski y Nores, 2000) “La ciudad de Buenos Aires tiene mas cobertura de la matrfeula por parte de escuclas privadas; s6lo en el nivel primario la matricula en escuela piblica es mayor. Cuando fe comparan los datos de los 21 distritos escolares de la cive dad, se liega a las mismas conclusiones que en la provincia Ge Buenos Aires: a medida que aumenta el poder adquisi- tivo de la poblacion, aumenta la proporcion de asistencia a exculas privadas, tl el caso del Distrito Escolar 10, en la gona norte de la ciudad, donde la matricula de las escue- las privadas llega al 62% ‘n la inversa, esta fuerte asociaci6n entre concentracion urbana/poder adquisitivo y eleccion de escucla privada por 135 ofa{duros « 08.2 osazoud un ap sandsap X sanes8 (nut seouersunss19 ua o[gs opimnsap sas apand ( uoetignt ns sey o812 [2 UD peprquiss auan [e1e1s> eqanase e{ ap sosajord un ‘oiquies wz “UdUrUHUDrap Of 3319, -esuodsa1 sns opuen2 operouoxa 128 9pand sajzieiss soup ssqns 2q09 anb epasuid ejanoss eun sod opeenuo 40s -sjoid un ‘aitaueuensg [eotpurs womuaarur ef aknjput anb eongiooing upDewuen esosioBua eun assinbax ser, and sejanose Sef u2 sazopeanp2.ap ugpeienuos e.anb.sen -uaqur ‘sapepisaoaut sms unas saropeonpa ap asiapuasdsop Kasrrenuos uapand ‘ojduials sog''seonqnd sazed srs anb 02 ~BoBepad orracoid ns scnnsuod ered exqorueut ap wadreur sgur uauan sejanosa seisa ‘(999g ‘eperpuy < pfsmoporeN {000% “z~MoyrnpsopY) sofeqean sono uP seNSOUt operuat -uy 24 98 OWOD “epuRUIap ef ap SeDUABIxe sel e asreadepe ap peppedes soseat ns sod ‘auainBisuoo 10d ‘< seqanbe ap pepmiqixay soXeur ef sod epep seise avared seayignd set 2p ey 4 sepeatid sefanosa ap e1iajo ef anua saredouud semua: -afp se] ap Bun anb seBsaxcse atqisod s9 osprasa arse e aseq, ua “(6661 ‘URPIOY A ehoruoyy ‘y>eTT) OpezudMOD UEY se -ode smiunfard sansa e seisandsor se] wag 1g cermaesd euts0y ua 22240 opeisy [2 anb ojfanbe sod weed anb 10g? 209 -{uiguoDa OZIaTYySa arsa ueTI[eas sexqcutEs SeIsa gnb 40g? sesosauio sowau sepeatid sejanosa ua sol’ ty sts B sejnotneut uaidase anb oapes ‘ofstumnse ap savedes -u| quue>{uigUOD® sequuNey se[janbe B euursip anb oz “zDty 3e[0989 BUFO ap OUNIAG 959 2 ePUBUY < OUDIEEUT 40d s9{2008 sar01098 soundfe 2p -onrarys>-un-‘oaurEa's -2q ‘S9 Bfonos9 ap Uo!20999 9p oIUDIUE [> eUMUDBry Ff ta an 2p kapt ef UeZAONYD1 solep sors -tex[ruIes osaUIP ap Oded 2 suerpau opiuinse sa ‘opeaud so1sas [ap oapeoap> 21 -s09 jap aused sodeur ef and wensanuiap (990g VALE) sa1u9 -94 sompras ‘se[oasa #11940 ef @ (eis ausode [2 sod sopep - uowrarut ef ap W910 soduiod ef ua ‘anb sesepe afea exaueut sombjens 3q ogcg [a ewsey re¥at{ 9pand 5 opeuuinte [9p Ys [e sou sour $9 eounu agpiodosd ef ‘UoDeBore aiqop eB «e1uo.ye eied auaioyns onnisinbpe sapod 9p 0/< souegin sajer>0s sorxaito? ua sepeatid sejanasa sod opipusre so sted [2 U2 souumnfe onens eped ap oun “OIstA Bt 95 OWNOD "eADAAIPUT O ziaitp euLi0} ua eyeaueug uapand anb safeoos saxo19a8 soijanbe ezed epertid vjanosa ap Uors29I9 ef ap eOUarsIKa 2 ap stsarodic{ ef xeptedsas uodased sorep sorsa sopoy, (g66t ‘HSMOpOLeN) a1god UODeIQod uo> apuodsa.z -o9 98 ou epentsd ejnoqneu ef 2p a1ied s0xeur e anb ua ses ~utad sey anb of ‘e2gesBoutsp pepisuap eleq 0/< ezaigod ene ap sounsip ua s1uersfauit a1usueonsIpers> e1mI2q09 eun uacan sepenid sejanaso Sef “Zan ef ¥ eaxiqad ejanasa 2 sem exp epeo ueuopuege epeatid e[anrsa zesed wapand anb sazo1zas sof anb so eunuaSry ef ua eouapuar ef. anb ensantu orpnase aisy ‘sey>assnesUt seaiseq sapepisaratt wo? sarefoy e eouauaad 2 « eoqqnd ejanose ef e eDuaSISE 2 anda eousiperse UOWoe[a1109 a1sony eun sava{qzsa-opad 93 (0002 ‘S2ON, { NISMOPOLN) atUDEA o*pmass UN UZ epesuid wonsaS ap oaneonpa ovusas und rer uasaggo ot QT Saremesosd sortnstp 91 Sol 2p “opel 00 tog -jeuowen orpautoud e eo199e 95 ou oxad od un 992.0 epeauid ejanasa ef ua e{noqneu ap uomiodord 2 ‘eoumosd qentdeo ef enuanoua 93 apuop o1usurensedap (9 Ua 09s ‘ose aisa 1g ‘sted [2p (e102 (2p sorep Sor ap ofeqap sod sofennu2> ~1od sorumd 0420 souaut of 1od entianauo as epeatid Bjans> 2 ua eiriounews ey ap aferuaoiod {9 “souunstp sus 2p oun ep -29 ua Kalo 2p eroumosd B Ug [e101 [2 Wa ood knux aprout ‘sovue orsandxa of uo2 uo(ereduio ua ‘sepeusd sefan2s2 ap eLiajo 2} od eiaiqno enagneur ef apuop “{etamfog 402 ziaiuoy e[ ua ‘sied (ap ausou [> da) Anfaf owo> uorseiqod 2p pepsuap sousur ap & saiqod seut seumuafie seoumosd se] 9p OSeD [9 Ua UBIquiRr earasgo as ‘sexpMER set ap ured Page 79092 SHMLITOd NA SYIINGANG!. SYAIT NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCATIVAS Como puede observarse, el Estado regula exageraday mente la oferta escolar sometida a su gestion mientras que mantiene escasa regulacién o incluso desregula la oferta privada, aun cuando es el mismo Estado el que financia di recta 0 indirectamente a esta tiltima, Esto genera mayores niveles de autonomia en la gestion privada: ‘el Estado libera la captacién de matricula ya que ésta no esti sujeta al re dic domiciliario~ y la ejecuciOn de sus propios proyectos (generandose asi algunas estrategias compeuitivas entre elias) al mismo tiempo que limita la autonomia de las inst tuciones controladas en forma directa por el mismo Estado. Esta mayor flexibilidad en Ia oferta de las escuelas pr vadas se da también en el curriculum, puesto que la escue- la privada tiene mas libertad para decidir el rumbo a seguir encel proceso de ensefianza y en la wilizacion del edificio es colar para actividades extraescolares. Desde el punto de vis ta del rendimiento escolar, 1os Operativos Nacionales de Evaluacién marcan que él conjunto de los alumnos de las s- cuelas privadas supera a los de las escuelas estarales en los re- sultados de las pruebas (Llach; Montoya y Roldan, 1999). Sin embargo, muchas escuelas piblicas alcanzan puntajes tan importantes como los de las escuelas privadas: son las es cuelas puiblicas mas buscadas por los electores de escuela co” rrespondiente al segundo grupo mencionado antes Por eso, si el primer grupo de electores de escuela to constituyen aquellas familias que envian a sus hijos a escuc- las privadas, el segundo esté formado por algunos sectores sociales que pueden optar por escuelas del sector estatal consideradas dé alta calidad y/o prestigio social por este grupo aunque no se encuentren necesariamente con él 1 dio 0 zona donde viven. De acuerdo con estudios realizados (Narodowski, 1998), para conseguir une vacante en estas escuelas pabl- cas, estos sectores parecen poner en juego ~mediante un proceso de negociacién con las autoridades de las escuelas EVECCION DE ESCUELA EN LA ARGENTINA pliblicas~ sus influencias politicas y/o corporativas, el apo- fo econdmico a las asociaciones de padres, el prestigio per- Sonal o profesional del padre o lz madre 0, directamente, |a falsificacion del documento de identidad que acredita el domicilio en la zona abarcada por la escuela clegida. Dees ta manera, consiguen la inscripcién escolar de sus hijos ui- lizando circuitos informales (a veces ilegales) y acudiendo ‘a una suerte de contrabando de influencias y presiones que permiten eludir la exagerada regulaciOn estaial en materia de eleccién de escuelas piblicas (Braslavsky, 1986), Desdichadamente, por ahora no existen estudios que permitan cuantificar la proporcin de familias que utiizan festos mecanismos ni las modalidades tipicas para eludir los criterios administrativos de inscripcién por radio domici- liario. Es altamente probable que 1a propore muy significativa, especialmente con relacion al grupo de electores que necesitan un respaldo econdmico directo 0 indirecto en la eleccién de escuela Sin embargo, es necesario considerar positivamente la. importancia de este segundo grupo més allé de la carencia de datos sobre su magnitud, puesto que esto plantea nue- vamente el problema del ejercicio de un poder en la elec- cion de escuela (en este caso, un poder de cardcter mas bien politico'y la posibilidad de contar con informacion adecuada que permita ponderar a una escuela pitblica co- mo mejor que otra) y expresa la falta de igualdad de opor- tunidades en la elecci6n de escuela en ta Argentina. ‘Ala vez, la posibilidad informal de eleccién de escuela pliblica demuestra la contracara de las escuelas piiblicas “de calidad” 0 “de prestigio” procuradas por el segundo grupo de electores de escuela, Se trata de los esfuerzos que la ins tituci6n escolar dependiente del sector estatal debe realizar para conservar y mostrar ese perfil a la comunidad. Investi- gaciones levadas a cabo en la década de los ochenta en la Argentina (Braslavsky, 1986; Braslavsky y Krawesyck, 1988) n no sea 139 tet ejorsa uor>e{qod ef & epButp seJ0989 uoDesnps ef 2p (ere ‘s9 ugtsuoud 9p eULarStS Lin 59 O1S9 ap BIQUAND2sU0D eT ‘jou anb ssuo‘onunst sey ap efuouoINe e| aBuEn s1 4 sorasosd sns 3p wornrala | ua X enaeneut ap Kore -de> of wa sopenuid sasorse so} # estuouoine seu auussad ‘of[9 eied ‘epenuid uonsal ap eiiajo e enBossap semuatut euon sa anb sefoosa eusayo 2 a1uaureaisaoxa ener opersg (2 ab fe ue opuqry un ‘sexqered seno uy “oargnd so12as fe saIUa!D -suatiad sujanose Se Ud epuButap eX ELIAfox8] axqosjonuOD (2 oanejas fereisa oxfodo8iqo ap axons eun aig spur Outs ean seanpa 2u3jo ap eLaTeU ua [erexse orfodouou! un aise EUR, wary ef 49 anb sewage ajqisod s9 ou ‘orxaiuod arso UZ ‘oupasap auian ou uore(god ef ap euioceus ues8 ey “softy sns ap seI02s9 ugfoeonpe ef s1S9Ia sspod ou 8 sopetrapuos uaased jeuopmnsut ugisard 0 ex -aauvuy pepioeder eseaso 9p S021uI9 409901905 $1019 SOT ‘seagered seno uz ‘up De{Qod ef ap oanysinbpe sapod [a & epentid/eueq.n e[nojneut ef anus eaneogtuss worerose eun areistu09 2s anbune “sosanoad soisa sezipnie exed ets -2399911 89 On0durm opeisy [a sod zpepnie s2j09s9 ODH.E5 pp ugpermeaud ej anb exsonur fevers 101098 (9 wa zan2s9 Bp wo29/9 ef “UNE SAY “SuayonON ap seUIAISIS O epUEIDP e| 2 ompisqns 9p seuresBosd 2p wenfsa2au ou oxnzonpa eurar [ap Onuap ejanase ap ug!ad9I9 9p & eaxtUgUOI9OND0s UOIDeS -o4898 ap soso20sd sof anb ensonur ounuaBre Ose [3 ~epeatid ejanas> 0 extiqad ejanasa an <9 snBaqa arruciad saj anb esorfes ugieursozur ap wauodsip ‘ued eno 10d ‘anb:saso1s9g “jeuorominstr, uossa1d 2p%xap od ns 0 exaqueuy peproedes ns aiuespaur se[iauaisos 2p sopedeo sapersos sas01296 soj exed soiuaiagp sapeprumtiodo eptfeauos sod soypay sof ua eurutiar ouer>*OP 101295, © olpes, un © eouauaLied Bf ‘soonpDOINg ausuTADAs soanout tod epep eveisa saeuorseonpa sapep[enst 2p UO! -nqunstp ef anb aquosasd anb A eaupfouoy eizayo eun xeu -oprodosd apuaroid and oaneonpe euaisis un U9 sy opearn (eo o2zew (9 .epnta exed seiBarenso 3p uo wea: ef opueanussut eumKsIa e[anose ap WomDIa(9 ap eusteur Ua (eres Uoe|nBas eperaBexa ef ‘aiuaueatlopes -eg ‘sopepiurniodo ap pepenSt ef ap seatseq seas opuarp couSsuen ‘iuauteaneSau eunucosrp anb eaygnd ejansss eun ua ‘(odau3 opun83s) opaisg fo 1od smsandurs seuriou se[ apna exed sexiesazau ugisoid ap seucaruresiay set uo> ueluans anb saioras soijanbe esed 4 ‘(odnaBqns opun3 98) opersy [9p ADIAIPUL 9 MD—aNIp efandsa ee eprie WOD & aianpat o ‘(odns8qns suid) opasg [9p ‘so[l> sopor a9 e1z2z¢put 9 sose> soundle > EDaZIp “e[anose e| e eIa:9 -ueug epnte aos < awourasanp (odns8 surud) eeu ag ap sadedea sofersos sox01098 solfanbe eB epearosox se15> aoased soliy sns ap aorseanpe a uefita sexqtures se anb 2p pepmrqsod 2 ‘o8iequio uig "eptreusap 2 & oxpisqns ap seur -exSoid ap erouosne of { sofe89t sauwortnsar sei 29 sesad e zlanase ap uo!2a[9 9p sourstuesaut ap euNUaSTY ef'UD B19 -consexo Bf ap e108 swaigdiy ef Lezi0sa1 2 septa avared ‘soperiode sorep soy u9 epeseg ‘sorte eiLIosop UODEMIIS eT sauoisn}ouo) ~epeatid efanssa ap sosorsapa ua ‘oduron {ap 121409 Je uo> ‘opeuiosuEn uEcey a8 S9[21908 59101995 sors anb aiqeqoud sa mauanott Sof ap epeDap ef ua feutB.ear aiuatuezesipeiss assesapisuon apand raqqnd ejanosa ap sar ower 9p odn8 |p anb uensonur sae smunsap sau019e8n Sonu sauuaioas Sef ‘sexoueUt SepOr aq “OARIEONp O191A105 [9 so1opetror sono sof 9p s9pEpSs229U Sef J92eysaNS Ip zedeD ornpord un 12990 odwsan oust e { owuagmTaiqeasa (2p catttiguo220100s [ysad [2 sauoueur opout asa 9p. k sopeBesB 08 aquaurfeimn 0 soppaiqodurs seus sefepos $90199s Sf ap osax8ut jo mnnutiad ou eed uomeamutiostp ap sousaut sosooord uvzear seaqggd sejanosa seundie onb wensanut SWE YTAGT SYMLLTO? NE SYIINFAN3E SAAN © NUEVAS TENDENCIAS EN POLITICAS EDUCA’ més pobre y un sistema privado desregulado con apoyo anciero estatal utilizado en forma mayoritaria por secto- res sociales de mejor poder adquisitivo. De resultas de esta situacidn, el servicio educativo es: colar en la Argentina funciona como él producto de una cleccién polar entre quienes poseen los recursos financie- ros 0 politicos para la eleccion de un sistema desregulado y amplios margenes de maniobra para el desarrollo de sus proyectos pedagogicos y quienes estén condenados a opiar por un sistema educativo ptiblico fuerremente regulado. Extraiamente, las mismas politicas educativas que conser van la férrea regulacién de las escuelas publicas son las que brindan a} sector privado todas las garantias para un fun- Gonamiento mas flexible, mas diversificado y que puede ger-establecido de acuerdo con la identificacion de deman- das especificas, mientras que en el sector pablico la esta” tegia de matriculacion es coercitiva, burocratizada y muy Gificilmente vinculable a las demandas de una poblacié pobre que concurre a una escuela institucional y pedage- gicamente empobrecida, con escasos margenes de accion para desarrollar estrategias a favor de esa poblacién. Referencias bibliogréficas Braslavsky, C. (1986). Le dizerinacion educativa en la Argentina, PLACSO- GEL, Buenos Aires. : Braslavsky ©. y Rrawesyck, N. (1988), La esmule plies, Mino y Davila, Ball, Sv Gewire, S, (1997). "Is research possible? A rejoinder to Too” Tey's "On School Choice and Social Class™, en Brish Journal of So tiology of Education, oo 18, 4, Carfax Publishing, Oxford Bal, S. Gevdrtz, Ry Bowe (1996). “School Choice, Social Class and Distuinuion: the Reatization of Social Advantage in Education”, ¢n Journal of Educational Pali, 1 (1). Contion & (1996). “Markets versus Monopolies in Education: The Lisorical Evidence”, en Edueation Policy Anabsis Archives 4 (9) S016 DE. UA IN RON Ne Escudé, C. El pacoso del proyecto argentino, Tesis, Buenos Aires, 1991 Tundaci6n d¢ Investigaciones Econdmicas (FIEL) y Centro de Estw- ‘ios Paiblicos, (2000). Lina edncacién para el siglo WX. EL caso argen- no 5 otras experiencias internacionales, Buenos AiTes. Langouét G.y Léger, A (2000). “Public and private schooling in Fran, ge: an invesugauon into family choice”, en fournal of Educational Paligy 15 (2) tuach. J. 1997). Otro sigi, otra Argentina, Una esrategia pare dsaron “Zonémiro'y soe nacida de la comvertiilidad y su histori, Asie! Sor ciedad Econémica, Buenos Aires. iach, }, Montoya, . y Roldan, F. (1999). Educacion pare tdos, RAL, Buenos Aires Morduchowier, A. (coord.) y 601s. (2000), La educacm privada en la ar entina. Historia, regdaciones > axignacén de recites, Serie Doct srenios de Trabajo N* 38, Fundacion Gobierno y Sociedad, Bue~ nos Aires, Siarodocski (1996), La escuela ongenina de finde sgl, Entre la infor vmatica ln merienda veforcada, Ediciones Novedades Educatvas, Buenos Aires arodowski, M. (1998). School Choice an la Argentina, ional de Quilmes (raimeogr.) Narodowsli, M.y Andrada, M. (2000), Segregacién socioeconémica regu resen ol sistema educativo argentine, Serie Documentos de Tra" 126, Fundacién Gobierno y Sociedad. Narodewskd, M. y Nores. M. (2000). ;Quiénes quedan y quienes salen? Co- vectbristcas sovioezonsmicas en la composicion dela matrieula en las e- clas piblicas yen ls escuela privadas en la Argentina, Serie Docu fnentos de Trabajo N* 31, Fundacién Gobierno y Sociedad, Buenos Aires. Silva, L. (1993). "Comentarios sobre la Ley Federal de Educacién’, en Sulonia y cols., Le; Federal de Educacién, Transformacién det sistema sducative argentina, B} Ateneo, Buenos Ares ‘Tedesco. J.C. (1986). Educacisn escolar en Argentina 1880-1900. Centro Edivor de América Latina, Buenos Aires. Tooley, J Choice and Social Class: a response (© ‘hall, Bowe and Gewirtz", en Bnish fournal of Sociology of Education, ing, Oxford, niversidad Nax 14s MY SE BE SE Se Sts

You might also like