Mã lớp Số thứ tự theo danh sách

36.308.1
học phần: lớp học phần

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO 20.35.000070

Giáo dục học đại cương

TS. Hồ Văn Liên

BÀI TIỂU LUẬN CÁ NHÂN

MỤC LỤC
1. Đặt vấn đề .............................................................................................................. 2

2. Giáo dục và tự giáo dục .......................................................................................... 2

2.1. Khái niệm về giáo dục ................................................................................... 2

2.2. Yếu tố giáo dục trong sự phát triển và hình thành nhân cách trong xã hội
hiện nay .................................................................................................................. 3
3. Kết luận và đề xuất ý kiến về yếu tố giáo dục trong thời đại mới……………………..4

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................ 6

1
1. Đặt vấn đề
Sự phát triển của xã hội, lịch sử thì những giá trị được coi là chuẩn mực về nhân
cách cũng dần được hình thành, phát triển và biến đổi phù hợp với cuộc sống.
Theo quan điểm tâm lí học mácxít, không phải con người mới được sinh ra đã có sẵn
nhân cách và cũng không phải nó được bộc lộ dần dần tử các bản năng nguyên thủy.
Nhân cách là một cấu tạo tâm lí mới được hình thành và phát triển trong quá trình sống,
hoạt động và giao tiếp của mỗi người. Như V.I. Lê nin đã khẳng định: “cùng với dòng
sữa mẹ, con người hấp thụ tâm lí, đạo đức của xã hội mà nó là thành viên”.
Nhà tâm lí học Xô viết nổi tiếng A.N. Lêonchiép cũng chỉ ra rằng: nhân cách cụ thể là
nhân cách con người sinh thành và phát triển theo con đường từ bên ngoài chuyển vào
nội tâm, từ các quan hệ với thế giới tự nhiên, thế giới đồ vật, nền văn hóa xã hội do các
thế hệ trước tạo ra. các quan hệ xã hội mà nó gắn bó.
Khi đất nước chúng ta mở cửa nền kinh tế và tham gia nhiều tổ chức như WTO, AFTA,
ASEAN,…thì những chuẩn mực nhân cách của chúng ta cũng dần được thay đổi. Trong
môi trường toàn cầu hoá, môi trường sống chịu rất nhiều yếu tố từ bên ngoài ảnh hưởng
đến sự hình thành và phát triển nhân cách.
Vậy trong thời kì đất nước dần tiến đến nền kinh tế thị trường này thì yếu tố giáo dục
ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách như thế nào?.
Yếu tố giáo dục có giữ vai trò chủ đạo trong sự hình thành và phát triển nhân cách trong
thời đại mới không?
Những cải tiến nào của yếu tố giáo dục để phù hợp trong giai đoạn đổi mới?
2. Giáo dục và tự giáo dục
2.1. Khái niệm về giáo dục
Giáo dục là một hoạt động chuyên môn của xã hội nhằm hình thành và phát triển
nhân cách con người theo những yêu cầu của xã hội trong những giai đoạn lịch sử nhất
định. Từ giáo dục thường được hiểu theo nghĩa rộng và nghĩa hẹp: Theo nghĩa rộng,
giáo dục là toàn bộ tác động của gia đình, nhà trường, xã hội bao gồm cả dạy học và
cách tác động giáo dục khác đến con người.

2
Theo nghĩa hẹp, giáo dục có thể xem như là một quá trình tác động đến thế hệ trẻ về
mặt tư tưởng, đạo đức, hành vi… nhằm hình thành thái độ, niềm tin, thói quen cư xử
đúng đắn trong gia đình, nhà trường và xã hội.
Trong sự hình thành và phát triển nhân cách thì giáo dục giữ vai trò chủ đạo (theo quan
điểm Tâm lí học mácxít). Vai trò chủ đạo của giáo dục được thể hiện ở những điểm sau:
Giáo dục vạch phương hướng cho sự hình thành và phát triển nhân cách. Vì giáo dục là
quá trình tác động có mục tiêu xác định, hình thành một mẫu người cụ thể cho xã hội –
một mô hình nhân cách phát triển, đáp ứng những yêu cầu của xã hội trong một giai
đoạn lịch sử nhất định.
2.2. Yếu tố giáo dục trong sự phát triển và hình thành nhân cách trong xã hội hiện
nay
Môi trường xã hội tác động đến cá nhân một cách tự phát và tự giác nhưng chủ yếu
bằng con đường tự giác là giáo dục.
Trong bài thơ “Nửa đêm” ở tập thơ Nhật kí trong tù, Hồ Chí Minh viết:
“Ngủ ai cũng như lương thiện,
Tỉnh dậy phân ra kẻ dữ hiền,
Hiền dữ phải đâu là tính sẵn,
Phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Qua đoạn thơ trên, chúng ta cũng thấy được tầm quan trọng của giáo dục trong sự hình
thành và phát triển nhân cách. Từ câu thơ kết này, ta thấy có một số vấn đề được thể
hiện rõ nét:
Thứ nhất, tác giả nêu bật vai trò của yếu tố giáo dục đối với sự hình thành và phát triển
tâm lý người.
Quan điểm duy vật biện chứng coi giáo dục là yếu tố chủ đạo trong việc hình thành và
phát triển nhân cách bởi giáo dục có những đặc điểm và tính chất ưu việt : Một mặt, nó
là sự tác động có mục đích, có hệ thống, theo một tổ chức chặt chẽ, nó định hướng cho
sự phát triển bởi nó phác thảo trước mô hình nhân cách cần đạt đến; mặt khác, giáo dục
truyền lại những thành tựu của nền văn minh xã hội theo con đường ngắn nhất, hiệu quả
nhất.
Thứ hai, câu thơ trên không chỉ ra định tính mà còn xác định định lượng cho vai trò của
giáo dục đối với sự phát triển tâm lý người. Ta biết rằng, hoạt động giáo dục có tính ưu

3
việt cao. Tính ưu việt ấy thể hiện ở chỗ, nó không những không phủ nhận mà còn phát
huy những lợi thế của các yếu tố bẩm sinh di truyền, của hoàn cảnh sống, bù đắp sự
thiếu hụt và khiếm khuyết của các yếu tố trên, tạo điều kiện cho cá nhân thông qua các
hoạt động giao lưu mà tự rèn luyện và giáo dục mình. Tuy nhiên, dù có tính ưu việt trội
bật, yếu tố giáo dục vẫn không thể thay thế được các yếu tố khác.
Ví dụ, đối với những trẻ bị khuyết tật, có thể sử dụng phương pháp giáo dục chuyên
biệt như sử dụng chữ nổi đối với trẻ khiếm thị, ngôn ngữ hình thể với trẻ bị câm điếc
bẩm sinh.
Môi trường xã hội tác động đến mỗi cá nhân một cách tự phát và tự giác nhưng chủ yếu
bằng con đường tự giác là giáo dục. Qua các câu thơ trên, có thể thấy sự hiểu biết về
nhân cách con người là tiền đề để điều khiển hoạt động của họ một cách có hiệu quả,
đặc biệt trong điều kiện hiện nay khi cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang thâm
nhập vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội và điều kiện “Nhân tố con người” trở nên cấp
bách.
Trong thời đại công nghệ kỹ thuật phát triển mạnh như hiện nay, giáo dục xã hội có thể
thông qua sách báo, phim ảnh, truyền hình, giao tiếp xã hội … với những nội dung lành
mạnh là những tác động tích cực hỗ trợ cho giáo dục nhà trường là những tác động góp
phần tạo nên nền tảng ban đầu của sự hình thành nhân cách.
Trong thời kì đổi mới, giáo dục vẫn là một quá trình lâu dài, một hiện tượng xã hội đặc
biệt, lấy con người làm trung tâm. Giáo dục giữ vai trò chủ đạo quyết định xu hướng
hình thành và phát triển nhân cách. Giáo dục đối với con người không chỉ dừng lại ở
cung cấp kiến thức và kỹ năng, quan trọng hơn, giáo dục hướng tới rèn luyện, tu dưỡng
đạo đức và hoàn thiện nhân cách.
Giáo dục giúp con người trong thời đại hội nhập rèn luyện đạo đức lên án cái xấu, hướng
mỗi cá nhân tới chân - thiện - mỹ, có thái độ và hành vi ứng xử chuẩn mực, giúp con
người hoàn thiện nhân cách, điều chỉnh các yếu tố nhằm tạo điều kiện thuận lợi phát
triển nhân cách theo hướng tích cực, giúp con người sống có trách nhiệm với bản thân,
gia đình, xã hội Con người có nền tảng giáo dục tốt sẽ luôn sống có trách nhiệm với
chính bản thân, gia đình và xã hội.
3. Kết luận và đề xuất ý kiến về yếu tố giáo dục trong thời đại mới

4
Hiện nay, nền giáo dục chúng ta cũng còn nhiều bất cập ảnh hưởng không nhỏ đến sự
phát triển và hình thành nhân cách trong thời đại mới.

Vì vậy, xu hướng phát triển giáo dục trong thời đại mới cần có liên hệ với đặc điểm,
thực trạng nền giáo dục hiện nay mới có thể thảo luận về định hướng giáo dục.

Để định hướng phát triển nền giáo dục nước ta như là sự tích hợp những giá trị của thời
đại mới đang hình thành với những giá trị tốt đẹp của văn hoá Việt Nam, tiếp thu một
cách có chọn lọc, sáng tạo các giá trị văn hoá từ các quốc gia khác, hoà nhập nhưng
không hoà tan, cần được thể hiện rõ nét như sau:

Giáo dục trong thời đại mới phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của
người học.

Kết hợp hài hoà tri thức khoa học kỹ thuật với tri thức khoa học xã hội - nhân văn là
định hướng nền giáo dục mới.

Sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ tác động lớn đến môi trường uy hiếp
đến đời sống của con người cần thay đổi định hướng giáo dục góp phần bảo vệ môi
trường sống.

Xây dựng môi trường văn hoá trong hoạt động giáo dục, đào tạo.

Trong suốt một đời người, môi trường văn hoá trong trường học là một trong những kỷ
niệm đẹp nhất của học sinh, sinh viên, là quan hệ giữa trò với thầy, trò với trò, với
những người quản lý giáo dục. Thực tế, đã có rất nhiều tấm gương thành đạt được giáo
dục một cách bài bản và có định hướng trong môi trường văn hoá giáo dục tốt đẹp.

Vì thế, để giáo dục phát huy tối đa vai trò trong thời đại mới, nhiều thách thức và cơ hội
như hiện nay, chúng ta cần một định hướng rõ ràng với các tiêu chí cụ thể, đồng thời,
cũng mất một thời gian nhất định để đạt được.

5
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Hồ Chí Minh. Nhật ký trong tù. NXB Văn Hoá Thông tin.
[2] Phạm Minh Hạc (chủ biên). Tâm lý học. NXB Giáo dục.
[3] Trần Thị Hương (Chủ biên). Giáo trình Giáo dục học Đại cương. NXB Đại học Sư
phạm Tp. Hồ Chí Minh.